________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयाबोधिनी टीका वि.श्रु. अ. ५ आवारश्रुतनि पणम् कुर्यात्-सम्पूर्णचारित्रगु गाऽ पाग न साधु विद्यते इत्यर्थः, किन्तु (अथि साहूअसाहू वा) अस्ति साधुःसाधु ( एवं सन्नं णिवेसए) एवम्-ईदृशों संज्ञाम्बुद्धिं निवेशयेत्-कुदिति ॥२७॥ ____टीका-'साई' साधुः-स्वी मोक्षात्मकं परार्थ वा यः सघ्नोति प्राणातिपातादिभ्यो विरक्तो ज्ञानदर्शनचारित्रात्मकरत्नत्रयाऽऽराधको वा भवति स साधु रिति विवेकः । 'असाहू वा' असाधु-साधुत्वरहितोऽसाधुः । पूर्व प्रतिपादितः साधुरसाधु थ नास्तीति ‘णस्थि' पदेनाह-एवं' एव मित्येवम् 'सन्नं' संज्ञाम्विचारणाम्-'ण णिवेसर' न निवेशयेत्-न निर्णीयात् । अपितु-साहू' साधुः 'असाहू वा' अपाधु 'अस्थि' अस्ति 'एवं सन्नं' एवं संज्ञा-विचारधाराम् 'णिवेसर' निवेशयेत्-अभावं व्यावर्त्य भावं परिशेश्येत् । अस्ति केषाश्चिदयं धारण करना उचित नहीं है । सम्पूर्ण चारित्र गुग का अभाव होने से कोई साधु नहीं है और जब साधु ही नहीं है तो उसके प्रतिपक्ष असाधु की भी सत्ता नहीं है, ऐसा ही समझना चाहिए ॥२७॥
टीकार्थ--जो अपने मोक्ष रूप अर्थ (हित) को तथा परहित को सिद्ध करता है, वही साधु कहलाता है । या प्राणातिपात आदि अढारे पापों से विरक्त एवं सम्यक् ज्ञान दर्शन, चारित्र और तप का जो साधक है, बही साधु है। जिसमें यह साधुता न पाई जाय वह असाधु है। यह साधु और असाधु नहीं है, ऐसी विचारणा नहीं करनी चाहिए, किन्तु साधु है और असाधु है, ऐसा विचार करना चाहिए ।। બુદ્ધિ રાખવી તે ગ્ય નથી. અર્થાત્ સંપૂર્ણ ચારિત્ર ગુણને અભાવ હેવાશી કોઈ સાધુ નથી. અને જ્યારે સાધુ જ નથી તે તેના પ્રતિપક્ષ રૂપ માસા: ધુની સત્તા પણ નથી જ એમ સમજવું તે બ્રમપૂર્ણ છે. પરંતુ સાધુ છે. અને અસાધુ પણ છે, એમ જ સમજવું જોઈએ ઈરછા
--२ मा पोत.ना मोक्ष३५ ५-हितने तथा १२लित सिरे છે, તેજ સાધુ કહેવાય છે, અથવા પ્રાણાતિપાત વિગેરે અઢાર પૂપિથી વિરત અને સમ્યક્ જ્ઞાન, સમ્યફ દર્શન, સમ્યક ચારિત્ર અને સમ્યક્ તપના જેએ સાધક છે, તેજ સાધુ છે. આવું સાધુપણ એમાં ન હોય, તેઓ અસાધુ છે, આ સાધુ અને અસાધુ નથી, એ પ્રમાણેને વિચાર કરવો ન જોઈએ. પરંતુ સાધુ છે, અને અસાધુ પણ છે, એ વિચાર રાખવું જોઈએ.
For Private And Personal Use Only
