Book Title: Sachoornik Aagam Suttaani 02 Sootrakrut Churni Aagam 2
Author(s): Anandsagarsuri, Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Param Anand Shwe Mu Pu Jain Sangh Paldi Ahmedabad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035052/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ME namo namo nimmaladasaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurubhyo namaH (bhAga - sacUrNika-Agama-suttANi / Agama - 02 'sUtrakRt' cUrNi: AjamA Ajama mUla saMzodhaka :- pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba abhinava-saMkalanakartA :- Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI (M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] pUjya zAsanaprabhAvaka AcArya zrI harSasAgarasUrijI ma0 kI preraNA se zrI parama AnaMda zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha, pAlaDI, amadAvAda Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA saccAritra cUDAmaNi svargastha pUjyapAda zrI parama AnaMda zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgara / vItarAga sosAyaTI, prabhUdAsa Thakkara koleja roDa, pAlaDI, amadAvAda sUrIzvarajI mahArAja sAheba karIba pacAsa sAla pahele parama pUjya svargastha gacchAdhipati AcArya deva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba dvArA saMsthApita isa saMghameM zrI zItalanAtha bhagavaMta kA jinAlaya bhI hai, jina ke pratiSThAcArya bhI pUjya devendrasAgarasUrIzvarajI ma. hI hai| isa saMghameM pUjya sAdhU-bhagavaMta evaM sAdhvI-mahArAja ke lie upAzraya bhI hai, jahAM hara-sAla cAturmAsa karavA ke zrAvaka-zrAvikAo ko dharma-ArAdhana se lAbhAnvita karavAyA jAtA hai / isa saMghameM AyaMbilabhavana, ubAlA huA pAnI, jJAna-bhaNDAra evaM pAThazAlA kI bhI bahota acchI suvidhA pradAna ho rahI hai | aise samyaga-mArgI saMgha kI sadbhAvanA aura prabhAvaka AcArya pUjya zrI harSasAgarasUrijI ma. kI preraNA se isa zAstra ke lie anudAna prApta huA hai| AEE PISP EDITIESear daladala Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAnamagAjAsa AjamAva namo namo nimmaladasaNassa sacUrNika-Agama-suttANi Sardia mUla saMzodhaka abhinava-saMkalanakartA dipal E TEHEREMEDHERS pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamahaSi] prata-prApti aura peja-seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo 9825598855/9825306275 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si , bs bs bs hr sriir nuuN hr saal hii gu r gii Agama S naa taa sgl roosaak kr kr Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga-2 [02] zrI satrakatAGaga-carNi: namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH "sUtrakRta" cUrNi: {bahuzrutakiMvadantyA, jinadAsagaNivarya vihitA [Adya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha ) punaH saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi) 01/02/2017, budhavAra, 2073 mahA zukla 5 'sacUrNika-Agama-suttANi' zreNi bhAga-2 pUjya AgamoddhArakazrI sazodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA AgamasUtra [02], aMgasUtre [12] sUtrakRta jinadAsamaNivihitA cUrNi; [5] Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) / "sUtrakRt" - aMgasUtra-2 (mUlaM+niyukti:+vRttiH ) zrutaskaMdha [ ], adhyayana [ ], uddezaka [ ], niyukti: [ ], mUlaM [ ] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: 09605 prata sUtrAMka shriisuutrkRtaanggcuurnniH| dIpa anukrama ...bahuzrutakiMvadantyA zrIjinadAsagaNivaryavihitA mudraNaprayojikA-mAlavadezAntargataratnapurIya (ratalAmagata) zrIRSabhadevajIkezarImalajI zvetAMbarasaMsthA. . mudraNakartA-sUryapurIyazrIjainAnaMdamudraNAlayavyApArayitA zA0 mohanalAla maganalAla thadAmI. vikramasya saMvat 1998 ,. . zrIvIrasya 2468, krAiSTasya 1941 paNyaM rUpyakapaMcaka prataya: 500. . sarve'dhikArA mudraNasya mudraNakArakAdhInAH PORAN WHERE u 0 66 ... sUtrakRtAGgasUtrasya mUla "TAiTala peja" [6] Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAcArI-saMrakSaka, jJAnadhanI, Agama-saMzodhaka, tIvra-medhAvI, samAdhimRtyu-prApta, bahamukhIpratibhAdhAraka pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasarIzvarajI mahArAja sAheba * jinhone zuddha-zraddhA, samyak-zruta ArAdhanA, yathAkhyAtacAritra ke prati gati aura aMta samaya deha-mamatva ke tyAga ke dvArA kAyotsarga nAmaka abhyaMtara- : tapa ki mizAla kAyama ki hai aise bahuzruta AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAja kA paricaya karAnA mere lie nAmumakina hai, phira bhI gurubhakti buddhi se / zraddhAMjalI svarupa eka mAmulI sI jhalaka paisa karane kA yaha prayAsa mAtra hai| .cAritra-grahaNa ke bAda alpa kAlame jo apane gurudeva kI chatrachAyA se dUra ho gaye, to bhI gurudeva ke svarga-gamana ko sirpha karmo kA prabhAva mAnakara apane saMyama ke lakSya prati sthira rahate hae akele jJAna-mArga ki sAdhanA ke patha para cale | paDhAI ke lie hI kitane mahino taka roja ekAsaNA tapa ke sAtha / bAraha killomiTara paidala vihAra bhI kiyA | lekina apane maMjhila pe DaTe rahe, aura pariNAma svarupa saMskRta evaM prAkRta bhASA kA, prAcIna lipio kA, vyAkaraNa| nyAya-sAhitya Adi kA sampUrNa jJAna prApta kiyA | jaina AgamazAstro ke samudra ko bhI pAra kara gae| . eka akelA AdamI bhI kyA nahIM kara zakatA? isa prazna kA uttara hameM isa mahApuruSa ke jIvana aura kavana se mila gayA, jaba ve cala par3e devarddhigaNI : kSamAzramaNa ke sthApita patha para. binA kisI sahAya lie hae sirpha akele hI "jaina-Agama-zAstro" ko dIrghajIvI banAne ke lie aneka hastaprato se zuddha-pATha taiyAra kiye | do vaikalpika Agama, kalpasUtra aura niyuktio ko jor3akara 45 Agama-zAstro ko saMzodhita kara ke saMpAdita kiyA | phira pAlItANAmeM Agama maMdira banavAkara Arasa-patthara ke Upara ye sabhI Agama-sAhitya ko kaMDArA, sUratameM tAmapatra para bhI aMkita karavAe aura "Agama maMjUSA" nAma se mudraNa bhI karavA ke bar3I bar3I peTImeM rakhavA ke gA~va gA~va bheja die | vartamAnakAlame sarva prathamabAra aisA kArya huA | .sirpha mUla Agama ke kArya se hI una ke kadama ruke nahI the, unhoMne Agamo kI vRtti, cUrNi, niyukti, ava cUrI, saMskRta-chAyA Adi kA bhI | saMzodhana-sampAdana kiyA | upayogI viSayo ke lie unhoMne eka lAkha zloka pramANa saMskRta-prAkRta nae graMtho kI racanA bhI kI | kitane hI graMtho kI prastAvanA bhI likhI | ye samyak-zruta mudrita karavAne ke lie Agamodaya samiti, devacaMda lAlabhAI ityAdi vibhinna saMsthA kI sthApanA bhI kii| .jJAnamArga ke alAvA sammetazikhara, aMtarIkSajI, kezariyAjI Adi tIrtharakSA kara ke samyaka-darzana-ArAdhanA kA paricaya bhI diyA | rAjAoM ko pratibodha | * kara ke aura vAcanAo dvArA apanI pravacana-prabhAvakatA bhI ujAgara karavAI | bAladikSA, devadravya-saMrakSaNa, tithi-prazna ityAdi viSayome satya-pakSameM aMta taka dRr3ha . rahe | jainazAsana ke lie jaba jarurata par3I taba adAlatI kAravAIMo kA sAmanA bhI bar3I niDaratA se kiyA thA | * sAgarAnaMdajI ke nAma se mazahUra ho cuke pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajIne apane parivAra svarupa 700 sAdhU-sAdhvIjI bhI zAsana ko bheTa kiye | ....ye the hamAre gurudeva "sAgarajI"... ......muni dIparatnasAgara... M Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamaikalakSI, upadhAna-tapa-preraka, cAritra-mArga-rAgI, pravacana-paTu, suparivAra-yukta pUjya gacchAdhipatiAcAryadeva zrI devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba ... paramapUjya AcAryazrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI ke pATa-paraMparAme hue tisare gacchAdhipati the pUjya AcArya zrI devendrasAgarasUrIzvarajI, jo eka pUnyavAn AtmA the, dIkSA grahaNa ke bAda alpakAlame hI eka ziSya ke guru bana gaye | phira kyA / ziSyo ki saMkhyA bar3hatI calI, bar3hate hae punya ke sAtha-sAtha ve Akhira 'gacchAdhipati' pada pe ArUr3ha ho gae | isa mahAtmA kA punya sirpha ziSyoM taka simita nahI thA, ve jahA kahIM bhI 'upadhAna-tapa' kI preraNA karate the, turaMta hI vahAM 'upadhAna' ho jAte the | pravacanapaTutA evaM parSadApunya ke kAraNa una ke upadeza-prApta bahota AtmAone saMyama-mArga kA svIkAra kiyA | khuda bhI saMyamaikalakSI hone ke kAraNa cAritramArga ke rAgI to the hI, sAthasAtha jJAnamArga kA sparza bhI una kA niraMtara rahetA thA | Apa kabhI bhI dupahara ko cale jAie, ve khuda akele yA ziSyaparivAra ke sAtha koI bhI grantha ke adhyayana-adhyApanameM rata dikhAI deNge| ... ye to hamane unake jIvana ke do-tIna pahela dikhAe | eka aura bhI anusaraNIya bAta una ke jIvana meM dekhane ko milI thI- 'ArAdhanA-prema'. kaisI bhI zArIrika sthiti ho, magara unhoMne donoM zAzvatI olIjI, [poSa)dazamI, zukla paMcamI, trikAla devavaMdana, parva yA parvatithi ke devavaMdana Adi ArAdhanA kabhI nahIM chor3I | AkharI sAlomeM jaba una ko ehasAsa ho gayA kI aba 'aMtima-ArAdhanA' kA avasara najadIka hai, taba una ke muhameM eka hI raTaNa bArabAra cAlu ho gayA"arihaMtanuM zaraNa, siddhanuM zaraNa, sAdhunuM zaraNa, kevalI bhagavaMte bhAkhelA dharmanu zaraNa " isI cAra zaraNo ke raTaNa ke sAtha hI ve samAdhi-mRtyu-rUpa samyak nidrA ko prApta hue the | aise mahAn sUrivara ko bhAvabarI vaMdanA | ... muni dIparatnasAgara... anudAna dAtA saMsthA:- "zrI parama-AnaMda zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha" vItarAga sosAyaTI, prabhUdAsa Thakakara koleja roDa, pAlaDI, amadAvAda karIba 50 sAla pahele parama pUjya sva. gacchAdhipati AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba dvArA saMsthApita isa saMghameM zrI zItalanAtha bhagavaMta kA jinAlaya bhI hai, jina ke pratiSThAcArya bhI pUjya deveMdrasAgarasUrIjI ma.sA. hI hai | isa saMghameM pUjya sAdhU bhagavaMta evaM sAdhvIjIo kA upAzraya bhI hai jahA hara-sAla cAturmAsa karavAke zrAvaka-zrAvikAo ko dharma-ArAdhana se lAbhAnvita karavAyA jAtA hai / isa saMghameM AyaMbilabhavana, ubAlA huA pAnI, jJAna-bhaNDAra evaM pAThazAlA kI bhI bahota acchI suvidhA pradAna ho rahI hai | aise samyag-mArgI saMgha kI sadbhAvanA aura prabhAvaka AcArya pUjya zrI harSasAgarasUrijI ma0 kI preraNA se isa zAstra ke lie anudAna prApta huA hai | RECAN [8] Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'sAgara-samudAya ekatA-saMrakSaka, tIrtha- uddhAra kArya-pravRtta, guNAnurAgI' isa "savRttika-Agama-suttANi' zreNi bhAga 1 se 40 ke saMpUrNa anudAna ke preraNAdA pUjya zAsanaprabhAvaka AcArya zrI harSasAgarasUrijI mahArAja sAheba pUjyapAda sva. gacchAdhipati devendrasAgara sUrIzvarajI ke vinayI ziSya evaM do gacchAdhipatio ke mukhya sahAyaka ke rupame 'sAgara samudAya' ke sucAru saMcAlaka pUjya harSasAgarasUrijI, jina kI preraNA se ye "sa cUrNika-Agama-suttANi" ke mudraNa ke lie saMpUrNa dravyarAzi prApta huI, unakA atyalpa paricaya yahAM kareMge / * samudAya ekatA ke lie sadaiva prayatnazIla rahate hue ye mahAtmA samudAya ke sAdhu-sAdhvIjI kI AvazyakatAokI pUrtI ke lie bhI pravRtta rahete hai, prAcIna arvAcIna tIrtho ke jIrNoddhAra evaM vikAza ke lie bhI utsAhita rahete hai, jJAna kSetra achUtA na rahe isIlie anumodanA, anudAna evaM samaya milane para zAstra-vAMcanameM bhI rUci rakhate hai | samudAya ke jarUratamaMda sAdhvIjI bhagavaMto ke AvAsa kA viSaya ho yA sAdhvIjI ke vihArameM majadUra kA vetana cukAnA ho, aise choTe-choTe kAryoM ke prati bhI una kA lakSya rahetA hai | darzana-zuddhi ke lie jaba unhoMne samagra bhAratavarSa ke 100 sAla taka ke purAne jinAlayo meM 18 abhiSeka kI preraNA kI, usa vakta lagabhaga sabhI abhiSeka-sAmagrI kI dravya-zuddhi kA qhayAla rakhate hue apanI medhAvI buddhi kA paricaya diyA thA, sAthame anukaMpA bhAva se pujArI yA vidhi karAnevAle ko yatkiMcit bahumAna pragaTa karate hue kucha dhana rAzi pradAna karavAI | aise bahuguNa-saMpanna mahAtmA pUjya AcAryazrI harSasAgara sUrijI ko hama bhAvabharI vaMdanA karate hue isa zrutakArya kA prAraMbha karane jA rahe hai | *** [9] muni dIparatnasAgara [kAtreja]pUnA, zaMkhezvara, kapaDavaMja, prabhAsapATaNa Adi sthAnome AgamamaMdira ke preraka, karmagraMtha abhyAsu, nispRha mahAtmA pUjyapAda gacchAdhipati AcArya zrI daulatasAgara sUrIzvarajI mahArAja sAheba (evaM) ajAtazatru, svAdhyAya rasika, prazAMtamUrtI aura apane guru ke prItipAtra parama pUjya AcArya zrI naMdIvardhanasAgara-sUrijI mahArAja sAheba isa pavitra zruta-kAryame dono sUrivaro kA smaraNa karate hue koTi koTi vaMdanA ke sAtha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ malAka: .15 014 * mUlAGkA: 806 sUtrakRtAGga sUtrasya viSayAnukrama niyukti gAthA: 205 malAka: viSaya: pRSThAka mulAMka: viSaya: | pRSThAMka | viSaya: pRSThAka zrutaskaMdha- 1 * * | adhyayanaM 3 upasarga: *-* adhyayanaM 9 dharma 229 adhyayanaM 1 samayaM 165 | uddezaka:-1- pratikula upasarga: 437 -dharma svarUpaM, hiMsAdipaMcakasyauddezaka:-1- paJca mahAbhUta:, 182 | uddezaka:-2- anukUla upasarga: tyAgasya upadeza:, anAcAra-AtmAdvaita, dehAtma, 204 | uddezaka:-3- paravAdI vacanAt 123 tyAga:, pravrajyAvidhAnaM -AtmASaSTha evaM aphAlavAdaH AtmikadukhaM adhyayanaM 10 samAdhi: 241 28 uddezaka:-2- niyati, ajJAna, 054 225 | uddezaka:-4- yathAvasthita artha- 132 473 -prANAtipAta Adi viramaNam, -jJAna evaM kriyA - vAdaH prarUpaNaM -AdhAkarmAhAra-strI saMgati: evaM 060 uddezaka:-3- jagatkartRtva, 064 | adhyayanaM 4 strIparijJA nidAnAdeH niSedhaH, -trairAzika evaM anuSThAnavAdaH 247 | uddezaka:-1.2 strI pariSahaH -ekatva Adi bhAvanAsvarUpaM 076 uddezaka:-4- lokavAdaH 070 | adhyayanaM 5 narakavibhaktiH 165 adhyayanaM 11 mArga: 252 -asarvajJavAdaH, ahiMsA, caryAdi | uddezaka:-1- narakavedanA 165 497 -mokSamArgaH, viratiupadeza:, adhyayanaM 2 vaitAliyaM 077 327 | uddezaka:-2-caturgatibhamaNaM -bhAvasamAdhi: 089 uddezaka:-1- manuSyabhavasya | adhyayanaM 6 vIrastutiH *- adhyayanaM 12 samavasaraNaM | 265 durlabhatvaM, -mohAdi-nirvRti:. 352 |-mahAvIraprabho: guNavarNanaM 535 / -ajJAnAdi-vAdaM,bhavadhamaNa hetuH -prathamaM mahAvrataM AdiH adhyayanaM 7 kazIla paribhASA -anAsakti upadeza: 111 uddezaka:-2-parisaha-kaSAya-jaya | 088 -hiMsA evaM tat karmaphalaM, * adhyayanaM 13 yathAtathya -parigraha-paricayAdI-niSedha: -bodhi durlabhatvaM, -mokSa evaM baMdhasvarUpa. -samitivarNanam -svasamaya-parasamaya varNanaM, -mada tyAga upadeza: uddezaka:-3- muktihetuH,mahAvrata- | 101 -AhAra vidhi-niSedha: *. adhyayanaM 14 grantha: 296 mAhAtmyaM, karma phala-saMvara evaM adhyayanaM 8 vIrya 580 |-aprigrh-brhmcry upadeza:, nirjarAdiH 411 -vIryasya bhedavarNanaM, bAla evaM 216 |-praznottaravidhi:, bhASAvivekaH, __paMDita vIryama |-sUtroccAraNaM va arthapratipAdanaM pUjya AgamoddhArakarI saMzodhita muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: 300 179 wh 12 381 284 143 3 216 [10] Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSThAMka: 421 sUtrakRtAGga sUtrasya viSayAnukrama pRSThAMka: | | mUlAMka viSaya: pRSThAMka: | adhyayanaM 2 kriyAsthAnaM 355 648 -trayodaza kriyAsthAnAni adhyayanaM 3 AhAraparijJA 675 -vividha vanaspatikAyasya utpati, tasya AhAravidhi: -jIvotpatti: tasya AhAra evaM zarIra varNanaM | mUlAGkA: 806 mUlAMka: viSaya: ** adhyayanaM 15 AdAnaM 607 -mokSasya upAyA:, -avabhamaNaniSedha hetuH adhyayanaM 16 gAthA 632 |-anagAra svarUpaM | zrutaskaMdha-2 adhyayanaM 1 puNDarika -puNDarika-uddharaNaM dRSTAMta evaM tad bhAvasya kathanaM, dehAtmapaJcamahAbhUta-kAraNika Adi vAda kathanaM 394 | 432 niyukti gAthA: 205 | mUlAMka: viSaya: ** adhyayanaM 5 AcArazrutaM 705 -anekAnta vacanaprayogakaraNaM -jIva ajIva Adi tattvasya astitva-svIkAra: adhyayanaM 6 ArdrakIyaM | -gozAlaka evaM ArdrakamArasya paraspara vArtA, zAkya bhikSusArdhaM ArdrakumArasya saMvAdaH adhyayanaM 7 nAlaMdIyaM 793 |-peDhAlaputra evaM gautamasya paraspara vArtA 326 * . 327 633 -papa 408 467 adhyayanaM 4 pratyAkhyAnaM -apratyAkhyAna svarUpa, -pratyAkhyAna hetuH, SaD jIvanikAya hiMsA viramaNaM [11] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [sUtrakRta-cUrNi) isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale " sUtrakRtAGgasUtra" ke nAmase sana 1941 (vikrama saMvata 1998) meM ruSabhadevajI kezaramalajI zvetAmbara saMsthA dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdaka-mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | vRtti kI taraha cUrNI ke bhI dusare prakAzanoM kI bAta sunI hai, jisame oNphaseTa-priMTa aura svataMtra prakAzana donoM kI bAta sAmane AyI hai, magara maiMne abhI taka koI prata dekhI nahIM hai| *- hamArA ye prayAsa kyoM? -* Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane una sabhI prato ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisake bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira zrutaskaMdha-adhyayana-uddezaka-mUlasUtra-niyukti Adi ke naMbara likha die, tAki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA adhyayana, uddezaka Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake| hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age bar3hate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa [-] die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI hai| isa Agama cUrNi ke prakAzanomeM bhI hamane uparokta prakAzanavAlI paddhatti hI svIkAra karane kA vicAra kiyA thA, paraMtu cUrNi aura vRtti kI saMkalana paddhatti eka-samAna nahIM hai, cUrNime mukhyatayA sUtroM yA gAthAo ke apUrNa aMza de kara hI sUtro yA gAthAo ko sUcita kara ke pUrI cUrNi taiyAra huI hai, kahIM-kahIM niyukti evaM sUtra yA gAthA kI cUrNi hai hI nahi, isIlie hameM yahA~ sampAdana paddhatti badalanI par3I hai | hamane yahA~ uddezaka Adi ke sUtro yA gAthAo kA krama, [1-14, 15-24] isa taraha sAthame diyA hai aura bAyIM tarafa upara Agama-krama aura nIce isa cUrNi ke sUtrakrama aura dIpa-anukrama die hai, jisase Apa hamAre Agama prakAzanoMme praveza kara zakate hai| zAsanaprabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. kI preraNAse aura zrI parama AnaMda zvetAmbara mUrtipUjaka jainasaMgha, pAlaDI, amadAvAda kI saMpUrNa dravya sahAya se ye 'sacUrNika-Agama-suttANi' bhAga-2 kA mudraNa huA hai, hama una ke prati hamArA AbhAra vyakta karate hai | ......muni dIparatnasAgara. [12] Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrakRt cUrNi: [zrutaskandha-] [13] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka shriisuutrkRtaanggcuurnniH| PAMERIEIPATRAD maMgalacarcA dIpa anukrama OM namaH siddhebhyH| Namo arihaMtANaM Namo siddhANaM Namo AyariyANaM Namo uvajjhAyANaM Namo loe savvasAhaNaM, maMgalAdINi satyANi maMgalamajjhANi maMgalaavasANANi, maMgalapariggahiA sissA avaggahehAvAyadhAraNAsamatthA satthANa pAragA bhavaMti, tANi ya satyANi loge virAyaMti vitthAraM ca gacchaMti, tathAdimaMgaleNa, sissAAraMbhappabhiti NivvisAyA satthaM paDivajiUNaM aviggheNa satthassa pAraM gacchaMti, majhamaMgaleNa tadeva satthaM parijitaM bhavati, avasANamaMgaleNa sissapasissasaMtANe paDivAenti, AhaAcAryA ! maMgalaMkaraNAcchAkhaM na maGgalamApadyate, athaveha maGgalAtmakasyApi zAstrasyAnyanmaGgalamucyate atastasyApyanyat tasyAnyanma-| GgalamAdeyamityato'navasthA, na cedanavasthA pratipadyate tato yathA mAlamapi zAstraM anyamaGgalazUnyatvAt na maGgalaM tathA maGgalamapi | | anyamaGgalazUnyatvAdamaGgalamiti maGgalAbhAvaH, ucyate,, yasya zAstrAdarthAntarabhUtaM maGgalaM taM pratyepA kalpanA bhavet , iha tvamAkaM AILY ... upodghAt niyuktiH, Adi-madhya-aMtya maMgalasya nirdeza: [14] Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sutrakacUrNiH prata sUtrAMka [] dIpa anukrama maMgalacarcAH zAstrameva maGgalaM ? yanmaGgalamupAdIyate kimatrAmaGgalaMkA vA'navastheti ?, nAyamasatpakSaH, kintu yasyApi zAstrAdarthAntarabhUtaM tasyApi nAmaMgalaprasaMgo na vA'navasthA, kutaH, khaparAnugrahakAritvAnmaGgalasya pradIpavat lavaNAdivadvA, Aha-mahAlatrayAntarAladvayaM na maGgalamApadyate'rthApanitaH, yadiveha sarvameva zAstra maGgalamiti pratipadyate maGgalavayagrahaNamanarthakaM ?, ucyate, samastameva zAstraM tridhA / vibhajyate, kuto'ntarAladvayaparikalpanaM yadamaGgalaM bhavet ?, kathaM punaH sarvameva zAstraM maGgalamiti cet ?, ucyate, nirjarArthatvAt tapovat , Aha-yadi svayameva zAstraM maGgalamityataH kimiha maGgalagrahaNaM kriyate ?, ucyate. nanUktaM naiveha zAstrAdarthAntarabhUtaM maGgalamupAdIyate, kintu maGgalamidaM zAstramiti kevalamuJcAyate, Aha-taducAraNaM kiMphalaM ?, yadi mAlamiti na saMbadhyate kiM tad 1. maGgalaM bhavati, ziSyamatimaGgalaparigrahArthaM tadabhidhAnaM, iha ziSyaH kathaM zAstraM mAlamityeva maMgalabuddhyA parigRhIyAditi, yasmAdiha maGgalamapi maGgalabuddhyA parigRhyamANaM maGgalaM bhavati, sAdhuvat , Aha-tataH sarvamevedaM maGgalamityetAvadastu nArthoM maGgalatrayabuddhigraheNa, ucyate, nanu tatrApi kAraNamuktaM-yathava hi zAkhaM maGgalamapi sat na maGgalabuddhiparigrahamantareNa maGgalaM bhavati sAdhuvat , tathA maGgalajayakAraNamapi avinapAragamanAdi na maGgalatrayabuddhyA vinA sidhyatItyatastadabhidhAnamiti, magegatyarthasya alapratyayAntasya maGgalamiti rUpaM bhavati, maMgyate'nena hitamiti maGgalaM, maMgyate sAdhyata itiyAvat , athavA maMgo-dharmaH, 'lA AdAne' maGgaM lAtIti maGgalaM, dharmopAdAne heturityarthaH, athavA nipAtanAdiSTArthaprakRtipratyayopAdAnmaGgalaM, iSTArthAzca prakRtayaH-maki maNDane, mana jJAne, madI harSe, madi modasvamagatiSu, maha pUjAyAmityevamAdInAmalapratyayAntAnAM maGgalametannipAtyate, maMkyate anena manyate vA'neneti maGgalamityAdi lakSaNazAstrIyayA'nuvRtyA yojanIyamiti, athavA maM gAlayati bhavAditi maGgalaM, saMmArAdapanayatItyarthaH, athavA // 2 // 'maMgala' saMbaMdhi vivecanaM [15] Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [] dIpa anukrama [] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakratAGgavarNiH // 3 // zAstrasya mA galo bhUditi maGgalaM, galo-vighnaM mA gAlo vA bhUditi maGgalaM, galanaM gAlo, nAza ityarthaH, samyagdarzanAdimArgalayanAdvA maGgalamityAdi nairuktA bhASeta iti / taM ca nAmAdi caturvidhamapi jahA Avassae tathA parUveyavvaM jAva jANagaparIrabhaviya zarIrakhairitaM dadhvamaMgalaM dadhyakSatasuvarNasiddhArthakAdi, bhAvamaMgalaMpi taheva, athavA bhAvamaMgalaM NijjuttikAraNaM caiva vRttaM 'titthagare ya jiNavare suttakare gaNadhare va NamiNaM / suttakaDassa bhagavato Nijjuti kittaissAmi // 1 // iha tIrthakaraNAtIrthakarA vakSyante tatra tRplavanataraNayorityasya tIrthamiti taM ca nAmAdi caturvidhaM tattha davyatitthaM mAgahAdi, adavA sariAdINaM jo avagAso samo NirapAyo ya, tiati jaM teNa, tahiM vA tariitti titthaM, evaM davyatitthe pasiddhe taritA taraNaM tariyacvaM ca pasiddhANi caiva tattha tArao puriso taraNaM bAhoDabAdi tariyAM nadI samuddo vA taM ca dehAditaritavvatAraNato dAhosamaNatto tahAchedaNao vajjhamalapavAhaNato aNegaMtiyaM phalato ya, svayaM ca dravyAtmakatvAt dravyatIrthamucyate, apicadAhovasamaM tavhAeN chedaNaM malapavAhaNaM caiva / tisu atthesu niyataM tamhA taM davtrato titthaM // 1 // bhAvatitthaM cAuccaNNo saMgho jao sutte bhaNiyaM ? - "titthaM bhaMte! titthaM titthakare titthaM 1, gotamA ! arahA tAva NiyamA titthakare, titthaM puNa cAuccaNNAiNNo saMgho, tammiya pasiddhe taritA taraNaM tariyacvaM ca pasiddhANi caiva tattha taritA sAdhU taraNaM sammadaMsaNaNANacaritANi, taritantraM bhavasamuddo, jato NANAdibhAvato micchatta'NNANa'viratibhavabhAvehiMto tArayati teNa bhAvatitthaMti, athavA kohalobhakamma| mayadAhRtaNhA cheda kammamalAdavaNayaNa meganti amacaMtiyaM ca teNa kaatitti ato bhAvatitthaM, apitra - koiMmi u Niggahite atulotramamo bhave maNUsANaM / lobhammi u Niggahite tavhAvocchedaNaM hoMti // 1 // aDavihoM kammarao bahuehiM bhavehiM saMcito maMgala' evaM tIrtha saMbaMdhi vivecanaM, [16] tIrthasiddhiH // 3 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: niyukti zrIsUtrakatAGgacUrNiH maMgalaM // 4 // prata sUtrAMka 0 dIpa jamhA / tavasaMjameNa vocchijati tamhA taM bhAvato titthaM / / 2 / / athavA-dasaNaNANacaritte(hiM)NiuttaM jiNavarehiM sabvehi / tihi atthehiM NiuttaM tamhA taM bhAvato titthaM // 3 // taM bhAvatitthaM jehiM kayaM te titthakare, titthagaragrahaNena atItANAgatavaramANA saccatitthakarA gahiyA, 'jiNe'tti davvajiNA bhAvajiNA ya, davyajiNA jeNa jaM dacvaM jiya, yathA jitamanenauSadhamiti, saMgrAme vA zatrujayAt dravyajinA bhavanti, bhAvajiNA jehiM kohamANamAyAlomA jitA, jiNagahaNeNa uvasAmagakhavagasajogijiNA tiNNiAvi gahitA, tadaNaMtaraM sutta-suttakayaM te gaNadharA ekArasavi, avigrahaNeNa sesagaNadharavaMsovi, sUyakaDassatti uvari bhaNNiAhiti, atthajasadhammalacchIpayattavibhavANa chaNhametesiM 'bhaga' iti saNNA, so jassa asthi so bhaNNati bhagavaM, ato sUyakaDassa bhagavato, 'Nijjuttiti nizcayena vA Adhikyena sArthAdito vA yuktA niyuktAH-samyagavasthitAH zrutAbhidheyavizeSA jIvAdayaH, tathAhi| satre ta eva niryuktAH yatpunaranayopaniddhAsteneyaM niryuktAnAM yuktiH niyuktayuktiH, yuktazabdalopAnniyuktiH, Aha-yadi sUtra eva niyuktAH samyagavasthAnAt sukhabodhA eva te arthAH, kimiha terthA niryuktAH, ucyate, niryuktA api santaH sUtreAH niyuktyA punaravyAkhyAnAt na sarve'vavujhyante ato Nijjuti kittaissAmi / athavA bhAvamaMgalaM gaMdI, sAvi NAmAdi caturvidhA, | danve saMkhavArasagatUrasaMghAto, bhAvaNaMdI paMcavidhaM NANaM, 'NAdaMsaNissa NANa'mitikAUNaM daMsaNamavi tadantargataM ceva, desaNa| pubvagaM ca carittamavi gahitaM; gaMdi vaNNeUNaM sutaNANeNa ahigAro, uktaM ca etthaM puNa adhikAro sutaNANeNaM jo suteNaM | tu / sesANamappaNo'viya aNuoga padIyadidruto // 1 // jato ya sutaNANassa uddeso samuddeso aNuNNA aNuyogo ya pavvattati, tatthavi uddesasamuddesaaNuNNAo gatAo, iha tu aNuyogeNa ahiyAro, so caturvidho, taMjahA-caraNakaraNANuyogo anukrama | tIrtha, jina, bhaga, niyukti evaM nandI zabdasya vyAkhyA [17] Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: anuyoga zrIsUtrakatAGga cUrNiH dvArANiH prata sUtrAMka dIpa | dhammANu0 gaNitANu0 davvANuyogo, tattha kAliyasuyaM caraNakaraNANuyogo, isibhAsiottarajjhayaNANi dhammANuyogo, sUrapaNNatAdi gaNitAnuyogo, diTThibAto davANujogoci, athavA duvidho aNuyogo-puhuttANuyogo apuhuttANuyogoya, jattha ete cattAri aNuyogA pihappihaM vakkhANijaMti puhuttANuyogo, apuhuttANujogo puNa jaM ekekaM sutaM etehiM cauhiMvi aNuyogehiM sattahi NayasatehiM vakkhANijati, keciraM puNakAlaM apuhurta Asi ?, ucyate, 'jAvaMti aJjavairA apuhuttaM kAliyANuyogassa / teNAreNa puhuttaM kAliyasuyadiTThivAe ya // 1 // keNa puNa puhuttaM kayaM', ucyate-'devindavanditehiM mahANubhAgehiM rakkhiyajehiM / jugamAsaja vibhatto aNuyogo to kao catudhA // 1 // ajarakkhitauTThANapAriyANiyaM parikadheUNa pUsamittatiyaM vijhaM ca viseseUNaM jahA ya puhuttIkayA tahA mANiUNa iha caraNANuyogeNa adhikAro, so puNa imehiM dArehi aNugaMtavyo, taMjahA-'Nikkheve 1| gaTTha.2 Nirutta 3 vidhI 4 pavattI 5 ya keNa vA 6 kamsa 7 taddAra 8 bheda 9 lakkhaNa 10 tadarihaparisA 11 ya suttattho 12 // 1 // tattha Nikkhebo-NAso NAmAdi, egaTThiyANi sakapuraMdaravat , tANi puNa sunegaTThiyANi atthegaTThiyANi ya, NicchiyamuttaM zirutaM NijvayaNaM yA NirutaM, taM puNa suttaNirutaM atthaniruttaM ca, vidhI-kAe vipIe suNeyacvaM , paratI-kathaM aNuyogo pabattati ?, kevaMvidheNa AcAryeNa attho vattavyo ?, etANi dArANi jahA AyAre kappe vA parUvitANi tathA parUveyavyANi jAva evaMvidheNa AyarieNa kassa attho battavyoti?, ucyate, savvasseva sutaNANassa, vitthareNa puNa suttakaDassa, jeNettha parasamayadiDio parUvijaMti, kasmatti vattavbe jati suyakaDassa aNuyogo, sutakaDaM NaM kiM aMga aMgAI suyakkhadho sutakkhaMdhA ajjhayaNaM ajjhayaNAI uddeso uddepA ?, ucyate-sUyagaDaM NaM aMga No aMgAI No surakkhaMdho sayakkhaMdhA No ajjhayaNaM ajjhayaNA uddeso uddesA, anukrama catura anuyogasya vivaraNaM, 'sUyagar3a' zabdasya paryAyAH, [18] Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakRnAicUrNiH // 6 // prata sUtrAMka U dIpa tamhA sutaM NikvivissAmi kaDaM NikkhivismAmi sutaM NivikhavissAmi khaMdhaM Nikkhi vissAmi ajjhayaNaM NikkhivissAmi ekArthAni sUtraM ca | uddesaM NikkhivissAmi, 'muttakaI aMgANaM vitiyaM tassa ya imANi NAmANi / suttakaDaM sUtakarDa sUyakarDa ceva goSaNAI ||2shaa suzrapurusasma vArasaMgANi malatthANIyANi, sesamutakhaMdhA urvagANi kalAcyaMguSThAdivata , tesi vArasaha aMgANaM ||il etaM vitiyaM aMga, NAmANi egaTTiyANi iMdrazakrapurandaravana , taMjahA-suttakaDaMti vA sutakaDaMti vA sUyakarSati bA, NAma puNa duvidhaMgoNNaM iyara ca, guNebhyo jAyaM gauNa, jadhA tavatIti tavaNo jalatIti jalaNo evamAdi, tatthetANi egaTTiyaNAmANi goNNAti, tattha sutakaDaM 'pUDa prANiprama' so pasavo duvidho-dabve bhAve ya, dravyaprasavo strIgarbhaprasavavat, bhAvaprasavo gaNadharebhya idaM / prasUtaM, athavA 'atthaM bhAsati arahA' tataH sUtraM prasavati, 'suttakaDa'tti yathA gRhaM vAstusUtravat tadanusAreNa kuTuM kriyate kahUM yA suttAnusAreNa karavacijati, bhAvasUtreNa tu sUtrANusAreNa nirvANapathaM gmyte| sUnakaDaM NAmAdi caturvidha, vairittA dadha-! sUyaNA jahA loyasUyagA NalagavasUvagA lohasyagAdi vA daramyagA, bhAve imaM ceba, khayovasamie bhAve sasamayaparasamayasUya| NAmecaM, ahavA su NAmAdi caturvidhaM, dabbasuce imANi 'jai addhA gAthA // 3 / / dabvaM tu boMDagAdI bhAve suttamaha sUyagaM NANaM / ' dabyasutaM aMDaja boMDajaM kIDa vAgajaM bAlaja / se kiM taM aMDaja, haMsagambhAdi, boMDaja kappAsAdI, kIDarja kosiyAdi, vAgarja saNaayasimAtI, bAla uDDiyAdi, bhAve imaM ceva bhavati, sUyagaM NAma jANaM, NANaM NANeNa ceva sAijai, athavA imeNa NANeNaM NANANi ya aNNANANi ya sahajaMti, taM puNa jadhA 'bujhiatti tiuhijaDU' taM sUtraM caturvidhaM-'sapaNAsaMgahavittejAtiNibaMdhe ya kasyAdi // 4 // ' tattha maNNAsutaM tividhaM-sasamae parasamae ubhayetti, samamae tAva vigatI, paDhami(mAli)yA, je chede Styarmid anukrama KRADENCE sUtra-kRt padayo: nikSepAH, [19] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [] dIpa anukrama [] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtratAGgacUrNi || 6 || sAgAriyaM Na se seve, sadhyAmagaMdha pariSNAya NirAmagaMdho parivvae, evamAdINi, parasamae yathA pugalo saMskAro kSetrajJaH sattA, ubhaye jaM samamae paramamae ya saMbhavati / sahastramapi yathA dravyamityA kArite sarvadravyANi sagRhItAni, tadyathA jIvAjIvadravyANIti, jIvati saMsAratthA asaMsAratthA ya savvai saMgahitA, ajIvatti savve dhammatthikAyAdayo, vittijAtiNibaddhaM sutaM jAva vRttavarddha silogAdivaddhaM vA taM caubvidhaM taMjahA gadyaM padyaM kadhye geyaM, gadyaM cUrNigranthaH brahmacaryAdi, padyaM gAthAsolasagAdi, kathanIyaM kathyaM jahA uttarajjhayaNANi isibhAsitANi NAyANi ya, geyaM NAma sarasaMcAreNa jadhA kAvilijje 'abhuve asAsayaMmi saMsAraMbhi dukkhaparAe' evaM suyaM gataM bhavati / idANiM vitiyaM payaM kaDetti, tattha gAthA 'karaNaM ca kArago ya kaDaM ca 5 gAthA // tatra 'kaDa' ityAkArite karttA karaNaM kAryamityetatritayamapi gRhyate, tattha kArago kaDaM ca acchaMtu, karaNaM tAva bhaNAmi, taM karaNaM NAmAdi chanvihaM NAmakaraNaM jassa karaNamiti NAmaM, athavA NAmasta NAmato vA jaM karaNaM bhaNNati, ThavaNAkaraNaM ka gaNAsAdi akkhaNikkhevo, jo vA jassa karaNasya AkAravisesotti, davyassa davveNa vA davyammi vA jaM karaNaM taM vyakaraNaMti, taM duvihaM-Agamao ya goAgamao ya, Agamao jAgae aNuvautte, NoAgamao jANagasarIrabhaviyamarIsvatiritaM duvidhaM-saNNAkaraNaM nosaNNA karaNaM, tattha saNAkaraNaM aNegavidhaM, jaMmi jaMmi davve karaNasaNNA bhavati taM saNNAkaraNaM, taMjahA kaDakaraNaM addhAkaraNaM pelukaraNAdi, saSNANAmameva tatra matI hojA taMNa bhavati, jamhA NAmaM jaM vatthuNo'bhidhANaMti, jaM vA tadatthavigale NAmaM kIrati yathA mRtakasya indra iti NAmaM dabbalakkhaNaM tu dravate dryate vA dravyaM, dravati khaparyAyAn prApnoti kSarati cetyarthaH, dryate-gamyate taistaiH paryAyavizeSaiH, athavA gacchati takhAn paryAyavizeSAniti dravyaM, pelukaraNAdIti puNa Na tadasthavihUNaM, Na sadameti bhaNitaM hoti, San 'karaNa' zabdasya nikSepA:, bhedA: [20] karaNA dhikAraH || 6 || Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka karaNA dhikAra: tAGgacUrNiH // 8 // prata sUtrAMka [] dIpa Aha-jai Na tadatthavihINaM to kiM dabvakaraNaM ?, jato teNa davvaM kIrati, saNAkaraNaMti