________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
२८
सूत्रकृता नित्यान्धकारतमसा-अन्धकारेषु तमः अन्धकारतमा-अतिशयितं तमो यत्र ते तथा -अनवरतं निबिडान्धकारबहुलाः, 'वरगयगहचंदसरनकवत्त नोइप्पहा' व्यपगतग्रहचन्द्रसूर्यनक्षत्रज्योतिष्पथा:-पत्र-नरकेषु ग्रहचन्द्रसूर्यनक्षत्रादयो न प्रतिमान्ति, एतेषां प्रकाशेन रहिता नरका भवन्ति । न केवलं तत्र विशिष्ट प्रकाशाऽभावोऽन्धकारमात्रं वा-भयपयोजकम् अपितु बहवोऽमेध्याः अपदार्थास्तत्र भवन्तीति दर्शयति-वैराग्यसंज्वलनाय 'मेद-सा-मांस-रुहिर-पूय-पडल-चिक्खिल्ललित्ताणु. लेवणतला' मेदो वसामांसरुधिरपूयपटल चिक्खलिप्तानुलेपनतलाः, तत्र-मेंद:धातुविशेषः वसा चर्वीतिलोकप्रसिद्धा तथैव मांसं रुधिरं-शोणितम्, पूर्य-पक्व शोणितम् एतेषां पटलं-समूहस्तस्य चिक्खलं-प्रचुरकर्दमस्तेन लिप्तं-युक्तम् अनु. लेपनं तलं यत्र ते तथा, मेदो मांसाघशुचिभिर्द्रव्यैः सदैव संयुक्ता नरकभूमयो भवन्ति 'असुई' अशुचयः-अशुचिभूताः वीसा' विश्रा:-कथिताः-कम्याथाकुल__ वे नरक-नारकावास भीतर गोलाकार वाले होते हैं, बाह्य भाग में चौकोर होते हैं और तल भाग में छुरे की धार के समान तीक्ष्ण होते हैं। वहां सदैव घोर अंधकार बना हुआ रहता है। वहां ग्रह, चन्द्र, सूर्य या नक्षत्रों का प्रकाश नहीं होता।
यही नहीं कि वहां प्रकाश का अभाव एवं अंधकार ही भय का कारण हो किन्तु वहाँ बहुत से अशुचि पदार्थ भी होते हैं । नरक की भूमि मेद, चर्थी, मांस, रूधिर पीप आदि के समूह से लिप्स रहती है, इन अपावन पदार्थों से वहां कीचडसी धनी रहती है। वे नरक अशुधिरूप होते हैं, सड़े-गले मांस की बहुलता वाले होते है अत्यन्त दुर्गन्ध - તે નરક–નરકાવાસ અંદર ગોળ આકારવાળું હોય છે. બહારના ભાગમાં ચાર ખૂણાવાળું હોય છે. અને તળીયાના ભાગમાં છરીની ધાર સરખું અત્યંત તીક્ષણ હોય છે. ત્યાં હંમેશાં ઘોર અંધારૂં બન્યું રહે છે. ત્યાં ગૃહ, ચંદ્ર, સૂર્ય કે નક્ષત્રોને પ્રકાશ હેતે નથી.
એટલું જ નહીં ત્યાં પ્રકાશને અભાવ અને અંધકાર જ ભયનું કારણ હોય તેમજ તે સિવાય ઘણા ખરા અશુચિ પદાર્થ પણ હોય છે. નરકની ભૂમિ મેદ, ચર્મી, માંસ, રુધિર–લેહી પીપ, પરૂ, વિગેરેના સમૂહથી વ્યાપ્ત રહે છે. આ અપવિત્ર પદાર્થોથી ત્યાં કાદવ થઈ જાય છે. તે નરકે અશુચિ હોય છે. સડેલા, ગળેલા, માંસના અધિકપણું વાળા હોય છે. અત્યંત ગંધવાળા
For Private And Personal Use Only
