________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
समयार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. अ. ५ आचारश्रुतनिरूपणम् ५१७ इति तन्मतं निराकर्तुपाह -भादुक्तं न सम्यक्, आस्रो वा-संघरोवा नास्तीति न स्वीकर्तव्यम् । किन-अस्त्येवेति मन्तव्यम् । योऽयमेकान्तभेदाभेदवादे दोषः प्रतिपादितः स तथैव । आ-रचैकान्तपक्षे दोषमालोच-अनेकान्त पादस्थ प्ररूपणं कृतवता भगरता तीर्थकाजीकोऽयमा आत्मनः सकाशात् कथश्चिद भिन्नः कथञ्चिदभिन्नश्च । तथात्-न कोऽपि दोषः पदमादधाति अईदर्शने । इतरत्र दर्शनान्तरे तु तत्साम्राज्य मजय्यम् । अतएव आस्रसंगरौं न स्त इति न, अपि तु-आम्रपः संवरश्वाऽस्त्येवेति सिद्धान्तसिद्धः ॥१७॥ मूलम्-त्थि वेयणा पिंजरावा, णेवं सन्नं णिवेसए।
अस्थि वेयणा गिजरा वा, एवं सन्नं णिवेसए ॥१८॥ कल्पना मिथ्या है । इस प्रकार जब आस्रव की ही सत्ता सिद्ध नहीं होती तो उसका निरोधस्वरूप संघर भी स्वीकार नहीं किया जा सकता। ____ इस अभिमत का निराकरण करते हुए कहा गया है आपका कथन सम्यक् नहीं है। आस्रव अथवा संघर नहीं है, ऐसा स्वीकार नहीं करना चाहिए, बल्कि उनका अस्तित्व मानना चाहिए। एकान्त भेदपक्ष और अभेदपक्ष में आपने जो दोष प्रदर्शित किए हैं, वे ठीक ही हैं, परन्तु हमारे मत में उनके लिए कोई अवकाश नहीं है, क्योंकि सर्वज्ञ तीर्थकर भगवान ने एकान्तवाद को स्वीकार न करके अनेकान्तवाद की ही प्ररूपगा की है। आस्रव आत्मा से कथंचित् भिन्न और कथंचित् अभिष है। अतएव जैनदर्शन में कोई दोष नहीं आता। अतएव आस्रव और संबर का अस्तित्व सिद्ध है॥१७॥ કપના મિથ્યા છે. આ પ્રમાણે જ્યારે આસ્રવની સત્તા જ સિદ્ધ થતી નથી, તે તેના નિરોધ સ્વરૂપ સંવરને પણ સ્વીકાર કરવામાં આવશે નહીં.
આ મતનું નિરાકરણ કરતાં કહે છે. કે- આપનું કથન એગ્ય નથી. આમ્રવ અથવા સંવર નથી. એ પ્રમાણેને વિચાર કરે ન જોઈએ કે તેનું અસ્તિત્વ સ્વીકારવું જોઈએ. એકાન્ત ભેદ પક્ષ અને અભેદ પક્ષમાં આપે જે દેષ બતાવ્યા છે, તે ઠીક જ છે. પરંતુ અમારા મત પ્રમાણે ભેદ અને અભેદ પક્ષ માટે કંઈજ અવકાશ નથી, કેમકે-સર્વજ્ઞ તીર્થકર ભગવાને એકાત વાદને સ્વીકાર ન કરીને અનેકાન્તવાદની જ પ્રરૂપણ કરી છે. આસવ આમાથી કથંચિત ભિન્ન અને કથંચિત્ અભિન છે. તેથી જ જૈનદર્શનમાં કઈ પણ દેષ આવતે નથી. તેથી જ આસ્રવ અને સંવરનું અસ્તિત્વ સિદ્ધ થાય છે. ૧ળા
.......
.
.
For Private And Personal Use Only