ya karaNaM rUDhIto, Aha-jati tadatthavirahitaM Na bhavati to kiM davyakaraNaM bhavati ?, bhAvakaraNameva bhavatu?, ucyate, jato teNa davaM kIrati, jahA pellIo NANiyAo!, tAo kIrati evamAdi, saNNakaraNatiya ruuddhiito| idANiM NosaNNAkaraNaM, tattha NijjuttigAthA 'dabve paogavIsasa payogasA mUlauttare cev| uttarakaraNaM vaMjaNa atthe u uvakkharo sgho|| 5||nnosnnnnaadbkrnnN duvidha-payogakaraNaM vissasAkaraNaM ca, payogakaraNaM duviha-jIvapaogakaraNaM ajIvapayogakaraNaM ca, hoti payogo jIvavAvAro, teNa jaM viNimmANaM sajI| vamaJjIyaM yA payogakaraNaM tayaM ca duhA, tattha jIvapayogakaraNaM duvidhaM-mUlappayogakaraNaM uttarappayogakaraNaM ca, mUle karaNaM mUlakaraNaM, |AdyamityarthaH, uttarao karayAM uttarakaraNaM, saMskaraNAdityarthaH, athavA uttarakaraNassa attho NijjuttigAthAcatutthapadeNa bhaNNati, attho u uvvakkharo saco, ubakArItyarthaH, yena vA kRtena tanmUlakaraNaM abhivyajyate-uvakArasamarthaM bhavatItyarthaH, yathA hasta iti, kalAciaSThatalopasalasamudayaH, tasya ukkhevaNAdi uttarakaraNaM, athavA saMDAsayaM kareti mahi vA, athavA zarIra eva | | garbhatA mUlakAraNaM, uttarakAraNaM tu caMkramaNAdi, athavA mUlakaraNaM zarIrANi paMca, gAthA / / 6 / / urAliyAdINi paMca zarIrANi / mUlakaraNaM, uttarakaraNaM jaM NiphaNNAo NipphaJjati, taM ca etesiM ceva orAliyaveubdhiyAhArayANaM tihaM uttarakaraNaM, sesANaM patthi, orAliyAdINaM tiNDaM mUlakaraNaM, aTuMgANi aMgovaMgANi uttarakaraNaM, tANi ya taMjahA-sIsaM uro ya udaraM paTTI bAhA ya do ya uruuo| ete aTuMgA khalu sesANi bhave ubaMgANi // 1 // hoti ubaMgA aMgulikaNNANAsApavaNaM ceva / NahakesadaMtamaMsU aMgovaMgevamAdINi // 2 // athavA urAliyarasevegassa imaM uttarakaraNaM-daMtarAgo kaNNavaddhaNaM NahakesarAgo khadhaM vAyAmAdIhiM pINitaM anukrama HAR [21] Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [] dIpa anukrama [] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra [02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNiH | saMghAtAdi sUtraka GgacUrNiH 1-0 11 DIST A Sun and karoti, evaM orAliyamsa, veucyiuttarakaraNaM uttaraveubviyarUvaM viubveti, AdhArae Natthi etANi, imaM vA AhAragassa | gamaNAdINi, athavA paMcendriyANi - soiMdiyAINi mUlakaraNaM, soidiyaM kalaMbugApupphasaMThitaM, eyaM mUlakaraNaM uttarakaraNaM tu kaNNAvehavAlAIkaraNAdi, athavA yadupahatasyopakaraNasya tadupakAritvAt ya upakramaH kriyate viseNa osadheNa vA, evaM semANaMpi, yAvantIndri yANi santANi zobhAnimitaM arthopalabdhinimittaM vA uttaraguNatA nivarttayati, zobhA varNaskandhAdi, arthopalabdhistu bAdhiryatimiraprasupyAdInAM upakramataH punaH svasthakaraNaM, athavA dabiMdiyANi pariNAmiyANi viseNa agadeNa varNaupayogavAtAya bhavati, athavA vimameva viviNA upajuJjamAnaM rasAyaNIbhavati, auSadhagrAmAzca ye zarIropakAriNaH pathyabhojanakriyAvizeSAH sarva eva cA''hAraH, * athavA svarabhedavarNa bhedakaraNAni / idAnIM etesiM caiva paMcaNDaM sarIrANaM tividhaM karaNaM bhavati, taMjA-saMghAyaNAkaraNaM parimADaNAkaraNaM saMghAya parisADaNAkaraNaM, teyAkammANaM saMghAtaNavaaM duvidhaM karaNaM, etANi tiSNivi karaNANi kAlato maggijaMti, tatthorAliyasaMghAtakaraNaM egasamayiyaM, jaM paDhamasamayotravaNNagasma, jahA telle uggAhimao chUDho tappaDhamatAe Adiyati, sesasamaesa siNehaM giNhaivi muMcavi, evaM jIvovi ubavato paDhame samae egaMtaso geNhati orAliyama rIrapAuggANi davvANi, Na puNa kiMcivi vimuyati, parisADaNAvi samao caitra, so maraNakAlasamae egaMtaso caiva muMcati, majjhime kAle kiMci geNhati kiMci muMcati, so jahaNoNaM khuDDAgaM bhavaggahaNaM timamayUrNa, ukkoseNaM tiSNi paliovamANi samayujANi, kiha puNa khuDDAgabhavaggaNaM tisamayUrNa bhavati ?, ucyate, 'do viggami mamayA samayo saMghAtaNAeN tehUNaM / khuDDAgabhavaggaNaM savvajahaNo ThitI kAlo // 1 // ukkoso samagrUNo jo so saMghAtaNAsamayahINo / kiha Na dumamayavihINI sADaNasamaye'traNItaMmi || 2 || bhaNNati bhavacarimaMmivi samae kSudra bhavagrahaNasya samaya gaNanA [22] 118 11 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: saMghAtAdi zrIsUtrakatAGgacUrNiH prata sUtrAMka [] dIpa saMghAyasADaNA ceva / parabhavapaDhame sADaNamato taduNo Na kAloti // 3 // jai parapaDhame sADo Nidhiggahato ya taMmi sNghaato| NaNu sabbasADasaMghAtaNAoM samae viruddhaao||4||?, ucyate, jamhA vigacchamANaM vigataM uppajamANamuppaNaM / to parabhavAdisamae mokkhAdANANa Na virodho // 5 // cutisamae Nehabhavo ihadehavimokkhato jahA'tIte / jai Na parabhavo'vi tahiM to so ko hou saMsArI? // 6 // NaNu jaha viggahakAle dehAbhAve'vi parabhavaggahaNaM / taha dehAbhAvammivi hojehabhavo'vi ko doso? // 7 // jaM ciya viggahakAle dehAbhAve'pi to parabhavo so| cuisamae u Na deho Na viggaho jai sa ko bhotu / / 8 / / idANiM aMtaraM| saMghAntarakAlo jahaNyAo khuDDayaM tisamayUrNa / do viggahammi samayA tatio saMghAyaNAsamayo // 1 // tehUNaM khuDDabhavaM dharittu parabhavamaviggaheNeva / gaMtUNa paDhamasamae saMghAyayao sa viSNeyo // 2 // ukoso tettIsaM samayAhiyapuvakoDiahiyAI / so sAgarocamAI aviggaheNeva saMghAtaM // 3 // kAUNa puSvakoDiM dhari surajeTTamAyugaM tatto / bhottUNa iha tatIe samae saMghAtayaMtassa / / 4 / / idANiM veuvyiyassa-veunciyasaMghAyo samao so puNa viuvaNAdIe / orAliyANamathavA devAdINAdigahaNami // 1 // ukkoso samayadurga jo samaya viuviuM mato vitie / samae suresu vaccati niviggahato yataM tassa |2 / / ubhayaM jahaSNa samayo so puNa dusamayaviubviyamatassa / paramatarAI saMghAtasamayahINAI tetIsaM // 3 // veucciyaparisADaNakAlovi samaya eva / idANi aMtaraM, | veubviyasarIrasaMghAtaMtaraM jahaNNeNaM egasamaya, so paDhamasamayaviuviyamayasma viggaheNa tatiyae samae veubiesu devesu saMghAtetasma bhavati, athavA tatiyasamayaveucciyamatassa abiggaheNaM devesu saMghAtaparisADaNaMtaraM jahaSNeNaM samaya eva, so puNa cirapiuvitassa | devesu aviggaheNaM saMghAteMtassa bhavati, sADamsa aMtaraM jahaNNeNaM aMtomuhurta, tiNhavi etesiM aMtara ukoseNaM aNaMtakAla vnnsstikaalo| anukrama [23] Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: visrasAdi zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 11 // prata sUtrAMka dIpa idANiM AhAragassa-AhAre saMghAto parisADaNA ya samayaM samaM hoti / ubhayaM jahaNNamukosaya ca aMtomuhattassa // 1 // baMdhaNasADubhayANaM jahaNNamaMtomuhuttamaMtaraNa / ukkoseNa avaI poggalapariyaTTa desUrNa // 2 // teyAkammANaM puNa saMtANANAdito Na sNghaato| | bhavvANa hoja sADo selesIcarimasamayaMmi // 3 // idANi jIvauttarappayogakaraNaM, tattha gAthA 'saMghAtaNA ya parisADaNA ya mIse taheva paDiseho / paDasaMgvasagaDathUNAuDatiricchANu(i)karaNaM tu||1|| tattha saMghAyaNakaraNaM jahA paDo taMtusaMghAteNa Nivittijati, parisADaNAkaraNaM jahA saMkhagaM parisADaNAe Nivatijati, saMghAtaparisADaNAkaraNaM jahA sagaDaM saMghAtaNAe paDisADaNAe ya Nivicijati, va saMghAtI va parisADo jathA dhUNA ur3A tiricchA vA kIrati, jIvauttarakaraNaM gataM / jIvapayogakaraNaM sammat / / idANimajIvappayogakaraNaM jaMja NijIvANaM kIrati jIvappayogato taM taM / yaNNAti rUvakammAdi vAvi tamajIvakaraNaMti // 1 // vaSNakaraNAdi jahA batthANaM kusuMbharAgAdi kajati, rUpakammAti vani kaTThakammAdirUvA kajaMti, ajIvappayogakaraNaM gataM, payogakaraNaM parisamAptaM / / idANiM vissasAkaraNaM-visraseti ko'rthaH?, vitti viparyaye anyathAbhAva ityarthaH, athavA sR gatI, vividhA gatirvizrasA, ettha NijjutigAthA 'khaMdhesu a dupadesAdiesu abbhesu vijjumAIsu / NipphAvagANi dabvANi taM jANasuvIsasAkaraNaM' // // taM vismasAkaraNaM duvidhaM-sAdIyaM aNAdIyaM ca, aNAdIyaM jadhA dhammAdhammAgAsANaM aNNoNNAsamAhANaMti, NaNu karaNamaNAdIyaM ca viruddhaM, bhaNNatI Na doso'yaM, aNNoNNasamAdhANaM jamitthaM karaNaM, Na NivattI, athavA parapaccayAdupacAramAnaM karaNaM yathA gRhamAkAzIkRtaM, utpannamAkAzaM vinaSTaM gRhaM, gRhe utpanne vinaSTamAkAzaM / idANiM sAdIya vissasAkaraNaM, taM duvidha-cakSuphAsiyaM acakkhuphAsiyaM ca, jaM cakkhumA dIsati taM cakkhuphAsiya, taM anbhA anbharukkhA evamAdi,cakkhusA jaMNa dIsaMti PASSANILIUID BACHIEN INDI a rahattamiltin A I IME ANSIDE anukrama NAR [24] Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: bandhanAdi pariNAmAH R tAGgacUNiH // 12 // prata sUtrAka dIpa taM acakkhuphAsiyaM jahA dupadesiyANaM paramANupoggalANaM evamAdINaM jaM saMghAteNaM bhedena vA karaNa uppajati taM Na dIsati cha umattheNaMti | | teNa acakkhuphAsiyaM, vAdarapariNatassa aNaMtapadesiyassa cakSuphAsiyaM bhavati, tesiM dasavidho pariNAmI, taMjahA-baMdhaNagatisaMThANe bhede gaMdharasavaNNaphAse ya / agurualahupariNAme damame'viya saddaparINAme // 1 // baMdhaNapariNAme duvidhe patte-NibaMdhaNa pariNAme ya lukkhadhaMdhaNapariNAma ya, 'niddhassa nidveNa duAhieNaM, lukkhassa lukkheNa duAhieNaM / Niddhassa lukkheNa ubeti baMdho, jahaNNavaJjo visamo samo vA // 1 // samaNiddhatAe~ baMdho Na hoti samalukkhitAevi Na hoi / vemAyaNiddhalukkhattaNeNa baMdho tu khaMdhANaM // 2 // gatipariNAmo tivido ukosajahaNNamajjhimo ce| logaMtA logata gamaNaM egeNa samayeNaM // 3 // tahaya padesi pademA jahaNNasamaeNa hoti saMkaMtI / ajahaSNamaNukkoso teNa para khetakAle ya / / 4 // emeva ya gaMdhANaM gatipariNAmo jahaNNamukkoso / kAlo jahaNNatullo ukkoseNaM asaMkheko / / 5 / / samayAdI saMkhejo kAlo ukkosaeNa u asNkho| paramANUkhaMdhANa ya ThitIya evaM parINAmo // 6 // parimaMDale ya vaTTe tase cauraMsa Ayate cetra / saMThANe pariNAmo saha'NitthattheNa chammeyA // 7 // payaraghaNA sosi seDhI nadI ya Ayata viseso| savve te duvihA (jummaoja) padesukkamagajahaNNA // 8 // mANu parimaMDalassa u sabvesi jahaNNamoyajummagamA / ukkosa jahaNaM puNa padesa uggAhaNakameNaM // 9 // paMtapadesukkosaM taha yamasaMkhappadesamogADhaM / cImA cattAlImA parimaMDali do jahaNNagapA // 10 // paMcaga cArasagaM khalu satta ya battIsagaM ca | baTTami / tiya chakkaga paNatIsA cattAri ya hoi nasaMmi // 11 // java ceva tahA cauro sattAvIsA ya aTu cauraMse / tigadgapaNa| rasa chakkaM paNayAlA vAcarimayassa // 12 // eso saMThANagamo paesaogahaNApaDiddiTTho / dugamAdIsaMyogo habati aNisthatthasaMThANaM anukrama baMdhana-pariNAmasya bhedA: [25] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sutrAMka Palmi [] zrIsUtraka // 13 // medassa tu pariNAmo saMghAtavihUyaNeNa dabvANaM / saMghAteNaM baMdho hoi viyogeNa bhedotti / / 14 // bhedeNa suhamakhaMdho medAdinAgacUrNiH | saMghAteNaM ca bAdaroM khNdho| suhumapariNAmamIsakkameNa bhedeNa paramANU / / 15 // aha vAyaro u khaMdho cakkhuddese ya gaMtagapa- MApariNAmA: // 13 // deso| saMghAtabhedamIsaga paDasaMkhayasagaDamAdhammA // 16 // khaMDagapayaragacuNiyaaNutaDiokkAriyAe taha ceva / bhedapariNAmo paMcaha NAyavyo sabakhaMdhANaM // 17 / / khaMDehiM khaMDa bhedaM payarasabhedaM jaha'mbhapaDalassa / cuNNaM cuNiyabhedaM aNutaDitaM vaMsasakalaM te // 18 // buMdasi samArohe bhede ukkeriyAe ukeraM / vIsassapayogamIsaga saMghAtaviyoga vividhgmo||19|| jati kAlagamegaguNaM sukkilayapi ya haveja bahuyaguNaM / pariNAmijati kAlaM sukkeNa guNAhiyaguNeNaM // 20 // jati sukkilamegaguNaM kAlagadavvaM tu bahuguNaM jati y| pariNAmijati sukkaM kAleNa guNAhiyaguNeNaM / / 21 / / jati sukkaM egaguNaM kAlayadavbaMpi egaguNameva / kAvoya pariNAmo tulla| guNatteNa saMbhavati // 22 // evaM paMcavi caNNA saMjoeNaM tu vaNNapariNAmo / egattIsaM bhaMgA sabve'pi ya yaSNapariNAme // 23 // emeva ya pariNAmo gaMdhANa ramANa taha ya phAsANaM / saMThANAMNa ya bhaNizro saMjoeNa bahuvihavikappo // 24 // agurUlahupariNAmo || paramANUo Arambha jAya asaMkhejapadesiyA baMdhA suhamapariNayAvi khaMdhA agurUlahugA ceva / tata vitate ghaNazusire bhAsAe maMdaghoraHI| missA ya / medasmavi pariNAmA ebamaNegA muNeyayA // 25 // chAyA ya Atave yA ujoto taha ya aMdhagAro y| eso'vi | poggalANaM pariNAmo phaMdaNA jA ya / / 26 // sIyA gAdipagAMsA chAyA pAicciyA bahuvikappA / uNho puNappagAso NAyavyo Ayaco NAmaM / / 27 / / Navi sIto Navi uNho samo pagAso ya hoti ujjoo| kAlamailaM tamaMpiya biyANa taM aMdhayAraMti // 28 // danyasma calaNAraphaMdaNA u sA puNa gatitti nnihitttthaa| vImasapayogamIsaga attapareNaM ubhayato'ci / / 29 / / abhrendradhanyAdInAM ca / MAHINDRAPHAR dIpa anukrama THANDRANI mins [26] Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [] dIpa anukrama [] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtra cUrNi / 14 / / pariNAmakaraNaM, davyakaraNaM gataM / idANi khettakaraNaM-'Na viNA AgAseNaM' gAthA |1| yatkiciditi utkSepaNApakSepaNAdi ghaTAdikaraNAdi vA na kSetra maMtareNa kriyate, kSetraM- AkAza, tassa karaNaM natthi, tahAvi vaMjaNapariyAvaNNaM ucchukaraNaM, sAlikaraNaM jahA vA sAdhUhi acchamANehiM khetIko gAmo NagaraM vA, jaMmi vA khette karaNaM kIrati bhaNiJjati vA, kAlakaraNaMti 'kAlo jo jAva'tiyo' gAthA | 10 | jAvatA kAleNaM kriyate, yammi vA kAle kriyate, evaM oheNa, NAmao puNa ime ikArasa karaNe (10-11-12) | bivaM ca bAlavaM ceva, kolavaM zrIviloyaNaM / garAi vaNiyaM viDDI, suddhapaDivae pisAdIyA / pakkhatidhayo duguNiA joNdAdau sodhaye paNa puNa kAle / sacAhie devasiyaM taM ciya rUvAhiyaM ratiM || 1 || sucarASTadivaikarapUrNa divAkRtirAmadivAdarabhUta divA' esu viTThI, suddhI paMDivayarati divasassa ya paMcamadumI rati / divasassa bArisI poNNimAe ratiM cayaM hoMti ||1|| bahulacautthIeN divA bahulassa ya satcamI havati ratiM / ekkArasiM ca bahule divA vavaM hoti karaNaM tu / / 2 / / sauNi catuSpaya gAgaM kitthugaM ca caturo dhuvA karaNA / kiNhaca udasiraci uNI sesaM tiyaM kamaso // 3 // kAlakaraNaM gataM / idANiM bhAvakaraNaM bhAvassa bhAveNa bhAve yA karaNaM, tattha nijjuttigAthA-bhAve payogavIsasa payogasA mUla uttaraM caiva / uttarakamasutajovaNavaNNAdI bhoyaNAdIsu // 1 // bhAvakaraNaM duvidha-payogasA bIsasA ya, payogakaraNaM duvidhaM mUlapayogakaraNaM uttarapayogakaraNaM ca mUlapayogakaraNaM paMca zarIrANi, tANi puNa udaiyabhAvaNiphaNNANi kA tarhi bhAvanA ?, udaiyo hi bhAvo duvidho-jIvodao ajIvodaio ya, tattha jIvodaio paMcaNDaM sarIrANaM aNNatareNodito jIvaH sa tathAbhUta iti jIvodayabhAvo, atha puNa jIvodayoditAni zarIrAraMbhakANi dravyANi tathA samuditANi tattha zarIre bhavantItyarthaH, ajIvodayiko bhAvaH, yathA ca tatra dravyakaraNopadiSTaM dabediyAI visaosadhAdIhiM tathehApi teSu [27] kSetrAdi karaNAni // 14 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: bhAvakaraNa zrIsUtratAGgacUrNiH // 15 prata sUtrAMka [] SHIP dIpa | pariNamatsu bhAvo'bhisaMbadhyate, tAni hi dravyedriyANi visaaupadhAdidravyavizeSaH pariNamyamAnAni audayikameva bhAvaM pariNamaMti, tesu sarIresu iMdiesu vA kiM mUlakaraNaM , ucyate, sarIrapajattI mUlakaraNaM, sesaM tu mUlakaraNasseva uttarakaraNaM bhavati, jahA uttara kamasutajovaNavaNNAdI bhoyaNAdIsu, gabbhavakkatiesa orAliesu tAva joNIjammaNaNikkhaMtassa kalpakaumArayauvanamadhyamasthAvarAall divayANi kramazaH prajAyate, nipekAdikramo vA yathA bhavati, tathA vRkSeSvapi aMkurapatrakaMdanAlaganbhetupazUkakaNapAkakramAH kramazo niSpadyate, sutteti kalAdhigamo vyAkaraNAdibhASApATavaM vA saukhayaM vA yato bhavati, tiryagyonijAtInAmapi zukAdInAM mavati, uktaM ca-"teNa paraM sikkhApuvvarga vA uttaraguNaladdhi vA paDucca bhAsAviseso bhavati", 'jovaNe'tti punarnavaM yauvanaM bhavati auSadhAdimiH, kasyacit varNakaraNaM ca bhojanAdibhiH kriyate, yathA snehaM pirato varNaprasAdo bhavati, AdigrahaNAt abhyaGgodvartanAdibhirvA varNavizeSo bhavati 1, veubdhiyaM rUbaM viuvvatitti, vuttaM payogabhAva karaNaM / idANiM vissasAbhAvakaraNaM tattha gAthA| 'vaSaNAdigA ya vapaNAdigesu' gAthA // 15 // varNAdigo NAma vaNNagaMdharasaphAsA, dvitIyavapaNAdigrahaNaM varNAdigesu davvesu yathA paramANudravyasya kRSNAdibhirvarNavizeSaiH pariNAmataH yaH pariNAmavizrasAbhAvaH, gaMdharasapharisesuvi, vizrasAmelo NAma paMcaNDaM || vA vaNNANaM saMyogaviseseNaM uppajati jahA anmANaM anbharukkhANaM saMjjhANaM gaMdhadhaNagarAINaM eka samayaM ukkoseNaM jaciraM kAlaM, athirA utpazyanaMtaravinAzinaH, kAlAntarAvasthAyinava saMdhyArAgAdayaH, ye tu paramANvAdiSu sthirAH te asaMkhyeyamapi kAlaM bhavaMti, tathA ca chAyAM prApya chAyAtvena pariNamaMti pudgalAH, te vizrasApariNAmAdeva, evamuSNamapi, tathaiva vizrasApariNAmAdevAprAyogikamapi sthiraM bhUtvA dadhimastukilAyaniSTanavanItatatvena pariNamaMti, bhaNinaM bhAvakaraNaM, ettha bhAvakaraNeNa ahiyAro, tattha anukrama ANUSAHES [28] Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrImatraka cUrNiH // 16 // prata sUtrAMka [] NijjuttigAthA-'mUlakaraNaM puNa sute tividhe joge subhAsubhe jhaanne| sasamayasutteNa pagayaM ajjhavasANeNa yA sUtra mUlIsubheNaM / / 16 // sutte mUlakaraNaM duvidhaM-loiyasutakaraNaM loucariyasutakaraNaM ca, tattha loe tAva jo jassa satthassa kattA yathA carakaraNAdi sulasA yAjJavalazca taMtugrIvatha, asmAkamapi gaNadharairTabdha, tatkatareNa yogena kRtaM ?, ucyate-trividhenApi, manasA tAvadupayuktA, vAcA bhApate, kAyena pragRhItAJjaliH tIrthakarAbhimukha utkuTukA, bhaMgikathutoSayuktasya vA trividha upayogo bhavati, evamIryAsamitasyApi triyogatekakAle bhavati, manasA tAvatpathyupayuktoM vAcA kiMcit pRSTo vyAkaroti kAyena gacchatyeva, evaM trividha mapi tasya bhavati / 'subhAsubhejazANeti, jaM sammadiTThI kareti, etthari sutakaraNe sasamayasuteNa pagataM. No parasamayeNa, subheNaM 0 ajjhavasAyeNaM, subheNa gaNagharehiM kataM, evaM tAva gaNadharANaM mUlakaraNaM, tassisANaM tu uttarakaraNaM, athavA tesimavi mUlakaraNaM ghaDeti, / yaduta apUrvameva paDhaMti, vaktAro'pi ca bhavaMti 'anena sAdhunA AcAraH kRta' iti, yattu vismRtaM punaH saMskriyate taduttarakaraNamaya, uktaM karaNaM / idAnIM kArakaH, jJAnadarzanasaMyuktA gaNadharA eva kArakAH, tadeva ca kriyamANaM sUtra 'kajamANe kaDetikAUNaM karDa bhavati, taM puNa gaNadharehiM ki ukkosakAladvitIehi kammehi vaTTamANehiM kataM01 jahaNNAdvitIehiM? ajahaNNamaNukosadvitIehi ?, ettha gAthA-'hitiaNubhAge vaMdhaNa NikAya NivattadIhahasse ya / saMkamaudIraNAe udae vede ucasame ya // 17 // Thitici ajahaNyAmaNukkosahitIehiM kammehi kayaM, tehiM puNa kiM tivvANubhAvesu maMdANubhAvesu 'baMdhaNeti kiM baMdhatehiM kataM NijaraMtehi kataM ?, tadAvaraNijjAI paDucca No baMdhatehiM kata, No NidharttatehiM, No NikAyatehiM, No digdhIkaratehi hassIkaratehi, uttarapagaDIsaMkarma karatehiMvi akareMtehiMvi kataM, tadAvaraNijAI kammAI aNudIraMtehi, sesAI udIraMtehiMvi aNudIreMtehiMvi kayaM, dIpa anukrama mUla evaM uttarakaraNa [29] Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mUtrakaraNa prata sUtrAMka [] zrIsUtraka- |'udae'tti kesiMci udae vaTuMtehi kesiMci aNudae vaDhuMtehiM purisavede baTuMtehiM kataM, 'upasameM ti kesiMci utsamo kesiMci tAGgacUrNiH aNuvasame, athavA ubasametti khaovasamie bhAve vaTuMtehiM kataM, kAra eva tasyopadizyate, kathaM puNa tehiM kataM?, 'soUNa // 17 // | jiNavaramataM' gAthA (18) tapaNiyamaNANarukkhaM ArUDho kevalI amitnnaannii| to muai NANabuddhi bhaviyajaNavirodhaNaTThAe // 2 // taM buddhimaeNa paDeNa gaNadharA geNhiuM nnirvsesN| titthaMkarabhAsitAI gaMti tato pavayaNaTThA // 2 // evaM gaNadharasaladiedi kRtaM, sesANaM mUlagaNadharavaJjANaM puzvakataM adhiJjatehiM tadAvaraNijANaM kammANaM khayovasamaM kAUNa kartati, evaM gaNadharehiM kRte FA ko guNaH 1, ucyate-ghettuM ca suI suhaguNaNadhAraNA dAtu pucchiuM ceva / eteNa kAraNeNaM jItaMti kataM gaNadharehiM // 1 // ajsava | sASaNaM kataMti-pasasthehiM ajjhavasANehiM kataM, Na pUyAsakAravittihetu vA. uktaM hi-"paMcarhi tu ThANehi mu adhijeA, taMjahAANANaTThatAe0, vaijogeNa pabhAsati gAthA / / 19 / / yadbhagavAn bhASate sa vAgyoga eva, na zrutaM, zrutasya kSAyopazamikacAdityuktaM, vAgyogastu nAmapratyayatvAdodayiko, vijJAnamapyasya kSAyikatvAt kevalaM, zabdastu pudgalAtmakatvAt dravyazrutamAtra, atona bhAvazrutamiti, ato vaijogeNa arahatA attho pagarisehiM bhAsito pabhAsio, kesi ?, 'aNegajogakaraNA(gaMdharA)Na sAdhUNaM' te ya ke', | gaNadharA, kathaM puNa te apogajogakaraNA ?, ucyate-jato aNegavidhaladdhisaMpaNNA, taMjahA-kobuddhI bIyabuddhI payANusArI khIra-IN sappimadhuzAsabAo, vaijogeNa kataM titthaMti titthagarehiM yaijogeNa pabhAsite hi gaNadharehi vahajogeNa ceva suttIkataM, taM puNa gahitaM 'jIvassa sAbhAviyaguNehiM ti pAgatabhAsAe, sa sabhAvaguNaH, vaikRtastu saMskRtabhASA, AgaMtuka ityarthaH, taM ca puNa evaM "akvaramatiguNasaMghAtaNAe' gAthA / / 20 / / akSaraguNo NAma ekaikamaNataparyAya akSaraM, akSarAmilApo vA akSaraguNo, amau hya. SE dIpa anukrama ONS MISSI // 17 // [30] Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: gaNadharANAM zrIsUtraka- tAincUrNiH // 18 // sAdasya: ___FEE prata sUtrAMka dIpa milApyo'rthaH, na zakyate akSaramaMtareNa prakAzayituM pradIvamaMtareNeva tamasi ghaTa ityato'milApya evAkSaraguNaH, 'mati'ti matiNANavizuddhayAe savvevi samA, akSarasamA akSarasaMghAtaNAe laddhiovi sabve samA, athavA jahA jahA akSarANi mativizuddhatAe saMghAeMti 'tahA tahA NijarA bhavati, 'tadubhayayogeNaM ti vAieNa mANaseNa ya jogeNaMti kRtaM sUtrakRtaM, sUtrakRtaM sUtra-sUtrakRtaM sUcanAdvA sUtraM, 'sutteNa sUitatti ya' gAthA ||2shaa sUitA protA ityarthaH, upalabdhavyA yA, te sutapadeNa atthapadA sahatA, sUtrANusAreNa jJAyata iti nAsUtro'au~ vidyate, tena punarpujyamAnA yojitAH, ayujjamAnAstu apArthakanirarthakAdayaH na yojitAH 'to bahuvidhappagArA juttatti garcha parya kathyaM geyaM caubiheNa jAtibaMdheNa payuttA, athavA pratijJAdipaMcAvayava vizepeNa prayuktA, te puNa sasamayajuttA aNAdIyA, sambhatikAlaM tAvatpratItya saMkhyeyAni padAni, kathaM puNa te aNaMtA gamA arNatA pajjavA?, atItANAgataM kAlaM paDDucca aNaMtA gamA arNatA pajjavA, paNNavarga vA paddhaca arthatA gamA aNaMtA pajjavA, jeNa codasapuyI codasapudhissa chaTThANapaDio, gamyate anenAthoM iti gamakA, gaNadharA puNo sabve akkharaladvito matiladio ya tullA yathA tulyavartisnehA: padIpAH prakAzena tulyA AdityA vA tathA'kSaramatilAbhAbhyAM tulyAH, athavA yathA AdityaH khabhAvataH prakAzayati evaM gaNagharA api gaNanivartakasya karmaNaH udayAdgaNadhAritaM kurvati, estha puNa imAovi gAthAo bhANitavyAo 'katAkataM keNa kataM kesu ya dabvesu kIrati bAvi / kAhe ca kArao vA Nayato karaNaM katividha vA // 1 // kathaM, etANi saca payAI, tattha suttakaDaM kiMkataM kajjati akayaM kajjati ?,jaM bhaNiya-ki uppaNNaM kajjati aNuppaNNaM kajjati ?, ettha gaehiM maggaNaM-kei uppaNNaM icchaMti, kei aNuppaNaM ti, te ya NegamAdI satta mUlaNayA, | tatthAdiNegamassa aNuppaNaM kIrati, yo uppaNyAM kIrati, kamhA ?, jahA paMcasthikAyA NicA evaM sUtakaDaMpi Na kayAdi NAsI anukrama [31] Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIsUtrakavAGgacUrNiH // 19 // dIpa |Na kadAi Na bhavai Na kayAi Na bhavissati bhUyaM ca bhavada ya bhavissati ya dhuve Nitie akvae adhae avaTThie Nice Na esautpamAdibhAvo keNai uppAyitotikaTu, jayAvi bharadheravatesu corinjati tayAvi mahAvidehe vAse avocchiNNAmeva, sesANaM NegamANa IAL vicAra cauNha ya saMgahAdINaM NayANaM uppaNNaM kIrati, jeNa paNNarasasuvi kambhUmIsu purisaM paDuca uppajati, jati uppaSNaM tividheNaM sAmiceNaM uppaNNa-samuTThANasAmitceNa vAyaNasA0 laddhIsA0, ettha ko Nayo ke samupparti icchati', tattha je paDhamabajA yogamasaMgaivahArA te tivipi uppatti icchaMti, samuTThANaM jahA titthakarassa saeNaM uTThANeNaM, vAyaNAe vAyaNAyariyassa NissAe jahA bhagavatA gautamakhAmI vAito, laddhIe jahA bhaviyasma kiMci nimittaM daNaM jAtismaraNAdigaM tadAvaraNijANaM kammANaM khayovasameNaM uppajati, ujjusuto samuTThANaM Necchati, kiM kAraNaM, bhagavaM ceva uTThANaM sa eva vAyaNAyario gotamappabhitINaM, teNa duvidha bAyaNAsAmittaM laddhisAmittaM, tiNi saddaNayA laddhimicchaMti, jeNa uTThANe vAyaNAyarie ya vijjamANe'vi abhaviyasma Na uppajja-- |ti, abhAvAt , katAtaMti gataM / / keNa kayaMti ya, vavahArato jiNedeNa gaNadharehiM ca, vassAmiNAtu NicchayaNatassa, sato jAto pASaNaM / 'kesu damvesu kIratitti Negamassa maNuNNesu davvesu kIrati, jahA 'maNuNaM bhoyaNa bhocA, maNuNNaM sayaNAsaNaM / maNuNNasi agAraMsi, maNuNNaM jjhAyate muNI // 12 // yogateNa maNuNaM havai hu pariNAmakAragaM davyaM / vabhicArAo sesA viti tato sapadagvesu | ||2||nn sabyapajjayesu, jeNa 'sutte Na sabapajjabA' iti vacanAt , kesu dabesuttI gataM / kAhe ya kArao bhavati, uddidveciya pogamaNayassa kattA'NadhijjamANo'vi / jaM kAraNa muddeso mi ya kajjovatArotti // 1 // saMgahalavahArANaM pcaasnnnntrkaarnnaannto| udiTTami tadatthaM gurupayamle samAsINo // 2 // ujjusutasta paDhato apubbasutapajjave mamae 2 akramamANo upajuttassa vA anukrama [32] Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sutrAMka dIpa zrIsUtraka- No sutaM bhavati, samatte ajjhayaNe suyaM bhavati, tihaM sadaNayANaM apuvye sutapajjave samaye samaye aphamamANassa NiyamA sammadihissA AlocatAjacUNiH nAdayaH uvayuttassa. No surya bhavati, samatte kArao sutaM bhavati, ettha 'aMgesu tAva yukto kattA saddakiriyovayuttoci / saddAdINamaNaNNo | // 20 // M7 pariNAmo jeNa sutamatio // 1 // kattA Nayato'bhihito athavA Nayatotti NItiyo nneyaa| sAmAiyahetupayojayArao so gayo | ya imo // 2 // AloyaNAi viNaye khecadisA abhiggahe ya kAle ya / rikvaguNa. saMpayAvi ya abhivAhAre ya aTThamayo / / 3 / / nayatIti naiyAyikA-gamayati ebhiH prakAraiH, evaMguNasaMpaNNA ya jo sutAI deti so NAyakArI pAyavAdI ya bhavati, AloyaNA va sutovasaMpayA ya dAyavvA paDicchageNaM, sisseNAvi jati mUlaguNauttaraguNA vA virAdhitA tAhe uddesAviteNa NissalleNa hotaa| | AloyaNasuddhassavi deja viNIyassa NAviNIyassa / Na hi diJjati AbharaNaM paliyattiyakaNNahatthassa // 1 // so viNIto keriso, 'aNuratto bhanigato amuI aNuattao visesaSNU / ujjumai aparitaMto icchitamatthaM labhati sAdhU ||shaa viNIyassaviya kayamaMgalassa | tayavigdhapAragamaNAya / daMjA sukatovayogo dabyAdisu suppasatthesu // 2 // tattha dabbe sAlivIdhiyAgodhumajavAdidhaNNasamIpe, Na tu tilacaNagAdisamIce, khenaM pasatthamapasatthaM vA, ucchavaNe sAlivaNe paumasare kusumie va vaNasaMDe / gaMbhIrasANuNAe padAhiNajale | | jiNaghare vA // 1 // dija Na 3 bhagganAmitasusANasuNNAmaNuNNagehesuM / chAraMgArakayArAmejjhAdIdavvadudrusu // 2 // athavA | | asthi kANivi khettANi jesu sajjhAyo ceva Na kIrati jahA caidese paNNattI, siMdhuvisae ya Na paDhiati, masANAdisu vA, evaM jo jahiM / idAthi tiSiNa disAo abhigijjha uddisiyacaM-'puvvAbhimuho uttaramaho va dejjA'hayA paDicchejjA / jAe jiNAdayo | vA disAe~ jiNaceiAI vA / / 1 / / kAletti imaM aMga kAleNa paDhijjati, rAtidiNANaM paDhamacarimAsu, ahavA udisaMtA-cAuddasiM. anukrama [33] Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: NAGAR sUtraka AlocanAdyA: gacUrNiH prata sUtrAMka A paNNarasiM vajjecA aTThamI ca NavI ca chaSTuiM ca / causthi vArasiM ca doNhapi pakkhANaM // 1 // pasatthesu vA rikkhenu 'mayasiramA pusso tiNi ya pubbAi muulmssesaa| hattho cittA ya tahA dasa viddhikarAI NANasa // 1 // jassa vA aNukUlaM, athavA 'saMjhAgayaM ravigataM viDeraM saggahaM vilaMpiM ca / rAhuhataM gahamiNaM ca vajjae satta Nakkhatte // 1 / / saMjhAgataMmi kalaho hoti kubhattaM vilaMviNakkhatte / biDere paravijayo Aicagate aNibANI / / 1 / / jaM' saggarhasi kIrai Nakkha te tattha duggaho hoi / rAhuddayaMmi ya maraNaM gahabhiNNa lohiuggAlo // 2 // paNNattI dihivAo ya divaDUkhettesu udisNti| guNasaMpayA NAma puci viNeyo jaha viNIto ime ya se guNA jai asthi to uddissati-piyadhammo dadadhammo saMciggo bajjabhIru asddhoy| khaMto daMto mutto thiravyatajitiMdio | ujj ||12asto tulAsamANo samito taha sAdhusaMgadhagyo ya / guNasaMpadovavedo jogo seso ajogo tu ||2||nneyo'bhivvaahaaro'bhibaahrnnmhmss sAdhussa / idamuhissAmi suttatthobhayato kAliasutaMmi // 3 // davvaguNapajjavehi ya bhUtAvAyami guru samAditu / peDhuTTimiNaM me icchAma'NusAsaNaM sisse / / 4 / / mAhuNo pasattho vA abhivAharati, 'karaNaM tanvAcAro gurusIsANaM caturvidhaM taM c| | uddeso bAyaNayA tahA samuddemaNamaNuNNA ||1|| kattha lakSmatitti jahA NamokAro,NANAvaraNijjassa duvidhANi phaDDugANi sabaghA-1 tINi desaghAtINi ya, tattha savvaghAtIhiM ugdhAtitehiM desaghAtihiM udiNNehiM ugdhAtitoheM aNudiNNehiM ubasAmiehiM vijjhavijjha-IN mANassa labbhati, kathaM labhatitti gayaM, bhaNita sUtagaDaMti NAma aMgassa, tassa puNa sUyakaDassa 'do ceva suyakkhaMdhA ajjhayaNAI havaMti tevIsaM / tettIsaM uddesA AyArAto duguNameyaM // 1 // 23|| gAthA solasagaMmI jesi ajjhayaNANaM te ime gAthAsolamagA, mahanti ajjhayaNANi2 ahavA mahaMti ca tANi ajjhayaNANi2, tattha paDhamo sutakhaMdho gAdhAsolasagA ii nAva bhaNaM tittikAUNaM dIpa SimilaTRA anukrama LLPEPER EATMELLETraum PAHARASHIOPEUTITIAN HEAL 21 [34] Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [] dIpa anukrama [] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakR cUrNi // 22 // teNa gAthA ksiyA solasa NikkhivitavyA sutaM NikkhivitanvaM khaMdho Nikkhivitacco, 'Nikkhevo gAthAe // 23 // gAthA NAmAdi caturvidhA NAmaThavaNAo gayAo, dagve jANagasarIrabhaviyasarIravairittA pattayapotthayalihitA, bhAvagAthA duvidhAAgamato NoAgamato ya, Agamato jANae upayuktte, goAgamato eyaM caiva, solasayaM gAmAi chavidhaM, NAmaThavaNAo taha caiva, varitaM solasamacittacitamIsagANi davtrANi, khetasolasagaM solasa AgAmapadesA, kAlasolasayaM solasa samayA, solasasamayaThitiyaM vA dayaM, bhAvasolasayaM imANi caiva molasa ajjhayaNANi khayovasamie bhAve, sutte khaMdhe ya cauko Nikkhevo pUrvavat, jAba bhAvasaMdhI etesiM caiva solasaNDa ajjhayaNANaM samudayasamitisamAgameNaM gAthAsolasayasuttakhaMdhoti labbhati, gAthAsolasayA ime atyAhikArA bhavati, sasamayaparamamayaparUvaNA ya0 gAthA ||23|| paDhamajjhayaNe sasamayaparasamayaparUvaNAe adhigAro 1, vitiyajjhayaNAdhiyAropaNa te sasamayaguNe parasamayadose ya NAU sasamae saMbujjhiyanvaM 2, tattigajAyaNAhigAge saMbuddho saMto jattha uvasaggeNaM cAlia 3, cautthAyaNAo itthidosavivajaNA, te'vi aNuloma uvasaggA caiva uvasaggabhIruNo thIvasa (25) paDilomagA vA 4, paMcama ajjhayaNAhiyAro jo uvasaggabhIrU ityIvasamogao bahuyaM pAvaM ajiUNa Naraesa ubavajati 5, chaDussa evaM jANiUNaM mahappA mahAvIro uvasaggANi jiNitti itthIpasaMgadosA ya dose jANittu itthigAo vajettA nivvANaM gato bhagavAn ato Ayario'vi evaM ceva caiva sIsassa uvadisanto hakvAti jahA sammae jahaa uvasaggA yaNijiNitayA itthigANi u vajetAo evaM sIlaM vaM ca bhavati 6, paricataNisIlakusIla0 gAthA ||26|| sattamae NissIlA gihatthA dussIlA aNNautthiyA samamavi pAmatthAdayo kuzIlA vajettA sayaM ca zIlavatA bhavitavaM 8, ahamassa sayaM sIlavatA pAUNa vIriyadurga paMDitavIrie [35] gAthAdi nikSepAH // 22 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sutrAMka dIpa zrIsUtraka | payatitaI / sesANaM puNa imo ahiyAro-dhammo samAhimaggo gAthA / / 27 // vitiyAvi AyANiya saMkaliyA gAthA ||28|| arthAdhinAGga cUNi evaM vIriyapaMDitaabhigamaNaTThAe dhammo kahijai, paMDiyacIriyaTTito va dharma katheti 9, dasamassa samAdhiM ca so uvadisati 10, kArA: up|| 23 // kimAdyAca | NANAdisaMjutto se maggo ubadismai so vA paresiM ubadimati ekArasamassa 11, cArasamassa evaM maggapaDivaNNo gAmAyagaM (magarya) AvA ubassAe yA bhikkhAyariyagayaM vA duJjamANe vA parautthigA parautthigabhAvitAvi giddI vivadeja siM paDisedhaNaTThA samosaraNa| jyaNe tihAvi tisavANaM pAsaMDiyamatANaM asambhAvakudiTThIo paDisedhijane 12 terasamassa je paDisepettA ahavA maggo pari kahiati maveci te dhamma samAdhimaggaM vANa thANaMti 13, coddasamassa samAdhimaggadvitassavi sIsaguNadosA parikahiaMti | sIsaguNasaMpaNoNa ya gurukulabAso vasitavyo 14, paNNarasamassa AyANijje AtmArthikena AyatacaritteNa bhaviyavyaM suttantho ya pAyeNa saMkaliyANa baddho 15, etesiM paNNarasaNDavi ajjhayaNANaM gAthAe piMDakavayaNeNaM attho'bhivajati darisijati vibhASyata ityarthaH, gAthAsolamagANaM piMDattho vaNito smaasennN| etto ekekaM puNa ajjhayaNaM kittayissAmi // 1 // tattha padamajjhayaNaM samayotti, tassa ime aNuogadArA bhavaMti, taMjahA-uvakamoNikkhevo aNugamo Nayo, upakramyate anenetyupakramaH, krama pAdavikSepe IN upa sAmIpye sasthamAmIvIkaraNaM, manthassa NAsademANayaNamiti bhaNitaM hoti, tathA-nikSipyate'neneti