________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
५१०
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
2
वर्षवितं भवति गगनमातपेन वा परिशुष्यति, तत्कस्य हेतोः १ अमूर्तस्वादाकाशस्य । बन्धनाभावे च बन्धपरित्यागरूपो मोक्षोऽपि न सम्भावितः । सुश्च बन्धविलेषार्थत्वात् । अप्रसक्तप्रतिषेधस्य कर्तुमशक्यत्वात् इति मतं तन सम्यक् | अमृतस्यापि विज्ञानस्य यथा - मूर्त्तेन मेद्य ब्राह्मी - वनस्पत्यादिना सम्बन्धे सत्येव उपकारानुपकारयोः सम्भवो दृष्टा तथा आत्मनोऽपि कर्मपुद्गलेन सह सम्बन्ध सम्भवे बाधकस्यासम्भवात् । अनादिकालादयमात्मा तैजसकार्मणस्थिति में अमूर्त आत्मा का मूर्त्त कर्मपुद्गलों के साथ कैसे बन्ध हो सकता है ? अमूर्त आकाश का किसी भी मूर्त पदार्थ के साथ लेप नहीं हो सकता । न ऐसा होना देखा है, न सुना है । कहा भी है'व पतिपाभ्यां किं व्योम्नः' इत्यादि ।
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
बर्षा होने से अकाश गीला नहीं हो जाता और न धूर पड़ने से वह तपता ही है। उस पर इनका कोई प्रभाव नहीं होता, क्यों कि वर्षा और धूप मूर्त है और आकाश अमूर्त है। हां, चमडे पर उनका प्रभाव अवश्य पढ़ना है, क्यों कि चमड़ा स्वयं मूर्त्त है ।
इस प्रकार जब अमूर्त होने के कारण आश्मा बद्ध ही नहीं होता तो मोक्ष की बात ही क्या है ? बन्धका नाश होना मोक्ष कहलाता है । बन्धन के अभाव में मोक्ष संभव नहीं है।
यह मत समीचीन नहीं है। यद्यपि ज्ञान अमूर्त है, फिर भी मदिरा तथा ब्राह्मी वनस्पति आदि के द्वारा उनका उपकार अनुपकार આવી સ્થિતિમાં અમૂત આત્માને! સંબધ મૂત એવા કમ પુદ્ગલેાની સાથે કેવી રીતે થઈ શકે ? અમૃત આકાશના લેપ કોઇ પણ મૂત્ર પદાર્થની સાથે થઇ શકતુ નથી. આ પ્રમાણે થતું જોવામાં આવ્યું નથી તેમજ સાંભળવામાં पशु भवेत नथी. धुप है- 'वर्षातपाभ्यां किं व्योग्नः' इत्याहि
વર્સાદ થવાથી આકાશ ભીનુ' થતું નથી અને તડકા પડવાથી તે તપતુ પશુ નથી, તેના પર વર્ષાંદુ કે તડકાના કઇજ પ્રભાવ હાતા નથી. કેમકે-વર્ષાદ અને તડકા મૂત છે. અને આકાશ અમૃત છે. હા ચામડા પર તેના प्रभाव ४३२ पड़े छे. मडे यामडु स्वयं भूर्त छे.
આ પ્રમાણે જયારે અદ્ભૂત હાવાના કારણે આત્મા અદ્ધ જ થતા નથી, તે પછી મેાક્ષની વાત જ ક્યાંથી થઈ શકે? બધા નાશ થવા તે મેક્ષ કહેવા છે. અન્યના અભાવમાં મેાક્ષના સભવ જ રહેતા નથી.
આ મત ખરાખર નથી. જોકે જ્ઞાન અમૃત છે, તે પણ મદિરા-મધદારૂં તથા બ્રાહ્મી નામની વનસ્પતિ દ્વારા તેના ઉપકાર અથવા અપકાર થાય
For Private And Personal Use Only
