Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6919 prastAvanA. vidAMkurvantu zemuSIno viSAMsa:-- iha kisa jainadarzane dhavyAnuyogo gaNitAnuyogacaraNakaramAnuyogo dharmakathAnuyogaceti catvAro'nuyogA mukhyatvena pratipAditAH / tatraikaikasminnanuyoge'nekeSAM viSayANAmantarbhAvatvena prasAnuprasakkatvena ca ratnAkararajanikarAcA mivAmeyatvaM darIdRzyate / tatra vyAnuyoge kArmaNAdigranthAH praviSTAH, gaNitAnuyoge bhUgolakhagola viSayAH pratipAditAH, parakhakarakhAnuyoge sAdhuzrAyAnAmAcArAdipranyA prathitAH, dharmakathAnuyoge ca dhArmikanaitikaitihAsikAdivividhaviSayAzritamahApuruSAdidRSTAntadvAreNa dharmopadezA upadiSTAH / tatra copadezamAlA - upadezaprAsAda- samyaktvasaptatikA karpUraprakarAdavo anyA zrAcArapratipAdakatvAccaraekaraNAnuyoge samavataranti mukhyatayA, tathApi tattaddharma viSayopadezAnAM dRSTAntadhArAdRDhIkaraNAnaMkathAnuyoge'pi / mukhyatayA dharmakathApratipAdakAni ca tripaSTizalAkA puruSAdicaritrANyapi zrAcArAditAtparyaparatayA prAyazvaraNakaraNAnuyogInyapIti uttarAnuyogadhyaM prAyo nityasaMtraddhameva / tathA cAyamapi upadaMzasazatikA nAma grantho'nuyogadhyapratipAdakaH / yadyapi mUkhe'sya kevakhAcAra evAbhihitaH tathApi mUlakAreNaivAstha svakRtaTIkAyAM kathAnuyogaH sphuTameva prakaTitaH / / evaMvidhA eva kathAdhAreNa dharmopadeSTAro granthAH prAya aidaMyugI nAGapAyurmedhAjJAnAnAmAsannopakArie iti manyAmahe / andhasyAsya sadIkasya ke kartAraH ? kasmin kAle kasmin deze kena prArthitAzcAmuM kRtavantaH ? ityetadvijJAsavaH"paThita eyaM savapasasantAraM, muAMti citte paramatyavitparaM / taritu te duskanaraM supucaraM, khemeNa pAti sudaM zraNuttaraM // 73 // " 1
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezasaptatikA // 3 // iti mUkhacaramazloke kSemazabdena tathA " iha janyasattvacetaH prativodhakRte pratanyate mayakA / svakRtopadezasaSThatikAyAH spaSTAkSarA TIkA // 8 // " iti pIThikAcaramandasA, tathA ca prazastI "taDiyAH pravizAnti zAntisahitAH saubhAgyajAgyazritAH savidyAnyudayAdharIkRtasurAcAryAH kSitau vizrutAH |||||| kIrttisphUrtimadhiSThitA munivarAH zrImarAjAhvayAH, puSyonnatyatezAvipAThaka ziroralopamAnodayAH // 10 // svakRtopadezasaSThatikAhvayasUtrasya nirmitA TIkA / tairerveSA varSe munivedazarenDuniH ( 1241 ) pramite // 11 // hiMsArakoTTavAstavyaH zrImAlottamavaMzajaH / paTuparpaTayotrIyaH zrImAn dodAiyo'javat // 13 // sa zrAguparanAnAM rohaNo'droNo hRdi / kRttA tasyAmaheSA navyA saptatikA mudA // 14 // " iti lokasamudayena sukhaM jotsyanta iti tadulekhAdhiramyate / kharataragaDIyA me ityapi prazastyAM "zrIkharataragaemAthAH" ityaprima eva zloke prakaTaM, navaraM na kApi ko'pi gIyasAmAcArI jedo'tra dRSTipathamavatarati, sarvasAmAnyopadezamayatvAdasya / kiM ceme pUjyAH katamAM bhUmiM janmanA katamAM ca vihArAdinA dUSayAmAsuH 1 kau ca pitarau pramodayAcakruH 1 anyAzca kAH kAH kRtIzcakRvAMsaH 1 ityAdikamullekhAjAvAna kimapi jJAyate / asmiMzca granthe bhUkhe sarve'pi zlokAH prAkRtabhASAyAmindravajjayaiva prazritAH, zrata eSAM mukhapAThamAtre'pi mahAnAhAdo vaktRzrotRRNAM jAyate, kimutArthavicAra ? / atra prathamaMzloke maGgakhamantimayo phalamanitimato'vaziSTAH saptatirupa - 2 prastAvanA. // 2 //
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***** dezazlokA 'tyanvaya chapadezasaptatikasi saMkAsa mandarasaprasimsokaM pAtra prAya upadezacatuSTayamAtmano'tyantahi. takAri varIvRtIti / tapari zajulASayA'kSarazo mUkhakAraireva saMskRtajASAyAM TIkA kRtA, taca'padezAnusAri cAgamokta prArya kathAnakajAtaM gIrvANajApAyaryA prAkRtabhASAyAM paizAcyAdibhASAyAM ca vividhaiH sarasaiH sAkhazaraH sayamakaiksaAndoniH kvacicca gaghenApi vyaraci, evaM cAdhikazataM kathAnakAnAmatra kathitaM / kathAnakeSu prAyaH zabdakAThinyaM varNanakA vinyaM ca varNitaM, vyAkaraNaprayogAzca nUtanAH kadhinAca prayuktAH, ato granyakarTayAM sAhityajJAnaM vyAkaraNazAnaM cAtIva 4 samIcInamAsIditi sphuTaM jJAyate / kiM bahunA sarvathA'sya kAvyarasasyAsvAdakAriNo vikAsa evaM 1 kiMca kAvyaracanayA jhAte'pi vyAkaraNapApitye pUjyAnAM kacidanupasargapUrvaparda'pi ktvo hayavAdezadarzanAbakittameva hRdayaM, kavInAM niraGkazatve | svIkRte tu samAdhIyatta eva tat / evamanyatrApi kvacizcintyaprayoge zeyaM / atra varNitopadezaviSayANAM kathitakathAnakAnAM pAnukramaNikAvAcanenaiva tauravaM jJAyata eveti tAM dRSTipathaM netu prArthyate vAcakavargaH / mUlaM cAsya pAThato'rthatazcAtIvaramyaM javyajanopakArIti sarvizeSatacopadeSTantiH kaMThe kAryamiti pRthakRtya prAramne'pi muzApitaM / zrAzAsyate ca viSadhago'sya bRhato granyasya mukhApaNaprayAsaM anyavyayaM ca pavanapAunopadezadAnAdinA saphalatAM nayet / asya prazastyAzcarame (14) zloke "navyA saptatikA mudA" ityatra navyazabdokhakA andhaka; idamasUci, yavatamavayaM ambo munivedazarencha (1947) pramite vikramAbde hiMsArakovAstavya dodAnidhanAmApraheSa pUjyaiH zrIkSemarAjA 1masamAse'pItyarya: * *
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- savavidha // 3 // racita iti prazastvAM zaMsitaM, etatprAcInatabAmA (upadezasaptatinAmA) eva anyaH paritapravaraiH zrImatsomaparmanAka gaNijityuttarapadazazatatame (1503) vikramAbde nirmitaH yo'tratyayA zrIvAtmAnandasaMskhayA mukhApayitvA prkttito'sti| varSaSyAdAk iti tadapekSyA yogyamevAsva navyatvaM / anayodhayorapi mahAn viSayajedaH kRtinaMdana jinnacinnakatakatvAt / kiMca prAcInaH saMkSiptakathAnaka zrAsannasahanatrayapramitaH zvokAnAM, avaM ca vistRtakathAnaka zrAsanasahavAhaka pramitaH zlokAnAM, mUkhamapi ca yorapi jinamevatvato'pi nUtanatvamasthAnvayameveti dhyeyam / ___ anyasyAssa mughAparya nyAyAmnIniSidhImavijayAnanda (vAtmArAmajI) sUrIzvarapaTTavirAjitazrImavijayakamakhadarI-* zvarasachupadezAmRtasiktena gopAnivAsinA preSThivarekha maganakhAkhatanujanmanA zrImamabasa vyasAhAyyaM dattaM / saMsAsivAjevAsAkhazarmamA khikhitA'sva pratikRtiH prathama panyAsazrImaNivijayAyaiH pazcAca panyAsazrIdAnavijayAniHsaMzodhitA, mughAvanaSapratikRtisaMzodhane'pyAlyAmeva panyAsavarAjyAmavadhAnaM dattamityanayoH sUrIzvarAma zreSTivarakhapa mahopakAraM mnyaamhe| adhiviSaye cAva kRte'pi yathAzakti prayAsa kuto'pi deto kA'pyajhivimavatarati vibhAM, te kRpApaH / / zoSavitvA''dezyA saMsadiya, yena vitIyAvRttau taviSaye yatveta / iti zam // vitIyajA'pada zukacatuyoM prAvitrI bIjainadharmaprasArakasamA saMvat 1973. bhAvanagara
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ + + SACREAS**%%% vissyaanukrmH| gAthA viSayAH patrAkaH gAyAGka vizvAH patrAta 1 maGgalam .... 4 rogAdiprApteH pUrvameva dharmodyamaH kAryaH .. 13 5 sarvajJamatasevana-zIkhapAlana-kUTakalaGkAdAnaM 3 / 5 rogeNa manaso'samAdhiH, tadanAve dharmabudhyasarvajJamatazlAghAdhikAraH ... jAvA, tasmAcca puHkhanAzAsaMjavaH .. 13 parimesaricaurakSA (1) .... .... sapari zrIsanatkumAracaritam (7) ... zIkhopari rohiNIcaritam (2) 6 viraktacittaHsadA sukhI, tadanyastu tadhiparItA, kUTakalaGkopari vRkSAyAH kathA (3) .... zrato nIrAgamArge cittaM dharata .... 31 3 paravidhAprakAzana, rauSakarmAkaraNaM, kuSasyApi tapari jinapAkhitajinaraktidRSTAntaH (0) 33 mitravajhaenam .... .... 7 pariprahAraMjaspAdattasya ca sevane'pi prAnte parahivAnveSaNe dattakathA (4) .... .... 15 jinadharmAnuSThAne javAMnodhipAragamanam .... rauSkarmopari dhajjitakumArakA (5) .... 16 avArthe zazizUradRSTAntaH (1)..... .... kuke'pi maitrInAvapratipasau samaravijayakIrti jinAmAvar3ana-poropasargasahana-dharmamArgaprakacammakathA (6) .... Tanena saMsArasAgarottAraH - mr 2
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- sahasikA viSayA. nukrmH| // 4 // gAthA viSayAH panAha / gAyA viSayAH patrAta abArthe'rjunArAbhikadRSTAntaH (10) .... 30 1 etapari dhamakadRSTAntorAjadRSTAntazca(16-17) 55 dharmamArgaprakAzanopari zivasanIyakakathA- . 13 jinArcanasya svargApavargasAdhanatvam .... 55 nakam (11) ...... ... .... 41 atrArthe zrIranacankodAharaNam (10) .... e asatyajApAtyAgaH, jogasukhencAtyAgaH, parA 13 pramAdaparihAropadezaH .... . zAyA anaMgaH, evaM ca dharmakIyoravAdhiH, 4 / aAphai bhayurAmadhAcAryakathAnakam (15).... asatyanASAparihAre zrIkAkhikAryakathA (12) 16 15 tapanapaghAnapUrva gurupraNAmapurassaraM sUtrArthapaThanajogapipAsopari vijasutadRSTAntaH(13) ....47 manorathaH .... .... ... 62 paramanorathapUraNe naravAhanadRSTAntaH (14).... 10 15 pamAvazyakakaraNamanorathaH .... .... 63 10 mipyAtvamahAndhakAramaye'smin jagati zuddha- 16 gurvAjJAnavahana-sUtrArthazikSaNa-krodhAdityamArgagAmina eva zlAghyAH .... .. 4e jana-mArdavAdivahanamanorathaH .... zudhamArgAcaraNopari jAtyAzvadRSTAntaH sopa 17 samyaktvamUkhANupratapATanamanorathaH nayaH (15) ... ....4e 10 pUrvokamanorathakaraNe phalam .... ... 64 saMsArAsAratA . sanmanorathopari sidhaSTAntaH (30) ... 64 // 4 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA viSayAH patrA 1e utsUtrapadonnAvane mahAdoSaH ...... ... 65 utsUtraparihAre sAvadhAcAryakathAnakam (21) 66 |20 jinAjhAtikamakAriniH kRtAni tapozAnadA| nAdIni niSphalAni .... . // tamupari jamAkhikathA (12) .... .... 1jinAjhAviratAnAM pApAnAvaH, vinA tapo vizuddhiH, sidhisukhaM ca .... . atrArthe zrIpRthvIcodAharaNam (23) -- 14 2 jinAjJArAdhanaM bahuzrutagurusevayA cavatIti tapadazaH - atrArthe jayantyudAharaNam (24) -- 7 3 dhagItAthasevAniSeSaH avArSe sumatikAsam (25 gAyA viSayAH patrAta 55 kumArgasaMsargavannAnAmunayasokahAniH .... 86 ___ dhanArSe sUracandhayoH kayA (16) ...... 25 zaha mukhamaye saMsAre pajIvanikAyarakSAdi parANAM sAdhUnAmeva sukhasaMjavo nAnyeSAm etapari zAlamahAzAkhadRSTAntaH (17).... 26 sAmAnyena kaSAyaparihAropadezaH.. etApari secanakadRSTAntaH (17) | 17 dhanadhAnyakuTumbAvasAraM jJAtvA dharmakaraNena mukhapAragamanam ..... .... ... etApari yAvazcAputrakathAnakam (29) .... / 20 viSayANAmazAzvatatvaM teSu pratibandhapratiSedhazca / etadarthe zrIzyAputracaritam (30) .... 9 jinapUjA-gurusevA-dharmazravaNa-sattvavicAraNa 74 (23) bahuzrutaga tepada 3
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezasaptatikA. // e // viSayAH patrAGkura 101 103 tapovidhAna-dAna-dApananAmAni saptakRtyAni zrAvakANAM narakasaptakanivRttikarANi 101 jinapUjAviSaye dhanadakathA ( 31 ) sasevA viSaye namivinamijJAtam (32) dharmazravaNa-tattvavicAraviSaye cikhAtiputrodAdaraNam ( 33 ) tapoviSaye skandakadRSTAntaH (34 ) dAnaviSaye zrI janandicaritam (35) 30 kaSAyANAmanarthakAritvam gAdhAGgaH **** +370 **P* 103 105 106 35 mAyAtyAgopadezaH 36 khoja viSaya upadezaH 110 111 113 paropahAsaviSaye sAdhAraNa zreSThikacA ( 37 ) paradoSAnAviSkaramaviSaye zrAputrakathA (30) 114 .... 113 8 **** tadupari damadantarAjarSikathA ( 36 ) 31 paropahAsa - paradoSavI kSaNa niSedhaH Mov mer ... ---- viSayAH 1000 gAbAGgaH 32 dazavidho vinayaH etaDupari zrI bhuvanatikhakajJAtam (35) 33 tIvra roSeNa puNyajakhazoSaH sarvasyAtoSaca etadiSaye maNDUkI kSapakadRSTAntaH (40) 34 mAnapArehAropari upadezaH tatra dazArNajayakathA ( 41 ) 37 kaThoravacanaparihAraH .... *** Hea --- www. 1498 7025 etadupari bujhA-putrayorhaSTAntA ( 46 ) AMBA *** vanajAnucaritrAnugataM dRSTAntacatuSkaM catuSNA pAyagarjitam ( 42-45 ) patrAGgaH --- +4-0 SANS 100 HAR viSayA 115. nukramA 116 123 11e 121 121 123 123 10 153 130 130 Da Kao Cui
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAH viSayAH patrAGka + 30 zrAvakasya kukhocitaveSa-anyagRhapraveza-sajA narjanasamadRSTi-doSAjapanopadezaH .... 131 kukhocitaveSopari mammaNazreSThikathA (47)..... paragRhapraveze kukhaputrakadRSTAntaH (0) .... 35 munejhAnAnyAse dazanedadhau copadezaH .... 4aa tatra subuddhirbuddhikathAnakam (e) .... 0 hAsyAdiSaTkaparihAra-vratapaTTapAkhana-paJcapramAda nirdazana-zAntayanivAraNodanezaH .... 115 hAsyopari harikezidRSTAntaH (50) .... 135 bataSaTThopari puemarIkakaekarIkadRSTAntaH (51) 136 zokAvakAzApradAne zrIsagaracaritam (52) 13e jayAkaraNe zrIkAmadevadRSTAntaH (53) 145 guMgopari sunandavaNikathA (54) .... 145 gAthA paJcapramAdaviSaye madirApAnopari yAdavAnAM kaSA (55) .... .... .. 146 viSayapramAdaviSaye satyakidRSTAntaH (56) .... 141 kaSAyapramAdopari sunUmacakrikathA (57) .... 150 nitrApramAde puemarIkamunidRSTAntaH (57).... vikathApramAdopari rohiNIcaritam (59).... paJcAntarAyaviSaye dAnAntarAyopari dhanasAra__kathA (60) .... .... .... 157 khAjAntarAyopari DhaMDhaNakumArakathA (61).... jogAntarAye sudattakathA (62) .... upajogAntarAye zreSThikathAnakam (63) .... 162 41 sAdharmikavAtsatyaM nidAnapratiSedhazca ... sAdharmikavAtsatyopari vizAkhadattakathA (65) 164 prataSaTkAmA pradAne zrIsagaracaritama 1551 mA gaMgopari kAmadevAcaritam (2691
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAH viSayA upadeza gAyA patrAtaH gAyA viSayAH saSThati 52 zrAvaNa bAdazagratAdhikAra prathamANunattopadezaH 165 zatra kholAkSakayA (71).... tatra hemAdityakathA (65) .... .... 166 e tRtIyo rasanenDiyaviSayaH .... 1 // 6 // ||3 ditIyANuvratam ..... .... atra rasakhokhakathA (75) / tatra turagezaputrakathA (66) 5. caturtho gandhaviSayaH ya tRtIyANunatam vatra naravarmakathA (3) .. tatra sAdhakathA (65) 51 paJcamaH sparzaviSayaH . .... 49 catuSANugatam vatra sukumAlikAjJAtam (74) / taba zrIvIrakumArakathA (60)... 53 viSayANAM vipAkaH dha6 patramANumatam 53 viSayANAM durjayatvam .... tatra vikaSkimA (69) 55 sarvakamataniratAnAM kriyAsAphaTyam . .... 15 paJcaviSayAdhikAre prathamaH zabdaviSayaH 55 saMsArajIrukApAM saMsAraH surata eva .... satra mujavAcA (30) ... atrArthe vimakhazrAghodAharaNam (75)... vitIyo rUpavizva: . -- 155 '56-57 saMsArasyAsthiratvam 10 -- 174
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ -:"-Ranavimum my visthA pavAra gAmA viSayAH patada mahAnirganmasaMbandhaH (76) u .102 badhArSe pUralAsyAnam (01) ... 18 nikaTakarmakAriyo du:khina eSa ... .... 100 64-65 aSTamadatyAgAdhikAraH .... .... 1e / etapari mRgAputrakathA (39)... ... 100 jAtimadopari viprakathA (3) .... era jinagukhotkIrtanAdinA bodhikhAjovarNavAdena kukhamade zrImahAvIradRSTAntaH (3).... cAcodhisAnaH ... .... .... 1e. rUpamadopari sanatkumArakamA kadhitapUrvAatrArthe zrIsubuddhisacivodAharaNam (70).... 1e! bakhamade vasunUtikathA (4) .... 1 aparNavAdopari kauzikavaNidRSTAntaH (e) e zrutamadopari sAgaracannadRSTAntaH (85) 300 dharmatattvAkAnAmunnayaloke khameva tapomade chaupadIpUrvajavA, pvAlamade vAparadhatra vadhUcatuSkakAtam (10) .... .... 193 DhabhUtiH, aizvaryamade rAvaNaH, ete prasi6. pupayodaya vinA dharmamArgasya mukhajatvam .... 1e| catvAnnAmamAtreNa dRSTAntitAH ... mokSamArgonmukhAnAmapi koSAdivairiNaH puNya 66 vAkhApramAtrapradezaH svajanmanA na rikassapAtheyaM haranti ... ... ... 1ee thApi sukhaM na prAptaH - 63 jinadharmadhimukhAnAmajhAnakapTena nararUpAta.... 15e : 67 manuSyavAditritvam
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayA upadeza- saptatikA. // 7 // **** nukrmH| ... 205 gAyAGka: viSayAH patrAsa gAghAra visakA atrA hAntadazakAntargataM bhojanopari kArya- ___ pramAdAcaraNasthAnakApane sthUsalAdRSTAntaH(e) 315 TikodAharaNaM prathamam (06) 60 vayasnike'pi dharmasamayasya pusajasvam .... cANakyadRSTAntaH (7) 6e zaizavAdanyatra dharmasamayasya mukhenatvam .... 222 dhAnyadRSTAntaH (67) ___atrAtimuktaka kasAdhudRSTAntaH (ema-ee) 253| ghRtadRSTAntaH ( e) .... 50 pUrvakRtasukRtamAhAtmyam .. rakSadRSTAntaH (e) ..... atra mRgAputraparitam (100).... .... mUkhadevarAjaputrasvamaphakhakathAnakam (1) 11 samyaktvalakSaNam .... .... surendattakathAnakam (e) .... etadupari zrImRgadhvajasvarUpam (1.1) .... carma (kalapa) haSTAntaH (e3).... -.. 113 12 prazastakhezyAvatAM saptakSetranamyavyavaktAM nirmoyugazamyA raSTAntaH (e) .... 113 hAnAM janmapAvitryam ... .... samnadRSTAntaH (e) 113 / 73 asyAH saptatikAyAH paramArthajJAnapurassaraM / kSamAyAM saMgharamunikaSA (e6) 113 / paThane phakham .... ** 13 // EX**** 12
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI upadezasaptatikA // / savRttiH / / namo gurucaraNebhyaH / vizvAbhISTaviziSTa kAryaghaTanAsAmarthyamatyaGgutaM vicANaH zucisaccaritravilasaccitraiH sadA'khaGkRteH / premAdiyAmRtena jaritaH sadvRttatAzAlitaH, zreyaH zrI zirasi sthitaH sRjatu zaM zAntIzvaraH svarpadaH // 1 // zreyorAjisarojinI dinakarA jatAGginaGkarAH, sarvAvadyamahAdu sindhuravarA jJAnazriyA bandhurAH / ye jutAH kikha jAvino'pi juvane ye varttamAnAstathA, te sarve'pi jinezvarAH sukhakarAH syurdehinAM sevinAm // 1 // vande gaNadharavRndaM vivekavale kanirmitAnandam / yaccaraNanamaskaraNaM, nivirumaddAjamimajayaharaNam // 3 // zrIdevi kuru prasAdamasamaM yasmAdahaM sanmatiH, syAM durbuddhirapi pravINapariSatsanmAnadAnocitaH / kiM kRSNAJjana parvato'pi dhatrakhIjAvaM jajennAJjasA, gaurodArasudhAMzudIdhititaraiH sambandhamAsAditaH // 4 // sagurucaraNaM zaraNaM kurve sarve'pi yatprasAdena / vidyAvinodadezA, jAyante saphakhatAcAjaH // 5 // 1
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ruupdesh|| 1 // no vAzcaturocitA mama mukhe no kauza peza, kisise pATavaM na hi sadAcAre vicAre'pyaho / maurya racayannidAsmi yadahaM dharmopadezakhAsa cintAmaNikalpasagurupadamandamasatteH phalam // 6 // jJAnAndhitakhocanA na hi janAH saMvidhate kutracinmokSAdhvAnamamAnamAna vivazAH saMsArakAntAragAH / yAvanno sugurUpadezacaturAprAyaH samApadyate, satyasminniha kauzalaM savipulaM durbodhazAstrAdhvani // 7 // iha janyasattvacetaH pratibodhakRte pratanyate mayakA / svakRtopadezasaptatikAyAH spaSTAkSarA TIkA | H * iha hi javyajIvarAjIvakAnanasamujhAsananacyA dinakaradIdhititulyAyA anaGgasaMvegaraGgacaGgasadikSu kSetraparaMparAparivardhana nirmakha jaja kuSyAyA agavyaguNazreNyAdhArajanamanohAraprasaratpuNyaprAgbhAraprottuGgazRGgamahAvidAraziraH patAkikAyAH zrIupadezasaptatikAyA vRttirviracyate / tasyAzca prAkRtamayamidamAdikAvyaM tathA tisthaMkarANaM caraNAraviMda, namittu nIsesasuhANa kaMM / mUDho vi jAsemi hivaesa, suNeha jalvA sukayappavesaM // 1 // vyAkhyA - kAho janyA yUyaM zRNuta, ahaM hitopadezaM jAye kathayAmi / kiMbhUto'haM ? mugdho'pi muhyatIti mugdhaH deyopAdeyabuddhirvidho'pi / hitazcAsAdhupadezaJca hitopadezastaM tathA / kiMjUrta ditopadeza ! sukRtapravezaM suSThu kRtaM sukRtaM tastha pravezo yasmAdyena vA taM tathA / na hi hitopadezasamAkarNanamantareNa kasyacitsukRte zemuSI sanmukhI natAmAskandati 1 durvidho mucdhaH 2 saptatikA. // 1 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM kRtvA ! caraNAravindaM natvA namaskRtya caraNAvevAravindaM caraNAravindaM / keSAmiti sAkAGkaM vacanaM syAdatastI aMkarANAmiti prokaM, tIrtha hi vyajAvanedAdvidhA 'nyadhAyi / tathathA - " dAhopazamastRSNA, vizvedaH kSAlanaM makhasya yataH / asti nirbaddhaM tata eva dhavyatastIrtham // 1 // samyagdarzanacarajJAnAvAtiryato bhavet puMsAm / AcAryAtpravacanato, vApyetadbhAvatastIrtham // 2 // " tathA iSyatIrthaM gaGgApagAprayAgAdi, tatra gatAnAM hi satvAnAM bAhyamalamAsanaM tRSNApanodazca syAt, na punaH karmakAyuSyamakSayaH saMpadyate / nAvatIrtha tu samyagjJAnacAritrAtmakaM tadApannAnAM puNyAtmanAmAtyantikI duSTASTakarmamalApagamarUpA siddhiH saMjAghaTIti / tadAtmakaM tIrthaM kurvantIti tIrthakurAsteSAM nUtanaviSyAvitIrthakRtAM padAnnojaM praNamya / kiMbhUtaM tat / niHzeSANi samastAni yAni manuSyasvargApavargAdisaukhyAni teSAM kando mUkhakAraNaM, yathA kandAdhanaspatInAmutpatiH saMpadyate / tathA bhagavatpadopAstireva samasta sukhastomasya heturiti yuktamukkaM / nIsesamuhA kaMdaM ityatastaccaraNapraNamanamAdau zreyaskaraM / nanu yamuktaM mUDhAtmApi sannadaM hitopadezaM vacmi tatkathaM ghaTAmaTAvyate ! ye sarvathA yathAjAtAsteSAM dharmopadezamayanasAmarthya vyarthameva ye tu svayaM buddhAsa evaM paramabodhasAdhakAH syurnAnyenajijJAH / tana, kiJcinmAtraM betRtvaM gurvanugrahAnmayyadhyAste, paraM tatsadabhyasatkapaM, sarvajJatvAjASAt, sarvavettA tu jagavAneva na hi tatparaH kazcinnaro vipazcidbhAvamAmuyAt / na hi sahasrakaramantareNa maNipradIpAdirvizvavizvajarAjAvajarAvajAsaprAganyamanyasyatIti yuktamuktaM garvApahAravyAhArovArasaM kaveH / kASa yadevaM vyAkRtaM - "jo jalyA yUyaM hitazikSAM karNe kurvantu" tadapyasaGgataM yato jagatprajurnirvizevazemuSIkatayA janyAjanyajIvaparSatsamakSaM dakSaM prAvRTsamayasamucca matsa 3
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza // 2 // jalajakhadharamadhurataravArayA yojanAvadhivistArieyA sayamamAkhyAti, na ca javyAnanyayorviSaye kizcidizeSamAgha / satyaM janavidha vagare Ayevaka (va) mantaramajaniSTa - ve javyA jIvAsta evAItsamupadiSTasarvAnya* dharmagariSThaviziSTaniHzreyasasaukhyasAdhanapaTiSThajIvarakSaNAdhakUla hitopadezasamAkarNanAdhikAriNaH / tadanu ca yaghAtayazrayaHpurIpaNAnusAriNaH samayasamavAyapratipAditapavitracArinakriyAkalApakAriNaH / tathA ye cAjanyAstaM samyak zrute'pi zrImadAte sarvasattvahite zrute'pi naikAntena rucivarttAraH / tathA ca na samyak tapaHsaMyamAnuSThAnAnuSThAtAraH / tataste'ITarme'nadhikRtA eva prAkRtA iva gauravAInAgarikavyavahAre / tatasteSAmupecaiva zreyaskarI / yadi sarvasatvopakArasraSTari bhagavatyapi samupadeSTari na hyamISAmantaHkaraNe samupadezakhezapravezAvakAzatadA tadIyaprAgjavAnantyasaMcitAtyantamurbhedyAvadyAnAmevazantarAyavisphUrjitaM / na hi nirdoSapoSasya zrIjinezasya kazciddoSasaMzleSaH / yaduktaM svopameghaprAtriMzikAyAM -- "vizvatrAtari dAtari, tvayi samAyAte prayAte mahA-zrISmazrISmajare pravarSati payaHpUraM ghanaprItidam / duHkhAnuSyati yadyavAsakavanaM patratrayAJcAdhikA, yadvRddhirna paJcAzazAkhini mahattatkarmazceSTitam // 1 // " ataH subUkaM janyAnAmeva dharmazravazAmantraNaM / cakkaM ca - "saMkrAmanti sukhena hi nirmakharale yathenDaravikiraNAH / vyahRdaye tathaiva hi vizanti dharmopadezajarAH // 1 // zraI tIrthakRtAM padAmnoyaM natvA hitopadezaM kapayAmi, jo javyA yUvaM zRNuteti saMGkaH / ityamindhavajrA chandorUpamaSamakAvyArthaH / 5 saptatikA. 112 1
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sevikA sabannumayaM visAlaM, pAkhijA sIvaM puNa sabakAvaM / ____na dijae kassa vi kUmazrAvaM, biMdija evaM cavapurUjAvaM // 5 // vyAkhyA-hitopadezakramazcAyam seveta zrAzrayeta sarvajJamataM sarva nUtanavanAvivastutattvajAtaM jAnanti abhyaparyAyA-18 tmakatayeti sarvajJAsteSAM mataM zAsanaM sarvajJamataM / kiMjUtaM tat ! vizAlaM vistIrNa vi vizeSeNa sarvAnyazAsanecyaH sarvo-1 tkRiSTatayA zAkhate zojata iti vA vizAkha / na hi sarvavizvAsanasamupAsanapradhAnadhanapravaInamantareNAsaGkhyAtamuHkhajAtaprapAtakapAtakasaMghAtajanitAtyantadaurgatyaroSadAridyopajvaprakSayaH kadAcisaMpanI pahAte / nahi rakSAkarasevanaM kApi niSphalaM / tathA pAlayecI sarvakAkheM nirantaraM, arhanmatopAstaretadevAvikalaM phalaM, yat sAdhuniH zrAvairvA zrabodandhuratayA sarvadA suzIlavattayA sthIyate, na punarnizcala nirmakhazIkhazaithilyamA bhiyate, "adyAtmA mutkakho'stu kahaye punarniyamakaSTAnuSThAnAdi pAlayiSyate" naivaM kadAciccetasi cintanIyaM cetanAvaliH / dRDhadharmiNAmidamevA vikalaM jIvitavyaphalaM, yatsvakIyazIla niSkasaGkatayA pATyate rohiNyAdivat / tathA ca "na dikAe ti" na dIyate kasyApi kUrma zrAvaM kUTakasaGkati saMTakaH / / evaM kriyamANe navakuHkhajAvaM nindyAt, janturityanukto'pi ktaabhyaaitvyH| javanaM javaH saMsArastasya muHkhameva jAkhamiva jAlaM, yathA jAlAntaHpatitaH zapharaH sutarAM du:khI syAt , taddhi vividha yadA bahiniyati tadaiva sukhI nAnyathA, tatheSa janturnavajAsanirdabane kRta eva saukhyajAka, na cetarathA vRthAkadapAnaDpavikakSpAkulapavalAkhajAlapAyAnyamatopAsanaprayAsariti / anena zrIjinamatArAghanazizapradhAnaM jantorAtyantikAnamtasAtajAtasaMpAdanaM prokaM / tathA cocaro * GS
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 3 // sarasukhasAjo'smin kAvye darzayacakre / yo jainamavAsakacetAstasyopasazI zramatipAkhanenAtyantaM vizvazvApanIyatvaM saMpatsyate, asazIlazcat saMpannastarhyavazyamabhyasya kalaGkadAyI na jAghaTIti jJAtatastyatayA'sya mRSAnAcA viraktaravAditizreyaskarIyaM hitazikSA dakSAtmanAmiti kAvyatAtparyArthaH // 2 // www zrI sarvakSamatAmAdhikAraH kaMcagirI girINaM jahA gurU suratarU tarUNaM ca / itthI itmimo ciMtArayaNaM ca rayaNAyaM // 1 // sariyAM sarasariyA josadIya ca dhanamida dhanaM / taha samayANaM savarNa mayaM garuyaM // 2 // - isI amararasaM pAtriya rAmarana patitaM jiNamayamamayaM va parihAi // 3 // sannANacaraNadaMsaNarayaNuzcayakaMtakaM tire hilo / na tu mihdiyamA jiemayarayaNAyaro jaya // // // nahu pAva atyamaNaM saMtAcaM kucha neva kaslAvi / sahAyaka rukariyo jimayasUro abayaro // 5 // kuvalayamuprAsato nisaMga ali tamasA | e i sunapada vilaggo aho vo arihamayacaMdo // 6 // amaI kara kahe so tassesa guNagaNamaNa / jassArANabasa pa corehiM sAhutaM // 7 // itthI sisugomada risicAi kiJcakAriNo'oge / kUrA vi hu paribuddhA jiemayamAhapparTa ahaha // 0 // Duggai'sayavAraca suggaramudakAraNaM va sattANaM / na hujiyamayAta abhaM vaha nuvattara vi aho // e // vaha sUrAcaM na paro sUro varNaghayArasaMharaNe / taha dussahahadakhaNo jiNadhammAcaM na huA varo // 10 // 6 sahatikA // 3 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIre vilA tahA anneva bilA hudA na jAi jA / egatiyamiha jAhAda neSa suI jisamaela vidyA // 11 umdA jiladhammAmayasevA sadhAyareza kAyathA / jamhAyege javidhA avarAmarAvamAcasA // 13 // sAdhuH sAdhutAM jeje jinadharmaprajAvataH / yathAhi kesarI caura: kesarI baujasA'jani // 1 // sakAmanaranArIkaM puraM kAmapurAsyayA / zrAste tatrAvanInetA vijayI vijayAhvayaH // 2 // siMhadatto'vasattatra zreSThI zreSThaguNaikaH / tadaGgajaH kesarIti jajJe zikSitadau (cau) rikaH // 3 // tenAnyadovaD vijJapto mahArAja madaGgaH / anAryazcauryakRjAtaH pAtakodayasaMjavAt // 4 // nirdvapo'smyahaM netarasmin steyaM prakurveti / ityuktvA vinivRtto'sau rAjJA'tha sa maciH // 5 // dezA niSkAsayAmAsa (se) so'gAddezAntaraM drutam / vizazrAma sarasyekasmin zItakhajyormikhe // 6 // zracintayattasyA''sIno'sau daurmanasyajAkU / adya yAvanmayA'pAyi vinA caurya payo'pi na // 9 // dhi mAmadyAmbu tatpeyamityAlocya ciraM hRdi / akhiyAM parivari zItakhaM jinavAkyavat // 8 // tatra snAtvA ca nuktvA va vAneyaM phalasaMcayam / vRkSArUDhazcintitavAn dasyurAtmani nirjaram // e|| hi yAsyati hA mesu dinaM cauryavinAkRtam / kiJcitkasyApi ceSastu misesaccorikAM kriye // 10 // isa ko'pi vidyASAnutatArAmbarAnnaraH / pAnukAghyamunmucya pravivezAndaso'ntare // 11 // 7
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza sasandhi // 4 // 4 svAnaM nirmAya cAsvAdya vishdaamlo'nsstsukhii| siteca nizcikAyeti yogyasau khgtpdH||15|| praviSTaH saraso madhye iSTaH spaSTamasau mayA / mamAyaM samayaH stainyakarma kartumaya dutam // 13 // asyAkAzagaterhetunizcita paadukaayii| nAnyanidAnamasyAstIti nizcitya svacetasi // 14 // apahRtya kSaNAdetAmuDDIno gaganAdhvanA / pazvidyAtavAn vegAnnizcakhAH syuna taskarAH // 15 // pAdukArUDha evAtivAdya vApi dinaM samam / nizyAgAnijakaM dhAma janaka cetyatarjayat / / 16 // re murAtmastvayA rAzo matsvarUpaM nyavedi kim / tvAmahaM mArayiSyAmItyuktvA niSkRpadhIradhIH // 17 // jaghAna pitaraM zIrSe vipannamavamucya samra ahApavikyAnsamAnApAsamukhayam // 18 // yAmatrayaM nizIthinyAH sthitvA'sau nagarAntare / turIyaprahare yAti punastatra sarovare // 19 // divAraNyAntarAsthAya rAtrau yAtvA punaH puram / muSitvA'nyeti tatraiva vigopya nagarAGganAH // 30 // kiyAnapi yayau kAlaH kurvato'syaivamanvaham / vinyurnizAgamAddhokAH zokAI zrantakAdiva // 1 // rAjJA tavRttamAkarya purArakSaH prajaspitaH / re tUrNamAnaya stenamenamAdezamAcara // 2 // bahuzaH zodhayitvA'sAvAcalyau kitipaM prati / svAmina sa dharAcArI viyajAmIva vakSyate // 13 // asAdhyasyai (spe) va duryodheHpratIkAro'sya puSkaraH / tataH paropakArokadayaH sadayo nRpH||24|| svayaM praikSiSTa taM puSTamaGpAtmIyaparikhadaH / prAmArAmasurAgAravApIkUpAspadAdiSu // 25 // + K Un C
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraM naivApa pAdasya tasya vArtAmapi prnuH| zrajanya iva mokSAptimanaTapAyAsavAnapi // 26 // tato rAjA jagAmAzu purodyAnaM sudUragam / bandhuraM gandhamAghrAya campakAdisumonavam // 27 // gachan dadarza vezmAsau carikakAyAH puraHsthitam / tanmUrtimaya'mAnAM ca kusumaizcandananaiH // 27 // thArthakamupAyAtaM paprana svnndhiinRpH| vismayApanahattasya vastraM vIkSya vishesstH|| e|| ko'yaM pUjAvizeSo'hadedArcaka nivedaya : kenArpitAni vAsAMsi mahAMsIva sudhAdhuteH // 30 // tato'vAdIdayaM svAminnaimAyAmi nityshH| zrarcituM devatAmetAmajipretArthadAyinIm // 31 // pratiprAtaH puraH suryAH svarNaratnAnyahaM baje / tatra kAlikI pUjAM kurve pratyahamAdarAt // 3 // rAjJA'jJAyi tato'vazyamArtha ko'pi taskaraH / sametya ralasvarNAdyaM devyagre nanu muJcati // 33 // nAnyathA saMjavatyevaM vijJAyeti mahIzitA / svAvAsamAsadattUrNa dinakRtyAnyasAdhayat // 34 // rajanyAmAgamaccaemIgRhaM damI nttaanvitH| dUraM dUrataraM zurAn saMsthApya svymudytH|| 35 // caityAntastasthivAn stamnAntare svAM goparyaMstanum / atrAntare samAyAtaH pAripandhikakesarI // 36 // pAyukAyugamunmucya bahirantarviveza saH / pradhAnarasairdevyarcAmAcaraJcaturocitAm // 37 / / svAmini tvatprasAdena nirvighnaM cauryamastu me / ityudIrya bahiryAvadyayau tAvazpo'vadat // 30 // rupakAraH kathaM yAtA rejIbastaskarAyama / tarjito'pItyasau vegAnirjagAma bhirnuvi||3||
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza saptatikA. // 5 // nRpAnimukhamuttAlaH pADakAyamAtmanaH / nikSiptavAn kSaNAdeSa vijJAya samayocitam // 10 // talyathA nRpe jAte jIvan so'haM zyAmyaho / niHsasAreti jarUpan sa cvibhkaalymdhytH||41|| svasthIjUte'tha jUnAtha yAti yAtyeSa pAtakI / tUpha banAntu dhAvantamaho dhAvata dhAvata // 5 // pUtkurvanta iti imAnaTAH zastrabalonaTAH / adhAvan keTake'muSya mArjArasyeva kurkuraaH||43 // pAThakA (ke) paridhAyAtha kSitijuggaganAdhvanA / nigRhItumanAzcauramanvagavadhihaGgavat // 4 // sandho'pyaho gataH stenastadeSA mahatI trapA / sAmprataM nigRhISyAmItyantarvihitanirNayaH // 4 // itastatazcara~zcauraH padAnAM gopanAkRte / pakSIya sUnapakSaH san manasIti vyacintayat // 6 // yadAsItpAukAmadyetajamitaM mayA / mudhA krudandhanetreNa va nazyAmyadhunA hahA // 7 // rAjA jyopAdhyanA'cAsi sanyAzca rnnonttaaH| pApaTuH phalito me'dya yaH siktazcaurikAmbunA // // upasthitaM me maraNaM zaraNaM nAsti samprati / manAnArAdhito dharmaH pitA vyApAditastathA ||e|| itazca camatA tena prAmArAme munIzvaraH / iSTaH zuzrAva tavAkyaM zravaNAmRtasodaram // 50 // zrAtmadhyAnaM ca samatA tathA nirmamatA matA / sadhaH pAtakahI syAhI pikeva tamaHsthiteH // 1 // thaInmatopAstimatiH zrutiH zrautI zrutiSye / zravadyochedinI sadyo vRkSasyeva kugarikA // 5 // sijhe sukhamasAdhyaM yadyAzca svaHpadavI zriyaH / yaca mAnuSyakaM saukhyaM tatsAmyenaiva sAdhyate // 53 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kkkkkkk+KA** zrutvaitatsuSTu tuSTAtmA jeje vairAgyavAsanAm / sthirIkRtya nijasvAntaM sattveSu samatAmadhAt // 54 // re cetazcApalaM muzca sauhArda jaja jantuSu / parastrIdhanadhAnyeSu mA vaha spRhayAlutAm // 55 // sarveSu navajAveSu nirmamatvamurIkuru / evaM pradhyAyatastasya zukradhyAnakacetasaH // 56 // zeSarAtriya'tIyAya smjuutaaskrodyH| utpede kevalajJAnamajJAnatimirAtyaye // 5 // suSkarmadhiradazreNyA vyaparopaNakarmaNi / kesarI kesarIvAjUta prjuutotsaahsH|| 50 // yaha katakahodAdatA malinAmjasaH / tathaiva sakSyAnavazAdAtmA kASyamuJcati // eema sarvatrAnveSayannatrAntare kSitipa Agamat / dizyekasyAM jaTAzcApi re re nighnantu taskaram // 6 // ityuccaiH pUtkRtiparAH pratyakSA yamakikarAH / zrAjagmuratha tasyarSeH kevalotpattidinaH / / 61 // hitIyasyAM dizyamarAH khecarAH kinnarAstathA / cikIrSavastanmahimAmambare svavimAnagAH // 6 // yAvattatpArcamAsInAH pramodajaranirAH / tatazca kesarI sAdhudantadyutyA dizaH smaaH||63 // dyotayan dezanAM cake svarNAjastho marAThavat / caJcaraNavinnAjI jiivraajiivsnmnaaH|| 6 // upadezAvasAne'ya pRSTo rAjJA sa kevtii| jagavan kutra te cauryavRttiH saadhusthitiHkc||65|| ka cAyaM kevaDoddhodhaH sarvasattvasukhakaraH / byAjahAra tataH sAdhu rAjannAryaziromaNe // 66 // vAhamphukarmako'haM yataH kevasaniyA / tadetatsAdhugIbdhisAmyAvasthAphakhorjitam // 67 / / 11
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza mahAMhorAzyaraNyAnI viSayodyasRSNAGkarA / dayate dahaneneva kSaNAtsAmAyikena vai // 6 // hai| samatikA. samyak sAmAthikAsevA devAdisukhadAyinI / sudhiyAM ardhiyAM cApi pApanyApavyapohinI // 6 // zrutveti hRSTaddhAjA vairaM nimUdaya muukhtH| praNamya zirasA sAdhumAsasAda nijaM gRham // 7 // cirakAsaM vihRtyovIMmaemavaM javyamaemakham / prabodhya sijhisaudhApravAsI jajJe sa kesarI // 11 // sArvajJazAsanopAsanodAraphakhamIdazam / dhanyA vijJAya tatsevAdevAkitva vidhIyatAm // 12 // ||iti zrIsarvajJamatasevAyAM prathamapadodAharaNam // zratha mitIyagAthAyAH "pAkhila sIkhaM puNa sabakAvaM" iti mitIyapadamatAtyantAmakhazIlguNAvirtAvakaM sodAharaNamujAvyate-pAlayebIla parayoSitAtinivRttyAtmakaM / yoSitastu parapuruSaniSedhAtmakaM / punarvAraM vAraM sarvakAlaM nirantara[miti padAdaragamanikA | pUrva tAvatsarvajJamatopAsanopadezaH sUcitastadanu punaH zIkha pAkhanIyamityanihitaM / yuktaM hi jAtyajAtarUpamuDikopari ratnayojana zrIjainamatArAdhanaM tAvatsarvadharmenyaH zreSThatamaM / tadArAdhakaH zrAvakaH puNya prajAvakacebIkhasaMpannaH syAttadAtIva prazaMsAspadatAmAskandatIti taatpryaarthH|| durkhanamiha mAnuSyaM tatrApi hi nirmalaM kulaM zreyaH / tatrApi rUpasaMpattasyAmapi jinmtaavaaptiH||1|| tatrApi zIlamujvakhamuditaM manujeSu cApi nArISu / tatpAlane prytnH,kaaryshcaaturyvrynraiH||3|| zIlena vinA na janAH,zojAvivajAjanaM suvane / vegavihInAsturagAstuGgA zrapi rAdA na syuH||3|| 12
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaganaM vanaM yayA svAbhyate phaDatareNa / yatmacinna sarastathAGginAM janma zIlena // 4 // tivArI sphArI jatrajyavorutaramucazAH / paJcajane syAnmAnyo dhanyo nAnyo'vanI tammAt // 5 strIjAta prAdhAnyaM vizeSataH zIvabhUSasyaiva / sumahatyapi vanavIzrI na niSThA vAdhyatAmeti // 6 // atrAyeM rohiNyA aodityAH kuTumbasya / zrRNuta vikalokA astakAnandanaJcatim // 3 // astyatra taratamadhyaM svaddharjJeya svayamanirAmam / pATakhiputrAkhyapuraM puraM na nAdRk puro yasya // 8 // yatra / vamati dhanI javan jano varSona dAnasya / zyAmIkurute na mukhaM ma manAgapyetadAzcaryam // 9 // yatroH zrI rejuH / uttamamanorathA va dUrIpritapApakAluSyAH // 10 // trividhAnena vinA'pyo usape / yasa pratApadIpa pavat patati ripuvargaH // 11 // najanitAnandI nandI nAmAnti tatra jUmipatiH / ratipatiriva mUrttivaro vaH sRSTaH zaMtunA prasannena // 12 // zreSTa tatra dhanAhanAmA kAsAjirAmarUpazrIH / zrI jagAma dUraM sadAraH / / 13 / / zrIH kamakhApatiriva zivavatsomajAH / na janArdanaH kadAcinnoprazcitraM mahattado // 14 // jAyA'jani nirmAAMcA sundarakAcA zubhe kRtopAcA / zIvaguNaiH sannAcA rohiNyajighA sudhAtrAyA // 16 // paramAramaviSaye na manami yasyAH kadAcidajillApaH / kimar3I marAjikAyAH kaluSAmnaH maMtranatsukyam // 16 // zreSTha zreSThastAmanupama guNavatIM sardI pRSTvA / bijavArjanasya iMtonaMgarAnniragAdamI vegAt // 13 // 13
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza tikA. | | saMpadyate na vipulA dezAntaramantarekha kiTa kamakSA / iti nizcitya sa cice vitta vihitocamaH samanUt // 10 // tatprati nikRtirahitA'vahitA svahitArthasAdhane sAdhvI / vicacAra cAruvRttyA satyAcAreNa cArvatI // 15 // nonaTavaSaM kurutaM'saGkAraM sphAramapi na parighatte / jayati na tAmbUlaM na majhAnaM nAJjanaM ca dRzoH // 10 // na hi saMskurute vaNImaNInayanA na sAnurAgatayA / puruSaNa sahAlApaM kurute suratetyA rahitA // 1 // yAzca kuzIsA mahilAH sakalAstAH parihara tyasoM dUre / zucirucizIsAkhativatI satI tiSThati sukhena // 2 // janayan sarasIzoSaM poSaM sacituHpratApapUrasya / saMvardhayazca divasAn rajanIyAmAna khaghUkurvan // 23 // deSu dehaz2AjAM sRjannajalaM prajUtaparitApam / pizuna zvodhegakaraH prasasAra grISmasamayo'tha // 4 // rantumanA udyAne tadA'nyadA medinIpatinandaH / svachojvalaveSadharaH zazadharavatprItidaH puMsAm // 15 // muktAkalApanirmalakalAvadhImaJjarAzriyaM kalayan / pauracakorazreNInayanAnandodayaM tanvan // 26 // dIptasudhAdIdhitivatsAmyaguNAdhikyavandhuratarazrIH / zujrAJaharmyanagarAmbarAntarAnnirjagAma bahiH // 17 // pazyan vismeradRzA kRzAnubaddIptinRt puraH kutukam / prasvedamizragAtrAM vAtAyanamAzritAM tanvIm // 20 // mUrtimatImiva devImurvItaTamAgatAM zRGgaH puMsAm / taruNagae cittahariNIM dadRze'sau rohiNI taruNIm / / e|| yuvajanatApreSataprahArajadhAmanaGgasumavAdhIm / iSTA hayA tAmatihaSTAtmA samajaniSTa nRpaH // 30 // 1 nikRtirmAyA. 2 yuvajanacetaH eva pRSataH mRgaH yuvajanacetaHpRSatastastra prahAre mallIva. 14
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekA ghoSa kathamapi yadi zazi ratirivodArA / sphArA javati tadAnImaninditA jogasAmagrI // 31 // kimupavanaiH kimu navanaiH sayauvanaiH kiM dhanaistathA svajanaH / yadi na milati khalitAGgI nayanaktiyajitakuraGgI ||3shaa iti cintayan svacitte masena ivAtidharmadAkrAntaH / zItakhavanagahaneSyapi viguNa santApamApa nRpaH // 33 // vezmAjagAma kAmAditastataH satvara sa pApamanAH / na gRhe na bahirvA'pi hi sukhAyate rAgavazagAnAm // 34 // pApaprasUtikAmatha samAhvayatikAmakAryaparAm / narakAdhvadUtikAmiva sa mahImaghavA javAnimukhaH // 35 // zRNu suzroNi maktaM vacanaM na ca nindanAdvitavyam / na hi rohiNI vinA me manoratiH sphItimupayAti // 36 // vindhyAcalavanavIthImiva istI mAlatImiva bhramaraH / cakurvikalo dRSTiM jaladharavRSTiM zivamIva // 37 // vidhAnika samidhAmanavadyAmAtmanaH sthitiM sAdhuH / tasmarati ratipratirUpA tAmantarAtmA me // 30 // saptaM madIyama tahirahanIpmanISmatApena / kuru kaitavapATavavati tatsaMyogAmRtAsiktam // 35 // thAryamanArya vadaM yazaHpadaM vA'yazaHpradaM vizva / maiva manasi vicArya kArya kArya na vismAryam // 40 // iti vaktari jUjatari hRdi hRSTA''caSTa sA'tipApiSThA / na hi kizcidasAyaM me kiyadetatkRtyamapataram // 4 // ramnA damjAramnAdapi me tava jAyata sukhamlA joH| kiM punareSA nArI tRSNAyate matpurastUrNam // 45 // mantrairapi yantrairapi tantrairatha kArmaNairmahApraguNaiH / svavazIkRtya tvarita dAsImiva te kariSye'ham // 43 // naramapi patkoraM svavacanaracanAmbunA vizidhAham / kurve vidhA mudhA tadbasamabakhAyAH kiyanmAtram // 45 // 15
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. ityAkhyAyAdAyAlaGkArasphArahAravastUni / rohiNyAgAramasAbupetya savikAramidamUce // 4 // rUpaM te'pratirUpaM lAvaNyamagaNyamaGgamatighaGgam / ramnAgAramnApahAri saundaryamanivAryam // 46 // dayite gate'nyadezaM kvezaM virahonavaM kathaM sahame / sanogayogazUnyaM nRjanma vandhyAGgajaprAyam / / 4 / / kholAjijUtacitto vittopArjanakRte vaNigUkhokaH / bamnamyate pRthivyAM na tadbhuhieyaH sukhinyaH syuH // 4 // varNinyaH khakha vAH punnyaatishyaadvaattaarunnyaaH| zrajitaSitaramaNaramaNAdyAH sukhamiha nuJjate svaram // 4 // javatImatirUpavatImiti nUmipatiH sudati nandaH / so avarodhavadhUravadhUya samRdAvaNyAH / / 50 // kimidaM viphalIkuruSe sakhe sakhedena jIvitavyena / nijarUpayauvanazriyamapAsya kAntaM manaHkAntam // 11 // dhandhA'si tvaM tasva rga so'pi yAdRzI nAnyA / yadrUpaguNAvarjitacetA netA juvaH samajUt / / 52 // rUpaM yasya na tAhagna dorbalaM banavaM na cApyatulam / na hi jogayogasaMpanna mahattvaM kimapi na ca sattvam / / 53 // kRpaNena tena kimaho vaNijA guNajAtamuktadharmatinA / dUrasthitena tena hi kaH prativandhastavedAnIm // 4 // ityAdikiMvadantImiha nigadantI hyatIva nihIMkA / nirjIkA'laGkArAdyaM vastu samArpayattasyai // 55 // na hi kazcidapi vipazcitkarma muktvAmraphalamudAramalam / kaTunimbaphalAsvAdanalAkhasatAmatra khalu lajate // 56 // tvatsaulAgyamanjaGgaramAsIdAvibaMjUva ttsujge| kusumazaraH khalu tuSTaH puSTaH praakpunnysNcaarH|| 5 // 1 saha khaiH ( viziSTendriyaiH ) vartata iti sakhA tatsaMbuddhau he sakhe. 16
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ MPARAN yattvA muktAlatikAmiva kartuM kaNThakandakhe nRpatiH / nirmakhatarojavakhaguNAmanivAJcati yati suvastu // 5 // nijahaste kuru tarNa prasaca sadyaH prazastavastUni / yAnIha na hi sukhamjAnyasImasukRtavinA suvane // 5e / / - iti tatsamuditabArca vAcayaminIca sajhuroH zrutvA / tattvAvabodhacaturA vyacintarAtami spaSam // 6 // mugdhAyante vibudhA raGkAyante ca te'pi rAjAnaH / ziSTA puSTAyante hahA mahAmoharvakhitam // 61 / / svAdhInaH kSitijA kartA nyAyAnayAdhvanorapi hi| pAtakinI punarepA kuzIkhatAdattasAhAyyA // 6 // svayamanyAyAsaktA mAmapi pAtayati pAtakAmnodhI / dhigdhijIvitamasyAH prjuutpaapprmaadinyaaH|| 63 / / kSitipatiraya tu tAvattazavartiSNurakhitapUrlokaH / praviSNuna hi taM prati kazcinna hicasati khamatra // 6 // darpoddharaH karI kikha karNe dhriyate na kenacitvacidapi (yt)| tatko'pi na zaktaH kupathAnapati nivartayitum // 6 // jaladhiyadi mayodAsopI kopI pratturyadA nRtye / yadi himarazmistIbastatkaH zaraNaM zaraNyAnAm // 66 // eSa punaH pracurasyAH puraH sphuracArurUpadorvIyaH / matpatiratidUrasthaH punaramaMkAkinI sadanaM // 6 // kasyAgre pUrikrayate yathA tathA zIsamujjvasaM dhriyate / prANAnta'pi na dhIrAH svazIkhamAtinyamupayAnti // 6 // kriyate kazcichupAyaH svakIyasaMzudhazIkharadArtham / vardhitamapi hi daMtraM vyartha rakSAparityaktam / / 6e| rUpazriyA kimanayA yayApi gatayA'digocarIlAyam / pratipadyate zarIrIkSaNena khalu zIkhazazriyam // 3 // yopichAti tiprazaMsanIyA jane'pi mhniiyaa| yadi sApi na zIkhavatI tadekataH kAzika Rthitam // 11 // 17
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA // // iti nizcitya nijAtmani tayAnyakAntaprasaGganIrutayA / ISadhihasya madhurAhAraiAhatA dUtI // 3 // yadi mAmivati jUpatiratha yatti cArucAruvastUni / tat kimida kathanamAsta vaidyAdiSTaM tathA'jISTam / / 13 // tadadhInarUpayauvanalAvaNyAhaM sakhe'smi sarvAham / paramekamasti guptaM tatsaMzRNu sAvadhAnatayA // 14 // loka khajAkAriNi maryAdAsaNApahAriNi ca / karmaNi vidhIyamAne'musmin vizvopahAsaH syAt / / 75 // vijJAnveSI vaiSI prAyaH sarvo'pi satvavargo'yam / tasmAddopAsamaye prasarati pUre tamimrasya // 56 // stokaparIvAranRtA mitRtA mahe sametavyam / yena phalegrahiretanmanorathaH sapadi jAyeta // 7 // ityAdimadhuravAeyA praannyaanndprdaankovidyaa| kRtvA prItAM dUtI jagRhe tadbhUpatiprahitam // 70 // gatvA prasannavadanA sadanAttasyAH sasaMbhramA sApi / cakre zakreNa samaM sAnanda nandapAlam // e|| -tabadanAmRtacaMpakAmohiNyuktAni tAni vacanAni / zramRtAnIva nipIyolalAsa hRdaye mahImaghavA // 70 // mujhe na cApi zete kurute na hi rasikagoSThimiSTena / tuSTena ghetasA tAmeko saMsmaranAste // 1 // takramaNakhAlasAtmA vAsaramapi varSasanninaM manute / tanute ravitApAdapyadhika tApaM hi virho'syaaH|| 5 // duritatamaHzyAmAyAM zyAmAyAmaya nikAmakAmAyAm / zyAmAyAmanurAgI jogI musajAtasya // 3 // zRGgArarasanimanaH zRGgAramudAramAtmanaH kRtvA / viralIkRtanijaparidhirvasudhAdhIzaH kRpaannkrH|| 4 // 1 sarvadinam . 2 caSaka pAtram. 18 Kinaa
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40*4XXX cevyAdiSTAnnISTAdhvanA manAka parajavAdajIrumanAH / saha sacina jagAma pramanA javana sa rohiNyAH // 5 // yadyogihRdayavatkisa vikhasadbodhapradIpaparikakhitam / zrIlakhitaM sAgaravadRSTA dRSyA mudaM daH / / 6 // rudhiropitramA khAlatAbAI gAstavanamAkham / vikhasatsArasaiMsaM cakirikukhavavivAti muvizAkham // 4 // tatkAlotthitadAsIvagairanyukSaNaM vinoH pradade / viSTaramupaviSTo'sau raviriva pUrvAcalaM sahasA // 7 // tatrasthaH zatamanyuryathA tathA rUpayauvanaM svIyam / dhanyaM manvAno'sau zriyA didIpe'dhikatvena // e|| rUpaNa jitApsarasaM locanayugakhena rohiNIramaNIm / pazyan yo bhUyo'pyamRtAsvAdAdhika mene // e.|| vividharmadhurAtApazcetaHprItipadairnarenjasya / sA rakSayituM sanA mano manojJAkRtiM dadhatI // 1 // sakAnahRdayavizAlaM sthAsamikSAvAsavAgrataH pradadau / madhuraiH pha rasAlaiH prapUritaM sphuraphurujyotiH // e|| atha taddAsyaH prAjJAH svaaminyaadeshsaadhnaanlsaaH| zrAninyire prazastAnatisarasAna rasavatInedAn // 3 // sudhedanApanodakahanmodakamodakAdipakvAnnaiH / vrshaalidaavinaanaavynyjnledairtiprcuraiH||e| nojitavatI satI sA svakIyaistana naphiyuktiraiH / yAjyaiH prAjyarazanaiH khAyaiH svAyaratisvAdyaiH // e|| zraya sA suzikSitAniH skhiibhirtyntdivyvstrdkssH| zvetaiH pItararuNaiH kRSNaunIMhAramyaiH / e6 // pihitAnanAni nirmakhacizItalapAnakAspadAni mudA / zrAnAyya puro nRpateraDhokayahuSTimohakRte // // * *** * **
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza masati prekSya payaHpAtrANi zramadhikAdhikAmasau dadhe / pAnakaviSaye viSayenayA vihastaH kSiteH prnnyii|e|| navanavasanAdanaramyAmtamAnapAvaramapantiH / sarvatrApyekarasaM payasaH samavApa pApamanAH / / 5 // tasmAdismitacetA netA pRthvyAH pRthunasattRSNaH / tAmityAha sudhAramasaggirA (ggI) raJjayan hRdayam // 100n nAnAvidhaH pidhAnaH sthAnaH kimu jidyate rasaH sujaga / sarvatrApyakarasaM payaH pratItaM mayA nAnyat // 101 // javaduktamidaM satyaM jAnannapi deva naiva jAnIye / zrAlocaya tattvadhiyA mudhiyAmagresara jhApa // 10 // yadi na javati rasanaMdaH sthAnarvividhaiH vidhAnakazcApi / tatkimaho taba navanayaramaNI rUpaM mano ramate // 13 // rAjan svayameva navAn vidhAn kimapIha tadapi te vacmi / veSavizeSavapuSaH pravinAsanta striyaH prazasyatarAH // 10 // vaiSayikarasasyApi sphurati kayazcidijinnatA kimaho / prAyaH zarIrajAnAM paramaMtanmor3a visphuritam // 15 // sarvA apyekarasA vazAH surUpAstathApyativirUpAH / nRpa nirvicAratA te na cArutAmazcati nitAntam // 106 // sarve'pi mohavazagAH sattvAstattvAvabodhamugdhadhiyaH / viSayavyAkukhitatayA zulAzunaM no vidantyate // 10 // navanavarUpAH sundaravapAstopAvaDA jane yoSAH / bahirAmambara epa sarvo'pi matitramaM kurute // 10 // jabadhirjakhasya pUrairna vendhanairapi dhanairyathA vhiH| na hi tatkAmasukhairasulAjastRptimupayAnti // 1.e|| ko na hi muhyati jantustArupaye rUpasaMpadAkI / aizvarye'pyativarSe viSayeSva(ti)sarasarUpeSu / / 110 // 1 vyAkulaH, 20
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ganana janakopamo'si | yadi hRdajJAnAt // 111 // aGgArAstudinakarAdyadA kadAcitamojarAzca kheH / zranAdyadi vaha tatkaH zaraNaM araNyAnAm // 111 // sukhamakharUpameva hi viSayajami tattvato vimRSTamado / kAcaH kimu dadhiyAM vaidUryamatiM satAM vatute // 113 // ye paravanitAviratA niratAH sandhyAyavatmani prAjJAH / te vayAH kRtapuNyA naipuNyA jagati vikhyAtAH // 114 // ityAdiyuktiyuktAmuktAmanayA nizamya mugdhagiram / mohamadAviSAdIsaMha nipIyUSarasakuvyAm // 115 // bhUmipatiH padakamale khannaH kikha jUGgavatsaramanAH / caghaTita viveko javakhacatAmetramAcaSTa // 116 // tvaM mama janana| janakaH svamA tvamevAsi devatA'pi guruH / puNyopakArakANi rApanitrAmiNa namastubhyam // 111 // prAyaJcapAcapalAH striyo vayorUpasaMpadApetAH / dRzyante'tra jagatyAM nAmu suzIlAH punarnirAH // 118 // khAjJAtiH sA jatI satatanaH / guNavatyAstra javatyA atravatyA tutraH pIche // 1.13 // makaradhvajataskaranaH zIkhoyakharakharakSikA javatI | sundari zuktavati nAmnA'syavakhA paraM na kRtyena // / 120 / / tvamativikhasitamakhaM yadahaM narakAndhakUpamadhye'smin / prapanannapi sadayatayA samuddhRtaH sAmprataM sutanu // 121 // iSTAH kasya na jogAH kasyAniSTAstayA viyogAH syuH / prakA'si tvaM sAdhvI paramekA na tvadanyA hA // 122 // ityAditastutikRtyA satyApayanijAM ramanAm / ghAmAjagAma rAjA mAnasabhitra rAjahaMsaH svam // 123 // zamitaMtrAjyazataiH pracurataraM vidyamarjayitvA'yo / katipayadivasaH zreSThI dhanAvahaH prApa nijasadanam // 124 21
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. // 11 // prekSya prasannavadanAmanurAgavatImatIva nijakAnte / panjakakSAmiva jaladhiharSotkarSa bajAra tRzam // 15 // zrutvA kadAcidAsyAddAsyAH svAgAramAgataM nRpatim / rohiNyujjvalazIle mAkhinyAzaGkayA vybhitH|| 16 // strIjAtiH khalu caTulA pavanAdapi sA yadA surUpavatI / adatazIlA sA kathamubharati kSitipateH purtH|| 12 // gRhamAgate narenje kathamujjvalazIlatA gRhiNyAH syAt / mAAre tIrasthe na hi mugdhasthAkhikA'mRtA // 12 // kutpImitasya purataH sarasA rasavatyaho kathaM tiSThet / na hi kusumitA khatA'pi hi vimucyate SaTpadenApi // 12 // na hi kAmI kAminyA ekAkinyAH zazIva yaaminyaaH| saGgatimetya murAtmA sa zIjasopaM vinA sthAtA / / 130 / / ityAdyanahapamAnasakuvikaTapojholamAlayA''kulitam / zrAtmAnamudadhikar3hapaM cakAra rajanIkSA zreSThI // 131 / / tasyAH zIkhakalaGkAzaGkApakApahAramiva kartum / kurvan zItabajAvaM tadaGgasaMtApavinivRttyai // 13 // taM tajayannivoccagarjitarAvaratIvaghorataraH / zratha nApayannivA, tamidbatkArakRtkhaGgAt // 133 // tAbadatarkita ebAkasmAdhismApayana jagalokam / zrAgAtpayodasamayaH zamayan banapahidAvajaram // 134 // zIkhojjvakhataratejaHpuLe sarvatra vistRte styaaH| canchArkayoH pranAyAH prAdhAnya kimiha taAhe // 135 // yAvatsaptadinI ghanavRSTiH spaSTAtra samajaniSTa nuvi / sarva kRtamekArNavamuvIMvalayaM pyHpuuraiH|| 136 // tasmAnmandAkinyAH prasasAra payojaraHkaNenaiva / sthUkhAnatihadabhUkhAn vRkSAnunmUkhayAmAsa // 137 // 1 aspRSTA. 22
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ plAnyante sma mAmA zrArAmAzcApi saphakhapuSpajarAH / praste phyApracAhe manujairatipuravagAhatare // 130 // nagaraM pArSadurNa hitaiH zanainArINAm / nagaradhArANi nRpastadA rurodhoddhrkpaatteH|| 13e| prakhayAnilobalajakhapUrairatikustarorukajholaiH / prasaraNazIrAsIt puramakhilaM kasakalAkIrNam // 140 // hA deva daiva jIvanaparaM hi yajIvasaMhaterajavat / tajIvanamapi jIvAntakRtkathaM nirmame vidhinA // 11 // kimu kurmaH ka na yAmastrastAH kasyAzrayAma iha zaraNam / maraNaM tIrAyA nanAza khalu jIvitavyAzA // 14 // iti janazatavadanojatadInaravAkarNanAtsakaruNAtmA / murgopari kariti mahIzitA sa tAvaJcaTitvAkhyat // 143 / / ahaha kayaM purametatsakala salibaralaM visarpa niH| mama pazyata eva javAtsaMhiyate hA kathaM kriyate // 144 // sa hi kazcidasti jagati zAtA khyAtAnidhaH sudhiirmnaaH| yo jagadetapakSati niHzaraNaM hInadInamukham // 14 // tAvAganopari gIdevI kiiviijbtyvninaa| AvirbanUva khokAnniHzokAn kurvatI mahatI // 16 // rohiNyasti satIbratamAdadhatI guNavatItarA sudtii| tAmAhvaya bahumAnAdasamAnAM nUpate tvaritam / / 17 / sA svayameva kariSyati sukhaM hariSyatyupaplavaM sakasam / kiM vahujinahitaiH syAnmatraiyatraistathA tatraiH // 140 / / ztyAkaNyaM tadIyAmudAravAcaM zucaM parityajya / rohiNyuttamasAdhvImAya mahAdareNetAm // 14e|| zAcakhyau kSitijA smarttA tabIyasaMpadaH spdi| satyasatIvratadhAriNi kAriNi puNyasya kuru zAntim // 15 // 23
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 12 // rakSa mahAsati lokaM zokaM samupAgataM maraNajItyA / satyAH kimasAdhyaM kila janatAyAstvamasi jananIva // 151 // prAtarasA ki dinapatidIptimantareNa tamaH / citrakavI hi vinA na cakurudghaTati cASasya // 152 // tvAmantaraNa rAhile sukRtArohiNi hariNyaghazreNyAH / kaH syAjagatastrAeM patitasyopavAmnodhau // 153 // ityukte sA divyaM navyaM zuci sicayamAzu paridhAya / pradhyAya namaskAraM sAraM zrutaratnakozasya // 154 // tadanu zucizI lIlAvatI pratItAItAItaradharmA / durgArUDhA prauDhAmiti vANI mAha sAhasinI // 155 // yadyAste mama zIkhaM nizcalamakalaGkamadya yAvadaho / cetaH kAyavacastrikazuddhyA samyaktyA''rAdham // 156 // gaganottuGgataraGge gaGge saGgena dakSitakAluSye / svAmnaHpUraprasaraM saMhara daramapahara nagaryAH // 157 // ityAkhyAya satI sA karakamalenAspRzakAlaM yAvat / tAvatsakalaM salikhaM nanAza pavanAdivAnaraH // 150 // 1 viSamiva jAla vidyA'tizayAtsUryodayAdivorutamaH / tatkarasaMsparzavazAJjagmuH sarvAzi vArINi // 157 // zIkhadrumaro hiNyAH purIjanAnandacandrarohiNyAH / guNavarNanamukharatvaM bajAja sarvo'pi pUrkhokaH // 160 // kRtapuNyA naipuNyAtizayAtkimu bhAratIyamavatIrNA / mUrttimatI kalpalatA strIjAtau kimudayaM prAptA // 161 // nAsyAzcaraNanamasyA kasyAghamagAdhamAzu nAzayati / samuNanapitiramuSyAH saukhyAya na kasya jAyeta // 162 // jaya jaya mahAsatIvratadhAriNi duHkhaughavAripi janAnAm / paramapramodakAriNi nistAriSi nagarakhokasya // 163 // taba zIkharatnamamajaM samakhaGkaraNaM samastavanitAnAm / yannidUSaNabhUSaNavazataH sanmAnyatA'tra javet // 164 // 24 saptatikA. // 12 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ki koyate javatyAH satyAH satyArjavapraguNamatyAH / prasasAra vizvaviJce sauracyaM ydhshoraasheH|| 165 // strIjAtirakSatulyA kusyA karuNAsudhArasazreNyAH / sAdhvAcAravatIyaM jAti lAgucamA yAdI // 166 // iti janazatakRtaguNagaNavarta(pa)namAtmIyamAtmakaryAcyAm / zRNvAnA'pi na garva svamanasi dhase manAgapi sA // 16 // sanmAnitA nRpatinA naanaavidhrtkaanycnaarpnntH| tvamasi svasA'smadIyA'taH paramityuktimuktavatA // 16 // zIkhakakhaGkAzaGkApakAlepena yo hi mkhinmnaaH| zrAsIdaviditatattvaH so'pi zreSThI nRzaM mumude // 16e| dhanyo'hamasmi yasyedRzI kRzIjUtazIkhakAnuSyA / nirmAyA'jani jAyA saSThAyAtukhitavanavIthI // 10 // sarvAsAma balAnAmamaladyuti badanapaGkajaM vidadhe / iti puraparijanayopinnivaharutkIya'mAnaguNA // 11 // sadmAjagAma pudatI manasyamandaM prmodmaaddhtii| dadatI dAnamamAnaM sanmAnaM dhArmikaMvadadAt // 17 // kRtvA'yataH matI tAmavanIpatirutsavanavebaduniH / catyanamasyAmakarominadharmonAbinIM vidhinA // 13 // samyaktvazAsanizcayacetA netA nRNAmanitarAm / taccIvamahAmahimAprAgnAramapAramAkhokya // 154 // tAmajivandyAvadyApanodinIM modinIM parijanasya / bhUmipatirnijasadanaM saMprApa vipaaphRssttmnaaH|| 175 // zreSThidhanAvahamukhyA dakSAH paurAH suzIkhamAhAtmyam / parijAcya nejire khalu paravanitAramaNamativiratim // 176 // rohieyujjvasazIlapratipAkhanalAlasA'khamA purite / devagurudharmarakA tathA viraktA navAtsukhaM tasthau // 17 // sA pratipATya nijAyuH pratipUrNa zubhadharmamArAdhya / ArAdhanAM vidhAya ca samyagdulA manaHzukhkhA // 10 // 25
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. upadeza-17 prAnte vihitAnazanA vysnaaptaavpynaaptgiraayaa| ziviparavIlApamApadapAramA vinirmukkA / / 17e|| nusvA nogAn vividhAn vaivudhajavasanavAnnajAtIyAn / naHzreyasI gatimapi prApsyati zIyAnujAvena // 10 // // 13 // zIlapalAvana yazaH samujjvalaM, zIkhaprajAvAJcakhanaM jalaM javet / sthatInavaripayAH payonidhistatkiM na yacIkhaguNena jAyate // 10 // yatsAnAgyamantaraM gurutaraM yaccojjvalaM sadyazaH, zAyaM yajayorajeyamatukhaM vIrya yadArthocitam / ugravyAghramahoragAmayatriyo yadhAnti dUra javAjhIvAnAmavarza samatyapi vazaM tazIlalIlAyitam // 1 // ityAkarya sakarNavarNyamatulaM zIlasya saMvAphalaM, rohiNyA ramaNIzirassu vilsnycuumaamnnerdhrminnH| kuIMcaM zucizIla nirmakhaguNAlaGkArarakSAvidhI, yUyaM yalamatIva devamanujazreyaHzriyaH syurytH|| 13 // ||iti zIkhapAkhanopari rohinniidRssttaantH|| zraya ditIyagAthAyAstRtIyapadaM vyAkhyAyate-"na dikrae kassa vi kuma zrAkhaM" iti, pUrvamuktaM sarvakA zIkhaM |pAhyate, zIkhavAn sUtvA yadi kasyApi kuTaM kalana dattaM tarhi yuktamevaitat / zIkhavataH zojAdhikyaM syAnmitahitajApakatveneti hetorna dIyate kasyApyasataH kkhkH| atrAH vRkSAyAH kayA kamyatezAyante zAjayo yatra jyeSThamAse'pi zAbalAH / zAligrAmo'nirAmo'sti zreSThI tatrAsti sundrH|| 1 // // 13 // 2.6
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2.6 dInAnAthajanAneva pAlayannativatsakhaH / kRpApAtramadvADhamatithipriyakArakaH // 2 // nartakI nanarttAsya kIrttirvizvAntarAGgaNe / paropakAriNAM nRNAM kaH zlAghAM kurute na hi // 3 // tatkIrttideSiNI mugdhA vRkA grAmavAsinI / taM nindati sadAkAlamA dAnaparAyaNA // 4 // videzyAneSa pApAtmA vizvAsApanamAnasAn / nipAtya dhanalAjArthaM garttAntaH kSipati dhruvam // 5 // mAyAvI madhurAlApI pApI vazakamukhyakaH / prAtaH ko nAma gRhNIte'muSya vRddhetyajApata // 6 // ayaskuza corayitvA sUcImeSa prayachati / dharmitA'syAsti vijJAtA kimataH paramucyate // 7 // anyadA ko'pi nizyAgAt pathikaH sudhayAturaH / tannAma pRva~khokenyastRSNAsurbhojanAzayA // 8 // tadA ca tagRhe kizcinojyaM nokaritaM khalu / sa dAnavyasanI vADhamatapyata nije hRdi // e // tataH kasyAzcidAjIryAH sadanAttakramAnayat / sarghRSTikaM yAcanakaM jojayAmAsa sAdaram // 10 // mamAra deva daivsuutrmniidRshm| pratikUkhe vidhau puMsAM ditamapyaditAyate // 11 // Aja rikAzIrSagAyAM koSAyAM yato'patat / vyomAdhvayAtRzakunikA mukhAdimukhAdhipam // 12 // prAtarjairSa jaratI dRSTvA kArpaTikaM mRtam / dRSTaM dAtuzcaritraM jo purAcAro'yamIdRzaH // 13 // sojAtivizena ihA'nena nipAtitaH / khAtvA prabidhanaM kUTAdharAkaH ko'pi yAcakaH // 14 // 1 sRSTiH kandavizeSaH 2.7
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptati ithaM pUrakurvatI kA mausayeza purAntare / kRTamAropayAmAsa kAIdAnadAtari // 19 // ahaTama zrutaM karma namAmi dikasyacit / na hi prakAzayavidhAnamA tu nocinam // 16 // asataM vadevasnu dopaM dopkaalrH| ma hi tadoSajAgI syAt paratrAtrApyamaMzayam // 10 // atha kArpaTikI hatyA pramantI cintayatyaso / kasyAhaM saMspRzAmyAnaM saGgaM kasya naje'dhunA // 10 // . dAtA tAvazikSAmA moha paarvaayaa| mAlabhitI zakunikAjIrI mUlAsmikA tathA // 19 // tasmAnko'dya mayA grAhya evaM saMcintya cetasi / vRzAmavAzrayajhatyA parAvaraMparAnanAm // 30 // tatkSaNAdeva mA jaI mapIpunamadhImasA / ityApAnakapaDena lipsAGgIya vyavakSyata // 1 // kuSThaSTAmayAGgiI bInatmA kunikAjani / devAnunnAvAcakAvaM dhikSmRpAdoparopazam // 2 // vidhAmimAM vIkSya vizvadanazriyam / khokaH pAkinI poce nininda ca muhrmduH|| 13 // kasadAnamIhaphayamAyokya pUrjanaH / prAyojayat praavrssvaadoddaappraamukhH||24|| ityaM paurAdhikI zrutyA kacAmavitayAmimAm / kAradAnenautsukyaM kuryAdAryajanocitam // 15 // ||iti kakhAdAne mokharikAmyA / / evaM kUTakamadadAnaH prANI padivannavakhazAlaM binyAditi samaprakAvyasyAH samarthitaH sodaahrH|| 28
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ payAsiyavaM na parasta vidaM, kamma karijA na kayA vi ruii| miteNa tujhaM ca gaNija khuI, jeNaM navijA tuha jIva jaI // 3 // vyAcyA pUrvakAvyatAtIyikapade kalakkadAnaM sarvathA niSicha, tadanu paravitrAnveSaNamapyasaGgatameva, yaH kazcit parasmin kalata nAropayiSyatti sa paravikAnveSyapi na syAt / atrArthe'gretanakAbyavyAkhyAmAda-"payAsiyo" iti prakAzayitavyaM parasyAtmavyatiriktasya vijaM dopodghaTTanaM, vizeSatastu gurodharmadAturdUrI kRtajaghANi vidhANi na nijAkhanIyAni, yataH zrIdazavakAlike prota-"evaM tu zraguNappahI guNANaM ca vivajA / tAriso maraNate vi nArAhe saMvaraM // 1 // vaI supe kannedi varlDa atrIhiM pitra / na ya.di suyaM savaM bhisku akAumarihara // 2 // " tathA ca "saMtehiM asaM-1* tehiM / evaM matvA gurorguNA eva grAhyA na tu doSAH / atha yaH kazcinmAtRmukho bumukho jApata doSAn sa tu duHkhalAgI syAt anAryaH saGgamasthaviraziSyadattatraditi / tathA karma rauI na kuryAt / tathA kucha aSTamapi mitreNa tubhyaM gaeyat / evaM kurvatastava re jIva jaya javet iti taatpryaarthH| zraya vimAnveSaNe dattakathA kathyatekoyarammi ya nayara nayarahAraMjiyAkhiSvajaNammi / bAsI saMgamadherAvariyA adusAhupariyariyA // 1 // subahussuyA ya ulayavihAriNo dhAriNo gaNiguNANaM / pAyabakhaviSpahISA egANe nivAsiyA // 2 // saMpatte anirake muskemAUriyammi choyammi / annadesesu tehiM visadhiyA sAdulo niyayA // 3 // 29
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ svasta saptatikA. chpdesh|| 15 // navajAge kAhaeM taM khetaM zrappANAya viharati / aMminaparAvittiM apamattA te pakuvaMti // 4 // puradevayA ya tesiM guNehi zrAvajiyA kuNai jatti / tesiM sIso datto viharistA suciramAyArDa // 5 // passAmi kahaM badRti sUriNo suhiya asuhiyA vAvi / pukhiye ceva uvassayammi dina sukeNa // 6 // nivanivAsI ee navassae tesi no pavije so| AsannataNakumIre viDe guru namiya mAyAe // 7 // jANinu jiskavekhaM pattaM gahicaM gurUNa pucIe / khaggo ya zravannAe pannApavihIecitto so|||| viharati te nisaMgA nIuccakukhAI kAladosee / pAviti aMtarpatAiMsa skilssniybhnnmmie|| na suta sagehAI dasaI esa sddhshaaviyo| kharasusATa so vinA sNgmguruuhiN|| 10 // tazcittaraskaSatvaM gurU pabicho ghnngehmmi| revazdosaggaddi sadaMga roya sayA vi // 11 // saMjAyA umbhAsA seM na sahA sisU samAhiM so| mA ruyasitti jaNittA cappumiyA vAzyA guruNA // 12 // takSyaNAyannaNa takAddha revaI surarI nazA / so rahi royaMto tucho aNaDa ya sudhyaraM // 13 // pabhikhAniyA ya guruNo moyagamAhiM guruyajacIe / sarasAhAraM dArtha visabhije so viciMte // 15 // dAviyamegaM tu kukhaM virassa eeNa me sayaM jamA sirimaMgharesu sarva saMpAi tatva eyarasa / / 15 // eyaM vimasamAyo uvassayaM sUrisaMtiyaM na gii| pAyariyA suraM hiMbhikae samuvAgayA vasahi // 16 // aMtaM paMtamasivA sutthAvatyA kuNaMti sakArya / yoyaracariyapamikamavekhAe guruhiM so japi // 15 // .30
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zrAkhoDsu adyAtaNaM asaNaM tujhehiM caiva samamayaM / zrahiMki kimAloema gurUhiM samujhaSiyaM // 10 // tuma ghAIpiko utto to so kaI pussIso / suDumAI para viddAI pisi no appaNikA // 19 // kaMpi na khoyassa khoyAM jeNa niyai niyadose / paradosa piNe puNa khoyakhakharakAeM jayaMti // 20 // eka vImaMsaMto garcha kumIraMtiyaM kusIso so / ityaMtare sarI guru // 11 // tadasAve muli chAe tassa sirakavaNahecaM / saMjAya arace veTaviyarmaghayArataraM // 32 // naI pasariyA takAkhaM mAru kharo jAuM / kakarareNukhAkhaparAyo tassa sI suvariM // 23 // jI bAhara guru pattharakhaMmehiM ANito / ehi idaM zrAyariyA jahaMti jo baca karuNAe // 24 // vAra nAmIsiM peThAmi pahuM mahaMdhayArajare / to tehiM karaMguniyA AmusikAeM samudraviyA // 25 // dIvakakhiyaca to sA sahasA pakhitamiha samAdattA / cakorTa saMjAla to phusseho vimaMsei // 26 // esa cavassayamane suguptayaM dIvayaMpi raske / vaco zramarI rughA taM puDhaM taciM laggA // 27 // nimmakA akSara viSIya niki dhi pAvi / gurudviddANi paloisi na Du khasi niyagurUhi to // 20 // mAhiM to taM viyattaphalaM khu pAvihisi / zya buddhaM niThuradaMkaraNa so tAmila sIse // 29 // so so jayajIyamaNo nivakiya cakSaNesu sUripAyAeM / sukho ko khAme navari nAmei niyasIsaM // 30 // miThAmi dudha dei khei tasseca sarakSamacaMtaM / na puso evaM kAI parivAra sugurupayajartti // 31 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza sUrIhiM dhIravi mA jAyasu sIsa ninA hosu / rAvasaMtA vi surI sA sAsaharaska kuSamANI // 3 // saptatitra navajAgehiM khettaM kAlaM viharati shraayriypaayaa| nimmama nirahaMkArA saMsArAsArayAcacarA // 33 // jATa saggajAyaNamersi sIso vi sggunnggaahii| zramarIgirAi buyo bAlozttA suI patto // 33 // ||ti viSAnveSaNe dattakathA // zratha tRtIyagAthAyA vittIyapadaM vyA kriyate-"kamma karikhAna kayA viruI" pUrvasmin pade paraviSaprakAzanaM niSidha, tadapi saGgataM tadaiva yadi rauI ghoraM karma na kiyate, zrataHprocyate-karma kurvIta na kadApi roz2a, dharmI janaH kadAciauka jIpaI kArya na kuryAdityarthaH / yasmin dattAzamaNi karmaNi nirmite purantaritazatopa (nipAtaH syAt etAdRzaM karma kalyANepsunA prANinA na kAryam / atrArthe najitakumArakathA, sA ceyaM-paJcamagaNanRjAmbUsvAminaM prati vakti__ vANijyagrAmanAma nagaraM, tasyottarapaurastyadignAge dUtipalAzanAmodyAnaM / tatra ca sudharmAnidhayazcaityamAsIt / tatrA nagare mitrAnidhAno rAjA / tasya mahiSI zrIrityanidhayA'navat / tatraiva nagare kAmadhvajA nAma vezyA gaNikAsahasrasvAminyAsIt / tatraiva ca nagare vijaya mitranAmA sArthapatiH parivasati / tasya sunA nAryA'jUt / tayorukitanAmA putro'nnavat / tadA tatra zrImanmahAvIrasvAmI caramatIrthAdhipatiH samavastaH / prajA dharmazravaNArtha prAptA / rAjA'pi koNi-I 1 ita Arabhya 18 patrasya 25 paMktisthamavatItyetadavasAnaH sarvaH pAThaH mUlapatau patradvayAmAvAt kRte'pi gaveSaNe pratyantaralAbhAbhAvAcca khAnAzUnyAthai vipAkasUtrataH sArarUpeNa vidvanmuninA lekhayitvA mudrApitaH. 32
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAjavat savailavastatra samAgAt / jagavatA sarAjaparSadi jIvAjIvAdiiyopAdeyajJeyavivecanarUpo dharmopadezaH pradade / tataH / parSadaH svasthAne gamanaM / itazca mahAvIrajagavataH prathamagaNadhara indhanUtinAmA jagavadAzApUrva gocaracaryArthamucanIcakukhAnyaTana rAjamArge smaagtH| sa ca tatraikaM puruSaM sannarmisanmAdizyatApadA saMcavInatsanepathyaM svazarIrAdeSa troTitAni sUkSlamAMsakhaemAni rAjapuruSaiH khAdyamAnaM tAdhyamAnaM "no khaTvasya ko'pi rAjA rAjaputrAdiSpirAdhyati, kiM tu tasya karmaNyevAparAdhyanti" ityudghoSyamANaM ca dRSTvamacintayat-"aho ayaM puruSo'traiva. nArakatujhyA vedanAM vedayate" / tato vicallAriMzaddoSamukkaiSaNIyAhAra gRhItvA nagarAnnirgatya jagavataH sakAzamAgatya darzayitvA ca tamAhAraM vandananamaskArapUrva nagaravama'dRSTapuruSacaritaM papraca-"nagavan sa puruSaH pUrvanave kiMrUpa AsIt ! kiM vaitAdarza karmAnena kutropacitaM ? yenaitAdRzImapratimA vedanAmatrAnujavannasti?" / jagavAnAha-he gautama atraiva jambUdhIpe jaratasthaM hastinAgapuraM nAmnA nagaramajavat / tatra sunandanAmA nRpo'nUt / tasyaiva purasya madhyatnAge gomaemapa AsIt / tatra ca sanApAnAthA vahayo govalIvardamahiSIvRSalAdayaH pazavaH pracuratRpajalasaMtuSTA nirjayAzca santastiSThanti / itazca tatra pure jImanAmA'nekajIvopakSAvako manuSyo'nUta, tasya cotpadAnAnI jAryA, sA ca kadAcidApannasattvA''sIt / triSu mAseSu vyatIteSu tasyA zrayametAdRzo dohadaH prAputo garjaprajAvAt-"tA mAtaro dhanyA yAH sanAthAnAthagavAdistanAdyavayavAn pakvAn talitAn tRSTAn zuSkAn lavaNasaMskRtAzca jakyantyaH surAdikaM ca pibantyaH svadohadaM vyapanayanti, ahamapi tamapanayAmi" ityacintayat / paramanapanIyamAne'smin sA purbakhanistejasvAdiviziSTA'javat / tAM ca tathAvidhAM 33
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 17 // pATodAsInAmekAnte tatpatistAmapRSThat-"kiM tvamupahatasaGkaTapeva cintayasi ?" / evaM pRSTe ca tayA pUrvasUcito dohadodantaH saptatikA. svapataya proktH| taM ca zrutvA sa tAM samAzvAmitavAn / atha madhyarAtrasamaya sannaH sapaharaNazcama svagRhAnirgatya nagara ramadhyana junyA pUrvokta gomaemapa zrAyAtaH / tatratyagavAdistanAdyavayavAMzvitvA gRhItvA ca svagRhamAgatya taustasyai datta-18 vAn / sA ca dohadaM taiyaMpanItavatI / navamu mAmenu samadhika vyatItaSu sA dAraka prasUnavatI / tasya ca visvarAdisvarUpaM ruditaM zrutvA bahavo gavAdayo jItA cavinAzca palAyitAH / etadanusAreNa tasya dArakasya gotrAsa iti mAtApitRnyAM nAma sthApitaM / sunandana tatpitrA sa kukhanAyakatve nivezitaH / sa pAdhArmikaH pAparatizca samajani / sa ca sadA'rdharAtre svasanano nirgatya pUrvoktamaemape gatvA gavAdyavayavAnikRttya gRhamAgatya tAnAsvAdayan vicarati / paJcavarSazatAni ghorapApapArAtiyana kopacitya zarkarati dvitIyanarakapRthivyAM trisAgaropamAyunArako'jani / taca pUrvoktavijayamitrasArthapatitAryA mulaghA mRtApatyakA''sIt, tatkuhI ca sa gotrAsajIvo'vAtarat , jAte ca tasyoMkita iti nAma dattaM mAtA-18 pitRnyAM, prathamaM jAtamAtre'vakarake tyaktvA punarAttatvAt / sa ca paJcadhAtrIparipAkhito vardhate / anyadA tatpitA vijayamitramArthavAho gaNimAdi caturviSaM jAma gRhItvA potena avAsamujhegaSThat / pote jamne vijayamitro'zAraNo mRtaH / styA sarve svAdhIna kanyaM gRhIsvA gatAH / tAM ca pravRtti atyA sunakA'mUrtIt / tataH svasthIya svapatimRtakAryamakApIt / sujamA'pi yadA zocantI mRtA tadA rAjapuruSA zrAgatya ta dArakaM vahiH kSiAvA tadvahamanyasmai dsvntH| sa 27 // dArako musthatvA sarvatra paridhaman vardhate, paripAvyA etAdivyasanI jAtaH / anyadA sa kAmadhvajagaNikayA sNprkhmH|| 34
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdevyA saha yonizUlatvena sadA'nyadAdAlA milo yogAda mojamasamarthastadA gaNikAgRhAdutiM niSkAsitavAn , svayaM tAm juGkocakitakastu tasyAmatyAsaktastadekAyAdhyavasAyastasyAH praaptye'vkaashmaakaangkti| kadAcidavasaraM khabdhvA gaNikAgRhaM praviSTaH / yAvANikayodArAn jogAn mule tAvatcatra mitrarAjaH sarvAkhaGkAravijUSitaH smaagtH| tatra cojjitadArakaM tayA ramamAeM dRssttvaa'tikupitH| tatazca tena sa niyaJya tAmayitvA ca vyAkhyata vadhyazcAzataH / gautama zrAha"ha jagavan sa sajjitaH paJcaviMzativarSAyuH pUrNa prapADyAcaiva vijJAgAvazeSa divase zUlAropitaH sanmRtvA kutra gamiyati lagavAnAha-"de gautama sa unphitaka itacyuto ramaprati prathamanarakapRthivyAM nArakatvenotpatsyate / tatazcAnantaramudRpto'traiva jambUpIpe jArate varSe vaitADyapAdamUkhe kapikukhe bAnaratvenotpatsyate / tatrApyatimUrcitastairazcanogeSu jAtAn bAlakapIna mArayan tatpratyayaM pranUtakarmopAj kAkhaM kRtvA etajambUdhIpasthajAratavarSe inpure nagare vezyAkukheka putratvanotpatsyate / taM jAtamAtra mAtApitarau varSitakaM kRtvA napuMsakakarmaNi zikSayiSyete, nAma ca tasya priyasena iti krissytH| tatazca sa yauvanaM prApto'nekacUrNavazIkaraNAdinirvazIkRtya rAjezvarAdijirnogAn jodayate / ekaviMzatyadhikazatavarSAyuH paripATya subahupApakarma ca saMcitya ratnaprajAyAM nArakatvenotpatsyate / aparimitakAlaM yAvattadanantaraM saMsAre parinnamya etabAmbUpIpe jAratavarSasthacampApuryA mahipatvena javiSyati / tatra vinAzitaH san tasyAmeva nagaryA zreSTikule putratvenotpatsyate / yauvane tayArUpasthavirAyAmantike bodhi abdhvA saudharme saMjAtaH san tatayutvA yAvannavAntaM krissyti| // iti ghorakarmaNi rphitdaarkdRssttaantH|| 2c
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-11 // 10 // eM nizamyophitadArakasya, ghore kRte karmahi khajAtam / jijiyAdevajogato'mI, santo virajyanvatiduHkhadAyinaH // 1 // etatprayAsato yat, sukarma saMcitamihAnyudayakAri / tenaiva javyakhoko, khajatAM bodhi zivAnyudayAm // 3 // etatvarijJAya no zrAtman rasanendhiyaviSayalAmpavyato virm| sarveSAmibhiyANAM jihunjyimeva prabaSTa, yamukta4/"zrarakANa rasaNI kammAe mohahI taha vayANa bamnavarya / guttINa ya maNaguttI caTaro 'skaNa jippaMti ||1||"mtsyaa | api tannimittakameva saptamI narakapRthvIM gatvA'parimitakAlaM yAvadanekazatasahasrazArIramAnasaduHkhajAjo javanti / yadAda koparamarSiH-"zrAhAranimitteNaM maSThA gati sattami puDhaviM / saJcitto zrAhAro na vamo masAvi patzrecaM // 1 // " rasa nAtRptau saMjAtAyAM zeSAeyapInjiyANi vikAravyAptAni javanti / vikAravege ca sati dhruvamevAdhyavasAyavipariNAmo jA-1 yate / tasmaiizca pati nicitaghanakarmasaMtatyupArjanadhArAvazyamevAnantakAlaM yAvatakavalino'pi saMsAre sthitiH / yamuktaM| "jaz cacadasapuSadharo vasa nigoesu'NatayaM kAlaM / niddApamAyavasaI tA hohisi kahaM tuma jIva !1 // " ghorakarmavarjanamapi duSasattvaivairAsaMpAdanena tanicintAkaraNaghArA tapari maitrIlAvasaMrakSaNenaiva javati (yitA) ityato heto ryuktamevoktaM-"mitteNa tujhaM ca gaNita khuI jeNaM navijA tuha jIva jaI" iti tRtIyagAthAyAH prAntapadayaM vicAryate / 1 asAkSaratravala sambandho na kalpanApathamavatarita iti vadavasvameva sthApitam. 36
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca punaH mitreNa suhRdA tujhyaM samAnaM gaNayet manyeta luI puSTamapi zratyantApakAriNamapi paramopakArihamiva gakSayethAH / na hi duSTeSvaniSTaM kuryAH / yena sAmyAvasthAlambanena he jIva tava jayaM mokSAvAdhilakSaNaM syAditi tAtparyArthaH // atrAyeM kIrtticandrasamagra vijayanAtroH sandhibandhena kathA pratanyate iha jaravitti pasiddha, caMpA iya nayarI dhesmiddh| jihiM dhammakaddhi jaNu zrahiyabuddha, paradavaddapi paMguva suddhA 1 // supayaMmadaMbha jilda siresu,na D dIsa puNa nAyaranaresu / jihiM tikloha suharud kare, zramakhiNapaMka gimdaha saresu // 2 // tatyatthi narAdiva kitticaMda, jasu jasihiM vizikriya nabhai caMda / na Du pAbar3a kattha vi jAva ThAe, tA jarurui sevai sunnaThANa // 3 // jubarAya samara vijayAnihAe, badu tAsa sahoyara dosavAe / paripAla donni vi niyayarata, maevaMdviya sAdara sayakhakA // 45 // // jili jaggaggasUrappayAtra, viNivAriyasavarippanAva / UtrakaMtakaM tividdhuvikarAla, karavAla karaMtala kari visAkha // 5 // garivi taka kiri duraMta dukkAlamahAricacakhamahaMta | gaNaggajavaNi nimmiyanivAsa, pUraMtara tihRyakhoyAsa // 6 // ka sienjaparula ubjagavaMda, aha pAThasakAlamaddAnariMda / sAsuramoragaevaM diviMda, jayajayaravapaca maMdanaMda // 3 // itthaMtari koilarasAkha, zrArUDha gavarikahiM bhUmipAla / caritradukhakajholamAla, piskara nazpUra mahAvisAla // 8 // uttariya bhUmibalaha puraMta, tihiM zrAgaya niyaparivArajutta / zrarudiya nAvipatrisar3a kharoSa, nazSaramajji kocagarase // elA jakhakeli karai jA pariyayeNa saha jubai tA cabariM gharoe / buddhe pati napavAha, aiticavegi pabahaz zragAd // 10 // ummaNi jaMti yaha bebhiyAca, jada cakama naravaicekiyAca / na tu kannadhAra vAvAra koza, vipphurai khoi isakosa hoi // 111 // 32
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. jalapUrihiM khibAi hA nariMda, pukarAtatya zya khoyviNd| dhAvaha dhAghahajo suhama itya, kara nrvjgisosmsthaa||12|| jihiMdIsadIhatamAkhasAkha, nirvabajavutambara visAkhAha dIhatamAkhAmavIyarurika, taraNI vilagga kaha kaha bi ruskiaa||13|| uttariya camivAsava javeNa, saMjuttana kazcazpariyareNa / vIsamakakhae tihiM naresa, niyanayaNihiM piThavaNapaesa // 14 // zrAsamadharama agamaSagya, harihariNajUda unnakhaI siggha / jamaruSa samira tihiMjUminAha, zrApa udheya mahA shrgaah||15|| maNiruppakaNayaTakaya apAra, tAraya jima jigamiga karaItAra / kUkhaMkasasalikhurakaNiya tAva,nihi pirkshrynnujhaaushaav||16|| taM piskiya niyamaMdirihiM patta, nivakitti parivArajutta / zraha ciMta sarakhasahAva rAya, vaMcicAi shrvsrinevnaay||17|| ||dhaat / / dasa sa naravara niyaya sahoyara samaravijaya.mANe vikhahu / azkubhikhasahAviNa ciMtai taskaNa so pAvi sudu bahu // 17 // jAsa ||rynnkhohenn nihaNemi naNu jAyara, jIvavahAkhiyaSaSapAvajarakAraraM / rakamavi khemi gayaturayasayasajiya, gurucajuyadaMgasAreNa je abhiyaM // 15 // kassa mAyA piyA jAya jattibAyA, kassa mittA ya jayaNI ya prputtyaa| jassa ghamA tassa paNa sayaNasaMbaMdhiNo, pimmamAvaDara sabo vinaNu priyo||10|| mukanissaMkacitteva bahujANA, pAya niyanAyahappaNatyamurumAzyA / 1 matimAyAvinA 38 // 1 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaha kiM jAyameyaM mahANatyaya, ema pukhara tihiM sayakhajapasasvayaM // 1 // kahamimeNabANoNa mArivAe, mikhaha sabe vikhAjeza vaarivaae| kahAmimasserisI kumai saMpaniyA, taha pakhoryatu nayaNehi jayasaMcayA // 1 // ema jaMpatakhoeNa khaggappahArA sabAriDa mUvaI sAhA / bajAra rosaritto mahIvAsavo, ghariya vAhAta razyanayarUsako // 13 // kiMtae jAya kimAi aNAyArayA, dissae kiM na saMsAranissArayA / tuka jai kalAmeeNa rabANA, tA tumaM gieha avamitya kharakammuSNA // 25 // jeza khabimAe itya jasamAe, taM kukhIhiM kazyA vina karibAe / aMpie evamavi tassa no vasamo, pahabudhAsamAvanna paavrmo||15|| ityajuyakhammi viSThomichAeM gaI, jaha ya uskaNiya zrApAkhara garcha / bujhaI kaha ya dhammovaesAzya, jassa maNamaphi pArvadhayAruzcarya / / 16 // ||jaas // sariya biyAziya cisihi trANiya pAvakhAzi jAsayataparcha / saMvegihiM raMjiya kammi agaMjiya, adhira muNa dhama appnn||24|| sovijaya rakhoi, pakSakArakSimitta amitta ho / nihiyA pAtamimeNa majja, vImaMsiya zya gaya nyrmm||10||
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- ra // 30 // BREAK zraha samaravijaya naztamijamaMta, na du pirakArayaNuzcaya mahaMta / pura vi saMThiya kUrakamma, kaha pAvakaca visuka rammazna girihattu garna naNu minAha, zya niyamaNi pariya suduraskadAha / puranayaragAma corI karata, so vaha paraghaNakaNa haraMta // 3 // niyanAyadesa sunisaka, bA baMda kA mAsaha annadivasi niggadiya soya, sAmaMtihiM takara jima ssoy||3|| nivazvagga zrANiya tehiM esa,sAmiya iNi luTiya sayasa desa / ja ruJcazta kIraja zmassa, iya jaMpiya tahiM naravarassa // 3 // narava mihahAvara jIvamANa, appAvara bahudhArayaNadANa / so nica zrazsazcacitta, narava puNi hiya dayApavitta // 33 // tasu vutta khesu maha rayaNarajA, aMtenarapurahiM na majka kn| so jANainarava dina kema, khijAra hIkhilAi appa ema // 3 // udAsiya nuyavali jo gahemi, kayakiJca sacca zappaje gaNemi / so bahu paricukkaTa rAyadehi, mukkala tahA vidhavaha nehi 35 jaNa taSTha japaIerisa uvanna, sirikitticaMdanararAya dhanna / jiNi pAkhiya saJjaNaguNa apAra, khanu jAyaha kiya jIvokyAra 36 kihiM vidhara kihiM sAyara gajIra, kihiM kAyara kidiM puNa dhIra viir| kihi gayavara kihiM gaihara soya, zya aMtara tihiM vAgara khoya // 37 // subajArabAmuchA atula, vatana surasarisasikhasa / saMvegaraMga aMgIkare, naviggacitta niva pari vase // 30 // baha suguru tava caunAejutta, paNasamii tIniguttIhiM guttA thAyariya pabohasunAmadhilA, puri samavasariya cArittasalAriyA harasiyamaNa tasudhAgamaNi rAya, jAeviNu jattihiM nama pAya / sugurUvaesa kannihiM ghare, vaya bAraseva aMgIkare // 30 // vaha puniyavaMdhavacarica, kahamesa sAmi bahudosajuttA nava gurUvi makhuravANi, puhavIsara nisuNazvamAzi // 41 // 40
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** maMgalabAra vijai mahAvidedi, sogaMdha nayari guNarAsi gehi / tihi mayA sihitagujamma jAya, sAgarakuraMga zya doni jAya42 kI saMti doSi te vivigi, kI khAhi puraMtari manada rNgi| kazyA bihu piskai dunni vAla, iga vAkSiya ruvihi zrasAkha43 ke tujezya se puDiyA ca sA yuga bhaiAeM tathA ya / id aba mohamahAnariMda, jasu zrANa vaDD siriiMdacaMda // 44 // rika riDulakesa ritu tAsa, naMdaNa jucaNaMtari sappayAsa / pitta rAgakesarI ya nAma, tassuya icaM sAgara majirAmA 42 // maha putta esa puNa viNyavaMta, parigaha jilAsa jagi vijyvNt| vesAnaradhUyA kUraya citti, nAmihiM jagi esA pathakasati // 46 // iya nisuliya taccariyappavaMca, harimuddhataMtarormacavaMca / annunnamittArva pavanna, jIviya pue ika sarIra jinna // 47 // sAyara sAyarakumarehiM satyi, na tu kUrathAi mittIya prti| tasu jAya kuraMga saraMgacitta, saha kurayAi savisesarata // 40 // te vi tArApatta, idivarUva sohagaMjutta / pariya niyamudajaNapariyareSa, vivaNasI kayamaNeNa // 47 // paradesagamaNa pucaMti mAi, pila vAraz te vi du chavisAi / taha viDu pazciya detarambhi, te doya jAya zrarammi // 10 // te niTisa luMTiyA trimunki, ghAta rugaNa girisAvayAsajji / saMgo viyayevadhA pavanna, te dhavalapuriddhi paTTaNi puna // 51 // tihiM iTTa ega maMyi akhaMka, vavasAya kueMti maddApayaMka : viDhavaMti taca dINAra punni, sahasAi gavyakahihiM pavanna // 52 // aha bahu tarahA tANa citti, lAlasA bahuyavitti / kappAsatila kiya jaMgasAkha, tihiM baduviha akriya pAvajAla 53 uNa khittakarasappa kareti, tasajIvasahiya tila pI mayaMti / madugukhiyadhAisakUmamAi, vAhiti patra te pamAi // 54 // 1 tatsuto'haM sAgaranAmA. 41
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 21 // 1 taha kara sagamapudhiyaha saba, yaNamosomA rihi ghaSTha / saMtari pesai bahuya saba, na garAi te pAvaha jara apatya // 55 // dhaeka rahigAra liMTi, karavukti zrahiya dAhihiM karati / vaMti mahayatIya gehi, anisi te muzliya appadehi 56 cApAvakomIdi tAha, dhaekoki samajitya dihiM / zraha pazciya jakhanihimajji te hi pUriya pavaDhNa vaDhavarakarehiM // e7|| ummevi kanni jaMpiya kuraMgi, to kurayAi mani dhariya raMgi / na hasu mittamimamappaNika, dhaNanAgaraM jai sorika kadA // 28 // jamu dhaSa tasu saya praaiga iMti, zraDuMtavi ghaNabaMdhava misNti| ghaNavaMtaha zrAvAsa vizvavaMti, khIlAi maNoraDsaya phalaM ti||29|| niyaha vihiM kuNa na daviNajAya, tavayaNa hUya taNumaNa sahAya / niccaM pi kahiya pAvovaesa, kasa cittihiM na vasai jaNa atrassa to pAkiya sAyara sAyarammi, to terA jalummI pUriyammi / so khadeha jalagarasaehi, saMpatta naraya asuhohiM // 61 // zrI maya kicca teNa nimmiya asesa, maNi irasiya taba samma esa jA jAi kiMpi jalamaggi jAva, phuTTai bAi tarakaNi sapAva 62 nIraMtari buDuca sayalaloya, huya khaM khaM khayamajji poya gaya sayakhavazca varakara jalammi, jIviyasaMsaya so pariya tammi // 63 // zraturiyadivasi paTTiya ladevi, uttinna so ya kahihiM karevi / saMpattala kammivi paTTammi, vANija karai so putri tammi 64 | dhA zrayituMjisu vijakhajoya, ciMtittu emipari sppmoy| baNagaNi jamira aha jamara jema, so jarikaya sIdie ema tema 65 mariNa patta ghUmappajAi, jihiM kurakakSaraka prassaMkhayAi / jaba jamiya tarja aMjaNagirammi, kesarikisora dvaya kaMdara mmi||66|| kaThAeka ido Si nimaMti, narayammica mariya jaMti / ubaDiya jagganuyaMga hUya, nihikaDAI hunaI suppanUya // 67 // | // ghAta // pAviya paMcataNa roruvasaggie kAMtA pattA nry| ghUmappa nAmihiM kaha vAmihiM tatto jaba jamamaI baDhya // 68 // 42 saTha vikA. // 21 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmaspAna.. CPr-..-1 navavanna ahoziyasa kra. te mitta nikannihiMbAnAnihanmi gae nAimmiteya, kasaiMkutigharapAkaramA jabhitu upuDhavI va patta, vAjI vica badu pAippasaca ! vaha jamiya navaMtara rijeca, nivaissa jAya naMdA veva // 10 // picamarasihi ravicaca buza, akuta kariya samaraM vimukha / nappanna ta pusa tamatamAU, paMcatta sahiba duddsNgmaai|| 11 // dhAka mumohimahAhi. bahuverasa pAbica ta nhi| na dukalA diza nakhazapijha.ghalla apriya zvamA muvi kizAzama asAhakA kAdaza mukha so sAgarajIva dUdhaI gariH / tumamavadhinAda dhyaro ra tumcha, uzvana jAya uha sapA // 3 // coya abara tasvarUja, vinAyapuSa so tuncha saca / naksaga karitA tuha apana, caraNammi vista mahAavaka movAisaha kariba mici.tama yAvara trIva he vimti|dumsddraasi vibhanna vAya.jamir3I va rizratamAzA zya mukiya kyA suguruhi dutta, varangaraMga niyamA pavasAniya cAvahita harikumariraGa,saMkAmica niva giraha para // 16 // mussaitavamosiyaniyasarIra, meru va sudhira azcIravIra / mumuhivasijhaMtarahasatatta. ThakucavihAra rimirAya patta // // kasma vipurasma bAhirapaesi, viva kArasaggi zraha gurunidesi / zrajA naSTa patravAha, samareDa ditA gurutabAhAnA samariva niyamavirAnubaMdha, samha vikhaMmiya taha bNdh| muhaLAsagavassa jassa tassa, karahA kaha cittihiM ThArisassa jamA M musahavayaha sadiya taMha, maMsi taskahi nivamiela / citare jIva paracAva seha, naI didudda pireDa Gen! naratirivanarakcavicamira jIva kiMkiMna sahassaha muhabaIvAghamAhavasaMgaca avirava,kammasudharicamArivAzA 4 mA pIra pisAbamuSiti,bAvarasu samAguhacatabuttiyattariya jasahi nabugopavammi, ko buDavivasuitarammi
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadaMza- saptatikA // 22 // vaGsu jIva hiMsappasa,sattUNa cavari karitosa pos| pariharasu sayakha taM dosamosa, azdudhara mama karimaSihiMsosa akarajAva cittihi dharesu, mAyAniyApasallujharesu / samajAva sabasattesu dhAri, samarassa visesihi guNa vadhAri // 4 // paNiparizraNusAsa thappi appa,tiNi dUrihiM najikaya jvviyp|vaavNtu suhakAemmi citta,taskaNi dasapANihiM so vieta sahasAradevaloyammi patta, taba yi suha luja samatta / tattI cavitu ahihI vidAha, sivasuha patriya ibnagehi // 6 // jaha tesa umajhadubaMdhavo vi, bahukUmakaramparipUrita vi| mittovama gaNiya na dunAva, tasu upparizrANiya suisahAva // 8 // ||ghaat // annedivi taha kira nimmiya maNa ghira dhAriya jievara dhamma dhura / kAyabA mittI sukaya pavittI sambovari jaga sukkhakara // // ||ti kube'pi maitrInAvapratipattau smrvijykiirticnsssNdhiH|| zratha dhArthinAM sAdhUnAM zrAdhAnAmapi ca dIrghadarzitvameva zreyaskaraM / anAgate vyAdhau yadyAtmahitaM sAdhyate tadA sAdhIyaH / payaHpUraprasareprati re jAte pAlivandhanaM zrabandhanaprAyameva tathA samAgate'pyameyAmaye jJAte sati yadi zreyaH samAcaryate tayApi sAdhu / taduparyupadezamAha / prAkanakAvyaprAntapade ajasya prAptirjIvasya prokA, sApyevaM kriyamApa sAdhIyasI, tadyathA dIrghadarzitvameva vyaJjayati rogehi sogehi na jAva deha, pImiDAe vAhisahassageI / tAvuGayA dhammapahe rameha, buhA muhA mA diyahe gameha // 4 // 44
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-rogaH-vAtapittakaphamleSmAnmakaiH / zokaiH-pitRputrantrAtRvipanijanitaH / yAvat deI-zarIraM diyate sipyte| karmatirAtmAjaneti tayAra pIyate tAzyate / nijataM ? "Rtimahammati bibizepela zrAdhimAnamikI pImA rAjayanAdayo'pyAmayAstaSAM sahannAni teSAM gehaM gRhaM sthAnamityarthaH / tAvadyatA:-kRtodyamAH santo dharmapatre-dharmamArge ramadhvaM / zraho budhA ityAmantraeM, yatasteSAmevopadezAbakAzaH, na tu nirmedhasAM puMmAmiti hetoH tadAmantraeM kriyate pocyate ca hitArthaH / yataH proktaM vAcakamukhyaiH-"na javani dharmaH zrotuH sarvasyaikAntato hitavapAt / buvato'nugrahabuddhyA vaktusnvekAntato navati // 1 // tato tovudhA ti prayogaH / mudhA vRtrA mA ti niSedhAve'vyayaM, divasAn gmydhvmitydraarthH||4|| punarapyamumevArtha samayanayatanaM pazcamakAvyamAijayA udilo naNu kovi vAhI, tayA paNatA maNaso smaahii| vIe viNA dhammamavasiGgA, citte kahaM puskattaraM tarijhA // 5 // vyAkhyA-yadA kadAcidI-udayaM prApto nanviti nizcaya kazcidapi vyAdhistadA / kiM sthAdityAha-grakarSe akSaSTo manasacetamaH samAdhAnaM mamAdhiH sAsthyamityarthaH / cyAcI samutpanne manasaH samAdhAnaM kuta ityarthaH / puTiGgapi41 khItvanirdezaHprAkRtatvAt / "tIe vikhetyAdi" yA (tena) vinA samAdhimantaraNa ghamamatidhamabubhivamannivAsaM kuyAn cicce manasi kathaMkAraM / zratha ca kharaM kathaM kena prakAracha tareDIvaH? na kathamapItyarthaH / yadA rogotpatiH zarIre 45
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA CM 4 kAcitsaMpannA tadA cetaHsausthyaM gatameva / cetaHsausthyamantareNa dharmadhInava vardhate / atha ca dharma vinA jIvasya sukhAjAca eva kevala ityanyo'nyAzrayeNa taatpryaarthH| atha yathA vapuyAdhisaMjavazravaNe'pi zrIsanatkumAracakriNaH saMvegaraGgaH sucanaH pAvanUva tathA'nyairapi prAIdhanyaH svahitamAcaraNIyam / atrArthe zrIturyacakriNaH sanatkumArAhayasya samAsata eva kathAnaka mujAvyate / taccedaM kRtijanakRtomAsasAnuprAsakAvyajaGgyaiva nirUpyate| zrIvardhamAnAyu praNaya, sabhyatayA tattvadhiyA'dhigamya / sanatkumArasya rasena puSTaM, caritrametat kathayAmyaSTam // 2 // astIha dezaH kurujAkhAkhyaH, puMsAM dhanopArjanabasakhyaH / virAjate tatra ca hastinApura, mahAsamRddhyA jitadevatApuram ||shaa satyaktamohA api mohayuktA, vizAladoSA api muktdopaaH| kurUpayuktA api rUpavantaH, pure ca yasminnivasanti sntH||shaa tatrAsti nUpaH kila vizvasanaH, sphUrjayazrIdharavizvasenaH / svairaM kSitau yasya yazomarAlazcikrIma kuDyApayasIva vAlA tasyAsti kAntA sahadevyudArA, rUpeNa ramnApatimA sutArA / caJcaccatuHSaSTikalAsametA, zaratpayaHzreNirivADhacetAH // 5 // caturdazasvamanidarzasUcitaH, sutstdiiyo'jnikhkssnnocitH| sanatkumArAnidhayA'tivizrutaH, kalAkalApena zazIva saMzritaH6 krameNa tAruNyamavAptavAnayaM, sImantinIhanmRgacAgurAmayam / mukha mRgAGkojjvalamaNDalopama, nevaghyaM cAsya payorahottamam 7 nujAvapi chau parighopamAnau, padau punaH kanupavatpradhAnau / vakSaHsthalaM nyUDhakapATarUpaM, rUpaM punazcittanuvA sarUpam // 7 // sarvAGgazonAguNavarNanAyAM, zaktirna kasyApi tdiiykaayaam| tejastadIya ravivimbatuSya, tIvra vipatkauzikacittazazyam mukhya rUpasya tukhAM murArinakhaH kubero'pi ca nAsurArina khezamAtreNa ca pazcabANaH, prApto jyshriisphkhpryaannH||10|| 46 // 13 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyasIti sma sadaiva caitrI, rAkeva bAlyAdapi tasya maitrI / mahendrasiMhena samaM zunena, zrIzUrajUvabajanandanena // 11 // sa yauvane'nyastasamastavidyastenaiva sAkaM suhRdA'navadyaH / iSTuM vane cAru vasantamAse, bahiH samAgAt supamAnivAse // 12 // vAhAvatIvAhanavAnudAraH krImAparo yaavdtkumaarH| zrazvAdhirUDho'pahRtaH hANena, kenApi tAvanmarutA'ghRNena // 13 // mukto mahAkarkazakarkarAyAM, jayapradAyAmaTavIdharAyAm |cintaaN dadhau cetasi rakSasAvA, nIto'hamatrAsmi sudhAnujA vaa||14|| azcAtsamuttIyaM sanAmAraH, sarvana banAma muraatkaarH| zUnyAM vanIM tAM nizi yUthamuktaH, syAdyAhazobAlamRgo viyuktaH15 yathA pradIpe patitaH pataGgaH, sanatkumAraNa vimuktasaGgaH / mamAra tatrorutarasturaGgaH, zramaNa saMpannazarIrajaGgaH // 16 // araNyamadhyantramalagnatapaH, zupkAsyakaenaH prijuutdrpH| nAntAdiyugmaH patito jagatyAmacetano'tIva mRH prakRtyA // 17 // ekena yadeNa vanasthitena, prasicya sakAH sa kRto'mRtena / mUrgenito'pRDhadidaM va vAri, pravartate yakSa janopakAri // 17 // pAyado'pyavocatsakhila kumAra, syAnmAnase'daH supadapracAra / kunAsti tanmAnasamevamukte, protpATitastena sa devazakteH / / 1 / / *sarovarasya sphuTamAnasasya, prAnte vimuktaH payasAvRtasya / kRtvA praNAma vavale sa yataH, paropakRtyunnativapakadaH // 10 // hasamukhalajholataromimAlaM, samIpadezasthitapadivAlam / sugandhapAyojacakhatmavAlaM, parisphurattAlatamAlasAlam // 21 // gomugdhavanirmalamiSTanIra, haMsAvatInakaniSevyatIram / sa mAnasaM nAma saro dadarza, prodbhUtanAnAvidhavimarzaH // 2 // prAtaH saro'ntaH savanaM vidhAya, prAptaprabhodaH knkaajkaayH| jagrAha vizrAmamanokahasya, bAyAvato'dhaH shsopvishy||23|| 1 jAnam. 47
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ nikA. updesh|| 2 // tatrAgatastAbadavAsitAkhyaH, proddAmayaH kRtalohitAkSaH / sArdha kumAreNa dRDhaprahAraH, prAgjanmavairAt samaraM cakAra // 24 // yadaMNa muktAnapi nAgapAzAn , vinirmimIte sama sa sabinAzAn / zISarkopariSTAdacalaM ca muktaM, cakre svamuSTyA kaNasAjitam25/yadaH kumAraNa dRDhaM prahRtya, zArajajarAGgo vihitaH svakRtyaH / zrArATimAdhAya tataH praSTaH, paraM suratvAnna mRtaHsa dussttH||26|| puNyagrajAveNa jitaH sa yakSaH, kRtazca ghane shshivdhivkssH| prasUnavRSTigaganAdimuktA, devastadA mUrti kidAsya yuktA 25 // vidyAdharasya kSitivizrutasya, zrIlAnuvegasya narezvarasya / vimAnamAropya suraiH sajAyAM, mukto nagayAM priyasaGgamAyAm // 27 // zuddhaM kula muttiraho na rughA, jorjita nari maniza jAkhazikatA'stu anutA jaya tvaM, vaitAlikastatra papA tttvm||shyaa? zrIjAnuvegena narAdhipena, provAya tena svamajAsthitena / sanmAnito'yaM sudhiyA kumAraH, saMsthApitaH sadmani nirvikaarH||30|| prastAvamAlokya punajaMgAda, mApaH kumAraM prati nirvipaadH|gRhe'ssttmngkhyaa mama santi kanyastAsAM varastvaM navitAsi dhnyH||3|| cihnAdyato yadAjayasya me'trArcimAlinAmnA muninaa'hjetraa| cakrI caturtho gaditastvameva, pradRzyase cAmarasRSTasevaH // 32 // tulyaM pradattAH sukhitAH svakanyAH, syuH prItidAyo'pi pitujnnyaaH| prasadya pANigrahaNaM kuru tvaM, tAsAM tato dehi ca me mahattvam // 33 // nRpAgrahAttatra kRto vivAhastataH kumAreNa sukhaambuvaahH| vidyAdharINAM kulasaMjavAnAM, sadrupalAvaNyagupainavAnAm // 3 // munestu tasyaiva girA'vabuSaM, yakSeNa sAI tava yahirupam / maduktamAkarNaya jAnuvegaH, prAhAtha tasyeti sUbuddhivegaH // 35 // 1saSThu baDhayaM yasya saH 48
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAryA'nyadA sAyadattaH, susArthavAhaH zritarivita balarAjyannarasya soDhA // 36 // atraiva kambakhapure nagare samRdhastvaM vikramAdimayasA nRpatiH prsiddhH| chAntaHpurIpravarapaJcazatIvivoDhA, saMjAtavAn vipukharAjyatarasya soDhA // 36 // tatraiva nAmnA'jani nAgadattaH, susArthavAhaH shritrivittH| viSNuniyA'tyadbhutarUpavatyA, striyA sametaH shujhNsgtyaa||3|| jAryA'nyadA sArthapatenRpeNa, dRSTA dRzA'sau vigatatrapeNa / zrantaHpurAntaH sahasA gRhItA, zyenena vakre caTakeva niitaa||30|| sArthAdhipaH strIvirahAgnidagdhastadA babhUva prathito vidgdhH| viSNuzriyA vAgurayA kuraGgA, jhApaH sa nItaH svavarza saraGgaH // 3 // nRpo vimuktAkhilarAjakAryastanogalubdhaH samajanyanAryaH / zradAyyasUyAvazato'parAjistasyai viSaM cAya nRpaanggnaajiH||40|| bhUpo'tha tasyA maraNASiNaH, sArthezavaJcUnyahRdAdhijinnaH / dadAti kartuM na tadaGgadAhaM, yathA marugharSitumambuvAham // 41 // dine ditIye sacivairvimRzya, nirmAya dRgvazcanamIzvarasya / kSiptaM kSaNAttanmRtakaM zaraNye, nidhAnavatkUpapayasyagaNye // 4 // nRpo'pyapazyanmRtakaM vivarNastyaktAnnapAnazca mapIsavarNaH / jajhe yadA maMtrivaraistadAnIM, viyeta meti prahito nAnIm / / 43 // janaiH samaM tatra jagAma yAvat , kalevaraM tatsa dadarza tAvat / murgandhavisphoTitalokanaka, medovsaalokhujgRdhrckrm||4|| nirydhnaaspishitaasthivishr,cltkRmishrennyuplbdhnishrm| vikharimataM caJcapuTaibayoniniSkAsitAdaMca mujumnoniH||4shaa iTaka tadeva kvathitaM tadaGgaM, nirIkSya dRSTyA nijayA viraGgam / vairAgyamAptaH kRtapuNyanAzArduvAra saMsAravikArapAzAt // 46 // vicintayAmAsa hRdIti yasya, kRte mayA hInamitA kukhasya / zuddhaM yazo luptamapi svakIya, tasyApi dehasya dazezIyam // 3 // 1nake nAsikA. 2 pakSibhiH. 49
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadaMza saptatikA. 115 // dhigastu mAM mauTyamavAptamevaM, rAgAdidoSaiH kRtanityasevam dhattarajahI gaye hiraNyaM, kiM vAna zaikhAdikavastvagaNyam ||dhaa kucAsyadRgdantagaNA navInaiH, kumnenpAthojasubhairahInaH / zradApitA muhatayopamAna, yasyaitadaGgaM tamasAM nidAnam // 4 // kapUrapArImRganAjigandho,yo dIyate'Ggasya mkbndhoH| syAtso'pi purgandhamayaH samastaH,paTo yathA syAnmakhino rajastaH // 2 // antarvimRzyeti tRNAvalIvatyaktvA svarAjya svptaakiniivt| prajajya pArzve gurusuvratasya, sthairya dadhau zreyasi sattapasyaH // 5 // maharDiko'jUdamaraH kRtitvAtsanatkumAre tridive sa mRtvA / cyutvA tato ratnapure sudhAmA, zreSThyaGgajo'nUddhiAnadharmanAmAzAra sa Azadharma kurute sma vishstiitheshbimbaarcnsvidhijnyH| so'pyAtacetA zraya nAgadattastiryaku kRtvA bhramaNaM prmttH||53|| saMjAtavAn siMhapure'gnizA'nidho dhijanmA nuvibhUrikarmA svainastridarimabratavAnahArSIvivekamAsapaNAnyakArSIt // 5 // zrAkArito rajapurAdhipena, svakIyagehe harivAhanena / zrayo caturmAsakapAraNAyAM, samAgataH so'pyapahAya mAyAm // 25 // kenApi kAryeNa tadAtarekhastatrAgato'nUjinadharma eSaH / vairI punaH pUrvanavasya tena, tridarimanA'darzi sa purjanena // 56 // taM vIkSya rAkesa jagAda iSTastadA'smi moktAnagRhe niviSTaH sthAvaM yadAdAsyasi pRSTideze, tvamasya rAjanmRulomaleze // 27 // |vikAya tasyAgrahamityanena, tathaiva cakre dharaNIdhavena / taptaM tridaemI paramAnamatti, prItyA'sya pRSTiM zikhinA jinapti ||e| zreSThI smaran prAktanakarmayoga, yatIva samyak saite sma rogam / kRte'zane sthAlamidaM gRhItaM, dUre vasAmAMsarasaiH parItam // MAR25 // gatvA svagehe svajanAnazeSAn , jinAMca saMmAnya gurUna suveSAn |sii caturdhA paripUjayitvA, tepe tapaH zaikSaguhAsu gatvA // 6 // 1pArI jAvaMtrIti bhASAyAm . -- - %A 4
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ utsargamAdhAya kisakaparka, tasthau sa pUrvAbhimukhaH samakSam / tathA tisavayaparAsu dilla, zreSThI pramodena divaM diiduH||31|| vayAgArapi lakSyamANaH, poddAmapImAM sa titikssmaannH| mAsaghayAnte mRtimApya jAtaH,saudharmavAsI harirAptasAtaH // 6 // tridarabyaurAvalanAmakumnI, jajiyogI marudeSa dmnii| nirIkSate pUrvajave janInaM, svayaM parAjUtamirma zacInam // 6 // sa hastirUpaM na karoti yAvaSabrepa vajrI sa jaghAna tAvat / cyutvA haristvaM nanu cakravartI, jAtazcaturthaH zunajAvavatI // 6 // suraHsa airAvAhanAmadheyastiryakukRtvA jamaNAnyajeyaH jAto'sitAkSo'styAjan prabodhaM,sAI tvayAdyApyarAjadhirodham // 6 // ki yamijhAnatapa-prajAvAttasmAddadhAnAdadhamasvalAvAt / sarveSu kAryeSvapi zaGkanIya, tvayA pramattena na varttanIyam // 66 // 6 kRtvakamapyatra nijaM sapanaM, saMtiSThate yo na naraH sayasam / sa kRSNasarpa racayannaputraM, dadhAti saukhyaM zayanAdatubam // 67 // kIviyo'yaM samayaHsahAyAH,ke mAmakInAH kazhAnyupAyA ke vairiNaHkAyakavA'pyakhaM kA,mujhurvidheyA svahRdIti shngkaa||6|| uktveti vidyArijayasya kI,zrIlAnuvegena vissaadhiiN| dattA'sya so'STAjirayAGganAniH,suSvApa rAtrI saha dhAgni taaliH|| tataH samutpAvya kRtapramIsaH, saghaMzajAtaH zikharIva niitH| yaheNa muktaH sukRtI sakhIsaH, kutrApyaraNye suvizuzazIkhaH // 7 // dAyAvatyanAtaM'janijAgarUkaH,svaM pazyati smaipa tadeva ghUkaH (tadA'vadhUkaH) sanatkumAraHpatitaM vizAkhe, murvaarjuurjhnaantraakhe| vicintayatyeSa kiminbajAvaM,kanyASTaka tatva gume rasAlam / phetkArabatyaH paritotramantyaH,zivAHkimIkSyanta zmA zyatyaH prazA mama prahAra racitavyazvasya, saMjAvyate vA khanocatasya / vikrImita bairavRtaH surasya, proddAmaroSAkulamAnasasya // 3 // yAcadizaparati sma tAvatsA samekSiSTa mahatsudhAvat / zaikhasya ne karuNAsvarepa,khiyo'dha kasyAzciditaM pareza // 4 // Mamtandeyk6 SA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ norgataH saptamabhUmikAyAM, dhvanavizeSa RNute zunAyAm / evaM svavakreNa kusAGganA sA, tadA vadantyasti ghRtapravAsA || saptatikA kurUsphurazananaHzazAGka, zrIvatsasaMzojinujAntarAta / sanatkumAra tvamaho na jarcA, yadIha tatpatya javAdhihavA // 6 // // 36 // doDadAyakalasnadAnImayaM narAdhIzamuto'nimAnI / paprazva kA sundari kasya putrI, manatkumAraSa kuto'sti maitrI 1998 datvAsanaM mA nyagadatkumAra, zunAgamo'mutra kutastavAram / tvadarzanAnma'sti manaH saharSa, vanaM payodAdiva sapakapam // mutA munandA'smyarimardanasya, droM kilovIM tilake sthitasya / manatkumAraM priyameva kartu, jAtA marAgA ca sukhaM viddasum ue nasma pinanyAmahamakacittA, payaHpradAnena tadA prdttaa| vAdyavegana itA'dha vidyAvRtA kumAryapyahamasmyavidyAt (dyA) 110011 |vinirmita madmani nizaoN, balAdhimuktAztra vimAnacane / rAtrindivaM zokasamunamagnA, kaSTena varte kadakhIva janA // 7 // atrAntare'sau khacaraH samAgAdRSTaH kumAraH sahasA nirAgAH / caviSTha zrAkAzatakhe bakhena, vidyAtA tena kRtana zA banAtevAtyamukhaM ajantI, hAhAravaM svIyamukhe sRjnto| namaemave'sau patitA barAkI,kumArikA zAiteSa kAkI // 3 // hAvidhAyinI satpuruSakSyasyAvaM vikhApAna sajatItyazasyAn / yo kumAraH kharamuSTighAtaistaM jIvamuktaM vidadhe ihA taiH 4 // punaH munandApurataH samAgataH, sanatkumAraH kuzalazriyA shritH| AzvAsayAmAsa ca tAM mahAdbhutaM, vRttAntamAkhyAya nijaM balocitam // 05 // mA tena gandharva vivAhavRttyA,kazIkRtA cetasi vaacistyaa| tasyAstu khAvazyakayAM na kazviSatuM kSamaH syAnuvane vipazcit // 6 // mukhena jigye nanu pArvazaHzazI,sphuranmayUrazcikuraiH kRto vshii| garamI punavipirakhadarpaNo,jujau mRzAkhekatanIsamapaMthI pAt 52
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANI dhRtAmloruddakAntilamjau, kucau sudhApUritahemakumnau / mRdU tadurU kadalIdalAlI, catuHpradezau ca tamilatAjI strIdarzanapremarasaprapUrNaH, kIma~stayA joganarairajUrNaH / uvAsa tatraiva gRhe sukhena, tyakastarAM cetasi zaGkanena // e|| sandhyAvatI tatra tadaiva raMDsA,sA vajravegasya samAgatA svsaa| vilokayAmAsa mataM mahodaraM,nijaM dharitrIpatitaM baDhokuram reNa kenApi vinAzito me, nAtA'tra vAjIva viziSTahoma / itIva tanmAraNasAvadhAnAjUdyAvatA sapratighapatAnA ezA naimittiko vacanaM tadedaM,tasyAH smRtaM nirmitcitrnedm|jvissyti trAtRvinAzakArI,noktA tvadIyonuvi cakradhArI ezA sA'pi kramAmnoruhi tasya khnnaa,kssnnaatprdttsvvivaahlgnaa| jAryA kumAreNa nijA sunandA'nuzAvazAttatra kRtA sajandA e3|| zrIcandhavegasya maharSivAkyataH, patiH kanInAM javitaipa dhiimtH| sanatkumAro'sya yatastadAya(to), rAT canmavegaH zvazuro'sya jAyate ||e // zrIcanzvegavazureNa tatra, zrInAnuvegena tathA svaputraH / preSyekadA'yo hariSeNa ekaH, pracaemavego'pi khasadhivekaH // ee|| 4 tAnyAmulAnyAM prathamAgatAnyAM,nUyiSThasannAharathairyutAnyAm / prokaM kumArAya nizamya jAtaM,taM vanavegasya sutasya ghAtam // 6 // vidyAdharo'trAzaniveganAmatRttvanmAraNArtha samupaiti minRt / zrAvAM pitRnyAM prahito tvadantike, tato ghanAM dhehi dhRtiM hRdi svake ||e| ghAvAvayoH sAmpatameva tAtau,sameSyatastvannikaTe tathA tI atrAntare vyomani turyazabdaH, samutthitaH prAdRSi yaahgbdHe|| 1 pratiSasya koSasya praThAnena vistAreNa sahitA. 1 sakalyANyA. 53
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 27 // | tau jAnuvegAjighanvegau, tatrAgatI saimyayutau svavegau / narezvarau dvAvapi cAru kartu kumArapArzve'rivalaM prahartum // ee // + zrathAdhikAmarSasamAgatasya, vidyAdharasyAzanibegakasya / sainyAraveNa pravidhAya muktaM, nano'GgaNaM tanmukharatvayuktam // 100 // tatsaMmukhaM vyomani tena gatvA tadA kumAreNa balaM hi dhRtvA / vidyAnRdAlIsa hitena yuddhaM kartuM samArabdhamatiprasiddham // 101 // AkrAntavikrAnta ziromaNI kaM, samunalancoNitadhoraNI kam / janamuktAvRtamedinIkaM, indraM karoti sma tayoranIkam // 102 // tau candrAnvAdimavegavidyAdharau tadAnena vimucya vidyAH / jitau kSaNenAzaniveganAmnA, vidyAnRtA tau ravitujhyadhAmnA // 103 // yo kumAreNa samaM cakAra, dhandhaM sa vidyAnRSuruprahAraH / vidyAnRtA'moci mahoragAstraM, muktaM kumAreNa ca gArumAstram // 104|| zrameyazastraM jakhazastramuktyA, tattAmasAstraM racizastrayuktyA / niSedhya khaSmI kRtacandrahAsaH, kRtaH kumAreNa sa viprayAsaH // 105 // zastreNa doya rahitaH kona, kRto vizAkhaH zikharI va tena / kRtodyamo vajravimocanAya nIto mUrti vinnazirA vidhAya // 106 // camUH samastAza nivegasatkA, khannA kumArAMhiyuge samutkA / zraGgI kRtA tasya ramA'pyakharga, prAptA jayazrIH sukRtena sarvA // 107 // savegAdinajogavAraH, prAptaH sa vaitADhya giriM kumAraH / sthitaH pure cAzaniveganetuH kheTAH sthitAH svasvapade pare tu // 108 // 1 muhUrttayogokuSu sundareSu sanneSu vArAdiSu cottameSu / vidyAdharAkhI vijutA'niSekaH khedaiH kRtastasya zubhAtirekaH // 109 // athaiSa vaitADhya girAvapApazcakitvamApyAjani sapratApaH / zrIcararuvegena nRpeNa tasya ksimApyAvasaraM vihasya // 110 // mAmekadA bhUmipate hyanArttArcirmAkhinoktA munineti vArttA / tvatputrikoSAdavidhervidhAtA, cakrI catuoM javitA pramAtA // 111 // 1 candravega eNDa vegacaika eva pratimAsate. 54 saghatikA. // 27 // 1
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmAstu tAsAM saphalaM tadadya, tvadIyapANigrahaNena sadyaH / uktveti tAtriH samamasya sRSTaH, putrI vivAho'pyamunA gariSThaH // 112 // aSTAhnikAM zaukTya jitokucake, catryeSa vaitADhya girau vicakre / nityeSva nityeSvapi sundareSu, zrI maniAdhIzvaramandireSu // 113 // anyeSu tIrtheSvapi tIrthayAtrAM kurvannayaM nATyama hairamAtrAm / ekatra nIcaiH sarasi pradhAne, prAptaH sphuravRkSalatA vitAne // 114 // nirIkSate smAdhikakautukAne, straM / vRndakhokaiH sahitaH zujAni / tatrAgatastAvadamuSya mitraM, mahendra siMhaH zRNute sma citram // 115 // jIyA ajasraM dharaNAvamutra, zrI vizvasena citipAlaputra / sanatkumAra tvamavAptazaktirnandinajastatra tadeti vakti // 116 // gRhNan saraHsthA thisarojagandhaM (sthaM), tasyaiSa zRNvan yazasaH prabandham / dadarza phutkadakhI gRhatvaM (sthaM), sanatkumAraM sukhakAryavastham // navRSTipratimaM viziSTaM, taddarzanaM vIkSya mano'sya hRSTam / nItaH svapArzve vibhunA vayasya, shraakhinggitshcaadhiksaumnsyH|| 118 // zrAgatya so'pi pratipraNAmaH, prAptAsano'sthAtsa vidhe'nirAmaH / pRSThadetaM nRpatiH sukhaM te, rAjye'sti na ca nije'tikrAnte // 115 // mAtuH piturbhrAtRkadambakasya zreyo'sti mitrottama mAmakasya / zrathAptapaJcAGgapaTuprasAdazcakre sa vijJasimanAsAdaH // 120 // kAyena he nAma piturjananyAH, zreyaH sthitistvantaraho tadanyA / yastAvakIno'zvakRtApahAraH, pitrorvyathAM rAti yathA prahAraH 121 tvadIyaM dazadi zokAtsaMpreSitAstvajanakena dhokAH / dhRtAghRtiste savitA'pi vRddhaH, svayaM bhavan so'kha mayA niSidhaH // 122 // ahaM tataH sainyacarAbhyupetastvadAzaye prasthita eva netaH / ciraM paribhramya ghanAM tathA gAM, nivRttasainyaH kramatastviAgAm // 113 // SS