nikSepaH, kSipa preraNe iti, niyato nizrito kSepo nikSepo nyAmaH sthApanetiyAvata , anugamyate'nenetyanugamaH, anugato vA sUtrasya gamo anugamaH, anurUpArtha| gamanaM vA anugamaH, sUtrAnumAraNamityarthaH, NI prApaNe, tasya nava iti bhavati, mUtraprApaNe vyApAropAyAnayatIti nayaH, nIyate vA aneneti nayaH, vastunaH paryAyAnAM saMbhavato'bhigamanamityarthaH, etesiM ca uvakamAdidArANaM eseva kamo, yato nANupakrAntaM ama-1023 / / anukrama [36] Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka upakramaH prata sUtrAMka tAGgacUrNiH // 24 // dIpa mIpIbhUtaM sannikSipyate, na ca nAmAdibhiranikSiptaM arthato'nugamyate, na ca nayamatavikalo anugama iti, jato satthaM sambandhAtmakena upakrameNa sthApanAsamIpamAnIyate nAmAdinyastanikSepamarthato'nugamyate nAnAnayaiH ato'yamevAnuyogadvArakrama iti, so upakamo chanciho'vi-NAmovakamo ThavaNA0davya khetta kAla bhAvaNNU ubakamo, chabihovi jahA Avassae tahA parUveyavyo, ahabA uvakamo chavidho-ANupuccI NAmaM pamANa vattavyayA atyAdhiyAro samotAro, ete'vi jahA aNuyogadvAre tahA bhAsitavyA jAva samotAro | smmtto| evaM samayajjhayaNaM aNupuvvAdiehiM dArehiM jattha jatya samotarati tattha tattha samotAreyavaM, ANupucIe ukitaNANupubIe gaNaNANupudhIe ya samotarati, sA tivihA-puvANuputrI pacchANuputrI aNANuputI, samayajjhayaNaM puvANupubIe paDhama, pacchANupubIe solasama,aNANupubIe etAe ceva egAdiyAe eguttariAe solasa(ga)cchagatAe seDhie aNNamaNNabhAso durUvUgo,estha patthAravihikaraNaM ima-ekAdyA gaccha paryantAH,parasparasamAhatAH rAzayattaddhi vijJeya, vikalpagaNite phalam ||1|gnnite tyavibhakta tu,labdhaM zepaivibhAjayet / / AdAvate ca tat sthApyaM,vikalpagaNite kramAt ||2||nnaame chavidhaNAme samotarati,tattha chavidho bhAvo vaNijati,tatthavi khayovasamie bhAve samotarati, jato sabameva suyaM khayovasamie bhAve baTTati / pamANaM cauvidhaM-davappamANaM khelappamANaM kAlappamANaM bhAvappamANaM ca, pramIyate'neneti pramANaM, tattha samayo bhAvAtmakatvAt bhAvapramANagocaraM, taM bhAvappamANaM tividhaM-guNappamANaM nayappamANaM saMkhappamANa; | guNappamANaM duvidha-jIvaguNappamANaM ajIvaguNappamANaM ca, tattha jIvANaNNattagao samayassa jIvaguNappamANe samotAro, jIvaguNapamANaM tividhaM-NANaguNappamANaM dasaNaguNappamANaM caritta(guNappamANaM ca),tatra bodhAtmakatvAt samayassa NANaguNappamANe samotAroM, NANappamANaM caturvidhaM-pacakkhaM aNumANaM uvammaM Agamo, tattha samayassa pAyaM parovadesattaNato AgamappamANe samotarati, Agamo anukrama // 24 // [37] Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: tAGgacarNiH / / 25 // guNanayavata prata sUtrAMka dIpa duvidho-loio logunaro ya,loguttarie samotarati,so'vi tividhI-suse atthe tadubhayetti,tisuvi samotarati,athavA Agamo tividho- attAgamo aNaMtarAgamo paraMparAgamo ya, tattha samayassa asthatto titthakarassa attAgamogaNadharANaM agaMtarAgame gaNadharasissANaM paraMparA- | gamo, sutta(stha)o gaNadharANaM attAgamo gaNaharasIsANaM aNaMtarAgamo,teNa paraM suttatthabhaayoviNo attAgamo No aNaMtarAgamo,paraMparA gamo, guNappamANaM gataM / idANiM NayappamANaM-tastha mUDhaNaiyaM sutaM kAliyaM tu Na NayA samotaraMti iha / AsaJja tu soyAraM Nae nnyvi| sArato bUyA // 1 // idANiM NayappamANe Na samosarati, purA puNa jAva cauNha aNuyogANa apuhuttaM Asi tAya sutte NA avitArijaMtA, // iyANiM puhuttANuyoge NAyatArijjati / idaNi saMkhappamANaM, taM aTThavihaM, taMjahA-NAmaTThavaNasaMkhA davakhecakAlasaMkhA parimANapajavabhAve Ka saMkhA ceva, tattha parimANAsaMkhAe samotarati, parimANasaMkhA ya duvidhA-kAliyasutaparimANasaMkhA ya dihivAyasutaparimANasaMkhA ya, | kAliya0 saMkhAe samotarati, kAliyasutaparimANasaMkhA duvidhA-aMgapaciTTha aMgabAhiraM ca, aMgapaviDhe samotarati, pajavasaMkhAe arNatA | pajjavA, jato bhaNitaM-savvAgAsapadesaggaM; savvAgAsapadesehi arNataguNitaM pajjavaggaM akkharaM labbhati, saMkhejjA akkharA saMkhejjA saMghAtA saMkhejA padA saMkheA silogA saMkhejjAo gAthAo saMkhejjA veDhA saMkhejjA annuyogdaaraa| idANi vattavbayA, sA tividhAAY mamamayavattavyayA parasamayavattavyayA sasamayaparasamayavattavyayA, tattha sasamayavattavayAe samotarati, parasamae ubhayaM vA sammadihissa | sasamayo, jANato sabvajjhayaNAI sasamayavattavvaNiyatAI, micchattasamUhamayaM sammacaM jaM ca taduvakAraMmi vaTTai parasiddhaMto to tassa (tao ssiddhNto| asthAhikAro duvidho-ajjhayaNasthAdhikArI ya uddesAsthAdhikAro ya, tattha ajjhayaNatyAhigAro sasamayaparasamayapa| svaNAe, uddesatthAhikAro imoM-paDhamamuddezae tAva ime cha asthAhikArA bhavaMti, taMjahA-mahapaMcabhUtA ekappayatajjIvatassarIrI ya taha anukrama 1 // 25 // [38] Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [-] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sUtraka garNiH prata sutrAMka / 26 // dIpa odhanAmnI ya akAragavAdI AtachaTTho aphalavAdI // 1(30) / vitiyae cattAri atthAhikArA, taMjahA-bitie NiyatIvAyo aNNANI taha ya NANavAdI y| kammaM cayaMNa gacchati caturvidhaM bhikkhumamayaMmi // 2(31) / taie AhAkammaM kaDavAdI jaha ya te pavAdI tu / kiccavamA ya cautthe parappavAdI ya viratesu / / 2(32) / tatie'ttha asthAhikAroAhAkamma paravAdikAya,cautthe ego ceva adhigAro kiccutramA // parappayAdIgANaM / evaM samotAreNa jattha jattha samotarati tattha tatthAvatAritaM, uvakramo gto| idANi Nikkhevo, so tiviho- oSaNipphaNNo NAmaNi suttAlAvayaNipphaNNotti, oho NAma jaM sAmaNNaM suttassa NAma, taM cauvidhaM-ajjhayaNaM ajjhINaM Ayo jjhayaNA,ajjhayaNaM NAmAdi caturvidhaM, dabajjhayaNaM pattayapotthayalihitaM, bhAvajjhayaNaM idameva samayaMti, ajjhINaM NAmAdicaturvidhaM, 17 dabajjhINaM sanvAgAsaseDhI, bhAvajjhINaM idameva samayajjhayaNaM, Na khIjjati dirjata aNNesiM, tattha gAthA-jaha dIvA dIvasataM padi ppadI soya dippatI dIpo / dIpasamA AyariyA dIpaMti paraM ca diiti||1|| idaNi Ayo, so nAmAdi caundhiho, dabbAo sacitAdi, sacitte dupayAdi 3 misse sa eva sAbharaNANaM dupadAdINaM, acitte hiraNNAdi 4, bhAvAo idameva samayajjhayaNaM / idArNi jhavaNA, NAmAdi caturvidhA-davyajjhavaNA palhasthiyAe potI jjhavijati ghoDo vivajAe evamAdi, bhAvajhavaNA duvidhA-pasasthabhAvajjhavaNA ya apasatvabhAvajjhavaNA ya, pasatthabhAvajjhavaNA ya NANassa jhavaNA 3, apasatthabhAvajhavaNA kohassa 4, causuvi etesu samayajjhayaNaM bhAve samotarati / idANi etesiM cauNhavi NirutteNa vihiNA vakkhANaM bhaNNati-tattha NiruttagAthAo-jeNa suhajjhappayaNaM ajjhappANayaNamadhiaNayaNaM vA / bohassa saMjamassa va mokkhassa va to tamajjhayaNaM / / 1 / / jeNa suhajjhappaM jaNeti ato ajjhappajaNaNaM, pagAraNakAralocAo ajjhayaNaMti, athavA bohAdINaM adhikaNa NajjhayaNaM, ayanaM gamanamityarthaH, ajmINaM dijjataM anukrama 'adhyayana' zabdasya nikSepA: [39] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: samayanikSepAH prata sUtrAMka [] zrIsUtraka avocchittiNayayo alogo vaa| AyoNANAdINaM jhavaNA pAvANa kharagatti ||shaagto ohaNiphaNo Nikheko / aha NAmaNiphaNNo tAGgacUrNiH samayoti, so bArasavidho-NAma ThavaNAdavie khete kAle kutitthasaMgAre / kulagaNasaMkarasamae gaMDI taha bhAvasamae ya // 29|| NAmaM // 27 // | ThavaNAo taheva vatirito davasamao jo jamsa sacittassa acittassa vA mabhAvo, taMjahA-sacittassovayogo sesANaM gatiThiti| avagAhagahaNANi, adha aJcitteNa davANaM sambhAvA bhavaMti vaNNagaMdharasaphAsehi, vaNNato kAlato bhamaroNIlaM uppalaM ratto kaMbala sAro pItiyA haridA sukilo sasI sugaMdhaM caMdaNAdi duggaMdho lhasuNAdI kaduA suMThi titto thiyo kasAyi catUraM kaviTuM ambaM ambayaM | mahuro gulo kakkhaDo pAsANo sa eva guru lahugaM ulUgapattaM sItaM himaM uNho aggI NiddhaM ghataM lukkhA chAriyA evamAdi, ahavA jo jassa dabvassovayogakAlo so tassa samayo, taMjahA-khIrassa tAva uNhamaNuNhaM tamasItaM vA, evamaNNesipi pupphaphalAdINaM vibhAsiyavaM, athavA-varSAsu lavaNamamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cAmalakaraso ghRtaM vasaMte guDo vasaMtasthAnte // 1 // khetta| samayo AgAsassa dhammo-egeNa'vi se puSNo dohivi puNNe sataMpi 'mAijA / ahavA jo jesiM gAmAINaM khettANaM sasabhAvo, jahA AgAme gAmadhammo Nagare Nagaradhamma iti, devakurAdINaM vA khettaNaMpi jo sambhAvo, ahabA jahA paripakassa sAlikhetassa luNisavvasa| maye, ahavA uDalogaadhologatiriyalogassa vA jo sambhAvo, kAlasamayo jo jassa kAlassa sambhAvo osappiNI abasappiNI, | ussappiNI ussappati tathA subhANubhAvA muditA egatA subhA evaM chabdhiho kAlo vaNNetavyo, jahA jvuddiivpnnnnttiie:| pAsaMDasamayo jo jassa pAsaMDassa sambhAvo dhammatetyarthaH, taMjahA kei 'AraMbheNa dhammaM vavasitA kesiMci NANA Na dhammo, kesiMci a. bhipecanopavAsagurukulavAsAdibhiH, saMgArasamayo hi yasya yena yasmin kAle vidhirdattaH, siMgAra:-samayo jahA puvyakaasaMgAreNa dIpa anukrama // 27 // adhyayana-1 ArabdhaH [40] Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM - pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: HO zrIsUtrakavAGgacUrNiH // 28 // nugamI prata sUtrAMka [] siddhatthasArathiNA caladevo saMbodhito, puTTilAe teyaliputto, pabhAvatIe uddAyaNo, evamAdi, kulasamayo jo jassa kUlassa dhammo, AcAra ityarthaH, tadyathA-zakAnaM Ava pitRzuddhiH khaMDazuddhiH AbhIrANAM amAtRmaMthanI zuddhiH, gaNasamayo jo jassa gaNassa samayo, taMjahA-mallagaNassa jo mallo aNAho marati sa semamallaH saMskAryate, patitaM cainamuddharati, gaNDisamayo jahA bhikkhUNaM gose panjAgaMDI majjhaNhe bhAvaNagaMDI avarahe dhammakathAgaMDI sajjhAe samitigaMDI, bhAvasamayo imaM ceva ajjhayaNaM khayovasamie bhAve, eteNa ceva ettha ahigAro, sesANi mativikovaNatthaM parUvitANi / NAmaNiphaNNo nikkhevo gto| idANi suttAlAvagaNiphaNNo Nikkhevo, so pattalakSaNovi Na Nikkhippati, kamhA?, lAghavatthaM, jamhA asthi ito tatIyaM aNuyogadAraM aNugamotti, tahiM vA NikkhittaM iha NikhittaM bhavati, tamhA tahiM ceva NikkhivissAmIti / Aha-yadi prAptAvasaro'pyasau na saMnyasyate kimihovyata iti, ucyate-nikSepamAtrasAmAnyAdasau kevalamihopadizyate, na tu nyasyate, gurutA mA bhUdityukto nikssepH|| idANi tatiyamaNuyoga dAra aNugamotti, so duvidho-suttANugamo nijjuttiaNugamo, gijjuttiaNugamo tiviho-NikkhevaNijjuttiaNugamo uvugghaatnni| jjuttiaNugamo suttaphAsiyaNijjuttiaNugamo, tattha NikkhevaNijjuttIaNugamo aNugato eyaM heTThA NikkhevavakkhANaM bhaNitaM, idANi uvaghAtaNijjuttiaNugamo, uvaghAto NAma prabhavaH pramatiH nirgama ityarthaH, abhacchanne yathA caMdo, na rAjati nbhstle| upodghAtaM vinA zAsvaM. tathA na bhrAjati vidhau // 11 // yathA hi dRSTasarvAMgo, saMvItabadano nrH| abhivyaktiM na yAtyevaM, zAstramudghAtavarjitaM // 2 // so ya uvaghAto imehiM chavIsAe dArehiM aNugaMtabo, taMjahA-uddese Nidese ya Niggame khettakAla purise ya / kAraNapaJcaya lakSaNa Naye samotAraNANumato // 1 // kiM katividhaM kassa kahiM kesu kathaM keciraM havati kaalN| kati saMtaramavirahiyaM bhavAga TOHITHILONDITIHARIRAMmmentHANNERAL dIpa anukrama [41] Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sUtrAnuga mAdi prata m sUtrAMka | zrIsUtraka || risa phAsaNa nniruttii||2|| etANi jahA sAmAiyaNijjuttIe bhANiyabvANi, uvagyAyaNijjuttI gtaa| saMpati suttaphAsiya||1-27||| tAGgacUrNiH | NijjuttI-jaM suttassa bakkhANaM tIse avasaro, sA puNa pattAviNa bhaNNate idhatti, kiM?, jeNAsati sutte kassa taI ?, taMjahA-kamappatte // 29 // suttANugame bocchiti hohiti, tIse ya tadAvasaroasthANamidaM tIse, jai bho so kIsa bhaNNai edhaI ?, iva sA bhaNNati Nijjuttime tasAmaNNato, NavaraM ato eteNa saMbaMdheNa, idANi nijjutti aNugamANaMtaraM suttANugama bhaNAmi, suttassa aNugame suttANumaraNamityarthaH dIpa kimiha hINAdhikavipajatthAdIdosaduTThassa Ahu Nidosassa ya vakkhANaM Arambhati ?,Nihosassa, Na sadosassa, jato sucANugame anukrama suttamuccAreyavaM, sutte'Nugate suddhe Nicchite taha kato padacchedo sutsAlAvaNNAsamikkhite phAso tu, evaM suttANugamo suttAlAvaya |kayo ya nnikkhevo| suttaphAsiya nijjuttI NayA ya vacaMti samagaM tu // 1 // tattha suttANugame sutaM ucariyavaM ahINakkharaM aNaca[1-27] kkharaM avAiddhakharaM akkhalitaM amiliya aviccAmilitaM paDipuNNaM paDipuNyAghosaM kaMDohavippamuI to tattha Najjihihi sasamajayapadaM vA vaMdhapadaM vA mokkhapadaM vA sasamayapadaM vA NosasamayapadaM vA te, taMmi uccArite samANe kesiMci bhagavaMtANaM kei atthA-10 dhikArA adhikatA, bhavaMti, kei aNadhigatA, to tesiM aNabhigatANaM atthANaM abhigamaNaTThatAe paeNa payaM vanaissAmi, tattha saMhitA Hya padaM ceva, payattho padaviggaho / cAlaNA paJcavatthANaM, chavidhaM viddhi lakkhaNaM // 1 // tattha saMhitA suttaM ima-'bujjhija tiu TijA, baMdhaNaM prijaanniyaa| kimAhu baMdhaNaM dhIre?, kiM vA jANaM tiuTTati ? // 1|| bujjhijjeti kutra budhdheta ? dharme | 2, D|budhyeta iti, bujjhitaM vA bujjhejA bujjhejA tikAlagAhaNaM buddho tamevArtha punaH punarbudhyate, buddhyamAno vA buddhyeta, kiM punaH tae | bujhejja vA ubalabheja vA bhiMdeja vA evamanye'pi jJAnArthA dhAtavo vaktavyAH , tadyathA jaheja vA Agameja vA, samayoti adhi sUtrasya anugama [42] Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niryuktiH+cUrNiH) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata trakUsUtrAMka vUrNiH // 1-27|| |!* // dIpa anukrama [1-27] yAro prastutaH, sa ca trividhaH, tadyathA - svaH paraH tadubhayaca samaya svabhAve itikRtvA teSAM svabhAvaM yuddhyeta ke tu samyakpratipannAH ? ke midhyApratipannA ityevaM sarvAdhyayanAdhikAraM budhyeta, athavA baMdhaM bandhahetuM vA budhyeta, atrAha - aviziSTamevApadiSTaM budhyeta iti, netyapadiSTaM iti evaM nAma budhyeta baMdhaM baMdhahetu vA?, ucyate, nantrapadiSTamatraiva dvitIyapAdena baMdhaNaM parijANiyA' iti, tenAnuktamapi jJAyate yathA baMdhaM baMdhahetUMca yudhyeta tatra bandhahetuH pramAdaH saMparAyikasya karmmaNaH rAgadvepamohA vA pANAtivAtamAigANi vA micchAdaMsaNasapaJjavasANANi AraMbhapariggahA vA evaM baMdhaheU bujjhejA, eta eva vivarItA mokkhahetavo bhavati, tevi bujhiyA bhavaMti ukto bandhahetuH, bandhastu prakRtisthityanubhAvapradezo vaktavyaH, tiuTTijatti troDeja, sA duvidhA- davoDaNA ya bhAvatoDaNA ya, dabbe deze sadhe ya, dese egataMtuNA egaguNeNa vA chiSNeNa doro truTo bujjhati saceNa vi truTo caiva bhaNNati, bhAvatodRNA bhAveNaiva bhAve troTeyavo, NANadaMsaNacaritANi atroTayattA tehiM caiva karaNabhUtehiM aNNANa aviratI micchAda risaNANi troTitavANi, jaghudiDe vA pamAtAdibaMdhahetU troDejA, baMdhaM ca aTTakammaNiyalANi troDeja, ucyate-baMdhaNaM parijANiyA, baMdhastaddhetavazvoktAH, tANi jANaNa pariNNAe NAUNa paJcakkhANa pariNNAe tiuddijja, etadvaMdhAnulomyAt sUtraM gataM, iyarahA hi vujjhejati vA parijAANejeti vA ekaTTamitikAtuM tena suddhaH san baMdhanaM parijJAya troDeja, athavA bujjhejati jANaNApariNNA gahitA, baMdhaNaM parijANejati paccakkhApariNA, kimAhu baMdhaNaM dhIro, kimiti pariprazne, Ahuriti ekAntaparokSe, bhagavati siddhiM gate jaMbUsvAmI ajasudhammaM pucchati, kimAhu baMdhaNaM dhIre, tattha baMdho aTTuSpagAraM kammaM, cauddvio baMdhahetU, atrAha-iha sUtre noktA baMdhahetavo na cAnuktamuktaM syAt evamuktamapi anuktamastu, ucyate, yaMdhane ukte baMdhI baMdhahetuzva apadiSTo bhavati, dhIro iti buddhyAdIn guNAn dadhAtI dhIraH, punarAha kiM vA zrutaskandha-1, adhyayana-1, uddeza 1 sUtra Arabhyate [43] voparijJAne // 30 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) "sUtra" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: parigrahA prata zrIna ||1-27 // tAGgacUrNiH // 31 // sUtrAMka | dIpa anukrama [1-27] jANaM tiuti ?, ucyate, AghAtaH ihaiva vyAkaraNe tameva baMdhabaMdhahetU ya jANaNApariNAe NAtu paJcakkhANapariNAe paDisehetu pcchaa|| tiuTTatitti tiuti-baMdhaNAI toDei, so vA baMdhaNehiM bhinno truTati, ahavA puvaDheNa uddeso pacchadreNa pucchA vitiyasilogeNa vAgaraNaM, tena kAraNe kAryavadupacAraM kRtvA baMdhanamapadizyate-cittamantamacittaM vA silogo||2|| uktaM hi AraMbhapariggaho baMdhahetU , ye'pi | ca rAgAdayaH tepi nAraMbhapariggahA ca aMtareNa bhavaMtIti tena tAveva vAgarAhiyaM sanvitikRtvA sUtreNaivopanibaddho, tatrApi pariggahanimitra AraMbhAH kriyate itikRtvA sa eva garIyastvAt pUrvamapadizyate, paMcaNhaM vA pANAtipAtAdiAsavANaM pariggaho guruttarottikAuM teNa purva pariggaDo cuccati, tattha cittamaMtaM tividhaM-dupayaM, cauppadaM apadaM, acittamaMtaM hiraNNasuvaNNAdi, vA vibhApAyAM, mizraM ceti, parigijha kisAmavi kisAmavIti kRzaM-tanuH tucchamityanarthAntaraM tRNatuSamAtramapi,athavA kasAyamapIti icchAmAtra, prArthanA kapAyataH, asatyapi vibhave kaSAyataH parigRhyamAnAni vasapAtrANi pariggaho bhavati, tameva no sayaM parigiNhai no aNNeNa | parigiNhAveti parigRhyataM cati sutteNa ceva bhaNiyaM aNNaM nANujANati, sUcanAmAtraM sUtraM itikRtvA svayaMkaraNakAravaNAni aNumatIe gihitAI, NavagovA vedo, eva dukkhA Na muJcati, evaM so NavaeNa bhedeNa pariggahe vahamANo dukkhAo na muJcati, tatra dukkhaM karma tadvipAkazya, evaM bujjheja-sapariggahassa NiyamA pANAivAyAdayo bhavaMti, teNa puvvaM pariggaho bhaNio, methuNaM pariggahe ceva paDati, | samajiNaNaNAse ya pariggahadosA bhANiyavvA,uktaM hi-"parigraheSvaprAptanaSTeSu kAMkSAmohau prApteSu ca rakSaNaM upabhoge caatRptiH"| idANI|mAraMbho,soya pariggahameva, tattha silogo-sayaM tivAtae pANe(3)sayamiti khataH ativAyae neti,AyurbalazarIraprANebhyo tribhyaH | pAtayatIti tripAtayati, tribhyo vA manovAkAyayogebhyaH pAtayati, karaNabhUtairvA manovAkAyayogaiH pAtayatIti tripAtayati, ati [44] Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mamatA prata zrIsUtrakasUtrAMka | pAtayatIti vA vaktavyaM, akAralopaM kRtvA'padizyate tipAtayati, aduvA aNNehiM ghAtathe aduvA anyairghAtayati tayA rAjAdayaH, tAicUrNiH / haNataM vA aNujANati jahA udiDabhoyiNo pAsaMDA, asmi~stritaye kazcita svayaM trividhe'pi karaNe varcate kazcid dvividhe kazcidekavidhe, ||1-27|| // 32 // sarvathApi varcamAno veraM vaddati appaNo viraJjate yena tadveraM muNagapathitiparaMpare vahamANe mahAsaMgAme havejjA, kimaMga puNa, purisavadhe goNAdiyadhevA,etthodAharaNaM bArattaeNaM mahubiMdumi pasaMgo,athavA veramiti aTThapagAraM kamma,uktaM hi-1 pAve vere vajetti,tA veraM prANAdIpa tipAtAdhairAraMbhairvarddhayanti mRpAvAdAdattAdAne api AraMbhAya gIta eva, evaM bujsejA / tatkimarthamArabhate pratigRhAtI vA ?,ucyate-jaMsi kulesu uppanno silogo (4)pariggahavizeSamecAbhidhIyate jaMsi kule samuppanne, yasminniti anirdiSTe kulaiti mAtApitRpakSe jehiM anukrama 10 vA saMbase Nare bhajjAsusarasahavAsamittAtiehi mamAI luppae bAlo mamAtI mama mamaite bAMdhavA iti mamIkAradoseNa ye luppati [1-27] uvatteti,udUI dhammAotti,dvAbhyAmAkalito bAlaH,aNNamaNNehi mucchiteti tesu putvasaMthutesuvA,ettha caubhaMgo-so tesu mucchito Na te tattha mucchitA, NAso tesu 4, sUtrAbhihitastu aNNamaSNehiM mucchiteti so'pi tesu te'pi tami, caturthaH zUnyaH, evaM bujjheja, kiMcAnyat-na kevalaM svajanamUcchitAlupyante,anyatrApi mUcchitA lupyate,taMjahA-vittaM sodariyA ceva silogo(5)athavA jaM vuttaM aNNAmaNNehi mucchiteti epA mUrchA na trANAya bhavatItyapadizyate vittaM-sodariyA ceba, vittaM tividhaM sacittAdI, sacittaM trividhaM dupayAdi, aci hiraNNAdi, mIsaM tividhaM tadeva dupayAdI vaktavyaM, sodariyA NAma bhAtA bhagiNI NAlabaddhA vA samANodarikA sahodarikA manuSyajAtayo gRhyante, te'trApi na trA0, apare ca atrAtAraH saMto kathaM troTayaMti, ihApi tAva bhavekSA tayoH parigrahazca na trANAya, kimaMga puNa pretyeti, pAlakavAdacchedodAharaNaM vaktavyaM, kiMca-yannimitcamasau parigrahaH parigRhyate tadapyasaMjatAnAM saMghAta RamaratiaudioLAENTERTER [45] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka prata sUtrAMka ||1-27|| paMcamahAbhUtikAH tAGgacUrNiH dIpa anukrama [1-27] jIvitaM ceva samastaM ghAti saMdhAti maraNAya dhAvati, jIvitakAmabhogApi hi aggicorAdi vinAzAya vadhaMti, evaM jIvitaM kAma- bhogAzcAnityAtmakaM jAnIhi, mRcchatAmasya karmANi badhyate, tebhyaH svayaM tiudejja, tANivi toDejja, athavA na kevalaM manasA karmANi ghoDejjA, itarathApi hi karmANi ceva troDijjaMti, paThyate ca saMkhAya jIvitaM ceva kammaNAo tiuddhRti' saMkhAeci sAtvA jANaNasaMkhAe NacA aNicaM jIvitaMti, teNa kammAI kammaheU yatroDeja, ete gaMdhe viukamma silogo||6|| tatrAraMbhagrahaNena tiSNi AsavA pANAtivAtAdayo gahitA, pariggahagahaNeNa mehuNapariggahA gahitA bhavaMti, athavA samayaH prastutaH, te sAmayikAH ete gaMthe viukkamma ete iti ye prAguddiSTAH cittamaMtaacittamaMta athavA vittaM saudariyA AraMbhapariggaho vA, adhyate yena sa granthaH granthamAtraM vA granthaH taM granthaM granthahetUMca vividhamutkrAnnA viukkaMtA, athavA vividhaiH prakAra ukkAmaMti viukkamitA, puNaravi tesu ceva baTuMti, yathA zAkyAdayo, egeti nAsmacchamaNAH, zAkyAdayo parivrAjakAdayaH, ayANaMtA viyosiyA ayANatA viratiaviratidose ya, vividha usitA baddhA ityarthaH, bIbhatsaM vA utsRtA viussitA, kAmAH zabdAdayaH, manorapatyAni mAnavAH, athavA ebhatsA (bIbhatsA) cittAdIn granthAnatikramya asmanmatakA api eke, na sarve, samaNA liMgatthA mAhaNA-samaNovAsagA, tatpuruSo vA samAsaH, zramaNA eva mAhaNA zramaNamAhaNAH, naizvayikanayaM pratItya te hi aNayANakA eva, ye ye bAnopadeze na tiSThati pAsasthAdayo te'vi paratisthiyA iva apAragA, kimaMga puNa kAmabhogapavitA gRhasthA appasasthicchA, kAmesu-icchAkAmesu mayaNakAmemu vA sattA, vuttA ohato masamayaparikkhA / idANiM vibhAgeNa paratisthiyANa tiSNi tisaTThANi pAvAdiyasayANi parikkhiaMti, tattha puSameva paMcamahasUnavAdiyo bhavaMti, uddematthAdhikAre ya bhaNitaM-mahapaMcabhUta ekappayA a tajjIvatassarIrA ya, tattha paMcamahAbhUtiyANa 11311 [46] Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata paMcamahAbhUrtikAH sUtrAMka | zrIsUtraka ||1-27|| ama NIA dIpa anukrama [1-27] samayaM parUveti bhagavaM-saMti paMca mahanbhUtA silogo(7)saMtIti vidhate paMca mahadgahaNaM tanmAtrajJApanArthaH, bhUtAni-pRthivyApastez2o tAicUrNiH vAyurAkAzabhiti,'iheti iha manuSyaloke, egesi, Na sanvesiM, je paMcamahadbhUtavAiyA tesiM, evaM AhitA-AkhyAtA, tatra yo hAsin zarIre kaThInabhAvo so puDhavI yAvakici dravataM AubhUtaM usiNasvabhAvo kAyAgnizca teubhUto calasvabhAvocchAsaniHzvAsaca bAtabhUta vAdanAdizca sthirasvabhAvamAkAzaM / ete paMcamahadbhUtA silogo(8)ete iti ye uddiSTAH,tebhyaH eka AtmA bhavati,piSTakiNvodanimittayoH surAyA madavat, athavA tempo egoni sissAmaMtraNaM evamAravyAti bho ! ti, ko'yaM lokaH, cetanamavetanadravyaM sarva bhautika, athaitesiM saMyogo athetyavyayaM nipAtaH, tepAmiti teSAM bhUtamayAnAM prANinAM vigataH saMyogo2 viNAso(de)hici dehiNaM,vinAso nAma paMcasveva gamanaM, pRthivI pRthivImeva gacchati, evaM zeSANAmapi gacchaMti, uktaM hi "jaha majaMgesu mao vIsumadiTTho'vi samudaye houM / kAlaMtare viNassati taha bhUtagaNami cetnnnn||1||asyottrN-ptteymbhaavaato Na reNu tellaM va samudae cetaa| majaMgesuMtu madovIsupi Nasavvaso nntthiaa|shaabhmidhaannivitnnhyaadii patteyaMpihu jahA mdNgesu| taha jai bhUtesu bhave tA tesi samudaye hojaa||2||ji vA savvAbhAve navIsuM to kiM tadaMgaNiyamo'yaM ? / tassamudayaNiyamo vA aNNesuvi te havijAhi ||3shaatss gomayAdiSu bhUtANaM patteyaMpi cetaNo asthi, samudayada rimaNAo, jaha majaMgesu mayotti heU NAsiddho'yaM, khAnmatiH-sAdhUktaM yathA pRthagapi madyAjheSu madasAmarthyamasti, etadeva hi vyastabhUtacetanAyAmudAharaNaM-iha vyasteSvapi bhUtesu caitanyamasti tatsamudaye darzanAt madavat,yathA madyAGgeSu madaH pRthagasacAnnAsti spaSTaH,tatsamudaye tu vyaktimeti, tathA pRthagbhUteSvaNIyasI cetanA bhavatIti,ucyate,yathA''stha tvaM bhUtasamudayaguNAbhiprAyato cetanAyA: tatsamudaye darzanAdityasamasiddhaH, na hi bhUtasamudayasyeyaM cetanA, yadi bhUtasamudayasyeyaM bhavet vyastabhUtacaitanyamapi pratipadyemahi, 34 // [47] Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 1-27 // dIpa anukrama [1-27] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niryuktiH+cUrNiH) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakR tAGgacUrNiH / / 35 / / Aha- nanu pratyakSaviruddhamidaM yatsamudayopalabhya cetanAnumAnamasti bhavata eva hi pratyakSamidaM bhUtacaitanyaM prati jJAnaM manobhAvAda, bhUtaviziSTamAtre pudgalAnAmeva tadAtmakAnAmavipratipateH, Aha-na bhRtasamudayasya caitanyamiti, kimanumAnamucyate 1 - bhUteMdriyAti| riktaH saMcetayitA tadupalabdhArthAnusmaraNAt, yo hi yairupalabdhAnarthAneko'nusmarati sa tebhyo'nyo dRSTaH, yathA gavAkSairupalandhAnananusmarana tebhyo devadattaH, yazca yato nAnyo nAsAveko nekopalabdhAnAmarthAnAmanusmarttA yathA tato vijJAnaM, itathendriyAtirikto vijJAtA tadupalabdhArthAnusmaraNAt, yo hi yadupalabdhAnAmarthAnAmanusmarttA sa tebhyo'nyo dRSTaH, yathA gavAkSopalabdhAnAmarthAnAmivAkSa| parame'pi devadattaH, anusmarati cAyamAtmA aMdhavadhirAdikAle paMcedriyopalabdhAnarthAn, tataH sa tebhyo'rthAntaramiti, vyatirekaH pUrvavat, itaveMdriyAtirikto vijJAtA, tadvyApAre'pyanupalabhato, yo hi yadvyApAre'pi yadupalabdhAnarthAnnopalabhate sa tebhyo'tirikta eva dRSTaH, | yathopaviSThagavAkSo'pi na darzanAnupayuktastebhyo devadattaH, imaM puNa NijjutIe uttaraM bhaNNati-paMcaNDaM saMyoge aNNaguNANaM ca ceynnaadigunno| paMciMdiyaThANa NaM Na aNNamuNiyaM muNati aNNo // 33 // asaMkhyA IzvarakAraNikA vaidikA vaizeSikA anami| gRhItA midhyAdRSTaya gRhasthAH sarve'pi bhautikaM zarIraM varNa yaMti, teSAM punarbhUtavyatirikta AtmA nAsti tat juttA paMcamahadbhUtiyA, ayamanyo mithyAdarzana vikalpaH ye tatra kecidekAtmakaM jagadicchaMti, tatra kepAMcidviSNuH karttA kepAMcinmahezvaraH, sa hi tat kRtvA jagat punaH saMkSipati, te puryanadA paraizrodyate kathamekAtmakaM vilakSaNaM ca jagaditi? iti coditA bane jahA yaM puDhavI bhUte (dhUbhe) silogo | ||9|| yatheti yena prakAreNa pRthivyeva stUpo tatpuruSasamAsaH sa eka eva stUpo nAnAtvena dRzyate, tadyathA - ninonnatasaritsamudrodazarkarAsitAguhAda riprabhRtibhirvizepairviziSTo'pi pRthivItvena vyatirikto dRzyate, athavA eko mRtpiMDakAropitaH zivakastUpacchanna [48] AND CID paMcamahA bhUtikAH // 35 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niryuktiH+cUrNiH) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : prata zrIsUtrakR sUtrAMka aGgapUrNiH ||1-27 // | / / 36 / / dIpa anukrama [1-27] astalaghaTAdibhirvizeSairutpadyate, tathA coktaM - eka eva hi bhUtAtmA bhUte bhUte vyvsthitH| ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat // 1 // evaM bho ! kasiNe loe0 kasiNaggahaNaM nAnIzvarAtmakaM kiMcidasti, viSNUriti vidvAn viSNurvA, nAnArthAntaratveneva manuSyajAvikamipipIlikA vRkSa gulmalatAvitAna vIruthAdibhirvizeSairdRzyate / evamegetti jaMpaMti silogo // 10 // evam anena prakAreNa yo'yamuktaH 'ego'tti eka eva puruSaH, eke prabhApaMte, maMdA nAma maMdabuddhayaH AraMbhe niyataM AzritA AraMbha nizritAH teSAmuttaraM yadi viSNumayaM sarvvaM tadA ego kiyA sayaM pAvaM yadIzvaraH karttA yena yadekasya sukhaM duHkhaM vA tatsarvapAmastu, ekAtmakatve hi sati ekaH kRtvA svayaM pApaM kathamasya nu vedako vedayate ?, nAnye vedayaMta iti, yasmAcca ya eva pApaM karoti sa eva vedayati, nAnyaH, tata ekAtmakatvaM na bhavati, tena nicaM niyacchatitti ya eva karttA sa eva triH prakAraM kAyikAdi karma Niyacchati, vedayatItyarthaH, athavA tribhistApayatIti tripraM (tapaM) kiMca tat ?, karmma, kiMcAnyat - ekAtmakatve hi sati pitRputrArimitratA na ghaTate, athavA ekatve hi khalvAtmanaH na sukhAdayaH saMghaTate sarvagatatvAt iha yatsarvvagataM na tat sukhAdiguNaM yathAkAzaM, evaM na vadhyate sarvagatatvAt iha yatsarvvagataM na tadvadhyate yathAkAzaM yacca badhyate na tatsarvagataM yathA devadattaH, evaM na mucyate na karttA na bhoktA na saMsArItyAdi, naikAtmakatve sukhI bahutaropaghAtIvA, iha yo bahutaropaghAto nAsau sukhI yathA sarvarogAvRtto aMgulyekadeze'rogaH, yatra sukhI nAsau bahutaropaghAto yatheSTavikalpaviSayasaMpadupeto devadattaH, na cAsau mukto bahutaropanibaMdhanAt, iha yo bahutaropanibandhanaH nAsau mukta iti vyapadizyate, na ca muktatvasukhamazrute yathA sarvAGgakIlito vimuktAGgulyekadezaH pumAn, yazca mukto nAsau bahutaropanibandhano, na ca svalpanibaMdhano yathA kIlitaH pumAn, svaparyanta [49] ekAtmavA dinaH / / 36 / / Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: NEL prata sUtrAMka ||1-27|| tajjIvataccharIrAH zrIsUtra nAhacUrNiH // 37 // dIpa anukrama [1-27] mAtrazarIracyApI jIvaH tatraiva taduNopalaMbhAt , iha yasya yatra guNopalaMbhaH sa tanmAtro dRSTaH, yazca yatrAsan na tasya tatra guNopalabdhiH yathA'gnerabhasi, uktA ekaatmvaadikaaH| idANi tajjIvatassarIravAdI, te bhaNaMti-patteyaM kasiNe aayaa0silogo||11|| patteyaM nAma pRthak pRthak ekaikaM zarIraM prati eka evAtmA bhavati, na hi sarva ekAtmakaM, kasiNo NAma zarIramAtra, natu zarIrAd vyatiricyate, yAlA nAma maMdabuddhayaH paMDitA buddhisaMpannA athavA paMDitA je etaM darisaNaM pavaNNA teSAM pratyekam ekaika AtmA | teSAM tu 'saMti pacA Na te saMti' saMtIti saMtyAtmAnaH, kevalaM tu sarIraM AtmA bhUtveha pretya na te yAMti, pretya nAma parabhavo,kathaM na hi sattA ubabAtikA vidyate, yatazcaivaM teNa"Nasthi puNNe va pAye vAsilogoM"|12zana hi kiMci tapodAnazIlaiH api AcaryamANaiH | puNyaM badhyate, hiMsAdhairvA pApaM,Nasthi logeito parati na vAstyanyo lokaH yatra puNyapApe uktarUpe syAtAM,kamAt-sarIrassa viNA seNaM viNAso hoti dehiNo, syAdetat-yadi puNyapApe na bhavataH tenAyamIzvaraH anIzvaro vA na vidyate, nanvekasmAdeva pASANAta | rudrAdipratimA kriyate pAdaprakSAlanazilA ca, na cAnayoH puNyapApe bhUH, evaM svabhAvAdeva Izvaro bhavatyanIzvaro vA, uktaM ca-"kaMTakassa |ca tIkSNatvaM, mayUrasya ca citrtaa| parNAnAM nIlatA svacchA, svabhAvena bhavaMti hi // 1 // teSAmuttaraM-vidyamAnakartRkamidaM zarIraM AdimatpratiniyatAkAratvAt , iha yadAdimat pratiniyatAkAraM ca tadvidyamAnakartRkaM dRSTaM yathA ghaTaH, yacca na vidyamAnakartRkaM na hi tadAdimat pratiniyatAkAraM ca yathAkAzaM, yatkartRkaM cedaM zarIraM sa jIvaH, tasmAdanya iti, zAdimadvizeSaNaM jaMbUdvIpAdilokasthasthitiniSedhArtha, vidyamAnAdhiSThAtRkAnIMdriyANiM karaNatvAt , iha yadyat karaNaM tadvidyamANAdhiSThAtRkaM dRSTaM yathA daMDAdayaH kulAlAdhiSThitAH, yaccAvidyamAnAdhiSThAtRkaM na tatkaraNaM yathA''kAzaM, yazcaipAmadhiSThAtA sa jIvastebhyo'rthAntaramiti, vidyamAnAdAtRkamidaM iMdriyaviSayakadambakaM NEELAMIDIARRAI [50] Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niryuktiH+cUrNiH) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [1], niryuktiH [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka sUtrakR cUrNiH // 1-27|| | 38 // dIpa anukrama [1-27] AdAnAdeyabhAvAt iha yatrAdAnAdeyabhAvastatra vidyamAnAdAdakatvaM dRSTaM yathA saMdezAyaH piMDayorayaskArAdAtukatA, yaccAvidyamAnAdADhakaM na tatrAdAnAdeyabhAvaH yathA''kAze, yazca viSayANAmindriyairAdAtA sa tebhyo'rthAntaramAtmeti, vidyamAnasvAmikamidaM zarIraM iMdriyAdibhogyatvAt iha yogyaM tadvidyamAnabhoktRkaM dRSTaM yathA''hAravastrAdi, yaccAvidyamAnabhoktRkaM na tadbhogyaM yathA kharaviSANaM, zarIrAdInAM bhoktA sa tebhyo'rthAntaramAtmeti, vidyamAnasvAmikamidaM indriyAdi saMghAtatvAt, yatsaMghAtAtmakaM tat vidya manasvAmikaM dRSTaM yathA gRhaM yaccAvidyamAnasvAmikaM tadasaMghAtAtmakaM yathA kharavipANaM, yazcaiSAM zarIrAdInAM svAmI sa temyo'rdhAntaramAtmeti yathA'yaM kartA adhiSThAtA dAtA bhoktA'rthI coktaH zarIrAdanyo jIvaH tathA caivodAhRtaM syAt-kulAlAdInAM mUrtimacasaMghAtAnityatvAdidarzanAdAtmanAmapi taddharmatA sA tairviruddhA prAyaH tacca na, saMsAriNaH khalvadoSAt, saMsAryavasthAyAmevAyaM sAdhyate, na muktAvasthAyAM, ayaM cAnAdikarmasaMtAno'pi nibaMdhanatvAt dravyaparyAyArthikanayAbhiprAyAcca taddharmApItyadoSaH, kiMca-yo'yaM jAtiramaraH saH avinaSTaH, ihArthataH tadanubhUtAnusmaraNAt, yo'nyadezakAlAnubhUtamarthamanusmarati so'vinaSTaze dRSTaH yathA bAlyakA le'nubhUtAnAM yajJadasaH atha manyase - janmAntaravinaSTo'pyanusmarati vijJAnasaMtAnAvasthAnAt ucyate, evamapi bhavAntarasadbhAvaH, sarva zarIrebhyazcAvijJAtasaMtAnArthAntaratA siddhA, avicchinnavijJAna saMtAnAtmakazcetyAtmeti zarIrAdarthAntarameva siddh| tathA ca viSNANaMtara bAlaNNANamiha NANabhAvAo / jaha cAlaNANaputraM juvaNANaM taMca dehahiyaM // 1 // paDhamo thaNAmilAso