________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ७ उदकं प्रति गौतमस्योत्तर:
७०९
थावर तार पच्चायति' असा अपेि मागाः- जीवाः कर्मत्रलात् स्थावरत्वाय प्रत्यायान्ति -सा अपि कदाचित् स्थावरा भवन्ति । 'थावर विपणा तसनार पचायति' स्थावरा अपि माणाः कर्मवलात् बसवाय प्रत्यायान्ति । 'तसकायाओ विष्पमुच्चमाणा यावर कार्यसि उपवज्र्ज्जति' जसकायाद्विनुरूपमानाः स्थावरकायेषूत्पद्यन्ते, आयुषः क्षये सीयशरीरं विमुच्य नामकर्मोदयात्स्थावरकायं प्राप्नुवन्तः स्थावरतां लभन्ते । 'थावर कायाओ विप्यनुच्वमाणा तमकार्यसि उबवsifa' स्थावरकायाद्विप्रमुच्यमानास कायेत्पद्यन्ते । 'तेसि च णं तसकायंसि उववन्नाणं ठाणमेयं अद्यत्तं ' तेषां च खलु सकायेत्पन्नानां स्थानमेतद् अधाश्यम् । या जीवाः ते काये समुत्पद्यन्ते तदा ते - जीवाः प्रत्याख्यानवता पुरुषेण हन्तुमयोग्या भवन्ति । इति भो - उदक! त्वया सपदानन्तरं निवेश्यमानं भूतपदं प्रत्याख्यानाक्षrराशौ नितरान्न शोभते एव, किन्तु - शिष्टदृशं स्वरूपमुपवर्णितं तत्तथाऽस्मभ्यं रोचते ॥ मु०७-७४ !
- संसार के कर्माधीन प्राणी त्रस होकर स्थावर भी हो जाते हैं और स्थावर से व्रत भी हो जाते हैं। सकाय को त्याग कर स्थावर काय में उत्पन्न हो जाते हैं अर्थात् आयु पूर्ण होने पर सशरीर को स्याग कर कर्मोदय से स्थावर काय को प्राप्त करते हैं, इसी प्रकार अनेक जीव स्थावर काय का त्याग करके प्रसकाय में उत्पन्न हो जाते हैं। जब स्थावर काय के जीव त्रस काय में जन्म ले लेते हैं तो प्रत्याख्यान करने वाले पुरुष के लिए वे घात करने योग्य नहीं रहते हैं । अतएव है आयुष्मन् उदक ! आप प्रत्याख्यान के पाठ में 'भूत' शब्द को जोड देने की जो बात कहते हैं, वह ठीक नहीं है। शिष्ट पुरुषों ने जैसे प्रत्याख्यान के स्वरूप का वर्णन किया है, वही हमें भी रुचता है ||७||
કર્માધાન પ્રાણી ત્રસ થઇને સ્થાવર પણ થઇ જાય છે, અને સ્થાવરથી ત્રસ પણ થઈ જાય છે. ત્રસકાયના ત્યાગ કરીને સ્થાવર કાયમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, અર્થાત્ આયુષ્ય પૂર્ણ થયા પછી ત્રસ શરીરને ત્યાગ કરીને સ્થાવરકાયને પ્રાપ્ત કરે છે, એજ પ્રમાણે અનેક જીવા સ્થવરકાયના ત્યાગ કરીને ત્રણ ક્રાયમાં ઉત્પન્ન થઈ જાય છે, જ્યારે સ્થાવર કાયના જીવે ત્રસકાયમાં જન્મ લઇ લે છે, તે પ્રત્યાખ્યાન કરવાવાળા પુરૂષના માટે તેઓ ઘાત કરવા યાગ્ય રહેતા નથી તેથી જ હું આયુષ્મન્ ઉદક ! આપ પ્રત્યાખ્યાનના પાઠમાં ‘ભૂત' શબ્દને જોડવાની જે વાત કહેા છે તે ખરાખર નથી. શિષ્ટ પુરૂષોએ પ્રત્યાખ્યનની પ્રરૂપણાનું જે પ્રમાણે વધુ ન કરેલ છે, એજ પ્રમાણે અમને પણ ચૈાગ્ય અને રૂચિકર જણાય છે. પાછા
For Private And Personal Use Only