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradeza 28 // durvArakAntArapurakareSu, proddAmadezeSu mahIghareSu / ekAkino (nA) vegavatA'tha mitra, dRSTo mayA khaM na hi kutra kutra // / 124|| paraM na dRggocaratAM prayAtaH, kiyatsu varSeSu gateSu dAtaH / purAkRtAnAM tamasAM kilAnte, tvamaya sabdho nidhivatsukAnte // 125 // | vRttaM vijo brUhi nijaM samUlaM, niHzeSaviSevizirassu zUlam / tado kametena mameti nidrA, nAryeyametatkathayiSyati prAkU // 126 // / jajapa hRccitrakaraM tadIyaM, tadA caritraM kutralatyapIyam / prajJaptikAyAH prakaTaprajAvAt, kAyena vAcA sarakhA svajAvAt // 123 // marujayazrI pratirSurantaH, zrutastadIyo hyamunA'pyudantaH / sudhArasAsvAdasamA dazA sA, tayostadA'bhUtsamanaHprakAzA // 128 // yaSa vaitAnyagirau prabhutvAdrAjyaM punaH pAlayati sma gatvA / mitreNa sAkaM parivarjayitvA sarvANyavadyAni ripU~zca jitvA // 129 // mahendrasiMhena punaH suzItaiH proktaM vacobhiH svadhiyopanItaiH / mAtA tavAste bahuduHkhataptA, viSamahRdeva tathAsti vaSThA // 130 // tasmAdataH prasthitireva yogyA, bahrI pituH zrIstu tavaiva jogyA / pAzcAtya cintAmapi mA muca, svIyaM kuTumbaM kuru sotsavaM ca // 131 // tadIyabuddhyA kRtavAn prayANaM, sArthe gRhItvA dkssmprmaannm| cakrI sa yukto masijUSitAnirvimAnamAlA nirinaprajAjiH // 132 // | vidyAdharoddAmaramA nirAmazcalannanasyadbhutarUpakAmaH / prApAdbhutaM jUri sRjan janasya, zrI hastinApurnagaraM prazasyaH // 133 // pitRprasUnAgaramAnasAntastadA pramodaH pravajUva kAntaH / tadarzanoddAmasudhAmbusikkA, jAtA vizazvAsukhadAhamuktAH // 134 // SaTkhaemAratavarSabhoktA nidhInnavApyaMhitale prayoktA / cakAdiranAni caturdazAyaM, bajAra cakrI dakhayannapAyam // 135 // dhAtriMzaDurbIzasahasrasevyaH so'nUcatuH SaSTisahasra devyaH / vibhUSayanti sma gRhANi tasya, dipAzvapattISTaramA zritasya // 136 // 56 saSThaThikA // 10 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSApayapi kAdaza cAsya dRSTaH, paTTAbhiSeka samajUpakhaSTaH / gatastimAkhIva paTupratApacayeSa jAto bharatahamApaH // 1 // adho sudharmAnisasajAyAM,zakaH surazreNiniSevitAyAm / bhosomaSInAmakamiSTakRtya,pramodataHkArayati sma nRtyam // 13 // IzAnataH saGgama bhAjagAma,tadenajapA tridazo'jirAmaH / sa jyotiSAM sUrya zyApareSAMharana surANAM rUcirUparekhAm // 13 mAhustadAkhaemalamAditeyAH,tejaHkasA'muSya kuto'stymeyaa| Uce pA''cAmsakavaImAne,kRtaM tapo'nena purA prdhaanm10|| khadyotaSasAvadaya ro'tiprauDha varAH kutukaM tanoti / yuSmAsu yAvana sanatkumAraH, samIkSyate rUpaguNairudArAH // 14 // tabaijayanto vijayo'pyaniSTa, jhau manyamAnau pacanaM paTiSTham / surI miyo mantrayatA suviSya, rUpaM kabhaM sthAnmanujasya navyam // 14 // yArajavet pakSiSu kharITaH,syAdA(sA)ganAntaritazca kITahIno javettAza epa martyaH,kiM mAsya jiti nutAvamaspaH 143 prajApatA satyavaco'pikazilAsmAhazAMvA manutA kayazcit / etArazAMyaukikamAdhipatya',prakurvatAM saspatayA'pyasatyam 144 tazcakrirUpasya tadaiva sekho, parIkSaNArtha kRtavipraveSau / kau hastinAce nagare prayAto. sadUpamAkhokayatasta thA tau // 145 // | evaM punazcintayato maghonA'munA'sya sdpkloditonaa| sA'smin ghanAstIti gatAnimAnau, jAsau zirodhUnanasAvadhAnau // 16 // prajApasazcatA'pi pRSTau, tatkAraNaM tatra tadIyaSTau / tvAM cakriya rUpadhara turIyaM, zrutvA'vahasprema vismadIyam // 14 // 1 indreNa. 2 vevo.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpadeza // 29 // sAtau samprati dUradezAsvadantike dhAHsthakRtapravezAt / rUpaM surebhyo'pyadhikaM tavedaM dRSTvA mano nau muditaM hyakhedam // 140 // tadA nRpeNokamahI yuvAcyAM kiM mardanasyApasare zujAcyAm / kSise va tailena khasena dehe, prekSA kRtA''gatya madIyagehe // / 1495|| daNaM pratIkSya pravilokanIyaM rUpaM zujAlaGkRtijRnmadIyam / ityevamArya narezvareNa nimarjito toca madoddhureNa // 150 // nirmApitA mAnayuktireSA, dehe narendreNa punarvizeSAt / tataH sa divyAMzukasArahAraH, sarvAGgazRGgAravidhiM dadhAra // 191 // jiau samAkAritavAn punastAvujau sajAyAM nRpatiH purastAt / dRSTvA vituM rUpamadopayuktaM, dhatto mukhaM kRSNataraM viraktam // 152 // yoH punaH prAha narAdhinAthaH kuto vilakSAvadhunA vijAdhaH / nivedyatAM kAraNamevamukte, tAvUcatustasya puraH svazakteH // 153 // yAdRkRtAnyaGgavidha zarIre, caGgatvamAsIttava merudhIre / tAdRGga zRGgArasamAkukhe'pi, pradRzyate sAmpratamusvaNe'pi // 154 // kuvyAdhayaH santi tavAGgamadhye, saMkrAntimAtA bahulA avadhye / ho ho te rUyamAnayanti tvadrUpazojAM viphakhAM sRjanti // 155 // bajAe cakrI bahubuddhimadrayAM, jJAtaM kathaGkAramidaM bhavanadhAm / vidyA kalA kApyathavA nimittaM, kiM vA'vadhijJAnamihAsti vittam // 156 // tIna pRSThAmukharasya tasya, hitIzvarasya prathitAdarasya / purazcalatkuNmalazojamAnau jAtau surI to prakaTau samAnau // 157 // nivedayAmAsaturindravANyA, mAtsaryamAdhAya matiprahArayA / prAptAvihAvAM naradeva tUrNamAlo kitastvaM guNaralapUrNaH // 158 // dhanyastvamatrAbharaNaM pRthivyA, yasya stutiH svargapure'pi janyA / mandimaM devapatistanoti, sattvaM na te ko'pi sudhI minoti // 125 // 58 saptatikA. // 2e //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zArIrikaste suSamAprapaJcastejazca rUpaM paTu yauvanaM ca / vRddhiMgata kAlamiyantametadanukSaNaM hAnimazrati netH|| 160 / / vite'smadIye'dbhutametadeva, damAmaemasAntaHpratinAti devANena yadvyAdhivazAkSiziSTAttvadrUpahAnistviyatIha dRSTA // 16 // ataH paraM sthAcitaM yathA te, tathA vidheyaM nRpa shubhjaate|uktveti yAtau nijadevaloke,sudhAtujau ghAvapinaSTazoke ||16shaa atheSa cakrI tanucaGgimAnaM, dRSTvA praNaSTaM mumucelimAnam / rUpe dANeneyati hIyamAne, varSeSu kiM lAvi punarna jAne // 16 // kiM kiM na kAyasya kRte mayA'sya, pApaM kRtaM prASigaNaM vinAzya / yadyasti tasyApi dazezI hA, tardheSu rAjyAdiSu kIdRzIhA // 16 // etena dehena na kasya kasya, sRSTAni kAryANi mayA prsy|assttaanyvktrN kathamAtiyuktaH, svakAryakarttavyavidhAvazaktaH // 16 // ajUtkRtaM yatsukRtaM purA tahataM prakurve'tha navaM prmaatH| dharma na rugvyAptavapuH kariSye, vyarthIkRtAtmIyajavo mariSye // 16 // saJjoganuktAvasamarthakAyazcitte parAna jogannujo nidhAya / Iyo viSAdaM paramaM vahiSye,cintAturaH svAGgasukhaM hariSye // 16 // jIvaH samAsvAditapUtivIryaH, zakunmayastrIjavare'vatIrya pAvitryavAvagaM kurutevarAkaH,strAnazriyA zojanayeva kAkaH // 16 // cintAmaNiM ko dRSadA jahAti, tRNena kA kahapataraM ddaati|knnen kA kAmagavIM ca rAti, kAyena ko dharmadhanaM jahAti // 16 // antarvimRzyeti sutaM svapaTTe, nivezya kiiryutsuknydde| zrIzrarhada gurusahasanmAnAdyaiH kRtArthIkRtamattya'janmA // 10 // pakhAlavaccakriramAmapAsya, prItyA surazreNikRtorudAsyaH / gtvopke| vinayadharasya, jagrAha dIkSAM sugurUttamasya // 171 // aharniza svIkRtanuvanikSaH, samyakayA shikssitsuutrshikssH| kRtodyamo mokSapacAya parcha, tapaH karoti sma dhRtapratiSTham // 15 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza sama nighAnarabAnthalikhA ramAvaH, pedAtabo manimno'pyagavaH / pAdanamantima sivAna tAn kRtAsAn // 13 // antarmiracInakakaraca, gakhastanI pibati sma takam / tapasya paSThasya sa pAravAyAM, kRThasphuragativArahAvAm // 14 // asmAnapaHkarmavazAnsadAI, deha payaHpAnavazAdivAIH jAtA maharSeH prakaTAH kurogAH, kuSTAdayo nirmitakaSTayogAH // 15 // napaprajAvAdiyAya pvitrjstvivnddytHmdgdhiH| tathApyasau notsahata cikitsA, katuM svadehe pravahana yaSyAm // 176|| jAnAti yatpUrvanavAjiMThAnAM, svakamahAmatra mamoditAnAm / aveditAnAM na vimuktirAte,svavedanAyAM tadasAbudAsta // 17 // kuNyakSipImAM paramaM jvaraM ca, zyAmaM ca saM prazanAruciM c| kAhamitaH saptazatI samAnAM, soDhuM sa sAno myapana rujAnAm // 10 // asya prasaMsA racitovoke, punaH zacIzena yadatra dhoke / anya evaiSa mayApi kA svarapranazcetasi vedanAH // 17 // tAveva katuM mastI va dIkSA, pratyutmakasyAsya muneH parIkSAm / samAgatau nirmitavedyavaMzI, kushsthtiijessjsvishessau||17|| ekasya zekha takhe munIna,svadhairyanirmitasatkarIkAsthitastanUtsavidhi vidhAya,iSTaHsa tAnyAM jitropmaayH||10|| mandArayuphAgamavarSamAnabhitra na kaasvrshocmaanH|prisphurtyddhro munIndazzakAsinavyo'nyudito girIndraH // 10 // bAsmIvanAsA(sA)pranivezivAlayakAdhi nikampanurjitAHnivezito dharmanRpaya mohsikhaaystmtrvaarssi(vo)rohH|| 3. SR4 6.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ karvAta etI vamukhena dhopaI, kujvarazvAsakuzukSazoSakham / kurvaH kisASAM jipajau mahIsazAM, proganAzaM ca punargasadRzAm // 14 // pAritotsargavidhirmunIzvaraH, sa prAha to prtysmkriyotkrH| kanyeSa nAvena punarSiza rujA, sAdhyA tadantaryuvayostu kAGgajA // 10 // yA vyarukasAbhayakApi hanyate.najAvarukhIzAvatAvitanyate pradarzitA dIpazikheva nirmalIkRtya svaniSThIvanamarditAGgabI106 vyAdhispharazAdhinivArakauSadhe. svakIyapAdheSyamapyahaM ddhe| pratikriyA naiva paraM viracyate, purAkRtAMhaHsvayameva mucyte||14|| azAnirSiyarujAM kSitiH kRtA, kairaSTa no jAvarujo'ntike ghRtaaH| hampaTapaJcAzadadhiSThitaM zataM, karmASTakasya prakRteH purA kRtam / / 1 / / . porakriyA pAra kRtA nirIkSyate, nyAdaH kaSAyaH kaTuko vikSokyate / snehApahAraH sphuTasaukhyakArakaH, sitopakhAsvAdavidhivikArakaH // 18e / / evaM yadA nAvarujAM vinAze, sAmarthyamAste javatoH sakAze / nivedhatAM tahiM tadeva mahyamAcaryate yatsvadhiyA prasaha // 1ent ztyuktimArya muneH purastau. jAtau surau dhau prakaTau prshstau| majapatazcen'kRtAM prazaMsA, tAsahiSNU viravayya viMsAm 15 tAvevapASAM maruto purAgato, svargAdimigatya punaH samAgato tvadIyasattvAdhikatAparIkSayA, na mukhatA kiM prakaTIkRtaSyaza195 meI prahapadihocatAnA, prajyanta eteradanA gajAnAm / guNastuti te racayanavInaH,saekaevAsti shuciHshciinH||13||
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ -padeza saptatikA. ASAM kRtAryo tava darzanena, syAhAkimanyena vimarzanena / namo'stu tunya munipuMgavAya, shreyHpuriimaargshunaadhvgaay||15|| +saMsArakArAkSayakArakAya, svacaliznItyajanotsukAya / vinirmitasvAtmahitavratAya, svastyastu tunya munishekhraay||15|| ekatra saMsthA thisuparvacakra, yasya stutiste hariNApi cake / tathApi dhase na manAka prakarSa, dhatse madAsau pavivasvamarSam // 16 // sabdhiyanakAsvapi saMgatAsu, karmA cikitsAM na hi rumltaasu|yogii tvamevAmi manISimAnyastvayA sahakSo munirasti nAnyaH1e | samanavairAgyanidhe maharSe, kuru prasAdaM viditA'tra varSe / ajJAnato yattu tavAparAma, kSamasva sarva tadayo virAdham // 10 // evaM maharSeH stavanaM sRjantI, punaH punaH pAdayugaM namantau / pramodaromAzcitagAtrayaSTI, svarge surau jgmturaadRssttii||1 // dhIreyavadharmadhurAM dadhAnaH, sanatkumArapirapi pradhAnaH / mahako'tridazaH sa nAke, sanatkumAre zujapuNyapAke // 20 // itthaM samAsyAtamadaH pavitraM,sanatkumArAkhyamunezcaritram / AkarNanIya kaviniHzravoniH sucArvanupAsasamUhazoji // 20 // ||iti zrIsanatkumAracaritram // atha virakacittaH satvaH sadA sukhI tadanyastu mahApuHkhItyeta'pari pUrvakAnyArthasambandhameva paI kASyamAha, tadyathA virattacittassa sayA vi suskaM, rAgANurattassa azva pusk| ___evaM muNittA paramaM hi tattaM, nIrAgamagaMmi dhareha cicaM // 6 // vyAkhyA-viraktacittasya vairAgyApanAtmanaH sadApi nirantarameva sukhamasti / atha rAgAnuraktasya rakAramano'tIva prakAmaM jakhamAste / evaM paramaM tattvaM mukhitvA jJAtvA hinidhitaM nIrAgamArge niHsAdhvani cittaM dharata nivezayadhvamiti kAvyAH // // 31 // 62
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ aba birakaracittAnAM sukhaduHkhaphakhAvijayakaH spaSTIkriyate dRSTAnto jinapazcimajinarahitamarakA--- madhurAno pampA durjanajAtI sadA niranukampA | zatrujananiSprakampA campA nAmnA'sti varanagarI // 1 // sanahRdayAnandI mAkandI tatra varttate zreSThI / jinapAkhitajinarakSimanAmAnI tasmRtI jAtI // 2 // nAnAvyApAraparAdhaparA parakAryavandhacAturyo / tAvekAdazavArAnavagAhyetI sukhAdham // 3 // bhUyo'pi samacaturAtmIyamagInavAritAvapi hi / pravamApUrya bahuprakAravastUskaraiH sutarAm // 4 // yAvAkhanidhimadhye jAgamAgatAvesI / prabhasAgaprayogAcA vatsphuTamasphuTat potaH // 5 // yAdavaphalaka gherupakaNThamAvantI to / uttIrya pracurapayaHpuraM dUraM sthito vipadaH // 6 // kathamapi ramIpaM prApyAzrItaH pacazcimaphakhAni / duHmbAddInamanaskI vRkSavAyAM niSevAve // 6 // pAdhiSThAtrI rUmAnasA devI / tatrApa pApamUrttiH pratyayorutkhagakarA // 0 // 11 TATA so pApiSThA mukhe sphuTaM miSTA / zrAcaSTeti nikRSTA mArca progAn mayA bhajetAM noH // e // dAtre va no cezitAminA'munA adhunA / yuvayormastakayugmaM hAnimeSAniSyAmi // 10 // zrItyA kampravapumAnyAmanyAgatAmitujhyAnyAm / pratipede vacanaM mRtyujayaM sarvato'pyavim // afree auntier ropAruyakSiNI prAyaH / tAvAnimye huvane nije mahApAtako pravane // 12 // 1 mAzugo pAyuH 2 tRNaprat. 11 // 63
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatitra. saMjare nihIMkA nirjIkA dehapujavAnazujAn / denyanayorastadayodArasphAroruGgArA // 13 // amRtamayarasaphakhAnAmAnIyAhArametayodate / mujhe ca kAmanogAnajirAmAniSTasaMyogAn // 14 // sA'tha tayorityavadatkadAcidatisonmadA'marI krUrA / gantavyaM mama lavaNodadhI sudhAnugvarAdezAt // 15 // susthitasureNa sAI tRNakaSadharakASThakharamamRtakAdyam / saMzodhyodadhimadhyAt kRtvasviHsapta vegena // 16 // yAvadahamihAyAmi sthAtavyaM tAvadana hi yuvAnyAm / cintA kApi na kAryo dhAryA citte'tinaiva // 17 // yadi hadina sphurati ratiH sthitijAjoratra mAmakInagRhe / tatpUrva digudyAne tathottare pazcimArAme // 10 // prAvRemukhyamRtubhyamekaikasminihAsti nityamaho / zalyAmuttIryAtastatra svairaM viharttavyam // 15 // na punardakSiNadigvanajUlAge sarvA'pi gantavyam / yadaho tatrAsti mahAjayaGkaro viSadharo vissmH||20|| tAvapi tathaiva taziramanIkurutaH kRtAntatItyeva / saivamudIrya jagAma kSaNataH kSaNadeva ravivimbAt // 11 // pratiSidhAvapyeto ramamANo ramyavipinavIthIdhu / dakSiNadigvanamArAtsamIyaturvIkSaNokamatI // 2 // yAvattanmadhyanuvaM prAptau purgandhadUSitaghANau / tAvatkaruNasvaraparanaramekamapazyatAM tatra // 23 // pretavanasthitazUlAninnAGgamimaM mahAvidyApaparam / saMpredaya cAsthipUra paritastau binyatuH sutarAm // 25 // tatpAzcAtpamaturetau pUtaikamAnasau praayH| ko'si tvaM kenAvAnIto'si kathaM ca puravasthaH // 15 // 1 karavaH uttarapade yasyetikRtvA madhyamapadalopI samAsaH triHsaptapadena saha karttavyaH / 64
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 299% so'yAdIjamadagI kAkandIvAsyaI vaNiktanayaH / sphuTitapravahaNamAgAmahamiha saMvIkSitaH suryA // 16 // ramitaM tayA mayA saha pancaparAdhe'pi kuktivatyeSA / kartikayA nittvAcaM zUlAyAmasmyahaM dttH||27|| evamaneke khokAH zokAbdhau pAtitAstayA devyA / kaH kAminyA vazagaH kaSTamaniSTaM prapanno no // 20 // taghAkyAkarNanataH prodbhUtAtyantanItikamprAGgau taM pratyAkhyAtasto cintAsaMtApasaMgrastau // she|| tvapadahozrAvAmapi tayA mahAmAyayA gRhe nItau / tiSThAvo nigRhItAviva kA gatirAvayornavitrI joH||3|| zRNuyAmAnyo hi yathA tathA pumAnukavAn vacaH zanakaiH / yuvayorapi puravasthA nUnaM saMjJAvyate maghat // 31 // tasmAddInamanaskAnyAmAnyAmuktamArnivarcinyAm / zrasmammarapatrANopAya darzaya dayAmaya ! joH||33|| karuNAparipUrNamanAH sa nA samAcaSTa kaSTagaH spaSTam / eko'sti jIvitanyopAyaH kAyasya cet kriyate // 33 // zaha pUrvadizArAme'tyanirAme sekhakAhayo ykssH| sa turaGgarUpadhArI paropakArI sadA'pyAste // 34 // pUrNAmAvAsyAyAmaSTamyAmatha caturdazIdivase / zrAgatya vakti sa nRzaM ke pazrikamavAmi tArayAmyaham // 35 // asmA~stAraya pAlaya nirmAthAn dezapuraparinaTAn / sa kariSyati vastUrNa manorathApUraNaM nikhilam // 36 / viSayAsaktena mayA tavacanaM nahi kRtaM sukRtagamyam / na bayAM zrutaviyAM pramAdaparatA vidhAtavyA // 37 // svIkRtyaitasya giraM purantapuHkhAtiSThighanavRSTim / vyAvRtya tatastatrAgatya bane snAnamAdhAya // 30 // 2 puruSaH.2 pUrNavA sahiThAmAvAlA tasAm. 65
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza sakSatikA zrAdAya dhavalakamasAnyAjagmaturetako hi yakSagRhe / pUjodhuktamanaskAvamanaskAvaGganAsate // 3e|| anya_ caritaktyA navanavayuktyunavAdajiSTratya / iti vijJaptimakASTomaniSTakaSTojavAnItau // 4 // svaM yAda radako'si pratyakSaH kadapavRdayAhAtA / prAtA pANigaNAnAmAtonAmAzrayasthAnam / / 4 / / evaM vijJaptaH san tuSTaH supta'pari yadezaH / saktyA na hi kastuSyati ruSyati na hi kaH paruSavAcA // 4 // provAca vAcamanayorvinayodhatacetasorasI sumanA sArayAzilAhArAgiDi sAdala,kukhitam // 43 // avatAmetA se kAruNikaziromaNe ! mahAyada / vadezikAvazaraNAvAvAM tAraya tathA rada // 4 // yaNAkhyAyi tadA sarvamidaM susthatA nayiye'ham / sudRDhatayA matpRSThArUDhAnyAM khakhu javasyAM joH||45|| tasyA mAyAvimyA mAninyAH pheTake smetaayaaH| na hi GgArodArA rUparamA khokanIyA joH||46|| sajIrapyatimadhurA smarAnurAgaprarohasaMjananI / na manAkarNe kAryo kaTukA'pi na mAnase dhAryA // 4 // yadhanurAgavazeSadAdayatva AtametapariSTAt / kathamapi yuSayostImuSThAjhya nijorupRSThataTAt // 4 // depsyAmyamtarjakhadheratha yadi samapnAvatAM samAlambya / spAsyata unnatapadavIM tadhuvayorayiSyAmi ||dhe // yummam / / pratipadAte tAvapi tamukamatyAdarAtatyuktvA / dayAnivartya rAga tasthaturekAmataracisau // 50 // chAtrAntare turanamarUpaM nirmAya Titi nirmAyA tAvadhiropya kumArau viyadadhvani saMmataspe'sau // 11 // 1 sapesmevaH. 2 mAmIpavaM. W // 33 // 66
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ SACROS+%ER% pavamAnajayanagatyA satyAdhAraH prayAtyasau yAvat / tAvatsamAjagAma vyantaryAtmIyadhavalagRhe // 5 // svasthApi tau vRSasyantI tatraitau dazA hypshyntii| viSasAda idi nitAnta kutra gatI vaJcayitvA tau / / 53 // taavdydhipryogaadvgtsmyktdiiykstttvaa| zrAgatya lavaejaladhAveSA tatkeTa ke'dhAvat // 54 // mizranyantaM kAlaM matsayani joganajhimanujaya / kathamamilitvA calitAvaho javantau mahAghUttau / / 55 // nirmucyainaM vaJcakamacIjUte kRtAntamiva jUtam / mAmAzritya punarlostathaiva sukhinau yuvAM javatam // 16 // no nizitenatenaiva kRpANena pAtayiSyAmi / mastakayoryugasamidaM pravalaM kUSmAemaphalavadasam // 27 // ityAdhudapravacanairna kundhau tazuNeSvapi na bundhau / prabaDherapyanayAnarairna sahyava (vi)bhyAghakhau ckhtH|| e|| nirupamarUpavatI sA hyagaNyakhAvaNyamaGgamAdadhatI jhArodAragiraM jajadapa saGkalpajanmavazAt // 5 // hA kathamanAdhikA'haM dussahavirahAgnidAhasaMtaptA / azarazayAraNyagatA hariNIvAI bhramiSyAmi // 6 // muktvA mAmanurakkAmavalAmekAntakAntakamanIyAm / prAptI pathikAvasthAmasthAnodyAnasanmAnau // 61 // na kadAcino navatoraparAdhaH zodhataH kRtaH ko'pi / hetoH kasmAduSTau santuSTau paizyato'nimukham // 6 // sauvAGgasaGgasakhilAsekAdekAntItyasamupetam / virahArtitaptamaGga madIyametatmakurvAtAm // 63 // ityAdInyapi namitAnyavagAyitvA na vai vilokayataH / etasyA zrapi sanmukhameto yAvatsudRDhahadayau // 6 // 1 kAmAya pazyantI.2 kAmabacAt, 3 hInavaLyakSarUpasthAnogatasanmAnau. bhavansI. 62 %A4%
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 34 // vanuSvAvadhitroghAsa viroghA dIyamAnasakocA / madhyacaiva vaviSyati jinarakSita ityavazyatayA // 65 // prAvartata sA vaktuM yuktaM kimadastavApyado kartum / jinarakSita ! dakSaziromaNe ! kathaM gaNayasi tRSNAya // 66 // jinAntritopariSTAdiSTA vAlA kadApi me nAsIt / hRdayAjISTastu jAnevAdhikyena tattvatayA // 63 // jinapakhitaH kadAcidyadi na vadati ruSTadhIrmayA sArddham / tatra punaretanmaunAvalambanaM naiva yuktamaho // 68 // tvadhirahe mama hRdayaM nirdaya ! saMsphuTati nRtasarovaravat / tatbhItipAlikarAkAraya vAraya viSAdajaran // 69 // nAhaM tvayA virahitA hitAni manye vanAni gehAni / hAniriyaM mahatI te yanmAmapahAya yAsi ratAm // 70 // caraNaraNamaJjIrA kSIrAdapi madhuravAdinI vadane / tadupari vavarSa harSAtridarzI sauvarNakusumajaram // 71 // catkatayA sa tayA samudIritavAkyamAdarAcchRNvan / vidhaH smarazaranikaraiH smarastadIyAGgarUpaguNAn // 32 // tasyA mAyAvinyA vijJAnamamAnamaGgajaM dhyAyan / vismArayan samastaM zukhAdattAGgigIH prasaram // 73 // prathamaratAsvAdasukhonmukhI nava nirbhayatvamAzritya / selagayAkhyAtaM viSaya viSamaM samavadhUya // 74 // zrAdhAya surajigandhAn prANapriyakAriNastathArUpAn / jinarakSitaH prapazyati tadanimukhaM vimukhasukRtaughaH // 72 // caturjiH kakhApakam // viSayAmiSavasudhaM svayaM svabhrAtRmoha nirmuktam / avagatya sekhakAkhyastamapAtayadambudhau pRSThAt // 76 // nipatantaM gaganatalAt pravRddhakopAnalA balAdamarI / niHsaMzayaM mRtastvaM prapakhAyya majasi re dAsa ! | 99 I 68 saSThatikA // 347
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ atyA zrutA'pi nAI dRSyA dRSTApi duSTa! pApiSTha / nuktvA'jIrasukhAni prapaSTavAnasthayo ghRsstt!||on pralapantIti muniSTaramambaradezAdhatta nipaThantam / tIzAkurapradhArAgreza bijedAsya sarvAGgam // 19 // tadanantaraM zarIraM nizitakRpANena saramazaH kRtvA / pradadau digdavInyo bakhimasyAsAbanAyAsAt // 70 // kurvANA kalakavaravamatijairavanaravIva suryepA / bojayituM jinapADitamagAnuraGgAgratastUpam // 1 // so'pyekAnamanAH san sekhakamAtmIyasavayasaM jAnan / davI svavairiNImitra manvAno'sayanmAgam // 3 // saMprApya purI campAmanukampApUrNamAnaso yajJaH svagRhe mumoca canaM kuzalaMna svalpakAlaMna // 3 // mAtApitroragre nijAnujavyatikaraM grarUpayati / zramapAtapUrva tAvapi kuruto'sya mRtyuvidhim / / 84 // jinapAtitaH kadApi hi sarasaMyogamApya ninnyaapH| dIkSA kakSI vakretaranirmadasvAntaH // 8 // mamyagadhItyakAdazamaccAnyaGgAnyanaGganiHmataH / tamurarIkRtya cira hisAgarAyuH suraH samajUt // 6 // sA~dhamAdAyuHkSyametya vidahe'vatAramAsAdya / cAritraM sucaritvA sa sidhimupayAsyati prAjJaH // 01 / / atrAyamupanayaH khalu vijJeyaH praavinirmhaamaaiH| zrAtmapracoghahetorvairAgyavikAzanArtha ca // 7 // atrArthe sijhAntagAthA:jaha rayaNadIvadevI taha itthaM zradiraI mahApAvA / jaha sAitthI vaNiyA taha suhakAmA 'haM jIvA // 5 // jaha tahiM jIehi dicho zrApAyamarakhe puriso / saMsArapuskanIyA pAsaMti taheva dhammakahaM / e0||
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapadeza saptati // 35 // CAXsva jaha teNa tesi kahiyA devI purakANa kArAAM ghoraM / taso siya nityAro sevagajAlAna na ya anno|| e1|| taha dhammakaho lavANa sAhae diSyavirayasahAvo / sayalauhaheDanUyA visayAviratti jIvANaM // e|| sattANa muhattAeM saraNaM caraNaM jiNiMdapannattaM / zrAeMdarUvanibANasAhaNaM taha ya dese // 3 // jaha tesi tariyo ruddasamuddo taheva saMsAro / jaha tesi sagihagamaNaM nivAgamo tahA itya // ec|| jaha selagapivArDa namo devI mohiyamaI / sAvayasahassapacarammi sAyare pAvita nihaNe // ee|| taha aviraI nami caraNajuGa surakasAvayAine / nivamai apArasaMsArasAyare dAruNasarUve // e6 // jaha devIdharakoho patto saphANa jiiviysudaaii| taha caraNavile sADU zrarakoho jAinibArya / / // iti jinpaatitjinrhitdRssttaantH|| atraivaM ye kurvanti te saMsArapAragAminaH kathaM syuretapari saptamaM kAvyamAha / pUrvakAvye sarAganIrAgatopari doSaguNAbudAhato, tadapi sarAgatvaM parigrahamUlaM, parigrahastu pratiSedhumazakyaH, taparjakAH saMsArakAntArapAraM prApnuyuH, ityetavarSasUcakaM kAvyamAha pariggahAraMjanaraM karaMti, adattamannassa dhaNaM harati / dhammaM jiNuca na samAyaraMti, navanavaM te kahamuttaraMti // 7 // vyAkhyA-ye narAH parigrahAramlajaraM kurvanti, pari samantAt gRhyate iti parigrahaH, zrAramnaemAranA, parimavAra 70
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jazca tayornarastaM, parigrahamantareNa Aramno na sthAt, AramnamantareSu parigraho'pi na syAt ghayorapi pApamUkhatvamAveditaM taM ye narAH kartAraH tathA'dattamavitIrNamanyasya parasya dhanaM svarNarUpyAdi haranti corayanti, evamapi kRtvA yadi jinoktaM dharmamAzrayante tadA siddhisaudhAdhivAsalAkhatAH saMjAyanta eva, nAstyatra sandehaH / vikSAtiputradRDhaprahAriprabhRtayo'neke prabuddhAH zrUyante / zraya ca ye parigrahAramparAH paradhanasya pazyatoharA api bhUtvA dharmaM jinokaM na samAcaranti / navanaM javaH saMsAraH sa evArNavastaM kathaM te chatprAbadhyena tarantItyarthaH / zrazra tAttviko'rthaH gRhiNaH prabhUtaM parimaI pragu pAyanti tathA parakIyAnyapi vastUni karmavazAtsvIkurvanti / prAnte cekinoditaM dharma kuryustadA javAnogheH pAraM vatjeyuH ( ran) eveti kAvyArthaH // atrArthe zazizUradRSTAntaH--- narammanAme sahAyaphaladakSArAme / sohaMtatuMgadhAme dUrupriyaverisaMgAme // 1 // sUranAmadhikA tattha huye jAyaro parivartati / rAyajuvarAyacyA sUtrANukaMpiSTho pArya // 2 // sUro sUrasahAvo parajaviyammi sayakSa kAmi / dosA diya citto sasI sasivunaNakako // 3 // sUro tahA vihANaM gherAeM nisuUiNa uvaersa pathakAM niravadyaM pariyano pAvanidhi // 4 // patto gIyatthataM nitammi nimbasamma vi / niyajAtabotthaM saMpato tattha satprarUI // 5 // yAbiMda samAga pariyameNa samayugarcha / micamaDuraskaramANI lavarsa sUrasuNI // 6 // 71 .
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 36 // sArA pippakhapantuSa tahA jIvaNarUvArI // 7 // jaM dIsa paccUse taM maJjarade na tArisAvatthaM / zrannArisaM nisAe na egavatthA payatyAM // 8 // jarajakkarayA tha jayA jAyA jAyA tayA na manaMti / taNuyaM pitA va jayaM zravanaMtI hu tavayaNaM // 9 // jassatye bahu zratthaM (ji) esi ghar3i pAvakammehiM / jUripariggahapUraM dUraM dhammaM pamuttUNaM // 10 // jI viyameyamasAsayamavassamavaNIsa musu mama / annassa harasi dhaNadhannapunnadesAiyaM kaD // 12 // bahuvidi viesehiM bodiu eso / na Du paribubA subai muddeSa kuto ya iMgAlo // 12 // kANaM kAraNaM jIvavighAyamAyaI virasaM / misamasika tapuM posittA maUpaNaM // 13 // narayagaI pAragaM uggaM kammaM sabhakikaeM / kAlakameNa mariThaM rayaNappanAraje jArja // 14 // an sAhu sUranAmo kAmohisosa agasimo / nirava paba paripAkSiya vAliyappamaNo // 15 // saMkhedAvidIe samArAdiUNa pate / sohammakappavAsI jAsuraboMdI suro jArja // 16 // dIpacaMjaNaM niyajAyaramAimAi puDhavIe / uppannaM jANiya tarakaSeNa ghaNaveyaNAnaM // 17 // cheyaneyaNatAmaNadasaNuppAmApamuraka durakehiM / zraviduriyaMguvaMgaM zraNukaMpAe samAgama // 10 // sUro jAsara jAya AUkammaM tathA narayajuggaM / tumae badhaM sudaDhaM tetherisaveyo jAuM // 19 // sAmannamasAmanaM mae puNo pAkSiyaM maddApunnaM / teSamhi zraI patto tiyasociyarivivitvAraM // 20 // 72 sahatikA. // 36 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasiNA naNiyaM kima karemi pami'mhi pAravassammi / sasiNehaceyasA to sureNa uppAmila sahasA // 1 // navaNIyassa va piMko jalaNuttaviTa jaheha katyIro / gakhi gali nivamA karasaMpuma tadA deho // 22 // jaha bAda jappaka me agAhavAhA sussahA bhhaa| visarasaraM zrArasaI suyaraM taha tahA sa hahA // 13 // sAha baMdhava muMcasu mAmitto nihurAja kacA / jaha ya nivittI havaI ki kisAi saMparya jAya // 24 // tAhe ahe vimukko saMjAyakiveNa teNa deveNa / jaNjei ya sahoyara puvameva baDhuyAhi juttIhiM // 15 // tumamaMgamappayo kiM posesi asAsayaM antarakehiM / maMsehi majhApANappamuhehi asaMkhapAvahiM // 26 // dehassa sAramiNameva vakAlIpajIviyoNa / je ajijAi dhammo kammoragajaMgulImaMto // 27 // zramiyaparigahakaraNaM paradhAharaNaM parasthigamaNaM ca / na hu kA juttamimaM jaLa nave navaparizramaNaM // 20 // to nAraeNa vuttaM sattaM avalambikANa gADhayaraM / taM maha dehaM gehaM savANatyANa pAvANaM // 25 // jiMdasu niMdasu kumusu gaMtUNaM tatya murikarya kuNsu / jogAI homi ihaM suhi uiveyaNummuko // 30 // tiyaseNulaviyaM to nikrIveNaM kimaMga aMgaeM / zramuNA muhIkaeNaM nidhaNajaedamaNeSuba / / 31 // jaz purva salilA dhikAi pAkhiyA ta suhAnahu pANIyappasare sakkikA vadhilaM sA ya // 3 // saMpa puNa kiM kiDAi kamANa kammANa apamikatAeM / puddhiM buJcinnANaM vezttA asthi naNu morako // 33 // na puNo aveyaztA tavasA vA kosazca muko yaevaM napikapa suro saMpatto appaNo gaNaM // 34 // 73 - - - --
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 35 // ityaM je nae jIvA purba kutaNegarUvAI / pAvAI te patrA paNutAvaM varhati jisa // 35 // farar yamaki sarva je dhammamarihasaMdihaM / pate'ci tu na kueMti tersi kamitya nitthAro // 36 // // iti zUra ziddaSTAntaH // 7 // ye parigrahAdata ( a ) viratibhAjaH zrI sarvajJAjhAvimukhAste saMsArajAntinAjaH prokAH, prAktanakAvye prAtikUdhyena dRSTAntadarzanAdadhAnulomyenAmetanakAvyamAha--- jiyA sirasA vadati, ghorovasaggAi tahA sahati / dhammassa maggaM paya kati, saMsArapAraM na te sati // 8 // vyAkhyA--ye janA zrAjJAmAdezaM jinAnAmaIvAM zirasA mastakena vadante, ye ca punaghorAzca te upasargAzca dhoropasargAstAn sahante, atha ca dharmasya mArga prakaTaM nizvadmatayA kathayanti te, nanviti nizcitaM saMsArapAraM vanante / tacabdena yachando'pi sUcita evetyarthaH / atra kAvye saMsArapAraprApaNopAyaH padatrayeNa trighA darzitaH, etaikhibhiH prakArairaneke siddhi prAptAH ye jinAzAM puraskRtya ghoropasargasoDhArasta eva siddhisaukhyajokAro, na punaH zrI sarvajJAjJAvimukhAH sarvathA'niSTajU yiSThavapuH kaSTasraSTAro'pi pAraprApakara, bAlatapasvijanavat / tathA saddharmAdhvanaH prAkavyena kathayitAro jUrizaH sikAH / IdRgvivAcAracArimadharA narAH saMsArAvArapArapAragAminaH syuriti nAvArthaH / ye pUrvameva jinAzArA - 74 sapta vikA. // 35 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAste sukhenaiva siddhisAdhakAH syuratra kimAzcarya ! ye tu janmanaiva ghorakarmakAriNaH pazcAtrI jinAzAdhAriNastadanu tInopasargAnujUtyA jIvitAntakAriNa iti citraM! ete'pi kevakhazrInokAraH zrUyante shriijrtaadyH| atrArthe'rjunArAmikadRSTAntaH sUyyateityeva nArahe vAse pure raaygihaalihe| zrAsI pAsIkayArAmo acchAyo nAma mAkhiTha // 1 // puSapUrusasepIe abhiyA raskasamiyA tAsadhi vAbhiyA ramA pAmiyANegapachavA // 3 // soya baMdhumAIjAsahita suhile jisa / pAkhe niyamArAmaM kAmbuda niraMtaraM // 3 // ta sumAI bANesA vikiNe puraMtare / viDhave bahuM davaM sarca kaLaM psaaii||4|| annayA so sapattI valittA vaNamiTa / jAgavaza purai pupphapamatIviggapANi // 5 // tassArAmassa pAsammi kukhakamasamAgayaM / jarakamuggarapANissa asthi devakha mhN||6|| khohassa palasahassanimmiyaM muggaraM kre| dhAre sappajAvo so ta mumgarapANi // 7 // tassa pUraM pasAheca tamiLUtaM sanAriyaM / pAsittu jaskagehammi purvi ceva pavighyA 1000 innANaM naMdA ucca jubaNummAyajhiyA / saniyA kAmasakSeNaM mahoSa zrAinnayA ||e| vannognaM gobhikattAro maMtamevaM kueMti te / ramAmo ramAeM eyarsatiyaM mASirya vakhA // 10 // baMdhicA zya maMticA pachatrIya saMtiyA / jaskagehakabAmassa picchaM vimucyA // 11 // 25
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 301 borDa // 13 // dAju bAni daddA kAmiva na 134 kArDako ninAvaM 15 naItaM tanmancha te muMInindrAyanindu dukha va vara nAvA 10 // // 13 // kudincha nimti evaM 1 juhA eyansa netrAya kAkhadA verif tatprAjryabhinaM navA paJca surezane pANini mu 18 19 // nini|| 21 // // 22 // // 23 // roma ra 2 vivAhaM // 22 // Te 30
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM vinAya rAyAvi sezi hu susakiDa / pamahaphAlahApurva ghosAva puraMtare // 26 // rAyAyo vAvi raMkA ya jo no kammakarA narA / save supaMtu nissaMka sAbahANeSa ceyasA / / 17 / / zraNo mAkhirca jo jarosapajAzirDa ya so| dAkhi pucapunahiM pAvapUgehi mAliTa // 20 // sattajIvavidhAeSa sabahA vericvno| saMjAI vaTTae eyapurassa naNu saMpayaM // 2 // taca purAna mA koi nigganuna gurU khdduu| zrappaho jIviyaM sace rarakaMtu puravAsiho // 30 // tadA ceva pakuvANA japA citi nAyarA / dhapAna taha dhannArDa jIviyaM khalu vaha // 31 // jana pAvai so pAvo puravAsijaNe tii| pahie vi hu immato baTTA dussahAvarDa // 32 // annayA dhnnpunnNgickkvaaydivaayro| sAyaro sagguNassaNimAmINaM mahimAgaro // 33 // vajhamANoruteyassI jasaMsI sukivAluDhe / samosado jissAmI vakSamANo purA bahiM // 34 // yugmam / / saMkamAvamiyAgarogasogAvahAra / tAra jabaDhIvAemaetANa nabaMduNo / / 35 // tabaMdaNakae kovi neva nigganaI jayo / aGgaNArAmichappannasamasAyamAeso // 36 // tAva sadhe vidhammita sakkiAyAradhArayA / saMkara viya jAba nizrama hobajAyaI // 37 // jiNiMdAgamarSa naccA harisaMkurapUrina / sudaMsapo mahAsicI saiMsaNaguNAbarDa // 38 // jamahIjaNyApamge vinave jisaraM / vaMdira jAmi te biti vaMdAdi yaha peva jo // 3 // AL 22
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA pAkhaDe suddhadhammassa niggaI niyamadirA / muMdarAyArasoDiko raharuho ya cazirDa // 4 // jihAjinamaNAkakhI egAgI jA purA bahiM / nimagAma mahAsaso pAvaNagnesiDa tayA // 41 // sanAyo budAhANeva vaddayaNeba caMdaDha / tehA so dimatto vi kare kAkA muggaraM // 42 // jemiTa jIsahAyAradhAriNA vigyakAriNA / dhAvica kamara tAva durapA nirAhamo // 43 // yugmam / jAvAgavaDa vageNa tAva sahI sudaMsapo / anI maNamami rahA uttaricaM khardu // 44 // na maNAgapi saMkhudho hokaNa jiemamuho / pAsanama jayavaM vaMdamANamajhAyasaMThiyaM // 45 // evaM saMyuzamAho so kArya sAgAramaesaeM / pamimAe saMviTa seTI merusiMguba niccyo||46|| ina ta samato so sithiyo ya cacadisi / dhammappajAvasaMruyona sakko kATa vippiyaM // 4 // daNANayo ya nidhinno siDiyo ya puroviDa / pasannaM somavivuva siblio piskae muiM // 48 // sidhdhimmapyanAvaNa nako so vaashmNtro| munnAnimIkhiyatro (zra) kulo pamiLe nuvidhe| khapaNa khanaceyano kimaka mae kayaM / za vAyA jaMpato kA pasA maga bhUdayA // 20 // sidhiyA pAricassaggeso evaM viyAhiTa devayAhiyiMgeNaM jo jahAjavayA karya // 51 // taM no sarasi kiM citte jaM narA nivAzyA / ramaNImatvamA rosAvU(cariyArUpadikSiA // 2 // nisamma dAruI kammameyamappavizimmiyaM / ihannatyAviSuskohadAyagaM dhammapAvakaM / 13 / / 78 // 3 // RS
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ aa maha kaI sudI eyamhA pAcakammuNo / NAyAraparepetya hAriyaM jammamappo // 54 // kAmi girisiMgA visAmi jAMtare / karemi apaNo ghAyaM carvadhemi kimappayaM // 25 // pakhavato so vAri sidhie to / sAmiM pela diDIe vIraM tekhukkavaMdhavaM // 56 // pAvovasamovAyamApucasu pariSphuruM / januM tumaM suhI hosi ittha vAnnatya vA jave // 57 // evameti teMgIkae tavayA khaNA / dodi saMcatriyA sAmisamosarasamuhaM // 58 // bAsamAI jiriddhiM tu pAsiyA / pamoyapulyAinnadedA jattinareNa te // ee // paMcagazivAya paNa mittu jayappa / caciyANamAsINA viSayA eyamatyayA // 60 // suhArasasta reli pArayA dhammadekhaNA / pahuNA maMjughosesa savANaMdakAriNI // 61 // pAvicaM samayaM sAmimAtra aNe / jIru japAcA dabAba mahAgAI // 62 // jIvasaMcArasaMhArakayA zrahaM kaI / muMcissamiha saMsAre sAre pAvakammukhA // 63 // govAyarasa majjammi jar3hA vo samAyaraM / tadeva kammaM kattAramapujAi asaMsayaM // 64 // vettA kammo murako vezyA puNo na dR / kosattA taveNaM vA murako jIvassa nannA // 69 // jo pada pacakamaNavaka maNudrayaM / kAcaM tivAzi kammANi nisu khasevi // 66 // 1 manasaH pAvalyena yo yasta 79
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. // 4 // --- ** - evaM guNagaNoveyaM suNittA pahunAsirya / avagamma paha sammaM moskassa suisAhagaM // 6 // akSuNeNAha vinatvaM jomiyaMjaviNA'muNA / suppasArya karejaNa nitthArasu navodahiM // 6 // pavittaM desu cArittaM sakaranoruheNa me / jepAiM jaramacUrNa na gaNemi jayaM maNe // 6e / eso vayassa joggutti vinAya jagasAmiNA / dilija mirikala gunAsthamika na trknnaa|| 10 // veraggamaggamAvanno dhanno punodaeNa so / tirva tavaM karemApo bammAlA suhalAvaNo / / 71 // jai dhanaM to na pANaM so jaz pAeM to na jattayaM / evaM parIsaha samma saimANo niraMtara / / 13 // sattubagge na rUseza mittaloe na tuus| pose muhakANeemapyANamaNuvAsaraM // 13 // so eso ajhaNo pAvo pAvodayasamannie / jeNubaddavi khoja nikAraNapurAriSA | // ahuNAznapAsaMmo camo mobaSayassiH / zmaM mAreha tAmeha tabAha jaNaverieM / / 5 / / evaM tigacalakesu caccaresu ya sabaDe / vayaNAI suNemAlo maannoliymnnNtro|| 36 // pubaveriyakhoyANamukveyasa nibaMdhaNo / sahamANo mahAporovasamge pussahe muNI // 7 // khaMti cice nivesittA appANamaNusAsaI / jAsae saMmuhaM neva maNAgamavi nidhuraM // // ghAjhyA jaM jahAhoge tumae tibrosipaa| takramma samuzka te samma sadasu sabahA // e|| cavemAmukhijIhiM tAmiAMto'vi niThuraM / so duhiM nikihiM sukha ka titiraskaI / / 70 // * yAjhyA jajAnavasicA appANamaNa / sahamANo mo .
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukkAmammi saMpaco khavagashimAsiTa / ummAsapariyAyate jAvaM aMtagamo jii||1|| jiNiMdANaM sire kiccA je saiMti parIsahe / khavitA pucakrammAIte sijkaMti jaiyo // 3 // // iti padayopari kathAnakamArjunam // atha "dhammassa mArga payamaMkaiMti' iti padaM vyAkriyate-ye dharmasya mArga prakaTa nirvyAjatayA nivedayanti, nanviti nizcitaM. te saMsArasya pAraM paryantaM khalante / yadukam-"ummagadesapAe magaM nAsaMti jiNavariMdAeM / vAvanadaMsahA skhalana hu| khannA tArimA dchu||1||phumpaagmmkhNto jadayi codivAnamubahaNajaha jagavarDa visAlojaramaraNamahonahI zrAmiAza atrArthe zivanaSatrIyakodAharaNamudAhiyate-- atyasthi purI kosabinAmiyA nAmiyA na verIhiM / jA harimana rahAi sutarakapamunnatravanadA // 1 // tIe pubadisidhyi cANu gazyanivicho / ainisiyaparasupANI vaTTa jarako paramupANI // 3 // tannavaNamaUdame kADhassaggaM municcalaM kALaM / sADhU sudaMsaNo so ainnayA saMvi asthi // 3 // tassesa tavonihiNo jasko paJcarakavari jAu~ / zrazyorubasaggAI karai taccittakhohatyaM // 4 // ahiraveNaM (sonA) sai gha (gha) sai kAca ithiyo ruvaM jImaTTahAsamAsayanihI kugaDa raskaso ho // 5 // tahavi du so na hu bIdara IhA sivamuskamaskayamabAI / aha muNThiM tammapagayajAvaM smushnhrisjro||6|| 1 kRSNasabheva. 2 garuDapadyumnabalabhadrA yassAmeThAnI kRSNasamA nagarI tu mRtAkSakAmasainyamadravatI. 84
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ rupadeza saptatikA. // 41 // AAAAAAABESEX tumamuhavica bAdAdAkaSa sampavarSa / kiriye jmishraanichrssd|||| taMkhamasukhamAnihiNotuha payapatamassa sevamhi zrahaM / zrakrappanizzanIyaM muNimeyaM vinnavai jskotrinirvishesskm| ityaMtare purohiyaputtA sivanaisiriyanAmANo / tatthAgayA kisaMgaM niyaMti muNimumgatavanirayaM // 5 // kimaho muNiMda appA dappAi vivajAztu sabamavi / khicije uThe kaThe niThuratavacaraNakiriyAsu // 10 // kiM jo sahasi parIsahavarga saggaM ca mokamahikhasasi / zratthe adissamANe ko evaM sAmai sumaI // 11 // tavakaeM dhammo dhammeNa dhaNaM ghaNaM jave nuvaNe / tatto thAraMjajaro ta aeMto ya saMsAro // 13 // tamhA tui dhammakANamajuggamuggorubaMjayArista / iya muNijavahAsapare te dachumaNidhvayapi // 13 // tabAraNikatANo jarako pasaraMtacittabahumannU / uppAmiyakharaparasU tannihaNaNadecamusasiH // 14 // yugmam // tayaNaMtaraM sutarakhiyanayaNA dIpASaNA muve te ya / adhINA muzicakSaNe padu rarakasu zramha zya jaNirA // 15 // amhANa tumaM saraNaM maraNaM samuvaDiyaM ayaMDevi / eyA vasaNArDa jIviyamamhANa dehi paho // 16 // tahave te dahuM jarako tesiM pasanna jAu~ / to pAriya ussaraga muSiNA te simpamiz vuttA // 17 // muJcaracArittanaraM carati jazNo sivatthameva phuma / taM pAvijAi nIrAgadosamodehi~ pANIhiM // 17 // jo puNa sarAgadhammo so ya samappe sggrlaaii| jAyai paraMparAe paramapayapasAhaNo dhaSiyaM // 15 // dhammATa dhaNayAlo jaMjaziyaM vuttumavi na juttaM taM / jaM so'vi pumatyA dhammArTa sidhibhuvati // 20 // 82 X // 41 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- -- ...... ...... ... . ... . .. sata pAlA cArapAtA. jaM rajogamAI jaNiya saMsAraheujUyamaho / gurukammAeMgINaM taM puSa na dukhaduyakammA // 1 // rakasirikhaMjirA biTu ege soyaggagaNamajhINA / jiskAevi lamaMtA egenamiyA javArane // // succaMti jarahasagarANo mahAjogiNo'vi muuvshnno| saMpattasidhisaMgA nissaMgA sukSmaNajogA // 13 // iccAi sonameehiM garuzavaraggaguNasameehiM / pamibuphiya khAmiya muNimurIkayA jAvaTa diskaa||24|| jazjaejuggA kiriyA dhariyA cittammi tehiM gurupAse / suttara kosanaM sumahakSamimesi saMjAyaM // 15 // tirSa tavaMti sutavaM khavaMti pudhAma kammarAsI / sajkAyakANarayA sunnivi viharati jUvakhae // 16 // vaha pAvakammasamudayabasa sasanaba kAyaramaNo so| vissariyasAhukirina sirina sidikho anU caraNe // 27 // vaha maNe jAzmayaM zramayaMpica suguruvayAmavi vama / rama pamAyammi sayA gama muhA kAkhamavipI // 2 // zraha sivanaho japa taM pada kiM nAya parisaM kuNasi / vahasi avie yatnAvaM jAzmarammattanaba tuma // ze / / jIvo jAzsu sabAsu sasu ya kulesuvi / savAsuvi hu joNIsuM sabadhANesu savayA // 30 // akayArihadhammo so namirDa ya namissaI / ko kIra mayaM jAIvisae visae tahA // 31 // zrama mayA buddhimayA na hu kAyadA kayAvi rakamayA / sevitA amayA pannA visarjavi ajahiyA // 32 // hariesibalo sAhU sirivIro taDya cittasaMjUyA / cANo zraNege jAzmayA hoNajAzkhA // 33 // tatto niyadosamimaM samma gIyatvagurusamIyasmi / zrAkhosu umaNo hoI. jamhA nave suddhI // 24 // 83
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza 11 12 11 vAjaM ca ca cakhaH / taM tad khokA mAyAmayaviSyako va // 35 // DohAparieDa sammaM saMpachi gurulAse / jai aMtarAtri kArDa kariya zrArAgo tahari // 36 // khAtuM guru jo pavaI attalo dose / so jai na jAi muskaM avassa vemAni hor3a // 37 // ate sammaM na du jhare niyasa / valevo to to nisIhatAhiM // 30 // nees jUnI uha zrato yAti ta / tatsanAdeza mahInAho bAje sahaso // 39 // tammaMkurAe dIsaMti suMdarA kheturagasaMdohA / vatthasatyakaliyA jAyA hA // 40 // kuThAgArA jaMmAgArA dhannahiM taha hiMpi / tasAtA cariyA vaha naiyUrehiM jalanidiyo // 51 // vaha sImAmA navA asUyAgayA iya jayaMti / so'vi ko asthi jo jo ilamassaM aSaharekA // 52 // i cAhariyaM to tIrahie inarapaMjaraMtaragaje so / no kesavi harivaMsako so'vi jai ei // 43 // vaha jaMpara eganaroja ghAvive'vi ttbelo| rAyA DaMpara evaMpi hota na bahera bagAeM || tatto te saraggasi khudeva kaMTaehasto / viyo mammaparate kahamati samayaM bahe // 55 // sumeza tela saha saci pakSi va kammi / parihAyaza paidivadaM cArito'Si avacAriM // 46 // rAjaeid kaha esa jaso balavi varatura / ghoruyavAlecaM nAha tayaM na tu vibhAsemo // 99 // T 1 mahAdhanaH. 54 saptatikA // 51 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ beTA nIrapANaM ghAsaggAsassa dikhAe khArNa / tahavi jai dubaI ema asamako dhurva vAhI // 4 // - to ramA so vijAssa dAvirDa vAvidha ya tadanimuhaM / to yakariyamANeNaM na kovi rogumnayo caMge // 49 / / zravattamasthi sane turayasseyassa rajasArassa / tatto tarakaNamemo uchito suhamapaMkaNa // 50 // sakSamaNe unhattapeNa mukke jahaggitAveNa / nADaM kayi sabaikhapeNa sajIka suraLe // 1 // jaha ghoma ya vano annubhiyNgtthirusvaado| nae saMgAmasamatyo tadA samajho mugI naI // 5 // muciraM pAkhiya caraNaM saraNaM nayANa nabannayattA / hAresi moraDamA samanamaraNa muNivasahA // 53 // turDa vA peTha yA veyAlo vA zrahI va rosijho / taM na ka ja appaM pisAbamA aNuvariyaM // 54 // zya baDuvAra vipicArivi sirilaM sanAcA muSiNA / apamikano marica nuvaNAya'muM mamuSpano // 55 // sivanado puSa jadayapariNAmaeppApo yathayAre / vAsozya nismayo samAhiNA maraNamaNupamo // 56 // sohamme kaela jAsakArDa jAne suro mukNtidho| pUriya tattha surA uNano patya narahammi // 5 // veyavagiri siradhyijaNavAgayaNavazAhapurammi / nivakaNayakeTapaNaiNidevaznAmA kuzIya // 50 // saMpatto pucataM sivacaMdo nAma kaamsmruuvo| pariNitu yamaMtasiri niyaghUyaM muMjaI joe // 55 // yugmam / / sirita tanahubaMdhU jATha taso cazva thArakhae / kayasomacaMdanAmo juSaNamukSaNaguNaM paso // 6 // 1 mupA. 2 alpamapi. 85
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA // 3 // aha tassa pahiyanirapaparavikassa somavaMdasta / mAyaMgizvasuraSikAsAharumehA samupalA // 1 // tIse eso ra vihI caMDAlikhigehasaMvieta hi / kavi vihI biheyo mAyaMgasuye vivAhitA // 6 // emitiko nivevaM sahoyarekhAdhi vAriTa somo / ghazyavizArasiDa gaLa kuNAlAi nayarIe / / 63 / / satya paNadayavivaraNapUrva mAgirSi vidhAhe siriSIkayapadhikAyApAro sujhamahi // 34 // adhaSiyakuvAyAro ghAmakAyakiI bAI / tAe bhAsato jAu~ puptAparivAro // 35 // teha kumaggAdhamie kammanabhiesa taabnaayaa| dUre pattA vasA jaivae godharasseva // 66 // vaha sirado doba nismayo nikakamaMjhalA sabakalAkosokSagaDe sushsiikhsiibl||6|| kazyAdi koTahAra atuSamAsavaM bahato yA dhArUhiba varavimAeM suNdrimitjspsro||6|| siraparivadhaSataratto paso jagaI jaMbudIvasa / mahayA vidhavaM kihu~ kArDa sa pariyarija // 6 // kilittA tatva mihaM pacazi skhiykuNmpaairho| kahaSi nayarI kuNAlA sari bacata patto // 10 // neheNa samuttariDa jariDa punodaeNa puSa / nivajAvaraM pakSoya aznehasanayaejuyaleNaM // 11 // zya jaMpikamAraka virUpameyaM kara samAyariyaM / tumae aho sahoyara sodhinu kukhakama niyayaM // 7 // maSitIkaDe karapA tumae niMdiyakule vasaMtekha / mAgakalevararatto kAuca tumaM aho jaa||3|| carahirahatanAsarvadara pahaspate / kina passasi poraM asinayA daraDe aMtaM // 5 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 eMkarakA ee dIsaMti gehapAsammi / mantrIhiM jahatA jaMmA kuMmA ya tur3a save // 79 // so'vi tuma jA kA kArDa mahIci tumamahavA / kappUro'vi khavaNe mahAkhAci ni // 76 // yAniya somosomatI va vijJAnaM / kAjarana mirasiro paryapicaM evamADhaso // 99 // puvajava kiyadukkammadosatra haM haM patto / jahAniMTi da simAsaMkulanivAsamaho // 78 // hara karama yA ikimahaM niyadhulo viramasahaM / patohi pAvatrasa jUhanno jahA dariNo // 75 // yaha sivacaMdI vir3iyA rohisiDi sarinu puche / nAmiNi sAitu savanaM mahavaMdhatraputrajavacariyaM // 80 // uhinAeM jAliya tappubajammavRtaM / zraraka rohihridevI puracaM tricaMda // 81 // nai jAmayaM kA jamAkho'yaM purA bamme / caMmAlakule teNaM patA hu vicazA evaM // 82 // zramapi khakhiyaM numae sammaM visohiyaM jamdA / teSuttamamuhanoI iya kar3iya tirohiyA zramarI // 83 // Du sonaM sivacaMdo puSasidee jAyaraM jai / kukukuMbappaNyataraM zravi sukha jAyA // 85 // cariyAI jo kALa nica tavacaraNaM / eyassa samUhassa desu sakhitaMjali niyamA // 05 // cava somacaMda jAyA nissomiyA kaha hohI / zrAsannappA maha miMjAI kahavi vahati // 86 // kumAuM nivameiyaM muSkila sakAerihaM / niyanayaraM saMpato sa somaicaMdo mahInAho // 81 // 1 niHkhAmikA. 2 sompena candraH zivacandranAmA mahInAthaH 87
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza // 44 // somukha somapaI somo kaIyAvi sugurupAsamma / vAresamaNucaritA askayasorakaM garja mukaM // 7 // it anna suno punehiM sevitaM bahu pAtraM / patto yugagaimale jamidI uttarajavaMjohiM // 8 // evaM jaha sivana sAhA siriyanAsADussa / nimme dhammarakarAI payamIkayA tathA // e0 // domuvi javesu tad caitra punavaMteza dhammajavaeso / dAyazo darikanaM kAyavaM netra ida visae // 51 // // iti dharmamArgaprakAzanopari dRSTAntaH // atha sa dharmamArgastadaitra prakaTI syAdyadA'satyA jASA nocyate'to vyamanugatamevedaM / tadyathAnAsikae neva saJcanAsA, na kijae jogasudde pitrAsA | khaMgie netra parassa zrAsA, dhammo ya kittI iya sappayAsA // ee // vyAkhyA-nASyate naivAsatyabhASA jApyate jApAvargaNyA pujalopAdAneneti bhASA / sayau hitA satyA tadviparItA tvasatyA, vacastathyameva vAcyaM mahAsaGkaTe'pi na punarasatyaM kadAcit / vizeSatastu dharmaviSaye nAnRtA vAgvakanyA kAlikAryavat / chAtha siddhAntokaM jASAsvarUpaM kathyate-- "saccAeM jaMte jAsA ( pattiyA ) kavihA pattA ? goyamA calavihAvi patteyaM ] dasa vihA pannattA / taMjahA [ satyA jASA dazadhA ] jaNavaya 1 samaya 2 vA 3 nAme 4 rUve 9 pakuccasacce 6 chA / vavahAra 3 jAva joge / dasame bammasacce 10 ya // 1 // " kuMkaNAdiSu payaH picaM nIramu1 zAntaH 2 zivacandravilakSaNaH. 88 saptatikA. // 44 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ dakamityAdi janapadasatyaM / / kumudAdInAM sama'pi pasaMcave khokasyAravindAnAmeva paGkajatvaM mammatamiti sammatasatyaM / khepyAdiSu aIdAdisthApanA sthApanAsatyaM 3 / kukhamavardhayannapi kukhavaIna iti nAmasatya 4 / viGgaghAyapi pratItyucyate tapasatyaM 5 / pratItyasatyaM yathA'nAmikAyA itaratarAmAzrittya dIpatvaM isvatvaM ca 6 / tRNAdI dahyamAne giridahyate iti vyavahArasatyaM 7 / bhAvasatyaM yathA gRlaya balAketi, satyapi hi paJcavarSabhanava zukravaNanyotkaTatvAt / damayogAiemIti yogasatyaM e| samuvattaTAka ityopamyasatyaM / / zrasatyApi dazadhA-"kohe 1mANe 2 mAyA3 lone 4 piDhe / taiMca dosa ya 6 / hAna 7jae 8 arakAzya eubaghAyAnisnie ! damau // 2||"krodhn adAsamapi dAnaM badataH kopa-1 nizritA / niHsvamapi svamAnyaM vadataH 2 / injAbakAdInAM naSTo'yaM goThaka ityAdi vadatAM 3 / vaNijAdaH kuTakriyAdi vadataH / / atirAgAddAso'haM taMtratyAdi badataH / guNavatyapi niguNo'yamityAdi badataH / ida chAmajaye pratIta 3-0 / AkhyAyikAdiSu ramaNAnaM vadataH / acAre'pi cauro'yamityAdi badata upadhAnanizritA 10 / sanyA mRpApi dazaghA-"upyasya / vigaya 2 mIma jIva 5 zrajIva ya 5 jIvanIva 6 / taha mIsagA eMtA ? parina 8 HzAya e bajhA // 3 // daza dArakA adya jAtAH, atra tanyUnAdhikya satyAmuSA natpanna mizrA / / evaM mRtA| iti vigatamizrA / utpanna vigatamizrA yathA atra daza dArakA jAtA daza ca mRtA ityAdi yugapadhdataH 3 / jIvanmRtakRmirAzo jIvarAzirayaM / / tasminnava prajUtamRta stokajIvani kRmirAzI zrajIvarAziniti 5 / prajUtamRtakRmirAzA etAvanto jIvantyetAvantazca mRtA ityAdi vadato jIvAjIva mizrA 6 / mUlakandAdau parIttapatrAdimatyanantakAthiko'yaM KAMAMMALA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatiA . sarvaH / anantakAyanvagAdA marvaparIco'yaM / parizanAye cAmare kAryonmukyAdI rajanI jAtA ityAmizrA upadeza14 azA divamA rajanI vA tadekadezaH madarAdirazAjhA, yathA divamasya prahare'pyanikAnte madhyAhamamayaH maMjAna iti // 45 // zramatyAnRpA bAdazadhA-... "zApti : manapI mAyadhisa puDaNI ya 4 panavAhI / pacamkAhI va thaa| lAyA jApayAmA y||4|| zraejimgar3iyA jAmA jJAsA ya antimgammioSavA / maMgayakarahI1.jAmA vAgama" avAgamA 15 caMba / / 7 // ' he devadattatyAmaMtri(ba)mI / idaM kurvityAdyAjJApanI 2 / idaM me dehIti kthmidmini| himAdipravRtto pu:khitAdiH syAt 5 / idaM na dadAmIna 6 / mAdhupAce gavAmIti prazne suSThidamiti 41 ananimRyA yocyate rizrAdivaditi 8 | azramajima yocyana ghaTAdivaditi rAthanekArthasya sAdhAraNa yAMcyA madhavamityAdivaditi / vyAkRnA spaSTAyA devadattasyaipa jAnatyAdivat avyAkRtA'spaSTAryA bAkhalIdInAdInAM apanikatyAdivan 13zya jApAsvarUpamavaganya matyA, amanyAmRpA ca 1 vivekavatiH sarvadA vaadhyaa| tadanyA tvamanyA ! mRtyAmRta va 2 mizrassA na vakambA / tayA "na kikAra ityAdi, na kriyate jogamukha vaiSayikamukhe pipAmA tRpahA, nRpayA na kApyaya miDiH, kevA pAnakakadambakamevopacinotyAtmA / yaduvaM zrIcapadezamAkhAyAm-"apavadhi majho asma kAya bAIbrahamahAI / H kiMsviM ca na yaha maMcihaI paavkmmaaii||1||" suthA kharayanaM naiva pAmya mArgajhasya zrAzA manorayaH / evakAro / nivArya evaM padatrayolamatkRtvakarake prAdhinAM dharmaH pragutIkRtaH syAt / aba bva kIrtirapi sarvadimgAminI saprakAzA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ KARAAR syAt candrAdityajAtavedastArAramatejaHprAgjArajAsuratareti kAnyArthaH / etAvatA aihikAmuSmikaphavaM darzitaM / adhAdyapadopari zrIkAkhikAryakayocyate paNyApUrNavipaNyAmagaeyatAruNyarocitaramaNyAm / surumiNyAmajavat puri jitazatruriti hamAramaNaH // 1 // svakuTumba vihitajA jasA tatra dijanmajanyajani / tatputro datta iti khyaato'nptipurodhaaH||3|| tanmAtukho'tulonnatipAtraM zrIkAlikArya ityAsIt / yaccetaHsarasIruhi jinengIghramati nIva // 3 // madirApAnI mAmI vyasanI pizanaiH sahati sAMgatyam / dasahijAtirIhagja yajJeSu tatparadhIH // 4 // so'tha pradhAnapuruSAn svavazIkRtya prajUtadAnAdhaiH / svayamevAjani rAjA ciraMtana nUpamuchedha // 5 // tenAragdhAH karAH kRtinA kRtinAmatIva vairanRtA / nAnAnedAH kratavastatra vasu svaM vyayIkRtavAn // 6 // tatrAnyadA sadAgamakRtamatayaH suprazastataramatayaH / pAvasthitavarayatayaH samAyayuH kAsakAcAryAH // 3 / / tAnityuvAca gatvA satvAItadharmamatsarI pApaH / jagavan jaNa nipuNatayA phasamiha jo yAjJika kiM syAt // 7 // te prAdurAhitAH kiM dharma pRSThasi prasannatayA / kathite'ya dharmatattva sattveSu pragupitamItI // // pamaTha punassadasI narakAdhyA kimiha pRSThapase javatA / tadanUktamadharmapharkha nUyaH sa hi pUrvavat moce // 10 // kimazujakarmodayapRSThako'si tasminnapi prakathite'tha / tenAnyadhAyi kiM yajJakarmaNAM ghoSaNAM hi / / 11 // gurujiravAdhi vacasvinirijyAyAH vanagamanameva phalam / tacasA ruTamanAH sacivAn pratyayaH ko'tra // 1 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 46 // mAtmadivase patiSyasi tvamidda zunakakumnyastaH / tadapi kathaM jJeyaM khalu dasenoke gurava chacuH // 13 // yadi patati sakSame'smAdudhakhe'vazyaM javanmukhe viSTA / durgandhena nikRSTA'niSTa satyaM tadedaM joH // 14 // iSTo ruSTo'vAdIttataH sa dattaH kathaM bhavanmRtyuH / gururAkhyatsuciramaM saMyamamArAdhya zurUdhiyA // 15 // yAtAsmi tenalokaM lokaM sarvadApi niHzokam / zrutveti ruSitacetAH pretAdhiSThita zvAruDakU // 16 // yugmam // aana ranadInmahAviSAdI svakIyamRtyujayAt / enaM runcha virodhinamaho jaTA utkaTAstUrNam // 17 // rurudhuste'pi taduktyA svayaM jagAmaipa roSaNaH svapurIm / zratha paurAH pravRnaM ciraMtanaM nRpatimAjuduvuH // 10 // vayamenaM nirbuddhiM dRDhabandhanavamAzu dAsyAmaH / ityavagamya sa rAjA guptatayA tIragastasthau // 15 // vismArita divaso'sAvasAvadhAnatvataH sukhAvezAt / saptamadine dineziturudaye na dayeritaH kApi // 20 // rAjapathaM saMzodhya svamAnuSaistatra rakSakAnmuktvA / saptamavAsarasamaye viniryayau yativinAzArtham // 21 // trAntare prajAtaprAyA yAvattamI samasti tadA / kusumakaraeka hastaH pravizati nagarI marISajanAm // 22 // ko'pi di puSpAjIcI kRtavAnuccAramudara calanena / tamupari puSpAn divA svayaM nanAzeSa taskaravat // 23 // nirgaJcan yAvadayaM purAttarasvI turaGgamArUDhaH / tatrayAtastAvatturagakhurotkhAta muJcalitam // 24 // tadazuci tanmukhavivaraM praviveza gurorvinigrahe jASA / yenAbhASyata paruSA tatra hi yuktastadApAtaH // 15 // yugmam // vadane'niSTA viSTA yadA niviSTA'sya gurujirupadiSTA / vavale balena samayA rayAnnijaM dhAma sa jagAma // 26 // 92 saptavikA // 46 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvatpradhAnapuruSairabandhi dRDhabandhananigRhya dhanaiH / zrAnIya pUrvarUpaH svasthAne sthApayAmAse // 27 // tenaiSa kumjikAyAM nicikSipe pApapulajAmdattaH / pUrvavirudhAH prAyaH kadInAM kiM na krtaarH||28|| madhye zunakAn vizvA kumnIkAraM ca bndhyitvaayo| tadadhastAdastAgha vajhiM prcaalyaamaasuH||29|| tApyante jaSaNagaNAstathA tathA cicisAyakalIpa naragiranamAmAhAni loDhA'sau // 30 // prApa vipadya zvanaM sUrInkAcaranAramArAdhya / prApustridazIjAvaM svalAvataH prakaTabaktAraH // 31 // yathA mahAsaGkaTasaGgAme'pi,na kAlikAyeMrnRpateH purastAt / asatyanApA gaditA tathA'nyarmiyyA na vAcyaM nanu dhrmkaa||3 ||shtystynaapaaprihaare zrIkAlikAryakathA / atha "na kiDAe ti" vitIyapadopari dRSTAntaH sUcyatekutrApyeko'javadhimaH prAyastudhanArjanaH / kAntAvipattiduHkhAnaH sasuto niryayau gRhAt // 1 // vairAgyApannacittaH sanmochamArga samIhate / sAdhupAzrthopavadhAIdharmazcAritramAttavAn // 2 // zItavAtAtapAdyugropasargopadutastarAm / pitrA'sI khulakaH sAdhuH kRSNava pravatyate // 3 // kiyatyapi gate'nehasyasau vaptAramatravIt / vrataM ghartumazakto'hamasmi tAta kayaM kriye // 4 // bAdhante viSayagrAmAzceto me kapicApalam / ghatte mattenavacetastato dhAvati nirjaram // 5 // sevipye tena gAIsthyamityeSa pratipAdayan / tAtenAtyAji na zreyaskaryasya pratipAkhanA // 6 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ deza 47 na hi dharme me kArya dhanenaiva prayojanam / matvA'sau nirjagAmAzu sAcipuraM yayau // 1 // jhato dvijAtibhiH sarvairamukasyAyamAtmajaH / kasyacitsadane tasyAM dausvaM jJAtiH sukhaGkaraH // 8 vija kanyAM tasmai tatsanaH punaH / kuru sarvakRtyAni paraM jogeSu khAlasA // e // kadA sapriyaH svairaM vaiSayikaM sukham / seviSye mAnase dhyAyanniti vAksa tiSThati // 10 // bAdhitrAhakhA''gAdakatmAttAvadaJjasA / ghATI pAta jihnAnAM tathA tanmithunaM hRtam // 11 // loyA mRtvA tIvrAdhyAnavAniti / saMjajJe mahiSaH kApi grAme grAmevakAce // 12 // upacayaM paritrajyA tatva janakaH punaH / divi devatvamApede sasmAra zagnavaM nijam // 13 // nandanaM sarajIcatamavagamyAtrachAt / tatrAgAdbhutamevaiSa rUpaM zaukarikaM dadhat // 14 // godAna kuTAditiH / tvA hajAreha taM khakholyAMmacAlavat // 15 // tataH sAdhupitu rUpaM kRtvAtmAnamadarzayat / devaH kAruvamAtrAca sutasva hita samvayA // 16 // pazyatastAdRzaM rUpaM cintA cenasvajAyata / dRSTapUrvaM maveda kApi rUpaM purA jatret // 17 // tadAvarahaduSkarmazvopazamAcataH / jAtismRtirathotpede tvatva zubhodave // 18 // tataH svarAtrIcAta mAmava duHkhataH / taThastakhanako'vAdIche re saukarikAghama // 19 // saivaM mAraba nizaMka ko'yaM madacaH / uTho mAhiSkijUTa hoti na varam // 20 // 94 saSThavikA 47
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 tvaM tUrya dUrato yAhi yenaiSa casati svayam / tatastadanyarSanayA mumuce'sau sumutkkhH||1|| tato iSTajayoddhAntaH prapede dharmamAItam / pratAni samyagArAdhya kRtjkvivrjnH|||| prapanAmazanasasvAnmRtvA diviSadAdime / svarge'jUjanadharmo hi suraduriva saukhydH||13|| tiryaggaThanivAryaSa pitrA putraH suriikRtH| jainadharmapradAnenAsImazamavidhAyinA // 24 // bamA tena kRtA tRSNA kRSNAhiriva jIpaNA / dIkSAmapi prapadyaivaM vidhAtavyaM na dhIpanaiH // 25 // ||ti jogapipAsopari vijasutadRSTAntaH // "khaMbhiDAe neva parassa zrAsatti" tRtIyapadaM kathyate-parasyAnyasyAzA vAyA na khaevyate / yata uka-"deyaM stokApi stokaM na nyapeze mahodayaH / zvAnukAriNI zaktiH kadA kasya naviSyati // 1 // vasahIsayaNAsahajattapAyajesamA vtthpttaaii| javina pahAttadhAeM thovA vi du yovayaM de / / 3 / bodhayanti, na yAcante, jikSAhArA gRhe gRhe / dIyatamadIyatAM dAnamadattaphakhamIrazam // 3 // etapari dRSTAnto yathA ___ mAraveSu vizAkhAyAM vizAlAyAM zriyAM naraiH / zrAsItsavikramodaekadordaeko vikrmaadhipH||1|| tasthAnyadAsthAnasanAsInasyAhInasaMpadaH / jahaH ko'pi samAgatya nrvaahnpteH|||| cakAra sAmavAghAM tAM nizamyAya vikramaH / prAha kiM joH samastyeSa maco'pyadhikasajugaH // 3 // badevaM matpurastasya khyAtirevaM vidhIyate / kA zakistakha ! kA kiH kA bhatistasya ! kA sthitiH| // 4 // gs
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza samampi // 40 // janAkhyAyi nUjacaH sAvadhAnatayA gaNu / vartate mahatI-tasya kIrtiH sphUrtimatI muvi // 5 // hiraNyarUpyayoH koTImekaikAmarpayatyasau / zrApajAtAnavedhAvatsandhyArthicyaH kRpAparaH // 6 // rAtrau cAzokavanikAvadhyazAkhAmupaityaso / svadehaM kharamazastittvA tatrAyAtAya rakSase // 7 // datte pakhavaliM nityaM tatastRptaH sa rAkSasaH / prayati sadaivAsmai koTI hemahiraNyayoH // 8 // yugmam // rAjJoce tattayA naiSa kurute tarhi kiM navet / tenoktaM tanna datte'sau svakIyAGgaztAnyo |e| sajIkaroti sarohiyoSadhyA vasudhAdhavaH / IdRzI zaktiratasya pareSTApUrtaye prano ! // 10 // saMprakSipya mahAniSTakaSTe'pyeSa mhaamtiH| parAzAH pUrayatyeva dhanaH pAnAzanadhanaH // 11 // tato vikramajUpAkhastasya muHkhApanuttaye / agnivetAlasAnnidhyAduDDIya byomni parivat // 13 // kSaNAAgAma susthAmA naravAhanasannidhau / rakSaHsthAnAnniSidhyataM sAyaM tatpadamAsadat // 13 // atrAntare nRcakSAH sa kruuraakaarjyngkrH| andhakArajarazyAmaH pApapuJja zvAGgat // 15 // zrAyayAvatra pRthvIzastadIhApUraNodmataH / zUraH sAhasikazreNIyAmaNI svavapuHpalam // 15 // zrAkaravamarpayAmAsa zastree vidya paanninaa| tataH pasAda AcakhyAvakSAmasthAmasevadhim // 16 // kimartha vyarthamAtmIyaprAsvaM no mumukSasi / tenoktaM vikramAdityo'Dmasmi karuNAvazAt // 17 // 1 koTIdravyam, 2 rAkSa 96 // 1 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ naravAhanakAryArthaM vimuJcannasmi jIvitam / tatsatyenaiSa tuSTAtmA'vadadhAjan paraM vRSu // 10 // tatastaM pratyavagvAgmI naravAinadehajam / pasaM vinaiva tadrUpyasvarNakoTIM prapUraya // 15 // tathaiva pratipacaiSa varNayaistaruNozcayam / AsasAda nijaM sthAnamasthAnamasamApadAm // 10 // zrIvikramo'pyuayinImetyAdbhUtijAjanam / aho parAzAsaMpUrtisAhasa naravAhane // 21 // tato'pi vikramAdityaH sAttvikaH parikIrttitaH / yena svadedadAnena toSito rajanIcaraH // 22 // tyaivaM narabarmarAjacaritaM sarvottamaM mArgaNa zreNI vAJchitapUraNe tadanu ca zrIvikramorvIzituH / duHsthAzAparipUraNe sukRtinaH sakInavantaH sadA dharma cApi yazaH zazAGkavizadaM sadyo khajadhvaM budhAH // 23 // // iti paramanorathapUraNopari naravAinadRSTAntaH // zratha pUrvoktadharmasyArAdhakA eva siddhisaukhyasAdhakAH syurnApare ityetaduparyupadezakAbyamAha - Duranta miSThattamadhayAre, pariSphuraMtaMmi suTu nivAre / na suddhamaggA calaMta je ya, salAdaSikA tijayaMmi te ya // 10 // vyAkhyA - duHkhenAnto yasya taddurantaM taca tanmithyAtvameva mahAndhakAraM tasmin parisphurati vistRte sati / kiM 1 supunivAre- sutarAmatizayena durvAre vArayitumazakye / ye zurumArgAnna calanti, te ca khAghanIyA khijagatyapi / 92
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ padeza 4 // " chAtra AsvAbhraSTAmbhaH sUcyate 1 // 2 // zrAste'traiva hi jarate vasantapurapattanaM pramodijanam / kausumnavastrArairyatra vasantaH sadA vasati // tatra yathArthAhayajAgjitazatruriti kSitIzvaro jayati / yasya yazaH zazimaemakhamujvalamudyotate vizve // tasya sakhA prAstamRSAbhASAkhyAno jinotadharmajJaH / jinadAsa iti zrAkhaH sazrayaH satyanAmAsIt // 3 // tatrAmyadA'zvapAkhairazvAlI sundarA samAnItA / prItA sarvA pariSannRpatistalakSaNAbhijJAn // 4 // AhnAmyApRcadaho kIdRgladharA ime turagAH / taireko'zvakizoraH saguNaH parivartayAmAse // 5 // rAjyAvRiddhaye'sAvityAkAryAgrahAnnRpo jagRhe / svagRhe'bandhi sa nItvA dattvA tadravyamasamAnam // 6 // tadanu vyacinti ca vittenaitAvatA gRhIto'zvaH / parametadIyarakSA dazAtmatayA vidhAtavyA // 1 // nadi jinadAsAdanyo vijJo'trArthe mato vayasyo me / sa tu vizvAsaikagRdaM suniHshaH paradhanagrahaNe // 8 // asthApayaditi gatvA sattvAdhikametamazvarakSArtham / rAjyasarvasvameSa prapAkhanI yastvayetyuktvA // e // pratipadyAdezamasAvasAdhunA tyaktavAmanovRttiH / tatkiGkarapari ( kari ) taM turaMnaM ninye nirja dhAma // svayamevAsmai yati sa ghRtagurugrAsacaekadAsyAdi / pAyayati ca pAnIyaM sarovare pRSTamAruhya // 11 // asti jinasyAyatanaM purAtanaM purasarovicAkhAdhve / sarasi vrajan jinakaH pradakSiNIkRtya nityamasau // 10 // 12 // 98 saptatikA. // 45 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 % 44-% azvastha eva devAna vanditvA yAti pAti jAtya(tyA)zvam / mainamapahatya kazcidrajatIti hRdantare dhyAyan // 13 // zradgadagRhasarasApadhAmunmucya jAtyaturago'sau / vettyanyaM pandhAnaM na hi vahirantastathA kApi // 15 // zikSAdAtmAnaM tArya vidhAya jinadAsaH / tamapAsayadivAnizamapAstanijagehakRtyajaraH // 15 // rAjyasamRkhyA'vardhata vasudhApatirazvarakSonena / jJAtvotkaTasainyabarsa taM sImAlA mahIpAsAH // 16 // avahannatuSpamatsaramenaM cakrurvimarzamekatra / kathamapyasyAzvasyApahRtiH syAnojanaM tanoH // 17 // ekasyAkhyattAvanmantraM (zrI) umaaprpnycckssurdhiiH| ahamasya rAjyasAraM hayaM hariSye havAjehAt // 17 // taghAzAnujJAtastathetyurIkRtya kapaTapATavajAka / sAdhusamIpe zrAvakadharmamasau cAru zikSitavAn // 15 // gatvA ca vasantapuraM caityamatho sAdhuvRndamanibandha / jinadAsasadmacaityapraNaticikI pArzvamasyAgAt // 20 // tatratyAItpratimAH praNamya samyakUtayA vinirgatya / zrAyocitavandanayA'vandata jinadAsameSa mudA // 21 // so'pi tadanyutthAnapratipattipurassaraM sukhaM pRSTvA / ko hetuLe javatAmatrAgamane tamityUce // 1 // kapaTATopI lopI sukRtasyAntastarAmasau kopii| prAhAho suzrAvaka ! saMsArognicitto'ham // 13 / / sarvatra tIrthayAtrAmAzyArtha nivezya dharmArthe / dIkSAM gRhItukAmo'smi premasthemamuk svajane // 4 // madhye javatAmAgAmaya jinanRtyo'vadana mahAnAga ! / svAgatamAryeNa samaM goSThImiSTAM kariSyAmi // 35 // mAM. 2 phasacivAka %* *OM*%
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saritA +%AXSACH tenApi pratipanna na dAmjikaizvadhyate janaH ko vA / gaNikAnidharmamiSAdalayaH sahasaiva nigRhiitH||26|| - svAnAdideza parikaranarAnaraM sAdarastadanveSaH / samIjavantu jo jo makAnajojanavidhAvasya / / 27 // juktyucarakAsamatho vikathoparatau jinennasAdhukAm / kurvantAvanavarataM tasthatureto sukhenaiva / / 20 // minadAsaha samAye huharAtaH leDA vAtmA / ukhamIkte'zvaharaNe mugdhAsvAde yauturiha // 19 // saparikaraH sa zrAzastanmadhurAlApalAlasamanaskaH / taM kapaTinamAcaSTe samAnadharmA'syaho tvaM yat // 30 // tasmAdghoTaka eSa surakSitaH syAdyathA tathA kAryam / na hi moktavyaH zizritaH kamapyahaM yAmyaho prAmam // 31 // AyAta eva avatA sajIvatA turaGgarakSArtham / aSTavya ityuditvA svayaM bahinirjagAma gRhAt // 15 // kaumudyutsava zrAsIttasminsamaye samastapurakhokaH / nizi raramIti suciraM tataH prahRSTaH sa puSTAtyA // 33 // yama zva jIvitamanAdagAratasturagaralamapahRtya / prasthitavAnahahA'yaM dhigdhigvizvastadhAtitvam // 34 // nirgatya tatastarasA sahasA sAhasikapAza zrAyAtaH / thAruhya yAvada jinasamopAstikaM tAvat / / 39 // tatparitatiH kRtvA pradakSiNAM tena vAryabhASo'pikAsAraM pratyacakhat svajyastai vismRti kimiha yAti // 36 // tasmAt pazcAvase bakhena nija (jina) dhAma yAvadasmAzca / nijagRhamAgAgAdaho suziSyatvamidamIvam // 3 // raSTapavAdanyasmin yAtu naihat sa sarvathA turagaH / tena pramodito'pi hi tataH sa nirvivAnmuktvA // 30 // 1 vipamidamamRtasAntaH prakAzapUre ta mobharaprasaraH / mAdhu- kaTukamidaM dharmavidhI yA iste. {0.0 .
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ * te dhanikavezmani bAk svayaM praNazya prayAtavAn dmjii| nApuNyapraguNanRNAmAzAHprAptAvakAzAH syuH // 9 // atrAntare dinodayasamaye samiyAya vezma jinadAsaH / tAvakragaduH paurAH samaparajanIM tvyaa'dhaayH||40|| prAmita ityukte'sAvAi zyAmAsthalAka kSaNata eva / evamiti pratipAdya prApa svaM dhAma svissaadH||1|| taghIyodghaTitakapATasaMpuTaM maanse'tisNjraantH| yAvadapazyatsuragasthAnaM tAvat pazrazrAntam // 4 // harigAkasayya sahasA harSaviSAdadhyAsamAzliSTaH / cintitavAniti sanmatiraho usaM dharmamArge'pi // 3 // dhruvamastyagaNyapuNyAcyudayo ne kazcanApyanirvAcyaH / vyapahRtya pApabujhyA vyamoci yajAtyaiyaratnam // 45 // yadyamnasi dAhakatA sUryAnyudaye'pi tIvratimira syAt / canche'GgArakavRSTistatkiM karaNIyamatrAH // 45 // Igapi dhArmikatvaM dhRtvA kRtvA ca tItaramAyAm / duSkarmeddakartA dhA kastatkaraktiyam // 46 // parameSa eva suSu zlAghyo'norusajhuNastAdayaH / yenotpathena pAdA na dhRtAstattarjitenApi / / 4 / / suSThutaramiti viditvA natvA'jijJaH sadaiva jinadAsaH / tamapAsayatprayalAsusAdhuriva sattvasaMghAtam // 40 // athopanayaH yathA sa jAtyasturagona yAtaH, kumArgamAtyantikatAmane'pi / tathAna zudhAvana sattamAnA, kadApi hi syAtsvakhanA'pakApi ||4e|| 304 **5.4
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. atra jAtyAzvakarUpAH sAdhavaH aAjhA vA / atha ca mithyAtvAndhakArataraH sarvatra prasto'sti / tatra ye gujamArgAtrugha- darzanarUpAnna canti na ghrAntilAjo javanti ta eva zlAghAsadaM javantIti jAvArthaH / / ni jAtyAzvadRSTAntaH zujhamArgAcaraNopari // atha saMsArAsAratApratipipAdayiSayA'pretana kAvyamAhaasArasaMsArasuhANa ko, jo rajAI pAtramaI shrvdd'e| appANameso trivaI kilese, saggApatraggANa kahaM suI se // 11 // vyAkhyA-saMsaraNaM saMsAraH, zrasArazvAsau saMsArazca tasya sukhAni vaiSayikAdIni teSAM kArye tadarthe yaH ko'pi manda-1 dhInaraH pApopari bazmatiH avadye pApakarmaNi rajyate rAgaM prAmuyAt / zrAtmAnamaiSa lipati kleze anyajAvanedajine, atha ca svargApavargayoH kathaM sukha syAt 'se' tasyetyavarArthaH / / yaH saMsArasukhaM bahu manyate tatra khAlasaH san sijhisukhaM ca na tAttvikaM manyate so'trAparatra ca kvezanAk pracuramuHkhaprayAsalAgI bhavediti samudAyArthaH / / stokakhAnakRte bahutaraM na hAryate ityetadupari dRSTAntayamudyate zrIuttarAdhyayanastham ego damago katthavi vAsI zrAsI sayA daridamAhI / paradAsavisiSA teNa zrakhiyaM nANayasahassaM // 1 // so taMgahAya sagihAlimuhaM saMpani susatyeNa / joyapadejamaNeSa rUvago jinna kAgapie // 3 // divase divase kAmilime so muMjaI kiviSayAe / avaseso tassegA kAgathiyA zatyi pAlikA // 3 // 302
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . . - -.- -- 2014 iI bazivasma liyA jinsagniA cahie na mantra / vinA mobAr3ha sau ruksamo jidiko ni enana sapasa gAvinA naTa ma danyaja : nidhivAlAI vA iliI vikhaskamuhorA . balarane ra munA kAmiva taMba basindhAnAIno nanazyoti madhimaema dine aviyaton so ta yadi no risaMvAI pojalaM daragonAhI gavaI zuJjhakimid DA . ti ghrkdRssttaantH|| khojvenadasUcakaM dRSTAntaM sAranAkAmidira mahalaM haaiiro|vssvN caMdana jubA rAvA ra harae // 1 // aba rASTAnta tadasUcaka jinIyamAdacaMcyAjikala ro vizvA bAyA / mA tatma musvihiM maiyA kaccya nimmamiyA acina evaM kama sAhimivAdito vikSasahita tamsa va kAzivajaSpivAhitevara mahIvaDyA nivadale namitA aMvasalAma atrayA rAvA / ivavAdavivAdalu vidhigaI mada shrmd||3|| asma badariDa baDhasammakkhiMghAva primNto| sahamA gaI va to aMcavarNa khaI patto.an alAvArasa maMtima arijavi vijhivice| tassa yahi diSi tena nAkkAsAdi mitrAksirAmukhada so kare tAhi maIyA anyAya samsa maMcalodevA.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza // 51 // vArito'vi zramacaraNa narake tANi so rAyA / rasakhoja seSa garja nihalaM hA hA azriM // 7 // etAvatA dRSTAntaSayenaivaM saMsArasukhAnAM nissAratocA, mokSasukhAnAM tu sAratAntaraGgavRttyA'vaseyA / sa svargApavargasAdhanopAyabhUtaM jinArdhanameva pratipAdayannAha- nariMdadevesarapUzyANaM, pUyaM kuto jiNacezyANaM / au jAve suhaM ci manamohaM taha niji // 12 // vyAkhyA - narendrA rAjAno devezvarAcendrAstaiH pUjitAnAmarcitAnAM pUjAM kurvANaH zrIjinacaityAnAM jayanti rAgAdI - niti jinAsteSAM caityAni cetaHpramodajanakAni pratimAlakSaNAni teSAM inyeNa gandhadhUpapuSpAdinA, atha ca bhAvenomavihArAApAlanAdinA zunaM karma cinoti zrAkhaH sAdhurvA, atra kartA'nuko'pi svayamanyUAH karttavyavakhAt / midhyAtvamohanIyaM karma tathA nirjarayati jIeM karotItyakSarArthaH // yathA'nAjI smArkavasvAnalaguTikAdazAdinA jIyete tathA karmAjI emapi jinArcanamantareNa no (jinArcanena) jajyata iti jAvArthaH // yaduktaM zrImahAnizIthe " pure vi vIvarAgANaM parimArja cezyAkhae / patteyaM saMdhuNe vaMde egaggo pratinipraraM // 1 // tesiM tikhogamadiyA dhammatiSThaMkarAya jagaguruSaM / davacaNajAvaNadeva haca jahi // 2 // nAvamuggavihArayA ya davaNaM tu jisapUyA / paDhamA jaI niSi giTTIsa paDamaciya pasaSThA // 3 // " vidhA zurakSA cAritrakaSTAnuSThAnadhAviMzatiparISAdyupasargasahanaM tatsarvaM jAyAcanAdhikArarUpaM boddhavyaM / mAndhaH 104 saptatikA. // 51 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ hariyA gandhAmnayA jinapratikRtIH pradAya kapAyAmbarA vapuSpayinyA mahandanakRyumannagAgreyaMdadApakrama viSaNe, nAmarda cyAnugataM mannayaM / trAyeM zrIrakacakAMdAhanimadAhiyane - aziSTa narahambita midimamammasupavinA puravi vijayavaHgapanayaraM navaghari // sadhi niyo niyamamA (madhA) gaNAmi muraNyAgo / bhiyagyagAmeDAgako mirmaadiyaaghmNddaa||3|| mapaNayA napaNA vajanAmamA mudhammakAsmi / gyaNAvadhi nimmata niciAmA mA dinamayadharA // 3 // rayaNAdhina thApI dAmIca jagamimA puge / gahajAgarI kina khoyAmi // 4 // gyaziva caMdamamA makavaMjaNavAyaNayamAyakara / gyaNamiva vyANagarajA murya pasyA gyamAcaMda // 5 // padiyamamehamANo mamiva piyaramagahoM ya ma jAte / bATa makavATa nA nANu mimkiyAI ya // 6 // thAnI poravayaM mAnAvAhiTa niyaMgamA / bagmayavAI kannaM pugnaMgi muNdrgunnhiN||2|| gubagayapae kavi mAyA ma maTTamavaNa navagA / kinamma dhanaM nANu magumo jI nedayoM nA // // thadayanayAmA mAyayANiyAe nigaI mge| yagaNa gaMturaMgaNaM muggAmayiM myagA nIle || pahA pamiyA madhe navANuga sammavArayA purimA / panI rAyamArga mukhamayama viyAmi // 10 // rAyamupaNAma (mo) mI nimmukhI vipiiymiimoc| guruNu (gA) banAkarSaNaM ko muNaH panAma kA // " // giriniranivArya mumIya nimmA mAInasa nabahAgadha pIya mumATha zramayaMtra no muzte // 13 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 53 // phalamUlA tarUNaM narakaMto so jamata ta / piva berakaraM jieharamuttuMga siharadharaM // 13 // . pacamamiva bappa so dosodayava nirucaMkamaNo / tammajkamaNupavidyo sukayasugaMdhammi sumo // 14 // da divijuyala jieviMdhamiMsuMdarayaM / appANamimo manna vanaM kayapunnasaMbhAraM // 15 // devA dANavANavi eso devo sayAvi namaNiko / ramaNiko ruvezaM saMto daMto suhAgAro // 16 // jasseriyA mutI dIsai sommaM (maM) muhaM sasaMkutra / no ve sabAI tirakAI iyaradeva // 17 // issamahamimaM tA evaM ciMtinu bhUmivakumaro / sunU salileNaM sugaMdhakusumAthi gihitA // 18 // cittu sinAI dAI uskarasa nimmahemAeM | nIhariya tarcha cAhiM AsIyo maMgavuddese // 15 // frees a re (u) misano jiemuhasamuhamaIvaha risela / tA taca samAyA aviro vikrAdo ego // 20 // telA va vAniyAe nhANaM suddhodaya nimmAya / parihiyasiyasicaeNaM puSphehiM jise saro mahi // 21 // ciyavaMdaNamesa tarja karitu vidizA gulomaNinidiNA / thuthuttehiM yuSittA viNiggarTa jiNaharAja tarja // 22 // vaast himo maMtramami to kumAro'vi / gaMtUNa tatra paNamiya buddhamimaM pucitaM laggo // 33 // kAriya maho jiharamuttuMga caMga siha rikSaM / ko ca vi devo katto tumammAgarna eva // 24 // ini tu ka ya ka nivAso ya me imaM kahasu / nisulsu suyaNa tumaM jo nahacArI jaDimArabhaI // 25 // giristuvariM naraMbhi ya gayaNabalahe ramme / sUrappahAjihANo tacAsi piyAmaho maU // 26 // / 106 sakSatikA // 53 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 kAraviyaM teoyaM jihara miSThaci nAninivapuso / devo sevociyapayakamakho kamakhodavuaro // 27 // amAga'mhi tamhA purAca natu gayaNavacahAu idaM / na hu kavi gahissaM mariyamatrassabhitra mae // 20 // gayavAsare sameLa vicAraNamukhI mahAnAsI / vaMdittu zmo pucho mae pamANaM niyAjasta // 35 // dyabiyaM tuha paMca vAsarA aSThi jI viyavaM jo / turiyaM kuru appadiyaM paridra AraMjasaMcAraM // 30 // tavayaNama sucittA samAga ila sigdhamevAI | vidizA maraNaM paribakSissAmi iD sele // 31 // tujhaSi paraM nArihaM devo susAsare guruNo / dhammo rammo kevalikahi diyayammi vahiyavo // 35 // nimmaMtunivadA na hu thUlA savahA niraMtabA / vattavaM na Du aliyaM na girihayavaM nidhaNaM // 33 // parihariyavA biyA nassa pariggar3o na bahu ko / asIyaM na tu maMsaM mAM paMcutrarerhi samaM // 34 // na hu AhemayavittI na hu rattI jattamavi viheyavaM / muttavamavinnAyaM na phakhaM saphalaM jarja jammaM // 35 // vacariyA akA neva ajANa saMgaI nakkA (kakA) / eso sAvayadhammo sammaM diyae dhareyavo // / 36 / / taha maMtamegamahuNA gihANa suSihArAjyamuttamayaM / paMcanamukAramaho jassAsa jae garu // 37 // tassANAvasavaliyo naragaNA devAvi sevAparA, jarakA rarakapisAyasAiNimahAsU na jIippayA / saMgAme na jayaMkarA karivarArUDhA mahAveriyo, jaccisammi niraMtaraM razkaro sAro namukAro // 30 // chAvaNI padivasa siddhamevo guSAca suniveso / jeSThAjimayasyAyaM siddhI riddhI tha viSphurada // 39 // 107
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ sariya. updesh||54|| mAvi pANavAyaska maNe sApahANayAhe / navakAro vAyavo khapamA nakAkyo // 4.n taha maha pAse vinAjuparkha puNa pATasijhamami aho / egA dhAgAsagamA bIyA badusvakaraNIya // 41 // se tumae gahiyA rahiya pAsavattiNAva / mapha diNapaMcaya jA sabayaNamaNeNa pavitra // 42 // puNaravi jaNa kumAra sipahasAra sahoyarA maU / dheya saMti baha paroppara nehapamiyA // 43 // parameko thiya ahaye patto suhamaraNamappaNo kA akahitA saMpUrNa zaha sekhe ma saahi||4|| kuNasu mahApurisa aho tahatti teyozpa mahAmaNA / so dhammaguru jAI yomacaro rAyakumarassa / / 4 / / tatto puve'vi saMviggamANasA mANasAhaNommukA / yi kusumanareNa pUrattA tivayararSiya // 46 // ciyabaMdaNaM vihIe nimmiya do'thi duzme vishijaayaa| damkiedisAbinAge tasseya jippiMdagehassa // 4 // yugmam / / mupamabiya suvisAvaM sikhAyale to bhaIva sukumAkha / sirisUrateyakhayaro tasyoSaSasiya (visiya) samAhIe // 40 // zraNasaSamuzcariya ta sababhUmisApacArakaM / yanumima pArene mumaduragaMjIraghoseNa ||4e / yugmam / atyu namo arihANaM jagatANaM saryasubudhANa / zcAIsamayamaH paraM puNavi so japa // 10 // vaMde AdezAmadeNANAgae caIe ya / saMpazyaSahamANe jiNesare tijayanamahine // 1 // yaha de gaNanAi uttIsaguNikiyAisayasaNAre / pAraNaparamohipukhAyajeyajine bhogavihe // 5 // parakhe dasapanAye jAyA maga jevaIyArA / tehiM pamikamAmi ppamAyamayarAma (ga)sammuko // 53 // // 4 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa. 1. suyamAsAzya maha jaM vikAsasamayammi paDhaNapAdehiM / ussuttamaNuvaidaM jaM siddhaM tamavi niMdAmi // 54 // sattA saMtaI jaM hathiyA liyA musA va jaM jAsA / limanighaNaM jaM ramiyA aM mahekhAI // 55 // jaM me lipa pariggado moha (loha) mohalujheNa / jAyA kyAzyArA anne'vi hu te'vi niMdAmi // 56 // pAvovagaraNavAro dubAro mIli apAro jaM / navavi jamme so savo aka bosiricaM // 51 // koho mahAviroho keNAvi samaM na makka sattesu / mANo mAyA lojo asuno jo sabahA catto // 20 // jaM jI dArasaloyAi asaNaM pANaM tadA khAimaM, jaM vA sAimamuttamaM jamasiyaM maMsaM ca mAIyaM / mUkhaM puNphaphalAzyaM bahuvidaM jaM nikasurakAithaM, uttaM nattamaaigahA tadakhilaM niMdAmi nissala // 59 // sisAhUNamuttamaM saraNamaridhammassa / kAU tivitividdhaM paMcaparanidhisaraNaparo // 60 // pamijAgarikamAlo mAlojjiyamApaseSu kumareNa / sajkASikamalino paMcaraha divAya paddhate // 61 // saMpa kAladhammaM samAhiyA sUrateyakhayariMdo / patto paMcamakappe sakkasAmAIidattaM // 62 // sakariya tassa deI ta sa saMpachi rayaNacaMdo / cacara disAi saMmuhamada dirghaM teNa vayamegaM // 63 // tamajje uccaraM pAsAyavanaMsayaM sa pAsittA / tatthArudiya kumAro surUvAvannapunnaM // 64 // kannAyamapa taM puDhaM rayaNacaMdanA meNa / ke javaIna ki nAmadhijJAyA jagaha sabamiM // 65 // yugmam // ammakA egA jaMpara jayakaMpamANasAvaMgI / jo supurisa susu tumaM saMkhittagirA. kahissamahaM // 66 // 109 *
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ i | upadeza // ee // veyaGkadAhiNasseNima'ruNe gagaNavaihapura mmi / sirimacaMdanAmo nivasai bikrAhArAdivaI // 65 // tassaMgaruhA zrayaM sammaM jAtAdi mayAsuMdariyA / nemittisiddhaputto maUNaenayA puje // 60 // eyAi maha sujhAe ko jattA jAvije jasu nadda / tatto vezAiko maNiseharajU minAhassa // 69 // tajammaracaMdo bhUmicaro to ahaM niyagharammi / cicAmi suhe ciya zrannassaMtI kalA savalA // 70 // divA annayAI vikAddajANuvegata eee / jApyaheNa vammahasarANu vizeSa te tanuM // 11 // hariya ettha va vayammi mukkA sayaM sa pAvappA / vikrAsAiNTa garcha garnubaMkutrimuko // 72 // esA puNo kA kannA punnANujAvarDa sabjA / caMpA divassa ghUyA nAme rayaNamehaliyA // 73 // sevesAdhita uppA rittA marmalie mukA / mAyAnijAyA karasavi na gati khakhu lajAM // 74 // niyato to eso sabo maevi vikappo / tumamavi pathamI kuru niyagutaM nAmAi nIsesaM // 75 // sAhiyame puro sabodato nirja jahAvutto / tassavAta imAnuM harisiyahiyavAna jAyAI // 76 // zramhANa vaka uvari zramayajala ho vuho / tucho bihI azikovaca saMcuni sigdhaM // 77 // jaM tu takiye na saMjAyeM daMsaNaM mahAjAga / taM bahu pasAyamAdhAya kuNabhu vIvAhasamhAI // cha // pacAsa durAyAro khayaro ehI imaM nisaamittaa| pariNIyA kumare tA dhannAta kannAuM // 19 // sasarI rAkhiMgaNaghaNabuDIe tuhimAsu nIyA / jAmizivaNAvaNI viranidAdeSa taviyA // 80 // 110 sakSatikA. // 55 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAcagabhagA .pApAgANA . . . . . . . ... . .. . . - - - - jA cicya tattha khaNaM maNammi sANaMda kumAro so / vegeNa gayaNamagge tAva sa jANuppaho paso // 1 // taM pirikaya so arakA rosAruNakhoyaNo ghnnuvegaa| re re khahu~ kare kuru khaggamaI mAraissAmi // 5 // isa virajApiso pAsamuvAgamma muMcaI khagaM / gADhappahAramuggAmiLaNa kumarassa nissaka // 3 // vaMcittu tappahAra sAra punodaya sa dhArato / jaba pamippahAra khaggassa mahAudaggassa // 4 // paMcattamaNuppatto tamghAyavaseNa tarakaNeNeso / jAu rejiyA pazporisamasarisa daI // 5 // girihattu jAriyA tatto turiyaM sa calirDa kumaro / sobaddabAetiI na suMdarA hoi kassAvi // 6 // jAva garna thevaMtaramatyamirja tAva paasraahiiso| to vaMsajAliyAe gehAgAraM dharatI // 7 // gAvisu jArivA tammajke so huThe sunicca (ciM) to / taravAriM kariya kare sayaM zila tahuvArami // // jAe panAyasamae jA piDa papaNIjuyaM kumro| tAva na piskara tattha cyiA tAje smhilaae|| tA vimhayamASano ciMtaz tA gayA kattha ho / keSavi avahariyA nIdariyA ahava taa|| // evaM vImasaMto jA bala rAyanaMdaNo citte / pAThavabhUva tAvegasuro sa nozyadigaMto // 1 // pura viccA so abakI ya jANAsi maM na vA sujg| kumareNutaM nAI muNAmi to bojhae amro|| e|| nisuNasu suyasa naI jo tumae nijAmiLa purA khyro| jo so zrahaM marittA paMcamakappammi saMjAla // 3 // dassa samApiDI devo sevodhi muragaNassa / jipadhammArAhapa kiM kiM na dukhalae surakaM / e||
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza * saptatikA // 56 // mA kuNasu naNu visAyaM gayaM viyANitu peyasIjuyalaM / taM mikhahI tuha abharA gyraavsmaakhdaahssee|| giehasu ciMtArayaNaM ciMtiyasapatthasAhaga jada / jeNa maNe maha tujI saMjAya tuha vayaMsarasa // e6|| dino punnodaya gahiTa ciMtAmaNI kumAreNa | ca (ba)viyaM sureNa gavasu aa tuma sekhaveya // 7 // cinsiAsu tuma tidigaMtu niymdgembhi| satyahicassa sarva saMpakissai tuha maNi ||e / dhamme jipappaNIe tumae nicujamo vihevabo / jamhA dhammAyattA save'vi ya surakasaMjogA | jaha jakhaharavuDIe vajIu samuhasaMti pattehiM / taha punasamudaeNaM richIbuddhIsabhicI // 10 // zaza jaMpittA tatto patto amaro surAlayaM turiyaM / kumaro'vi gayaNavatajanayare ciMtaz zmaM citte // 11 // na du sasuragihe gaMtu maha jujhara lAhavaM jarDa tattha / to mayANamaMjarIe rUrva kArya jagAma tihiM // 10 // japaNIjaNyA miliyA kaMThavilaggA ruyaMti gADhayaraM / kattha gayA zrAsi tumaM keNANIyA puNo ahuNA // 13 // durca tI sarva jahanIyA kheyraahmessaah| zrASitu rayaNacaMdeNa rayaNaseharasupaNeca / / 104 // mukA kattha garna so saMpara tehiM kumAriyA puca / sA zrAha meM vAre muttuM kaJcavi ga na muNe // 105 // kahamesa zrapAhUI dhAgahara maggihami za rannA / tassannesaekaDo suhamA sacatya paviyA // 106 // canne ya assavArA tehi samaggehiM katyavi na dicha / tatto vakhita rAyA vinaviDa neva so khayo // 107 // tavacAvi na suNiyA ko jANai katva so tirohU / to jA savisA saha piyAe mahInAho // 10 // 112 // 56 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAha kahahArTa'nigaI sa jAmAta'mha gehArDa / ahavA ciMtArayaNaM kaha gai pure apugnAvaM // 10 // to tehiM suA vuttA kare dharittA kahaM sa nANI tassAsi sumaM dinA varisammaiyammi ya vivAho // 11 // aha lihiya khehamavaNInAho saMpesae niyaM dUdha / puravijayavazaNammi ya sa rayaNaseharamahIsassa // 111 // tassa kahinAsu suyA amhehiM mayAmaMjarI zrAsi / dinA tumhaMgayarayaNacaMdanAmassa so itya // 11 // khadu pesiyavarDa soM vIvAho ittha bare hohI / iya teNa tattha gantuM kahi saMdesa tassa // 113 // zya suNiya so sakhe uttarameyaM pazvara kumAro / turayArUDho keevi avahari veriNA majka // 115 / / katyavi tadIyavattAvi Tu no pattA nariMda zramhehiM / zya sirakavi dUrI visakriu teNa vegeNa // 115 // khehaM vAzya rAyA iya kAya kIpahINacitto so / saMsAro du asAro rokaramuba vinne // 116 // gaNDuge'vi urakhaM tirake samakAlameva saMpannaM / suyajAmAnazratAne kiM kijAi kammaveri puro // 117 // sAmA khAmA kANA khukA kazyAvi kuciyakuruvA / jAyA suyA tamirikaya surikayA hemasundariyA // 110 / / rAyAvi vimhiyamaNo tehiM dohini suMdarI puSa / tuha kimiha visarisAI rUbAI kumAri dImati // 11e| tIe uttaM samae rahassamaya kahissamaviyappaM / nANAviharU payAsiyaM naNu namIzca / / 120 // tammi ya va diNe sA rattIe aMjaNA adissNgii| jamiyA pazgeimimA pure jaNuttiM nisAmaMtI // 11 // 1 nAnItaH. 2 varSe etasmin 113
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. egaMmi gide jaNiyaM suyAi vijJAharIe zya vayaNaM / baje saMkhisatayA paThaNIkuru samasAmagi // 15 // maccittAnaMdAnaMdaNeNa kayameghanAdanAmeNa / pannattinAmadhiDA vijhA saMsAhiyA zradhi // 13 // teNa sirinAbhinaMdaNajattA asA ppabattiyA ro / annaM ca kanayAjuyamavaNicarIkheyarInAma // 12 // zrAzIyamasthi lAyannapunasabaMguvaMgakamaNIyaM / naTTakatAkosamAhAraM sAraM maNuyasoe // 155 / / tajhuggaM nevatyaM joyaNalogovajogamAzyaM / taNayAeseNa mae netavaM taba vegeNa / / 126 // samhA sIkuru putti aja sAmaggiyaM samaggamadhi / tIe vutaM bihiyA ta mA gayaSamaggeNa // 17 // caliyA sakhiyAyArA taje 'yaM mayaNamaMjarIvi maNe / kohaGgamatulaM dhAratI pacyiA tayaNu // 120 // mahiyasamavaloyaMtI saMpattA maMda(di)re jiviMdassa / kheyarakhayarInaranArisakulaM surahigaMdhayaraM // 12 // didijIi imAz zrAjierAyavivamubAuyaM / sukayasamujhasarAsirazyamiva vehasA na(nuvakhe // 130 // to tI rayaNacaMdassa muskarUveNa kamalakusumehiM / annaciTa jiNido samuggau~ kiri dipiJca // 131 // to saMdhuNeumeso jaggo maggobaesaI sAmi / tuma mila jayavaggarasa dhammavaramagga(laggarasa // 13 // nibaMdhavANa baMdhU asahAyAeM sumaM sahA'si / nissAmiyANa sAmI gAmI nivANanayarassa // 133 // yugmam // cAi aviva devaM sevaM sAritu saJcajAyeNa / pelAmamavamAgamma vigharammI samAsINo // 134 // iMtarammi sArAlaMkArA rayaNameDyA kuma / amarIva rUvasohagmaamgavA naciyA tava // 135 / / x // 5 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAKCARSAXXX tassaccanaccaekakhAkosakSamaNanatucamirikattA / jAu~ raMjiyakhoyaNamaNo jaNo jiNahare sayakho / / 136 / / 'tatto jijattotrAgayANa loyANa maNacamakAraM / jayaMtI nacca saJcavei tihiM mayaNabhaMjariyA // 137 // tIravi tahA vihiTa kho cittammi vitasirapamoDa / jaha tappurana zramarIta kiMkarIba sa gaNeza // 13 // naccittA jiNapura pipAsaM mayaNamaMjarI pattA / teSavi(ya) siNehilaloyahi dina ya puca ya // 13e / jaNyAeMdaNi naMdiNi jAsu tuma appADo cariyamakhilaM / to tI niyasalavaM sabamaviya sAhiyaM piThaNo // 140 // maggeha tuha sarisA kannA kA asthi tunja nAmeNa / samae samae navanavavesadharA naNu namiba sthi // 11 // sA kA kahanAra karavaI sanda gaganacariNA'tIe buttaM nAhaM muNAmi tavilasiyasarUvaM // 15 // dhuttA sattANege dharati rUvAI vidhihruuvaaiN| kUmakabamANa tesiM ko pAraM jAi dhImaMpi // 153 // khaMta tAya tara mahikAvilasiya mahArAya / jamaNApuciya piyaro zrappA paraNAcaM ya mae // 14 // rannA naNiyaM naMdiNi sukhakarya samayamapaNo mubi / so saMpai tujka paI kattha gaDha divasvamarca // 14 // tatto tIe dine sAhAviyarUvadhArala jattA / tapAsasamAsIkA hikA tai rayaNameliyA // 146 // jANAvile ya japale tAya zmaM passa puttinattAraM / to teNAhUna so samAga savihameyassa // 17 // teNuttamaho nA rayaNarSada katto javaM tamAha imo / parito parijamaMto subelaselarasa kasAbasA // 140 // jipanavasamAgaI'haM vutte susahitupa / sirihemacaMdarAegANI niyapuraM kumaro // 14 // 415
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA // 8 // mA guNiyaneha banA keNAvi to sakaraco rannA pAsAe ThAviu rayaNacaMdo / so tAhi samaM joe muMja raMja mayaM tAsi // 10 // pitA putra zraha mayaSamaMjarI kahasu ajA maha vacche / tuha svadharo ko zrAsi mamgihe nvkhvdhro|| 151 // kA gaDa so eriMda vattAmittaMpi majpha akahitA / vinAyavazyarA sA piyaraM par3a jaMpa kumArI // 15 // tuha jAmAjayavilasiyameyaM sarvapi tAya jANAhi / tatto rejiyacitto rAyA tassattimaliyuga / / 153 // sUcAriNo'vi evaM svaparAvattakAriNI vijA / zrahaha kaI saMpaja paramesa sukhapucada // 15 // tatto muguNiyanehaM vahUvaraM narabaro apAsiMsu / niyaputtiniravasesa bahumanna rayANamahaliyaM // 15 // aha hariya meghanA nA keNAvi neva vikAe / tannArayaNameharamAmuttavamuccasekhaMmi // 156 // suvasaMtaselanAme karatanikaraNanIraajirAme / zrazcannamakhamahatadaMgarUvasAvannabudhamaNo / / 157 // yugmam / / saMpannacicakheeNa hemacaMdeNa sabamapi vizyaM / vijAbaleSa tassa ya japAvi vikhasiya kumaro 158 / / gaNA gaNAdAgancamANasvathare nriNdniddesaa| pamise hittu kumAro egAgI calina sAsI // 15e| patto vasaMtasekhe dice dhio ya tatya ghnnnaaii| pazsoeSa ruyaMtI palozyA rayaNamehaliyA // 160 / / re khayara passarjahara sabjInava zraGga jujkakakammi / imamakosiya evaM tappAsamuvAgarDa kumro| 161 // tatto laggamudagga jujjaM tersi paropparamasajkaM / nichurapahAravihuraM te kiccA taskamA jiccA // 16 // 1 AmuruvAn 2 sayAsIt . 116 me / prazna tassa ya jaNA cacita sAsa
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ FRA%AKERAKAR tassAcahamapakare zrakariMsu kumArarayaNacaMdarako / niyaghAyaveyapattaM sanIkuNa sakarupappA // 163 // taM khayaramosahIe saMrohaNIyA mISaNabaleNaM / sabachavavAraparA dharAyale uttamA purisA // 165 / / tatto raMjiyacitto khayaro ANittu attaNo jANa / papphusakamalanayANa pariNAviya rayaemajariyaM // 16 // zappa pamoyapukhayakiyakA rynncNdkumrss| aipukalaM dhaNoiM DarakagakomI parisaMkhaM // 166 // to saMpattakalatto jutto khayarehiM aNucarehiM ca / sa samAga niyagi sasiNehaM rANA diNe // 167 / / najAtiyasaMjutto suddeNa kAkhaM gameztoso / rayaNattayasaMjutto muNiba maNamA nimmukko // 16 // aha johAriya rAyaM kumaro vinnava deva gavAmi / piyaro mabirahAhaggidUmiyA tasya baddati // 16 // jaM tubnahiM RdinnA kannA esA mae niyamaIe / nabAhiyA mapahiyA taM khamiyavaM khunissesaM // 17 // sarvasahudha vaMsahA mahAmANavA zhaM iMti / rayaNAyareNa rayaNA pattharayA vidu susaMgahiyA // 171 / / azla mviymbaadbldhyvm(edi)kuNsirsoii| rayayujAkharuppasuvannasuMdaraM sukayakayasohaM // 17 // dira vimANameyassa nAsuraM hemacaMdajUvazNA / tabAruhitu calita kumaravaro vomamaggeNa // 173 // yugmam / / vijArehiM khayarIhiM parivumo giripurAI pilto| patto khaSaNa puravijayavakSaNe jAyagemmi // 14 // mApiyarANa mili kaliDe najAtiema rammeNa / paNamiya taccaraNesu vinavaI vazyaraM niyayaM / / 115 // rUvasirisuravahUna va khaggArDa sAsuyANa pae / zrAsIvayahi supesohi abhinaMdiyArDa ya // 176 // 117
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ deza 5e // ma dighammi dihijuyaleNa / harisuna sirasarIrA mAyA piyaro sardu jAyA // 157 // sammAyi bahumAli ya savo'vi saya jaNavaggo / bannAlaMkArAIpayArDa paramaviSaeNa // 178 // bogasa middhiM samadhuvaMtassa tassa kumarasta / jAyA tayA vizyAlakiyatapuNo suruvA || 179 // asari vir3iyaMtraNA vijayavaUNapurammi / appA dhannatamaM zrannadiyaM mannamASeNa // 100 // viNivet kumAraM kayAvi rammi kosasammi / dhammahAsu tadeva hIdI aisu niyadavaM // 101 // damaghosAyariyA tappunnapperaNAgayA vo / pAse pavana siriM pavana punnadaraNa // 102 // yugmam // cirakAlaM pAliya saMjamaM ca parakAliyAmalapUraM / tiyasAyamAlayasayaNa mohara hi samapatto // 183 // maNudarayaNacaMdo caMdoba samudrAlo jasakarehiM / zradai caTaraghauracakamaricakaDuDo // 104 pAsa samAso dAla rijavarasakasamasesaM / bahumannai dhammiyajaemalaggalaM rakamaNukalai // 105 // puriseogeNa sa annayaMtra divase samecca vinnatto / deva dayAsuMdaranAmayammi samapunnAai // 106 // saMpatto sattAmadamodaha riyAlisajalajalavAho / damaghosamuNivariMdo caMdo iva somakhesAgo // 105 // pitu pAritosiyamamassa dAeM dhAMsuyapadAe~ / yaha esa sayaM calita baMdavamiyAi sugurUNaM // 100 // tipayA hi karitA vaMdittA sagguruNa payakamakhaM / samuciyajUmipaele zrAsINo viSayapaNayasiro // 185 // 1 caturacakoracakram 2 ripuvargajaM bhayam 3 anyadA'nyadivase. 4 ghanAMzukamadhAnam. 118 saptatikA. // 5e //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ aisa jo dhano tattha nisajho sayA sukayapunno / pArA dhammakA suhAsamApAi vANI // 150 // jo jo jayA savAreNa dhammamma kupada lIye / noyaM pAvamahAtimissasaMcArasaMdaraye // 171 // sammaM sammattadhuraM dhareha karayaraM dhurINuba / jaha udu siddhipurIe ladeha vAsaM nirAyAsaM // 172 // nimmarri nimmAyaceyasA ghiyavaMdapaM ca tikkAlaM / tappaTupUyA puSyamajaba sivasurakakhAjakaraM // 153 // yA pariNAmo'vi java javAvArapArataraNAya / iraNAya hasyAeM saMpakAi surakakaraNAya // 154 // jo jayapaNo payapUyammi nirarDa javAla taha virajaM / ara visayasuhammI dhara so lahai paramayaM // 175 // taha paMcanamukAro sAro saMsArasAyare ghore / rayateva azladAro ghariyo bahupayate // 196 // esuciya muhasaMcayaharaNo sarako atasattANaM / navakuvasamuddharaNo maraNovadavaharo hoi // 197 // jo kAi tisakaM viytiyccvaarmsymdhvaa| so rajAriddhisiddhI simiddhI sadai dhanno // 158 // sadasyamujjittA bujjittA paramatattanUyamiNaM / marAkhaNe jo saraI asaraI sivasiriM so ca // 199 // jo na sadara maMtamiNaM dIpo dIpo dariddi (6) ca so cha / rogI sogI jAyai dohaggI jamar3a rijarva // 200 // guruvayaNamiNaM succA bahuta khola susakriyapamoThaM / jiNapUyazikatAyo jAuM para miThikANaparo // 101 // vaha isama rAyA samae bhae purA punaM / kiM kayamerisariddhI (e~) ya nAyaNaM jaM jae jArja // 202 // cAra gurU calanANI puSannave rAyagihapure Asi / AraMjI taha ja ya mAkhije rAyaseharaI // 203 // 119
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. / 60 // KARE so akSayA sameLa ghettuM kusumAI jiphrsNto| eDavaNusakvekhAe sAvayajaeviDiyamekhAe / 204 // piyadaMsapamavalokya jibiMba tassa ati unnasiyA / to surahipupphamAvazmAkSAe maha jienAI / / 205 // bahujasIe namile gamila pAvodaI purA vihile / baduvinogasamiddhI samajiyA rkaasNpttii|| 206 / / saMpappa kAkhadhamma puttattaM rayaNaseharanivassa / patto punnudaeNaM zranaMgasAhaggasaMsagaM // 20 // jiNapUyAi jamaniyamaipunnamanadhahimagirisarincha / taM saMpa' tuha naravara ityavi dhamme dhiI jAyA / / 207 / / pAvittA amarattaM hittu tatto nariMdatapayattaM / saMjamamArAhittA gaMtA tumamarakayaM vANaM // // 30 // zya soccA niyavittaM raMjiyacitto naresaro jAu~ / zrannAyapadavirato dhammabhiratvaM ciraM patto // 11 // sUri namittu niyagihamAgacca susnycmggbdhmii| sAvayadhamma samma jaduttavihiNA apAkhsui // 11 // zya rayaNacaMdacariyaM jikiMdapUvari nisAmittA / kuSaha jiNacaNamaNahaM aNuhavaha jahA sivasuhAI // 12 // ||ti zrIjinArcAyAM shriirshcnchdRssttaantH|| aba mAgate pramAdaparihAropadezamAhapulaM sutivaM narae sahitA, paMciMdiyattaM puNa jo shicaa| pamAyasevAi gamiGa kAlaM, so saMghihI no gurumohajAlaM // 13 // 10 // 6 // OM
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA - puraka miti duHkhitAni khAni indriyANi yatra tat duHkhaM, sutarAmatizayena tIkSNaM kaMTakavaduHsaI, narAn kAyantIti narakA jAtAvekavacanaM, sahitvA viSaya, saptasu vaneSu duHkhAnyanubhUya tataH krameNaikendriyAdijAtiSu paribhramya tatazca dvitricaturindriyeSu tato'pi paJcendriyatiryadu, tatazca prabhUtasukRtAnyudayena pazcAdamAnuSyajanamAsAdya tato'pi zrAmaNyamupacaryaivamuttarottarapadavI muvamAruhya yaH punaH pumAn pramAdasevayA gamayet kAlaM sa durmatiH kathaM mohajAlaM khaGgha yiSyatIti kAvyArthaH / yatinA vizeSataH pramAdase vinA na jAvyaM / atrArthe mathurAmAcAryajJAtamutkIrtyate atrAste mathurA nAma purI pRthutarA zriyA / rAjate mantharo gatyA yatra yoSijAno ghanaH // 1 // yasyAmazyAmavadanA na hi zUnyapadAzritAH / dhanino'capalAzcitraM ghanAyante'stataptayaH // 2 // tatrAcAryaH sAdhucaryAvaryaH paryAyazAkhinaH / mathurAmanAmA''gAviharan bhUmimalam // 3 // zravetya kSetramAsthAnRtsazrayazrAjabandhuram / tasthivAn saparIvAro vihArognimAnasaH // 4 // sAjyaijye rasamrAjyaiH pakvAnnazca sadannakaiH / yathA yathA''stikavrAtaiH poSyate jatirAgataH // 5 // tathA tathA pramAdAmnaH puurairgnodhivdbhutH| mAnamAyormisaMkIrNaH krodhodyadharuvAnalaH // 6 // vasatirvAsayogyeyaM zItavAtAtapApar3A / prApyate vastrapAtrAdi sukhenAstikavargataH // 7 // 1 sapramAdo'STacA-mAo u jigidehiM maNio anubhevaoo / annANaM saMsao caiva micchAnANaM taheba ya / 1 / rAgo doso maivso dhammaMbhi ya maNAyaro / jogANaM duppaNIhANaM aTThahA bajiyavvabho / 2 / 121
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. // 61 // vanyante sugghadayAdimadhvAjyAdIni sAdaram / rasardhisAtasaM sagauravaiH satarAM zritaH // kimartha vyarthamAtmIyavapuHzaidivAnizam / zrAtmAsau kriyate sukhI vihArotyazramainuzam // sthAnasthasyaiva me zreya ityavetya nije hRdi / zrAryamAH sadaivAsthAttatraiva pratibandhanAk // 10 // anAlocyApi paryante tatpramAdaviceSTitam / vipadya vyantaro jajJe purInirdhamanAdhvani // 11 // yakSamUradhiSThAtA hI pramAdodayo mahAn / tAham yugapradhAno'pi yenetvaM hi vimamvyate // 1 // vinayajJAnato jJAtvA prAgnavodantamAtmanaH / pazcAttApaparaH sUrinininda svIyaceSTitam // 13 // hA mayA gRhamutsRjya prapadyApi jinapratam / rasakAlauTyamAcarya pramAdavazavartinA // 14 // nArAyaH sadhiyA dharmo'zarmodayavinedakaH / iddA kathaM caviSyAmi sAmprataM gatiM gtH|| 15 // cintayitveti cato'ntaryako vakSo'titAmayan / yakSavimvAsyato dIrghA niSkAsya rasanAM sthitaH // 16 // bahittiA yatInAM sa darzayatyanuvAsaram / taM tAdRzamavedayetaM maadurvismitmaansaaH||17|| yo'trAste rAkSaso vAnyo yo vA vyantaraH suraH / sa bravItu kimevaM svAmukhAvayasi (ti) khokhikAm // 18 // tataH sa prAha khArta zrAryamabaraI guruHjavatAmIdazAvasthAmApto'smi kimaha kriye // 15 // pramattatAmahAdoSAvasakArasalAlasaH / gauravatrikAyArAmo'haM purdazAmimAm // 20 // 1tsAsvamAtmanaH pAThAntaram / 122 1.61 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ jihvAM saMdarzayannasmi javanadho'hamanAratam / sarvo'pyetatkRto doSaH posphurIti mahI spRzAm // 21 // suSmAkamapi cetkAryamAryAH parajavazriyA / durApaM tadvataM prApya pApavyApApahArakam // 22 // jAtryaM jADukasyAzA varttate vedasaMzayam // 23 // ahaM punaridAnI joH kiM karomi kka yAmi ca / svavRttaM zUrayannasmi devadaurgatyadUSitaH // 24 // caditvaitatpurasteSAmadRzyo'nUtsa guhyakaH / urdazAmIdRzI mApa hRdi jJAnadharo'pi saH // 25 // tadanyaiH sAdhunirdhanyaistattvArthajJairvizeSataH / na dAtavyaH pramAdasyAvakAzo lezamAtrataH // 26 // // iti pramAdaparihAre dRSTAntaH // sAdhuniH zrazca pramAdaparityAgakRtodyogairghamadyamamanorathAH pratyahamanuSTheyAH, ityetamupari kAvyacatuSkamanyAnyadha-rmakRtyAvaraNaprarUpaNApravaNamAha- vANA karitu puDhaM, kayA gurUNaM ca paNAmapuvaM / sutaM ca zratthaM mahurassareNaM, zraI paDhissaM mayAyareNaM // 14 // vyAkhyA--tapAMsyAcArAGgopAGgarupinApitapranRtisUtrasatkAni siddhAntoktAni, upadhAnAni ca zrImahA nizI basUtraprokAni kRtvA pUrva dIkSAgrahaNAnantaraM kadA gurUNAM ca praNAmapUrvakaM vAcanAvasare vandanaka kriyA mAsUtrya, sUtraM vaH punararthe ardha TIkA jApyaniryukicUrvipratikaM madhurasvareNAhaM patiSye mahatA AdareSa prayazenetyarthaH / yata cataM zrIjItakaspe 123
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. // 6 // * "kAkhakameha patra saMvaTaramAzNA cha ja jamita tammi va dhIre vAzvA so ya kAlo y||1|| tivarisapariyAyassa cAyArapakappanAmamAyaNaM / panavarisassa ya samma sUryagarma nAma aMgati // 2 // sakampabavahAro saMvaDarapaNagadiskiyasseva / gaNaM samavA'vi ya thaMge te zradhvAsassa // 3 // dasavAsassa vivAhA zkArasavAsayasa ya zme cha / khuDDiyavimANamAI ajjayaNA paMca nAyabA // 4 // pArasavAsassa tahA zrAsIvisajAvaNaM jiNA biti / pannarasavAsagassa ya dichIvisalAvaNaM taha p||5|| sokhasavAsAIsu ya ikkustaravaliesu jahasaMkhe / cArabajAvaNamahasumiejAvaNAteyaganisagge // 6 // ' eyUSavIsagassa ya dichIvA juvAlasamamaMga / saMpunnavIsavariso aNuvAI sabasuttassa // 7 // " zrImahAnizIthe'pyuktaM zrakAsAvinayAbahumAnAdyaSTavidhajJAnakuzIkhAnAM madhye'nupadhAnakuzIkhasya mahAdoSatvaM, yathA (nha)pi eyAeM goyamA je keI aNuvahANeNaM supasatthaM nANamahIyaMti ajhAvayaMte vA samaNujANaMti teNe mahApAvakAkammA mahAsupasatyanANasAsAyarNa pakuvaMti / se jayavaM jaz evaM tA kiM paMcamaMgakhassa paM uvahANaM kAya goyamA paDhau nANaM va dayA, eyANaM sabajagakIvapANajyasattANaM attasamadarisittaM jAva sabuttamasorakaMti tA saba mA va annAhA pave(va)tiddhA jAva goyamA zmAe vidIe paMcamaMgalassaI vivahANaM kAya" ityaadi| etAvatopadhAnatapaHkaraNapUrvaka simAntArthapaThanapAThana yukta, anyathA tu mahatyAzAtanAnihitA / "etavidhinA kadAhaM sUtrapAThI syAM ?" iti manorathaH 124 4%A4 // 6 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrasAdhunirvidhAtavya iti tAtparyArthaH / zrIsattarAdhyayaneSvapyuktaM - "base gurukukhe nirtha jogavaM uvahAthavaM / pivaM kare piyaM vAI se sirakaM khaDumarihaI // 1 // " ityAdi / tanakAvye'pi manoraSAnAha- kamavAdIharaNosadANi, sAmAiyAvassayaposadApi / triUMtapannata vidvANaputraM, zradaM karissaM viSayAi savaM // 15 // vyAkhyA --- karmASTakameva vyAdhistasya haraNe bheSajopamA ni / sAmAyikaM ca Avazyakazabdena caturviMzatistavavandanapratikramapratyAkhyAna kAyotsargapauSadhAni / kadA siddhAntaprajJaTha vidhAnapUrva sUtrokta vidhimukhyatayA / zrametAni kAvazyakAni kariSye' ? atha cAyaMtanakAvyavakSyamANavinayadazakavaiyAvRttyAdi sarva dharmakRtyaM kadA'hamAcariSye ? ityapi mano'jilASaH zreyaskAmyayA karttavya eveti jAvArthaH // 15 // bhUyo'pi dharmakRtyevAmAcaSTe zrANaM gurUNaM sirasA vahissaM, suttatya sirakaM vijalaM la hissaM / kodaM virodaM saya cassaM, kyA zradaM maddavamAyarissaM // 16 // 1 (sAmAyikaM ca ) cAritreSvAvazyakeSvapi ca mukhyaM tenAdAvupanyastaM / 2 kezottAraNa malpamalpamazanaM nirvyakhanaM bhojanaM, nidrAvarjanami majjanavibhityAgazca mogazca no / pAnaM saMskRtapAyasAmavirataM yeSAmiddetthaM kriyA, teSAM karmamahAmayaH sphuTavaraM puSTo'pi hi kSIyate // 1 // 125
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 // nyAkhyA-zrAjJAmAdezaM gurUNAM dharmadAdaNAM zirasA zIrSeNa vahiSye / etAvatA gurupAratakyamuktaM / zUtha ca sUtrA- saptatikA. rthayoH zikSA vipukhAM gurumukhaanpsye| anya ca krodhaM virodhaM ca sakalaM tyakSyAmi / kadA'haM mRdonIvo mArdavaM saukumArya-10 mAcariSyAmIti zujAjikhApaH praguNanIyaH // 16 // baca darzanamUlANupratapAsanAbhikhApamukhAsayannAha. sammacamUtrANi aNuvvayANi, ahaM dharissAmi suhAvahANi / ta puNo paMcamahatvayANaM, jaraM bahissAmi suvahANaM // 17 // lyAkhyA-samyak tattvAvagamaH samyaktvaM jhAyopazamikaupazamikasAsvAdanAyikabedakalakSaNaM pazcadhA, tanmUkhAnyaNu(mahA)pratApekSayA'pUni sUkSmANi vratAni prANAtipAtaviramaNAdInyagre vakSyamANAni sadRSTAntAni kadA'haM dhariSyAmi / sukhAvahAni sukhakartRNi / tataH punaH / paMcamahApratAnAM sAdhvanuSTheyAnAM jaraM jAraM vadiSye survahANAM sutarAmatizayena surdharANAM dhIrAnucIrNAnAmiti kAvyArthaH / yathA zrIsthAnAGge'pyukta-"tihiM gaNehiM samaNe niggaMdhe mahAnikAre mahApajavasANe javai / taM jahA-kayA eM ahaM appaM bahuM vA surya ahijAmi ? kayA NamahameganavihArapamima pamivassiAmi / kayA pamahamapazcimamAraNaMtiyasaMkhehaNAkUsaNAsie jattapANapamiyAirikae pAThavagae kAlamaNavakaMkhamANe virissAmi // 3 // evaM samaessa malasA payasA kAyasA pAgamamAe samaNe niggaMdhe mahAnikAre mahApajAvasANe nava / tihiM gayehiM samapoSAsage mahAnikAre mahAparUvasANe nava / taM jahA-kayA emahama vA baDhuM vA pariggaiM paricazssAmi ! kayA samaha / 126
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ muMme vicAbagArAegAraya pavazssAmi / kayA dhAmahamapaScimamAraNaMtiyasaMkhehapAsaNAsie kArsa apavarkakhamANe [viharissAmi ! evaM samasasA savayasA sakAyasA jAgaramANe samayovAsae mahAnikare mahApAvasANe nava" / tathA| zrIhabhabhUriyAupyuka-"tyakasako jIrNavAsA makhanizakalevaraH janmAdhukarI vRttiM municaryA kadA zraye // 1 // " atha prArabdhameva prastUyate / upasaMhArakAvyamAhaevaM kurNatANa maNorahANi, dhammassa nivANapahe rahANi / punnANaM hosusAvayANaM, sAiNa vA tattavisArayANaM // 10 // vyAkhyA-evamuktarItyA kurvANAnAM manoramAna manonilASAn manorapazabdasya prAkRtatve'pi napuMsakanirdezaH / kasyeti 4 sAkA padaM tadartha dharmasyeti padaM / kiMjUtAn manorathAn ! nirvANasya panthA nirvANapathastatra rathaprAyAn / yathA rathArUDhaH pumAn sukhenAdhyAnamunasya pAraM prayAti tathA zujamanorathairapi sNsRtipaarHpraapyte| zratha tatkaraNe kiM phalaM tadAha-'punnaApa miti' puNyasthArjana puNyArjana javati / suzrAvakASa sAdhUnAM vA / kiMjUtAnAmulayeSAM ' tattveSu jIvAjIvAdiSu vizAradA mAjhAsteSAM tathAjUtAnAmiti kaanyaarthH| atha sumanorathopari dRSTAntaH prathyate asthittha suppasatyA sutthAvatthA phijnnstyaa| visaMtarayaNapagarA magarAyarajUbhisArikA // 1 // -dIsaMtasajalohA saMtosiyapAsiyaMgagoviMdA / pasaraMtasatsaraMgA acaMtacaraMtavarapodhA // 3 // garA nAmeSa purI murItimaM (saM) pattanAgaranarohA / johAnanariMdA nadiyakhoyA dhigayasIyA // 3 // 327
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA spdesh||65|| SEXECX jhAsI tatva nivAsI jAsI maDuraskarANa vayalAi / supajyakaMcaNavatU vasU suvikAyasiriseDI // 4 // jAyA tassa saviNayA seho siko ya nAma taNayA / dhammammi sAhikhAsA sapivAsA paruvayArammi // 5 // tatyannayA kayA'vi hu saMpattA siilcNdsuuridaa| nuvapammi naNu diSiMdA iva je jbburuhbohe||6|| pamivanno tappAse pAse mohassa vidiUNa khaTuM / seNo supitu dhamma diraka kammAripamivaskaM // 7 // vuTavayajayajaeNIpAkhaNapano gihammi nivase / siddho suvisudhamaI aIva zya ciMticaM khaggo // // kazyA najhiyagihavAsapAsamummUlikaNa visayANaM / gieihassamahaM saMjamamasaMjamaM dUramujto / / e|| paricattamittasaMgo aMgovaMgAI goviUNa dddhN| kummukha suhakaNuzAsajalamammi cissiM // 10 // kazyA'haM sugurUNaM nUNaM viNayaM samArissAmi / payarpakayanamaratulaM sevArasi dharatoya // 11 // kazyA sugurUhi samaM ramaMtana saMjamammi pArAme / nANAvidesermu appamivayo carissAmi // 13 // kazyA paravAvAraM dubAraM vAriUpa nIsesaM / nisseyasapuramaggaM pavilissAmi nirava // 13 // hohI dIho so ko'vi kovirDa sujhANehiM girA / uvasamarasanimmaggo rosakasAvaM cazssAmi // 15 // kALaNubahANAI mahAnihANA punnarayaNANaM / kazyA aMgovaMgAisuttamahayaM paDhissAmi // 15 // kazyAimappadehe nirI ilArva dharittu dhIramaNo / uvasaggavaggamasahaM sahissamunDAhamAvano // 16 // samiIca paMca tahA guttIca timi mahabae paMca / sIkhaMgANArasasahasA kayA vahissAmi // 17 // 123 // 65 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ E%sy - kazyA gahittu caraNaM caraNaM sugurUNa sevamANo'haM / gAmAgaranagaresuM cappamivako carissAmi // 10 // kazyA gayAvarAho nAho hoUNa sadhasattANaM / pattANa pattareho dehovagaraNasunimmukho // 15 // veraggaraMgavAsiyacitto sattovayAraraMgiyo / sivaramaNiramaNakavinaya ahayaM javissAmi ||20||yugmm // ivAisuhamaNorahamAlAmAlaMbilaM sayAkAlaM / kAlaM azkkameI sidho supsijhmaahppo||1|| aha annayA sameDa sAmuNI sijhanAyaraM darcha / tattha pure poragaNAine dhanehiM pamipunne // 2 // seko sayaM pamAI mAI vAI alIyavayaNANaM / vaha na tahA samma caraNe saraNe sapunnANaM // 23 // te do'vi egavANe miliyA saddhiyAi maharavAgIe ! ajuna uvaesa ditA baTuMti jA tatya // 24 // zraha dibajogavasa tANuvari nivami zrasaNidhAI / tannigyAyavaseeM khApaNa niceyaNIjUyA // 25 // tahukamuskiyamaNo jAI pariyaegaNo samaggo'vi / kimarkame hA jAya duve'vi paMcattamAvannA // 26 // tasthannayA same ge nimmalaguNehiM devANaM / kebasanANappavaro jugaMdharo nAma sumahappA // 27 // tappayapaNamaNa sikI vasunAma samAyA / suNi dhammuvaeso pAvapavesovasamaheka // 10 // aha sikSiNA muliMdo puNe hiNa suyaga visesa / sohammakampagamA kahiyaM siddhassa giivazNo // 2 // seko mahihivaMtarasuresu zravayAramAsu sNptto| kiM kAraNamitya pahU ? gabiseso jamerisaDe // 30 // siyo sujhasahAyo zrAsI nivasaMta'vi gharavAse / jazvammadharaNarasiddha tisiGa taha samayamAMgagmi / / 31 // 129 - - AARAMM.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ padeza saptatikA. 65 // seNo muNI vijAle sapamA saSayA sidvivcitto|n muNighamme ramme razmAvanno maNAgamavi // 3 // eeNa hekSaNA tesimAsi eyAriso gaviseso / ege sAmannaM piTu pattA pattA na veraggaM // 33 // avare ghara visaMtA saMtA daMtA jiIdiyA hu~ti / tesiM appilimahihinihArANaM gaI jaNiyA // 34 // te dhannA kayapugnA gihiNo'bi hu je dharati veggaM / muNiNo'vi sappamAyA na sAhurehAvahA duti // 35 // eyaM nisamma samma gihavAsavirattayA jaNA jAyA / nANI jugaMdharo'vidu vidarai annatya mahivakhae // 36 // evaM ye sumanoradhAn zivapurI saMprApaNe sajthAn , kurvantIha gRhasthitA api ratAH sarmakarmodyame / te zudhasthiramedhasaH sumanasaH zreyaHsukhaM zAzvata, sevante khalu sijhavattaditare syuH saMsRtau nAmakAH // 37 // // iti sumanorathopari sissttaantH|| athotsUtrapadonAkne mahAdoSasaMjavamAhahavaMti je suttavirudhanAsagA, na te varaM suvi khkaargaa| sachaMdacArI samae parUviyA, taIsaNichAvi azva pAviyA // 15 // byAkhyA-javanti ye sUtraviruSpanAekA sUtraM sijhAntastasmAviruvaM viparyasta bhASante te tathAvidhA utsUtravatAro narAste na baraM na zreSThAH / kiMjUtAste ? suSTu sutarAM kaSTasoDhAro'pi zItAsapavAtakutpipAsAdyatanutanulezakArakA api 1.30 ----- -- - - --- ..- . . -.-- -- - - - - -- - - -
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ santaH / te kiMjUtA kevAH / svajandacAriNaH sthalAvihAraH samaye sUtre prarUpitAH proktAH / zratha ca tadarzanehApi tanmukhAvekSaNamanIpApi kRtA satI atIva pApaiva pApikA dRzaM duSkRtotpAdikati kAvyArthaH / yata sabai zrIbRhatkar3ape "ussuttanAsagA je te mukkarakAragA vi sarvadA / tANaM na daMsaNaM pidu kappai kappe jarja jaNiyaM / / 1 // " "je jiecayaNuttinnaM vayam jAsaMti zraiva mati / sammahitI taiMsaNaM visaMsArabuddhikaraM // 1 // " atrArthe'nArya (kasphuracAturyasAvadhAcAryasvarUpaM prarUpyatepavaLaM niravalI saniya jo jAsaI ya sAvaLA tassuttamaNuvautto so suggaznAyaNaM javA // 1 // jaha sAvalAyarita tari'vi hu ruddajavasamudammi (iNtu)| puNaravi navammi pami mahAnisIhammi vAgarive // 2 // sirivIreNaM goyamapuraLa tasseva pNcmjjynne| taha tassarUvamaiyaM maMdamaI vihu~ kahissAmi // 3 // yugmam // kiM teNaM pAviyamerisammi pucammi sAmiDe vIro / goyamamuhissema payamatyaM kahinamADhatto // 6 // - cavIsiyAi eyA zrAsi azkataptakAlammi / annA kira caLavIsI sIsIkayadevamaNuuhA // 5 // tIe calavIsazmo jAu~ dhammarisinAmatittheso / vannee ya mAgaNaM magapha sarito pasaMtaTho // 6 // titthe tassa ya jAyA cherA satta cittacisayarA / zraha sidhisuhaM patte caramajiNe papayadevagaNe // 7 // nAyamasaMjayapUcAnArma nuvi vipphuratama raM / bahuyaM khoyasamUhaM jApitu asAijAjataM // 7 // aha tecaM kArya tevaM samaeNamAsi erisarya / nAmAyariyA bahusaSTagehi pamigAdi dvN| e|| 132 4.