puvaM AhAra milsmaas| jaha saMpadAbhilAso sa puNvakAlA'NubhUtIto ||2|| so ya bhiNNo so ya dehahito, uktA hi tajjIvatacchArIravAdI / idANiM akArakavAdiNo bhaNNaMti - tepAmayaM pakSaH, kuSaM ca kAravaM ceva0 silogo // 13 // karotIti karttA, sa'svataMtraH karte' tikRtvA na vidyate, [51] tajjIvataccharIrA: // 38 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: akArakAsmaSaSTho prata sUtrAMka ||1-27|| zrIsUtrakR- vANiH 1 // 39 // dIpa anukrama [1-27] kAravaM cevatti na caitamanyaH kArayati viSNurIzvaro vA, samvaM kuvaMNa vijjatitti sarva sarvathA sarvatra sarvakAlaM ceti, athavA yadapi ca kiMcitkageti tathApi sarvakartA na bhavatItikRtvA akartA eva bhavati, evaM akArao appA, evam-anena prakAreNa yo'yamutaH,ege NAma sAMkhyAdayaH,je te tuvAdiNo evN0silogo||14||je tetti Nisotu visesaNe akartRvAdino lokyatvAt samyaktvalogo jJAnasaMyamaloko vA, athavA yo'bhipretalokaH paro'nyo vA sa teSAM nAsti, tena punaranabhipretalokameva tamAto te tamaM janti tama iti mithyAdarzanaM ajJAna yA tasmAt tamasaH tama eva yAMti, tamo hi dvedhA-dravye bhAve ca, dravye narakA tamaskAyaH kRSNarAjayakSa, bhAve mithyAdarzanaM ephendriyA vA, maMdA uktAH, AraMbhe dravye bhAve ca, dravye SaTkAyavadhaH bhAve hiMsAdipariNAmAt azubhasaMkappA, athavA moheNa pAuDA moho-ajJAnaM tena prAvRtAH-samAcchannAH, uktA: akaarkvaadinH| idANi AyacchaTTAphalavAdI / / 15 / / na saMti-vidyata iti tanmAtragrahaNaM mahatAH itipRthivyAdayaH,idhaci iha kupAkhaMDiloke,egesiti, Na samvesi,AhitA-vyAkhyAtAH, te tu acachaTThA puNa ege Ahu-paMcamahadbhUtiyaM marIraM marIrI chaTTho, ma ca AtmA lokazca zAzvataH, loko nAma pradhAnaH, samyaktvaM veti duhato teNa viNassaMti silogo||16|| duhato NAma ubhayato, AtmA pradhAnaM cAkSuSamacAkSuSa vA aihikAmuSmiko bAlokaH duhi teNa viNassaMtitti 'sa evaM AtmA na jAyate na mriyate kadAcita, nAyaM bhUtvA bhavitA na bhUyaH, abhijjho nityaH zAzvato'yaM purANo, na hanyate inyamAne zarIre, 'nainaM chindanti zastrANi, nainaM dahati pAvakaH / na cainaM kledayantyApo, na zoSayati mArutaH | // 1 // acchedyo'yamabhedyo'yamavikAryo'yamucyate / nityaH satatagaH sthANuracalo'yaM snaatnH||2|| na cotpadyate asaditi asatkAryaparigrahaH, maripaDe hi vidyate ghaTaH, savvevi mathA bhAvAH,sabve mahatAdayo vikArAH, niyati ma pradhAna, tAmAgatAH,sA kathaM phalavatI // 39 // [52] Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||1-27|| skandhavAdinaH dIpa BRETARIANSIDHATATS INDEPARATTISPATHungam umes, anukrama [1-27] bhavatIti, yatkaroti na tasya labhate phalaM AtmA, na phalavati prakRtiH, na phltiityrthH| paMca khaMdhe vadaMtege silogo||17|| taha khaMdhA ime-rUpaM vedanA vijJAnaM saMjJA saMskArAH,rUpaNato rUpaM,veyatIti vedanA,vijAnAtIti vijJAnaM,saMjAnAtIti saMjJA, zubhAzubhaM karma saMskurvantIti saMskArAH, te puNa khaNajoiNokSaNamAtraM yujjata iti parasparataH,na caitebhya AtmA'ntargato bhinno vA vidyate saMvedyasmaraNAprasaMgAdityAdi, tepAmuttaraM-aNNo aNaNNo NevAhu, kecidanyaM zarIrAdicchaMti kecidananya,zAkyAstu kecinna vAcya,tathA skandhamAtRkA hetumAtramAtmAnamicchanti bIjAMkuravat , ahetukaM zUnyavAdikAH hetupratyayasAmagrI pRthagbhAveSvasaMbhavAt , tena tenAbhilapyo hi bhAvaH, sarve svabhAvataH loke yAvatsaMjJAsAmagryameva dRzyate yasmAttasmAt saMti bhAvA:-bhAvAH saMti, nAsti sAmagrI, evaM jagadapi | kecidvetumat kecidahetumaditi, athavA hetumaditi viSNurIzvaro vA so utpAdaheturiti,ahetumanAma yeSAM svabhAvata eva utpadyate, tathA lokAyatikAnAM-"ka: kaMTakAnAM prakaroti taikSNyaM0 / anye trubate-puDhavI AU vAUya silogo||18|| kecid dhruvate-cattAri ghAtuNo rUvaM, etesiM uttaraM NijjuttIe paMcamahatavAdiNo Arambha kartha aphlvtitti| aagaarmaavsNtosilogo||19||ythaasvN etAni darzanAni prapannAH, te punaragAratve vA vasaMti araNye vA tApasAdayaH, pavvagA nAma vaNarattAdagasoyariyAdayo te savvevi etaM darisaNamAvaNNA savvadukkhA vimuJcati, tabbaNiyANaM ubAsagAvi sijhaMti AropagAvi aNAgamaNadhammiNo ya devA, tato caiva NivyaMti, sAMkhyAnAmapi gRhasthAH apavargamApnuvaMti, eyaM darisaNamiti evaM sakadarisaNaM vA jANi ya mokkhavAdidarisaNANi buttAI tAI pavaNNo savvadukkhANa muccaitti buttaM, tacca Na bhavati, kathaM te dazakuzalAtmake karmapakSe sthitA na nivvaMti, yamaniyamAtma ke vA sAMkhyAdayaH, tepAmarthana evottaraManeneva zlokena-AgAramAvasaMnA tu, AraNNA vAvi pabvagA / eyaM darisaNamAvaNNA, [53] Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [1], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 1-27] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||1-27|| dIpa anukrama [1-27] zrIsUtra HO samvadukkhANa muMcati // 1 // kiM cAnyata-teNAvi saMdhi nacANaM silogo||20||tnntti upAsakAnAmAkhyAjJAnena tripiTakajJAnena| niyativAda: tAnacUrNiH te dharmacidUravidvAMso bhavaMti, jAyate iti janAH, ye te tu vAdigo evaM ye yathA''diSTAH ete ca yAn vakSyAmaH, sarve na te oii||41|| tarA''hitA, oho dravye bhAve ca, dravyodhaH mamudraH, bhAvauSastu aSTaprakAraM karma yataH saMsAro bhavati, na te tasya utpAdakAvA AhitA-AkhyAtAH, saMsAre ceva saMsaran mohamupacinoti, tasyApyapArakaH, tato garbhajanmaduHkhamArANi saMsAracakavAlaMmi. | silogo||26|| evamasmin saMsAracakavAle bhramantavakavad bhramamANA ubAvayaM NiyacchaMtA ucAI-utkRSTAni avayAI-nIcAni | majjhi yANi dukkhAI tAI ahigacchati, ahavA uccAvacamanekaprakAraM, saMsArazcAnekaprakAraH, taM niyacchatA gambhamesatarNataso gambhotirikkhajoNiyamaNussesu gambhAo jammaM ee mArgajaNA taM gabhaM esaMti aNaMtasotti-aNaMtakhutto, athavA uccAvayamiti nAnA| prakAra kammaM taM NiyacchatA te dupayA garbhajanmamaraNAni duHkhAnyanubhavaMti, tAni tu na ekazaH, anaMtazaH, anAdIyaM anavadaggaM dIha maddhaM cAurantasaMsArakatAraM aNupariyati, iti parisamAptI, bemitti bhagavaMtAdezAd pravImi, na svecyA iti / samayassa paDhamo | uso smmtto|| vitiyauddesayAmisaMbaMdho sa eva sUttakaDasuttakaDaaviyoge'nuvartate sa eva ca samayaparUvaNAdhiyAro bar3hae, te parasamayA | yathA svaM svaM pakSaM saMkSepataH prarUpya pratyutsRSTAH tadAstApAyAzca uktAH, jahA gambhamesatarNatasosi, NANAvidhAbhiggahamicchAdiTThIsu vANijamANesu ayamavi abhiggahitamicchAdiDivikappo vaNijjati. tassa ime cattAri atyAdhikArA, taMjahA-vitie NiyativAta atyAdhiyAro 1 aNNANavAdI 2 NANavAdI 3 mikkhusamayAhiyAro jesi caubdhidhaM kammaM cayaM Na gacchatitti, etehiM cauhi asya pRSThe prathama adhyayanasya davitIya uddezakasya Arambha: [54] Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [2], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 28-59] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata niyativAda: sUtrAMka patrakacUrNiH 42 // / ||28 59|| dIpa anukrama [28-59] MILARIHASAHISHESH ARELIERail saMsiyA ganbhamesaMtaNaMtasoti tadAdINi ya dukkhANi pAvaMti, ityatastaM nAzrayIta, tattha tAvaNiyatIvAdasamayaparUvaNasthamidamapadi- zyate / AghAyaM puNa egesiM0 silogo||28|| AghAtaM NAma AkhyAtaM, punarvizeSaNe, kiM viseseti ?, pUrvasamayebhyo vizeSayati niyativAdamapi, iti asmilloke samayadhikAre vA ekeSAM, na sarveSAM, upapannAstAsu matisu 'pRthak iti pRthak pRthak na tvekAtmakatvaM jIvotti vA egahu~, vedayaMtA gANAvidhesu ThANesu pRthak NANAvidhANi suhRdukkhANi aNubhavaMti, te ca tebhyo nAnAvidhebhyo duHkhasthAnebhyazca lupyate anubhavaMta ityarthaH, yena ca te dukkhena lupyate tanneyaM / NataM sayaMkaDaM duv0silogo||29||yen niyatiH karoti teNa tApaNNa taM sayaMkaDaM dukkhaM, na purupakArakRtamityarthaH, yat svayaMkRtaM na bhavati ityato Na aNNakaDaM ca NaM, anyena kRtaM aNNakaDaM, ca pUraNe, anyanAmApuruSastadubhayakRtamapi na bhavati, na vA'kRtaM tatkathaM 1, ucyate-suhaM vA yadivA duI anugrahopaghAtalakSaNe sukhadukkhe seddhasiddhiH-nirvANamityarthaH, itazca jIvAzrayA sarve niyatIkRtAH, na vIrya puruSakAro'sti sarvamahenutaH pravartata iti, epANiyativAdidiTThI, akaMmikANaM ca kAlavAdINaM ca diTThI Na sayaMkaDaM Na aNNehi silogo||30||nniy tIsabhAvamettamevedaM saMgayaM tahA tesiM saMgatiyaM NAma sahagataM saMyuktamityarthaH, athavA'syAtmanaH nityaM saMgatANi iti, saMgateridaM saMgatiyaM bhavaMti, saMgateyaM hitaM saMgatikaM bhavati, tahA tesiMti jeNa jahA bhavitavyaM Na taM bhavati aNNahA, iheti iha loke niyativAdadarzane vA, egesiM, Na sabvesi, AhitamAkhyAtaM, na tu niyativAdiyo, evametAI jaMpaMtA silogo||3shaaevmvdhaarnne, kAni?, etAni kudarzanAni tAni saddahaMtA, niyaivAyaM akarmAdi AkarmimakA ahavA parUvei niyayavAdadarzanaM vA paMDivAdiNo vAlAsteSAM paMDitavAdiNo apaMDitAH paMDitapratijJAH, te hi NiyatANiyataM saMtaM je jahA kaDA kammA te tahA ceva NiyameNa vediaMtitti evaM HAPAISE // 42 // [55] Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [2], niyukti : [1-35], mUlaM [gAthA 28-59] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka // 2859|| zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 43 // dIpa anukrama [28-59] niyativAdaH | niyataM, taMjahA NiruvakamAya devaNeratiyaci, aNiyataM sovakamAyuti, etaM NiyatApiyataM saMta sadbhutaM ayANamANA abuddhi0 abuddhikA: 100 maMdamedhasa ityarthaH, te amedhasa evametaM ayANatA, evamege tu pAsatthA silogo||32|| evamavadhAraNe, na jANatA ajANatA | vipragajjhitA te naiva svayaM vikalpitamithyAdarzanAminiveze Asajja tAIvA sakarmamistandhIbhUtA lajanIyenApi na lajjate ityarthaH, evaM puvuTTitA evaM nAma yadyapyabhigRhya tAni nAnAvidhAni bAlatapAMsi sve sve darzane yathoktamupAsthitA gurvAdivinayayuktAH sarvaprakAreNa yathoktajJAnAnmatito visIdati tathApyAtmAnaM na saMsArAdvimocayaMti, uktaMca-mithyASTiravRttasthaH0, svAta-kathaM tena saMsArapAragA bhavaMti ?, mithyAdarzanenopahatatvAt , dRSTAntaH, javiNo migA jahA. silogo||33sh|jb eSAM vidyata iti javinaH, keca te ?-mRgA parigRhyante, saMtagrahaNA NirupahatazarIrAvasthAH akSINaparAkramAH, paritanyata iti paritAnaH vAguretyarthaH, tajijatA vAritA, grahatA ityarthaH, na zakyametat paritAnaM-nissatu, sA ca egato vAgurAH ekato hastyazvapadAtiyatI yathA hi bhayato se nazyati | ekataH pAzakUTopagA yathA vibhAgazaH nityatrastAH, tatra te mRgAH svajAtyAdibhiH paritruTyamAnA maraNabhayodvignA azaMkitAI saMkaMti, syAt-kiM zaGkanIya kiM neti, ucyate-paritANiyANi saMketA silogo // 34 // sarvataH paritanitAni yAni vA tAni punaH vajjhapotarajjumayAni, tAnyazaGkanIyAH parizakSitAH, ta evaM varAkAH aNNANabhayasaMviggA ajJAnabhayacA, tata evaM na jAnate-yathaimA vAgurA | durladhA na adhaH zakyateti kartuM, te tataste jJAnAbhAvena saMbimgA tahiM tarhi saMpalinti aNukUDilehi aNNapAsehiM aNNapAsehi, athavA ekataH pAzahastAH vyAdhAH egato vAgurA tanmadhye saMpralIyaMto pramanto ityarthaH, yAvadddhA mAritA vA, satepAmajJAnadopaH, te puNa avataM pavejja bejhaM baMdheja padapAsato, padaM pAsayatIti padapAza:-kUDaH upako yA, paThyate ca-muneja padapAsAo, baMdhaghAta- 1143 // [56] Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [2], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 28-59] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: niyativAda: prata sUtrAMka // 28 59|| | mAraNAni, taM ca maMde Na pehatI(ti)sa bhAvamandaH na prekSati taM sa evaM carAkaH, appA'hitapaNANo silogo||36||vismN NAma | kUTaiH pAzopagaiH AkIrNa taM dvAraM taM visamaM samaMvA teNa gataH upAgataH se baddhe payapAsehiM 'seti sa mRgaH vadhyate sa vadhyaH padaM pAzayatIti padapAzaH sa ca kUTa: upago vA, tattheti tehiM pAsAdiehi baddhe, ghaMta ghAtakaH ghAtaka evAMtaSpaMtaH yAtanAmeva sa karotIti ghaMtaH niyatamadhikaM vA ghetaM gacchati niyacchati / evaM tu samaNA ege silogo||37||evmvdhaarnne tuvizeSaNe nigranthatvAtiriktA eke na sarve, ke ca te?, niyativAdinaH, je ya aNNe NANAvidhadihiNo,micchAdivitti viparItagrAhiNAH aNAriyati NANadaMsaNacarittaaNAriyA te asaMkaNijjAI saMketA, gANadasaNacarittAI asaMkaNijjAI tAI anye jIvabahutvAdibhiH padairnAtra zakyate ahiMsA niSpAdayitumiti saMkaMti-Na saddahaMti, saMkitAI kudaMsaNAI tAI asaMkiNo sahati pattiyaMti, syAtki zaMkanIyaM ki neti ? ucyate-dhammapaNNavaNA jA tu0 silogo||38yaavaan kazcina jJeyadharmaH samavena prajJApyate sA dharmaprajJApanA, ahavA duvidho dhammo-sutadhammo carittadhammo ya, dasavidho ca samaNadhammo AgAramaNAgAriodhammo, sajeNa paNNavijaisa dhammapaNNavaNA etI, sesaM kaMThaya, vajjhatti dukkhaM kajati, ahavA Na saddahati, ahayA kimevaM Na vatti vA saMkaMti, pRthivyAdijIvatvaM zaMkitaM, mUDhA ajJAnena-darzanamohena AraMbhAya Na saMkaMti, davAraMbhe bhAvAraMbhe ya vadaMti kupAsaMDiNo, tameva AraMbhaM bahu mannati, aviyattA NAma avyaktAH, NAraMbhAdisu dosesu visesitabuddhayaH, akovitA avipazcita ityarthaH, miccha ttakaDadoseNa sanbhUtaM NiggaMdhaM padayaM Na saMketi-Na bujhaMti, syAd buddhiHyathA mRgAH pAzatraddhAH pracurataNodakAt vanavAsasukhA vyavaMte evaM mithyAdRSTayaH, kutaH cyavante ?, ucyate-sabappagaM viukkassa0 silogo||39|| sarvatrAtmA yasya sa bhavati sarvAtmakA, athavA je bhAvakasAyadosA te'vi sacce lome saMbhavaMtIti sabappagaM, uktaM ca dIpa anukrama [28-59] Pim TIST DRUM // 44 // [57] Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 28 59|| dIpa anukrama [ 28-59] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 2 ], niryukti: [ 1-35 ], mUlaM [gAthA 28-59 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtraka tAGgacUrNi / / 45 / / "lobho sabbaviNAsao0 "vividhaM jAtyAdibhirmadasthAnairAtmAnaM ukassatti, nUmaM gahanamityarthaH, dantraNUmaM duggaM appamAsaM vA bhAjaNU maM mAyA, ee tiNNivi kasAyA, vividhaiH prakArai ghuNiya vidhuNiya, kiMca appattiyaM NAma rusiyabvaM tadapi appattiyaM, akamprese sAdhau ammaMse, emiH sarvairvighRNitai akammaMso bhavati, na vA'sya bAlabuddhiNo appattiyaM-akarmatvaM bhavati, siddhatvamityarthaH, ahavA appattiyaM koho, teNa jajhyA akrammaMse bhavati, aMsagrahaNaM tiSNi 2 kasAye sese kAUNa khaveti, evaM semANivi kammANi khavettA jIvo akammaMso bhavati, taM puNa sammadaMsaNacaritAo viNaehi kharveti Na micchAdaMsaNa annANa'viratI hiM, etamahaM mie cuteti jo miyadito bhaNito yathA mRgaH pAzaM pratyabhisarpan pracuratRNodakagocarAt svairapracArAta vanasukhAd bhraSTaH mRtyumukhameti evaM te vi NiyativAdiNo je te taM (enaM) NAbhijANaMti0 silogo // 40 // kaMThatho, NiyativAdo gato / idANi aNNAniyavAdidarisaNaMaNNANakato kammocayo bhavati tatpratiSedhArthamapadizyate mAhaNA samaNA ege silogo // 41 // mAhaNA nAma dhIyArA, samaNA samaNA eva, eMge NAma NaM sabve, jo aSNANiyavAdI, ahavA amhaMtaNae motRRNa te savvevi appaNo sapakkhaM pasaMsaMtA maNaMti, sabalogaMsi je pANA Na te jANaMti kaMcaNaM asmAnmuktvA sarvaloke'pi vAdinaH sarvaprANabhRto vA be'smaddarzanavyatiriktA Na te jANaMti saMsAraM mokkhaM vA, te hi micchAdiTTiNo sadbhAvayuddhyApi yathA svAn 2 kusamayAn prarUparyaMtaH te tatra sadbhAvaM vadaMti dRSTAntaH- mila| kkhU amilakkhussa0 silogo // 42 // yathA kazvinmlecchayuvA kenacid vidvadvargeNAcAryeNa pathi gRhe vA'padISTaH putra ! kutaH Agasyate ?,Na hetuM se viyANAtitti dUvaco'bhihitaM dRSTimukhaprasAdAdibhirAkAraiH parizuddhAkAraM jJAtvA kiMtu tameva bhASitaM pratyanubhASate, athavA | pRSTaH kiMcita pRcchatAM so'pi tathaivAha, AryakumArako vA pitrApadiSTaH-maNa putra ! siddhaM, eSa dRSTAntaH, evamaNNANiyA nANaM [58] ajJAnikA // 45 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 28 59|| dIpa anukrama [ 28-59] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2], niryuktiH [1-35], mUlaM [ gAthA 28-59 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sUtrakR kapUNiH 46 // silogo // 43 // evamavadhAraNe, nizrayArthoM nAma yathA bhAvo'vasthitaH taha AtmAdipadArthAn darzayato'pyanyeSAM acitrakalAbhijJA iva na sadbhAvAttAvaditi, tadevodAharaNaM milakkhubba abo dhie, abodhirajJAnamityarthaH, sa evaM teSAM aNNANiyANa vImaMsA0 kilogo' ||44 // saMzayaH saMdeho vitarkaH oha vImaMsetyanarthAntaraM teSAM hi asarvajJatvAda sau vImaMsA pratyakSeSvapi na cet pRthivyAdiSu saMdihyate kiM punarAtmAdiSu apratyakSeSu ?, tadevaM sA vImaMsA, iha nizcayajJAnena niyacchati na yuJjate na ghaTata ityarthaH, sa evaM saMdigdhamatistAvadAtmAnamapi na zaknoti pratyayayituM kutastarhi paraM 1, saMsArato vA samuddhartuM 1, evaM te micchAdiDigo tadupadiSTaM vA micchAdaMsaNaM paMDivaJjati, udAharaNaM-vaNe mUDho jahA jaMtU. silogo ||45|| jahA koi mahati vaNe disAmUDheNa bhaNNati-bhrAtaH ! katarasyAM dizi pATaliputra miti, tenApadazyate-ahaM tatra nayAmIti, tato so teNa saha paTTito, tau hi mUDhAnugAminau duhato vi akovitA, duhato NAma tAveva dvau athavA ubhayAviNa yANaMti kuto gamyate Agamyate vA ? kiM vA gatamavaziSTaM vA 1, akoviyA NAma ayANagA, tibbaM soyaM NiyacchaMti, tIvraM nAma atyarthaM parvatAsmasaritkaMdarAvRkSagulmalatAdinA gahanaM, sravaMti teneti zrotaM bhayadvAramityarthaH, niyattamaniyattaM vA gacchati niyacchaMti, athavA khaMdhAvAreNa mahAsatthavAheNa koi aggimadesao gahito, so ya disAmUDhatAe aNNato ger3a, tattha te majjhimapacchimA te jANaMti, aggimagA Na jANaMti paMthamiti, te'vi mUDhA sugAyA, duhato disAmUDhadito / idANiM aMdhadito bhaNNatiaMdhe aMdha pahaM Neti0 silogo // 46 // jahA koI aMdho addhANaDDANe ca kaMci aMdhaM mattaM vA sametya nIti-ahaM te abhirUcitaM gAmaM nagaraM vA mitti teNa saha paTTito gacchati dUramadvANaMti, nAsau jANAti, yatra vastavyaM yAtavyaM vA ityatra tasya tadaparimANameva adhvAnamityato dUrAdhvAnaM, aDavA jao aMdha jaMto sa evaM patheNaM patthitoci kSaNAntaraM pAdasparzena gatvA utpathamApadyate yatra vinAzaM [59] ajJAnikAH // 46 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [2], niyukti : [1-35], mUlaM [gAthA 28-59] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: jAgacUrNiH prata | sUtrAMka // 28 59|| zrImatrakA prApnute prapAtakaMTakAdizvApadAdibhyaH, athavA yadRcchayA paMthAnamevAnupatati, athavA acalaehiM bahuge hi diTuMto-buggAhetUNa acca ajJAnikA layA pabvayaM parIyaMcAveUNa aggilaM pacchillayassa lAuM mutto, te'vi icchitavyaM vayaM bhUmi vaccAmotti tattheva bhamaMti, sa sataM caiva // 47 // Avaje uppa, jaMtUghuNAkSaravat ,ete diTThatA davadisAmUDheNa vuttA anniyyvRttii,tssmvtaar:-evmegenniyaayhosilogo||47|| | evamavadhAraNe, ege Na savve, bhAvadisAmUdA bhavavAyasAH, niyato nAma mokSaH, niyato nitya ityarthaH, vayameva dhArAdhakAH nAnye, te evaMpratijJA api dhammamAvaje'piH saMbhAvane, mUlapAThastu adhammamAvaje, aduvA NAma smaraNArthameva, apyevaM adharmamApadyate, | yathA zAkyA AraMbhapravRttAH dharmAyosthitA adharmameva Apadyate, ye'pi ca kaSTatapaHpravRttAH AjIvikAdayaH te'pi dharma adharmA| nuvandhanaM prApya punarapi gozAlavatsaMsArAca bhavaMti, Na te savvujjurga vae, savvujjugo NAma saMjamo sarvato RjuH akuTilaH niruVA padhaH na kasyAMcidavasthAyAM akalpAnujJAnamalino bhavatIti, punarapi vizeSopalaMbhAt sa evArthaH upasaMhiyate-evamege vitkaahiN| | silogo||48|| ukto hi silogo,uktaM hi-"puccabhapitaM tujaM bhaSNatI tattha kAraNaM asthi / paDisehamaNuSNAkaraNaheuvisesovalaMbhovA | // 1 // athavA dvau dRSTAntAvRktI,upasaMhArAvapi dvAveva,evamavadhAraNe,ete iti ye uktAH,paraM tatra tIrthakarA vitarkA mImAMsetyanAntaraM, evaM svAditi, te tu nAnyaM paryupAsitavantaH, anye nAma ye chadmasthalokAduttIrNAH sarvajJAH sarvadarzinaH tAnupAsya apaNo ya vitakAhiM cazabdAdanyamateca,yathA byAsaH-amukena RSiNA evamuktamiti,hAsamAnayaMti, yathA kaNAdo'pi mahezvaraM kiMcid ArAdhya tatprasAdapUtamanAH vaizepikamakarot , etairAtmavitakaH paropadezazca yathAkhaM ayamasinmArgaH RjuH, arijunA zeSAH praduSTamatayo durmtyH|| evaM takAe sArdhetA silogo|| 49 / / evamavadhAraNe khamativitarkAmiH, sAdhayaMto yojayantaH kalpayanta ityarthaH, dharmoM dIpa anukrama [28-59] // 47 EMAI [60] Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 28 59|| dIpa anukrama [ 28-59] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 2 ], niryukti: [ 1-35 ], mUlaM [gAthA 28-59 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtracUrNi // 48 // bauddhakhaMDarna nAma yathA dravya paryAya vastubhAvAvasthAnaM, viparIto'dharmma iti, athavA kAraNe kAryavadupacAraM kRtvApadizyate- saMsAraduHkhakAraNamadharmaH) tatra kovidA dharmAdharmako vidA asaMbuddhA ityarthaH, duHkhaM geti duHkhaM saMsAro taM nAtivarttate na uttaratItyarthaH, athavA kAraNe kAryavadupacAraM kRtvA'padizyate saMsAraduHkhakAraNamadharmmaH dito sauNipaMjaraM, yathA zukako kilAmadanazalAkA dravyapaMjaraM nAtivarttate, evamime paratitthiyA dukkhavimokkhakAraNaM bhAvapaMjaraM nAtivarttate, ciuTTaMti troTayaMti ativartante vA ta evaM parataMtrAH - sayaM sayaM |pasaMsaMtA0 silogo // 50 // khaM khaM nAmAtmIyaM 2 prazaMsaMtaH stuvaMtaH khyApayantaH idamevaikaM satyamiti, nAnyaM, na tAni gardanti, pareSAM vacanAni prakaTIkurvati, evaM te parasparaviruddhadarzanAH kusamaya tIrthakarAH mumukSavo'pi na saMsArapaMjaramativarttate, ye'pyanye tato'zritAste'pi, yathA je u tattha viussaMti, viseSeNa ussaMti- idamevaikaM taccamiti vizeSeNa udghoSayaMti gavyeNa ussaMtIti, te saMsArato viussaMti / aNNANiyA vAdI parisamattA / idANIM yatkarmma caturvidhaM cayaM Na gacchatittiNijjuttIe buttaM zAkyAnAM tatprarUpaNArthamapadizyate athAvaraM parikvAya0 silogo // 51 // athetyayaM nipAtaH pUrvaprakRtApekSastebhyaH samayebhyaH prakRtebhyaH atha idamaparaM pUrvamAkhyAtaM ukkhAyaM, ta evaM bravate gaMgA vAlukAsamA hi buddhAH, taiH pUrvamevedamAkhyAtaM, athavA purAkhyAtamiti pUrveSu mithyAdarzanaprakRteSvA khyAtaM, | athavA prakhyAtaM kriyA karmetyanarthAntaraM, karmmavAdidarzanamityarthaH, dhigataM vIbhatsaM vA darzanamazobhanamityarthaH, kammacintA NAma yathA yena yasya yeSu ca hetuSu pravarttamAnasya karmma badhyate tato karmmaciMtAvaH pranaSTaH, athavA atikammabhIrutvAttaiH kammazravAH kecididaM abandhatvAyApadiSTAstatteSAM kudarzanaM duHkhakhaMdhavivarddhanaM karmmasamUhavarddhanamityarthaH teSAM hi avijJAnopacitaM IryApathaM svaprAMtikaM ca karmma cayaM na yAtItyataste karmmaciMtApaNA, syAt kathaM punarupacIyate ?, ucyate, yadi sabhyazca bhavati satrasaMjJA ca saMcitya jIvitAt // 48 // [61] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 28 59|| dIpa anukrama [ 28-59] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [2], niryukti: [1-35], mUlaM [gAthA 28-59 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : | pUtidoSAH zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 49 // vyaparopaNaM prANAtipAtaH, atra bhaGgAzratvAraH jIvo jIvasaNNA ya, prathame bhaGge baMdhaH, triSvabandhaH, athavA saccazca bhavati 1 sasaMjJA vAra | saMcitya saMcitya 3 jIvitAd vyaparopaNaM4, catusu padesu solasa bhaMgA, paDhame baMdho sesesu abaMdho, athavA jANaM kAraNa'NA uhiM0 silogo // 52 // jAnAnaH sacvaM yadi kAyeNa NAudRti, kAuTTaNaM nAma jighAMsikA utthAnaM hatthapadAdivyApAro, sa etramaNAuTTamANo jaci hiMsati tahAvi abaMdhago, aho jaMca hiMsatitti mAtA prasuptA putraM mArayati, svanena mukhamAvRtyAnyatareNa vA gAtreNa, athavA sa eva aho bAlako yadA pipIlikAdIn saccAn ghAtayati, mAtApitarau kiMcidavacanaM bravIti, na cAsya kammoMzcayo bhavati, yadyapi ca kazcidbhavati sa tadyathA'smAkamIryApathaM tathA puTTho vedeti paraM puTTho NAma spRSTamAtra evaM taM karma vedati, muMcatItyarthaH, avyaktaM nAma sUkSma taMtubaMdhanavat zIghrameva chidyate, saha avadhena sAvadyaM, athavA jAnaMtitti SaDabhijJasya buddhasya hiMsato'pi yat badhyate, kAraNa NaM Auhatitti svamAnte ghAtayannapi saccaM na kAyena Auchati, na samArabhate ityarthaH, abuDo nAma alpabuddhIndriyo bAlaH, so hiMsAdikarmmasu varttamAno'pi abaMdhaka eva, athavA abuddho bAlaH ajJazca pathi varttate, na ca pathyuSayuktaH, asAvapi avudhyamAno yAni saccAni vyApAdayati, nAnayoH pApocayo bhavati, puTTho vedeti paraM, etAni cauro varjayitvA yo'nyaH sa spRSTaH karmaNA bhavati, vadhyeta ityarthaH, taM NiyamA vedayati, catubhya bandhahetubhyaH parata ityarthaH tacAvyaktaM sAvadyaM, amUrttamityarthaH, athavA vyaktaM teSAM trikoTI zuddhaM mAMsamapi bhakSyaM anyathA tvabhakSyamityato vyaktaM syAt, kathaM pApaM madhyate 1, ucyate-saMtime tayo AdANA0 silogo // 53 // saMtIti vidyate, AdAnaM prasUtirAzrayo vA yaiH kriyate pApaM karmma, taM ca amikammAya pesAyA, abhimukhaM kramya abhikramya svayaM ghAtayatvetyarthaH preSyanAma anyaH kArayitvA itaM hanyamAnaM yA manasA'nujAnaMti / ete tu tato AdAnA0 silogo // 54 // [62] / / 49 / / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [2], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 28-59] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: pUtidoSAH prata sUtrAMka // 28 zrIstrakatAGgacUrNiH // 50 // Parineeti 59|| dIpa punbaddhaM kaMThayaM, evaM bhAvaNAsuddhIe, bhAvayati tAM bhAvyate vA'nayeti bhAvanA, zuddhirnAma nAtra vicikitsAmutpAdayaMti, kiMca-evaM tasya bhAvanAzuddhAtmanaH trikoTIzuddhabhojinaH yadyapi kazcit puttaM pitA samArambha silogo||55|| api padArthasaMbhavane hi,uktaM hiprANinaH priyatarAH putrAH, tena putramapi tAvatsamArabhya, samAraMbho nAma vikrIyAyAmArabdhatvAt , mAMsena vA dravyeNa vA, kimaMga paraputraM zUkaraM vA chagalaM vA?,AhArArtha kuryAdbhaktaM bhikkhUNaM, asaMjatoNAma bhikkhuvyatiriktaH, sa punarupAsako'nyo vA, taM ca bhikSuH trikodizuddhaM bhuMjAno yo medhAvI kammuNA Novalippati, tatrodAharaNaM-upAsikAyAH bhikSuH pAhuNaogato, tAe lAvago mAreUNa uvakkhaDitA tassa diyo, gharasAmipucchA aho NivikhaNi(kiva)tti, tAhe teNa bhivakhuNA kRtakazca kRtaH, mA, kappareNa hastAbhyAM gRhItvA svedaya imegArAniti, tvameva dAse, nAhaM, evaM matkRte ghAtaka eva vadhyate, nAhaM,epAmucaraM-maNasAje paussaMti silogo||56|| pUrva hi sanveSu nighRNatotpadyate pazcAdapadizyate-yaH paraH jIvavahaM karoti na tatra doSo'stIti, te hi puNyakAmakAH mAturapi stanaM chicA tebhyo dadati, apraduSTA api manasA duSTAH eva mantavyAH, ya uddezakakRtaM bhuMjate, evaM te saMghabhaktAdiSu, matsyAyiteSu ca mUchitAnAM grAmAdivyApAreSu ca nityAbhiniviSTAnAM kuzalacittaM na vidyate, azobhanaM cittaM vyAkulaM vA, tadacittameva yathA azIlavati, loke'pi dRSTaM vyAkulacittANaM bhavati avicittattaM, evaM teSAM sAvadyayogeSu vartamAnAnAM aNavajaM-anayaM(ha)tesina,na ItyatItyanahaM mAstItyarthaH, kA tahiM bhAvanA?, na teSAmanavadyayogo'sti, nityameva hi te asaMvuDacAriNo baMdhahetupu varttate, asaMvRtatvAt , te hi tatpradopanisavamAtsaryAdiSvAzravadvAreSu yathAsvaM vartamAnAH tadanurUpameva ca yathApariNAmaM kammaM caMdhati, danvasaMvuDA pAvasiyAlacaurAdayaH, bhAvasaMvuDA sAdhavaH, saMvRtacAriNo nAma saMvataH saMyamopakramaH, taccaraNazIlaH saMvRtacArI / icetAhi dihIhi silogo // 57 // iti anukrama [28-59] EPTEASERAHISHTRATES // 50 // [63] Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [2], niyukti : [1-35], mUlaM [gAthA 28-59] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka // 28 59|| arumiliTATANT zrIsUtrakathA | upapradarzane, etAhiti ihAdhyAye yA apadiSTA niyatikAdyAH, sAtAgAravo nAma zarIrasukhaM tatra niHsRtAH, ajhopavaNNA ityarthaH, mApUtidoSAH tAGgacUrNiH | hiyaMti maNNamANo-evamasmAkaM hitaM bhaviSyatIti sukhAni eva-ahitameva sevate, athavA asminnarthe'yaM dRSTAntaH-jahA AsAviNiM // 51 // | NAvaM silogo / / 58|| AzravatItyAzraviNI akatakaTTA puSaNakoTThA vA, jAtyandhagrahaNaM nAsau nAvo mukhaM pRSThaM vA jAnAti, yo | vA abakapatrAderupakaraNasya yathopayogaH, sa evamicchannapi pAraM samudrapAraM vA, aMtarA viSIdati, saba ca eva hivate, nimajjate vA, sohaNichiddapi Na sakei vajiuM teSu, kimaMga puNa sayachidaM, esa dito, upasaMhAro eso-evaM tu samaNA ege silogo||59|| | evam-anena prakAreNa, turvizeSaNe, asmAna mukyA micchAdiTThI aNAriyA NAma caritANAriyA aNAriyANi vA kammANi kurvati te | saMsArapAramicchati saMsAre ca aNupariyati,aviNAma so jAtiaMdho devatApabhAveNa vA aNNeNa vA kei uttArijjeja,Na ya micchAdiTThI saMsArAduttaraMti / bitio uddesio sammattI 1-2 // samayAdhikAro'nuvartata eva,tatra prathame dvitIye ca kudRSTidoSA abhihitAH, tRtIye teSAmevAcAradoSA abhidhIyate, atha dvitIyAvasAne sUtraM-'puttaM pitA samArambha AhAradumasaMjate' AcAradopa uktaH, ihApi sa eyAcAradoSo'bhidhIyate,dRSTidoSAzca teSAmeva terAsigavatvaM ca bhaNihitti,ityato'padizyate-jaM kiMci u puutiikddN0silogo||6|| yaditi aNidihissa Nideso, kiMciditi yadAhArimaM uvadhijAtaM vA, pUtigrahaNAdAdhAkApi gRhItaM, AdhArmika eva hi pUrti, | yadapi ca tadavayavo'pi, na vartate kathaM tarhi AdhAkarma ?, tadgrahaNAca sarvA avizodhikoTi gRhItA 'egagrahaNe gahaNaMtikAuM tajAti| yANa savvesiM' tiNi visohikoTIvi gahitA, zraddhA asyAstIti zrAddhI, AgacchaMtItyAgaMtukAH, taiH shraaddhairaagNtukaannuprekssy-| pratItya upakkhaDiyaM, athavA saDitti je egano vasaMti te uddizya kRtaM, tat pUrvapazcimAnAM AgaMtuko'pi yadi sahassaMtarakaDaM bhuMje, // 51 // dIpa anukrama [28-59] asya pRSThe prathama adhyayanasya tRtIya uddezakasya Arambha: [64] Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [3], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 60-75] (02) pUtidoSAH zrImatratAGgacUrNiH // 52 // prata sUtrAMka // 60 EM 75|| ATERIAL dupakkhaM NAma pakSau dvau sevate, tadyathA-gRhitvaM pravrajyAMca, amhaMtaNovi jo asuddhaM bhuMjati sovi dupakkhaM sevati, kathaM ?, dabbo liMga bhAtrao asaMjato, evaM te pratrajitA api bhUtvA AdhAkAdibhojane gRhasthA eva sNpdyte| tameva avijANatosilogo // 6 // tamiti Niddeze, yathoddiSTa meva tadarthaM, evamanena prakAreNA mUlaguNe uttaraguNe tadupaghAtaM ca ayANatA, avizuddhabhogadosega jahA 'AhAkammaNNA bhaMte ! bhujamANe kiM pakareti kiM ciNAti0, visamA NAma baMdhamokkhA kammabaMdhovi visamo, ekeka kaMmamaNegapagAraM aNegehiM ca pagArehiM bajjhate ato visamaMti, akovikA asaMbuddhA ityarthaH, te ayANagA pratyutpannagRddhAH anAgatadoSadArzanAt AdhAkAdimidopaiH karmabaddhA saMsAre duHkhamApnuvaMti,macchA vesAliyA ceva vizAlaH samudraH vizAle bhavAH vaizAlikA:bRhatpramANAH athavA vizAlakAH vaizAlikAH, paThyate ca 'macche veyAlie ceva' vaitAlI kUlamiSyate, loke siddhameva tadabhidhAnaM, yathA pUrvA vaitAlI dakSiNA'paroreti sAmudrakUlodbhavo, sa vaizAliko vaitAlIkUlo vA matsyaH sAmudrakairvA viprahArairmatsyaizvAnyairvRhadbhinaM cAdhyate sa kathaMci devatAto nirupasargAniSkaMTakAtsamudravelayA nisRSTakAyaH yato, rUDha iva pumAn paraprayogena anUdyamAnaH sudUramana pahRtAH udagassa abhiAgametti udagasya abhyAgamo nAma samudrAnnissaraNaM, kecittu punaH pravezaH, sa evaM zarIrasukhAya ajJAnAt , sUtrApAyAt / udagassappabhAvena silogo|| 62 / / appabhAvo nAma udagassa alpabhAvaH, pratyAvRtte udage zuSkA eva vAlukA saMvRttAH paMko vA, athavA appasvabhAvaH appabhAva, stoka ityarthaH, sa ca mahAkAyatvAt na tatra zakroti, na parivartamAno vA nadImukhe lagyate, evaM appakAo vighAtayatI ghanaghAtena vA, ghAtaM karotIti ghaMtaH, akarma ca karmakatetikRtvA'padizyate-khayameva asau ghAtAra eti prAmotItyarthaH, athavA gheto NAma maccU taM maccumeti, kaiH?, ucyate-DhaMkehi ya kaMkehi y0silogo||62|| pacchaddhaM, ete cAnye dIpa MACHAR anukrama [60-75] [65] Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||60 75|| dIpa anukrama [60-75] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [3], niryukti: [1-35], mUlaM [gAthA 60-75 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : AMA zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 53 // AmipAzinaH zRgAlipakSimanuSyamArjArAdayaH kappaMti tatraiva yadRcchayAvi, kecitpunaH vIcamAsAdya varddhamAne codake samudrameva | vizaMti, duhiti taistIkSNatuNDaiH pizitAzibhirasyamAnAstIvaM duHkhamanubhavato aha (i) duhasahA maraMti, esa diDaMto, evaM tu samaNA ege0 silogo // 63 // evamanena prakAreNa varttamAnameva jihvAsukhamicchaMti, aSNautthiyA pAsatyAdayo vA ege, samudramuttarituM, avisuddhANi AhArAdINi gavesaMto jahA macchA egabhaviyaM maraNaM pAveMti evamaNegANi jAitantramaritantrANi pArvati, evaM pAsatthAdayovi joeyanvA, iSNamaNaM tu aSNAnaM0 silogo // 64 // idamiti jaM bhaNihAmi jahA loko uppajati viNassati ya, iheti ihaloge, egesiM, Na saccesiM, athavA ege thAma na jJAnamahA, evaM kahaM 1, devautte