________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
४४
-
www.kobatirth.org
सूत्रकृताङ्गने
नित्याऽपरिमेयाऽऽनन्दात्मकमोक्षकारणमित्यपि व्यवस्थापितम् । अतो द्वादशक्रियास्थान सेवकाः संसारगतिम् आत्रयोदशोप सेवकास्तु मोक्षमित्येतमर्थं प्रदर्शयन् - अध्ययनोपसंहारव्याजेन सूत्रमानमयति- 'इच्चे ते हि' इत्येतेषु 'वारसहिं' द्वादशसु 'किरिया ठाणेहिं' क्रियास्थानेषु पूर्वोपदर्शितद्वादश क्रियास्थानेषु 'बट्टमाणा' वचमानाः 'जीवा' जीवाः प्राणिनः मोहनीय कर्मवशात् 'णो सिर्जिझसु' नो असिध्यन् -सिद्धि - मोक्षं न प्राप्तवन्तः 'णो बुज्झिंतु' नो अवुध्यन्- बोधं केवलज्ञानं कथमप्रि न प्राप्तवन्तः, 'णो मुर्चिस' नो अनुञ्चन्न कर्मभ्यो मुक्तन्ः 'णो परिजिन्वासु' नो परिनिवृत्ताः - मोक्षं न प्राप्ता इत्यर्थः । 'जाव णो सन्दुक्खाणं अंतं करें वा' यावत् नो सर्वदुःखाना मन्तमकार्षु व सर्वदुःखानामन्तं न कृतवन्तः, एतेन
-
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
के कारण हैं। तेरहवां क्रियास्थान उनसे विपरीत है। वह नित्य अपरिमित सुख रूप मोक्ष का कारण है, यह भी कहा जा चुका है। अतएव बारह क्रियास्थानों का सेवन करने वाले संसार को प्राप्त करते हैं और तेरहवें क्रिया स्थान का सेवन करने वाले मोक्ष को प्राप्त करते हैं । इस अर्थ को प्रकाशित करते हुए अध्ययन के उपसंहार के रूप में सूत्रकार कहते हैं
इन पूर्वोक्त बारह क्रियास्थानों में वर्तमान जीवों ने भूतकाल में मोहनीय कर्म के उदय होने के कारण सिद्धि प्राप्त नहीं की है केवल ज्ञान प्राप्त नहीं किया है, कर्मों से मुक्ति प्राप्त नहीं की है परिनिर्वाण को प्राप्त नहीं किया है, यावत् समस्त दुःखों का अन्त नहीं किया है। बाहर क्रिया स्थानों में रहे हुए जीव वर्तमान में भी दुःखों का अन्त नहीं करते हैं और न भविष्य में अन्त करेंगे ।
સંસારના કારણ રૂપ છે. તેરમુ ક્રિયાસ્થાન તેનાથી ઉલ્ટુ છે. અર્થાત્ તે નિત્ય અપરિચિત સુખ રૂપ, મેાક્ષનું કારણ છે. તે પણ કહેવામાં આવી ગયું છે તેથી જ ખાર ક્રિયાસ્થાનાાનું સેવન કરવાવાળાએ સહસારને પ્રાપ્ત કરે છે અને તેરમા ક્રિયાસ્થાનનું સેવન કરવાવાળા મેાક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે. આ અને સ્પષ્ટ કરતા થકા અયયનના ઉપસ′હાર રૂપથી સૂત્રકાર કહે છે,-— આ પૂર્વીક્ત ખર ક્રિયાસ્થાનમાં રહેનારા જીવાએ ભૂતકાળમાં માહુનીય કર્મીના ઉદય થવાને કારણે સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી નથી. કેવળ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું" નથી. કમાંથી મુક્તિ પ્રાપ્ત કરી નથી. પરિનિર્વાણ પ્રાપ્ત કરેલ નથી, ખાર ક્રિયા સ્થાનામાં રહેલા જીવા વમાનમાં પણ દુઃ ખાનેા ત કરતા નથી. અને ભવિષ્યમાં પણ અન્ત કરશે નહીં',
For Private And Personal Use Only