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ epadeza saptatikA. // 66 // - te kArarviti IharAI sumaNoharAI nayarammi / nIyAvAsammi rayA dayAviruNA ajiyakaraNA // 10 // yugmam // sidikhIkayacArittA rittA tavaSiyamasaJcasoehiM / dUruphiyakhoyalayAsaMkA vaMkA gunnvimukkaa|| 11 // nivasaMti suheNaM ceiesu aJcati dhUvakusumehiM / deve sevaMti ya sabayA vi paMcappamAyAI // 12 // , sabe sattA pASA jIvA jUyA ya neva hatabA / suhamA ya bAyarA taha muNIhi novaddayavA // 13 // eyaM pavayaenissaMdakappamarihaMtadesiyaM kyaNaM / vikravaNuca gaehi nahiM vistAriyaM nitam // 14 // khaMmiyapamiyAI samuti te ghejhyAI sayameva / na gaeMti jIvahiMsaM samayAyAraM avagaNiti // 15 // mehuNamegateNaM bajiyamaha telAcAranaM / sAhUNa sAhuNI samayammi ya muliyatattANaM // 16 // dhArisu samAeliMga saMgativiheNa no vivattiA / pUyaMti je jikiMdaM sayaM vicittahiM manehiM // 17 // te apahigAradosA pannatA mivadikSiNo dudha / bakhijozyo ya devaJcagA ya vIreNa niddiA // 10 // yugmam / / tesimaNAyArAeM zAyariyANaM pamAyanariyANaM / majke maragayasAmasavanno kuvaSayapahAyari // 19 // paramubAlo guNehiM iNsukhcNtcrpraamijho| paMkAla virattamaNo na jamAsayasevana navaraM // 10 // yugmam / / alAi sulatavassI aNagAro sAracaraNakaraNara / saMsArajamaNajIruhiyAM hiya ya sasANaM // 21 // na kayAvi hussutaM vajAraI ghara sukamaggammi / jiNavayaNAmayavAsiyacino ratto carittammi // // vAmayAyArikhaM buddhataM haaskhiddvynnaaii| japamannaM pAsatvaM khaNaM pina saddez so sUrI // 13 // 132 -- -
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 10 gAbhAgaranagaresuM vito dukayaM pariharato / saMpatto tattha pure ciyavAsimukhI mAvasa // 24 // sakAri ya tehiM annughANA iSA ya vieNaM / dhammakAkaNaparo supa so saMvitatya // 25 // vaya dipANi viccA tatto so purAvi biiricaM khaggo / negarikasamma liI ciraM susAe sohakarI // 26 // tatto jhuraMtapaMtaMgakharakA taskaraNAta te miliyA / dutaliyAyAramuNINa cakavAlA mahAbAlA // 27 // jara tunne ittha pure jayavaM guNavaMtayAe siramurilo / ikkaM kupada pasannA vAsArattassa ghaTamAsaM // 28 // to tumhAssttI bahuzrANaM cezyANa niSpattI / saMpakAi kii samRgehiM amhehiM taha mahimA || 27 // yugmam. iya davaliMgiyAnnapAnaM yamitya sarIdeM / javi du jiNAlayAeM seNI sivage nisselI // 30 // tadvidu sAmimaM mama nimmama vettivattiko samayA / vAyA mittevi nAhameyamiha khAyarAmi zraho // 31 // yugmam evaM pakyAsAraM nissaMkaM teNa vAgaraMteya / kuvalayapaNa goyama samakSayaM tityayaragontaM // 32 // gajavAvasesaka mahADuttaro'vi navajaladI / zrad te tattha diyo asamaMjasasaMghamelAvo // 33 // khiMgiyAliMgI hiM midhitta egatya tAliyA dinA / daMho imassa dichaM paMmicaM saccavAntaM // 34 // evaM paryapirehiM nicaM zirehiM appacariyassa / kuvalayapahassa vihiyaM sAvajAyariyanAmeti // 35 // fiers saMgo asAvaggassa / tahavi du so naMvi rUsa tUsa vir3ie'vi neva hie / / 36 / / gha 1 samUhAH. 133 5%
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptahikA 4-04-0-0 40% -34 aha tesimaNAyArANa (tatya) siMgovajIvisAhUNa / zrAzno pAvaNaM saMpanno shraagmviyaaro||37|| samhANamasannAve nAvaNaM sAhuNo'vi jienuvarNa / pamijAgaraMti khaMmiyapamiyaM ca samugharaMti tahA // 30 // annamavi cezyANaM kahAM sAMtayANa samaNAeM / nasthi kira koI doso koso sukayassa ceva jave // 39 // aha tesi te'vi nabilaM laggA sggaapvggdaayaaro| jaNi khalu caraNajaro naro haba jee bahusudila // 40 // chAnne kahaMti keI saha kiM etva morvshaalii| sAraM dhammassavi jIviyassa jiepUyaeM dhaNiyaM // 41 // muskaMgamasaMdicha buddha sitamajyAmi / ussiMkhalavayaNANaM tANaM ko kupaz naNu gaNaNaM // 42 // jArDa satyavivADha jhuggagamaNammi jo mahocA / paramasthi neva kusalo tammake ko'vi tattannU // 43 // tatthege zya jaNirA zramuge gacammi amuga aayritth| anne vayaMti amugo sAhU jaM nae taM sanaM // 4 // kebi dR jaMpaMti zmaM kimitya bahu pakSavieNa eeNa / zramhANaM sabesi pamANamAyariya sAvalo // 45 // taSayaNaM pamivannaM sahivi evameva houtti / ikkArAviti ta khaDumee sUri sAvalaM // 46 // so saMpatto tatto sasahi mAsehiM dUradesAThI nimmamanirahaMkAro sAro caraNujAlaguNehiM // 7 // dicho tatthaMgAe zrabAe dhammakalAsakAe / tavasA taNUkayataNU ghaNuSa lagisihisuhA // 4 // tasaekhapavimhiyamaNAi eyA ciMtiyaM cice| kiM esa musimaMto arihaMto kaMtidiSpaMto ||e| 1 ko 134 116 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaha dhammo rUbadharo ahavA nikAratarU suratarU vA / iyaciMtiya tipayAhiepudi sA paNamiyA pAe ||gaayugmm| saMghaTTi ya sahasA niuttamaMgeNa harisa vivasAe |n dupamisikA mukA teNaya sA sAhuNI gaNiNA / / 51 // dio mucmaNehiM samaNehiM tehi tI velAe / tatthAgaehiM tabaMdaNasthamacaMtapAvehi // 5 // aha so sUrI ci tatvA'vitahasiddhipahadAyA / mAyAnimmukkamaNo guNozrahI muNiyasuttatyo // 53 // miyamaduramaMjulAe somAlAe girAi nabAeM / suttatthamuvasato khaMto daMto kaha dhammaM // 54 // taha ceva sadahati ya vahati tassANuvittimaMgemu / saMsArubiggamaNA samaNovAsagagaNA tattha // 55 // tassa ya varakANakhaNe caladasapuvaMgasAramAyAyaM / gavAcArapavattagamahAnisIhassa paMcamajjayaNaM // 56 // esA taggayagAhA samaNAyArammi jA nirAbAhA / atrainnA panipugnA guNehi samaNANa bahumannA // 7 // asthitthIkarapharirsa aMtariya kAraNe'vi uppanne / arihAvi karijA sayaM taM gacchaM mUlaguNamukkaM // 50 // to goyama sAvakAyarieNaM appasaMkiegeva / ciMtiyamevaM citte sutte nissaMkiraNAvi // ee / jA iha eyaM gAI jahajyiM naNu kaDemi jamajje / to tazyA asAe vaMdaNavamiyAe mahapAyA / / 60 // saMghaTTiyA sireNaM taM dimimehi samaNehiM / jaha maha sAvakAyariyanAmamAroviyaM sahasA // 61 // sahakimavizvapnamavi me kAhiMti kunAmadhijamAdhuvAko vA khakhamanagau~ sAhUvina hAsamiha vahAzatrinirvizeSakam. 1 nirjastaraH, dedIpyamAnadevaH 135
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 60 // sutamannA jaihaM nirUvemi gadhi saMto / zrasAyaNA ya garuI to jAyA jAegassAvi // 63 // tA kiM ki isa phurumeyaM saMkaraM mahAvamiyaM / egadisAe baggho nazpUro vadai na || 64 // varakANemi kimanada ahavA hA hA na juttameyaM me / jo suyanANassa muvAkhasaMgarUvassa eyassa / / 65 / / vivi pamAyanasA na sAhae saccamatyavitdhAraM / so uttarajavajavahiM na hu tara asaMtasaMsArI // 66 // yugmam. jaM hava hota taM ciya jahadbhiyaM caiva pannavissAmi / gAitthaM paramatyaM jANaMto neva buDDissaM // 67 // vImaMsaM maM teNAvito nirUbi tyo / sugurUvaesamaggANusAra (ri) yaM na hu muyaMte // 60 // emmi khaNe tehiM niyaMtehiM drapa'tehiM / phullarakaNehiM samohiM coTa sUri sAvo // 6e // so ma sacco tumameva tAva paljako / mUkhaguNehiM saMjarasu taddiNe tI saMgha'isi sirasA tarasA pAesu nivakamANIe / nissaMka mimedutte jArja vizvAyakyaNo so // 71 // yugmam . evaM nAyamime pAvaheehiM maha kathaM nAmaM / sAvaGAyaricatti ya tadA karissaMti zramavi // 12 // // 10 // " to sAvaozimalA takayannAmadhijajIee / ciMtiyameyANamaI jar3A tahA uttaraM demi // 73 // * to puNaravi eso doso'Si liMgI hiM / eyArisaciMtAeM ciyAe paJcaviSThamADhato // 74 // goyama AyariyA gavAhivaI va suyaharo ho / je ke'vi Du tityaMkaravaya mayava sukumAnaM // 75 // na samAyaraMti hu sayaM na hu aNumati maMdapunnattA / tattAvabohasujhA punnA tirhi gAravehiM sayA // 76 // 136 saptatikA // 60 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ koheNaM mANeNaM mAyAe khojahAsadapeNaM / jAe pamAyakhakhie diyA va rAja va ege vA // 17 // parisAgae va sutte jAgaramANe vativihativiNe / egamavi virAhilA se jiskU niMdaNio yA caturjikalApakam . se baDhuveyaNaparigayadehe gehe samaggakANaM / ukkosaTiI saMsArasAgara paritnamita ciraM // 9 // to maha pamAzNo hIesattasattANa khalu siromavilo / AmiyA yuhanamiyA hayaM naNu zrAvaI mhii| 00 // jeNa na sakami ahaM paviyaNaM naNimittha ghnniymho| tA kahamannatya jave buTTissaM dAruNamuddANaM // 1 // zya kAryato sUrI dUrIkayadeujuttidito / ubalarika vivarakIcUna jUnaba divasammi // 2 // tehiM purAyArehiM to taM para erisaM samudhiyaM / haMho zramhANego'vi na cinno saMsarTa tumae // 3 // * jai tuka asthi kAvi hu vijA cukArihA savijANaM / tA parihAragamanAvi varamu asaMsayaM zramha // 4 // aviznajuttauttaramee maM arakamati jAhitA / zravahI rissaMti hahA dAdAmi kimuttaramimasiM // 5 // eyamimo ciMtato bahuhA appaM maNe bisUraMto / vAgarile garadiyadasaNehi tehiM puNo sUrI // 6 // ki jo muttaraciMtAsAyaramajAmmi niyami'si tubhaM / kiMci kahesu uttaramavajiyAri ppayattA // 7 // paritappikaNa suraM ruraM paritAviUNa appassa / vuttamimeNamasaMkiyamaNaNa nisuNaMtu lo nunja / / / / sambannuhi pavaizyamayaM jaMna duvajumgavaggassa / suttatyo dAyabo kAyadyo neva vissAso // nae | 1 AzcaryAhA. 137
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. | 69 / zrAme ghame nihattaM jahA jakhaM taM dharma vipaaseii| zya sijhatarahassaM zrayAhAra vipaase|| // tatto puNo'vi sAhiyameehiM kimarisAI vyaagaaii|armbrmaaii jaMpasa kaMpasi na hubliydosaaii| e1 // paJcuttaraM na dAuM jai sakko goNacana thakkosi / uppAmesu niyAsaNamosarasu tahA turiyamitto / e|| devassa u rUsikA jatya tumaMpi pamANaya ghettuM / AhUje saMgheNaM yApuDhe samayanAvaM // e3 // goyama suiramaNaNaM reUNaM mAhAmmi appANaM / uttaramannamadahuM savasI kArya javamaNaMtaM // e|| saMkhattamapaNa jau ussaggavavAyamaggajuyakheNa / ghaTTa jiNasamayaliI maI zmA zramha saMpannA ||e // yugmam . tubje na yApaheyaM jatyagaMto ya tatya milataM / zrAhArihApaNegaMtA tattamimaM maNe mubaha // e6|| tatto harisiyahiyaehiM tehiM morohiM sajalamehuva / dizo siNizadinI manniyaM tassa taM vayaeM / e7 // merudhimehiM muNile thuNi vayaNehiM amayamadurehiM / vaNaruskudha dhaNeNaM amhe jIviyA tumae ||e / zcAiniyapasaMsaM nisuNateyaM tadegavayaNeNaM / sitavirugheNaM napieNamazvamugheNaM / ee|| egejimeNa sUrissa dIhataMsArayA smjuuyaa| apamikAmicha tatto maraNAvatyAdi anI // 10 // ummaggaparUvaNapANirupAvappasaMgaThe maricha / uvavanno so vaMtarasuresu tatto puNo cavilaM // 11 // pavasiyavAha pabhivAsudevasupurohiyassa puttIe / kuLisi annayA taM jASitA tI japaNI // 10 // hAhA garudhamakara sajiyameyAe maka dhuuyaa| pAveSa pUriyAe ajahajahApasUyAe // 103 // trinirvizeSakam . // 6 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ *- 40% sAhiyameyaM ca purohiyassa teNAvi karilaM suciraM / nivisayA ya kayA sA pAvavaseNaM duzca nirAsA // 10 // katthavi na khaddara gaeM khAeM pANaM na yAvi sammAeM / socaehapivAsAhi vijchamiyA kammavasanamiyA // 105 pamiyA dunjirakammI dAsattaM pAviyA rasavaNissa / tattha puSa makrapANe rasiyata suju saMpattA // 106 // maMsovari mohakha jATa cittambhi bisayajammA / pamiyA ya kusaMgaNaM asai sayA pisiykhmaaii||10|| tasseva vANiyassa ya gehA musiya kiMci daviNaraM / vika(kiNiya bannavANe sA muMjA visysurkaaii||10|| vAzikaroe nAyaM taccariya sAhiyaM ca nUvazNo / vajkA teNAcA dhitA kukA ya pAvidha // 10 // miliGa nAyarakho souvaga karei vinnati / eso du rAyadhammo gajjavaI neva hatayA // 110 // pasavara jAva na bAlaM tApa payatteNa raskiyavesA / zraha taM nilaMgigehaM bhUvazvayaNeNa nekaNaM // 111 // khoepa pasabasamayaM jAva niyaMtiyagharoyare dhariyA / aha dArayaM pasUyA yAhigaDava kaMpataNU // 11 // taskaNamevANIyA zrIyA rAyaMgaNammi guNahINA / zArarakagANA di ivaMcittA tAva naNu nA / / 113 // muNiyaM sUmIvaNA jisaM gavesAviyAvi no khA / to zrApa rannA tattaNu pAkhiyo ya // 11 // dinA paMcasahassA tapparipA(vA)laekae dhaNassamupA / so paMsukhI taNrDa puraka saMvanivi ma // 115 // aha sAvi marikam tammAyA pASakammache jaayaa| tatva pure sUpAhivattakhe tassa to ranA // 116 // 139
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatina. tasseva bAkhagassa ya davAviyaM daviNajAyamakhilaMpi / paMcasayAeM so nAitvaM sUkhANa paakhe||117|| kuNamAyo tArisajIvadhAyapamuhAI paavkjaaii| paMcattaM pAvittA pUrittA pAyageNappaM // 11 // goyama sattamapuDhIpayajANammi patthame patto / sAvajAyariyajina para(ri)vari pAvakammeNa // 11 // tittIsasAgarAI tattha pagADhAu ghoraviyaNAI / visaiMto musahA ucaTTittA ta'vi puNo // 10 // saMjA aMtaradIvagesu egorugANa jAsu / tatto'vi hu marikAeM avazno tirivajoNIe // 11 // nArayasarisahAI aNuhavicaM vanarAI bIsa / nihaNaM pAvitu ta nappanno vAsudevatte // 11 // tatyavi badRzrAraM ghaNapAvapariggaraM karittu puNo / sattamapuDhaviM patto sitto ghaNapAvapaMkaNa // 13 // tatto samujharicA appaM dappaMdhaloyaNo jaa| gayakannamaNuajAI mAI masAi majApita // 12 // sattamapuDhavI(eN)ya gaU ma tarja pAvakammi bahuso / caviDa ta'vi mahiso saMpatto tiriyajAIsu // 15 / / jAruvahaNAI sahaMta tattha puNa garne nihaNaM / bAlavihavAi mAhaNasuyAi taha paMsukhIe ya // 126 / / kuchIe saMjULa nUThaviva garahiDa sadosehiM / pannaganjasAmaNa pAmaNapamuhahiM purakehiM // 17 // bahuvAdiveyaNAsayakakhiyaMgo mucakuccAhiyo / kimijAlakhaGgAmANo nIhari ganjamajA // 10 // kaDakaDamavi bumigata niMdirAto ya pAmarajaNehiMgarahito bahahA tAmiLAMto ya bAkhehiM / / 12e|| 1 pAtakenAtmAnam - 140 to //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8635 sAvajAyariyajina ptthsklusingmaannmaaesi| sattasayavajarAI do mAse taha diNe caharo // 13 // aNuhaviya(tidhAraka)vo so jA vANamaMtaracAe / tatto'vi humaNuyatte tatto sUNAdivattAe // 131 / / tatto'vi sattamIe tatto navadilAe tiriesa / uppanno ghakigihe basahattAe sa kammavasA // 13 // halasagamacakkakakasanArajabahaepaJcalasAvi / musahA khaMdhapaese saMjAyA veyaNA tassa // 133 // kimikusasaMkuladedo bhehovarinivamaNeNa saMpanno / saMpunapunnodayavasaGa dhapieNa paricatto // 134 // parigaliyasamiyacammo kAehiM kukkarahiM khuuto| eguNatIsavAse jIviyapAhiM prictto|| 13 // tatto mahAdharaNassa ya injassa gihe sa naMdaNo jAu~ / vAhijaraviduriyago bahuttaNA'vi balirDa // 136 // ghamaNavireyAekaraNehiM kamuakasAehiM tittakhArehiM / so kADhagehiM pitaehiM avi zrAmayAjanno // 137 // assaha hveynnpikssiysNsdhiyNgurvgniii| nidhammo sUrijina hAra maNuzrataNaM vihavaM // 130 / / zya jammaNamaraNehiM sabatyavi rogsogsNkinno| caudasarApamAeM khoyaM paripUrikaNeso // 13 // maNuchattamaNuppatto tatto'eteNa dIhakANa / avara videhe gehe kassavi innassa punnaksA // 14 // titthayarapaghamaNatyaM jamANuvattIe so garne tA / pamibuddho varakANaM socA naccA paramatattaM // 11 // pacala patha niravaGa sakijaNa jiepAse / tomisu kammapAse zrAseviya kevakhannAm // 15 // sikSiparya saMpatto tevIsamatityanAipAsassa 1 evaM saMjAyamihaM aberaM sUrijIvassa // 153 / / 441
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptattikA. vIro vAgara paDU bahUsavehiM surehi mahiyaparcha / eyaM jAmasu goyama saMjAyaM pAsatityammi // 14 // to punce pahuM puNa jagavaM sirigoyamo namo kiccA / eyArisamazyoraM kaI muhaM pAviyaM teNa // 145 // jAe thIsaMghaTTa tehiM paJcArie ricamuNIhiM / cassagguvavAehi viDa jiNiMdAgamo eso|| 16 // egaMtaM taM milA jiNANamANA havai zraaigatA / zya vayANaparUvaNa teNaniyamazvarNa kammaM // 14 // evaM paDaNA nalie unnaviyaM goyameNa puNa eyaM / jayavaM kiM ussaggAvavAyamagge virya na suyaM // 14 // goyama jassaggamI avavAe vaTTae khu sitaM / jaNiyamagaMtaM puNa ghatyutige navaramegataM // 14 // vAcakAyAraMjo telakAyANa taha smaarno| mehuNasevA ya tahA pamisijhA viiyraaghiN|| 15 // nijaya niSThayAM bADhaM sabappayAra bADhaM / egateNaM vajiyamajanUyaM tiyamavassaM // 11 // iyaM suttAzkamasammaggavilovarDa kumaggassa / azjakariso rA ta jivANA naMgo ya // 15 // tatto bhaetasaMsAriyattaNaM vihiyamappaNo teSa / tatto bahupurakaparaMparAi saMghaTTamAvamiyaM // 153 // sAvadhAyarieNaM kiM jayavaM mehurNa samAnaM / zrarakA sAmI goyama niseviyAseviyaM taM ca // 15 // no seviya naviya aseviyaM ca kahamevamaskiyaM ! sAmitIe zrakAe pAe saMghahamANIe // 155 // saNuphAse jAe'viduna teNa zrAjaMTiyaM na saMvariyaM / na mayAgaMpi nisi zmeNa khalu sUriNA jamdA // 156 // eevaM adhyaM goyama evaM pavuccaI navaraM / ittiyamisassavi dhuvamerisa kamuzviAgo jaM // 157 // 142 **%A4%AR yarieNaM kiM jayavaM meDaNaM samA OM* // 31 // sAmi ! / ja tIe zakAe pAriNA jamhA // 16 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ paTTtrayaNAmayarasajarapANasamula siyaromakUveNaM / sirigoyameSa vRttaM tadatti na Tu annahA eyaM // 158 // pute pahU kammaM tityayarama kiye Asi / te gijabAvasesI karja ya saMsAranIranihI // 155 // kimataM saMsAraM jamirca va mirudhammapariNAmo 1 / goyama teNaM niyayappamAya dosappa saMge // 160 // tadA muli evaM saMsArucAra mitramANeNaM / goyama guliyA gaNiNA sudivasamayatyasattheNaM // 161 // gavAdive saGghappayAra savadA payase / RcaMtamappamatteSu aviyavaM carittavayA // 162 // // iti catsUtraparihAre mahAnizItha zrutaskandhapatha mAdhyayanasthaM sAvadhAcArya kathAnakam || jinAzAtikramakAriNAmutsUtrokAriNAM kaSTAnuSThAnadhAriNAmapi sarvaM vrataniyamAdyapi kRtamapramANameva syAdityeta pari kAvyamAda ikkamittA jiNarAya ANaM, tavaMti tivaM tavamappamANaM / pati nANaM tad diti dANaM, sabaMpi tesiM kayamappamANaM // 20 // vyAkhyA - pratikramya samuhasya jinendrAjJAM tapanti tIvraM tapaH SaSThASTamAdi zrapramANaM pracurataraM / paThanti jJAnaM AgamarUpaM / tathA dadati yavanti dAnamajayadAnAdi [ tathA ] ityAdi sarve teSAM mithyAbhinivezagrastadurmatInAM kRtamapramANameva na pramANapadavImATIkate sarva niSphalameva syAditi / jinAhAto bAhyA bhUtvA yadAcaranti svamatyA sucaritaM tanniSphalameveti kAvyArthaH / 143
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza // 72 // trAyeM jamAkhikayogyate dasavAsehi gaehi nApatI vIranAhassa paDhamo nindaba jAu~ jamAlitaM tassarUvamiSaM // 1 // te ciya kAkheNaM teNaM samae kuMkapuranayare / sirivIra jidhanI sudaMsaNA tassuya jamAkhI // 2 // mayA viNaM sopa jidipa (gha) mUle / rAyasuyapaNasraehiM tannakA sAmiNo ca // 3 // aara (kAsI bIyaM piyadaMsazinti virakAyA / sAvei tamapacar3ayA sahassa nivainnajuvaijuyA // 4 // jaha pannattI tad naNiyabo vityaro samaggo'vi / ikkArasaMgadhArI vIrANunnAi sAvatthiM // 5 // so so paMcasayAga saMpappa viNgujaaeN| niyaparivArasameTa sakoge cei vAi // 6 // kazvaya dipate aMtapMtehiM burakanarakehiM / tassuppanno saho dAhajaro dehadAhakaro || 9 || na tara so savavisiddhaM sakatapurDa mulIe iya jai / maha saMthAraM paThaNaha tehiM tanuM kAumAro // 6 // puravi kahara karja jo ki vA te jayaMti sAmi karja / to uhi sa piva tadeva kitasaMdhAraM // e // to ciMtA jAyA jannaM jayavaM jor3a sirivIro / casamA naNu calie nikinne niraMte ya // 10 // ta miThA sabaM dIsara pacarakameva evaM tu / jaM kikamAesaMthAra ya na karja imaM payamaM // 11 // camANe'vi calie jine nikariyamANe'vi / evaM sa maNe vImaMsiUNa samaNe imaM jai // 12 // jo jo subaha niyaMga Airaka jaM pahU imaM vIro / casamA naSu calie nika(ji)nne nikririjamANe // 13 // 144 saptatikA // 53 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcaskameva dIsai taM milA ko'pi netya sNdeho| evamiNaM tanvayam kehiMpi dunibiyaM muNiyaM // 14 // kehiM pi na saddahiyaM dahiyaM jaha kanunacunnasaMmissa / jehi tatti tavRttI pamivannA maMdapugnehiM // 15 // tehiM so ceva gurU karDa pamANaM taDe puNo bhanne / bahuvihajuttIhi viyohayaMti jAhe na so gii||16|| asamaMjasa buvaMto to taM muttaNa sAmimajhINA / aha sA sAmipasUyA niyapaznehApurAgilA // 17 // dakassa kujakArassa samRgassa pare piyaa| ajANaM pasavemASI DhaMka pipmibohii||10|| zrAyari zramha phu nAsa na tahA pahU jaNa sammaM / to DhaMkeNuttamiNaM na bisesamiNaM muNAmi zrahaM // 1 // zraha zrannayA kayAdhi hutIe suttassa porasiparAe / ujovaMto niyajAyapANi DhaMko susakUyaro // 3 // vIrapaDupahanisehaNaparAe pazmaggalaggacittAe / iMgAkhaM parikavaI samuhameI bohakae // 1 // saMghAbhiegadeso do pajae kimeyamAyariyaM / maha saMghAmI damvA tatto DhaMko samunnatra // 22 // . jayavaI tumne ceva dujaNaha jahA majmANa na dudahuM / ko daddaI pAvaraNaM tumjANaM naNu nihIMeyaro / / 13 // unusuyanayamaeNaM sirivIramayANugAmisamaNANaM / juttamimaM khalu vuttaM na hu puNa tumhANa nissaMkaM // 24 // zya tathayaNAyannaNasamaeMtarameva sA tarja buzaza / pamivAra vIramayaM tatti jatprerisa viyAro // 25 // ako samma pamicoyaNaci vuttUNa taha ya gaMtUNa / patnaNe sA jamAhi so nahu manne tavayam // 16 // 'vAhe sahassajazvIparikinnA sAmipAsamanISA / na dussuttaparANaM saha saMvAso guNAcAso // 25 // 145 464
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 73 // to vega papuriM ninhago jamAlitti / ticA samIvadesa pahuM jAi niThura girAe // 20 // tumhANaM niggaMthA bahave jaha saMti kira bamatthA / na hu tArikho zrahaM khalu camatthiyajAvamAvanno // 25 // rUppannakavallannANadaMsaNavagayavistasajAvo / arahA jisake liye muharamudde jamAkhimi // 30 // * gAya jayiM katthavi no kevalissa khalu naaeN| vasaMke va girimmivi uvaghAyaM saha lavamittaM // 31 // jar3a pue kevala taM sayamukhaviSaNa to imaM majcha / bAgaraNaDugaM pacAsu loe hice api vA // 32 // yA vA jIyo sirigoyameNa iya butte / saMkiyakaM khiyahiya na kiMci pani moNaparo // 33 // tA svaGkou' ukkoyanAsuro jAva jAbhiNitamoho / vAsaramammi udie sunippo so cha huA // 34 // to sirivIro jAsa pAyaM sasu sarisasannAvo / bahave maha nae sIsA balamatyAvi hu muti imaM // 35 // na puNo tumaM va sa (ja) skAivAiNo jAsa vi (Tha) nnavandisamA / jo jo jamAli janaM (no) kayAi nAsI tahA java 36 nayA N (e) vissa jubi jAvi navissaI sayAvi hu jaM / esa dhuve khalu nice sAsarUve havai khoe // 31 // nicaM saree pu sappiejeya muddA vutte / jIvo nivAnico hAvi pi na saMdeho // 30 // davacyA nico pakAehiM puNe oi so / devattaM maNutaM bahuM tirinAra javai // 35 // iya sirivIra giraM so na saddaha vaha maramatunaM / paDupAsArja dUraM zravakama rannahariNuba // 40 // vAsAI bahuAI paramappANaM ca micapaMkajare / pAkittu samajAvaM dharitu baghachame kivA // 41 // 146 sahatikA. // 73 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1.46 nANaM padittu minAninivesamaNujikaI mahAghoraM / jIvANamajayadANaM dAkhaM kArDa tavaM ghoraM // 4 // saMlehaNakSamAsiyamurIkarittA ya tiisnnttaaii| bezttApasaNavasA tamaNAloztu sassuttaM / / 43 // kAlaM kiccA laMtayakappe terasamiyAyara visu / kinisiyanihAresuM uppanno ninhavajamAtI // 4 // pannarasa javAI ta jamit saMsAramajyAmmi / aMta kAhI soDavipannatIe amAnaNiyaM // 4 // evaM nacA savaM jiNova khu saddaDeyavaM / kAyabo na kayaggaleso kayamukkayapaveso // 46 // ||iti jamAtisvarUpam // zratha ye jinAjhArAdhakAste sukhenaiva sidhisamRddhisAdhakAH syuretapari kAvyamAhajiNANa je thAparayA sayAvi, na khaggaI pAvamaI kayAvi / tesiM taveNaM pi viNA visuddhI, kammakaeNaM ca havijA sijI // 1 // vyAkhyA-jinAnAM zrIsarvavidAM ye janA AzArAdhana vidhau ratAH sadApi sarvakAkhamapi na khagati pApamatiH kadApi citta teSAM tapamA vinA'pi vizuddhiH pApapaMkapradakAlanaM navet karmaNAM kSayeNa caH punararthe sthAt siddhiriti kAvyArthaH / ayanti rAgAdIniti jinA gRhadAse vasanto'pi ye nIrAgamanaskAH syusteSAM tapaHkaraNamantareNApi zuddhiH sivizva syaad| atrArthe dhIpRthvIcanghodAharaNamudAhiyate- 147
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatitra. updesh|| 4 // parairayodhyA'yodhyA''ste virodhyaashaavijedinii| puryatra jarate varyA samRkhyA suprasijhyA // 1 // pratipakSaharitrAsasiMhaH pRthuparAkramaH / irisiMhaH kSamApAkhastatra pAkhayati prajAH // 2 // una dorvakhaM yasya kaNerAkarya vairiNaH / daurbalyaM paramaM jejurasamAdhAnadhAriNaH // 3 // padmanAjasya padmeva tasya padmAvatI priyA / yayA padmAnyajIyanta dRgmukhakramarociSA // 4 // pRthvIcanda iti khyAtastayoH sUnuranUnadhIH / pRthnyAM canDa zvodyotaM yadyazazvakarI tyaho // 5 // yo yauvaneapi nonmAdI viSAdI cApi nApadi / prasAdI svAnugavAte pramAdIghatvamIyivAn // 6 // so'nyadA munimadrAkSIdakSINAjJAnasevadhim / tadaiva jAtimasmArSIdAtmanaH prAktanImimAm // 7 // prapannamAsIcaraNa, mayA prAgjanmani sphuTam / ityavetyAtyajattUrNamapUrvA jogasaMpadam // 7 // nonaTaM kurute veSa, na kSecaM vahate hite| na kImati tathA snigdhaiH, sAjha mugdhAnna sevate / e|| . na hastinazca suragAna, durdamAn damayatyasau / na kaThoragiraM vakti, badane sadane'pyaho // 10 // jatimAtyantikI dhatte, jananIjanakopari / na kopAruNatA'syAsIdRzorapyaparAdhini // 11 // jinArcAsattacetaskaH, sAdhusaMsevanodhataH / tanmatiH zAstracintAbdhI, mamajAjare na hi||15|| | , navInayauvanAramnasaMjavadrUpasaMpadam / na taM smaravivAdhAtiLavAdhata manAgapi // 13 // 1dIrSadarzitvam 148 // 14 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ na hastiSvapi zasteSu, tasyAsIt prItirAtmanaH / na rayAH satkathAstasya, turaGgA na tu raGgadAH // 14 // harSolAsA na cAvAsA, na gItiH prItidAyinI / nAGgabhUSA sukhAyAsInna poSastoSakRnmanAk // 15 // nihitopattayastasya, pattyaH prItaye na hi / sahevA thapyanUvazva, sAvahelA mahekhikAH // 16 // zranyadA'cintayazcitte, vasudhAzasavastarAm | rAjyaghArasaMcAra, kathameSa dhariSyati // 17 // yativItarAgatvaM, dhatte niHsaGgatAmapi / yo yauvanavayaH prApya, yuvtiijnrnyjnH|| 17 // yadyasya kAyate nAryAH, karagrahamaho mahAn / tadA tazamAsAdya, sadyaH syAviSayonmukhaH / / 15 // tAvanmAnI tathA dAnI, tAvaDyAnI hi mAnavaH / tAvadyogI tathodyogI, yAvanna syAzAvazI // 20 // vimRzyovIzvara iti, svAnte zAnte tanUjave / kasatrasaGghahasyArthe, cakAropakrama kramAt / / 1 // pitroratyAgrahAdeSa, tapacaH pratipannavAn / dAkSiNyanidhayaH prAyaH, santaH pitari kiM punaH // 2 // tatastadeva nUlA, dhattA pramadasampadaH / ayAcata dharAdhIzakanyA dhanyA mudA'STa saH // 23 // samameca samArabdhe, kubdhe harpAmbudhau nRzam / pANigrahamahotsAhaz2are nUvAsareNa (vena) vai // 24 // nRtyatsu naTaceTeSu, gIyamAnAsu gItiSu / yoSAniH sphAraveSAnirmilitAsu janAviSu // 25 // khasanmaGgakhatUryeSu, ninadatsu sunirjaram / tAjyamAneSu niHzaGka, paTaheSu ca yssttiniH|| 26 // 1 nihitA dUra sthApitA Apattayo yaste.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA raH sphAraGgArodAra bhUpadhAriNI / vAriNI // 5 // yA janma, niSphalatvaM javANAm aSTAnniratyanISTAliH, kumArIniH parivRtaH / zracakAtridazAdhIza, zva divyApsarovRtaH ||shshaacturtiH kalApakam kumAraH sphaarshRnggaarodaarpnnjaasurH| yAvadAste caturikAmadhye mAnadhyaveSajAk // 27 // tAvatprAktanapuNyadumArI rUpadhAriNI / vAriNI du:khaladANAM, kAriNI muktisampadAm // 3 // iti cintA samutpada, hRdaye rAjajanmanaH / phalegrahiryayA janma, niSphalatvaM javasthiteH // 30 // trinirvizeSakam zraho mohamahArAjaceSTitaM spaSTamIkSyatAm / keyamajhAnadhIkhanA prANinAM gurukarmaNAm // 31 // atattvavedinaH sattvAH, pUryante mohnissyaa| yayA dharmadhanasyAsau, nAzaH sapadi jAyate // 3 // kimetaiH sphItasaGgItarItijAtairivoditaH / nAyavimambanAprAyairapAyariva pUryatAm // 33 // na rAjyanAmunA kAryamanAryAkAryahetunA / zastrIjiriva na strInirartho'nadhauMghahetutiH // 34 // mAnuSyaM cApi vaiSyaM, sagurUpAstiruttamA / hA hAryate'pi saMprAptA, sAmagrI mugdhacetasA // 35 // samagrajogasAmagrI, mititA llitaa'pyho| mahAtmanAM na dharmAdhvaprasthAne vighnasAdhinI // 36 // na yeSAM logayogo'sti, manAgapi hi sadmani / anirudhamanaskAnAM, karmabandhastathA'pyaho // 3 // ihA kathamaI mohaceSTitAni vidannapi / snehapAzena bo'smi, yathA vAgurayA mRgaH // 38 // dAkSiNyaM pitRmAvaNAmakRSaM mayi kevakham / no cetkathamaI sthAtA, navodAradavAnakhe // 39 // 1 pitrA sahitA mAtaraH pitRmATharastAsAm. 150 / / 75
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ apUrvakaraNaM prAya praNAdhikeva timoyAcA saMsArabandhanamA kadA cidAnandamayImahInasukhasampadam / khapsye'haM ? sanmunivena, saMyamAdhvani saMcaran // 40 // kadA guroH padAmlojarajaH svazirasA spRzan / vapuH pavitrayiSye'hamahaGkAraparAmukhaH // 41 // padaprANamanaprahamatiryatitateraham / kadA mudA sahiSyAmi 1HsahA~zca parISahAn // 42 // vicintayanniti svAnte, zAnte rAgodayAtyayAt / apUrvakaraNaM prApya, nisspaapvyaapmaansH|| 53 // ghAtikarmakSyaM kRtvA, chittvA saMsArabandhanam / saMprApa kevalajJAnamajhAnogratamo'paham // 14 // guNabdhikevakhimocyamAnamAzcaryamIdRzam / sudhanaH sArthapaH zrutvA, cetasIti vyacintayat // 5 // athApRcchanmahIzakA, kuto hetostavopari / zrasmAkaM snehasambandhastatA provAca kevaSThI // 46 // svaM rAjan ! puri campAyAM, vijayI jayanAmarAT / zrAsIH priyamatIjA, dhartA guNagaNa zriyAm // 17 // kusumAyudhanAmAimajUvaM tvatsutaH purA / suraH saMyamamArAdhya, vimAne vijayo'jani // 4 // zraI punastataH sarvArthasiddhe tridazo'javam / zrAvayoratra saMjare, sNyogstussttipussttye| e|| tasmAnmamopari snehaH, svAmin / yuSmAkamaJjataH / mithaH prajApatAmitthaM, jAtismRtirajAyata // 5 // tataH karmakSayAvAplakecavajJAnazAkhinAm / zramaraimahimAdhikyamakAri prmdodduraiH|| 1 // samagre'pi pure paurAH, pracurAnandamerAH / zrarAjanta vasanta pAdapA zva puSpitAH // 5 // 1 guNasAgara. 2 vizeSeka ayo yasyaitAhaka nayanAmarATa-15
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza // 76 // sudhanaH sArthavAho'tha, gurornatvA padAmbujam / zazaMsa javataH svAmin! guNAbdhestuyatA kutaH // 53 // itthamAkhyAtari proce, munIndhaH prAgbhave hyayam / puNyaketustanUjo me, samajuccAgrahI itam // 54 // mayA sAUM guNAzrIrNA matsamAcaraNAzrayAt / anena nanu dhanyenAjizena zivavartmanaH // 55 // stanU kRtAzeSakarmA dharmAtmatAzritaH / zranubhUyAmaraM janma babhUva guNasAgaraH // 56 // puNyAnuvandhi sukRtaM pariNAmastathA sabhaH / sukhAkAsiMstathA tujhyA, karagrahamaho'pi me || 1 || mamApyetAstathA vadhvaH, pUrvajanma priyAH sphuTam / tatazvIrNavratAcArA anuttarasurA banuH // 50 // prAktanA vanitA etAH saMprAptAH kevalazriyam / sAmagrI mApya duSprApAmapApAtmasthitiM zritAH // 25 // samAkAryeti bubudhe, sudhanazreSThipuGgavaH / zrAvakaM dharmamanye'pi, svIcakurbahavo janAH // 60 // isa dariyA sUnurharisiMhasya vizrutaH / sthApayitvA nije rAjye, svAtmA ninye kRtArthatAm // 61 // pRthvI candramahArAjarSira kubdhamanaHsthitiH / vrataM suciramArAdhya, prabodhya javikamajam // 62 // svakIyamAyuH pratipAya pUrNa, tUrNa samutpAditakevakhaH / pRthvInkunAmA munirAjahaMsaH prANezvaro'nUtkikha mokSaladamyAH ||63 || // iti zrI pRthvI candrarAjarSikathAnakam // pUrva jinAhArAdhanaM pratipAditaM / zratha jinAhArAdhanaM bahuzrutagurUpAstimantareNa samyagnAvabudhyate'tastadupadezaM kramAgatamA khyAti -. 152 saptatikA. // 76 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahussuyANaM saraNaM gurUNaM, thAgamma nicca guNasAgarANaM / puchir3a zraddhaM taha mukamaggaM, dhammaM viyANittu carikta juggaM // 22 // vyAkhyA-bahu prajUtaM zrutaM sUtra yeSu te tayA teSAM bahuzrutAnAM zaraNamAzrayamAgatya nityaM sadA (gurUpa) gRNanti tattvopadezamiti te tathA teSAM gurUNAM / punaH kiMjUtAnAM jJAnAdiguNaratnasevadhInAM / pRchet artha / tathA mokSaH karmavandhato muktistasya mArgastaM mRgyate'dhiSyate iti mArgaH, yato gurUpAstimantareNa jIvasya tattvamArgopacamno purkhana eva / tataH subahuzrutagurumApRSThaya dharma ca vijJAya zrAzcaretsamAcareta yadAtmano yogyaM syAttaditi kAyArthaH / tathA coktaM jagavatyAM gautamapRSTena zrIvIrajagavatA-"tahArUvaM paM te samaNaM yA mAhaNaM ghA pachuvAsamANassa kiMphakhA pakhavAsA ? goyamA sabaephalA / se eM te savaNe kiMphale? paannphle| seeM jaMte nASa kiNphlevimaaephle| seNaM jate vihANa kiMphale? paccarakAephale / senaMte paccarakANe kiMphale? saMjamaphale / se eM jaMte saMjama kiMpho? e-19 puNya phale / evaM apaehae tavaphale, tave bodAephale, vodANe akiriyAphale / se eM jaMte akiriyA kiMphatA ? siddhipakrAvasAephalA pannattetyAdi / yatrArthe zrIjayantyupAsikAsvarUpamunnAvyate kosaMbiyAsohiyarurakalarakA, kosaMbiyA nAma purI asarakA / ityasthi rahaMta asaMkhadarakA, layAphalodAravaNA sadaskA // 1 // na jassa cittammi rame mAyA, niccaM namiti nivehi paayaa|jssggj verigaNA varAyA, bajUva tatthodayaNotti rAyA ||shaa zrIdazakAlike-"ihalogapArapahiyaM jeNaM gacchada samAI / bahussuyaM pajuvAsijA pugchijatthaviNicchayaM // 1 // " prakSiptamidam.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ . matikA. . 20 - mAnA jaNa ghaggarDa sA, suI nisntaamgjirmubhittaa| tadaraNa, jinnANi dUreNa khANa 2 upadeza-4 nimmAya jaM tucmaNo payAvaI, jIe susIsammi ya nicavA mazana kakasa jA vayaNaM payaMpaI,mAyA ya tassAsi saI migaavii||3|| maNammi nicaM sarayaMbusabbA, jUvassa tasseba ajU pinchA / susAisinAariyA atunnA, jayaMtiyA nAma tahA amuDA // 4 // 19 // tatyannayA punnajarodaeNa, samosaDhaM vIrajisareNa / mincaMdhayArANi diNesaraNa, jinnANi dUreNa khaNee jeNa // 5 // | 4sa (sA) zraggaje sodayaNaM karittA, nissIma jattigjaramubahittA / tabaMdaNatyaM jiNadhammarattA, jayaMtiyA tatya javepa pattA // 6 // vaMdittu vIraM jiNa amgaDe sA, suI nisannA naNu nippasA / suNe taddesaNamijhatosA, samukiyA'vajayadi(da)ttamosA // 3 // pahUjalo javiyA navammi, kUbammi tumne nivameha jammiArAgo ya dosoya ahI surughA,gasaMti jatyaMgigaNaM paDA jIvo ajIvo taha punapAvaM, tahAsavo saMbaratattamevaM / baMdho tahA nijhAraNA ya murakaM, naveva tattAI muNDa srkaae|| na jIvahiMsA na musAvivAda, paristhisaMgo kayapaccavA / zradattadANaM parivajhiyavaM, pariggaDevAvina sakriya // 10 // cAvarakANaphuNiM supittA, jiNuttatattA maNe muNittA / baMda namaMsa pamivattipurva, puvaM tahesA kuNaI anavaM // 11 // kaI Nu jIvA garuyattajAvaM, lahaMti te jaNa sappajAvaM / jayati pANANubaghAyadosA, niyAsa pa ya mitraposA // 12 // jIvANa te lavasijhiyattaM, sahAvarDa ki pariNAma taM / jayaMti taM jANa sahAvaDe ya, na saMnave taM pariNAma ya // 13 // sabe'vi jayA kimu sichimepa, jaMte gamissaMti chiyA vivee / jayaMti evaMti paDU gaNeza, ta puNo puJcamimaM kuNe // 1 // sabe ghassaMti jayA sivaM te, tabajji kiM nu javo dute / jayati eyaM na husaMjavejA, naiMgaNasseNivijJa munnimaa||15|| kiM sucayA jAgariyA vate, sADhU / kahissAmi zmaM dhuvaM te| zraiMmiyA je naNuztya jIvA, dhammabANe sati Iva kIvA16 454 // 7 // 447
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ *****8.22 tesiM khusuttattaNameva rammaM, jaI karissaMti na ghorakammaM / je dhammiyA dhammapadikavittiyo, susiikhjiivaajydaapsttiyo||17|| jayaMti tesiM puNa jAgarataM, musAhu jamhA nANu viti tttN| to suttayA jAgariyA ya seyA, egesimesA naliyA unneyA // 17 // puNo'vi pujeza jayaMtiyA sA, jaMte barSa mubalayA va sassA 1 bachamAINi supukkarANi, kuNaMti je tivatavojarANi // 15 // tesi pasarasaM sabalattamaMge, ahammiyA je pamiyA kusNge| hiMsAmusA'dacaabaMjasattA, tesiM varaM bakhayA pavuttA // 20 // bAlassavattaM vaha namittaM, susAda jaMte ! maha vUhi tattaM / je coriyApAvapariggahesu, khudhA ya gidhA bahuviggahesu // 31 // te subhAvarudharA samAdhurva, jAnitu kammayaM navaM / jayaMti je saMjamasIsavaMtA, bahussuyA dhammaparA pasaMtA // 1 // varaMkhu te nakamiyo tavassiho,je ghoraNuAjarA mAssiyo / ajezagatamiha pparUviya,sammaM sudhammami vehi appayaM23 zcAzsuccA jievIradesaNaM, jayaMtiyA murakasuhikkadesaNaM / jAyA susittA vaNavIhiyA jahA, dhaNepa sujhAsavaI saI tahA // 24 // pucittu sA udayartha kumaraM jayaMtI, sammattamudhimasamaM hiyae jayaMtI / pavanAmulyamaI naNu gilahaI sA, IsAvisAyarahiyA jilajattimIsA // 25 // *carittu cAritvaraM subuddharaM, sA khaggadhAruba mahAsamuccaraM / aMgAzkArasa sutta tahA, padittu atyAca bhavammi nippihA 26 nimmUkhakAsa kasilarukammayA, khahittu sA kevlmisthisNmyaa|pttaay nivANasuhaM mahAsaI, sutttyvitthaarvisudhsmii||27|| 4 itvaM jayanasyAzcaritaM nizamya, samyatayA cetasi cAdhigamya bahamutopAsanayA sadartha, sUtraM gRhItvA kurutAM svamartham // 2 // 155 *****
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatita // 30 // // iti ayamsyudAharaNam // zratha pAzcAtyakAvye bahuzrutasevA zreyasI proktA, abhAgItArthasevApratiSedhArthamAha tuma agIyanisevaNeNaM, mA jIva jadaM muNa niSThaeNaM / saMsAramAhiMDasi ghorapuvaM, kayAvi pAvesi na moskasuskaM // 3 // yAkhyA-re jIva tvaM zragItArthaniSevaNena sevanena mA na kuzakhaM muNa budhyasva nishcyen| atanapadazyena tatsevAphalamAha-vahama vijJAtasUtrArthagurUpAratyA svastyAjAgI jAvIti mA jAnIhi, kiMtu saMsAraM ghorakuHkhaM ghorAhiNa mukhAni yatra sa tathA taM / zrAhimasi bhrAmyasi / tatsevayA kadApi na prApsyasi mohasaukhyaM mokSasya saukhyaM mokSasaukhyamiti kaavyaarthH| zragItArthasevopari sumatijJAta zrImahAnizIyoktamAtanyate paemiya jikiMdavIraM suvnnsbnnsuNdrsrii| sirisumaznAvakahaM mahAnisIhAsa thakahissaM // 1 // ityeva jarahavAse dIsaMtApegakhoyasuivAse / cakijiekayanivAsa jakhaharakijaMtajakhavAse // 3 // magahAjihAevisa vasubAraverinidhisaI / ramaNiApaMcavisarDa dhammiyakhoyANa avisarja // 3 // * guNarayaNagaNakusatthala kusatyavaM nAma tattha puramatthi / sohaMtaghaNakusatyakharuraM ruraMjiyajayohaM // 4 // - tattha nivasati aThA susAvayAyArapayaraeviyA / sirisumaznAzvarakA sahoyarA nimmakhasuparakA // 5 // tesimasesaMpi dhaNaM baDnayA gakhiyamaMtarAyavasA / annapamalava gharapavaNAti (ta) hiM basaMtANaM // 6 // 156 IIt sol
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ tANaM guNarayaNanihIe sayaNamittANa surakakArINa / na pahuSpaMti maNorahamAlAI avisAlA // 7 // zrAhiyamahimA na ceiesuM na devapUyA / sAimmiyavana kA sAmatthamavi nasthi // 7 // to tehiM sakhagehiM viciMtiya nighaNehi hiyayammi / jAva sadhaSo maNusso pasaMsaNiko jANe tAva // // sabo'vi pAsavattI saMpalA saMpayA ghare jAva / vucodayaM ghaNaMpi du vikuliyA naNu pricy||10|| gammai tattha videse sahavAsI jattha dIsae na jaNo / na du desikAi vayaNaM sayaNANaM nijhAttammi // 11 // dUragayArAhAra puzi madorahA kazyAdi / tadalAve padhaDA pAvijA murksurkkrii||1|| zya parijJAviya dohivi kamAgayaM nayaramunkiyaM sahasA / jo jammi virayacitto so tamhA dUra jAi // 13 // kazvadipaLate magge baccaMtayANa naNu tAeM / sAvayasahiyA miliyA aNagArA paMca sAyArA // 14 // to nAilo paryapaztaM par3a jo sumai esa muNisatyo / baTTA azmachutaro eeNa samaM pavaccAmo // 15 // teNa vi tahatti naNie miliyA satyammi lAjaNo do'dhi / jA jaMtegapayANagamee tA nAzto nae // 16 // jo jadda suNasu hrivNstitysirineminaahjinnphunno| muhakamalA nisuNiyamimaM mae suhanisaneNaM // 17 // erisae muNirUve iMti kusIle na te nir(ri)rikjhaa| disIevi dujAuya ee khalu tArise ceva // 10 // eehi samaM gamaNaM na jukAe zramha appasatyeNaM / baccissAmo aie bayatuM samA jahilAe // 15 // 1 ekAkinau. 2 vajantu 157 upa. 14
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapadeza 4. saptatikA. pANi huMti nissaMka // e|| vA munisatyA hiyarthami saMtuko // 14 // na karissAmo amhe jipavayaNAtikama mahAghoraM / zrAsAyaNika mUlaM dhUkhaM pAvaM viNA hiMsaM // 20 // ehiM samaM jaMtAeM bAlAvAdINi TuMti nissaMka / tehi vivAza mittI satto jhuggaz'haM susahaM // 21 // zya pajaNiya bAhAe cittUrNa jAyaraM |ny sahasA / vAsa munisatthA jaDa kuvA sisuM jagaNI // 2 // duruphiyamugisatyo nAilasako sajAuNA sakiM / phAsuzcamipaese viza hiyami saMtu // 13 // iya ciMtiumADhatto sumaI kumaI saMga sNto| mAyAe taha pijako vittiko jijaNIe // 24 // dikrAina uttaraM hA eyassa kimuttaraM pazvAmi / sayameva kiM na saja gurUNa'valAi vayamANo // 25 // je khatu asAhurUve kusIkhae te na didicche / ee tAva susAhU virikaAtIha paJcakaM // 36 // tamajaMpiraM muNitA aliyakasAeNa nAzlasusako / taM vAri laggo hiuNvesikkninaaemii|| 27 // jAya tuma na doso dosaM kAlarasa no zrahaM demino annadesadoso neva zrasaMpattidosoya // 20 // kahie'vihie vayaNe sahoyarAvi du jayA pakuSyati / jIvANaM ciya doso to nUNaM garuyakammA // 25 // mittagaggahiyA sahiyA ativarAgadosehiM / buUti kaI muchA navaesagirAhiM sujhAhiM // 3 // takahiyamimaM nisuNiya amuNiyaparamattha kummaI sumaI / nAyakhameva bhAsa tumameva hi saccavAitti // 31 // jo sAhUrNa dose nissaMkamidurabesi jIhAe / hokaNaM nizcako so paradUsaNuggiraNe // 33 // kiM ciJyiM na pichasi eesi mahApujAgasAhUrNa / ummadasamAztavakaraNe ukaraM kiriyaM // 33 // 158 24x4%*** e // ***** *
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2.Jiu Jiu ,Nong Ci Lai Zhong Nu Jiu ,Ci Duo Ci Duo Ci Jiu nANAjiggahadharaNaM sunaraM caraNamaNusaraMtAeM / nimmaMsasukkasoSiyadehANa tahA nirIhANaM // 34 // jasiM dasaemavi pAvalevakhitANa kuNA pAvittaM / tesiM kusIlanArma niraggavaM je samusabasi // 35 / / muSTha tuha sAvagattaM nAsAsamiznayA kA vattA / zzmuharamuhe tammi ya payaMpae nAzvo baha taM // 36 / / kamuttANo'si tuma bAhira vittIya jAya sAhUNe / daMtA gayANa bAhiM jinnA anne bayANama // 37 // ee vAsatavarasI zvavassamIsAvisAyavisayaparA / kimakAmaniDarAe phalaM khu annANakahiM // 30 // usmuttapayaM garuyaM sAhaNeyANa taM na yANesi / annaM ca na maNayapi hu maha roso navari eesiM / / 3e / miehAmi jee dose ki tu bhae nemisAmiNA pAse / zrAinniyamerisayaM jaM na kusIlA lu davA // 40 // to sumaNA palaviyaM nibuddhI tuma khu jArisa / tArisa titthayaro so'vi parUveza jo evaM // 41 // dunAsirassa evaM sahoyarassappAso guNoyahiNA / sirinAyakheNa pihiyaM vayaNaM niya dohiM hatyahiM // 4 // aNiyaM ca jadda mA ruddanihurehiM kharehiM vayahiM / jagaguruNo tityagarassa kuzasu pAsAyaNaM gru| 43 / / aDvA laNasu jahiliyamahayaM vAremi no tuma jAya / to sumaI vajaraI ee'vi jayA mahArisiNo // 45 // iMti kusIkhA dhaNiyaMtA zranno ko'vinasthi hu susiikho| jasIyarDana salilaM tA aggI cetra sNjy||45|| to nAyakhaNa nANiya jiNakyaNANugayabudhiNo dhIrA / no vAlatavassI kiriyAI suppasaMsati // 6 // kheso'vidikAe eesuna vikAe suymeeN| dIsaMti naH kusIkhe bAhirariyA niyameSaM // 4 // 159 *400-50RRENAKAM
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza. || 00 || jo subha piTha va mutayamasthi bIyameyassa / hiyapariggadadharazeosa ghuvaM tAva pussIkho // 40 // parimiyapariggadehiM hoyavaM nicameva sAhUhiM / imava mantriya maratavayaNamamayava marayaraM // 49 // nAyamamukhA khu evaM ai egA puttiyA gamissara me / hohAmi tA kadamahaM IsiM gapi na vayajaMgo // 20 // kavigaNA iva rUtalahiM / suciraM niSkAzya khoyadi nAloiyamale // 51 // eesa saMpayaM ci (ta) ya taha soyA niyeNa itthe / gahi zrannivAro sAro gami caritasta // 22 // tumae dimipi hukalaM sUroda ajAe'vi / jo jaggaI diso vaccAmo turiyamucheha // 53 // epi tAva se ho to jyASI zraNuvatto // 54 // bie phusievi kappaggaNaM kathaM na eee| tahaya pajAe magge kapparageNaM ca hariyatAM // 55 // nissaMkaM saMghaTTiyamazeSa sIudagaMpi parijutaM / pavaNassavi saMjAyA virAdayA mujhabhAveNa // 56 // pAyajuyaM mayi saMkamiTa esa khArathaMminaM / padmavineza jarja jayaNA karasyavahiM gaMtuM // 57 // iriyA parikramaNaM niddi jIyakappasuttammi / taba cidhiyabe saiyave zrAsiyave ya // 58 // taha caiva vaTTiyAM kkAyajiyAsa na hu jahA thAhA / pazyAmimesi caritaleso'vi na tu diyo // 59 // muhAMta gapa mile kuSmANo zravidiyA puNo aja / so coiTa mae jo sADu kaI kusi parikhedaM // 60 // pharupharusaddeza pake birADhNaM vATaNo na hu gaaisi / kamaNuvacacitto paramatyapasAGgo hosi 1 // 61 // 160 saptatikA. ||do||
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ parisapamAyaThANA jesu kaM te havaMti nae samajhA / imuha tujhA ee bakAyanimmA // 65 // havA eehiMto nUpo'vidu sagguNo na jassatthi / sudumo'vi niyamanaMgo ee puSa sajadA vaktA // 63 // eadhiM imehiM dihiM niyama sudidhIe / saramANo jiNavayaNaM ko esiM baMda kukhA // 64 // naM ca saMgamo na imesimamhA viSpasAdei / sAvayadhammarayAvi siDhikhacaM caraNakaraNesu // 65 // hiMkAmo jeNaM javAvIe zraIva viyamAe / iya zraNusiko'vi hu nAyakheNa vivihAhiM jusIhiM // 66 // maI palave imaM tamavassamamda meehiM / gahiyacA pacakA niravakA vaha mae et // 67 // tulasi jaM puNa taM kArDa ko'vi kira na sake / tA muyasu maha karaM tuha na balakAro kareyabo // 60 // ee vayaMti dUraM maha tayaM imehi khalu saddhiM / to nAyale jaliyaM na gamAssa tuha jadaM // 6e // hiyamahiyaM kami tui jaM diyaM tamAyarasu / durakAkaromi nAhaM ko kassa karika kira vayaNaM // 70 // na vi tarasaMgArDa vivihovAehiM vArivi tu so / caMdAmujjiya kuhiyaM payAr3a nachu mantriyA vA // 11 // goyama sa maMdajaggo parcha sAhupAsapAsamma | laggA ya paMcamAsA vacaMtANaM par3e tANaM // 12 // aha annayA ghAsavahari ga ya dubjiko / nirakAyarAvi nirakaM na tattha pArvati maNayapi // 73 // pamikatAlIyapAcA kAladosarja marijaM / vimalA na te samatA zramaNA jiladhammasevAe // 14 // 1 sAdhupAza pArzve. 160
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 81 // cavanA gayapunnA jUyapisAyANa jarakararakAeM / zrahI pAhate ta'vi caviUNa miSThakule || 75 sa kuNimAhAraM nuMjiya asuhajjabasAhaTa tarja mariThaM / saptamanarayammi gayA gayAhayA purakasama dig2ayA // 76 // tatto ughaTTittA itto catrI sigAI tajhyAe / sammattamuttamaM te bahitu sussAvayakulesu // 99 // tatto yammi jave cauro na sijjihati te muliyo / sikissara na hu ego paMcama tAe jo jeo // 30 // etamidi jala jaI so tahA ajabo ya / jabo hava chAbo ! jayavaM maha kahasu so sumaI // 7e // goyama jo jai esa tArikho to marja samAyo ya / uppanno kaTsu kahiM goyama paramAdamiyagesu // 80 // jayavaM kiM vA paramAdammiyagaI khu saMjavai / evamiyaM je purisA samajharA dosarosilA // 81 // micadapaNaM hi saMdhi kahiyamerisayaM / avagaNiya bArasaMga sunAeM sukayaguNaThANaM // 82 // muyi samayasarUvaM nicamaNAyArasaMsaNaM kALaM / cacappiyaM tameva ya jahA sumaiSA kusIkhA // 83 // egaMtaparakavArDa karja jarja hoi jUrijavajamaNaM / ee'vi jai kusIlA tA na susIkho jae ko'vi // 84 // gAta dirakA pAse eesimesa maha niyamo / nibbudhi jar3A taM tadA dhuvaM so'vi titthayaro // 45 // imamuccaramANe mahAnimANa sumaraNA teNa / baUM cikaNakammaM dhammaMmi para mudattA // 06 // kama yimA palA silAi siDhilamukhipAse / paramAmmiyanikaragaI garla zvayi tato'Si // 1 // 1 rAtA- 162 saptatikA, 11 03 01
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamovavihI so jayavaM! goyama kubudhiNA teNa / viDiyamavAyArapahANukittapoppaNAi marnu // 6 // takammadosacasaI arpatasaMsAriyattamaNupattaM / kattiyanave jamissai so'Nege puggakhapari(ra)he / e|| avinamiya pAcagazyAI nasthi saMsAra sunitthara / tahavidu saMkhavaNaM suNa goyama tannavannamaNaM e|| zaNameva jaMbudI pariveDhiya saMgi lvnnjkhhii| eyassa jammi gaNe siMdhU ya mahAnaI pamiyA // 5 // dAhiNadisAijAge ta paesAta ghejhyA majke / paNapannajoyaNesuM karikulAyAramavi thakaM // e|| nAmeNaM pamisaMtAvadAyarga muskadAyagaM vahusI / ajhaterasajoyaNamANaM gaI ca variyANaM // 13 // zrAddhajoyaNANi ya usseho tassa lvpjdhnvri| zraccaMtadhoratamasaMdhayArarUvATha tahi ceva // eca // ghamiyAkhagasaMgaNA sIyAkhIsaM guhAla vaTThati / eyANa majjAge juge juge jalayarA maNuyA / e|| nivasati te ya ruddA saMghayaNaM vajharisahamaNupattA / sapari(ra)kamajuyadaMmA ajhaterasakarapamANA // e6 // saMkhiUvacarAka makhAmisamapiyA ya zrIkhokhA / bannaviruvaMgA iriba azyoradighIyA / / e|| mAyaMgavikayavayaNA asahiSa suniphurappahArI yA jamArkikaruSa ghorAyArA te tattha citi / e|| tersi jArDa puNa aMtaraMmagukhiyAla tAja girihattA / camarINa dhavalapuchAyavAlehiM gaMthikaNa vaDhaM // ee|| kannayu(ju)gakhaMmi vaMdhiya mahaggharayaNasthiNo vaNiyakhoyA / sAyaramaNupavisaMti yajakhayarajIvahiM nibjiiyaa|| 10 // sayakhaMpijalahijakhaM suINa pAhimikaca geNa / atharayasAhiciTuMbAgacaMti ya niyadhaNaM // 11 // 163
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. tesiMca aMgoliyagahapakhaNe dussahA agAhA ya / jAya bAhA dehe jArisayA jIviyaMtakarI // 10 // taM aNuhavaMti naNu te narA varAyA sudImaNavAyA / pukhajavajiyazrazvorakammasaMpanna'hakAyA // 13 // jayavaM keNaNaM ? goyama tesiM tu jIvamANANaM / girahelamalaM naNu ko ? aMtaraMmANa gukhiyA // 10 // vippaMti na tAla jayA niyaMtaNAhiM tayA bahuvihAI (hiN)| sannajabakavayA karAsakaravAkhakutiyA // 105 // bahusUradhIrapurisA buddhipaGageNa keNavi baleNaM / saha jIvieNa dolAI gieiMti zrazvakaraNaM // 106 // taggahaNe puNa tesi jAiM navaMtIha.tirakapurakAI / tAI savAI nArayahi jaz puNa sarilAI // 17 // jayavaM ke puNa tA gieihasA aNtrNmguliyaa| goyama lavaNasamudde tatva ya rayaNadIvarakaM // 10 // zathi aMtaradIya pamisaMtAvagayakhAca tasseva / igatIsAe joyaesaedi tabAsiNo maNukA // 10 // kayareNa paDaMgaI ! jayavaM! khittassajAvasi (I)NaM / puvapurisasieM payamaeM naNu vihANeNaM // 11 // tatya ya rayaNadIve bIsa egaNavIsa acAra / dasa basa satta ya dhaNUmANA ya gharaTTasaMgaNA // 111 // azpharusakakasatarA vayarasikhAsaMpumAya vati / tAIca vihAmecha rayaNaddIvadhyimaNUsA // 11 // khittassahAvasipheNa caiva jogeNa malliyAmahue / zyantisare u aJcatakhevAmAI karekaNa // 113 // tato tersi bahupakkamasakhamANi makAmaduyANaM / pattAhi paskirvati ya azdIimahAkaThehiM // 11 // , thArujittANa susAcaporApamakapampuine / pahue bAcagapace gahAya dohiMpi itthehiM // 115 // 164 rA //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSC zrAgati ya pamisaMtAvadAyagayakhaM mahAvijalaM / tatyAgae samANe piJcati guhAniyAsinarA // 116 // tersi tAva vahatvaM rayaSadIvaganivAsimaputrANe / dhAvati ta te tesiM mallApanipunnalAyaphase // 11 // dAUNaM khonakae atyapau~gaI tamagara / ega va suve vArA kajANaM khavekapA // 11 // rayaNaddIvAjimuhe vaccaMti pare ya ta maDamasittA / dhAvati puNo vegeNa suyaraM tesi pisIe // 11 // tAhe goyama baccAsanne jA aiti tAva sussAya / mahugaMdhadavasakkayaporANayamAtuMbAgaM / / 120 // mo (no) tUNaM suchuyaraM tesi pijI5 te padhAvati / puNaravi te mahalariyasAuyamega vimuMcati // 11 // mahumakAloluyA te jIhArasamukhiyA mahAtubA / tAvAgavati suhaM payarasikSAsaMpurjI jAva // 12 // AsannAsannadharApaesamAgamma saNiyasakhiyamime / tAvAgacaMti jahiM vihAmiyamuhaM tayaM asthi // 13 // tattha mahumahApunnAI jAI bdriysestuNvaaii| tersi samirakamANANa tAI muttUNa te purisA / / 124 // vacaMti niyagharesuM zyare mamamasarasalughA / tattha pavisaMti jAva ya he goyama puvanimmukke // 15 // tAca paripakkAmisakha mahamahApunnanaM ya / mahalitasilAsapumamavi niskiya harisiyA iMti / / 136 // tattha cyiANa tesiM jhuMjatANaM mahaM ca visiyaM ca / sattara dasa diyA jA vaccaMti guhAnivAsI // 157 // to rayaNadIvavAsI parA sutikorudhArakhaggadharA / aMgami bakavayA rajaddayarajasaseakarA // 10 // ta vayarA sarva parivedikaNa satta kAca paMtIla 1 vaMchati na melelaM vayarasitAsaMpumaM tAva // 12 // 1.65 MAMATA **
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza // 83 // puNa nikaruNA (nikaruNA) jiyANa bahadevaM / taM bhejayaMti kakkasagharaTTa sirajuyalamekaruM // 130 // taM iya mikrimA tesiM ikkassa vAvi dopi / nipphe khu pravezA khammasaddeNa ruddeNa || 131 // ta itarja bharAvaM samagramyamaMdirAha yahamittA / tesiM itthA saMhArakAlamatri ho jar3a kavi // 132 // tesiM gharaTTasaMpurumajjagayAeM takhamanire / dalie'vi pIsie'vi huna Du pANAikamo huDA || 133 // vayara mitra khalu te zrI aha gharaTTasaMpurue / kaNDvasahe nirjujiya jamAtiM cakamiva sayayaM // 124 // khati varaM jAtAhe anvaMtadAruNaM dukaM / visati te varAyA vAyAmaNakAya saMjU // 135 // no jAyaMti dukhaMmA tahaviDu aDicyA sriiraaeN| phuIti na tutiya jayaMti puSa jaUrIjAvaM // 136 // te tArase paloya parisamuviMti rayAdI vanarA / pavidAmiNa ya silA saMpuruyAI gharadvA // 137 // tA tesiM na aMtaraMguniyAca giNDyi baleNa / bahue dabiNajAeNa vikatI ime tattha // 130 // vAgiti ya aMtaraM gujhiyA / te rayAdI vavAsI maNuyA zrakUrakammANo // 135 // yavaM kameva (vaM ) puNa tArisadurako maNuvaMtAbi / AhArapAera hiyA gahiyA pIkAi dusahAe // 140 // pANe dhAraMti kaha diyA mahAsaMkane tahArUve / jA vaccaramarihatthe cakiyA nakiyA sakammehiM // 141 // goyama punavayakammavasA (paravasA ) barAyA te / jayavaM mae samANe tace'vi sumatI kaI jAe? // 142 // tattva patiAvadAyage vikhe dhase / goyamA satavArA so, tadeva vahi // 143 // 166 saptatikA. 11 02 11
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 vikusAte, tarja kaNhattaNaM ge| tala''vi yaMtaratte ya, tatto'vi DU vaNapphaI // 144 // tato majAIe, imijAvaM lahissAI / tavi puDhavIe, sumaI hu gamissAI // 145 // ta nare kuThite, tatto'vi chu vANamaMtaro / gayajUhA hive tatso, maricaM mehuNattara (khAture) // 146 // tato vANastaM taM kAsama svicaM / mANusattaM taje patto, saMjayattaM ta'vi ya // 147 // naro namiti tatto, satsabhAra tanuMviM ya / caramoya himaumi, mahAmattaM ta // 140 // nArarDa sattamAe ya, tarja golo vissAI / tarja'vi sANo ya, tarju'vi vaNakoilo // 149 // viDu jakhoyataM, mahAmanuttaNaM tanuM / tarja taMmulamannutte, sattamAe ta ta ( ga ) I // 150 // rAso ya ta sANo, ki misaMkulagattataM / ta'vi daddurattammi, telakArya tarja garnu // 151 // ta kuMthU ya jamaro tarja ya camarja marja / tarja uddediyattAe, garcha datto vaNassaI // 152 // tatakAsA cakkitthI rayaNanttaye / nArajaM tad baDIpa, jArja taso kare // 153 // paTTaNaM maMmiyaM nAma, cavakA ya vahaI / taggedAsannadesammi, liMbapattattaNaM garja // 154 // vimAno to maNuzrapaMku (ka) go| tanuM ya ( da ) magasamma, sarja yU puDhavAisu // 155 // to mama bAlatavassI ya taca'Si ya / aMtarataM varDa patto 'vi ya purohi // 156 // ta'vi sattamaM patto, va goNo va caddharo / mANusace taraM jAeM, cacitte sammaditiM // 123 // 167
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ napadaMza maptatikA. puruSo / puSasaMghayaNI hoNAsamonU go (pasamAyojana 11 4 // jahovA cakki parina paDhame narae tato, tarja injassa naMdayo / ta ya samaNo(NI)nUna goyasamaNo nUnago (pasamaNo cuTha) taje // 15 // aNuptarasuro tatto tarja cakaharo puraSo / puSasaMghayaNI hoNaM, nivigaNo kAmanogana // 15e / / jahovA cakki, carittAcaraNaM varaM / goyamA sumaI so ya, ganissai paraM parya / / 160 // tahA ya je iha jiskU, jiskuSI ya guNottamA / pAsamINaM pasaMsAra, kujA taya saMthavaM // 161 // aNukuvAI vAsiGgA, niehagANa ya je ihiM / pavisijA tadAgAraM, niemANaM payaskaraM // 16 / / gaMthasatyaM paravijA, tersi tivatavoguNe / pasaMsikA va paMmicce nANavinnAsajame / / 163 // sahAmaUgae saMte, salAhijA niraMtaraM / paramAdammieK se, jAjA sumaI jahA / / 165 // jayava sumajIveNa, sammattamaNupAkhiyaM / tadAvi kahamuddAmadurakehiM so patrImile // 165 // goyamA khiMgiyo je ya yaggAmavihisaMgA / kevalaM denameversi sayarsa kyapAsaNaM // 166 // tassaMsaggI pasaMsA ya, vakriyabo ya sNthvo| tassalAvo ya zrAkhAvo, cazyabo hu sabahA // 167 // tameva nimmiyaM teNa, vajimaya jaM jipAgame / kusIlAeM pasaMsAe, saMghaveNa ya goyamA // 160 // tamhA phussIkhasaMjogo, na kAyabo payatta / muNIhi sAvarahiMpi, mehAvIhiM sunilayaM // 16e / jahA sumazNA khanA, kaparaMparA / vanne'vi hu khahissati, tahA ussIkhasaMgiNo // 17 // nAyakhassa va baMdeSa, jayavaM te kiM susAhuNo / kusIlA susajuttIe, bahavA jae nilayaM // 17 // 168 10ndha
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ goyasAra saharasa, hoi evaM viyaddhimA / savadattAe jepo(Ne)so, susAbUNa tavassiAeM // 17 // avannavAyaM nAsijjA, muharittAi saghahA / paraM tee pahU nemI, harivaMsasiromaNI // 173 // dhammatitthayaro bAvIsamo nimmamanimmamo / gaeNa vaMdaNAe, thAyAraMga varAgamaM // 17 // sahAe panavemApo, maannoyhiykubjvo| diyo tatthovavidho ya, paNa mittA jiNuttamaM // 175 // vattIsaM tattha zrAyAre, niiMsirjati sAmiNA / tesimikapi jo sAi, sADuNI vA vinivayaM // 176 / / zrakamikA aAyAramanayaraM pamAya / gAratyAhiM same se eM, parUvitA va annadA ? // 177 / / dukA zrapatasaMsArI, se duNo pAragAmie / goyamA jirakuNA jeNAhigaM tu muddaNaMtagaM // 158 / / jeNa saMgahiyaM tassa, paMcamabayarkharaNaM / itthIe aMgubaMgAjhaM, palozttA sacarakuNA // 17e / sammaM nAsozyaM teNa, baMjaguttI virAdiyA / tabirAhaNadoseeM, egadese jahA pamo / / 100 // dako dalotti bhanijA, jaggaM sIlabayaM thaa| naI jaNa sahtyaNAdinA tu paminAhiyA // 11 // zya teNavayaM jagga, saggaM vA deza sirva / aNuggae vi sUrammi, jaggaThanti payaMpiyaM // 12 // tassa bIyabayaM na, ka jaha huyAsaNA / zraphAsugodageNaM tu, jeNacINi kubujhiyA // 103 / / dhoviyANi tahA magge, avihIe ya pazciyaM / bIyakAyaM ca zraka (ka) taM, saMghaTTiya vaNassaI // 17 // neNa celecaleNaM tu, na dubAlozyaM tahA / viGkae phusaNaM ceka, tahA phaphaphamakuNI // 10 // 169
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Trasaptati kA. updesh|| 5 // CAMA avihIpamilehAe, bAukA udIrikha / virAhaNArakheso'vi, gaNita nahu mANase // 16 // paDhamaM vayameeNa, jamga nimgaMtharUviNA / tacnaMgeNAvi paMcAvi, jaggA juggA mahatvayA // 17 // tatto zrAgamajuttIe, ee naNu kusIlayA / sAhuNo goyamA vuttA, tatvAvagamavajhiyA // 10 // tatto eeNa zrazeNa, goyamA paviyArija / masyayANi gimANi, susATujasaMgame // 18 // jayavaM keNa zreNaM ? jeNaM nisuNa goyamA / susAhU vA kusalo vA, tazyaM no javaMtaraM // 10 // azkamiDA ahavA, sAhU sAittamuttamaM / sAva sAvagataM ca, jahuttamaNupAkhiyA / / 11 // no virAhija sAhu, sAhU no sAvau~ tahA / niyaM sAvayadhamma ca, sa jave sidhinAyaNaM // 15 // navaraM sAdhammo ca, azca puraNuccaro / kammarakayakaro butto, jagadasIhiM sabahA / / 153 // jahoNAvi pAvibA, sADU shrmjvNtre| zvarakayaM morakasurakohaM, nirAbAI nirAmayaM // 1 // sAyayatteNa subheNa, devattaM mANusattam / paraMparAi muskassa, sAharga taM viyAhiyaM // 15 // taM sannaI parittepa, te puNo niravakArya / sakkAyati narA dhIrA, dasaneyamaNuttaraM // 16 // uvAsagAeM taha kharakapANi, sahassarUvANi sue buyANi / jaM sakaI ta khalu pAlA , gayAzyAraM vayamAyareNa // 17 // uppanna nAzkhasAvarDa so, kahiM paDU sAha vIranAho / suaihi so goyama nemipAse, vaepa pADavagamA sidhe // 1 // parisazcA hukusIyasaMgaI,gaIgayA sidhimaaigaso jhaa| jipAgamuddivihI sabahA, rameha jo sAhususIkhasevaNe ||re| 170 // 5 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ :0+ 104 44 jamiratha sassutparya payaMpiyaM, mae mahAmaMdamaI apaNo / taM sabasikatavisArayA narA, pasannacittApavisoDyaMtu no||20|| ||iti zrIsumatinAgilacaritaM zrImahAnizIthA'ddhRtam // atha kumArgasaMsargajanAnAmatIvaihikAmuSmikakhAjahAnimupadarzayannAhakumaggasaMsaggavilaggabuddhI, jo bujmaI mukhamaI na ghikii| tassava eso parabho akSAho, aMgIka jeNa jaNappavAho // 25 // vyAkhyA-kutsito mArgaH kumArgastasya saMsargastatra bilagnA manA budhirmedhA yasya sa tathA yaH pumAn shrnyaayvshNvdH| paropadeze zrute'pi budhyate jAnIte mugdhamatirmandamatirna hi tattvaM hitavArtA taM phurmadharma dhik dhik / sa kutrApi na zlA6 ghyaH / tanmApi dhik / tasyaiva eSa paramaH prakRSTaH zralAlo mahattvarAjyalAlAdihAniH / yenAGgIkRtaH svIkRtaH khokapravAho khokAnukUkho'nyAyamArgaH pratizrotomArgastu puSkara eveti tatvaM // 24 // avArDa sUracanmayoH kathAnakamupadaryate puraM jayapuraM nAma, tatra zatruJjayo nRpaH / dipabahAnaghoraNyA, siJcan vizvanarAtakham // 1 // sUracakAnnidhau putrau, tasyAstAM rUpazAkhinau / bRhatsute dadau yauvraajyniymidaaptiH||2|| gaNito na padAtitve'pi canchaH krodhanAk ttH| jagAmAparadezIyajUmi rajapurAntike // 3 // tajyAnataruThAyAmAzizrAya sukhena sH| tAvatsudarzanaM nAma, munimIkSya (niM vIkSya) nanAma c||5|| 1 patakacauryakatsAvyAmAnasadhIrasau / bamvoccapadasyo'pi, kimuccaiyoti vai payaH // 3 // prakSipto'yam. 171 2%3054
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ * upadeza saptatitra. // 6 // tadharmadezanAsArasudhAmApIya hrsstH| niyama jIvahatyAyA, jagrAha gurusAdikam // 5 // kRtamansurapi prANI, nUpAdezaM vinA mayA / na hantavya iti svAnte, nizcityaiSa puraM gtH||6|| jayasenamahIja stana sevAM vyadhAdasau / dakSadAkSiNyavattvena, vcjo'mmhshituH||7|| canjho'nyadAnANi rA.kAnte zAmtena cetasA / kujaH pakSIpatirvadhyastvayA yo'nyairna sAdhyate // on zrIgobrahmazizumAtavAsIya pAtakI nRzam / pravana sa nihantavyaH, suptaH san matkRtAzayA ||e|| ityukta jayasenena, so'jaNana raNe vinA / hanmyahaM niyamo'styeSa, mama niSkapaTAtmanaH // 10 // taSacAzravaNAlAjA, raJjito nRzamAtmani / sthApayAmAsa taM svAGgarakSaka kSitivAsavaH // 11 // pravivezAnyadA nImastaskaro'Gga ivaamyH| dezamadhye tatazcanchaH, kssitipaakhnideshtH||1|| sasainyaH satvaraM tasya, dhAvitvA keTake havAt / rurodha jurgapanthAnaM, saGkaTe pAtitastarAm // 13 // tato'nyatrANanirmuktastasyaiva zaraNaM yayau / namastenApi sancake, vastrAdyaiH paridhApitaH // 14 // samAninye svasArthena, prAtRvatkRtavatsakhaH / prasAdapAtraM bhUpasya, kRtvA praikSiSTa (praiSIca) taM gRhe // 15 // putrAdayadhika manye (mene), rAjA candaM prasannadhI / sukhena tasthivAneSa, rAjasevAvavidaH // 16 // ztaHkaraNa sureNa, rAjyatRSNAnA'dhikam / vizvasto'vadhi jUlartA, pravizya kSapadAkSaNe // 17 // ghAtako yAtyasau pasevakaiH pUtkRte sati / sa nazyazcaurava, dhik dhik kuSkarmakAriNam / / 10 / / 172 ***ANXXX
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvat kaNThAgataprANaH, kSitIzaH procivAnadaH / eSa iti vijJeyaH, prabuddha sutaceSTitam // 19 // dezAnirvAsitaH so'tha, jIvanmuktazca mtriniH| rasapattanatazcandhamAnAyya ngriijnaaH||20|| rAjye nivezayAMcakrurgauravaM guNinAM na kim / na jUmau patitaM tiSThet , puSpaM kiMtu ziraH zrayet // 1 // atha zatruJjayo rAjA, sutopari smtsrH| banAntazcitrako jajJe, pazcatvaM prApya tatkSaNAt // 2 // saniH pracodhito'pyeSa, sUraH pitari vairajA / svakRtaM ko'pi no vetti, parasmin doSakRtavet // 13 // tataH sUraH paritrAmyannazrAnta pitRpaatkii| tameva dezamAyAsIdyatrAste citrakaH pitA // 24 // tenAkasmAtsamutthAya, dRSTamAtrastanUnavaH / pUrvajanmotyavareNa, kRpAyApAditastataH // 25 // putraH paJcatvamAsAdya, nimo'jUta pshcimdhygH| mRgayAM kurvatA tena, citrakA prApito mRtim / / 16 // pAvapyeto vipadyAtha, zUkarau prabanUvatuH / yudhyamAnau mithastau tu, nirvANairnipAtitau // 25 // mRgatve'yo samutpannI, paraspara virodhinI / kirAtaH karuNAhInInau hI to nipAtitau // 20 // tato vipadya kutrApi, karipotI banUvatuH / dantAdanti yudhyamAnAvamarSAruNitakSaNI // 25 // nirvadhvA candharAkaH, samAnIyopaDhaukitI / tatrApi hi mizraH krodhAt yudhyatastau (yudhyete tI) samujhatau // 30 // rakSitI tI istipakairmahAkaSTAt kathaJcana / zrazrI kevalatRttatrAgAtsudarzanasAdhurAda // 31 // tannamasyAcikIbhUpaH, sAvarodhaH sametavAn / zravaNAtithimAnIya, dezanAmaSa pRSTavAn // 33 // 173
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezakimatayomahAvara, jagavan kariNoNa / pUrvavRttAntamAcaSTa, tataH spaSTagirA pranuH // 33 // mitikA. 1090 tadAkarNya svakarNAjyAmanyApatisaMvaraH / rAjya saMsthApya putra svaM, svayaM dIdAmupAdade // 34 // vardhamAnamahAkrodhI, prapadya maraNaM gajI / jammatuH prathama zvantramadaMtrAsukhasaMkulam // 35 // tamvA zrIcandharAjarSizciraM tIvrataraM tapaH / sidhizrIramaNo jajhe'nantasaukhyazriyo gRham // 36 / / kumArgasaMsargaparA narA ye, na dharmatattvaprativodhanAjaH / te sUravatkrUratayA prapannAH, syuHkhinastItrakapAyajAjaH // 37 // // iti candrasUradRSTAntaH // / zratha sAMsArikajIvAnAM kaSAyodayavartinAM samApannamahAdAsthyAvasthe gArhasthye basatAM satAM na hi kiJcitsaukhyamAsta / *yadi ca mahApuHkhalAMmAgAra jabakArAgAra kiMciThThAsti tadA sAdhUnAmeveti darzayannAha baDIvakAe parirarikakaNaM, sammaM ca mi; suparirikakaeM / sikaMtaatthaM puNa sirikakarNa, suhI jaI ho| jayammi nUNaM // 25 // vyAkhyA-SaD jIvanikAyAn kityamnastejovAyuvanaspatitrasarUpAn pari samantAjayitvA pAlayitvA / zratha caTa samyaktvaM samyaktattvarUpaM, mithyAtvaM tadhiparIta sutarAmatizayena parIkSya samyagvivedhanaM kRtvA / zraya ca sidhAntA zrApto- 83 / kAsteSAmartha vyAkhyAnarUpaM TIkAlASyaniyukticUrNipratipAditaM punaH zikSAyitvA samavabudhya sukhI syAnuruviditaH prakAre-11 yetinaM nizcitaM jagati nAparaH kazciditi kAvyArthaH // 25 // etadarthonAvakaM zAkhadRSTAntamAha 174 jagati nAparaH kazciditi carNimatipAditaM punaH zatamyAgvivecanaM kRtvA / zraya
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrastIha jArata varSe, harSeNApUrite (dha)naiH / zAligrAma iti prAmaH, shaalinisspttishaakhitH||1|| anAjUta kSatriyaH zAkhaH, zAlamAno guNairnijaiH / grAmyakhokarmAnanIyo, prAmaNI jena sarvadA // 2 // Asannasidhiko'pyeSa, kuprAmavasatervazAt / ghAtako'jani jantUnAM nirmantUnAmaviNAt // 3 // mRSAvakA paramavyaho jokkA'nyasunuvAm / laghukarmA'pyasatkarmAsakto'jani nirantaram // anyadA tena pApapriyAtena purAtmanA |praamaadaayaan vahiSTaH, patrIvAsadhAriyA / luTitvA sarvamapyasya, svamekAnte pragRhya ca / jaghAna khagapAtena, maghAtAM vetti ko'pi naa(no).6|| kizcitsadhyAnayogena, sa mRtvA vyantaro'jani / saMsmRtya prAgnavaM svIyamapazyancAlavairiNam // matpurastAt prayAsaipa, ka pApAtmeti cintayan / tatsamIpamanuprAptaH, sunipramuvAca tam // 7 // mAM nihatya ka yAsi tvaM, re purAtmanaI rupA / tvatkeTake vilagno'smi, jasmagraha zvAGgavAn // // isyuditvA vivezAnametadIyaM sa rAkSasaH / musahA vedanAmAzu, sarvAGgeSvasya nirmame // 10 // narakAdikaHkhaughamasAvanulavastataH / svajanaihamAninye, pApapujaiH praajitH||11|| yAkrandAbhiraM kurvannasAtodaya:khitaH / vaidyAnAhUya datvA svaM, sagInairdarzitastadA // 1 // mazimatroSadhairnAnAvidhaiH praguNitairapina guNo'sya manAgjakke, dInavRzcimupeyuSaH // 13 // bhAryA prakiparA nAsa, ne mAtA manyate vacaH / pApi sarumA gAI, bhrAtaro'pi parAmmukhAH // 14 // 175
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatitra // 0 // sarvaH parikaro'pyasya, bairijAvamupeyivAn / muSkarmaeyudayaM prApse, na hi pAvaM zarIrikSAm // 15 // sarvaH parijano vakti, yoga dhiyate tadA / jAyAmahe vayaM tarhi, sukhinaH sa poti ca // 16 // devo navanavA vAghAM, vidhatve'GgAsya pApinaH / pUcakAra nRzaM so'pi, janazrutikaTusvaraiH // 17 // itsttpraaktnaaciishujkopshaantitH| tasmin grAme tadIyaukApAvaM kevaDyupAyayau // 18 // svAdhyAyadhvanimAkarNya, gAusahorASTra (e) esAdhanAmadacitte, cintayAmAsa zAkhakaH // 1 // pRlAmyetAn yadA gatvA, tadaite saNAvahAm / kAJcivihAM prayanti, yathA'haM syAM sukhI dhuvam // 20 // vimRzyaivaM gurUpAnte, kazcitso'tha jagmivAn / vArvinAjo narAH prAyaH, syurdevgurusevinH||1|| paprala svaSThadhIrevaM, svAmin kazcinnizAkSaNe kSaNoti tIkSNazasvaimomatrANaM sarvavamaNi // 1 // guravaH procurevaM noH, prAkRtAnAM hi karmaNAm / vedayitvA'sti vai muktirajuktAnAM punarna hi // 23 // tasena tapasA'zrAntamagninevAtinirjaram / daMdahyante'asA pussttkrmodyttRpraashyH|||| pUrva hatyAvidhAtAro'neke'pi parinirvatAH / jJAnakriyAtapAkaSTairanuSThAnairanekapA // 15 // tataH savinayaM so'vak, jaghanyenASTamaM binA / na nokavyaM mayA svAminnaparaM cAvadhAraya // 26 // yadi kazcitsamAgatya, vaktA jo jojanaM kuru / tadA codaye'kRtaM nApi, kArita prAmuka svtH||27|| 1 yAmbhave hatAH sattvAtattvArthavikalAtmanA / tvadA saMjinA tenAgAdhA bApA'bhavadRcam // 24 // pakSiyo'yam. 176 1600
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadi so naviSyAmi, prajiSyAmyaI tadA / sthAtA'sminna hi gAIsthye, niyamo'styeSa me tayA // 2 // sAmprataM na hi zakto'smi, vratAdAne ca pAkhane / itthaM nizcayamAdRtya, zAkhaH svagRhamAyayau // 29 // tasthurdinatrayaM tatra, guravo jAgyayogataH / kiyatyapi gate kAkhe, tattapasyAprajAvataH // 30 // karuNApUrNahRddevastaM vyamuzvadharAkakam / kimetenArditena syAt , (phalamiti ) phavaM ceti vimRzya sH||31|| tataH sa pArzvamAsAdya, gurodIdAmupAdade / SaTkAyarakSANe dakSaH, samyaktvAdhiSThitAtmakA // 3 // kRtodagratapAH pApanirmUlanasamarthadhI / siddhAntArthAvabodhyA ca, kriyAyAmudyato'navat // 33 // adhItyaikAdazAGgI sa, gItArtho'jUarogirA / vaiyAvRtyaM ca sAdhUnAM, sAdhayanna zramaM gataH // 34 // anekA labdhayastasya, saMpannAstapasaH zriyA / gurvanujJAmurIkRtyaikAkimatimayA'carat // 35 // istinApUrmahodyAne, tasthau pratimayA sthiraH / tatrasthacyantareNAsyopasargAH pravitenire // 36 // manaHzukhyAdhisoDhuM sa, khano mannaH zamodadhau / pakazreNimAruhya, kevalajJAnamAsadat // 37 / / mahimAnamadho devAzcarasya mahAbhutam / vandanArthI samagro'pi paurakhokaH sametavAn // 30 // kevaDyatho samAcakhyau, svodantaM parSadaH purH| dRgyororukarmAhamacAjani sukhAspadam // 35 // zrahahIkAprajAveNa, dharmArAdhanayogataH / tatra dharme vidhAtavyo, dhIradhIbhiH smudhmH||40|| // iti shaasssyntH|| 177
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza masahagatA vahibArata viSAdA ityayugIjAjAve nArottAtmeti gAthArthaH // adha sAmAgyena kaSAyaparihAropadezamAha 5 saptatikA. ime coti jayA kasAyA, tayA gayA citcagayA visaayaa| pasaMtajAvaM khulAhijA cittaM, tatto nave dhammapade thirataM // 6 // vyAkhyA-kaSaH karma saMsAro yA takha Ayo khAno yenyaste kaSAyAH krodhAdayaH / zme pratyakSopalakSyamANAH / yadA yAta. aAtmasahagatA vahimAtagokhakanyAyena, dUrIkriyante tadA gatA eva nineSTA eva cittagatA vipAdAH pazcAttA-1 pAdayaH vipIdanti prAdhina eniriti viSAdA ity|| kapAyAnugataH satva:prAyo viSAdajAgeva syAta |ydaa te tyaktAstadAssrmA samAdhimadhirUDha eva kAraNAnAve kAyojAvaH "bIjAjAve nAGkarotpattiH" iti nyAyAta / tataH kopAyalA prazAntalA kha nizcita banneta cirsa tataH zAntatApanne citte dharmapathe sthairya khatAtmeti gAthArthaH // 26 // patapari (secanaka) dRSTAmtamAhapagAe amavIra mahalayaM hathijUhamAvasai / jAe jAe kalahe jUdAhivAI vinnaaseii||1|| egAe hasthiIra saganjayAe viciMtiyaM citte / mA mArikhAna hA hivaNa maha putta nAma // 2 // ||je|| jahA saritA payadoseeva sapiyamez phe| paDAvaniyA namiyA mAyAe ahaha jisa // 3 // kAlapapagge jahAhivaI jUhaM payAra sA mikhice / puNaravi pAlA pAmaI viyatazyadiNANa aMtaraye // 4 // 1 bIjAIe virivasaNe'vi pasaMtu kUDakavaDicaM / je parahuA saputaM parivAra kAgiNImAle // // 178
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAjapa puSo mikhAI thI jANe paaydosijnyaa|risidhaasmmeiie diI saraNAriI ro||5|| tasthAyAsI sIsaMmi pUkSayaM sA dharinu karuNAe / tehiM dizaM gaNaM sA tattha surya pasUkSA ya // 6 // te tatya vicamesA samAgayA karikukhassa mammi / na hu keNavi vinnAyA itthINamaho mahAmAyA // 7 // vakRto gayakakhaho sisUhi sakiM sa tAvasANa vaNaM / siMca muMmAdama jariya jaNaM girinaI // 7 // tannAma secaNThati jAyamuhAmadhAma samajU / mArittu jUhanAI jUdAhivaI sarya jAu~ ||e|| roseNa teNa zariSa saviI Alyo sArakhI di kAvi meve kAhI karapitti ciMtitA // 10 // tato rusiyA phakhaphulapAziNo tAbasA gayA pAsa / seNiyanivassa sAiMti isthiSo tassa tutaMtaM // 11 // ego parakaNavato asthi mahaMtA (to) vaNammi gaMdhagaDha / seyaNasi pasino ta sa gaMtUNa pUrveSa // 13 // niggahikaNANI bako AzAkhakhaMjadesammi / ghAgaMtUrNa risiyo jati zakamuzcayavAI // 13 // somIrayA gayA tuha gayarAya jhyANimetya kaha bayo / aviSyataruSo phakhameyamuna khA saMpana // 14 // solApameyamazarosanikataro karibaro tayaM khele / cammUkhikaNa tANaM sa piccha dhAviDa sahasA // 15 // te dahadisi paNa jIva ghettUNa to garcha ra / sa ga jaggo bAsamavayasako puravi khapeNaM // 16 // puSaravi ga sasino rAyA taM itthirAyamANe / so devayAbahimiyadeho chahiM pahuMje // 17 // ebATa saMkamA nadu bahissaM maNammizya muSin / apaSisurIpa jAdhAviya tuha putra daMta // 10 // 179
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ satavikatra. upadeza- (satantaM ) saMta seyama aparaM rosamAsu pariharisu / appASaM damasu sayaM vivarSa parakayaM kaha sahasi P zya mAkara girAe symevaakhaapkhNjmdhiinno| zrAgaMtUNa gaiMdo thirayaM patto giriNdo||20|| ||ekaa iti secnkdRssttaantH|| aMtha yauvanadhanadhAnyakuTumbakadambakAdyanityatAmujAvayannAsyAtidhaNaM ca dhannaM ca bahuppayAraM, kuTuM (du) vameyaMpi dhuvaM asAraM / ' jANitu dhamma kuru savavAra, jarja sahitA lahu purakapAraM // 27 // vyAkhyA-dhanaM rUpyahATakanApakAdi, dhAnyaM godhUmayavazAjhyAdi caturvizatidhA, kuTumbamapyetAtaputrakakhatrAtmajAghAsanadezavarti, dhruvaM nizcitamasAraM niHsAramevAsti, yadA tattvadhiyA paryAkhocyate prAyaH sarvo'pi janaH svArthavazAdevAmImivaditi cintyaM / evaM jJAtvA'Ibhama kuru re jIvetyanuttamapi sambodhanapadamUhya, sarvavAraM sarvakAlaM, yato yasmAta laghu zI pu:khAnA pAraM phuHkhapAramiti kaavyaarthH||17|| zatrArthe zrIjJAtAdharmakayAkhyAtaM thAvacAputrakathAnaka prastUyateasthi surakSAvisae visae supasasthatisthajattAe / vattAevi hu pArya mahurukhAvI jaNo jattha // 1 // tamiNItoyaM titthaM taMbokhaM tAraspataruNI / toyaremA tavaSIya ke rayaNANa jatya imaM ||2||yugmm // 1satacam. 2 mataH param. 180 e.||
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattha purI dhAravaI vaNamajke siNdhuvaarvaarvii| dhavakhiyagharavAravaI vAravahUsAravAravaI / / 3 / / vilasaMtavAmavohA sannAgA suravaNA sutoyA ya / jiNdusirIi sameyA saviDumA aNamisagaNA // 4 // saddIvuauSamaI azcanapurakANapriyA / jA tu jalahivasuhAtubA azdIdavAi(havA // 5 // trinirvizeSakam ra tatyasthi satyavAhI sAhIedhaNohara jiyajAbohA / yAvaccAzyanAmA pazmaraNe tassu jAu~ // 6 // azssa hasoyavasA tIe na suyAjihANamiha viyaM / to thAvaccAputtotti vissu zrajaNi jaemake // 7 // udaNajudhAesamae vivAhine so mahAdhiie / ijANaM kumarIna rUvasirIhasiyazcamarI // 7 // samamesa tAhi vilasanoge punnovakSagnasaMjoge / na gayaMpi muSa kAvaM jaha devo devalogammi // 5 // tatthannayA same jie dieba pAvatimiraho / surakakaro jabajaNaMjoruhavapasaMjharAsIe // 10 // taccaraNapaemaetthaM sayaM harI harasi taje caviSTa / ame'vi seseipAvaNo puNa tadaNuvattIe // 11 // vihiyaMgacaMgasiMgArasaMgayaM purajaNaM tarja dau~ / puchA niyapamihAraM yAvaccAputta tatto // 12 // katthesa jAi lo sapamorDa saba pahe mikhiLa / sabathavi arakakhi lasiu~dArorunevatyo // 13 // so sAha nemijiNAgamaNaM tannamapahelameso'vi / Aruhiya rahaM turiyaM sapariyaNo pasthiLe kumaro // 15 // jattIya pahUM vaMdiya AeMdiyamANaso supara pahuNo / vANiM bahuguNavANiM maharasuhAsAraNisamANi // 15 // tahiM raja karai nivo kanho moro guNehiM parameso / sAiyasaMmattadharo jo bArasamo jiNo bhAvI // 6 // prakSipto'yam . 181 * hupa. 16
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA MAR atyAsaha zivasurakSAzI to puSTa saMsArAsArattaM parijAviya nuvaNajANunemigirA / tatvaM carittadhamma pariciMtiya attako cice // 16 // saMbegaraMgarasiddha padumeso vinave viSaepa / jayavamahaM navajI vayaM gahissaM suyarahassaM // 17 // bhAyaramAyuvittA ta paramaNa va suzmaM / eyammi dhammako tumae soNa hoya // 10 // apamA kAyavo na dudAyako kayAvi shrvyaaso| visayANa mahAvisasoyarANa ciraseviyAe aho // 15 // aMjamavilaMvameso zrAgaMtUrNa jaNa viNyapurva / dikaM sivasurakakae sAmisagAse gahissAmi // 20 // nayaNaMsuvAridhArApasarahoratthalaM susiMcaMtI / sasiNehamaNA japaNI to bulA sabalavalA // 21 // vacha (balassavidikhA urakAvahaghorakaSNuNA / suhalAlasassa tudda taha azva khalu mukkarA hohI // 22 // kaha meM muyasi suniracitto horDa hayAsayApannaM / gharabhiva egatthaM na maNaM maha vA tuha virahe // 23 // ramaNIyA ramaNI battIsemA sudaDhapimmA / ahaha kaha caMdarahiyA rayIna va javirasaMti // 25 // purva jaM kiMdhi kayaM sukaMyaM teNuttamA ime pasA / mogA musahajogA aguruddAmasohaggA // 25 // hu~jasu itthevavile ee hatyAgae guNoveyaM / vAyarasu dANadharma sammaM karuNaM kuNasu jIve // 16 // vahihicA nivarsa paDhA jubAjare azkate / sAhila muskamaggaM paJcaGa gahiya niravakaM // 27 // to taM para so jaMpa paikaNaM tuTTae aNicamie~ / junnavaruSa thA kikAi ko tatya pamibaMdho // 28 // jaha yavatamajakhijakhaM taheva khalu jIviyavayamasAraM / rogA muhasaMjogA bahave tatthaMtarAyajarA // 2 // 182
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ emAi pamiuttarakyaNehiM muNiya niccakhaM taNuyaM / aNumannai dirakakae zrAvaccA kahavi mamA(DA)e / / 30 // sarvapi puttavattaM tatto sA kaha vieDayo gaMtuM / bacAI cAmarAI jAyai dirakAmahimakale // 31 // purisuttamo payaMpaz so dhanno sukayapunna taha ya / tArujhe'vi maNunne erisa nissaMgayA jassa // 3 // nica(ciMtA hosu tumaM sehiNi taJcaraNagahaNamahimANaM / ahameva mahAmabarapubamalavaM karissAmi / / 33 // tammaMda(di)rami gaMtuM jaNadaNo bAgara imaM vakaM / aNuhavasu baDha joe raNuvase (caro) naNu carittajaro // 34 // pamilattara hariM so jogA rogAurA supabhikUlA / taha nintarajayasaMkA kayAcina du jalAe magcha // 35 // maha chattalAyAe tuha vasaMtassa jo naye kattha / na hu nazdahajalamajne davaggidAho dahaza dehaM / / 36 // jara puNa jI'si tuma sA maha daMsehi taM jayaM turiyaM / jeNa nivAritA taM nibjayajAvaM tuma nemi // 37 // zya hariNA saMlate thAvaccAputta tamarakAI / jai evaM deva tayA jarabharaNajayAI vArehi // 30 // paDA silAi ahaM noe vilasAmi ninna ho / to kahA tassa kando na cakavaTTI ya titthayarA / / 3e / jaramaraNA jayAI jeI sakkA jarja zmahi jayaM / sayalaMpi du vinamika taM ko vAre vIro'vi // 40 // sarva kammAhINaM sudAmuI taha jarA ya macU ya / to usavai kumAro sAmiya kammAI vAI // 41 // ummUkhissa mUkhA zya nilayamassa muliya sirikato / tughmaNo sukha sumaM sijhana tuha vaMbiyaM eyaM // 5 // zya supasaMsittu imaM maida(diramAgaca appaDo vizhU / sayapammi pure kArai pamhaNugyosaNaM gAI // 3 // 183
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza saptatiA . // 2 // % "viracico yAvazcApuco patto anaMgaveramgaM / pamivalAi pakhavAM kammamahAsekhasiravA // zranno'vi kovi dhanno jai. tassatyami mikha dikatvaM / rAyA tassa kukuMca pAkhissa garuzravaThaho // 45 // rAyA va rAyamaMtI so sajIvana zraddhA murkthii| zrAniya ghosaNyaM purisasahassaM miliyamAsu // 46 // eesi paSAmahUsavaM kAravei naranAho / baha thAvaccAputto samaM sahasseNa pavaLe // 4 // paDupAsammi zrahIyA padasaputrI sudhevakAleSa / kimagammamaho mehAjuyANa gurujattirattANa // 4 // so ceva sAhuvaggo tapparivArammi gavina paddhapA / saMpAviyasUripaLa so bihara bhUmivalayammi // 4e / sekhagapurammi patto kameNa tannAisekhaganariMdaM / sayapaMcasacivasahiyaM uvaesehiM kuNa saI // 50 // dhamma payAsamAyo nANovaga papadhmayamANo / tato sUrI sogaMdhiyAi nayarIi saMpatto // 11 // haslupphaliu~ khoje sapamoje tappayANa namaNatvaM / nIharai nayarimakA dhavalamahAmahamAluva // 53 // kokahali cakhi taM pivitcA sudaMsaNo sidhI / miSThAdicIvi du taM paNama loyANuvittIe // 53 // to tIse parisAe sarasAe mehamaDurasagirAe / uvazsa sUrirArja dharma kahalANasuhajaNyaM // 24 // jo jo javA saghAyara vaMha jai sivANaM / to sukayajhAepaLaNaM nivaNaM seveha pAyayaNaM // 55 // taM puNa muNaha susAI sAI nissImasamadamaguNehiM / jassevAi guNor3A ghaNasittavaNoSa vati // 56 // sADUNamuvAsaNyA viSayAuttehiM kikae jehiM / rayaNacayameehiM nikAi sAhIpayaM ghaNiyaM // 5 // 184 4 // 2 // EX
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ siTI suNitu tuccha kahara ta tumha keriso jayavaM / dhammo kiMmUlo to jaNa gurU viSayamUlutti // 5 // vieDa hA nave so susAidie ya saDaviNa ya / zrAzkSe bArasavaya bIthammi mahabayA paMca // 5 // tumha sudaMsaNa dhammo kiMmUlo vakrara ta so'vi| zramha puNa soyamUrkha taM so(mo)rakaphalaM tale sigdhaM // 6 // taM paz arakAz gurU jIvahiMsAtibadosehiM / kaha sunAi naNu jIvo rattee va rattarattapako / / 61 // zmamAijhiya samma sihI pamibohamAga katti / bArasavayAI gieDA damaNamUkhAI pAkhe // 6 // tatto kamee nisuyaM sueNa loyAe vayaSamAtAe / vippamivanno zranno maha dhammA sudaMsabarDa // 63 / / to tattha maU juttaM gamaNaM dhamaeM ca sAdikA5 / kAriya aldhiAriyamaha niva(ya)dhamma nizcalaM demi // 6 // evaM vImaMsittA sahassaparivAyaganni (su) sigdhaM / sogaMdhiyApurIe AgannA tAbasAvasahe / / 65 / / naMgANi tattha motuM parihiyarataMbaro sasIsehiM / samjhi sudaMsaegihaM paviGa suku rukhmaNo / / 66 // iMtamiNaM sa niraskiya no annu no samuhabaI / jo jatto sudhiratto na so tadAgamaNaraMgiyo // 6 // saMci tusipIna pII na du vaMdaNApavittiM / AnAsi sueNaM to teNa purahieNevaM // 6 // jo no sudaMsahA tumamita maM dAmighmaNuyava / zrannuto nattiM kuNaMta zraja kiM jAyaM // 6e / no vaMdasi no puchasi kasmerisaviNayamUladhammara / jA'si ta teNaM annucitA samunavina // 70 // iMho devANuppiya arighnemissa jagavarTa sIso / sirithAvaccAputtayanAmo aNagArasIsamaNI // 11 // 195
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza %* saptatikA. // 3 // % % % %% nIlAsolANe gaNe azphAsue gine asthi / tappAse viSayalo dhammo karIka rammo // 3 // tatto suDhe vayAsI vaccAmo NaM sudaMsaNA amhe / tui dhammAyariyaMtiyamApuvAmo supsinnaaii||3|| jaz maha puchApabhinattarAI dAuM jayA na sako so| ahiM hekAhiM niruttaraM to karistamahaM // 4 // sAvasasahassajutto tatto saha siliNA suna caliI / patto ujANavarNi thAvazcAsuyamieM jaNa // 15 // jattA javaNikaMpiya abAbAhaM pahuM jayaMta jaNa / taha phAsuyaM vihAraM tumha surDa askae suuri||16|| naMte kA sA jattA ? thAvaccAputtale tmaashsi| jo suya nisuSasu jaM nANadasaNAIhi~ joehiM // 17 // maha jAgAjA sAha milanahinAya ? tayapi suNa / taM javaNija vihaM pannataM tassarUvamieM // 10 // iMdiyajavaNika jo noiMdiyajavaNija(ya)jazka tu / taM kaha kahasu baDhuM maha jo suya samma nisAmeha // 7 // soIdiyA paMcavi ja maha nazu idiyAiM tANi yajaM / vasavacINi tahA niruvaDhyAI taM karaNjavaNi // 7 // kiM nodiyajavaNikayaM ca sapi pajaNemi tugata thaI / jaM kohamANamAyAlohA khINA ya vasaMtA // 1 // no chadayati ho suya noiMdiyanAmayaM tayaM muNasu / kaha puNa bAbAI / saM maha samma payAsesu // 5 // jaM maha vAzyavittiyarogAyakehiM saMjamAIhinadu pImibAra deI taM zabAbAhamavadhehi // 3 // phAsuyavihAramaha kahasujaM khu ukANadeukhAIsu / isthipasupaMkavakriyavasahIsu ya pIDhaphalagAI // // sibAsaMthArAI girihattA annjpprehiNto| viharAmijaM sayA suya surakasu ta phAsuyavihAraM // 5 // 196 % % % 1%
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 puNa puvA sanmayo guNoyahiM tavanihiM sa sUrIkhArisaramA kise pAradA mAjapayA ahavA? // 6 // jarakAvi bajarakAvi ya duvihA te taM kahaM khu saMghamA / jANagamaNo biyANasu sarisatrayA te muhaa'nihiyaa|| za mittayasarisabayA anne puNa hu~ti dhannasarisavayA / zrAznA tivihA te vuttA avadhArasu mApammi || | sahajAyA taha sahavaliyA ya taha paMsukIkhiyA ceva / te samaSANa ajarakA je puNa dhamesu sarisavathA ||e| vihA pakSatA te satyehiM paripayA tadiyare ya / je puNa asatyapariNaya bajarakayA te du samapAeM // e.|| je satthapariNayA se cudA muyA phAsuyA zaphAsuyagA / je puNa aphAsugA te sAhUNamajarakayA naliyA // 1 // je phAsuyA ime puNa muhA aho jAicA ajAzyagA / je puNa ajAzyA te ajarakaNikA susAhUNe // 3 // je jAjhyA buhA te ihesaNikA aNesaNikA ya / je puSa zrasaNijA te du ajarakA jaINa suyA // 3 // je naNu ihesaNikhA te'vi buhA sadhyA akhayA ya / je ya akhajhA te na du narakaNajoggA muNIpa suyA ||e| je khadhA jirakAra te niggaMdhANa jarakaNikA ya / eee helapA suya sarisavayA jarakazyaparakA / ee|| evaM itya kukhatyAdhi hu jANiyabA hA ya te naNiyA / ityikukhatthA taha ghanakukhatthayA te samAzkA // e6|| ityikukhatyA nividA kusakamA taha kukhassa mAU ya / kukhavahuyA neyavA dhanakukhatthA ya puSiva // e|| pukha so suI pannAsai kazyayArA paSiyA mAsA / te ti tijeyA jo yAvaccApuca rsi||e|| te suhasa kAkhamAsA tahatyamAsA ya emAsA ya / tatyAzmA chuvAkhasajeyA sarma samarakAyA // ee|| 187 - KHARA
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ saSThatica. upadeza // 9 // sAvapaLa zrAsAdaM jAva ajaskA zme samulaviyA / vihA ya atyamAsA suvakSamAsA ya ruppasva // 10 // te mAsA ya ajaskA panayamAsA va puSamiva neyaa| ege va jve jayavaM ! askae athae va jvN| // 101 / / jayavamavadhyirUve ? zralegalUe va eganUe vA jAvi javie va nUe ? suyA zrage va ege yaa|| 103 // ahameva ve'pi tigaM jA bayapamaaigayajavie'vi / se kepaNa aho jAva egeva ahameva // 103 // davaghyAi ege muve ahaM naabdsnnviiie| taha askae ya adhaya zravabhievAvi ahameva // 104 // uvayogavijIra yAjJA zijusiriripari dinnehiM tosina so suna hiyae // 105 // ke risayA eyamaI nissImA carimA ya eyassa / jaz kina esa gurU tA kiM naNu suratarU miliu // 106 // - kiM esa muttimaMto siriMkato zraha dhuMDappaI vAdi / zravA cauro canarANutti ciMttittu zya citte // 10 // vinnava guruM pamibupamANaso so ya soyprictto| jayavaM tuItie'haM saha parivAyagasahasseNa // 10 // niravaLI pavaLa gipihADami(nAmi viramilaM) milA / salbAsayANa jamhA avisaMvAyattaNaM vayaNe // 10 // ma (na) pamA kAyabo zrameyaMmmi jhya gurU je| to so aIva mula su su jaha rasAsavaNe // 11 // ppala kuliMgiviMga dikaM karakIkare sapariyaSo / aha so ahigayasutto tattovagar3ha niyapayaMmi // 111 // saMtAviGa guruhiM sayaM ca te sAhusaisasaMjuttA / pumaragirimAruhi mAsamuvavasiya siddhi gayA // 11 // ada muyasUrI dUrIkayaphAyapUranaritimiroho / sUruSa disate parivodittA jabiyapaname / / 113 / / 188 e //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ suciraM vihariya mahimaMgala mma muNivarasAepiri / middhimirI varila cakita siribimala girisiire // 114 // 3 zrI thAvaccAnandanasyeti vRttaM cetaHzuddhyA dharmabuddhyA vimRzya / saMsArasyAsAnAvaM viditvA cAritrAghvasthairyamaGgIkurudhvam // 115 // // iti zrI thAvaJcAtmajacaritram // viSayANAmazAzvatatvaM teSu pratibandhapratiSedhaM (ca) prarUpayannAha - sAsae visaesa sako, jo mukkaI miThapar3e ko / so caMda rakakae dahikA, ciMtAmaNiM kAyakae gamiyA // 28 // vyAkhyA - azAzvateSu svapakAjAviSu vipayAH zabdarUparasagandhasparzAkhyAH pratItAsteSu sakraH sAvadhAnaH san yaH prAtaraH pumAn muhyati mohaM prApnoti / mithyApathe'tattvamArge / anAryaH (cArAt heyadharmenyaH yAtaH) pApAdityArthaH tadviparItastvanArtha ityarthaH / yastu dIkSitaH san vipaya vyAsaktamanAH syAtsa kITavijJeyastadAha--- candanaM zrIkhaNamaM rakSAkRte jasmakRtaM dahet / zraya ca cintAmaNi kAkoDAyanArtha kA saMgrahArthaM vA gamayetritrasyaditi tAtpayArthaH // 28 // tathA vijaya prIzitAnekazrAvakaM zrIlAputra caritramudAyyate (hiyate ) - pannivavira jaI pamAI habika jo mAI / so parajavammi so itya jAta AharaNaM // ittheva jaravAse vasaMtapuranAmadhijanayarammi / tatthAsi agisammo vippo sappova rosilo // 2 // 1 // 1809
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA // 5 // avirANaM virAeM nAyAguNANa so ya paasmmi| aMgIkare dirake siraka puNa khahA suttassa // 3 // tannAriyAvi tannehalAriyA sAriyA va mahuraphuNI / jazNINa pAyamUle jAyA jaNI guNujhaNI // 4 // jaha jaha tammuhakamalaM (kamala) va pakhoyae sa rAgavasA / aNusari(vi)yA purva taha taha so sara surayAI // sA sAhulINa majje citIvi du sakatanidhAsu / karacaraNe parakAlaz TAsa malamaMgasaMlaggaM // 6 // saphA nahu jAzmayaM tabAyA sAhuNI khu sapamAyA / tamaNAsozya ukayaM te do'vi ya maraNasamayammi // 7 // esaemaNupAkhicA vemAliyanikarattamAvannA / taso cavittu ityeva pasijhe jArahe vAse // 7 // nayarammi ikhAvadhAnAme ajirAmasIzalArAme / dhaNakomIhiM pagalo inno nAmeNa vrsihii||e|| guNadhAriNI surUvA dazyA tassasthi dhAriNI nAma | tANaM puNa nasthi suI suLeca jo vaMsavaesake // 10 // tatyeva zkhAdevI nAma surI sappajAvapanjArA / sapamoyA purakhoyA taM bahumannaMti zraJcati // 11 // inneva siDiyA vaha naMdaNasaMpatimIhamANeNa / mANeSa vakie evaM uvaz2Azya tiie||13|| a maha hohI puco to'haM sakatatsarDa ya jattAe / zrAgamma maNajirAma tuha nAmamimassa gavisaM // 13 // so mAisamukhijIvo itto tappaNazmIe phujIe / puttattezuppalo dhanno punodayassa vasA // 14 // vaha saba so pasUTa pasatyavekSAzmammadekhAe / vihiyaM vajhAvaNayaM takamme sikSiNA garucaM // 15 // 1 prazAsakAvAmanabA mahelayA. 130 5 // 5 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArasaviSase patte nAmamikhAputsasi se disN| jaM jaha jadhiyaM hukkA taheva naNu taM jo kutA // 16 // bataca kakhAhiM sasiba piyadasaNo sa saMjAU~ / pArya narA sayunnA sabahibAtIha sabehiM // 17 // picAzjAzmayadosadUsiyA tappiyA ya jA purva / saMjAyA namavase puttI sohaggarUvinA // 10 // saMpatte tAruke taruNajANavimohaNe guNAvAse / sA taha tadeva nacca jaha ruvAi sayakhaloyANaM // 15 // naccaMtI gAyatI annayA sarayamAsasamayammi / dizA sisuieNaM namI guNAeM kumI sA ya // 20 // aNuvamarUvasirIpa tIe dina sintiNu so / taha mohiu~ jahA so na dimiggA usaraI // 21 // vinANacanarimAe sucaMgimAe tadaMgarUvassa / adbhajiTa jile so mAreNa daDhappahArehiM // 2 // rogo suvippAuMgo yapisAyaggaho suniggarcha / sahiMtopi haM sujAu~ mayaNammA // 13 // picha cIhiM jahA jahA mahAmohamayaesaMjaeNiM / taha taha titiM na khada nIreNa mahAtisAbuba // 24 // zralaM pANaM nhANaM gAeM dANaM taheya sammANaM / vimhariyaM tassa mache tajkANaM dhara puNa egaM // 25 // vissamasesa passai tammayamevesa rAgarattamaNo / na baha raI maNAgaM nikAladesammi jada mINo // 26 // mukA kukhamanAyA jAyA khaDA sudUrameyassa / vammahavAhI buddhiM gau~ huyAsuba vaNagahaNe // 27 // no vivegadIvo jIvo jeNesa pAvatamapUre / nivamjha naDu dharaNiyale rayapIe vA videsammi // 10 // taco sa zvApuco tatto kAmaggiNA chadaggeNa / caMdaparasovakhevovamaM pazyaM zmamakAsI // 39 // 191