artha loge0 silogo / / 65 / / ke bhaNati devehi ayaM logo kao, uppaiti bIjavat vapitaH Adisarge pazcAdaMkuravat nisardhamAnaH kramazo vistaraM gataH, devagutto devaiH pAlita ityarthaH, devaputto yA devairjanita ityarthaH evaM baMbhauttevi tiSNi vikappA bhANitantrA, baMbhauttaH baMbhaputta iti vA / issareNa kate loge0 silogo ||66 // Iza aizvarye, IzvaraH prabhuH, sa mahezvaro'nyo vA'bhipretaH, tathA pradhAnAdanya icchaMti, pradhAnamavyakta ityarthaH, jIvAzrAjIvA jIvAjIvAstaiH jIvAjIrvaiH saMyuktaH, sukhaM ca dukkhaM ca sukhaduHkhe sa ekIbhAvena anvitaH sukhaduHkhasamanvitaH, anugata ityarthaH, tathA| 'nye icchaMti sayaMbhuNA kate loge 0 silogo // 67 // khayaM bhavatIti svayaMbhUH, sa tu viSNu rIzvaro vA brahmA vA iti, vRttaMti, ititiitiriti upapradarzanArthaH, uktaM kathitamityarthaH, mahaRSinAma sa eva brahmA athavA vyAsAdayo maharSayaH, yo vA yasyAbhipretaH sataM bravIti maharSimiti evaM yo yasyAbhipretaH sa sa taM taM lokakartAramiti / kecitpunastrayANAmapi sAdhAraNaM kartRkatvamicchaMti, tadyathA'ekA mUrtistridhA jAtA, brahmA viSNu, kAraNikA bruvate viSNuH svarlokAdekAMzenAvatIrya imAn lokAnasRjat sa eva mArayatIti kRtvA [66] S kartRbAdanirAsa: // 53 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [3], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 60-75] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: katavAda zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 54 // nirAsa: prata sUtrAMka // 6075|| dIpa anukrama [60-75] mAro'padizyate, tatastena mAreNa mAraNe saMsRnA mAyA, eke avate-yadA viSNuNA sRSTA lokA tadA ajarAmaraNatvAt taiH sarvA eveyaM mhii| niraMtaramAkIrNA, pazcAdasAvatIvatarAM krAntA mahI prajApatiH (m )upasthitA, nAgArjunIyAstu paThaMti-aniviTTiya jIvANaM mahI vaNNayate pa ' tato se mAyAMsajuttakAralogassa bhItvA tatastena paribhIya svayaM mahyA vijJaptena mA bhUllokAH sarva eva pralayaM yAsyaMtIti bhUmerabhAvAt , tAM ca bhayavihvalAMgI aNukaMpatA vyAdhipurassaro mRtyuH sRSTaH, tataste dharmabhUyiSTAH prakRtyAH jIvayuktAH manuSyAH sarva eva devedhUpapadyate sa, tataH svagoM'pi atigurutaro krAntaH prajApatimupatasthau, tatastena mAreNa saMstutA mAyA, mAro NAma mRtyuH, saMstayo nAma sAMgatyaM, uktaM hi-mAtRpuvvasaMthavaH, mRtyusahagatA ityarthaH, tatastena mAyAvahulA manuSyAH kecideke mRtyudharmamanubhUya narakAdiSu yathA kramate-upapadyate sma, uktaM ca-'jAnataH sarvazAstrANi, chindataH sarvasaMzayAn / na te hyapakariSyati, gaccha svarga na te bhayaM // 1 // " yena vA mAreNa saMstutA mAyA vitiyA teNa loe asAsate / atra-mAhaNA samaNA ege silogo // 68 / / mAhaNA dhiyArA,samaNA sAMkhyAdayaH, ege, Na savve, aMDAt kRtaM brahmA kilANDamasRjat , tato bhidyamAnAta zakunavallokAH prAdurbhUtAH, evamete sarve'pi lokoptavAdavAdinaH khaM khaM pakSa prazaMsaMto bruvate-asau tattamakAsI ya,ayANaMtA musaMvade,asAviti asAvekaH yo'sadabhipretaH viSNurIzvaro vA, tavaM nAma asAveva, nAnyo, lokamakArSIt , zepAstu lokotavAdamajANato musaMvade, athavA vayaM brUmaH-te varAkA lokakhabhAvaM ayANaMtA musaM vade, kathaM ?, te vadaMti devA maNussA tirikkhA NAragA suhitA dukkhitA rAjA yuvarAjAdi suhANi vA viggahANi vA subhikkhANi vA dubhikkhANi vA sabyametat viSNukRtaM, ye vA'nye te sarva ayAgaMtA musaM vade, kiMca-jaM te. sapaNa pariyAraNa, loyaM cUyA kaDe silogo||39|| vidhiH-vaparyAyo nAma AtmAbhiprAyaH appaNio gamakaH, ya evaM svena IMPANDHE // 54 // [67] Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [3], niyukti : [1-35], mUlaM [gAthA 60-75] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kartavAdanirAsa: prata sUtrAMka // 60 zrIsUtraka- tAgacUrNiH // 55 // 75|| dIpa paryAyena bruvate logassa kaha vidhI, vidhividhAna prakAra ityarthaH, teSAmuttaraM-tattaM te Navi jANaMti, tasya bhAvastacaM lokamadbhAva ityarthaH, yathA utpadyate palIyate ca svakarmabhiH taca na jANaMtIti, uktaM hi-aNaMtA jIvaghaNA uppaJjicA NiliaMti, evaM parittAci ityarthaH, karmabhirutpadyamAnaH pralIyamAnazca, saMtatIH prApya nAyaM nAsIt kadAcidapi, nityaH dabaTThayAra sAsao, pajjabaDayAe asAsao, athavA savva evAyaM uttarasilogo, teSAM kaDavAdInAM viprasRtAni nizamya saeNa pariyAraNa cUyA lokakar3e vihiMti appaNiyAeNaM pariyAo NAma vItarAgAgamavaktavyatA, vUyA loe kaDe vA Navitti, te u sabve kuvAdiNo, tattaM te Navi jANaMti-NAyaM NAsi kayAivi, tavaM yathA bhagavadbhirupadiSTaM ?, kimupadiSTaM, kimidaM bhaMte ! loketti pavuccati ?, paMca asthikAyA, tattha dabao NaM logeNa kayAi NAsi | jAva Nice' evaM 3 bhAvao je jahA bhAvA-pajavA uppaJjati viNassaMti ca te paDucca aNiyo, paThyate ca-lokaM bUyA kaDeti ca, cazabdA| dakaDetti thA, nitya ityarthaH, bhAvaM paDucca kaDe, kiM cAnyat-te hyasarvajJA naivaM dukkhaM jANaMti Na ca dukAbuppAyaM naiva taMnirodha, kathaM | tahiM lokotpAdaM jJAsyaMti?, kathaM-amanuSaNasamuppAyaM silogo // 70 / / amaNuNNo NAma asaMjamo, na hi kasyavi saMjamatvaM paripAminyAtmani kriyamANamiSTaM ityataH asau duSTAsIviSavat sarvasyaivAvamanyaH asaMjamA, teSAM ca yatpUrva nAsIt pazcAd jJAnaM tatsarva dukkhaM, jaMpi kiMci sukhasaNNitaM taMpi dukkhameva, caMkamitaM dukkhaM pavaTTati AsitaM sayaM dukkhaM dudhAvi vAtagattaNaMpi dukkhaM etramAdINi, puvvaM NAsI pazcAjAyaMta iti dukkhAni, tAni cezvarakRtAni nAmAbhiriti, ta evaM tassa duHkhassa samutpAdamayANaMtA kiha gAhiti naM barAkA, tarhi bhAvanA-tadvidhairAtmA, naiva pUrva kRtaM, pazcAd dvaitaM, tataH teSvapi eka, tadyathA nAma kRSyAdIni karmANi svayaM kRtyA | natphalamupa jAnA yate yadasmatsu kiMcit karma vipacyate tatsarvamIzvarakRtamiti, evaM tassa dukkhassa samutpAdamayANaMnA kaha anukrama [60-75] // 55 [68] Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka |60 75|| dIpa anukrama [60-75] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 3 ], niryukti: [ 1-35 ], mUlaM [gAthA 60 - 75 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakratAGgacUrNiH // 56 // maNipuNA saMsAragatA yAsarva jJAsyaMti hai, saMsAradukkhaNIsmaraNovAyaM ca kahaM NAhinti saMvaraM, bhaNiyA kaDavAdiNo, terAsiiyA idANiM, tevi kaDavAdiNo caitra, terAsiyA NAma jesiM tAI ekavIsasucAI terAsiyAsutta parivADIe, te bhati-suddhe apAvae AyA0 silogo // 71 // teSAM hi yathoktadharmmavizeSeNa ghaTamAno'yamAtmA iha suddhAcAro bhUtvA mokkho, appA eko bhavati, akarmmA ityarthaH, 'ihe 'ti iha loke mithyAdarzanasamUhe vA sa - mokSaprApto'pi bhUtvA kIlAvaNappadoseNa rajasA avatarati, tasya hi svazAsanaM pUjyamAnaM dRSTrA anyazAsanAnya pUjyamAnAni ca krIDA bhavati, mAnasaH pramoda ityarthaH, apUjyamAne vA pradoSaH, tato'pi sUkSme rAge dveSe vA'nugatAntarAtmA zanaiH zanaiH nirmalapaTa iva upabhuMjamAnaH kRSNANi karmANi payujya sa gauravA tena rajasA'vatAryate, tataH punarapi | iha saMvuDo (iha saMbuDe mugNI jAyA) bhavittANaM suddhe siddhIeN ciTThati iheti iha Agatya mAnuSye ca yaH prApya pravrajyAmabhyupetya saMvRtAtmA bhUtyA, jAnako nAma jAnaka eva AtmA, na tasya tajjJAnaM pratipatati, yataH caitat zAsanaM jvalati, tata evaM prajvAlya kiMci| stkAlaM saMsAreca sthitvA pretya punarapApako bhavati, mukta ityarthaH, evaM punaranantenAnantena kAlena svazAsanaM pUjyamAnaM vA apUjyamAnaM | vA dRSTvA tattha se avarajjhati - avarAdho NAma rAgaM dosaM vA, tataH sAparAdhatvAt coravat rAgadveSotthaiH karmabhirbradhyate, tataH karmagurutvAt punaravatAryate, tenaiva krameNa zAsanaM prajvAlya nirvAti ca, uktaMca dagdhanaH punarupaiti bhavaM pramathya, nirvANamapyanavadhA|ritabhIruniSTham / muktaH svayaM kRtabhavazca parArthazUrastvacchAsanapratihateSviha moharAjyaM // 1 // yatatraivaM - etAnubIpi medhAvI0 silogo // 72 // evaM trairAzikamate cAnye prAguktAH kuvAdinaH taiva gacchati svacchaMdabuddhi vikalpaiH pUrvAparAdhiSThitaH matI, na tu citya, jJAtvetyarthaH naite nirvANAyeti dravyabrahmaceraM 'na taM base' vaseti Na taM roejA Ayareja vA Na. vA tehiM samaM baseA, saMsariMga vA kuryAt [69] Sh trairAzikAH / / 56 / / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [3], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 60-75] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kRsyopa gatvaM prata sUtrAMka // 60 zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 57 // 75|| te hohiMti, mA bhUt sehamati, buggAhejA uktaM hi-"zaMkA kAMkSA jugupsA ca0" sabvevi ete puDho pAvAdiyA savve akkhAtAro sayaM, puDho | NAma pRthak, yathAmati vikalpazo vA svaM svamiti svaM svaM siddhAntaM prazaMsaMti parasiddhAntaM ca nindaMti saesae uvaTThANe0silogo | 1173 / / sve sve AtmIye upatiSThaMti tasminniti upasthAna, siddhiriti nirvANaM, evamavadhAraNe, nAnyatheti nAnyena prakAreNa, mucyante sarvA, anyeSAM tu svAkhyAtaM caraNadharmAvazeSAdihaivASTaguNaizvaryaprApto bhavati, tadyathA-aNimAnaM laghimAnamityAdi, ahavA abodhi | hoti ca vasati, abohinAma abodhijJAnaH, vazavartI nAma vaze tasyendriyANi vartate nAsAvindriyavazakaH, sadhakAmasamappiyo NAma | sarve kAmAH samarpitAH tasya yathecchAtaH upanamaMte ityarthaH, tasya sarvakAmA apitAH, sarvakAmAnAM vA smpitH|| sidrA ya te | arogA ya' silogo||74|| te hi riddhimaMtaH zarIriNo'pi bhUtvA siddhA eva bhavaMti, nirogAtha, nIrogA NAma yAtAdirogarAgaMtukaizca na pIbyante, tataH svecchAtaH zarIrANi hitvA nirvAti, evaM 'siddhimeva puro kAuM saehiM gaDhitA garA' siddhiM puraskRta syaite siddhA eSa vayaM, anena dhA''cAreNa siddhiM yAsyAmaH pUjApuraskArakAraNAta , hiMsAdiSu gaDhitA NAma mUJchitA, saMsaktabhAvAt , tata evaM 'siddhAH' siddhavAdinaH ye vAnye AthavagaDitA vAdinaH te "asNbuddaasilogo"||75|| aNAdIyaM bhamihiMti puNo puNo, etatkaMThartha, 'kappakAluvayaaMti ThANA asurakicisA' kalpaparimANaH kAlaH kappakAla: kappa eva vA kAlaH tisstthtysminniti| sthAnaM, AsureSUpapadyante kilvipikeSu ca, tato uvaDhA aNaMtaM kAlaM hiMDaMti saMsAre / iccete kusamaye ghujjheja tiuddeja / / tatio uddesosmmtto1-3|| uddesAmisaMbaMdho 'kiccutramA ya cautthe NijjuttIe uttaM, kicehi-kRtyairupamIyate ityataH kRtyupamA, sUtrasya sUtreNa saha saMbaMdhane mokSArthamupasthitaH Atmano'pi tAva- saraNaM no bhavati jeNa kappakAluvavajaMtA, kimaMga punaranyeSAM ?, dIpa anukrama [60-75] asya pRSThe prathama adhyayanasya caturtha uddezakasya Arambha: [70] Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [4], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 76-88] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIvakavAjavANA // 58 // kRtyopa gatvaM sUtrAMka 76 88|| dIpa ityato'padizyate 'ete jitA bho saraNaM' silogo / / 76 // ete' iti ya uddiSTAH, zrayaMti tamiti zaraNaM, 'bho'! iti ziSyAmaMtraNaM, jitA nAma viSayakaSAyaiste jitA, na bhavaMti zaraNAya, durbalA ityarthaH, athavA ete bho asaraNaM, parIpahajitatvAt , attaNo ya paresiM ca, syAt-kathaM azaraNAya bhavaMti ?, ucyate, yena 'bAlA paMDiyamANiNo, athavA payaNapayAvaNAdiAraMbhavihAradhaNadhaNNagomahisasayaNAsaNAdiparicchaMdA, gANAvidhehi dukkhehiM abhibhUtA AtmanaH saraNaM maNNaMte te kathaM aNNesiM saraNaM bhavissaMti ?, te asaraNe saraNabuddhiyA bAlA paMDitamANiyo, saMjamo ya bhAvasaraNaM, attaNo ya tAva paresiM ca taM prati jitA, jahitA puvvaM saMyoga, ke te?, kutitthA liMgatthA ya, pubasaMyogo NAma svajanadhana ityAdi, taM ca hitvA 'sitA kicovagA' sitAbaddhA ityarthaH, sitAnAM kRtyAni sitakRtyAni, tadyathA-pacanapAcanAraMbhaparIgrahAdIni, upagA nAma yogyAH, athavA 'sitakRtyopagA' iti sitAgRhasthAH nityamevAraMbhopajIvitvAt asubhAdhyavasitAH pApopagA bhayaMti, tatazca narakopakA iti, ettha diTuMto subAdivodeNaM, aMtaradIve ekassa bhiNNavAhaNiyassa puvapaviTThasta ucchukhAiyassa samudrakUlAvaskarasthAne mukaM sa gulamaTTiyaMtikAUNa bhakSayati, itaradarzanaM, sambhAve kathite Nasthi kiMci suitti sagihaM ceva havyamAgate, yatazcaivaM teNa 'taM ca bhikkhU pariSaNAya0' silogo / / 77 // taditi tepAM AraMbhAdi sitakRtyopagatvaM cazabdAtkudarzanagrahaNaM anyaca chaumatthaM caupaJjavaM jANaNApariNAe parijANiyA (pacakakhANapariNAe) paJcakkhAtuM tadAcArasya vijaM nAma vidvAn saMskRtApabhraMzaH na mUrchA teSu kuryAt , yathA etevi NivyANAya, athavA yatheSAM paraiH kriyate Na tattha mucchae, amUrchamAna eva ca 'aNukasAe aNuvalINe' aNukasAyo nAma taNukasAo, yathA'NutvAtparamANu nopalabhyate evamasyApi yadyapyakSINAH kaSAyAH tathApyaNutvAnopalabhyate, nigRhItvAnodIyaMta ityarthaH, anukrama [76-88] NOPATINATDANER [71] Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 76 88|| dIpa anukrama [76-88] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 4 ], niryukti: [ 1-35 ], mUlaM [gAthA 76-88 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra [02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNiH zrIsUtrakratAmracUrNi: / / 59 / / | paThyate cAnyathA sadbhiH aNukose aNuvalINe, tatrANukoso nAma na jAtyAdibhirmadasthAnairutkarSaM gacchati, apalIyate sma apalInaH, yo hi jAtyAdirahitaH pUrvvamAsIt sa nApalIyeta, na gRhayedAtmAnamityarthaH, tata AtmotkarSatvApalInatve varjayitvA majjhimeNa muNi jAvae, Na-notkRSyet lajyeta ityarthaH athavA rAgadveSau hitvA tayormadhyena muniryApayet, araktaduSTa ityarthaH, athavA madhyamiti 'sapariggahA ya sAraMbhA ya0 ' silogoM // 78 // parigrahAraMbhAyuktau prathamodezake, 'ihe'ti ihaloke, eke na sarve, AhitaM -AkhyAtaM yadeSAmAraMbhaparigrahau vyAkhyAtau nirvANAya tacvaM sAdhavastadviparItAstanmadhye aparigrahe aNAraMbhe jJAnavAn jJAnI bhikSuH pUrvoktaH samaMtAd vrajet parivrajet syAdetat- anAraMbhAparigrahavato aparicayasya ca bhikSoH kathaM zarIra| yApanAprakriyA syAditi 1, naivAzarIro dhammo bhavati, tataH ucyate-'kaDesu ghAsa mesejA' silogo // 79 // athavA jAvaetti butaM, sA ceyaM yApanA- kaDesu ghAsamesejA, tairevAraMbhaparigrahavadbhiH pacamAnakaiH arthAya kRteSu prAsukIkRteSvityarthaH, grasyata iti grAsaH teSu kRtavatsu sa bhikSuryAceta, yaduktameSaNIyaM caret, cara gatibhakSaNayoH, bhuMjItetyarthaH evamAhArauvadhisejAoci, tadapi bhuMjAnAH agiddhe viSpamukke ya, agiddho arakta ityarthaH, bAyAlI sadosavipyamukkaM, esaNaM carediti gavesaNA gaNesaNA ya gahitAo, agiddheti ghAsesaNA, viSpamuvetti na teSvAhArAdiSu mamIkAraH karttavyaH, yatra vA iSTo AhAro labhyate tatrApi kule grAme vA na saMgaH kArya ityato viSpamutko ya, 'ummANaM parivajie'ti sapakkhaparapakva ummANa pelliyaM ca khettaM vajjetavyaM mA bhUt evaM doSAH syu riti, ubahisejAhivi joijjA AdiggahaNA, kiccuvamAhikAro gato, samayAdhikAro'nuvarttata eva, lokasya ca - pAkhaNDa| lokasya ca tadadhikAre'nuvarttamAne idamapadizyate logAvAyaM NisAmejja0 ' silogo ||80|| lokA nAma pApaMDA gRhiNaca, lokasya [72] kalpopagatvaM // 59 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [4], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 76-88] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: MAIN zrIsUtrakatAGgacUNi: loka vicAra: prata sUtrAMka 7688|| dIpa lokayo vAdaH lokavAdastAn 'anapatyasya lokA na saMti, gAvAntA narakAH, tathA gomihatasya goSasya nAsti lokA, tathA jesi suNayA jakkhA, vippA devA, pitAmahA kAyA, na logadubbiyaDo dukkhamokkhA viyodhituM, tathA puruSaH puruSa eva, sI strItyeva, tathA pApaMDalokasyApi pRthaka tayokhi pravRttAH, kepAMcitsarvagataH asarvagataH nityo'nityaH asti nAsti cAtmA, tathA kecitsukhena dharmamicchati, keciduHkhena, kecit tAnena, kecidAbhyudayikA dharmaparA: naiva bhokSamicchati, 'iheti ihaloke AhitaMAkhyAtaM, paThyate ca 'lokAvAdaM NisAmettA' NisAmenA-jANittA yaNa saddaheja, lokasvabhAvo nAma ajJAnitvAdyatkicidbhASitA, uktaM ca-"evaM svabhAvaH khalu eSa lokA, na svArthahAniH puruSeNa kaaryaa|"ath kasmAna zraddheyA parasamayA iti ?, yasmAtte 'viparIyapaNNasaMbhUyA' prayANAmapi jJAnAnAM viparItayA prajJayA saMbhRtAH, uktaM hi-'matizrutavibhaMgA viparyayazca' (tacyA0 a01sU0) viparItaprajJA saMjAtA yeSAM te viparItapaNNasaMbhUtAH, anyo'nyasya buitaM aNugacchaMtIti aNNoNNabuitANugA, tatkathaM ?, vyAso'pi hi itihAsyamAno yat anyasya vacaH pramANIkaroti, tadyathA-amukena RpiNA evaM dRSTamanyenaivamiti nAnyo'nyasya vacanamativartate, prAyeNa hi vArtAnuvAttiko lokaH, tathA coktaM-"gatAnugatako lokaH," asyAmeva lokacintAyAM kecitpApaMDA tacchAvakAthaivaM pratipannA:-'aNaMte Niyate loe.' silogo||8|| ananto nAma nAsti parimANamasya kSetrataH kAlato'pIti, Nitiye nitya ityarthaH, nanu ke ?, sAMkhyAH , teSAM sarvagataH kSetrajJaH, kUTasthagrahaNaM yathA vaizeSikANAM, pratipannAH paramANavaH, zAzvatatve'pi sati Navi sAsaeti, na teSAM kazcidbhAvo vinasyatyutpadyate vA, anye tu bruvate 'aNaMte ca Nitie loe' yathA paurANikAnAM sapta dvIpAH sapta samudrAH kSetralokaparimANa, kAlatastu nityaH, kepAMcidantavAnnityazca, evamevadhAraNe, vIro jAMvakaH, adhikam-anyebhyaH, sarve anukrama [76-88] [73] Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [4], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 76-88] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakatAjhcUrNiH prata sUtrAMka 7688|| dIpa bhyo'nyatIrthakarebhyo vA pazyatyadhipazyati, kiMcAnyat-'amitaM jANati vIreM // 82 / / na mitaM amitaM, kA tarhi bhAvanA ?-10 amita | kepAMcitsarvajJavAdinAM anaMta jJAnaM sarvatrApratihatamiti, athavA lokameva amitaM jANaMti, amito nAma aparimANo lokA, tacca | jJAnAdi sarvajJo vIraH tathaiva jAnAti, anye punaH savvattha saparimANaM iti, vIrotti,'sarvatre ti tiryagUmadhazceti kSetrataH, kAlataH keSAMcid divyaM varSasahasraM keSAMcidanyathA, iti upapradarzanArthaH vIra uktaH, adhikaM pazyatIti, evaM yasya parimANamiSTaM sa tenArthAbhipretena parimANena, nAnantalokamicchanti, tatra ye truvate 'aNate Nitie loe' ta evaM bruvate yo hi yathA bhAvaH sa tathaivAtyantama vikalpo bhavati, tadyathA-yakhasakhasa eva sthAvara: sthAvara eva sarvakAlaM, na satvaM jahAti na sthAvaratvaM jahAti, evaM devA devA eva, manuSyeSu strIpunapuMsakA iti, athavA yaduktaM 'lokAvAdaM NisAmeja' te ca lokavAdA uktAH, athavA khI khI eva, evaM prasastrasa eva, sthAvaraH sthAvara eva, bhaTTArago bhaNati-micchA eyaM, jo jahA so taheva, avvata bhaNNati, ayaM tu khabhAvo-'je keivi tasA pANA'silogo | ||83||'je'ti aNiddiDhe Nidese, keciditi na sarve, vasA na sthAvarAH, tatra trasatIti prasAH tiItIti sthAvarAH, pariyAe asthi se jAyaM' paryAyo nAma paryAyaH prakAra ityarthaH, atha ko'rthaH, astyasau kazcit prakAraH yena te vasA bhavanti sthAvarA vA, tatra tAvat / sanirvakAni kANyupacitya asA bhavaMti, evaM sthAvarA api, nAgArjunIyAstu paThanti-prasanAmaudayeNa trasaM na tu sthAvarodayanAmena, uktaM ca-'aNithamAvAsamurviti jaMtavo, paralo0 soca sameca itayaM tathA coktaM 'ThANI vividhA ThANA' anyacoktaM 'azAzvatAni sthAnAni', yo hi yathAkA sa tathA bhavatIti, tadyathA-nArago tiryagmanuSyo devo vA, tathA strI puM napuMsakaM vA, na tu jAtimanuSyo'sti jAtistrI vetyAdi, yatazcaivaM tenAyapanyaH paryAyo bhavatIti vAkyazepaH, yena te trasA bhavantIti anukrama [76-88] // 61 / [74] Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [4], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 76-88] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIsatraka- tAicarNiH payAyaparAvata: sUtrAMka ||7688|| dIpa sthAvarA vA, kiM cAnyata-haiva tAvadAso bhUtvA rAjA bhavati rAjA bhUtvA dramakaH, tathA bAlakaumArayauvanamadhyamasthAviryANyanyopamardaina prAmoti, gatisthAnanayanAsanaskhamabodhAdayo'nye'pi vizeSA vaktavyA iti, kiMcAnyat-pratyakSeNa parokSaM sAdhyate, taccAmI sattvA 'urAlaM jagato jogaM' silogo / / 84 // orAlaM prAgaDaM sthUlaM jagato yogo, tadyathA--garbhabAlakaumArayauvanamadhyamasthAviryANyorAlANi prAgaDAni juJjati vijuaMti, tathA ca tasminneva vayasi kazcidAso bhUtvA rAjA bhavati, Izvarazca bhUtvA nirddhano bhavati, 'asa bhuvi viparItatAmevaiti viparyAsaH, viparyAsena pralIyante, anyathAbhAvagamaNenetyarthaH, cazabdAna sarvathA pralIyaMte, dravyato hi avasthitA eva, anena pratyakSadRSTena sAmAnyenAnumAnenaiva sAdhyante, yaha jAtisAraNAdvA bahavo vizeSA dRzyante evaM bhavAntaragatasya apratyakSAH, gatikAyendriyaliMgatrasasthAvararAjayuvarAjaIzvarAdidAsabhRtakadramakAdayazcottamAdyAH viparyAsAH, bhavAntareSvapi pratyetavyAH, ete tu pratyakSaparokSAH tA~stAn paryAyavizeSAn pariNamaMtaH 'savve akaMtadukkhA ya' sarve ityaparizeSAH kAntaH priya ityarthaH na kAntamakAntaM dukkhaM anijhaiM akAma appiyaM jAva amaNAma dukkhaM, anukUlamapi caitat jJAyate, tathA sabve iTThA subhA kaMtA subhA jAva maNAmA subhA 'ata' iti amAtkAraNAt ahiMsagAH, evaM jJAtvA sarvasaccAnyasya sAdhorahiMsanIyAni, kiM kAraNaM , taducyate-'evaM khu NANiNo sAraM silogo / / 85 // etaditi yaduktamucyate vA sAraM viddhIti vAkyazeSaH, yarika ?, ucyate, je Na hiMsati kiMcaNaM, kiMciditi vasaM sthAvaraM vA, ahiMsA hi jJAnagatasya phalaM, tathA cAha-'yo'dhItya zAstramakhilaM0' evaM khu NANiNo sAraM jaM Na bhAse aliyapayaM, evaM adattaM, mehuNaM, pariggahaM ca, jaM ca rAgAdi ajjhatthadose vivaJjeti tadapyucyate evaM khu gANiNo sAraM, syAtki kAraNaM saccA na hiMsanIyA?, ucyate-'ahiMsA samayaM ceva' ahiMsAsamayo nAma anukrama [76-88] [75] Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 76 88|| dIpa anukrama [76-88] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 1 ], uddezaka [ 4 ], niryukti: [ 1-35 ], mUlaM [gAthA 76-88 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtra kutAGgacUrNiH // 63 // tulyatA, yathA mama dukkhamapriyaM evaM savvasaccAnAM etAM ahiMsAM samatAmAtmanaH sarvajIvaiH etAvantaM viyANiyA na hiMsati kaMcanamiti varttate, etAvAMca jJAnaviSayaH yaduta sarvatra samayA bhAvyeti, tathA mRSA'dattAdAnAdiSvapi AzraveSu yathAsaMbhavamAyojyamiti, uktA mUlaguNAH, uttaraguNasiddhaye vyapadizyate 'vusie ya vigatagehI AyANaM silogo ||86|| busite' tti sthitaH, kasmin ?, dharme, vigatA gRddhiriti aluddhaH, 'AdiraMtyena sahiti'ci akruddhaH amAnaH amAyAvI, paThyate akasAyI, sadAdhigatabodhI, kapAyAH krodhAdyAH, gRddhiloMbhaH, egaragahaNe gahaNamiti 'Adirantyena sahiteti' vA gRddhigrahaNAtsarve AkRSTAH, 'AdANaM sAraklae'ci AtmAnaM sArakkhati asaMjamAo, AdIyata ityAdAnaM jJAnAdi, taM sArakkhati mokkhahetuM kiM ?- 'cariyAsaNasejjAsu bhattapANe ya antaso' sArakkhati iti varttate, cariyatti iriyAsamiti gahitA, cariyAe paDivakkho AsaNasayaNe, ettha AdANaM sArakkhati, athavA cariyAgahaNeNa samiIo gahitAo, AsaNasayaNagahaNeNa kAyaguttI, ekaggahaNeNaM gahaNaMtikAUNa maNavar3aguttIovi gahitAo, bhattapANaggahaNeNa esaNAsamiI, evaM AdANapariDAvaNIyAI sUiyAo, 'antasa' iti jAba jIvitAntaH / 'etehiM tihiM ThANehiM' silogo // 87 // 'etAnI'ti yAnyuktAni iriyA egaM ThANaM AsaNasayaNaMti vizyaM bhattapANeti taIyaM, ahavA etesu caiva iriyAigesu maNovayaNakAeNaM, adavA iriyaM mottUNa sesesu uggamauppAyaNesaNAsu saMjameja sayA muNI, sadA| sarvakAlaM / iyANiM etesu saMjamaMto imAnanyAnadhyAtmadoSAn pariharet, tadyathA- 'ukkosaM jalaNaM NUmaM' silogo // 88 // ukka| syate'neneti ukkosomAnaH, jvalatyaneneti jvalanaH - krodhaH, nUmaM NAma aprakAzaM mAyA, ajjhattho NAma abhipretaH, sa ca lobhaH, | sa evaM parasamayAH, na sadbhAva iti matvA samyagdRSTijJAnavAn yathokteSu mUlottaraguNeSu yatamAnaH 'samite tu sadA sAdhU' silogo [76] samatAMdi // 63 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [4], niyukti: [1-35], mUlaM [gAthA 76-88] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: samatAdi tAjatyUNiprANAtipAra prata sUtrAMka 7688|| dIpa shriistrk-10|| 88 // samite tu tepAmevottaraguNAmAM pUrvoktAnAM parisamAnanaM kriyate sadA-nityaM, turvizepaNe, sAdhayatIti sAdhuH, paMcAsaMvarAH / prANAtipAtAdyAH tatsaMvRtatvAnna pApamAdatte iti, sa evaM saMvRtatvAt sitehiM asite bhikkhU, sitA baddhA ityarthaH, gRhikupaassNddaa||64|| dibhihakalatramitrAdibhiH saMgaiH sitAH teSu siteSvasitaH, avaddha ityarthaH, tairyAcyamAnaH tAnAzrito vA aNasitaH, evaM kathaM?, uktaM hi 'jaNamajjhevi vasaMto egaMto' AG maryAdAbhividhyoH pari samaMtAta AdimadhyAvasAnepu yAvanna mucyase tAva AmokkhAe parivaejAsitti bemi ziSyopadezo / gataH sUtrANugamo, idANiM NayA-'gAyammi gihiavve0 gAthA // // 'savvesipi NayANaM.' | gAthA // // iti zrI sUcakRtAMge samayAkhyaM prathamAdhyayanaM samAptaM / / ajjhayaNAbhisaMbaMdho sasamayaguNe gAUNa parasamayadose ya sasamae jayamANo kammaM vidAlemAsitti veyAliyajjhayaNamAgataM, | tassuvakamAdi catvAri aNuyogaddArA, ajjhayaNatyAdhikAro kammaM viyAliyavyaMti, uddesatthAdhikAro puNa "paDhame saMbodhi aNicayA ya" gAhA // 40 // paDhame uddesae hitAhitA saMyujjhitavyaM aNicatAya 'Dahare bur3e ya pAsadhA evamAdi, vitie uddesae 'mANavajaNatA' mANo bajeyabbo,'je yAvi aNAyae sidA' evmaadi,"uddesmmittie"gaahaa||4shaattie micchattAdici| tassa kammarasa avacayo 'saMvuDakammassa bhikkhuNoM evamAdi, NAmaNipphaNyo Nikkheve kyAliyati tattha gAthA / / veyAliyaMmi peyAlago ya veyAlayaM viyAlaNiyaM / tiNNivi caukAgAiM viyAlago ettha puNa jIvo // 36 / / tattha vetAligo NAmAdi caturvidho, NAmaThavaNAo taheva, dabbayAlago jo hi jaM davaM veyAliyaMti rathakArAdiH, bhAve goAgamato bhAvaviyAlago sAdhuH, jIvo kammaM vidAlayati kammaM vA jIvaM, vidAlaNaMpi NAmAdi caturvidha, tattha gAthA "davaM ca parasumAdI" gAthA // 37 // vidA anukrama [76-88] 64 // asya pRSThe dvitiya adhyayanasya Arabhyate [771 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niyukti : [36-42], mUlaM [gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vidAraNAdi prata sUtrAMka ||89110|| AA zrImatraka 6 laNamiti karaNabhUtaM, tatra dravye parazvAdi, jJAnAdyAtmakena bhAvena bhAva eva mithyAtvAdirUpo vidAryate, bhAve vidAraNaM NANadasaNa- nAGgacUrNiH | caricANi, vidAlaNiyapi nAmAdi caturvidhaM, NAmaThavaNAo taheva, dayavidAlaNiyaM dArurga, bhAve aTThavihaM kamma vidArijati, // 65 // 17 veyAliyassa gAthAe NiruttaM bhaNNati-"veyAliyaM ihaM desiyaMti veyAliyaM nato hoti| etadeva karaNabhUtaM veyAliyakamadhyayanaM, kiM vidArayati ?,tadeva karma,Aha-yadyevaM sarvANi karmavidAlaNAni,vizeSo vA vaktavyaH,ucyate,ayaM vizepo-"veyAliyaM ihaM vittamatthi teNeva ya nnivddhN"||38|| vetAliyaM nAma vRttajAti tayAvA baddhatvAt vaitAliyaM / asyopodghAtaH"kAmaM tu sAsatamiNaM kathitaM aTThAvayammi usameNa / aTThANautisutANaM soUNa ya te'vi pancAiyA / / 39 // bharaheNa bharahavAsaM NijiUNa aTThANaUtIvi bhAyaro bhaNitA-mamaM olaggaya rajANi vA muyadhati, aTThAvae bhagavan usamasAmI pucchito, evaM bharaho bhaNati, kimettha amhehiM karaNIyati ?, tato bhagavatA tesiM aMgAradAhagadidrutaM bhaNiUNa idamadhyayanaM kathitaM, yadyapi cedamadhyayanaM zAsvataM tathApi tena bhagavatA putrAH saMbodhitAH itikRtyA sa eva vizeSastIrthakarairapyasya upodaghAte'nuvartate sma iti / evaM upagdhAtaNijjuttIe 'uddese nidese ya |Niggame ci akkhANagaM samotAreyacvaM, sa bhagavAn tAn tatsaMsAravimumukSurAha-bho! 'saMbujjhaha kigNa cujjhaha' vuttaM, (89) | samyak saMgataM samastaM vA budhyata saMbujjhai, syAt kahiM budhyate ?, dharme, kimiti pariprazne, syAmki kAraNaM budhyate?, saMbodhI khalu peca dullamA, saMbodhisvividhA-NANadaMsaNacarittANi, khalu vizeSaNe, cAritrasaMbodhiradhitriyate manuSyatve, na zeSagativiti, athavA bujjhaha, ki rohiM visaehi kalacehiM vA karessaha, prasuptasya saMbodhirbhavatItyata: suptA evaM vaktavyAH , ettha NijjuttIgAthA-dave ANidAvee darisaNaNANatavasaMjamA bhaavo| adhikAro puNa bhaNitoNANe taha dsnncritte||42||sutto duviho-davasuco dIpa anukrama [89110] // 65 // asya pRSThe dvitiya adhyayanasya prathama uddezaka: Arabhyate [78] Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||89 110|| dIpa anukrama [89 110] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niryuktiH [ 36-42], mUlaM [gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02 ], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi zrIsUtrakra sAGgacUrNiH // 66 // bhAvatoya, tattha duvvasuto duviho- uvacArasutto viddAsutto ya, upacArasuptaH patita odakaH, nidrAsutto nAma nidrAvedodayAviSTaH svapitI, paJcAnAmapi viSayANAM tatkAlamAvanno, bhAvasuptastu jJAnAdivirahitaH ajJAnI mithyAdRSTiracAritrI ca, jo davvasuto so bhAvavibhatio, evaM jAgariovi, dravyajAgaritA bhAvasuptena cAdhikAraH / syAt kathaM saMbodhi dullabhA 1, ucyate, 'mANussa desakulakAlA ' gAthA || itazca saMboddhavyaM dharme yasmAt 'No hUvaNamaMti rAtio No sulabhaM puNarAvi jIviyaM,' nayatikrAntarAtrayaH punarupanamaMte, kathaM 1, na hi vAlarAtrayo yauvanarAtrayo vA'tikramya punarupanamaMte, kA tarhi bhAvanA hai, na vRddho bhUtvA punarucAnazAyI kSIrAhAro vAlako bhavati, navA zilpakakalAgrahaNasamarthaH kumArako raktagaMDamaMsu bhavati, navAminavazmazrubhUSitAdharoSThakapolaH kAmabhogolvaNamanA yuvA bhavati, atrodAharaNaM laukikaM, nandaH kila mRtyudUtairAkRSTa Aha- koTImahaM dadyAM yadyekAM jIvet, tathApi na labdhavAn ityataH No mulabhaM puNarAvi jIvitaM, jahaNeNaM aMtomuhucAUhi ukoseNaM puntrakoDI Ayugehi ahiyAre Uhie etthaMtare kassa upakamo hoja, taM puNa jiSNaM Na sakati puNo baDhAvetuM, sadopakramo'niyato, tadyathA "DaharA vuDDA ya pAsA ganbhatthAya cayaMtI mANavA" (90) manorapatyAni mAnavAH, mAnava grahaNena manuSyANAM kathyate, athavA sarva eva mAnavAH apadizyate, 'seNe jaha baDhyaM hare' 'yathe'ti yena prakAreNa, baTTagA nAma tittirajAtita IpadadhikapramANA uktA vArtakAH, evamavadhAraNAyAM AyuSaH kSayaH AyuHkSayaH, sa tu upakramAdanyathA vA 'tui'ti truvyate jIvaH zarIrAt vA zarIraM jIvAt atha manuSyajIvitAtuyyati svajanAdibhirvA, yo'pi nAma kazcitsvajanapramato na yudhyate yathA mAtApitarau me vRddhau, tAbhyAM mRtAbhyAM dharmaM kariSyAmIti, etadapyakAraNaM, kathaM ?, tarhi ucyate- 'mAtAhi piyAhi luppa' vRttaM (91) mAtRbhya iti sarvamAtRgrAmo [79] suptAdi / / 66 / / Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||89 110|| dIpa anukrama [89 110] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niryuktiH [ 36-42], mUlaM [gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakavAGgacUrNiH // 67 // gRhyate, pitRbhya iti pitRgrAmaH lupyata iti chidyate teSu jIvAt, svayaM kadAcit pUNyataraM mriyate, na ca saiMva mAtA'nyatrApi bhavati pitA vA, athaikendriyAdiSu prakSiptaH naiva mAtApitsaMbaMdhaM labhate, na vA sugatiH pretya sulabhA bhavati, sugatirnAma sukulaM, pretya yonisthitireva, nAgArjunIyAstu pati 'mAtA pitaro ya bhAyaro vilamejasu keNa paJcae' nArakadevai kendriyAsaMjJiSu ca yatazcaivaM | teNa etANi bhayANi vehiyA etAni yAnyuktAni - No hUvaNamaMti rAio, pekkhiyA- dehiyA passiyA, AraMbho nAma asaMyamaH anuktamapi jJAyate, parigrahAtha, kathaM 1, AraMbhapUrvako parIgrahaH, sa ca nirAraMbhasya na bhavatI tataH AraMbhagrahaNaM, syAdAraM bhAdanivRttasya ko dopaH 1, ucyate, 'jamiNaM jagati puDho jagA' vRttaM // 92 // 'yadi'ti yasmAtkAraNAt asmin jagati, puDho nAma pRthaka, | kammehiMti yathAkarmmabhiH lupyaMti narakAdiSu vividhairduHkhairlupyate, sarvasukhasthAnebhyazyavaMte, kiMca- 'sayameva kaDe mi (va) gAhatu' Na | isarAdikarta eva, yena yathA karma kRtaM asaMbaMdhidoSAda aSTaprakAraM Atmani avagAhati, AtmA karmmasuvA, akAralopaM kRccA tameka avagAhati 'No teNa mucceJja aTThavaM' nAsau teNa karmmaNA mucyate'spRSTamasyAstIti, Aha hi 'pAvANaM ca bho ! kaDANaM kammA' kiMca-na kevala mihAnityatA bhavati, anyatrApi eSA bhavatyeva, tathA 'devA gaMdhavarakUsvasA asurA' vRttaM (93) athavA mA bhUtkazcidevasukheSu saMga kariSyatItyatastadanityatAjJApanArthaM apadizyate 'devA gaMdhavyarakkhasA' devaragahaNAt vANamaMtarabhedo, asurANAM pratipakSaH, surA vaimAnikAH, bhUmigatA asurA eva, athavA bhUmigatA bhUmijIvA eva, athavA bhUmigatAH sarisRpA gRhyante, ihApi ca 'rAyA para seDDi mAiNA' rAjAnaH-cakravarttyAdyAH narA-pRthagjanAH seDigo-NegamAdyA, adhipAstu adhikaM pAMtItyadhipAH, te tu maMtrimahAmaMtrigaNakadauvArikAdayaH, mAhanagrahaNAt jAtibhedaH, ta ete sarvve eva svasthAnebhyazyarvate, duHkhitA nAma, navA syAtkasyacinmaraNamiSTaM, uktaM [80] karmavyathA // 67 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niyukti : [36-42], mUlaM gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata vAdi sUtrAMka ||89110|| dIpa anukrama [89110] zrIsUtraka Pca 