________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
.३७४
सूत्रकृतास्त्रे स्पद्यन्ते तृणयोनिकतृणेषु गरूपे ग जायमाना जीः 'तग जोणियं तृणयोनिकम् 'तणसरीरं च तृगं शरीरश्च 'आहारेति' आहारयन्ति -अहारं कुर्वनि, 'जाव मक्खाय' यावदारुपातम् । उत्पतिस्थितिवर्द्धनाहारादिकं सर्व पूर्ववदेव बोध्यम् । 'एवं तण जोगिएसु, एवं तृणयोनिकेषु 'तणेमु' तृणेषु 'मूलत्ताए' मूलनया-मूल स्वरूपेण 'जाव बीयत्ताए' यावद् बीजतया-बीजस्वरूपेग 'विउति' विपत्तन्ते मूलादारभ्य बीनपर्यन्तस्वरूपेण जीवाः समुत्पद्यन्ते, ते इमे च जीवाः मूलफलाधवच्छिन्नाः वृक्षाधवच्छिन्नजीवाऽपेक्षया विलक्षणाः भिन्नाश्च भवन्ति, ते जीवा जाव मक्खायं' ते जीवाः याबदाख्यातम् । ते पूलाधवच्छिन्ना जीवाः वृक्षादिकानां रसमाहारयन्तीत्यादिसर्व पूर्ववदेव योजनीयम् । ‘एवं ओसहीण वि चत्तारि आला
'एवं तणजोगिएसु' इत्यादि।
टीकार्थ-पिछले सूत्र में जैसे पृथ्वीयोनिक तृगों में तृण रूप से उत्पन्न जीवों का अस्तित्व कहा है। उसी प्रकार कोई कोई जीव तृण. योनिक तृगों में तृण रूप से भी उत्पन्न होते हैं । ये जीव तृणयोनिक तृण जीवों के शरीर का आहार करते हैं। इत्यादि सब कथन पूर्ववत् ही समझ लेना चाहिए। इसी प्रकार तृणयोनिक तृणों में मूल कन्द आदि यावत् बीज रूप से उत्पन्न होते हैं । मूल फल आदि के जीव वृक्ष आदि के जीवों से विलक्षण एवं पृथक होते हैं । मूल आदि के जीव वृक्ष आदि के रस का आहार करते हैं, इत्यादि सब पूर्ववत् समझना चाहिए।
इसी प्रकार औषधि वनस्पति के भी चार आलापक होते हैं। यथा ‘एवं तणजोणिएसु' त्या
ટીકાર્યું–આના પહેલા સૂત્રમાં પૃથ્વિયે નિક તુમાં તૃણપણથી ઉત્પન્ન થયેલા જીના આસ્તિવના સંબંધમાં જે પ્રમાણે કથન કરવામાં આવ્યું છે એજ પ્રમાણે કઈ કઈ તૃણનિક જીવ તુષ જીવોના શરીરને અહાર કરે છે. વિગેરે પ્રકારનું સઘળું કથન પહેલાં કહ્યા પ્રમાણે જ સમજી લેવું જોઈએ. એજ પ્રમાણે તૃણનિક તૃમાં મૂળ, કંદ, વિગેરે યાવત્ બીજ રૂપે ઉત્પન્ન થાય છે. ફળ વિગેરેના છ વૃક્ષ વિગેરેના થી વિલક્ષણ અર્થાત્ જુદા પ્રકારના અને ભિન્ન હોય છે. મૂળ વિગેરેના છે. વૃક્ષ વિગેરેના રસને આહાર કરે છે. વિગેરે સઘળું કથન પહેલાની જેમ સમજી લેવું જોઈએ.
એજ પ્રમાણે ઔષધિ-વનસ્પતિમાં પણ ચાર પ્રકારના આલાપકે થાય
For Private And Personal Use Only