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 / upadeza saptatikA. gae6 // *** jai eye namahiyaM ahaM vivAhita naSparga muhiyaM / suhiyaM na karemi aho dahemi to dehamaggIe // 30 // to mittehiM sa nITha nI gehe simukha kareNa / kahamavi purakeNeso saMci gamA dohAI // 31 // to jaNaeNAcA ina eyassa niyayataNuvassa / ciMtAlaruva dIsA hIemaNo kahamayaM vimaNo / / 3 // cakkuttijutti tammaNassa nAvaM sugUDhamavi muNilaM / vivAyavayaesohehi garuamoihi mittubAreM // 33 // tehiM tassa sarUve kahie'vahieNa to zmo pilaNA / umaviya kaha navayA pAra dhammiyaviruddhaM // 3 // kimu ijakuluppannA kannA khAyannakhvaguNapunnA / na du saMti itya khoe je esa asaggaho gahije // 35 // zrAruhicaM dhavaladraM maDDAe ko pameza khaDDAe / piccA pIyUsarasaM ko piyaI kaMjiyaM kuhiyaM // 36 // jA saMpAra hatyI ko canmaya rAsahammi tA cami / juttAjuttaM jANasu aNe mA ghiI dharasu // 37 // tadasamgahamAniya mAyA jAyA va irakanarakhinnA / anINA tappAsaM suyamevaM jANijamAdattA // 37 / / re baca sakSamazNA mayaNArajAvamAgaeNAvi / na du lakAmAyAharaM khu kammavi kAyacaM // 3 // navaNaMsuvAridhArAnareNa diyayasthAcaM khu siNcNtii| vilava lava girAe kahaM kalaMka kule desi ? // 4 // paraNesu kanayANaM sarya sarva zrannaminjakukhanUyaM / taM naNu kavaDDayAe ko komi paricayasi // 41 // jAhiM saha hasiyanAsiyosovi hu dosposmaavh| asuztyANavi tAsiM ghiddhI saMbaMdhamahivasasi // 45 // 1 sajAmadAnAzakam . ** // 6 // 192
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ minAra jaya jAca aMgajA jA sako avAkAmmi / tA jaNaNIemavamo paTaNIjUTha jAmmi dhurSa // 43 / / kahamuppahammi vacasi racasi niiyNgnnNgsNgmmi| tumamego maha putto katto maha mANase sukhaM / / 44 // niyanaMdaNaghaNasamae aMbarabaravirAyamAzI gaUMti saccANe aMbA kAryaviNIkha // 15 // niyaputtarAyArAlIyaNapussahanidAiviyA / raMti uhaz2areNaM jagaNIna simiNI uc|| 46 // zramha kulamerusalo sancArja sIyalo ya saMjAI / egeNa naMdaNe tumae naMdavaNe Nuba / / 47 // jo bahuehiM mahorahasaehiM navajAiehiM vivihehiM / patto'si tumaM puttaya so zramha parammuddo hosi // 4 // meM mannasu avamannasu mA mAyaramAyareNa vilabaMti / maha uvari gharasu karuNaM saraNaM maha kahasu ko zrano ? | Ek iccAzmAilabaesAmayasitto'vi tassa kAmaggI / naDu usamamAvanno zrahiyayaraM javisamADhatto / / 50 // jo mAya tAya nisubaha uvaesa deha moranamA mA / jANAmi sabameyaM zradayaM tumhANa jalaviyaM // 21 // zapirammi tammi ya ikhAsue niyasue nirAsaMkaM / moNamavalaMbilaM te viyA jahA cittamaMsidiyA / / 53 // no mAyAmi piyarana nAyara muhiyarapi gati / kAmAurA maNamA ihaparaloesu jayajIo / / 3 / / to avagaNiTa eso taNaMva saSeNa sayaNabaggeNa / ciMtAmaNIvi kakkaratudo mannikae jA no // 4 // zraha na(tha)vajanmiya mANaM nAeM vinAekAekosajhaM / so maga taM bAlaM raMkucha sadannapatha) kannaM // 55 // 1 mavantItyadhyAhAryam, 193
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadaMza // 7 // tattaNunArasamANaM kaMcaNamappe so sarAgamako / tahavi nakA taM bAkhaM na diti ciMtAmaNItu // 56 // saptatikA. to vakrArati tamilAsuyaM jayA tujka kakrameIe / to thamha milasu satthe kalaMkasaka pamuttUNaM // 57 // tatto sa tI ratto mikhi namapemayammi sirakei / sabA'vi kalA viDAyariyAna sIsuba // 5 // navihIkosaLale jAe taM urvati naNu njhyaa| anesu bahuyadaI kAremo jeNa pANigaha // 55 // maniyamiNameeNavi tadaMgasaMsaggavAlasatteNa / himazga Ne gaNe naTTakukhaM suru pymNto||6|| yaha richimaMtamavaNInAI venAyamammi( meM ni)sAmittA / nampemaeNa sadhi samAga sissuile // 6 // AyA to rannA pirakaNayaniraskAyamaNee / sabe'vi namA to khad te pattA rAyavANe // 6 // amugadiNa kAyacaM naha tumhehiM zramhapazcarakaM / zya AznA ranA hija tuma ya te jAyA // 63 // tehi samIkayamavaNIyakSa khavaMtIha na du jahA caraNA / ego mahApamANo vaso Arovija tattha / / 65 // tassovarikSanAge garuyaM kavitu tassaMte / do kIlagA ca nihayA tajekhAnaMdago cami // 65 // egatya kare gahiyaM khaggaM taha khemayaM tadannammi / sahiddapAuyA nihiyA cala juyasammi // 66 // - vijI animuhANi ya tahaggaja animuhANi saga satta / dinANi teNa caThadasa karaNANi musippakatipaNa // 6 // 5 // karakamI karaNaMmI dine bidami paaunaaske| apavesiMsu sa kIle kimasajkaM sAhasagharANaM // 6 // tabahakarSa viSThiya atubamacheramubaha khoTazrakAraha disAphajhamukhaviMdo miho evaM // 6 // 194
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ so'vi jaNo ciMtai jai puiIso pAe dANaM / paDhama to naNu jursa zramhe'vi tarja pazThAmo // 30 // tatAsattamaNo zraha rAyA jaNa no mae samma / dinAmayameyaM puNaravi tA majka daMsesu // 11 // sabo vitarakavayaNo sabjajaNo moNamAsina katti / jakira nivo payaMpa taM saccaM zrakhiyamida sersa // 12 // mujho dhammi sujho ilAma puSavi maMjhae naI / purvaca apubayaraM nAyAvihakarAvAhikusalo / 72 // tahavina dinnaM dAeM sammASa vA'pi minAheNa / to jAna javA eso rADa pasuppA // 4 // Ihato tadehappamivAyaM nUmivAsavo pArya / akArasutIyavAraM naTTayamiyaro'vi dhaNayo / / 75 // tatto nivo payaMpA taM pai nacaM caJcadhAramavi / dasesu jahamaNichiyaridhi tuha demi dharAnava // 6 // tassa kakSAtoyaNaphulaloyaNo to jaNo jaNa rAyaM / niranikaruNappA tuma jarja desi no dANaM // 5 // kavamkumIe vammaharasasaMjIvaNamaNoharajamIe / lukho'si naNu namIe khayo amhahiM naNu sAmi // 7 // namnuhiyAlAjatthI sAsu puNavi vaMsamAruhita / ityaMtarammi eso picara abIhiM alariyaM // 7 // * kaNajamAkhazcaMgI nynnsiriihsiyvrkurNgii| rUveSa sucaMgI muhasasijunhAsaraMgI // 0 // sovanAharaNA necarasaddeNa muharacaraNA / padRsuyadharaNA mayaNarasAsitakaraNArDa // 1 // pIvarathorapaNI rayaNubAlayamiyasiruvarimaNI / taruNI bahuguNI siMgArarasikasariNI // 7 // 1 sthUla 195
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! upadeza // e8 // pAtI mirAsapAmoyagAIhiM / dighArja suduvidiSA dAla diMtI sIe // 73 // tahavi na giraiMti bahuM muhuM muhuM na ya muhaM paloyaMti / jazNo iriyAsamiyA nIrAgA esaeAsattA // 84 // saviyArAsuviviyAra mANasA sANo ime dhannA / maNayaM na rAgakheso jesiM na usa zrIsu // 85 // zvayaM puNo adhanno namIvimoheNa vinami nivimaM / nahaM karemi purAuM purapaduNo ityiossa // 86 // ajaso bhae na gaNita iNi ya kulakamo kusaMgeNa / dhidI maM na mujhe buddhI jasserisI jAyA // 81 // iMsule kule me laggo masikuca maddAma liyo / eee DarAyArAvaraNeNaM niMda vikreNa // 88 // ko mammuhaM paloya khoje soladaeNa kieDyaraM / jo dhanno kayapunno tahA zravannodayA jIrU // 65 // so so'vi kArDa jArja kukammadoseza / jeNa namI sukumI viThu samIdiyA jotuM // 40 // mama putramaho mato'dhi niyo namI jo satto / subasu basuvi suMdarIsu ruveNa saMtIsu // 71 // jassAgurogA saMjogA sayaNa mittavaggarasa / so'vi zraho ! sumo paIe nIyanArIe // 92 // nArI hi~na ke nakiyA cakiyA je gorakhaMmi itya jae / te'vi hu ghasati prakiyA mohamahApAlA || 93 / / dhaNajubadaraNeNaM rijUcA jA samamgaloyassa / sA naritti kadaM na jaliyA satre viyadehiM // 94 // ee puNa kayapunnA samaggasattemu dhariyakArayA / samataNa maNI hirakSA samaNA chattamakuluppannA || e5 // 1 na aririti 196 saSTha vikA. // e //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ je aMgaNApasaMgA virayA nicca rayA tavokamme / caMJamadala dede dhAriti kati jIvadayaM // e6 // khaMtA daMtA saMtA ditA dhammovaesamuvasaMtA / ersi salAhaNiyAM pariyaM loe kayariyaM // 7 // jai eriso ahaM puNa homi kayA'vi du pasaMtamuhakheso / to narajarma sahavaM karemi naNu annahA vikhaM // 10 // zvadImasalo padolAlagAjhIpo ghoraMdhayAramake dIvuDoSTa aho jA // // kamupammi mahurasA aNabjanahamaMgalA ghaNavuDI / muggayagehammi aho samAga seyagayarA // 10 // amayaM visaM va jAyaM davAnalo sIyakhattamAvanno / erisapariNAmo hiyayammeyassa viSphuri // 11 // eesiM sAhUNaM jA kiriyA sA mae'vi sIkariyA / saMsAro ya asAro dizo dicI nivaNAe // 10 // puSanavannAsA vavasArDa tassa jAvacAritte / saMpanno kaha dhanno na khahai sukayassa saMjogaM // 13 // tarakaNameva skINe avasANeNa sohaNeessa / ghAzyakammaca ke saMpannaM kevalaM nANaM // 104 / / vasammammi hAvi ducami pani guNehiM na maNAgaM 1 samasantumittajogo ikhAsu jayana jagamakaM // 10 // baha namahiyA'vi mahIvazyo cittaM viyANiya skhaNeNa / ciMta' dhiratthu zrIjammaM me rajhyaghaNakarma // 106 / / tavavi navatArumaM punnaM lAyajhanimmalajaleNa / pattaM pAvaNaM jaNANa paNa kammabaMdhayaraM // 10 // nimnaggaseharAe sohagga me dhiraja rUvaM ca / sisuina jassa vasA patto nIyattamaviyappaM // 10 // 1khIkRtA. 197
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA // ajho puNa annAvariyacitto mahIbaI eso| sarikalAi majchubari rato tadaNavakhANi ahaM // 10 // kajacI naNu khoI na vakSado ko'dhi kassavi zhadhi / sadikhINa avisayA visayA visamA visAni // 110 // eehiM pattaM tattaM na mugAmi kiMpi dhammassa / ahamammi (mhi ) zrahammaparA suttA mohassa nidAe // 111 / / suhalAvaNaM gayAe naUMgayAe saiMdiyajayAe / nijiyamohamayAe kevakhavohI samusi // 11 // tatto nariMdalanA sajhA nacaMtakouhammi / tavAsINA zrAsI vAhasaMmASamuzyamaNA // 113 / / sAvi viyANiya rAyaM namiNIe navari dhariyazraNurAyaM / diliviyArAhiM viciMti evamADhattA // 11 // cAvasamatujhamaho maNassa eyassa visayasajAssa / rAyaM zravA rakaM sarvapi vimaMtrae kAmo // 11 // kanjesa rAyaiMso kAIva varAzyA kaha (kahi) Nu esA / ruccara eIe ghicI taM kAmacariyaM // 116 // kosa rAyasIho nnnmriugydhmaayaamovo| hINa kukhAyAraparA kasA jaMbutukSA // 11 // ko kammehi na namila agiyavinANanANavijo'vi / eyassa ko Nu doso vivasiyameyaM khu kammAyaM // 110 // iMdo vA caMdo vA baMjo ruddo mukuMda khaMdo vA / saMsAre sabajiyA vasIkayA moharAeNa // 11 // visayAsatA sattA muhiyA suhiyA puNo virattamaNA / zya suhanAvapanAviyacittAe rAyakatAe // 10 // takAkhameva kevalamujAlamuppannamubhayamamoiM / viSphuriya suhakANaM muhajAveNaM mahAgaruthaM // 11 // 1 anyAyoparikRtacitaH. 198 ***% ||e /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ H ATRA *% * * * ** %**** ghaha sovie pudaIso purakhoyaM jApiDa virattamAeM / evaM mammi kAya vikAyaggIva nippai // 12 // raDAmavarka khu maM kosanamatujhasakhatujhaM me / jAI maI ya hINA dIpAyAro jaGa jA // 13 // khoehiM sarikarDa taha sukhasohi mukkamalAI / maka viveyaviyArA ghaNuva vAraNa khalu nakA // 12 // savANonahI jalehiM aggIya jahiMdhaNehi ya dhaNehiM / zrappA tahA na tussA juttehiMdi rijoehiM // 155 / / jIe sevArasiu~ vasi narUpemayammi ibnasune / kukhamukittA vimalaM tIe puNa hI ahaM khuko // 116 // dIve jahA payaMgo majje jAsassa jai mhaamyro| taha nivami'mi ayaM namI kajAmmi javakUve // 12 // zya sohaNammi kANe vaTuMto jAvarDa jazva niyo / Aruhiya khavagaseNi kevakhavalI so variTa // 12 // tasiM nApadharAeM calandamavi niyamavacidevehiM / vihiyA kevalimahimA samappiGa sAhuvesoya // 13 // ahaha aho ahariyaM passaha rAgarosadosikSA / caTharo'vi cauramaNoM jAyA veraggaraMgikSA / / 130 // sarve'vi paNamiyA te suredi khayarehiM nAyarajaNehiM / kaMcaepalamArUdA soItA rAyaiMsukha // 131 // zaha ya zvAsuyanANI mANI maNyapi neva maNamajke / adhariyajUyacariya niyayaM kahilaM samADhatto // 13 // puSajave'haM samApo zrAsI vAsIi caMdaNe tuksso| najA'pi du pacanAsakA jAyA sunimmAyA // 133 // taM piThaMtassa sayA rAgo maha mANase samusi / tamaNAsozya samma saMpatte jIviyate'vi // 134 // ghemApiyadeva pacco sA sAhuNIvi khalu taso / jAzmaummacamaI saMpalA soyadhammarayA // 135 // L-AE % 199
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. // 10 // tamapATho phuma erisarvasunjavA nahI jaayaa| zrayaM puSa simisuGa eIe uri neDiyo // 136 // puSanavannAsArDa sugaMNiko'vi ceva nivsNto| narapeyammi hirida ahaha mahAkammagaruzcattaM // 13 // avo'vi dosakheso ghamme bhaIyAra ya jo khamgo / apamikato so hoi garunadukhaharikhAna // 13 // jaM jaNa kayaM kama tamavassamibhassa eza naNu udayaM / nuttammi joyaNammI jaggAro pAyako hoi||13e|| tathayaNAmayapANA ghaNA jaNA tarakaNAca pamibukhA / kiM jakhaharavucIe tuni dukhadai vaparAI // 14 // niviyanakammA dhammArAmaM sayAvi siMcaMtA / bAuyamaNupUritA panaro'vi du nASiNo bahate // 14 // saMpattA murakasuI duI na jatthasthi khesamitami / simA nApasamizA viti suI sayAkAlaM // 14 // jai puNa bahussuyattaM barddha mAyAi gAraveNa'havA / nAkhoyaMtazyAre kaha te sivasAhagA iMti // 143 // je puraSa nissajhamaNA gurUNa purale kahittu niyadose / te bArAhaganAva sahiUNa sirva gamissaMti // 14 // so samge camina uhAvi namiyAi rAganami'vi / pami na buggaya sa isAputto muNI jayaTha // 145 // visayaviratto ho miThApahamujika pahe khggo| so zrako niravo sAsu caMdaNijo ca // 16 // pavitrameyaM pariyaM muNitA, zvAsuyassuttamasaMvarassa / gayAjhyAraM jirAyadhamma, kuSaMtu pAvaMtu sivassa samma // 14 // // iti zvAputracaritraM saMpUrNam // 200 dara 4 . 1
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ **+ SARKAXXX**** atha vizudhazrAkSAcAraprakaTanapara kAvyamAhaprayA jiNANaM sagurUNa tevarSa, dhammaskarANaM savarNa viyAraNaM / tavovidAeM taha dAnadApaNaM, susAvayANaM bahapunnajAyaNaM ||e| vyAkhyA-pUjanaM pUjA'STanedA saptadazanedA tathaikaviMzatidhA siddhAntapratipAditA vyajAvajedanninnA vA kAryA zrIjinAnAM rAgoSajevaNAM / tathA suSTu tattvamArga gRNantIti suguravasteSAM sevanaM paryupAsanaM / yathA zrIuttarAdhyayanepakkaM"zranujAeM aMjalikaraNaM tadevAsaNadAyaNaM / gurujatti nAvasurasUsAviNa esa viyAhi // 1 // " ityAdigurusevAkramaH sviikaaryH| tathA dharmamayAnyakSarANi dharmAkSarANi teSAM zravaNaM nirantaraM kArya, sugurusevAyAH phalametadeva, evaM kurvatAM zrAva. katvaM yathArtha syAditi hetoH / tathA zravaNasyaitatphalaM yattattvAnAM vicAraNaM, vicAra kriyamANe budhiguNAH prApurnavanti / te tadyathA-"zuzrUSA zravaNaM caiva grahaNaM dhAraNaM tathA / UhApoho'rthavijJAnaM tattvajJAnaM ca dhIguNAH // 1 // " iti / tathA tapaso kAdazajedasya vidhAnaM / tathA dAnadApanaM dIyate yattaddAnaM svayaM dAnaM anyasmAghA dApanaM / etatsaSThakaM kRtaM sat saptazvanAdatrAtinivRttikArakaM syAt suzrAvakANAM tathA pracurapuNyaprAgjArajAjanaM bhavediti saMhitArthaH / nyAsAbastu dRSTAntenyaH kathayiSyata ityrthH|| zraya prathamato'IdacarcAviSaye dhanadakathA likhyateprayAti dUre duritaM samastaM, bhavetkarasthAyi sukha prshstm| niketanaM saMpadavaGkaroti, vapuH zivanIH svavazaM tanoti // 1 // 201
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA // 10 // karaH kathaJcinna kaSirchanoti, na dharmaballImayazaH sunoti / pUjAvidhAnAkragadIzvarasya, pdyaannsuraasursy||||yugmm purI manAMjhA pravijAtyayodhyA, javyAvatI yatra sukhprbodhyaa|inyaaH sphuraddAnapayaHpravAhAH, kiM prAvRSeNyA zva vaarivaahaaH||3|| zrIrAmanAmA puri tatra rAjA, kalAkalApena navaH sa rAjA zreSThI dhanAdhyo dhanado'sti tatra, shriidopmo'nhprmaapvitrH||4|| catvAra etasya sutAH pravINA, jAtAH kuTAcAravidhau dhuriinnaaH| anyedhurantardhanadena ziSTaM, zreSThipradhAnena punarvimRSTam // 5 // mahAbalAndoditaketukalpaM, syAdasthira rAjyaramAdyanarUpam / atIva lokha ve jIdhisya, sthAyaupa durdvtsudivym||6|| |pAdhojinIpatrapatsamAna, mAnuSyaka kalpatarUpamAnam / sarve'pi jogAH kSaNalagurAste, puNyArjanaM jIvitasAramAste // 7 // svayaM vimRzyatyamunA vihAraH, nItIrthanetuH prhtaandhkaarH| zriyA jitoddAmamadhimAnaH, prkaaritHproccngopmaanH||nnaa tataH paraM nUridhanaHpratiSThA, nirmApitA puNyagaNAkhadhiSThA / zrItIrthakRdvimbakadambakasya, spaSTotsavaiSTitamo nirasya // zreSTha dhanyadA pUrvajavAntarAyaprodAmakarmodayato vimaayH| banUna niHzeSanirviyuktaH, padmAkaro vA kamabairvimuktaH // 10 // svanidhanatvAdayatAM vimucya,zreSThIpurI dharmamatiHsa rucyH| kRtvA sthiti tatpurapArzvavatigrAme ma nirvaahvirssiktiti||11|| punaH punastasya purasya yAtAyAtena vRttiM kRtavAn prmaataa|kiyntmpyess kikha svakAlaM, dauHsthyAdatikAmitavAn vizAkham 12 ayekadA''yAtamavekSya dhurya, zrImaccaturmAsakaparva varyam / sutaiH svakIyaH samamApa sArAM, purImayodhyAmavanAbudArAm // 13 // svacaityasopAnakhatAdhirUDhaH, sa yAvadAste mtimaanmuuddhH| catuHsarA mAlikayA'sya mAsA, pUjAkRte'dAyi tadA rsaalaa||1|| puSpaiH samanyarcya jinAdhinAtha, vinirmitoddAmatamampramAtham / citte punaH prApa nije pramoda, kekIva dRSTvA gagane pyodm||15|| 202 R // 10 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtrI samAgatya guroH samIpe'yataH sthito'thAyamasIva niipe| ekAntamAlokya nininda mussA, svarorajAvaM suguroH pursthH16| AkarSakArI guruciH pradattaH, kapardiyakSasya tadAtivittaH / paropakArapravidhAnadadaimantro'sya dharmAdhvani bacakahaH // 17 // caturdazInizyaca saMgatAyAM, kaadmbiniinggkulaasitaayaam|baaraadhyaamaas tameva mantraM, sa yAmayugmApagame svatantram // 1 // mantramanAvaNa kapardanAmA, yo bava prakaTaH sadhApA / taM zreSThinaM pAha catuHsarasya, mAdhyasya devArcanayojitasya // 15 // tvayArjitaM puNyaphavaM yadAya, taddehi meM zredhivarAnivAryam / tadokkametena dade zaraNyaM, kasyApi naikasya sumasya puNyam // 10 // tadIyadharmAdatiraJjitena, zrIbhaDinAzAcaraNAzritana tuSTena yo dayAM vidhAya, sAdharmikatvaM hRdaye nidhAya // 1 // yAviSkRtAH svarNatA vizAlAzcatvAra uccAH kalazA rasAkhAcaturSa kopeSu mahAkhayasyAmuNyArkanimbodayavatprazasyA kRtvaMtyadRzyatvamavApa yatA, prajJApya caitanadAya dkssH| zratha prajAte svagRhaM jagAma, zreSThI pramodAtizayAjirAmaH // 13 // svadharmanindAkaraNodyatanyastadA nijenyo dhanadaH sutebhyaH / tadarpayAmAsa rayAdagaevaM, yakSapradattaM sakalaM hiraNyam // 2 // pituH samIpAvanakhAtuM, vipatpayaHpUraniphdhasetum / thApaccaca saMzativimuktacittAste'pIi jAvAH pribndhvijnyaaH||5|| / tataH paraM yAcakadattadAnA, aInmatArAdhanasAvadhAnAH / pUjAvidhi tIrthakRtAM sRjantaH, saMghasya jati parikahapayantaH // 16 // manAvakAH puNyapathasya santaH, sutAstadIyAH kRpyoksssntH| tatraiva puryA zazimaemasAnaM, cakruH pareSAmapi codhikhAnam // 27 // // iti pUjAviSaye dhanadakayA // aba saroH sevaaphlmuniiryte|sroH sevAhakhokaparakhokAyasArthasAdhinI syAditi atrArSenInamicinamijhAtamAtanyate 203
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadaMza- zrIzavajajinadIkSAdAne nAmivinamI kalamahAkavarAjatanujau na tIra yAsatAM payAdAgatya rAjyazrInArAtrikhAko saptatikA. svIkRtavratamapi shriiyugaadiishmupaasaamaastuH| tadanantaramanayoH kimnuudityaah||1.shaa namivinamINa jayANaM nAgiMdo vijAdANa veyaDke / uttara dAhila sehI saddhI pannAsa nayarAI // 11 asyA arthaH kathAnake daryatezrIzaSajAnatihetoH pannagapatiranyadA dharaNanAmA / aAyAdAyAsaparau namivinamI kIdRzau ca tadA // 1 // kAyotsargasthasya manoH zunodayakRtaH samaunasya / padayorane pAyabaTakaM dattvA kusumapuJjam // // pradipya tato natvA'jUtAmiti / nityameva tau svAmin / asmanyamapi hi nAgaM prayaca kuru mA'ntaraM niyatam ||3||shraaknnyN tadata praturadhunA vatsate-- tiniHsaGgaH / na kimapi deyaM pArSe kathaM mudhA yAcanA kriyte||4||shocy na kiJcidapi jo yAcyaM jaratAghadIkSyate vstu| anutanujUH sa tu rAjA punarAvAM vAcikau putrau / / 5 // nAnyaM samAzrayevadi dAnAvasare tu nAgatAvAvAm |kaaryvshaargtii| jAtau dAtA'yamevAtha // 6 // ityukte sati tAnyAmajyAsapareNa nartRsevAyA: / dharaNenchaNAvAdi prasannacitto'smyahaM yuva yoH|| // svAminyatIva jatyA paricaryA niSphalA pranoH kiM syAt / / sevA suradumasya pradAyinI cintitApAnAm / Mu // yuSayordadAmi vidyA anavadyAH pAlasijhayaH sphItAH / grAhyAstA hi javanyAmanujIviyAM jinennasya // e|| | // 10 // 1 magavatsamIpe. 284
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa0 18 zrAdadAnmudA'STacatvAriMzatsAhasrikA mahAvidyAH / zranAtA viSadbhistAmu catamaH sphuradhidyAH // 10 // prathamA gauryatha gAndhArI prajJaptI sarohiNI khyAtAH / galata yUyaM vidyAsamRddhimAjastakaM zaikham // 11 // svajanaM prayojya tAtrinazvaraM sarvamapi hi kurvAtAm / vaitAnyazailazIrSa zreNyoH saddakSiNottarayoH // 12 // SaSTipurAtyuttaradizi paJcAzaddakSiNAhnayazreNyAm / vinivezya kuruta rAjyaM samAdidezeti jogIndraH // 13 // jinacaityAnAM ca jinAnAM ca tathA caramadehinAM adhinAm / kAryAlayakRtAmatha parAjaviSyanti ye'tyadhamAH // 14 // balavattayA najogAH paravanitAbundhamAnasA ye ca / modayanti tAna kuziSyAniva vidyAH sarvayA sadyaH // 15 // prakaTitanizcala ziSyA (kSA) mityahinetuH prazastimAlikhya / tau tatprasattimuditAvAnamya yugAdijinarAjam // 16 // vanditvA cAhIzaM vimAnamAdhAya puSpakAjikhyam / zrAruhya tadatiramyaM kacamahAkacayoH pradarzya punaH // 17 // zrImayugAdisadgurusevoruphakhaM nivedya jaratasya / zrAdAya svajanajanaM sarva gatvA ca vaitADhye // 18 // zreNyuttaradakSiNayoH saMsthApya purANi cAtiramyANi / niSkaSTakarAjyasukhaM namivina minyAma - nubabhUve // 19 // bahukAlamAkalayya zriyamamakhAmavikalaM vratamupetya / zrI siddhizaikhazIrSe kevasabodhaM samupalabhya // 20 // koTighayasAdhuyutAvakSayapadamA ( patustakau ) sasAdatuH prAnte / sagurusevAphalamidamiha voddhavyaM samagramapi // 21 // yadeM hikAmuSmika kAryasiddhiH, samRddhivRddhizva vizuddhabuddhiH / sa sarUpAstitarAnubhAvaH, sarvo'pyayaM cetasi veditavyaH // 22 // evamAtmani vicintya sudhItiH, samuroH padapayorusevA / sarvakAlamamakhena vidheyA, mAnasena khaSu zurumeghasA (mana) ||23|| // iti sarUpAstiviSaye namivinamidRSTAntaH // 205
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza: * 103 // we ditIyapade " dhammaskarAeM savaNaM vidhAraNaM" iti prakArarUyamekasminneva dRSTAnte samavatAryate / pUrvaM tAvakarmAkSarANAM zravaNamAkanamevAtIva kurvanaM / tadanu tadarthavicAraNamatIva durApaM / samyagarthaparyAlocanaM tu sukRtinAmeva ghaTAmATIkate / zratrArthe cillAtIsutodAhRtirudA hiyate saptatikA. nayarammi khiyinAme phaladasamazoharArAme / paMmicavihiyadappo vippoti ( tthi ) i jannadevRtti // 1 // sAsa cavannavAI mAIvAIe paDhamarehillo / so khuDDae guruNA nivArivi vAcami // 2 // vijita vipino galiyamarja dirika guruhiM imo / sAhUvari rosilo sucoiTa sAsaesurIe // 3 // tatto tatto garcha nimmAyazeSa kuNai so dhammaM / dhikAimAijANaM paraM malA na miTTahe // 4 // tannAI basaMtA tabjakA tammi nehavA bADhaM / parivAyagovaesA pAraNae kammaNaM deI || e // niyacitsatrivAsaM mukhI muSittA vastu jattA saMpatto suraloyaM soyaM sA kAjamADhattA // 6 // pavazya sADuNI pAse khAsevi mulidhammaM / pacitamahAloiya taM paThanaM purAnnaM // 7 // kAlaM kAkaNa mayA zramayAsidhAmucamapattA / zraha jannadevadevo cu ta surakamaNuvicaM // 8 // zralarAya gihe rAyagide nAmayammi varana - yare / dhaNasatyavAhadAsa cikhAiyA tassu jArja // e // nAmaM cikhAiputtotti nimmiyaM siddhi pahie / putrakayamuligaMtA kayAdi kiM niSphalA hoi // 10 // takkAyAe jIvo ghaNasippiilI jaae| paMcanha suyANuvariM saMpannA // 103 // | saMsumA dhUyA // 11 // tIe sa nAvagAhittayammi uvi ghoSa giravaNA / pAyaM dhaNavaMtANaM sisi pAti kammakarA // 12 // purakhobeyakaro muharo kalikakhakAragasAe / nizAmila gihAuM dhaSeNa natu jaggavizeSa // 13 // apana 2.96
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhavanippasUsaMsohaNijAtarumalliM / so sIhaguhaM pakSiM gau~ gajabesa saMphurviM // 14 // paDhamappahArakArI dhArI nittaMsayA bAnistaka / takarasegA hivAI sArDa jimmi // 15 // sagimmi susumA sA itto dittorudehakatijJA / jAyA jubaekAle pAkheyagiriMdadhUyaba // 16 // annAyaparo aha agnayesa zrAhiMsu coraseNAe / jAmo rAyagihammI dhaSamaNi| saMpUriyagihammi // 15 // tattha ghaNanAma sikI hinIkayatisiraLa saridhIe / tassa ya puttI kisa saMsamitti sA majaka tumha dhaNaM // 17 // saMpattA tattha pure annayA munnayAvahA ghorA / zragge cilAiputtaM kAuMdA sabahumAeM // 1 // dhAjavaNamaNupavika pAvina suTi samAracA / zravasozaNaM padAGa sAhittA zrappaNo nAma // 30 // camiyo segasta va sA camiyA takaramimA ramArUvA / gehovari baDhtI citI marAyasikAe // 1 // saMgahiyageisArA tArA va dieyarodae jAe / nacA save corA rorA zca gahiyatnattaza // 2 // tappi sa ko padhAviLa suMsumAju sahasA / saMjA| khA sikI zraha sabAI gharamaNussAI // 13 // gaThana savvaM dacaM saMpAsa mANusANa kusakhaMti / jA pAsa niyadhUyaM tA pitaM na sayapi // 4 // aha vinavA nariMdaM girihaya tassuhamasinaparivAraM / suyapaMcageNa sadhi sikI tappuki| maNuvaggoM // 25 // zranagAvi hu jamgA corA sabaMpi vAliyaM davaM / nayaraM paz te valiyA sasuLe sihI ciDAyassa // 26 // jAvAsanamahIe patto taso imo viciNte| mAmappAsAna zme giNiMti baseNa naNu zrabarkha // 27 // jaha maha | taha eyassavi mA iyata mA maNammi jhya muni / nihaNittu tayaM sIsaM giridaya so amga bakhi // 28 // puva1 kuberaH.2 yathA carikA zyenakare patati tathA saMsumA cilAtIputrakare baTitA. 207
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 104 // ve kampaga mAri muNI DhuMto / kammamunaM taM susamA judhAi purAvihiyaM // 27 // to vimasammazo so ghaTo niyato purA nimugge / girihantu suyAdehaM patto zrI mAruvI // 30 // jA jibhUkhasahiyA phuraMtacittA latama yasirayA / sabisAdA ya sAddA nahasirisAriyA jA ya // 31 // tIe majjAva mirja nami tadAhA jA siddhI / dudiyAnusogaco tA maJcaharakaNo jArja // 32 // ciMtitameso sammokimeyamasamaMjasaM samunnUyaM / pur3iyA iyA kaha hA pitA khu zramhANaM // 33 // kiM iMdajAnameye kiM vA divassa vilasiyamatulaM / zravA parikUlatte kammANaM kiM na saMjai 1 // 34 // zradUre piyA divA na saMbalaM taha nityariyavaM kaI basaNaM // 35 // iya parijAviya jaliyA tayA viSayANamaMta sirakamakhA / maM narakeNa zraho saMpa niyajI viyaM dharaha || 36 | nagaraM gaMtUya ta pacA dANAzpunnakaraNehiM / kutra zrampavisuddhiM mA amda kulaskacaM hota // 37 // paMcattamuvagae paMcasuvi pasatyavaMsa tilaesu / to paDhamasutaM puo ko tumaM tAya // 38 // kimapyaviyappediM eyaM mayamaMgameva naskecha / to tehiM tahA vihiyaM dhAttadudehiM sabahiM // 35 // jotyamiha taheva atula muhAra hiyamuzievi jada nAyAdhammaka hAeN jAsiyaM tad muNaiyavaM // 40 // saMpatto dhasiDI hiDIkayamANaso nuhAuM / rAyagimimI tarja mayakicAI kAsI ya // 41 // tatto niyajihasue Aroviya gehajAramiva khaMje / sirivIra jilesarapayakamakhe jakhattamuvagamma // 42 // pava paricaya vaDiya sAvajajogasaMcAraM / ikArasaMgadhArI bahUSi vAsANi uggatavaM // 43 // kADhaM sor3ammasuro kosAU suro samuppanno / ai so vilAputo raco tavayA pilAe // 44 // avakosI kayakhaggo caito 2.09 sahakA li
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ F RE -X- darikaNAnimuhameso / piThai egaM samaNaM kAlassaggadhyi tattha // 45 // avaskarahiM samma dhamma maha kaisu jo mahAsa-12 maNa / no ce tui sIsamahaM ciMdittu phasava pAmissaM // 46 // uvauMgarDa viyANiya tappamitroiM muNI samunnavai / cavasamaviveyasaMvarapayatiyamimamamayaviM'samaM // 4||n hu saMkilesabahukhe vANe garna mahociyamavassaM / iya vinAya mahappA vihaguba sa vomamuDDINo // 40 // tatto cilAputto tatto'vi dupAvapuMjagimheNa / sittoba payatiyuUlasIyavasalie saMjA ||4e // ciMtA cice satte kArumamagapamubahato so| payatiyameyamaNagdhaM maNiva naNu mupivaIdinaM // 5 // | kohavasaTTo ayaM katto maha uvasamassa leso'vi / tatto jAvajIva mae kasAyA pricttaa||51||dhnnsynnaavivegod kAyaco taha bhae pamatteNa / iya nAuM sIsaM taha khaggaM hatthAna miheza // 22 // maNadiyAe niccaM kAyavo saMvaro mae'vassaM / evaM dhImasaMto nizcalakA chiLa eso // 53 // dhanno so naNu samaNo tinni payA majja jeNa uvA / aha-17 mavi takahiyapadde ga sAmi niyakA // 54 // zya ciMta (ti) rassa tassa ya rudirakharaMTiyataNussa gaMdheNa / kImITa niggayAI khAzcamArajhameyAdi // 55 // pAyatalaM niMdittA viNiggayA tAna sIsadesaMmi / taha jakAriyaM dehaM jaha jAyaM cAkhie tujhaM // 56 // dehammi doharAI jAyAI sayasahassavidAI / mukkayarAsINa zmANi kimiha nikAemaggANi // 5 // anivi taNupI ahiyAsaMto cilAiputto so| suhakANADe na cabA meruba azva nikNpo|| 50 // nakkicckA -- khimasarIreNa teNa siNa / zraSThAzyadivasate lAgyapAMtamaNupattaM // e // saMpatto surakhoe sahasAre saarsusksNjaar|| badupurakasamuttAre cidAtto guNapavitto // 6 // tArisapAvizvanihI bahIva pratibadosaromico / jaM sovi gaDe 205 %%****
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. chapadeza- // 10 // samgata dhammarakaraviyArapharsa // 61 // eya viyANitu viyAraNAe, dhammaskarANaM phakhamuttamusamaM / sammaM viyAreha sutaptamagaM, saggaM va sikI jar3a hoi nilayaM // 6 // ||iti dhArizravaNavicAraNopari zrIcivAtIsutakathAnakam / / atha tavovihANamiti dRSTAntena raDhIkriyatekayaMgalAmahApuryAmaryamevojjvalastviSA / zrIvIraH samavAsASIMcI maNirivAGginAm // 1 // caturvedasmRtiprAjJaH zrAvastIpuri vizrutaH / gardalAliparivrAjaH ziSyo'nUskandanAmakaH ||3||s zrIvIrasya ziSyeNa prazcita: piGgalena joH / skandakAkhyAhi kiM khokaH sAnto'nAdirutAstyasau ? // 3 // jIvaH siddhistathA sidhAH kiM sAntAH 1 kimnaadyH| *kana vA maraNenAtra jIvAH saMsRticAriNaH // 4 // kena cAntakarAH sattvAH saMsArasya smRtAH1 vada / praznottarAeyajAnA nastUSNIkatvamadhAttataH // 5||histriH pRSTe'pi maunyasthAttataH zrAvastikApuri / zrIvIramAgataM jJAtvA janazreNigamAgamAt // 6 // tataH svayaM cacAca svasandehApanuttaye / zrIvIrasannidhauskandakapiratyantadakSiNaH // 7piGgasapraznavAkyAramavettAramavetya tam / zrIvIroktyA gautamezaH saMmukhInaH samAgamat // 7 // skandaka svAgataM te bhoH praznavAkyAnabhijJatAm / proktavA~stvaM karma vesi / zrIvIrAvismitastataH // e|| bAdaM pramuditaH svAnte :zrIvIra skanda bhAnamat / tataH sphuTamayAcaSTa sandehArthAn jagatpanuH // 10 // skandaka vyato khoka ekamavyastato'ntanAk / kSetrataH sarvadikacake | samAH kottikottyH||11yojnaanaaN hi vizeyAH sAntatA'taH prarUpitA / jAvato'nanta eSa sthAdanantAH paryayA 210 105 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ytH||15|| evaM jIvazca sidhizca sidhA zeyAH prajedataH / vinedaM maraNaM skanda bAkhapAmityayogataH // 13 // sRjn| bAlamRti jIvo'nantayoniSvanAratam / zrAtmAnaM mukhitaM kuryAdanAryAcAracakSuraH // 14 // prAzamRtyA punarjIvaH saMsAra khAyedakham / evaM cIroktimAkarya skandakaH pratibuzavAn // 15 // javAraNyamidaM svAmin jarAjanmamahAgninA / pradIptaM | jagavannAste kiM karomi ! samAdiza // 16 // yathA gRhe gRhe dIpte'gninA vastusamuccayam / bahiniSkAzayetsAraM tayAtmAnamaI prajo // 17 // bahini:sArayiSyAmi yuSmatpadaniSevaNAt / tato'sau vratamAdRtya pAlayAmAsa nizcakhaH // 17 // vatsa yajhena gantavyamAsitavyaM ca yatnataH / nokavyaM ca (pra) yatnena jASitavyaM prayalataH // 19 // na hi pramAdinA jAvyaM saMyame saMyatAtmanA / evaMvidhAniH zivAliH zikSitaH svAminA svayam // 30 // ekAdazAjhyA adhyetA kRtodapratapA abhUt / zrIvIropAstiraktAtmA'nagArAdhvani dhIradhIH // 21 // pratimA bAdazAsI ca siSeve gurvanujJayA / tatazca guNarajJAdhavAntamakarosaraH // 12 // caturthaSaSThadazamASTamaghAdazasaMjhakaiH / mAsAjhamAsapaNaistapojirvividhAtmakaiH // 13 // mAnasa jAvayannAste nityaM kAdaza jaavnaaH| kRzAGgaH sutarAM jajJe nirmAsaH zoNitokitaH // 24 // yAtyAyAti ca sattvena kvvenaanggvrtinaa| samubhiravi giraM glAyatyaglAnako'pi san // 25 // zrIvIrAdezamAsAdyAnazanaM sa prapedivAn / zojanAdhyavasAyaH san pAdapopagama vyadhAt // 26 // itthaM sa skandakaH sAdhutretaM dAdazavatsarIm / prapATya kAkhadharmeNAcyutaM svargamathAsadat // 27 // tatazyutvA videhAkhye varSe janmApya satkukhe / sidhi prayAsyati kSipraM pradIpAzeSakarmakaH // 20 // itthaM zrIskandakodantamatizrI kRtya karmayoH / tapasyAyAmavizrAntaM dhanyaH kAryaH parizramaH // // gati tapoviSaye sndkdRssttaantH| 211 4.36
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza aba gRhasthAnAM dAnadharmaprAdhAnyakhyApanArtha dRSTAntamAha saptatika zivadhisamavRSanaM vRSalapuraM nAma pattanamihAsti / gorasakhAkhasahadayA yatra prAjJAzca gopAkhAH // 1 // stupakaraemakanAmodyAnaM gAnaM sajanti satra janAH / sahAre janatA sarakSAH adyAlasamAstaravaH // // tatrAsti pUrNayakSAyatanaM natana-14 ndivRsiMjananam / yadyAtrAgatasokAH zokArtinarAnna pazyanti // 3 // vanamiva mAlAkArastatpratipAkhayati pattanaM nRpa-18 tiH / rAjyasamRdhinAvadhanAvaDAkhyaH prathitanAmA ||4||shrskhlitshiikhniitisttpshii mAlatIti saMjajhe / cizIsaparimalaguNairyA'jinavA mAlatIvAlAt // 5 // sA''dhivyAdhivimuktA mukkAvatike va nimasaguNAjhyA / sukhanizAsaMsuptA punarIpajAgratI kizcit / / 6 // anyatra dine prAtaH prAyaH kSaNadANe narenjarjanI / mukhakamalamanivizantaM zAntaM hayadamaghAkSIt / / 7 // yugmam // bhUpatimupetya sAkhyatsAkSAdrAkSAkirA girA rAzI / taM svamamAtmadRSTaM rAjJoddiSTaM mano'jI-8 Tam // // rAjyadhurINo'rIko mahApravINo jabaddahe sUnuH / jAvIti tannizamya jagAma nijadhAma vAmAhI // 5 // raja-14 nIzeSa gamayAmAsa mahAmodamepuramanaskA / devagurusphuraphurutaragItairgItairnijasakhIliH // 10 // prAtarakhakRtadehastUrNamala-ha hatya viSTaraM nUpaH / svapnavicAraNacaturAnarAn samAsya tAnUce // 11 // kathayata noH prAzanarAH svapnasyaitasya kiM phalaM nAdi / te'pyAlocya mithastaM tadAduravadhAraya svAmin // 13 // syAtA asmanbAsne catvAriMzayIyutAH (zuna) svamAH / // 106 viMzatteSu mahAntaH prAptAH prAzakhokena // 13 // jinacakradharajananyaH pazyanti caturdaza vipapravRtIna / teSu ca saptacatu1 banI-patnI. 2 siMham, 3 anaddhaH 212 CSEXY
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ kakasayakA~stAniha svapnAn // 14 // vIkSante'dAtapuNyA halavRdakha (harihalana ) maemakhIkarAjAmbAH / devyA nidisiMhaH svame yojnaakaarH|| 15 // tasya prajAvataH khalu navitA savitA kulAmbujomAse / rAjyazrIjaratnotA hai moktA vA samanaH samaye // 16 // visasarja zUmijata satkRtya vicitravastratAmbUDhaH / te'pyApurnijasana pramuditahRdayAH pradAnena // 17 // denyapi bajAra garna rohaNadharapIva ratnamantaHstham / samaye prAsUta sutaM pUrvAzA ravimivoddIptam / / 10 // vardhApanakamakAri kSitipena nijAGgajanmajanmadine / sarvatra pure sAni toraNacandanaghaTanyAsaH // 15 // karo nandi-15 hai karo hyasmAkamayaM svayaM suradrumavat / tasmAdasyAstvanidhA'nvarthatayA janandiriti / / 28 // catRdhe haricandanavanmaSThayo-16 yAmeSa suvapurAvAse / pravyApnuvan samagraM svavapuHsaurajanavizvam // 21 // sarvakalAkauzayaM tasyAtuTyaM balUba dehastham / / na hi citrANi zikhaeimaya kRtAni sahajAni kiM nu syuH // 22 // tAruNyazikharizikharAruDho'pi prauDhimAnamApannaH / / na hi sanmArgaskhalana manAgapi prAptametasya // 23 // prAsAdapaJcazatikA sa kArayitvA sutasya vAsakRte / kanyAnAM paJca-15 zataM vivAdayAmAsa gurujUtyA / / 24 / / strIliH saha rattamanA dhanvanavakAmalogasaukhyAni / dogunyukadeva shvaapsrojiruddaamkaamaajiH|| 25 // stupakaraemodyAne'nyadA sadA sevitaH murairasuraiH / samavasasAra svAmI cAmIkararugmahAvIraH // 26 // vIrAgamanajJApanataH vitipatimetya sapadi vanapAlaH / rAjasajAmInamayo sanvaramAnandayAmAsa // 27 // sA-11 kAdazalakSAnama vismervdnnynaanH| pradadau nagavacandanahetoH svayameSa nisskraantH|| 20 // kozikavadhistArAmatvA natvA jagatpati vIram / niSasAda sAdamuktaH sanjAnandimahImaghavA // 25 // yojanavistArieyA vANyA pANyAtmajodhakA 2-13
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ epadeza- // 10 // riyA / anurupadideza dharma samyagdharmAvabodhakRte // 30 ||jvyaa nRjanma phursatamupakSanya budhA mudhA pramAdena / mA hAra- saptatikA. yadhvamAjavayuktA dharme kuruta yatnam // 31 // saMsArAraNyagatau rAgaSI viSI vijetanyo / yo dharmadhanaM haratastaskaravadhi-17 zvavizvasya // 3 // samyagupAsyaH svAmI sarvajJaH saGguruH samAsevyaH / kevalanRtprAptaH kAryoM dharmaH sadAkAlam // 33 // pIyUSavadatimadhurAM zrutyaJjalinA prapIya vIragiram / pratipade kAdazadhA saha samyaktvena gRhidhamam // 34 // samayA jana-] kina nijaM jagAma dhAma prsnndhiistnyH| gRhidharmAdAnavazAnmanvAnaH svaM kRtAryatayA / / 35 // svAminamAnamyAtha proce / shriigautmstmshchedii| jagavannRjuvinuvadasau saujAmyaramAnnirAmAGgaH // 36 // sundararUpazrImAn vidhuvatsaumyAnanAjAnA8 nandI sAdhUnAmapyadhikaH prabodhakarakena dharmaNa // 37 // zrInajanandiriti tatvAvasare svareNa madhureNa / lagavAnUce te prati puryAmiha puekarI kieyAm // 30 // prAgjanmani vijayAkhyastanujanmA'jani nRpasya sukumaarH| so'nyatra dine pazyanagaramapazyatsamAyAntam // 35 // jaikyakRte namasthaM zrIyugabAhuparnu zulaM mUrtyA / madhyaMdine dinezvaravadatisatejaskamatira tapasA // 40 // sahasA gRhoparisthastataH samuttIrya vrydhairyshriiH| saptASTapadAnyanimukhametya tatatiH pradakSiNyA // 41 // vanditvA vijJapayAmAsa vidhAya prasAdamIza mayi / khAgAhArakRte prajurapyAgAt kSaNAdeva // 42 // vistAritavAn jagavAn karakamakhaM vimalakomasaM vipukham / / navarasavatI rsvtiimdaanmudaa'jyuditromaanycH|| 43 // pratilAnayi (bamjaya) tA asyA trikazusyA'nena tIrthakarasAdhum / phasamatulametadarjitamUrjitamatyataM dadhatA / / / / sukRtAnuvandhi sukRtaM | // 10 // 1 amUnAM devAnAM vibhurindrasaddhat. 214
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ % % % 4 rAjyazrIsujaganogasaMyogAH / bodheH susajatvamayo nRtnavaH saMsAratumchatvam // 45 // divyAni tatra paJca prakaTIjUtAni sArajUtAni / khelorarUpaH samajani ninedivi devapunkunayaH // 46 // dAnamaho dAnamaho ityudghoSaH suraiya'dhAyi div| zramilanmahAjanaughaH prazazaMsa kumAravaradAnam // 45 // vijayo vijayazrInAk prajUtakAkhaM vidhAya jinadharmam / dAnaprajAvataH khalu samajUdiha janandiriti // 40 // punarinmannatiravadatsvAminneSa prataM gRhISyati kim / / samaye sAsyati / samyagdharmamasevI (masohI) kumAro'tha // e|| aSTabhyAdiSu parvasu pauSadhazAkhAmupetya stymnaaH| saMzodhyocAranuvaM kuzasaMstAraM samAruhya // 50 // aSTamajakatapojAk pauSadhamauSadhasamAnamagharoge / akarodanyatra dine jinezapadapadmaSaTparapaH // 51 // tapasaH pariNatisamaye rajanIzeSe vyacintayadidaM sH| dhanyAni tAni nagarapAmAkaragirivanAnIha // 22 // yatra zrIvIravinurviharati harati prabhUtapApatamaH / darSayatti bhavyapadmAn viriva sajhAnakiraNaparaH // 53 // dhanyAste rAjasutAH sAmantAH zreSThinandanAzca janAH / pranupadakamalopAnte pratipadyante yake caraNam // 55 // yadyatra kadApyadya prasadya sayaH sameti jagadIzaH / tadaI tatpadamUkhe dIkSAM kahIkaromi mudA // 55 // jJAtveti tanmanogatamarthamanaprayogahamIraH / samavastaH prastayazAH surAsurazreNisaMseyyaH // 16 // tatpadapajhanamasyAhetozceto'nimAnamutsRjya zrIjanandisahitaH kSitipastatrAjagAma javAt // 55 // samyak prajumAnamya kSitinuk svocitamahImakhaMcakre / tApaTadhAmadhuradhvaninA dharma didaMza vituH // 57 // navyA javavAriniSA cintAmaNivatsuavalo nRtnavaH / tatrApyAyoM dezama bAMsamakukhasamubhUtiH / / e // tatrApi nirAmayatA duravApA pApato nivRttimatiH / tatsarvamApya kAryA prabhAdaviratidhRti 215 :04-16-----54-..
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadaMza-zoryA // 60 // ityAdi nizamya jabogasamutpAdinImanItijidam / jagavANI jhoSIpAkhaH saMprApa nijsjh||6|| mAnita svAminamAha kumAraH pramajyAmArya saMgRhIye'ham / pRSTvA pitarau kiM tu pratibandho vatsa no kAryaH // 6 // iti jagavati // 10 // badati sati. mApa svagRhaM praNamya pitRcaraNau / zrImAnandirevaM vijJapti taMtanIti sma / / 63 // zrIvIramukhAmjojAnmayA-[2 linavA tikhAlasatvena / dharmamadhu madhuramA (tA) JcitabhApItamatIva saukhyakaram // 6 // tanmama rucitaM nizcitamucita kRtyaM hRdantare viditam / zrutvA jagadaturevaM pitarau tvaM vatsa kRtapuNyaH // 65 // mistririti nigadite sati nRpasUH provAca mAtRpitraye / javadanumatyA vratamahamabaica svIkariSyAmi // 66 // karNakaTu kaMkaTukavAkyaM zrutvA mumUrSa tajananI / pragu-4 pIkRtA ca satkSaNamevaiSA vyasapadityuccaiH // 67 // hA vatsa svachamate janito'si bahUpayAcitazatasvam / mAmazaraNAmapAsya zrAmaNyaM zrayasi kathamadhunA ? // 6 // brajati tvayi matpANA yAtArastUrNameva shokaartaaH| jIvanti jalacarAH kimu saMzuSke nimnagAsakhikhe // 6e // yAvajIvAmo vayamiha tAvattiSTha ziSTa nijakagRhe / tadanu pravRkSasaMtatirante yatidharmajAglUyAH // 70 // iti jaNiti nijamAtuH zrutisAtkRtvA narenghasUH prAha / vidyukSatAkarizruticaTukhatare jIvitavye'smin // 31 // sthairyAzApratibandhaH kasya syAdyasya cetanA mhtii| maraNamavazyaM zaraNaM sarvepAmasumatAM niyatam / // 12 // pitarau-nandana nandanavanavatsalAyamatIva tAvaka deham / tatsukhajogavilAsAnAnUya tato vrataM cara noH // 73 // 17 // kumAraH-vividhAdhivyAdhigRhaM vapurapavitraM prapAtukamavazyam / taJjIrNataNakuTIvattadidAnImastu me dIkSa // 14 // pitarau-10 etA panitAH sukulotpazAstAruNyarUpasaMpannAH / paJcazatapramitAH kathamiha nAvinyazyutAkhambAH // 15 // kumAraH-viSa 216
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ saM* 11 mizritapAyasavadiSamAn viSayAnniSevate ko'tra / azucIna zucisamutyAn svasmin pAvitryamabhilASI ( kAna )||76 // pittarau - pUrva japaramparAgata vittamidaM dehi mujha joH svairam / pazcAghArthakasamaye pratipadyasva taMja | pra // kumAra:vijave kaH prativandhastaskarasa lilAnakhapralayajAji / yasmAdirodhajAjaH suhRdo'pi bhaveyuriha vizve // 78 // pitarauyadbhabhUtatarorAliGganamiha suduSkaraM puMsAm / taghatsukhocitAnAM javAhazAnAM pratAcaraNam // 77 // kumAraH - ye kAtarA narAH syusteSAmiha puSkaraM samagramapi / dhIrAtmanAM tu puMsAmasAdhyamiha kimapi khakhu nAsti // 80 // zratanizcayamavagatya kSamAdhipastamaniSicya dinamekam / rAjye mahAgrahItyAtmaja mityUce madhuravAcA // 81 // kiM dadmastubhyamaho tadanu kumArasvamedhamAcakhyAM / dehi rajoho nArayaH // 02 // prayamapi dvitayI dAnAdAnAyya medinI maghavA yApayadasmai lakSaM samarpya punarAya divAkIrtim // 83 // caturaGgulIM (khAn ) vimuktvA (thya tu ) kezAnapasArayetyattApata tam / tenApi tathA vihite prasArya paramagrahI devI // 84 // saMkhApya cArcayitvA pavitrAna tAn baddhA / cAra ekaraeAntargandhavyainiMcipa // 85 // bhUyo'pi kAJcanamayaiH kalazera tizItalaiH sakhilapUraiH / snAnaM ca kArayitvA vilipya haricandanairdeham // 86 // paridhApya vakhayugala kanakamayairjuSaviSya nRzam / nijakArita zitrikAyAmAropya mahIpatiH svasutam // 09 // pUrvAbhimukhasthApitapIThe vinivezya zakracaduciram / zrAtmAnamamanyata sa kRtArtha - |muttamasutA caraNAt // 88 // dharmadhvajAdi khAtvA dakSiNanaprAsane kumArAmbA / niSasAda sAdavidhurA dhAtrI vAmasyapIThAgre 1 viSAdavikA.. 2.17
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza-H 10e % e||ekaa tarUNI nidadhau kumArazI sphuratmajaM utram / satyAryayoH surUpe pAmarahaste sthite naayauN|e.|| pUrvasyAMsaptatitra. vyajanakarA itanurazRGgArapANayazcAsthuH / svarvanitA zva vanitAH sva (su) ruupkssaavnnygunnmhitaaH||1|| samarUpayobanAnAM samAnagRdhivaSamambaradhanAnAm / diptA'tho zivikA rAjasutAnAM sahasreNa // 5 // purato'STamaGgakhAni prata-X sthire maGgalaikahetUni / pratyekaM cASTazataM cacAla rayaturagagajasatkam / / e3 // asiyaSTidhvajakuntapaharaNajaradhAriNaH prasUtanarAH / jayajayaravamukharamukhAstadanu pani prasthitAH pracarAH // // kalpadvariva prathayannarthajaraM prArthanAparanarejyaH / dakSiekareNa nRNAmAkhimAkhAH prtiic|| 5 // mahilAjiraasIniH parasparaM daryamAnarUpakakhaH / protphulocanajanairnirIka (ya) mANaH prasanmAsyaH // 6 // saMprArthyamAnasaGgAH sahRdayahadayaiH parispharana prItyA / saMstUyamAnamahimA himAMzuriva sucaturacakoraiH ||e // saMgrApa pApaharaNaM zaraNaM saMsArajItajantUnAm / vizvazrIjarazaraNa kumArarAjaH samavasaraNam // hapathamupAgate zrIvIre tarasA'vatIrya zibikAtaH / kRtvA pradakSiNAtrayamepa vavande mudA nAtham // // praNipatya prajumevaM vikRpayAmAsatustataH pitarau / eko'yamasmadAramaja iSTaH sa ca jaatjaavtH||10|| yuSmacaraNopAnte pravrajyAmIhate vayaM tunyam / dazaH sacittannizAmakSAmadhiyA'dha gRhantu ||11||prnnaa'jaalin kAryaH pratibandhastadanu jaghanandirayo / gatvezAnadizaM svayamamucapurAjaraNajAram // 1.3 // kezakakhApamakhuzamiSTharatarapaJcamuSTijiraniSTam / duSkarmajA- // 10 // khamiva sa prasAcIrdevyadhatta paTam // 103 ||iisvicitr netrAnuvAridhArApravarSiSI ghanavat / jagRhe sA''ravAsImA1khena vicitraM citravantaM paTamityatrAnvayaH paTe iMsacitramatIsyA, 218 STERS-2055RAEBAR.25%25A-- 25
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ sInamanA jinAzAyAm // 104 // asmina vatsaka yatitavyaM mA kRSThAH pramAdajaram / jananItyudIrya tanayaM prati sana nijaM jagAma tataH // 105 // zraha kumAraH svAmineSa javo nanu davopamAdhArI / yatrAneke sattvA duHkhAgninareza dAnte // 106 // tadupazamAya ghanAghanasarvotkRSToruvRSTisRSTisamAm / dehi prasadya dIkSAmarthyArttiviSAdatApahAm // 107 // tadanu svamukhena vinirakhAni / anuziSTimityabhASata pravarttitanyaM yatanayaiva // 100 // sthAne yAne pAne'zane tathA samupavezane zayane / vacane vihAraracane prANiparitrANakRdbhava joH // 105 // tava gIstatheti netaH prapadyamAnaH sa matranandimuniH / zradhyayanArthaM sthaviropAnte'tha sthApayAMcakre // 110 // vidhivatkRtorutapasA vratapAlanatatpareNa navamuninA / ekAdazAjJapadhItA stokenAneisA'nena // 111 // suciraM prapAsya saMyamamante saMkhyi mAsamekamasau / AlocitasarvainAH saudharmamavApa suralokam // 112 // tatropanujya jogAnaviyogAnAyuSaH iye cyutvA / prApyottamakukhajanma prapAsya dharma gRhasthAnAm // 113 // prAnte prapatha dIkSAM jAvI devaH sanatkumAre'sau / evaM brahmaNi zukrAnatanAmanyArakhe cApi // 114 // tatsA (smA ) tsarvArthAkhye caturdazastreSu janmasu sureSu / viSayasukhAnyanubhUtvA ( ya ca ) tato videhe naro bhUtvA // 115 // pratipadya pratrajyAmajyAyaH sthAnavarjanodyukkAm / prakSiptasarvakarmA kevalamAsAdya varabodham // 116 // prApsyatyakSyamohAnatamu jJAnadarzanasahAyaH / jyotirmayatAmayate yatrAtmA'sau pradIpa iva // 117 // zrImanandicaritaM caritaM guNaugharA 1 bhagavatA. 219
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA upadeza-karNya karyapuTakaiH paTayo manuSyAH / satpAtradAnavidhaye nidhaye zujAnA, nityocatAH suciditArthacarA javantu // 11 // ||iti supAtradAnopari zrIjananandicArataM zrIvipAka zrutAkhyAtaM samAptam / atha sarvakaSAyaparijihIrSayopadezakAnyamupadazyatekohAzyA solasa je kasAyA, paJcakarUvA naNu te pisaayaa| balAta te khoyAmamaM samaggaM, mulaM samapati tahA udaggaM // 30 // vyAkhyA-krodha AdiryeSAM te krodhAdikAH / SaT ca daza ca poza ye kaSAyAH prasidharUpAH / kaSAyeSu krodha eva mukhyastadanuvatI mAnazca, yoretayoravinAjAvaH, yatra krodhastatra mAnenAvazyaM jAvyam / yatra ca mAyA tatra khojA, etayorapi ekAcayitvaM, yaH pumAn mAyAvAn so'vazya khojAnita eva, yaH kazcinnirmAyaH sa nirloja eva / teca kapAyAH koSamAnamAyAlonarUpAzcatvAraH pratyeka saMjvalanapratyAkhyAnApratyAkhyAnAnantAnubagdhijedena pomaza bojhbyaaH| saM patra jvakhayanti cAritriNamapIti sNshvsnaaH| pratyAkhyAnAvaraNAH srvvirtinissedhkaaH| na vidyate pratyAkhyAnaM dezasarvaviratirUpaM yeSu te'pratyAkhyAnAH / ananta javamanuvanantIti anantAnubandhinaH / yadyapi caiSAM zeSakaSAyodayarahitAnAmudayo / nAsti tathApyavazyamanantasaMsAramUkhakAraNamithyAtvodayAdapakatvAdeSAmevAnantAnubandhitvavyapadezaH / yamukta-"jAjIvaparisacacamAsaparakagA nirayatirinarA zramarA / sammANusaMbavirabahaskAyaparicAyakarA ||1||"vyaakhyaa-yaavlii (gha) varSAdIn gavantIti spratyayaH / vyavahArata ityuktaM, anyathA bAhubaDyAdInAM pazAdiparato'pi saMjvakhanAyavasthitiH 220
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrUyate / anyeSAM saMyatAdInAM cAnantAnubanbhyAdInAmudayasya zravaNAt antarmudika kAlaM yAvat / kAraNe kAryopacArAt kaSAyA anantAnuvandhyAdayo'pi narakAdidAH / idamapi vyavahArAzritameva, anyathA hyanantAnubandhyudayavatAmapi mithyArAM keSAMciparitanauveyakeghUtpattiH zrUyate / pratyAkhyAnAcaraNodayavatAM dezaviratAnAM devagatiH / zrapratyAkhyAnodayavatAM ca samyagdRSTidevAnAM ca manuSyagatiH / zratha enyaH SomazanedenyaH catuHSaSTijedA thapyunAvitAH saMjavanti / yathA saMvakSanaH saMjvalanakrodhaH, saMjvalanaH pratyAkhyAnakrodhaH, saMjvakhano'pratyAkhyAnakrodhaH, sNjvkhno'nntaanubndhikrodhH| evaM pratyAkhyAnApratyAkhyAnAnantAnubandhikrodhAH pratyekaM caturnedAH kRtAH pomazajedanAjaH syuH / evaM mAnamAyAkhojA api 4 pratyekaM pomazapomazanedAH syuH / sarve militAH catuHSaSTinavanti / yadyeSAM catuHSaSTinedatvaM na syAttahiM zrIkRSNazreNika-18 satyakyAdayaH kSAyikasamyaktvadhAriNo'pi kathaM narakagatijAjaH syuH / paraM tatra saMjvalanAnantAnuvandhyudaya eva kAraNamiti tattvaM / "paJcaraketi" pratyakSarUpA dRzyarUpAH / nanu nizcitaM / te kaSAyAH pizAcA eva mntvyaaH| teSAM kartavyamAha-ukhayanti te kapAyA lokaM imaM pratyakSopalakSyamANaM samastaM / tathA 5:khaM zArIramAnasAdikaM samarpayantyudagraM mahAviSamiti gAthArthaH // 30 // ye ca kapAyapizAcairna ulitAsta eva dhIrAH prakhyApyante na vitare / taparizrIdamadantarAjarSisandhimAijUnAmilijAlasthala pasattha, tilavama jihiM jae vasa surathA zAI (3) vavahAri ya loya astha, na du dIsa jiddi puravatthasatya // // ciMtinu citti avisama zrastha, karayakhi kakSatavaravanasatva / susikhoyajuttikAraNi pasatya, 221 XXXXXANA+.43
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 111 // jihiM paMmiyasama na suhasatya // 2 // jibaki ( Di) yakaMcaNakaM timIsa, kalasukhajoidiM syaNidIsa aMtara na muNika jagiriM vIsu taM nayara tthi id ityisIsa (su) // 3 // kuMdujAlamaMjulasa bala daMta, mutthiyadI eddaghaNadASardita / amariMdatulanavarUtrakaMta, davadaMta tattha vasumaIkaMta // 4 // jeNujharanu (tU) yavalasAdasee, samaraMgaNi jittiyatre riseNa / hima kiraNa ruppa sesutreNa, bhUmaMgala dhavasiya niyajase // e // so jarAsiMdhu pamivAsudeva, saMsevaNa katihi maNuAdeva / davadaMta rAyagirihi patta, bahumanniya tevi sinajunta // 6 // ityaMtari itthipuravarADa, niggazciyaviSa nAhie ba( ba ) rAca / tasu desuriya paMkavehiM, paMcahiM maMcitaM // 7 // taM caramAinniya javeNa, davadaMtana mitrazNA caraSa / itthiyapura vediya niyamakheNa, jadda nahayala sayaluvi vaddatreNa // 8 // jAkhAvara paMkatra caramudeza, nivasaMta desa amda suddeNa / ubAsiya tAsi na Tu baleSa, tumhediM kiMtu niDara ulekha // e // na du esa vIraloyANa magga, jaM kikara bala kAra risajugga / tumhe uttamarva supravAya, tatthavi puSa paMca ya paMruvAya // 10 // ja a parakama kovi tumcha, nigmaliya duggavarAja zramha saMmuha zrAveviNa juna kheDU, pariNIyacakasiri pAya deDu // 11 // avi na kiMci gayamatthi tumha, juyakaMDU khivAca rapidiM zramha / iya dUzravayati te takiyA ya, duggaMtari saMtiya khaDiyA va // 12 // jaha bhUsaga mAriyanae, citi vivaMtari viggahe / tad appA rakiya paMkavehiM, itSiNapuraggi nilukkaehiM // 13 // tihiM duggaroha nadie kare vi, vAhiraniyanara baMdihiM dharevi / davadaMtarAja niyavANi patta, nayamaggi rakhA pAkhara pavitta // 14 // yaha kaba divasaMtirihiM tattha, sirine minAdgazahara pasatya / siridhammagho samUriMdacaMda, jiva darisiya dhammi 221 rASThatikA. // 111 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECE A yakumuyarvida // 15 // tatyAgayamuNigaNamazrareDiM, araviMda jema seviya surehiM / barvadaNakati samei rAje, pakSamai bahanacihi sUripATha // 16 // taddesAeraMjiyamANasee, seviyaveraggarasAyaNeNa / dhanarAmuniyamasesa, visayAzsuka para kae esa // 17 // pamilatA jamaraNa, pariyANamayazAina gaNiya teNa / vaha suttazcAtyasikha sahevi, guruvANa mahama sIsihi gaddevi // 17 // gIyatvaguNihiM aggaMjaNIya, suramANavadANavaputrANIya / ekAca sa muNi kara vihAra, zradhArasahasasIDaMga dhAra // 15 // davadaMtarAyarisi gayapuraMmi, samuvAgaya paMvapuravaNammi / kiri muttimaMta jagiSamma eha, ceraggaraMga azcaMga deha / / 28 // so puravAri giya kAusagi, arakohiya suranarakhavaravaggi / meruva niSpakapaMguvaMga, akohamANa paricasasaMga // 1 // (ghAta) rayavAmIkakihiM pariyaesakrihi, diDa paMcadi paMjhavihiM / so muNivaratarakaNa deza parakaNa vaMdiya atiparabasihi // 12 // kayapugna dhana munivara mahaMta, davadaMta rAyarisi vijayavaMta / eyassa namasapadasaNa, duroNa riya nAsakhaNeNa // 13 // nissaMgasiromaNi samAsIha, muhimaNi zmassa la paDhamasIha / tie | jema jee paricasa rakadhaNapariyaNasuMdararUvAnakA // 24 // paMcahi paMjhavi kiya paramannatti, zya kani suNatuvi appkitti| na vANa cittahamati mApa, zka kAya niyamaNi sukkakANa // 25 // caliesu tesu iya muNi dhuNisu, kohaNa ityatara patu / pamimadhyi dica teNa sAhu, tamuvari tharuccha so asAhu // 16 // eeNa zramha azvajasa dicha, gaDharoha kariya jayasirIya khilAzya puSavera saMjariya citti, so bIjapUri tAmez katti // 27 // taM dadhu tassa pariyaNa zrasesa, sappativadhamarisavisesa | pAhAyasaMmithAipa sAhu, sujAvi saii so niravarAhu // 17 // razvAmiyacakhiyajuhi 2.2-3
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza DiseNa, mukhirAyamapilTiya patriveNa / bahupatthara niskiya pariyaho ya, vaha puliya teNa ya appayo y|||| so katva sAhu jozya hu~ta, bhiyatanaposa bhuNimAmahaMta / teNavi johaNa taSiya vatta, bariya suNiya so muska patta // 30 // rihiM avasAriya uvala teNa, zrAsAsiya muNi saha pariyaNe / tasu deha sajA kAUza rAya, khAmIya saMpattama geDa- nAya ||31||dvdNtraayrisi sucitta, zya jAvaNa jAvaI suSpavitta / khAlaMgura deha asAra eha, makhamutsaparImaitapaca geha // 3 // jaya ztya sAhika kiMpi kA, sivasudda pAvikA teNa z / na hu koI mitta maha sattu tema, pharusa-| rakara haI (ca) vAgarau~ (3) kema // 33 // avarAhaparesuvi poravesu, nadu rosa vahau~ (3)jIviyaharesu / navayArisu guNasaMtharaparesu, samacittavitti taha paMvesu // 34 // kazyAdi juhinsimipAkhu, sevA samuvAgaya akivaalu| dukohaNamaANamaNika, zya taka rere dhiru // 35 // kukhakamalayAsaNa hIpacitta, tuha jammavi jIviya zrayavitta / avahekSiya kiNi kAraNi murNida, taI (i) sAyakhasoma jaiha caMda // 36 // tazyA taI (3) katthavi gayana yAsi, gitI na suNIya guNaharAsi / isthipacara vediya niyabakheDa, azyA davadaMThanaresareNa // 37 // paDhama paMcavi | amhe jiyA ya, panchA paMcavi niyaiMdiyA ya / to paMcamahabaya dhariya jAra, jippiya kucha sakaza muSi udAra // 30 // 4 namaeika eha jagavaMdaNija, pujANavi muNivara eha punAzavaMtari musaha sahata pIka, davadaMtarAyarisi sirikirIma // 35 // niyacAutappaca pasaMta jANi, cattAri kasAyaha karIya hANi / muNivINaca niccakhasukkApi, saMcasajiya* zASIya ikavANi ||4||pmivkriy kAryatariyamesa, paccAkhiya kambhiSaNa asesa / zAruhiya khavagasepiM mudhiMda, saMpa-8 2.24 X // 11 // ACES
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24XAC%AC na kevalasirimamaMda ||41||n hukhAi jasu guNatakA cata, jagavaMta nAmadasamacata / davadaMtarAvarisi saMta daMta, so dUdhaTa niyuTaramaNikaMta zA (dhAta) iNipari davadaMtaharivaM sukhaMtaha pulavaMta jviiyhnrh| navapAva pasAsa maNa unAsa sAsayasuivaMDAparaha / 53 // ||iti shriidvdntraajrssisndhiH||. zrama paropahAsakaraNamuttamAnAmatIvAnucitaM taSiyopadezamAhaparopahAsaM na kahiMpi kuDA, bahuttaNaM jeNa japo sahijA / parassa dosesu maNaM na dilA, dhImaM naro dhammadhuraM dharijA // 31 // vyAkhyA-paraH svasmAdanyastasyopadAsaH paropadAsa:paradoSodghATanaM taMna kutrApi samaviSamadazAyAmapi kurvIteti ziSTAcAraH, yena kRtena jano khaghutvaM khaneta / tathA parasya doSeSu manona dadhIta / dhImAnara evaM kurvan dharmadhurAMdharediti kAvyAH31 etapari dRSTAntamAiekadA nirmadAtmA'gAdanagAraziromaNiH / citrakUTamahApurga sAkSAt svargamiva zriyA // 1 // jinavAnasUrInchaH ziSyapramahanAsuraH / viharan saMharan sUra iva mithyAtvamustamaH // 2 // vasato yAcittAyAM takAsikhoko'dadAttadA / so 1 zrIThANAMge"cAhiM ThANehi hAsappati siyA, taMjahA-pAsitA bhAsicA suNicA saMmarinA / tabAra-"AvArapannatidharaM, didvivAyamahinnagaM / vAyavaksaliyaM nacA, na taM uvahase muNI // 1 // " ityapi zeyaM / 2.25 EKASEXECANAMEx
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayAmAkRSya pazRvaLyAnarajatanAkAri byAkozakSA N sevAmakRtAsI davAna A vIkSya vatmani / / upadeza- pahAsa carimakAyAcaityamatyantamudhiyaH // 3 // dharmaMkatAnadhIH sUriravAtsIttatra ziSyakaH / rAbAvekaH samutthAya prAyaH[sampatikA. kesipriytvtH||4|| bhairavI ckssussopnmulkhaanaatikoptH| zizorutpATayAmAsa netre'mau (sa) khito'rudat // 5 // gurujJAtvA samAkRSya pavaddhyAnaraataH / tAmAha caeimake caeke ziSyakasyAsya kA gatiH // 6 // vegAd dRgyugametasya dehi mugdhAzayo hyayam / tayA divyAnunAvanAkAri byaakoshlocnH||7|| tataH sAdhAraNazrAkSaH azAvAn sAdhuna kadhIH / sUrimAnIya zUnyaikavezmanyasthApayanmudA // 7 // svaukastIre guroH sevAmakRtAsau divAnizam / sa prAyastuvi bhattatvAtsakalaiH parijUyate // e|| vilaM yAtyasI sArthe gurUNAM bahiranyadA / adhikAryahasamAzastadvayaM bIkSya vartmani 10 kIhaka sahAyugalikA militA malinAmbarA / yAdRggurustathavaiSa yajamAno'pyaho janAH // 11 // tato'sau! guruNA'nANi na zriyaH kApi hi sthirA prAyo'dhikAriSargasya suzIlA mahilA iva // 12 // tvadIyahRdayAdeSa samu*ttArayitA zikSAm / na sAmAnyajano jJeyastvayA garvAndhacakSuSA // 13 // tatastadanugAH procuH svAminA saha sonmadAH / sakIhavAsaro jAvI yatrAsyezavainavam // 14 // tasya jAgyadazAvezAdAcakhyuH sUrayo'nyadA / javatA kriyate jaka na kiM vANijyamudyamAt // 15 // sahetukevoktiriyamityavetya catuSpathe / yAvaGagAma sa zrAzastAvatsUrivarA jaguH // 16 // yadaya mAsukai vastu khanyate tatkhanu tvayA / grAhyamArya vicArya no kizciccice'pamUhayakam // 17 // zrIpAntargato yAvadeSa meSakaro nRNAm / tAyadAjASitaH zaukazAkhikairiva sAkhakaH // 10 // upahAsaparairevamehi vastu gRhANa jogaa| // 113 // nAvAdina hi andhau deyamAste dhanaM mama // 19 // udhArakeNa cet kiJcinyate tahiM gRhyate / tairAkhyAtamaho 226 % Y - W % % %
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ madanastamjakAnimAn // 20||dhn vikrIya vikrIya dAsye'haM sAmprataM na hi / taiH prapanne samutpAvyAninAya sa nijIkasi // 1 // tato gurava zrAcakhyurdazavenaitaka prati / ete saMzodhya saMzodhya vikretavyA na cAnyathA // 15 // yAvajjvArjavopetau dampatI nettumAsthitau / tAvanmadhyApirirjagmusapanIraja kuyAH / / 11 / haSTastuSTastataH zreSThI saMgopyaitAn gRhAntare / zanaiH zanaiH suvikrIya dadau taddeyamAdarAt // 24 // IzvaratvaM krameNApAkAri tAharagRhAGgaNam / cukopA-* dhikRtasyoparyurvI zastu kadApi hi // 25 // catuSpathAntaH so'pAti mUrtimatpAtakariva / jUpAdiSTa Tai'STairkhanyAcyakRte anyadA // 16 // vakSasyadAyi ca zikhAtrAntare du:khinA'munA / zreSThI sAdhAraNo dRSTaH spaSTamAyaSTa taM prati // 27 // * aho nijagurorvAkyaM pAkhaya tvaM mahAmate / gurvAdiSTA nikRSTA meM sA belA samupasthitA // 20 // tastena darApa tahepAyavyasAyam / vidhAya mUrdhani svIye byamoci nRpasaMkaTAt // 2 // yathA'nenopahAsasyAtraiva rAjAdhikAriNA / pharsa khandha tathA'nyo'pi zujhe hAsyavazaMvadaH // 3 // tasmAvosamenAtropahasyaH ko'pisdiyaa| sapano nirdhano vApi svagauravajarArthinA // 31 // // iti sAdhAraNa shressttissttaantH|| "parassa dosesutti" parasya doSAH santo'pi nonAvyAH / etamupari zrAdhAtmajadRSTAntamAhapure potanapUrnAni dhAmni dhAnyadhanazriyAm / vasanti sapta taruNAH krunnaariktcetsH||1|| ekaH zrAvakaputro'sti vanmitra mitacApakaH / paradoSavirakAramA tatra zatrusudatsamaH ||||vne jagmurdhanAnyAste'nyadA khokai samaM mdhii| prade 2.27 4XREASARA
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- // 11 // A . 4. vipuste dAsIniH sArdha madhu papustathA // 3 // ghanasyAce nyatikAnte teSAmevaM prakurvatAm / satrAbheraparAhe TikA gaNi- saptatikA kotamA // 4 / puSpamaJjaryudArAGgasvarNAjaraNamAriNI / nagarAntargataM naivaiH pApairiti vicintitam // 5 // vyApArzvanAM hai grahISyAmaH samayAnaraNoccayam / miyazcAlocitaM dhUtamUtaH pApakasApakaiH // 6 // tayApAdanadhIprastAna prAzastAn pratyaSedhayat / tato jIvantyasau muktA zrAvaNo'pi nivAritaH / // vayA na hi pakAzya jo suzcaritramidaM pure / svayaM pra-181 viSTAH pApiSThAH pure sasvarSapaNAH // // kasyApi haTTe vikrIyAgRhan dhanasamuccayam / sA madyapAnavivazA nAjJAsInmopakAnarAn // e|| hA pramAdo nave'trApi paratrApi ca hAnidaH / itaH kSitIzacutyaiH sA ninye sadma vanAntarAt // 10 // uktA kayamihAsthAstvaM soce kishcitprmaadtH| prAtaHhaNe nRpasyaitamuktamArakSakarnaraiH // 11 // svAmin vAravadhUH kaizcinmuztiA khitA kRtA / paTaho vAdayAmAse nRpeNa nagarAntare // 15 // vezyAvatayaH sphArahArakuNmakhamukhyakAH / dRSTAH zrutA vA kenApi gehe dadde'ya kAnane // 13 // noktAzcecaSadho nAvI cauravatsarvadamanAt / evamAkarya te pApAH zAha tA hRdhacintayan // 14 // kimasmAbhirayo kArya zrAno bhaviSyati / yena kenApyupAyena jIva rakSAmahe nijam // 1 // nizcityetyaspRzan gatvA paTaI kpttpriyaaH| penADUya te pRSTA ti jUpaM vyajikapan // 16 / / vayaM sakhAyaH savezA (za) suhRdA vakhijA saha / udhAnAntargatA zAsan vezyAnjiH kImituM mudA // 17 // yAvattatrAgatA yo'parAhe mikhitA hima paT / mimile saptamo naiva vimohyAsmAn gto'prtH|| 17 // tatazcintitamasmAniH kimuttAkhaH pryaatysau| gambhIravadhijo'hegAttAvadeva rayAjanArAyasmAnirdUrato dRSTaM vezyAcaraNamaramakham / vikrIvAya muMcanvA pratadhanasojataH // 20 // 2.28
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaJcitAH smo vayaM tena kumitreNAtidamninA / hetunA tena te'smAjirukamAste'tha rocate // 21 // tathA kAryamadhIzo'va* gyUyaM tu chuTitA aho / ityuktvA bhUpatiM natvA niryayuste purAzayAH // 12 // pazyanipapuruSaidRSTastanmitramAstikaH / / dyUtakArApaNAnninye doNinukpArthamaJjasA // 23 // pRSTo nRpatimAdItajAnAmyahaM prano / jAnanaSyepa no bakti paradoSamadopadhIH // 25 // ziSTAnAmeSa zrAcAraH procyate nAnyadUSaNam / iSTAstvasantamAkhyAnti paradoSamannIrukAH // 25 // patiH kupitaHproce intavyo'yaM hi mAyikaH / zukhikAne samAropyo duSkarmaphakhamabhute ||16||shraavkH prAptasaMvegastatazcintitavAnidam / zraho saMsArarassamIrakarmAyayau mama // 27 // kRtamanyena duSkarma tujhe'nyaH samupasthitam / kasyopariSTAduSyAmi tubhyAmi / visaMzayam / / 3 / nakAzadIzamukhenAdya paradoSAnaI bruve / kusAGgatyaphalaM hyetanmamodaya-13 mupAgatam ||2e| tAvaTairveSTayitvA nIto'sau vadhyanUmikAm / guruvanmakSikAvRndaiH pauralokaiH parivRtaH // 30 // tato'sau cintayAMcaze vakre'smin samupAgate / kaSTAdamuSmAnmuktazcettadA'haM syAM mahAgratI // 31 // evaM vicintayanneSa daukitH| zukhikAntikam / mAtaGgastAbadAcaSTe re smarAnITadaivatam // 35 // zravAci zrAvakeNAtha jo joH zAsanadevatAH / sAdhamikasukhAsaktAH zRNvantvakaM vaco mama // 33 // muSkarmaNo'sya ko'haM yadyasyA (smya) zuladAyinaH / tadA yUyaM vijaaniidhvmiijrmopkaarikaaH|| 35 // ityudIrya svayaM zUkhAmAruroSa sAhasI / namaskAraM smarazcitte parakhokaparADmukhaH / / 35 // tAvatsiMhAsanaM jaI zulAsthAna mahattamam / cakAsAmAsa tatraiSa byomAna zva cnchmaaH||36 // suraijayajayArAvazcake 1 anyajanacintAmuktaH. 2.25
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA, upadeza-1. takSuNaraJjitaiH / jUpaH sanmukhametyainaM ninye gADhotsavaiH puram // 35 // gajenska ndhamAropya prApya svagRhamAdarAt / phukUkhaiH svarNavastrAyaH satkRtya gRhamAnayat // 30 // yathA zrAvakapatreNa na hi doSA bajApire / tathA'nvairapi dhanyanoM kArya doSa-|| // 11 // prakAzanam // 3 // ||iti paradoSAprakaTanopari zrAputrakathA / atha dazavidhaM vinayaM prakaTayannAhajiNiMda sijhAriyacezyANaM, saMghassa dhammassa tahA gurUNaM / suyassuvanAyasudaMsaNesu, dasahamasiM viNayaM karesu // 35 // vyAkhyA-jinAH sAmAnyakevasinastepAminzA jinentrAH, tathA karmakSyaM kRtvA ye sidhimupayAtAste simaH paJcadazadhA, zrAryA zrAcAryAH paJcadhAcAre sAdhava iti, cetaHsamAdhijanakAni caityAni jinapratimAH, jinenjAzca sijhAzcAcAyAMzca caityAni ceti dhanyasteSAM / saMghaH sAdhusAdhvIzrAmavAdhikArUpazcaturvedastasya / murgatiprasRtAn jIvAn dhArayatIti / dharmastasya / (tathA) gRNanti dharmAdhvAnamiti guravo dharmopadeSTArasteSAM zrUyate zruticyAmiti zrutaM bAdazAGgIrUpaM tasya / upa samIpe sametyAdhIyate yeSAM te chapAdhyAyA bAdazAGgIpArakAH, tathA zojana darzanaM sudarzanaM samyaktvaM aupazamikakSayopazamAdirUpa, upAdhyAyAzca saddarzanAni ceti incasteSu iti sambandhaH / eteSu pUrvoddiSTeSu sarveSvaho bhavya vinayaM kurusApayanti siddhisAdhakAn yogAniti sApavasteSAM. 230 AAAAA%%* Sky-2
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sva, eteSu kRtavinayaH pumAn samyaktvazuddhimAtte yato detorvinaya eva dharmabhUkhamupanyastastIrthezaiH / ihAInmate dazaivAmI vinayArhAH, nApare / etadvinayajAjaH svaH siddhipuryaizvaryajokAraH saMpatsyante / atrApi svAmyamAtyamAtRpitRnaktiparA narA yadi na viSIdanti tadA'rhRdAdivinayavatAM satAM zratra paratrApyuttamapadanyeva niHsandehaM javitrIti (kAvyArthaH) gAthArthaH ||32|| dazavinayopari zrI bhuvanatikhakajJAtamAtanyate, tadyathA yatrAne kusumAlIdacamarAstarUtkarAH prabanuH / tadihAste kusumapuraM kusumamivodyadyazaH surani // 1 // dInajananivahadhanado ghanado vasudhAdhavo navotsAhaH / rAjyaM tatra prAjyaM mujhe svaHpatiriva svargam // 2 // padmAvatIti tasya preyasyAjAti nA' tirekeNa / ratyA jAratyA api jayinI pratibhAsamRyA yA // 3 // ajani tayostanujanmA janmAtradhidAnapuNya naipuNyAt / bhuvanopakArakartA dhartA vinayasya ca nayasya // 4 // bhuvanatilakAnidhAnaH pradhAnavijJAna visphurajjJAnaH / yena tilakAyitaM svaSu vipule bhuvanAGganAjAle || 2 || vidyAnAmekapadaM jajJe'sau zaizave'pyupAdhyAyAt / adhyayanairazrAntaM sara iva jaladAajAlInAm // 6 // vinayAdhikyAriyA tasyAzojiSTa sarvavaiziSTyAt / vidyuhnateva jaladAnyudayAdAnandasaMjananAt ||9|| anyasminnatha divase divasezvaracanmahApratApanidhau / nUjartaryAsI ne sadasi janAmAtyasaMpUrNe // 8 // dvAHsthaH sametya natvA | vijJapayAmAsa vAsarva pRthvyAH | svAmitrasyasapUrmahIpateramaracandrasya // e // zrAste pradhAnapuruSaH sthitaH pratodhyAmamandamodamanAH / tasyAdezaH kaH khalu samarpyate prAha bhUmIndhaH // 10 // tUrNa pravezya madhye madantikaM prApaya prasanno'ham / tenApi samAninye natvA''sIno'tha nRpamAha // 11 // he betaramaracandhaH svAmI naH sAdaraM gatadaraM ca / pratipacipUrvaka 231
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ D | // 116 // Ext- 365 mApayati prati javantamaho // 12 // asmAkamasti putrI tAruNye netraharSajanayitrI / niHpratimarUpasaMpatinirjitAze- mamatiya. pasaMkhayoSA yA // 13 // campakakalikAyAmiva yasyAmazyAmadaidIdhitvAm / yuvaimAnAMsi SaTpadakukhAni samyagnilI-|| nAni / / 14 // nAnA yazomatI sA yazomatI vivratI satI yuvatI / tvanandanasya hRdayAnandakaraM sajhuNaprakaram // 15 // 1 zuzrAva zravaNasudhAdhArAsphArAnukAradharamepA / khecaranArIvRndairujItaM sphItamAtmamudA // 16 // tatprati sAnurAgA tasmi janiSTa cittadhArthena / kathamapi dharati prANAn prahatA pazceSuNA bANaiH // 17 // tasyAH pAne nAne na parijana na hi jane dhane na bane / prasarati cetaHprItiH kiMtu ratistazuNadhyAne // 10 // tasmAdasmaghacasA tarasA svakumAramAdarAtsvAmin / saMpreSaya matsArthe nAbArthe stAdhilambaste // 19 // tasyA manorama: syAtphalegrahinanu yathA ghanarghauH / vyarSI kriyate sacina dhanyasyArthanamavazyam // 20 // svIkRtya tacaH kSitinetA jetA'hitAvanIzAnAm / satkRtya satyamanasA taM sthAne sthApa-| yAmAsa ||1||dhaajhaa rAjJA dattA nihitA nijamastake kumAreNa / sazrIkA cUmAmaNivadvahusaundaryasaMjananI // 1 // atha zujalagne sudine'vanIzasUH parijanena saha sacivaiH / caturaGgabakhAkakhitaH prasthitadA~stasthivAnna pathi // 3 // una-10 hitorupanthA yAvadahirAyayau sa sidhapurAt / tAvatsahasA nRpasUrapIpatannijarathotsaGge // 24||'tdvsthmiikssy sarvastatparikaranaragazaH kSaNAtkumaram / muHkhajarAtkolAhalamukharamukhastatra saMjajhe // 15 // zrAjApayanti dhIsakhamukhyAH parameSa kimapi nAkhyAti / pASANamUrtivadarsa na vetti hitamahitamapi kizcit // 26 // AhUya mAntrikavarAnupacArAn nuuri| bhUtagrasto pathavA vyAvidhvastrotAracaitanyaH / prAjJairA'pi jJAtuM kairapi na Rkyeta // 25 // 232
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ jA rahasA banahiskhAgArAbasta 34 // zo'pyamI cakruH / tasyAsAdhoriva khalu ko'pi prabanUna naiva guhH|| 27 // kriyamANe'pyupacAreDapAre vAreNa parijanasyAsya / vavRdhe'tyarthamanarthapravardhinI vedanakaiva // 10 // nizceSTa kASThamiva prakRSTakaSTodayena taM dRSTvA / viSalApa paridhikhokaH sazokacetAstadAttyA // 25 // hA sevakakAmaphalaprasUtisuravRkSa dahazIrSamaNe / hA sevakarazanighe'nidhehi khahavaMkavAramaho // 30 // yakSeNa rakSasA vA niHkAraNavairiNA ghRNAtyAgAt / tvamasi yukhitaH kimaho mahodadhe guNamaNizreeyAH // 31 // rahitAstvayA dhayaM kisa na hi svakIyAsyadarzane zatAH / kRtahatyA zva shngkittcetovRttyaa'vniicrtuH||3shaa evaM paridevanagiramudIrayAmAsurAzu te'nucraaH| yAvadhihagArAbastarUtkarAn rodayanta iva // 33 // taavdhibudhmdhuvrtraajiipricymaaepdpdmH| dhuryaH sAdhupu samavAsaramudyAne zaraJAnuH // 34 // adhiruhya devanirmitahemAmlojanma keksajJAnI / javyenya upadideza dhvaninA pIyUpamadhureNa // 35||jo javyAH samavApya prAgnavapuNyAnujAvato nRtlavam / takkimapi kurata sukRtaM yenAtyantaM lajata sAtam // 36 // zratha dezanAvasAne sAmanteSvagraNIguNI siNhH| zrAyojya : istakamarsa paprazna svacahatsugurum // 35 // juvanatilakasya jagavan zUpakumArasya vizvasArasya / atrAyAtasya sataH kathamAyAteyatI vyApat // 30 / / sugururiti mAha tataH zucidantAdijAsitoSThapuTaH / jarate'sti dhAtakIsthe juvanAgAraM puraM | ruciram // 35 // tatrAnyadA payodAgamabaddaSpApatApasaMhatA / saguNaH sagaNaH sUrijUriyazA zrAjagAma vane // 4 // taviSyavAsavAkhyo dakSocitamakriyAparityaktaH / dhaniyamahAmjodhAvAste magnaH ma mIna iva // 41 // anuziSTo dRSTA-1 ramAnyadA sadAcAradhAra kaigurunjiH / sAdho vinayaparatvaM jaja mAtsarya tyaja mAjyam // 5 // yata uktam-"vinayaphavaM 2-33
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. .upadeza // 117 // // tasya hitA'pi hi zikSAko dhAvatAso navina kama puSTikara lAgIrasya ! zuzrUSA guruzuzrUSAphakhaM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM virativiratiphalaM cAzravanirodhaH // 43 // saMvaraphalaM tapobalamaya tapaso nirjarA phalaM dRSTam / tasmAkriyAnivRttiH kriyAnivRttarayogitvam // 45 // yoganirodhAbhavasantatikSyaH snttikssyaanmokssH| tasmAtkalyANAnAM sarveSAM jAjanaM vinyH|| 55 // mUkhAu saMdhapanavo massa khaMdhAu pacA samuvinti saahaa| sAhappasAhA viruhanti pattA tatho se pupha ca phalaM rasoya // 46 // evaM dhammassa viNale mUlaM paramo tha se murko| jaNa kittiM surya sigdhaM nissesa cAjigannaI // 4 // " iti vinayavAksudhAmbudhikhaharIsikko'pi tasya kopAgniH / na / zazAma kAmamedho vinApi jajvAla citramidam // // tasya hitA'pi hi zikSA na sukRtapakSAvahA manAm jajhe / jvaritasya hi ghRtapAnaM kimu puSTikaraM zarIrasya ? // Ho , mattaH karIva kopAnikSAdAne'nyadA madAkrAntaH / prati gurumadhAvatAsau na vicAraH kopi ruSitAnAm // 50 // sarve'pyete yatayakhamasamAlokayanti mama muSTAH / pApiSThAH khalu ruSTAH sRSTAH kaSTAya me sraSTA // 51 // itthaM prakhapan sa yathA tathA'nyathA'satpathA vyatikrAntaH / guruyAtAya jalAntazcikSepa viSaM prapAnasya // 55 // prapakSAyya svayamagamatsarvatra suzaGkitA hi paapmaanH| sthAtumazaktAH sthAne vidhAya vividhAnyakRtyAni // 53 // payasaH pAnAhAsanasUryA'vAryanta srvdhaacaaryaaH| na hi vipadaH sukRtavatAmApayante kadAcidapi // 54 // soeye yazaraNye trAmyannaprAntamAtmanItyA'tha / zItoSaNakSuttaNAdhivyAdhivivAdhitAGgaH san // 55 // nyapatahavAnakhAntaH pataGga zca kamAladhvajazikhAyAm / mRtvA saptamanarakAvanyAmajhAmadhIH prayayau // 56 // tatrAdatrAM zvanAvitAM vedanAM samanujUya / cadapadyata tiryA prasaja matsyAdiSu sa pApaH // 7 // narakeSu tataH zatazaH karkazatA 2.34 2 // itthaM prakhapan sa pAkitA hi pApmAnaH / sthAtumatAmApayante kadA
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRgvidhAni duHkhAni / juktvA muktvA bhUyaH sattvAghAtAdyaghasamUhaiH // 58 // cAntvA javeSu jUriSu sUriSu nirhetukena kopana | tAtopana va viSayAsAkAni // 59 // kRtvA bAlatapAMsi prayAsasAdhyAnyakAmanirjarayA / duSkarmalAghavavazAtkathaJcidyadvRSotkarSaH // 60 // dhanadako zinujo'bhUttanayo vinayojjvalo bhuvanatilakaH / pitroratIva hRdayapramodasaMjIvanaH so'yam // 61 // ruSityAtiprAyaprabhUtaduSkarmaNo'vazeSavazAt / etAdRgUduravasthAnAjanamajaniSTa vAka| smAt // 62 // kaNThIravastaduktaM vRttaM zrutvA'tha jIrukaH proce / kevalinamasI svAmin kathamapi navitA'pi nIrogaH // 63 // jJAnI tamAha joH zRNu karmAsya kSINatAmagAtprAyaH / nirvedanodayo 'yaM javitA'smin vartamAnadine // 64 // karNAbharaNI kRtya jJAnivacaH zuci zumena sAnandAH / sainikajanAstamIkAMcakrurvyathavA vyatikrAntam // 65 // sacivAdyainiravadyairvaco'mRtaiH zItalaiH sa sikaH san / ajajaJcaitanyakakhA milApaternandano bhuvanaH // 66 // svaprAgbhavasvarUpaM samyakU tejyo'vabudhya rAjasutaH / samameva harSazokavyAkukhacetA ajAyata saH // 67 // sUriM nanAma jaktyA vadayutamyA vinayavRtimAghAya / bhUpoSahaH prasannaH pravakumevaM samArene // 68 // saMjAtajAtisaMsmRtirametasmAnnavotthapAtakataH / kathamapi mucye jagavan pAzAntaH patitariya iva // 6e // zrAha zrIsUrirayo kupayonmAyo binA na jinadharmam / tatrApi saMyamAdRtirAtyantikamokSasaukhyakarI // 70 // dhanyastavamArAdhya prayAti suzrAvako'cyutaM kapam / jAvastatrataH zramaNaH utarataSiTikAt siddhim // 71 // sugurorvyAhArasudhAdhArAsvAdAnnivRttarAgagadaH / pratipede nRpasUnuzcaraNaM zaraNaM gujAcaram // 72 // karavIravAdikaticitcadanucarA api nRpAtrayacAntAH / pratipadyeran saMyamamasaMyamAtyatinivRttahRdaH // 73 // 235
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza // 110 // yuvatI yazomatI sA duHkhaprAgbhAramAntaraM dadhatI / patyurnizamya samyagvairAgyamanaGgamApannam // 74 // tadhirahArzvimagAdhAmasahantI duHsahAmAtyartham / makarI va sakhikhazoSaM vikhakhApa punaH punastatra || 7 || vyasutazca bhUmipRSThe kaSTe'niSTe'mbudhAvivApa ditA / hA prANanAtha kasmAddUrAdapi nanu virakto'si // 16 // na mayA tavAparAUM kimapi kRpApAtragAtravatikeyam / zuSyati lateva sakhikhA sikkA vanavI zikAmadhye // 99 // he sakhyaH zRNuta kathaM virahamahAsthalapatraM puravagAham / khaghu khasyAmi patyAzAkarajItaH samuttIrNA // 78 // prAGkura tAM vayasthA yasyApratimazrirUpasaundaryam / zranyaM dhanyaM vRNu varamalamamunA vikhapitena mudhA // 7e // kRtazI yazorakSA dakSA nRpanandinI jajapAkhIH / vAcoyuktyA hyanayA paryAptamanAptadarzitayA // 80 // haMsI haMsena vinA na padminI padmabAndhavAdanyam / yatkAmayate'haM na tathA'bhyaM ramasamiSThAmi // 81 // ityAkhyAya sakhInAmApRcaca svapitaraM tathA cAmbAm / jJAnavanurugurupArzve pratipede pAvi ( va ) nIM dIkSAm // 82 // jajJe mahAsatI nAmAdhAradharA samajhagurAzeH / vairAgyaikanidhAnaM yazomatI saMyamasthAnam // 83 // itare'tha sainikaTAstaTAkataH sArakhA yathA sAyam / sthAnAttato nivRttAH sametya bhUmInujo jagaduH // 84 // svAmin bhavatsutenAdade svadevyaghAsamudrekAt / jJAnigirA vairAgyAvezAt klezApahaM caraNam // 85 // atha juvanatilakasAdhuH sAdhuguNAdhArabhUrajUtAghraH / saM ( svaM ) pUrvajavAnyastaM janAprazastaM hi durvinayam // 86 // nindanAtmani nitarAmarhatsiddhaprasiddhacaityeSu / zrAcAryopAdhyAyazramaNa zrutadharmaguruviSaye // 7 // pravacanadarzanayozca prakAmameteSu dazasu saGgaktyA / vaiyAvRttyAcaraNAcarasArAdhakaguruM jeje // 80 // trinirvizeSakam / ruSyati na roSavacanaistuSyati na premapezakhAkhApaiH / zracarati niraticAraM 236 saptatikA. // 110 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ prataM zrutaM pati cAzAThyAt // etadhinayaguNavarjitahRdomadodayamavIkSya kutraapi| guravaH susAdhuvargAH prasAdhante taM mahA-4 zramaNam // 0 // dharma sa vinayamUla tathA''rarAdha pradhAnataravRttyA / ajajadyathA vinayinAmAdyAM rekhaamdossaatmaa|e|| zrabhyutthAnAJjalinA''sanapradAnena saktinnAvAcyAm / zuzrUpayA ca suguroH sa vinavamanyunnatiM ninye // 2 // dazadhA vinayAcaraNAcaraNAtyantAnuraktadhIH sa sudhii| murvinayajanitadopAniHzeSAn zoSayAmAsa // e3 // ityamazItipramitAna sa pUrvalakSAnnijAyurApUrya / sukRtI sapAdapopagamanazanamAhatya paryanta // eca / pratipadya kevalajJAnaramAmantaina phrmnnaamssH|| sijizriyamupayeme reme sAkaM tayA'janam / / ee|| juvanatilakasyaivaM matvA caritramanAvilaM, nijakahRdaye javyAH zranyA|'mRtAkSarapatiH / zrayata vinaye tIrthezAdiSvanAratamuttamAM, matimanupamA yena syAphaH samIhitasaGgamaH // e6|| // iti dazavidhavinayopadeza viSaye zrIjuvanatilakakumAracaritam // pUrva kAyasvarUpaM saprapaJcamudAhRtaM, atha caturNA kAyANAM vyaktameva kAvyacatuSkaNopadezamAha___ maNe maNAgaMpi du tivaroso, na dhAriyavo kayapAvaposo / jarDa nave punnajalassa soso, saMpajAe kassavi neva toso // 33 // vyAkhyA-manasi manAgapi stoko'pi duravadhAraNe tIvazcAsau roSazca tIvraropaH na dhArayitadhyaH dhAryaH / kiMjUtaH kRtaH pApapoSo yena sa tathA / punaryataH kopAnavet puNyameva jalaM puNyajakhaM tasya zoSaH zuSkatA / atra cotpadyate kasyApi 232 |
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapadeza vita --- // 11 // nava topH| krodhaH samudbhUtaH san pApasyaiva puSTimAdhatte, na dharmasya, yata uktam-krodhAnapati virodhaH sudRDhapremApi yAti: saptatikA. || dUraNa / krodhAnnizcitadhamaH mAnacitte meM bAGgejati // sAmAndApi janena nAtra jAnyaM suddIdharopaNa / punariha / tapasvinAM kiM kathanaM nizmadharmavRtAm // 2 // " tasmAtkopapralopa eva zreyAniti kAvyArthaH // 33 // krodha ( sya ) dharaNe pariharaNe ca maNDUkIpakadRSTAntaH sUcyate__ katthAvi saMnivase katyavi gammi pagaisakSammi / khavago vaTTara sAhU sahiM so khuDDaeNa garna // 1 // goyaracariyAhelaM. pAraNadivasammi mAsiyatabassa / tappAyA hikA samAgayA khahuamamukkI // 2 // taha mahiyA mayA jadda annANacAi taNa khabagee / sA khuDuee didhA niyadichIe na uNa teNa // 2 // to nae cekha taM tumae viNivAzyA ya maMDukkI / khavagoruko bujhAi zvaho mahAdhichesA // 4 // cirakAlamayA vara pAyapahAreNa no mae haNiyA / zya kalahaMtA pattA sAlAe gurusagAsammi // 5 // gamANAgamaNAloyaevelAe khuDueNa taha ceva / vAhari nAloyaz taM sAsUri payappayaM // 6 // saMjAe zrAvassayakhaNammi rattI neva maMmukkI / bAlojhyA taLa so jaNije zya cehaeNa puNo // 7 // zAloehi tayaM jo ki vIsariyA payeNa jA maliyA / manarahe jiskAe gaeNa tabayaNa ruko // 8 // so khamaI askama tammAraNaphudhvayaemasahaMto / jhADa ya taM paz cappAmiya khelamAgaM // e|| gurusaraNamahadhIho hINo dINo sa civa // 11 // sahasA / banepa tassa sIsa phuI thasaMkamANe ||10||rospisaayvsgdde sa ma khamaU laNeNa ciypaae| jositapasu surataM paco tato caSitA so||11||di visasappAcaM kukhammi dijIviso zrahI jA / sappeNikeNa pure pari 233 250%A5% % 4
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarmate nivata // 12 // tabaMsajeza khai chaha jaMguliesa rAyaniddesA / zrAhUyA bahucadiyo maMtabale kapa khavicaM // 13 // sace maMgalama pavesiyA jAsiyA ya to teNa / ruko jeNa nivasu so ci tadiyare jaMtu // 14 // sabai vi gayA sappA ego tatthaiva niccalIhU / so maMtavANutto zrAviyasu bisaM niyaM mukkaM // 15 // jai na piyasi to nivamasu jalirakhAsamma jo jAIyehI gaMdha gaMdhA ceva // 16 // soya agaMdhaNanAmo tannAmANo ava mANadharA / zragmimmi ta pachi namita niyamAdose // 17 // taM visaM na gahiyaM nUSaM teyAdiNA sukummaNA / rAyaMgale bi hu marja visamAhappaM ho payamaM // 18 // ru mahIvaNA pallA ghosAviyaM sarajammi ! zrANe jo zrIeM sIsaM tassAhama premi // 17 // dIhAramegamitto loTa lohAcalo dilalAI / mAritu matyayAI tesimadApejamADhato || 20 || dIvAre dei nivo tammi kula mma sADukhama (va) gaji / chappanno taM jAisaraM sahAveNa nAgakulaM // 21 // rati hiMmAsIkhaM diemmi taM namai neva katthAvi | jIvANa hiMsanayA nayannavadAdose // 22 // zraha hiMrue kevi nareNa sappANa sIsakae / na divA diko sappo kovi ta rattinamire || 13 || dihaM dichIi phuruM khavagAhisseva tassa gucijabilaM / taddArammi viDaM so to ciMtai bisaharo citte // 24 // ahada kaI tAyabaM na ya diyade nissarAmi pAvanayA / tahavi zraNaM ruko mane puNa vAcamasamatyo // 25 // diSo ko vivAgo kassavi jabariM karemi na du rosaM / gachissamahimuho jai to Du mahissAmi taddehaM // 26 // niggara pucheNaM ceva ta jitti vidhi | titti yamito bo hituniyamAzavo kUro // 27 // sIsaMpi teSa nimnaM jAva marja didivisakAhI soya / paridhi surIe 239
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 120 // sumiyaM dinaM mahIyo // 10 // jaD mA sabhye mAraha nAgakulAI javissaI putto / jamhA tumhANa ghare tassa ya pu | dAragassa aho // 27 // nAmaM guNAjirAmaM dikA nae nAgadatta iya payamaM / itto so khamagahI pANaparicAyamAno // 30 // tasseva bhUmiyo patto puttattamuttamaguNaDuM / tannAma nAgadattoti kathaM piyarehiM varja // 31 // samApyasaMga vasa uvaesasuddArasaM tarja piccA / nacA javastarUvaM viSi (Na) ssaraM khaDuvae caiva // 32 // pada gurupAse se to ya duvida sirakA | saMjArja gIyatyo sutthAvatyo jAi guNaI // 33 // tiriyajavanjAsATha bahAulo so ava saMjArja / zrAnna diSayaruggamavelaM jA hoi // dhAvataM sunIrasaM sarasaM / na hu rattapitta uvasaMto dhammasajhilo // 35 // rUsa na Du karuehiM kasAyavayehiM mudraNuttehiM / tUsa na thuSito vahar3a samajAvamAvanno // 36 // zraha tammi caiva gale aberayakAri karatavassI / cattAri saMti khamagA cAlammA siyatako padamo // 37 // temAsi ya bIca tIca domAsi muSeyo / igamAsi calattho evaM caroSi te saMti // 38 // paraja tesiM khur3agamuhI mahapyA sa zratthi zrAsIyo / caurovi samucaMghiya khamage taha komANi // 39 // zragamma devayAe tIe so baMdi mahAjAgo / aina cininjarAe girAi maDurAi saMdhuvi // 40 // iya pAsintu pakuviyA khamagA cana / rovi devayAcariyaM / nigganuMtI vatthe gar3hiyA cala mAsiyA muliyA // 41 // jaliyA 'vayaaihiM re dhiche kucha citti pAvihe / igatimAsAIDukkaratavakAriNo zramhe // 42 // kIsa na baMdasi mujhe surataNaM tuha dhiratyu dhIviyale / evaM khu kUrajAyAmumivarayaM ca payamesi // 43 // tiritava jo budAlu cighi paribhukramANa nizcaM / teNa kada moraullA 240 saptatikA. // 120 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ ukSAve kuNasi yutiM ca // 54 // to devatA payaMpa jAvaskamayaM zrahaM tu vaMdAmi / na hu pUyAsakArAjikhAsiyo sAharUvaH // 6 // 4aa visAvA amarisamasamaM vahati khukuvari / na tu nigguNA gupSINaM sahati gunnvnnaarNnN| 46 / / to zramarI vImasai mA ee khuDuyaM kharaMTeMti / pAliro kimu jasaNo ajhaM sukaM ca pille // 4 // tapparale saMnihiyA ceva surI ciI ya khuDusta / pamitrohissamavassaM zme khame no khamAkaLa // 7 // saMdesANayapatthaM-bIyadiNe cilana sa| kiksso| gatUNa pamiggaharI dosINanne pUrittA // e|| AgammAlozttA sabevi hu sAhuNo nimaMtittA / jA tuMjinamADhatto niyataNujavaNacyA eso // 50 // cAummAsiyamuhiNA pajhiggahe thukkiyaM sanikAraM / to cena payaMpaz mihADakAmaho tumha // 51 // na mae paNAmiyaM naNu khetassa ya majhaga suvimhariyaM / taM teNa upparA ceva nibUDhamavaNIyaM // 5 // parikattaM khelagamanagasi zragaMjagae cittammi / taha caiva tigazgamAsiehiM nibedamaNigUDha / / 53 // putri va taNa niSphamiyaM tamIsAvisAyamukkeNa / jamhA nIrAgamaNA samaNA nihosarosilA // 54 // nihurapayaMpireNaM are kaI akra pabadivase'vi / tujasi zraNA caLamAsiepa muNiyA sa khuDDAgo // 55 // vAhAi balA gahiTa rahina ahimANarosapasaree / khesAhiM visunaMto jaMto prinnaammshsuc|| 56 // dhannA ee khavagA tavassiyo puNa ahaM khu maMdamaI / Dhorukha muMjiro sayakArya nikhabiro ya thaa|| 57 // niMdatassa ya appaMdappa dhattaM paricayaMtassa / zrAvaraNakammavigame cappanaM kevabannANaM // 5 // tA vakhAra surI sA samunnaI sAsaessa kussmaannii| jo kaha Nu vaMdiyavA tumhe azkohamAzyA // ee / saniyAesasa- cittA mahAya (3) mAyAnijUyacittA yAnAhe tekhamagAviDa udaggasaMvegamAvanA // 60 // micAmukkamamamhANa akasA 241
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA INa tahaya mAINa / cAsovi esa garu jo sumahappA pasaMtamaI // 61 // zrAsAivi kAmaM maNe mANagaMpi naiva jo kavi- / zramhahiM pAvakammehiM dUraparicattadhammehiM // 65 // sohaNamatavasAeM pattAeM tAemevamukkosa / tattha cacaNDapi khaNA kavalanAeM samuppataM // 63 // jaha teNa khuDDugA vi mukhiyA guNiyA pasaMtavayamazNA / niggahina nA romo taha annahipi kAyavaM // 6 // taditaM dakhUNa sucha paritucmANasA bnro| jaha te khamagA jAyA samajhasiyakevakhanApA // 65 // zrannevi tahA dhannA kayapunnA uttarittu javajayahiM / pArvati sijhisurakaM suniggahakoiniggahiNo // 66 // ||iti krodhaparihAropari shriikuurgmukdRssttaantH|| azca mAnaparihAroparyupadezamAha - mahArisIpaM ariNA samANo, na zrANiyabo diyayammi maanno| dhammaM aham ca viyANamANo, hujA jaNo jeNa jaDovamANo // 34 // vyAkhyA-mahAntazca te zaSayazca maharSayasteSAM maharSINAM ariNA vairiNA samAnaH sadRzaH na hyAnetanyo hRdaye mAno-|| haGkAraH dharma ca punaradharma vi vizeSeNa jAnan javet naraH bena mAnena jamopamAnaH mUrkhasadRzaH mAne manasyAyAte sati kAnavAnapyajJAna evaM syAdavinayazIlatvAditi kAvyArthaH // 34 tapari dRSTAntamAhazrImadazArthapurapattanamasti caGga, prottuGgatIrthakaracaityakRtAjiSajam / muktAdhikaH zujakaraH karaTIva namaH, doNIpatirja 242 // 11 // R%A5%%%
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ SIX +%A4% yati tatra dazArNajayaH // 1 // dazArNazaikhe jinarAjavIrastatrAnyadAgAjavikAmrakIraH / tadA'vanIzo vanapAkhakena, pravadhitastIrthakarAgamana // 2 // kadakRtprItamanA narezaH, pIThosthito'stAjinivezakhezaH / gatvA vavande pranumeSa saptASTaka padAM saMmukhamarthivaptA // 3 // svapIThamAsthAya punadhurINastasmai mahaddAnamadAdarINaH / tataH paraM naktisamulasiSNuzcetasyadazcinti-18 tavAn vijissnnuH||4|| vandiSya etaM jinapaM tathA svaH (zvaH), kenApi nAvandi patiryamA svH| tataH puraM kArayati / sma sAkaM, nAnotsavairnizyudayatpatAkam // 5 // kRtAijarSa nisalaiH payojiH, sugandhitiH sitamagaNyazoji / pAzcAzikAtoraNacAruzcanmaJcAtimaJca maNinizcitaM ca // 6 // daMdahyamAnAgarudhUcitAnaM, prajvADyamAnaprasaratsitAntram / gRhe gRhe nirmitanavyakhAsya, puraM vinAti sma guNairupAsyam // 7 // prAtaH zujAlakRtizAkhamAnaH, sAmantamAkhAsamupAsyapAnaH / ArUDhavAnutkaTagandhanAga, sarvajitamivAMjanAgam // 8 // svarUpanitsitadevatAniH, pratyeka muccaiH zivikAzritAjiH / antaHpurIniH sukRtodyatAntiH, samanvitaH paJcazatImitAniH // 6 // nRpo'nugabuccaturaGgacakra, sa niryayau svaabsthaadvkrH| jagattRNAnaM hRdi manyamAnaH, shriiviirpndnsaajimaanH||10|| vAdinanRtyAdi vikSokamAnaH, pade pade bandinirIvyamAnaH / manorayAtItadhanaM dadAnaH, zruttAGganAmaGgalagItagAnaH // 11 // dazArNajayo'pi dazArpazailaM, prApto khavaGgakramukAdhikaikham / prosIvAstatra mahAgajenjhaskandhopariSTAdasakau narendraH // 12 // antargataH samavasRtyavanekhikRtvaH sRSTapradakSiNa upAsitagarvavattvaH / natvAItazcaraNatAmarase niviSTaH, sthAnaM yathAsamucitaM nRpatiH sadiSTaH // 13 // jJAtvA1vabhAgAmidine. 2 svakIyaH. 3 upAsitaM garvavattvaM yena saH. 2.43 %
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- // 12 // OM sya jAvaM harirAntaraNaM, dayAvaho zrakha manaH sarajam / jinArcanAyAM paramatyajeyaM, mAnaM vaina sampati dRSyate'yam / saptariya. // 14 // yathAvazeSerasuraiH surezaiH, sarvaddhijiH srvbbainreshaiH| pUjyanta ete yugapajinezAH, syuH pUjitA naiva tathApi lezAt // 15 // guNairjinAH syuH punaraprameyAH, pUjA kRtA sthAnavikaistu meyA / zaktyA'hamatasya tato yatiSye, mAnasya mokSAya zulaM kariSye // 16 // atho catuHSaSTisahasradantAvasAna harijainamatAdhigantA / airAvaNAkhyatridazAdajaGgAnimApayAmAsa girIntuGgAn // 17 // ekatra caikatra gaje'ghisInA, mUomajUt paJcazatI navInA / yuktopari bAdazatiH samantAt, pratyekamaSTASTa zirassu dantAH // 1 // jAtAzca vApyo'nuradaM tathA'STI, vApyAMca vApyAMkamalAni cASTau / pratyeka majoruhi patrakhaI, madhyastharaikarNikayA sukhadam // 15 // prAsAda ekojani karNikAyAM zacIyugadhyAsta. haristakAyAm / patreSvayaM nAvyavidhi naveSu, pratyekamAlokayati sma teSu // 20 // svArAjyaladamyA ca suprvraajstaanypaa'pshcimtiirthraajH| katuM namasyAM samupeyivAnakkedAdazAAkhyagirAvavAnaH // 1 // pradakSiNIkRtya jinaM girIncha, gajoparisthe prAmatyapIncha / gajAgrimAMhI nuvi tatra magnau, yato'mbusiktAIjuvIva lagnau / / 22 // tIrtha gajAgrapadakaM tata eva jAtaM, nApI-10 |'ya te harimavekSya navarthijAtam / cintAmimAM hRdi cakAra hareryadAho, straiNaM ramAvalamanuttararUpamAho // 23 // hI kUpamaeDuka zvAtra garve, dhRtvA''sadaM lAghavamatyakharvam / tato'nayA'narthasamUhakA , kRtaM mamosamadharmahatryA // 24 // // 12 // dhyAtveti sadudhiriva pravAsAna, sa paJcajiSTinirAtmavAkhAn / kSaNAtsamutvAya caritranAraM, samAdade'hannikaTe'nivA-11 1 anyAn sarvajIvAn pAtIti anyapaH anyapazcAsAvapazcimatIrtharATcAnvapApazcimatIrtharAT tasva. 2 bhacyAdraH. 244 tatra majhau, yto'mbusitaa|| 11 // pradakSiNIkRtya jinArAjastAnyapA'pazcimatIrtha