'maraNamiti mahadbhaya'tadapi ca kAlavazena kiM ?, ye'pi kAmanimittenodharmate tAn pratyupadezaH, 'kAmehi ya saMthavehi ya vRttaM(94) vAGgacUrNiH ettha icchAkAmA appasathicchAkAmA mayaNakAmA ya,aviziSTA vA zabdAdayaH,kAmopagrahAzca skhyAdayaH saMstutA vante,athavA saMstutA // 68 // iti pUrvAparasaMstavo gRhyate, sa evaM tebhyaH kAmebhyaH saMstavebhyazca 'kammasahi'tti karmabhiH saha tuvyatIti, ko'rthaH ?, na te kAmAH saMstutAnaM gacchaMtamanuyAsyaMti, 'kAleneti sopakrameNAnyatareNa vA, jAyaMta iti jantavaH, 'tAle jaha paMdhaNaccuto' tAle jAtaM tAlaM, tAlaM hi gurutvAd dUrapAtAca zIghra patatItyatastadrahaNaM, tAlasyApi dvidhA pAta:-upakramAta kAlena ca, evaM Aukkhaevi tukRti jIvo'pi sopakrameNAnyathA vA, kiMca-na kevalaM kAmeSu saMstuteSu ca savA gRhiNastAvat paDhaMti, anye'pi hi tathaiva, taMjahA 'je yAci bhave bahussutA dhambhiya mAhaNa bhikkhue // 85 / / bahussuyA dharme niyukto dhArmikaH, bRhanmanA brAmaNaH, mikkhasaNasIlo bhikkhU, suciriti yathAvatkhadharmavyavasthitA, paritrAjako vA, abhinUmakarehi mucchiyA nUmaM nAma karma mAyAvA, ami murkha nUmIkurvantIti abhinUmakarA-vipayAsteSu mUcchitA-gRddhA, lobho gRhItaH, egaggahaNe gahaNaMti sesakasAyAvi gahitA, kathaM taM necchaMti ?, patthaMti patthirjati , aNNehi tehiM AhArAdisu kAmesu sacAH, iha ca paratra ca tIvameva tadupacitaiH karmabhiH kRtyate kAmajanitarityarthaH, syAt-kathaM te karmabhireva kRtyante na nirvAnta ?, ucyate, 'atha pAsa vivegamuhite' vRttaM // 96 // 'atheti prakRtiapekSaM, athavA karmavivAgo yatra, kiM na pazyasi vivegamuTThite', vivego nAma svajanagRhAdibhyaH pravajyAsthAnamanyataraM, athavA karmavivAgo yatra sthitAH karmanirvANAyetyarthaH, vividhaM tIrNA vitIrNA na vitIrNA avitIrNA na kAmabhogAbhAvatIrNA, 'iha' amiloke, athavA iheti pUraNArthaH, dhutaM NAma yeNa karmANi vidhUyante, vairAgya ityarthaH, cAritramapi, kecidaNaMti- // 68 // [81] Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 89 110|| dIpa anukrama [89 10] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niryukti: [ 36-42 ], mUlaM [gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 69 // vayaM svataH viratA, viratAH apApakarmANaH, athavA api saMbhAvane, tIrgA api gRhAdisaMgraMthaM kevalaM bhASate, na tu kurvanti, sa evaM bhASamANaH pAkhaMDI pAkhaMDagaNo vA aNegesu ca ekAdezo bhavatyeva 'NAhisi AraM kato paraM jJAsyati AraM gRhasthatvaM paraM - pravrajyA, kimuktaM bhavati na tvaM jAnISe, kaiH kimrmmabhiH gRhI bhavati pravrajito vA, ajAnan kathaM kuzalAni vetsyasi ?, athavA AramityayaM lokaH parastu paralokaH, ayaM sautro'rthaH - AraH saMsAraH paro mokSaH, taditi AraM pAraM vA na jJAsyati, kutaH ? - kumArgAzrayAt, athavA 'Na NAhisi' tti na jAniSyasi mokSamAtmAnaM paraM vA, tatrAtmA AraM paraM para eva, athavA gAhisi giddI Na pavtraio, Aro pavyaio, Aro gRhI paraH pravrajitaH, vedAsaM nAma aMtarAlaM, na gRhitve nApi zrAmaNye, aMtarAle varttate, te hi AhArAdiSu saktA iha paratra ca tIvrameva tadupacitaiH karmabhiH kRtyante, kAmajanitairityarthaH, Aha-ete tAvadavitIrNatvAt mA bhavannirvANAya, atha ye ime uiMDikAH cUrNikAdayazca ete katha na tannirvANAya 1, ucyate, "jaivi NigiNe kise care" vRttaM // 97 // yadityabhyupagame NigiNo nAma nagnaH kRzastapobhirniSTaptatvAd AtApanAdibhiH, mAso saMkhyAtapratibhAga itikRtvA mAsasya aMte sakramukta iti mAsAntazaH 'cautthachaTTahamadasa maduvAlasame hiM' sa evaM niSTatazarIrovi 'je iha mAcAdi mijjati' aNiddiNidesA mAyA AdiryeSAM kapAyANAM, AdIyata ityAdiH, mAG mAne, kathaM 1, mIyate, pUryata ityarthaH, mAyAdInAM kaSAyANAM yojanaM, athavA mIyata iti yathA dhAnyasya kuDo mIyate evaM mAyAdibhiH kapAyaiH sa mIyaMte, pUryata ityarthaH sa evaM kapAyANAmAkaMThaM mitaH maraNamito 'AgaMtA ganmAdaNaMtaso' AgamiSyatIti AgaMtA, garbhaH Adiryasya saMsArakramasya bhavati sa garbhAdiH, tadyathAgarbhaprasavacAlyaM kaumArayauvanamadhyamasthAviryamaraNanarakaduHkhAnta iti, uttIrNasya ca narakAt sa eva dhruvaH punaH sa eva krama iti, [82] ArapArAdi / / 69 / / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niyukti : [36-42], mUlaM gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrImatraka- vAGgANi // 70 // prata sUtrAMka ||89110|| dIpa anukrama [89110] yatazcaivaM mithyAdarzanopahataM tapopi na durgatinivArakamityato maddarzitamArgamAsthAya "purusorama pAvakAmuNA" vRttaM // 98 // puri zayanAta puruSaH, he puruSa! puruSA vA upetya uvarama-uparama pAvAni-prANAtipAtAdIni micchAdasaNasallaMtANi aTThArasa ThANANi, syAt kAmabhogajIvitanimittaM noparamasi ityato'padizyate 'paliyataM maNuyANa jIvita pari-samaMtAt Adiyati jIvitasya paraM varSazataM, athavA pralIyaM-karma yAvadAyunivarti tatparikSayAntaM, athavA yasyAnto'sti tatprAptameva veditavyamiti, Aha hi dUrasthamapi bhAvitvAt Agatameva, tathA udadhInyapi divyuSito, je puNa asaMjamajIviteNa kalatrAdIpaMkAyasannA 'iha' manuSyaloke zabdAdiviSayeSu 'mucchitA' adhyupapannA 'mohaM jaMti narA asaMkhuDA' moho nAma karma taM jaMti, mohataca garbhajanmamaraNAdiH sa eva saMsArakramaH, asaMvuDA hiMsAdiehiM iMdiehiM vA, yatazcaivaM tena 'jayataM viharAhi jogavaM' vRttaM // 99 / / jayayaM nAma gAme egarAIyaM nagare paMcarAiyaM yatnataH, yogo nAma saMyama eva. yogo yasyAstIti sa bhavati yogavAn , jogA vA jassa base baTuMti sa bhavati yogavAna , NANAdIyA, athavA yogavAniti samitiguptidhu nityopayuktaH, svAdhInayoga ityarthaH, yo hi anyat karoti anyatra copayuktaH sa hi tatpravRttayoga prati ayogavAneva bhavati, loge'pi ca vaktAro bhavaMti-vimanA ahaM, tena mayA nopalakSitamityataH svAdhInayoga eva yogavAn , syAt-kimarthaM nityopayogaH, ucyate,'aNupANA paMthA duruttarA'aNavaH prANA yeSu te ime bhavaMti aNupANA-sUkSmAH, yaduktaM bhavati tAnavirAdhayadbhiH, duHkhena uttIryanta iti duruttarAH, ataH aNupatthi pANA aNupasthi bIyaharitAdi, aNusAsaNameva parakame' anuzAsyate'nenetyanuzAsanaM-sUtraM tadyathA sUtropadezenAnuzAsyate yaccAcAyastadantarA ananuzAsanameva parAkameH-bhRzaM krame, syAtkenedamanuzAsanaM ?, ucyate, 'vIrehiM sammaM paveditaM nityamAtmani-guru // 70 [83] Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niyukti : [36-42], mUlaM gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vIratvAdi prata zrIsUtraka tAjacUrNiH / / 71 // sUtrAMka ||89110|| puruSeSu ca bahuvacanaM, tena vIrehi, sammaM paveditaM, athavA sarva evAInto vIrAstai praveditaM, syAdetat , ke vIrA iti ?, ucyate, 'vIrA viratA hu pAvakA' vRttaM // 10 // yo virataH sa vIraH, kuto?, pApAt , athavA virAjamAnAH vidAlayaMtIti vA vIrA:samyagutthitAH saMjamasamudANeNaM, syAtki pApakaM yataste viratAH, ucyate, 'kodhakAtariyAdIpIsaNA' kAtariyA NAma mAyA, krodhaggahaNAnmAno'pi gRhItaH, kAtariyAgrahaNAllobhaH, pIpaNA NAma krodhakAtarikAdayaH kapAyAH kiM pIpayaMti ? jJAnadarzanacAritrANi, athavA ta eva vIrAH pIpaNA, pIsaNA dagve bhAve ya, dabve kuMkumAdi pasatthadabbapIsaNA, vappAdi appasatthapIsaNA, bhAve | pasatthabhAvapIsaNA ya apasatthabhAvapIsaNA ya, apasatthabhAvapIsaNehiM ahikAro, ta evaM pIsaNA 'pANe Na haNaMti sabvasoM savvaso nAma sabappakAreNa yogatrikakaraNatrikeNa, pApaM nAma karma, yena ca hiMsAdikarmaNA tatpApaM badhyate tasmin kAraNe kAryopacAraM kRtvA'padIzyate 'pApAo viratAbhiNivyuDA' abhimukhaM NivvuDA abhiNibbuDA abhiprasannAH, yathoSNamudakaM sItaM bhUtaM | | NibuDamityapadizyate evaM, athavA kapAyopazamAcchItIbhUnA abhininbuDA bucaMti, syAt tasyAbhinivRttAtmanaH sAdhoH parISaho| pasargAH prAdurbhaveyuH, tatastena idamAlaMbanaM kRtvA ahiyAsetavyaM 'NavitA ahameva luppae' vRtte // 1.1 // nAhameka eva zItoSNadaMzamazakAdibhiH parISahopasaggailuppetti, anne'vi asaMyatA putradArabharaNAdibhiH klezailupyante, tathA ca caurapAradArikAdayaH parAdhInA lupyante, anaparAdhino'pi karSakAdayaH karabharaviSTyAdimirupaklezailRpyante, 'evaM sahite' evam-anena prakAreNa, sahite NANAdIhiM, Atmano vA hitaH sahitaH, adhikaM pRthagjanAn pazyati adhipazyati, aniho nAma parIpahopasagarna nihanyate, tavasaMjamesu vA saMtaparakarbha Na Niheti, 'se' iti Niddeze sa eva bhikSuH, kathaMcitparIpahopasargaH spRzyate tataH so puTTho'dhiyA dIpa anukrama [89110] [84] Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niyukti : [36-42], mUlaM gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 72 // prata sUtrAMka ||89110|| dIpa anukrama [89110] |sae, akAralopo dravyaH, sa evaM parIpahasahiSNuH "dhuNiyA kuliyaM ca levavaM" vRttaM // 102 / / dhuNiyA NAma dhuNejA kamma, karmadhutAdi kathaM ?, jahA karaNakuDaM ubhayopAse littaM cireNa kAleNa juNNalevaM, satataM lippaMte va jogaM vA leIma, upamAne vati, kasaeti kRzaM kuryAt , dihyata iti dehaH yathA kuI lakuTAdibhiH prahAraiH lepApagamAt kRzIbhavati evaM sAdhuranazanAdibhiH tapovizeSaiH kRzaM dehaM / / kuNaMti, dehe ca samyaktapobhirevaM kRzyamANe karmadeho'pyapakRzyate eva, dravyakarSaNA kuDe zarIre vA, bhAvakarSaNA rAgadveSau karSayati, ta evaM anazanAditapoyuktAH rAgadveSApakRSTAH "avihiMsAmeva pavyaena vihiMsA 2 atastAmavihiMsAM pavvae, kathamahi| sakaH syAditi, anudharmoM anu pazcAdbhAve yathA'nyaistIrthakaraistathA varddhamAnenApi muninA praveditaM, anudharmaH-sUkSmo vA dharmaH, | puSpavat vRttaM, appasatthabhAvadhuNaNaM, taMmi vidhue kammarayo vidhuta eva bhavati, syAt-kathaM dhUyate , 'sauNI u jaha paMsuguDitA' vRttaM // 103 / / sauNi-kAullI, dhUlIe vA leTTituM tadrajaH pakSAto dhubbati-dhvaMsayati sitaM-baddhaM, raMjayatIti rajaH, epo dRSTAntaH 'evaM daviovadhANacaM davio rAgadosarahito, dravyamAtrameva, uva. upadadhAtIti upadhAnaM tadasyAstItyupadhAnavAn , | karma kSapati, 'tavassi mAhaNo' samaNetti vA mAhaNetti vA, atha taM kazcit "udvitamaNagAramesaNaM" vRttaM // 104|| udvito | NAma dharma pravajyAyAM, nAsyAgAraM vidyate anagAraH, anagAratvameSati, athavA mokSameca epati, samaNANaM ThANe ThitaM carite NANA-7 isu vA, tapaHsthitaM tapassiyaM, bArasavihe tave, tamevaM dhamme dRDhapratijhaM "DaharA vuDDA ya patthae" Daharitti puttanattuAdayaH, tesu visesato poho bhavati, kAlupiyaM kAratesu vaDamAipitimAtulapitRvyAdayaH 'patthae ti uppavyAtuM icchati, te AjammaeNa ThitA | vahAe chuhAe ya avi susse Na taM labheUNa, avi mareja Navi uppacyAvetuM sakeMti, janAnAmadharmavyavasthitacAjanayatsa tAn pazyati, // 72 // [85] Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niyukti: [36-42], mUlaM gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kAruNyakA dIniH zrIsUtrakabAgacUrNiH / / 73 // prata sUtrAMka ||89110|| na tu khajanavat , "jaha kAluNiyAI se kae" vRttaM // 105|| kAluNiyA NAma 'gAha ! piya! kaMta! sAmiya! usaNa Nippagata bhuvarNami / sancaM suNNaM paNaiNi puttA te pitu viyogavelappA // 1 // ' saNNA gAmo goTThI gaNo va taM jattha hosi sssnnihito| dippati sirIe supurisa ! kiM puNa NiyagaM gharahAra ? // 2 // putrakAraNAd ekamavitAva kulataMtuvarddhanaM pitRpiMDadaM dhanagotAraM ca janayasva putraM, tato yAsyasi, evaM kaluNANi rudaMtA 'daviyaM'ti davio-rAgadoparahio, mikkhaNazIlo, bhikkhU, samyagutthitaM. samudruitaM saMjamuTTANeNa samuTThitaM'No lambhati gaMti Na saketi 'saNNavettaeti ANetuM 'jaiNaM kAmehi bhA(lA)viyA vRsN||106|| yadItyabhyupagame, kAmA-saddAdi dhaNAi vA 'lAviya'ti NimaMtaNA, jai kAmehiM dhaNeNa vA bahuppagAraM uvaNimaMteja, baMcittA vA ghara ANaja 'taM jIvitaNAvakaviNa' tamiti-taM sAdhu jIvitaM asaMjamajIvitaM nAvakAMkSati nAvakAMkSiNaM 'No lambhaMti Na saNa-- vittae' nokAraH pratiSedhe. lambhatitti Na te labhaMte saNavettae, kiMca-'sehaMti aNaM mamAiNo'vRttaM // 107 / / asaMjamaM mamA'yatini mamAyinaH te mAtipitivipatibhAyAro 'sehate'tti se hAventi, kathaM sehAveMti ?--'posAhiNa pAsaotuma tuma atIva: pAso jaM atIva passasi, bhoganirikkhito bhavAn , jato eka evAtmA. pAyamIru pAsaeti pravacanavayaNeNaM, kahaM amhehiM dukkhitANi NA pAsatitti, yadi tvaM evaM dIrghadazI paralogapi jahAhi uttamaMti, imo tAva vimo logo jado, amhehi ya tuma nimi-- Na addhitIe kilismamANehiM amha ya buddhattaNe sussusAe akIramANIe puttadAre ya abhariJjamANe ya paralogovi te Na bhaki sati, uktaM ca-'yA gatiH klezadagdhAnAM, gRheSu gRhamedhinAm / putradAraM bharatAnAM, tAM gatiM baja putraka! // 1 // uttamo nAma | taba eva mAtApitsuthUpayA uttamo loko bhaviSyati, anyathA tvadhamaH, evaM tairupasagaiH kriyamANaH kiMcidevaM dharmakAtaraH 'aNNe dIpa anukrama [89110] A 73. / N [86] Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||89 110|| dIpa anukrama [89 110] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [1], niryuktiH [ 36-42], mUlaM [gAthA 89-110] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 74 // we are aNNehiM mucchitA' vRttaM // 108 // anyo'nyeSu mUrcchitAH, tadyathA - kazcidbhAryAyAM kavitputre kazcinmAtari pitari vA 'mohaM jaMti Naga asaMbuDA' muyate yena sa mohaH karmma ajJAnaM vA tatkRto vA nAnAyonigahanaH saMsAraH, athavA khajanasnehamohitAH kRtyAkRtye na jAnaMti, na saMvRtAH asaMvRtAH indriyanoindriyataH saMvararahitA 'visamaM visamehi gAhiyA' visamo NAma asaMjamo tamasaMjama asaMyataireva grAhitA, 'te pAvehi puNI va ganbhitA pApAni - chedana medana vizasanamAraNAdIni prANivadhAdIni vA teSu pApeSu varttamAnA punaravi ganbhIbhUyA unmArgamAcaraMto na lajjate, purANazmazAnaciMtaka mAMsakhAdanapizAcahastAvasAraNaM, ahaM saMmArasya NavI bhemi kutastarhi ?, tava yatazcaivaM 'davieva samikkha paMDite' vRttaM / / 109 / / davika uktaH evam anena prakAreNa yosyamuktaH samyak IkSya samIkSya pApaM hiMsAdi, anyathA pAThastu 'tamhA daviikva paMDite' tasmAdevaM jJAtvA viratANaM avitANaM ca guNadose pAvAo viratA aTThArasaDANAo sayaNAo va virato bhavAhi, 'abhiNibuDo' asaMjama upadAo sItIbhUto 'paNatA vIrA mahAvidhi' bhRzaM netAH praNatAH praNatAra ityarthaH, kataraM 1, jo heDA saMbodhaNamaggo bhaNito, vIrAH uktAH, vIhI nAma mArgoM cakravavit mahatI vIhI mahAvIhI, athavA bhAvavIhI eva mahAvIdhI, tatra dravyavIdhI nagaragAmAdipaMthAH bhAvavIdhI tu siddhipathAH 'Au' zivaM, pAThavizeSastu 'praNatA vIdhImetamaNuttaraM,' etaditi bhAvavIdhIM jaM bhaNihAmi aNuttaraM - asarisaM aNuttaraM vA ThANaNANAdi, sehanaM middhiH padyata iti paMthAH, nayatIti naiyAyikaH, zivaM nirogaM, dhuvaM vA dhuvo sAsao sa evaM praNataH 'beyAforeseerat g // 110 // vaitAlikamuktaM, athavA vidAlayatIti caidAlikaH-bhagavAnetra- caitAlikasya mArgaH vaitAlikamArgaH taM AgataH prApta ityarthaH, 'maNasA vayasA kAraNa saMyuDe'tti gutto 'cicA vittaM ca jAtayo' ciccA NAma tyaktvA vittaM bAhyamabhitaraM [87] bhAryA mUrcchAdi / / 74 / / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka prata sUtrAMka ||111142|| tAnacUrNiH 2adhya0 2 uddezaH // 75 // mAnavarjaca, bAya gomahiNyAdi ambhitaraM hiraNNAsuvaNNAdi, athavA abhyantaraM vidyAdhuddhikauzalyAdi, zepaM vAdyaM, 'NAtayati puvAvarasaM nAdi stutA, AraMbhastu pacanachedanAdi prANAtipAto vA cazabdAt zeSA avayavA api, cicA api vartate, saMkuDe iMdiedi, carediti anu-10 | matArthe, athavA parivvadAsittivemi // veyAlie paDhamo uddesao sammatto 2-1 // uddesatthAhigAro mANo bajetanyo, tattha gAthA-navasaMjamaNANesuvi jai mANo vajio mahesIhiM / attasamukasaNaTTA kiM puNa hIlAmaNu annnnesiN||43|| mahAtavassiNA-saMjame atIva appamatteNaM atIva bahussuteNa jai tAva mANo vajio tena tapa-|| khitve apramattatve bahuzrutatve vA gavvaM na yAti, kimaMga puNa nAtikRtsnatapoyuktena pramAdavatA alpazrutena vA gacco kAyabyo ? parovA | hIlenabbo ?,kiMcAnyat-'jai tAva Nijjaramato paDisiddho aTThamANamahaNehiM / avasesa mayaTTANA parihariyA payatteNaM // 44 // bhaNio ya uddematthAhiyAro, suttAbhisaMbaMdho puNa uktaM prathamasyAnte-cicA vica NAtayo, evaM vittaM svajanAraMbha vihAya tapasi sthitatvAt 'tayasaM va jahADa se ravRttaM // 111|| tayA NAma kaMcuo, khamityAtmIyAM, upamAne vati uragavat , 'sa' iti sa pUrvavivakSitaH sAdhuH, rajyata iti rajaH, tatkena jahAti ?-akaSAyatveneti vAkyazeSaH,apAyasya hi sarpatvagiva ca hIyati rajA, 'iti saMkhAya muNI Na makAe' iti-upapradarzane 'evaM saMkhAe'tti evaM parigaNettA, evaM jJAtvetyarthaH, 'Na majjae'ti na marda | kuryAt , tatkena maJjate ? 'goyaNNayareNa je vie' gotraM nAma jAtiH kulaM ca gRhyane, anyataragrahaNAt kSatriyaH brAhmaNaH ityAdi, athavA anyataragrahaNAt zeSANyapi madasthAnAni gRhItAni bhavaMti, ikhiNI NAma khimaNA NidaNA hIlagA, anye bubate riktatA, athavA gotaNNatareNa mAhaNe-sAdhU, ahiMsago sundaro aNyo asobhaNA, syAt ya eSA madAnAM ekena nekairvA madasthAnamattaH paraM paribhavati // 75 / / ANNAPANE dIpa anukrama [111142] asya pRSThe dvitiya adhyayanasya dvitiya uddezaka: Arabhyate [88] Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mAnayaje nAdi prata sUtrAMka // 111142|| zrIsUtraka- nAGgacUrNiH / / 76 // dIpa anukrama [111142] tasya ko doSaH 1, ucyate--'jo paribhavati para janaM' vRttaM // 112 // paro nAma AtmavyatiriktaH sapakSaH parapakSo vA, athavA para:-asvajanaH, paribhavo nAma jAtyAdizreSThastvaM hInajAtiriti, evaM kulAdiSu, nAnyatrApi, so aNAdIe yapajjate aNavadagge saMsAre parivati ciraM' sarvato vartate parivartate, 'cira' miti aNaMtakAlaM, viseseNa kutthitA sukutthitA tAsu jAtisu egidiyaveIdiyAdisu, yatazcaivaM tena 'adu iMkhiNiyA tu pAviyA' adu iti yaduktakAraNAta iMkhiNikA prAguktA pAtayatIti pAtikA, vAnarapiTikA iha sugharIdRSTAntaH, paraloke kokilakazca paribhaTThau saGkasuNao jAo, iti upapradarzanArtha, 'evaM saMkhAeM evaM parigaNya muNI 'Na majjae' madaM na kuryAt , 'je yAvi aNAtae siyA' vRttaM // 113 // jetti aNidivaNiddese nAnyo nAyako'syAstItyanAyakaH-cakravartibaladevo mahAmaMDalio vA, vAsudevo Na paccayati, nidAnakRtatvAt ; tena nAdhikAraH, pesagapesago NAma tesiM ceba- cakrimAdINa jo paDhigAvAhago prabajitaH syAt , asAvapi taM cakravarti prabajitaH pUrva dAsadAsaM cArasAvatteNa caMdaNeSaNa vaMdati, vaMdaNamANo'pi vA 'idaM moNapadamuvaTie'tti idamiti AruhataM muneH padaM maunaM paJjate'neneti padaM-mokSaM gamyatA ityarthaH, upetya sthitaH uvahito, na tena pUrvasvAminA lajjA karttavyA jahA'haM puthvadAsadAsaM baMdAvijjAmi, itareNApi na garne, ) ahaM sAmigasAmiNA pUijjAmi, 'samataM ti arAgadvepavAnityarthaH, 'sadA sarvakAlaM caredityanumatArthaH, syAta-kathaM tAbhyAM lajAmadau na kartavyAviti ?. ucyate. 'samayaNNayarammi saMyame vRttaM // 114 // te hi.sayaM tacaM prati samA ceva, athvaa'ympi|| chedopasthAnIya, evaM parihAravizuddhikAdiSu zeSedhapIti, arissa mi0 vRttaM, tau hi saMyamatvaM prati samAveya, atha sametti ekasminneva to saMyamasthAne vartayeto, aNNayare vatti vimame vA chaTThANapaDitassa, nesu. samyaktvAdiSvasaMjama itikRtvA anyatare adhike vartamAnaH / / [89] Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||111 142 || dIpa anukrama [111 142] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], niryuktiH [43-44], mUlaM [gAthA 111-142 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02 ], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNiH young zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 77 // pUjyaH saMyatatvAdeva, athavA je yAvi bhave aNAyage, jebiya pesagassa pesaetti, egigo mANe'I uktaH, iha tu 'samaaNNataraMmi vA sute samesvi suraNamimaM paricitataraMtikAuM sa mANo Na kAyanyo, lahuM vA me adhItaMti, aNNayaraM tu ego gaNI ego vAyago, pUrvagataM vAcitaM yena sa vAcakaH, na ca vAcakena mAnaH kAryaH, saMzuddho sa eva, saMyamaH zuddhaH yatrAsau vartate, athavA sa evaM lajjAmadadosA diehiM saMsuddho 'samaNe'ti samyak maNe samaNe vA samaNo, pari samaMtA savvAtiyArasuddho sanbao vA parivae parivvara, syAtkiyaciraM kAlaM ?, ucyate 'jA AvakathA samAhite' yAvadasya kathA pravarttate devadatto yajJadatto vA, davvioM NAma rogadosarahio, syAnmRtasyApi kathA pravarttate tata ucyate 'kAlamakAsi paMDite' yAvatkAlaM na karoti tAvanmAnAdidoSarahitena bhavitavyaM, syAtkila kimAlaMbanaM kRtveti yatitavyaM ?, ucyate 'dUraM aNupassiyA' vRttaM // 115 // dUraM nAma dIrgha anupazyati taM dhammamaNAgataM tathA dharmmaH svamAya ityarthaH varttamAno dhamrmo hi kAlAnAditvAd dUraH, sa tu aviratatvAnmAnAdimadamattasya dukkhabhUyiSTopratikrAntaH, ki ca imeNa khalu jIveNa atItaddhAe uccaNIyamajjhimAsu gatisu asatiM uccagote asatiM NIyagote hotthA, tathA ca | atItakAle prAptAni sarvaduHkhAnyanekazaH evamanAgatadharmmamapi, athavA dUramaNupasmiatti daDhaM passiya, athavA mokSaM dUraM passiya durlabhabodhitAM passiya jAtyAdimadamattasya ca dUrataH zreyaH evamaNupassiya ityevamAdi atItAnAgatAn dharmAn anupassitA 'aDDe pharusehi mAhaNe' pharusA nAma snehaviyuktaH vAcikAH kAyikA copasargA kriyante, tatra vAcikAH AkrozahIlanAdyAH kAyikAstu vadhabaMdhanatADanAGkanacchedanamAraNAMtAH, athavA pratilomA pharusA, tairudIrNaiH 'avi ya haNNU' api hanyamAnAH avihaSNU yathA vandhakaziSyAH, na tu khandakaH, 'samayaMsi yatti 'tti yathA samaye'tidiSTaM tathA rIyate prasanna ityarthaH, paThyate ca 'avihaNNU [90] vAcakAdi // 77 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: bhIsUtrakatAacUrNiH // 78 // |praznasamA tAdi prata sUtrAMka // 111142|| dIpa anukrama [111142] samayAdhiyAsae asyArtha avihaSNU-avihanyamAnaH samyak ahiyAsae,athavA avihaNNU iti hanyamAno na hanyAta kiMcit, athavA dharmamayopadizet sa kITakadharmakathika ucyate, 'paNNasamatte sayA jae' vRttaM // 113|| pracchaMti tamiti praznaH yAvatpraznAn paraH pRcchet taM vyAkartuM samarthaH, paThyate ca-'paNhasamatte sadAjae' samAptaprazna ityarthaH, sadAjaetti jJAnavAn apramattatha, ayatasya hi kSIraM paricikitsikasyeva na vacaH pramANaM bhavati, uktaM hi-"advito Na Thaveti paraM" samitA NAma sammaM dhammaM udAhareja, jahA puNNassa katthati tathA tucchassa katthati, 'suhame hu sayA alUsae' suhumo nAma sa hi suhumeNavi aticAreNa lUsiati, kathayato yA sUkSmeNApi AtmotkarpaNa parahIlayA vA lUsijati, pUyAgAravasakAraheuM yA kathayato lUseti, ahavA suhumeti sUkSmavuddhiH kathayet , alUpakastu sa evamanAzaMsI, na ca mArgavirAdhanA karoti, apariyacchaMte ya pareNa kuppejA, yova kathaNaladdhIsaMpaNNatAra mANI mAhaNo hojA, athavA kathayato Na paraM kovaye-anyataraM kaSAyaM gamayet , sa evaM 'bahujaNaNamaNami saMkhuDe.' vRtte // 117 / / bahujanaM nAmayatIti bahujananAmane, ahavA nabhyate-stUyata ityarthaH, sa dharma eva, sarcaloko hi dharmameva praNataH, na hi kazcitparamAdhArmiko'pi bravIti--adharma karemi, tatrodAharaNaM-seNio rAyA, tassa asthANIe dharmajijJAsAyAM ke dhammiyA iti, tato parisadehi bhaNNati-dullamA dhammiyA, pArya adhammio loo, abhayo bhaNNati-logassa bhAvapAraNa ema padaNNA jahA vayaM dhammiyA iti, parisAe amaddahatIe abhao bhaNNati-parikkhAmo, tato rAyANunAe sitAsitANi duve bhavaNANi kAraveti, paurajaNavayA bhaNiyA-je tumheM dhammiyA te dhavalaM gihaM pavisaMtu, adhammiyA asiyamiti, tato te mavve paurajaNA dhavalagRhamagupaciTThA, adhigArigehi pucchitA-kiM bhayaMto dhamma karahiMti ?, tatthego bhaNati-artha karissago, tattha me aNegehiM mauNasahassehiM 78 // [91] Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata bhIbhUtraka tAGgacUrNiH / / 79 // sUtrAMka ||111142|| dIpa anukrama [111142] dhaNaM uvajIniati, aNNo bhaNati-ahaM caNijjo, kalopajIvi bhaNo me NicagaMbhuMjatitti, aNNo bhaNati-ahaM kuTuMbabharaNapavico bahujananakilesabhAgI, kiM bahuNA, soyariyAdayo'vi kuladharmAnuvartitvAdvayamapi dhammiyA, evaM dhavalagihamaNupaviTThA, uktaM ca-"sota manAdi sutaghoraraNamuha0" atha tattha duve mAvagA sakRtmadyapAnanivRttikRtabhA asitabhavaNamaNupaciTThA pucchitA bhaNanti-susAhuNo sumAvagA ya dhammiyA je sayA apamattA, amhe puNa pamAdiko svakRtamadyapAnanivRttikRtabhaMgA Na dhavalagihAruhA, ato asita. bhavaNamaNupaviTThA ityevaM bahujananamito dharma iti, tasmin bahujananamite saMvRtAtmA bhavediti vAkyazeSaH, anye tvAH-bahujananamano-lobhaH, sarvo hi lokastasmin praNataH, asaMyatAstAvat sarve zabdAdiviSayapraNatAH, pramattasaMyatA api tenaiva kecitpraNatAH, bItakapAyAstvapraNatAH, je ya jayaNA appamattA iti te'pi na praNatAH, uktaM ca-'kodhassa udayaNirodhA vA udayapattassa yA kohassa vihalIkaraNaM' evaM yogendriyANAmapi vaktavya, saMyato nAma virataH nivRtta ityarthaH, 'sabaDhesu sadA aNissite ti savvesu iMdiyatthesu yAvato yA asaMyamArthAH athavA aihikAmuSmikeSu aNismito nAma nAkAMkSati 'harade va tume aNAilo' haradetti, | mahAsamudraH, sa hi tanAdimiH mahAmatsyaiH sphuradbhipi nAkulajalo bhavati, na kSubdhajala ityarthaH, padmamahApamAdayo vA idAH svaccha| prasannagaMbhIrajalA: gaMbhIratvAdanAkulAH, evamasAvapi pUrvAparajJeyaparizuddhasvacchajJAnavAna prasannavAGmanAH na ca parapravAdibhiH zakyate / vikSobhayitu ityanAkulaH, krodhAdIhi vA aNAilo, athavA aNAila iti niruddhAzravaH anAturo-na glAyati dharma kathayan , IIM 'dharma pAdurakAsabatti prAduH prakAzane sa bhagavAn AryamudharmaH aNNataro vA gaNadharo da ivAnAkulaH dharma prAdurakArSIt , IICE evamanye'pi sthavirAH prAdurakAIna prAduSkurvanti kariSyati ca, kasyapazyArya kAzyapaH, sa evaM lakSaNakaM dharma kathayati, taM ca vA||79 // Dise [92] Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sukhapriyasvAdi prata sUtrAMka // 111142|| zrIsUtraka- bahavo pANA puDho siyA' vRtta / / 118 // athavopadeza evAyaM, vahavo prANA puDho sitA, bahava ityanantAH, pRthak pRthak sitA vAzANA puDhositA, taMjahA-padavikAiyattAe0. teSAM tu pratyekAnantAnAmapyeko dharmaH samAna eva, sukhapriyatvaM 'samiyaM uvehAe'ti // 8 // / samitA NAma samatA, pratyekAzraye'pi sati abhISTasukhatA duHkhodvegatA ca samAnametat , athavA samiyA iti samaM uvehitAH je moNapadaM upaDhie, muneridaM maunaM, ciramaNaM viratiH teSAmatipAtAdInAM akAsitti kariSyasi, pApADDInaH paMDitaH, kA mAvanA ?, yathA tabaite iSTAniSTe sukhaduHkhe evaM pANANamavi ityevaM matvA viratiM teSAmakAsi paMDite, sa eva viratAtmA dhammassa ya pArae muNI ' vRttaM // 119|| dhammo duviho-sutadhammo carittadhammo ya, tayoH pAraM gacchatIti pAragaH, zrutajJAnapAraMgataH codasapunbI, pAraM ko vA kAMkSati, evaM pAraM gataH kAMkSati vA akaSAyaH, tasya ca cAritramadhikRtyApadizyate, AraMbho nAma jIvakAyasamAraMbhastasyAMte vyavasthito, nArabhata ityarthaH, je ya puNa AraMbhapariggahe vaTuMti mamAyati vA te taM pariggahaM NaTThaviNahU~ 'soyaMti ya NaM mamAyaNo' alabhyamANamapi yatheSTapariggahaM soyaMti NaM mamAiNo, uktaM hi-"pariggaheSvaprAptanaSTeSu kAGkAzoko, prApteSu ca rakSaNamupabhoge vAsvRttiH" No labmati NiyaM pariggahaMti aggisAmaNNattAe corasAmaNNatAe Nitao Na bhavati, ayamaparakalpaH tamiva, dhammassa ya pArae muNI, AraMbhassa ya antiadvitaM soyaMti yaNaM mamAiNo amhe suhitA, tumhaM saMtavibhavo'vi atidukaraM tavacaraNaM karesi, jeNaM mamAyate teSAM mamAyaNo-mAtAputrAdayo No labhaMti pariggahaMti, sa teSAM nityaM vazakaH AsIditi nityaM parigrahaH paraH, tatastatpratyayikaMgolabhati Nitiya pariggaha,amumevArtha nAgArjunIyA vikalpayaMti-soUNa tayaM uvahitaM keyi gihI viggheNa uhitaa| dhammaMmi iha aNuttare, taMpi jiNeja imeNa paMDite'iha loga duhAvahaM vidA paraloge ya duhaMduhAvaha' // 120 // kRSibhRta RamRNAL dIpa anukrama [111142] // o [93] Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) duHkhA prata sUtrAMka ||111142|| bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: JAN zrIsUtrakacaurAdInAM ihaloge eva duhAvahaM dhaNaM, uktaM hi--amamA janayaMti kAMkSitA, nihitA mAnasacauraja bhayam / vima'ti janA hi0" para vahAdi tAincUrNiH | loke'pi ca duhaM asAdhanopArjanaduHkhAt sumahattaraM duHkhaM samAvahatItyato duhAduddAvahA, athavA duhAduhA vA punaranante saMsAre pry||81|| TantaH zarIrAdiduHkhaM samAvahaMti 'viddhaMsaNadhammameva yA' aggicaurAdyupadvaiH kAlapariNAmatazca vidaMpaNadhammameva yA ityevaM vidvAn matvA ko nAma AgAramAvase?, kiMcAnyat-pabvaiteNavi na satkAravaMdaNaNamasaNAu bahu mAgitabbA, uktaM ca tattha-'mahatA paligoha jANiyA0' vRttaM // 121 // parigoho NAma parivaMgA, dabve parigoho paMko bhAve amilApo bAhyAbhyantaravastupu, parasparataH sAdhUnAM jAbi baMdaNaNamamaNA sAvi tAva parigoho bhavati, kimaMga puNa saddAdivisayAsevaNaM, athavA prabajitasyApi pUjAsatkAraH kriyate, kimaMga puNarAyAdivibhavAsaMsA ?,'suhame salle duruddhare' sUcanIyaM sUkSma, kathaM ?, zakyamAkrozatADanAdi titi| kSituM, duHkhataraM tu vandyamAne pUjyamAna vA vipayairvA vilobhyamAne niHsaMgatAM bhAvayituM, ityevaM sUkSma bhAvazalyaM duHkhamuddhartu. hRdayAditi vAkyazeSaH, ityevaM matvA vidvAn payaheja saMtha' samyak stavaH sato vA stavaH saMthayo, nAgArjunIyAstu paThati-palimaMtha mahaM vijANiyA jAviya baMdaNapUyaNA maha / suhuma sallaM duruddharaM taMpi jiNe eeNa paMDie"ege care ThANa Asage' vRttaM // 122 / / drabne egallavihAravAn bhAve rAgadveSarahito vItarAgaH, ThANaM-kAussammo AsaNa-pIDhaphalagaM bhUmipariggaho vA sayaNaMti FNuvaNNo, ego rAgadveSadomarahito, savyastha pavAdaNivAdasamavisamesu ThANaNisIyaNamayaNesu egabhAveNa bhavitavya, NANAdisamAhito. caredityaNumatArthe, bhikkhU 'uvahANavIrie' upadhAnavIryavAniti tapovIryavAn , 'vaigutteti cayaguttigahitA 'ajhappasaMcuDe'ti | maNoguttI gahitA, pUrvArddhana tu kAyaguptiH / idANi jo so egallavihArI taM ducaghare ya NikAraNeNa bhaNNati-'NopIheNa yAva dIpa anukrama [111142] // 8 // [94] Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||111 142|| dIpa anukrama [111 142] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], niryuktiH [43-44], mUlaM [gAthA 111-142 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 82 // vaMguNe vRttaM // 123 // pihitaM NAma DhakiyaM avagucaduvArie suNNavare vA mitraghare vA, zUnAM hitaM zUnyaM, zUnyaM vA yatrAnyo na bhavati, puTTho Na udAhare vayiM cattAri bhASAo sosUna udAharati vayiM, avassaM saMbujjhitukAmassa vA eganAye egavAgaraNaM vA jAva cattAri jisIyaNaDDANe mottUNa sesaM vasadhiM 'Na saMmucchati'tti Na pamajati, 'No saMthaDe taNe' ttiNavA taNAI saMthareti, kimaMga puNa kitti potti vA 1, sa evaM sarIrokssayAdisu apratibaddhaH aNiyatavAsitvAt 'jatthatthamite aNAile vRttaM // 124 // jattha se atthamiti kharo jale thale vA tattha vasati, aNAilo NAma parIpahopasagaiH naH samudravat nAkulIkriyate, samavisamAI ThANasayaNAsaNAI muNI'dhiyAsae, na rAgadveSau gacchet, tattha se acchamANassa 'caragA ahavAvi bhairavA' caraMtIti carakApipIlikAmatkuNaghRtapAyikAdayaH bhairavA-pizAcazvApadAdayaH sarIsRpA-ahimUSikAdayaH sabve ahiyAsaetti, evamanye'pi 'tiriyA maNusA ya diviyA' vRttaM // 125 // tiriyA caturvidhA uvasaggA tivihAdhi seviyA nAmAsevitvA aNubhUya 'lomAdIyaMpi Na hArise' lUyata iti lomA lomahariso dudhA bhavati - pratilomairbhayAt anulomai praharSaNa hAsataH, AdigrahaNAt dRSTimukhapramAdo dainyaM thA, 'sunnAgAragate mahAmunI' sa tairbheravairapyupasa gairudIrNaizchidyamAno mAryamANo vA 'No tAtra mikaM va jIvinaM' vRttaM / / 126 / / anulomairvA udIrNaiH asaMjamajIvitaM Na vA pUyAsakAraM patthea, tenaivaM jIvitamanAkAMkSatA pUjAmatkArau ca bhayAnake bAssvasathe vasatA 'abhatthamuvati bhairavA' abhyastA nAma AsevitA asakRd asakRtsahAnena jAtA uditA AsevitA abhyastA ityataH upenti-upayAnti bhayAnakAH, paThyate ca- 'apputthaM uyeti bhairabA' alpA na bahavaH pizAcazvApadavyAlAdayaH jIvitAntayikA uveMti, zItoSNadaMzamazakAdayastu udIrNA api zakyA'dhipodumiti, abhyastastrAnnirAjitavAraNasyeva bhairavA eva bhavati, [95] apidhAnAdi // 82 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||111 142|| dIpa anukrama [111 142] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], niryuktiH [43-44], mUlaM [gAthA 111-142 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra [02], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNiH muni dIparatnasAgareNa saMkali zrIsUtraka tAGgacUrNiH / / 83 / / AMIL CUT PANAUD tasyaivaM 'uvanInatarassa tAiNo0' vRttaM // 127 // bhikSoH dharmmamupanItaH parIpahajayaM vA, ayaM copanItaH 2 ayamanayorupanItatara: jJAnadarzanacAritreSu yasyAtmA upanItataraH sa bhavatyupanItataraH, trAyatIti trAtA, sa ca trividhaH - Atma0 para0 ubhayatrAtA -jinakalpikAI icchavAsinaH 'bhayamAnamma vivittamAsanaM' itthIpasupaMDagavirahitaM vivitaM AsanagrahaNAdupAzrayo'pi