________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थयोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ५ आचारश्रुतनिरूपणम्
अन्वयार्थ:-(जीवः) जीवा उपयोगलक्षगाः तथा-(अजीवा) अजीरा:-धर्मा धर्माकाशपुद्गलाः (गस्थि) न सन्ति-न विद्यते (एवं) एवम्-ईदृशीम् (सन्न) सबुद्धिम् (ण निवेसए) न निवेशयेत्-न कुर्यात् किन्तु (अस्थि जीवा अजीवा वा) सन्ति जीवा अजीवा वा (एवं) एवम्-ईदृशीम् (मन्नं) संज्ञाम्-बुद्धिम् (निवेसए) निवेशयेत्-कुर्यात् ॥१३॥
टीका-'जीवा अजीवा वाणस्थि' जीवा उपयोगलक्षणाः, अनीचा स्तभिन्ना धर्माऽधर्माकाशपुद्गलाः 'गस्थि' न सन्ति एवं' एवम् ईडशीम् ‘सन्न' संज्ञा बुद्धिम् (ण) नैव 'निवेसए' निवेशयेत्-कुर्यात् , नास्ति जीवादिपदार्थ एवं बुद्धि नैव-कथमपि कुर्यात् । किन्तु-'जीग अजीवा वा अस्थि' जीवा अनीवा वा सन्ति संज्ञा-बुद्धिको 'ण णिवेसए-न निवेशयेत्' धारण नहीं करना चाहिए किन्तु 'अस्थि जीवा अजीवा वा-सन्ति जीवा अजीवा वा' जीव हैं और अजीव हैं एवं-एवम्' ऐसी सन्न-सज्ञां' बुद्धि को 'निवेसए-निवेशयेत्' धारण करना चाहिए ॥गा०१३॥ ___ अन्वयार्थ--जीव नहीं हैं अथवा अजीव नहीं हैं, इस प्रकार की संज्ञा धारण नहीं करना चाहिए, किन्तु जीव हैं और अजीव हैं, ऐसी संज्ञा धारण करना चाहिए ॥१३॥
टोकार्थ-उपयोग लक्षण वाले जीवों का अस्तित्व नहीं है अथवा जीव से भिन्न धर्मास्तिकाय, अधर्मास्तिकाय, आकाश, पुद्गगल और काल रूप अजीवों का अस्तित्व नहीं है, इस प्रकार की बुद्धि नहीं
'णत्थि जीवा' ४त्यादि
शहाथ-'जीवा-जीवाः' ७१५थवा 'अजीवा-अजीवाः' १७१ ‘णस्थि-न मन्ति' नथी. 'एवं-एवम्' मा प्रभारीनी 'सन्न-संज्ञां' सज्ञा मुद्धिने 'ण णिवे मए-न निवेशयेत्' धार ४२वी ननसे. परंतु अस्थि जीवा अजीवा वा -प्रन्ति जीवा अजीवा-वा' १ छ, अथवा मल छ, एवं-एवम् सेवा सन्न-संज्ञाम्' सशा मुद्धिने 'निवेसए-निवेशयेत्' धारण ४२वी. न . ॥१३॥
અન્વયાર્થ-જીવ નથી. અથવા અજીવ નથી. આ પ્રકારની સંજ્ઞા ધારણ કરવી ન જોઈએ. પરંતુ જીવ છે, અને અજીવ છે. એવી સંજ્ઞા ધારણ ४२वी स. ॥3॥
ટીકાર્ય–ઉપગ લક્ષણવાળા જીનું અસ્તિત્વ નથી. અથવા જીવથી ભિન્ન ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય આકાશ, પુદગલ, અને કાળ રૂપ અજી
નું અસ્તિત્વ નથી. આવા પ્રકારની બુદ્ધિ રાખવી ન જોઈએ. પરંતુ જીવ છે, અને અજીવ છે. તેવું સમજવું જોઈએ, ચાર્વાક મતના અનુયાયી શરી
For Private And Personal Use Only