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ X SS43%* bhAram // 35 // atho jitamanya itapramodaH, proce prnnmyaamrnaaykodddH| rAjarSimetaM tvamihAsi dhanyaH, saMpUritAtmIyagu| rumtikmaa26||jgaam saMstUya sahasranetraH, punaHpunasta marudAlaye'trA kameNa karmakSayato'pavarga,rAjarSirapyApa cturthvrgm||27|| ||iti zrIdazAnaghakathA // aba mAyApAyasatkaM kAvyamAhasusAhuvaggassa maNe zramAyA, nisehiyavA sayayaMpi maayaa| samaggaloyANavijA vimAyAsAtA samucapAzpasukAyA / / 3 / / vyAkhyA-suSTu zojanAzca te sAdhavazca susAdhavasteSAM manasi zramAtA na sthitimAptA taimanasi na dhRtA / niSedhayi-1 tanyA pratiSedhyA sA satatamapi sadaiva samastalokAnAmapi yA vimAtRsamA sapatnImAtUtujhyA kiMnUtA sA samutpAditaH sutarAmatizayena pramAdo mukhavyatikaro yayA sA tadrUpA iti kAnyArthaH // 35 // sAdhunA mAyA na kAryA zrayaM paramArthaHnimbadmadharmeNa jAnyam // zrama khojavikSojakRskAmyamAhajeNaM jave baMdhujaNe viroho, vivae raUdhaNammi moho| jo piDa pAvatarupparodo, na seviyavo visamo sa loho // 36 // *** 245
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA, // 113 // vyAkhyA-yena jAvet bandhujane sagIna ( svajana) vageM virodho vigrahaH, atha ca vivardhate rAjye dhane ca mohaH haH yazca jahipato jagavaJjistIkaraH pApataro. pApavAya ra prarohaH ) aGkaraH, na sevitavyaH viSamaH sa lonaH vizeSataH sAdhUnAM nilojataiva zreyasIti kAnyatAtparya / / 36 // krodhamAnopari jJAtayaM pUrvamuktaM / atha punarekatrava dRSTAnte kaSAyacatuSkamunnAvyata bsiraajcritraanugtmityrthH| jayavaM esa jIvo kohAihi kaha rokhavija? jayavaM samAisa so saMsAriyajIvo pajUyakAlaM namittu javamane / pusmodayappasAyA maNussakhittammi varagAme ||1||jinndaaso jiNadAso sihI dichI so mayA (e) sahi / taddahiyattaM patto nAma rAI jiesiritti // // sammaIsaevAsiyamassa kukuvaM samaggamavi asthi / caMdaNatarusaMsagI suvAsiyaM kuNai sabavaNaM // 3 // niyapariyaNANurUvAyAravaI jiesirIvi saMjAyA / pariNIyA jogapurabhieNa sA vimalasaleNa // 4 // taggehe sA jiNavaradharma samma kare gurupAe / baMdara nisuNa dhamma gurUNa pAse guNAvAse // 5 // saMjAyA se puttI kukuMbavattaeM smnnupsaa| jisukhavi vipIla pariNI dhaNasiri kannaM // 6 // itto vinnatto mohajUvaI gayavareNa dosee / maha jimbaMdhaveNaM nAmeNaM raagkesrinnaa||7||taayss cittatoso tee kaI rijavanamAmAI / tanahunjAussa mahakA vikhasiyaM pibaha khaecha / 7 // yugmam ||iy janaviro papamiya pAe piThayo ta sa nijaa| sAmariso jiesirithaMtiyammi tassaMnihANeNa ||e / sAniyabahUe uvari saMpannA bahuyadosarosilA / dighAranihudinIyatI sA jasA jamaNodha // 10 // pajalayaMpi du pujA rukA dhiza jaNe gAkhIle / nadu kiMpi khivAya tahA jAyaNe joyaSAvasare // 11 // kevalameI tahA zrakose deza ne saMtAvaM / thAipa matthAyammi 246 baa||13||
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ t% A4 ya caTTAnaggeNa nirayA // 12 // takkayamihakammANi ya dUsai rUsaikhaNe khaNe jAnahu takaraNa dAvai jiskaM niskAyarANaMpi // 13 // na saha takaraphAsaM pasatyavatyUSa geDmanammi / joyAvai na huannaM masaMtI veriNiM bahuzyaM // 1 // so kovinasthi viNDa jo sAhijA na tI sassUe / tahavi na tussai passai chidaM mUsI nikhAmukha // 15 // pAe parakAla sA zrahannayA tahavi panhiyAi hyaa| nipaciyA ya vAha re usu jAhi dUreNa // 16 // jai saMvAda aMga tIe itthAI to'vasArei / gehavAraM na muyamA jarakA khaMmguma // 17 // na hu vaMdA gurudeve ciMtaz maNasAvi neva ghmmvihiN| pUrva saMjamgapihANiyAi mAi sNjri||17||re kaha jaggA esA usA musA dosamukhavA esaa| akosaMtI tIe vardu mahArosadosavasA // 15 // cigha sA jisiriyA nihirIyA mukkajAyamakhAyA / roseNa dhamadhamaMtI maSe bahuzradosaphASikSA ||10||n du pamijAsa kiMcivi dhAsiriyA bahukhamA khamuba bahU / saveNa pariyaNeNaM sukhi tavazyaro sado // 1 // vimalepavi vinAyaM tahuviSyasiyamasesamavi citte| ja teNa uvAkhA to khaggA saMmuI cavidaM // 15 // ubaha kohamasamaM visamaM jaM kiMci jaMpae madurA (muhraa)| sabeNavi to cattA asalavannuva jiesiriyA // 3 // sammaiMsAjana mihAdasaemayammi kynigh| mohabaleNukkiA sA jAyA dhipAvidyA // 23 // jaDaNuba paUkhaMtI saMpannA tigharosadAseNa / itto kovi mahihI sagI vimalasikissa // 35 // tAgehammi same ahannayA teSa joyaNe picaa| diza gibhieNaM ajaMpiri niyanhusaM bahuhA // 26 // akosaMtI jisirinAmA bAmAjijJAsaNummattA / to teNaM vAriyaM muhA kahaMsikasi imIe // 27 // kasseyaM naSu geha dehapisAsayaM tadA khlii| kazvadipAvasAna 242 %AAAAAAAKHA
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- saptatikA // 12 // tuma na dukhaliviDI // 25 // sujhasahAvA esA bahudhA paccarakameva naNu dizA / saMtAvesi paidieM kimirma bahukohaka- khahehiM / e|| kovi gharo hohI baduyAztto kimitya kahiyavaM / iya vutte teNesA tavari aruNaciyA jAyA // 30 // mAyAviNi mi ise kikhesakAriNi mamovari zmo ko| saMkezya zrApII sunAsiyAjAsa puriso ||31||shrshvaayaalo naNu vAcaluba maha asthi neva eva jayaM / iya niranaNirI sA pahAviyA pAliyAhatyA // 32 // zrAsannaThiyA bahuyA nivAmiyA kebakhe mahIbaTTe / zrAkahiUNa veNI sunighaNAe jiNasirIe // 33 // tIe uvari camiyA namiyA mivikeNa rosadoseNa / kaMThe dAlaM pAyaM sakasAyaM haNijamADhattA // 34 // hAhAravamuharamuddo pariyaNalogo pahAviLa ktti| ahaha aho mArikA kilA bahurarakaNovAH // 35 // pariyaNamavi paLasA baggA hapi mahApisAiva / to AsukhagumamukhIhiM so'vi tahA mAri laggo // 36 // jaha uvari nivamiyAe tIe baDyA hayA mayA katti / jipasiriyAvi hu tatto nivAjhyA pAzyA pAvA // 37 // asamaMjasamavatozyameyaM ciyiM sajanAe / vimalo vimalasahAco sakumuMbo| dukhiyA dikaM // 30 // jiNasirijIvo tatto marica narayaM gale sarosattA / mannesu taDe egidiyAijAIsu bahu jamina ||3||shrnnuhbiy tirakapuraka maNussajAIe jalapasihanAmo / jArja vippo sappoba jammappaniI sarosilo // 40 // kammapariNAmaranA ka ghaNakoya dhammavaMto ya / devagurusaMgamA sammaIsaNamimassAsI // 41 // dharma sevaMto so ciraM virDa rammanayaravAseNa / te tArisamAkakhicaM zraha mohamahAnaradeNa // 42 // kuvieNaM nighaNayA tappAse pesiyA taTa jaayaa| dArihayA 'yaM tassahacariyA dosajarajariyA ||43||dohivi tehi sunintaramavagUDho jamaNasihadiDa sahasA / / 248 // 14 //
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcaMta gAmavAsI anivahaMto sa saMpatto // 44 // tatto sayameva havaM bAhara sAhai kisiM kisaMgodhi / isa vitto dosagayavaro sarisaM samAgamma // 45 // zrabaMdhikohanAme'havA vesAnarApa (va) rarakeNa / jisue tassa ya tAya jala sihapAse // 46 // puSamavamahaM khalu vicAlae paramaho samAgaJca / sammasattU pavi to vayaM nakA // 47 // * saMpazyamatthi ( tat sa natthi ) tumhe na vIsameha niyaMtA / zrAsaha mana (ha) zra niyanuyaviriyaM khu daMsemi // 48 // tAyappasAyarju taM par3A vAlebhi ikahalAe / to piNApunnA jalasihassaMtiyaM patto // 4e // tassaMnidAe sarja jar3a-: tthanAmo imo hu saMpatto / thevevi hu varAI rUsa na hu tUsai kahiMpiM // 50 // tAma phomaza jaMge caMkeza kohakala / vaTTa ghaTTa pAehi~ mAyara DubiNIyatayA // 51 // piyaraMpi hu avamannai na gae niyatraMdhaNe (dhulo) tAsamevi / devagurUci vimuhosa saMmuhaM nae dudhayAM // 52 // tatto so paricatto sarvavi pariyA rogiva / viDodissaJjarogo sogovagarcha duI bADhaM // 53 // Rha annA kA nivadamAzo nANovarjagaparimukko | caMkAlakule laggo khisAeM kha (khi) maNakasu // 54 // pante vAsArate baMgalayaM khemae nave khitte / na cala iko galiyArate taruNovi // 55 // besAnareSa eso zradichi gADhameva khittammi / to tAmai nissaMkaM rAhiM dUva vasaI // 56 // taddhi acalaMtamayaM / mammammiya dara hayAso so / kamriyajIho dIyo pari golo mahIvIde || 57 // to vaisAnaravivasa atyaM | bAruvo supissNto| daMtAI putrameyassa momaya tokae kaise // 20 // tadvi na ur3a jA juyalayAta tA kha (khi) miyakhitamakhaehiM / taha piTTi jaso pAle kharoe paricatto // 5e // tadavi na rosAmgijaro javasa mirca tassa sami 249
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ padeza- cava / vahilamADhatto khaDu maNammi jaha vaNadavo'ranne // 60 // sammaiMsaNacattassa tassa pANA pakhAzyA katti / mivAda- saptatikA. 12 // hasaNapamuI galagahile so gaDe narayaM / / 61 // to jamiya jUrikAlaM javAmabIe mayava nissaraNo / kammapariNacaseNaM taY dhrnnNjymhiivshnno||63 // rupipicAra zAthivAra jipammamammasakAe / jAu kuvaranAmo putto patto ya tAruNaM // 63 // kusalattaNaNa sa kalAsu valado havA mAipiyarANa / itto visamA pasI vanIvaNanIsaNA asthi // 6 // vagyoda vihiyavigyo vaggharako pakSivAsabo tattha / jo avi dhaNaMjayapubaehiM na du sAhile kazyA // 65 / so khuNtt| rAyadhaeMjayassa gAmAgarANi nagarANi / baMdha raMdhara satyaM satthehiM haNei janiyaraM // 66 // tammi khaNe tee puNo tahasovar3avo kaje baaddhN| tavarita sasinno kumaro pAvije pilaNA // 67 // tattha gaeNa maga taduggo divajogarDa gahirTa / sAhiyapakSIdeso jiyakAsI zrAgaDha sapuraM // 68 // to takittI gikA gIesu jaNehiM jaTTayahiM / sabaMdavappayAI tassa padiUMti rAsAya // 6 // tatto zravagayasamaI samaje samuvAgau~ gacca tahiM / vesAnarassanAyA apNtvnnuvNdhimaayo|| 70 ||dosgdNgruho vikArDa sekharAyanAmeNaM / tassaMnihAe so juttANamaNo samughUna // 11 // nahIkayanayaSiyo aMgammi na mAi mANadoseNa / thaMjobANammataNU nayara mmi rameza sIkhAe ||7||jp ya mahu (muha) rattAe ki vihiyaM zramha pubapurisehiM / jehiM napuMsagehi va galiyanuyabakhajarehiM aho // 33 // para upariu na Tu caramo // 12 // kaMTarava pAyassa / raMkubajariyamuyaraM sajIvaparirarakaNaparehiM / / 4 // eso dhaNaMjana puNa vaNirDa haNi parIhiM naNu huNto| jazna dujAI duto suje jae vissu ayaM // 5 // tacaMdavasiyo taha tahevamevaMti sAmiya vyNti| na du tuhmANa 250
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarisso puriso kovitya sAhasi // 6 // jaha jaha nisupara niyanAmavannaeM kannasurakasaMjapaNaM / taha taha mannai appaM | dappaMdho merugirigarucyaM // 7 // jaha jaha thuvaMti guNe zraNegabaMdivayA muhassuvari / taha taha dehe gehe nahaMgaNe mAina jaevi // 10 // iccAzcAnuvayahiM sammamuppAsiGa kuberarako / thAimukkakhayarakaJca namaNasIkho na katsAvi // 1 // jayalablisame zrAga ya tatto azca mayamatto / piyarANaM na du mili niyavAhubaleNa mumakhilaM // 8 // patto niyH| zrAvAse vattAmittaM na sAhiya pilo / kA battA naNu pariyaNajaessa miliyassa sayameva // 01 / / gurudevevi na baMda | niMdA niyasevagANa mannammi / vuvANavi nAkhavaI lavaI taddosaniraMvaM // 2 // kevalamukAlavesAsaMkaraNodAraphArAsaMgAro cakicaviggovaviccha so niyaSaNe // 3 // taMvolaphulagalo mhobaatunvaagvilo| lIlAi gaggayagira jAsaMto| vakkadijIe // 4 // pAsaMto parakhoyaM taNaM va manne tihuyaNaM sayakhaM / namavimapemyaguDIrasi jA basa niyagaNe // 5 // kazyAvi dhaNaMjayanaravareNa sikaM padAya niyasacivA / paviyA puttaMtiyamimehiM thAgamma saMvattaM / / 06 // Aisa kumara nisuNasu rAyA pAyAvahArapatthaM te / ukaMThiyA hu amhe bAda tunjANa mikhaekae // 5 // zrAgaMtabamavassaM passaMtANaM ghaNaM va tuha maggaM / amhAe gihe evaM tabakamimo nisaamittaa|| // momiyaniyaghANaggo sAvannamannisaMga cv|| kiM tatyAgamA parchayaNaM mana jo jagaha ||je|| keSAvi kuviyamaNA ariNA karuNAvivaniyamaNeNa / kiM zaka pAmiLa saMkamammi jai puNa imaM saccaM // e. // tA kahaha khaDu jahAI baMdhittu suriMdamavi samappemi / zrAgalAmo na vayaM kassavi pAsammi ko jaNa // 51 // jaya zramhehiM karka sayabhAga kaI na tA tAU~ / zramhe na tadAyattA jarDa jae 2.SA
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ updesh126|| sadhajasapasarA // e|| bAsu tA zramamA saJcA esA girA dhurAdharaNe / pai sAhasikajavaNe navaNe sai naMdaNe nivaNe Win e3|| sakkovi neva sako AvAI kAramAThavigamevi / paramevamasarisukhAvalAkhasattaM na te juttaM // e4||jN nAgamissa-IN maiyaM mANadhaNo sapiThaNovi tIrammi / no rAyanaMdaNAeMdajaeNajaemajayArammi / ee|| viSayaguNa viSpahINA hINA 4 sadhe guNA samaskAyA / sahayArataruvimukkA vaNarAI rAyae neva // 6 // uttamakuluptavANaM viNayapahAeA guNA thuNiUti / / tatparihANANa imANa goravaM neva vipphurada // e|| tatyavi ammApiyaro visesa goracArikA naSiyA / tumhArimANa kulavaMtayANa iya neva naciyaM jo|| e|| so paminaNi khaggo ahicchi sekharAyanAmeNa / raM re gavaha gehaM baad| iviyalyA tumhe // ee|| vinANanAejuttassavi maha khAM ujayA du sirakavaNe / eyaM siraka appaha mAjayapiyarANa gaMtuNaM ||10||vuttN (D)te save kaMce ghinUNa amariseNa taje / nikkAsiyA khaNaNaM rAyamuvAgamma sAiMti // 11 // to pilA visAyaM mANI mannaMdaNo jiso eso / rajAmavajanihANaM paricasaM kimeeNa // 102 // jattha vimabiGati | ya atuNo moharAyasinneNa / evaM tA mana akhaM jhogehiM dattasogahiM / / 103 // pakSaNI kina tA ajA rajAsAmaggiyA kumArassa / zya kiMtiyaM na sAhiya parameyaM kassavi narassa / / 104 // zraha zrannadiNe ramA zrAdUI so pahANapurisahi / / tehiM paNamittu vuttaM paThecaNaM asthi hu mahaMta // 105 // zrAganaha piLapAsa khAmegaM mA vikhaMvamiha kuNaha / to sekharA | // 126 // yavasa te taha avahIsiyA purisA // 16 // jaha avilarakabayaNA nayANAgoyarapaI gayA turiyaM / tatto sAmaMtA maMmakhIyavaggo ya taha ceva // 107 // dhikariya teNa vittAsiddha ya bhAyA taDe tahi pahiyA / nimnaniya tamavi zmo | 2.52 OMOMOM *
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ nikAsai paramaveridha // 10 // tato vakhitu esA zravacamoheNa vAukhA sNtii| tassa ya vilagitu pae sae gihe zrApa kumAraM // 10 // mahayA koNAhUyameyamavagamma sammamavapIso / dAvaz mahaMtamAsaNamimassa avi viDIyassa // 110 // tasthovaviccha sodhicho na hunamaNamavi kayaM pitthnno| nahIkayanayaNamuddo asaMmuddo rAyajayassa // 111 // zrAlAsi tahAvi du bahuNA neheNa vanna tuna suI / tuda suMderimaguNaraMjiehiM nivarza niyaya ||11||phiyaa kannA pANiggahatyamaJcatya muzyahiyaehiM / tAsiM pUresu maNoharAI niyapANidANeSa // 113 // yugmam // tahakhahu gahesu raGa mae sayaM kie| |ya ajisela / parinuttamudhirajogA bayamaNujAmo ya dirakapahaM // 11 // to vihiyakAjAvo sa sekharAyaNa nivijhkypaavo| sAlayatarazyajiTamI rAyaM para nae vayAmiNaM / / 115 // ittiya mahaggaheNAhamihANI gharA japaNI evaM na kiMci kahAM rakAmahaM dinnamavareNa // 116||n du gieihassaM zya nibarga ya so vAsaro svayaM jAu / sA'vi nisA pakhayamaI jatya paradinnarajasirI // 115 // yugmam // zya vuttuM parihapahAradANa zrANinu pIDhaggaM / sahasA samuni | so gAto dAradeseNa // 110 // rannA saparigareNaM uva(vi)skirTa raskiLa na maNayammi / kimarNaNa nigguNeNaM naMdaNapAsaNa dharieNaM // 11 // taha sammadaMsoeM catto saMpatta ya miLeNa / taha sekharAyamohayanami nagarAu nissari // 12 // 4 bAhiM paso ya mahAmavIe viyamA sAvayasaehiM / rAyA mAyAmamayAmutto tatto ya pavA // 11 // niylhuynjaano| nIvayassa dAUe prmrkrsiriN| zraha so kuveranAmo paripramaMto mahAratne // 12 // saMgAmakAsanaNa vagyapanIvAsta tapaeNa / citteNa pirikale so ta sa jalapoba paakhi||113 // trinirvizeSakam // sahasA paliI tammAraNatyamAha
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ * upaza- // 12 // Niya pAmiLa kumaro / ruddapravasAyavasA marinu patto mahAnarayaM // 14 // tatto mansu jamAmiNa baDhukAlamAvaIhi ! saptatikA. jisa / pharakIkarSa kuvero kmmpriikssaamluuvaayo| mAzyavaM jayare mahApure taM ghaNakRsikissa / palamAjihANaputtaM | saMpanna rUvarahAe / / 156 // yugmam // jAyA sisuttA vi du mAyA mAyAgo maNomane / tassa bahutittinAmeNa naMdiNI! *rAgakesariNo // 17 // tabasa sisubaggaM vaMcara saMca sukhAzyaM vivihaM / khAya piya' sayaM so nazesi deza saMpika 1 // 17 // vokSa madura bayANe nayaNe nIreNa jara mAyAe / ja vaDDayaro jAne to vaMcai mAyaraM piyaraM // 125 // jola va jaNijattikayAi vinamai jAuevi nie / ulAyamavi paDhaMto dhuttayavikAra dhutte // 130 // jaz jAi jaNaNisatthe |4| |jieharameso azvamAcho / to jipathuI jaNitA di ivaMcittu sadhesi // 131 // parikavara moyagAI karakAe babukhiyA sirakAe / cora ya ghaMTakalasAi hatthapayalAhavulolo // 13 // tAmihaMtoci jirsa na mannaI coriyAzcatNi / saptAva na jAsai sahoyarassAvi ksseso|| 133 // annajaNaM sayaNaM vA na dumivara kaMpi ninna dlii| azvezyacittehiM mApiyarehiM so kazyA // 134 // nI gurUNa tIraM jaNiyaM tesiM ca tehiM putta jahA / jayavaM zramhANa kule kammayarovi ina erisaI // 135 // jA mAyAvahulo bahukholAlariGa ricava surve / to taha kuNaha pasAyaM jadda muMcai esa mAittaM // 136 // taco gurUhi karuSAi desapA kavakUmanivaNI vihiyA hiyAsaehiM saehiM kannehiM teNa suyA // 137 // // 127 // mAyAdI javi japo na duzavarAI kare kssaadhi| na du vissasaNijo taha (vidu) kassavi sappoba so hv||13naa mAyAviyo jathA iha parajamme hIrAjAzvasesu / uppar3AMti nihINA dINA dAridiyA muhiyA / / 13e / / to kammapari 254 AKSIkkie---- *
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ * eIe aNukUkhatteNa maMdanAvattaM / pattA bahusA mAyA loNaM mauNava minuttaM // 10 // phyamIhathaM sammattamuttamaM tadaNusevaNutto / jAI jA cirakAsaM to pijaNA appaNo pAse // 141 / / so sovasiyahadde vavina vissAsamuvagaeNa sarya / / dhakotaghiyaM dAraM jottuM patto giha sijI // 14 // itto tappurapahuNo vAI maggammi vAhayaMtassa / hatthaMgulI muddA-10 rayaNaM galiyaM mhiivkhe||| 14 // keNAvi tamuvalAI paumassa samappiyaM samANittA / vinAyamaNepartha naravazsakaM jave nUeM // 14 // tatto khahittu samayaM sa sanni baliyAI mAyAe / giNDara muddArayaNaM vistAriya sugurutaliyAI // 14 // to sigyameva mihAdasAmohAribalamuna se / sammaiMsaemapadaM takAlamadaMsANInUyaM // 146 // appaM mulaM dAjae apagyamiva gahiya gobiyamaNeNa / na du daMsiyamavi pino samAgayassAvi vivaNimmi // 14 // zraha pamaha-|| ravo rakSA pakAri sayakhanayaramanammi / jo saMpayaM pazvA so niddosotti mottayo // 140 // pallA sadhe sohe paannettiN| samaM zmo mama dAhI / sayasaMpa puraM jAya to jayanIaM sunnittaa||14|| to pAmivesiyabhuhAna sidhiyA nAyame-18 yavuttaMtaM / to egate puNe piLaNA palamo mahAmAI // 150 // bahukhiyavahuleNimiNA pihittu kamAI napiyameyassa / / ahaha pasaMtaM pAvaM kovi kuNai kammamerisayaM // 151 // japaNIevi taheso payaMpiDa kapi na maNayapi / sabehiMpihu puNe nAsai nAI viyANAmi // 15 // anivimaniyamivasaI niyasamAvo na sAhi tee / mAyAvaMtANa narANa nagae| neva criynro| 153 // zrannadi rAyako kosAgArAdigAri muI / pacamamgahiya mALaM saMpesa pAradesiyagaM // 15 // niyasayamaM vavahAriyavesee pesae prmhhe| teNegate nazijo nisuSasu kAlavacamicaM // 155 // siMhakhadesappaDaNA 2.SS karU
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 128 // aSA saMpesiyA ihAyAyA / bhuddArayaNassa kae tassApuvassa egassa // 156 // jai asmi ta daMsehi jelamadhye mi molamahiyaM / to pacameNaM muliyaM eso khalu dUradesatyo // 157 // dine muddArayaNe eyssa na kovi somavi saha / to palanaM daMsiyamimassa hadvaMtare necaM // 150 // to terA puvasaMkezyA ya purisA tahiM samANIyA / daDhayarameso vayo tehiM | teNuva khaNa mittA // 155 // rAyakukhammi ya nIce navalaskiyamapaNo karAharaNaM / rannA vimaMbikaNaM dazAvi nivasaniya - milo // 160 // baDurogAta ( sAsU ) suziyajAvaM pcye| naniya jaI navaM navaM muskamaNuda vijaM // 161 // kammapariNAmarakSA zradesa saMpAila vijayanayare / sAvayakulammi dhaNadatta sidhiyo gajate // 162 // so somadattanAmo jArja sukulupravattaNeNassa / samma sAno saMjU aha daridatte // 163 // kayamatyayakutthakha vANi kuNai nilalavaNAeM / tIraggAmesu sayA pajUyakAle nanu te // 164 // kiMciya dhaNaM samadriyamimeNa haTTo Du sa ( ki ) ydhnnaaeN| to maMbhi ya tatyavi kiMcivi dakSaM samuppannaM // 165 // tatto lAvasare ( ro ) samAga rAgakesari ( rI ) tapucaM / tappAsammitAyubaMdhilojo khapeNa tahiM // 166 // bahukhIe laDDu jAyA sAgaranAmeNa jo iskAuM / tathasarja saMpannA tassAdhaNaRNassilA // 167 // tatto avarAvarajU risAravANikasayAjogA / jArja sadassadhahije tarja kilese digediM // 160 // patto sarakavataM tavi komIsare samuppanno / jaha jaha baDhai dabaM taha taha se sAgarI ahi // 16e // tapperaNA eso niMdai deve kimesimaccAe | kassavi rUpa (va) gamegaM na jo paicheti kayAdi // 170 // kimimehiMpi gurUhiM kimesimuSaesasavaNace DusiyA / vigdhakaro kevala miha dhaNabANassovaesanaro // 171 // iya 256 saptatikA // 128 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ mananto citte dhamme jAniruvAmo pliy| pAve tapparayA se pattA tattAyakappassa // 17 // so sammaIsabakriyassa | minuttamoipasarehiM / tiShA buddhi pattA sAtha rukatsA va yaba) / 173 / / pAradhA to puNaravi vavasAyA vidava-13 sodheSa / khamgumasakarAIe ruppamaNikaMcaNAeM ca // 175 // bahuehiM (ki) kosehiM mIkhittA so ya rynnkomii|| na ya saMtosaM patto naIsahassehiM jaha jalahI / / 175 // ajiyadhaSasaMcayaraskaNammi aNuvajhiyassa cAe / na suyazana jimana ramana gamai suskehi diyhaaii||156|| piyaravi mAyaraM vA saya taha pariyaNaMpi na dugaNa / tilatusamittavihAse rUsa tUsaina kovi // 17 // maggiUtovi du pamgaaihiM taha cAraNehiM nahiM / zrappa3 kavaDiyapi duna hu badudhaekomilohiyo // 17 // maDyA kaNa na de appayo vidu kurmubaloyarasa / nivAhodhiyadavaM satraM me jAiza mubaI // 17 // asaI purANadhannaM (ne) navaM puNo saMgaha gihassaMto / na hu vissasa ( sassa ) I kassai nassai nAmeNa || dhammassa // 10 // teNannayA kayAvi du samapirTa komirayapadhaerAsI / niyamAukhagasuyasta ca bahuvivANijAkAkae // 11 // tassAgamaNe tanehayammi pAradhae sayaM teNa nahu paMcaboDDiyAeM gaeM khanai ta kuviDa // 12 // sattAhorAyamiyA vihiyA ujAgarA jisa tassa / tabasasaMpannavisUzyassa tammaraNamuvavannaM // 13 // pihuzrA na duara hatyammi dakayA iya nAyamAkavitu jnnaa| mAyaMgagharannassa va koi na vivei tassa dharNa // 104 // tammi pure zraha kazyA vi (cirAi) khayarAzkasaMjArA / sumahagyA saMjAyA ghaNeNa na dhaNeNa vati // 15 // sAgaradinnucAho ta zmo pNcgdysyaaii| satye gahicaM patto mahAmavI aMtare dUre / / 106 // niyakammakarahiM to kappAveDe tarUmi so aggo| 252
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 13 // 2-% dArusamuccayahela jAva ya savi sasthitA // 10 // jamirA vaNammi ananti kacca(vi)rikattaceyaso dhaNiya / tAvegAgI soptatikA. tarutavammi navaviccha dio // 10 // zranurikaeNa vaggheNa sigdhameeNa carikana somo / naharehiM viyArittA nivaalaa| dhammanimmukko / / 18e // trinividopakam // marilaM patto egiMdiyAi jAIsu nUrikAsamaya / jaMto saMto surakahiM gamiya sammattavararayaNo // 160 / / katthavi rAgovaharDa katyavi zrazdosavAsiDhe saMto / katyavi aNANuvaMdhe panUyakolAha*( hADa) lIjUz2a // 11 // katyavi mANee dhaNeza tivamAyAz kattha ya kayAe / katyavi khoduna ghaNeNa tibasodeNa namile so // 15 // annasuvi bahusu javesu teNa evamavi dahiya sammattaM / roreNeva varamaNI (pa) hAriyaM bahupamAyaksA // 153 // katthavi kusIbayAe katthari dogaccapurakanurakAhiM / piyavippagavihureNa katthavi ya rogasogehiM // 19 // katthavi napuMsagatte katthavi itthIsu katthavi naratte / iccAiesu egegagaNae eMtavArA // 15 // cappaJjiya uppajhiAya khaU saMsudhabohiparamannaM / vamiyaM gamiyaM sannAzadasaNAdhAraguNakasiyaM // 196 // tatto mohabale (0) namiyA'saMkhe nave lvssNto| kammapariNAmavasa vaNi so somadattarako // 17 // zraha lappanno so vijayanAmanayarammi dhammasissi / |suMdaranAmo putto muddA'di so suMdarasu (sa) rUvo // 18 // dhammarakarAI nimuNa muNa pahaM sugurupAyasevAe / sammaIsapano saMjULa punajogeNa // 1ee / / suzanavasAyavasuggakhaggadhArA teNa dhIree / mohAzverivaggassa teNa mUrkha samuska 12e| piyaM // 200 // dehassaMso nissaMkayAi binno cirapparUDho'vi / paJcarakANakasAyA jIyA jIyA gayA dUraM // 21 // to paritudhmANa sammaIsaemahAcamacceNa / sugurUemeva niyake parittadhammorucakIso // 20 // se daMsiu~ pasanno 258 ACARE
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 253 punnodayapAvaNikAsaMjogo / to kubai sugurusevaM kayA'vi cArittamavi lAhiyaM // 2-3 // yugmam // tato sukhAvayatte vayAI vArasa dharitu tAI puNo / khoneNa virAhisA pamAyapAvappasagAu~ // 204 // rukhi bahukAlamimo khojapisAeNa khaDa gajaggadine / na du saMtosa patto patto prtirkkaaii||205|| evaM lohavivAgaM kamukaM niyamANasammi jaannittaa| parihaha aho jaza mukhaM saMtosamAvahaha // 106 / / // iti catuSkapAyagarjitaM nuvanajAnucaritrAnugataM dRSTAntacatuSka mantavyaM / vistarArthijistacaritrameva vikhokyam // atha va kAvinyaparihAropadeza nirdizatijaNo suNittA naNu jAi phulaM, taM jaMpiyavaM vayaNaM na tiruu| haM paratyAdhi ya ja viruI, na kie pi kayA nisihaM // 37 // vyAkhyA-jano khokaH yat zrutvA nanu ityahI yAti prApnoti du:khamasukhaM, tAdhipatavyaM vacanaM vAkyaM na tIkSNaM marmAvit nichuramiti paryAyaH / atra paratrApi ca yadiI khokagahita, na kriyate tatkarma kadAcidapi niSi sarvAritamiti kAnyArthaH // 37 // _ acaitadaryAnuyAyI haTAntaH sucyatekuvApi sniveshe'juudridhnsNcyaa| vRkSakA saha putreva parakarma karotyasau // 1 // payovahanadhAnyaupakhaemanaM dakhanAdi 253
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ updesh||13|| kam / anirvahantI kurute supUra javaraM hi dhik // 3 // grAmIbAyokavargasya putrastarNakarakSaNe / sthApito'sti tayA so'pi saptatikA. vArayannasti vatsakAn ||3||dhnydaa saudanaM pakvA svayaM juktvA sutocitam / sikyake jojanaM muktvA jagAma parasamani // 4 // parakAryeSu vaiymymuamessaa'njtsutH| samAgAmijamAgAramatyarthamazanAyitaH // 5 // apazyanmAtaraM gaI visakhApa murmuH| jonyadaNe vyatikrAnte sA svama samAyayau // 6 // tenoktamiyatI velAMgatA re murAtmika zUkhikopari dattA''sI: kimeSA'pIrNyayA'naNat // 7 // tvatkarau kartitAvAstAM kimare purnayAGgaja / yajataM sikyakAdhAtvA na jukaM jojanakSaNe // // tatastAbhyAM havikSepAvavirtugiva nirjaram / babagdhe'tisakopAnyAM cikkaNaM karma dAruNam // // anAyocita kyAvimau paJcatvamApatuH / ajJAtadharmamarmANau paryantagrAmavAsataH // 10 // utpedAte mAtRmutau pRyageva puraSye / sutaH zreSThisuto ja dhanadhAnyasamRddhimA / / 11 // ambAjarjIyA samutpaznaH samuzAsanasatpura / mahenyaveSThiputrItve mAyApurkhalitodayAt // 12 // yordaivavazAUjhe pANigrahamahotsavaH / svamandiramathAnaiSInicohA ramaNI nijAm // 13 // sa svayaM vyavasAyA potamApUrya jagmivAn / samutrAntarathAsthAzu yAnaM sphuTitamamnasi // 14 // zrathAminye tagRhiNI pitrA svaukasi sAdaram / sadA sAjaraNA sA'sthAt pitRpezmani nirjayA // 15 // ayottIrya payorAzi phakhakAH samAgamat / tasminneva pure cartA potalanena nirdhanaH // 16 // itazcoce'sya nRtyenAI gatvA ngraantre| 1 // 13 // prajJApya zvazuraM vastrAdyAnayiSyAmyasaMzayam // 17 / / ityudIryAyayau puryAmaya vaiyadhyamAsadat / sa sametyAba suSvApa puropA-4 1 zikSake. 260
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ ntasurAkhaye // 10 // itaca sA piturgehAdhAtrijAgaraNotsave / gatvArdharAtre vavale katicitstrIjanAvRtA // 19 // ita taskarairdRSTA banavI zrIya puSpitA / suvarNAcaraNazreNyA tamasyudyotakAriNI // 20 // taistatkarmodayAhinI kadalI nAnutratkarI / / aho pUrvAgviSataroH phakhaniSpatti hazI // 21 // praNezustaskarAH zIghraM talArakSAravotkaraiH / sakaraistairupetyevAnulasye devatAlaye // 22 // vimucya hastayugala jaturaMvopazIrSake / paritaH sunaTAstasyuH surasajhana pradAH // 23 // prAtaH kRNAAjAgAra yAvadeSa zayaSyam / tAvadaikSiSTa tIrasthaM mudito nirgatastataH // 24 // tAvadhAjanadaivAdaM nirbhatsyaM dRDhabandhanaiH / bA satoptraH zUlAye sthApitastatkSaNAdapi // 25 // itazca tena suhRdA mvazuro jJApitastatra / jAmAtA'tra sameto'jUnniHsvadhvenAtivatiH // 26 // kazcidatrAntare'nyetyAvAdImAtRkastava / joH pradattaH zucikAyAM tato vijJaptavAnRpam | // 27 // zreSThI provAca bhUmIzaM kimetadajani prato / matputryAzca karau dinnau jAmAtA zUlikAM dade // 20 // pratiSiddhA jaTA rAjJA tAvatyazvatvamAsadat / sthApitA duHkhataH putrI jinadharmamupAdade || 25 || matvaivaM niSThuraM vAkyaM dUratastyAjyamaviniH / ghayorapi pravedyasmAtkarmabandho hi dAruNaH // 30 // 1 karatuma. zrAvakasya kukhAnucitaveSaparihAropadezamAda dabANurUvaM virazyA vesaM, kuddhA na annassa ghare pavesaM / sasA tadA visesaM, jANika jaMpikA na dosalesaM // 30 // 261
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- 1132 // vyAkhyA-vyAnurUpaM yAmvidhaM svapArce dhanyaM syAttadanurUpaM tadanuvRttyA viracayeSaM / tathA kuryAtnAnyasya parasya vyAkhyAnavyAnuna saptatikA. gRhe'prastAva praveza gamanAgamanabyApAraM / sAdhUnAM sajAnAnAM tathA'sAdhUnAmasajanAnAM vizeSamantaraM jAnIyAta Idaka sAdhA stathegvidho ghasAdhurityamtaraM keyaM / jaspanna dopakhezamapyasAdhoriti kaacyaarthH||30|| avArthe haSTAntaHprocyatedhavalubalarAyagihe rAyagihe seNi nivo zrAsI / tassa sunaMdAcikSaNanAmA sunni pattI // 1 // tatvAsi mammako sahI tANaki dhaNo'dhAyo / gurukAyakileseNa na khAi na piyana deza evaM ||3||dhnnkosii mekhiya teNa niyAvAsamAjAgammi / kaMcaemaNimayavasaho nimmaviLa asthi agAuM // 3 // bIvi teSa vihina sa kiMcidUrNa garne ta eso| ciMtAbarodha jAI cha sameLa naIpUro // 4 // varisaMtammi ghaNohe kAuM kovISayaM sa vANiyago / Aruhiya mukkaka caMdazakamAI kahRto // 5 // naravahA so dighe paNazaNisahieNa gharagavarakAI / daNeyaM pattI sAmarisA nivazmukhava // 6 // sAmiya saJcamiNaM naNu sariyajonihinidasaNeNeha / jariyaM narati rAyA rittaM pichanti nazlIhiM // 7 // rAyA jakhe kimithaM sA sAiza nAha naNu pakhoyantu / esa varAI raMko nazpUre kamuzara // // to naravazyA''hUI kimaho ka sahesi tumameva / teNuttaM pada zrakrAvi maha yasahajurva na pakkAtaM ||e to jUvazNA usaM saha sayaM sehi manna godhA / teNu na tehiM kI purva khu kuru purNa // 10 // gharamANittA vasaho nidaMsirca vaissa teNa shuuN| seshiy-5||13|| nivo paryapa kosevi nesa putranavo // 11 // niSpA Adeso no puto sAva navi mA suii| tassa kae nijaNaM. 262
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ khitvAiM ahaM karemi pho||| 12 // turaenakarahavasahe dAsAdAsI ahaM khu posemi / rakSA taM bahA ameriso te kilesannaro // 13 // nUmIvaNA nagi nimmakhavesaM karehijo jh| kiM rakavesakaroSapyAsaM hoNyaM nesi // 15 // adhiAya ghasakomIle nimmaciya taheva vasahajuyamasama / zragaNaMto uskanaraM mahAsi nasUramammi // 15 // dozya baduvasvajaraM rAyA saMpesile niyAvAse / kAlakameNa teNavi nimmaciyA vasahajuyalI / 16 // davAya (yu) rUvaveso na kara zyAdhi sabahamanammi / na dukhako bahumAyo teNoSiyavesameva kuru / 17 // . ||iti sopari dRssttaantH| aba kucA namasseti kSitIyapadopari dRSTAntaH kapyate-kammivi saMnivese egokulaputta vs| so pArya paragehaparizramasIkhasahApasepa battAsu samulapsa / jassa tassa ghare goLi kuSato vi / sayahiM vazighina gi|hiyN kahiyamadina mApAvimumukaNagonidhitteNappASameva bahumannA annayA kassaviSayakussa gehA takkareSa kezavira paThahAM bahamavahariyaM / so va tamghare gorisivatteSa dhArvito vaha / iva va ghahieSa vazieNa dhaNaridhI gayA naayaa| so ya takarI dUradesaM gii| zraha tassa kukhaputtayassa ucari coriyasakA sabehidi uppAzyA / so puDirDa-"zramhANaM gharSa gayaM tumaM na jANesi, amonakovi tumAu~ itya ghare sameTa japo bannAyaparo / evamutte ghapahue so kahA"nAI muNAmi, tuje eva jApa" ta so rAyapurisehiM niggahira / sayahiM usaM-"eso zramhahiM paragharappadesAI pamisiyothAsi, bhamhe kiNkremo"| tara so barA mukhayahiM dhikari rANA borasikaM pAvitti mukhittA parapara 263
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- // 13 // ppaveso vAriyayo / ane'vi zraNege dosA lagganti / sehI sudaMsahovi kavitAgharapavesee tahAvihe saMkame pamirDa patikA. zrathAgretanakAjyena jJAnAcyAsopadezamAhajatiM gurUNaM diyae dharittA, sikijA nANaM viSayaM karitA / AliyArija samma, muNI muvijA dasaneyadhamma // 39 // vyAkhyA-zakkiM badiHpratipattiM gurUNAM jJAnadAvaNAM hRdaye svakIye dhRtvA zikSeta jJAna zAkhasamudAyarUpaM, binayaM| dazavidhaM kRtvA / artha vicArayet svamatyA samyatayA munistattvavettA yatirmanyeta jAnIyAt hAmtyAdiledairdadAvidhaM dhama-1 (miti kAvyArthaH // 35 // vyAsArthastu kthaankaadvseyH| tccedm| zyA'sthi khizpadhyipuraM phuraMtorudANadhaNamaNuyaM / nimmallayaracaMdajaso caMdajaso nAma tatya nivo // 1 // maisAro mA|sAro tammatI nighakhoruguNapatI / tassa ya suTa subuddhI subuddhinAmo guNanirAmo // 2 // teNAhIyA sayakhA kaDA kalAyariyapAyasevAe / gurusevAya (e~) subuddhI khahu bohaM jaNa jeNeha // 3 // cappattiya veSazyA kamma pariNAmiyA ya buddhII / calarovi tassa hiyae vasiyA jaha sarasi isI // 5 // zranovi akayapugno taNunavo atyi maMtiNo tss| unbuddhiti pasiddhI saMjAyA puSapAvavasA // 5 // so pADhivi piLaNA guruNo pAse saDhatsadosee / caDahiMpi du mAsehi / 13 // na kumAyaramavi ya apasi // 6 // itto tammeva pure dhapAnihAyeNa seTi AsI / tassa ya taNuyA cauro panarociyasaMciyakalohA ||7||khaahruu 1 bAhara jAvama 3 jAvasa 4 nAmA sarUvajiyakAmA / tAruNaguNudAmA te jAyA 264
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSphuratthAmA // 0 // zraha agnayA dhaNako zrakaMtozyAmaehiM bahuehi / vAgara niyayataNue pAe payakamakhajuyasammi e|| kiMciva jami ahayaM tuprANaM hiyaparya jayA kuNDa / te navavaMti tAyA jaM kahasi tayaM vayaM kuNimo // 1 // aha zrAisa sa tANaM taNuyANaM saviNayANa niyayANaM / tumhehiM majka maraNe saMjAe dibajoeNa // 11 // nicalapimmaparedi zAyadhamaho miho sagehammi / janAe mujApANa va na hu kara vayaNamiha savaNe // 1 // jaya kavi jinnatAbo ivika tumhANa nehavigameNa / na du tahavi hAsajA kAyavo naNu miho kalaho // 13 // canasuvi koNesu mae eyassa gihassa guNanihinihI / vati ya nihiyArDa pihiyArDa pavarakakhasehiM // 14 // puvAzkameNee gahiyavA anagirehi kimavi muhe / saMgheyabA esA na hu majhAyA bhae vidiyaH / / 15 // maga tazirohiM bhayo tihaNaM tarja garna sikii| samayakiriyamimassee kA sucira viyA suhiyA // 16 // puttAsaMtaIe vamavimavisamA vivahina bggaa| niyaniyamilANa kae kaviM pakuvanti mahilArDa // 17 // annonnamavi sapimmA sahoyarA ninnanAvamAvanA / nArINa kanna-4 jAvA pAyA pII paNAsaMti // 10 // aha paDhamo sinsui dhAkaDa appaNo nihiM jAva / tA tammane vitriya hayasara jAizaraM // 15 // bIvi niyanihANe nirikaya aha khittamaTTiyaM kasieM / saMjAI kasiemuddo nahasamayasamayamenana W // 10 // tadatI niyanihiyo makhne porANalihiyavAhiyA / labahara dAmamarisamasarisamIsAnavakaTina // 21 // saMjA ya calatyo nihiM nihAzittu irisapamihatyo / maNikaMcaNarayaNukravavannaM payamIkavasupunnaM // 15 // aha tinnivi| soyariyA nariyA roseNa evamAhiMsu / tumA sace taNuyA piThaNA pusa zramha kalasaMsu // 33 // kesAI nivittaM baDya m265 sapa-25
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza // 133 // sleyassa pue nihAmi / khitaM suvannarayaNaM vacajayA paya kiyA bahuyA // 24 // kiccA cAhiM cacatkalasATha mahasulAI / giTssiAmo amheM kevi roso na kAyavo // 25 // zrad jAvako paryApa evaM kaha lAI subalAI / jaM jassa nihANa nissariyaM taM khu giraha || 36 || tujhe pahaNajaggA jaM piunihiyadi nibiseseNa / nihisu suvAiyaM maTTiyasattamaNupattaM // 27 // nAhaM niyakuMjatthaM zratthaM kassAvi naNu pazlemi / ii vayaemasahamANA tinnivi te soyarAmilitaM // 28 // kalahaM kArya laggA juggA na hivaesadAessa / saha jAvameNa bahuNA sajAulA sarakhayaramA // 2e // na i ko'vi jagamayaM taM jaMjai raMjaz na tAe cittANi / nAyaranarANa majhe bAlo vuDho va taruNo vA // 30 // taM caro'vi milittA pattA rAyaMgaNaM raeikamayA / zratthAurA jamdA jAyA mAyA'vi na tu tAyA // 31 // jaMpati kalahakAraNamiha nidhAraM na ko'vi kAjamalaM / maisArappamuhANaM maMtIvi na hu phura buddhI // 32 // zrAsI nitro sarcito kahUM kI esa jiyabo me / tAva subuddhI patto rAyasabhAe nivaM namitaM // 33 // dinAmaNo nivico jaMpara kaha sAmi aka tumhANaM / dIsa ciMtArayA vayaNa sirIhANisaMjANI // 34 // tatto vakAra nivo sADu tara nAyameyamapyagayaM / sacivAjimuhaM saMpiSTharammi bhUve jaNa maMtI // 35 || nidikuMprANa cacanhaM cariyaM khoyAe nimmiyannariyaM / niyabuddhIe nayA rahassamaha para subuddhI || 36 || nidhArayAmi zramiNamAisai jaya pahUmasannamayo / to rakSA zrAi kimado kaha ki mityat // 37 // jo bAbara suradIna se kulo sANo'vi so ceva / jo cakara hataM sattaM vasaNammi saMpakSaM // 30 // so sahuvi Dugarula jassa maI phuraMti sudhArcha / nissaMkaM va sara eso nAuM viyabo // 35 // zya 266 | saptatikA. // 133 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 kutte bAgulAI mammi vaDmANo / dhaNaaMgae subuddhI ergate evamAda phuruM // 40 // jo jo tujhAyA piyA piyAvar3o Asi tumha nizcaya / tad dIhadaMsije khalu juttassa vicAraNaM nijaNo // 41 // gomadisakariharINaM kayavikrayakaraNa mahAlAho / to paDhamassa nihANe kesarakevo karja picaNA // 42 // vIyassa karisa saha nivAho avissaI jee to vittamaTTiyAe jayi (ri) pichalA nihI dhariyaM // 43 // tIthassa ya vavasA heU lAjarasa pradeyANaM / liskehiM tale bar3hiyA khittA jaNae nihirA // 44 // laDunaMdaNo ya turi vAikammi rakamo jeNa / takAraNA nihANe lassa suvannA paskittaM // 45 // sudhI calatthayaM demamA kiMmoLaM / teputtaM larakabhiyaM pArtha mada sammami musu // 46 // tieDaM tesiMpi puNo jaNa subuddhI aho subaha tumha / assAi ki sivaNi daviNaM nae kharakamiyameva // 47 // jaM jassa khAnajAyaM nicaNaM nAUsa tannidAyasmi / parivattaM na piNA ro kaha vaha bahuvisae // 48 // evaM te saMbodiya niyabuddhivale so na subuddhI / niyapura vinivesiya nidisyarUyaM kahai savaM // 45 // tabayaNAyanaevaM camaka mAsammi mahivAlo | pichar3a ke risamasamaM buddhibalaM iya nagai payamaM // 50 // sumatya viyAraNa sacaM Da nAma khalu subuddhitta / jo anesimaso so nA jaM kaI tumae // 21 // isa khupasaMsiya sacivaMgayaM gayaM khAimavamimmi / juvAsavo vidAi sakai niyarAkakAI // 53 // vidu pattA sagharaM niraMtaraM pIijAyAM jAyA / jAyAmarisAvi huna subuddhiNA avasamaM nIyA // 53 // maMtisu pubbuddhI bIjaM bbudvitti avavAyaM / paso jAye sapiTho apAzIpani hu asorakaparo || 14 || khopasa upasikAi aSamAthikAi sahAi mammi / ja taha paryApamAtho jAyaguNe / 267
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza asahamAyo y||55|| vaha annadiNe tappuraparisaravaNamanamAgaya sugayaM / azmayanANisamaNagAramuttama kici nisu- sama ANittA / / 26 // bhUvamaMtisubuddhippamuddA tappAyapalamanamaNatvaM / pattA baMdiya tatthovavighyA suNiya desaNayaM / / 57 // // 13 // zrarakara maisAro sudhudhiyudhinAmayA puttA / kaha maha jaityanAmA saMpattA kammadoseNa // 58 // zrAda gurU jo nisuNasu ityeva pure muveci vnni(y)puttaa| puSanave zrAsi imo vimalo ayato ya zyanAmA // 5 // jinnasahAvA nivi vimakho hai| vimalI va cittmnmbhi| sArumebi maNuse so dheraggaM samAvanno // 6 // dhagadhannAzyamuniya rittacitto vayaM smjhiinno| gurupAsammi zradIpo parIsahesupi visamegu // 61 // apadisu sucamatthaM nisuNa suttatyaciMtaNaM kuNaegate taha anne hai muSiNo pADhe stthaaii||6|| mutte gurummi jattiM sattIe kuNa dhuNa guNavaMte / AyariyapayaM patto kameNa uttIsagu khANI / / 63 // dasaneyaM jazvamma samma zrAyarai dharai aMgammi / sUro iva sannAhaM aMtararinimmiyAvAI // 6 // 6 vanassa cakSaNo'vi ya karitu lavayAramAyareNeso / dhammovaesadANappanizNA dhammakiJceNa // 65 // saMjamamamalaM pAliyara paskAliya pAvapaMkapamalAI / patto bIrya kappaM zraNappasurasurakasaMjogaM // 66 // tavanANaguNujhuttaM muNivarma niMdaI zrayakhanAmA / avamAe puNa evaM na duta muNa kiMpi imo|| 67 // jAsaSayaNAImuharattAe guNINa na pasaMsaM / sahara vaha maThariyaM pAvaM pacapI kuNai bahudA / / 60 // maricaM dujAnarae nerazyattaM gaI zrayalanAmo / kAmovaha viyataNU paramA // 134 // hammiyavasaM patto // 65 // samge surAcamaNupAsiUNa kaliUNa amarasorakAI / tuha puttana patto subudhinAmo guNuddAmo Ans. // mazmaMtANa mahato bahuSi jau suvissu visse / puvanavanAsavasA azsayanANINa maummaNI // 11 // nara-10
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAla uddharittA zappaM sarpa va kumisadhudhiyaM / ayasajiTa pubuddhI maMtivara suna tuppo // 13 // munnijeniNdaavs| phugavaNako ya pubuddhI yA annApo aviNI nigguNajaNasaMgaraMgilo // 3 // nisuNiya maM subuddhI picaNA samamappayo hiyAe / girihattu desaviraI baraI dUre pariharito // 54 // paNamittu guruM niyadharamuvAgaDha pariyoNa saha mikhilaM khAmina sayasasaMgha cazyapUrva samAyari // // pamivaniya paSI kameNa sicaMtazvatthamavagina / saha aNa-* saNeNa maricaM paMcamakappammi saMpatto // 6 // tatto cavitta sukule jammaM pAvica caraNamavi caritraM / sivapayasokANa nihI jAI dUraniyapamALa // 3 // iti vicArya subuddhikathAnaka, kuruta sazurujaphimanAratam / vinayapUrvamapUrvamiha zrutaM, |pavana sArthamanarthasamukhitam // 10 // dazavidha yatidharmamataH para, samadhigamya viramya kaSAyataH / ayata zAzvatasaukhyapara-1* mparAmuparatA navikA jvsNtteH|| e|| ||iti subuddhirbudhikathAnakaM sampUrNam // atha hAsyAdiSadvaparihArajatapaTUpAkhanapazcapramAdanirdavanapazcAntarAyanivAraNopadezamannidhitsurAha hAsAzvakaM parivajiyavaM, bakkaM vayANaM taha saGiyavaM / paMcappamAyA na hu seviyavA paMcaMtarAyAvi nivAriyavA // 10 // vyAkhyA-sahakAvyamidaM / atrArthe mahAn vistaro'sti / paraM kiyAnapyartho dRSTAntamukhenojAvyate-hAsyamAdiye(yeva te hAsyaratyaratizokajayajugupsAdayasteSAM SaTuM, ekavanAvenaikavacana, yathA zrIsthAnAne-"canahi ThANehiM hAsu 269
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- sakSatikA // 13 // ppattI siyA, taM jahA-pAsisA nAsittA suNittA saMtarittA" hAsyamohanIyakarmodayena hAsyotpattiH syAt / tadapi hAsyaM sanimisaM nirnimittaM vA syAt / hAsthamapi baDu kriyamANaM karmavagdhAyaiva syAt / ratyaratI api na kAyeM, ahaM sukhI tyAdikA ratiH sAmpratamahamasukhItyAdikA cAratiH, te api sAdhunA na kArye / zocanaM zokazcetojISTe vastuni naSTa na zokaH kAryaH / jayaM sAmAihaparalokAdAnAdamAdAjIvikAmaraNAztrokanedAt mantavyaM, tadapi na ghetasi dhArya ( jugupsA na kAyaryA ) / paTU vratAnAM prApighAtAnRtoktyadattamahaNAbrahmaparigraharAtrinatapratiSedhakSakAeM sakrayitavyaM zrAtmanyAropaNIyaM / paJca pramAdAH madyaviSayakaSAyatanjAvikathAkhyAH sevitavyA naiva / tathA paJcasaGkhyAkA dAnakhAnavIryajogopajogarUpA antarAyA nivArathitavyAH zrAtmanaH sakAzAharI kAryAH tatprasaro nAtmanyAdheyaH / iti kaavyshisaarthH||40|| atrArthe mahAn vistaro'sti, paraM kiyAnapi haTAntagarjaH sUcyate mahurAe saMkhaniyo pavaLa sIkaritu gurupAse / so saMparo ityiNapurammi gIyasthasatyamaNI // 1 // jiskAIcaM teNaM viliggaevaM nidAghasamayammi / huyavahapaMthAjimuI vieNa diyasomadevarako // 3 // vaccAmi kimeeNaM paheNa za pulliepa teNulaM / galasu khahu eyammi ya kocagavasarasiyacitteNa // 3 // yugmam // japAkhaMtapA nacca naNu esa to suMdarayaM / passAmi nidhaSThIhi maNammiza ciMtiyaM tee // 4 // teNa gavarakagaeNaM sudeSa jaMto muNI pahe dich| tatto vAgamma para piSTha jalApa pakhAkhiraM // 5 // niMdaMteSa'ppANaM tappAse teNa caraNamAzca / mayaM jAzma se vAsI suttatyakusakhassa // 6 // pAkhiya padakamimo sahiya surataM ta cuDhe sNto|kaasiie akhakohAnihANapattIe goriie||7|| sahayArasumipasaM 220 // 13 // RS
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUTa ya putlasaNe samuppano azkuliyarUvadharo jAu~ mAryagajAIe // ||bh mahumAsammi kayAvi esa saha khuddapahi ramamANo / jaMvA te vA apaMta ya tehiM gakhe gahie // niyamambA bAhiM khitto to so'vi ciMtae citte / eehi kahaM vihiyaM zraho aho kammadosaNaM ||10||stvNtrmmi egovahI kumArANa pAsamatINo / so tehiM urakaNeNaM nivA4 rila saksidosattA // 11 // jalasappo aha bII tarakaNameehiM bhAga dich| jIvaMto so muko to balanAmo viciM teI // 12 // sabe'vi appaNo ciya dosehiM hammaI idaM jiivo|n hu parasakehi kayAvi pAvAI asuhasaMghAyaM // 13 // vehi ciya jakhasappo mukko jIvaMtarDa khu digho'di / iya nAumahaM dose kayAvina parassa payamissa // 14 // parijA-1 viya samajhe samahA gahiya gurusagAsammi / so yAlai nirava pavaddha dhammaguNasaLa // 15 // vaha viharato patto kAsIe so hutiMgavaNammi / tigajaskAseviyapA samma tavaM tavA // 16 // tatvamayA sameDa inno jarako vaNammi pAhu e / kaha jo tuma na dIsasi to taM paz tiMgo jaNa // 17 // sAhusseyassAI kusamAlo mami jattimaNavarayaM / teNA14 gamaNassAhaM na bahAmavayAsayaM maNayaM // 10 // mAvi ujApammi ya vasanti muNiyo nirIhayA gussinno| teSutte tatya gi pamAzNo teNa te dikha // 15 // te do'vi tassa jati aNanti dhammApurAyaraMgiyA / aha kosakhiyanivaMgunavA samiyA tahiM nh||5|| jarakavarSa vihe tIe dizesa kAsasaggaThita / vakhanAmarisI kasilo makhamaliyo jiishaayaaro||1|| isihaM taruNAcamaee rUvakhAvamaputradehAe / passaha passaha sahiyA paJcako raskaso kimayaM // 2 // to sA jaskeDa sabasakyamukhahAsamasahamAveSa / vidiyA gahimiyA taha baha paridhIyA muhivare // 23 // evaM nayA 274
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza- sacaM hAso kassAvi neva kAyayo / ghammiyakhoyANa visesaI ya to vajiyA zmo // 24 // taM ceva murNi isidaM pataMmatikA piAipahiM puNa puraka / to miyanAsIhiM sayA hoyaba uttamajaNehiM // 15 // ||iti hAsyopari(hari)kezidRSTAntaH / / saMyaminA saMyamopari nAratiH kAryA / atrArye karamarIkadRSTAntaSTipyatejambUSIpe videhe'tra vijayaH pusskttaavtii| nagaryo puemarI kinnyaamaasiihaasiikRtaahitH||1||vidhaa'pi hi mahApAstatrAste bhUmivazvanaH / kRSNasyeva gRhe padmA padmAvatyasti tatpriyA ||2||kekriikpunnmriikaavjuutaaN tatsutAvunI / saumyavenAtha maisA sUryAcannamasAviva // 3 // bahuzrutAH stutAcArA vicArAgamapAragAH / zranyadA samavAsAdhUstatrodyAne munIzvarAH // tadhiyandiSayA mAtRjAgAma saparivadaH / dharma samyak samAkarya karNAjyAmajayAvaham // 5 // vRhatanayamAsthApyArI rAjye prAjyaramAzraye / camAhi jujAdIvAnAputvamupeyuSA // 6 // adhIsya sarvapUrvANi SaSThASTamatapojaraiH / karmaprAgjAramuchedha niravadyapratodyataHnn prabhUtakAlamAkhambya saMyamaM saMyamI hamI / zivazarma gatAzameM khele kevakhamASya sH|| yugmam // ta eva sthavirAstatrAjagmuramyedhurudyatAH / jagmatustannamasyAthai hAvapi trAtarAvimau ||e|| tathyAM dharmakayAM zrotrapacIkRtya kRtaadraa| puerIkaH prapede'sau raDhamatamanoratham // 10 // natvA guruM purI gasvA samAhUya sadAhayaH / kaparIkamuvAvaM // 15 // sacidhAnapi bhUmipaH // 11 // vatsa prapAkhayAtmIya rAjyamarjaya sdyshH|aviyuktaa mayA muktA nogA rogaagmossitaaH||1|| dhArizrApako dharmaH karmadharmAmbudAgamaHgataM tAruNyameva bAk yathA zaikhanadIjakham / / 13 / / jajhe maraNamAsannaM khitaM tena
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ mano jazam / rAjyazriyaM prapadyasva manajyAmahamAdhiye // 1 // karamarIkastataHproce kiM prapAtayasi prajopAtakAmnonidhe-14 rantAmandhamiva satvaram // 15 // ahamapyasi saMsArodhignacetA zranAratam 1 dIkSAM kakSAkariSyAmi mAntarAyaM vidhehi me||16|| viniruktaM hitAzena tathA'nyapa mahAgrahI / tataH punarvANaina yuktamuktaM tvayA'nuja // 17||n trAeM caraNA danyat potavanavavAridhau / patataH sattvajAtasya nikhANasyAtiastare // 1 // parametadurArAdhyamadhiyAmutAtmanAm / ytshc-hai| Tra dukhatAnAni karaNAni svannAvataH // 15 // vikAro nivAro'yaM smarajaH khaTu dehinAm / nave vayasi vartiSpostRSaukA, * hRdi vardhate // 20 // gRhiniH saha sambandhastyAjyo nAryazca baaritaaH| soDhavyAH prauDhacAvena ussahAzca priissdaaH||1|| trAtaH khalu tvamadyApi varttase yauvnonmukhH| na budhyase dharmamarma samyagaItmarUpitam // 15 // pUrvamArAdhaya zrAdhamamanyasya | sguroH| nirviNakAmanogaH san vArdhake vratamAcara // 23 // kAtarai ranuSTheyaM cAritraM yadyapi sphuTam / tathApi svapratijJAtaM, nAhaM zithilatAM naye // 34 // na hi dhIradhiyAM kiJcidasAdhya vastu viSTaye / svIkRtaM nirvahantyeva dhuryavadudharaM dhuram // 25 // yadyutsuko'si vatsa tvaM tatkurupya yathAruci / ityukte vAryamANo'pi suhanirapi dhiiskhaiH|| 26 // pravatrAja mahAjUtyA kaemarIkaH sahAnugaiH / saGgharoH sannidhAveSa dhArarAdha yatikriyAm // 27 // yatidharmamurIcakre puemarIkastu lAvataH / 'vya|tastu dadhau rAjyamuhigno javacArakAt // 2||raajyaadhaaraanggruddlaano yAvattAvasthiro java / sacivarevamAkhyAta'ti-1 vissttkiyodhtH|| 25 // sa svAdhyAyajadhyAnavidhAnavidhitatparaH / surenyo'pyadhikaM mene sukhaM dImAprapAlane // 30 / / kiyAnapyaticakrAma kAkhaH kaushkhshaakhinH| evaM hi karamarIkaramarSehojikatAtmanaH // 31 // prAmurAsIdivazcatamaJjarI 273
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ upade masaurajaH / suraniH kokizodAramadhurAravamaJjasaH // 35 // yugmam // Igvidhe madhau prApte taccatazcakSatAmadhAt / patrava saptatikA. |Jcaddhapatrasya rAgodayamahAgAt // 33 // aho mohodayaH 'rAparalaliI jagat / sanpuraH kasya cAturyamanivArya pari-1 sphurat / / 34 // tAdRgvidhavirAgaNa yaH pravrajyAmupAdade / so'pi caMcalati dhyAnAdhidhigpuSkarmaceSTitam // 35 // athavA kasya nonmAdajananaM yauvanaM smRtam / madyapAnamivoddAmakAmasaMjIvanodyatam // 36 // mohavAsanayA nUnamanayA kunyaavni| preyante prANinaH saveM vijJA ajhAnikA api // 37 // dharmazradhAnnapaTalI pralInA kSaNamAtrataH / viSayA zAmahAvAtyAvazatastanmano'mbarAt // 27 // sarvaH samupadazo'sya jagAla himapiemavat / smaravyApamahAtApaprasarorudi6 vAkarAt // 39 // gatA trapA nRpAtaGkAdiva taskarasantatiH / nanAza hariNIvAzu maryAdonmAdasiMhataH // 40 // sarvaH kulAjimAno'sya mInavanirjalAzrayAt / prayAtavAn parAsutvamaho muSkarmaceSTitam // 41 // tato niHsaMgatonmuktamanasA'nena cintitam / paryAptaM vratakaSTenAniSTenAriSTakAriNA // 4 // ayiSye'haM nirja rAjyaM sAmrAjyaM yatra cAkSutam / zabdAdiviSayamAmAnajirAmAnaraM rame // 43 // cArakakSiSyavaJcitte dadhAnaH saMyamAratim / yataH priissdodprsujttaimhsotkttaiH||4|| sAdhuvargamanApRSThaya prannaH stenavajavAt / nirgatya gajavattyaktazRGkhayazcakhito'hasA // 45 // byaliGga baDnnane samAgAt puSkarI kiem / tasthau tadvahirudyAne gyAneDaH saMyamopari // 46 // taruNairarupaiH parSeH komaH kisiistroH| viracya srastaraM svaraM sukhou nijalIkhayA // 4 // vimucya vRkzAkhAyAM nijaM dharmadhvajAdi saH / zrAjuhAva narAdhIzaM nizaGkaH pApaka Xi // 13 // maMzi // dharAdyAnapAlakAzAtvA tadAgamamacintitam / cintayAmAsa citte rAT kathamekAkitA''hatA ||bhe|| 274 ka
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhruvaM nagnaparINAmazaraNAdanujo hi me| tataH svapaparIvArastaM dihakurbajAmyaham // 50 // iti niSIya nartA prayayAvanuyAyintiH / vanditvA taM jagAdaivaM nAtarjagnosi saMyamAt // 21 // pUrvameva mayA''khyAyi javato jvtoydhiH| ustaro'yaM javAhadaistattathaivAjaniSTa joH|| 5 ||raajyen na hi me kArya svIkuru tvaM nijepsitam / ityuditvA dadAvarI rAjacihAni tatkSaNAt // 53 // zrAmaNyamamRtaprAyamapAsya viSasodaram / sa rAjyamAdade mandabuddhiH sijhipraaddyukhH||4|| kaH kAcamaNimAdase projitvA ranamuttamam / cakravartipadatyAgAkaDUtvaM kaH samIdate // 55 // para suviSamaH karmavipAkaH rakhanu dehinAm / zUro'pi nIrUratrAH daze mUrkhAyate'pi ca // 26 // niHzeSaH sAdhuveSo'smAdagrAhi dharaNIjujA / rakSA diva mahArasamayazena sumeghasA // 17 // nAgarAntaHpurAdInAmaniSTo'pyeSa viSTaram / Aruroha svayaM kaemarIkaH kastampAcaret // 8 // vivarNarUpakhAvaNyamagaNyaguNavarjitam / upAhasannima mantrisAmantAdyA nRpAnugAH // ee|| haryazAsanamAsInaH zRgAlaH kimayaM svayam / ghAkSA jadayAItAmeti rAsajasya kadApi kim // 6 // janokimiti zRNvAnazcakopa hRdi mirjaram / pravizAmi gRhaM tAvat pazcAvidA kariSyate // 61 // kutparISadakhinnAtmA tato bhojyamakArayat / sUpakAramahAsnigdhamadhurAsvAdama kham // 6 // yadallayA tadbujuje pramANAtItameSa ca / sarvAnnIna zAhInarasanArasakhAnasaH 63 / / zraGganAGgAkhiGganAdinogAjogaprasaGgataH / cadanyAzRSyadAsyasya samutpede visUcikA // 65 // nizAnAgamanA-II * ratiH zUkhaM ca saham / udaraM vRddhimApannaM ruSaH pavanasaMcaraH // 65 // iMgavasthA:sthe'sminna ko'pyAyAti snnidhau| kaH pazyatyAsyamasvApi naSTasyetyapavAdakRt // 66 // vayasyairapi nopAsyo nindhamAno janairdhanaiH / zrarAtijAtivadyAti 225
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- // 13 // *****% yoSA rAtriraJjasA // 67 // tadA pApAnimAn sarvAn prAtaH pretapateham / prApayAmi suniziGkamityaso hRdyacintayat maatikaa|| 6 // kRpAkhelagAnazobhUtagaNanAkanAsapIH ! pApAtmA mRtimAsAdya sakSamoAmavAtarat // 65 // prastaTe hyapatichAne trayastriMzanmitAmbudhIn / zrAyuH prapAkhayAmAsa mahAvedanayAditaH // 10 // dharmatyA saMyamAratyA murgtyaalptomunaa| sahasravarSaparyAyamAcaryApyAdade'sukham // 11 // zratha zrIpuramarIkAkhyaH prapannayativeSajAk / dhanyo'haM yena saMprApta sAdhudharmaH suradruvat // 12 // vratoccAraM vidhAsye'haM saGguroH sAdikaM kadA? / punaH punariti dhyAyan pratasye gurusanmukham / / 73 // prAmeSu viharan mArge rUkSzItAzanairdhanaiH / zrAtmAnaM yApayAmAsa caraNAvarANodyataH // 7 // kuzaraGkuzatIdaNAsyaiH kaeTakaiH karkaraiH kharaiH / vyathitakramayugmodyadudhirAruNitAvaniH // 15 // kuttRpaNoSNArdito'pyeSa / neryAsamitimatyagAt / prazastakhezyopagatazcacAla na ca sattvataH // 16 // vizazrAma zrameNAtaH kasminnapi pure pathi / / anyopAzrayaM tasthau svasthassaMstArakopari // 7 // kadA'I sazuroH pArthe yathoktavidhinA vratam / zrArAdhayiSye'napadhI? sAdhayiSye paraM padam // 7 // iti dhyAyana sudhArAtmA smtaammtaanvitH| vadhvAJjaliM nije zIrSe'pAThIvanastavaM mudA // // namo'stvaInaca Izecyo jagavanayastathA nmH|nmomdhrmdaatRjy zrAcAryecyo'pyaharnizam ||nnaa adhunApi 4 // 130 // udadhyahaM sarva prANAtipAtanam / sarva mRSAvacaH sarvamadattaM maithuna tathA // 1 // sarva parigrahaM sarva mithyAdarzanazasyakam / pratyAkhyAmi yadiSTaM ca zarIraM vyutsRjAmi tat // // ityAlocya pratikrAntaH zrAntaH pApAdhvanastarAm / 226 %* *
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvArthasijhe zuzAtmA devazriyamupArjayat // 3 // trayastriMzatsAgarANi tatrAyuH paryapAlayat / tatazyutvA videdeSutpadya siddhiM prayAsyati // 4 // saMyamAdhvaparizrAntenAratiyatidharmagA / vyadhAyi kaemarIkee tathA dhAryA na dhImatA // 5 // akRtArhadvatoccAro dharme rtiy'dhaadythaa| eekarI kastathA'nyo'pi kumatAta sukhasAdhanam // 06 // evaM zrutvA kaemarIkasya vRttaM, navyA navyAcAracArutvanAjaH / cAritrAdhvanyuttame no ramadhvaM, yena zreyaHsundaroM sudRNudhvam // 8 // saMyame nAratiH / / kArya karamarIkamaharSivat / saMyame ca ratirghAryA puemarIkamarpivat // 8 // ||iti ratyarativiSaye karamarIkapuramarIkacaritam // atha kasmiMzcidapISTavastunyapagate hRdaye sahRdayairna zokazaGkaH pravezyaH / atrArthe zrIsagaradRSTAntaH prastuyate asthi alapurIe niva jiyasattU buhA'vi jiyasattU / pattUsavA sayA jA khoehi apattasoehiM // 1 // majuvarAyA ya sumitto mitto ca vayassa pommavaNasaMme / jiyasanunivassAsI jiyajiyo naMdaNo nirapo // // sirisagaracakkavaTTI sumittataNa vasaMtaguNaviNaje / dohi vi imehiM diskA gahiyA narazramaragaSamahiyA // 3 // zrajiyajiyo'japi rAyA juvarAyA sagaranAmadhiko ya / aha siriajirDa gigahA caraNaM kammi vigae kAle // 4 // jaracha cha sagaracakI jA rAyA payAvadiNanAho / jassAsI jayavAcI karakamalanivAsiNI sayayaM // 5 // sasihassA jAyA tadaMgayA saMgayA guNehi sayA / mukkA na dumajAyA jehi jasahiba guhirehiM // 6 // tesiM mane jeNe jandukumAro prymjuysaaro| tammi kayAdhavi du tuje debuba varaM piyA de // // deva tavANumA zramhe damAiyaesaMjuttA / viharAmo CE%BARSAWAR upa024 * 2.77
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1: upadA- 13e , javajaya sasahoyarayA jhilaae|| // dinAeso piThaNA janha cakhi sasinnaparikakhina / umadaMgarayaNAvaNAmiyAse- zarikA. mrinvggo|e|| mahayA viduraNa zraccaMto cezyAI paznayara / gAme gAme sAhammiyANa bahumANamappatI // 10 // patto|| avayagirimarigirizrasapI sa jnvrkumro| cacajoyaNavichinnaM tamajoyaesamunnayaraM // 11 // saha soyarehiM cami tammi girimmesa appaparivAro / tatthagajoyaNAyAmamajoyaNasuvichinnaM // 15 // gAjayatigamuccayaraM cavadAra cezya | mahAramma / sirijaraharAyakAriyamaeivAriyasujasasaMjAraM // 13 // maNirayaNaplavamAlacanabIsajiesabiMbasohinaM / nivajarahalAusayadhUnasaMgayaM sukayapuMjamayaM // 14 // dacUNa pahile so kAUNa payAhiNaM paviNe ya / aJcittA jiNavive kayatyamaNyaM khu manne // 15 // to pucina payatto maMtimima jieharaM kayaM keNa / sirijaravazyaro tehiM sAhi tappuro sayaso // 16 // to kahA jamdukumaro zrannaM girimerisaM gaveseha / kArijAi jattha mae vi eriso garupAsArDa // 17 // to teNa gavasAviya sabattha vilaviramaggale pahuNo / eyAriso na du giri dicho dikhI kattha viy||10||thaa vi jIva jaraho nUeM jarahassa makhamammi / jasserisaceIharamiseNa kitI pariSphuraI // 1 // ja evaM tA eyassa ceva | raskaNavihI viyavo / jeeAgAmiNikAle buhA pahuNo vissanti // 20 // ahinavakAravaSArDa purAyaNasseva pAvaNaM muTu / to girihattA te damarayaNamujhasupatha // 21 // khaNi laggA zrajavayassa pAsesu nUrijUnAgaM / tamaho sahassajo- 132 / / yaNamaNi niMditu nissaMkaM // 3 // pattaM nAgagharesuM jittAI tAI tappahAreNa / tatto jIyA nAgA jakSaNasihaM saraNamaNukA pattA // 23 // tavazyaro zvaseso tappura sAdi ta tehiM / saMnaMto so sahasA samulihiM pajez // 24 // tatto sa 278 Xc%AKKAR)
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAsu rapto saMpatto sagarasuyasagAsammi / se usavai thaho kaha tuhiMdakarayaNeNaM ||25||jidittaa jUvaSayaM zramhANa uvaivo imo vihiu / tumhANa'Natyaheka zravastameso samAraMjo // 16 // jai ru nAgakucha kukhaMtakaraNAya tumha khalu hohI / jayavakhevaM dappudharA ya jAyA kahaM tujhe // 27 // tadamarisayAsaNanavasamatyamiha jaeDaNeyamuvAI / ghaNavuddhisamaM vayaNaM jo jogIsara kuru pasAyaM // 20 // saMharasu rosapasaraM avarAI khamasu kamamhANaM / tisthassa rarakaNakA cayakamo esa parihAra 15 jo tumhApazana emAhe guNo vi kAhAmo / so ubasato saMto patto sahANamahirAyA // 30 // jagahU pariyAemarakara zaMghA na parihA jalummukkA nIreNa tA remo tatto (so) damarayaSeNaM // 31 // gaMgApagaM paniMdiya jakheNa saMpUriyA ta tehiM / ahijavaNamanjayAre jalappavAho samunnalita // 32 // nANikulaM khaNeNaM tassaMta picijaNa jakhaNasiho / uhivaleNa muNittA cariyamimaM naNu tadAznnaM // 33 // roseNa dhamadhamaMto gADhassarapuvayaM kaha evaM / nimmakAyA nilakayA ya tumhe'nisaMjAyA // 34 // ekasi tumhANa mae avarAho ussaho'vi khalu sahiu~ / na du saMpayaM khamissa jaddociyaM bahu karissamaho // 35 // iya muharamuddeNeeNa pesiyA nayaNamisamahAahiNo te pAkhaMtatittAnIhariya pajozvaM khggaa|| 36 // tacarakupirakaNumukkavisamavisalaharijasaNarAsIe / bArukaramuva kayA sabe te sagararAyasuyA // 3 // taskamevuali bali dAhAravo sdrmle| avarohapuraMdhIruyati pshmrnnpurkttaa||3|| hAhAhayA hayAsA kayA kayaMteNa nipraraMtaNa / atravAhi samaM varaM nikAraNamukhahaMteNa // 3e / rurakAhAreNa vivAhiyAta navapalavA vadhI / tarachepaNa kaha vahanti sayA niraahaaraa||40||pvirhiyaat zvamhe daMsissAmo aho kaI samuhaM niyajAusayaNvaggassa'va pakAbuyA / 2.75 /
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 140 // kaliyA // 41 // iya vizvavirI tAI sacivehiM rakhiyA mahAduhiyA / pur3iya va hiyAvahapesakhAhiM vammUrhi madurAi // 42 // taha dAsasavaggo sabo AsAsi ya uvi ya / na Du itya soyasi jarja ime muliyasuksArA // 43 // save 4. rAyakumArA dArAsuya mohavakriyA dhannA / titthassa raskaekA sajIviyaM kappiyaM jehiM // 44 // iya sahirehiM maMtI hiM [ tehi dinaM payAyaM Uti / te saMpatA sirisagaraca vizrAsannanayarIe // 45 // samakAlameva suyakAladhammavattA zraho - tavA vacadA niyapura ( kaha ) arakayamAgaehi sayaM // 46 // tA batAkara mamhANamevamagnimmitA pavistAmo / iya | kummaNamiNAeM ego tesiMdila miliye // 41 // kahamevamA visAyamA baDhda tehiM to khie| teNutaM saMsAre suhamamuhaM vA'vi saMgha || 48 // aramittha na Du kiM vi eyamavi nae kaddemi bhUvazyo / parivannaM tediM tanuM prAimaruvaM sa dhammi] // 47 // zrarovikaNa roijamADhato karuNa virasasaddehiM / hA muddo muddo'haM mahakavyaraM samAdamiyaM // 50 // pato rAyavAraM tassArAmiM suvisu vazyA / saddAvirja sa turiyaM viSpa tumaM ke musi'si // 51 // ii puDhe bAgariya deva dayaM kusu dehi AdhAraM / zrahiNA mahesa tarja dahI dveSa ikko'vi // 52 // jIthAveda imaM vA zramhANaM deha puttanirakaM jau / itthAvasare pattA te cevi du maMtisAmaMtA // 53 // johAriya bhUmivaI sIpA dIdISaDavayathA / do naravaizA vikho saddAviya evamAhaM // 54 // evaM dhikrAisuyaM nibisapasaraM laDhuM tumaM kusu / bijo iya varaI nAha imaM subaha matrayaNaM // 55 // na hu maraNamavagarja jammiM jo koi tagdharassa jayA / zrANika khaDU raskA to jIvAvemi no iharA // 56 // to jAjhyA vinUI ghare ghare sayasahasvaso tesu / jAyAI baMdhumaralAI pAvikAi tArisA kaha sA // 27 // mamatA 3 280 sAvika mi
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ to sAhiya mahivailo tijae biMdu kattha nae rarakA / jai evaM tA kiM niyaputtaM soesi zrahaha muddA // 58 // sadesiM sattANaM maraNaM sAdhAraNaM naNu imaM jo / ee samaM na balaM neva balaM calae kiM vi // 55 // ege uppatI maraMti chAne viI javassesA / vesa va viviharUvA vi namai sarva pi tiyakhoyaM // 60 // mAhaNa mA iSa appaM muddA kaI ruyasi kusu appadiyaM / tumavi kahaM kaba liGasi na hu mukAyama sI deNa // 61 // to vAruveNa vuiyaM zramavi jAkhAmi eyamavigappaM / paramaMgaruTssa diyaM sahi purakaM na sakkemi // 62 // jArja kularaka me viNA sueNaka rajAsatrApaho / dIpAkhAisu va bakhidsdaM deva deveA // 63 // mai mANusassa jirakaM desu su jIvae jAnAha / cakkI jaMpa taM par3a jo viSpa suNehi maha vattaM // 64 // na hu vihiNA saha porisamasa risamujhasA kassa vi jayammi / sakkassa cakkiyo vA khaMdassa tahA mukuMdassa || 6 || satthAI sutirakAI tri na maMtatatAI taha ya jaMtAI / evammi phuraMti aho zradidinavyahArammi // 66 // sogaM hayaparakhogaM tA uJjiya dharasu dhIrimaM citte / pabakAe ko nizvajAe janasu sako // 67 // sAsu parakhoyahiyaM gae gae vA viAcana vA / ko darako paritappar3a viraI vA savatthummi // 60 // vippeNuttaM naravara saccamiNaM / kiM karaNa soe / ruie aNumaeNa va jattha na parisaddaI ko'vi // 65 // evaM jar3a tA tumamavi mA rAya karekhA suppamAyaparo / sogamasaMjabika saMjAe vihivaseSa pado // 70 // to saMto rAyA puJcha kiM sogakAraNa mitthi / viSpetaM tuha sahisadassaputtA miI pattA // 31 // sadhe'vi ikkavAraM pAraM kusu mA visAyarasa / iya vatapahArovamamAinniya kanakakuyagiraM // 72 // sahasA visannacito pami rAyA atulamutrApa | pIDhAca mahIpIDhe sekhArja gaMgaseSu va // 73 // 281
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapaTaza- 11 // mubAvigarma sogAUriyacitto vimukkakaMumimo / paridevittA gADhassareNa iya palavina khaggo // 34 // hA puttA hA mittAnAmaptatikA. DA mutriNIyA sayA'vi pina jattA / guNavatrakhA ya savaTA hA hiyayaphmoyasaMjaNyA // 15 // mihinu zraNAI meM katya gayA kaha mayA aho kimimaM / jAyaM khu aharikaM sudaMsaNaM dehi uhiyassa / / 76 // hA nigguNa hA nimpiNa kimikasima tANi saMharaMtaNa / rittaM nariyaM gaNaM mahaTTakAeM vihivipannaM // 17 ||ccaai vilacamANo pANovarame suyAe sagaraniyo / vipaNa jAsile zraha kaha me uvaesamappesi // 70 // nissAraM saMsAraM sayameva jaNinu kaha sasoga tumaM / sabo'vi jo viThaso parassa cavaesadANammi // e // niyavarAhanidaNakhaNe kassa vi na dU dhIrayA dhuvaM phur| tuha puNa saDisahassA | sahasA deveNa saMhariyA // 70 // tumamasi vilasANa varo sappurisa gharesu dhIraguNamasamaM / sabaMsaha va savaMsahA mahamANavA dunti // 1 // alamittha visaviee na kammabaMdhassa kAraNaM ruparaM / akaMdaNyaM ruyaNaM sogaM saMtAvakaraNaM ca // 2 // to * soyanti na vilasA ciMtA javasarUvamathirayaraM / cAi vayaNavinAsasAkhiNA gavi rAyA // 3 // sogArDa nivittaM taM / muNitu ahamaMtiNo vi thakahiMsu / sarva pi suyasarUvaM bacAvayavazyarupannaM // 4 // rannA veraggavasA asAsayaM dachumakhisaghaNarA vilayAcaMcalayaM juvaNyaM sayaemAzyaM // 5 // raUmmi nivesittA jagIrahaM saMmuhaM nayapaissa / sirisagara- 141 // cakavaTTI pAse siriajiyasAmissa // 6 // niravarka pavadhI sakriya vakriya smggsaav| kevalanANasaNAho nAhoM jAu~ sivasirIe // 7 // jaha sagareNaM sogo vihi puttANa taha na kAyavo / jaha muko vippagirA jahA tahA khalu 282
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 viyavaM // 60 // iya sagaracakicariyaM saMkhittaM vRttamitya vatthummi / javA jAvita maSe ArAhada samAdhammadhuraM // 88 // // iti zokAvakAzApradAne zrI sagaracaritram // "jayaM na kArye" atrArthe zrIkAmadevadRSTAntaH sandhibandhenocyate siritisavAnaMdaNamaNacANaMdaNa vajhamANa jiNavara namiya / pacaNisundaz2abaMgad sattama aMga kAmadeva sAvayacariya // 1 // dhanaghanasa miU chAtra desa, magahAnihAya suhasaMnivesa / gayakaMpA caMpApurIya jAti, tihiM kaNyarayaNamAhitI yakhAli // zAjiyasatturAya puri karai ra arilajakoosadA / gAhAvara nivasai kAmadeva, suha vivasaI jima doguMdadeva // 3 // tasu jahA nAma surU jA, nimmala sIlaguNA'Nava / zrad punnanaddavaraceiyammi, nAviddatarugaNusohiyammi // 4 // sirigoyama suduma pamuraka sAhu, parivariya hariya jabapurakadADu / vitana patta vIranAha, caMpApuraparisari surasAha || 5|| jiyasatturAya parivArajutta, siribIracaraNacaMda nimitta / aha kAmadeva givai pavitta, kiyavesa samavasaraNammi patta // 6 // paTTa paNa miya desA suNIya ramma, niyacittirhi jAtIya dhammamamma / sammattamUkhavayavAraseva, pahupAsiddhiM gives kAmadeva // 7 // arihaMta deva guru sAhu dhamma, jiladhamma eha sammata amha / paratitthiyadevA na hu namesu naDu annatittha sevA karaMsu // 8 // na hu dhUlajIvahiMsacaM kayAtri, taha paMca liya TAlacaM sayAvi / paraghaNa na hu giehalaM pAvadeva, jaddA vie ramaNI niyama eu || e || vavasAya kavaMtari taha nidAsi, cakkomikaNyaparigapamANi / uggoDala surahI saDsa sahi pIesa nIra zragAsavudhi // 10 // saya paMca paMca isa samaya jAti, pavaipa cattAri tadA vakhApi / sayasaTsa pAya cuppa - 2-83
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- maNitiya, jichImuhadaMtaNa mana akSa // 11 // sacaTTaNa hoca sugaMdhayANa, unhodaya zamayama aMganhANa / kari muhiya kukha suyakhakanni, siyavatyajuyala pahiraNa muni // 15 // taNusUhaNamaMjiyi suvatya, maha hADa vileSaNa taha pasatya / pasAra / // 14 // agara kesarihiM sAra, 5 phalakamalamAlaI udAra // 13 // taha dhUva sikhAkhala agaruyANa, savi annadhUva kiyapaccakhANa / taMva taha muggataeva paleha, mahakapeya puNa hoU eha // 15 // joyaNihiM kalamacAukha pavitta, muga umada kalAI dAkhijutta / asurahi surahiSIya sarayakAla, saMjavakhIrAmalaphala rasAkSa // 15 // maMmukkiya taha palaMka sAga, dui timmaNa pUraNavaDayarAga / ghayavara apuva taha khaMmkhajA, pakkanna anna maha bajANikA // 16 // jAphakha devakusuma kapUri, esAkakodayakharacacUri / e paMca meli taMbola mana, saMpakAi jiNi muhasuddhi vA // 17 // ghAta-zya khevi animgh| namiya jayappaha kAmadeva bhAvIya saghare / nadA tasunAriya sAmi juhArIya vArasavaya gieha supare // 18 // cachadasa varasihi sirikAmadeva, vihisa nimmiya vayabAraseva / zraha ciMtA pazcimarati citti, diva ki dhamma visesa kRtti // 1 // gihakaki narivArajanagga, sUruggami mittasanAzvagga / joyAviya puliya gehanAra, appA niyajicda suyai4. sAra // 20 // ghAta-nayarImannArihi ghaNavityArihiM posahasAla sa kAravaze / kArasa sAvayapamima paJjAvaya kAmadeva / sAvaya vahazya // 21 // jiparAyapAya pukkA tikAla, sammatta pamima pAkharasAkSa / muzmAsa dhara vayabArasAra, sAmAzya pAkhaDa nirazyAra // 2 // canajeya kara posaha visuddha, caupacatihIsu sa dhammasa / sirikAmadeva kiya kAmasamga, atthara jA nimmalakApatagga // 13 // tvaMtari mAra mivaditi, vasagaha kAraNi bmuti| saMpattaTha nira kUrakamma, 284 2-4-%A4%-15%25% // 14 // 963
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ na vi jAe jievara dhamma ramma // 24 // masi zraya siphuddha asigulIyavanna, aiTappara suppayasarikhakanna / zragi nayA vikarAlavesa, janamuha jimI kavikhakesa // 25 // cUlI juyasanniphukanAsa, ghogyapucovama kuccha tAsa / kusi daMta sattatAluccadeha, girikaMdarasamamuha rakageha // 26 // Dur3akara jasu patthara sivasamAe, khoDhI kiri aMgulisezi jAe / khaDDa piTTappaesa, pAya jAsu pavayavisesa // 27 // kAkiMgya chaMdirataNI mAtra, gakhi pahirI jeNa mahAkarAkha / kuMmala kiyakannihiM nala jeNi, phAdaragaNi bakIya jAsu veSi // 28 // iya rakasarUva karevi deva, bIdAvara sAvaya kAmadeva / redhi kucha nimguNa eka, jai posaha midisi nahIya chAU // 29 // taTa pirika tiraka maha khagga eha, tu khaM khaM havaM karisu deha / nisuta iya tabayaNa kucha, na calai niyatAyaha so visi // 30 // na hu merumar3Ighara cakha vANa, na hu cukkara arajunatana vANa / makAya na miTTadara jaladi jema, navi mumbai dhammiya kAla tema // 31 // karavAsi karI tithi kina khaMbha, uvasagga sahai te azpayaM / veyaNa ahiyAsa cittamuddhi, nizcala ANi dhammabuddhi // 32 // ghAta - maMgali nivamiya devihiM vinakiya kAmadeva sAhasapatraro / na gaer3a nalu veyaNa jevaNa jevaNa purA upiya sukANaparo // 33 // dina jAyi devihiM uddinApi, atri so bahar3a dhammajANi / tA kijAr3a pueraci ko savAla, jar3a najara sAvayadhammajAta || 34 // aMjaNapAya kiri muttimaMta, galagaU karaMtara zramahaMta / supayaMka suru- + daMnihiM karAla, daMtUsala bhUsakhasama bisAu // 35 // iya hatyirUva kiri sura kahe, hiyama mara zragha vahe / ja baDDusi naDU taraM paJcakhAe, sAmAiya pausada dhammajANa // 36 // tA saMpai sumAdariMga, lAtriya vaigihiM gayaNamaggi / 285
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 143 // caMpiya payataddhi mAriSu nisaMka, tuha passira maraNAvatya ba~ka // 37 // iya jaMpiya kaMpiya na du tatra, jAyada navi cuka kAmadeva / taM jANi nANi niyasuMrudaMki, ucAliya gaya lihiM te caMki // 30 // nivata daMtUmalihi viza, purosiddhiM niyapayatilihiM dina | tihiM dina puraka nAraya sariska, tahavi Da na tu khaMmiya dhammaparaka || 3 || aha hathirUva saMhariya taya kiya sappanna devihiM khoe / ghaeka sAmala kumilakAya, rosArupa nayA jisane pisAya // 40 // didIbisa erisa karAla, mihaMta phUkihiM vikAsa / tasu zraggar3a zrAvIya jara ema, diva tuTTasi mupha * basi pakiya kama // 41 // zravityasi kiya kA sagga, iNi dhammi natthi tuha muraka sagga / tanuM ma kari zranimgada nIma zrakhi, maI masiya maraNa pAmisi kAli // 42 // ya vAra vAra bAgariya tAsa, pula citta na gayau dhammavAsa / taTa tarakaNi ugganuyaMga rIsa, jari zrAvIya bITai gIva sIsa // 43 // dasahihiM kari masivA lagga aMga, pue hoi khagAra na cittajaMga / khoi tasu hIyai sutiraka dADha, ipiri tiNi veyaNa sahiya gADha // 44 // ghAta - yaha di * palaMjiya sura mahAraM jiya tasu nimmalaguNa so muNae / pathamI huncha tarakaNi jaya jaya ratra RSi kAmadeva sAvaya thupae // 45 // jasu kannajuyali kuMmala visAla, amilAe kaMThi varakusumamAkha / sirimalaka rayaNa maNi amiya caMga, zrAjarapihiM jigamiMga kara aMga // 46 // zrazphArahAra siMgArasAra, kayavAra karaI sura vAra vAra / hari hara catarAzaNa amaravAra, suraguru tuha guNa navi laD pAra // 47 // ta dhannapunna guNarayaNakhANi, jasu jaMpara jasa niyamaDuravANi / suravara suragasama - jihiM nivika, te kAmadeva maI chAtrA di // 40 // sadakhala tuha jIghiya mAmma, jipi upriya na hU jirAyadhamma / 286 saptatikA // 143 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ uppannar3a erisa saMkamammi, chAineravajayasayasaMkula mmi // 49 // ipiri guNavannaNa karIya tassa, sirikAmadeva sAvayavarassa | saMpatta deva surakhoyavANa, vAsava agara kiya tasu vakhAe // 50 // ai gindeza jaddAramaNa eha, niyacitti zrabhiggaha sukayageha / posaha pArisu sirivapramANa, paya namiya pajAya samai sukAe // 21 // dipayaraggamaNihiM suddha-cA, pazyi meliya niyamaNasatya / niggannaI caMpApuravarAje, sirisaMkhasaSThu jima sukhanA // 52 // ghAta-tipayAhiesArIya sAmijuhAriya vArIya sAyaNa nijaNa / nisukha jilvANIya zramIyasamASIya zrANIya mani zrAdaghaNa // 53 // zrAsiya sAmIya kAmadeva, tui pAsi zrA saMpatta deva / tithi rakasa rUva karI saputa, kari khaggadharI taca cinnabhinna // 54 // tayAMtara hatyinuyaMgamANa, veDadiya rUva mahApamAe / dui tekha uvaddava jUri kicha, tanuM giri jima tirakasarihiM na vizva // 59 // zra dhara dhIratapa dharevi, taI pAlIya posapamima levi / zraha samAsamaNI sAmi tattha, AmaMtiya jAsar3a iya pasatya // 26 // gihivAsa vasaMtad sAvayANa, jai erisa nizcala dhammakANa / suttatthasAra saMgahaparahiM, beraggakhaggamaNamuhivarehiM // 27 // tA saMjamavayaka kihiM visesi, dhIrataNa gharivarDa visramadesi / iya sAmi * vANi suNi egacitta, sadhe jayaMti muNivara tahanti // 18 // ghAta - jienAyaga vaMdiya guNa ajinaMdiya goyamapamuha namevi kare / posaha saMpUriya harisaMkUriya kAmadeva saMpatta ghare // 29 // zraha kAusagga parimA kareza, so paMcamAsa vihi zraNusarei / bammAsa gharai vara baMjaceru, thiracitta karI jima rahai meru || 60 // sacita jimai na hu sattamAsa, AraMbha kara naDU aThamAsa / na karAvara zvannad pAsi tema, navamAsa kara ikSiparihiM nema // 61 // tasu khirakha taM naDu jimera, dasamAsa 287
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA vihiya parAsI daza-14isIpari so gArayaharaNa dhana muhapattIya khera, muNivesa sIsaTuMciya kre||6||kaars mAsAzya karei, pamimA zkArasada satatikA. 14 annusre| nisi sesi dhammajAgari karei, niyacittihiM iNipariciMtave / / 63 // paNa diya tibadamAsAya, dasa pAe . sahiya jA sakAya / sirivIranAha jAM vijayavaMta, aNasae hajaM gieihasu tA pasaMta // 64 // zraha sattakhitti ghaNa vAvare, gurumuhi dasaNavaya uccare / cattAri saraNa cittihiM karei, maMgala catvAri samuccare / / 65 // pANAzvAya jaM kiya nisaMka, nAsA asabanAsiya ju vaMka / zrAdiza vikSa jaMdhaNa apAra, mehuNa jaM seviya maI ladAra // 66 // jaM ki pariggaha | maI zrasAra, jaM koha mANa mAyA vikAra / jaM khoja pimma kakhaho ya dosa, pesunna arairai bahukisa // 6 // paravAya paraha jaM appakhANa, iya kiza zraDhArasa pASANa / vigahA jaM vihiya dhanappayAra, bAvIsa anarakaha kiya | AhAra // 68 // jaM aTTa rudda kiya sunnikANa, zrAseviya panarasa kammadANa / hiMsiya carAsI laraka jIva, te milaa| kama jAvajIva // 6 // jierAya pUrya kiya titthajatta, jaM posaha sAmAzya pavitta / jaMjalihiM dinnana muNihi dANa,jaM sIliya sIla dayAnihAe // ||jNbaarjy tava kiya pasica, janAvaNa nAviya avisuddhA jaMpAkhiya vayasammattasAra, jaM & gurujae seviya bahupayAra // 71 // ghAta-ccAi ju kisana tijaya pasigharca dhammavisuLa jiNakahiya / te savi aNumoya cittapamoya kasamakha dhoya puSakiya / / 73 // saMkhehaNa kidhI mAsa sunni,tiNi appA pUriya patralapunni / zraNasaNa paripA- || // 144 liya egamAsa, dhaNasayaNa yutta parivaNa nirAsa // 73 // paramibhimatamuhakAelIpa, patakAli nahu hINa dINa / / li so vIsa varisa giya sAvagatta, sohamma nAma surajavali patta // sohammavamasayavaravimAe, IsAnakUSi jasu aba 288 muNihi dANa'
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNa / aruNAvimANihiM sukaya puma, sirikAmadeva vA ziri satta hastha supasatya deha, kaMcAvannu ala surakageha / cattAri paliya pAlevi zrAu, aharagaNa seviya suhasahAna / / 76 // zraha dara puncha jiNiMda, paya paNamI jAva dharI amaMda / caviUNa kahiM gamihI ta ya, pahu pajaNa goyama nisuNi soya // 9 // javaniya khitta mahAvidehi, uttamakukhi sAvaya ina mehi / tihiM pAkhIya saMjama appasaska, pAmesai sAsaca murakasuraka // 70 // sirivIranAha muhakamala raMgi, nisuNIya nANAviha juttinaMgi / sohammi kahiya jaha jaMbusAmi, ayaz suya sattama aMgavAmi // e // tiNipari maI jaMpiya khesamitta, navasaMdhibaMdha baMdhura caritta / annAe dosi jaM iha usutta, taM mitrAkkama maha nirutta // 70 ||shy khemihiM nAsiya dhammihi vAsiya kAmadeva sAvaya cariya / je niyamaNi ANa te suha mANa somavayaNi sivasiri varIya // 1 // ||iti zrIkAmadevazrAvakasandhiH // atha pugaMgopari nidarzanaM dayatekAyaSA na pugaMga, kassa vi niyataNusuzttagaNa / kammavasagassa kassa vi, visesa sAhubaggassa // 1 // jo punn| kuNa thANo, nANatANovalattasAhussa / so sakhuveyakaro, jAya iha naMdavaNija va // 2 // capAe nayarIe, sunaMdanA-11 lAmaNa vANirTa zAsi / so atcadehacokattaNeNa zravagAi saI pi // 3 // jo jaM maggai sAha, tassa tayaM dai paramava-1 mAe / sahasajAI, so puNa naMmapara baadN||4|| vaha zanayA tadAvaNamuvAgayA janaparigayA risiyo / gamhA-1 28g
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- // 14 // yavasaMtattA, keSa vikaloNa ukumaNA // 5 // tadehapura higaMdhappasaraNajiyasurahivAsA ya / usahasayA ya jAyA, malassa saptatikA. gaMdho samusila // 6 // tatto teSa vimaMsiyameyaM sujhasurahivAsiyaMgeNa / samagANaM sabamavi naNu, saI jazna dumakho hu~to dezikaNeva sugaMbaNijamesiM carittamakhilaM pi| mucatarAlapamiTha, kaMjiyabiMdU hara sAyaM // // apamikato eyaSaNA imo gaI kayaMtagharaM / uvavanno surakhoe, sirijirAkSasucAyA to puTa purIe, kosaMvIe mahiaputtattaM / pAvittA nivinno, javAje pacanAmAvanno // 10 // cArittarattamANaso, kammamunnaM muNissa tassa taDe / jA muggaMdhaMgo, saMgo vidu jassa arazkaro // 11 // so jAi jAzmaMto vi, jattha jatthAlaesu samhANaM / niMda tatthAseso, khola soThavagacitto // 12 // sAhUhiM vAri to, bAhiM niggana mA tumaM vacha / jeNa jaNuDAhaz2aro, bAro pasariTa khoe // 13 // to ciya vasahIe, ceva zmo tassa annapANAI / vANitu diti muNiNo, guNiNo guNagAravummukA // 14 // divase vA rattIe, kAlassagaM kare so niccha / nicalacittattAe, meruvAkaMpaNikataNU // 15 // sAsaNasurIe tatto, vihira so surahiMdehavAsiyo / kiriyANucAeparANa, naI kimiha soyammi // 16 // baMdhuragaMdhuduradeDyAe puSaravi taheva jaemane / jAI zra vazavAja, tassa taI devayAe puNo // 17 // sAhAviyaMgagaMdho, kau~ zmo pAkhaI niyaM caraNaM / samma dhammArAhalaparo mukhI saggaI patto // 17 // evaM sunaMda turta, pittammi visArayA nivesittA / pariharaha dhurgaujaraM, jaha muhika hoha parajamme // 15 // pati jugupsopari sttaantH| 290 PRERAKASH
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha pratAnAMpardU sAdhuyogyamupadizyate-kiMtat prathama tAvatprASipAtaviratitrataM tridhAmanasA vacasA kAyena pAkhanIyaM / vitIya mRSAvAkyavirativrataM vidhA manasA vacasA kAyena tadapi pAkhanIyaM / tRtIyamadasagrahaNavirativrataM tadapi vidhA dhArya / caturthamantravirativrataM tadapi tridhA pAkhanIyaM / paJcamaM mUrgapariprahatyAgarUpaM / pahaM rAtrijuktaviratirUpaM / yamukta zrIpAkSikavRttI-"sabArDa pANAzvAyArDa veramaNaM, sabATa musAvAyA veramaeM, sabATa adinAdAbArDa veramAI, sabArDa mehuNA veramaNaM, sabArDa pariggahA veramaNaM, savAuM rAznoyapAI verama" / tadyayetyupadarzanArthaH / srvsmaabhirvshessaaprssthaavrsuukssnssaadrledjinnaatkRtkaaritaanumtinjedaaccetyrthH| athavA anyataH paDUjIvanikAyaviSayAt, devatastritokasaMjavAt , kAkhato'tItAde rAtryAdiprajavAghA, jAvato rAgaSasamutthAt, prAhAnAmijiyoDAsAyurAdInAmatipAtaH prANinaH sakAzAvitraMzaH prANAtipAtaHprASiprApaviyojanamityarthaH, tasmAdhiramarSa samyagzAnazradhAnapUrvakaM nivartanamiti / tathA sarvasmAtsanAvapratiSedhA 1 sajAvojAvanA 2'rthAntarokti 3 gardA 4 jedAt kRtAdijedAca / zrathavA anyataH sarvadharmAstikAyAdiSayaviSayAt , kSetrataH sarvalokAkhokagocarAt , kAkhato'tItAde rAjyAdivartino vA, jAvataH kaSAyanokapAyAdimanavAt , mRSA'khIkaM vadanaM vAdo mRpAvAdastasmAdhiramapaM viratiriti / tathA sarvasmAtkRtAdinedAt athavA anyataH sacetanAcetanavyaviSayAt, kSetrato mAmanagarAraNyAdisaMjavAt, kAvato'tItAde rAjyAdimanavAyA, jAvato rAgaNamohasamutthAt, adatta svAminA'vitIya tasyAdAne grahaNamadattAdAnaM tasmAdhiramaNamiti / tathA sarvasmAkRtakAritAnumatijedAt , amavA vyato digyamAnuSatarabajedAda, rUpaspasahagasajedAphA, kSetratakhikhokanavAt, 2.91
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. upadeza- // 16 // kAlato'tItAde rAvyAdisamutthAphA, jAvato rAgaSamanavAta, mithunaM khIpuMsakandaM tasya karma maithunaM tasmAdhiramaNamiti tathA sarvasmAtkRtAdeH, athavA vyataH sarvavyaviSayAt, kSetrato bokasaMjavAt, kAkhato'tItAde rAtryAdijavAza jAvato rAgaSaviSayAna garine AdIyare parimahaNaM vA parigrahastasmAdhiramaNamiti / tathA sarvasmAskRtAdispAt divA gRhItaM divA muktaM 1, divA gRhItaM rAtrau nukkaM 3, rAtrau gRhItaM divA juktaM 3, rAtrI gRhItaM rAtrau nuktaM 5, iti 4 caturnaGgarUpAJcetyarthaH / athavA anyatazcaturvidhAhAraviSayAt , kSetrataH samayakSetragocarAt , kAlato'tItAde rAtryAdisaM navAt, jAvato rAgadheSaprajavAt , rAtrilojanApajanIjemanAdhiramaNamiti / evaM sAmAnyena vrataSaTmanihitaM / etadUtAtmapaTU sAdhunA'vazyaM pAlanIya, asminnarthe sIjavitavyaM // zratha "paMca ppamAyA" iti tRtIyapadopari dRSTAntA ucyante, (tatra ) prathama madirApAnadoSaH sUcyatebAravaI nAma purI iha thi suranimmiyA kaNyasAkhA / jaraha cakkavaTTI tatva harI rajasirikavi // 1 // tassa vakhajarakumArA suve vi khalu jisa jAyaro jAyA / esa piyA vasudeyo jaradevIe jraakumro||||rohinniie btthputto| adukumArakomi pariyariyA / te sadhe iliyasuhahmaNuhavamANA vasaMti suI // 3 // adda sirinemI tatthAgaDha durga sAhusAhuNisaehi / devehiM kauMsaraNe harI sameDha paNAmatvaM // 4 // dhamme kahie paDhuNA kaeho zraha pubaI pahuM namijaM / eyAe nayarIe paJcakaM saggayAe // 5 // jAyavakukhassa sAmI kamhAhiMto navissai viNAso / keNa nimitteNaM vA jayavaM taso smaashs||6|| ityasthi parivAyagaveso dIvAyo guhAvAsI / so majapAemattehiM sabasabAzkumahi // 7 // 292 // 146
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAI saMtAbiya tAmiLa vi saMto sarosamAvahihI / vanAyakakArI mAravazvayaMkaro hohii|||| jAyabakhassa aMta sodheva karissaI niyANA jAyA jarAkumAro tumArNa pAyago hohii||e| evaM succA kanho sapariyayo apaNo gharaM ptto| bahusogamubahanto saMsArANizcayaM munn|| 10 // ghosAya nayarIe jo jo nisumeha mayaravAsijamA / sigdhaM mazrAzsurA samudhiyaSA girisilAsu // 11 // sirinemiSA paNiyaM jahA mahAmakrapANaummasA / jAyavarAyakumArA khallIkasi(ri)ssanti khelaMtA // 15 // dIvAyaeM tale so kuvina dArAvaI viSAsahi hIrAyAesee ta mI kAyaMcagava emmi // 13 // gupilasilAkumesu parikattaM taM ca mAsabakeNaM / asujhurasaM jAyaM pasannahimasIyakhaM sAca // 14 // itto * saMbakumArA sevagapurisega taM surAkuma / diI cirakAleSaM i AsAzyaM tatto // 15 // diza teNa mayaguNA sappANumma cayA parijamaMtA / sIyalavaNgahaNesuramati sinhA hrinniihiN||16|| saMvakumAro teeM vinnatto pAgaeNa tatva khhuuN| pAUNa mahuramaUM viciMtiya appayo citte // 17 // hA na da juttaM egAgiNo ya maha kiMci surakamaNujavicaM / daMsemi nAcayANaM kAyaMbarinariyakumAI // 10 // teNANIya kumAre sayamuttaM no pieha sihAe / bammAsasamuvakhaLa mjaars| sIya surahiM // 1e| tabayaNAyattaNa zramayarasAsittaya va te jaayaa| apiyaMsu kAvisAyaNamasaNa va cuhAurA purisA // 20 // tatto nacanti ime ramanti gAyanti taha ya kudanti / AliMganti paropparamimehiM dIvAyaNo dizo // 21 // jaMpiyamimehiM nihura girAe eso huneminAheNa / cAravaIkhayakArI zrAiko aja so dikhe // 22 // nikAraNo'mha varI] evaM tAmeha kiM na toha / zya cappila te khaggA paDaNe snmuiciihiN||13||taae ijA pamiTa jUvakhae tAva te 243
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadaMza saptatikA 14 // bhAsayaM na / jattherisA kumArA tIe khayakAragozrayaM // 14 // risivayaNaM nisuNiya sasanasA khaDyaraM kumArA te so vi takarA va bAravapuraM khaTTa pavija // 25 // taM muNiya vAsudeto ciMtai muiMtayA kumArAeM / dhiddhIyamalammA zradIidaMsittamaehiM / / 26 // zraha gaMtUNa pasanno kattuM jutto tavassi eso / pasarato rosajaro dAro vaNadabucha siyaa| // 27 // to calanasamaI samaMja kaNho ahiM. jahA : tumhe mahAdhulAvA avarAhaM khamaha amhANaM // 30 // bahuehiM yi jaNiedi maNyaM pina esa saMtimAvanno / to balajaddeNutaM kiM kajAi havaz taM hou // 5 // ||jh tehiM maka pAeM na karya holA tarDa kaI iMto / jAva nayarIe va tamhA mar3ha vivajantu // 30 // ||iti madyapAnopari dRSTAntaH // aba viSayaviSaye satyakidRSTAntaH prarUpyatekhAzyasammattadharo paratitthucappaNAviNAsaparo / jaM sacca jamA navaM visayAsevA tahiM heU ||1||privaaygpeddhaakho vijAsiyo azva supsijho| vikrI dAlaM vaMbara sa baMjayAriNi suyammi niyaM // 3 // cayanivassa puttI suddhodha paramajisamIvammi / sA pamivakriya dikaM viharaMtI teNa zrada dighA // 3 // taLoNIe viriyaM khibei dhUmaM viyaviThaM shsaa| saMjUe gale zraha vinAyaM sAhuNIhiM zmaM // 4 // to paramatthe kahie pahanaM gaviyA susamugihe / tattha ya surya pasUyA kameNa saMvae bAkho // 5 // saha sAhuNIhiM patto sa annayA vIranAhanamaNatvaM / puchA ya kAlasaMdIvago ya mada maraNamIsa kaLa ||6||vskr paDU zmAI sabasisulo gamitu sappAse / jAsare tumamasi mana pAyagozya iva pAe // 3 // 294 // 15 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpatte tArule harinu parivAyageSa sirkssi| vikAsa rohiNIe sa paJcavAraM htttiie|||| jammi ave ummAsAThI so rohaNi sa sitNti| neDa javi sattamae taM sAhecha smaaddhtto|| e|| ciyagAi sarva khivicaM taM pakrAkhinu to tamuvAra ca / patthariya aSTacamma vAmaMguNa jakhaNabahi // 10 // tammevaM kuNamANe kAyasaMdIvago sameJca tayA / parikavara iMdha eAI sattadiNehiM gapahiM tale // 11 // sayamaca devayA''ha ppasannayA'haM karehi mA vigdhaM / simA eyassa dhuvaM karavaMge * saMvisAmi nae // 15 // teNa zikhAma daMsiyamethAvidhA vikhaM anU tatva / netaM kayamIIe tughAe to tinecasko // 13 // dhassiya aNeNa samaNI tatto teNaM haI ya peDhAyo / tatto runihAeo pasijhaje bhuvANamanammi // 14 // zraha mAraNikatA muNicaM so kAladIvago no / uhAho tamaNugana viviyaM taNa tipuramaho // 15 // taddacha teNa khaNA pAyAle nacca vi so iNi / zraha vikAcakavaTTI saMjA saccaI nuvo // 16 // vaMdittu titthanAhe tisaMkrameso pakubaI naI *rama taTa sake mahesarasko ti nAma kayaM // 17 // dhikkAijAirosAvesA tApa kannakArDa so| visai jUvAeM rama pI ramai siMhAe // 18 // sIsajuyamassa jAyaM naMdI naMdIsaro ya supsich| pupphagavimAemeso zrAruhi carai sabasya | // 15 // aha roNipurIe sa caMpakoyarAyaramaNI / aMtarammi dhaMsa so siradevi viNA sabA // 20 // to paborDa ciMtA ko khayaro kahaM khuitbo| zaMtarIta savA eeNa vimaMbiyA ahahA // 11 // tatvevAsI vesA camA ba nAmaraNa rUvaguNarammA / tIe uttaM zrayaM vasIkarissAmi taM sAmi // // to jUvazNA''dizA sA taM dakhUNa nalasi AyaMta / azsurahi khagarapUrva kareNa tassammuI kupa // 23 // so samayA nahAI cattiko tIe paMdasAkhAe / takarayAMbuyaha 2-25
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza // 148 // yamAsI vI kosamaD mukhaM // 24 // dinaM saMkuiyaM se itthe tIe saroruhamimo to / Aha kahaM iya kijAi sA jAI eriso tamasi // 25 // viyasiyalamasariSThA amhArisayA ramesi no jamhA / bAluvA mahelA zravarAho mAli barAI // 26 // to raMji sa tIe saddhiM ratiM vi tadAvAse / so zrannayA imIe pucho vikArDa tui pAse // 27 // na hu iMti kayAvi imo jaya jayA mehaNaM khu sevemi / jANavi nariMdo teSNutaM mAriyo so // 28 // taM cAsi raska - pIyA tappaccayaheca muyaradesamma / tara pani eM // 25 // ranA jamAe jayiM tumhehiM miduegaM pi tavaM / zya vuttuM pannA suhamA saMtAviyA tattha // 30 // zrAsato saha tIe tehiM vizivAi sa svayariMdo / vasaNAsattA sattA kiM kiM na sahamti khalu murakaM // 31 // tassIso naMdisaro vikAhiM zradiSTi tanuM gayaai / uppAmittu sikhaM so evaM vuttuM samAdatto // 32 // to rAyA jayajIta kayacaMjalisaMyuko phuruM jai / maha lamahivarAhaM to sIso evamuvai // 33 // jai jummameya rUvaM pure pure vaviya cezyagalesuM / pUeha to avarasaM muyAmi tumhANaM nannaha jo // 34 // taM parivannaM rakSA pure pure kAriyAI javaNAI / sivajasari ruvAI sampatti erisiyA // 35 // visayAsacApa phalaM muSittu niyamANasammi jabajaNA / visaya virattA hocaM sudeSa cintu asuhiyA // 36 // // iti viSayopari satyakikamAnakam // kaSAyoparibhUmaca kipabaMdha : zrISAcanAcAryavasantasomadhvajaprasAdo'stu mamAnukhomaH / yataH sumASTamacakrivRttaM karomyanumAsavirAjivRttam // 1 // 2.96 saptatikA. // 148 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAste vasamtAcapuraM pRthivyAM samAdadhAnaM zriyamA dikSAm / yo sadhAnikanAmabAkhaH kAntAravartIva karI karAThaH t||2|| sArthena sArdha vrajati sma jhimnaH sa dUradezAya kadA'pyadamnaH / 'caSTastataH karmayazena mUDhaH zroto'mlasa vRkSa zvA prruuddhH||3|| jayAjidhAnasya sa tApasasya mApAzramaM tIvrataporasasya / saMvardhitastena tanUjavatsa svIyAzrame goppatinava vtsH||4||tto'sy jajJe jamadagninAma pratapyate smogratapAMsi nAma / jAtaH prasiddhaH sakale'pi vizve nidheH samutAsa vAtra niHsve // 5 // itazca vaizvAnaranAmadhArI samyaktvazAlI munitnaktikArI / dhanvantaristApasannaktikhIna: surazca mithyaatvpthaadhvniinH||6||shraatmiiykaatmiiykshaasnsy dhau pakSapAtena zujAzujasya / mithaH samAlocayataH pradhAnAM kurvaH parIdA munitApasAnAm // // vaizvAnaraH prAha susAdhuniSThaH sarveSu yo'smAkamaho nikRSTaH / sarvapradhAno'tha ca yuSmadIyaH syAdyaH sa evAtra priikssnniiyH|| // athAstikaH padmaratho vinItazcampAM prabuzI mithilApurItaH / gurvantike prbrjnaay| dhanyAmetyuttamA hAdarzadevajanyAm // e|| sa sijhaputraghyarUpavadbhyAM pRStyamUnyAM naNitaH samuyAm / taarunnymaajaati| tavAtitAraM tadbhuta nAnAvidhajogajAram // 10 // ye jarjarAGgA jarasA pumAMsasta evaM dIkSAdhvani tasthivAMsaH / anaucitIyaM tvayakA svavujhyA prArajyate kiM basatA samRddhyA // 11 // zrAzo'vadadyo nuvi jogalAlasaH zivazriyaH saadhnkaari| vAsizaH / vyartha nayedyauvanamatra kAkinI krINAti kozyA sa kukIrtidAyinIm // 15 // yathA na bhUmau patitaH karatuH so yudhe syAdiva jIrNaveNuH / tathA jarAjarjaragAtrayaSTirna dIkSyA karmadakhaM pinaSTi // 13 // Uce suraste'GgakhatA'tisArA: 1.12 zrIvAsupUjyajanmami. 292