gRhItaH 'sAmAiyamAhu tassa taM samabhAvaH mAmAiye AhuH tasya taM samabhASaM sAmAiyaM tassevaMguNajAtiyassa sAmAyika, kataraM 1, cArittasAmAiyaM, Ahu-uktavAniti titthakaro aJjasuhammo vA sissANa katheti, tasya cAritradhaH, kiM karoti 1, yaH AtmAnaM bhaye na darzayati, na kSubhyata ityarthaH kiMcAnyat- 'usiNodakatattabhogaNo0' vRttaM / / 128 / / umiNagrahaNAt phAgodagaM socIraga unhodagAdINi gahitANi, taptaggahaNAt svAbhAvikasyAtapodakAdeH pratiSedhArthaH, dharmeNa yasyArthaH sa bhavati dhammaDDI, hI lajjAyAM, asaMyamaM prati hIryasyAsti sa hImAn tasya hrImataH, sa hi loke zItodakaM pidhana lajjate, hIyata ityarthaH, tasyevamapramattasya AsataH saMmaggi asAdhu 'rAyihi' rAjAdibhistasyAsAdhvI, kathaM 1, riddhiM dRSTvA taM mA bhUnmUrcchA kuryAt, mUrcchatatha asamAdhI bhavati tathAgatasma vi'tti vairAgyagatasyApi, athavA yathA'nyaM, yathA jinAdayo gatA vItarAgaM tathA so'ci apramAdaM prati gataH, idAni pramattA ucyante'adhikaraNakarasma bhikkhuNo0' vRttaM || 129|| adhikaraNaM karotIti adhikaraNakaraH, 'prasahye'ti Akramya paraparibhavAt saMbaMdha snehasaMtati dArayati tataH dAruNaM, 'aDDe parihAyate dhruvaM' artho nAmA mokSArthaH tatkAraNAdIni ca jJAnAdIni parihAyaMti, "jaM ajjiyaM samIkha ehiM tavaNiyama samaiehiM / mA hu tayaM chaDDehiya bahutarayaM sAgapatehiM // 1 // eteNa kAraNeNaM adhikAraNaM paNa kareJja saMjate svapakSaparapakSAbhyAmitivAkyazeSaH, tasyaiva adhikaraNa mukurvANasya 'mInodagapariduguchiNo vRttaM // 130 // sItodagaM NAma avi [96] upanItatarAdi // 83 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||111 142 || dIpa anukrama [111 142] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [2], niryuktiH [43-44], mUlaM [gAthA 111-142 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 84 // gatajIcaM aphAsugaM pratI, pratidurguchati NAma Na pivati, yo hi yanna sevati sa tat jugupsatyeva, jahA dhIyArA gomAMsamadhalasunapalaM duguMchaMti, na kevalaM dhIyArA gomAMsaM duguMchaMti, tadAzino'pi jugupsaMti, appaDiSNo NAma apratijJaH, nAsya pratijJA bhavati yathA mama anena tapasA itthaM NAma bhaviSyatIti, taMjaddA-No ihalogaDatAe tavaM karoti0 jahA dhammivayaM bhadantA, AlayAhArauvadhipUyANimittaM vA apratijJaH, lavaM karmma yena tatkarma bhavati tataH AzravAt stokAdapyavasakkati, tasyaivaMvidhasya 'sAmAyikamAhu tarasa' jaM tadevAsya sAmAyikaM caritrasAmAyikaM, yatki 1, na karoti, jaM gihimace asaNaM Na bhakkhati, mA bhUt pacchAkammadoso, bhavissati NaTTe hite vIsarite, sa eva sItodagavadhaH syAditi / kiM ca 'Na ya saMkhatamAhu jIvitaM vRttaM / / 13.1 / / nahi chinnataMtuvat idaM jIvitaM punaH zakyate saMskatu, 'tathe'ti tena prakAreNa, vAlajaNo NAma asaMyatajanaH, pragalbhIbhavati prANAtipAtAdiSu pravarttamAno ghRSTo bhavatItyarthaH, sa eva vAlaH pApeSu karmasu pragalbhIbhavan taireva vAle pAvehi majati hiMsAdIhiM, tajjaNieNa vA karmmaNA mAnabhaMDamiva mIyate pUryata ityarthaH, mAryate vA saMsAre, 'iti saMkhAya muNI Na majjati' iti saMskAryate, evaM pari| gaNayya Na majjatiti-na yadaM kuryAt na kupyeta, mAnAdhikAra eva asminnudezake varNyate, teNa iti saMkhAe muNINa maJjati, krodho | mAne (mado ) 'pi gRhIto, lobhastu 'chaMdeza paleti mAyayA' vRttaM // 132 // chaMdo NAma lobhaH icchA prArthanA, teNa chaMdeNa pralIyate yaM prajAH vAsu tAsu gatiSu bhRzaM lIyate gacchati, pavvata ca 'chapaNeNa paleti mAyayA' chaMdeNeti DaMbhegovahiNA kUTatulakUTamAnAdibhiH tathA hiMsAdiSu karmasu pravarttate daMbheNava, palAyitumicchati karmmabandhAt, yathA mArato'vi ya devassuvariM chumati, maharSipraNIto'yaM mArgaH, tathA cittaM na dUSayitavyaM iti, pApaMDino'pi zAkyAdayaH chaNeNa palAyitumiccheti karmmabandhAt, tadyathA-saMgha [97] F pratijugusAdi // 84 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kukuTakAdi prata sUtrAMka ||111142|| zrIsUtraka HO saMtagA prAmAH, dAsIdAsahiraNyAdi ca te upAsagasaMtA bA, bhAgavatA truvate-savyaM devo kareti, yathA chaNyoNa tathA lobhAdibhirapi vANi: / 'bahumAyeti utkaMcaNAdi, pArSaDino'pi mAyAbahulA kukaDehiM loaM uvacaraMti, uktaM hi-kukuDasAdhyo loko nAkukkuTataH avartate kiMcit / tasAt lokasyArthe pitaraM (avi) sakukuTaM kuryAt // 1 // cittaprAmANyaM varNayanti, moho nAmAjhAnaM tena prAvRtA chAditA ityarthaH, zAsanAzritAstu 'viyaDeNa paleti mAhaNe bhAveneti vAkyazepaH, tenAkuDilenAvi avikutthitenAjimhena, kutaH | palIyate ?, saMsArAt, na kevalamAtmA zuddhyA palIyate, bAhyenApi palIyate, tadyathA--'sIuNhaM vayasA'dhiyAsae' sIte aprAkRtaH uSNe AtApayati, athavA sItA anulomAH uSNAH pratilomAH, vayaseti vAcA, yathA vayasA tathA manasAvi, evaM sesidiyadanovi, kiMca-jaM bahupasaNaM taM gehAhi ciTThate, 'kujae aparAjie jahA0' vRttaM // 133 / / kucchito jayaH kujayaH ghUteNa thovaM viDhappati, yadyapi aparAjito akkhehi devatAprasAdena vA akkhahitatteNa vA aparAjito tathApi kutthita eva jayaH, akkhApAsagAdiSu krIDAvyavahArAH, akSadardIvyati divya, divyaM cAsyAstIti divyavAn-krIDAvAn , jaha so divyaM ca kaDameva gahAya, No kaliM No treta No ceva dAvaraM, upasaMhAraH 'evaM logasi tAiNo' vRttaM / / 134 / / evam-anena prakAreNa asiMhaloke pApaMDaloge vA 'tAiNo'tti AtmaparobhavatrAyiNo-jinatIrthakarasthavirAH 'buite' uktaH 'ayaMti imo jaidhammo sutacarittadhammA ya anuttare' bahuphale, atulye ityarthaH, 'taM geNha hetaMti uttama tamiti taM dharma geNhAhi ihaloe paraloe ya hitaM, ihaloe AmosahiladdhIo paraloe siddhI devalogasukulapaJcAyAdi, 'te' iti tasya Ahe, kasya nirdezaH?, uttamaH-pradhAnaH, dharma iti vartate, kaDamiva dyUtakaravat sesA tiNi AtA, pAsatthA aNNatisthiyA gihitthA ya, abahAya-chottA, ko bhavati ?, ucyate, paMDito bhavati, ki dIpa anukrama [111142] AND // 85 // [98] Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakatAGgacUrNiH prata sUtrAMka // 111142|| dIpa anukrama [111142] ca-epA hi zabdAdInAM tvamparIpaha evaM garIyAn ata evocyate 'uttaramaNuyANa AhitA' vRttaM // 135 / / uttarA NAma zeSa sparzAnA mucamatA viSayebhyaH grAmadhA eca garIyAMsaH, yathA mayA'nuzrutaM sthavirebhyastaiH pUrva zrutaM pazcAttebhyo mayA zrutaM, uktaM hi-"sukhasyAtirasa: svargaH, svargasyAtirasaH khiyH| gavAmatirasaH kSIraM, kSIrasyAtiraso ghRtaM // 1 // sarva eva vA viSayagrAmadharmaH, athavA uttarAHzabdAdayo grAmadhA manuSyANAM cakravartibaladevavAsudevamaMDalikAnAM tesu uttaresuvi 'jaMsi viratA samuhitA' jAsu itthigAsu samyak udvitA samutthitAH, 'kAsavassa anudhammacariNo' kAzyapo-varddhamAnasvAmI kAzyapacIrNAnucaraNazIlAH kAsavassa aNudhammacAriNo, athavA pabha eva kAzyapaH tena cIrNamanucaraMti yathoddiSTa 'je eta careMti AhitaM' vRttaM / / 136 / / je iti / aNudivANidese, je aNudhammacarittaM kurvanti, AhitaM-AkhyAtaM, keNa?, 'NAeNa mahatA' jJAtakulIyena mahatA iti, jJAtRtve'pi sati rAjamanunA kevalajJAnavatA ca, mahA~zcAsau RSizca maharSiH, athavA mokSesiNA, te udvitA, utthitA nAma mokSAya, samyagutthitAH / samutthitAH, na jamAliyata, zAkyAdayo'pi hi mokSArthamabhyutthitAH, 'anyo'nyaM ca sIdaMtaM sAreti dharmata' iti dhamma sIdaMtaM, athavA dhammiyAe paDicoyaNAe, athavA dharma sAlitaM skhalaMtaM vA dhammiyAe paDicoyaNAe dhammieNaM, paDoAreNaM, dharme samyagavasthitazca bhatvA'mA peha purApaNAmae vRttaM // 137 / / amAnonAH pratipedhe, mA prekSasva, purA nAma pUrvakAlie pujvaratapucakIlitAdi, praNAmayaMtIti praNAmakAH duggati saMsAraM vA prati dharme sthitaM, saMkSepArthastu pubakIlitaM aa sumarejA, dharma vA prati praNAmayedAtmAnaM, uvadhiM dabve hiraNNAdi bhAvovadhi aTThavidhaM kama, abhimukhaM kaMkhejAsitti abhikaMkhe uvadhiM dhuNittae, mAnAdhikAre'nuvartamAne 'je vaNatehi No NatA' je iti aNidivaNi ise duSTaM praNatAH panatAH zAkyAdayaH, te hi mokSAya pravRttA api [99] Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIsUtrakatAGgacUrNiH / / 87 // ||111142|| dIpa anukrama [111142] viSayeSu praNatA rasAdiSu, neti pratiSedhe, AraMbhaparigraheSu ye na natA te jAnaMti samAhitaM, ta eva jJAnavantaH ye samyamArgAzritAH, kAthikAtha bhAva: na tu ajJAnino, na vA samAdhi jANaMti, samAdhirnAma rAgadveSaparityAgaH, sa evaM samAdhimArgAvasthita, 'No kAdhie~ hojA saMjate'vRttaM // 138|| kathayatIti kathakAH akkhANagANi goyaraggagato ubassayagato vA apratimAnAni kathayati kadhikaH, pAsaNIoNAma gihINaM vyavahAreSu paNiyagAdisu vA prAzniko, na bhavati, apAyA tattha jo jivati tassa appiyaM bhavati, saMpasArako nAma saMprasArakaH, tadyathA | imaM varisaM kiM devo vAsissati Navatti, kiM bhaMDaM agghihiti vAna cA?, ubhayathApi dopaH, adhikaraNasaMbhavAt , agghihiti - vatti, 'nacA dhamma aNuttaraM' evaM vidhena na bhAvya, katakirio NAma kRtaM paraiH karma puTTho apuTTho vA bhaNati zobhanamazobhanaM vA evaM kartavyamAsIt naveti vA, mAmako NAma mamIkAraM karoti deze gAme kule bA egapurise bA, kiMca-ayaM cAnyaH karma vidA-14 |lanopAyaH, tadyathA-'chaNNaM ca pasaMsa No kare' vRttaM // 139 / / dravyacchannaM nidhAnAdi bhAvacchannaM-mAyA, bhRzaM pasaMsA-prArthanA lomaH | ukoso-mAnaH prakAza:-krodhaH, sa hi antargato'pi netravAdibhirvikArarupalakSyate, uktaM hi-"kuddhassa kharA diTThI" ya evaM kaSAyanigrahodyatAH tesi suvivekaH gRhadArAdibhyo viveko bAhyo'bhyantarastu kapAyavivekaH, AhitaM-AkhyAnaM, suvivegotti vA | suNikkhaMta vA supacvajatti yA egahu~, bhRzaM natA praNatAH, kutra natA, dharme vA 'sujyositaMti jupI prItisevanayoH, dhUyate'ne| neti dhRtaM-jJAnAdi saMyamo vA yeSAM sujjho sitaM-vabhyasta tesiM suvivegmaahite| sa evaM vidAlanAmArgamAzritaH 'aNihe sa|hite susaMvuDe' vRttaM // 140 // aniho nAma anihataH parIpadastapaHkarmasu vA nAtmAnaM viMdhayati, jJAnAdiSu samyamAhitaH gANAdIhi 3 Atmani vA hitaH svahitA, athavA yastriguptaH sa samAhito, dharmeNa yasyArthaH sa bhavati dhammaTThI tabovadhANavIrIya 87 // [100] Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [2], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 111-142] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIsUtrakatAnacUrNiH // 88 // AtmahitAdi sUtrAMka ||111142|| dIpa anukrama [111142] saMyuktaH tave vArasavidhe, sa evaM guNajutto 'vihareja samAhiteMdie' aniyatavAsitvaM gRhyate, samAhito, nigRhItendriyatvaM ca, uktaM hi-"saddesu ya bhaddayapAvaesu, sotacisaya uvagatesu / tuTeNa va sTeNa va samaNeNa sayA Na hoyavyaM // 1 // " evaM sesindiyavisaesuvi, syAt-kimarthaM evaMvidhaH prayatnaH kriyate atiduHkhazca ?, ucyate, 'AtahitaM dukkheNa labhate' taMjahA-'mANussakheta jAtI' gAthA / / syAt-kathaM anAdimati saMsAre ayamAtmA na pUrvamevAnena pathA prayAta iti ?, ucyate 'Nahi gUNa purA aNussutaM.' vRttaM // 141 // neti pratiSedhe, hi pAdapUraNe, nUnamanumAne, purA iti kramAt atikrAntakAlagrahaNaM, anugataM zrutaM anuzrutaM, kiMca tat ?, ucyate, vakSyate hi-muNiNA sAmAiyaM padaM, athavA muNettAvi avitaha No adhidvitaM, avitahaM NAma yathAvat , adhihitaM NAma karaNe, tadidaM muninA sAmAiyaM padaM AkhyAta ityarthaH, samatA sAmAiya, tacca anekaprakAra, katareNa muninA tadAkhyAtaM ?, 'NAtaeNa jagasavvadaMsiNA'jage sacvaM passati jagasavvadaMsI, evaM mAtA(mattA)mahantaraM0'vRttaM // 142 // evamadhAraNe, mahantaraM matvAjJAtvA, tat kasya kayoH kepa vA ?, ucyate, suttassa ya asuttassa ya, viratIe aviratIe, mokkhasuhassa saMsArasuhassa ya sacchAsananayasya mithyAdarzanAnAM ca, athavA imaM dhammaM mahattaraM matvA kupravacanebhyaH, sahitA nAma jJAnAdibhiH, bahavo janA iti aNaMtAtItakAle siddhAH saMpadaM ca, 'guruNo chaMdANuvattagA' guravA-tIrthakarAdayaH chaMda:-abhiprAyaH viratA bhUtvA viSayakapAyebhyaH tIrNA bhavauSaM taraMti ca, dravyoSaH samudraH bhAvauyastu saMsAraH, AhitamAkhyAtaM kathitamityeko'rthaH iti vaitAlIye dvitiiyoddeshkH2-2|| sUyaNAdhikAre prastute vidAraNAdhikAro'nuvartate. uktaM hi-'uddesargamitatie aNNANaciyassa avacayo hohi / sa ca suhasAtassa Na bhavati, parIpahasahiSNorbhavati, sa kathaM ?, ucyate 'saMvuDakammassa bhikratuNo' vRttaM // 143 / / saMvRtAni yasya prANava // 88 // asya pRSThe dvitiya adhyayanasya tRtiya uddezaka: Arabhyate [101] Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [3], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 143-164] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: asaMvRtAdi prata zrImatratAgacUrNiH // 89 // sUtrAMka // 143164|| dhAdIni karmANi sa bhavati saMvuDakammA, indriyANi vA yasya saMvRtAni sa bhavati saMvRttaH, niruddhAnItyarthaH, yasya vA yatnavataH caMkamaNAdIni kammANi saMvRtAni, athavA mithyAdarzanAviratipramAdakapAyayogA yasya saMvRtA bhavati sa saMvRtakA, mikkhaNasIlo mikkhU, jamiti aNiddivassa Nidese, duksamiti kamma, puDha NAma baddhapuTThaNidhacaNikAitaM, abodhie NAma aNNANeNa dhamma | abujjhamANeNaM, yAvanna tAtra suyudhyate sa taM saMjamato vivAti, taM paMcaNAlivihADitataDAgadRSTAntena, niruddhesu ca nAlikAmukheSu cAtAtApenApi zuSyate, osicamANaM ca sigdhataraM sukkhati, evaM saMyameNa niruddhAzravasya pUrvopacitaM karma dhIyate, Aha-tapaH abhya-| ntaraM, evaM uktaH, dazaprakArendriyAdisalINatA uktAH iMdriyapaDisaMlInatA jogapaDisaMlINatA kasAyapaDisaMlINatA, saMvRnAtmakastu anazanAvamaudaryAditapoyuktasya utsicyamAnamivodakaM kSipraM kApacIyate, selesiM paDivaNNo ukoso saMyuDo, maNussasaMtiya 'maraNa heca vayaMti paMDitA' mokkha, athavA mriyate yena tanmaraNaM, tacca karma saMsAro vA, taM hitvA brajati mokSaM tenaiva bhava| gahaNeNa brajati tAn pratItyAdizyate-'je viSNavaNAhiM jhUsitA' vRttaM // 144 / / vijJApayati ratikAmA vijJApyante vA mohAturaivijJApanA:-striyaH, jupI prItisevanayoH, ajuSitA nAma anAdriyamANA ityarthaH, vijJApanAsu hi paMcApi viSayAH svAdhInA zabdAdayaH, uktaM hi-'puSphaphalANaM ca rasaM surAe~ maMsassa mahiliyANaM ca / jANatA je viratA te dukarakArae vaMde // 1 // " saMspRSTA vA tAbhiH, kaumArabrahmacAriNaH te 'saMtiNNehi samaM viyAhitA samyaktIrNAH saMvRtAtmAno bhUtvA saMsArauyaM tIrNAH mokSaM jiga| miSayo'pi hi atIrNA api tIrNA iva pratyakseyAH, vividhaM AhitA viyAhitA 'tamhA uiMti pAsadha' tamhAditi tasmAtkA| raNAt yasmAdvijJApanAsu ajupitA saMtiNNA hi saMmeM viyAhiyA, tIrNamabandhakatvaM ca prati samAH, Urddhamiti mokSaH tatsukhaM vA, taM dIpa anukrama [143164] [102] Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||143 164 // dIpa anukrama [1943 164] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], niryuktiH [43-44], mUlaM [gAthA 143-164 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtratAvacUrNiH // 90 // CREATED STATE dRSTvA kAmabhogA draSTavyA, ekArbudaparizrAvaNavat vraNAlepanabadvA, paThyate ca - 'uDUM tiriyaM athe tathA uDuM divyA kAmA adhe bhavaNavAsiNaM tiriyaM tirikkhamaNussajoNivANamaMtarA, te tividhevi ya dRSTvA kAmANi rogavat adhikaM atyarthaM vA, yathA rogA dukkhAvA evaM kAmA api, aduvidhakammarogApatteH, so bhavati evaM, sesAvi AsavadArANi joeyavvANi, evaM saMbuDattaNaM viradaM ca kahaM tareja ?, dito 'aggaM vaNiehi ANiyaM vRttaM // 145 // yaduttamaM kiMcittadaggaM tadyathA varNataH prakAzataH prabhAvatazretyAdi, taba ratnAdi, tattu dravyaM vaNigbhirAnItaM rAjAno dhArayati tatpratimA vA tattu vakhamAbharaNAdi vA tathaiva cAvo hastI strI puruSo vA, yo vA yasmin kSetre pradhAnaM dravyaM dhArayati, zabdAdiviSayopagataH paribhuMkta ityarthaH, rAjasthAnIyA jIvAH, jehiM micchattAdi dose khavittA khayova samamANitA vA vArasavidhA vA kasAyA te paramANi mahavyatarayaNANi rAIbhoyaNaveramaNachaTTANi rAjAna ivAgrANi ratnAni vaNigbhirAnItAni dhArayaMtIti ayaM prAdhAnyaM pUrvadizivAsinAmAcAryANAmayamarthaH, aparadinivAsinastvevaM kathayati - te je viSNavaNAhiM ajositA saMtiSNehi samaM vihAyitA tena sarvva evAyaM lokaH mahAvratAni pratipadyate, ucyate, 'aggaM vaNiyehi AhitaM', amgANi carANi rayaNAti vaNigbhirAnItAni dhArayati zatasAhasrANyanarthyANi vA rAjAna eva dhArayati, tattulyA tatpratimA vA kiyanto loke'sti vaNijaH krAyikA vA, evaM paramANi mahanvayANi ratnabhUtAnyatidurddharANi teSAmalpA evopadeSTAro dhArayitAratha, 'je iha sAyANugA NarA' vRttaM // 146 // je iti aNiddidussa giddese sAyaM aNugacchaMtIti sAyANugA - ihalogaparaloga niravekkhA, evaM iDirasasAyAgAravesu 'ajovavaNNA' adhikaM upapaNNAH ajjhocavaNNA tasminneva soviMdayAdie icchAmadaNakAmesu vA mucchitA-giddhA gaDhitA ajjhovavaSNA, 'kimaNeNa samaM paganbhitA' te hi aiyAresu pasajamANA yadA [103] agradhAraNAdi // 90 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||143 164 // dIpa anukrama [143 164] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], niryuktiH [43-44], mUlaM [gAthA 143-164 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa nasAgareNa saMkalita.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi zrIsUtrakatAGgacUrNi: // 91 // paraizcodyate tadA bruvate kimanena svalpeNa doSeNa bhaviSyati 1, vitathaM vA duppaDile hitadubbhAsita aNAuttagamaNAdi, evaM thove thovaM pAvamAyaraMtA pade pade visIdamANA subahUnyapi pApAnyAcarati, uktaM ca- 'karotyAdau tAvatsavRNahRdayaH kiMcidazubhaM 0 ' diTTaMto jahA egassa suddhe vatthe paMko laggo, so ciMteti kimettiyaM karissatitti, tatthevAjjhavasitaM evaM vitiyaM masikhela siMghANa gasiNehAdIhi savyaM mailIbhUtaM, athavA maNikoTTime ceDarUveNa saNNA cosiritA, sA tattheva ghaTTA, evaM khelasiMghANAdINivi katANi, kiM karissaMtitti tatthava tastheva ghaTTANi jAva taM maNikoDimaM savyaM lekkhAdIhi zleSmAdibhiH malinibhUtaM duggaMdhigaM ca jAtaM, bhadagamahisoci ettha dito bhANitavbo, AcalakkhI rAyA ditoya, evaM pade pade visIdaMto kimaNeNa dubbhAsiteNa vA stokatvAdasya carittapassa maliNIbhavismati jAtra savvo caricapaDo mahalito, acireNa kAleNa caritamaNikoTTimaM vA 'Navi jANaMti samAhimAhitaM te hi NicchayaNayato aNNANiNo ceva labbhaMti, pade pade visIdattaNA jayA sAghammiehiM parehiM vA cohatA bhavaMti tadA 'vAheNa jahA va vicchate' vRttaM // 147 // vAho nAma luddhago teNa sareNa tAlito mRgo'nyo vA sa teNa tAva paraddho yAvat zrAntayatvArivi pAde vinyasya vyavasthitaH tato maraNaM cAptaH, ayaM tu sautro dRSTAntaH, vAheNa jahA vacchate, vAhatIti vAha:zAkaTiko'nyo vA 'yathe'ti yena prakAreNa tena vAhena viSamatIrthazrAnto vA avahan pratodena vividhaM kSataH, abalo nAma kSINavalaH, bharodvahanaM zrAnto vA gacchatIti gauH bhRzaM coditaH codyamAno'pi na zaknotyudvoDhuM, jeNa tasya tahiM appathAmatA 'tasye 'ti tasya goH tasminniti pAMzunikare viSame cA, appathAmayA NAma jeNa avahaMto tAMttagappahAre sahati, jai thAmatraM honto to Na tuttagappahAre sahato, saccatthAyacayaMto khalu se tIkSNaiH pratodAgraiH tudyamAno avasIdati, athavA se 'antara' antyAyAmavyavasthAyAM antazaH [104] malinIbhAvAdi // 91 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [3], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 143-164] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kAmaiSaNAdi prata bhIsUtrakatAgacUrNiH // 92 // sUtrAMka // 143164|| dIpa anukrama [143164] 'NAticae' Na saketi, avaso visIdati, evaM sovi saMyamAdinirudyamaH 'evaM kAmesaNA bidU' vRttaM // 148 // evamavadhAraNe, uktA 'kAmaipaNA' kAmakAmamArgaNA, viduriti vidvAn , kAmavipAka vidaniha paratra ca kAmapizAcapIbyamAnazcintayati 'aja sue payahAmi saMdharva' saMthavo nAma puSyAvarasaMbaMdhote saMthavaM adya zvaH parazvo vA prahAsyAmi, sa hi taM saMthavaM utsisRkSurapi mumukSurapi kuTumbabharaNAdiduHkhaireva hi vivakSato gauriva na zaknoti utsRSTuM, athavopadeza evAyaM-'evaM kAmesaNaM vid' vRtraM, evamanena prakAreNa kAmyanta iti kAmAH, epaNA mArgaNaiva, viduriti vidvAn , nAvidvAn , kuTumbabharaNe dustyajAn matvA tatra vA zaknoti gaurivAvahan tuTyate kRSipazupAlyAdiSu ca karmasu vartamAno bAdhyate, evaM bahupAyAn kAmAn matvA aja vA sute vA saMthavaM zrutvA ca saMthavaM 'kAmI kAme Na kAmae' kamaNIyAH kAmyate vA kAmAH inbhesuvi jahA paNDumadhuruttaramadhurAi bhAyA saMyogaviSpayogA, NimaMtijamANo vA jahA-kaNNAe ya dhaNeNa ya NimaMtiyo jovvarNami ghvtinnaa| Necchati viNItaviNayo taM vairarisiM NamaMsAmi // 1 // aladdhe-asaMte pattheti uvajiNitA bhuMjIhAmi 'kaNhuItti kvacit grAme vA pure vA, athavA hINottamamadhyame upadezaH kriyate tesu tesu pamattassa 'mA paccha asAdhutA bhaveM' vRttaM // 149 / / mA seti iyaM asAdhutA, lapsyate nAma hiMsAdikarmapravRttiH maraNakAle tapsyate, paratra vA, uktaM hi-"jahA sAgaDio jANaM, samma hecA mahApahaM / visamaM maggamotiNNe, akkhe bhaggami soyate // 1 // soyae ceva bahuM, apatthaM AmakaM bhocA, rAyA raaM tu haare|" evaM jJAtvA 'acehI aNusAsa appagaM' atIva atIhi-atyantaM krama ityarthaH, kutaH?-pramAdAta , AtmAnamevAtmanA anuzAsti, kiMca 'adhiyaM ca asAdhu soyatI' jadhA asAdhutA tahA tahA'dhigaM soyati, ihApi tAtra corAtI asAdhUNi kammANi kAuM gahitA soyaMti, kima paratra ?, sUtaMti ca zarIrAdibhirduHkhairvAdhyamAnAH, zocanaM // 92 // [105] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [3], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 143-164] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka jIvitAlpaAL tvAdi prata sUtrAMka ||143164|| | mAnasastApaH, nistananaM tu vAcikaM kiMci, kAyikaM ca, sarvatamtapyate paritastapyate bahiraMtazca, kAyavAGmanomirdhA pahuMti-aparimANaM bAGgacUrNiH | paMkosaNNanAgavat , kiM ca 'iha jIvitameva passadhA' vRttaM // 950 // 'ihe'ti iha mAnuSye jIvati yena tat jIvitaM, evmv||93|| dhAraNe, taruNago NAma asaMpUrNavayA vA anyo vA kazcit , paThyate ca duryale vA, vAsasayaM paramAyuH tato 'tiuddati chidyate pratyapAyabahulAta , vakSyati hi-gabbhayamitiatitti ganbhayA, 'ittaravAsaM ca bujjhathA' ittaramiti-alpakAlamityarthaH, taM cudhyata avagacchata, evamalpe'pyAyupi bajjhapAye vA, tathApi nAma gRddhA narA kAmesu cippita AkrAntA, na punaruttiSThati tadullaMghanAya, kiMAlca 'je iha AraMbhaNissitA' vRttaM / / 151 // je iti aNidiTTaNise, iheti iha manuSyaloke, pApaMDino'pI bhUtvA zAkyAMdayaH AraMbhe hiMsAdi taSNissitA paradaMDapravRttA AtmAnamapi daMDayaMti, athavA Na tesiM imo logo na paralogo, tenAtmAnaM daNDa | yati, 'egaMtalUsagA' egantahiMsagA ityarthaH, ye'pi khayaM na ghAtayanti te'pi uddizyakRtabhojityAdvadhanamanumanyante, evaMvidhA 'gaMtA ME te pAvalogayaM' gaMtAro nAma gamiSyanti, pApAni pApo vA logaH narakaH, 'cirakAlaM'ti bahUNi paliovagasAgarovamANi, Asu rikA damve bhAve ya, AmariyANi na tattha maro vidyate, athavA egidiyANaM pAsthi jAva teidiyA asUrA vA bhavaMti, disanti dizyata iti dig diggahaNAdaSTAdazaprakArA bhAvadika, evaM gihiNo viva itthaM AraMbhaNissitA AvadaMDA egaMtalUsagAte, na khaMtiyA, 'Na ya saMkhayamAhu jIvitaM' vRttaM // 152 / / asaMskaraNIyaM asaMskRtaM, uktaM hi-'daMDakalitaM karentA yacaMti hu rAiNo ya divasA y| Ayu saMvellentA gatA yaNa puNo Niyattinti // 1 // tahavi ya NAma bAlajaNo hiMsAdiSu pApakarmasu pravartamAnaH pragalbhIbhavati dhRSTIbhavatItyarthaH, yadApi ca pApakarmANyAcaran pareNocyate-kiM paralogassa Na vIbhesi?, tato bhaNati-paccuppaNNeNa kA dIpa anukrama [143164] // 93 // [106] Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [3], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 143-164] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: adakSadarzanAdi zrIsUtraka cUrNiH // 14 // prata sUtrAMka // 143164|| dIpa ritaM, ko daTuM paralogamAgate ?' pratyutpannenaiva saukhyena kArya, ko hi dRSTvA svarga mokSaM vA tatsukhaM vA paralokAdAyAtaH ?, kathaM vA / sAkSAdadRzyamAnaH paraloko'stItyadhyabaseyaH, ucyate-'adakkhuba dakkhu AhitaM' vRtta / / 153 / / na pazyatIti adakkhu adakkhuNA tulyaM adakkhuvat , dakkhU NAma draSTA, dakkhUNA vyAhRtaM dakSuvAhitaM zraddadhasya, he adakkhudaMsaNo!, yo'pi kAryAkAryAnabhijJo so'pi aMdha eva, na dakkhudarzanI, 'hanhi hi khu niruddhadasaNe' haMdIti saMprepaNe, hi pAdapUraNe, dRzyate yena tadarzanaM, niruddhaM darzanaM yasya sa bhavati niruddhadarzanaH, tatkena ?, mohanIyena karmaNA niruddhaM, micchAdiTThI, evaM cAritranirodhena carice acaritte vA bhAvanA, niruddhaM taba jJAna-sannikRSTa, kena jJAsyasi paralokaM ?, athavA niruddhamiti jJAnaM taM, na cakSurdarzanaM, tatkathaM paralokaM drakSyatIti, AtmAdIni vA'cAkSuSANi, 'dukkhI moho puNo puNoM' vRttaM / / 154 // duHkhamasyAstIti duHkhI taistairduHkhaiH pIjyamAnaH | punaH mohamupArjayati, mujjhati jeNa mohiati vA sa mohaH karmetyarthaH, saMsAramanuparIti, yatazcaivaM tato niviMdeja silogapUyaNaM' silogo nAma ilAvA yazaHkAmatA, pUjA AhArAdibhiH, doNNivi Nivindeja-garaheja, sakArapurakArau na prArthayedayamarthaH, evaM sahite dhipAsiyA' evamanena prakAreNa, sahito NAma jJAnAdibhiH, adhiyaM pastiyA Ayatule pANehi bhavijjasitti, yadAsmano necchasi tatpareSAmiti, yo'pi tAvat 'gAraMpia Avase Nare' vRttaM // 155 / / AgAratvaM, apizabdArthaH sambhAvane, kimutAnagAratvaM, AvasatItyAvase, anupUrva nAma pUrva zravaNaM tato jJAnavijJAne saMyamAsaMyamazca, iha tu saMyamAsaMyamo adhikRtaH duvAlasavidhaM sAvagadhamma phAsito 'samayA savattha subate' samabhAvaH samatA tAM samatAM savvastha bhAvasamatA, kaDasAmAie hi sapatha samatAM bhAvayati, tadanu cAkRtasAmAyikA, zobhanavataH suvrataH, 'devANaM gacche salogatAM' samAnalogata salogataM, anukrama [143164] [107] Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||143 164 // dIpa anukrama [143 164] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], niryuktiH [43-44], mUlaM [gAthA 143-164 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtratAmracUrNiH // 95 // vivikatayabaMbhaceradevANaM salogataM, kiM puNa jo mahavyayAI phAseti 1, yatazcaivaM zrAvakA api devalokaM gacchaMti jinendravacanAnuzAstAH, teNa 'socA bhagavAnuzAsanaM' vRttaM // 156 // anuzAsyate yena tadanuzAsanaM zrutajJAnamityarthaH, athavA anuzAsanasyaAvakadharmasya phale 'sace tattha kare ubakamaM' satye- avitathe sadbhayo vA hitaM satyaM satyavacanaM nAnRtaM saMyamo vA, tatra kuryA dupakrama, upakramo nAma yathopadezaH, athavA satyamiti satyaM tattha kareja uyakamaMti, na vitathaM, 'savvattha viNItamacchare' | sarvatreti sarvArtheSu vena vinIto matsaraH sa bhavati vinItamatsaraH, mattharo nAmAbhimAnapurassarI ropaH, sa caturddhA bhavati, taMjahA| khetaM pacavatyuM paDutha uvadhiM pahuMca sarIraM paDuca, etesu sacce upapattikAraNesu vinItamatsareNa bhavitavvaM, tattha jAtilAbhatapovijJAnAdisaMpatre ca pare na matsaraH kAryaH yathA'yamebhirguNairyukto'haM neti, tadguNasamAne ca dancha ukkhalakhalagAdi bhAvucha ajJAtacaryA, vizuddhaM nAma uggamamAdIhi kalpitaM 'Ahare' AdadyAt evaM 'savvaM NacA aTThie dhammaM' vRttaM // 157 // sarva jJeyaM yAvat zaktirvidyate tAvaddhyeyaM jJAtvA ca akRtyaM na karttavyaM kRtyamAcaritavyamiti, uktaM hi "jJAnAgamasya hi phalaM0 "adhihue dhammaM NANAdINi vA, dhammeNa jassa attho sa bhavati dhammaTThI, tapopadhAnavIryavAn, 'gutte jutte sadAjate 'ci triguptaH, jutto NAma NANAdIhiM tavasaMjamesu vA sadA nityakAlaM jateta yatnavAt syAt kutra yateta 1, tadidamAtmapare, Atmani pare ca Atapare, No attANaM ativAteja No paraM ativAtejiti, AtmanaH paraM Atmesu vA paraM kiM taM 1, AyatArthikatvaM attho NAma NANAdi, Ayato NAma iDhagrAhaH, AyatavihArakamityarthaH, 'vittaM pasavo ya NAtayo' vRttaM / / 158 / / vittaM hiraNNAdi pasavogomahisAjAvigAdi gAtayo - mAtApitAsaMbaMdhiNo, bAlajaNo saraNaMti maNNatI, etAn ghAlajanaH zaraNaM manyate ete hi mAM duHkhA [108] zrAvaka devatvAdi // 95 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [2], uddezaka [3], niyukti: [43-44], mUlaM [gAthA 143-164] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: atrANAdi prata sUtrAMka ||143164|| RADITIES zrIsUtraka- paritrAsyati iha paratra ca, taM ca na bhavati, kathaM ?, iha tAvat-sayaNassavi majjhagato rogAmihao kilissae ego / sayaNovi tAGgANAya se roga Na viriciti Neva mAseti / / 1 / / sabbaNayahetusiddhaM appANaM jANa NicchaeNeka' yathA te mama na trANAya tathA'hamapi na // 96 // teSAM trANAya zaraNaM ca, itazca na bhavati zaraNaM, yataH 'ambhAgamiyaMsi vA duhe' vRttaM // 159 / / abhimukhaM AgAmika abhyAgamiga-vyAdhivikAraH, sa tu dhAtukSobhAdAgaMtuko bA, upakramAjAtamityupakramika, anAnupUA ityarthaH, nirupakramAyuH karaNaM, bhavaMto nAma bhavAnte maraNameva, kA bhAvanA ?, taddhi yadvAlamaraNaM na bhavati, jarAkAmAyupakramato vA phalaprapAtavat , tasyaivaMvidhamRtasya bhAegassa gatI ca AgatI' ekasyeti pazujJAtihInasya, evaM viduH matvA na tAM vittapazunAtiM ca zaraNaM manyate,'sabve sayaka|mmakappiyA' vRttaM // 16 // sarve ityaparizeSAH, svaiH karmabhiH kalpitAH pravibhaktavizeSA ityarthaH, tadyathA-pRthivikAyikatvena0, kRtI cchedane, na vikRtaM acchinnamityarthaH, aviyattena vA adhigacchaMtenetyarthaH, 'duhiNe ti duHkhinaH prANino jIvA 'hiMDaMti bhayAkulA saDhA' bhayaiH AkullA bhayAkulA, bhayAni sapta, bhayAni vA duHkhaM, teNAkulAH, saDhA nAma tapazcaraNe nirudyamAH zaThIbhUtAvA, pApaka nemiH otaprotA ityarthaH, 'vAhijarAmaraNehi bhidutA'nArakatiryagmanuSyeSu vyAdhiH jarA tiryaDmanuSyeSu maraNaM catasRSvapi gatiSu, 'iNamo khaNaM viyANiyA vRttaM ||161||'innmotti idaM kSIyata iti kSaNaH, satu sammattasAmAiyAdicaturvidhasyApi, ekekaH / | sa caturvidho khaNo bhavati, taMjahA-khettakhaNo kAlakhaNo kammakhaNo rikkhakhaNo, ete catvArivi jahA logavijae paDhame uddesae 'khaNaM jANAhi paMDieti sutne bhaNitA tathA bhaNitabvA, vividhaM jANiyA vijANiyA, No sulabhaM yodhI ya AhitaM' bodhI NANAti tividho AhitamAravyAtaM,uktaM ca-"laddhelliyaM va bodhi akarato'NAgayaM ca ptthNto| aNNaM dAI bodhi lambhisi kayareNa molleNaM // 1 // " mom dIpa anukrama [143164] PAWANI audithar [109] Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||143 164 // dIpa anukrama [143 164] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], niryuktiH [43-44], mUlaM [gAthA 143-164 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 97 // virAhitasAmaNNassa hi dullabhA bodhI bhavati, aba poggala pariyahaM ukoseNaM hiMDati, evaM sahitehi passiyA' evaM matveti cAkyazeSaH, NANAtIsahito adhiyA (bA) sae parIsahe, paThyate ca 'evaM sahite adhiyA (bA)sae' adhiyA vAsae adhivAsae, yaduktamevametat ka evamAha - 'Aha jiNe iNameva sesagA' risabhasAmI bhagavaM aTThAvara putta saMcohaNatthaM evamAha idameva, je vA'jitAdyAH zeSakA jinAH te prAhuH kimatikrAntA anAgatAzcaiva jinAH kathitavantaH kathayiSyati ca, omityucyate 'abhaviMsu purApi bhikkhavo' vRkSaM / / 162 / / abhaviSyannatikAntAH bhikSava iti AmantraNaM, 'AesAvi bhaviMsu sutA' AdezA iti AgamessA 'etAiM guNAI Ahite' ete ye uktA idAdhyayane apramAdAdiguNA siddhigamaNasaphalA kAzyapo usabhasvAmI vaddhamANasvAmI vA anugato anukUlo vA anulomo vA anurUpo vA dharmmaH anudharmmaH kAzyapasyAnucaraNazIlAH, dvidhA samAsaH kriyate kAsavo jaM aNudhammaM carati jo vA kAsavasta aNudhammaM caraMti te ca guNA uktAH, puNarapi cocyante- 'tividheNavi pANa mA hagA' vRttaM ||| 162 || trividhena yogatraya karaNatrayeNa prANAH AyuH balendriyAH prANAH te mA haNa Atmano'hitaM, aNidANo Na divyamANussaesu kAmabhogeSu AsaMsApayogaM kareti, iMdriyaNoindriyasu saMbuDo, 'evaM siddhA anaMtagA' evaM maggaM aNupAlitA atItakAle anaMtA siddhA, saMpana saMkhejA sijyaMti, aNAgate anaMtA sijjhissaMti, avare nAma ye varttamAnA AgamiSyAceti, 'evaM se uAhu aNuttaraNANI aNuttaradaMsI // 164 // evamavadhAraNe 'sa' iti so usabhasAmI aDDANautIe sutANaM 'Aha' kathitavAn, aNuttaraNANI aNutaraMsI aNucaraNANadaMsaNadharI, eteNa ekatvaM NANadaMsaNANaM khyApitaM bhavati, 'arahA NAyaputte' pUjAdInaItItyan nAsya rahasyaM vidyate vA arahA jJAtasya putraH, NAtakulapate siddhatthakhaciyasute bhagavAna-aizvaryAdiyuktaH, 'vaisAlI - [110] jJAnAdisa hitatvAdi // 97 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||143 164 // dIpa anukrama [143 164] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 2 ], uddezaka [3], niryukti: [ 43 44], mUlaM [gAthA 143-164 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtratAGgacUrNi: upa0 1 // 98 // Te huur aan kau lu e'ci guNA asya vizAlA iti vaizAlIyaH, vizAlaM zAsanaM vA ikSvAkuvaMze bhavo vaizAlIyaH, 'vizAlA jananI yasya, vizAlaM kulameva vA / vizAlaM [] vacanaM cAsya, tena vaizAliko jinaH // 1 // 