________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
२१४
।
सुत्रकृताङ्गसूत्र -प्रथा रक्षणे सम पो हि सूक्ष्म काल , स च साशास्त्र दे। अब प्लेयः । बद्धा भवति, तश-पुट्ठा' स्पृष्टा भाति च प्रथामा रे सोत्पद्यते-आत्मना संध्यते च 'विलियसमए' द्वितीयसमये सा वेश्या वेदिता भवति तस्या अनुभवो जायते । 'तइयसमए' तृतीयसमये सा णिजिनमा निर्जी-मष्टा भवति, समुत्वद्याऽऽस्मानं स्पृशति-अनुभाषपति च-फापगता शति । अतएव सा-ऐपिथिकी क्रिया बद्धा स्पृष्टा-इति भाष्यते, बन्धाशः सहैव क्रियते योगकारणात् । बन्धो जायते, किन्तु-करायाऽपावन्न स्थीयते, स्थिती कषायत्य कारणत्वात् आएव कषायसवादेव-इजरत्र स्थीपते, 'सा बद्धा-पुट्ठा-उदीरिया-वेइया-निजिण्णा' सा बद्धा स्पृष्टा-उदीरिता वेदिता निजीओ, प्रथम समये बद्ध स्पा च भातिइति कथिता, वेदिता भवति द्वितीय समये,
निर्णा च भवति तृतीयसमये 'सेय. समय में-प्रतमकाल में जो आगन से जानने योग्य हैं, बंधती है और स्पृष्ट होती है, दूसरे समय में वेदन की जाती है और तीसरे समय में निर्जीर्ण हो जानी है।
तात्पर्य यह है कि ग्यारहवें, बारहवें और तेरहवें गुणस्थान में कषाय का उदय नहीं रहना । अतएव उस समय कषाय के निमित्त से होने वाले स्थितिबन्ध और अनुभागबन्ध का भी अभाव हो जाता है। किन्तु योग की विद्यमानता के कारण प्रकृति बन्ध और प्रदेशबन्ध उस समय भी होता है। अर्थात् घोग के कारण कदालिक बंधते हैं और उनमें विभिन्न प्रकार के स्वरूप भी उत्पन्न होते हैं किन्तु कषाय के अभाव के कारण वे न आत्मा में ठहरते हैं और न फल ही प्रदान कर सकते हैं। इसी कारण यहां कहा गया है कि ऐपिथिकी क्रिया प्रथम समय में મથી જાણવા મેગ્ય હોય છે) બંધાય છે. અને પૃષ્ટ થાય છે. બીજા સમયમાં વેદન કરાય છે. અને ત્રીજા સમયમાં નિજીર્ણ થઈ જાય છે.
તાપર્ય એ છે કે-અગ્યારમાં બારમા અને તેરમાં ગુણસ્થાનમાં કષાયને ઉદય થતું નથી, તેથી જ એ સમયે કષાયન નિમિત્તથી થવાવાળા સ્થિતિ બંધ અને અનુભાગ બંધને પણ અભાવ થઈ જાય છે, પરંતુ રોગના વિદ્ય માન પણુથી પ્રકૃતિબંધ અને પ્રદેશ બન્ધ એ વખતે પણ હોય છે. અર્થાત્
ગના કારણે કમંદલિક બંધાય છે. અને તેમાં જુદા જુદા પ્રકારના સ્વભાવે પણ ઉત્પન્ન થાય છે. પરંતુ કષાયના અભાવના કારણે તેઓ આત્મામાં રહેતા નથી, અને ફળ પણ આપી શકતા નથી. એ જ કારણથી અહિયાં કહેવામાં આવ્યું છે કે-ઐર્યાપથિકી ક્રિયા પ્રથમ સમયમાં બદ્ધ અને સ્કૃષ્ટ
For Private And Personal Use Only