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 149 // 1 dIkSA punaH karkazavadhArA / tadyujyate te na caritracAraH syAtkRSTakRnmukarajaH prahAraH // 14 // zrAjheo'vadA zakuneH patatraM mRdaH zarIrasa pavaM parivam / zIrSe na mAlA mRmalikAyAH kiM vadhyate jogimata likAyAH // 15 // mRyA navAyAzca capalatAyA nAnyattapastaH phalamucitAyAH / yAsvAdato'nyanna phalaM varasya prapakkamAkanda phalotkarasya // 16 // na prApyate mokSamukhaM pracamaM zarIrasaukhyena janarakhaekam / kodaM vinoya api ratlakhAnerna rohaNA phalamasti jAne // 17 // OM mAhAmaro natra vasavivekaM pUrva samutpAdaya putramekam / pierupradAnena vinA sutasya gatirbhavitrI na tavotamasya // 18 // * zrAddho'pyavocadyadi nAma jAteH svAtsvargasaMsarga ihAjAtaiH / svargastadA hastagataH zunInAM syAnUkarINAM caTakAvalInAm ||| 17 || nivedyate yadya sahita U~gatiH pitRNAM sutadatta piemaiH / kiM tahiM nAnyatra kRtAmbusekairanyadvavRddhiH kriyate'vivikaiH // 20 // pieko'gnimadhye kila hUyate yaH sa eva asmatvamupaityameyaH / prApnoti tRptiM dija evaM pieke dvijanmano vA patitaM picake // 21 // diekena putraprahitena tRptAH kathaM bhaveyuH pitaro'tiguptAH / sambandhataste ca kutaH kugatyAzritA aveyuH sahitAH sugatyA // 22 // ye syuH punaH saMsRtizarmA [zcitIna (ma ) jogA hi viSairniruddhAH / zikSA tviyaM teSu nirUpaNIyA na vetsvapArzve parirakSaNIyA // 23 // itthaM sa mAyAmaravAkyayukyA zreSThI na bhinnaH zikharIva zaktyA / vAtyA jirakubdhamivAdhirAjaM taM pazyatastau sthiradharmAjam // 24 // tataH punastau bahukaSTadhAmnaH samIpamAsau jamadagninAmnaH / zratApanAkaSTakRtAdarasya sphurattanUtsargadhurandharasya // 25 // suparvamAyAvazataH kukhAyaM vidhAya navyaM kapaTAcyu1 cilImo matsyavizeSaH / 2 utsargaratyAgaH / 298 saptatikA. Kao Ba Hua
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAyam / pakSiyIrUpamakAryulAnyAM tatkRcakezeSu sametya tAnyAm // 26 // kadAcikA svavadhUH khagena manuSyavANyA pramadAzritena / prajAmyavazyAyagiri priye'I kAryAtsameSyAmi punaH svageham // 17 // tadA tayA'mANi tatasvamanyastrIsakta eSyasyathavA na vanya / kaH pratyayo madi tAvakInastAmAha tAvadhihago'pyadhInaH // 20 // bhrUNapiMgokhIdhijapaJcahatyApAparviSupye yadi tuurnngtyaa| yAmi nArdhapadarAntarAne tvadIyapAce pramadena bAkhe // bhae / yo'tha taM moktavatI mano nRzaM pratyemi kuryAH zapathaM yadIdRzam / Seryadetasya garIyasAhasA khuppa'hamajJAnadharasya rahasA // 30 // uktaM zakuntena tadetyahaM biye kriye na hIdRkzapathaM punaH priye / zrutvA'muneti pratidhena jUyasA pAeyodhRtaM pakSiyurga balIyasA * // 31 // pRSTaM ca pApaM kimihArjitaM mayA pravrajyayA re cirakAlametayA / yatpazcapApebhya idaM viziSyate nivedyametana punazAyatheSyate // 3 // uktaM khagAcyAmatha ruSyasi tvaM mAno maharSe yadapAsya sattvam / putronphitaH prabajitaH kumArastataHPil kacaM nAsi sapApajAraH // 33 // uktaM smRtau yanna sutokitasya svargo gatizca prajavenarasya / gAIsthyadharma paripAkSya pUrva XI | pazcAUnaH svargamupaMtyapUrvam ||34||sokoktirssysti "tibuddha jAyA na jehi puttA gihavAsi jAyA / na ropiyA hasthihijehi aMvA na sIciyA pIpala jehi khaMbA" // 35 // zrutveti sattvAddhRdayaM cacAla kaNAnmaharmarutevaM sAkhaH / tAnyAM ratAvapradhi dharmapUraH protkaNThite hRdyalapanmayUraH // 36 // strIyAcanodyuktamanAstataH paraM sa tApaso'gAnmRgakoTakaM puram / thanyusthito rAha jitazatrunAmakastatrAvadattaM vihitapraNAmakaH // 37 // zaSe tvadIyAgamane nidAna kimatra so'vAha vacaH pradhAnam / khAvazyasaMpUritakanyakAnAM tvamAkarosi kSitiposvazAnAm // 30 // ekA kanI dehi sama pravINa rAjJApi 299
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1150 // tadeva zApaH pUSNena nacA nirgadvatA gajamatAba baGgam / krimita KIshaapaasprvkhaariinnaam| porka jayAna-bhAtaM kanInAM mamAsti tatpazya kkhaavtiinaam||3e| svAmIhate yA tava sAtAsavAnakA. nArI nizamya soDavIti kakhAvicArI pratyekataH prArthayati sma gatvA khalATapaTTe'JjakhimAza ghatvA ||1||naarii na mohanavaniriTA katA vidhAtrekulateva miSTA / vayaHsthavadyA pravayAstapasvI kAmAturaH kAmayate manasvI // 41 // taanistu| taM vIkSya tadA pizAcAkAraM jarAjIrNatarnu svadhAcA / proktaM sphuradUparamAnvitAnirvidhAya niS-yatavidhiM samAbhiH // 4 // virUparUpeNa jugupsanIyaH sarvasya dRSyA'pyavikhokanIyaH / strIlolupastvaM zirasisthitanyaH kiM lakasai no pakhiteya ejyaH 3 // ruSA'munA'dAyi tadaiva zApaH pUSNeva zukramajavena tApaH / kanyAsamUhaH samakAri kujaH khyAtaH sa dezo'styapi kanyakujaH // 44 // natho vikhahAsyavatA kaniSThA migatA rAjasutA ca dRSTA / itastato bAdhyavazAmantI dhAra'munA reNujare ramantI // 45 prokaM tadaitena ca mAtuliGgaM tasyai pradazyakamatIva caGgam / kimilasIdaM sahasA svahastaH pasArita|statra tayA prazastaH // 46 // dattvA phalaM tAM sa ninAya jAyAM kaTyAM samutpAvya munirnijAyAma / pitrA svaputryaH prhitaa| budhatvAsasmin vahirgati zikSAyitvA // 4 // kunA jAnti sma tadagratastA yatsAkhikAste'ya vayaM samastAH / muktve-14 dezInastava naiva yuktaM gantuM mune so'pyazRNottamuktam // 40 // nirmAya tAH sanAtanUravAmaH so'pisvakIyAzramamAjagAma / 1 // 15 // tatrAzrame yauvanamApa vAkhA sA reNukAkhyA zazidImatvAlA / / 4e / vivAhya tasyai samaye savittaM gonAM (gavAM) sahasra jana- kena dacam / harSAdRtusnAnavatIyamukkA jo kadApItyanurAgayuktA // 50 // brUhi priye brahmacaruM tvadarya prsaadhyaamykmhN| samartham / samastajUdevaziromaNIkA sthAce yakastanayo'graNIkaH // 1 // evaM kuruSveti tayoktamasya svasA paraM me'sti 300
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhe yadasya / anantavIryasya narezvarasya zrIhastinAgAkhyapurasthitasya // 5 // trAGgajotpattikRte'tra tasyAH kSAtraM carsa sAdhaya cAparasyAH / caruSayaM tena kRtaM taktyA viciMtitaM reNukayeti yuktyA // 53 // jAtA'pi rAzaH sadane sutA'haM mRgIva vanyAmala vivAdam / nA sAsuto bharapathasaka ityatayA kSatracaruH sa nukH|| 55 // sa preSito vipracArjaginyAstayA nasogandha ivAmbujinyA / rAmo'GgajanmA'jani tApasItaH sa kArtavIryazca mahIDUjanInaH // 55 // kAntAracArI zikharIva jAmadagyo'varIvRdhyata eSa raamH| tatrAyayau ko'pi vane najogaH sajIkRto reNukayA sarogaH // 56 / / kuchAra vidyA'tha tadaGgajasya prAdAyi rAmasya tu tena tasya / rAmeNa vidyA zarakagaNa prasAdhitA siddhimitA kSaNena // 7 // kartu svasuH svaM milanaM kadApi prAptA puraM sA nanu reNukA'pi / anantavIryeNa samaM nRpeNa traponkitA tatra ratA krameNa 58 // vAtAhatAzvatthadalopamA vA nirIkSyate strI capakhasvajAvA / IdRzyanAcAravidhau yadA syAzAjodyatastarhi para na hAsyAH // ee|| zacyAM tu satyAmapi rUpavalyA purandaraH sevitavAnahayAm / sati pradIpta hRdaye smarAgnAviSTA~zule vetti na rAganAga nA // 6 // evaM cirAya praticarya caurya tayorSayoH saMdadhatoH svazIyam / jajhe sutaH sA'pi ca jAtakhanA na svAzramaM yAti kukarmasakA // 6 // tatrAtha gatvA jamadagniretA samAnayAmAsa sutopavetAm / rAmeNa sA vizrutajuzcaritrA svapazunA tatra hatA saputrA // 6 // zrutaM naginyA'pi hatA kRtakrudhA rAmeNa mAtA kila reNukAnidhA / anantavIyasya | narazitustayA vijJApitaM taccaritaM tadA striyA // 63 // gatvA tatastena tadAzramasya vyadhAyi jaGgaH manunA'khilasya / 1 nAsikAyA gandhaH.2 nRpamAryAtaH. 3 itA gatA. 1 zubhAzubhe. 303 upa.11
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ / chapadeza // 151 // dhenUgRhItvaiti purAya yAvakAmo'pyado vRttamavuddha tAvat // 64 // sa ghAvitaH kedaka eSa bhUpateranantavIryasya sadhenusaMhataiH / pitA kRzAnukI lAkula niryadanA // 65 // paTTe'sya rAjA'Jjani kArttavIryaH sutaH sa tArApramukhA janIyaH / dhatte ghanAstasya jagAma kAlaH kiyAnapi svaSTasukhairvizAH // 66 // adhAmunA makanakasya hantA rAmo'yamastIti kRtA kucintA / jaghAna gatvA jamadagnimenaM rAmo'pyanuM mAritavAMstadenam || 67 || jagrAha rAjyaM svayamasya rAmastArA'tha devyAzramamAjagAma / zrapannasattvA khalu tApasAnAM jItyA praeMTrA dhRtasAhasAnAm // 60 // sA tApasaistatra dayAsamutraivijJAtatattvaiH saralaiH samatraiH / saMrakSitA svAzramamadhyalInA svagarbhapoSaM tanute kulInA // 6e // krameNa putraM suSuve'ticaGgaM papAta coya sahasA tadaGgam / daMdazyate smaipa radairdharitrI mataH sujUmaM tamadhAtsavitrI // 70 // sa tatra kAmopama edhamAnaH saMtiSThate tApasagopyamAnaH / zrathaikSata kSatriyameSa yatra rAmasya parzurzvasati sma tatra // 11 // zrasyAnyadA prajvalitaH kuThArastadAzramAsanagatasya sAraH / ayaM munIn pRchati tatra kA kA kSatriyo jo javatAM vicAle // 72 // tairuktamasmai vayameva pUtAH smaH kSatriyodAmakulaprabhU ( sU ) tAH / zratriyA'kAryatha saptavAraM rAmeSu naH prApya surAjya nAram // 73 // sthAle kSatriyavakradADhA ekatra saMsthApitavAn sa gADhAH / ito'sti vidyAdharameghanAdaH proddAmavidyAnakhakhandhamAdaH // 74 // naimittikenotamamuSya padmazriyaH sutAyAstava jAgyasA / cakI sunUmAjidha eva jAvI balAnirAmo ramaNaH prajAvI // 75 // tataH pranRtyeSa sujUmasevAsamudyato'nUSatau dine vA / vidyAnRtA khamitavibhajAkha1 inaM nRpa 2 rAtrI. 302 ghatikA. / / 151 / /
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- - - statraidhatAnyastakaSaH sa paatthH|| 16 ||raamo'pypRshvtsvmRtenimittN naimittikAraso'pi tadA'vadattam / yo jodayate'mUparamAnanUtA daMSTrAstvadIyAsanagaH prajUtAH // 17 // tato jayaM jAvitaveti matvA tajjJAnacijhaM hRdaye vidhRtya / siMhAsanaM| sthApitavAn sa satrAgArAntare sthAnatareNa satrA // 70 // ye syurmanuSyA atidInapuHsthA rogAturA niSpatayaH pthsthaaH| satrAlaye tatra ca te'zanAya kSaNAtsamAyAnti mudaM nidhAya // e|| tenokamArakSakamAnavAnA pIte sthiti yo'tra sajetpradhAnAm / sa mAraNIyaH sahasA javaziH khaDgaprahArairvahuzauryavadbhiH // 70 // zratho sujUmena kadAcidamvA pRSTA suzikSAvidhinivilambA / etaghnasthAyyumupapramANaH kimasti khoko'yamApramANaH // 1 // tadA tayokaH sakalo'pyudanto vanA samaM rAmakRtoyamantozrIhastinApUrvarato'tra naMSvA samAgatA'haM svamRti hi dRSTvA // 2 // pravanavRttyA sthitayA tvamatra mayA prasUto gahaneSu putrH| suguptavRttyaiva hi tiSTha tasvaM mA rAmapazelajase'tithitvaMm // 3 // zrutvetyudantaM hRdi ruSyamANastaisvApaserapyativAryamANaH / tato vinirgatya yayAvahayuH sa hastinApUHpravare zulaMyuH ||4||shraahaarvaac hRdaye ca ghRtvA satrAkhayAntaH sthitavAn sa gatvA / na yAvadAmotyazanaM viSadhastatrAsane tAvadasau nipamaH // 5 // muktvA tadAkradaravaM praNeze kuvyantarI tasya padapraveze / joktuM pravRttaH paramAnarUpA daMSTrAH sa tA miSTasitAsarUpAH // 6 // atrAntare | tIdAtaraiH kRpaapryomymujhrminbaannaiH| taM mArayanti ma dRDhaprahArairArakSakAH kuntakuvAravAraiH // 8 // vidyAtA satana tadA samagrA vidhAbalAnirdalitAsta janAH / sapeyivA~statra tadA svayaM sa jJAtveti rAmaH sarasIva haMsaH // 70 // rathA1 caupamAna.2 garbavAn. 3 zumaH. 303
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa- // 15 // vasaravAdi vibhuktadainyaM sArtha gRhItvA caturaGgasainyam / sevyaH samudghATitakhaDgakhauH saMnayaH sunaTaH sudaH // e saptatitra. yoddhaM pravRttaH svayameva rAmaH zarAzari bhuuvinivissttnaamH| vidyAnRtA tena samaM sa dRSTaH kAkodaro vA nakukhana pussttH| e rasotkaTaM pAyasameSa nuktvA tAvatsujUmo'pi jayaM hi muktvA / samutthitastRSTimitazca yoghAn dadarza yuzana kRtAdhvarodhAn // 1 // ninAdaya rAmo'pi palAyamAnaM svakIyasainyaM zarakatAnam / pazu samutpATitavAn karAkhaM jvAlAjaTAkhaM svakareNa kAkham // e|| ganastimAlIva gurupatApastadopazAnti sutarAmavApa / rAmasya pazuH sa kumAradRSTyA udhUpyadAvAgnirivAndavRzyA // 3 // kumAreNoktamanyoktyAanyunata garjitamarjitaM yadhidhunatodyotakRtorjitaM yat / dRSTo'dhunA te'mbuda he tadantaH SaT pazca yatsanti kaNAH shrvntH|| e|| zukiM vidhAyAtha sa pAyasasya sthAvaM yadotpATayati sma shsyH| zrakAri pAvasthitadevatAnizcakraM tadA tanuparaJjitAniH / e5 // sa nirya'ddAmakRzAnukIlaM dhArAlametatparipUjya nIkham / cikSepa tasyAnimukhaM prayasya svasanmukhaM dhAvanatatparasya // 6 // vizAkhatAptIphalavattadA tadbhabhau ca rAmasya ziraH papAta / cakrasya ghAtAdatra puSpavRSTirmukA'ntarikSAdamaraiH stussttiH|| // marutpathe unmunidinyanAdaM prakAzya saMpAya punaH prasAdam / udghoSayitvA'nimi- // paiyava tyasau jayatvaSTamacakravatIM // 1 // paTkhaekajanAratanAmadheyaM prasAdhitaM hyanyanRpairajeyam / prAptA'munA cakripada1 mAmaH krodhaH. 2 sarpaH. 304 // 15 //
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavAryA lakSmIvatA rUpavatIva jAyo / ekAziuttamanarenchasahanazAlIsa prAmamatikoTipadAtimAkhI / khAvaeyazcaturadhiSThitaSaSTinArIraGgAtsahasraparizojitapArdhadhArI // 18 // racaturdazamitairnavanirnidhAnayuko niSevitapadaHpravaraiH pradhAnaiH / pAsaptatisphuTapurorusahasrazAstA jake sa yena nikhisA viSato'pyapAstAH // 101 // cshvcssshcturshiitigjaashvshmodydhyprthitraajypvrlkssH| aMsasthapomazasahasrasuyarupUjyaH jhaamektprbitnaamviraajydyH||10|| triH saptakRtvaH kisa ratlagarjA saMzodhayitvA gatavedagarjA / vinirmitA rAmakRtAhiroSAdeThena hI cakratA'pyayodhAt // 10 // itvaMyoratra sujUmarAmayoH sgiinyorpydhikaajimaanyoH| kaSAyatojAtavatI garIyasI nikhehatA karmagatirbaDIyasI 104 // ||iti zrIsujUmacakravartiprabandhaH / / atha nimAdhikAranidarzanamtethe kAleNaM teNaM samaeNaM itheva maNuajAi mahIe vijayapuraM nayaramAsi / tattha kayAdo muNaMda nAma sussAvarDa mahahiTa vasa / tassa mahurArAvasAriyA dhannA nAma jAriyA / tesiM azsayajasasurahivAsapuMgarI pumarIta tti vissu suGa, shraasi| tassaMga ava caMga, maI zra sabasatyesu saMpattaparissamA appeNa vikAkhee taNa niyavasamANIyA mahivAna va sykhaakkhaaii| barDa paraM mana appameva apreyavami cisammi saMtussaMto annayA kassa vi sAhussa pAsamAgamma so pucic-n| mADhato-"asthi kattha vi puSo satye kakhAeM mahaMto vityaro" ta taNudhaviyaM-"buvAlasaMgIe puvesu vazva vityAro, jassa na kemAvi pAro paavilaaii| teNusaM-"puSAthi apupAhi jAti suti tAdhi kiyappamAthASi" / 305 4
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ naza-I7|sAhuNA jaNiyaM-"aho guruNaM zrAvasu" / tatto teNa te'vi puSa / tehiM sAdi sabo puvitthAro / tale saMpanna || saptatikA. +puMkarIyassa tadaayaNe kouhazamatujhaM, napiyA ya teNa guruNo-"kayANuggahehiM tu himamhANaM pADheya puvagarya suyaM ta sAhiyaM gurUhi-mahANunAva ! karakIkayadiskAe vahadarakA tappaDhaNArihA, gihatyA puNa sabahA zraerihA' / t| taNa kArya-"jayavaM dirakAva dei, paSThA pasannacittIhUa pADeha" / tarja pijamAUemagunnAe dinnA se niravaTA mahA-ra vijae pavanA / taI tae kayatavoNucaNeNa vadihiM ceva dhammiyasatyANi pasatyANi ahIyANi / paDhiyaM cAsaDhatahaNa candasapunagayamadhi suyamaNeNa ikkamaNeNa / a atthANasahAhichieNa mohamahAcarameNa valukopavi dIdaM nIsasiyaM / ta purDa sajAgaehiM maMtisAmaMtadi-"kimeyaM sAmI ?" / tato niThurakarataleNa niyajAlayasamAhacca vaviyameeNa sakhaeNa-"zraho hayA zramI pagayA nihaeM, jaU 'mha sattU sayAgamo sabappaNAsa gahina zraSaNa saMsArijaMtuSA, aSaNa | kahiyANi zramha mammANi, sabo'vi jaNo jANissai, taLe samukaNissati sabAkhavuhAemamhAeM kulahumakaMdANi / so ko'pi etya sajAe na dIsa jo saMsArijIvaM gakhe gahittA pakSAhuttaM vaal"| taI sakheyamappaNo nAhaM nijAkhikaNAkhassaveganaMganaMgamuhamophaejaMjAzyasuzpraMsAniyapariyarasamanniyA vAmapAsA udhyiA ruddA niddA / tarI tIe itthAna jome-] UNuttaM-"devAvi sadAsImittamane taM pi varAe jIve kimiyANimayAriso kovakama samukkariso ? kallevi kiM na diko daveNa so gale gahittA kArasaguNaghaNasovANA pAmimANo atumunAnimIliyo saMparya saghiyamavi pAsana deva n"| to sahAsamAjAsiyaM moddeNa-"sAhu eyaM, galasu vanne, sikaMtu sigdhameva tuha mnnorhaa| ta pijapA isasa-* 306
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmANA pattA sA sapariyaNA caladdarapubadharapuMkarIyarisipAsa / zravAriyAmimIe puvameva tadaMge mahAlassapAravassaM / tatto nAmussa sAhussa supsatyaparAvattaNaM suhAvei / gaDugadiNAikame therehiM kadamavi perila saMto nisanno guNaNatthaM / tarja nidAe seso niyapariyaro pesirja tassamAse / tarja so khei jaMjArja, momei niyapura, caDDI kuNai bAhAne, jai karaMgu bIca, jUyAvidho cha virikavara visaMvRlANi sabaMgovaMgANi, jaMghAe dhaMdhalIkala kaMThe ghetU pAki bhUmIe, jAmikai agga pichale pAsa sabar3e / evaM sabediM pi milittA taso galammi gahile ta ( ja ) dA "aho jAsu, guNasu" iya jaMpiela vi aMrANa gamavi chArakara mudde uccaram / taca so sAhU sayameva rattIe zraIvarattAe paMsulIe va pamIlAe bADhamuvagRhile saMcArayaM vizA'vi jatya tatya kholimAdatto bArammi rAsaho va, sukakaDo va nicepIhU(tU), jyaggatyo ba siDhilI jUyagatto, na kiMpi mukha, paccU sudaM subai, zrAvassayakhaNe'vi mahAkadhamukAvidyAi / evamannayA therei mikhitA pAsamAgaJca chaDIka suttaparAvattatthaM galiyArabalIvaddo cha / taraM guNaNamArakamapeNa muziNA / taje naMdImuddIe vidurI kina tahA pAki jUmiyame jahA jaggayA goDuyA, ragariyAI kopparAeM, matyayamavi phomiyaM vairiNIe va tIe / evaM jAva na kiM vi vaya muddiyamudra cha tAva javayagomaya va paricato yerehiM / taca so pakimavelAe vi pamIliyaDi puko viko va makkako va baddRSpayAraM mudviyAra karacaraNa virakave navanave kuto appAeM jaNagaNobaDsa ziddhaM kuei / muliyata tANaM pi aMDarikajaNa jArja - "aho kimeyArisI eso niddAmuddAvidinnapasannacennassa bakAe parAvattaNaparassa vi galiyaM salimA va sakSamavi suyasalikhaM bimhAriyA suDumatyavitvArA " / taca' tarasa siddhaMtaJjayAyaparissamo sabo mora 307
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 cpdesh|| 154 // sA umA saMpanno / jahA jaso niddAdarihAlakhI cU vaziSTha tahA tahA nirAkaMkhI hUrja paDhaNaguhazobari, kAlakUmAla vi aru mannamANo caddarapuva bikAparAvasaNaM nicaM pamirca suyai, jAva sarvabhavi surya vistariya bhaye / taca guruNAnihiyaM - "ho va puMrurI tahAvivAhavasarja tumae ayaNatyameva dirakA pavannA Asi / tato narasurApatraggasurakasaMya tisaMyAyagamAgamamadhI zraM taM tahAviha kilesalesediM samahigamma muddA kaI hAriAi narayatiriyarakArakajaNa - sIe niddAe pAravaraseSa 1" / teNuJja viyaM tarja - "jayayaM ko niddamAsevamANo pratthi / kiM keA'vi asadamA hiyaM tumhANaM ? bhae kale'vi ekalae guNiyaM suyaM, sadhehiM suNiyaM, tumhehiM kimu na Du sukhiyaM !" / tarja gurUhiM nAyaM "eso na saduvaesocirca paJcarakamusAjAsilo" / to gurUhiM uverika pariskirja kUrukAsAvaNo va vazie / tarja visaghArita va niThurappahAramuSThitaM va mahayA saddeAhU vi mUrja va saddamappayaMto divA'vi nAyAvide sumiNe pito mattavAsa va muhe asaMbaddhacayalAI palavamAyo gurudiM puNo puNo vAmapi pohittu evamuvavi - "aho puMrurIya tumaM vayaMsi "nAI mAyaM pi surami" evaM pue kiM dhaMghalo va dIsasi ?" / tatto tepozyaM gurUNaM-"jayavaM tujhA jaMtI samuppannA eso suttotti, ahaM puNa suttatthaM parijAvaMto atyAmi, moSa malIyo sabai vi aMtimAvannA, nAI pula ni dAlU" / tarja sadehiM pi nAyaM "zrayaM paJcarakabAyaramusAnAsi tti" viratA gurukho vADhaM sadhe sAhuNo'vi perito jahAtahA pakhavara, bahucararosa parjasameva samubahai / tarja bhodarAyavakSeNa duggaieyassa hiyayaM rohiyaM / na dUrI mUla sadAgamo, paeko saboho, dUra pakSANo hariNo va parakhoA cAricadhammo, virattA saba viraI sabahA, sammo'vi nako / ta 308 saptatikA / 1547
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUratthamaNe ghoraMdhayArapUrodha pasarija mihaadspo| evaM musAvAyaadattAdAyappamuhehiM moharAyaseniehiM sabehiM pi milittA pAMte niddAghuraghurae khitto maraNadhammamAvanno pami nigoyammi / tarDa egidiesu rikArya jamittu / jahA tesa saMsArijIveNa nidAdosa paravaseNa caddasapuSANi vihisA muddA hAriyANi tahA bane vihAriti / tamhA nihApamAyappasaro vAreyavo susAhUeM / jarcha nattaM"jai candasapuvadharo vasa nigoe tharNatayaM kAlaM / niddApamAyavasaI tA hohisi kaha tuma jIva // 3 // " ||iti nighopari pusskriikdRssttaantH|| graha cattAri vigahA voyabA / vigahori dito daMsilaraityeva jArahe vAse dhaNadhannapunnA purI kominnA / tattha jiNadhammajaNiyajaddo sujar3o nAma sAvarDa parivasa / tss| sunaMdA nAma jaayaa| tIse rohiNInAmeNa jAyA muhiyaa| pANehiMto'pi sA apahiyA diyaa| pamivannA sussAvayadhamma / dhannA baMda deve, guruyo ya paJjavAsa, muga vivihATa dhammakahAna, guNa jaNa ya sAhuNINa pAse sussAvanaciyA cizvaMdagAI suttAI, tahA navatattAI puvati / taTha maNujhe tArule kAyammi samunne pariNIyA sA gharajAmAuyattAe raski-? eNa vaNieNa vimalAnihANeNa / tana sA jagaNIjapavanadANeNa kuNai samma jiNadharma, tIe sanAyalarakaM sAhiyamahIyamikagamaNAe kammaggaMdhapayaraNA'yaM, aMgIkayANi pajApIkayasukayANi jaNiyapaMcakaraNajayANi bArasavayAsi, pAkheza nirazyArANi, kuSa saamaashyposhaashymaavssymvssmnaakhsttaae| 309 /
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 15 // itto mohamahAcarameNa ciMtAjarattAe dighA dasAvi khaa| tarja maMtisAmaMtehiM sAhiyaM-"sAmiya kA'vi saMpayaMsaptativa ciMtA, samAzsana devA, kiM kaLaM kiM karUM?" | tarja moheNutaM-"zramha pamivarakacArittadhammarAyaparake rohiNI sAviyA azva dhammajAviyA dIsai / ta kimiyANiM karaNikaM pANIyapUrAI puSameva pAlIvaMdhaNaM sohnnN'| to tehiM hasittu / vuttaM-"sAmi tAva sadho'vi jo sappANo jAva na tumha mANusadAsapesagoyaraM nAgabati" / tatto moharANA utta"pasijaI ko'pi jo ta rohiNaM parammuhaM nivtte'| ta jAva te kamavi samAhUya vayaMti tAvuddhasira (ya) sarIrA dhIrA vikahAnihA mohanahiyA sayameva samuhitA evaM pannavaz-"sAmi maha ceva dijhAu Aeso, mA kikA vivaMco, | passAmi tAva tIe sasaM" / ta sadhehiM pi sanniyA saMpattA tassagAsamesA sarosA rAyakahA-desakahA--jattakahAisthikadAhiM cacappayAraM niyarUvaM kATa tathayaNa moznA, paramajozaNIva zradaMsapInUya nilukkA tassarIre |saa picamAyappasAeNaM na kiMpi gharakaha sakAi, suherNa ceva nivahatInoyaNacAyaNaciMtAnimmukkA ciy| taGa jieiraM gaMtRNa sA vAyAkhamabakhaM passai, sadajAve annAe sAviyAe pAsamArgatUNa kanne pavisittA jAsaz-"ikhe mae tumha gharapavuttA eri sI vattA ko kayA, sA saccA'saccA vA?" sA zrAi-"neyaM ghamA, zrasaMgayaM keNAvi asahaNeSa sAhiyameya" / tatto * rohiNI vuccaya-"saccA tumaM mAmavi zravakhavasi" / tale sA minapaz-"he musAnAsiNi evaM kaI kahAsi adi evaM paropparaM khaggA pAvikaparivAmI mhaaraamii| tIe sahiM rohiNIe jiNagihamAgamma vimukkacizvaMdaNanavasAyA sAsUe vattaM bahUe kahA dusAcariyaM sassUe puro payAsa nikA makAyA rohiNI kahaM tumhANaM ghare vIvAimarsavo kerisI 310 // 12 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemaevArA palapIkayakhAzmasAzmatemaNappaniya rasava panArA saMpattA / evaM padiNamesA vikahAvivasA ceva ciy|| annayA tIe jahAtahApakhavaMtApa pArakA vividhA raaykhaa| kIvi purI tIe asahatIe samucyiAe anAe saci |pArakA zyopurisavattA / sAvi sassUjaeSa jAva navavakSabahUyA turiyaM pattA niyageI / tarja zravarAe therIe saha kare dasakahaM / sA parAvavAyatarupparohiNI rohiNI caIva vatsAluyAe manande'vi nAgala sagiI / evaM padiNamesA kudANA zraznadiNe kalAvi sAvaraNa jomiyakaraNa sussAvajuttA-"aho susAvie khamattamitya jipahare sameca ekaggacittayAe jai cizvaMdaNaM phikAi, to jubAi tumhe vattA va kunnh| tana kavakipI tamuttari laggA-"sahozrara amhe kiM| kuNemo ? annatya katthavi kovi kassa'vina mikhA paraghare nikar3I ko'pi na jAi, tatto piyamelayahANamiNaM sabomAvi padiName sivAe, teNa khAemegaM suhapura puchittA kajAi nibuI, tumae ityasye nAsamAhAe kaamddhkuttaae| ta sAhuNIussayaM saMpappa sAviyAhiM sacimAranA vigahAle, ginhA sAhusAdyapIe dosukkarise asarise / ta jI sAdRNI kiMci sirakavaMti-"mahAjAgi paDhiyaM sabamavi parigajiyaM kimaNeNehizrAmussiyAvAyasayanibaMdhaSaNa kevalaka|mmabaMdhanaNA vigahAparApavAyakaraNeNa ! saJjAyameva saggApavaggasuhasAirNa sAhehi" / taI pamivaya muI morazttA"zvAkAreNa jagavaI akhie sAhusAduNINa vi parAvAsavA dupparicArja / parApavAraNeva sabo jnnvvhaaro| basamuhaM na X kamavi passAmo / zramhe suiNa vayAmo paraparavattaM / kevaghamamhehiM mAyA na du sakkikAi kAlaM jahA annehiM kina mA piyarANaM pipariyaM phumameva sAhiba jucAjuttamavi / ja ko'pi rUsa kovi tUsajha ta zramhe kiM karemo " / tatto 311
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatikA upadaMza- // 16 // rAzyA vigahAparAzyA saMtI jAyA zraNarihA savaesAlmesA, tara uvaskiyA jiskulIhiM, pisAica na ko'vi thA- jAsa taM / annayA nissaMkIjUyA nUyAhidhyi va sA gurusanihANamAsajA varakANakaNe vatvaMcakheNa muhAvAraM nihittA kassa'vi kalamUkhe viccA kiMci askAza, zravarAe zravaraM jahAjahA khavaMtI aramamattama hisi va pasalajalaM sarva sajAsIejaeM kalusiyacittaM kupada, dhaNavaznaMdiNi ti na ko'vi taM pamijAsai / kayAvi gurUhi vinivAriyA saMtI pavaz-"jayavaM kezAvi sahiM vattaM na karemi, paraM jaz keNAvi pucmatthaM na kahijA ta na hu sADhuvArDa lAi" tatto gurUhi pi niraggalA mukkA / taI nirAsaMkA baMkA gADhayaramaMguvaMgehiM vigahAe gahiyA / aha parAvasavAyAjIrUe nIrUpa tIe pubAhIyaM suyaM sabamavi vissariyamaparAvattaNadoseNa / na saraha kayAivayAI / naaloyshtdshyaaraaii| na pasa cizcaMdaNammi kammavi vAgatya vitthare / tahannattha vi satthe ramA khaemavi na du circa |shrnnaayrennev kupara zrAvassayakiriyApaptAraM / zannayA gharaMgapovavicae parAsatajAsaNikanihAe pAvicae nikkicAe pAsayijaNmapAsittA pAramA viruyA rAyaharakahA-"eyarasa mahIvazNo nigguNociyA aggamahisI mahAmusIyA sammamahameyaM jANAmi, sodaNeNageNa nareNa me vuttaM," zma guttaM adimassuyapuvameyaM payAsaMtI sA, tIrajiyAe kammi ko tatthAgayAe rAyacekIyAe sirIya sarva nisAmiyaM, ghare gaMtUNa nivezya mahisIe / esa vazyaro tIe vi rano sAhiTa / teSANAviyA rohiNI, sujaddasatthAhiveNa sayamANIyA satthe hoUcha sA rAyaggau~ / egataM kAUNa puza sucha ranA-"jahe sAhasu maha sabameyaM jamAniyaM tumae maha ghANisarUvaM" / tIe uttaM-"mahArAya mae na dukiMpi nisuyaM kassA vi gharassarUva, nAhaM kiMci jaannaami| 312. // 16 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *** * mulAu~'vi sabamavatavamANimeyamavaloisA rannA samAsyAmuyameva dAsI tIe sadhamavi phumakar3iyaM tehi tehi zrahinnANehi"tumae tammi diNe saviyamamugapura " / ta niruttarIyA hirijarAvaNAmiyApaNA vimaNA liyA rohiNIyA tdaa|| ta rANA rosAsacivasamaNA sabamavi dAsInisuyatakahiyasarUvaM satyavAhassAnihiyaM / tatto sikSiNA vihicIka: yAssA nirAsA nAsiyA naMdiNI-"vaDe kimayamaNerisamaNappakukhociyamujhaviyaM ?" ta sA moNamAlaMbiya cyiA visAyAcanA akayapunnA / tato satyAhiveNa nUvaI vinnatto-"mahArAya kimahaM karemi ? eIe manna nikkalaMke kukhe mAkhinnamANIyaM / ahavA sUvAsava maha caso doso, jaM jIhAmukkasattaNamimIe vinAyamavi jaNANalAI puSameSa na pamisiddha no samma sayaM sirakaviyA / saMpayaM jaM devapAyANaM ruca taM kIra" / ta rAyA jaz-"aho sasthAha tumamamha pur| sayalanegamasse gibahumannaNI saccAI ya / tuha darikanneNa mae jIvatI mukkA / no ceva canahaTTae emA takarU va khamakhama kiccA kAyavalittAe parikattA pAsi / kevakhaM tahA kAya jahA maddesasIma saMghittA annatya jatthakatya'vi gvii"| ta rAyAesae visakriyA sA zralabiniyagharA nayarAna'vi nikAlikhatI rAyajAhiM nidijaMtI ee ee mujANehiM dhikkaritI mitrAjinivihiM-"aho mAbiyAle erisayA cava cacaMdaNaninaNArDa niraguNA nigdhipAna parisayA assuyAdipucceyitnAsipI dhiratyu eyAsiM nANaM baMdaNapakkimaeposahapaccarakANaM / eyAmi ema va dhammo jamanno nidikAi, dikara jahAtahA parasma karDako nissaMkattAeM" cAra jaNAkvAyaM niyakannahi mumtI vigo-1 viDatI jahiM niggayA purA sarIrAca vAhiba / baNyassa viDtra vityAraM tArisaM saMjAratI japavIe neTavayaNunAvaM . 313 * usa. . ***
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ pau~ga karatI hayA nirake jANAvaraNavijayadhammAna saptatikA. 115 // jAyaMtI baMdhujaNagoravamadhi parijAvaMtI sAhusAhuNINa vippauMgaM phuratI muI muI atumkhamukhahaMtI gahilu cha jahAtahA paLa- baMtI jUhanaca kuraMgi va egAgie armatI pazmAmaM pazzArAma sumuskiyA jirakaM namatI sutirakakaMTayAvimacyA pAyanabidhigayalohiyalohiyappavAhA'vattayaraseNa dharaNIvIDhaM siMcaMtI appaJcarakANAvaraNa tibakramAcaMda yavaseNa desa virakSaguNasaghANArAhiyasammattA marittA sA rohiNiyA apariggahiyavaMtaradevIsu uvavannA virAhiyadhammattAe / tana punno| rijavoyahiM amitA kahaM vi pAraM sahissai / eyaM rohiNiditaM sucha samAilliya paThaNIkayaviggahA vigahA sabahA vicuihiM parihariyayA // iti rohiNIcaritam // pati paJcasayAkA dAnasArakathA zratha gAthAyAzcaturtha padaM "paMcaMtarAyA vinivAriyA" iti vyAkhyAyate-paJceti paJcasayAkA dAnavAlalogopanIgavIryAntarAyakhakSaNA antarAyA vi vizeSeNa nivAryAH pratiSedhaNyAH teSAM prasaro na deya ityarthaH / zratrArthe dhanasArakathAnakamAlyAyate mathurA pRthurAste'tra purI svarnagarI nijA / yatrApsarovirAjIni sunandanavanAnyaho // 1 // dhanasaMjArasArAkhyaH zreSThI shresstthgunnaakrH| dhanasArojavattatra khddgvmussttikH|||| tasyAsan vitinikitA paaviNshtisvrnnkottyH| taavnmaa-11||17|| trAH purAntazca vANijye caanydeshgaaH||3|| tasya SaTpaSTisajhyAkAH samayA rikthkottyH| santi nAyaM paraM kizcitiM / vyayati purmtiH||dhaan dagdharoTTikAkhaemamapyarpayati kasyacit / dRSTe'pyarSinyasau kAre ruSA jvati vahnivat // 5 //
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ jvarazcaTati dehe'sya tatkSaNAtsaptabhirmukhaiH / vyayI kurbANaM vIkSyAnyamapi svaM dharmakarmaNi // 6 // mikhite mArgaNe mArge nAzopAyaM vimArgayan / sa jIruriva lakSyeta kampamAnavapuSTaraH // 7 // yAcakairyAcyamAnaH sannaDdA sa sitampacaH / hantuM tAniSThati prAyaH kAruNyAdapavarjitaH // 6 // pAtitaH saGkaTe kvApi dAtRnirnikaTe hyasI / dantasaMkaTamAdhAya tiSThennizceSTakASThavat // e // kiM dhanaM vezmanastasminnirgate durgatezvare / ceTejyo dIyate nuktiH svairaM muJjanti cApare // 10 // sati | vitte na datte yo na jur3e kurmatirnaraH / janmanyatrAgate tena kiM kRtaM sukRtojjanAt // 11 // kadaryalena tannAma kAmamAvirabhUttathA / yathA nirano no kazcitprAtarAdAtumilThati // 12 // tenAnyadA svahastena yo nikSipto nidhiH purA / zraGgAratAmasa jeje kevalaM dRkpathI kRtaH // 13 // anyAnyapi nidhAnAni yAnyAsannihitAnya ho / vRzcikoragapUrNAni tAnyapyeSTi sa sphuTam // 14 // tataH sa yAvaccintArcastasthau daivahataH kudhIH / tAvatkenApyamuSyoktamanuman vanAni te // 15 // tAvatsatvaramAgatya tasyAkhyAyi sthalAdhvani / tvaSastusArthAH sarve'pi buTAkairbuSTitA aho // 16 // jakhasyasthastasyArthasArthaH ko'pi na tatkare / caTitakhuTitaM satyamapi svaM tasya durmateH // 17 // kiMkartavyavimUDhAtmA yAvadAste sa zUnyadhIH / vajrAhata iva vyagraH sarvAzAH pravikhokayan // 10 // tAvadasya samutpede cintA tAntAtmanastarAm / yAva| he kimapyAste vittaM dehe todyamaH // 17 // zravagAhya sarikSAzramanAthajanatAzrayam | arjayAmi dhanaM tAvattarjayAmi purApadam // 10 // iha sthitasya na zreyaH kRpaNAkhyAnRto hi me / khokadAsyaM nRzaM jAvi pUrvamapyatidoSiNaH // 21 // etanizcitya citte'sau dazakhakArpaNAt kSaNAt / saMgRhya paNyasaMcAramapAraM sakhikhAdhvanA // 22 // potAnApUrya tUryorunAdaiH sama 315
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ : upadeza| // 10 // mathAcalat / pRthA manorathAn kurvanurUn 5ritssitH|| 13 // dhanaghaTA vikaTA nikaTAgatA viyati tarakSaNameva vidheyazAt / ritarAjirivAtmana ujvalA'dhvani gatasya hi tasya puraatmnH|| 14 // tadanu ca prasasAra murAzugastamidatIva cakAra kharasvaram / yamapIha jagaje maheSyayeva jayadhijeladazca dharAmbare // 15 // zrakalayaccadulatvamanArataM prvhaannH| kina pippalapatravat / ahaha kiM naviteti cakampire hRdi tadAmnasi potavANigjanAH // 26 // he rakSa rakSa devati jahapati pracura jane / zatakhaemamadyAnamajAgyAttasya dhrmtH|||| jAemotkaraH samagro'pi mamajAmnasi stvrH| ajavya zva puSkarmacArajAritamAnasaH // 27 // khabdhvA phalakakhaema tattattAra tarasAmjasaH / zreSThI zreSThaguNairjanturiva vAdinacAntarAt // 25 // zUnyAraNyamayaityAzu cintayAmAsivAnadaH / zairyadarjitaM vittaM hahA tadapi me gatam // 30 // pAtrakaMtraSu tanno no juktaM tanmayA''tmanA / parArthe nopayuktaM yattanme muHkhAyate tRzam // 31 // jogastyAgastathA caMzastiso'mUrgatayaH smRtAH / madhanasya punarnAza eva jajJe vidhervazAt // 3 // etAvatA'pi no daivatuSTiH sphuTamajAyata / kuTumbadhiraho jajhe yatpunaH so'timuHshH|| 33 // etacintArttacittena tena tAntena niram / sahakAratarumAyAsIno'darzi, munIzvaraH // 34 // kRpAsudhArasasyeva niraH sudhimnvrH| muHkhdaaghjvrottptjntusNntaapvaarkH||35|| kevalodbodhazujA| zudhvastasaMzayapustamAH / zazIva saumyamUrtiryazcitraM jADyojiphataH param / / 36 // hemAmjojaniSasa taM prekSyAgatya nanAma c| papau tRSitava'STI dharmagImadhurAmRtam / / 37 // usanaM nRnavaM javyA bandhyA buddhA jinAgamam / samyagdharma samArAdhya jajavaM siddhijaM sukham // 30 // tataH samayamAsAdya sadyo'vadyojjitAntaraH / pamaTha prAGgatiH zreSThI jagavannahamIdazA 316 // 15 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ + 8 ||3||rdmussttiH kaya jajhe tokhAnAm dRzaM jane / kaSTa kaSTArjitaM vittaM kartha me savyavasthiteH 40 // jajaspojavaladantadhusudhAdhavakhitAdharaH / sAdhustaM dhAtakIkhaemajArate sodaracyam // 41 // zrAsInmahenyasadane sdneksukhaacite| pitaryuparate jyeSThaH svAmI gehasya jAtavAn // 4 // prakRtyodAracittoDanUkRSaH stabdho'paraH punaH / dAnaM dadati dInecyastasminnatha sahodare // 43 // cukopa baghuratyantamantaranyastadIdaNAt / vArayatyapi no dAnAdhirarAma guruH param // 14 // |jinnIya tatastasthau khaghurvaghutaro'raNoH / vavRdhe tyAgino'pyasya gehe zrIH sukRtodayAt // 45 // adAturapi tasyA4 gAvadanI ruSTeva mAninI / agaNyApuNyayogena gehAdehAt punaH sukham // 46 // tamAdAya vRzo'zva jagAma tridivaM, zivam / cAritraM dinamapyekamAcIrSa na hi niSphalam / / 47 // baghunAtA punastasya nindymaano'khijnH| parvanta tApatI dIkSAmAdAya ca vipadya sH||0|| asureSu samutpede tatastvamaniSTa bhoH / saudharmataH punazzyutvA jyeSTho jyaSTo guNotkaraiH / / 4e / / tAmasiyAmanUdinyasutastadanu sadguroH pArthe vrataM samAdAya pAsayannatulaujasA / / 50 // tato'ha kevalI jajhe smbhrgunnshevdhiH| sa samAjagmivAnatra sAmprataM viharan nuci // 1 // dAnaprakSepakaraNAdantarAyAca srvthaa| kArpaNyadopaste jaI vijhetarajanepsitaH // 5 // dadAnaM vArayedyastu svayaM na hi dadAti ca / dattaM ca zocate vitaM sa dari tvamazrute // 53 // gRhItA yattvayA saMpat paizUnyAzAjadaekanAt / tatastadarthaH sarvo'pi naSTaH pAtaGgaraGgavat / / 54 // | tataH svakarmaNaH zrutvA phalaM sNvignmaansH| vanditvA zAninaM proce hyadyaprati he prmo|| 55 // yadayiSye virSa / SAKARAMAKAR4. 312
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! upadeza 1 159 // 1 taJcaturthIzamAtmanaH / gehe'haM rakSayiSyAmi sarvamanyanumArjane // 56 // vinA'nAjogadoSeNa nAnyadopatarastathA / yAva kIvaM mayA''jApyaH svamukhena sukheSiNA // 57 // samyaktvena samaM tena viratirdezatastataH / prapannA guNasampannA kevalAnisAkSikam // 90 // pAzcAtyajavamanturyaH sa sarvaH kSAmito yateH / sagitvA padayordhandhe nirdvandAnandavarttinA // ee // bhagavAn vijahArogyAmatha zreSTha tatazcalan / svanivAsapuraM prApa pApanirmuktamanasaH // 60 // vANijyaM sujatA tena yavanaM dhanamarjitam / taccaTugimAdAya dharme vyavIkRtam // 61 // jinAcaritasyAsya sarvapauSadhadhAriNaH / zubhyAgArAdiSu zrApratimAkAriNastathA // 62 // kasminnapi gate kAle zunyadhAnyasya tasthuSaH / cukopa vyantarastatra sthAyI mAyI nRzaM nizi // 63 // karAyaiH kAlavetA vaibhUtapretairbhayaGkaraiH / jApayitvAstikottaMsaM dadaMza viSamAhinA // 64 // zrutudaddeimatyarthaM kAlakUTormisaGgamaiH / tathApi dharmAnnAcAlItsvaH zaikha iva nizcalaH // 65 // tatastuSTaH suraH prAtastaM tuSTAtra svanacitaH / tvaM dhanyaH kRtapuSyo'si sanaipuNyo'si nirbharam // 66 // varaM vRNu prasanno'sti smitvetyukte divaukasA / so'sthAnmaunavratAsambI tato bhUyaH suro'vadat // 67 // yadyapi tvaM nirIho'si tathApi zRNu majirA / vraja tvaM mathurApuryAmanAryAcAravAraka // 68 // yAvanmAtraM tavAsItsvaM tAvanmAtraM tathaiva hi / nAvi prabhUtapuSyadhaiH punastatra javagRhe // 65 // karmAyitvetyuditvA'gAdamaraH sthAnamAtmanaH / pratimAM pArayitvA'tha zreSThI citte vyacintayat // 70 // arthemAnarthamUkhena kiM tenApyathavA'stu tat / yenAhaM nijakApazyadoSamunmUkhayAmyaho // 71 // etadvimRzya mathurApuryAyAtaH 1 jayagatau zatRpratyayAntaH 'ayat' prApnuvat. 318 saptatikA. // 155 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa satvaram / tadavasthAni iSTAni nidhAnAni nijaukasi // 15 // yadAsInatamanyatra dezeSu svaM tadapyayat / proce janena kiM puNyaprAgahajyasya hi murghaTam // 13 // yadakSitaM sokaistdpyaaptmytntH| kovyaH SaTSaSTisakhyAkA militAstasya vezmani // 14 // saMcitaM sukRtaM yena nizcalatvena cetasaH / saMpadyante sapadyeva tasyAmutraiva saMpadaH // 15 // tenottuGga jinAgAraM sAraM pratimayAItAm / sanatyA kArayAmAse nyAyArjitadhanoccayaiH // 46 // dInani thapaGgandhabadhireSu dyaadhii| sa dAnamadadAtsAkSAnmaruvRkSa zvoditaH // // khene'traiva janabhlAghAmastAghAdhAviraktadhIH / zragaNyairdAnapuNyAdikRtyaijanma pavitrayan // 10||prynte'nshnN lAtvA dhyAtvA paJcanamaskRtim / catuHpazyasthitijajhe'ruNAne prathame divi // 7 // surastato videhe sa samuspadyottame kukhe / gRhItadIko mokazrIjokA nAvI javojnAt // 0 // itthaM viditvA dhanasAravRttaM citaM nivezyocamadAnadharge / bAlAntarASaH pratima eva samayakA raH sakalAH samRtyaH // 1 // ||iti dAnAntarAyopari dhanasArakathA // atha khAjAntarAyopari kathAvAjate jArate'traiya mAgapADayanIvRti / dhAnyapUra iti grAmojirAmo'nvarthanAmajAk ||1||raajaadhikaarii dhikkArI prjaanaamumdektH| tatra pArAsara iti dijanmA'jani vizrutaH // 2 // so'nyadA''jJAvazAbAzacArI pArINakaH shruteH| grAmyenyo vApayAmAsa turnggghrpocitaaH||3|| kudhAtUDUbAdhitAste'pi karSakAH paarvshytH| prAtaHkAlAvedyAvanmadhyaMdinamanAratam // 4||kssetraanni kheTayantyucaiHsvareNa svadhurISakAn / hacyantastataH kssttaadnissttaattikaahinnH||5|| 313 mA'jani vizrutaH // karyukAH pAravazyataH mAnaTikAhiNaH // 5 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- sahasavatA mukammAtmajayena yadA jaktamupAdAyAyAtAH syuresikAGganAH / baddhIvardA vyAkulAca ghaasaarjaapaanlaakhsaaH||6|| tataH sametya pApAtmA santatikA. pArAsaraH kharAkRtiH / tarjayastarjanenAvazoSaNaH karSakAniti // 7 // jo jo madIyatraikarekhA datta pRthak pRthak / sarve'pi te'tha taphAkyAttathA'kAryuH kRssitriyaaH|||| tatastanakapAnAdipratiSedhanivandhanam / AntarAyikanuSkarmAvandhi adharamaMhasA // // halakRSanotkRSTakaSTamAzAya murnyH|mbkaary kAraNAmAsa kAlamaH krUrakarmazi // 10 // tataH svAyuH prapUyeva citvA muSkarmasaJcayam / mRtvA nAntvA javaM jUri zvanatiryanuyoniSu // 11 // atraiva hi surASTrAsu dhArakAyAH puraH / prjoH| zrIkRSNasyAtmajatnotpede punnyaanujaavtH|| 13 // DhaMDhaNetyAkhyayA labdhaprasidhirajavatsa ca / vavRdhe vapuSA jJAnavijJAnasyApi sampadA // 13 // krameNa taruSIdRSTinamarAkRSTipaGkajam / yauvanaM prApa niSpApamanA mAnAzritadhvani // 14 // upAyaMsta tataH kanyA vidyA vijJAnakarmasu / tatastAjiH surastrInirikha vaimAnikaH surH|| 15 // jogAnanuta niHzaGka dhamArAdhanabadhI / kumAraH sphArasaundaryasAraH kiyadanehasam // 16||shtraantre parepodyat (riSTanemiH) manAsAraNa jaasurH| sUryavatraivatodyAnapUrvAdhAbudayaM gtH|| 17 // tadAgamasamudbhUtodArAMkarotkaraH / zrIhariH saparIvAraH prajeM nantumupAgamat // 10 // natvA svAminamuddAmatapaHsaMyaminitam / niSasAdocitasthAne viSNurjiSNumahAdiSAm // 15 // H // 16 // cagavAn dharmamAcaSTe spaSTena ghacasAJjasA / madhurevarasaneva prASitRSpApahAriNA // 20 // tato'vagatatattvArthAH sattvasArthA anekazaH / sAdhuzrAvavizubhAdhvAdhvanyajAva prapedire // 1 // zrIDhaMDhapakumAroni jinagIpAnapuSTadhI nirvizaH kAma1 bhAjJAM dattvA. 320 meNa ta / tatastA nehasam mahatodAlavitasthA // 15 // nAta sadAmatapaHsayA tadAgamasamuhala atrAntare
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 jogenyaH strIcakArottama bratam // 22 / / sa oMjayavidyAlAgjajhe vizeSu vrnnitH| stokenApi hi kAkhena cAritrAcAracakSudhIH // 23 // vijaDhe vijunA sArdhaM yAnAkarapurAdiSu / agAdhA vividhAvAdhAH sahamAnaH sa sarvadA // 25 // zranyadA dhArakApurvAmiyAya prajuhA saha / nirIhaH siMhatuTyorusthAmA kAmAnimAnahA // 15 // nadiyAyAnyadA tasyAntarAyoddAmakarma tat / yenAvApnoti no vApi jaikSyaM nAmyana purAntare // 26 // yenaiSa sAdhunA yAti samayA samayArthalAk / talabdhimapi nighnanno khajate svayamapyaho / / 21 // govindatanujanmA'pi zrInemerapi zaikSyakaH / svayaM guNanidhiH puryA zrImatyAmapiniram // 28 // madhyAhnasamaye brAmyannapi pratigRhaM sadA / na nikAlezamapyApa heturatrAntarAyikam // 2 amulyAkhyAyi vArtaMSA samagrA linuniH pranoH / so'pyAha tadanu prAktatkRtamuSkarmaceSTitam // 30 // tato jJAtava vRttAntenatenAgrAhi sAdhunA / udagro'nigrahaH pratyakSIya jagavatpuraH // 31 // nAtaH paraM paropAttajaidayapiemopajIvinA / / avazyaM mayakA jAvyaM vinAcya prAktanAzujam // 35 // itthaM lAnAntarAyotthapRthukarmAnujAvajam / kaSTaM viSahataH kAlaH kiyAnapyasya jammivAn // 33 // anyadA vAsudevenApati svajena cetasA / svAminnAkhyAhi kaH sAdhuSuSkarorukriyAparaH // 34 // prabhuH provAca sarve'pi yaminaH saMyamodyatAH / daMDhaNarSiH paraM sarvenyo vizeSAdhikaH smRtaH // 35 // yaH | svopaladhanikAnnAnnAnyadanAdi kahiMcit / itazcotthAya kRpaNo'pi yAvadAgAnnijAM purIm // 36 // taavnntraatithiitH| nUtasukRtodyataH / caran gocaracayArtha DhaMDhaNaH zramaNottamaH // 37 // nIcaMdRSTiM sijhisaudhatramuSTimaSTakam / taM vavanna mhaajttyaa'vtiiryaanekpaashriH||30|| tamAzIcandyamAnamamAnabahumAna zreSThI kazcittatazcitte cintayAmAsivAni 321 - - - --
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza dam // 29 / nirghandho'yaM kRtArthoM yatpadapadmamadhuvratam / sva ziraH kuruta kRSNaH kSitiSazreNisaMkulaH // 40 // yadyati saptatikA. madaM tarhi dAnamasnai dadAmyaham / evaM vimRzatastasyaivAyayau dhAma DhaMDhaNaH // 41 // tAvadeSa prahRSTAtmA siMha kesrmodkaiH| modakaimanasastUrNa pratibaMjitavAn nRzam // 5 // tataH zrInemimAsAdya sadya evaM vyajikapat / tadantarAyaSkarma ki mama jhayamAsadat // 43 / / svAmyAdideza nAdyApi tavaiyA labdhirajutA / tvamadya vAsudevenAdhyani vandita zrAdarAt4 // 4 // tacIdayAdatta te dAnaM bahumAnapuraHsaram / vaNigguNijanazreSTha iti iAlvA sa tattvavit // 45 // paralabdhiriya noktuM mama naucityamazcati / vimRzan DhaMDhaNaH prauDhavairajhikaziromaNiH // 46 // modakAnAM pariSThApanikArthamagamat puri| nijIMvastharimalasthAne tAnacUrayadaJjasA // 45 // svakIyakarayugmena hRdIti paricintayan / aho muSkarmaNAM dattAzamaNAM ceSTitaM kaTu // 40 // evaM nAvayataH saMsArAsAra sthitinAvanAm / upavAsa sphuradvodhadIpakaH kevlaahyH||4e / devaijayajayArAvazcakre vakretarAzayaH / devacunjayaH kSipraM tAmyAmAsire'mbare // 50 // bahukAlaM vihRtyorvImu/diva nishclH| prabodhya javyasattvAlImAlInaH siddhisajhani // 51 // yathA jagavatA tena soDhaH prauDhaparAkramAt / tathA lAnAntarAyo'yaM soDhavyo'nyairmunIzvaraiH // 5 // ||iti daMDhaNakumArakathAnakam / / atha jogAntarAye kathAiheba jarahe dhannapUranAmaggAme nANAvihapasumahisIgousAjirAme sudattanAmA kumubiu parivasai / tassa ghare bahuka 322
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmakaro ego kammakaro yAsi / so joyAvekhAe jAyAe jayA noyaNatyamuvavisai jArise tArise joyale parivesie jemicaM laggar3a, tayA taDuvari samecca sudatto pukare- "are muMca thAnaM, laI samutti, tuha joyaNaM suhAi maha kaUM viessa" / evaM so tahA kari saggo jahA so varA atI caiva jamakiMkarAja va bIhaMto takAkhamevuTi / khettakhalAi karja kAThamADhato / jayA kayA'vi parissaMto so bIsamai mAyaM pi, tayA tahA takrAra jahA bahAtaehAparigarja vi ruto prattha / karUM kutarasa jai vi mahaI velA jAya tA'vi se dayAleso'vi na samuppA evaM gharasannajaNassa'vi Iva zrasuhAvaho jAeM / kAlakameNa kAlaM kiyA roradhare saMpatto puttatteSa / jammarako jaNi jaNyA paMcattamubagayA / tarja kaThe maDhyA buddhiM patto kahakaha'vi jirakA vittIya pANe dhAreza / maggaMto kahiM'pi tAvaiyaM na pAveza, jAvaieNaM brahA bijar3a / jatya'nne jirakAyarA lahaMti tattha so patto saMto galahatyametra sahara, ava durikarDa jArja / tanuM pApacayaM kAmito kaMtArAgaNe sAdulo kassa'ki so milije zranAsi - " kahaM tumaM skijaM dIsakhi 1" / teputtaM - " kimahaM karemi ? zeraghare saMpattoM puttate nirakAe jamato kimani na khahAmi" / ta nAliyA muliyA tanatro kahila - "sudattajaye tumae jogaMtarAjJyaM kammaM ca taM tuha sayayamunna" / teNAvi veraggAvannee dirakA karakI kathA / eriso aggido ya gahije - "jassa sAssa jaM cannapANAzyaM palor3a, taM sayaM samApIya payanAmi, viSayaM vaiyAvacaM va karemi, vAhigdhatzrassa sAdRNo nesakamANittu demi" / evaM cirakAlaM samAdhammamaNucaritA mahAghaNavaNo ghare saMpato puttattaM / tattha vicalA jogasAmaggI khA // evaM jogAntarAyakarmApi badhnAti jIvaH // 323
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatida // 16 // ---0NAAMKARAMMAR ayopajogAntarAyopari dRSTAnto'sti__ kammi vi nagare ego seDI atyi azva dhaNaho / pAe parAvavAyajAsaeraMgilo adighamasmuyamavi jahA tahA jaam| dhaNayAguNeNa sabo jo taM bahu mannai, muharittAe na gaNa mANyaM pi jaNAvavAyaM / zraha jayA vivAhako mahAjaNasamavArDa mIDijhAi, jayA ya so putrikara-"amugassa varassa evaM kannaM demo," tayA jae-"eso takaro juvArita akiMcikkararDa, eyassa ko'vi sakannaM samaya?" / piyaro jAti amhaMgayassa pANigrahaNaM jAvi tayA so tahA aMpA asalUyadosa jahA maNaM nakAra / jayA varassa mAipiyaro puti-"kerisI kannagA eyassa vivAhikA" / tayA zrAhula zraNAdUI vi samAgamma lAsa-"esA kannagA azva nisarakaNA hirisirimadhizvakiyA, ko'ni niyadhara samA " / evaM jAsato tammaNonaMga kare / evaM bIlAe vi jahAtahA pkhve| igoDi kueMto nae natuNo-"tuna pApaNNI annae saha pAyaparANA, tuma kaha tIe uri ava rAgarattoM" evaM so viraca tatto / zraha tapajAe evaM parUvaz-"tuha jattA annakatAsattAlippArDa, tuma kahamimammi aNurAyavasaMvayA"1 tahA tahA so kyA jahA saMjogArDa viUMgo sava najaesi pi / annesimuvajogatarAyamadvijaNa annaM pi baDuyaM mukkayaM saMciNeUNa kAlaM kAUNa dariddakulaM saMjAI pusattae, patto tArullayaM / annayA mAipiyaro jatya jattha tapyANiggahae kannaM magaMti tattha tatvA'nne japA jti| kanne dAumaNA vi na payati / taDe so vimaNo mummaNo jahA jahA sarisakyANaM pANiggahaNUsavaM pichai tahA tahA | mammi khijaya / ta so naggharo saMto desaMtaraM jamai / vekhAe na'nnapANamavi kiMci paave| tatto 'dila saMto mikhi 324
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAKKARENA kassa vi samaNassa / teNa suhaM vicita, taTha jaNa-"katto mA sumiSevi suravaM, jassa na gharaM na pariNI na pariyo, egAgI pritrmaami"| tatto sAhuNA yuttaM-"tudeva nogatarAyakammodaDa samecha, toe'A'vi na suisAmagi paavesi"| talaM teNa nAyabakheNa se puvo javo sAhije / taI pamibukSeNa pavina vayaM / nAsAsamiI sucha ArAhiyA / tana ucchamAijUritavaM kAUNa saMpatto paMcataM / jAu~ akukhe / saMpannA savA'vi se parijogasAmaggI / ta dhammamArAdikaNa suhiMTa saMjAH // evamupajogAntAyo na kArgaH // | atha vIryAntarAyopari anekAMdAharaNAni svayamanyUhyAni / yaH kazcidatyantaratabalIcardakarajakharamahiSagajaturagAdIn dRDhabandhanabadhnAti tajanastarjayati pArAnividArayati catuSu caraNeSu dRDharakunnibadhnAti / atha ca yaH pumAn khalanA vA vividhaiH kArmaNaneSajamantrayantrairanya jana nirvIrya niHsattvaM kurute, sa zrAgAmini nave vIyAntarAyodayAzAtukSayapramehabagukhIrogAdijiratyantaM vAdhyate, sarvA vyAdhayastaM vidhurIkuryuH zarIre ityarthaH / evaM paJcAntarAyA bocanyAH / / zraya sAdharmikavAtsahayopari kAvyamucyatesAhammiyANaM bahumApadANaM, jattI thappiGa taha'nnapANaM / vaDija rijhI tahA niyAeM, eyaM caritaM sukayassa ThANaM // 41 // vyAkhyA-samAne dharme vartante carantIti vA saadhrmikaaH| te ca vidhA-sAdhavaH zrAzAca / tatra sAdhavaH sAdhUnAM / zrAdhAH zrAdhAnAM sadharmANaH / teSAM sadharmaNAM bahumAnadAnaM pUjAsatkArakaraNaM / tathA jaktyA arpayet annaM jojyaM / 325
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. upadeza- pAnaM zakarAdi / tatkutaH? yataH kevalabahumAnena nArthasiddhiH, tadartha jaktapAnadAnamuktaM / sAdharmikavAtsAyametadeva sAccikaM yanapatAvaNasAhA mAdha: zAso vA madhurAnapAnapradAnAdinA svasadharmAemAgataM jJAtvA natvA ca saajypraajy||163 // 1 nojyadAnavamanasamapaNAdinA sanaktyA satkaroti / vizeSato'ninavasAdhuvAlavRtAnapadhazrAntAyAtasAdhupAraNottarapApAraNaprastAvapradattadAnamatIva puNyaprAgjAramA vakaM syAt / yamukta-"pahasaMtagilANesu ya AgamagAhIsu taha ya kaya-1 khoyaM / uttarapAraNagammI dinaM subaTupphalaM hoza // 1 // jaz vayarasAmipamuhA sAhammI bannasattamakariMsu / sussamaNA vi ya| hoThaM tA saMsA kimiha sIyaMti // 2 // tANaM ca UsavAzma saraNaM dighANa puSamAlavaNaM / taha vatthapANajoyaNasakArA sabasattIe // 3 // parijUyAeM tANaM nariMdamAIhiM baMdigahiyANaM / moyAvaNaM kueMti ya dhanA paNajIvieNAvi // 4 // hisayaNamAzyAeM navayaraNaM avaravaMdhabuddhikaraM / jiNadhammapavanAeM te ciya jvnNgmuvsse||5|| zrAsaMsAravirahirDa saMsAriyajAvavigamana ceva / vaDAmamokSaM kittiyaM ca sAimmiyogammi // 6 // " tathA "vabiDoti" varjayet ko tathA nidAna, etAvatA dAna deyaM paraM nirnidAnaM / tAni cAmUni nava nidAnAni-"niva 1 SaSi nArI 3 nara / sura 5 appappaviyAra 6 cappaviyArataM / zrata 0 darida e caznAha nava niyAmAI // 1 // " tamuka caritraM sukRtasya * sthAna sukRtArjanaheturiti kAsyAH zya jo saJmigAe samuciyamAyara sabasattIe / so pAvara suhAsi pisAhadatto dhayo pa jhaa||1|| 326 ARRITAARAA%ET
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 326 aba dRSTAntaH paripakkasubiMcI varNammi sumaNodaraMbaluMcI / laggayajayatuMdhI kosaMbIe varapurISa 1 1 // papphukhuppala niso suruuv| gato sudI kayasamitI | siddhI bisAidasA vasaI tarhi dhammacavacato // 2 // so dhamma parINa devasUrINa pavaravikAe / pAse suguNAvAse pavAe bArasavayAI // 3 // so annayA kayAdi hu pacimaratIya giro saMto / paMcaparami6isamarapate samarae citte // 4 // rayANi jassa gehe kakkayAhaMsagamAIsi / huMti ghaNI ru gariko nihiyo kimidda iyarehiM // 5 // darakArakarityaka liye cakhije rayaNAtyamesa tarja / vayarAgarasaM par3a corehiM iMTiyaM davaM // 6 // iki jhaTa jarmato miliTa kAvAsiyassa kassa viso / teNAvi kharakalarikaca tti muriM sakalam // 7 // siddhikae tassu kaI sacito'si jo mahAbhAga / niyavazyaro aseso parikahije teNa tassa ta // 8 // jara tuha atula vijavakaNammi ijA ta samAgancha / saralappA so carci tassatye nimrayaseSa // e // tepAlI girimehalAI aahrnnkaakhiyaajdme| to jor3A sa vRtto johArasu jo imaM deSi // 10 // tui ghaNavAdI hohI garu eyappanAvajraM jayavaM / jiemukiya na hu annaM namAmi devaM dayAhINaM // 11 // johAriya jiNadeva seva ko kui avarAmarANaM / kAuNa zramayapAeM ko pu jo kaMjiyaM piyai // 12 // saM pa jaMpai joI re re nara dhiru kuru pAvidha / tuha matyaraNa pUrva devIe nae karissamadaM // 13 // iya apitu vikosI kArya laggaM kare yA ghAyaM / tA takoNe suto vidyAsiyo va suvarNa // 14 // bhAnAmo sustAvaya vacanamaIe ra joii| kAra pAva re vimuMcasu sAvayameyaM 327
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ ruupdesh|| 164 // sadAyAraM // 13 // tuM vicAra sajiva ciradeho to joI javanIcaM nivamiya calaSesu milcha taM // 16 // saptatikA to karudAi dhayeka vimuko koI sAhIyo / vijJAsiyo sAimmiSThatteSa gADhavaraM // 17 // rayaNapariskaM iya siskavera jala va jaliyanehajaro / sayamA sabattha guNAvadA visese samaghamme // 18 // ukoNama visurUM tirakasudhAraM suvannakhapAsaM / idadhaNusukaMtinaM vayaraM vigdhaM hara savaM // 15 // jaM vIsataM khAeM nArinaM savadosanAsayaraM / taM duguNiyaruvagakharaka mulamuttaM maNivikahiM // 20 // iccAi sirakavittA rayaNaparikaM tamAda tuchamaNo / sAimmiya sabIca punnappajhArakhanA // 21 // na gheNAraMjanarehiM saMpaUMtIha saMpayA sayaNe / pAvaniyA jAye tAI parakhoya hareka // 22 // sabesu vi suka garivyaM na sadhammabaddha / titthaMkarehiM kahiye mahiyaM purA saguNoehiM // 23 // so tyo taM sAmatthaM taM vinnAmayuttamaM / sAmmiyANakAmi jaM vizvaMti susAvayA // 24 // sussAvayANa bala je kuNaMti mahAsiyA / punnANubaMdhiyaM puSaM ve bahaMta'rakayaM payaM // 25 // taco tumae sAhammiyANa valayaM viddeyavaM / sukayatthitA savA'vi hu jamamuJjaguNaM vipidi // 26 // vayaNAmayarasamAkaMvamesa pAUNa tammudasarAcaM / paidiyamegegama jozya sAhammiyaM gehe // 27 // to pacA jhuMjissaM jaggaho esa sAvaraNa karja / niyagehUM para pakSi tassAesaM gadeU // 20 // vajAgaratIraciyaM dhaNapurameso samAgarcha siddhI / johArinu jirSidaM rasavaipAyaM videUe // 29 // sa kAThamAo jA kiM pitu sAimmiyaM pakSopa / tAvAsannamohe pakovariM natmajiebiMgo // 30 // kayapaMcaMgapaNAmo jipa tiro naro tarhi dino| kayanaMdaNeNa puce vANArtha Aga kamhA // 31 // katya va vacasi sAvaya teSutaM narakhitatityANi / jo 328 / / 164 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ / ' hAraMto etmAgarna mhi to te zrAdUrDa // 32 // jattimahumANapurva joisA tadaNumoizAi ghaNaM / putraM samajhiyeM nazu paraM pacadANA // 33 // tatto kamee patto siddhI vayarAgarammi khemeNa / tadadhidhAyagadeSeSa tAva tappunnakha ||34|| rayaNIe sumimmiya samecca rayaNAI ko mimohalAI / dinnA se maNiciyasamaggasaMpattidetati // 35 // tatto padammi ikkekamesa sAdammiyaM panoyaMto / saMpatto niyagehUM dehammi ravi va dippaMto // 36 // sayalo vi savaggo mikhita kaviupamoyapUreNa / phakSiyaddumammi vihagA ahigAyaranAiyo huMti || 37 || Dhozya mimeNa bhUmIvaiNo sumadamulavararayaNaM rannA | ve paravagge saMvita so'vi siddhipae // 38 // dhammAhigayapato jo pucha dhamme parammudo ho / so kaha sugyaijAI sAmidohIsu paDhamilo || 3 || iya cittammi vivitiya dhammaM sammaM kare so siddhI / sAimmiyamegaMgaM aNuvAsaramesa joyaMto // 40 // eguttaravuDkIe pazvaharamesa sAvayajAssa / jattI jopAsaNadAra gorakhaM kuNai // 41 // ityaMtaranti yodasmAniyA va kathA tarasa | jArisarja jarammI sAhammI vahalo dhaSiyaM // 42 // siThI visAhadatto tatto chAno na ko'vi phurumittha / tabayaemasahamASo vibuddo ko tarja cakhi // 43 // zrajinadasAvayavaM kAuM tacicapAsa kimaNo / joyakhakara nividho sidhighare muskila tisi // 44 // sabamasa pi pAeM khAimamaha sAimaM sunidhaviya / patto na hanivitti mahApisATa va pacarako // 45 // itthaMtarammi bahuso iskurasassAgayA ghamA tattha / siuipAyaNahecaM samappiyA te'vi tasseva // 46 // zrasAzca vaSeNa vi te'vi imeNa payatuhieva / to'vi na rune sidhI mAyammina vemaesa mi // 44 // dhanno'haM jassatyo sAimmijayovaDhaMgayaM paco / ma appAcamimo isa 329
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ (saptatikA apazAciMtaMto niyaM cite||4||taa paccarakIhocaM devo tamguNapasasaka kuNasavAhivAhihararSi sasimaNimayasaMtijizapa mimaM // // dAUM gaI sagAvaM sihI vi sadhammasoyavannujhaM / kuSamANo dhammara jIviyapAtamAvanno // 50 // baar1165|| | sakappa devo jAne nicca sudivajui kaardd| cakipayaM pAvittA cavitta tatto suvichinnaM // 51 // pAvittu ahakArya caraNaM pAkhittu kevalaM pappa / sinissai sa vidada vAse saMpunnasavAse / / 53 // zranale sugurU ghaNo vidhamma bahentu pAritaM / devo yakyi tatto gahissai arakayaM moke / / 53 / / visAhadattassa nisamma sammaM, caritsameyaM suguNoharama / sAha|mmivalamarayA sayAvi, javaMtu navA taNusaMpayA'vi // 24 // ||shriisaadhrmikvaatstyopri vizAkhadatsakathAnakam // atha mAdazapratapAlanAdhikAre pAsya prazramANunatakAvyamAhathahiMsaSaM saba jiyANa dhammo, tesiM viNAso paramo ahmmo| muNittu evaM bahupANighA vivaGiyaho kayapaJcavA // 4 // vyAkhyA-1 hiMsanamahiMsana, keSAmityAzaGkaranirAsArtha sarve ca te jIvAzca sarvajIvAsteSAM sarvajIvAnAmiti pada / / zrayamarthaH yatsarvajIvAnAM paJcenjiyarUpANAM hiMsA nivAryate / teSAM sarvajIvAnAM vinAzaH prAevyaparopaNaM / ayamevA- dharmaH paramaH prakRSTaH kthitH| evaM muNisu vikAya bahuprANighAtaH varjayitavyaH, paraM kiMnUtaH saH kRtAH pratyapAyA aneke vinA yena sa tayArUpaH / atrArthe prAyasya jIvadayAvizeSasvarUpamAha-yamuktamAgame-"jIcA susamA yUvA saMkappAra 330 165 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarDa ya te vihA / sabarAhaniravarAhA sAvikA ceva niravirakA // 1 // anayA gANyA sAdhuzrAdhyormarusarSapAntara dayAguNatvAt pheyaM / adhunA yadA zrAzo'nirvahana kSetrAdikaM karoti tadA sthUlasthApi jIvasya vadhaH syAt pRthivyAdInAM dhayAdInAM ca syAt, sAdhUnAM yorapi hiMsAniyamaH, etAvatA 20 viMzopakAH sAdhojarvanti, zrAzasya tu sthUtAnAM niyamo na tu sUkSANAM niyama iti daza viMzopakAH / ardhe prAptaM tataH kathaM ka AkAraH saMkaTapya jJAtvA sthUlajIvahiMsAniyamaH, punarAramne satyajAnato na niyamaH, tataH punarapyadhaM gataM, dazAnAM madhye paJca jaataa| zratha kenApi puruSeNa nijagRhe'nyAyaH kRtastadA tasya paJcenjiyAdisthUlatvaM jAnannapi bakhAmyanti tata thAkAraM mukalaM karoti, kathaM ? niraparAdhajIvamAraNaniyamaH, paraM sAparAdhasya na, punarapyadhaM gataM, paJcAnAmapya jAtaM, sAdhau dhau vishopkau| zratha vRSajAn kheTayati yadA tadA niraparAdhapazcendhiyAnapi jAnan san kavAdinistAmyati, tadA''kAro mutkaraH karcavyaH, kacaM! yadA ghAtaM dadAmi tadA nirdayatvena na dadAmi punaH sadayatvaM mutkarSa, punarapyAI gate sAvitIya (ghaya) viMzopakArya sapAdaviMzopako jAtaH / etAvatA sthitaM itthaM prANivadho niSedhyaH / zrIbhAvazyake'pyupha-"khagapANAzvAyaM samapovAsa pacakAi / se pANAzvAe muvihe panate, taM jahA-saMkappa pAraMja ya / tarapa samayovAsaDha saMkappala dAvIva pAlAzyAyaM pazcarakAza, no zAraMjaI / tatya paMca azyArA jApiyavAna samAyariyavA vahe baMdhe ravizlee isAre jattapANakuoe si // zrama haSTAntaHpATalIputrapa yo pUrtA'dhivArikAturSIdhanadhanado pIsalastena suutritH||1||hemaadityH prAvadharmI upa 334
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA // 166 // sanmAnadAnaH / ityeSa deya evAsItsarveSAmadhikAriNAm // 3 // tairvimRzya mitraH sarvaretasdaivAnuyAyinaH / satkRtya vaskhAhatyA jUpateryAtakAH kRtaaH||3|| zastrAstA nigrahItAste nishaaguptvRttyH| inyamAnairimaiH proktaM kSitAH hemeNa vai vayam ||4||raajnyaa nijagRhe roSAdeSa kssepvimuktdhii| jajasa rAjanno jantUn hanmyahaM kiM punarnupam // 5 // tathApi jUpa AdidattaM vadhya stenavatkruSA / proce'nyairmanninirdeva lavadrahavanAntare // 6 // vApikA vacategAghA bAdhAkRdyAdasA jaiH| praphukSapadmasaMkIrNA pUrNa nirmalavAriNA ||7||n samarthastadIyAjAnayane ko'pi puurussH| kSemaH prakSipyatAM tatra jalajantubavivet // 7 // ityukte sahasotyAya smRtvA devagurUn hRdi / zrAkhyatsamantuzcennAI tadA sAnnidhyakRtsuraH e|| ityuktvaiSa papAtAntaranulAvAtsa daivatAt / uparyAjagmivAnmInArUDhaH prauDhAbjahastakaH // 10||myaamaas te bhUpaH saJcake kuzavAgatam / dheSiNo'dhomukhIbhUtA vArtA sAkAyi nujA // 11 // varaM vRdhviti kAnte vaktaryeSoDa pyajASata / pranayAvasaraM svAminAparaM mama rocate // 12 // ityuktvA saMyamI bhUtvA samyagArAdhya shurucii| hemA sibhisukhAnyApa praannipraayaikrksskH|| 13 // ||iti prANAtipAtAtahaSTAntaH / aba vitIyANuvratamAhakoheNa khodeNa tahA jayeNaM, hAseNa rAgeNa ya machareNaM / "mAsa musaM neva udAharitA, jA paJcayaM khoyagaya harijA // 3 // 332 // 16 //
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyA-krodhena deSeNa, khojena abhyArjanechayA, jayena rAjadaramAdinA, hAsvena narmakSA, rAgeva svakIyasagInatayA maitrIjAdena vA, matsareNa parasparavirodhAtmakena, lASA mRSArUpAM naiva udAharet jAveta, yA mRSA vAk moLA satI khokagataM janajyAptaM svakIyaM pratyayaM vizvAsa -harebhirnAzayediti gAthArtha bhRSAlApakaH kasyApi vizvAsAspadaM na svAditi jaavaarthH| yata uktaM-"zrUkhagamusAvArya samapovAsa pnycrkaai| se musAvAe paMcavihe pannatte, taM jhaa-knnaakhie| gavAlie jomAkhie nAsAvahAre kUmasaskio / zrUkhamusAvAyassa samahovAsaeNa zme paMca azyArA jANiyA na samAyarithavA, te jahA-sahasA abakA rahassa parakANe sadAramaMtajee mosuvaese mlehkrkheN"| - aba tapari kathAprAyaH kuMkupavAstavyaH kazcitkenApyajaddapyata / mArapaNIyo yo nazvastenAinyata tjiraa||1||mmaar daivayogAtsa dhRtaH kaukuNakastataH / turagezA samAninye nRpAne ghIsakhaistataH // 2 // pRSTotrArthe'sti kazcinnoH sAkSI tetsutameva sH| mAha satyamidaM svAmin sacca'sau tato'dhikam // 3 // zvazveda nirdhATayAMcake rAkA rjitcetsaa| bataH satyaiva gIrvAcyA sukRtazreNivardhinI // 4 // iti bhAvAdopari kthaa| 1 saaminaa.|3 varanezaputra / 333
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 16 aba tRtIyANuvratamAha sakSaThika. asAhukhoeNa ya jaM pavanaM, buho na gihijA dhaNaM adinnaM / aMgIkae jasmi zheva mukhaM, vaha bahu~ neva kayA sukaM // 4 // nyAkhyA-chasAdhulokena yatmapara nIcalokena yat svIkRtaM budhaH parikataH pumAn na gRhIyAt takhna adaca dhnikenaavittiirnn| yasmin svIkRte sati ihaivAtra janmani bukhaM tAmanabandhanAdikaM sajate laghu zIghra taskaravat, naiva evoDavadhAraNe kadAcitsukhaM zarIrasamAdhAnAdikamiti kaabhyaarthH|| "thUlagamadinnAdANaM samaNovAsago paccarakAI / se adibhAdANe suvihe patte / taM jahA-sacittAdinAdANe acittAdinAdANe / adinnAdANassa samayovAsapaeM zme paMca zraiyArA jANiyA, na samAyariyA, taM jahA-nAike takarappauMge virudharakAzakamaNe kUmatukhakUmamANe tappabhirUve ya vavahAre ||adtttyaage ko guhaH kabApaguSa ityatrArthe zyorapyekamudAharaNam___ ekaH kvApyanavavAzaH amAvAn dharmakarmaNi / goSThIpriyaH sa ca prAyastatra ko'pyutsavo'javat // 1 // gRhe nirjanatAM yAte muSitaM goSThikRzAnaiH / tapezma taM vinA zrAzmekAntaM vIkSya sarvathA // 3 // vRkSakA tatra vartiSImatI jJAtumadhyamUn / joH putrA javatAM vittaM jAtamityUcupI satI / tadAtA bahipiThAcAnalAJyadahiSu // 3 // prAtarUce nRp-416|| sthAne te keyAH kathamityasau / moktavAn vRghyA''khyAyi kRtamastyeSu SAcanam // 4 // samavAye'va te dRSyA goSTI 334
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvA ghRtAtaH / teSvAha zrAvako nAhaM hare kicinna kasyacit // 5 // amuca nRpo yasmAdeSa no vikSitaH pde| sanmAnayitvA'nye sarve dakSimatAH krUrakarmaNi // 6 // ||iti tRtIyANupratakathA / amAtamucyatesamAyaraM vA avarassa jAyaM, maniU biMdiGa jaNAvabAyaM / je annakatAsu narA pasattA te jatti muskAi zheva pattA // 45 // vyAkhyA-AtmIyajananImivAparasyAtmavyatiriktasya jAyAM nAryo manyeta parAGganAM svamAtaramiva manvIta / jinyAdevaM kurvan janApavAdaM janAvarNavAdaM evaM kurvataH puMsaH sarvathA janApavAdo na syAt / vyatirekamAha-ye parakhakhanAsvanya*kAntAsu narAH prasakAH prasaGgajAjaH syuH te kariti duHkhAnyatraiva janmani prAptA jalezavaditi kaavyaarthH|| "samaNo| vAsago dhUlaga mehuNaM pnycskaai| se paradAragamache suvihe pannate, taM jahA-purAliyaparadAragamaNe vecaviyaparadAragamANe (ya) / sadArasaMtosassa ime paMca azyArA jANiyabA, na samAyariyadhA, taM jahA-ittarapariggahiyAmamadhe apariggahiyAgamadhe aeMgakImAkaraNe paravIvAikaraNe kAmanogativAnisAse cicatrodAharaNamatrAsti svastimadravapakravAzucitAzcitam / puraM zrInikhayaM nAma dhAmAkSAmArthasampadAm // 1 // tatrArikukhakIkhAkhakhAkha1 kIga spir| 335 %A4%ANAS
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. taH san vAnamAtizrutAn zvApadanajAn / jImUtodAmagarjitantUnAM na unAnyaGga masAdhAH prajAvasya mInA'ya upA upadeza-&AsAsinujaGgamaH / yathArthanAmA kAmAjastabAdhIzo'rimardanaH ||||kmle zrIrivodArA tahe kamavekSaNA / kamavatrI- riti prItipAtraM preysybulaa||3||tyaarjnynuunshrii sUnuH sUnRtavAkpaTuH / zuravIrazirorasaM vIranAmA kumArakaH // 16 // // 4 // so'nyadA''kheTakaM kartumaTAvyan vikaTATavIm / naikaM zazakameNaM vA prekSiSTAkliSTadhIrapi // 5 // tato vismitaca-4 tAH san bAntramIti yatastataH / kutshcintaarttcittaanaamektraavsthitidhRtiH||6|| tasmAdekatra nikhAsadeze pezakharahe / sAraGgavyAghrazazakapratIn zvApadagrajAn // 7 // nirAtaGkA nirAzaGkAnekatra mikhitAn dRzam / apazyannativizvastAn snigdhavatprItivatsalAn // 7 // tatkAlameva jImUtodAmagarjitatarjanam / varjanaM pApapUMgasya sAdho na zRNotyasau // zto'sya parivAreNa diplAnyastrANi tAn prati / paraM zvApadajantUnAM na samAnyaGgake manAk // 10 // vairAyante na tiryavaH parasparamanekazaHna te yatmahatAH zastrenizitairAgatairjavAt // 11 // tatsarva sphUrjitaM sAdhoH prajAvasya mhiiysH| viveda medinIkAntatanayage vinyojjvkhH||1|| tataH smujhsnntipuurpuurithRtskaa| sametya sAdhumAnamya vidhinA'ya upAvizat // 13 // tatparIvAravargo'pi praSanAma guroH padam / gururdharmAziSA sarvAnajinandha vidaaNvrH||14|| jainadharmamavAcalyo zramaNaH sukRtodyamI / purkhanaH prApyate naiva nRnavo jvkottiniH|| 15 // tatrApi sattamA jAtimuSprApaM tatra satkuSam / kukhe'pyadbhutarUpatvaM rUpe'pyArogyamuttamam // 16 // tatrApi dharmasAmagrI sAmayyAmapi skriyaa| kriyAyAmapi kauzasya kauzahaye suvicaartaa|| 27 // tatrApidi dayAvattvaM sarvasattveSu srvdaa| pAkhanIyaM sadAcAravicArapaturAtmanA // 1 // .1 parammaipadaM cintyam / 2 pUgaH samUhaH / 336
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAKHARKARKARS paraprAzApahAropa ye manyante smaguratAm / dhika janma yauvana teSAM jIvitambamapIha Sik // 15 // khAMskhenAMsi santIha / para prANAtipAtajam / pAtakedhUcyate mukhya mokSAzAtrAsakAraNam // 10 // sarve'pi prANinaH svIcamAkSatrANaparAyaNAH tyAjyamAnA zme prANaiH prAkhinaH syuH sukhitAH // 1 // sukhinA mukhinAM vA'pi jIvitAzA samaiva hi / kayameke vihanyante rakSyante ca tathA pre|||| jIvahatyAvidhAtAraH phasamakSuvate kaTu / teSAM durgatipAtaH svAdasAtazatasaMkaTaH 3 // ityAI dharmanizvadmopadezAmRtapAnataH / nirvItasphItatRSNArtine samyaktvamujjvalam // 24 // na hi saMkaTapataH sthUkhajIvaghAtamataH param / kariSye sthUkhamanRtaM na bruve paJcadhA mudhA // 3 // parastrIsevanaM mAMsanAyA sapAtakam / varjitaM tatparIvArajanena gurusAdikam // 26 // praNipatya guru nejuH kumArAcA narAstvaraM / svaM sthAnaM susthitA dharma dharmeNAstaraM yathA // 25 // zrathAnyadA'vanInetrA putrAH pRSTAH sudhImatA / kIdRzI zemuSI kasyeti parIkSAM vidhitsatA // 28 // pAJcAladeze mayakA yo'sti saMsthApitaH purA / zrasvAmidhuk sudakSAtmA niyogI pazcanonphitaH ||she|| dazalakIM sadInArasatkAmekatra vatsare / utpatiSNu samAkhyAti taavdnyo'brviiddH||30|| sadAH paJcadazAmuSya dAsye dezasya te'tra joH| zrasmA(yupmA)jiH pUrvamevoktamarjayAmyadhikaM punH|| 31 // tataH kimatra kartavyaM vIra muktvetyavak anuH / tata zrAkhyAnti sarve'pi yo'rjayedbhari sUryaho // 3 // sa tatra sthApyate deze kimanyairajanokitaiH / tataH kSitipatiH proca nocyate viir| kiM tvayA // 33 // sa praNayazirAH prAkhyat tAtapAdainyaMgAdi yat / pUrvo'dhikArI nirmAyaH zAyamuktamatizam // 34 // 1 tataH kimatra kartanmamiti pramurakk tato vIra muktvA sarve'pyAkhyAntIsvandhayaH / 337 sarakcha tamo vArapAdeyaMgAdi yat / pUrvAnozitaiH / tataH kSitiSa bhannaH / tata AkhyAti
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapThatikA. *** upadeza * sa evAsmAkamaSTaH kimanyaiH viSTaceSTitaiH / mA prajAH pImayattveSa nyAyenArjayatAdhanam // 35 // bahu avyaM vinA'nyAyana kathaM vRjimaznuta / zranyAyazca mahatpA(hApA)padrumamUlamudIritam / / 36 // pUrva eva niyogyastu svastikRdhaH prajAjane nAdatte // 16 // dhika avyamanayaM dUratamtyajan / / 37 // yojayiSyati niSkasya khadAna paJcadaza dhruvam / te'nIti kazramasau ghanamu*tpAdayiSyati // 30 // javaniyogitAmatya yaH samusayennayam / zrayaM dAtA hyadharmasya tavAdhApyayazastataH // 35 // tatabintayati mApaH pApanirmukadhIrayam / jyAyAn khapurapi prAyaH prakRSTaH sadguNaH ||40||raajydhuudhrnne dhuryavaryajAvaM jajedasA / tataH samAnajAtinyo rasavayanamaIti // 11 // nibhnamAtulavAtsalyapiccalasvavamAnase / mayyasmin vairajAjaH syuranye ghanya guNotkaraH // 42 // tasmAdeSo'nyadeze'pi nirguNIkRtya niram / preSyate tatra saukhyena sthAtA niHshngknirjyH|| 43 // pazcAdapi hirAjyasyApAraH stamlo gRhasya vA / jaya mujorunauSaH samyagjAvI sunizcitam // 4 // evaM vimRzya bhUmIzastaM kumAramudAdarat / vatsa sarve'pyamI putrA muzcaritrAzca surdhiyaH // 45 // tvamevaikaH sudhIstecyaH prajaspana vaipriitytH| nAnyArjitazriyo jotanAvastvayyatra yujyate // 46 // vihAya rahasA dezamenamanyatra yAdi joH|| nAtrasthasya jabAbainavaM vyajyate khalu // 47 // tataH pRthvIpateH pAdAnamaskRtya sa niryayau / maMtrisAgaramantryAtmajanmanA vimasena yuk // 40 // prazvazAdiSTapraSTasujaTaiH pAnyatAM gtH| anugutAdhvA prayavau sa kozalapuraM puram // // puraH parisarodezasarastIre narezasUH / vizAma zramI yAvattAvat rukhakakho'navat // 50 // avAryaturyanirghoSaH pure prArbajUba ra samiva rabilu yombo'si / 2 shbdoghevaa| 338 ** *%A4% 91-947 // 16e|
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22. 4%25A8+ ca / nagarAgantukaH ko'pi tenApRzyata tAvatA // 51 // yure ko'pyutsavo'dyAste yena vAyadhvanimahAn / zrutyorAnanda-sa mAtanvAkaryate aho vada // 55 // sa prAha brUyatAmatra raNarakamahIzituH / putrI kurumatI nAma sA''ste prANapriyaGkarI // 23 // paraM puruSakSipoSamAdadhatI stii| varaM varayate naiva kizcidaucityavedinI // 24 / / tatastakAnakena svagotradevya|tipUjayA / cArAdhya pRSTA tuSTA''hajavataH pttttkunyjrH|| 55 // yatkaeThe hipati virSa mAkhAmamdAnapuSpikAm / sa kumA ryAH patinAMcI tasminnevAhinizcitam // 16 // tataH karI kRtArthaH sanmumuce tatkaTopari |kumaaryaaropvaanycke vakretaramanasvinI // e7 / / nadabhirinirvAdhairgajenArAmikAdRtaH / zuemAle sthApitA mAkhA nirmakhA modamAlinI // 50 // mahIkilyANakasI kAlIpransisAmantasevitaH / sAmprataM sa purImadhye brAmyanAste niraGkuzaH // ee / ityuktvA ghirate tasminAkasmika shvaambudH| tAvatkSaNena saMprApa spardha vaimarsa karI // 6 // galanmadajayAsiktasakakhozimaemakhaH / tamAgalansamAlokya garjantaM nirjaraM rayAt // 61 // vimakho'boSayadhIrakumAra prayakhAthitam / prapede tAvadetasya pArzva paTTelarATa mnoH|| 6 // karAyoditamAkhA sA karAve senAsya cihiye / puNyanAjAM hi rAjyazrIdAsIvAnupadaM brajet // 63 // svaskandhamaemakhamasAvAropya mApanandanam / jagarja gajasAro'pi manustuSTo nije iNdi||65|| mArodArorurUpazrI kumA4AryAH patireSa vai / jAvIti sA'pi praviSTa dRSTA mAvisvavakSajam // 65 // gajAnA dazakaM svarNavahaM cAzvasahasrakam / / vizrANya rAjaputrAya manusicaTApanaH / / 66 / bAyAsane'zva saMprAle kumAryAH pANipaddhavam / kumArakarapa na grAhayAmAsa paarthivH||6||krmocnvessaayaamikhaaju banujanmane / madadau grAmasAhanImazrInirnAzinI nRpH|| 6 // saupe nRpa 339 ra
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 10 // tinA do khasattejA dinezavat / vikhakhAsa sukha jogAn kAntayA saha jUpaH // 6 // pitA svapahitamannAnugAmi-IN bhagavAnanAt / pautra rAjyAptivRttAntamavetya mumudetarAm // 10 ||praajyaajyairinirbhojyrjoji damApanandanaH / vivAhA nantaraM rAjJA tenAjadayaM na nakSitam // 1 // kimetaditi pRSTo'sau saSTamAcaSTa pArthivam / sAvadhAnatayA manIH zrUyate tAI kathyate // 13 // mAMsapAko niSedhyo'yaM rasavatyAM mahIpate / prAk tataH kathayiSye'haM tenApyaya tathA kRtaM // 3 // kumAraHmocivAn rAjan doSo mAMsAzane mahAn / paJcAkSaprANihatyAtaH pakhaM sthAnAnyathA punH|| 4 // sattvahiMsA tu hetuH sthAnarakasyeti dayate / sarveSu dharmazAstreSu smyhrnekshH|| // ityAkhyAyi kSamApAkha guruNA meM kSamAvRtA / kRtA tasyopadezAlI mukkAmAkheva vakSasi // 6 // gRhidharmo mayAdhyAhi viratiH pakhanakSapAt / zrutveti sAdarastasminnajAyata narezvaraH // 7 // vizvastadhIstavacasi prapede pakhavarjanam / sa devagurutattvAcaM svIcake dharmamAItam // 70 ||shraanydaa pratIhArAzayA gehAntarAgatA / kAcitsametya strI evaM kumAraM pratyavIvadat // e // aho sundara sundaryazcatantraH santi sundraaH| rUpazrInirjitodAmaramAramnAratiprajAH // 70 // zreSThimanikSamApAlapratIhArapriyAH priyAH / tAstvAma vekSya paJcecuprahArairjarjarAH kRtaaH||1|| manmathanyathayA vAhamujitavapurkhatAH / yathA syuH sAsaryAzAstathA kAryAH // 10 // hai svasaGgamAt / / 72 // tataH kimapi nimitya tatropAya sa rAjasUH / prajApata pratIhArI prathame prahare nizaH // 73 // vitIye * zreSThikAntatu tRtIye mazrivAnA / caturthe nRpanAryA tu prAmotu svasamIhitam ||4 // etacIramRtAsvAdamerA sAtha 200 - 1 .bAyacAta-1
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ datikA / tataH sametya tAsAM sA zApayAmAsa tcH|| 5 // tataHproce vitIyehi rAjAnaM rAjanandanaH bidRSTavadyadA dRSTaM kuruSe tatkimapyaham // 6 // darzayAmi jvdyogymbrviidbhuuptisttH| tvamasmatyutratujhyo'si vyavahArekha sattamaH // dharmadAnAdguruzvAsi paramopakRtikSamaH / darzanIyaM nivecaM yattattaNe praguNIkuru // 7 // adhAnApIkumArastaM sandhAyAmadya madahe / pravannInUya saMstheyaM sametyaiSa prapannavAn // gae / tayA kRta mahInyeNa kumAreNa svasannidhau / gusaM paryaGamAdhAya tatra saMsthApitaH sa ca // // atha kenApi rAjeda nirgaya silasalAmA samAjagAma zAma kumaarstaamdoctaae| atrApyazarmadAH puMsAM paratra nrkaavhaaH| viSayA visssNkaashaastiivaapttividhaayinH||e||jogaa rogAvahAH kasya dehinaH syuna sevitAH / nave paratra dau gyviyogvyaaptihetvH|| e3 // nAmnonilavaNAmlodhiH saminina dhanaJjayaH / yathA| tRptimihAmoti jIvo'pi na tathA sukhaiH // // traidazaioMgasaMyogairjanturyadi na tuSyati / tuijanmajairetaistatkathaM tRptimAmuyAt / / e|| bahivRttyA mahAmugdhAH prANinAM viSayAH smRtaaH| vipAkakaTukAH kiMtu kiMpAkaphalavaJca te||e|| heyAstasmAdamI jogA nopAdeyAH sudhImatAm / ijiyANi manazcApi niyamya khalu nizcalam // // jJAnadazanacArivAzyeSa mArgo'sti nivRteH / tanjedaH sakalastena pratyapAdi tadagrataH // e // pratIhAryApa sadbodhaM zreSThinyAyAtavatyatho / dvitIya yAminIyAme ya(ja)vanyAM sthApitA''dimA // ee / vittIyAM bodhayAmAsa vairAgyAlaGgavAgraiH / makhinI kriyate kiMtu nirmalaM kulamAvayoH // 10 // yaskriyante'tra joH sattvaranAcArAH prHshtaaH| tadaGgamaGgajaGgana satataM kena vaayt||11|| 1 pratIhArI iti kartRpadamadhyAhAryam / 2 kumAradhAma / 3 atisundraaH| 341
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. mI tAmanAramAupekSitA yA meghA kRtAni yAnyasatkarmANyunmattaiyauMyane janaiH / khAdakurvantIha tAnyante zabyavaghArdhake'dhikam / / 1.3 // sAbUvuditi zrutvA mazripaNyAyayau tataH / cakurudghaTitaM tasyA vivekAlyaM tamuktibhiH // 103 // sA'pyasthApi svIyapRSThe jvaajhnikaantre| turyayAme ramAramyA samAgAdbhapavananA // 10 // sonmuktazayanIyena praNatA rAjasUnunA / tato'vaga jIvitAdhIza kima-F nIdRzamAitam // 15 // samayo'yaM na hi svAminnanyutthAnapraNAmayoH / sauvAGgasaGgapIyUrvapustApamapAkuru / / 106 // nikIvAmno vinA yachajyotsnA camjhamasaM vinA / haMsI mAnasanirmuktA tvAM vinA hyasmi sukhinI // 11 // nirjIkamiti nihIMka japantI tAmanAratam / sa nAnimukhamapyasyAH pazyatyaprItavanmanAk // 10 // naiSA pazceSudarpodyajjvarAve. zavazaMvadA / upadezapayaHpAnamaItyasmAmupeditA // 10 // tataH sA svamavajJAtamavetyetyabravImiram / tvatsadRkSA mahAdazA na pratijJAtakhopinaH // 110 // yathA yavAsakasyArthe meghaH syAphahivRSTinAk / sadAkSiNyo'pyanastatvaM madarthe'tinichuraH // 111 // kumAraH prokavAnetAM nitAntaM sAntamAnasAm / dUtIvacaH prapadya tvamAstA'si mayaiva hi // 11 // zaTyakardamAviSdhAM takSA manasijoSmaNA / ahaM nirvApayiSyAmi tvAmaho dharmavAriNA // 113 // mAmaho sundraatmiiyvpuHsnggmrjtH| ekazaH kuru saMtuSTAM hRdayevAnivartanAt // 11 // sayetyukta kumArastAM smAi vismarakhocanaH / jUtvA | jUSaJcajasyAsya pakSajA prApavajA 115 // kathamanyAnasAkatyamIhase vahase ratim / na hi pakAkukhaM haMsI payaH seveta kahiMcit // 116 // yamaho ratijaM saukhya cauravatsevyate khalu / tadazamaya jAnIhi pariNAme suHkhadam 1 unmukaM zyIyaM yena tena / 342 tIvacA dharmavAriNA sAha vinA pAkulA sadamAra ekazaH kuru saMtuSTa 5 // amAvasevyate khalu /
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ * yA / yadyAyAti khepa janmanyasmina nAvyadalyo yatturA mokaM tatkuviti 11 // ityukte'pyamucatsA no asadAgrahamAtmanaH / dUtyagre yatpurA proktaM tatkurviti banAma sA // 110 // zazaMsa rAjasUrenAmIpsitaM te kadA'pyaho / janmanyasminna jAvyeva kiM baDUkena pharagunA // 11e / kAmaye kAminImanyA naaii| supto'pi nighayA / yadyAyAti svayaM ramnA ratirvA'pi hi pArvatI // 12 // ityetadIyasattvasya sattattvaM paricitya saa| vairAgyAjakaranekhApUrayatsvIyamAnasam // 11 // pasItvenAgatA sAhamajUrva ca jginyho| yazirkhajatayA'vAci tatkSa-4 masva kRpAM kuru // 12 // tvaM kaniSTho'si me nAtA pAtA pAtakapakRtaH / guNairgariSThaH sutarAmantarApattivArakaH // 13 // vihitA''zAtanA male tasmAtmAnakara: kAya pohocavitA hanta vyApattApAmbudopamaH // 12 // sapakSI preyasI jAtA tvapituhitAsmyaham / zcAgate mUkhanakSatre preSyahaM piturantike / dhAtrIjanena sahitA tena pravarajUpateH // 12 // mAtusenAtha baMgAkhadezabhUmiziturvarA / tvadIyamvazurasyAhamadAyyatha panairdinaH // 126 // svakukhoranajodezasudhAMzvaupamyamAzrayan / janma prapedivA~stvaM joHzujodhanAgyajAjanam // 17 // sImantinyaH samastAste tujhyA mAtRhitabhiH zvahaM punaranAcAravatIcAmaprayAyinI // 18 // kenApyaSa prayogeNa prANAMstyakSyAmi mizcitam / na zreyaH pApinAM prAyaH prANadhAraNamIritam // 11 // ajJAnamaraNenAlamanena tava sundari / svadhAma yAhi doSAyAH zeSamughaDya kapAt / / 130 // sarvapApakSayopAyaM pazcAdarzayitA'smi te / zrazvathaH zapayo'vA samprati pratipAdyate // 13 // kumArAnujhyA rAjhI prapede sthAnamAtmanaH / yathA jAkhikAdezavazena ki noginI // 13 // tisro'nyA api jagmustAH svIkRtya niyama 1 padayaM vitamiti pracI likhitamasti / 343 myaham / tvadIyazvazurasyAhama1137 // sImantinyaH samAna zreyaH pApinA
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 132 // dRDham / anyakAntopanogArthe samyaktvAvAtabuddhayaH // 133 // abhAcalyau hamAnASaH kumAraM prati sAdaram / anu [ dehi yadyAmo vayamAtmIyamandiram // 134 // ityuddhaM sAkametena kumAro'pyacakhaSu / prakhanya jagmivAn ghAma mAnatsAdhamAtmanaH // 135 // jAte pratyUSasamaye dineze'bhyudayonmukhaM / prAtaHkRtyAni nirmAyAjUvanRpanandanam // 136 // yAvataM prati vaktyupAlastatkAlamujjvalam / dizvapazyatsa pUrvasyAM tejaHpuJjaM samuhvaNam // 137 // tato rAjJA pratIhAraM pratyavAci priyaM vacaH / jJAtavyatikaraH so'pi kSaNAt provAca pArthivam // 130 // kevalajJAnavAn ko'pi munIndraH samupeyivAn / tadandanArthamAyAnti devAstahIdhayo hyamUH // 135 // tAvadbhUmipatistena samayA savivekadhIH / savadhyAM saroH pAdamaNAmArthamupAgamat // 140 // vanditvA vidhinA sAdhUnupAvizadayAmataH / kumAro'pi namaskRtya tayaiva sthitimAsadat // 141 // guruM vijJApayAmAsa saMyojya karapaGkajam / mahAnanugrahaH svAmin vidadhe mayi sAmpratam // 142 // | yadAtmIyamadAyyetaddarzanaM zunadarzanam / sparzanaM puNyarAzI nAM kAryakAri javainasAm // 143 // adhovIMvAsavaH prAha dI zAdAnena me drutam / svAminnanugRhANa tvaM tattvaM dharmasya saMdiza // 144 // gururUce javAno dhimadhyaprapatada ninAm / dIkSAmArgastarI karUpaH | prosareyuryato'JjasA // 145 // ityukte prItacetaskaH protthitAyAM ca parSadi / zravagrahAdvahirgatvA sAdhUnAmavanI shitaa|| 146 // | mukuTAdyAnalaGkArAn svAGgAdiva suradrutaH / samutsAryArpayatpuSpANI va kSititRSuttamaH // 147 // svIyaM parijanaM cAda kumAraH sphAravikramaH / bhUpo'yaM jayatAM jAvItyuktvA taM prANamatsvayam // 148 // jJAninaH pArzvamAgatya nRpanAryA'mI vratam / prAyaH patyanugAminyaH khiyo duzcaritA zrapi / / 14905 // zranyA api hi dhanyAstatpakyaH kAzcana saMyamam / jagRhastamuro 344 saptavikA // 102 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ stIre dUreNonitakalmaSAH // 150 / / muninAyo'pi rAjarSiparyupAsitapatkAH / dinAni katicittatra sthitvA'nyatra pratasthivAn // 151 / / kumAraspatinItyA prajAH sarvAH prapAlayan / jaina pracAvayAmAsa dharma zamApakaM satAm // 15 // gaNayannAtmanA tuTyaM mantriputraM guNojjvalam / maitrImahAdumasyaiSa jagrAha phalamuTavaNam / / 153 // ripumadanajUmIso'nyadA khAdajUhavat / putraM zrInilaye svIye pure vimakha( zrIvIra )nAmakam // 155 / / tenApi vimala rAjyajAraH sphAro niva| zitaH / svayaM vijJAtatattvena vidhinA bratamAdade / / 155 / / gRhidharma samArAdhya kramAcIrakumArarAT / rAjarSe raNadhavalasya | pAca~ dIkSAmupAdade // 156 // nAnAdezasara eyAM navyapaGkarahAvalI / pradhodhya jJAnadIdhityA nirvANaM prApa pUSavat 4 // 157 // evaM pusspaayudhsphuurjdyodhprdhnvdhiiH| zrImAn vIrakumArAkhyaH preyaH zreyaH samAsadat // 150 / / atrAmyatrApi hi jave parastrIvirataH pumAn / yazaHzraya padaM yAyAdapAyAtparimucyate // 15 // tAruNyanA'pi viraktavuyA, vrataM |dhRtaM zrIvimakhana tuyam / yathA tathA sadhyanarAH prakAma, brahmavataM joH pratipAlayadhvam // 16 // // iti turyavrate zrIvIrakumArakathA / atha parigrahanigrahopadezamAhaje pAvakArINi pariggahANi, melati zraccaMtapuhAvahANi / tesiM kahaM hu~ti jae suhANi, sayA javissaMti mahApuhANi // 46 // 1 vIrakumAre. 2 zrIvIrakumAraNa. 349
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 173 // , vyAkhyA -ye manuSyAH pApakAriNaH duSkRtajanakAn parigrahAn, prAkRtatvAnnapuMsaka nirdezaH, mIlayanti saMgRhNanti, paraM kiMbhUtAMstAn ? atyantamAdhikyena duHkhamAvahanti ye tAn tathAbhUtAn teSAM kathaM javanti jagati saukhyAni ? api tu * na kathaJcit parimanAjAM kiM tu sadA nityaM mahAduHkhAnyeva syuH iti / yaduktaM "saMsAramUlabhArambhAsteSAM hetuH parigrahaH / tasmApAsakaH kuryAdapaM pariyaham // 1 // " iti kAvyatAtparyam // zratha parigrahopari dRSTA nava bhedAH, yathA - " ghaNa 1 dhanna 2 khitta 3 vatyu 4 ruppa 5 suvanne 6 ya kuviya 9 parimANe / jhupae caDhapparthamI e pakkime disiyaM savaM // 1 // " iti / "paMcamAiyassa ime paMca azvArA jAliyabA, na samAyariyavA taM jahA - dharAdhanAeM pamANAikame 1, khiptavatthUNaM 2, ruppasuvanAeM 3, kuppasAratya pichAiyassa 4, hupayacaTappayAeM parimANAikame e" | chatha parigrahe dRSTAntaH sUcyate pure'jUsikaH zreSThI tilakaH samRddhajanarAzeH / nAnAdhAnyAnyasako saMjagrAhAkhilapureSu // 1 // godhUmacaNakacInakamumukuSTAtasI tilAdIni / sArddhikathA zasyAni pradade sArdhaM ca jagrAha // 2 // zrannairanaM jagRhe gRhe bahirvA dhanaizca dhAnyAni / jIvAjIvairapi sa prajUtazasyAni mIcitavAn // 3 // puSkAle'pi karAle dhAnyopAttairdhanairdhanaikhokAt / sa hi dhAnyamUDhakAlI mamanyat punarapi sukAkhe // 4 // evaM vardhitakhojaH prabhUtalAjAtsunirji / na hi kITakoTihiMsAmajIgaNatsva pikAmapi saH // e // atidhAnyajarAropAt kharakarajAdInapImayadvADham / tadvaduSA nayadhAparimahAgrahaparaH - samajUt // 6 // ko'pyanyadA tadabhe badazimiva aiSamaH samaye / jAvi mahADurjiza zreSThI tazakyamAkarNya // 7 // sarva346 saptatikA. // 173 //
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSyabakhenAgRhAcAnyAni sarvadAni / vRsyA'pyAkRSya dhanaM praguNakaritavAn kozAn // 7 // tadalAve svagRhAnaSyabIjarojakholana(pa)manaskaH / kauzika zvAndhakAraM jiNdaagmnmainctsH| // tAvatyAvRisamayAtmAgevAvarSadambunatpUraH / pArAzaraprapAtaihRdayaM pravidArayannasya // 10 // ahaha mama mujamASapramukhAnnAni praNazya yAsyanti / kathameSa dhano vRSTaH pApiSThaH kaskRnmanasaH // 1 // kiM kurve kasyaitamItyAdi svacetAse dhyAyan / prApAkasmAnidhana pApAtmA hRdayasaMsphoyat // 13 // narakamamamAvanyAmajhAnopahatadhIrasAvagamat / evamasaMtuSTahRdAmasti sukhaM naiva kutrApi // 13 // ye niHparigrahAH syuH saMtoSasudhArasena sNsikkaaH| te syurmuktinitambinyuraHsthakhAlakRtI hAraH // 14 // ti paripradopari dRssttaantH|| evaM dikhatajogopanogAnarthadazakasAmyadezAvakAzakapauSadhAtithisaMvijAgavatAni sAtidhArAci sAmtAnyanyUhyAni svayamudAradhI jirityarthaH // aba paJcaviSayAyAmupari pRthak pRthak paJca kAvyAni sadRSTAntAni prapaJcayannAha / teSvAcaM kAvyamAha saI suSitA maDuraM zraNi, karija citraM na hu tuhru| rasammi gIyassa sayA saraMgo, thakAlamajU lahaI kuraMgo // 4 // vyAkhyA-zabdaM ravaM zrutvA nizamya madhuraM miSTaM tathA aniSTaM karNakaTukaM kurvIta cisaM manaH sumanAH, neti niSedhe, hurityavadhAraNe, tujhaMca ruSTaM ca suSTaruSTaM, etAvatA zabdaM madhuramaya kaTukaM vA zrutvA tuemathavA kaTaM mano na kuryAditi 342
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza 174 // tattyaM, sAmyAvasthayA stheyaM rAgadveSau javanibandhanau tau varjayediti / padayena dRSTAntamAha --gItasya rase sadA saraGgaH saharSaH kurako mRgaH sa varAkaH sphuTamakAle'samaye eva mRtyuM paJcatvaM sajate, yadi tasya mRgasya tAdRgvidhaH zabdasamAkanaraso na syAttarhyakAlamRtyuM kathameSa AsAdayet ? paraM zrotrendriyaM munivAraprasaraM syAditi bhAvArthaH // zratha zrotrepriyadoSopari dRSTAntamAha atraiva vasantapure paraiH parairapyanApta viniveze / yatra vasanti vasantAH santaH prasaranmadAmodAH // 1 // tatrAste nanirasteTokako pramodasandohaH / raviriva vikasayAmA nazyayAmAsyatAzyAmaH // 2 // dhanada iva yaH samRdhA dhanado dhana do'thiMnAmihAtyartham / jAryA tasya sunA svakIyapatyuH sphuranA // 3 // vANijyArthI dezAntaraM pratasthe'nyadA sa dhanadAkhyaH / snAtvA'gaeyaM paNyaprAgnAraM nUrilAjakRte // 4 // atha tatraiva kuto'pyAgAtrAgAnukRta kinnaraprakaraH / yaH puSpazAlanAmnA prasiddhinAggAyanapravaraH // 5 // tajItagAnapAnapravaNAH praguNA bajUvuriha khokAH / yanmadhuradhvanipurataH piko'pi ko rAma cakSuH || 6 || guru iva mAdhuryarasAt prajAtiriva mahikAjirAkIrNaH / sa kadAciphItajJo gAyan gItAni rAjapathe // 9 // dadRze'tha sunAyAzreTI nizcadulavAkyapeTI jiH / tanmadhuradhvanilubdhAH kuruzya iva tasthurekAprAH // 8 // vesAvyatikrame sati mahati gatAstAH svamoka IzvaryA / nirjasitAstatastAH paruSAkSarayA girA bADham // e // Uce tAjiH svAmini maicaM kuru zeSapoSamasmAsu / sthitametAvatkAlaM zrotrapuTApeyagevara sikatayA // 10 // yadyevaM tajJeyaM tadA madIyazrutiprayAtithi - 1 vasantartavaH, 348 saptatikA // 174.
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAm / netanyaM yuSmAbhiryathA tathA tasya sAMnidhyAt / / 11 // pratipede'dastAjistato'nyadA devatAmahAcaitye / yAtrosave pravRtte milite nArInaraprakare // 12 // prArabdhe madhuradhvanigAne pAne'mRtasya karNapuTe / tasminneva sunA saMprAptA taM vikSokayitum // 13 // tAvajhItasamAptau sa puSpazAlaH sukhena suSvApa / sadyo visaSTalokaH prapaca caityasya pRSTha-1 taTam // 14 // dAsIjiradarzi dazA tasyA yasyAtikutsitaM rUpam / tajIvitamapi ghigidaM vAdinyA dhUtkRtaM prati / tam // 15 // gItirapi nindanIyA danturavadanasya kRSNavapuSazca / rUpaviyuktena hi kiM kriyate guNagauravepAsya // 16 // iti nindantI sudatI jagAma dhAma svakIyamAzveSA / saujanIyaM vilasitamasmai kenApi kisa kathitam // 17 // ruSTo'tha || puSpazAlaH kathaM nikRSTA tathA'pi pApiSThA / mAmiti nindati nirhetukA hi madheriNI jajJe // 15 // na hi marmajJaM bandi-15 namayo kaviM zatrapANinaM cApi / vaidya ca sUpakAra prakopayejjJAnavAn svagurum / / 1e|| kasAdapi tapAyAdapAyamasyAH| karomi buddhyA'pi / dezAntarasaMgrasthitamavetya tasyA vivoDhAram // 2 // tatsadmAsannamasAvasaumanasyAmupetya sAmarSaH / sa yathA hi sArthavAhazcacAla viSayAntaraM nikhayAt // 21 // dhanamarjitaM pranUtaM yathA''pa pRthvIpatezca sanmAnam / prasthAya tataH kuzakhenAtmIyoddAmadhAmAyAt // 22 // ityAdi sakasametaccaritaM matikaSTipatasvagItagatam / nirmAya rajanimamaye jagau mahAmaJjaladhvaninA // 23 // kakhagItamanena tathA gItaM sphItaM yathA sunAyAH / virahAnakhaH prakAmaM sabAGge radIptatAM prApat // 25 // moTayati nija deI citte cApadhyamAkakhayyAzu / rAgoragaviSakhaharIvyAptA prAptA'tiviSamada zAm // 25 // saudhoparisthamapyAtmAnaM nUvarttinaM hi sA mene / ka kalayati caikaDyaM na kakhAvAnapi hi kAmAtaH // 16 // 349 sapa. .
