________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
कायमेव संकामन्ति । यथार्म यथ श्रुतम् । नायमस्ति नियमो यत् संज्ञी संझी एव भवेत् । असंज्ञी च असंज्ञी एव भवेत्, कर्माऽधीनस्य हि वैचित्रयम् , कर्मचाऽऽकेक्लशान स्वाधिकार न त्यजति, अत्य जन् जीवान् उच्चाव वान् सदृशतया विसदृशतया उत्त योमयतया परिभ्रामयति । 'जे एए संनी या असंनी या सन्चे ते मिच्छायारा विच्छ पसाविश्वायचिनदंडा, तं जहा पाणाइवाए जाय मिच्छदिसणसर' पे एते संझिनो वाऽसंज्ञिनो वा जीरा इति शेषः, ते सवें मिथ्याचारा:-अवि. सुद्धाचाराः, अपत्याख्यानित्वात् , नित्यं प्रशठनिपातचित्तदण्डाः। इमे सर्वे जीवा: मिथ्याचारा स्तथैव सर्वदा शठतायुक्तधूर्ततायुक्तहिंसात्मकचित्तवृत्ते. धारणकर्तारः सन्ति । तथा-प्राणातिपाते यावद् मिथ्यादर्शनशल्ये, माणातिपातादारभ्य नियादर्शनशल्यान्तपापकर्मणि निरताः सन्तीति। 'एवं खनु भगवया अक्वाए असंजए अविरए अपडिहयपच्चकवायपानकम्मे सकिरिए' एवं खलु-अस्मात् कारणादेव भगता तीर्थकरेण अरू पाता, असंयत:में भी उत्पन्न हो जाते हैं। ऐसा कोई नियर नहीं है कि संजी जीव भवान्तर में संज्ञी के पर्याय में ही उत्पन्न हो और असंज्ञी जीव मरकर असंज्ञी ही हो। संज्ञो असशी आदि की विचित्रता कर्म के अधीन ही है, और जब तक मुक्ति प्राप्त न हो जाय तब तक उसका प्रभाव नष्ट नहीं हो सकता और जबतक कर्म का प्रभाव नष्ट न हो जाय तब तक उन जीवों को उच्च, नीच सदश और विसदृश योनियों में घुमाता ही रहता है। . ये संज्ञी और असंज्ञी जीव, सभी अशुद् आचार वाले हैं, सदा शठता से युक्त हैं और हिंसात्मक चित्तवृत्ति को धारण करने वाले हैं। वे प्राणातिपात से लगाकर मिश्यादर्शनशल्य तक के भी पापों में निरत होते हैं, इम कारण श्री तीर्थकर भगवान ने इन पाप में तत्पर નથી કે સંજ્ઞી જીવ ભવન્તરમાં સંસી પર્યાયમાં જ હોય. સંજ્ઞી, અસંજ્ઞા વિગેરેનું વિચિત્ર પણ કર્મને આધીન છે. અને જ્યાં સુધી મુક્તિ પ્રાપ્ત ન થઈ જાય, ત્યાં સુધી તેને પ્રભાવ નાશ પામતો નથી. અને જ્યાં સુધી કર્મને સદ્ પ્રભાવ નાશ ન પામે ત્યાં સુધી તે એને ઉંચ નીચ, કે સરખા અને વિસ નિમાં ફેરવતા જ રહે છે.
આ સંજ્ઞી અને અસંજ્ઞી જીવ, સઘળ અશુદ્ધ આચારવાળા છે. હમેશાં ધૂર્ત પણાથી યુક્ત છે, અને હિંસાત્મક ચિત્તવૃત્તિને ધારણ કરવાવાળા છે. તેઓ પ્રાણાતિપાતથી લઈને મિથ્યાદર્શન શલ્ય સુધીના સઘળા પાપમાં તત્પર રહે છે. તે કારણે તીર્થકર ભગવાને આ પાપમાં તત્પર રહેલા
For Private And Personal Use Only
