________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
सूत्रकृताङ्गसूत्रे कस्मादेवाशः पुमाः पापं कर्म न करोति, तत्राह-'कस्स गं ते हे ऊ' कस्य खलु देतो पापं न भवति, 'चोयए एवं बबीई नोदकः-प्रश्नकर्ता एवं ब्रवीति-तस्य कथं न पा व भाति तत्पति यति । 'अनपरेणं' अन्यतरेग 'मणेणे' मनसा 'पावर' पाकेन-पापयुक्तेन 'मणपत्तिए' मनःप्रत्यायिक-मनाकारणकम् 'पावे कम्मे काजइ पाप कर्म क्रियते-कर्माश्रवद्वारभूतेन मनसा तस्मत्ययिक पाप कर्य सम्पादित भवतीति भावः, तथा-'अन्नयरीए' अन्यतरया 'बईए' वाचा 'पापियाए' पापिकया 'बइवत्तिए' वापस्ययिकम्-वचनकारणकम् 'पावे कम्मे कज्जई' पाप कर्म क्रियते-काश्राद्वारभूतया वाचा-बचनेन वाककारणकं पाप भवति 'अनपरेण कारणं पावएणं कायवत्तिए पावे कम्मे कज्जई' अन्यतरेण कायेन पापकेन-पापविशिष्टेन शरीरेण का प्रययिकम्-कायः प्रत्ययः -कारण यस्य पापस्य तादृशं पापं कर्म क्रियते, कर्माश्राद्वारभूतपापयुक्तरेव मनो. पचनकायैः तत्तपत्ययिक पाप कर्म सम्भवति । तदेव दर्शयनि-हणतस्स' नतो हिंसां सम्पादयतः 'समणक्खस्स' समनस्कस्य-मगोव्यापारयुक्तस्य 'सवियार मणवयणकायवकस्स' सविचारमनोश्चन-कायवाक्यस्य-मनोवचनकायवाक्यतः विचारयुक्तस्य 'सुविणमवि' स्वप्नमपि पासओ' पश्यत:-स्पष्टविज्ञानयुक्तस्य
किस हेतु से उसे पाप नहीं होता ? इस विषय में प्रश्नकर्ता ऐमा कहता है-जब मन पापमय होता है तभी उसके द्वारा पापकर्म सम्पादित किया जाता है। जब वचन पापयुक्त होता है, तभी उसके द्वारा पाप का बन्ध होता है । जब पाप का कारणभून काय हो तभी कायजनित पापकर्म का बन्धन हो सकता है। तात्पर्य यह है कि पापयुक्त मन वचन काय के द्वारा पापकर्म होना संभव है । इमी बान को स्पष्ट करके यह . कहता है-जो प्राणी हिंसा करता है, हिंसायुक्त मनोव्यापार से युक्त है, जो समझ बूझ करके मन वचन और काय की प्रवृत्ति करता है
કયા કારણથી તેને પાપ થતું નથી ? આ વિષયમાં પ્રશ્ન કરનાર એવું કહે છે કે જ્યારે મન પાપમય થાય છે, ત્યારે જ તેના દ્વારા પાપકર્મ સંપાદન કરાય છે. જ્યારે વચન પાપ યુક્ત હોય છે, ત્યારે તેના દ્વારા પાપને બંધ થાય છે. જ્યારે પાપના કારણ રૂપ કાર્ય–શરીર હોય ત્યારે જ કાયાથી થનાર પાપકર્મને બંધ થાય છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે પાપયુક્ત મન, વચન, અને કાર્યો દ્વારા પાપકમ થવાનો સંભવ છે. એજ વાત સ્પષ્ટ રીતે હવે કહે છે -જે પ્રાણિ હિંસા કરે છે, હિંસાવાળા મનના વ્યાપાર-પ્રવૃત્તિથી યુક્ત હોય છે, જે જાણ બૂજીને મન, વચન, અને કાયાની પ્રવૃત્તિ કરે છે.
For Private And Personal Use Only