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza 1175 // gaye rasaprakarSAyAte zAsa svakAntadRsAnte / sA''kAze nijapAdaM datvA jUmau pAta rayAt // 27 // tasmAtprahAramUrga-| samatikA. vazAnmanojanmarAgajaravivazA / maraNaM zaraNIcakra vakra deve kutaH sausyam // 20 // kRtveti cairaniryAtanaM dhanaM puSpazAkhako mumudaM / anyatra jagAma pure nivAhaM gItinI racayan // 2 // // itthaM zrotrendhiyavazagatA sA sunabADatalA. saMprAptA'staM dhanaparijanaprAenApramuktA / pukhinyAsIdiha parajave'pyuprakaSTakapAtraM, nAvinyevaM zravaNajarasaH prANinAM nigrhaahH||30|| ||iti zrotrenjiyAnigrahe sujAkathA // pAsittu rUvaM ramaNINa rammaM, maNammi kujA na kayA'vi pimmaM / pazcamale pamaI payaMgo, rUvANuratto havaI aNaMgo // 4 // vyAkhyA dRSTvA ramapInAM rUpaM ramyaM manasi kuyAt na kadApi prema rAgasambandhaM / dRSTAntaM spaSTayati-pradIpamadhye patati pataGgaH, sa ca rUpAnuraktaH san dRSTidoSaNa navatyanaGgaH pataGgaH svakIyakAyaM vahI juhoti yathA tathaiva kAmukazcA[viSayAkrAntaH prANAnapi tRNIkurute // catrArthe jJAtamucyatezAste'tra kAzcanapuraM yatkAJcanajUSaNAnvitajanaugham / kAMcana zolAM dhatte, tAmasamA (mAM) yAtinirvacanA // 1 // HD15 // sanAkhIkamakhaM praphudhakamakhaM sajhAjaiMsAzritam, sacakapriyakArakaM samakaraM prodyakSatAvidrumam / zvetodyavidRzyamAnakakhazaM 1 kAcita 350
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- akx4- S tRSNAjanaiH saMkukhaM, yaphatte sarasastukhAmanukasaM citraM jamA (khA) slino||2|| tatra zrInilayAkhyaH zreSThI dhAva tanahe kAntA / varivarti yazonA nikAnirmuktapadmAhI // 3 // samajani tayoH savinayastanayaH kunayapravRttiriktamanAH / kaamkssaahittnurtnurivoddaamruupshriiH||4|| kSaNaviniH proce strIkhokhaHprAyazaH zizurjavitA / so'pi hi pazyati * vanitA yA yAstAsu prasAritaham // 5 // khokaiolAkSo'yaM tasmAdAkhyAyi murdharA janagIH / yo yArakiTa kurute karma tathA prAmuyAnAma // 6 // saGkAntastAruNyaM dRSTvA yauvanavatIH surUpavatI / vIrghAvitvA''piGgati vigopayatyapi vima-4 zambayati // 7 // pitRdayAmiti zikSAmeSa viSAnukRtidhAriNI manute / kurute lokhAkSatvaM satyaM satyaM tyajan re // // uSTAcaritaratairepa janAdhena tAmyate pazuvat / badhyate'tinivimanigamairviniyantryate bahuzaH ||e|| pitRdAkSiNyAnmumuce tathApi musakSaNaM AeM naukat / na hi zikSito'pi bAI kapirvapuzcapalatAM tyajati // 10 // naTaviTagocyAM tiSThannanIponmagadhadezajA nArI / rUparamAjirvayAH so'nUtAsAM dihazavAn // 11 // vANijyasya khataH prajUtamAdAya paitRka vizam / so'cAlIt prati magadhaM vAtvA tatrApaNaM tasthau // 12 // vyavasAye vasati matirna hi vastugrahaNadhIH parisphurati / dhyAyati manasi surUpAmekA sImantinImeva // 13 // dRSTrA'nyadA samadanAmudAmavayo'jirAmarucirAnAm / / pasparza karaNa balAjhoDAkSatvena kholAkSaH // 14 // dRSTo puSTo'yamiti hitipatipuruSaiH kaNena bamo'sI / jagRhe sakalaM kanyaM kanyamiva tvaritamava khagaiH // 15 // purato'ya nIyamAnaH kSitIzitustasya janakamitreNa / humnaamshresstthivrennaasaapslyaac|| 16 // puSkamadhanaM ca dattvA nyamoci tannigrahAtdaNAtana dharmeeva hi jantubArApArapAphnarAt // 17 // 351 % % * *
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 upadeza // 176 // cAninye nijasadmani kiyantamapi kAlameSa tatrAsthAt / kholAkSatayA bubdhastatpakSyAM dhanavatInAzvAm // 18 // vastragranthinivadhaH kathacidaGgArako'pi kiM tiSThet / kugdhenApi hi dhItaH kiM kAkaH zvetatAM ghate // 17 // yasya kisa yaH svajAvaH sa hi taM prANAtyaye'pi na tyajati / himadikamapi na veti ca vihitaH pApaiH purAcaritaiH // 20 // tathyatikaramavagatya zreSThI vairAgyamApa niSpApaH / sarvamapAsya gRhasvaM svakIyamasvIyabhitra tarasA // 21 // kakSIcakre dIkSAmakSAmasthAmavAn kriyAtapasoH / tadgRhagRhiNIjoktA lokhAH samajani prAyaH // 22 // surasundarIti rAjJI dRSTA hagyAmanena rUpavatI / tasyAmanurakamanA manAg na lene ratiM kvApi // 23 // zyAme zyAmAsamaye prasRte juvi vistRte tama:pUre / rAzIsajha pravizan vivazaH sa purAzayaH svairam // 24 // vidyAsAdhakapuMsA kenApi tato'ntarAkha eva ghRtaH / azaraNye'raNye'sAvanAyi na hi rAgiNAM saukhyam // 25 // devI balidAnakRte tadIyadehAmiSaM sa viccheda / nArakatulyaM duHkhaM samanvabhUttatra lolAkSaH // 26 // vidyAsAdhakapuruSaM paruSaM pratyAha mama samAdhyardham / jo darzayaikavAraM jAryo bhUmI| patervam // 29 // pazcAdapahara jIvitamapi dRSTe dRSTisaukhyade rUpe / ityAdivapurmAnasaDuHkhArttaH kAlamanayadasau // 28 // tAvatkazcitkAzvanapurAdhivAsI pitustadIyasya / zaizavamitraM bhuvanottamasArthezaH samAyAtaH // 27 // kRtvA vANijyamayaM vinivRttastatpradezajAge / vizrAmyan daivavazAkholAkSamavekSya vismitavAn // 30 // samajUnirbhaya eSa svakIyavRttAntamAkhyadetasya / tenApi vapuHsArA sphArA'sya hi kArayAmAse // 31 // sajIkRtya vyamucatsuhRdaH khalu kasya no hitAya | syuH / bhUyo'pi jUpapakSI rAgAdAgAnRpAvAsam // 32 // vavale vivakSavadanastaddarzanamala jamAna evAyam / nijaghAma kAma 352 saptatiSA // 176 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohitamatirmyagAdIti dhanavatyA // 33 // etAvanti dinAni ka sthitameSo'pi kUTamAcaSTa / vastuSyavasAyavazAdvaiyagryaM jivAmati // 34 // niHpuSya iva mitrAnaM ratisundaryAH sa darzanaM khene / saMprApya rAjabhuvanaM kathamapi jAgyAnyudayavazAt // 35 // unmatta ivaitAM prati dhAvan dhArthena suSThu duSTamanAH / vighRto rAjanyanadaiA ca virumbayAJcakre // 36 // roSAruperUna kSaNena bhUmijujA samAdiSTam / caJjambayata bahirvazAkhAyAM stenadezyamimam // 37 // tairapi tathaiva sa mRta iti matvA'tha taiH parityaktaH / truTitorukaebapAzaH puNyavazAtprApa caitanyam // 38 // prapavAyya javAdagamaUnavatyAH sadma padmamiva madhukRt sIcakre sa tayA tAgAsakacittatayA // 39 // kevakhinamanyadA''gatamavetya nUpo' jicanditumathAgAt / pauraiH sahasA sA kila khokhAko'pyeSa tatrAraM // 40 // // caTukhAkRtvAt pazyan praphulladRSTyA mukhaM nRpatipakSyAH / kaNamadhyAttupavadasau rAjJA niHsArayAcake // 41 // nirgaThanatha kAzitkamanIyAM kAminIM spRzana sadhavAm / patyA zaktyA prahataH paJcatvaM prApya pApamanAH // 42 // rauSadhyAnAnnarake tRtIyake nArakaH prakRSTAyuH / samajani tato'pyanantaM jayaM zramiSyatyakRtapuNyaH // 43 // kevalinA tadvRtte sparzanaviSaye nivedite rAjJaH / vairAgyAdagrAhi kritipena jinoditA dIkSA // 44 // kRtakarmakSya eSa prAptojjvala kevalaH zivamavApa / itthaM cakSurdoSaH kasya na duHkhasya poSAya // 45 // // iti cakSurdoSaviSaye khokhAdakadhA // zrazra rasanendriyanyAtistyAjyetyatrArthe kAvyamAha 353 1 Ara jagAma.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ jalammi mINo rasaNAraseNaM, vimohi no gahi naeNaM / | saptatikA. pAvAla pAve sa tAbuvehaM, rasANurA zya pukagehaM // 4 // vyAkhyA-- jase salile mIno makaro rasanArasena jihvArasena vimohito raJjitamanaskaH, no gRhIto jayena, etAvatA nilayaH pApAt pAtakato rasajJAdoSonavAt zrApnoti sa tAluno vedhastAluvedhastaM rasasya rase yA'nurAgaH snehaH kRtaH / san ityamunA prakAraNa muHkhagRhamasAtahetuH syAt / etAvatA rasanendriyaM rasazoSuna na vidhAtavyamiti kAvyArthaH / citrArthe'pyudAharaNamunnAnyate atipRzyatA mithilAkhyA nagarI zithikSA'sti yA na dausthyena / tasyAM vanUva rAjA cimkhyshaabndhvimlyshaaH||1|| tatparisarapradezodhAne dhyAne niviSTaziSTamanAH / samavastaH kevala jA sRjaeparikareNa saha // 2 // tatpadakamalapraNati4 prahamanA dhanAprimaH prayayau / matvA sthitvA puratastajhaditaM dharmamazrauSIt // 3 // akSANAM rasanaM hi phurjayamayo muSkarma pAmaSTake, suSTaM mohanamohanIyamuditaM brahmavrateSu vratam / guptiSvAdimaguptireva viSamA jetuM jagaddehinAM, catvAro'pi hiDU urjayA nigadisa ete jinasvAminA // 4 // Uce ca mahImaghavA nagavan zeSendhiyeya etenyaH / kasmAdurjayamukta 6 yuktaM vinivedayAma idam // 5||kutpripiimitjntonN madhurageyAni nApi rUpANi / na manomohanamoinamapi cetasto // 17 // papoSakRte // 6 // na hi vandanaprakhepanamane tuGge sthiti na cAvAse / kizcitsukhAyate khalu na hi dudhArsasya sastu // 7 // mUkhe yAmbusikastaraH phakhatyatukhapuSpasaMcAraH / mUkhe zuSyati zRpyatphalaprasUnaH sa eva syAt // 7 // yataH-jahA dadaggI 354
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 pariSaNe vaNe, samAruGa novasamaM uve| ebiMdiyaggI vipagAmajokho, na baMjayArissa hiyAya kassaI ||e|| evamihanjiyatarapi rasane sarasAzanaistarAM (bahu) prIte / bahubhirvikArakusumaiH puSpati pApaiH phakhatyapi ca // 10 // tasmAdajayyamidameva hi daha dahinA rasananAma / asmin vijite zeSANyapyakSANIha vijitAni // 11 // atrodAharaNaM zRNu sadyaH kRtvA'vadhAnamavanIza / bhUvakhayanAmni nagare patirajaniSTa zivakarmA // 11 // pasyau tasya staH shujsundryshujsundriinaamyau| nAmocitapariNAme jajJAte dhau sutAvanayoH // 13 // prathamAGgajo'sti vibudhaH sudhIzva sarakhaH kRtAtopetaH / anyasyAyAGgaruho jajJe dhA'pi mativikalaH // 14 // sa ca samajUdhasakhokhaH khAdhAkhAdhAdinakSaNapravaNaH / peyApeyaM gAyati na hi bahiraTati pralubdhazca // 15 // atyantaM rasagAvo viSamAmayajAjanaM vapuramuSya / vIkSyAjuhAva vaidyAnetajanakaH kSamAdhIzaH / // 16 // ityAcakhyurjiSajaH karoti yatheSa sAnAni tadA / rogodhegaH sakakhastU pratayaM prayAsyeva / / 17 // rasakhokhupatAdopAdAkalpo'napa eSa saMpannaH / rasalokha iti khyAtikhokakRtA satyatA nItA / / 10 // ityuke'pi hi vaidhana vidhatte khAnAni caipa punaH / vavRdhe mahopatApastRSNAjara va nidApatau // 15 // cAturvacasA'nyedhunirana evaiSa khaDunAyAsthAt / taM prekSya khaekakhAdhakamodakakUrAdi juJjAnam // 20 // cintayati dhigdhi genaM svakIyajaramapUraNavyagram / yo kuTanikRSTAtmA jotAraM nAparaM sahate // 1 // jAnAti svayameva hi nuJje madhu-IN 4rAnamodakAdyapi ca / parameSa sapanIjo nAtA hitakAraka na.hi me // 2 // nizcityaivaM cetasi iSTamajAviSTa kaTiti rasadghoSaH |re mAmanArya progyAnivArya miSTAmasIha // 13 // krodhavirodhenAndhIjUtaH pretAvatAramiva khamdhvA / 355
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza mahatiyA ityuktvA sa davAye zakhakarastasya hananArtham // 24 // tarasaipa tatpahArAdapasRtya sulena saMsthito jIvan / vibudho vibudho bhadharma vairAgyAtsaMyamamadhata // 35 // gharaNAcaraNAt hIhAkhikhapuSkarmA shmaamRtaadhaarH| so'hamavApnojacakhatarakavakhadodhaH same to'smi // 26 // vimakhayazaHkSitipatinA pRcchA svacvAzayAdayo vidadhe / jagavan vikakhorudhiyA vikakhena kimataH paraM prApi // 27 // gururAha dhavaudantadhutyA zvetA dizastadA kurvan / rAjanaya svayaM sUjartA ghAghRterajavat // 20 // snigdhamadhurAnajokA rasalAmpavyAdasau nikRSTAtmA / vanadaca iva na vimokkA kasyApyanAti mAMsamapi // // vihita Tursya pAke'nyadA mudA tasya sUpakAreNa / mArjAryA'vAryatayA sakalaM jaMgalaM vyadhAyi gale // 30 // jItenatenAyo kApi parAsozizoH pakhamakhAyi / saMskRtya nuktisamaye pariveSitamavaninAthasya / / 31 // tannaNAt kSaNAt sa krUrAdhyavasAyavAsitaH samajUt / pratidinamekaikaM shishumshnsthaaniiymsRjdho|| 32 // etadakAryAcaraNAjapadrutastena pUrjanaH sklH| mantriNa zrAkhocya miyaH kSitipaM baddhA banAntara minyuH // 33 // asmalaghuranujo'ya kSitIzanAve niyojayAzcakre / mAMsAzanatRSNAnAganyo rahovadAcarati // 34 ||jule manuSyapakhavaM na kasakaM gaNayati svakIyakukhe / sa kadAcitimArjakalundhaH khalu baMntramIti vane // 35 // kenApi kirAtena phudhanAkarNakRSTavANena / vicho marmaNi maraNaM zaraNaM cakreDatigurukarmA // 36 // mRtvA saptamanarakAvanyAmazAnakArakaH sutarAm / gatvA navaM vramiSyati purantamAtyantikamanantam // 35 // ityAkarya sakarNaH kevakhimukhakamalanirgatAM vANIm / vimalayazAH pravrajya prAptajJAno jagAma zivam // 30 // // iti rasanendhiyAnigrahe rasakhokhakathAnakam / / 356 10157
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ aba suryaviSayasevanapratiSedhakAnyamAha - kuMjaratha gaMdha, iMdiMdiro ghASaraseSa giddho / dahA muddA maccumudaM veI, ko gaMdhagiddhiM diyae bar3e // 50 // vyAkhyA -- gajendrasya kutaH indindile bhramaro prANarasena nAsikayA gandhAmrANarasena gRdhaH san hA iti khede mudhA vRthaiva mRtyumukhaM maraNamukhamupaiti prApnoti etacchrutvA kaH sakarNaH pumAn gandhagA surajigandhagA samandhalolupatvaM hRdaye caditi kAvyArthaH // tadAghA yo dovastamuddizya nidarzanamAha - atraiva vasantapure narasiMhAkhyaH kSitIzvaraH samajUn / tasya jyeSThaguNADhyastanayo jyeSTho'si naravarmA // 1 // parimalamAdhya manozaM sa caikavAraM hi jiprati prasannam / na hi vArito'pi tiSThati sa mAtRpitrAdijirapItaH // 2 // nAnyeSAM viSayANAM vyAptistasyAsti tAdRzI hyadhikA / yAdRgajUnnAsAyAH saurajakhojAdhikatvamaho // 3 // tasyAnyadA sapakSI mAtA nijatanayarAjyatRSNArttA / maJjUSAyAmujjvavavipapuTikAmakSipat kudhiyA // 4 // tasyAnyadA nidAye nadIjale dIvyataH pramodArtham / uparitane'mnaH pUre DUre gatvA vyamuzadasau // 2 // tatrAyayau tarantI yatrAste rAjanandanaH sa taran / nUtanavastraniMvayA kutukAcenAtha sA jagRhe // 6 // dRSTvA hRSTena hRdA tAmunmucaiva gandhamAdatte / tasvAtrAyavazena khena 1 Apyeti prayogacintyaH gandhaM mApyeti sAdhuH 357
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- 0% saptatikA. // 1el + -04 muktastataH praannaiH|| 7||tussttaa hRdaye 5STA pApiSThA sA sapazikA jnnii| nijanandanarAjapadaprAptyA nyAsA sukhazreSyA // 7 // sa yathA gandhAghrANaprabalaprANaH parAsuravAsIt / tadihAnyo'pi jano mutkakhanAsenzyio'tyasukhajAk syAt / e|| evamavatya janA jo prANenjiyanigrahaM kuruta yena / syAdatra paratrApi hi sarvatra ca shrmsNcaarH||10|| ||iti prANadoSe naravarmakathA // adha sparzanenjyivyAptidoSamAhaphAsiMdiyaM jo na hu niggaheI, so baMdhaNaM mujhamaI khhe| dapucharaMgo jaha so kariMdo, khivez thappaM vasaNami maMdo // 1 // vyAkhyA sparzanopalakSitamindhiyaM spazanendhiyaM nijaM vapuH yaH pumAna nigRhNIyAt durityavadhAraNe sa bandhanaM mugdhamatirvata / dRSTAntamAha-darpaNoddharamaGgaM yasya sa tAk san yayA karIzo hastI kSipati zrAtmAnaM vyasane mahAsaGkaTe mando vijJAnavikakhaH sparzanendhiyasya yo nigrahaM na kurvIta sa stamberamavat zrAtmAnaM iMgarodhabandhanAdikuHkhe pAtayatIti kAmyAH // abaitadarthasamarthakaSTAntamAha...... thastIha svastIhAparanaranArIsahasraramaNIyam / nRmaNIyante yatrAneke sahitA vivekena // 1 // tatra zrIjitazatruH zatru1 kalyANecchAtatparanasnArINAM sahalai ramaNIyam. 2 ramaNIyaM nAma nagaram. 358 %*-05 // 1 // KRA%
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ prbkhaajimaanvnvaahi|| vasudhAdhIzaH prAjyaM rAjyaM kurute sukhenaiva // 2 // satkusumamAkhikAvatsukumAvA zazadharArdhadakhalAyA / sukumAriketi rAjhI tasyAsIdrUpasaMpannA // 3 // ramayeva ramAramaNaH smara va ratyA zacIvaraH zacyA / sAdhara svakIyapalyA vilakhAsa sukhAnyasamAni // 4 // sarvAtiyAyinISThA tasyAH sukumAradehamaparcha / tajarturanaddhArTa gAI premAnuvandhena // 5||kssnnmpi tayA vinA'sau sthAtuM zaknoti na bahirantarvA / kiM kApi jalavihIno mIno mudamAvanazcite // 6 // atyantatadAsaktyA muktA cintA hyanena rAjyasya / kasya na viSayavyAptirmativaikaTyAya jAyeta // 7 // sacivairekatra kRtAkhoceraucityavastuniSNAtaiH / savadhUkaH pRthivIzaH pAzaiddhA gyamoci vane // // tannandanAya sakalA rAjyasamRdhiH pramodataH prdde| nijasantatimiva mohAt pratipAkhayati prajAM so'pie|| aTatorvikaTAdavyAmanayohAranayodayana khityoH| kApi na sukhasAmagrI mikhati svasthAnavicyutayoH // 10 // pathi gaThantI vyathayA vyAkSA tRSitA baba nRpapalI / gantuM zazAka purataH patirna tAmekikAM muktvA / / 11 // ekatra kApi vane sa nirjane svaM kalatramavamucya / banAma jalaM pazyanna punarbanate yathA dhanaM muHsthaH // 12 // tRSNAturA varAkI maiSA yoSA viyeta jkhhiinaa| tatpramApUrNamanAstAvatkurikAprahAravazAt // 13 // niSkAsya bAhuzoNitametacipa patrapuTikAyAm / kSepeNa mUkhikAyA: svadhaM kRtvA sma pAyayati // 14 // zrazanAyitA tato'jUdevI nojyAdyakhAjavaiguNyAt / tazcintAturacetA nAnaM pravi-X bokayana prApa // 15 // tadanAve'ya nijoorAmipamAchidya sadya evAsau / sarohieyauSadhyA braesajInAvamAsUzya // 16 // paktvA davAminA sancAmi tadityuditvainAm / jojayati sma mahIzastakzavattI hahA mohaH // 17 / sthAne sthAne 359
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ updesh|| 180 // jAmyamevaM gaGgApagAtaTasthA thi / kiJcinnagaraM bheje saha devyA sapadi naradevaH || 10 || vikrIyAbharaNAni svarNamayAni svakIyagehinyAH / vANijyaM kurute'sAvanyasvan san vaNigvRttim // 19 // prAdAmyadA'sya devI svAmin pUrva sakhIjanAntaHsthA / gItavinodakayAnirgatamapi no kAlamavidamaham // 20 // sAmpratamekAkinyAH prayAtyane hA zratIvakaSTena / tatkamapi mAnuSaM me prayatna sasraH sakhAyamaho // 21 // zrAkaNyaitadacanaM gItakakhAvAnavetya paGganaraH / sAnyarakSi nijake palI manasaH pramodakRte // 22 // na punaridaM vijJAtaM na nirAlambA vaneSu badhyo'pi / AzrityAsannasyaM nimbamathAkhaM ca tiSThanti // 23 evaM vAmAH kAmAnurUpamathavA virUpamatyantam / zrAsannameva puruSaM smarArditAH khalu niSevante // 24 // paGgoH saGgamamAtrAdamAtragItAdimohitA rAzI / tenaiva samaM jogAn bubhuje rAgo hi durjeyaH // 25 // vikalayati kalAkuzalaM, isati zuci paMkitaM virumbayati / zradharayati dhIrapuruSaM, kSaNena makaradhvajo devaH // 26 // zratrAntare vinodAjagAma gaGgA vikhokanArthamasau saMprerya salilamadhye'kSipattathA svaM narakagartte // 27 // puNyAt kvApi vikhajhastaTe sphuTenAtmanInajAgyena / zrAntaH sudhyApa tarozvAyAyAmeva nizcintaH // 20 // zrapasarati caitra vRkSavAyA mAyA yathA'GganAkAyAt / tasyAzrayamajAvAdacintyazakIha yatpuSyam // 2e // tatpurapatirastagataH sutahI nastadanu mantrinirdiSyaiH / adhivAsitaiH sa rAjJaH padavImAropayAJcakre // 30 // sukumAlikA'tha tenAmA kAmA nanujavantyapAstaghanA / colakamadhye hitvA jidA namati dInAsyA // 31 // paGgurmadhuradhvaninA'dhvanyAnapi mohayan pratigrAmam / gItAni gAyati sma pramodinaH syuryato lokAH // 33 // jitazatrunRpatinagare daivavazAdAgatA gatAnandA / dRSTA kaSTApakSA vAtAyanavartinA rAhA // 33 // / 360 saptatikA 11 200 1
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ MA%AAROCHAKAMAK zrAkAryAkAryaparA pRSTA spaSTAreNa mRvacasA / nUsthAyinyAya tayA nyagAdi nIcaiHkRtAnanayA // 34 // pitRdevajUmidevaiH prasadya patireSa eva me pradade / zIkhaM prapAlayantI pativratA'I camantyasmi // 35 // zrAcakhyau kohipatibAho| rudhiraM prapItamozca / palamazitamAtmajartA gaGgApUre pravAhayAJcake // 36 / / sAdhu pativratake tvaM kiM mo'taH paraM jaba, caritam / maddaSTerapasara laghu procyeti cakAra nirviSayAm // 33 // evaM sparzana minSyiM hanigRhItaM syAtpadaM vyApadAMyattasya narezvarasya tadanu prANapriyAyA nRzam / matvaitatkila tAttvika suvacanaM javyA javAnIrukAH, kurvIdhvaM vazavatti nRtyati yayA kIrtivaH prAGgA // 30 // ||iti sparzanendhiyanigrahe sUkumAkhikAzAtam / / athaitadhipAkamevAhazakko vizko visa nadinno, mukhaM asaMkhaM dalAI pvnno| je sabahA paMcasu tesu bujhA, mujhANa tesiM sugaI nisiyA // 55 // vyAkhyA-eko'pyeko viSayaH zabdAdirudIrNa udaya prAptaH san duHkhamasAtamasaGgmaM sahalAtItaM dadAti prapannaH svAtmani | nizrAM gataH san / zratha ca ye sarvathA sarvaprakAraya paJcasu teSu zabdAdiviSayeSu bundhA khAmpacyanAjaH syuH, mugdhAnAM teSAM sugatinipiza pratiSicava sarvazAstreSviti kaavyaarthH|| 5 // 361
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza / 181 // ma teSAmeva durjayatvamAha vA visayA bisAu~, paSThA jave jehi mahAvisAvaM / piyA huMti parasAuM, na sevaSiA khalu te rasAI // 53 // vyAkhyA - pratIvAdhikyena kuSTA duHkhakartAraH viSayAH viSAdapi pUrve sevyamAnAH atIva sukhadAH pazcAtsevanAnantaraM javet yairmahAn viSAdazcittavivaH / atha ca yairvipayAseghanaiH prajA lokA javanti paravazAH pAravazyajAjaH zrato hetorna sevanIyAH, khasviti nizcayena te rasato manoraneneti kAvyArthaH // 53 // ye sArvajJAnAmetavaco mamyante ta eva dhanyA varNyante- tityaMkarANaM nikhaNA pamANaM, kuNaMti je unniya citamAeM / sarva pi sesi kiriyA vihANaM, saMjAyaI ekasadassatANaM // 24 // vyAkhyA - tIrthaGkarANAmAzA nirdezastI kokarAjJA tAM viSayAsevAtyAgarUpAM nipuNAH prAjJAH prapadya pramANaM kurvanti tathaiva prapadyante ye, kiM kRtvA tyaktvA ceto'haGkRtiM, teSAM kiM phalaM syAdityAha - sarvamapi teSAM kriyAvidhAnaM kaSTAnuSThAnAdi saMjAyate duHkhasasratrAcaM duHkha saibarakaM tatkRtaM kriyAkalApAdi duHkhacyo rakSakaM syAt sarve tatkRtaM saphalaM syAditi kaavyaarthH|| 362 satikaH // 101 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 * *** ******* ama ye saMsArAnIrukA saMsAraH sutara eva, etapari kAmyamAhathaJcaMtapAvodayasaMjavA. je jIruNo javagaNA jvaaii| tersi suhANaM salaho uvA, no saMjavikA javasa nivaa||55|| vyAkhyA--atyantaM sarvAdhikyena yaH pApodayastasya saMjavo janma yasmAditi tathA tasmAt sthaMbhUtAnnavAye. jIravo javyagaNAH pApodayakAraNAtsaMsArAtsadA jIrava eva javanti teSAM jalyAnAM sukhAnAM sukhana pavopAyaH, no javetsaMpadyeta mAnava saMnipatanaM javasaMnipAtaH saMsAragantina patatyeva prAyaH pumAn pAphnIruriti / atrArthe vimakhazAzodAharaNamutkItyete atraya jArate varSe soskarSe saukhyasaMpadA / zrAste kuzasthakhapuraM kuzasthakhajalocakham ||1||nityN kuvalayAnandI *mandIkRtaIdakhaH / zrAsIt kuvalayacanchaH zreSTha zreSThagupozcayaH // // divAnizamakharAmazrI rAjate ydyshHshshii|| viSatpratApasUryeNa yatprakAzo na hIyate // 3 // sadAnandazriyopetA''nandazrIriti tapriyA / dUronphitasamastAzrI. zrIri vAcyutasadmani // 4 // vimakhaH sahadevazca jAte tatsutadhyam / prazramaH pApanIjIrurviparyasto vitIyakaH // 5 // agAtA *tAvodyAne kadAcitkImituM mudA / zvapazyatAM muni tacca sAkSAt puNyamivoditam // 6 // nematustamupAgatya satyanaktisamanvitI / dharmakhAjAzipA sAdhuranyanandadimau mudA // 7 // upaviSTau purastuSTI vIdaya netrasukhaM mukham / munididaza sajhamamazarmajarajedakam // // devaH sevyaH sadaivAIn zrayaNIyo guruH shujH| dharmaH sarvavidodiSTa etamannatrayaM smRtam ||e|| gRhasthocitamAdAya dharma samyak sahodarau / tau tu bAdazadhA zuka va dhAma samupAgatau ||10||caar 363 pAsIt kuvalayacandaH am zasthasapuraM kuzasthatajomanAyobAharaNamutkIyate retA''nandArivAnizamakharAmazrI samartha kuvalayAnandA * smatamA sarmamazarmanarajedakama saranyanandadimau mudA vA puNyamivoditam // 6nAyakaH // 5 // agAtA *
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ updesh|| 102 // rAgha vizuddhAtmA jyeSThaH zazvanmunervacaH / dvitIyaH zithivatvena na dharme dRDhatAmadhAt // 11 // zranyadA''dAya vastUni vikrayArthamimI purAt / cekhatuH saha sArthena pUrvadezaM prati sphuTam // 12 // ardhavartmani kenApi pAnnAzra samIyuSA / farar area: pRSTaH paMthAnamaJjasA // 13 // matpurastAtsamAkhyAhi sarakhaM varma sarvathA / samikhatAyAsa nocitam // 14 // so'narthadaemajIruH sannAdaM vedhItyavIvadat / bhUyo'dhvanyaH samAcakhyau kutra mAme pure'thavA // 15 // tvayA gantavyamA etadAcaSTa viziSTadhIH / vikrayo yatra vastUnAM tatrAsmAbhiH prayAsyate // 16 // punaH pAnyastamUce'tha svaM puraM samudIraya / kutrAste te nivAso jo rAjadhAnyAM vasAmyaham // 17 // na hyasmAkaM puraM kiJcidAste vAsocitaM ciram / tataH sa vimalaM prAha samayA te ( tvAM ) samemyaham // 18 // tenokaM svecchayA''ga ke vayaM jo javatpuraH / purAsa mayAgatya vimalaH svArthamuktaye // 19 // yAvatprajvAkhayAmAsa jvalanaM saMjvakhadyazAH / tAvat patrika AkhyattaM me samarpaya pAvakam // 20 // tAvattenokamantraiva jujhdava kiM jo pRthakriyA / vahe samarpaNaM sUtrapratiSiddhaM hi tadyathA // 21 // "huma sajesathUna satya ggijaMtamaMtAI / na kayA'vi hudAya sohiM pAvanI rUhiM" // 22 // zranyatrApyuktaM - "na prAhmANi na deyAni paJca pravyANi parimataiH / agnirviSaM tathA zastraM madyaM mAMsaM ca pazcamam" // 23 // tataH sa ruSTo duSTAtman re re ghRSTa nikRSTa re / adharmiSTha purastvaM me jJAtRtvaM jJApayasyo // 24 // ityeSa taM tiraskurvanniSThurairvacanottaraH / vapuSA vRddhimAyAsI samastomA sitatviSA // 25 // jayaMkareNa vyomA prakhana zIrSeNa tatkSaNAt / dehi re dahanaM pRSTa vADhaM spIkito'smyaham // 26 // na dAsyasi yadA'drIka tadA te nAsti jIvitam / yamasadmani pAnyatvaM jaji 364 saptatikA. // 102 //
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyasi visaMzayam // 27 // ityukte sati so'voccat prANAH satvaragatvarAH / kastatkRte svaniyamanatakhaemanamAcaret // 20 // caJcalainizcatasyAptiH samavaiyadi nirmakhaH / prANairdharmaH samayeta kiM na prAptaM tadAGgitiH // 2 // yatrocate javaJcitta tadAcara rayAnmayi / nAI niHsvArthamatyarthametatpApaM sRjAmyaho // 30 // tataH saMhRtya tadrUpamupazvokayati sma tam / vimatAtmA'si vimala zlAghyo'si tvaM mahItakhe // 31 // tvaM sapuNyaH sakAruNyastvaM ca puNyAspadaM param / javataH pApajIrutvaM zakro'pi stauti yatsvayam // 3 // pratipannasvaniyamapratipAlanatatpara / aho vRNu varaM turNa yathA saMpAdayeDakhitam // 33 vimalena tato'nANi darzanaM dadatA nijam / kiM na dattamaho mahyamasahyanujavikrama // 34 // aIdharme mayA'vAte murkhane javakoTintiH samAvi holakAmataH paramida bA 35 // nivezyaM svamano dharme nirjarottama dharmiNi / sAhAyya sarvadA kArya cArya vighnakadambakam / / 36 // tasminnatinirIde'sau viSakSipanAzakama / maNiM caMkhAcakhe vaddhA suraH svardhAma jagmivAn // 35 // sahadevAdayaH sAttenAsyanta te'JjasA / pAnthabyatikaraH sarvastatpurastAniveditaH // 30 // tairapyeSa stutaHprItyA tato ghAtRSya svayam / nuktvA'IdgurusannAmasmRtipUrvamagAt puram // 35 // yAvatpuraM praviSTau tau dRSTau tuSTau svamAnase / visaMsdhulo vaNigvargaH svApaNazreNimAtmanaH // 10 // pidadhAnastvarA dRSTa-14 stAnyAM niirukmaansH| nazyannitastatazcApi kAntAre mRgayUthavat // 41 // pidhIyante pratosInAM dhArANi sudRDhAgalam / yaMtramIti camUcakraM sarvataH samaronmukham // 42 // vihastaM nagaraM prekSya pRSTaH ko'pi narastataH / tAnyAM jaga kimI vyAkukhaM sakalaM puram // 43 // karNAnyarNamupAgatya so'napat purussottmH| puruSottamavazAjA'trAste gopAkhazekharaH // 4 // 365
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ M saptatikA. upadeza- eka eva hi tasyAGgajanmA sammAnanUrajUt / zArimalAlayo'nvarthanAmA kaamaajruupnaak||45|| sukhazayyAprasuptaH san so'dhaitra masinA'hinA / daSTo puSTAtmanA rAtrI murjaneneva sajhanaH // 46 // tAvatpraNayinI tasya gRJcaka karuNasvaram / // 103 / / mimile svajanaH sarvaH prANanAza hujaGgamaH // 47 // na dRSTaH kikSa kenApi sarvatrApyeSa vIkSitaH / ttraagaadvniipaasH| parAsumavalokya tam // 40 // hA yaca vatsa me vAkyamityepa vilalApa ca / mUyA nyapatalUmau zokazaGkAsamAkulaH ||dhe| prakampanana zItana sa vyadhAyi scetnH| taSiottAraNasyArthe kriyante vividhAH kriyaaH|| 50 ||n vizeSo manAka zcittasyAjami tanUruhaH / tato'mAtyAnuvAcezaH sutasyAnameva cet // 55 // tadA'vazyaM mayA prANAstuNIkAryA havi* ji / tadavettya parIvAraH samayo'pi rudatyasau // 52 // vikhinnA mantrisAmantA hA kathaM jAvyadA puram / nirAdhAra mahIjabinA kRtamataH param // 23 // nRpAjhayA'tha nagare vAditaH parahaH paTuH / rAjyAdha dIyate tasmai kumAra yo'tra 4jIvayet / / 24 // evamudghoSaNApUrvamahapUrvikayA janaH / kutUhalI mitannasti kurvan kosAhasaM kisa // 55 // etani zamya vRttAntaM vimalaM pratyanASata / prAtaH kurUpakAra joH samayo vartate'dhunA // 56 // malinA jakhamAspRzya kSipramAloTaya tvakam / yathottiSThati daSTo'sau suptavatyAptadhetanaH // 7 // kaH kuryAtrAdhyakSubdhaH san pApAdhikaraNaM param / / vimale vAdinItyeSa yo jAtaramUciSAn // 50 // jIvayitvA kumAraM jo dAridyaM dUrataH kuru / kadAcijIvito hoSa dharmArAdhakatAM jajet // 5 // evaM vidhA'pi te bAjA saMpaghetAstasaMzayam / ityUcuSi sa yAvattaM vimalo Sakti kizzana Pu60 // potamAmtAssa sahasA sAhasI maNimAtavAn / pasparza paTahaM gatvA tattvAdhvano bahirgataH // 61 // samAptaH 366 102 // - .. . . -- -- -.. -... . m
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekk%Ckc+ kumaropAmtamAvRtaH paurapUruSaiH / vAriNA maNimizreNa baMTitaH san kumArakaH // 6 // chattasthau kSaNamAtreNa phAguH syAta kimu devagI / papraca pRthivIpAkhamukhasamocanAmbujaH // 63 // pumAn samIpagaH ko'sau kimambAntaHpuraM ca kim / sarva* mekatra miSitaM jUpastasmai nyavedayat // 6 // anena jIvito'si tvaM viSaSirNitaH / kimasya mocyate vatsa parA vyasana dhanam // 6 // iSTAtmanA'vanIzena sahadevo'tha mAnisaH / nimazritaca rAjyArdhadAnena sadayAzayaH // 66 // teno sa mama ghrAtA jyeSTho'sti vimlaashyH| yatmanAyAnmayA svAmin jIvitastava nandanaH // 67 // sAmprataM saparIvAraH zrIpadhAntaH sa vartate / zahAnIya pradAtavyaM rAgyA mAnapUrvakam // 6 // tatastatra cacAkhorvIpAla zrAruhya hastinam / sahasA sahadevena kRtapratyupakAradhIH // 6 // // uttIrNastUrNamevAsya darzane rAjakuJjarAt / vinayo'tha nayazcApi staamevaanggsksH|| 70 // sanmukhAyAtamAkhimaya vimakhaM vimarkha idi / zravAdInmedinIjA dantadyudyotitAdharaH // 1 // aho mahAtman javatA javatA'tidayAlunA / sutanikSA mamAdAyi mAyAnirmukkamedhasA // // kRtI sukRtI vizve tvnmmhimaa'dhikH| yatsUnocirajIvitvaM tvatprasAdAghimnitam // 33 // prasadyAyAhi mohamaspRho'sIda yadyapi tvatsamAnA janA vizve virakhAH sarazAzayAH // 4 // yathA yathA'vanInetA jajadapeti muhurmuH| tathA tathA nazirA jihAya vimakho hadi // 5 // vardhitAdhikRtirmuvIM saudaryeNAmunA dahA / zahayavatsA'tiHsoDhA hudi duHkhAyate cazam | // 76 // iti dhyAtvA tamAcakhyA kSitivAsava saMzRNu / sahadevakRtaM sarvamidaM tamucitaM kuru // 7 // tato istinamAropya samAninye nijaukasi / sabAmdhaSaH sa pena irSotkarSamupeyuSA // 30 baho gRhANa rAjyAmityukta jujA svayam / 15-24 367
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza // 105 // vimalaH proccivAn rAjannakhaM me bhUpatizriyA // 75 // kharakarmasamArambhaH zrAdUreNa varjitaH / yataH parigrahAdhikyaM tena rAjyena me sRtam // 0 // sahadevaM nRzollAsaM prAjyarAjyaramAptaye / dadAvanyarthya rAjyArdhamasmai nUtraJjanastataH // 81 // zuddhaM sajha samarthyAtha sarokAkulam / sthApita vibhaH zreSThapadaM ninnapi sphuTam // 82 // pariSadaH samAnItasvAnyAmAtmIyako'khinaH / zrArarAdha vizuddhAtmA vimakho dharmamAItam // 83 // avarAjyamUlaH sahadevo'javazam / kharaM karataraM cakre'thAdaeDyAnapyadaNmayat // 4 // pApopadezAnadadAnnirdayaH sutarAM hRdi / nimnannaripuragrAmAn karmAdAnAnyupArjayat // 85 // vrataM virAdhayAmAsa nirbhayaH pApakarmaNaH / anyadA vimalenAsAvanuziSTaH priyAzaraiH / / 86 / / karikati diekaca patradvadA sthire / rAjyakhadamI jare prAtaH kimevaM khAlaso'tyaho // 03 // anantazaH zriyo muktA devamAnavajanmasu / tRSNAM nivartaya kSipraM mA hAraya mudhA javam // 88 // kathaM viratimAsAdya pramAdamanutiSThasi / ityAdi vimakhokAni zRNvan so'marSadAmadhAt // 8e / pratipede na tadAkyaM zyAmIkRtyAtyamAzvasau / vijJAya tadabhiprAyaM vimalo maunamAdadhe // 90 // yogyaH samupadezAnAM naiSa vizeSatA pumAn / madhurA hudaekAH syuH karajasya na tuSTaye // 91 // tataH saMtyatasamyaktvavAsano'narthadazmakRt / sahadevaH sa pApAtmA kenacit pUrvavairiNA // 71 // sukhanidrAprasuptaH san hataH zakhaprahArataH / kadAcicamAsAdya prApa prathamadurgatim // e3 // tato gurunavAmnodhiduHkhakokhamAlayA / OM // 104 // cyAhataH san dhanaM kALaM sa prayAtA'kSayaM padam // e4 || javadbhUrijavAramjadamnanirmuktamAnasaH / vimakho vimalasvAntasaGkrAntAIta janmataH // ee // zrIruvorupApebhyo nyAyavRttimupAzrayan / gRhasthadharmamArAdhya saMprApa tridazAkhayam // e6 // 368 saptatikA.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ EXANAXXX kSetre mahAvidehAkhye sukulotpattimApya sH| zrAttatrataH zivaM yAtA sAtAnantyamanoram // 7 // pAtakanIrutvamiti 6 prajJAya nyAyamArganipuNasya / vimakSasya javyakhokAH suzaGkamAnA javata jvtH||| ||iti simaSTAntaH // aba saMsArAsthiratvamAhadhaNaM ca dhanaM rayaNaM suvannaM, tArumarUvA jamittha annaM / viDa va sarva cavasaM khu eyaM, dhareha navA hiyae viveyaM // 56 // puttA kakhacANi ya baMdhumittA, kuDaMviNo cetra shhegcittaa| bAukae pAvavasA samee, na rakapatthaM panavaMti ee // 5 // vyAkhyA-dhanaM ca punardhAnyaM ratnaM suvarSa, zratra jAtAvekavacanaM, tAruNyarUpAdi yadanAnyadapyasti, vidyumatsarva capakhaM | khunizcitaM matvA dharata jo javyA hRdaye vivekaM heyopAdeyamiti kAyyArthaH // putrAH kasatrANi ca bandhavo vAtaro| mitrANi suhRdaH kuTumbinazcApi kacittAH santaH zAyuSaH paryante pApayazAtsameta prAptena rakSArtha prajavantyete samaprArthIjavantIti kAvyArthaH / / 369
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. // 10 // etadarthe zrImahAnirgranthasvarUpamucyatenaktyA namaskRtya samagrasidhAna , mAghUzca cAritraguNopavidhAn / nivedyate dharmapathAnuzikSita, karmArivAronmativina-3 viSTiH // // guNADhyamuktAmaNinIranAthaH, zrIzreNiko'nUnmagadhAdhinAthaH / sa bhaemakudayAlayAnavyacatyaM, nirIkSita pApa bahiH sasainyam // 3 // prajUtavRkSavrajavaprisandhyantaryAyisatpuSpaphalairavandhyam / tatkAnanaM nandanavadhilAti, prItina yaddazanato'pi mAti // 3 // zrIzikastatra munIjamaka, praviSTa zAntaM sarasIva lekam / vRkSasya mUkhe mR'khaM niviI, | dRSTvA'tha taM milujeti vinam // 4 ramyA'styaho asya vapurvijUSA, ramyaM vayo ramyatamA mayUkhAH / niHsaGgatA dAntiraho bimuktiH, sadrUpamAyasya navAdhiraktiH // 5 // tadrUpasaMpredae jAtacitraH, savismayo'bhUt kSitipaH sa tatra / pradakSiNIkRtya yati trivalaM, nanAma patpaGkajamuddhRtekham // 6 // na dUravatIM na nRpastathA''sannAsannavI dhRtadharmavAsaH / kRtAJjaliH | sabinayaH puraHsthaH, papradha harSeNa guNairaphuHsthaH // 7 // yadyauvane pravajitaH kila tvaM, jo nogakAkhe'sti tamuttamatvam / 4 ityevamukta svamukhena jamlAsAreNa so'pyAha sadaciramnAH // 0 // nUmIpate jo ahamasmyanAthaH, pravartate no mama ko'pi naathH| yatkenacinme na kRtA'nukampA, tyaktA marAkhena yathA'tra paimpA / e|| evaM zuvANasya munIzvarasya, zrIzreNikA prAha punaH praDsya / sadrUpavarNAdimaharSinAjaH, kathaM na nAtho'sti tavapirAja // 10 // nAthastava trAemaI navAmi, tvaM jogAdi mano'nugAmi vAste tavAnyaM parivAravattvaM, muSprApamastIha punarnaratvam // 11 // Udhe munistvaM prathama 1 vicAritam. 2 udRtA ekA pRthvI jagajjIvA iti yAvat yena tat. 3 sadarcireva jalaM yasminsaH. / sarovizeSaH, 370 // 10 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 tvanAthaH, pravartase jo magadhAdhinAtha / kAM svayaM san sutarAmanAthaH, saMpadyase tvaM parakIyanAthaH // 13 // zrutveti sAdhoH samajUnRpAkhaH, savismayo vA kutukena bAlaH / jImUtavArIya navaH pukhAkyaGkito mudApya zrutapUrvavAkyam // 13 // nRpo'vadanme kariNaH sadazvAH, purANi cAntaH puramasti vizvA / aizvaryamAjJA bahudhA ca jogA, balotkaTA nUritarAH purogAH // 14 // IdRzyavApte kamalA prakarSe, prazAntahRtkAmitavastutarSe / navAmyanAtho'tra kathaM mRSAdasvaM jApase de zramaNArghyapAda // 16 // zrAzabdasya na hi tvArtha, prabudhyate zauryajito rupArtha / evaM jagAdarinu kSitIzaM, | stutyutsukaH zaiva zva pratIzam // 16 // zRNucyamAnaM manasA tvabhavyApteina vacmIdamahaM svagacyA / yathA tvanAo javatIti vRtaM, maso yacaitacca nRpa pravRttam // 11 // kauzAmbya'nantAvanitoruveNyAditeyapuryAM sadRzI vareNyA / Aste purI tatra pitA mamAsIduddAmasaMpatsamudAyAsI // 18 // dRgvedanA me paramA vayasyAdime'navatkarmajapAravazyAt / duHkhAya bA'raNyagato varAhaH, sarveSu cAGgeSu bajjUva dAdaH // 175 // date'Ggarandhre ripuNA nikhAtaM, zastraM yathA pamanakAryasatim / vyathA tathA'Gge'jani jUyasI me, paJcAsyajIrvA gane'tijIme // 20 // kaTipradeze sakalottamAGge, pIkA'javanme'pi paratra cAhe / sahasranetrAzanighAtatujhyA, kuprItipAnI yakadambakuGayA || 21 || vyAdhipratIkArakarA manuSyA, AkAritA | mAntrikavaidyamukhyAH / kukhakamAyAta mihAdvitIyaM, zAstraM vadanto vadane svakIyam // 22 // tairme kazcina tadA yahatsA 1 ivArthe yA zabdaH 2 pulAkI vRkSavizeSa: 3 prazAMtaH hRtkAmitavastutaH tRSNA yasmAt saH tasmin zauryeNa jilA bahavo rAjAno yena tatsaMbuddhI 5 pRthvIvanivoruveNI. 6 masAraM duHkham 371
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ *** upadeza- !!106 // ** * ** babhiH kRtA kA'pi manAka cikitsA / te moSayanti mana mAmasAtAdanAyataiSA mama nUpa jAtA // 3 // samAdhiheto- saptatiA . mama sarvasAraM, vaidyeSu datte sma pitA'nivAram / te mocayanti smana mAmasAtAdanAyataiSA mama nUpa jAtA // 54 // mAtA mamAsItsutazokamaMtApitA satI varjitacittacintA / sA mocayAmAsa na mAmasAtAdanAdhataiSA mama jUpa jAtA ||2||pti|saa bhUpa madIpayopA, zophema vidyAyamukhIva dossaa| pImindhastamane cakorastrIvAzraniH siktayatI mamoraH // 16 // *vivepanasnAnazujAnapAnamodAmamAdhyAdikavastu sA na / jJAtaM mayAjhAtamadhA'tra nuDU, bAsA svakArye na manAta prayuGge // 27 // jyeSThAH kaniSThAH sahajAH sagInAH, snigdhAH svasAro mapAntasInAH / te moSayanti smana mAmasAtA|danAyataiSA mama nUpa jAtA // 20 // tadA'hamUce'tra jave mahII, punaH punaH somakhaM na kaSTam / dIkSA grahIpyAmi | tadA'khilAyAH, sakRSimukto yadi vednaayaaH|| 25 // nIcokavAkyaprasara sahiSye, dAntambhiyaH zAntiguNaM vahiSye / / ahaM nirAramjatayA pariSye, spRgajanuH prAptaphakhaM kariSye // 30 citte'vadhAyaivamahaM prasuptastatraiva yAvamizi kaSTaguptaH / / pImA madaGgasya tadaiva jamnAsArAnazabItaiteva ramnA // 31 // prAtaH samApRcca ga tataH svagotrAn , saMkhamamatprayajanoki|totrAn / jAto'smyahaM jAvavazAnmumuku, zreyo'GganAsaGgasukhaM junuchuH // 32 // tataH paraM svasya punaH parasya, kaNAda-* navaM jagadAzritasya / nAthastvahaM jUtakadambakasya, basasya ca sthAvarajaGgamasya // 33 // vAsmaiva me vaitaraNI idinyAtmA zAmakhimUlamivArttivanyAH / zrAtmA mamAstyuttamakAmadhenuH, sa nandanaM ca pramadAgame tu // 34 // Atmaiva maM'sau sukha| mukhakartA, mamAsti 'cAramA sukhaHkhadatto / zrAtmaiva me'sau pravijAtyamitraH, prodAmamAtmaiva ca mitramatra // 35 // anA-1* 372 **** *
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa0 32 yatA'nyA'pi ca varttate yA, sA'pi svacite tvayakA nidheyA / nirmanpradharme samavApya ke'pi, bIjavanti vratasaGga me'pi // 36 // pratrajya yo naiva mahAtratAni, spRzatyamedhAH sukhadAyakAni / gRdho rase cAnigRhItajI vazvinyAnna rAgaM sa giriM karIba // 37 // nA''yuktatA jakkagaveSaNAyAM, syAdyasya neryAsamitI zujAyAm / AdAna nikSepavidhivrajAda, mokSaM sa nAmoti jave hyanAdau // 30 // AsvAdya zItArasarUkSakhAyaM kvezaM ciraM prApya ca khocanAdyam / bhraSTo vratAdyaistapasA ca kAmI, muniH sa na syAnanapAragAmI // 3e // kUTeva kArSApaNArA jirArAttyAjyA ca muSTiH zuSirA hyasArA / yathAryavaiDUrya| samaprakAzastyAjyo javet kAcamarditAzaH // 40 // dharmadhyajaM pANitale'pi dhRtvA, pArzvasthaveSaM januSID kRtvA / asaMyataH svasya ca saMpatvaM vadapetyukArakatvam // 41 // naraM yathA hanti viSaM nipItaM, zastraM yathA neti ca gRhItam / dharmastvasau san viSayopapannaH, rUpoti vetAkha ivAprasannaH // 42 // yo lakSaNaM svapramatho nimittaM kutUhakhaM mantramaghapravRttam / prakAzayan jIvitamAtanoti, prAnte na kiJcivaraNaM cinoti // 43 // virAdhanAvAnadhikaM kuzIlaH, sa praya sAdhuH sa tamo'nilaH / atattvanudurgatiduHkhajAraM khAtIva takSA nizitaM kuThAram // 44 // zradezikaM krItamaneSaNIyaM. yo na tyajet kiJcidasevanIyam / sa sarvajakSIva hiraNyaretA, itayukto durgatimetyanetA // 45 // tatkaNThahRttasya karoti nAriH, svakuSTatA'rAtiryadArttikArI / svayaM bato jJAsyati muktakRtyo, gato harevA mukhameSa mRtyoH // 46 // syAntasya cA ritrarucirnirardhA, prAnte na dhIryasya vR'Se samarthA / nAyaM paro'pyasti ca tasya lokaH, kiMtUjayanraSTatayAsti zokaH // 47 // 1 tatrajJa. 2 kaMThahRd bhariH tasya tad na karosi yat svaduSTatArUparipuH bhartim karoti 3 parme. 373
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza pavaM yayAnTamahAkazIkhA, virAdhya jaina matamAptahIlA / jogAdizAH paritApajuSTAH syu:khino'nIzatayeva muSTAH. maptatikA. zikSA mayoktAM tu nizamya hAmAM, jo buddhiman jJAnaguNairasImAm / kuzIlamArga mamameva hitvA, nigranthamArge| // 17 // haicara kama jittvA / / 4e / jJAnopayuktaH sucaritrarAjI, guNAzrito jAtya ivAna vaajii| nirAzravaH puNyapadhAdaraNa, praja bhanmunimokSapathaM kramaNa // 50 // dAntaH kukarmAriharo manasvI, dRDhavato'dayazAstapasvI / nigranthayomyAyanarmatadAkhya vyAsana rAI munirucitAkhyaH // 51 // rAjA tato dhamakRtAvabuddhaH, kRtAJjaliH prAha kalAnirikSaH / satyaM tvanAthatvamihopadiSTaM, tvayAM yathAbhUtamidaM parichan / 66 / tapAti manuSyamidaM sulabdhaM, sadrUpavarNAdi ca te surabdham / savAndha vastvaM tvamRpa sanAyA, sthito'si jane'dhvani yatsadAthaH / / 53 // nAthatvamukte tvamaho maharSe, nAyo'si jUtaprakade'tra | 1 varSe / prApyAnuziSTiM hamayAmyavantaM, jIvAn samAyojya karau javantam // 54 // pRSTeti te yo mayakA'tra vipnA, kRtaH zuladhyAnavidhI gussntH| nimantrito jogasukhAya cApi, kSantavyametatsakalaM tvayA'pi // 55 // stutveti jatatyA sa nare*ndrasiMhastaM sAdhusiMhaM dasayan svamaMhaH / zrIzreNikaH sasvajanazca sAntaHpuro'javadharmarataH prazAntaH // 26 // prodbhUtaromA-3 zvatayA'jinandha, pradakSiNIkRtya mudA'jivandha / svAM rAjadhAnI nRpatiH prayAtaH, punnyprjaavojtsuprjaatH|| 57 // // 17 // viguptiguptaH sa munikhidaekapamukta unmuukhitpaapkhemH| carana vayovadbhuvi vipramuktaH, praante'jvtsjtinaavirkt5|| ||iti mhaanirghndhsmbndhH|| vistareNa. 2 abaH ityamparya abAyeM. 3 pakSivat-, *% % %
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha nikRSTakarmaNAmupari upadezamAhajesiM maNe pAvamaI nivitA, nivAi vittI puNa saMkivitA / kayA'vi te TuMti na hitughA, savaratha pAvaMti uhAi 'ghA // 50 // vyAkhyA-yeSAM jIvAnAM manasi pApamatiniviSThA praviSTA'sti nirvAhasya vRttiH nirvAivRttiH varttanaM vRttiH upajItAvikA saMkliSTA'sti kezakarma jirjATakanAravainAdyairjAyamAnA'sti, kadAcitte sattvAH na irSatoSajAjaH syuH, kiMtu sarvatrApi prApnuvanti 5khAnyeva ussttaaH| iti kAnyArthaH / athaitapari dRSTAntaH sUkhyate| sUragirisamadhIraha jakhahigajIraha sirivIrahapaya aNusariya / veraggahakAraNa puriyanivAraNa jaNisu miyAputtaha pariya // 1 // miganAma zratya iha jarahi gAma jihiM sohara ghaNavaemaejirAma / tihiM vijayanAma jUvA pasika hygyrhnmgyghmsmi||2|| tasu dharaNi ramaNi migAdevi raraMjaharAviyarUpihevi / khajAmakAyamasIkhadeha jiNi so. hA sohaNa rAyageda // 3 // tihiM zAdivasi sirivIrasAmi jasu sukayavati pAzvara nAmi / zraha samavasariya suranamiyapAya sovannavanna karasattakAya // 4 // AgamaNa muNavi vaha vijayarAya pattala paTThavaMdaNa pahAyapAya / uvaviLa tuLa sAmijatti varakAma supa so ekaciti // 5 // jaccaMdha koI ityaMtarammi saMpatta samavasaraNammi rammi / maDuyAla jema: maliya zranucha jasahayaha pAsi jasu taNu adacha // 6 // ja junna samiyacIvaraha khaMga veyaNa visaIta azpayaMma / jANe 328
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 180 // kari pAvara tAla daMga pAvita iha khoyahiM so khaMga || 3 || karacarana aMguli sakiya jAsa kadami jima yaDiya | buDunAsa / agharaharasaha mahArauda rUvihiM bIhAvaI loyakhudda // 0 // narakukara kara kadaM tAsu kari kakara khaMgadevi jAsu / yaha divaM divihiM sayalaloi sirivIrapAsi zrAvaMta soi // e // Satta- erisa taM pizliya goyami putriya * vIranAdamaha Aisa / iSi kerisa kina pAvaviruddha jeNi sahai erisaTa hui // 10 // jAsaha sAmiya raka mahU vANi taM kiM pikara jiya ruddakAhi / ghaNaghorakamma karuNAvimukta nissaMkapaNa bahupAvadukka // 11 // jiei erisa durakara paMjarammi nivarphata sayAvi va jaUrammi / to puchai goyama purAvi vIra maha kaila nAha gaMjIradhIra // 12 // eyArisa dhanarAja kovi varo'vi zratthi skirTa jaNo'vi / jaM pirika viraca kAmiNo'vi saMsAra visayasurakAla te'vi // 13 // pahu cAgarez ityeva gAmi naranADu asthi jo vijayanAmi / tasu ramaNi migAnaMda va phuskiyajaNa cUkAmaNi sadIva || 14 || naDu nayaevayakaracaraNa tAsu nadu dIsa nAsA kanna jAsu / naDu sIsanamuha zraha runni isa kurUvarya canuvani // 15 // pAIe bahira dhassarUva kiyakammi napuMsaga kurakarUva / zrAgAra misa paMciMdiyANa tasu zratthi deDu kikkaThA // 16 // zramanAmika tassa ganaMtare'vi pritaravAhiNi taha zradevi / bAhirapavahAca tadeva anAki pUe vadaMti suchu // 17 // soziya vahati arunADiyA tad kannaghamahinAsaMtarA / punniya munniya nAmI varhati soNiya taha pUje araMta // 18 // zraggita tasu vAyu sayAvi aMgi ganne'vi Du pAvataraNasaMgi / / pakulai so somAhArameva zrairanigaMdha sujhara tadeva // 18 // erisa asurakanara ahave nAraya jima kA azka 378 saptarIkA. 11 200 11
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ mei / paTuvayA sukhevi iya goyameNa paNa miya vinnarAna kolageNa // 20 // ghutta - zraNuma tumha pAmiya pirakacaM sAmiya [ miyAputta niyakhoyahihiM / AiTa vIrihiM caramasarI rihiM cazliya so irisiyama lihiM // 21 // jAsa - miyagAmada | bhanidiM vaccaMta sirigoyama nivajavalihiM patta / muttimaMta kiri eha surahuma zraha ciMtAmaNi atulaparakam // 22 // devi miyAvara piciya nayasiddhiM zravaha jaMpara puNa vayahihiM / AsaNa mihivi tarakaNi uyi zramiyamehabudhihiM kiri puchiya // 13 // sAmiya mha Nuggaha kicha niyapayakamagharihiM jaM divajaM / amda moraha salu vi si a zramiyarasaghuTihiM pi // 24 // kajA kiMpi mahAsaciva rucar3a taM vila / goyamasAmI to pacaNe miyAdevi taM kanni suI || 25 || icchA amda tumha suyapirakali tarakazi taM nimuNe vi viyarakaNi / sahayaputtacaSTharo siMgAriya zravi goyama agara dhAriya // 26 // suhagurucara hihiM raMgi namAvara dhammalAja piya bullAvai / epi kati naTu amhi ihAgaya paDhama jAya jo sthi turaMgaya // 29 // jAsu rUva sikhaputtar3a tula baha minihiM bahu pahilA | dhammasIti tadaMsaNakAraca migA jAI to paDu zravadhAra // 28 // jayavaM taM na ko'vi biyA sAmi kaI pue taM varakANa / to goyamagaNaharu taM cAsa lAkha daMtakaMti ullAsa // 27 // tiyaNaguru siri vIri payAsiya tassarUvi madamaNa unAsiya / jai evaM tA sAmi visaMbada kha ka ittha vi dhariya aNuggaha // 30 // | zya miyadevivayaNa zraniya goyama guru saMtiya bahumanniya / joyaNasamaya tassa kA pasala to tarANi tresa nivattanaM / // 31 // sagamIya thAhArihiM to pUriya noyaNa vihi samuvi kiri cUriya / saMkakhabaMdhavi sA zrArisiya gidavAra 377
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadaMza- // 19 // " jA Aviya harasiya // 32 // niyamuhabaMdhavi sattavacali to miyadevi jaNa kari aMjali / tumha vi muhapattIya muha saptatikA. DhaMkaDu zrAgacaMtacittimAsakahu // 33 // to nImahara bArugghAmA tarakaNi karahigaMdha saha sAmA / sappamamaya gomamaya sarijana jo pasaraMta hoi nahu~ pichau // 34 // annagaMdha udharasa laheviNa sakhavale avasara jANe viNa / dIsai aMga-15 zrAhArihiM pIeDa nayaNa vayAnAsA parihIeDa // 35 // parikattapattamanammi soya tarihi tujA parikaviya toya ra *so khulA calA AhArasanna lughala rasagiza akayapunna // 36 // ghattaso tattha khulaMtana kammirukhaMtala lomAdAra kara saddha / puNaravi nIhAriya rogihi nAriya pUittaNi dehAla vahu // 35 // jAsa-parisa perakeviNa tassarUva goyama gaNanAyaga vissarUca / varagga anaMgura dhara citti ciMtazya aciMtiya kammamatti // 30 / / miyadevi aNunnA sadivi devA sirigoyama calIyana zraha tadeva / saMpattana paDupayajuya name karakamala jomi iya vinnave // 35 // tumhANa zrANa paDu siri dharitu havaM vijayarAyanavaNammi patta / jaha kahiya tumhi taha gheva di maI khorUva naMdaNa aNika // 4 // Aisaha nAi maha taJcaritta eyArisa so dRzya kiMnimitta / kammANi teNa kaha ajiyAI atirakANi ya jiNi saGgiAyAI ||41||shy puchiya satthamaNeNa teNa pahu bakare mahurassareNa / ityeva asthi pura sayavAra tihi rAya Asi dhaNa-3 va udAra // 42 // tasseha vijayavazaNanihANa varakhemaya dhannadhaNoDavANa / jasu kesara paMcasayAI gAma nANAviya- e evaemaennirAma // 43 // ikAItihiM racnamavAsi jasu summA cittihiM ksai vAsi / jo pAma saGgaNatoyapAsi mahukUma karevi nigyaNamahAsi // 4 // ciMtAhigAra gAmANa tassa appiya niveSa nigpaNamaessa / gAmINa loya ussaha 378 RRCH
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ kareNa so pImA thAkUracaNeNa // 45 // nahu tirakapuraka soyaha gaNeza vinatI kagnihi nadu sunne| nisuSaMtu vi zrasu-1 to va hoizca rarosa samupadeza 46||shaalaai daMjAdApavaMda mipA niyasthihiM una laMca / khoyaha saMtAva vAra vAra nahu 'sthiya satthaha kuNa sAra // 7 // taka taha tAmajha nikhurehiM daDhalejumuhikasamuggarehiM / kivigutsihiM *baMdha saMkahiM udhara raMdhara aggalehi // 40 // na kayAvi dayAparayA zmassa loyANamuvari kayaniggahassa / zrazvu yazaniiMghasassa nahu dhamma vasai khalu citti tassa // 4e // nahu lAi sajAi pAvakamma ajha akajA payamez mamma cAI mAI gamai kAkha eyArisa cira kuvicca kAsa // 50 // uppanna akayapunnassa tassa navi tammi roga solasa avassa / jarakhAsasAsa taha kuchisUkha azphussaha urakara kannamUla // 11 // taha tharisa jagaMdara dipuiti sUcuava taNu parisamiyakucha / taNudAha jalodara sosaposa icAi suphussaha kammadosa // 55||shrnnuhvsh havA zrazhIpadIe zrAmayavasi namIyaca puskarINa / to daMsiya agayaMkArayANa tappariyari bahuguNakArayAe / / 53 // tehi vi paricattala so adhanna jima iMsihi nizvaranIrasunna / to zraddarudda kAhihiM marittu paDhamammi narai ikAi patta // 24 // tihiM sahiya |'raka tariya so ya miyavijayarAyacaMgaya soya / saMpatta napuMsayadehageha sukANa zramaMgala paDhamareha // 55 // sirivImAranAhi jaha goyamassa miyapusacariya pajaNiya asassa / taha jaMbU aggai suhamasAmi arakAya vidhAgasuyaMgAmi // 56 // vaha mara nisiya khesamitta jaM itva jAya maha paya asutta / miThakara taM save khamaMtu sitamagi muji ajiramaMtu 379
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ napadaMza: // 1 // // 57 // pattazya miyasuya saMdhIya guNagANuruMdhiya gAhAbaMdhihi maI kahiya / niyamaNi parijAvaI te suha pAvaI maNvaya- matikA. gihi gahagahiya // 17 // ||iti mRgAputrasandhiH // zratha jinaguNotkIrtanena bodhistaparItyenAbodhiH, etadarthozAvaka kAvyamAhavannaM vayaMtA jiNacezyANaM, saMghassa dhammAyariyAzyAeM / kuNaMti javA sulahaM subohiM, avannavAraNa puNo zrabohiM // 5 // | vyAkhyA-varNa vArNavAdaM kIrtirUpaM badantaH prajapanto javyA mAnavAH kurvanti sukhanAM subodhi samyagdarzanarUpAM pretya dharmaprApti dhiH, paraM keSAM varNavAdamityAzaGkApanodAyAha-jinAnAM caityAni cetaHprasAdajanakAni pratimArUpANi saMghasya cAturvarNasya zramaNazcamaNIzrAmazrAjIlakSaNasya tathA dharmAcAryAdInAM prazaMsAparAH sukhanavodhayaH syuH, tathaiteSAmavaNavAdaparA:] | sattvAH paratra purkhanabodhitAmarjayantIti kAvyArthaH / na ca zrIsthAnAGge-"paMcahiM gaNeviM jIvA sukhjbohiyttaae| kammaM pakaraMti, taM jahA-arahatANaM vayaM vayamANe, arahatapannattassa dhammassa vamaM vayamANe, zrAyariyanavajkAyAeM varSa vayamANe, cAuyamassa saMghassa vajhaM vayamANe, vivikkatavabaMjacerAthaM devANaM vanaM bayamAe~" iti / tathA-"paMcahiM gaNehiM 4 jIvA usanabohiyattAe kamma pakaraMti, taM jahA-arahaMtAeM zravana vayamANe, araiMtapannasassa dhammassa zravanaM vayamANe, AyariyacvanAyANaM avazyaM vayamANe, vivikatavabaMjacerANaM devArya avalaM vayamANe ci" 380 // 10 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ MANAKAMANANAWA4% zrathAtra zrIcaIdAdiguNavarNavAdopari zrIsubuddhisacivodAharaNamAkhyAyatekAzyAmAzyAmitakSepirAjavaMzyAsyapaGkajaH / zrAsIhAsIkRtArAtirvijayI jayapatiH // 1 // tasya ghedhA'pi saki. mantrI gantrIva jAravAT / rAjyalArasya sarvasya yo vizvasyAsti vatmataH // 3 // sarvajJAjhAvidhijJAtmA yo'nUtsadgurujaktijAka / zrImakinamatAmjoje bInA yanmatiSaTpadI // 3 // guNavarNanamevAhadgurUNAM guNadhAriNAm / yaH kurvannatinaimadhyaM / / samyaktve kurute nije // 4 // tasyaivorvInujo devapUjAvyApArasAdaraH / zivanAmagatAzarmA somazarmA purohitH||5|| ravicanjaprakAze'pi yadIyasvAntavedAdiH / mithyAtva vAlasandohaH prasasAra sustaraH // 6 // athAnyadA satAsIna rAzi mantrisamanvite / purohito'vadadbhUpaM kizciAtaM tvayA prajo // 7 // nUjA'vAdi kiM tanostataH so'pyUcivAnidam / svAminnaho vaNigdevA nIraM zIrSe purA'vahan / / // tataH kautukinA rAjhA pRSTamaMtata kathaM bhavet / zIDamIyAM yato'dyApi dRzyate hominI sphuTam ||e / zrutvetyabhAtyavakrAmapazyanmedinIzitA / yUyametavijAnIya vAbadIti ki1 meSa joH||1|| zamaH pratizavAcArAnnioMThyaH khalu niSThuraH / davaH pratidavenaiva pratiSadhyaH sphurajhiyA / / 11 // hAsya-4 masthAnika vetanna soDhuM zakyamAtmani / vimRzyaitadathAcaSTa mantrI zRNuta tAtvikam // 12 // purodhAH satyagIH kiMtu mUkhavArtA na ghettyasI / tvamevAkhyAhi tattattvamityukta nUnujA'vadat // 13 // pratto purA yadA daityAH samutpannA janAdanAH / / |tadA tadAtaGkavazAsuH sarve murAstvarA // 14 // trayastriMzatkoTimitA daityajItyA prakampitAH / svacatudaza ratnAni / 1 AsamaMtAt zyAmIkRtAni dveSirAjavaMzyAnAm AsyapaMkajAni yena saH. 38
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. // 11 // vAdherantaragApayan // 15 // sadamIkAstunnadevaducanjamukhyAni nItitaH / tato daityakSya jAte kArtikeyanujojasA // 16 // khakharazaMparArabdha mathanagAdhavAridhaH / merumanyAnakItUtaH zeSanAgazca netrakam // 17 // jaI ravAdhikasthAna satramAtmA himAcalaH / sarve vilo mituM sagnA haSamanA divAkasaH // 18 // mahAramnamatho jJAtvA suranchaH procitrAna surAn / zranipTAriSTasandAhaH kazcitpatsyate'tra joH // 15 // utpAtajAtaniryAtasamarthamavanItaTa / zrInemIzamihAnIyopavezayata joH surAH / / 30 // devAnyathana yA svAmI kAruNyana samAyayauM / dAkSiNyanidhayaH prAyaH padArtheSu mahAdhiyaH // 21 // naikAkI zAjata svAmI mahAdevastadantika / sthApayAmAsa maghavA jajhire nirjayAH surAH // 22 // ratnAni jagRhurdevAH svAni svAni yathAkramam / citta mumudira bAr3ha gopitArthasya vAjataH // 23 // na kizcidAgataM zaMjo ge zrInemisevinaH / punavijJAmayAmAsuvAridhi vibudhavajAH // 24 // taddAsyAmo mahezArthamaya yannirgamidhyati / iti saMtoSya taM vAcA methuH / pAthodhimaJjasA // 25 // tAvat pAtAlakumnenyaH kAlakUTaH samutthitaH / sphuTatyevAtitaritaM carvitaM bahupAemuram // 26 // viSogralaharInista saMjakurkhasacetanAH / sahasaiva suparvANaH prapetuLakulA nuvi // 11 // samutpede'psaraHsArthe hAhAkAraH suninaram / mUlakSitiriyaM jajJe khAje'smAkamasaMzayam // 20 // jagadaGgikRpApAtraM tAvat pranuradhAvata / pIyUSAnayanasyArtha) | kumlamAdAya mastake // 29 // tAvaSThamnurajASiSTa mayi satyapi sevake / svayaM kiMgamyate dehi ghaTaM yena tadAnaye // 30 // zratyuttAkhatayA'cAkhIdIzaH kumnazirAstataH / samAninye sudhAM svAmI tatpAnAdiviSANam // 31 // jIvayAmAsivAna vegAt susthaM jajJe jagatrayam / iMphohinI sthitA zIrSe tataH paramihAItaH / / 3 / / gantI gargarI zamnorupayadyApi vI-1 382 // 19 //
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSyate / vAste surasaritpUrva tRSNA tadapi nUyasI / / 33 / / ityukta mantriNA jUpaH prahasyoce purodhasam / kIraguttarametena dudade nirmakhamedhasA // 34 // vilakSAsyastataH so'sthAdasthAnakRtanarmaNA / karmaNA'varNavAdasya khiptaH pApaikatAnadhIH // 35 // varNavAdena sAdhUnAmaItAM cApi dhIsakhaH / saukhyasyaikanidhi 'mutra cApi paratra saH // 36 / / atha varNavAdopari dRSTAntaHpAmakSiputtammi pure nivasa kosivaga vAni zrAsi / zrAz2amma daridoso doso vahacheya micassa // 1 // tattheva vAsahaivarako imo sussAvaLa vasa darako / bAkhavayaMso so kosiyassa sAhUsu jattira // // kosiyago puNa dhijaznattala tatya somamo nAma / asthi diDha jAzmacammattamaNo samaNarosilo // 2 // tapyAmivesiDa kosina ya te doviegagohiyA / kAridhIe vahI kiM puNa niMbahume camiyA // 4 // zAha anayA nayAja jo jo kahiMvi avaviyo / kosiyapura vippo saahuunnmymmukssvsh|| 5 // nisuNa nadu pamisedaza tusiNI ciIya kosiygo| aMdhArayammi guliyApakassa naNu muguNiyA sohA // 6 // ityaMtarammi tatva zrAgaDe vAsabo suvAsilo / zrAjAsina ya so somameNa suhina tuma jAjadda // 7 // to vAsaveNa jaNiyaM avaha kiM no kupatayA tumhe / kiM harisiyA va dIsaha atakkiepa'ka bAjeNa // 7 // to teNutuM no kiM pi tArisaM vAsaveNa saMvattaM / na tahAnUyaM jUyANa sAhuniMdAi avaraM jo|| e paritosahetunUyaM tumhArisANa etya ae / to kosiddha paryapa aho mae kimiha avaraI // 10 // ujhavai cAsavo aha nivArivaM tarasi jara na vAmavayaM / to ramitA annatya jAsi na kahaM tuma mitta ||11||eyaa vippArDa susAhuniMdA alappadappAuM / tumamasi 383
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza #? Call pAvidhyaze o sumati sarya rAnehi // bhare ko tumamettha keriyo dasisu sAhuvaggaM jo / jAuMsi sahasajI ho / va saMpayaM dhi tavavidho // 13 // te soyavakriyA jo annavAla tanuM samunnakhice / to dhAraka sidhivaze taM soyaM kerisaM phahasu // 14 // dhikAilA palaviyaM purANavakaM susesa aviya / bayaNataNeNaM kiM tasi galituraMgu va // 15 // tadyathA - "ekA liGge gude tisrastathaikatra kare daza / ubhayoH sapta vijJeyA mRdaH zuddha manISiciH // 16 // etabIcaM gRhasthAnAM dviguNaM brahmacAriNAm / triguNaM vAnaprasthAnAM yatInAM ca caturguNam // 17 // " to vAsaveSa vaviyaM daMta i tumasi eyarakeNa / tuprANadaMsaNe ciya evaM savadaMsiyaM jamhA // 17 // sarvagato madhusUdanaH / yathA coktam "haM ca pRthivI pArtha vAyvanirjalamapyaham / vanaspatigatazcAhaM sarvabhUtagato'pyaham // 17 // yo mAM sarvagataM jJAtvA iniSyati kadAcana / tasyAhaM na praNasyAmi sa va me na praNasyati // 20 // " tato bhavatAM pRthvI vAsudevaH, jakhaM ca vAsudevaH, zaucaM ca tAnyAmetra kriyate, tato devenAdhoghAradhAvanamasaMgatameva / jaM jayasi muddhA sADuNo tattha " timAtrapramANAM tu bhUmiM karSati yo dvijaH / iha janmani zudhatvaM mRtazca narakaM vrajet // 21 // " tA jutaM dala dAciMtA sayaM parigA ke tujhe tAre koDa kiM muhA jIhAe darja khusi, avasara didhipahA, esa puNa ko sirja amda bAlavayaMso 384 saptatikA. // 102 //
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4- 06110-- MguruNo nidikaMte suNikam irisamAvai muguNaM / pirakaMtANa vi amhANa jeNa nisiyo na maNayammi // 22 // to ko |si panAsa kimahaM DhaMkemi loyvynnaaii| sinbAi vAzNo jaNagaNA ya ko mana avarAho / / 23 // zya jAva ikiyaa| havAsaNa sANAva te palANA to| vayaNaM ajapamANA mANAvagamA vikharakamuhA // 2 // puNaravi dhikrammA so taheva sAhUNa niMdamAyara / kosiyago puNa tappuhipUra aggI vAla va // 15 // vikrAharajuyakhamaho samuveyaM aMbarammi carahai mANaM / jiNasAdunnattiraMgihamANasaM dhammasaghAe // 16 // vijAharI vuttaM pirakasu kahamesa niMdaI muNiyo / tA siraka vehi sAsumeva devasAmA pamika ka / / 55 // viAisaeNa ta solasa jappAzyA mahArogA / dhijANo sarIre donni tahA kosiyassAvi // 27 // sAso jaro ya tehiM rogAyaMkehiM pImiyaMgAto / jIvittA cirakAkha marilaM paDhamaM gayA nry| ||she // jamihI ApatakAlaM somama garuyapuskaviduraMgo / vayaNAmayadomikSo sAhUNamavamavAeNa // 30 // zyaro vi" bAlamiya suciraM navannavaM sadiya muskasaMjAraM / musahavAhI hohI kahaM vi killeNa kammavasA // 31 // iya jo muNINa niNd| kuNa taha'no suNehi kikrAMti / te donni vi saMsAre suskiyA iMti aJcataM // 32 // kevakhamiha jo nimuNai vAraza nahu saMtiyAi sattIe / so kosiya kira sunahabohi jAyaina saMdeho // 33 // // iti sAdhujanAvarSavAdaphakhasUcakaM jJAtam / / 385 hot-warr%20%
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ mamatikA. upadaMza atha ye dharmatattvArtha nAvabudhyante sudhiyate sukhinaH santo navaM paryaTantItyAha annASayA dosavasANujAtrA, muNaMti tatvaM na du ki pi pAvA / javaMti te purUdariddadINA, parammi loe sui vippahINA // 6 // lArasa-mAjAnatAyA dopastasya vazastasya anujAvAttanmAhAtmyAt muNaMti jAnanti tattvaM paramArtha na duiti vAkyAjudvAre kimapi pApAH pApakartAraH, teSAM kiM phalaM syAdityAzayAha-javanti te'jJAnavarzavadA zrata eva zradharmiNaH puHkhadAridyAnyAM dInAH atra jave paratra janmani ca sukhaviMprANAH syuH etatsarvamajhAtRtAjRmnitamiti kAvyArthaH // atra vdhuuctusskjnyaatmaakhyaayte| atraiva hi rAjagRhe gajavAjivirAjiramparAjagRhe / zrImagadhadezapezalamahImahIyo'GgAnAjaraNe // 1 // tatrAsIhAsIkRtadhanabokaH sadApi gatazokaH / zreSThI dhano dhanopamadAnaH sanmAnanUpateH // 2 // tajJAyA'jani nA nirmitanavA kuTumbavargasya / akhivA zavalAH svakalAvisAsarUpAdhayA vijitAH // 3 // catvAra zva pumarthA dhvastAnastithA'rjitama hAryAH / ajaniSata catuHsamayAH sayAvadharNitAstadaGgaruddAH // 4 // dhanapAkhastatrAdyastato vitIyo banUva dhanadevaH / dhana- sadastRtIyako'jani dhnrkssitnaamksturyH||5||jaaryaa AryAcaritA zAsannepAmatho mitho'SAH / veSAkhatakAyA nimAyAH pravikhasahAyA: ||6||shriiraadhaa badamyAkhyA parA tRtIyA dhanA ca dhanyAkhyA / etAH kuTumbajArogharaNakadhuraM 1 paNDitairvaSitAH 13 // --***-*****--***-- 386
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- dharAH prabanuH // // zratha katicidivasAnte svAnte zreSThI vimarzamityakarot / tanujA nanu jAtyaiva hi vartipyante sukhemaite // // kAbidhUH sudhUrvahajAvaM yadi sapanAvamAvahati / kauTumbajAraviSaye tadA javeyustarAM sukhinaH // // sA buskhyA bojavyA javyA'janyAdA navogAthAt mara gRkSato'pi yahAdUtaM hadi sphurati naizcintyam // 10 // tasmAdyukamamUSA parIkSaNaM svajanasAkSikamamUpAm / ityaM vimRzya manasi zreSThI zreSThI kRtAtmapadaH // 11 // saddaemamaemapAmambaramuparamAracayya nijagehe / svajJAtijAtijanatAmamitAmAmavya muktikRte // 13 // tadanantarameSa punarnUtanatAmbUlapuSpaphaladAnaiH / sanmAnya paricarga tatpratyada nuSAH sarvAH // 13 // zrAhaya tatkarAne samarpayAmAsa pazca zAlikaNAn / vastragrandhiniyajJAna pRthaka pRthak vyaktamAkhyacca // 14 // yAce yadAhametAstadA pradeyA avazyamasmanyam / tAH pratipadya tatheti svasthAnamaguH sugauravitAH // 15 // etat kimiti vitarka kurvANo janagaNo'gamaham / ko vetti kasya cetastattvasatattvaM vidagdho'pi // 16 // pracurAH parAkarAdiSu zAkhikaNA rakSaNaM kimeteSAm / zvazarasyaitararthastadAhamupaDhaukayiSyAmi // 17 // ityAlocya prathamA projkAJcake nirAdaratvena / na hi gauravaM gurUNAM vacane khala mandabuddhInAm // 10 // nistuSatAmApAdyAdatA dutaM jahitA hitiiykyaa| zreyaskarAH karAmaprattA ete svayaM guruNA // 19 // ujavakhacece baddhA tRtIyavadhvA mahAprayatena / jUpaekaraemamadhye prgopittaastaatdtttyaa||20||sphrdrrutrcaaturyaa turyAdhuyo samastakAryeSu / bAkAye bandhuvaga paJca kaNAnuhabahAn pradadau // 1 // ete pravardhanIyAH pRthaktayA saMvidhAya kedAram / kAryamidaM vismArya na di 1 satattvaM bAyA. 382
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza | 194 // sodaryaiH suvAsinyAH // 22 // ityuktAste'ya nijaM grAmamaguH prAvRSi pravRSTe'bde / laghukedAre prasarakalayogAt proSTavantastAn // 23 // utkhAya tato'pyAropitavantaste pRthakkayA kSetre / prathame varSe prasthaH zAlikaNAnAmajat pUrNaH // 24 // varSe deto kitI zAlInAmADhakaH samajaniSTa / khArI tRtIyavarSe kumnaH pravabhUva turye'tha // 25 // kumnasahasrANyatnavan OM paJcamavarSe ghanaprakarSeNa / iyatI vRddhirbuddhiprAganyAyanyathA vidadhe // 26 // katiciddinaparyante zreSTha svajJAtijAtimA* mIcya vizrAsya bhojanAdyaM vadhUcatuSkaM samAkArya // 27 // prArthitavAn zAkhikaNAn zrIrazrIriva yatastato khAtvA tAnArpayatkarAje zvazurasyAdhyakSamanyeSAm // 20 // zreSThyAcaSTemAM prati tAnupalakSyA tikhandhalakSyatvAt / maddattAH khalu naita tattvaM vada sA'nyadhAt svAmin // 2e // te tUjjitAstadeva hi lakSIrAkhyanmayA''zitAH kaSataH / khAtvA''jaraNakaraDAUnA janAnandinI pradadau // 30 // dhanyaMmanyA dhanyA vijJA vijJAya samayamAdvaitam / pazcApi saprapaJcAH svAmiMste jajJire rucirAH // 31 // jugRhakoSThAgArAntarnihitA madIyajanakagRhe / santi tatastvaritamamI zakaToSTrakharairvRpairmahiSaiH // 32 // zrAnAyya gRhaM pUraya cUraya durbhikSapAtajIjAram / taccakre sa tathaiva hi tadguNasaMvIkSaNaprItaH // 23 // praNigadyAbhiprAyaM pamala zreSThirAT svajanavargam / kiM sAmpratamatrocitamAha sma se yUyametra jAnItha // 34 // Akhyadaya khyAtayazAH pratha| mojkana dharmi] kojchatikA / rakSA ugaNotsarjanaparAyaNA vasatu madde // 35 // zAkAnnapAkakaNasaMzodhanadalanA diz2uktisAmagrI kAryA hi jogavatyA rasanAparijogasukhavatyA || 36 | zrIzAkhizAkhikaNapaJcakarakSaNa saMsphuradvicakSaNatA / maNiratnAdyamazeSaM rakSatu khalu rakSitAkhyavadhUH // 37 // zrajJAkRttUryAyAH zAlikApraguNavRddhivaryAyAH / sarvo'pi gRhajanaH / 388 saptaThikA. // 194 //
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdiSyAH suguNarohiNyAH // 38 // kauTumbajAramAropya zreSThI svasnuSAcatuSke'sau / svayamArarAdha dharma jainamazarmApadamajasram // 35 // zrAstvevamityudIrya prayayau svaM dhAma tatsagInajanaH / medhAviziroratvaM dhanyaM dhanyaM hi manvAnaH // 40 // atrAnyA'pyupanayagIH spaSTA SaSThAGgamadhyajAge'sti / jambUpura : sudharmasvAmikRtA vistarevam // 41 // dhanyastathA gururamo jJAtijanaupamyajAkU zramaNasaGghaH / vadhvastathA ca javyA vratAni khalu zAkhipaJcakAH // 42 // yatrojjitA'pAsya kahAna kSaNAtsA, duHkhinyajUtkarmakarIva dAsyAt / tathaiva duSkarmavazena jantuH, paJcabratI projna jAtamantuH // 43 // ajJAnatA doSanirastatastvaprabodhasaMjAtasamastaduHkhaH / baMjramyate durgatijAlamadhye, sarvajJanirdeza viddInacetAH // 44 // // iti vadhUcatuSkakathA // puNyodayaM vinA dharmamArgo na ityeta pari kAvyamAhasodaNaM nae koi jIvo, jisaM samujozyanApadIvo / modhayArappasaraM dalittA, picher3a nivANapadaM pattA // 61 // vyAkhyA -- puSyaM dharmastasyodayaH puNyodayastena kRtvA punaH ko'pi jIvaH pacendriyadhinA janyaprANI sa kIdRg nRzamatyarthaM samudyotitaH samyak projvAlito jJAnarUpaH prabodharUpo dIpo yena sa tathA muha vaicityaM mohayati matibhramamApAdayatIti mohaH saptatikoTAkoTisAgarapramitasthitiH sarveSAM karmaNAM madhye mohasyaiva prAdhAnyakhyApanArtha tadadbhibhAnaM, sa evAndhakArasta mojarastasya prasarastaM dakhayitvA prekSate avalokayati nirvANapathaM mokSamArga prayasAditi kAvyArthaH // 389
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza 195 za tatyaMtarAyA Saye pasiddhA, kodAiyo verigaNA viruddhA ( samiddhA ) / iti te dhammaNaM leNaM, ko nijipeI na te baleNaM // 62 // vyAkhyA - tatrApi yadi kadAcitsamyagjJAnodyotayana mohamahAtamaH samavAyamapAkRtya ko'pi prANI siddhyadhvAnamIte tathApi mArgAntarAja vairiNaH prajUtA vimavyUha vidhAyinaH tadeva vyAkurvannAha - tatra mohamArgaprasthAyinAM janyAnA - mantarAyA bahavaH pracurAH prasiddhAH santi / ke te ityAda-- krodhAdayo vairigaNAH krodhAdiryeSAM te krodhamAnamAyAlocAdayaH pratyekaM te caturvedAH saMjvalanapratyAkhyAnAdyAste jIvasyAntarvAsinaH zatrurUpA eva santi paraM kiMcatAH ? samRddhA baliSThAH te haranti dharma eva dhanaM dharmadhanaM balenApi balenApi puNyarUpaM svApateyamapaharanti aneke'pi siddhipathapravRttAH santastai vakhitAH pazcASA khitAzca zrIbhuvanajJAnuvattathA kazcittAnantaraGgavipadA nirjayati janyo manovalamAhAtmyAttAdRgasadazastracetaHmAganyAditi kAvyArthaH // pAvA pAvA parisevamANA, dhammaM jiNuddiSThamayANabhASA / annANakaDehiM kayAnimAyA, khivaMti appaM narae zrayANA // 63 // * vyAkhyA - pApAni mahArambhasaMbhUtasattvapraNipAtajAtAni pAtakAni pApAH pApasevinaH prANinaH sevamAnA jajamAnAH, kiMbhUtAH santaH 1 durgatigarttaprapAtukajantUnuttamasthAne dhArayata iti dharmastaM dharme jinoddiSTaM bhagavatpraNItaM na jAnantaH ajJAyamAnA khajAnAnA ajJAnaruSTaH pazcAmyanusevanabhUmizayanAnuzI khananI rasAzanaparijana samujkananagara nivAsavarjanazI takA 390 saptalikA // 185 //
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 * ** 4 sasuzItalAjAnamAnazInagarapavAlAhAdhisAinAnAmyamaunasamupahanAyatanuklezaiH kRtvA Sarya mahAtapasyAkAriNa iti kRtAnimAnAH prajUtAhArAnijUtAH santaH hipanti zrAtmAnaM narake zvatragatI ajJAnAhubodhAvarudhAmAna ityarthaH // trA zrIpaJcamAnamarUpitaM pUraNAkhyAnamAkhyAyate, tadyathA- . zva jaMbUdIve jArahavAse gupohacAvAse / vidhagiripAyamale vijakhasikhApaTTanarayUkhe // 1 // mANaharajaNavesamI vijelanAmammi sannivesammi / sikI pUraenAmo kNcnndhekomishrniraamo||2|| tassannayA kayAI jAe puvAvarattakAkhammi / suhasikAigyissa ya cise ciMtA samuppannA // 3 // asthi pajUDha ghaNavanasaMgharDa maMdirammi putravasA / to mittanAzvagaM AmaMtitA subaDumAeM // 4 // tappaJcaraka niyajighamaMgayaM saMgayaM guNagaNehiM / savina kuTuMbajAra sayameva ghaDa ppujha pasaM // 5 // dArumayaM niyahatthe karitu pridriysyesNbNdh| givihassamahamavassaM pAribAssa pabaUM // 6 // tatto * taheva kArya taM saba esa giehae diraka / ucae tavokammeNa aIva jaggeNaM // 7 // pAraNadivase hiMma jirakaM naya| rammi aMtapaMtaghare / canapurUyaM pamigaDga gahiya kare pUraNatapassI // // pama padamapuDhae dIpApAhANa taM smppe| jaM docca taM suNayAeM dANaM kivAkhuttA / esA macakancanAeM tatie purue para jA jirakA / pama turiyapugae thAhAra appaNA taM so // 10 // pi gavIsavArA parakAkhittA jaleNa avirasaM / asaemasaMto saMto game kAlaM sudIhayaraM // 11 // vaha pakataM nAUNa yAlaNo apaNo sa pUraparcha / uttarapuravizae disAe jattaM paricayaz // 15 // aha zAsi apiMdA camaracaMcanAmeNa rAyahANI to| pajhipunnavAlasavaSTharAI pAkhisu pavA // 13 // mAsaM sNlihiy| 391
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza // 176 // taNuM maritu asa vihIra annANo / camaracaMcAi do cabatrano camaranAmo ti // 14 // tayaMtaraMmeveso dinnANaM saptatikA. pataMjaI niyayaM / zranoei suhammAsajAsamAsIemaigaruyaM // 15 // sIdAsazovaridhiyamaNegasurase zisevazitakamaM / sakaM marAsiyasammadiparivariyaM // 16 // niyasI sovari kayapayameya mimo pAsikaNa na ruho / jo jo zrasurA vacca eyaM vAreha dhiyaraM // 17 // to tehiM samullaviyaM sAmI esA viI tihuyaNassa / vizivAre sakkA na sakkatiyasAsurehiM pi // 10 // ko choyalAI khaMjara sutirakale kesarakalAyaM / ko kaMsariyo civaI kareNa cirajIviyAkhI // 19 // 33 vRtto'vi na cira jA tA sayameva esa rosilo / ucyi padasAlaM pavisittu khapeNa camariMdo // 20 // phaliharayaNaM parindiya tatto eso viNiggajaM turiyaM / bahuM cappala nahayanammi aidI harosataNU // 21 // tatto sajIviesI vIraM vinAya suMsumArapure / adhamanattiyabhigarAipa kimamAvannamaisattaM // 22 // vaMdittu evamarakara nissAe tumha devarAyamahaM / jippemi hosu saraNaM varja garcha camarAriMdo // 23 // karakaya savalaggala niraggalo mayagalo va dappiyo / uppa aMbarapadmasaMkhadIvoya hisamUhaM // 24 // sigdhamavakkamamANo patto sohammakappamAinaM / sommavasyamada vibhASamAgammigaparaNa || 25 // pacamavaravezyaM akkamitta bIeNa taha summasanaM / zraruhiya mahAsadeSa evamugyo sicaM laggo ||| 16 || ahaha kaI nae jo suriMda maha matya javariM gharaMto / tuha pAe na Du bhaeyaM mammi saMkaM samuvahasi // 27 // a na dosi phukaM tumamerisaDuvayaNamastuyaM purvi / sakko nisuSiya rugho dhittaNamameyassa // 28 // iya ciMtiya akkosa taM tArisamasarisaM pakSavamANaM / re zrappatthiyapatthaya garjasi nae anilajA // 2e // ii nAsiro suniya // 196 // 392
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ magi va udaggajAlamAkhiI / ghamarassa haNaNahejeM kareNa kukhisaM muyaz sako // 30 // zrAgaDaMta vajAM viliya jayajIyamANaso camaro / panchAmuho palANo ahosiro upATha ya // 31 // saMjaggamanamavimbo jIta niggsiykNvvrhaaro| nassaMto seyajalaM varasaMto karakalAlesu // 3 // jayavaM jatyasthi para tatthAgatUe sarapamalIyo / doeI pAyANa mahaMtarammi kuMthu va sa paviNe // 33 // ciMta sohammiMdo sAmatyaM kattha erisamimassa / jiNajivanAyagacezyanissAe hiyassa cama rassa // 34 // na hu sappaM pai pasara nalalo naGaliM viNA hiM jajhiyaM / muMjo na meDvAyaM viNA vaha naNu sasArattaM IA35 // sabo'vi esa mahimA himasutukSassa vIranAhassa / ja madhuvari sameTa urpha sohammakappammi // 36 // to uhiNArA jisaramAlozya appayaM sa nide| ahaha akaGamaNakAyArAyaraNaM dhuvaM laggaM // 33 / / sAmmiyasammANANe tannidamgaho mae vihila / arihaMtAsAyaeyA jAyA me maMdapunnarasa // 30 // evaM ciMtittu maNe sakko vaDANumaggamAgamma / khaTTa saMhAraDaM bar3AM calaraMgulapahumasaMpattaM // 35 // niggaThasu jo camarA muphosi jiesavIrasaraNee / jayamasthi mamAhiMto na hunaNu tuha tuladhammassa ||40||shy butte sakeNaM tatto nikkaliya tassa miviTa so / dovi sanAeM pattA baMdiya sirivIrajizapAe // 41 // camariMdattaM pattaM viphalaM jAyaM khu hoNasattissa / anAekadhvasa jamihI saMsAramavi ghoraM / / 4zA jai puNa koNa viNA'vi DuGa dhammo jiNassa teNa kaLa / to takyakiriyAe sAphalaM nannahA kiMci // 43 // evaM pUrapariyaM muhitu annAyakaSNujaNaM / preNa vaJjiyavaM sajI hoyabamarihapahe // 4 // ti pUrapAkhyAnam // 393 zya vRtte sakesano camarA mukkolicattui maNe sako / ACARRY
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. // 1 zrayApTamadavyudAsopari kAvyadhyamAha na jAgavaM hiyayammi kubjA, kulAnimANaM puNa no vhijaa| // rUvaM navaM issariyaM anavaM, khaI subuddhI na dharija gavaM // 6 // ahaM khu khoe pakhavaM bassI, supAhiu yA zradayaM jsNsii| lAne'vi saMte mu na hujA, tahappaNo jakkarisaM na kujA // 65 // vyAkhyA-neti niSedhe jAtigarva mAtRpakSagarva hRdaye kurvIta, kulAjimAna pitRpakSAhaGkAraM punarno bahet , rUpaM ca navaM ezvarya pranutvaM apUrva cakAro'nukto'pi zeyo'tra bandhyA saMprApya subuddhiH sudhIH pumAn naiva dharet garva, etasmin garve kRta paratra nave nIca tinIMce kulakurUpAdikaM prApnuyAt narastassAgoM heyaH nopadeyaH satAmiti kaavyaarthH| zragre14tanamadAnAha-zraI khu nizcaye khoke jaganmadhye basavAn na matparaH kazcit , athavA'haM tapasvI tapolabdhimAn zrutA dhiko vidhAna vA'thavA'hakaM yazasvI kIrtimAn , atha ca satyapi rAjyasamRddhyA dilAne mudito haTo na javet , tathAsmanaH svasya utkarSo'pi na kArya iti kaanyaarthH| tatra jAtimadopari vipakamAnakamAiatraiva hastinApuryAmaryAtakodayavidi / brahmadevAiyo vipraH somadattAtmajo'navat // 1 // zaizavAdapyasau kurvanna1 ariH zatrurevAtAkhasyodayaM chinati tassAm. 394 vasya cako'yavAhaka yazasvI kAmadhye balavAna na matparamAryo heyaH nopAdayAna naiva dharet garva, paca navaM // 17 // XXSAR
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharva jAtija madam / vAryate'nArya AcAra ityavAryata gotrjaiH|||| tathApi vAmavIyAM sa jAtimanyottamA badan / / anyadIyAGgasaMsparzamapyapUtaM hi manyate // 3 // prativekhaM sacevaM sa snaanmsnaatnojnH| samAcarastRNaprAya gaNyatyakhilaM janam // 4 // zranyadaitatpituma'tyA tatpAvitryAtiroSiNA / janakasyAspade cakre purodhA anya eva hi // 5 // brahmadevo'tha niInyIya pApamAnajAk / vyApArarahitaH paurainiHzaGkamupahasyate // 6 // tataH sa cintayAmAsa vizvAvizvAsavAsitaH / tatra kutrApi yAtAsmi yatra nAzRkSa IkSyate // 7 // na jAmyati kacinmArge busstivyaaptisushddintH| nirjagAma tato'TavyAmaTatyekAkikAzritaH ||||avidnmaargmnyessukumbplyaamupeyivaan / nAntastatraipa tAneva pazyati samaya iSitaH // e // viraSA virakhA jo no venavAnasmyahaM bijaH / evamapyukSapantaM taM spRSTavAnantyajo javAt // 10 // zazApa 4 dhIretaM nindana kaTukayA girA / suSTu ruSTaH se 5STAtmA jarSAnovAsya zatrikAm // 11 // mRtvotpede'tha tasyAGgajatve neSa surAzayaH / damanetyAkhyayA jo kANaH kunazca khaJjakaH // 12 // capejakastarAM mAtRpitrorapi sa vAmanaH / pravardhamAnaH pApapritikarakamakRt // 13 // nUyAsyanAMsi nirmAya mAyAvAnmRtyumAsadat / prathamazvasaMvAsI samajanyeSa nArakaH 4 // 14 // tato matsyanavaM prApya punarathiko'navat / prAntvA narijavAn prAyaH zvaneSu punarapyagAt / / 15 // hInajA1tiSu sarvAsu samutpaca sumnaaH| mahApurakhAnyasaGgyAni sehe dehe'tipAtakaiH // 16 // kRtvA bAkhatapaH kaSTamajUjyoti knirjrH| tato'nna jarate padmakhaTAkhye prakaTe pure // 17 // kundadantAkhyapaNyastrIsUnumadana ityat / surUpaH sakalaH 1cANDAlapasyAma, 2 mahAvAn pracavit . 3 so'ntyajaH / dvijamiti karmAdhyAhAraH. 395
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. upadeza- // 1 // saumyA sujagaH zAstraviyA // 10 // paropakArakAmnIrastathApi jano'vadat / kimepa gaNikAputraH kIyete hyatirUpa- sAk // 19 // mugdhAntaH patito madyavinavati SakaH / yAdRzaM rUpametasya guNavattA ca yAdRzI // 20 // tAdRgvidhA | yadA jAtistadA svarNa hi ramayuk / gupairasthAnasaMsthaiH kiM kriyate gatagauravaiH // 21 // campakanagamadhyasthA medhyA'pi nAre |zirazcaret / ityAyAkarNayankarNapuTAyAM kAlakUTavat // // viSamazcintayAmAsa dhigme janmAdhamAdhamam / taavtkevchin| matvA''sannopavanagaM mudA // 23 // gatvA natvA papau tasya deshnaamRtmdbhutm| murkha nRjavaM babdhvA sukRtaM yena jntunaa||25|| na kRtaM kiM kRtaM tena dharAjArAnukAriNA / zravakezisumeneva nirarthenAvatAriNA // 25 // taddezanAsudhAsvAdAdAnandAnyudayAdhikaH / nayA zaninAmAzIsa nijAyajanmatAm // 16 // dhigjanmajanmAracyAkhyAdyadyayAvRttamanvat / gaNikA-15 ramajaparyantaM kevalajhAnavAn muniH|| 27 // udbhUtAlaGgavairAgyaz2AvanAjAvitAtmanA / yayAce jagavatpAH pravajyAM mokSasAdhinIm // 28 // dIkSaNAnaIkhurjAtirapi pApaparAGmukhaH / eSa zrArAdhako jAvItyavetyAropito vratam // 25 // samya-13 gArAdhya cAritraM bahukAkhamakaTamapaH / pAdapoSagama jeje'nazanaM svAyuSaH kye // 30 // svarge svargitvamApto'sau turye mAhe nAmani / videde nRtavaM prApya sidhisaudhamavApsyati // 31 // jAzmaeeikeNa vi patto kuMvattaNaM diyavaro ni / sabamaehi kaI puNa hoiiMti na saSaguNahINA // 32 // ||iti jAtimade viprakathAnakam // 1 vigjanmA dvijaH 396
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ zratha kukhamade zrIvIradRSTAntaH zrIzrAdinAthaH prathamo jinenchastasthAvayodhyAvahirAnatenchaH / jagAma cakrI jarataH prakAmaM, tamudyato nantumikhAkhalAmam // 1 // jIvo marudaityanRNAM sa natvA, prAhItsanAyAM tu vinA jina tvAM / ko'pyasti kiMjAvukatIrdhanetA'vasarpipInUraparaH prcetaaH||2||uuce pranuste tanayo'sti pArivAjyaM dadhAno'yamaho bisAri / jAvI marIcirate tripRSThaH, proM hrivairidvaambuvRssttiH||3|| videhamUkAjidhapuryavakrI, kRtasvadRSTiH priyamitracakrI / jAvI tataH prAptajavAbdhitIraH, 45 so'yaM caturviMzajino'pi dhiirH||4|| zrutveti cakrI bharato'pi jAtvAkhyAti sma tasyAntika eSa yAtvA / cakyaca. kitvamidaM na mandehitA parivrAjakatAM ca vande // 5 // kiM tUditaM tvaM naviteti vetrA, prItaM vaco'ntyo jagavAn svpitraa| AIntyametatrijagatsu vandyaM, vande tatastvAmadhunA'pyanindham // 6 // pradakSiNIkRtya tadA trivAraM, takaM namaskRtya sannatijAram / sadrUpazolAjitanavyakAmazcakryAdimaH khaM sa jagAma dhAma // 7 // etacaHsaMzravaNAnmarIciH, samunbalan vA] mrutaa'bdhiviiciH| cittonnati maMku sa vAvahIti, trirbAhumAsphAsya sa vAvadIti // // jAvyasmyahaM jAgyavazAdideva, prAntyo jinazcayapi vAsudevaH / kukhaM mamaivottamamadya sAraM, sa prApa tannIcakukhAvatAram // // pazonAjitanavyakA bAvahIti, tritrAmA prApa tannIcakulA yapi vAsudevaH / kukhaM marmavAhati kukhamade zrIvIradRSTAntaH // kima, 2 dRSTamanAH sa cakrI. 1 devadAnavamanuSyANAM madhye kopi jIvaH tvAM vinA'paro'syAmaksapiNyA bhAvI tIrthakaro'sti kim. 2 dRSTamanAH sa cakrI. 3 jAtu kadAcit. 1 mandamIhita yasyAM tAm, 5 vAtrA. 6 ivArSe kAzabda: 397 upa. "
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA 1 // ra " zratha rUpamado yathA sanatkumAracariNA cakre tathA'yana kAryaH, sanatkumAradRSTAntastu pUrva darzito'sti, tato'dhunA nAvi vyate / atha balamadopari vasunnatidRSTAntaH sUcyate| nayarammi ya rAjagihe saMjA vissanaMdi nAma niyo / pattI tassa piyaMgU visAhanaMdI suDa janne // 1n dhAriNinA-13 miNa piyA juvarATa visAhana aNujassa / tassAsi vissanaI marIjIvo varaMgaruho // ||shrh vissai taruSo pupphakaramagavaNammi sakalatto / vivasai surakumaro zva nANAsuhasaMpazsamaggo // 3 // aha so visAhanaMdI dAsIvayANA muNintu logasuhaM / tappattIlohavasA kavarma citte caritu phulaM // 4 // bahu uddaviDa deso jo jo carameNa purisasIheNa / takrayaha jAmo payAganeri davAvA // 5 // taM suNiya vissanUI saralo vArittu taM sayaM cali / tAva paviNe sahasA visAhanaMdI tadavarodhe // 6 // jiccA sa purisasII vali jA jAi puSphavANabhanne / tA rarakagahiM buttaM visAhanaMdI hiM asthi // 7 // to vissana ciMtakSa mAyA ahaM caNAla kika bahiM / zraha kiM karemi eyassa mana kAMtAsu sukhassa // // zya kuzeNa kavi muDIe zrANitu jUmIe / pAmiya phalANa rAsiM evaM tassevagA jaNiyA // e||jo jo tumha sirAI itthaM pAmemi jUmivalayamima / ja maha na huA jattI pattivAksiAhanaMdimmi // 10 // to veraggovagaDha jogehiM imehiM manna pacattaM / zaSi pada gieDA saMjUzmuNipAse ||11||jh vissanaNA niyanuyadaMgabakhassa nimmi mAyo / - tahA kAyabo khalu sAhasamaMtehiM purisehiM // 12 // // iti pkhmddRssttaantH|| ||1ee|| 398
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ uDa"" " 2-% 8 zrutamadopari dRSTAntaH kampavayamaNeNa kAligasUripuro 4 dham // 3 // vAraNa na taha % haisAyaracaMdaNa jahA navarasavarakANakaraNasaddhIe / mabiyamaNeSa kAligasUripuro za samuhaviyaM // 1 // jo ghula mae keri samaga kayaM naSasu nikaNa vaskANaM / kimavi tuma piya nisuSasu to buttaM kahasu maha dharma // 2 // vAraNa nizirDa to kAligasUrIhiM sAgarimuSI / to khaggo pAesaM khAmeI suSiNIyattaM ||3||jh vijAe gayo sAgaracaMdeNa nimmi taha no / kAyayo suyagako suvidhibAvakhavathA vi||4|| ||ti shrutmddRssttaantH|| | atha tapomado yathA praupadIjIvena sakamAlikAjave zramapItvaM prApya kRtastathA'nyairna vidhAtavyaH, (dRSTAntaH) savistaraH svayamanyUhyaH / khAjamado yathA''SADhatinA kRtastathA parairna kAryaH / aizvaryamado yathA rAvaNena sItApahAravidhI kRtastathA'nyainadhiyaH / anye'pi dRSTAntA atrAdhikAre svayamavatAryAH // (zrayamatra saGgrahaH) zrIvIraH kukhamAnato balajarAhuyodhano jAtito, matAryaH zakamAvasUH zrutamadAdaizcaryato rAvaNaH / rUpAturyakacakrapadajA devI tapogarvitA, sandhyASADhamunirvimbita zme tyAcyAstato'STau madAH // 1 // vAlaggamitto'vi na so paraso, jatthovazno 'nuvaNammi eso| jIvo samAvaGiyapAvaleso, na pAvi kattha ya surukheso // 66 // vyAkhyA-vAkhAmamAtro'pi na hisa pradezo'sti yatrAvatIrtho naiSa jIvazcaturdazaradhvAtmake jISaloke, kiMjUto jiipH|| AE
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ upedaza // 100 // saM samyagAvarjitA pApakhezyAH SaDidhA yena sa tathAbhUtaH paraM kutrApi na prAptaH sukhakhezaH jIvasya tatsthAnaM nAsti yatra * saptatikA. notpannaH / yaduktam "na sA jAi na sA jozI, na taM vAeM na taM kulaM / na jAyA na mukhA jayya, save jIvA ataso // 1 // khoe zrasaMkhajoyamANe paijoyazaMgulA saMkhA / paI taM saMkha sA pazyaMsamasaMkhyA gokhA // 1 // gokhe asaMkhanigoja soDaNaMtaji jiyaM para paraso / assaMkha pazpaesaM kammANaM vaggaNA'yaMtA // 2 // pazvaggaNaM atA a ya pAta| pAyA / evaM yogasarUvaM jAvika tad ti jisaM // 3 // tathA bezyAsvarUpamidam mUlaM 1 sAi 2 pasAhA 3 guTha 4 phale 5 bhUmipakiya 6 jaskaNayA / sarva 1 mANasa 2 purise 3 sAuda 4 kuaMta 5 ghaNaharaNaM 6 // 1 // iti vezyAdRSTAntA jJeyAH iti kASyArthaH // atha mAnuSyanavakurvatvamAha suI pAviya mANusataM kulaM pavittaM tad zrakhitaM / tacaM suSittA sugurUdi butaM, tujhaM pamAyAyaraNaM na juttaM // 67 // vyAkhyA - surkha prApya mAnuSatvaM narajanma, tato'pi durjanaM kukhaM pavitraM uttamakukhajanma, tato'pyAryakSetramAsAdya 500 12200 1
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvaM zrutvA samAkarNya suguru nirgurujanairuktaM zrAcAryopAdhyAya sarvasAdhunirnigaditaM dharmasvarUpaM re jIva tava pramAdAcaraNaM kartuM naiva yuktaM yastu murkha labhyate tadyalena dhAryate tadaiva zojanaM, nAtrArthe pramAdaH kAryaH iti kAvyArthaH // atrAyeM daza dRSTAntAnAda sAnuprAsakAvyabandhena jhAstIha kAmpIhyapurasya nAthaH zrImAyA kRpanairivasti jA culanI tanUjaH, zrIbrahmadatto'jani labdhapUjaH // 1 // civartamAne'tha kumAratAyAM, putre pitA prApa mRtiM nizAyAm / culamyatho dIrghanRpe sarAgA, saMjAtavatyunmadacittanAgA // 2 // naSTaH kumAro varadhanvatulya snigdhopayuktaH paTuzatikarUpaH / mAmale paryaTanaM vidhatte, rUpeNa netreSu mudaM pradatte // 3 // nAnAvidhApatsahitAsvavasthAsvayaM svayaM dhIramanAH samasthAt / asyaikadaikAkitayA davyAM yAto'milatkArpaTikaH padavyAm // 4 // sa jAtavAnApadi yatsahAyaH, zrIbrahmadattasya kiyatsukhAya / tatsarvadhA me paramo pakAraprAyogya evetyavidat kumAraH // 5 // yataH --- dadhAtvasI puruSau dharitrI, rAjyAmayAnyAM ca ghRtA dharitrI / sthAdyasya buddhiH paramopakAre, na hanti yazcopakRtaM cikAre // 6 // Uce'tha taM rAjyadhurAniviSTaM mAM brahmadattaM hi nizamya riSTam / madIyapArzve svayakA samAgantavyaM samAdhAya manaH sarAgam // 9 // zrIbrahmadattaH kiyatA'pi kAlenAjUdayaM nUpa ivAntarA / varSANyabhUt dvAdaza tasya rAjyAniSekajaGgI racitA rAjyA // 8 // zrutveti dhigjAtiratIva khojI, samAyayau so'dhikadauHsnyazojI / nAkhApamAtraM bajate nRpAye, sthAnaM payaHpUra ivAcakhAme // 7 // tadA'munA'sau vihito / 1 mArge 2 zubham 3 manuSyazreNyA. 401
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 101 // 'styupAyaH, kUpAnahI mAvyataraM vidhAya / dhvajAvahaiH sAkamasau cacAla, prekSyeti pamannu narAnnRpAtaH // 10 // kasya dhvajastairgaditaM na vidmaH, zrAkAritaH sa glapitAsyapadmaH / jJAto'vatIrya dipato'vagUDhaH, sasnehamIzena tadAtimUDhaH // 11 // jAtaH sakhA maMtra sukhAsukhAvasthitAvasau yatsarasvabhAvaH / punaH pravRttiM kuzalasya pRSTaH kRSIvaleneva ghano'tra dRSTaH // 12 // tatazca rAjA'rthaya vAnvitAni zrutveti dRSTaH zubhASitAni / jAryAmapRcagRhametya varNajyeSThaH sa ityaM sahasA - + dhamaH // 13 // mamopariSTAt kSitipastutoSa, priye'rthyate kiM samayArthakoSaH / tayA vicintyetyasako maharddhizrito na mAmarcayitA'mitaH // 14 // ukto'khikhe'smin jaratAntarAkhe, tvaM bhojyamanyarthaya re vizAle / dInArayugmaM tvatha dakSiNAyAM zrutveti so'gAnRpateH sajAyAm // 15 // tatrArthayAmAsa nRpAdazreti, tathA kuru tvaM mama jojyameti / pUrva yathA te sadane tatastu tvatpaTTarAdhyAdigRhe tadastu // 16 // triMzapurvIzasahasrasadmasvaca pratIcyaM pratimantrisadma / pratya nyalokaM pratisannivezaM, pratipradhAnaM pratisarvadezam // 17 // teSu prapUrNeSvaya yuSmadokasyahaM bunuhuH kSitipAramyazokaH / vihasya rAjAha virumbanAyAH, ko'sAvupAyo racito'dhamAyAH // 10 // kiM tujhyA yAcanayA'nayA te, kurvarthanAM dezagajAzvajIta / dvipAdhirUDhaH praguNAtapatrachAyA sthitaH saMcara nityamatra // 19 // sa prAha me'nena parigradeSa, prajo kRtaM darzitanigrahe / manmAnase syAdiyataiva toSaH, zIto'pi darSAya na hi pradoSaH // 20 // yataH - yo yAvato'rthasya hi bhAjanaM | syAtcAvacanaM tasya kara sthitaM syAt / ghoNe'mbuno nIradhareNa vRSTe, tiSThatyaho nAmbuvo'dvipRSThe // 21 // dhyAtveti vAkyaM 1 kutsitopAnahAm. 2 jAtaH samUhaH 402. saptatikA. // 101 //
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipannamasya, yApena cAnena mudopavizya / tutaM nRpasya prathame'hyagAre, tataH kramAttatmakRteragAre // 22 // jojyaM sa dInArayugaM janebhyaH, sa tatra khAti sma pure dhanenyaH / baddhyo'tra puMsAM kulakoTya zrAsa~sadamtamapyApa na saprayAsam // 33 // devaprabhAvAdbharatasya pAraM labdhvA nRpAhAramupaiti sAram / kadApyasau pena punarnaratvaM saMprApyate caSTamidaM hi tattvam ||24|| // iti joSopari kathA || varNinI karNasuvarNakukhaM, vikhyAtamAste nanu golamararukham / grAmastadantazcaNako vinAti zrAjheo'sti tasmiMzcaNako dijAtiH // 1 // tasyaikadA ke'pi gRhe'nagArAH, svairaM sthitAH sRSTamahAvihArAH / kadA'pyajUdasya sutaH sadAdaH, sa pAtitaH sAdhupadoH zritAdaH // 2 // proce munInrjavitaiSa samrAT prAvRNe vA'bhyudito'tra nanrAD / dhyAtveti mA durgatimeSa gantA, dhRSTAstadAnIM janakena dantAH // 3 // uktaM gurUNAmatha tairnyavedi, jAvyeSa bimbAntaritastadeti / jagrAha vAlyApagame'tha vidyAzcaturdazAcyeSa sagadyapadyAH // 4 // sa bAlakAle'pi samAdadIta, zraddhAsudharma kalayopavItaH / lAvaNyazojAvahamApa yauvanaM yathA manopacayaM madhau vanam // 5 // catuSTayaM vedagataM paruGgI, mImAMsanaM karkazatarkajaGgI / zrIdha mazAstraM ca purANavidyA, caturdazaitAH prajavanti vidyAH // 6 // jyotistathA vyAkaraNaM ca kalpandazca zikSA samayo'pyanapaH / nirutayo'GgAni SamapyamUni, prokAni zAkheSu budhaiH paTUni // 7 // pitrA'sya pANigrahaNaM vyadhAyi, vijanmaputrI kina paryathAyi / bhrAturvivAhAvasare svamAtuH, sA prAptavatyAvasaye'nyadA tu // 8 // khIvatAM sadmasu tatraginyaH, 1 meghaH. 403
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza ||20|| saMjAtavatyaH kina santi jenyaH / nAnAvidhAlaGkRtidIptimatyastatrAyayustA api rUpavatyaH // e|| samaM samastaH svajano'pi tAjijaijapyate'pyAdarato'khikhiAniH / ekAkinI sA'pyavagaNyamAnA'naGkRtA tiSThati dUyamAnA || 10 || puMsaH prasaGgo'tivaraM jighAMsoH / zUnyapradezasya ca bhUripAMzoH / kRtA na goSThI paramatra nirdhanaiH, saMpadyate'jISTa vidhAyinI janaiH // 11 // svapasyapi zISadharma pumAMsaM tyajetparAnutimupeyivAMsam / vidhorapUrNasya kimatra coSA, vapuH samastaM spRzatIva yoSA // 12 // evaM vaco SnusmaratA samena, sphuTApamAnaM svajanavrajena / sA prApitA dauHsthyamavetya patyuryazrIvato'pyasti narasya mRtyuH // 13 // zeSAstu tAmbUlasubhAmbara zriyA, zRGgAritAH prAptamahattvasaMzrayAH / tiSThantyazeSA gRhadevatAsamAH, sukhena labdhAdhikadIptisaGgamAH // 14 // yadekamAtRtva pitRtvavatyaI, parAjavaM prAptavatItyamanvaham / naikaM dhanaM tatpravimucya vacanaH ko'pyasti kasyApi mahItaTe zubhaH // 15 // dAnojjitaH sa priya eva dRzyate, yaH saMpadA svIyagRhe viziSyate / suvarNazailaM parito hyaTAvyate, zUraH paraM tena na kiJcidApyate // 16 // dAsyaM dhanasyaiva ca carkarIti, pumAn pumAMsaM na tu naMnamIti / dhanaM dhanaM yo juvi vAvahIti, kSoko'nu taM vartmani baMjramIti // 17 // dhyAtveti sA'gAtsvagRhe'tha cANAkyenApi pRSTA svadhamabruvANA / punaH punA roditi niHsamAgrahe, kRte'vadartRpuraH zRjAvahe // 18 // tarkeNa va vyAkaraNe na kiM syAjjyotiHpurANaiH praguNaizca kiM syAt / teSAM kavitvairapi yantramantrairyairarjitA no kamalA svatantraiH // 15 // saMpadyate nAma nRNAmasahyaH, OM // 202 // parAjavaH strIviSayaH prasahya / dhaneghurekSyAttimatIM svajAyAM, baMjramyate smaiSa tataH kSamAyAm // 20 // nandastadA pATalipu 1 nArthaH. 2 mA pUrvAdIkSateH kyap . 505 saptatikA,
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ tragaH kRNAprAti dvijenyo'jinavAH svadakSiNAH / saM jagminastatra purAtanAnAM, nandakSitIzAM ca tadA'khikhAnAm // 21 // saMsthApitAni kramato hi santi, prauDhAni pIvAni rucA basanti / kuhUtiyo kArttikamAsajAyAM, nandAnidhAnasya vinoH sajAyAm // 22 // yAsanaM yatrAnaM nivezitaM tatra tadA yathepsitam / labdhvA samAsIna uvAca ko'pi. vacastadA sisuto'vigopi // 33 // tatraitya nandena samaM tavAnvayanvAyAM samAkramya samAM bAlayaH / yatrotriyo'styeca ihopaviSTastatazca dAsyA jagade sa dhRSTaH // 24 // viSThAnyapIThe jagavannigadyAyamevamevAstviti hRtkuvidyAH / prakAzayannAsanake dvitIye, svakumikAM sthApitavA~stRtIye // 15 // daekaM caturthe'pi ca jApyamAlAM, svayajJasUtrasya khatAmavAkhAm / tadabhya ityAkramaNena dhRSTaH, kRtveti pAdoH sa nigRhya ghRSTaH // 26 // utpa eSa prathamo madIyayoH, padoH pravAsAjisto | navInayoH / kRtvetyathA'yaM janatAsamakSaM, samuccacAreti vaco javiSyam // 27 // putrairmitrairvRzAkhAvizeSa, kozainRtyaivamUlaM sureSam / utpAvyainaM nandamatra chipAbhi, sthUlaM vRkSaM vAyuvanmodayAmi || 20 || rAtrI jasaMjatamathaiSa eka, satkekinaM / prAvRSi vA sakekam / kiSTa nirgatya purAdapatyaM smaran svavimvAntaritAdhipatyam || 2 || zrInandanUpasya mayUrapoSaka - | grAme paritrAjakaveSatoSakaH / cANAkya eSo'tha jagAma sarvataH paribhramana bhUvalayaM svagavaMtaH // 30 // grAme'tha tatrAdhipatrikAyAH, zazAGkapAnAya samutsukAyAH / na dodaM pUrayituM kikhAkhaM, kazcinmadiSyA va satpakhAlam // 31 // zrapUryamANe nijadohade sA, saMjAtavizvAyamukhapradezA / zrajanyatho jIvitakAvazeSA, khAnAGgikeva prathamendulekhA // 32 // F 1 prakaTam. 409
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ nadeza- A.. : parepAm // 35 // IsvI sthAlaM mapUrNa payasAtyavadayam / mo'ra, madhye sarandhaH - -- ****% paritraman kSyakRte parivAda , pRSTo jagAdeti mahAmatighrAT / dattAGgajaM mahyamamuM vidhAsye, manorathaM canmasaM ca pAsya / / saptatikA. / 33 / / ityaM prapanna'hani pUrNimAsyA, nirmApito'nena kRte kikhaasyaaH| vistIrNa ekaH paTamaemaporaM, madhye sarandhraH parivadhya doram // 34 // nItvA'rdharAtre'tha misajhaviSya, sthAlaM prapUrNa payasAtyasakSyam / suptotthitAM tatkSaNato'vizeSAM, tAmAcarakhyo purataH pareSAm // 35 // Ikasva he putri pibemaminDu, svAtau zujA zuktirivAmbubindum / tayA''hate randhramayo kutazcincanaiH pidhatte sma kareNa kazcit // 36 // athApanIta sati dohade'syAH, krameNa jajhe'GgaruhaH sukeshyaaH| suto'pi nA tyatha camjhaguptazcanchasya pAnAdajaniSTa dRptaH // 37||raajyaanusaaryaaptcritrsmnH, so'hanizaM vRddhimavApa nimtaH / cANAkyavipro'pyadhikArthakAmaH, choeItaTa paryaTatIva dhAma / / 30 / / praikSiSTa dhAtUna kSitigRharISu, smRraveti savA kisa sundarISu / saMtoSa zrAkhasyajayAturatve, vyAghAtadAnAya nRNAM mahattve / / 39 // sa canmagupto'nyadine kumArA kIman zizunyo dddstyudaarH| grAmAdi vipreNa tadaikSya tena, proktaM kimapyarpaya me javena // 40 // bAlo'pyatnANIjatajIrimA gA, gRhANa riktaH svagRhAya mA gAH / zrAkhyadijaH ko'pi nihanti mA mA, pUrvIrogyetyavadatsudhAmA // 41 // jJAtaM mijenAsya vacovilAsaH, kIhaka zizutve'pi shujaadhivaasH| zrutvA parivrAT tanayaM samAyaH, sa taM svakIye hadi nizcikAya // 43 // pAzce zizoretya tadAha batsa, tvaM noH samAgala guNairatuSTha / tvAM jUmipAlaM racayAmi kRtvetyuplI|MIRom pragaTAvudite mamatve // 13 // amImitatsamyagavazamUkhaH, kiyA~stayostatra jano'nukUlaH / ruI balAtpATaliputramAnyAM, 1haviSya ghRtam. 2 vizeSarahitAM nirvikalpAmityarthaH. 3 AipUrvakAdIkSateyapa. 406 - -- AKARAS
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ SREk% to trAsitau nandabakhairjujAlyAm // 44 // nandAzvavArAnanudhAvamAnAn, saMvIkSya vipreNa javAsamAnAn / kva candhaguptasya darda khatAyA, dakSa nakhinyAH sarasi sthitAyAH // 45 // yathA na kenApyadhigamyate'yaM, nieMjako'jUtsvayamaprameyam / vastrANi ca kSAyituM zilAyAmanyasya khagno rajakasya dAyAt // 46 // taM bAlakaM sainyamupeyivAsa, pradarya nirNAzitavAn samAsam / ekena so'yoruturaGgagena, pRSTho javAnandavinobraTena // 4 // vAstIti canchaH zakunaM vicArya, poce sa kAsArajale'sti dhAryaH / naSTastu cANAkya itastadAdAcANAkyahaste svayaM maimAdAt // 40 // pArthe svakharaM pravimucya yojhA, sve mocake projya padorabosA / jale'vizadyAvadamAri cANAkyenAsinA tAvadayApurANAn // 45 // zrAropitastatra iye'tha canchaH, svayaM ca sadyazcaTitaH samandhaH / naSTAvunAvapyayane kiyatyapyatho| gate canmavak sa satyaH // 50 // yadA mayA tvaM sunnaTasya darzitastadA tavAntaHkaraNaM mayi svataH / kIdRgvajUveti sa| zrAha cintitaM, mayA yadAyaryo hita eva saMtatam // 1 // yogyo'yamityeva tadAdhigatya, kramAtprayAti sma sa taM prAtya / Uce dine svaM tamasA guphA (hA) yAM, saMrakSya bheje mahimAM nizAyAm // 55 // jJAtvA kudhApImitacandragupta, saMsthApayitvA bahireva guptam / nandasya nA pazyati (tu) ko'pi meti, prAme kacidyAtumanA binneti / / 53 // dRSTo ghijastadaNameva nukaH, kazcidahiniMgata iishjtH| vidArya tasyodarataHkaramna, niSkAsayAmAsa kRtArtikhamnam // 55 // danaH / 1 begena asadRzAn. 1 samaskandham 3 saharmAt. . upAnahau. 5 prAcInAna pUrvajAnityavaH.6 stutlA.7 naraH mA pazyatpiti saMbandhaH. 500
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- .. 204 // / karamneNa tu kaTapavata, canchasya so'kArayadiSTagatam / grAme'nyataH kApi gatAkunAvapyevaM jahAsa bija IvyajAvaH // 55 // ko brahmahatyAM yadalaMjaviSNurmavidhAtuM jagatIha jissnnuH| kiM cakramabhyeti na niSkaba, kuetatvamAtmIyakukhapi zaGka 56 // jikAkRteSTanizi mAgetAntazcANAkya bhAgAtsthavirIgRhAntaH / sthAkhe vizAkhe parivezitAyAM, tatrAkANAmatha khepikAyAm // 7 // ekena bAkhena tadantarAle, kSiptaH karaH proSNatayA karAle / dRSTvA tamUce sthavirA rudantaM, cANA-1 kyavanmUrkhamavaimyasantam // 50 // pRSTA satI sAha tadA ca tena, sAdhyAni pArdhANi puraiva yena / AsAdya cANAkya capA-15 yamiSTaM, yayau himAsi tato'pyadRSTam // 5 // tatrAsti yo pArvatiko nRnAastenAsya maitrI prabanUva pAtha / ityAha taM so'vasare'tha nanda, pronmUlayiSyAma zmaM sakandam // 60 // rAjyaM ca mAgacyato vijajyAdAsyAma etasya vayaM dhRtjyaaH| kRtvetyatho rupanunandanirbha, lumahAramAna vApavarNam // 61 // zranyantaragrAmapureSu ziSTi, svAM sthApayAmAsuravApya tuSTim / citaM prapakkaprakaTeSTakAntiH, sAlaM dadhAnaM paritaH sphuTAntiH // 6 // ekatra caikaM na puraM patatyAcIrNe baDhe'pyunacamUpitatyA / svayaM paribrAT sa tataH pravizya, praikSiSTa sarvatra gRhAditasya / / 63 // mAhAtmyamezyen'kumArikANAM, so'masta | ninaGgamidaM narANAm / nirnAzayAmAsa samIpatastAstato'timAyAviraH samastAH // 6 // pazcAt puraM tattvaritaM gRhItaM. ruI tato nandapuraM dhanItam / bahiHsthitAntaHsthamahAjaTAnAM, rATiH sadAsInmatha utkaTAnAm / / 65 // tailaM citra viSyata eva tasaM, nRNAM vacitsaMgrahaNAya kluptam / hI vAvahIti sma ca yantradRnda, pAAhataM kvApi kapATatundam // 66 / / 1 prAtarbhojanam. 2 ghRtapRthvIkAH, 3 nirgo dezaH. 1 prAkAram. 50 204 // rATiH sadAsIRANE" pazcAt puraM tattvarita saMgrahaNAya kRptam / *****
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 .4 -2 4- 0 vikasvara vastyaca jAyamAnaM, hRdasti khokasya ca yamAnam / petuH sajantyo janatAnimantraNaM, yA yamasyeva ca zaktayaH / pam // 65 // protsuGgavikharopamAni, petuH kvacitsAkSazirAM se tAni / zvAitAni NikAni pAtaH, samaM narANAM hRdayaistadA taiH // 60 // thAkarSamAkRSTadhanurniyuktA, nArAcarAjyo'pyapatan viviktAH / prANApahAraM vidadhatya etayoH, da satsainikAnAmujayozca sainyayoH // 6 // pade pade dRzyata eva khaNDI, sAkhe patantI trizIva caekI / paTTasphuranmuphara z2indipAvaiH, prAvartatAjistvasiniH karAsaiH // 70 // itthaM prayAteSu kativahassu, prAsteSu nandadhvajinIsahassu / dizo| dizaM gAmiSu sevakeSu, naSTe sarovAriNi vA bakeyu // 31 // cintAmavApteSvadhikA nareSu, hINeSu dhAnyeSu dhanotkarapura nandaH punargiyati sma dharmaghAraM tadaijinaNitaM svamarma / / pu2 // ekena zaknoSi rathena lAtuM, yanAhi tat tvaM sukhtH| prayAtum / nando'pi lAtvA nirayAya rAya, kanI ca sAhitayIM vimAyam // 13 // yAntI kanI sA'tha punaH punasta, zrIdhammaguptaM surarUpazastam / rAgaprayogeNa nirIdate sma, svakaM kRtArtha hRdi manyate sma / / 74 // avak tadA nandanR-ra po'pi yAhi, prApApi sA canjharathaM tadA hi / navArakAstatkSaNameva janAstasyAmitAyAM rayanAjilagnAH // 15 // canjhIujavanamamano'nurAgastadA tridaracyAi hstdaagH| mA vArayanAM hi nRNAM yugAni, syAmAjyametannava te'pahAni // 16 // prapadya caitanagarAntarAgatai, rAjya vidhA jaktamidaM tadA ca taiH / tatrAstyatho yA viSakanyakA sA, dattezituH zAkhanuvaH suvaasaa||9|| prajyAzya vahiMpa viracyamAne, tayorvivAhe ghatagItamAne / hastena haste milite viSaNa, prapImitaH prAda 1 gavAyAm. 501 2. %+
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. // 20 // nRpaH sukhe (ba) : 30 mitrAdhunA jo biyate'tha niSThazcankazcikitsAvidhaye'janiSTa / tAvatridaekI kuTiM dadhA- roparyasya raajysthitisopkaaroH|| e|| astIti nItiLavasAyavantaM, sAmarthyatujhyaM dhanasAmyavantam / yazcAdharAjyApaharaM na nRtya, hanyAtsa taiInyata eva satyam || 80 // tUSNIM dadhau camna zto mamAra, zAk parvatIyaH kssitipo'vicaarH| canJo'pi rAjyadhitayaM bajAra, svarUpasadamyA kmnaanukaarH||1||pdaatihstyshvrdhaanugmyN, rAjyaM vijenApi yadApyanamyam / mitrasya mAhAtmyamidaM tanumnaM, udApi tasmin dhigaho kRtaghnam // 2 // teyena jIvantyatra nandamAnavA, navyA janopaplavanAya dAnavAH / bahiH paritrAmatha pazyati svatastanmUlaniAzakamartyamamataH / / 3 // asau bahiHsthaM nakhadAmamIkSAJcake kuvindaM kalayan parIkSAm / markoTakena svasute sa daSTe, kucastadIye'tha bikhe baliSThe // 4 // nikhanya lohana purA dutAzaM, pazcAttakhiyati sma sAzam / tanmUlanirmUlanatAnirUpa, vijastamAkhokya rupaikapUpam // 5 // sa nizcinoti sma na nigrahamadazcaurabrajasyAnya ito vazaMvadaH / zrAkArya sanmAnamavApito ghanA, nRpAt purAradakatAM ca zojanAm // 6 // vizvAsya tenApi kRtopacArA, viSAnnanukkyA hatalokasArAH / vyApAditA nandanarAH paravaM, kRtaM puraM caurya niSedhataH svam // 7 // thAbitratA kArpaTikasya daizya, prAme'munA yatra purA'pi jaidayam / zrAjJAM vidhitsuH sa nijahamezastalokamitthaM hija Adideza // // vaMzakSumANAM sahakAravRdai tirvidheyA parito manuSyaiH / vyacinti tairevamaho na yujyate, kiM tu pramAdaH kathakasya sakSyate // 9 // nehA nRpAdeza iheti matvA, vaMzagumAneya tatazca jittvaa|| | 1 karaNazIlaH kAruH mya. 2 prakRSTaM dhanaM yatra sat. 410 M 2055
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ye Zuo (*.***2.4Ping Yi Zhong ,Zhang Shi Bu Zhong vRtiH kRtA''meSu yathocitatvAdAtmIyabudhdhyaiva zunaM viditvA // 10 // zrAjJAniSedhaM pravikAzya teSu, pAreSu rodhaM racayan / sameTa / dArma pugAtmA sajhanAlaM, prajvAlayAmAsa tadA vizAkham // 1 // zrAH krUrakarmAsya kaTu mijasya, grAmasya / govizvazAkulasya / dAhaH svadehe kuzadhAturakAmbarasthitiArdhakuvicAramuktAm // 55 // svakozavRdhdhyarthamamA janena, gRtodyatenAtha samAnasena / hijo'nyupAyaM sahasA'vadhArya, pradhAnakhokAnagare pratArya / / e3 // nimantrya cojyaM zuci jojayitvA, pazcAtsurAM pAyayati sma vidhAn / utthAya matteSvatha teSu satsu, svayaM sa cakre naTanaM svaminnuH ||e| pravRtta ucca ja eSa gAtuM, tacittanAvaM prakaTaM vidhAtum / medhAcatuSkAGkitahattathA ca, svAsye sphurajItimimAmuvAca // // 5 // 6 vAsasI sto mama dhAturake, daekatrayI kAJcanakuemayuke / vazyo nRpo jo vikasatkapolA, vAcaikazastena mamAtra holA // e6 // etaco nAgariko'sahiSNuH, ko'pyabravIdravyajaronmadiSNuH / tathaiva gAnaM naTanaM prakurvanmukhe tato'pyanyadhikaM hi carvan ||e / zAstre yamuktaM vyasanaM zritasya, kuSasya mattasya tathAturasya / raktasya rAge mRtimAgatasya, syAJcittanAvaH prakaTo narasya / / e // mattejapotasya hi yojanAyutaM, muzce hitAvutpatitasya nizcitam / pade pade lakamaho saikhokhA, vAdyaikazastana mamApi hotaa| ee|| zrAhAnya laptasya tikhADhakasya, prAptasya niSpattimatIca tasya / badaM dadhe cAnutikhaM sakholA, vAdhaikazastena mamApi hovA // 100 // zranyo'vadat prAvRSi pUritAyA, mayA vidheyA tvritaapgaayaaH| ekAhikaraNapAsyakhokhA, bAdhaikazastena mamApi hokhA // 11 // dhanyastadA mAha navoktizerekA1vicAramucI mAyo vicAramukA tAm . 2 mA saha. 3 salakSmIkA. 411
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 206 // hikAneka kizorakezaiH / zraSThAdayAmyannamaI sakholA, vAdyaikazastena mamApi holA // 102 // muktAMzukasyAstyanRpasya kAminI, sugandhadehasya mamAnugAminI / pravAsino nAtinaH salokhA, bAdhaikazastena mamApi hokhA // 103 // rama 4. prAD paraH praNunnaH zAkhistu me rohati niznabhinnaH / gardanyapUrvA janakekhidokhA, vAdyaikazastena mamApi holA // 104 // jJAtveti tebhyazcaNakAGgajAtaH, stokaM dhanaM yAcitavAn dayAtaH / dinaikajAtAMsturagAnupAdade, dinaikajAtaM navanItamAdadaM // 105 // taiH zAlibhiH pUritavAn yathocitaM, krozAn sRjaGgiH svakacittarocitam / punaH punazvaMdanataH prarUDhaH, pakSanaminyaizcarakAlamRhaiH // 106 // zrasmAdupAyAta parato dijAtinA, svapAza kairyantramayaiH samAdhinA / hRtaM vizvake dhaniniH prabhutvAtsthAkhaM hi dInArabhareNa nRtvA // 107 // zraheti mAM yo jayatIha re yadA, sthAlaM svadInAranRtaM dade tadA / OM punaryadA'haM javato jayAmi, tadaikadInAra mihAdadAmi // 100 // IdRkprayogeNa janADurIkRtaM, ghanaM dhanaM stokadinaiH samIhitam / ke'pyAduritthaM kila devadattAste pAzakAstena jitAH savittAH // 109 // na tIrthate kenacideSa jetuM yathA dvijo'pyatra tathopanetum / na zakyate martyajavaH prayAtaH, sudurlabhaH puNyabalena jAtaH // 110 // itthaM sa candra kSatipo dantacANAkyanAmnA kRtarAjyacintaH / kAkhaM sukhenAgamayat kiyantaM tRNatrajaM vAyurivovasantam // 111 // gurUttamA nirmitabRddhavAsAH, saMbhUtimukhyA vijayAH prakAzAH / tatra sthitAH santyatha tairvineyAstIreSu vArtheH prahitA zrameyAH // 112 // navInasaMsthApitasUrikA, nivedyamAne nizi mantravarNe / pArzvAguroH ziSyayugena zuzruve, kiJcittu purbhikSa kRte 'tyupaplave // 113 // sthAnaM yathoktaM guruNA kiyantaH, ziSyA yayuH ziSyayugaM tadantaH / yena pazcAghavale javiSNumAcAryajaM no 412 rUpadeza saptatikA. // 206 //
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ * *** * * viraI sahiSNu // 11 // svayaM gurugrAmyati dayahetave, zradhAlugehe'nakhasaH kriyoghave / khagdhaM dhanaM rAti mudA svazi-* dhyayorjule'vaziSTaM virasaM purstyoH|| 115 // zvasAratuvAzanataH kRzo gurujake vimAkhasya jayAdivonkuruH / samIkSA ziSyaktiyaM vicintayAmAseti no cAru kRtaM yato mayA // 116 // kezaH samAgalya gurorvinirmitaH, khanuktyupAyaH kriyate puro'mutaH / vyalokyathAdarzanakRttadaJjanaM, temeSTakAle sudhiyeva khajanaH / / 117 // ziSyAvanAlaya guruM sadaJjanau * zrIcanguptAvasathe tato'tanau / jhojyakSANe jagmatureva satvaraM, vilokayAmAsa na ko'pi tau param // 11 // khanI | loktuM saha pArthivena, sauhityamAptau nRpanojanena / tAvevameva prativAsramattaH, jhAnRtkazIyAnanavadhivattaH // 11 // cANAkyapRSTo vadati sma cAryaH, kenApi me gRhyata eSa zrArya / nyAdaH paraM naiva mayAvagamyate, sa svodare nIrasa eva nujyate // 10 // vitarkayAmAsa tato vijAtI, roSo'sti duSkAla heSTaghAtI / sthAlasthitaH ko'pi tadasya nuktaM. prasannatAmajhAnataH prayute // 11 // AhArazAlAGgaNake prakIrNa, sUneSTikAcUrNamatho ajIem / cANAkyadRSTau patito #ca sudhiyorjAtI padau tatra tadojayostayoH // 12 // yAvannaraH ko'pi na petivAn dRzi, bAre nirodho rcito'rrbhsmRshi| dhUmastadA'kAri ca bASpavAdakastenAjaniSTAviNa karatpravAhakaH // 13 // tatkAkhamuttIsaMhagaJjanau tau, dRSTau maNI vA'vajakhena dhoto / svopAzraye hItahadA'ya saMpreSitAvamAtyena tato'prakampe // 14 // zrahaM tvamUlyAmapavitratAmavApito nRtateti zuzoca jAmavAn / vidarimanA tAbadavAci dhIjUtA, khalATapaTTe nukuTiM ca binatA / / 125 // kRtArthajanmAcI 1 pratirAsara makSayataH.2 makSakaH. 3 kapATaspRzi. 5 kropavAn , 5.3 * * *
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. upadeza-18|| nRpa svamAziye, vishvNshjvstthaa.skhe| thAvAkhakAkSaM vighRtabratAnyAM, juktaM tvayA jAgyavatA yadAnyAm // 126 // gurorupAkhamjamupetya saMnidhau sa dattavAnantiSadoH kRte vidhau / Uce tadAnIM guruNA vimRzya, tvayi pravRtta jinazAsa-1 2074 manasya // 12 // prapAkhake nUritaradudhAturI, mayodayemau rahitau guNAkarau / ziSyAvajUtAM sa tavAparAdhaH, suzrAvakA nyasya na budhdhyagAdha // 12 // zrukheti pUjyakramayorsagitvA, cANAkya kace vidhinA'rcayitvA / kamyaM mamAkRtyamataHpranRtyAse tIcintAkRdahaM prakRtyA // 12 // camatkRtizcAtha kadApi hRdyAsIdasya mantripravarasya hRdyA / savairiNazcanchadharAdhavasya, mA ko'pi dadyAdhiSamunnatasya / / 130 // khamastato lakSitamArgavedI, canda viSa vayituM sjedii| kutrapravRttA na parAnavanti. davemA yato'haM tuvi kiM tvanti // 131 // pAca sthito jojayati sma pichavaM, sa tasya mantrI vividha ilAhalam / athAnyadA mantriNi durage'tti, sma garjanRjAiyamunA na vetti // 13 // grAsAniyA vipulaM vahantyA, bajhAtatattvo nRpatitasantyAH / svasthAlato'syAH kavakhaM diH svaM, jajanmahAprItiparaM kisa svaMm // 133 // viSAmanu-4 4 ktyA'dhikapAravazyaM, yAvaddadhoM sA svavapuSyavazyam / jJAtvA''zu cANAkya zyAya dadhyAvasyA na yukaM vamanaM prasidhdhyA // 134 // yatostyaso garbhavatIti kRtvA, zatraM sutIdAeM svakare hi dhRtvA / vidArya tasyA udaraM samudyataH, kAryeSu pUrNa garaja kkhaatRtH|| 135 // khAtvA karAcyA rutaM zrAjyapUrite, cikepa dehopacayaM kramAdite / tasminakArSIsa tu cincha4 sArAnidhAnabhuvIprazritaM vicArAt // 136 // yazasaMsthasya zirasyamuSya, prapetivAn vinmurihAsaharuH / romojamastatra I ci. 2 rakSanti. 3 vadAvI dadiH / AtmAnam . 5 garbham . 6 phArmAsikaM. SATARAKXEX 207 //
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 na jAtu jAtavAn , kAkhena canno'pi mRti sa yAtavAn // 137 / / tadA nRpaH so'jani binsAraH, prokhinnnndeshvrmnyudaarH| subandhunAmA balamAkalavya, prAdekadaikAnta ina prasadha // 138 // prasAdapAtraM na kadApi yadyapyahaM tava mApagirA'pyagadyaH na kiJcicitaM vacmi tathApi tubhyaM, priyaGkaraM karNayugasya sabhyam // 13e| tridarijhanA tvaGananI nipAtitA, vidArayitvA jaTharaM kalaGkitA / mitrIkRtaH so'pi kimatra mAnyate, tvayA sapanAdadhikaH zujAkRte // 14 // | zrutveti ruSTena nRpeNa dhAtrI, pRSTA svakIyA pramadapradAtrI / tathaiva sarva hi tayA'pyavAci, pakvAnnamIpatpunarapyapAci // 141 // cANAkya zrAgAtsamaye sa hIna, dRSTvA jukuvyApa khalAmanImam / khIrAgisAriSyadhipAtrayasti, bekA yayA | te'pi tathA vanti // 14 // tasmiMkhidaekI vimukhe vyacintayatyAdhirodhIva kimadya rAti yat / dRSTiM mamoparyatha |jAtanItiH, sadyaH svake vezmani jaGgamIti // 143 // svaputrapautrasvajanAdikenyaH, sarva ca dattvA gRhasArameyaH / ityaM svayaM mantrayati sma meghayA, kenApi manmantripadAzrayenDayA // 144 ||khkhen nUmitRdayaM pratAritaH, kurve tathA tarhi mRtena mAritaH / sa svAyathA jIvati cAtimukhitazviraM svamuSkarmaphakhopakhaditaH // 145 // tataH sphuraphAndhamanojJavAsA yuktimayogeNa kRtAH prayAsAn / kSiptAca nItvAntaramI samuhaka, nule vyakhekhIti ca tatra kuzakam // 146 // zrAghrAya yo'bhUn varavAsasazayAnmanohaSIkeSvanukUlatAmayAn / jAbyudyato hI viSayasya sevane, gantA'sti sadyaH sa yamAlaye jane // 14 // cInAMzukAkhatisavilepanAdhiSikAsaurajipuSpasevanAH (n)| kAraNaM makAnamanapoSaNaM, kartA sa gantA kSayamAptazoSa1 sI ca rAgI ra sAriNI nacAvipakSa tAn, 15 kA
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza.. ||1nnaa sam // 148 // vAsasvarUpasya nirUpaNe paTuH, prakSipya vAsAntaravATa dhIrvaduH / tadurjapatraM tu samudramApitaM, maJjUSayA madhyagataM vyadhAcca tam // 149 // peTA'pi sA tena hi kIkhikAnirvAdaM jaTitvA tvayaso ghanAjiH / sadhArayantreNa niyanya gajagArAntare'moci sugandhagarttA // 150 // ghAre pradattaH sudRDhaH kapATastatkoTimUlyo racito varATaH / bandhunijAn jAmitvAnniyojya, zrIjainadharme vasu muktajjojyaH // 151 // tridaeDyaraNye'sti sa gokukhAspade, gatveGginI mRtyukRdagyasaMpade / punastaM paramArthametayA, dhyAtvA nRpo'vAcyaditaM kRtaM tvayA // 152 // pitrA kRtaste yadasau sagauravastvayA kathaM kesari kauravaH / zravApito jUritaraM parAjavaM, manmAtRhantetyavadatsa lAghavam // 153 // dhAtryAda mAtA yadi mAritA no, syAmunA dhIrimarakSasAnoH / tadA'bhaviSyattava saMbhavaH kutaH, sAmbA svayaM te viSajojyasaGgataH // 154 // puraH pituste mRtimA jAvitA, viSeNa tasyAH kayamekSya dhAvatA / vidArayitvodaramAzvanena jo, niSkAsitastvaM dhRtajIvitaH prajo // 155 // tasyApyudarAdvadiryakaH saMkhagna zrAsIdviSabindurunakaH / zIrSe maSIvarNamayo nigadyase, svaM bindusArastadidAritairvase // 16 // rAjetadAkarNya viSayaharasAnyayA vijutyA'tha samAzrito'sA / cANAkyapArzve gatavAnnirIkSitaH, sthito'pasaGgaH karISamadhyataH // 12 // punaH punaH kSAmita AdareNa, vrIkAmavAzena narezvareNa / cakke samAgaDa va rAjya cintanaM vidhehi sarve sa uvAca dhanam // 150 // zrahaM gRhItAnazanazca saGgatyataH zujadhyAnacAprigharAntaraGgaH / subandhuzceSTitamAda no paraM jJAtvA'pyasau nUpapurastadoram // 155 // smRtvA vipAke kaTu 1 varATakaH. 2 araba ena taravastrAsirinAsiH vasmAmANam. 416 saptatikA. | // 200 //
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaMkara, paizUnyametajurukukhamandiram / mAlasthalAropitasakaraNa, subandhunAMce nRpatiH pareNa // 16 // karomi bhakti |javatAmanujJayA, cANAkyanAnaH svahitaikalipsayA / dattvA hyanujJAmagamat kSitIzvaraH, dujaH subandhuH kaluSIva dhIvaraH // 16 // ghUpaM pradahyAkSipadantaraGgArakaM karISasya kubuddhisaGgAt / nRpAdikhoke pragate sakhede, dehe karISAgniramuM prapede|* // 16 // vizukhezyo giriniSpakampaH, sadhyAnato naiva manAk cakampa / vaM nirmimIte sma ca pApagahaNaM, puNyAnumodaM pravinaSTadarpaNam // 163 // dadhyau jvalan san prasaratkarISajaRrAgninAGgApadhaneSu nIrajaH / dhanyAstake ye vikhasanti nirvato, yatkarmabandhasya na kAraNaM ditau // 164 // asmAdazaH pApakRto purAzayAH, svakIyadehasya mahAsukhAzayA / bAramnajAjo'mumatAmupavaM, vidhAya jIvanti mudhaiva ye dhuvam // 165 // manasyadhanyasya jinenzAsanapravatanaM jogkhtaapipaasinH| mamedRzaH karmamalImasasya, prauDhAkhajAvAjamajUjhamasya // 166 / / jJAtottamAcanabrajasya, svAmohazaDyAkulitAntarasya / ihAjavanme paralokaHkhadaM, kIviruI caritaM ihonmadam // 167 // dadhyau mubandhAviti yH| pravartana, cakre'pazudhdhya mama puNyakhaemanam / kRtvA nijaM tasya na cetkSamAmahaM, kuryA na mat ko'pyadhamastadAnvaham / / 16 / / pretyeha ye ke'pi hi jantusaJcayA, sukhIkRtA janmani sudhiyA mayA / mantu mahyaM jagatIha te kSamAmyapyeSvahaM cetasi | |saMvahana maaH|| 16e| popAdhikRtyAvakhirardakana, svarAjyakAryeSu mayotsakena / yA mIlitA pApavizAradena, tyaktA tridhA sA'pyadhunA ena // 170 // yathA yathA karakarIpavahinA, daMdahyate smaipa tanau mahAmanAH / sthANi kamANi 1 manAvamaveSu. 2 pApApikRtayaH pApopakaraNAni teSAM mAvaliH. 417
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ -% saptatikA. D DUBA upadeza-zayayustathA tayA, kyaM dadhInIva ghaTAntara mayA // 171 sannAvanAjAvitahasamaskRti, smaran prakurvanijapApadhikRtim / prAptaH samAdhi samajAyatAzu, dhyAnasthitaH prItiparaH parAsuH // 15 // utpanna saddAmavapurmakaH , svarge suparvojvala. kIrtivardhakaH / subanghumantryapya tasya mRtyunA, nandaM prapanno'ga ivottamatunA // 173 // narezvarAcyArthitakhokavizrutatridazimagaha sa jagAma vegataH / praviSTa vAsokasi caikamunnaTa, dRDha kapATa sphuTatAkhakotkaTam / / 174 // astIha cANAkya-| ramotkarasthitiyAtvatyayaHparIkRsArarakSatiH nikAya pahAsatadantazakSagAn , jinAya vAsAn dhRtgndhsaurjaan||17|| dadarza na likhitaM ca tatphalaM, bubodha vAsasya guNaM tataH kalam / jighrApito vAsamanena sevakastatpratyayaprAptikRte tdaikkH|| 176 // samIritaH sahiSayasya sabane, sa zrAjadevasya yayo niketane / sarveSu zepeSvapi zastavastue, prApto'munA pratyaya kayukiSu // 17 // hA hA mRtenApi ca mArito'smyaI, teneti duHkhArditahataspRham / tasthau barAkaH sa yatIva sarvadA, svajIvitAyojitajogasampadA // 170 / / // iti smuukhshcaannaakydRssttaantH|| . godhUmazAkhiyavako'vakaGgamApA, brIhiH kusatyatuvarItikSarAjamApAH / vakSaH zaNatripuTakekumasUramujA, rAkhAtasI ca-15 paakciinkraajmujaaH||1||dhaanyN catuHsahitaviMzatinjedanAji, syAdyAvadatra jaratAntaritaM virAji / kRtvaikatastadapi| karanaAKXXXCAKACES ||shshaa 1nandarAbamAnandamiti yA padacchedaH, vRkSapakSe Ananda praphullatvam. 2 kriyAvizeSaNam . 418
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko'pyakhikhaM svanitraM, prasthena sarSapakRtena karoti mizram // 2 // zUrpaM vidhAya jaratI svakare'tha kA'pi prasthaM punaH sRjati sarSapajaM kadApi / dhAnyAtsataH pRthagimaM kisa pUrvarItyA, no hAritaM punarupaiti nRjanma nItyA // 3 // // iti dhAnyadRSTAntaH // aSTottarastamnasahasrayuktA, kasyApi nUpasya sA'sti yuktA / tatrASTasaMyukta zataM samAnAM stamnAH punarviddhati koNakAnAm // 1 // tatrAnizaM tiSThati medinI pastakAjyakAGkSyasti sutaH pratISaH / dadhyau sa vRddhaM janakaM nihatyAdAsyAmi rAjya sahasA jagatyAH // 2 // AlocanaM jJAtamidaM tadIyaM kenApyamAtyena na zojanIyam / tenApi gatvA hitipasya ziSTaM, dhyAtaM nRpeNApi tadA hRdiSTam || 3 || khojamastamano'ntarANAM, naivAstyakartavyamaho narANAm / kiJcitkvacinirdayatAgharAhAM, paropaghAtaprathitAdarANAm // 4 // kuryAdyato no kulajAtyapekSAM hRtprema no nApi kukIrtyavezAm / sumdhaH karotyeva bakhAdakArya, hatyAghyasyaM svajanaM tathAryam // 5 // smRtveti rAjJA kathitaM sutAya, intA na no rAjyamidaM hRdA yaH / dyUtaM sa pitrA viracayya jetA, yadA tadA rAjyamihopanetA // 6 // jayasya rItiM zRNu joH kramAgatAM, dAyastavaiko gar3havo mamAsatAm / yadaikakaM putra jayasyaho tvakaM pRthak pRthak stamnasahasrako ekam // 7 // ekena caiva svakadAyakena hyaSTottaraM vArazataM kRtena / rAjyaM tadA jAvi tavAditeyAdetadbhaveno nRjaniH suleyA // 0 // // iti dyUtadRSTAntaH // eko zikU kAvarAhaH, samarAziM parirakSamANaH / koTIdhvajaM tatra nijArthajanye, bananti gehe vaNijastadanye 419
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ updesh-M|| 1 // banAti no sa svagRhe'tha tasmin , vRddha gate kApi pure parasmin / vikrINitAmyanyapadonavenyaH, purvasnyasya saptatipra. tadA jnenyH||||kottidhvjo'smaabhirpi prabadhyate, tadA kuzojA khagRhAniSidhyate / kRtvetyathaite vaNijogurAgata, // 21 // vinA svasvapade yathAgatam // 3 // samAyayau sa sthaviropi maNyAvakhImaNAzaM zrutavAnapuNyAt / kRtveti manana-11 khatA'paNIyA, nirvAsitAstena sutAH svakIyAH // 4 // putrAH sRjanti sma paritramante, sarvatra ramAni tu no khannanta / / sA'pyApyate rasakhatA surenyA, puMjanma yAtaM na bajenmahenyaH // 5 // ||iti rsdRssttaantH|| svame purA kArpaTikena kenacinustaM hi dRSTaM zazimaemavaM kvacit / Ughe svakAnAM sahacAriNAM purastadA pareSAM sa jysnmudaangkrH||1|| tairnirvicAraiH kathitaM kattaraM, tvaM chapsyase maemakamekamuttaram / vandho gRhasthAdanikotsave'munA, vacitsakhaemaH sa kubuddhiketunA // 1 // svapnaM tamevaidata mUladevastatraiva tasyAM nizi cAruhevaH / subuddhimAzcintitavAnamAyI, svapno na me mekmaatrdaayii||3|| vyAkhyA vizeSAdiva nUnametAhagjAtametasya phalaM sucetAH / dadhyau sa kasyApi puro'smi vakA, svanaM nijaM svamavido'ripakA // // prasUnatAmbUlaphalaiH saparyAmAdhAya yuktaH zujabuddhitaryA / sAtvA* tataH zvetapaTaM vasAnaH, proce puraH svamavido'pamAnaH // 5 // tadanataH svamavidAha saptame, sAmAjyalAjo'sti tavAhira niHsame / pure'tha tasmipativipannaH, sutokitaH sAravalaprapannaH // 6 // nipaMpichatraturaGgacAmarAdipaJcadivyAni narA 1 niSaH kalaza.. 420
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ A +R mhttraaH| mudA tadA tatra pure'dhyavAsayan , hRdIpsitaM svIyamamI asAdhayan // 3 // taiH pazasadhairapi mUkhadevaH, kRtaHsa divyaiH sahasA nRdevH| pUrvoditaH kArpaTiko byacintayannizamya tAgyakathAmatheti yat // 8 // yadIdRzaM svapramathoka 4aa vilokayAmyaho kadAcinijajAgyavattayA / vyAkhyApya vinaya upami nircama, sAmrAjyamuAstu tadA itakramam ||e| di tataH pramRtyunmadagokukhAni, dabhyAptaye brAmyati so'khilAni / syAnme zujasvamavilokanaM punastatpAnato hIti kadApyu paayinH||10||n daivayogAtkathamapyavApa, svarma hi tAhamasau spaapH| tathA naratvaM vigataM na khanyate, svAranavaDulajamana snmteH|| 11 // ||iti saMpato mUsadevarAjaputrasvamaphalakathAnakam // puraM vijAtIpuraM mahattama, dhanena dhAnyena ghanena sattamam / tatrenjadattaH samanmahIpatiH, suparvazAlIva navaH shciiptiH||1|| jAtA vareNyA vazavartinInAM, dhAviMzatistasya mutA janInAm / eke jantyekavazA prasUtAste jakira sAdhu jirprnntaaH||2||shrvendtten niyogiputrI, dharAvatINeva surendraputrI / kadA vivAhAvasare paraM sA, dRSTA nato'mo. zacyamunA riraMsA // 3 // zradRtusnAnavatI satI sA, kadApi dRSTA svadRzA mahIzA / ratyA samA'mAtyagRhopariSTAsato nugAH kasya suteti pRSTAH // 4 // tairutameSA yuvatI mahInAkRtAdarA rAjati tAtrakInA / ekA tayA sAkamanjukAntAM: tataH sa cUpo'pyuSito'kSatAM tAm // 5 // tadodara'syA nadiyAya garna, prApakSaNe'raNyanuvIva dajaH / niyoginAss-1 1 cintAmaNi ratnavat . 2 he pRthvIpate. 421 -%* 2
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ ******** upadeza- mAkhyAthi pureti tasthA, jhApyA tvayA garnalavA samasyA // 6 // tayA muhUrta ca dinaM svapitre, nyavedi tenedamalekhi patre || saptatikA nRpoktyajijJAnamukha rahasya, medhAvinA tatra ca nirasyam // 7 // dineSu pUrNeSu suto'pi jajhe, catvAra shraasNstnyaast||11|| padanye / dAsAnavAH parvatako'nikazcAnyaH sAgaro bAhulakazca pazcAt // // nAnA suto'nUsa surendattaH, prAsASTavarpo gurujakticittaH / pitrA kalAcAyamathopanItaH, kaloccayaM zikSitavAn viniitH| e|| zrAryo yadA zikSayati sma gAnA lakhyAdikAH sajaNitapradhAnAH / kalA zramUstahiM narenjaputrAstasyaiva vighnaM prazrayantyamitrAH // 10 // na manyate taskRtama-4 jantarAyaM, sa mantrisUH svaM tvadhikRtya kAyam / kathaM kathaJcitsvagurupraNItAH, sahudhinA tena kalA gRhItAH // 11 // pArvi zatipasutAH kalohaM, te grAhyamANA va mugdhadoham / guruM kuvAkyarapi tarjayanti, he prahAravyathitaM sRjanti // 12 // guruyaMdA tAstudati vyatIkAnetya prasUnyaH kathayantyajIkAH / zrArya tadaitAstu parAbhavanti, strINAM na putrAH sukhanA navanti // 13 // amUhazAste'pi ca tasthivAMso, jAjhyAzritA vA kiraNAH sudhAMzoH / kAcitkatA tatra na zikSitA tairurIkRtoddAmavivekaghAtaH ||14||shto'sti rAjA mathurAnagI, jitAdyazatrurjitadevapuryAm / nAmnA'javannivRtirasya putrI, sAlakRtI rUparamAdharitrI // 15 // gatA'nyadA sA pitRparSadantA, rAhA nyagAdIti tadA samantAt / varaH sute yo hadi rocate'dya, tvayA sa mahyaM sahasA nivedyaH // 16 // tayA'nyadhAyIti tadAtyasUyAparo ripo yaH sujaTazca jUyAt / | bAme'die yo vidhyati tAta rApA, nartA sa zojAM vidadhAtyagAdhAm // 17 // vAkyApituH sA'tha samaprasAmagrItakSa1 dehe. 2 pitRsamAntaH. 42.2 *** ****-**** U111 ***
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 cAlampurAya nAma / zrutvenjadattakSitipasya dArakAn, nUyastarAnaGgatarUpadhArakAn // 1 // vRttaM viditvedamandasA, varNana dadhyo sa na ko'pi mattaH / rAjA'paro laSTataro'styayena, svayaMvarA matpuramApa yena // 15 // zrAkAritAstena samama-14 nUpAstadA svshojaatrttaavpaaH| mahAvibhUtyA samupeyivAMsA, purAvAhiste'pyatha tasthivAMsaH // 20 // cake puraM tena cAlaspatAka, vanaM yathA phusalasalatAkam / raGgAdimo maemapa eka uccaH, kRto bahinirmitacittamucca // 21 // kRtASTacakropari tatra dhItuhyakaikato'kSe'nutadAyinI tu / veSyeSuNA vAmakanInikAyAM, sA'dhomukhairdhanvijanaiH sanAyAm // 12 // saMnA | sAkaM svasutaH sa niryayo, jUpo bahI rAjasutA'pyupAyayau / svayaMvarAtisaGgatAGgI, vareNyakhAvaNyamayI kRzAGgI // 3 // | svasvAspade'sthAt kSitinRtkakhApastathA'myADoko'pi manasyapApaH / svayaMvarastAhagajUdamuSyA, yAhagbajau ghaupadikAmahiNyAH // 14 // zrImAlinAmA prathamo'GgajAtaH, protastadA minujA kRpAtaH / jindhyakSiNa tailaprativimbitAmimA, pAzcAlikA yAhi sutAM saMrAjyamAm // 25 // tato'kRtAnyAsavidhiH kalAdau, so'pyutthitaH svAvavanAmya pAdau / dhanugRhItuM na paraM zazAka, vijo yathA haMsamataM balAkaH // 26 // zrAttaM kare tatkathamapyanena, yatastato yAtviti kampitena / vyamoci bAyaH phalanArannumaH, zAkhIva janaH sa ca cakrakhanaH // 27 // trivadhekasakyAnyarakAntarANi, spRSTvA zarAstatra mahattarANi / nRhAmannajyanta bahiba kevAMcinipatanti sma tataH pareSAm // 28 // tato vyadhAtso'dhRtimevamuvIpatiryadejipito'smi gavauM / thArUvAgyamAtyena kimAdadhAsi, svAminmukhe shyaamkhtaamivaasiH|| e|| rAjA''ha putrairadhama1 vegena. 2 menaH. 3 nirmitA nikla mudA bena saH. saha rAjyena mA lakSmIH sarAnamA am. 423 /
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 112 // pradhAnaH, kRto'hametai racitApamAnaH / mantryantyadhAnmAmakaputrikAnUH, suto'sti te'nyo'pi satkakhAH // 30 // saptatikA so'sti kSamo vedha vidhervidhAne, rAjJo'pyanijJAnamavAci jAneH / zrAkArito maGchu surendradattaH, ApaNa hRSTena tadA'vacittaH // 31 // zrAbhlibhya coktaM suta putrikAhagnidA'STacakrANyavajidya tAi / svayaMvarArAjyaramA'pyajayA, svayA'dhunA''tmIthakare'bhyupeyA // 32 // vacastatheti pratipadya naMtuH svarUpanitsitamatsyaketuH / tataH kumAraH svakare ninAya, sthAne sthirIbhUya dhanurjayAya // 33 // catvAra etatsavidhe ca ceTakAH sthitAzcaturdikSu saMkhagakheTakAH / tatpArzvayorapyu jayoH svapANau, sthitau jaTau dau jayakRtkRpANau // 34 // bhraSTaH kvacidyadyadhikRtya lakSyaM, bedyaM tadA tvavira evaM dakam / vadannupAdhyAya iti svavaktre, jayaM kumArAya dadarza vatre || 35 // dvAviMzatiste'pi tadA kumArA, aNvavAcaH sma vadaantyasArAH / vidhyatvasau meti balAghadantaH kurvanti vighnaM ca mitho hasantaH // 36 // caTaSayaM tadbhUtinuk catuSTayaM, dhAviMzatiM hyApatanUruddAmayam / kumAra evAgaNyazca jAnanna zrASTacakrAntaramekatAnaH // 35 // tasmin saravye viniviiraSTiH, sthAne'nyatazcAkRtatasvadRSTiH / pAzcAdikAM vAmadRzi pravINaH kSaNAnAntarbinide'tyarIkhaH ||38|| utkRSTa zabdaiH [ ki sAdhukAraM, cakrurjanAstasya tadA'nivAram / kamyAM sa dhanyAM vidhinopayeme, sArdhaM tayA bhogasukhaizca reme ||39|| kartu yazrA muSkara eSa rAdhAvedho budhasyAvagaNayya bAdhAH / sa jAtu siddhiM bajate suraMnyaH, puMjanma jyo na bajemmadenyaH // 40 // // iti surendradattakathAnakam // 424 1 syanAkulaH. // 212 //
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ ido'sti sAhasrikayojanAzritaH, prapazcavAn zaivalamAlikAnRtaH / biSaM babhUvaikamathAntarasya grIvA mamau yatra ca kuchapasya // 1 // sa kapo varSazate vyatIte, prasAra prameti tIte te divA zirodhi najodhiSNyalatA'pyabodhi // 2 // tAM puSpamAlAbhitra candrikAyA, dRSTvA gato gotrajamAkhikAyAH / zrakAraNArtha sahitastayA'yaM, prAptaH punastatra nirantarAyam // 3 // dizo dizaM netrayugena paya~ na tatprekSitavAnavazyam / tadapyasau jo banate surebhyaH, puMjanma nUyo na vajenmahebhyaH // 4 // // iti carma (pa) STAntaH proktaH // caSTaM yugaM prAndizi nIrarAzeH, zamyA'patatpazcima divasakAze viSe paribhramya yugasya zamyA, vizetkadA'pi svayamaMtra ramyA // 1 // vidve'pi tatrormimahAsamI rAhatA payaHpUraca laharIrA / sA'pi pravezaM khanate surebhyaH, puMjanma bhUyo na khajanmahecyaH // 2 // // iti yugazamyAdRSTAnto navamaH // stamno'bhavatko'pyatha so'pramANaH, sureza cakre kaNasAtpurANaH / kharakAstadIyA api nirvibhAgAH kRtAH samagrA nakhikAvatAgAH // 1 // pazcAdyaya mandaracUlikAyAM zayAlutratkomalatUlikAyAm / aNUstadIyAn sakalAn tralena, pRthaka pRthak phUtkRtavAnmukhena // 2 // kazcit punaH stamjamimaM mahiSThaM dizo dizaM cUrNanataH praNaSTam karoti taMtryaH paramANukenyaH, puMjanma bhUyo na khanenmahebhyaH // 3 // // iti stamnadRSTAnto dazamaH // 1 zrIvAm. 2 zrIvA. 429
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 233 // naravopari deza dRSTAntAH prathamapade samuGgAvitAH / zrAma dvitIyapadasyAyaM paramArthaH - nRjave prApte'pi pavitraM kuThaM urlanaM / kuprApte'pi zrAryakSetraM vinA na dharmamAptiH / tatrApyAryakSetre gurUkaM tattva zravaNaM durjanaM / yaduktam- " juramu jaMgamattaM tato pNcidiytmukors| tesu vi ya mANusataM maNutte Ariyo deso // 1 // dete kulaM pahANaM kuThe pahANe ya jAimukAMsA / tI viruvasamiddhI rUbe vibalaM pANayaraM || 2 || hoi bakhe vitha jIyaM jIe vi paDhAeyaMti vinA / cinAeM sammattaM sammatta sIlasaMpattI // 3 // sIle khAiyajAvo khAiyajAve ya kevakhaM naaeN| kevalie saMpatte tasa paramaskaroM murako || 4 || pannarasaMgI eso saMpannI muskasAiyovArDa / itya bahU saMpattaM zrorva saMpAviyavaM te // 5 // " adhArya* trANyamUni - " magaraMgaraMgakAsI kaliMgakusakosalA kusaTTA ya / jaMgalavacha videhA paMcAsurasaMrunA // 1 // manayatthasiM in the ceviyarAma dasannagavaTTA ya / khATA ya sUrasaMNA kuNAla taha keyaI zraddhaM // 2 // attha na jiekalANA na catrisakesavANa avayAro / na ya jiladhammApavisI sagajabAI ekA te // 3 // " zratha gurutaM sAdhvadhikAre tattvamidameva yatsAdhunA kriyAkalApa sAdhunA'tyantamupasargakA rieyapi vairiei prakAmakramAjAjA jAcyaM / yastu tadviparIto bhUtvA bhUyo'pi prAnte'pyathAmatitikSAM kakSI kurute sa saMvarAhRyamunivat kRtakRtyaH prasidhya siddhisaudhamadhyamadhyAste / etaDupari zrIsaMvaramunidRSTAnto nidarzyate zrI saMvarAkhyo munirupracayaH, kRtArakAgamasatsaparyaH / cakre sa tuGgagirau garIyastapastanUtsargavazAgharIyaH // 1 // 1 kriyAkalApena sAdhuH suMdarastena. 426 saptatikA. // 113 //
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuSTA'nyadA zAsanadenyamuSmai, vacaH kRtaM kaizcidapIha zuSmaH / Uce yadA kaSTamupaiti sunyaM, kArya tadA ma smaraNaM sukhanyam ||||shro muniH pAraNakAhi jAte, grAmasya mArge cakhitaH prajAte / ekaH samAgAvakaTaH kutazcittatsanmukhaM tatra tadaiva kazcit // 3 // mArga munirmuzcati no tadAnIM, yathA narenyo nijarAjadhAnIm / na manyate zAkaTikasya vAkyaM, yathA''stikaH zAsanamatra zAkyam // 4 // rabAtsamuttIrya tadA tapodhanaH, sa tAmito nirmitamArgarodhanaH / totraprahAraiH * pracurastanI tathA, zIrSe'munA zAkaTikena sarvathA // 5 // daemapahArairmunitiH sa roSA'jitaH so'pi nigRhya dossaa||| tayomitho yuddhavidhau papAta, kitI sa mAsapakaH sghaatH||6|| zrAgAtsmRtA zAsanadevatA no, mahAndhakUpeSu vinevara jAnoH / gate punaH zAkaTike pravAsA'pAgatA zAsanadevatA sA ||7||saadhuH samAlApita eSa suryA, tvaM ketyayAdIdaya! sA''ha vA / tvatsevinI devyahamevamuci, nizamya sa prAha muniH kuyuktim // // pApe yadA'smAri mayA svakArye, ki nAgatA ttrnvtynaayeN| kiM sAmprataM darzayasi svamAsya, kRte vivAhe na vijAti khAsyam // e|| zrayaM munivAM pshupaal| epa, proce murI nApi mayA vizeSaH / yostadAnI saruSoH kathaJcinmayApi tatropakRtaM na kizcit // 10 // yatkokilAnAM kama svara evaM rUpaM, pativratAtvaM vanitAsu rUpam / vidyA kukhInasya narasya rUpaM, kSameva sAdhoH zunakAri rUpam // 11 // kopH| kuTumbasya karoti hAni, kopazca suHkhasya dadAti khAnim / kopo navadurgatimArgasAryaH, kopAnmanuSyasya javo'pyapArthaH 1 tejomiH 42-7 nAPHP-an-retarian
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ updesh-4|| 15 // antardadhe zAsanadevateyaM, prabodhya taM saMvaranAmadheyam / tatvA tapaH so'pi ca rikAsaM, prAnta zivaM sAdhu- saptatikA. ragAvizAkham // 13 // // 14 // // iti zrIsaMvarAhayamunIzvarakathA / arthatasyaiva kAvyasya turyapade " tujhaM pamAyAyaraNaM na jutta" iti yamuktaM tatra pramAdo'STaprakAra:-"pamA uya jiANiMdehiM naSi acneyamANaM 1 saMsale 5 ceva milvAnANaM 3 tahevaya ||1||raago / doso 5 maIjaso 6 dhammammi ya | agAyaro / jogAeM duppaNIhANaM acchA vajhiyavaja // 2 // " iti / itikAraNAtpramAdaH ajJAnarUpaH / sa yathA | zrIsthUlanAmuninA sthAnatraye kRtastathA'nyadhIMdhanaiH sAdhuniH "samayaM goyama mA pamAyae" iti zrIvIravacazcitte saMsmRtya kAIcinna kaaryH| prANI tAvatpramAde ekAntanimagna evAsti / ye svapramAdinasta eva svakAryasAdhakA duHkhavAdhakAca mAsyuH / thatha pramAdAcaraNasthAnApane sthUla janadRSTAnta ucyate-- jagatprasiddhaH pravinAti nandaH, kSitIzvaraH kiirtibtkkndH| mantripradhAnaH sagamAla AsIttasyottamaH pATaliputravAsI M // 1 // smukhstkttpkvNshketurmedhaactusskopcyaikhetuH| zrAsItsa purnItivijedakArI, zrInandarAjyaprathito'dhikArI // 2 // zrIsthUlanabastanayaH pradhAnastato'paro'siriyAnidhAnaH / jAdikAH saNarUpavatyaH, pugyo'javan sapta gRhaM'sya // 14 // satyaH // 3 // jahA vitIyA'jani jAdinnA, jUtA turIyAspica jUtadinnA / saNAnidhAnA prabanUva veSA, SaSThI sutAra saptamikA ca reNA // 4 // mAthApadazlokasamUha ekatryiAdikoktikramasAtirekaH / mukhe samAyAti kumArikANAM, taasaaN| +MAMA AAMKhagendra mavinAti manamApane sthUvanakadRSTAnta vAsti / ye tvamamA
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ manIpodayadhArikANAm // 5 // jinen'pUjAgurupannamasyA zAstrArthavijJAnavRSaprazasyA ra ghamrAH prayAnti sma sukhana tAsAM, suvarNasaMkAzazarIrajAsAm // 6 // kavirSijanmA vararucyanikhyastatraiva dhAste nivasana sudakSaH aSTottaraM kAvyazataM viracya mApaM sadA jIvinayaM digura // sarakAgyaparapurasito'viMgAnaM, samIhate dAtumanISTadAnam / nRpaH paraM no sagamAlasRSTazvAghAM vinA yaccati tasya tuSTaH // 7 // vijanmanA tena tataH kalatraM, mantrIzvarasyAsya kRtaM svamitram / satpuSpadAnAdinirarcayitvA, mAyAM svacitte parivRdhya nUnam // e // mantristriyokaM vada vipra satyaM, mayA samaM te kimiDAsti kRtyam / so'pyAha mantrI tvayakaipa kAryaH, stotA mama jhApapuro vicArya // 10 // striyA'pi tAkyamidaM prapannaM, proce | ca kAle saciva prasannam / na zlAdhyase ki vijamAha so'pi, kiM stauti mithyAdRzamatra ko'pi // 11 // prapannavAn / vAkyamasau nijAyAH, nirbandhamAvedya punaH priyAyAH / kRtA prazaMsA paThatastu tasya, pratyagrakAvyAni puro nRpasya // 15 // aSTAdhikaM dApitavAnnarezaH, suvarNadInArazataM vijezaH / sadeyatI tasya vanUva vRttiH, zakyA na na nuvi kuprvRttiH| // 13 // ajAeyamAtyena punarnRpasya, dyumnakSayaM vIkSya vRthA kimasya / pradIyate svaM dhanamAha bhUpaH, stutastvayaSa kutrudhikapaH // 14 // manyAha devAnyakRtavantaM, saMstoti kAvyarayamazravantam / jJAtaM purA nAsya mayA'pi vi(kha)saM. rAjAha matyA kimidaM kuvRttam // 15 // Uce punarmantrivarastadeti, hijoktametatsakalaM sameti / mukhAmbuje mAmakakanyakAnAM, prajJAnRtA saptakasaGgyakAnAm / / 16 // athaiSa vipraH samaye nRpAgrataH, svakAvyamAlAkathanArthamAgataH / dhRtA yavanyantaritAH svaputri1 anindham . 428
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ H A N ** kAstadA tvamAtyena suyktiptrikaaH|| 17 // zrAkaeye vAcaM tamabaikavAraM, bijoditaM nutanakAvyavAram / kRtvA mukhAdhIta- IsaptatikA. mutrAca yakSA, zrInandapAsapuraH suziSyA // 10 // zrutvA vijenoccaritaM ca yakSyA, dvitIyavAraM kikha yadinnayA / ukkaM / nRpAya RtastRtIyayA, turIyayaivaM kila yAvadantyayA // 15 // tato'dhikakrodhadhareNa rAjhA, pradApitA tasya sajA'ga-14 mAtA / pazcAtsa gaGgApayaso'ntarAle, yantraprayoga sRjati sma kAle // 20 // dInAramAlAM nizi tatra dRSTA, saMsthApayatyepa jala pravizya / zrAhatya yantraM caraNadhyena, prAtaH punarkhAti nutikhena // 21 // lokAgrato vakti nutiprasaGgAttuSTA dhanaM meM pradadAti gaGgA / proktaM purastAtsacivasya samyakAlAntare nUpatinA nizamya // 1 // manyUcivAMzcanmama rAti dRSTI, gaGgA, tadA satyamidaM na pRSTau / zilokayiSyAma idaM hi kalye, rAjJA prapannaM kutuke'tyatulye // 23 // niyoginA pratyathito manuSyaH sanyAdANejANyatha khbdhlkssyH| pravannamAsthAya vikhokanIyaM, vRttaM dijasthAmbuni nindanIyam // // saMsthA|payatyamvuni yadijanmanchayA tvamAnIya pradehi tanme / tenApi gatvA jagRhe'sya dInArANAM tataH poTTakhikA'tipInA // 25 // patya prajAta narapatyamAtyA, tatra hijaM pazyata eva jAtyo / hijo'pi gaGgAmbujare sukhena, prAvikadImAM kalayanmukhena // 16 // prAnte stuteryantramidaM padAnyAM, saMghaTTayAmAsa muhuH karAnyAm / datte na kizcitsa tato vilakSaH, puro janAnAmajavatsasakSaH // 17 // rAjAvadatyeSa tu dRSTakumnInasopamo vakratayA'tidamnI / svAcAradArUtkaradhUmaketuLasIkakIrtina- // 15 // garAntareSu // 20 // svayaM nRpAne sacivena cAviSkRtaM tadIyaM dhanamaprajAyi / rAjAdilokastamayo jahAsa, ruroSa mantrieyatha viprapAH ||she|| 430 *-**-
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASaya pipAzaH ||re| 430 prati batti nAsI, manyeSata sagamAva karisa / naMdarAyu dhanakavAdha, niSparAmAna cintayati - samAhataM yacaraNena puMsAM, mUrdhAnamAruhya dadAti khiMsAm / madhyasthatAM saMdadhato'pamAne, varaM manuSyApaja aapthaaneH||30||s vimAlokayituM pravRttastanmantriNo doSanarairakRttaH / manyanyadA'sau siriyAvirAI, vidhAtumutkaH kuzalAmbuvAham // 31 // narendayAni ghanAyudhAni, channaM gRhe kArayatIpsitAni / etaccirAvarjitamantridAsyA, proktaM vijAyAjikadAruvAsyA | // 32 // prAtastatra sadA bijAtisvike catuSke'dhvani mnyraatiH| zizUnidaM pAuyati svatastu, viSTo dadanmodaka-1) mukhyavastu // 33 // kizcijanaH samprati vetti nAsau, mantryeSa yanandanRpe parAsau / kRte sati svaM siriyAGgajAtaM, rAjye'sti | saMsthApayitA dhiyA tam // 34 // eTu khoya nadhi jANa jaM sigamAsa kriss| naMdarAya mArevikarisiriyana rajiIvavissA // 35 / / etannRtaM kApi mahIdhavena, prekSopitaM mantrigRhaM javena / nyaloki tatrAyudhacakavAlaM, niSpadyamAnaM carakaiH prajAsam // 36 // uktaM ca taipataye'tha nandaH, parAGmukhIya russaatimndH| tasthau sajAyAM sati pAdakhagne, sevAgate mazriNi saktyajagne // 37 // yataH-mantAsmyado vizvasanaM na rAjA darvIkarAlIkuTikhatvanAjAm / niz2AyitaM kRpakasanikarSe, visvasya caitat sati mutprakarSe // 38 // mantrI smarannasti vadhe svavazyamavAptakAlasya mamaikakasya / nUpAdato'muSya kuTumbakasya, kumdAnmRtiH sthAna himAmakasya // 3 // vijJAya nandaM kupitaM nizAnte, sametya mantrI pramadAdhupAnte / / agAda putraM siriyAnidhAnaM, nAI mariSyAmi yadi pradhAnam // 40 // tadA iniSyatyadhipo'tra hImAnasvakAmmanuSyAn 1 bhamikaH amukaH 2 pekSAzamdAna nAmaghAtI maiki bhUtakRdantam . 431 pataye'tha nandaH, parAGmulana rAjA darvIkarAkhIkuTisatvAkakasya / pAdato'ma K
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza // 216 // sakalAnabhImAn / tasmAdaI vatsa gupAtikana, svayA nipAtyaH hitipAMnimbaH // 41 // zrutvedamAkrandamasau tatAna, proce ca vaMzazya ekatAnaH / kiM tAta jAto'hamihAkulInastvaM yena mAmAdivasI tyadInaH // 42 // kukhopasargasya baliM pradehi, evaM tAta mAmeva mRtaM vidhehi / nRpAtra evaM gadite pitA''ha, tvaM noM kukhadhvaMsakRtAvagAhaH // 43 // kulakSayasyAntakaro'si kiM tu, svAstvaM vidhAyeti sutApamantuH / athAha putro bhavatAntu yattasrAvI paraM vatRvadho na mattaH // 44 // madhyAha so'I viSajana, svaM mriypyo| ma suta deSana / tvarthI vipannasya maibhava vAhyavRsthA vipattyai ho ra vAhyaH // 45 // [nAkrandakAlo'styadhunA mahIyAnAjJA guruNAM tu na laGghanIyA / rakSa svakIyaM kulamApaMdandhormAM tArayoddAmakukI timindhoH // 46 // zrIpyekato'mnotasindhuranyatastathaikato'ndhairdevavahiranyataH | jogyekataH kaSTakarAziranyataH muto'vidatsaGkaTa epa me'dbhutaH // 47 // yadekato me guruzAsanAtikramo'nyato vavadho vijAti / svahatyayA jAvyayazo'pi me'tiDaM tamo'smai phalitaM kileti // 40 // divAnizaM nandanRpAGgaraGkaH, svatAtayAcA sthagitazrutidhikaH / sa mantrisUnunayanasravaktaH, zuzoca mAlinyajitoyakAlaH // 49 // svakIyasUnoH punarapyanena proktaM tadA mantrimattamena / badhyo 'hamI zAMhipuro'pakUTastvayApazaGkaM zritakAlakUTaH // 50 // bAlavRddhArdanazaGkitena, pratizrutaM tatsiriyA jidhena putreNa pitrA'pi mitho vimRzya, samAgataM parSadi dhanasya // 51 // dRSTvA tamanyAbhimukhaH samAjAsIno'tiroSAdajavatsa rAjA / pArzve sthito matryucitaM vacaH svaM dvitriH prayuGkte sma dhanIva sa svam // 22 // na jalpitaM bhUpatinA'pyanena, nataM puro1 he vatsa. 2 ApadrUpakupAt. 3 kUpaH. 2132 sahatikA. // 216 //
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUva ca dhIsakhena / tathaiva pAdoH patitasya netuzvinaM ziro'nena piturvijetuH // 53 // cise punazcintayatIti hA re, bakhAtvayA'I viSayo dayAreH / kiM kArito'smyatra namAthavA taM, nato na hRt kiM sphuTitaM svatAtam // 54 // hA hA kikhA-151 kAryamidaM prajarapannityutthito hudAdhikahapaH / tadA'pagapAnamantripunaH svadevaM, vRthA''kulatvena tavAlamevam / / .55 // sphuradurAcAravikArakatvAtvAsanAtikramakArakatvAt / stokaM mayA'muSya kRtaM tadatakAryA manAgapyatina netaH // 56 // tyaktvA samagraM svajanasya kArya, kurvanti nRtyA nijanAthakAryam / kimanyathA caJcalarAgavantaH, zakyAH smaaraadduminaa| javantaH / / 57 // vAmo navedyastava deva nityaM, na tena pitrA'pi mamAsti kRtyam / tadA ca rAjJA'vasitaM kulokaH, kimanyathA mantrayati chaidokH|| 50 // kiM tveSa vipraprathito'sti damjaH, so'haM kukarmA viSamizrakumnaH / yenedRzaM nubyavamaekArya, vinirmita samprati murnivAryam / / ee|| tanmagnipaTTe yadi mantriputraH, saMsthApyata tAntirAmamantra / tataH sa rAjJA naSitaratyaja svasvAsthyaM nija mantripadaM jajasva // 60 // ukta tatastena mamAsti vRkSaH, zrIsthulajaH sahajaH pramizaH / / |paNAGganAmandiramAzritasya, kAntAH samA bAdaza deva tasya / / 61 // pradIyatAM mantripadaM tu tasmA, zrAkAritaH ma manupA'pyakasmAt / kramAgataM mantripadaM gRhANa, svamevamukte sa punarbajANa / / 62||vicintyaamiitymunaa prajahipate. proce / nRpo'zokavane jocite| vicintayakAntatayetyathAgataH, zrIsthalanamo'pi bane zujAzritaH // 33 // dadhyAdhar3o logaramapracArie rAjyAdhikArotsukacittadhAriNAm / nRNAmamAtyatvamavadyakAraka, masavitaM rAti viziSTanArakam / / 64 // 1 svAminaH. 2 kodhagRharUpaH, 3 sutarAmasvAsthyaM. 433
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapadeza saptatikA // 217 muHkhapradAH syurviSayAH sadA'mI, etatkRte ko vijahAti kAmI / surkha prAptamidaM naratvaM, vidhAya saMsAramukhe mamatvam / // 65 // nAnAjanuHsaGgakumaGgavanye, urvArasaMsAravane'tyagamye / khabdhe naratve'sukhodyatena, krIleva koTyatra varATakena // 66 // niSevitaM vahizikhAkarAlaM, vilokyamAnaM yadi venjAlam / syAttavAri ca ramyamANaM, strIsevanaM cAru nivAryamANam // 67 // na jJAyate strI ghaTitA vidhAtrA, kIgvidhaireva dasaiH pramAtrA / yastatra rAgI ratimAdadhAti, du:khAni saukhyasya kRte sa sAti // 6 // na rajyate yo viSaye kathaJcittatkAmanaM yaH kurute na kiJcit / bhavettadane satataM samAdhinAvinavatyeva rujAdhupAdhiH // 6 // vimucya tanogamahAvilAsaM, tAvatkSaNomyutkaTamohapAzam / yAvakarArAkSa|sikA madaUM. na nirmimIte kRtazoryajaGgam / / 70 // yAvaddazatyeSa na rugnujaGgastAvavidheyaH sukRtaprasaGgaH / jIvo'sti | kalya'dha kRtaprayANaH, pAnthena tujhyo jarasA puraannH|| 1 // dhyAtveti zI'kRta paJcamuSTikaM, khocaM vANAnirmitapuNyapuSTikam / dhamadhvajaM so'masarasakambalaM, litvA vyadhAt svaM paralokazambalam // 13 // zrAgatya pArSe naranAyakasya, provAca dharmAziSameva tasya / etanmayA cintitamevamukta, nRpo'vadaccArvidamAptamukta // 73 // yaavdhirnirgtvaanmuniishH| svArakSakAMstAvadavak kssitiishH| vilokanIyaM kapaTena yAyAnna vA'sako dhAmni paNAGganAyAH // 14pazyatsu teSveSa * mRtAtkalevarAdAsyaM pidhAyApasaret pathAntarA / yathA janaH so'pi muniH paNAGganAgRhAttathA dUramagAnmahAmanAH // 5 // tadhanAgre kathitaM tathaiva, mApo'pi tuSTAva muni tadaiva / kRtazca mantrI siriyAjidhAnaH, zrIsthUlanako'tha zujAvadhAnaH 1 ATA muktinirlobhatA yena tatsaMbodhanaM. 434 // 11 //
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- 6 // saMjUtipUrvavijayasya gurorupAnte, jeje prataM ca siriyAkhya ito'rthyavAnte / kozyAnidhaprakaTapaNyavadhUgRhe'tipremNA nijasya saddajasya sadA sameti // 7 // sA sthUlana gaNikA'sti rakkA, nAnyaM janaM vAcati rAgapRktA / kozyAnaginyastyaya yopakozyA, kuryAtpravezaM sa gRhe hijo'syAH // 70 // pazyaM cakha mantrisuto bijAte, sa bhrAtRjAyAmavadaghayA tAM / prAptA vayaM nAturatho viyukti, vijAdamuSmAt pitRjIvamuktim // 7 // kArya tathA'yaM tu yathA madiSThAM, pivettaveyaM jaginI kaniSThAm / gatvA'vadattvaM surayA'timattA, dijasvamattaH kathamekahRttA // 70 // zratha tvayA kArathi tavyamasya, svasaH surApAnamidaM vijasya / tayA'pi vipro jagade yadA'yaM, nevecadA sA'sya vanANa sAyam // 1 // staM * tvayA me'tha sa takSiyoga, soDhuM samartho na jarIva rogam / pandhaprajAyAH kRtavAMzca pAnaM, vindyAanaH hAramiti pradhAnam / Kinu // tanmazrisnoH kathitaM ca kozyayA, rAjA'nyadoce siriyaakhymitthyaa| hitaH pitA''sIttava me tadA punaH, kukarma tatmAha sa madyapAninaH // 3 // rAjA''ha kiM tena surA'pi pIyate, sa procivAn satyamidaM vidhIyate / kasyApyadAnAditamutpalaM kare, deyaM dijasyeti nigadya pitrareH // 4 // sajAsamAkAritavAmavasya, pradAyi tenAvasare'dhamasya / AdhAya tabAntamanena nimcha, nRGgAramadhye'khisameva madyam // 45 // sarvatra khokAntaravAptarIdaH, sa prApitaH zodhimaghAvalIdaH / trapagninA pAyita eva tapta, paJcatvamApto'dhikakaSTaliptam // 46 // zrIsdhUkhajayo gurusannidhAne, khInastapaHkarmaNi pAsamAne / vihArakRtpATaliputramAgAtrayo'pare santyanAranAgAH // 7 // aGgIkRtAstairvividhA ajigrahAH, 1 madirAma, 2 rIDhAvA. 1 pApayuktaH / munizreSThAH 435 **** *
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ napadeza- saptatikA 1317 // RAGMERCE samAzritaikena mahAharerguhA / tamIkSya zAnti sa bajAra kesarI, prAptastadamyo'hibikhaM ca saMvarI // // dhAlokya taM dRSTiviSaH prazAntaH, kUpasya caikaH phlke'tidaantH| tasthau ca kozyAgRhamAsasAda, zrIsthUkhannako munirapramAdaH // ? jJAtveti tuSTA gaNikA parIpa haiH, parAjito'trAgata eSa pussahaiH / proktaM ca kurve kimuvAca sAdhuH, sthAtuM pradahi svabane'tra *sAdhu / / e0 // tathA kRte sA maNihemamuktAsaGkArasaMzojitadehayuktA / zrAgatya khannA nizi ghATu kartu, paraM na zaknoti mano'sya hartum // 1 // tataH svajAvAkarivasyati sma, prabodhameSo'pyanutiSThati sma / vAdhiH sarinirdamunAH samitiH, prANI na tuSyeSiyamabhiH // e|| nivAsamAsUtrya ciraM svavAndhavaividhAya tRpti hRdayepsitanavaiH / prapAkhitaM sAvitamapyanArataM, vimuSya gantavyamidaM vapurmatam // dhAnya bandha notihArataH, paJcaprakArA viSayA mahAntaH / tyAjyaM kSaNAdeva vapuzca dAsAstathApi dIrghA'sti vizAM hRdAzA // e4|| zrutveti sA dharmapathi vajantI, jUpAladattaM manuja jajantI / brahmatrataM samprati pAtayantI, suzrAvikA jAtavatI khasantI bhaemAsAM catuSkaM tadathopayAsI, yatyAyayau siMhagu-haiM hAdhivAsI / dairotthitAH samavAci tasya, syAtsvAgataM puSkarakArakasya // 6 // zranigrahAnte samupAgatasya, vyAlArapadasvasya ca kUpagasya / tava cakre'tha tapodhanasya, zrImanirAH kuMDanAM nirasya / / e // zrIsvajano'pi vAravadhvA, gRhNAti samanyanizaM sadadhyA / nAnAprakAraM vikRtipraviSTa, prAyogyamAhAramatIva miSTam / / e // samAgataH so'pi tataaturmAmyante gurUNAM nikaTe sudharmA / aMnyutthitastaiH stutamasya sattvaM, triH prazritaM duSkarakArakatvam // ee // tadA trayaH 1 svagRhe. 2 amiH, 3 daraM zIdham. 1 bham. 336 // 210 //
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvanutAstu vAthamA micaste va sma vAcam / kRtveti mantriprasavo yadAryAH, snihyanti lokavyavahAravAryAH // 100 // vilokya cakraM manujAH sRjeyurkhekhAMma cApyAdaramA careyuH / rUpanti gAGgeyamaye'pi nikSAM, pAtre na kurvanti manAgvivakSAm // 101 // tatra sthito'sau svavapuH samAdhinA, tathApi jAtaH stavanocito'dhunA / yatyanyavarSe mRgarAdguhAsthitaH sthAsyAmi vezyAgRha evamudyataH // 102 // zrabhigrahaM khAti tadA niSiddhastairAryavaryairna zRNotyazuddhaH / gatvA yayAce vasatiM parastrI, tadopakozA'sya dadau nRzastrI // 103 // svAbhAvikaudArikadehabhUSitA, dharme samIpe'sya zRNotyadUSitA / tadaisa sa vidhAtumudyatazcATUni vaktIti sA na sattvataH // 104 // prabodhanArtha jAtIti tasya, pradedi kiJcitsa ca vakti vazyaH / dadAmi kiM sA'ha ca lakSamekaM pradIyatAM jo mama sAtirekam // 105 // tatmApyupAyaM zRNu jUpa Aste nepAkhadeze kRtaparyupAsteH / puMsaH pradatte jinadharmyatuyaM sa kambalaM samprati lakSamUhyam // 106 // deyaM tadeveti nizamya nirga tastaM prArthayAmAsa nRpaM sa durgataH / satkambanaM prApya ca vaMzadaramake, zivA sarandhre vavale hyakhaemake / / 107 / / ekatra | cauraiH saraziniMbA, pakSI tarustho vadatIti budhaH / yaM samAyAti tadA ca caurasvAmIkRte'muM yatimeva ghoraH // 100 // tasmi~zca pazcAkhite sa pakSI, kokUyate tatra kujakSyanakSI / yAti sma khakaM punaretya tena, prekSyaiSa unako yatiradbhutena / / 107 // tavAjayaM dasamaho mayA paraM, satyaM nivedyaM svayakA tataH param / yathAsthitaM taccaritaM tadagrataH, sa UcivAn saMmataH samagrataH // 110 // pakhiye kambala eSa kaSTataH, prApto'sti nepAlanRpAtsvadiSTataH / khAtvA vajana smyaca vA 1 tilakaM. 437
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptatikA. 12e| aGgIkRta mAgaNikA vihasya, proTIna kA mRgenjhopari kyatastvataH, so'muM mumoceSa sukhaatsmaagtH|| 111 // paNakhiye'dAyi sa tena kambalaH, visastayA zalamale'tini- makhaH / lagno niSeddhaM sa vinAzanIyastvayA na sAipyAha vaco vriiyH|| 11 // yate kimenaM hRdi zocase tvaka, jADyAtpunaH kiM na hi zocase svakam / tvamapyaho IdRza eva khakSyase, jAvI prataM projjhya ca mAM yadiSyase // 113 ||dhRtvaa ciraM zItamihAkAvaM, prazAdhya cAritrajalena pAm / nogaM yadiverviSanuksavarNa, dhmAtaM hareH phUtkarauH suvarNam // 11 // hai aGgIkRtaM jJAnamadantakAlaM, yadarjitaM saguNaratnajAsam / gAne jarA mRtyurupaiti tUNe, tatsAmprataM dhehi zamaM prapUrNam // 11 // acIkathassA gazikA vihasya, prauTenjyivyApasamAkulasya / zrIsthUlajavatinA varAkAmunA tavAste samazIpikA kA // 116 // sitabudaiH kA tulanA bakAnAM, keyA mRgenyopari jambukAnAm / spardhAmbujaiH kA jalazaivatAnAM, tusottamaiH syAtkhalu kA khakhAnAm // 117 // karidilaH kApi ca rAjahaMsaH, va zAntacetAH ka punarnRzaMsaH / kva cApyupAnakva ziro'vataMsaH, ka cakravatI va punarnukuMsaH // 12 // vAhapatiH kutra punaH pataGgaH, kva verAraH kvorutarasturaGgaH / kva vAsukiH kutra ca vAruraGgaH, ka sthUlanakaH ka punastvamaGga // 11 // prekSasva sAdho mama yAginyA, saujAgyavatyA'dbhutarUpakhanyA / na cAkhito merurivAptarekhaH, zrIsthUlanAstisamAtrameSaH // 10 // majhojito'si tvamadRSTapUrvayA, mayeva gauH protanavyadUrvayA / parasparaM jUritaraM tadantaraM, nirIkSyate'trApi nRNAM nirantaram // 11 // vizanti vahau samare viyante, sparza sRjantyutkaTakumnidante / kecitpunaH proccanagAtpatanti citrA jitAkSAH puruSA navanti // 12 // skhIcUdhanurnirya 1 naTaH.2 sarpaH. zAntacetAH ka punarneza yA 48
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1naTaH 1 sa. 538 dapAzanayA, nAGke kRtA ye puruSAH sshddyaaH| gaGgApayonirmakhazIkhavajayastecyo narenyo'stu namo mahannayaH // 13 // talikSito'yaM skhakhitapratijJA, zyAmAnanaH punnypaanjiyH| punaH punaH saMmajati sma khedaM, smRtvA garIyo gurugIbijedam // 12 // prApta kare projjhya maNiM ravipranaM, pAtuM brajan kAcadakha kikhAzRjam / stamne sphiTitvA'rdhapathi sphuTachirA, hA hAsyamApto'smi vidhergatiH parA // 125 // pUrva vidhAyAmRtapAnasaSTaM, vacopramANe svagurUpadiSTam / pazcAtkaroti sma zucaM vacasvI, vezyopakozAgRhagastapasvI // 126 // mattejavatso'yanamApa dhuryastapodhano'nUhiSaye paTuryaH / svacazvaritraM hadi nindatIha, prazaMsayA sthaadgunno'pyniihH|| 12 // sakrAnti te saguNakIrtanena, zritA yake sthurgurusAhasena / prazaMsayA cAnRtayA tadanye, na mAnti kacipuSIti manye // 12 // jagAma sadyaH svaguroH samIpe, kumArgasevAprathanapra. tIpe / pratena sAdhuH sa kukarmasenAbarsa jigAya pravinazvadenAH // 12 // zrArajAzyasya zarIrapImAkarA zrahivyAna gajAH sanImAt / nRNAM na hi jJAnacaritrasaGgapradAzca samyaktvaharAH syuraGga // 130 // zrIsthUkhano jagavAnajIdaNaM hyAkAmati smAsiziraH sutIkSaNam / binnaH paraM no demunaHzikhAyAM, dagdho basannapyatha na kSamAyAm // 131 // tuSTayA'tha nandana kadApi dacA, nijasya kozA radhikasya vittA / zrIradhUkhanamasya tu sA prazaMsAM, cakre'dhikAM no dadhatI risAm // 13 // santyatra khoke'tighanA mahInAzcitrapradAH paJcajanAH kukhiinaaH| nAste na bhUto na ca nAduko'pi, zrIsthUkhanalApa samo'tra ko'pi // 133 / / sadAkRtaitakuNamaMtra jApA, sA taM tathA nopcrtypaapaa| svamandirAzokavane'nyadA sA, 1mArgam, 2 samIpAt. 3 mamizikhAyAm. 1 paJcabhirbhUtamyante iti paJcajanyA manuSyAH. 430
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 20 // | tenAtha nItA vikhasahikhAsA // 134 // svakIyavijJAnavikAzanAya, prodAmasaujAgyasamarjanAya / khAtuM karAropitacApa-17|saptatikA daekaH, sa cAmrarAzerupari pracaemaH // 135 // cikSepa tAvatkavayA'nupurSa, punaH punaH svaM ziticitrapuram / yAvatkarAjyamadhArthacanda vittyA vyadhAttatkaragAM bitanchaH // 136 // tadA punaH sA vadati sma tasya, syAduSkaraM neha hi zikSitasya / sidhArtharAzisthitasUcikAne, nAyaM vyadhAtsA'pi tadAsya cAgre // 135 / / kRtvordhamaMhI svaziro'pyastAttadA sakace guNavatsvazastA / kRtAnyasUyA hRdi sA vahantI, tadeva vRttaM nyagadambasanta // 13 // na puSkaraM cUtaphalapakatenaM, na puSkaraM sUciziro'yanartanam / taddaSkaraM yatsa tapodhanAgraNI, hundho na matsaGgamito mahAguNI // 13e / yo jantumAgojamAdAna paranirAsasa / mAdojaNe syurmaruto'pi nAlaM, zrIsthUlajajAya namastrikAkham / / 140 // sadA prakurvanatimiSTalojyaM, samastasusvArasaprayojyam / kSubdho na yo mahavartamAnaH, zrIsthUlanakAya namaH sadA naH // 11 // matkAdavidepasUtIkSAkoemainukoja vidhyannapi yaHprekAemAna kApi tasmai muninAyakAya, zrIsthUlanadhAya namaH zujAya // 15 // parISahaM svIkRtamatraso'nyaH, soDhuM kSamaH ko'sti mahAmanojJaH / zrIsthUvajaNa vinA mayA yaH, sajIkRto na smarasevanAya // 153 // madIyasaMsargavazAdapIpaSTo na yo'greriva satkarISaH / suvarNavatkiM tvajavassukAntiH sa sthUlajako jayatAdatAntiH // 144 // sA tatkathA tatra jagAda vezyA, tdnto'nggiikRtdhrmkheshyaa| takarNanAto mumude sajeje, suzrAvakatvaM ca guNairvireje // 145 // vandApanArtha prayayAvayo mudA, zrIsthAnako muninAyako'nyadA / sudUra1 citrapuMkhaM vANaM. 2 ardhacaMdo kANa:. 3 kAkSAH kaTAkSAH. 5 kAMDaH zaraH. 5 prazastaiH. 440
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezAgatabandhurvidhaghijasya gehe striyamUcivAn budhaH // 16 // atredRzaM tatra tathA'sti tAza, prekSasva jAtaM varivarti kIdRzam / evaM laNitvA vigate gunIzvare, prApno hijaH emati gAgniImare // 17 // jAtrA pradattaM kimapIha tena, prajahipataM vA mama sunatena / mokaM tayA no kimapi pradataM, yathoktavAkyaM ca tadA'vadattam // 14 // niSkAsayAmAsa tataH sa tasmAtsthAnAnidhAnaM caturastvakasmAt / mule sma tattatra sa nirviSAdaH, kRtvetyayaM sAdhukRtaH prasAdaH // 14 // zrathApatavAdazavarSacArI, muSkAla jano'GgivinAzakArI / jinneSu jinepatha maemakheSu, prayAtavanto yatayo'pi kaSu // 10 // tanigame pATaliputramAgataH zrIsthUlajako'pi punaH svajAvataH / kiM kasya pArthe'sti tadeti nirmitA, saddena cintA'khikhasUtrasaGgatA // 151 // uddezamAtrAdhyayanAdicitraM, yadyasya pArzve'navadatra sUtram / saMghayitvaikata eva tAni, okAdazAGgAnyatha mIlitAni // 15 // "parikamma suttAI pubagayaM cUliyANuGago ya / didIbA 'ya paMcaddA vino asthi tattha puNo // 1 // " tadA ca nepAlavasundharAsthaH, zrIjAvAddurgururasti sAsthaH / sa dRSTivAdaM dharatIti kRtvA, mana mA. |dhucitayaM mahitvA (ty)||153|| kathApitaM vAcaya dRSTivAdaM, santyarthino yadhatayo'nupAdam / zrIsaddhakArye kathite'munApi, proktaM mahAprANamidaM mayApi // 155 / / pUrNAkRtadhyAnamidaM vinA na, syAghAcanAdAnasamarthatA naH / saGghasya tanokkamaprAgatena, saGghATakojyA prahitazca tena // 155 // kathApitaM cAya na yo'tra manyate, saI tu kastana hi daema prApyata / sa4 sahabAhyo vadatIti jambAhau tvamevAsyavadatsamayaH // 156 / / tadA guruH mAha suvudhimantaH, preSyAH sudakSA munayo'tra 1 saddhaH 2 pUjyam paul
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza / / 221 / / santaH yAcanAsaptakama hi dAsye, yAvannijaM dhyAnamahaM tadAsye // 157 // jaikSyAgame'tho divasArdhakAle, saMjJA niSedhAvasare vikAkhe / zrAvazyake cApi kRte trivAraM taSAcanAdAyyahamasmyudAram // 150 // zrI sthUlanaprAditapodhanAnAM tad- | * ti paJcarAtI zujAnAm / tadanvitA lAti ca kAlavekhAsu vAcanAstyakaghanAvadekhA // 129 // te caikazo distrirapi prayuktaM, cisaM na yAvaddadhate'hi naktam / tAvattu sarve'pasRtAH kilAmI, zrIsthUlajayaH sthita UrdhvagAmI // 160 // AryeNa cAtho tanutAvaziSTe, dhyAne sati kvAmyasi neti pRSTe / Uce sa no me kama Aha cArya:, kAlaM pratIkSakha kiya*ntamAya // 161 // yAcanA dadmi tavAvilambaM guruM ca pa sa nirviruvam / kiyanmayA jo jagavazadhItaM sa cANumarUpamathAda nItam // 165 // tavAtra sUtrANi babhUvuraSTAzItistvatha stokadinaiH paTiSThA / tatpUrtirAste tava jo javitrI, sukhena karmalatAjayitrI // 163 // pUrvASyadhItAni daza krameNa, vastughyonAnyamunA'zrameNa / sasthUlanA guravo'nyadA''sA, bihArataH pATaliputramAptAH // 164 // bAhye vane te'pi ca tasthivAMsastAnnantumAyAnti ghanAH pumAMsaH / tA * yAmayo'pyaruratra yakSAdyAH sthUlajaghasya hi sapta dakSAH // 165 // pRchanti natvA gurumasti kutra, zrI sthUlanaghAkhyamuniH pavitraH / tenoditaM devakule nijAlyaH prIto guNannasti sukIrtimAvyaH // 166 // samutthitAstA gurusannikRSTAddhAturni naMsA vidhye'tidRssttaaH| saSThApi sAdhyyastadanuprakRSTAcArapracAraprazamaikaniSThAH // 167 // zravatIrvandanadetatre tA, vikhokya so'haGkRtipUrNa cetAH / paJcAnanAkAradharazca jAta strastAstamAlokya ca tAstvarAtaH // 160 // upadruto'yaM hariNA 1 nidrAvasare. 2 kriyAvizeSaNam 3 maginyaH. papa 2 saptatikA. // 121 //
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIre, gatvA vadanti sma gurostu tiire| AryastadA''heti vaco'tihAri, sa sthUlanako na punrmuugaariH|| 16||shraa*gty tAntiH praNato'nasUyaH, zrIsthUlanakAkhyamuniH sa juuyH| tAstena pRSTAH kuzalapravRtti, yakSA''ha tasmai siriyAna jittim // 270 // yathaiSa dIkSApraNAdanantaraM, balena parvAkSyapavastamuttaram / prakAritaH so'pi tatatriviSTapaM, prAptazca jAmatvA'gnirivonmadapim // 171 // zraarpihatyAjayajItacittA, tapaHprajAvAdahamapramattA nItA videhe jinazAsanA dhiSThAtryopasImandharamarditAdhiH / / 172 // mAnItavatyadhyayanamayaM tvaI, sanAvanAmuktyajiSaM mahAmaham / uktveti tAstatra gatA nijAspadaM, hitIyavAste'tha muniH sasaMmadam // 173 // gurvantikeDagAmavasUtrazikSAmahAsamuddezakRte'tha taikssaa| mukhe'pyayogyastvamitIya vakti, proddezamasmai na gururvyanakti // 174 // tadA pramAda smarati sma sa svakRtaM yazobyAptasamastavizvaH / nAhaM kariSye punarityavAdIavettvadanyo'pi yataH prmaadii|| 17 // tasmAnna vamIti guruH prapede, kaSTena sraSTe sati cittajede / agretanaM pUrvacatuSkamasya mAdAjhuruH sUtrata eva vshyH|| 176 // tasmai punoM dazamasya vastuSyaM sadathai *kathitaM tatastu / tAvatpravRtaM bhuvi yAvadAryavajAnidho'jUnmahimAjirAyaH // 17 // zrIsthUla janasya muneH samAsAcari trametatsvamatiprajAsAt / kRtaM svabujhyA zivasundareNa, prAjhaviMzodhya praguNAdareNa // 17 // siridhUkhanahapahuNave pamAyacariyAI tinni tassAvi / sAhavicyaNagupaNaM kahaNaM dabassa sayapAzaM // 17 // iti kAvyaturyapadasthapramAdAcaraNopari zrIsthUkhanacaritram // 1 upavAsam, 2 pa. / vizvakarmA 443
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA. // 12 // atha vayacike'pi dharmAvasaro purkhana eva tapari kAvyamucyate bApattaNaM khiDaparo gameza, tArupae cogasukhe rameI / therattaNe kAyabalaM vameI, mUDho muhA kAsamazkame // 60 // vyAkhyA-bAlatvaM krImAparaH prANa gamayati mudhA hArayati "bAbaH prAyo ramaNAsaktaH' ityuktH| zrazca tAruNye bhAmA jogasukheSu ramate / tadanu sthaviratve vArdhake vapurbakhaM vamati evaM mugdhAtmA mudhA nairarthakyenaiva kArya samayamatikAmatIti kAvyAH // zratha zaizavAdazreyaskaraNaM zreyaskaramityunAvayannaprima kAvyamAhakhahuttaNA vi ne jeNa punnaM, samajhiAyaM savaguNohapugnaM / therattaNe tassa ya nAvayAso, dhammassa jaca vi jarApayAso // 6 // vyAkhyA-zaizavAdapyAranya yena prANinA puSyaM na samarjitaM nAtmasAtkRtaM puNyaM satkarmapujatA iti dAnazIvAya, kiM jUtaM tat ! sarvaguNIdhaiH pUrNa tasya sthaviratve nAvakAzo dharmasya zaktivaikalyena zItavAtAtapAdyatanutanukkezAdhisahanAsAmaryaprAptariti nAvakAzo dharmasya, yatra jarasA jarjarI jAvamAsAdayepurmanAjAemavaditi kAnyArthaH / / 555 // 52 //
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ / atrA zrIcantakRdazAsUtrokto'simuktakAbhidheyakumakasAdhusambandhaH sandhivandhena prastayateiha jaraikhitti atthara pasidhapolAsanAmi pura dhasamidha / jiAhaM vasa loya paradhaeanupa jalahiva ju parakihi asumya // 1 // jayajayava maggaNa jagaI jassa jayanAma raja pAleza tassa / na hu desasIma japetra jassa azvapramariudhama * jagi zravassa // 3 // paJcaraka sarassA sirIya jANi tasu sirIya jaka azmaduravANi / atubamaharUvakhAvannakhANi varakamalasukomalacaraNapANi // 3 // ityaMtari sumiNahamati dicha azmuttayataru azsayabaricha / sA tammi cava divasammi gana nabaha jema jaladhAra thapna // 4 // navamAsa apa adhmadiNammi pasavA sA naMdaNa suhakhANasmi / azmuttaya tasu anihANa kika, ajannava nava matra nayari siddha // 5 // ityAta isthi so saMcaraMta piumAzmaNoraha pUrayaMta / dIsaMta supiya desaNa AIva nivu mannai niyakulagharapazva // 6 // maMdaragiri surataru aMkuru va, so yaH piyapari guNipura mammaeyaNa kyA jaNaMtu saha pariyaNa pANaMda rUvi diva // 7 // ghAta-ityaMtari sAmiya sijhihiM gAmIya viharaMtana girivIrapaho / saMpatta tihi puri seviya naramuri punnimcNdsmaannmuho| jAsa-~-nANapAla zrAviya nArada cAvica caramajiNiMdacaMda / sAmiya iha pattana vijayavaMta muzviraparivArihiM gahamahaMta // e|| tamu diza pAritosiya mahaMta dhaNadAesayaM baDujattimaMta / aha cahiya piliya guNihiM rAya gaMtUNa tattha paDu namaH pAya // 10 // tipayA hiNapuva namittu nAda saMtosa dharai niyamaNi zragAha / pArajha dhammadesaNa jiNeNa pIyUmavarisamaDurattarNaNa // 11 // jo jb| sambasaMsArasAra narajamma khahe viNa zraznadAra / jievammaramma jayadina sAga vArAha sAhaTa sijimaga / 15 // 4us 10
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza cittArina kimAi maNi kasAya paJcaravarUna jaNu te nisAya vihini dipavakrameNa khamadamauvasamapratinibaeNa! saSThatikA // 13 // cAi sudesae rasasusATa paripIya sabajaNa gayavisAja / jieguNa zruNaMtu niyagadapatta pahajattikaraviyasucitta 1223 // // 14 // ahama sukha tavapAraNammi Apudhiya pahu jiskAkhaNammi / polAsapurihiM goyamamuNiMda Avas muhacaMgimavijiyacaMda // 15 // zraha rAyamaggi azmuttanAma purakumara samanniya maNajirAma / khizaMtana ava kaMyugeNa nANAvidakIya lArasannaraNa // 16 // nahu thakkA ikkA purakumAra re dhAbahu lAbaddha kAMivAra / iya japireNa iriseNa teNa dina goyamarimi *tarakaNae // 17 // payapatami lagga so muNivarassa bahupunnajogi samuvAgayassa / ko rAyaiMsa gaI sirakaveza ko cabudaMmA marima jve // 10 // kulavaMta hoi nANu viSayavaMta viNasiskiya arikaya so mahaMta | aMgulIyalagga zramutta vatta zya karai hara muNivarahacitta // 15 // tumhe pahu nivasa? kattha vAmi puranayaradesi zrArAmigAmi / puramanilamahu kuNa * kAraNeNa to askiya goyamamuNivareNa // 20 ||ghaat-jo cirakAkAraNi unhapAraNi hala jamAmi puri kumaravara / / sirivIrahapAsihi naNu vaevAsihi vAsamati anna pacara // 1 // vAsa-zya guruvayaNa suSevi kumAro siridhazmutta 4 kahA jagasAro / sAmIya manaparihi padhArau sukayavani vaNarAi vadhArala // 2 // thAvaMtala niyanaMdaNa nirakhIya sugurusatyi jagaNI maNi harakhiya / pugnavaMta zrappaNapalaM mannA kumarataNA guNa vayapihiM vanna / / 13 / / tarakaNi saMmuha zrA saa-IAC33|| viya aMvA gururdasaNi pulazya avikhaMvA / payajohAriya moyaga zrappazcappA punnavatadhuri thappar3a // // cittavittasuddhIya hai| muNeviNa pamigAha muzipattadhare viNa / to azmuttakumara maNi tuLa mana maNoraha phakhiyagariSTha // 15 // maharavANi 546
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ : papaTha zraha naMdA jAsa jI jAyada maSa ullAsa / sAmi kaha tumhi kiMhi jAesaDu vIrapAsi zrAva Aesahu // 26 // goyamagaNadara vahiM paMtana mahadarakumarihiM so saMjuttata / rUvakaMtiravi jima dippaMtana umgaparIsaha rica jippaMtana // 37 // sAmiya kubhara pirika samuvAgaya pui va sama sAgaya / desA miyara siddhiM siMgheI javadAdasu pariva ceI || 28 // iDu asArasaMsAra gaNikA dhammasAra narajammi suzikhAi / devakhasiri jima dhayavarAMcala ghajuSaNapariyA saha caMcala | 25 || jararaskasi Avara dhAvaMtI balai sayaejae itya na jaMtI / tasu jo chAppa na rarakar3a murako aMtakAkhi so doi vikharako // 30 // zrAhivAhi jA tapu na vivAii sogasaMga jA aMga na gAhar3a | iMdiyasa ttiddANi nadu gara jAva piMkavala payakala cha // 31 // tAva dhamma AyarihiM karikAra jI triyajammataca phala likai / sabapaMjakhi jilvANI pika jarAmaraNa huha puriM gamikai // 32 // dIpahI ejA karuNA kimAi pAhaNIya jaae| neva daSikAi / aliya Adata na nivArana appaNa evaM saMsAraha vAra // 33 // ghAta - icAi suviza tatta mukheviNa cisihiM raMjiya kumaravaro / saMpattaca niyadhari bujhai avasari AvIya jaNaNI jayapuro // 34 // jAsa - ghaNavui vaNa jima lakSasIyala maha maNu zra dhammi nae vasIyata / badhamAsa jilvara vaskANIya dhammavatta maI nizcala jAtIya // 35 // aa. dhamma ika paramattha musikAi avara sahU zakayatya gaNikAra / jaba ciMtAmaNi kariyasi kakSIya taha kiM kAca karai jati rukhIyata // 36 // sAmiya pAsi gahi icaM diskA bahu paripAmisu nizcala siskA / ghari ghari goyaracariya jameso calacittaparaMga dameso // 37 // to piyarihiM puSyita kumAro, evakataI kima muNiya viyAro / maDura vayapi amu 447
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 224 // taca budha pica sahari // 30 // sajAya navi jAtiya jaM jANiya taM pue na viyAthiya / erisa asamaMjasa taJjAsiya nimuyi mAipiyara uJjAsiya // 39 // vala kaI erisa tavaM jaMpa to zramuttaca bola taM evasa paramattha mahaMta tumhi bujhana maI payamilana // 40 // jala jAyaca tara nitra maraI punnapAtrasayii aNusaraI / taM na muNi jaM puNa kizikhaNi jIva parassara puri bAhiri vaSi // 51 // navi bulacaM kuNasannaM jila gara narayamani tihiM Dukiya i 1 jAevaM purA so veDhiya kammihiM jAi sahI saMkita dhammahiM // 42 // ghAta to askara rAyA miliya mAyA jAyA saMcalita khadu ya / kaha caraNa caraMsI kA karesI khuda pivAsa kucha baya * // 43 // nAsa - tudda pacamapattasukumAsadeha lAyannapuna nanu suraka geha / khaggadhAratirakA purNa dirakA kaha magnisi ghari paripuri nirakA // 44 // paMcamahavayameru dharevA juyavati niya sirikhoyakaregA / dusaha parIsaha aMgi sadevA Durakasuraka nAgAra kaddevA // 45 // samitta ta govA viSayaguNihiM suttattha jaNecA / Dukkara kiriya karisu ta kema va suraka chavi sura jebha // 46 // ttabhoga cArita ghare je rahi dhari naMdaNa rakSA kare je / kahar3a kumAra kiMpi na Iuna dhIra naraha sarva pi suvata || 89 vara giri nuyavakSi uppAru merusihari appala parcha vAkar3a / gayaNamaggi carabali ca sesanAga niyakaMvidi ghanai // 48 // tiya jaNa nayapada vie kaha jaMtaM kA pasAdai / zya zramutta yava (ga) i pi zraggara Dukkaradiraka siraka so maggai || 4 || uttAvattavAla na kikara kittiya kAla vilaMba vahibAra / 34 jI jayapi jaNaya taM bunAI puttaviraha jANI mani mukhaI // 50 // tAva kumAra kahai jo nimuha jIvidha 448 saptatikA. // 224 //
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ juSaNa cavadha biyANaha / bAkhappaNi jiNi dhamma na kiTa teNi amiya miDvi visa piJcaddha // 21 // bAla vula taru-| yo vi na baTTA khijAi jamakiMkarihiM bhUkhudRza / dhaNa pariyaNa saddha baDiya paca saMbala viSNu jaNu parajavi gaDha // 5 // zya nisuNiya suyapaNiya mAyA harisukhasirasarIrA jAyA / bali kiUlaM tuha erisa bula nahi varasihi pamiva atubada / 53 / / kaddamavi mA'piyari zramika saMghamA zahimAlisa rimAla zrAraNa alaMkiya caraNa kadriA cliy| nissaMkiya // 54 // narasahassabAhapasi biyAgaya dhariya uttacAmarajuya saMgaya / jaya jaya rava maggaejaNa bullaI piyaracitta suyanehiNi siie5||jh tArAyaNi sasi pariyariyana pariyaNi sayaNi tahA aNusarIyau / tanAdigiri aMvara gaaii| mahuraneri jAri tihiM vanAjharayaharahihiM muNivesihiM juttau az asAra saMsAra virattana / tihiM guttihiM guttana amutaja sAmI samavasaraNi saMpattala // 55 // jaha rAyA tada siriyAmAyA vinnavaMti paNamiva pttupaayaa| amha muyaha paTTa dirakA dina kumarovari supasAna karikA // 58 // to diskiya pahuNA niyasthihiM miliyana rAyakumara muNima1 sthihiM / bArisinavi saMjama pAkhara pAvapaMkajara dUrihiM TAlA / / 5e / sAmi jaNa nUva: nanaM dhannaDa jasu naMdae / vANipari kayapunnaTa / hossA caramasarIrI niJca dhanna punna je locaNi pica // 6 // mAma varisa mo kaJyA hohii| jazyA zramha bihu kysaahii| pahupAsihiM cAritta gahassalaM mohayAsa mulihiM vidasma // 61 // iya titA jiNava4AravaMdiya niya kumAra muNiyara aninaMdiya / jaeNi jaNya niyamaMdira pattA dasae amIyarasahiM saMsittA / / 62 // aha | 54
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadeza varasAsa bAhiri pattaca thavirasatdhi muzivara zramuttata / bAla baddala khicaMtA gaMtiya ramaeka i kaMtiya // 63 // // 115 // maTTI taNIya pAkhi so baMdha khalahata jakhavegihiM rudhara / caritalAya jimaMmigada misDi nAva jema daMnihiM kari picar3a * // 64 // icaM nAva mupha calai nAva ima jakhi ramali kara so jAba / vaya aNusAra maI uppara sacciya datta jAha * nae gijAi // 65 // thaviramuNiM dihiM tAva sukIya tabaya [hiM khuDDayamukhi saMkiya / khakiya jAva homuha jArja samavasaraNi musityihiM vA // 66 // viramuNihiM par3a gaI sAdiya dagamaTTI ya nae eli virAhiya / mA hIlara chAr3amuttakumAraM varacaciyasaMjamajAraM || 6 || zrannapAdAhihiM sasAlaha amha sIsa khuDya paripAkhaha / iya pahu jAma jaliya tA puDhaI ghaviramuziMde sutA zraI // 60 // jayavaM jaba jaba kumAro caramataNU acarimataNudhAro / paDu zrAisa jaba caramaMgI iya sukhinu mukhi huya muhasaMgI // 6e // paDupar3a laggiya suDu khamaMtaca puSa purA viSayajanti paNamaMta ! | ikArasa aMgAI ahikriya siri zramutti caraNavidisakiya // 70 // tatra kare guNamaNisaMvazvara na dharaI ra raI dama mahara / zrakammaDuma mUlusiMdiya kevalanAyalali ani diya // 11 // tera varisa sabAU pAliya saMjamajasi zrappacaM parakA liya / nidhuramaNi sayaMvari varIyata daMsaNanArayaNagaNanarIyata // 12 // ghAta -- ilipari sahuyattaNi jema budda - RSi zramuttara jiNadhammakiya / tithi pari dhArAdhara sivasuha sAdhana javiyaloya khemehiM sahiya // 73 // // iti zrItimuktakasandhiH // 450 saptatikA // 225 //
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 atha pUrvakRta sukRtamAhAtmyamAha pu ikayaM jaM sukayaM udAraM, pattaM narataM nae teNa sAraM / karesi no itya jayA sukammaM, kahaM sudaM jIva lahesi rammaM // 70 // vyAkhyA - pUrva pUrvajanmani kRtaM nirmitaM yatsukRtaM dAnazIlatapaHpravRti / kiMnUtaM ? udAraM adbhutaM svargamokSa sukhapradAne jinadharmasya dAnazaukatvAt, na tathA'nyadharmasya sAdharmya, tata udAramiti, prAptaM labdhaM naratvaM narajanma / nanviti nizcitaM / tena kAraNena sAraM tattvataM sukRtAnubhAvenaiva satkule janma janyate nAnyathA / evaMvidhAyAM dharmasAdhanasAmugryAM prAptAyAM satyAmapi re prANin kariSyasi na yatra janmani yadA satkarma kathaM tadA sukhaM lapsyase ramyaM ghetohAriiti kAvyArthaH // stari zrImRgaputreNa yathA mAtara pitroraye svamanoratha etaDupadezagana yathoddiSTastathaivopadizyate puraM vanodyAnaviSayAssvRtaM, nAmnAsti sugrIvapuraM ramAnRtam / cakAsti tasmin babhUpatiryaH praSThanI tivratatAtranRpati // 1 // guNAkarastasya gRhe'sti kAminI, nAmnA mRgA jartRmanonugAminI / tayormRgAputra iti prasiddhimAn, suto vajazrI rajavannayarddhimAn // 2 // sa yauvarAjyaM sukRtI dadhAti preSThaH svapitrorna guNAn jahAti / saudhasthitaH zrImanamaGganAjiH karoti doguMdakavannavAjiH // 3 / maNI mayAvAsagavAha saGgataH purazriyaM pazyati cittaraGgataH / sthAne catuSkatri kacatvarAdike, dRSTiM dadacetasi tuSTivAn svake // 4 // teSu trikAdiSvatra saMyataM samAgacchantamAlokayati sma nistamAH / 1 anUpo jaGamayaH pradezastadvadAcarati. 451
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadeza // 226 // tapaH kSamAsaMyamavicamAdharaM sa zIkhavantaM zramaNaM zamAkaram // 5 // mRgAsutastaM kila nirnimeSayA, praikriSTa sAdhuM nijaha- maThatikA. STirepa ( kha ) yA / vyacintayadrUpasamUhazaM mayA, vyaloka kiM kApi purA dazA'nayA // 6 // AtismRtirjeva gajasti-* mAkhinastadA'sya ramyAdhyavasAyazAlinaH / jajJe manoze munidarzane sati, prAsasya mUtra prasasAra sammatiH // 9 // zramaeyamaikSiSTa purA kRtaM svayaM, sasmAra jAtiM ca purAtanImayam / maharddhiko maMdu bhRgAtanUzavaH, prApto viraktiM viSayeSu sUtsavaH // 8 // ratAntaraH saMyamamArga, najat vidhivadayata etya mAtuH pituJca saMyojya karI pramAtuH // e // zrutAnyaho pazca mahAvratAni zrutAni tiryaGnarakAzritAni / mayograduHkhAni navAdiraktaH, pitrAiyA prannajane'smi saktaH // 10 // he amba de tAta viSAnurUpA, nuktA mayA jogajarA virUpAH / paJcAdipAke kaTutAM bhajantaH, kaSTaM garIyossumatAM sRjantaH // 11 // kuzAgravArvinducalaM zarIraM, pUtyudbhavaM cAzucitAkuTIram / jIvasya ca sthAnamidaM hyanityaM, duHkhasya vicatparamAdhipatyam // 12 // azAzvate'Gge na raviM baje'haM paJcAtpurA tyAjyamidaM iteham / jitoisaduhRdayAriphenaM, svacApakhenommadakarmasenam // 13 // no raMramItyatra hi mAnupattre, mano mamAviSkRtarogasattvaM / janurjarAmRtyujayAcijUte, sadApyasAre kaluSairvidhUte // 14 // duHkhAni rogA mRtirasti duHkhaM, janmAsti duHkhaM jaritAsti duHkham / kvinazyanti jIvAH sakalA yadartha, sa duHkhamevAsti javastadartham // 15 // haTTo gRhaM kSetramayo hiraNyaM, strIputratrandhvAdi na me zaraNyam / mayA svakaM saMhananaM dona, pronmucya gantavyamihAvazena // 16 // kAntAni yatpariNAmagAni, 1 dIkSiriva 2 haThA IhA icchA yasya tat 452 // 226 //
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ syuva kiMpAkataroH phalAni / samyAdilo jogataroH phalAni, stharatra tatpariNAmajAni // 15 // niHzambalo'dhyAnadAmaho mahAntaM, yaH pUruSaH sarpati hI nitAntam / gachan sa muHkhaM bajate pipAsA, kudhAturo ritaraprayAsAt / / 10 // yazcetthamatrAviracayya puNyaM, naraH prayAtyanyanavovaraNyam / ganchan sa rogaiH paripIcyamAnaH, pade pade syAdasukhaiH shaanH| // 19 // pAtheyayuktaH saraNiM mahAntaM, yazcAdhvago gati jo nitAntam / gavan sa saukhyaM bajate pipAsAmudAdikaSTai rahito'prayAsAt // 10 // ityaM nave yo'tra vidhAya puNya, naraH prayAtyanyanavovaraNyam / sa saMpanIpadyata zrAptazarmA, gavan vimukto vyathayA'pakarmA // 21 // yathA pradIpte'pi gRhe gRhasya, syAdyaH pratustasya zulaM vimRzya / napar3hate sarvamasAranAema, vahinayatyeva sa sAranAmam // 2 // evaM jarAmRtyuyugena khoke, sati pradIpte na zunaM vikhoke / svaM tArayiSyAmi javAbdhimadhyAdanujJayA'haM javatoH svabudhyA // 23 // tadAhatustatpitarau sumuSkara, joH putra cAritramihAsti izvaram / nikoH sahasrANi punarguNAnAM, dhAryANi santyatra sadoDavaNAnAm // 24 // arau ca mitre samatA'nivArA, jUteSu kAryA nikhikheSu tArA / prANAtipAtApiratizca yAvakrIvaM vidhecA jagatIha tAvat // 25 // sadoSayuktana mRpA na jApA''nAgyA kRtaavdytraannitaapaa| hitaM mitaM joH paricASaNIyaM, secyA sthitiH satisAhiNIyam // 26 // na dantasaMzodhanamAtra vitaM, grAhya parasyAnizamapyadattam / kheyaM mahApkaramepaNIyaM, heyaM tayAnnAdyamaneSaNIyam // 27 // atrahmacaryAdanizaM viraktirvAryA mno'jiipsitjognuktiH| mahAvrateSvetadatIva duSkara, dhArya vrataM yA karavartipuSkaram // 20 // * anyabhava evAra vizAlamaraNyam, 1 jarAmRtyuyumalena. 2 dIptoSaleti pAt. . puSkaraM sAdhArA. 453
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ aparAdhaneSu dhAnyapu paraighiteSu, tyAjyaM manaH sahakArileSu cAramAvRziH sakasI prathA, sukarA nirmamatA'nyupeyAsaptatikA. e|| caturvidhAhArakRtApahatyA, tyAjyaM nizAjojana viratyA / syAduSkarastyanumasau munInAM, yatsaMcayaH prophilasa-3 // 22 // "nidhInAm // 30 // sahyAzca zItoSNatRSAvujukSAH, kAryA na daMze mazake'GgarakSA / sahyA majAkrozanakuHkhazayyAH, spRSyA taNAnAM saha kaSTamayyA / / 31 // jikSATana yAcanamapyavAjatA, bandho vadhastAdanatarjanAvatA / kAviMzativyaMkaparISahANAmastIha sahyA sudhiyA'pramANA // 32 // kApotikI vRttiriyaM sazaGkA, syAduSkarA doSahaterapaGkA / zrAtmezyate brahmaguNAnusattA, syAkezaloco'pi ca kaSTakartA // 33 // tvamAzritamraNapiemasAmyaH, sukhI mRH striijncittkaamyH| coH putra na syAH prajaviSNuraGge, dhatu caritrasya guNaM sucaGge // 34 // zrAjIvitAnAra carurguNAnAM, bAhyo'styavinAmatayosvAnAm / yaH syAdayonjAra zvAtiHsahaH, sphuradvapAnAmapi vatsa 'rvahaH // 35 / / zrArabdhametattaraNAya navyaM, gaGgAnadIzrota iha prasavyam / svakIyado| taraNIya eSa, sphuraNAmbhodhiravAptareSaH (khH)|| 36 // zrAsvAdamuktaH kava so'ghamAyAH syAghAdRzaH samprati vAlukAyAH / syAtsaMyamastAigasisthadhArAgamopamAH santi tpHprcaaraaH|| 37 // ekAsantayA'hirivopasacitu, syArasaMyamo duSkara eSa zikSitum / ayomayAH svena ca carcaNIyA, yavA mukhenAsukhamarSaNIyAH // 22 // // 30 // yayogakaSTAya ca jAtavedaHzikhAprapAnaM vi jAyate'daH / zrAmaNyakaM putra tathA'baseyaM, svayauvane puSkaramaprameayam // 3 // tirna yaghatsukarA'nikhena, syAtkasyacit pUrayituM balena / kIvena no pAkhayituM prapAryate, tapadhatitvaM na 44
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 tamo'pi vAyate // 40 // syATuSkarastolayituM yathA nustulAdhirUDhaH kiva rasAnuH / tathA caritrAcaraNaM gaveSyaM, kaSTAya niHzatayA vizeSyam // 41 // na syAttarItuM sukaro nujAnyA, ratnAkaro yaSadasAvujAcyAm / topazAnterdamavIci. mAlI, syAdustaraH puNyapadhAMzumAlI // 42 // manuSyajogAnupajuGga paJcaprakArayuktAMstvamataH sadazcaH / nukteSTanogastadanUchahAho, jUyAH sadharmaH paricAjavAho // 43 // tato mRgAputra uvAca mAtastAtaivamevedamudIraNAtaH / mumuSkara kishcidho| narasya, syAnneha loke tRpayojitasya // 4 // sohA anantAH svamana zarIrajA, purvedanA nityamimAH samaM rujA / prAptA-16 mahAni pAraH jayAyamUlyanekAnyapi sarvato mayA // 45 / / sphurArAmRtyujayAvaraNye, nave'tra cAturgatika'pyagaNya / jayamapUrNe'hamanekakRtvaH, soDhA hahA jnmmRtiirsttvH||46|| jAjvadhyamAno nuci yAdRzo'tra, proSaNasta|to'pyasti sa viithotrH| yatnArake'nantaguNo hyasAtaM, tatrApi soDhaM mayakoppajAtam // 47 // khoke'sti yAdRgvidhamatra zItaM, tadastyato'nantaguNaM praNItam / sApi svaduSkarmakRtAparAdhAtsoDhA mayA nArakazItavAdhA ||||aakrndktoN pado'pyadhasthasphuracirAH kaSTajarairasusthaH / jvAlAkuve'haM jvalane'smi zuktaH kumlIgato'nantaza eva paktaH // 4 // kadambavajrAdimavAbukAnadhantargate'haM putine'vimAnaH / dagdho'gnitulye maruvAlukAbajAjvalyamAne bahuzo'smi tAvat // 50 // sunImakumlISu rasan viziSya, proccaividhyopari vA sujiSyaH / nirvAndhavaH san RkAradhArAjarairvijinnohamanantavArAn // 51 // tuGge'titIpaNAnanakaraTakAkule, yahAhamakhioNiruhe dAvile / hA pAzavacana mayA'pakarSaNaH / 1carasa.2 he putra. 3 amiH. 45
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 10 // punaH punaH khinnamatIva karSaNaiH // 55 // zrathArasanninurivAtijairava, banena yantre maitIva kairavam / saumAkhamaGgaM vidadhatsa- saptatiA . kAmukaniSpImito'haM paramAdyadhArmikaiH // 13 // svarUpavayUkararUpavaliH, zyAmastA'haM zavakhai rasanniH / AkandakRbhUmi-15 takhe prapApitazcinno'ya jIrNAzukavaca pATitaH // 54 // navyAtasIpuSpasamA sijAvaibastathA paTTizacakravAH / kamakoTyA niraye'vatIrNazcinno vijinno'hamayo vidIrNaH // 55 // prayojito khoharayaM jvalatyAdhArodhikato astarakarmagatyA / zratyuSaNazamye pazuvaJca totraistatreritaH pAtanataH kuyotraiH // 56 // jasmIkRtaH sairajavaJcitAsu, ubalaDhuinnAnusamAzritAsu / zrahaM punahIM vivazo naTintrIkRto'zujA pApakRtivitrI // 55 // saMdaMzatIdaNAnanakoTisohopamaizvazupuTaiH pataGgaiH / Dhakaizca gRdhairvilapan viluptaH, koracauraiH sudhanIya suptH|| 50 // itastato dhAvitavAnsadhItiyAvannadoM vaitariNI sniitiH| ahaM gataH pAnakRte tadA itaH, kurAjatadhIcinaraiH smaahtH|| ee| japaNAjitaptastvasipatranAmakaM, yadA vanaM saMgatavAn yathArthakam / tadA'sipatraiH prabaH prpaatumvinno'hmhoveshgo'nggpaatkaiH|| 60 // protastrizUlamuzakSaH kaThorairjagnastanau mujarakaizca dhoraiH| anantazo zuSkaraHkhamRSTaH, so'haM gatAzo hyanavaM nikRSTaH // 61 // tiikssnnH|| kuragaiH kurikAvalIniH, zitAgradhArAyutahipa (pa) nIjiH / anantakRtvo vidakhIkRto'haM, vikhaeimataH kluptamukhavya- // 15 // poham // 6 // prasAravazyo ruruvannisammaH, pAzaizca kUTahRdaye'pyazudhaH / vyApAdito'haM bahuzo nitrayaH, ziromaNiH 1 zamyA yugakIlakaH. 2 prAjanaiH. 3 yo "jotara" iti bhASAyAm. 4 sapipAsaH. 5 pApavazagaH. 6 kalpanI-katrikA. 7 vyapohaMvaiparItyaM. 8 parito roSavazyaH, 456
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa0 39 pApmanRtAM prasiddhaH // 63 // tatrasthadevairmakarAnukAriniH, prapAdito nirdaya cittacAribhiH / jAlairgRhItvA tviva sahacArI, galairgale viz ihAsiMghArI // 64 // zyenairgRhItaH khagavaJca jAlairva'zva khiptaH paTukhepajAkhaiH / zranantavArAn sakakhaizca mAritaH, kenApi karmAjyudayo na vAritaH // 62 // yattanirvRkSa zvAnivAraizcUrNIkRto'haM nizitaiH kugaraiH / tvaco'pahatyopari takSitazca, vino'vazaH kuTTitapATitazca // 66 // tairAitaH kuhita ee revapAyaH / mladIkRtaH prApya dhanAzcapeTA, muSTIzca puSTIkRtaduHkhapeTAH // 67 // tasAni tAmrANi parANyayAMsi trapUNyatho sIsakaduH payAMsi / prapAyitaH kAthamavApitAni, svAsye'pi kurvan kaTukUjitAni // 60 // zrAsan purA te'timanomatAni, zUlyAni mAMsAni visvaritAni / kRzAnuvarNAni nijAni paktvA, mAMsAnyahaM jemita evamuktvA // 67 // tavAjavat pUrvajave ca kAMdambinI priyoktveti dadhaviSAdam / prapAyito'haM niraye jvakhantI rasRgvasAH pUtirasaimikhantIH // 70 // trastazca jIvaH parikampamAnAGgopAGgayukto'hamathAsamAnAm / nirantaraM veditavAn prabhUtAM purvedanAM nArakavAsabhUtAm // 11 // mayA'titIjJA narakasya vedanAH, sukuHsahA nirmitagAtrabhedanAH / saMzrUyamANA api jItikarcyaH, soDhA mano'ntargatatoSahayaH // 72 // yAdRzyado tAta nirIkSyamANA'sti vedanA lokagatA'hANA / sA''ste tato'nantaguNAdhikatvaM samudrahantI narake'nusatvam // 73 // naveSu sarveSu mama sAtA, zritA- vyathA he pitaratra jAtA / na jAtavAnasmi nimeSamAtraM, kadA'pyahaM / niHsamasAtapAtram // 34 // brUtastadetatpitarau sutattvaM, khaira bhava pratrajitaH suta svam / zramaevamArge paramastyatuvA, su 1 matsyaH 2 matsyavizeSaiH 3 sutasamapAno nAzo yasya saH 8 maMdirA. 5 avinAzinI. 497
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ | saptatikA. upadezA karA rogagaNAcikitsA // 15 // uvAca putraH pitarau mRgAyA, yoko sthitirnimptikrmtaayaaH|saa muSkarA nAsti vayoIFImRgANAM, pratikriyA kA'sti vanecarANAm // 76 // ekAkyaraNyeSu yathA kuraGgaH, sarvatra kuryAdramaNaM srnggH| dharma carizva pyAmi tayA'hamanaM, tapoyamanamatAmbujenam // 15 // vane yadaiNasya naveSapuSyAtaGkastadA te(ke)na zarIrarakSA / cikimatsayA joH kriyate prayasya, sthitasya mUla phaladasya tasya // 7 ||raatyaussdhN tasya ca kaH kRpAluH, pAnAzane yanvati kastra-|| rAkSuH / saMpadyate tasya hi kaH sukhasya, praSTA punaH spaSTamavAumukhasya / / 75 // yadA ca sa syAtsukhito'tra vAtapramIstadA gati catanAtaH / svanuktapAnAdikRta sarAMsi, svayaM banAnyamaya nIrajAMsi // svarayatAsvAdya payo nipIya, svairaM sarakAra niliiy| itastatazcAtplavanairvijAti, svIyAzrayajhoNitaTe prayAti // 1 // kuraGgavannistukhasayamAnuSThAno munigaMjamaNotkajAnuH / itthaM cikitsAnimukho na jAvI, nirvANamApnoti ca karmavAvI // 2 // mRgo yathaiko'pi na nityavAsI, nekatracArI caritAzanAzI / evaM munirgocaraNapaviSTaH, kadannahIlAkaraNAnna baSTaH // 3 // zrahaM cariSyAmi kura4 kacaryAmevaM vakSazrIyuvarAjavaryAt / zrutvocatustapitarAvanujhayA, gAvayoH putra yathAsukhaM rayAt // 8 // tataH sa tatyAja nijopadhi samaM, jagAda caivaM pitarI gatannamam / anukayA vAmasukhApahAmaha, kuraGgacaryA racayAmyayAnvaham // 45 // evaM mRgAsUH pitaraM ca mAtaraM, ha danujJApya samastamAntaram / mamatvamunmUkhitavAn sakabhukaM, tanormadAnAga zvAdhikaM svakam // 6 // mitrANi putrAnapi padmavAsAM, kabatrarAjI vadane sahAsAm / nirdhUya bandhUniragAnikAyAjovadeSo'pi bahiH 1 InaH sUryaH 1 dadAti, 3 nivAsAt. US8 // //
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ * +%ARCOM % svarAjyAt // 7 // samityupeto vratapazcatayyA, zritazca guptiprakaTatritayyA / sadA zujadhyAnayugAntareSa, bAhyena yuktasta pasontAMtareNa // // zragAravastyaktasamagrasaGgaH, zlathAnimAno'tyamamaH sucnggH| jIveSu tuTyasvakacittavRttitraseSu ca sthAvarakavajittiH // nae // muHkha sukhe caritarApamAne, mAne mRtau jIvitakevigAne / khAneSvalAnepyasamAdhihartA, vAghAsu nindAsu ca sAmyadhartA // e|| mahAkapAyeSvatha gAraveSu, daemeSu zasyeSu punarjaye(ve) / zokeSu hAsyeSu dadhau rivartana, nirjanmataH prApya nidAnakartanam / / e1 // anizritaH sAdhutayeha loke, nirIhatAnAk ca paratra khoke / samo'zane cAnazane'pi vAsIgozIrSasaGge'pi samatvanAsI / e|| vArANyasI jantuvadhAdikAni, sthitaH pidhAyAzra vato'zujAni / aInmatasthaH sudamaH suyogazciraM zujadhyAnakRtAniyogaH // e3 // evaM caritreNa ca darzanena, jhAnena raGgadattapasA dhanena / sanAcanAbhiH parijAvayitvA, samyaktrayAtmAnamadhAni itvA // 4 // baDhUni varSANi ca pAvayitvA, zrAma eyamAgAmi nijAkhayitvA / mAsopavAsAnazanaM tatAna, prApto'pavarga mhimdhmaanH|| ee|| evaM prakurvanti vicakSaNA ye, prabodhavantaH zaminaH svkaaye| nivRttimAyAnti ca joganuke, zrutyA mRgAputra critryuke| e6 // zrutvA mRgAputramuniprathasya, prajAvino jApitamabhyaSasya / tapaHpradhAnaM caritaM ca tasya, gatipradhAnaM trijagatasya / / e // vijJAya khodayavardhanaM dhanaM, jayopayukaM samamatvabandhanam / zvanuttarA dharmadhurA darApahA, dhAryAta dhanyaiH zivakRpAvahA ||e / // iti zrImRgAputrarAjarSicaritram // 1 amedika 459 % ***-*-
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza 530 // atha zrIjainadharmamUkhadhArajUtazrIsamyaktvopari kAvyamAha saptatika taveNa parakAliyakammalevo, anno jiNiMdAu na koI devo / gurU susAhU jiNarAyavuttaM, tattaM ca sammattamimaM niruttaM // 1 // vyAkhyA-tapasA kAdazavidhena prakSAkhitaH karmalepo yena saH / tathA'nyo jinenyAnna kazciddevaH / tathA guruH susAdhuraTAdazasahasrazIlAgadhArakaH zAntadAntAtmA / tathA zrIaIyuktaM tattvaM / etatrayaM samyaktvamuktaM samyaktattvaM samyaktvaM / / patalAjena jIvasya nArakatiryagatayaH vihitakArAH saMjAghaTati, divyamAnuSasidhisukhAni svAdhInAni saMpanIpadyante / sarva-11 sAneSvayameva mahAn khaalH| yataH-"sammattammi na khaca vimANavI na baMdhae AlaM / jai vi na sammattajaDho ahv| 6 nivajhAu purvi // 1 // " iti kaavyaarthH|| etApari zrImRgadhvaja svarUpamucyate, tena pUrvamupazamo nAnItaH, pazcAnmannigirA sarvaviratirAhateti, patavizeSa punamagadhvajasambandhaprAnte darzayiSyAma iti / zrIvIratIrthapaM natvA tattvArthakhyApanodyatam / mRgadhvajamunervRttaM vitta vadaye jagatraye ||1||shraaste'mraavttiitujhyaa kuTyAkAsArajUSitA / zrAvastI nagarI zreSThA jyeSThAcAranaraiH zritA // // jitazatrunRpaH prAjyaM rAjyaM tatra pratApavAn / prapAla- // 13 // yati visphurjrjtrjitvaasvH||3|| tasya kIrtimatI kAmtA zAnsAkArA zazAvat / sIteva vilasanIkhAzIkhAya1 prasiddham, 2 jai-valam. 450
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ GkAradhAriNI // 4 // khAvaNyAgazyasaubhAgyanAgyazocAvibhUSitaH / tatputrastaraNirdhAmnA nAmnA'jani mRgadhvajaH // 5 // dhanena dhanadaprAyaH prAyaH zreSThiziromaNiH / kAmadevaH sadA rAjJo mAnyo vasati tatra ca // 6 // sa svakaM gokulaM praSTuM sraSTuM sArAM vahiryayau / daekakAkhyaH kRpAropo gopo'sya militastadA / AcakhyoM gopatiH svAmina kAmitAzramaruttaro / gokulaM mahiSIvRndaM mandaM mandaM vilokaya // 0 // atha gokulasaMsparzadarzanotsukacetasA / zreSTinaikastadA dRSTaH spRSTaH kaMpena sirajaH // e // dazorazrUNi varSantaM saMtaM svamahiSaM tadA / mA jaiSI ekakaH prAha vyAharan komalAM giram // 10 // zrasmAkaM zreSThyasau svAmI grAmINAnAM yathA nRpaH / zrAgavAsya puraH kAmaM nAmaM svazirasA kuru // 11 // niSkAsya ramanAmeSa yamu kastadA'karot / jayAto'gre samAgatya satyarUpAM namaskriyAm // 12 // zreSThinoktamasau tiyaMniyaMddhiH manIH katham || evamukte'vadazopaH kopa nirmuktabhAnasaH // 13 // AkarSayatvamAyuSman yuSmaddRSTau vijetyasau / saptakRtvo'jApattyA hatyA'sya vihitA mayA // 14 // jJAnino vacasA jJAtvA dhyAtvA hiMsAM ca duHkhadAm / dattamasmai mayA dAnaM sAnandajayAhvayam // 15 // zrezyapi prApa vairAgyaM jAgyaM gurutaraM vahan / tacaH zravaNAddhiMsAM khiMsAmiva hRdi smaran // 16 // ye cAndhAH kuSThinaH kANAH prANAghAtasya tatphalam / narakAdigatijAntiH kAntirjIvavadhAGgavet // 17 // ataH paraM kariSye no no vadhamapyaham / dhyAtveti mahipasyApi prApitaM zreSThinA'jayam // 18 // tvajanma jIvitaM sAdhu sAdhuSu tvaM ziromaNiH / pramANaM tvatkulaM jAtiH sAtiraMkA zubhodayaiH // 19 // evaM kRte dayATope gopena zreSThyarya stutaH / kSIrakharaka: samAnIya 1 namaskAram. 2 garhAm. 461
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza- 4047 Mhre%A4 svIyagehe ca jojitaH // 20 // nuktvA zreSThI gRhe yAti khyAtimAn yAvadAtmanaH / lagno vidhoryathA kharTaH keTaka'syA hAmahastadA // 1 // vAzito'pi ghanepaiH so'painaHpradamatiH / vasati sma kathaJcinno jinno'pi khukuTaH sphuTaH / / 22 SThinoktaM samAyAtu mAtuH pAzce'Ggariva / cintAmasya kariSye'haM gehaM prAptasya mAmakam / / 13 / / ityuktvA svagRhaM nItaH krItaH kamakaro yathA / mahipo'nnAdijidAnaH pAneH saMpoSito'munA // 24 // anyeyuH saparIvAraH kAraNAcca kuto'pysau|| zreSTyagAdbhUpataH sama pdmmmilnodytH|| 25 // mahiSo'pyanavatsArthe pArthe yavatparAkramaH / sthAtuM zaknoti nekAkI nAkIza +ca jUtaTe // 26 // rAjadhAra gato yAvattAvadArako naraH / agre dattana taM gantuM rantuM putraM yathA pitA // 27 // kAma vastadodArakArapAlAdimocya tam / mahiSaM nUdhanopAnte kAnte gatvA'karonnatim / / 27 / / mahiyo'tha nRpaM natvA sattvAturamanA liyaa| niSkAsya rasanAM rAjabhAjapapadi tasthivAn // 25 // nirIkSyezamAzcarya varya papraccha suuptiH| zreSThinaM so'pyathAnANI ANIkRtasudharmadhIH // 30 // rAjan jIvadayAdharmaH zarmado jantusaMtateH / yeSAM yAge vadhAzaMsA saMsAre paryaTanti te // 31 // mahiSasyAsya puSkarmakarmaThasya nizamyatAm / vipAkaH karmaNAM netazcetasazcitradAyakaH // 32 // mahiSaH sanayalaMSa epa manokuve'lavat / maraNAgrihe'tIva jIvatvaM vidadhannije // 32 // jAtismaraNayogenAnenAdArza puraatnH| AtmIyako navo yasmAttasmAditi khidyate // 30 // vettyasya ko'pi no marma dharmamUtirathAnyadA / jJAnI ko'pyAgatastatra chatravaizyAdibodhakRt / / 35 // so'vaggopaM prati preyaH zreyaskArI munIzvaraH / mahiSo'yaM tamastaptaH saptavAraM hata // 21 // 1 candrasya. 2 graho rAhAratyarthaH. 3 mahiSaH, 4 apagatA enaHpradA pApapadA durmatiryasya. 462 %A6*
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ stvayA // 36 // ekasyA javare janma sanmahiSyAH samAzritaH / tato'yaM kampate darza darza tAvakadarzanam // 37 // sarveSAM prANinAmiSTaM miSTaM kSIramivAnizam / jIvitavyamiti zrutvA nutvA gopo munIzvaram // 38 // cakre hiMsAparityAgaM rAgaM dharme'dattarAm / anyadA gokukhe'haM sa iMsavanmAnase gataH // 35 // mAdivaM vRttamAkarNya varNyametacca dakAt / hananaM sarvajantUnAM dUnAnAmahamatyajam // 40 // tvatpadyanirAmAyAmAyAsIdeSa matsamam / yAcate'dyAjayaM deva kevalaM yuSmada divAnI nirA pAravazyena pImitaH / sAmprataM cAtyasau dIno mIno yAdRgjalokitaH // 42 // mahiSamAlokya zokyayaM dhyAtavAnnRpaH / ko'pi nAstyupakArI vA jIvAnAM camatAM jaye // 43 // na kazcivetti cAghamakarmaNAM viSamodayam / jIvA narakatiryakku na dugdhA bhramaNAdamI // 44 // jIvayoniSu cAmbAnAjJAna (ste saMcaranti hI / vivekaM dadhate naiva devadattavirumvanAH // 45 // nigodeSu paribhrAntAH zrAntA naiva kathaJcana / prAptA jUriparisvedavedanedakadarzanam // 46 // kurvanti naTavazvAsyaM dAsyaM dAsA ivAnizam / bhajante bahurUpANi pANipAdAdiceSTanaiH // 47 // tanante, mukhaduHkhAni khAni kaTveM'isAM jave / jIvA iti vimRzyAntaH zAntavRttirnRpo'bhavat // 40 // dadau janeSu cAdezaM dezamadhye'sya ko'pi yaH / mahiSasya vadhaM kartA hartA viraso'smyaham // 49 // catuSpathe caturdiku jikuvanmadipastataH / sarvatra jamati smAyaM sAyaM prAtardivA nizi // 50 // juGkte picati ca svairaM svairaM zete ca tiSThati / kImanaM kurute svairaM svaramAyAti yAti ca // 21 // paricabhyaikadoyAne mAnena paripUritaH / kumArI vakhavatkoTIkoTI rAjo mRgadhvajaH // 52 // pratoya samAyAtaH pAtakopari badhIH / dRSTau sa patitastasya pazyato haravatpazuH // 23 // taddarzanasamudbhUtanUtana kodhasa 483
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 33 // &nggmH| dadhAve khaDgamAdAya nyAyamuktaH sa rAjasUH // 55 // naTainatvA padAvukaM nukkaM syAmmRtyade viSam / nRpAzAsopanaM te maptatikA. kopAnopAdeyaM mugAra ko ebIpahitAtra pretya nettyasaddhvaM sukhodayam / azrutveti zujAkhApaM pApaM dhRtvA nRpaanggjH|| 26 // cilcheda mAhiSaM pAdaM mAdaM prAptastadA'sinA / prahArapImayA''krAntaH zAntatAM mahiSo dadhau // 5 // dadhyau ca jIva ekAkI vyAkIrNaH san kukrmtiH| zubhAzujapharsa joktA mokA ko'pyasya nAparaH // 50 // zanaiH zanaiH padavayyA zayyAvatpraskhala~zcaran / gRhan sarvatra vizrAma kAmaM karma svamAcaran // 55 // nirnAtha zrAgataH stamle damjana, rahito nije / krodhaM pUrvanavasmRtyA kRtyAkRtyavidApa no||6|| smaran svakamaNo doSaM to citta vyavatta saH / daH zunaparINAma svAmantahInatAM smaran // 61 ||raajaa'aussiidvaanyaayN prAya kaumAramutkaTam / paurakhokAttato ruSTo puSTo mUrtakRtAnta vat // 6 // zUlikAropaNAdezaH kezadAyI mahInujA / dattastadA'sya putrasya nazyaddAkSiNyabujhinA / / 63 / / athAtmIyakarAmlojayojanaM kIrtimatyasau / jAkhasthale samAdhAya nAyakAya vyajijJapat // 64 // kamyatAmaparAdho'yaM | toyaM nopaNaM gRhaM dahet / nApaka mArayatyAnaM tArya cAttya na rUpyagam // 65 // avimRzya kRtaM kArya nArya vapuSi vADya-14 kRt / pazcAice manaHpImAM kImo sRSTAmivAhinA / / 66 // rAjIvacastiraskRtya nRtyavRndamivAlasam / paurAnavagaNayyAthoM pAthojAlImiva dipaH / / 67 // hRdayaM kaThinIkRtya mRtyartha nRpatiH sutam / bahiniSkAsayAmAsa rAsanAropaNena tm||||2354 // 6 // karavIrakRtotsAkhA mAkhA'pyAropitA gale / nalitaH kRtahahAhaH kAilIdhvanirutvaNaH / / 65 / / zrAnIto vadhyamUlAge yAge pazurivAbalaH / kumAraH sarvagopAsavAsapratyakSamakSamaH // 30 // na tasya ko'pyanUtrAtA vAtAhatatarorikha / 464
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ SEKSIXXX mantriNA balanedena kenacitso'tha rkssitH|| 11 // sthApitaH koSThakasyAntadhvAntavyAptamahItaTe / pravoghaM ca dadau mantrI svatantrIkRtamAnasaH // 12 // zrantaH zamarasaM dhehi dehi jainamate matim / virodhaM tyaja jo Ira kare pApmani mA cara // 3 // bandhUnAM pitRmAtRNAM nRNAM premAsti kRtrimam / raGgapadAni phAtilalAta peveH / / 4 // satrahA ye'tra rAjanti santi te svaarthttpraaH| maitrI dharmasya yA satyA matyAdhAra kumAra sA // 15 // injAkhopamaM pazya trasyatsaMsArasaGgamam / ramante'medhasastatra satremadhye kuraGgavat / / 16 // asmin nave phalaM dRSTaM spaSTa hiMmAkRtaM tvayA / paratra yatpunanovi sA vivikriyocyate // 3 // hiMsA dukhatateH khAniH sA nityaM jurgatipradA / hiMsAto janturAmoti jyotigaNa? zva bhramam // 70 // naminAthAnmayA'zrAvi jAvinArakaHkhadam / hiMsAphakhamurUtsAhaH prAha mantrIti taM prati // 15 // zrutaM mRgadhvajenata?taimAyojya hastayoH / caturgatyasukhabAto jJAto'nena mahAtmanA / / 00 || tadA'sya dRsthirIkArAtsArAzyAvizeSataH / jAtismRtiH samutpede khedena rahitasya vai||1|| parijaI rupA rAgaH prAgapi prAptazAntinA / tadA'nanApramattena kena sopazamena ca // 2 // sukumAraM kumAraM tamantakArakamahasAm / mantrI gRha ninAyA mAzrakAra kukamaNAm / / 73 // deSamapyarpayAmAsa nyAsavattatra sAdhujam / dadhAra hRdaye harSa vapaNenetra karSakaH / / paca // mahiSaM vedanAzliSTa kiSTaM jJAtvA'tha mantrirAT / dazadhA zrAvayAmAsa vyAsamArAdhanAvidheH // 5 // mahiSo'pi manaHzudhdhyA sudhyAno'nazanaM Tokhakhau / aSTAdazadinI yaavnaavto'paakhytttH|| 5 // khohitAzAhayaH khyAto jAto'yamasuro calI / sphujatpuNyapa1 maraNyamadhye. 2 yugmam. 3 vistAram. 1365
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadaMza- jAMtraNa tana pAtApkSamabhyataH // 7 // mRgadhvajamunIntro'pi goSitAGgo vicAraNAm / cakre cenmisatika ekavAraM po| saptatikA mama // 8 // tadopazAntimAyAti svAtizAyI ruSodayaH / lAlagIti na me doSaH lopavajajamadhyataH // nae / madhye || // 133 // sthitAH kilAvanyA dhanyAste sAdhavaH sadA / ye vahanti gujAcAraM sAraM saMyamasaMjavam / / e // vimRzyeti manovIryA-1, dIyAsamitimAn muniH / dhacAla mantriyuk prAjho rAjJo pilnhetve||1|| napaNyAye krameNA gADAgApagamasundaraH / muni vIkSya nRpazcAru dArusiMhAsanaM dadau / / e / veSayogena sanmAnadAnataH pUjito muniH| japAvizat punastatra sa seya dayAparaH // e3 || pANinyAM nRpatiH pAdAvAdAya sthitavAnmuneH / jako vilokayatyAsya lAsya kautukavAniva // e yAvat putraM na vettyaSa lekhanirmitarUpavat / tadokta mantriNA netaH zvetavAsAstvadaGgajaH // ee // svakukhaM nirmakhaM suSTa kRSTa | janmataroH phalam / ananati nizamyAGgajAgarUko nRpo'javat // e6 // pazcAttApAnmahInoM sma; suzcaritaM nijam / / dIkSAmitaH sAdhurAtatvAmatvA pAdau punaH punaH // e // yanmayA'trAparAcaM tatkSantavyamakhilaM mune / yuSmAzAH kSamAvantaH santaH syurupkaarinnH|| // idaM rAjyamidaM padmAsanAdhaGgIkuru tvakam / evamukta nRpeNera nehate nirmamo muniH| ee|| saMsArajramahodhinaH saMvignaH saadhusttmH| nRpAnumatimAdAya dhyAyana dhyAna zuza hadi // 10 // jagAma bahirudhAne mdAne karmodaye sati / svIcakre caraNaM pAveM siimndhrgurorsau||11|| gRhAti smokitAhAraM sAraM SaSThatapaH sujan / kArvi zatidinI vyApamApa gaasthysnggteH||13||shraaruuhH pakazreNI meNIsuta iva spaSTIm / sarvakarmacyAdeva kevakhajJAna- | // 33 // 1 vAivat. 1366
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ W. To mAptavAn // 103 // surairvyadhAyi savarNasvarNapaGkeruhaM tadA / tasyopari sthito jJAnI khAnI kRtaravI rucA // 104 // nUpo'pyAgatya niHzokairlokaiH sArdhaM pramodavAn / caraNAmnojamAnamya kampakAntiH puraH sthitaH // 105 // jJAninA dezanA''rabdhA labdhAnantague zriyA / dezanAmRtasaMtuSTaH puSTaH patra patiH // 106 // bhagavanneSa vRttAntaH zAntavRtte nigadyasAm / vairaM kima yuSmAkaM sAkametena zraNi // 105 // zrAcakhyau kevalI prAcyaM vAcyaM nijanavaM tataH / prAgbhave'haM. aruH zazvadamvagrIvanRpo'navam // 108 // asau mantrI kukarmA me prAme nAstikadharmavAn / dhAvAvAM kumate khyAtau yAtI saptamanArakam // 109 // tatrAvAcyAM ruSA ruddhaM yuddhaM kRtvA''yurAtmanaH / sAgarANi trayastriMzaddhiMsakAcyAM prapUritam // 110 // karmAtiSeSasannaddhaM baUM tatrAmunA'dhikam / prAnto'hamaba saMsAraM sphAraM puNyodayojjitaH // 111 // na kenApi kRtA sArA kArAsthasyeva tatra me / bahukarmakSayaM kRtvA mRtvA'haM tvatsuto'bhavam // 112 // mAhiSaM zRNu sambandhaM bandhanArttivadhAdikam / prAnto'sau bahukhaM kAlaM nAvaM vaktuM sudhIrapi // 113 // sasApi nirayAH spRSTA dRSTA tiryakSu vedanA / caturgatyantare cAntaM zrAntaM nAnena kutracit // 114 // mahiSyA chAtha jIrNAyA AyAsIDudare'pyayam / tatra duHkhaviSaSThaH saptakRtvo janmRtim // 115 // milito'yaM jave me'tra netraroSAnmayA'rditaH / zratha prApto janasthAntaH zAntavRttijuSA mayA | 116 // mahiSo'pyasuraH so'nUno bhUyo duHkhamApsyati / zaddhiM prAptaH kramAnmukto yukto jAnyeSa siddhigaH // 117 // etatpUrvajavodbhUtanUtanaM vRttamAvayoH / vijJAya vibudhaiH krodharodhaH kAryo vizeSataH // 118 // prabuddhA bahavo jabbAH zrabyAdasmAdantaH / rAvA prApto nijAvAsaM zrAsaM saMsArato dadhat // 119 // mRgadhvajamunerjJAnasthAnake kRtavAnasau / prAsAda 462
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza // 234 // sakSatikA. masurazca raGganmaekapama kitam // 120 // mRgadhvajamunermUrttiH sphUrtimatyantare kRtA / pAdena mahiSaH khaJjaH svaJjanAjaH kRto'pi saH // 121 // dvitIyarudhanaM nAma kAmadevasya dattavAn / jalApanAM svacaityasya tasya so'yamazrAsuraH // 122 // vihAraM kevalI mahyAM sahyAvanyAmiva dipaH / cakAra vikasamaira kairavazrI davAnalaH // 123 // zrUyamANayazastUryaH sUryavajjhA- + narazmiyuk / nimnannajJAnajJAyaM smAyaM jAti prabodhakRt // 124 // datAMSTakarmagomAyuH svAyuH pUrNa prapAvya ca / jJAnI moche yayau prAnte kAnte'nantasukhAtmake // 125 // evaM zrInaminAyakasya vilasattI meM mukhabdhodayaH, saMjAtaH sa mRgadhvajo munivaraH prAsaprajAsaM ca yaH / ye caitasya caritramatra subhagaM zRNvanti vRSavanti te zreyaH zrIlakhanAM ghanAM vidadhate hRdyu nati sammateH // 126 // // iti zrImRgadhvajacaritraM kRtaM zrI hemarAjopAdhyAyaiH // tatprAguktaM samyaktvaM yathA jantoH syAtsa prakAraH saprapaJcaH procyate-iha gambhIrApArasaMsArasAgaramadhyavartI jantuH sakakhaduHkhapAdapanI anUta mithyAtvapratyacamanamtAn pulaparAvartananantaduH khalapAnanubhUya kathamapi tathAnavyatvaparipAkavazAgirisa ripalagholanAbhyavasAyarUpeNAnAjoga nirvartitayathApravRttikaraNe nAyurvarjAni jJAnAvaraNAdIni karmANyantaH sAgaropamakoTAkoTI sthitikAni karoti / zratra cAntare karmamakhapaTala tiraskRtavIryavizeSANAmasumatAM kurbhedyaH karkazanivimacira- 234 // prarUDhagupikSavakragranthivatkarmapariNAmajanito nivirurAgadeSapariNAmarUpo'ninapUrvI granthiH syAt / tadukaM - "gaMvitti sUjherja karakarughaNarUDha gUDhagaMvi va jIvassa kammajapi ghaNarAgadosapariNAmo // 1 // imaM ca bhanthi yAvadajanyA pi 11/0
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa yathApravRsikarona karma payitvA'nantazaH samAgachantyeva / etadanantaraM punaH kadhideva mahAtmA samAsAparamanivRtisukhasamunasitapracuraphurnivAravIryaprasaro nizitakuvAradhArayeva paramavizudhyA yathoktasvarUpapranbinedaM vidhAya mithyAtvamohanI yakarmasthiterantarmuharsamudayakSaNAparyatikramyApUrvakaraNAnivRttakaraNavaruNavizuddhijanitasAmaryo'ntarmuhartakAcapramAchatAdezavedhadakhikAnAvarUpamantarakaraNaM karoti / atra ca yathApravRttyapUrvAnivRttikaraNAnAmayaM kamo veditavyo yathA-"jA gaMThI tA paDhama gati samavA havA bIyaM / aniyaTTIkaraNaM puNa sammattapurarakake jIve // 1 // " "gaMti samazna ti" prandhi samatikrAmato jindAnasyetyarthaH / "sammattapurako ti" samyaktvaM puraskRtaM yena sa tathA tasminnAsanasamyaktva eva jIvenivRttikaraNaM javatItyarthaH / zeSa sugama / etasmiMzcAntarakaraNe kRte tasya mithyAtvamohanIyasya karmaNaH sthitighaya javati antarakaraNAdadhastanI prathamasthitirantarmuhUrttamAtrA tasmAdevoparitanI zeSAdhitIyasthitiriti / sthApanA ceyaM / tatra prathamasthitau mithyAtvadalikavedanAdasau mithyAdRSTireva, antarmuhUrtena tasyAmapagatAyAmantarakaraNaprathamasamaya ecaupazamikaM samyaktvamApnoti, mithyAtvadalikavedanAjAvAt / yathA hi vanadavAnakhaH pUrvadagdhendhanaM vanamUparaM vA dezamavApya vidhyAyati tathA mithyAtvavedanAgnirantarakaraNamavApya vidhyAyati / tasyAM cAntamauSkyiAmupazAntAzayAM paramanidhikhAnakApAyAM jaghanyana / samayazeSAyAmutkRSTataH SamAvalikAzeSAyAM kasyacinmahAvijISikotthAnakahapo'nantAnubandhyudayo javati / tadaye caasau| sAsAdanasamyagdRSTiguNasthAne vartate / upazamazeNipatipatito vA kazcitsAsAdanatvaM yAtIti tattarakAkhaM cAvazyaM mithyA-* tyodayAdasau bhiNyATinavatItyavaM vistareNeti // 469
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadeza saptatikA aba samyaktvaprAptau satyAM yamuttarottaraM phalaM syAttat prarUpyatepasatyalelaM ekati nitaM, je sattakhittesu vavaMti vittaM / diti nimmohamaNA mamattaM, kuNaMti te jamma mimaM pavittaM // 2 // vyAkhyA-ye jJAtatattvAH sattvA aprazastalezyAparihAreNa svakIyaM cittaM prazastalezyaM prakurvanti / tathA ye saptasu kSetreSu panti nyAyopArjitaM vittaM / kSetrANi caitAni samaye proktAni zrIjataprakIrNakayanthe--"aha ija desavira sammattara ra ya jiNavayaNe / tassa ya aNubayAI AroviGati sudhaaii||1|| aniyAgodAramaNo hrisvsvisttttkNttykraakho| | pUei guruM saMghaM sAimmiyamAznattIe // 2 // niyadavamanavajirSidalavaNajiNabiMbavarapAsu / viyara pasatyaputthayasutitthatitthayarapUyAsu // 3 // " itivacanAkinanavana bimbapustakacaturvidhasavarUpeSu sapta (su) hetreSu dhanaM vyayIkurvanti / tadanu dIkSAbasare nirmohamanasaH santaH mamatAM chindanti mUlAnikRntanti / te sarvasaMsAraniHsamAH kurvanti janmaitat nRjanmavAeM pavitraM zucitaramiti kaanyaarthH|| abaitapadezasaptatikAparyantakAvye paniphakhamAhapavitta evaM uvaesasatcariM, muNaMti citte paramattha vittharaM / taritu te ukhajaraM suuttaraM, khemeNa pAvaMti suhaM thaNucaraM // 3 // 4.70 // 13 //
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 + myAkhyA-paktviA sUtrata etAM upadezasaptatikA muSaMti zravabudhyanti citte cetasi paramAthoM mokSastasya vistaraH sAgha. nopAyaH taM / sUtrasya kevale paThane na kAcidarthasiddhirjantoryAvatA paramArtha tattvArtha nAvagati tata uktaM muNaMtIti / tata-10 stattvAdhigamaphasamAha-"tarittu" tItvA te pANino mukhajaraM janmajarAmaraNazokarogarUpaM sutarAmAdhikyena stara medha kazana prAmudanti evaM sibhipugabhI zAmila anuttaraM sarvotkRSTamiti bezato'kSaratrayeNa nAmasaMsUcakaM kAnyamidaM / maGgalAdIni maGgalamabhyAni maGgakhAntAni zAkhANIti hetoH hemeNetyuktam // // iti shriiupdeshspttikaadhiH|| ||shrth prazastiH // zrIkharataragahanAthAH zrImanikuzavasUrayo'jUvan / yannAmasmaraNAdapi javanti kuzakhAni kuzakhAnAm ||||tthi pyavijayatikhakaH pAThakamukhyo vazva dakSAmA / vidyA yapadanAmbujamajisInA sarasi haMsIva // 3 // tadhineyo vinItAtmA bakke shriivinyprtH| svarNarekheva yakSelA dahIpanikayopakhe // 3 // taSThiSyaH zrIkSemakIrtiH prasidhaH, sAdhurjajhe vaacnaacaaryprvH| mithyAtvopradhvAntapUro nirastA, sthAne sthAne yasya vAmdIpikAcyA ||||kaaritN yena ziSyANAM zatamekaM dazocaram / tadavAsipuSpavRSitaM vAkapatiryathA ||5||jiiraapshiipaaryopaasnto yasya sAtizayatA''sIt / cAcAre, vicAra vidhI vihAre binyn||6|| na khaparyantamavetya mAsAdamipamAnazanena bAtam / zrIsidazaikhamamati 474
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ sazaki. padeza- vidhAtaM, tatraiva tatpAdayugaM namAmi // 7 // taviSyaH hemahaMsAkhyaH suguruH prabanau bhuvi / yena haMsAyitaM kAma zurUpara yo zriyA // // zrIvAcanAcA zirassu mukhyA hemadhvajAkhyAstu tadIyaziSyAH / vairidezeSu kRto vihAraH, sarvatra 126 // sandhaH svymprcaarH||etvissyaaH pravijAnti zAntisahitAH saulAgyajAgyazritAH, savidyAnyudayAdharIkRtasarAcAryAHkSitau vishrtaaH| kIrtisphUrtimadhiSThitA munivarAH zrIkSemarAjAhvayAH, punnyonntytishaathipaatthkshiroropmaanodyaaH||10|| svakRtopadezasakSatikAyasUtrasya nirmitA TIkA / tairevaiSA varSe munivedazarenmutiH (1547) pramite ||11||vibudhjnvaacymaanaa nAnAvidhasUtrayuktikhakhitAGgI / cirakAlamiyaM jIyAdameyadhiSaNodayavidhAtrI // 1 // hiMsArakovAstavyaH shriimaakhottmvNshjH| paTuparpaTagotrIyaH zrImAn dodAhayo'navat // 13 // sAmaguparavAnAM rohayo dighohalo idi / kRtA tasyAgraheSA navyA saptatikA mudA // 15 // // iti prshstiH|| 422 // 136
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI upadezasaptatikA mUkham // tityaMkarANaM caraNAraviMda, naminnu nIsesamuhANa kreN| mUDho'pi cAsemi hiDhavaesa, suNeda javA sukayappavesaM // 1 // sevisa samaya visAlaM, pAkhijA sIla puNa sabakAlaM / na dijAe kassa vi kUDavAlaM, biMdija evaM javapuraskajAkhaM // 2 // payAsiyatvaM na parassa biI, kammaM karijA na kayA'vi rudaM / miceNa tuTalaM ca gaNita khuI, jeNaM navitA tuha jIva jaI // 3 // rogehi sogehi na jAva dehaM, pIDitAe vAhisahassa gehaM / tAvuUyA dhammapahe rameha, buhA muddA mA diyahe gameha // 4 // jayA udilo naSu ko'vi vAhI, tayA paNachA maNaso smaahii| 173
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapadezasaSThatikA // 137 // tI vidyA dhammama vasiddhA, citte kadaM puskataraM tarikA // 5 // virattacittassa sA'vi surakaM, rAgANurattassa va khaM / evaM muSittA paramaM hi tattaM, nIrAgamaggammi dhare cittaM // 6 // pariggadAraMjajaraM karaMti, adattamannassa dhaNaM daraMti / dhammaM jiNutaM na samAyaraMti, javannavaM te kahamuttaraMti // 7 // zrayaM jiNANaM sirasA vadati, ghorovasaggAi tadA sahati / dhammassa maggaM payaDaM kaIti, saMsArapAraM natu te sati // 8 // cAsie neva sacanAsA, na kie jogasur3e pivAsA / khaMDitae neva parassa AsA, dhammo yakintI zya sappayAsA // e // puraMta miSThatamadhayAre, paripphuraMta mmi suDuzivAre / na suSdhamaggAla calati je ya, salAiNikA tijayammi te ya // 10 // patrapa mukham / // 13
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ asArasaMsArasuhANa kale, jo rajAI pAvamaI shrvle| appANameso khivaI kise, saggApavaggANa kahaM suI se // 11 // nariMdadevesarapUzyANaM, pUyaM kuNato jieceshyaannN| .. daveNa jAveNa suhaM ciNeza, miSThattamAha taha nijiNe // 11 // sukhaM sutivaM narae sahitA, paMciMdiyattaM puNa jo bahitA / pamAyasevAi gamijA kAsaM, so saMghihI no gurumohajAlaM // 13 // savovahANA karittu puvaM, kayA gurUNaM ca paNAmapuvaM / / sutaM ca atyaM mahurassareNaM, zrahaM paDhissaM mahayAyareNaM // 14 // kamar3havAhIharaNosahANi, sAmAzyAvassayaposahANi / sidhaMtapannattavihANapuvaM, zrahaM karissaM viSayAi savaM // 15 // dhArtha gurUvaM sirasA vahissaM, mutsthasikaM viula bahissaM / 425
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ muukhm| upadezasaptatikA. // 13 // koI virohaM sayarsa cazssaM, kayA thAI madavamAyarissaM // 16 // sammacamUkhANi aNuvvayANi, ahaM parissAmi suhAvahANi / ta puNo paMcamahahayANaM, naraM vahissAmi suvahANaM // 17 // evaM kuNaMtANa maNorahANi, dhammassa nidhANapade rahANi / punajANaM hosusAvayANaM, sAhUNa vA tattavisArayANaM // 7 // iti je suttavirudhanAsagA, na te varaM sudRvi khkaargaa| sakhaMdacArI samae parUviyA, taIsaNiDAvi zazva pAviyA // rae / azkamittA jirAyayANaM, sarvati tihaM tvmppmaannN| pati nANaM taha diti dANaM, saI pi tesiM kayamapyamANaM // 30 // jiyANa je dhAparayA sayA'vi, na baggaI pAdamaI kayA'di / tesi tave'pi viNA visukI, kammarUpaNaM ca havija sippI // 1 // 76 // 23 //
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahussuyANaM saraNaM gurUNaM, bAgamma niccaM guNasAgarANaM / / puchita thatthaM taha mukamaggaM, dhammaM viyANitu carijA juggaM // 12 // tuma agIyatyanisevaNeNaM, mA jIva naI muNa niSThaeNaM / saMsAramAdiMDasi ghorapurU, kayA'vi pAvesi na mokasukaM // 3 // kumaggasaMsaggavilaggabudhdhI, jo bujjara mudhdhamaI na vidhii| tasseva eso paramo alAho, aMgIka jeNa janAdo // // baDIvakAe parirarikakaNaM, sammaM ca miLaM suprikiuunnN| sidhdhaMtavatthaM puNa sirikaUNaM, suhI jaI hoza jayammi nRNaM // 25 // zme cazUMti jayA kasAyA, tayA gayA cittagayA visaayaa| pasaMtajAvaM khulahija cittaM, tatto nave dhammapar3e thirattaM // 26 // dhaNaM ca dhannaM ca bahuppayAraM, kuTuM(9)vameyaM'pi dhurva asAraM / 477. upa. "
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ muulm| upadezasaSThatikA // 13 // jANittu dhammaM kuru sabavAraM, jalahijA bahu dukapAraM // 27 // asAsaesuM visaesu sako, jo mujkaI miThapahe zraNako / so caMdaNaM rarakakae dahitA, ciMtAmaNiM kAyakae gamijA // 17 // pUyA jiNANaM sugurUNa sevaNaM, dhammarakarANaM savaNaM viyAraNaM / tavovihANaM taha dAnadApaNaM, susAvayANaM bahupunnajAyaNaM ||she|| kodAzyA solasa je kasAyA, paJcakarUvA naNu te pisaayaa| ulaMti te loyamimaM samaggaM, pukhaM samappaMti tahA udaggaM // 30 // paropahAsaM na kahiM pi kujA, baDhuttaNaM jeNa jaNo lhingaa| parassa dosesu maNaM na dijA, dhImaM naro dhammadhuraM dharilA // 31 // jikiMdasidhdhAriyacezyAeM, saMghassa dhammassa tahA gurUNaM / suyassuvajkApasudaMsasu, dasahamarsi viNayaM karesu // 35 // 1 - ..
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ maNe maNAgapi hu tivaroso, na dhAriyavo kayapAvaposo / jarDa jave punnajalassa soso, saMpaGae kassa'vi neva toso // 33 // mahArisINaM ariNA samAyo, na zrANiyabo diyayammi maanno| dhammaM ahammaM ca viyANamANo, huDA japo jeNa jamovamANo // 34 // susAhuvaggassa maNe zramAyA, nisediyavA sayayaMpi maayaa| samaggaloyANa'vi jA vimAyA-samA samuppAzyasuppamAyA // 35 // jeNaM nave baMdhujaNe viroho, vivakRe rajadhaNammi moho| jo jaMpiTha pAvatarupparoho, na seviyaho visamo sa boho // 36 // jaNo suNicA naNu jAi puvaM, taM jaMpiyavaM vayaNaM na tikhN| haM paratyAvi ya ja viruSaM, na kie taM pi kayA nisippaM // 3 // pavANusvaM virazka vesaM, kulA na annassa ghare pavesaM / 479
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ capadezasaptatikA // 240 // sAbasA tadA visesaM, jANika jaMpika na dosabesaM // 37 // guru die dharicA, siskija nANaM viSayaM karitA / rathaM viyArika maI sammaM, mukhI muSikA dasaneyadhammaM // 37 // dAsAzyaka pariSayicaM, kIM mayA vaha sajiyahaM / paMcamAyA na hu seviyavA, paMcaMtarAyA'vi nivAriyavA // 40 // sAdammiyAeM bahumApadArtha, jattIi zrapi tannapANaM / vajita rigdhIi tadA niyANaM, eyaM caritaM sukayasla ThANaM // 41 // zrahiMsaNaM saba jiyA dhammo, tesiM viSAso paramo muSitu evaM bahupANighATa, vivayidhA kayapaccavArDa // 42 // kode loNa tadA japaNaM, dAseNa rAgeNa ya malare / jAmuneva udArikA, jA paJcayaM loyagayaM rikA, // 43 // mo / 1126 mUlam / samonim
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ asAhuyoraNa yAnaM, buhoja mihija dhaNaM zradinnaM / aMgIkae jammi zheva 'vaM, lahara lahu~ neva kayA sukaM // 4 // samAyaraM vA avarassa jAyaM, mantrijA biMdija japAvavAyaM / je annakaMtAsu narA pasattA, te jatti puskAra zdeva pattA // 4 // je pAvakArINi pariggahANi, melaM ti zraccaMtadAbahApi / tesi kahaM hu~ti jae suhANi, sayA javissaMti mahAduhANi // 46 // sadaM suNittA mahuraM zraNilaM, kariGa cittaM na hu tuharu / rasammi gIyassa sayA saraMgo, akAlamacuM bahaI kuraMgo // 4 // pAsinu rUvaM ramaNINa rammaM, maNammi kujA na kayA'vi pimmaM / paIvamanne pamaI payaMgo, rUvANuratto havaI zraNaMgo / / 4 / / jalammi mINo rasaNAraseNaM, vimodile no gahiDe jaeNaM / 481
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ / muukhm| sapadezasaptatikA. // 41 // pAvAu pAve sa tAluvehaM, rasANurA zya puraskagehaM // 4 // gadakuMjasthasagaMdhadudho, diMdiro ghANaraseNa giko / hahA muhA macumuhaM javeI, ko gaMdhagiLi hiyae vaheI // 50 // phAsiMdiyaM jo na hu nimgaheI, so baMdhaNaM muphamaI bahethe / dappudhdhuraMgo jada so kariMdo, khivei thappaM vasaNammi maMdo // 51 // zkko'vi ko visa nadinno, mukhaM asaMkhaM dalaI pvnno| je sabadA paMcasu tesu bujhA , mujhANa tesiM sugaI nisijhA // 55 ghaIba dujhA visayA visA, pahA nave jehi mhaavisaaH| jehiM payA TuMti parabasAu~, na sevANijjA khalu te rasATha // 53 // titthaMkarANaM niuNA pamANaM, kuSaMti je udhiya cittamAeM / sarva pi tersi kiriyAvihANaM, saMjApaI dukasahassatANaM // 5 // H // 31 //
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ aJcatapAvodayasaMnavA, je jIruNo navagaNA javAu~ / tesiM suhANaM sukhado uvAje, no saMjavilA navasannivA // 5 // dhaNaM ca dhannaM rayaNaM suvannaM, tArumarUvAi jamittha annaM / vikucha savaM cavakhaM khu eyaM, dhareha navA hiyae viveyaM // 56 puttA kalavANi ya baMdhumittA, kuTuMbiNo ceva shhegcittaa| dhAjaskae pAvasA samee, na rakapatthaM panavaMti ee // 5 // nesi maNe pAvamaI nividyA, nivAivittI puNa sNkivitaa| kayA'vi te duti na hituhA, savattha pAvaMti duhAi dujhA // 50 // canaM vayaMtA jivacezyANaM, saMghassa dhammAyariyAiyANaM / rupati javA sukhahaM subohiM, avannavAeNa puNo zrabohi // ee / yahASayA dosavasAcAvA, muSaMti tat na ? kiM pi paavaa| 483
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezasaptatikA muukhm| ||shvshaa javaMti te puskadaridadINA, parammi loe suhaviSpahINA // 6 // pulodaeNaM naNu koi jIvo, jisaM smujoiynaanndiivo| mohaMdhayArappasaraM dakhinA, pile nigaNapaI pattA // 6 // tatyaMtarAyA badave pasijhA, kohAzNo verigaNA virujhA (smijhaa)| iti te dhammaghaNaM baleNaM, ko niziNeI naNu te babeNaM // 6 // pAvA. pAcA parisevamANA, dhamma jinnuvissmyaannmaannaa| annApakakehi kayAnimANA, khivaMti bappaM narae zrayANA // 3 // na jAgavaM hiyayammi kuDA, kulAjimANaM puSa no vahijA / savaM navaM istariya banavaM, khaTuM subuddhI na dharija gavaM // 4 // thahaM khu khoe balavaM tavassI, suyAhi vA zrayaM jsNsii| bAne'vi saMte muzca na huDA, tahappaNo nakkarisaM na kuLA // 5 // 484 // 4 //
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlamgamitto'vina so paeso, jatyobainno juvaNamima eso| jIvI samAvaJjiyapAraveso, na pAvita kAya ya surakaso // 66 // mukhadaM pAviya mANusattaM, kulaM pavittaM taha ajJakhittaM / tattaM suNinA sugurUhi vRttaM, tumnaM pamAyAyaraNaM na juttaM // 6 // vAkhattaNaM khiDDaparI gamer3a, tArupae nogasukhe rameI / / therattaNe kAyavalaM vameI, mUDho muhA kAlamazka meDa // 6 // bahuttapA vi na jeNa punnaM, samajhiAyaM savagupohapunnaM / therattaNe tassa ya nAvayAso, dhammasta jatya tyi jarApAso // 6 // puci kayaM jaM sukayaM udAraM, pattaM narattaM naNu teNa sAraM / karesi no zya jayA sukamma, kahaM suhaM jIva lahesi rammaM // 8 // tatraNa paskAliyakammalevo, anno jirNidAu na koI devo / 485
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ muukhm| upadezasaSThatikA. // 53 // gurU susAhU jiNarAyavuttaM, tattaM ca samattamimaM nirutvaM // 1 // pasatyasesa pakaraMti cittaM, je sattakhittesu vavaMti vittaM / diti nimmohamapA mamataM, kuNati te jammamima pavitta // 7 // paThittu evaM uvaesasattariM, muNaMti citte paramatyavittharaM / tarittu te dukannaraM suttaraM, khemeNa pAvaMti suI aNuttaraM // 33 // 38RC kio CARASHTRA SPON // ityupadezasaptatikA mUlam // // 2433 486