'vivAhito' vyAkhyAtaH, iti evaM jaMbUsvAminaH vRddhabhagadhAnAryasudharmA kathayati evaM se udAhu jAba viyAhito, 'iti' parisamAptau athavA etramarthaH, evaM iti vemi, sudhammasAmissa vayaNamidaM bhagavatA sarvavidA ubadi ahamavi bemi, nayAH pUrvavat // iti baitAlIyAkhyaM dvitIyamadhyayanaM samAptaM // idAnIM uvasaggapariNatti ajjhayaNaM, tassavi cattAri aNuyogadvArA parUveyacyA, adhiyAro duvidho-ajjhayaNatthAhiyAro uddesatthA dhiyAro ya, ajjhayaNanthAdhiyAro sacce uvasaggA jANittA samma adhiyA setavyA, uddesatthAdhiyAro' paDhamaMmi ya paDilomA0 ' gAthA // 49 // paDhame udesa paDilomA jahA puDhe daMsamasaehiM taNaphAsamacaitA AyaparatadubhayasamatthA uvasaggA bhaNNaMti, vitie tu mAyAdi aNulomA uvasaggA aNNe ya rAyamAdI pAeNa aNulome uvasagge uppAyaMti, tatie uddesae ajjhatthavi se sovadaMsaNaM bhahita ke jAti vivAtaM ? itthIo udayAo vA, paravAdI vayaNaM saMbuddhA samakappAo aNNamaNNehi mucchitA parasamayikA paratitthiyabhAvitA ya uvasaggA uppAenti, 'heusarisehiM' gAthA // 50 // cautthuddesae hetusarisA ahetU bhaNNihiti, ahA maMthacaI NAma sIlakkhalitakutitthiyA evaM paruvinti hetvAbhAsAdi, ahetavo bhUtvA hetumivAtmAnamAbhAsayaMti hetvAbhAsasya 'samayapaDitehiM' sasamayajogehiM, jo tesiM samayA jujjamANayA NiuNA bhaNitA, atha Ayario masamayapaDitehiM NiuNehiM ditehiM tesiM sIlakhaliyatANaM aNNautthiyANaM paNNavaNaM kareti cautthe, evaM duvidho'vi atthAhiyAro bhaNito / idANiM NAmaNiphaNNo Nikkhevo. tattha gAthA 'uvasaggaMmi ya chakkaM0 gAthA // 45 // NAmaThavaNAo taheva, bairitto duvyovasaggo duvidho-cetanadabbovasaggo ya asya pRSThe tRtiy adhyayanasya Arabhyate [111] uddezArthAdhikAraH // 98 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [1], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 165-181] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: upasargabhedAdi zrImUtrakatAnacUrNiH // 99 // prata sUtrAMka ||165181|| | acetanadabovasaggo cetanadavigaMja tirakkhamaNuA NiyagasarIrAvayaveNa AhaNaMti, acetaNadadhigaM taM va lauDAdIhiM, athavA [ abhighAto taDimAdi upari paDati, athavA upasaggo duvidho-AgaMtugo pIlAkaro ya, AgaMtugo cauppadalauDAdIhi, vAtiyapetti| yAdi, khettovasaggo 'jaM khettaM bahu oghabhavaM' gAthA / / 46 / ogho bahugaM uppaNaM bahUpasaggo, jahA bahuupasaggo lAdAvisayo, jahiM bhaTTArago paviho Asi chaumasthakAle suNagAdIhi tattha NiddhammA khaveti, ohabhayaM bhavati jahA bharahavAse, kAlovasaggo egaMtadUsamA, sItakAle vA sItaparIsahovA NidAghausisiNakAle uNaparIsahovA,evamAdi kAlobasaggo bhavati, bhAvovasaggo kammodayo, so puNa duvidho-ohato uvakamato vA, ohato jahA NANAvaraNaM dasaNamohaNIyaM asubhaNAma NiyAgotaM antarAyika | kammodayitaM, uvakkamiyaM jaM vedaNizaM kamma udijjati / 'daMDakasasattharajjU gAthA 'upakamie saMjamavigdhakArae.' gAthA // 47 // je saMjamA ubakkAmenti uvasaggA tehi ahigAro, jeNa vA damvehi vA taM kammaM udIrijati, jeNa saMjamAo uvakamAvijati | teNavi adhiyAro, te caumbidhA-divyA tirikkhajoNiyA mANussA AyasaMvetaNiyA, divvA caubidhA-hAsA padosA vImaMsA puDhovemAtA, maNussAvi caubidhA-hAsA padosA bImaMpA kusIlapaDisevaNatA, tiriyA cauvidhA-bhayA padosA AhArA avaccaleNasArakkhaNatA, AyasaMvetanIyA caundhidhA-paTTaNatA lesaNatA thaMbhaNatA pavaDaNatA, atharA vAtitA peniyA saMmiyA sannivAiyA, evaM 'ekeko caudhiho' gAthA // 48 // aTThaviho kaI hoti !, ekeko aNulomo paDilomo ya, athavA savve'vi solasavidhA | uvasangA, cattAri caukagA solasa bhavani, evaM upasaggA jANitacyA jANaNApariNAe, pacakkhANapariNAe adhiAsetanyA. pariharaMteNa tahA tahA ghaDitavyaM parakamiyavyaM jahA parIsahA Nijjejati / gato NAmaNiSphaNNo / suttANugame sutamuccAreyavyaM, 'sUraM dIpa anukrama [165181] asya pRSThe tRtiya adhyayanasya prathama uddezakaH Arabhyate [112] Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [1], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 165-181] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zizupAlavRttAdi zrIsUtraka cUrNiH // 10 // prata sUtrAMka ||165181|| maNNati appANaM 'silogo // 165 / / kazcitsaMgrAme upasthito svAbhiprAyeNa sUramityAtmAnaM manyamAno vAgbhivisphUrjannupati- prati jAva jeyaM Na passati, jiyati jinAti vA, garjate kalabhastAvad , ghanamAzritya nirbhyH| guhAntaraviniSkrAntaM, yAvarisaha na pazyati // 11 // tAbadgajaH prazrutadAnagaMDA, karotyakAlAMvudagarjitAni / yAvanna siMhasya guhAsthalISu, lAgUlavisphoTarava zRNoti | // 2 // NidarisaNaM 'jujhaMtaM radaM dhanuryasya sa bhavati dadhanvA taM 'sisupAlo va mahAradhaM' madhAratho-kesavo zizupAlena tulyaM zizupAlavat , sa kila mAdrIsutaH caturbhujo jAtaH, bhItayA pazcAt tayA naimattI pRSTaH-kimidaM rUvaM, tenApadizyate-mahAdbhutametat , yaM dRSTvA'sya etau dvau bhujau svAbhAviko bhaviSyataH tato'sya mRtyuriti, tataH sA mAdrI dArakajanmavarddhApakAnAmAgatAnAM ta | dArakaM darzayati sma, yathA ca pAdevapAtayat , vAsudevasya cAgatasya tamAlokya tau bhujau naSTau, pazcAttasya mAtrA vAsudevo'bhayaM yAcitaH, tenApadizyate-aparAdhazatamasya kSamayiSyAmi, tato'sau pravRddhaM vAsudevaM samakSaM parokSaM vA gopAlavatsapAlAdibhirAkrozairASTavAn , AjJApratiSedhAdIcA~parAdhAn kRtavAn , tato'parAdhazate pUrNa kvacideva abhimukhamApataMtaM AkrozaMtaM matpatho'sarpasva iti, nAhamapathA gacchAmi, alpenaivAyAsena cakradhuk sudarzana cakradhArAtipAtena zirazchinnaM kRtavAniti parokSo raSTAntaH, ayaM tu pratyakSaH 'payAtA sUrA raNasIse vRttaM / / 166 / / bhRzaM yAtAH prayAtAH, zayati zayyate vA zUraH, mahata ukiDisIhaNAtacolakalaka| lasaddeNaM prayAtAH, raNasIsaM NAma aggANIkaM, samastaM grAsyate grasyante vA tasminniti saMgrAmaH, upasthito NAma anyo'nyavalepu saMgrA|mAyopasthiteSu, mAtA putaM Na yANAti, amAtAputrI yadA saMgrAmo bhavati, kA bhAvanA', tasyAmavasthAyAM mAtA putra muktaM uttAnazayaM kSIrahAramajaMgamaM bhayoprAntalocanA acAdaNNA Na yANAti-nApekSate, na trANAyodhamate, istAtkaTIto vA bhrasyamAnaM bhraSTaM vA dIpa anukrama [165181] // 10 // [113] Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [1], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 165-181] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: apuSTa dharmAdi prata zrIsUtraka tAGgacUNiH 11101 // sUtrAMka ||165181|| vA na jAnIte 'jeteNa parivicchite' jayatIti jetA atastena jetrA, teNa jayaeNa, pari savvato bhAve samatA vANAdibhirAyu-01 dhestaiH kRtaH parivicchite, savvato chiNNamityarthaH, evaM sehevi appuDhe' silogo // 167 / / apuTTho NAma appuTThadhammo, aspRSTo vA parIpahai:, adRSTadharmA ityarthaH, mikkhUrNa cariyA bhikkhucariyA, kovido vipazcit na kovido akovido, na tAvatparipaho| pasargaH vikovidaH, so pavyayaMto ciMtei bhaNati ya-kiM payajAe dukara kAuMti ?, kiM Nicchyissa dukaraM ?, NaNu sIhavagghehivi samaM jajjhiAti, saMgAme ya pavisiJjati, aggipaDaNaM ca kIrai, evaM adiTThaparIsaho sUra maNNati appANaM tapaHzUra, jahA danya-10 A saMgAme kuMtAsivANagahaNesu, yuddhe upaTTite keI parabalasaI soUNa ceva NassaMti, kei pravRte prahatAH aprahatA vA, kei mAriaMti, AV evaM bhAvasaMgrAme'vi sUra maNNati appANaM jAva lUhaM Na sevaetti, rUkSaH-maMjama eva, rUkSatvAt tatra karmANi na zliSyati, rUkSa paTe rajovat , tatra kecit dRSTaica sAdhUna jallAdIhiM liptAGgAn kecidarddhakRte loce kecitparisamApte kezAn utsraSTuM gatAstata eva yAMti, uktA odha upasargAH / idANi vibhAgazaH upadizyante, tatthovasaggA parIsahA ya egaM ceva kAuM uvadissaMti 'jadA hemaMtamAsammi' silogo // 168 // yatrAtIva zItaM bhavati varSavaIlAdayo vA tIbravAtA bhavaMti, vAtagrahaNAt sIdhavagdhavirAlopA| khyAna, yathA pose vA.mAhe vA 'tattha maMdA visIdati' tasmin kAle tatra maMdA uktAH, vividhaM sIdaMti visIdati, aho imA sudukkarA pabbaA, vahayo parIsahovasaggA visadhitabbA, te evaM ciMtetA sIyAbhibhUyA raTTahINA va khattiyA' jahA parabaleNa ucchA| dite rahe hitasAre ya paravalakane vilupyamAne vA, khattio NAma rAyA, so jahA soyati, evaM seho'vi giraggige raNNe guttAva| guttAvasadhIsu mItAmihuto viciMteti-kimevaMvidhAe payajAe gahiyAe, bhaNito sItaparIsaho, eSa evopasargaH, tatpuruSo'yaM dIpa anukrama [165181] [114] Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAka ||165 189 // dIpa anukrama [165 181] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], niryukti: [ 45-55 ], mUlaM [ gAthA 165-181] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrI mUtrakRtAGgacUrNiH // 102 // samAsaH / tadidANIM uNhaparIsaho'padissati 'puTTho gimhAbhitAveNaM' silogo / / 169 / / abhimukhaM tApayatIti abhitApaH, azobhanamanAH vimanAH karpUravAsitodagaM kaMdharAgharAdi vA ciMteMto, athavA tapaM prati vigataM mano'sya sa bhavati vigatamanAH, pAtumicchA pipAsA, suchu pitrAsito 'macchA appodara jahAM' tadalpatvAdatIya tapyante bahirudakatApena aMtatha manastApena tapyamAnAH yathA sIdanti evanasAvapi jalamalakhedaklinnagAtro vahiruSNAbhitaptaH zItalAn jalAzrayAdyAn dhArAgRhANi candanAdIzroNapratIkArAn anusaran bhRzaM anuzocate vyAkulacetA bhavati, butto uSNaparIsaho / idANiM jAtaNAparIsa ho- 'sadA dattesaNA dukkhaM' silogo // 170 // sadeti savvakAlamavizrAmena dattagrahaNAt jAtitaM dattaM ca, jAiyadattamadhyesaNIyaM ca dukkhaM khudhAtisAbhibhUtehiM taM pariharituM, dukkhaM ca paDisehijati aNemaNiaM sAmpratasukhAbhilASI par3appaNNabhArio jIvo ditagA ya rUssaMti 'jAyaNA duppaNoliyA' duHkhaM praNudyate jAyaNA baladevavat vattAro ya bhavati-kammattA dubbhagA caiva0 kRSI pazupAlyAdibhiH | karmAntarairArttA abhibhUtA ityarthaH, strImitrajJAtikhAminAM dubbhagA iti, AhuH pRthak pRthak jano vistarA vA janAH pRthagjanAH, 'ete sadde acAaMtA' silogo // 171 // zabdayate aneneti zabdaH, acAeMtA NAma azaknuvantaH soDhuM, kodIryante 1, ucyate, 'gAmesu nagaresu v|' vA kheDavikalpe kabbaDAdIsuvi, 'tattha maMdA visIdaMti saMgAmaMmi va bhIruNo' bhIruvo hi saMgrAme prApte maraNabhayAdviSIdaMti, UrU khaMbhAijaMti, khinnacittA bhavaMti, 'appege khujjhi (gbhite) bhikkhU' silogo // 172 // api eke, na savve, khujjhito NAma kSudhitaH pipAsuryA, taM kSuttRSNApratiyogArthamaTataM 'suNI daMsatI'ti suNI lUpayatIti lUpakaH bhakSaka ityarthaH, 'tattha maMdA visIdaMti' saMyamodyamaM prati sIdaMti, didruto 'teUpuTTA va pANiNo tejonAma agnistena davAgninA [115] amitApAdi // 102 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [1], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 165-181] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: pratipandhikAdi sUtrAMka prata | zrIsUtraka ME anyatamena vA tejasA zazamUSakamArjArakolavRkakSupakalatAvitAnavRkSAdayo dahyamAnAH saMkucaMti, prANino'pi dahamAnA visIdati / sAGgacUrNiH JN 'appege paDibhAsaMti' silogo // 173 / / samantAdbhApante paribhASante, pathyate'neneti paMthAH pandhAna prati yo'nyaH panthAH sa // 10 // pratipathaH pratipanthA vA tena gacchatIti prAtipathika taM, gAmAnugAma rIyaMta kei pADipaMthagAH paDibhAsaMti, athavA yo yasya vilo||165 makaH sa tasya prAtipathiko bhavati, te, na tu sarve eva, kutIrthA-sanmArgavilopakAH, kathaM ?, aNusoyapaTThie bahujaNami, sAdhavo hi 181|| pratizrotasA mokSamabhi prasthitAH, kutIrthAstvanuzrotasA, ki bhApate-'paDiyAragayA ete' karaNaM kRtirvA kAraH kAraM prati yo'nyaH || kAraH pratikArastaM gatAH paDiyAragatAH, paDiyAI kammAI vedaMti, ete hi aNNAe jAtIe paMthA ucchavA teNa NiiNA hiMDati, Na ya dattAI dANAI tena na labhaMti, laddhe'pi ya Na gehaMti, Na codagANi dattANi teNa tANi Na pivaMti, 'je ete eva jIviNoM'tti 1 je etevaM jIvaNasIlA, taMjahA kaMjigausiNodagAdIhiM antAhAreNa jIvaMti, paThyate ca-'tadAraveyaNijje te' jehi yeva dArehiM anukrama || kitaM tehiM ceva vediatitti taddAravedaNijaM, jahA adattadANA teNa Na labhaMti, sesaM taheva / 'appege vaI jujanti // 174 // [165 | apyeke, na sarva, vArca jujaMti vAcamudIrayantItyarthaH, aho ete 'caragA piMDolagA' piMDesu dIyamAnesu ulleti piMDolagA, | adhamajAtayaH brAhmaNA uttamAH kSatriyAH vezA madhyamAH zUdrA adhamAH, brAhmaNasya kila bhikSA iSTA kSatriye kRSI, avazeSAstu 181] avalaganti-kkezaM kurvanti tena tat piNDolagAH, muNDetyaziSTAH, khedamalamatkuNAdibhiH khAdyamAnA aGgulInakhazuktizalAkAdInAM | kaNDaitamaMgaiH viNaTuMgA 'ubajalaMti' uvacitajallA malasakaTAcchAditAGgatvAt , ujjAyati vA, paThyate ca-ujAo mRgo, naSTa ityarthaH, | ujAtamRgasamAH 'asamAhitaMti azobhanA vivRtAGgatvAt athavA asamAhitA-duHkhitA 'evaM vipaDivapaNege' // 175 / / dIpa 10311 [116] Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [1], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 165-181] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||165181|| dIpa zrIsUtraka| silogo, evamanenaprakAreNa na samyak pratipannAH vipratipannA ege mithyAdRSTayaH, svayamajAnakAH na ca jJAnavatAM zRNvanti, ajJAnaM hitamo'nta rAdi gacUrNiH tano, te tato aNNANatamAto tamantaraM vA yAi, ukkosakadvitIyaM mohaNijaM kammaM baMdhaMti, evaM NANAvaraNijaM dasaNAvaraNija, egi||10|| | diyAiyAisu vA egaMtatamAsu joNIsu ubavajaMti, NicaMdhakAresu vA Naraesu, buddhIe maMdA moho-aNNANaM pAutA-chaNNA, athavA matimaMdA itthigAo ya, maMdaviNNAo strImoheNa, uktAH shbdaaH| idANiM phAsA 'puTThoya dasamasaehi' silogo||176|| siMdhu| tAmalitigAdisu visaesu atIva daMsagA bhavaMti, aprAvRtAstaiH bhRzaM vAdhyamAnAH zItena ca attharaNapAuraNahutAe taNAI sevamANA" | tehiM vijjhati, acAiyA adhiyAsitumini vAkyazeSaH, idaM ca duHkhamadhisahyate yadi nAma paraH lokaH syAt , sa ca 'na me diDhe PAL pare loe, kiM paraM maraNaM siyA' na hi mayA'nyena vA sAkSAtparaloko dRSTaH yanimittaM klezaH sahyate, klezAn sahamAnasya hi" | paraM maraNaM siyA, tadapyaniSTaM, maraNamihecchet yadyasau paralokaH syAditi, saMdigdhe tu paraloke kiM duHkhena tapasA kRtenetyayamadarza naparIpahopasargaH, kiMca 'saMtattA kesaloeNaM' silogo // 178 / / samastaM taptAH llizyanta ebhirAkaSTA iti klezAH, duHkhamIravo | hi kacit kesaloyaparAjitA vippaDibajjati teSAM sa evopasargaH, 'baMbhaceraM' isthiparIsaho teNa parAitA-upasamgitA aNuvasaggitA vA 'tattha maMdA visIdati macchA paviTThA va keyaNe' keyaNaM NAma kaDaballasaMThitaM, macchA pANie paDiNiyatte ucArijjaMti ityarthaH, khuDDamAdI, tattha te paviTThA varAgA soyaMti visIdati-parigholaMti jayA va pANiyaM NidhulitaM / AyadaMDasamAyArA' silogo // 178 // AtmAnaM daMDayituM zIlaM yeSAM te bhavaMti AtmadaMDasamAcArAH, micchattasaMThitA bhAvaNA jesiM te bhavaMti micchAsaMThitabhAvaNA, te tu kathamAtmAnaM daMDayaMti ?, ucyate, te sAdhUna dRSTA hAtpradopAdvA'pi piTTeti jahA so purohitaputraH, keyitti // 104 // anukrama [165181] [117] Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||165 189 // dIpa anukrama [165 181] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [1], niryuktiH [ 45-55], mUlaM [gAthA 165-181] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: dIparatnasAgareNa saMki zrIsUtratAGgacUrNiH // 105 // Na sabbe, lUyati akkosaMti piTTeti ya anAryA dsnnaadiihiN| 'appege paliyaMtaMmi' silogo / / 179 // vA api eke, na sarve, 'paDiyenaM samaMtAdataM pariyantaM kasya 1, dezasya tasmin 2 dezaparyante kecidbhApate-cAriko'yaM cArayatIti cArakaH, yeSAM parasparavi| rodhaH te cArikamityenaM saMvadaMte, cora vA taM 'suvayaMpi' saMgataM - zobhanaM vrataM. saMkitA vA NissaMkiyA vA bhUtvA baMdhanti bhikSuyaM bAlAH, jahA gosAlo baddho AsIt, 'kasAyavasaNehi ya'ti tatpuruSaH samAsaH dvandvo vA'yaM sabhAvata eva kecitsAdhUna dRSTvA kamAiaMti, basaNaM kesiMci bhavati, kappaDiMgA pAsaMDiyA vA hoMti, NacAceti cA, teSveva paryanteSu madhyadezeSu vA kaMci riyamAnaM kavidvAlo 'tattha daMDeNa saMvIte' silogo // 180 // daMDo NAma khIlo daMDappahArovA, muTThI muTThIreba, phalaM-caveDAprahAraH saMgIta :- saMgrahata ityarthaH, 'NAtINaM saratI vAlo' jar3a NAma NAtayo kaMpi ettha hotthA bhAtimittAdayo nAhamevaMvidhAM Avarti | pAveMto 'itthI vA kuddhagAmiNI' jadhA sA arthakAritabhaTTA, kuddhA gacchatIti kuddhagAmiNI jahA sA 'ete bho pharusA | phAsA' silogo // 181 // pharumA nAma snehaviyuktairudIritA, dukkhaM adhiyAsiaMti duradhiyAsamA appasatehiM, te aNadhiyAse| mANA hatthI vA sarasaMvItaH zamprahArairityarthaH, yathA raudrasaGgrAme hastinaH zarasaMvItA nazyanti, evaM bhAvasaMgrAmAdapi parIsahaparAyitA klIvA, 'barAkA' nAma parIpa varAkAH punarapi gRhaM gacchati gamiSyaMti ca, paThyate ca 'tivasaDhagA gatA gi' ti bemi, tIvraM | zaDhAH tIyazadA tIcaiva zaThAH tIvrazaDhAH, tIbaiH parIpaH pratihatA / iti tRtIyasyopasargAdhyayanasya uddezaH prathamaH ||3-1 // ma eva upasargAdhiyAro aNuvattata eva 'atheme suhumA saMgA' silogo / / 182 // 'athe' tyAnantarye paDilomobasammA gatA, idANi aNulomA, uktaM hi padamammiya paDilomA NAtI aNulomagA vitIyami' / suhumA NAma niuNA, na prANavyaparo asya pRSThe tRtiy adhyayanasya dvitiya uddezaka: Arabhyate [118] 909665 paryantopa dravAH // 105 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAka ||182 203 || dIpa anukrama [182 203] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], niryuktiH [ 45-55], mUlaM [gAthA 182-203 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 106 // paNavat sthUramUrttayaH, upAyena dharmAcyAvayaMti, uktaM hi zakyaM jIvitavinakarairapyupasargairudIrNaiH mAdhyasthyaM bhAvayituM, aNulomA puNa pUjAsakArAdayaH bhikkhUNaM duruttarA bhavaMti, vakSyati hi 'pAtAlavaduruttarA' sajate yatra sa saGgaH, saMgotti vA vigghotti vA vakkhoDitti vA egaTThA, alpasaccAnAM dustarA, natu saccavatAM, 'jattha maMdA visIdati' maMdA uktA, viseseNa sIyaMti ca, caetANAma asa kiMtA javaisa etti vA lADhittaetti vA egaTThA, 'appege jAtayo dissa' silogo // 183 // apiH padArthasaMbhAvane, eke, na sarve, jJAtayo - mAtApitrAdi paJcataM puNyapavvadataM vA daThUNa ruyaMti, kidha ?, kavaNakaruNANi, 'nAthapiyakaMtasAmiya0 ' parivAriyA davvato bhAvato ya, vayaM vRddhA karmAsahiSNavaH tadidAnIM posAhi Ne, AvAlyAt puTTho madAdibhiH, 'pitA te therao tAta "silogo // 184 // tataityAmantraNaM, uktaM hi "pitA te sthaviro tAta !, vayaM ca gatayauvanAH / na ca tatkarma jAnAmi, yajAnAtyaparo janaH ||1||" tvAM hi muktvA (gataH ) asyAM dazAyAM ko'nyaH popaviSyati ?, taM tu sadbhAvato brUte kautukAdvA, anyeSvapi putreSu vidyamAneSu bravIti - posaNe tAta ! puTTho si, kassa NAma tumaM amhe aNAhAI paricayasi, kiMca-kavid janaiH suhRdbhirvA niSkAmamevamupadiiyate - 'pitA te yeto tAta!' thego daMDadharitaggahattho atyantadazAM prAptaH, yuktaM tvayi jIvamAne malapiMDamaDato ?, kathaM ca taba dharmaH syAt asminvilavamAne 1, khasA nAma te bhaginI, sAya khuDDaliyA bhadraM, bRhattamA kanyA vA, ko'syA nirvahaNaM kariSyati, evamAdINi kAryasahasrANi saMtANi asaMtANi vA uddIraMti, 'bhAyaro ta sagAtAta!' zrayaMtIti zravA ANAuvavAyavayaNaNise citi, samAnodarAH sodarAH, sodaragrahaNAt anye'pi tAtra eka pitrAdayo chaDDiti suI, na tu sodarAH / 'mAtaraM pitaraM ' silogo // 185 // mAtApitarau hi suzrUSAvitAvidAnIM puSNAhi, evaM loko bhaviSyatItyayaM paratha, asmi~stAvadyazaH kIrtitha [119] anulomopasargAH // 106 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [2], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 182-203] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mAtRzuzrUpAdi tAGgacUrNiH lokazcama prata yAtrA sUtrAMka | // 107 // ||182203|| bhayati maGgalaM ca, uktaM hi-'guravo yatra pUjyante, yatra dhAnyaM susaMbhRtam / adantakalaho yatra, tatra zaka ! basAmyaham / / 1 / / ' para-10 | lokazca bhavati guruzuzrUSayA, ete hi padIvatthiyA samaNagA bhavaMti je mAyApitaraM susussaMti, teNa tesiM gurupaDiNiyANaM kato logo dhammo vA bhavissati ? / / kiM cAnyat-'uttarA muhurullaayaa'silogo||186|| uttarA nAma prativarSamuttarottarajAtakAH samaghaTacchiagAH, paThyate 'itarA madhurollAvA' itarA NAma khuDDallagA avyaktamahurollAvakAH 'puttA te tAta!khuDagA' tAta ityAmaMtraNaM, khuDagatti aprAptavayasaH akarmayogyA yA "bhAriyA te NavA tAta!' bharaNIyA bhAryA, navA nAma navavadhUH aprasUtA garbhiNI vA. mA sA aNNaM jaNaM gameja, ubhAmae vA kareja, jIvaMtae tumaMmi aNNaM patiM geNhejA, tato tujjha addhItIyA bhavismati, amhavi ya jaNe chAyAghAto avaNNao jaNe bhavissatIti, kiMca-jo jahA pukhamAsI tasma hi ma eva uvamaggo pAyo bhavati, yenAnyathA bravIti, tadyathA-yA kRSyAdikarmaparAjitaH taM dRSTvA yuvate 'ehi tAva gharaM jAmoM silogo // 187 // jANAmo jahA tumaM ati| kammA bhIto pabbar3ato, idANi vayaM kammasamatthA, kammasahAyagA ya kammasamatthA, kammasahAyagA ya kammasahAyakatvaM prati bhavataH, | tadidAnI kumAraH prati bhaNNai-Na caMpa goNivi, hattheNa mA chiyA, NitteNa vA ukkhivAhitti, dUragataM ca NaM daNa bhaNati-AsaNaM vA gRhamAgaccha, 'bitiyaMpi tAta! pAsAmo jAmo tAva sayaM giha vitiyapi tAta! pAsAmo sve gRhe tiSThantamiti vAkya| zeSaH, vitiyapi tAva pecchAmu sabyAI nniyllgaaii| gaMtuM tAta puNo gacche' silogo // 188 / / gatvA svajanapakSaM dRSTvA puna rAgamiSyasi, na hi tvaM tenAzramaNo bhaviSyasi, yastvaM svajanamavalokayitvA punarAyAkhasi 'akAmaM te parakkama' ko nAma a[Nicchio 'parakamata'ti parijAyaMtaM athavA yadA tvaM paraM prApya niSNAto bhaviSyasi bhuktabhogatvAt tadA akAmakaM parAkramaMtaM dIpa anukrama [182203] // 107|| [120] Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [2], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 182-203] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrI zrIsUtraka tAGgacUrNiH // 108 // mAnazu. zrUpAdi prata sUtrAMka ||182203|| dIpa anukrama [182203] 'ko taM vAstumarihati' dharetuM kaM vA / pacvaiyagaM bhaNaMti-jaM kiMci aNagaM tAta! taMpi sabaM samIkataM' uttAriyaMti vA vimokkhitaM vA egahu~, hiraNyaM vavahArAo, jo vA Niyago khINabhaMDamullo panyaio taM bhaNaMti-hiraNyaM te katAkataM dAsAmo, AdigrahaNAt suvaNaM vA bhaMDamulaM vA dAsAmo jeNeva vavaharissasi, vyavahArArtha vyavahArAya, api padArthAdiSu tacca te dAsAmo, anyacca yadvakSyasi, 'icevaM NaM susikvaMtaM'silogo // 189 / / sAdhukriyA suTTha sikkhaMtaM susikvaMtaM pAThAntaraM susehiMti vA-ussikkhAvetItyarthaH, 'kAluNato uvahitaM ti kaluNANi kaMdaMtA ya ruyaMtA ya NirikkhaMtA ya taM ubasaggeti, samuTThitA uppabyAvetuM, sa ca tehiM NANAvidhehiM 'viyaro NAtisaMgehi, tato gAraM pahAvatI'gAraM nAma agAratvaM, bhRzaM vA dhAvati padhAvati / kiMcAnyat 'vaNe jAtaM jahA rukvaM' silogo // 190 // kaMTharya, evaM pariciTTha(veda)ti dravyato bhAvatazca pariveDhaNaM asamAdhIetti, taM taM bhaNati kareMti ya yenAsyAsamAdhirbhavati, athavA amAdhutAte dravyato bhAvatazca sa taiH karuNAdibhiH 'vicaDhe NAtisaMgehi hatthI vAvi nnyggho||182|| kaMcitkAla kAsArocchukhaMDAdibhiranuvRttya pazcAt AhAraprahArairvAdhyate, te'pyenaM punarjAtamiva manyamAnAH tasyAminavAnItasya piTThato parisappaMti, ko dRSTAntaH ?,'sUtigovva adUratoM' yathA tadinamatikAgRSTivatsakasya pItakSIrasya itazcetazca paridhAvato IpadunnabAladhiH sannatagrIvA raMbhAyamANA pReto'nupappati, sthitaM cainaM ullikhati, adUrato'syArasthitA snigyadRSTyA nirIkSate, evaM baMdhavA apyassa udakasamIpaM cAnyatra vA gacchaMta mA NAsissihitti piTThato parisapate, ceDarUvaM vade, maggato denti zayanamAsInaM cainaM snehamivodiraMtyA dRSTyA adarato nirIkSamANA avatiTuMte / 'ete saMgA maNussANaM' silogo // 193 / / ete iti ye uddiSTAH, saJjate yena sa saMgaH, manuSyAdhikAra eva varcate tena manuSyagrahaNaM, pAtAlA nAma balayAmukhAdyAH, sAmayiko'yaM // 10 // [121] Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 182 203 || dIpa anukrama [182 203] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [2], niryuktiH [ 45-55], mUlaM [gAthA 182-203 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtraka tAGgacUrNiH 5109 // dRSTAntaH, ubhayAviruddhastu pAtAlaH samudra ityapadizyate, na tArimA atArimA na zakyate bAhubhyAM tartumiti, 'kIvA' kAtarA jattha 'visaNNesI visaraNaM esatIti viSaNNesI 'NAtisaMgehi mucchitA' visaNNA vA AsaMti, visaNNesiM gAtisaMgehi mucchitA, athavA kIvA jatthAvakIsaMti, apakrudhyante mokSaguNAto dhammAto vA, kiMNimittaM gAtisaMgehi mucchitA 1, 'taM ca bhikkhU parikRSNAya sabai saMgA mahAsavA' silogo // 194 // taditi yadetaduktaM athavA tamupasargagaNaM duvidhAeM pariNNAe pariNAya, savve ityaparizeSAH, saMgA eva mahAMti karmANyAzrayaMtIti / 'ahime saMti AvaTTA' silogo // 195 // aho dainyavismayAmaMtraNeSu, athavA ime saMti AvaTTA, athetyAnantarye, ime vakSyamANAH, saMtIti vidyante, dravyAvarttA nadIpUro, bhAvAvarttA yaiH prakArairAvartante saMyamabhIravaH, kAsaveNa paveitA - pradarzitA ityarthaH, 'buddhA jatthAvasappatti' buddhA duvidhA - davve bhAve ya, dabbe NiddAbuddhA bhAve gANAtibuddhA, avasarpanti nAma avagacchaMti, 'sIdaMti avudhA jahiM // kiMca yaH kazcitsaMyataH kassati raNNo putto vA arAyacaM| siovi ko'vi rUpasaMpaNNo vijjAmaMtakalAguNasaMpaNNo cA, taMjahA- 'rAyANo rAyamacA ya' silogo // 196 // rAyANo cakavaTTimAdI, tattha baMbhadatteNa citto nimaMtio, rAyamaccA - issaratalabaramADaM vigAdi mAhaNA-bhaTTA khattiyA nAma gaNapAlagA gaNabhuttIe vA bhraSTarAjyA, je vA arAyANo arAyavaMsiyA NimaMtayaMti bhogehiM 'bhikkhuyaM sAdhujIviNaM'ti sAdhuviDIe phAsu | eNa paDoAreNa jIvatitti sAdhujIvI, athavA sAdhviti prazaMsAyAM zobhanena jIvanena jIvatIti, saMyamajIvitenetyarthaH ke ca te bhogA ?, ime, 'hatthassarahajANe hiM' silogo // 197 / / hatthi assarahAdINi pasiddhANi, jANANi sIdAsandamANigAdINi, taM puNa jale thale ya, jale NAvAdi, thale sItAsaMdamANigAdI, vihAragamaNA iti ujANiyAgamaNAI, cazabdAdanyaizca zrotrAdibhiH [122] jJAtisaMgAdi // 109 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [2], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 182-203] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka vakhAdi pralobhana tAGgacUrNi: // 110|| prata sUtrAMka ||182203|| dIpa anukrama [182203] indriyakSamaiviSayairyatheSTataH 'bhuMjAhimAI bhogAI imAnIti vidyamAnAni pratyakSANi yA maharisitti, evamapi asAvasmAbhiranyairvA pUjanIyazca, kiMcAnyat-tamevaM NimaMtayaMti 'vatthagaMdhamalaMkAra' silogo / 198 // vatthANi-ayiNagAdINi gaMdhA-kuSchAdayaH alaMkArA-hArAdayaH, striyaH ahaM te dhUtaM bhagiNIM vA demi, aNNaM vAjaM icchasi, sayaNAI atyutapaccutthutANi, cazabdAt lohIlohakaDAhakaDacchugAdINi sabbo gharovakkharo, sahINe jAriso ceva mama paricchato tArisaM ceva dalayAmi, tenopacito bhuMjAhimAI bhogAI mayA vidhIyamAnAni, Auso! pUjayAmi te, sAmpratamebhirvastrAdibhiH pUjayAmi, pUjayISyAmaca tvaM, sarvasaccavazayitA bhaviSyasi, kiM cAnyat-na ca tavAmAbhirabhyarthyamAnasya kRtatapaHpraNAzo bhaviSyati, kathaM ?, 'jo tumeNiyamo ciNNo silogo // 199 / / iMdiyaNoIdiehi cINoM-kRtaH bhikkhubhAvaMmi uttamo, bhikkhubhAvo NAma pavajA. uttamo asariso, agAramAvasaMtassa savvaso ciTThatI, tathA saMviJjate vA, na vinazyatItyarthaH, lokasiddhameva sasukyassa vipulttaa| kiMcAnyat-'ciraM dRijjamANassa' silogo // 200 // ciraM tume dhammo kato, dUijjatA ya NAgApagArA desA diTThA, tanovaNANi titthANi ya, 'dopa idAnIM kutastava? kiM tvayA cauratvaM kRtaM pAridArikatvaM vA?, athavA doso pAvaM adharma ityarthaH sa kutastava ?, kSapitastvayA, kRtaM sumahattapaHpaNa ya te uppavyayaMtassa vayaNijaM bhavissati, kiM bhavaM coro paradArigo cA?, nanu tIrthayAtrA api kRtvA punarapi gRhamAgamyate, evamAdibhiH hastyazvasthavakhAdibhiH nimantraNeca te aNiyallagA vAivevaNaM NimaMteti NoyAreNa va sUyaraM' NIyAro pAma kuMDagAdiyA, sa teNa NIyAreNa hito ghare sUyarago aDaviM Na vaJcati mArijati ya evaM so'pi asArehi NimaMtito to bhotuM maraNaNaragAdiyAI dukkhAI pAveMti / 'codinA bhikkhucariyAe' silogo / / 201 // coditA nAma vedhitA tajiyA bAdhitA // 110 // [123] Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [2], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 182-203] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: maMdavihAdaH prata tAsacUrNiH sUtrAMka ||182203|| dIpa zrIsUtraka-| ityarthaH, caraNaM caryA-cakvAlasAmAyArI, javaittaesivA lADhettietti vA egahu~, 'tatya maMdA visIdati ujjANaMsi va dubalA' | kei AyasamutthehiM keI paramasamutthehi keI ubhayasamuttheIi, Urddha yAnaM udyAna, tacca nadI tIrthasthalaM giripambhArovA, tattha puMgavAvi ya| MArubhaMtA sAtiaMti, kimaMga puNa dubalA duppadA catuppadAvA ?, evaM kepi pavyayaMtA cetra bhAvadubalA sIyaMti, kiM ca-'acayaMtA ya lUheNaM' silogo // 202 // acaetA-azaknuvantaH, lUhaM dabbe ya bhAve ya, dabye AhArAdi, bhAvalUhaM saMyama eva, tavovadhANeNa taJjitA abahatthitA, tattha maMdA visIdati, paMke jIrNagauH jaradvavat 'eyaM NimaMtaMNaM laDu'silogo // 203 // etaM NimaMtaNaMti jaM heDhA bhaNiya, ladhu-prAptuM mucchitA visaesu, giddhA itthigAsu, ajjhovavaNNA kAmesu, kAmA-icchAmadaNakAmAH, coijaMtA NAma NinmasthiaMtA parissahehi, NimaMtijamANA vA, gihagayatti bemi, punargRhaM gatvA punargRhasthAbhUtvA ityarthaH, NijjuttIe vutto || duvidhA uvasaggA ohe ovakame ya, ajjhatthavisIyaNA ya, sa ca bAlapavvahato taruNIbhUtazcintayati-cirakAlaM pravrajyA duSkarA kartumityato visIdaMti, dRSTAntaH 'jahA saMgAmakAlaMmi' silogo // 204 // yena prakAreNa yathA, sakhAmakAlo nAma samami-1 cAritaM yuddhaM, tattha koi baJcaMto bhIru pacchato uvehati 'valayaM gahaNaM NUma' valayaM NAma ekaduvArA gaDA, parikkho vA valayasaMTThito valayaM bhaNNati, gRhyate yattadgahanaM-vRkSagahanaM latAgulmavitAnAdi ca, nUmaM nAmAprakAzaM, jattha NUmeti appANaM gaDDAe darie vA, 'ko jANeti parAjaya'tti devAyaco hi parAjayo, 'muhuttANaM muhuttassa' silogo / 205 / / mIyate'neneti muhartaH, bahUnAM hi muhUrtAnAM ekaH muhUttoM bhavati yatra vijayo bhavati parAjayo bhavati vA, jayazcet ityataH zobhanaM, parAjayazcedityato varaM parAjayato avasarpiSyAmaH, avasApito iti bhIrU ubehatI, esa diTuMto, ayamarthopaNayo-'evaM tu samaNA ege' silogo||206|| anukrama [182203] // 11 // asya pRSThe tRtiya adhyayanasya tRtiya uddezakaH Arabhyate [124] Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [3], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 204-224] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata / anAgatabhayAdi zrIsUtrakatAnacUrNiH // 112 // sUtrAMka // 204224|| | evamanena prakAreNa 'tu' pUraNe, ege, Na savve, saMjame taistaiH prakAraiH avalaM jJAtvA appagaM 'aNAgayaM bhayaM dissa' aNAgataM NAma appattaM, mA NAma evaM hojatti, tataH 'abakappaMtima sutaM' aba ca rakSaNAdi, avakalpayaMti adhIyaMta ityarthaH,'imAnI'ti arthopAjanasamarthAni gaNiyaNimittajoimavAyasaddasatthANi, 'ko jANati viyovAyaM' silogo // 207 // viuvAto NAma vyupAtaH, so uNa itthIparIsahAto bhavati, pahANapiyaNAdiNimicaM udagAo vA, vA pikappe, jo vA jassa paliovamAdi, parisahajitA amukeNa liMgeNa koMTalaveMTalAdIhiM kajehi avRjjhANeNa codiaMtA ya vakkhAmo, codijaMtA-pucchijaMtA, prAyazaH kuNTalaTThIo logo samaNe pucchati, tattha caressAmo, vijAmaMte ya pauMjissAmo 'No Na asthi pakappiyaMti Na kiMci amhehiM pubbovajitaM dhaNaM peiyaM vA, evaM NacA pAvasutapasaMga kareMti, 'icevaM paDilehati // 208 // iti evaM icevaM, paDilehaMti NAma samIkSate-saMgrahAreMti, bhAvamgahaNaM bhAvaNUmAI paDilehaMti, "vitigiMchAsamAvaNa'ti, kiM saMjamaguNe sakessAmo Na sakessAmoti, uktaM hi-"lukkhamaguNDamaNiyataM kAlAikaMtabhoyaNaM virsN|" diTuMto paMthANaM va akovito, jahA desiTo vigalapathe citeMto acchati-kimayaM paMtho icchitaM bhUmi jAti ?, egacovi Na Nivyahati, akoviyA ayANagA, uktAH appasatthA, idANiM pasatthA-'je tu saMgAmakAlaMmi' silogo // 209 // jetti aNidiDaNise, tu visemaNe, jJAtA NAma pratyabhijJAtA nAmataH kulataH zauryataH zikSAtaH, tadyathAcakravapiladevA vAsudevamANDalIkAdayaH, prAkRnAtha vIrapaTTagehiM baddhagehi saNNabaddhavammiyakavayauSpIliyasarAsaNapaTTiyA gahiyAudhapatharaNA samUsiyadhayagyA sUrA evaM cakravaryAdInAM purato gacchaMti, surapuraMgamA na te balayAdINi paDilehanti, te tu saMpahAreMti "taritavvA ca paiNiyA mariyama vA samare mamatthaeNaM / asarisajaNaullAvayA Na hu mahitabbA kule pasUyaeNaM / / 1 / / parabalaM jetavyaM / KatihanmailmiREME dIpa anukrama [204224] // 112 // [125] Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 204 224|| dIpa anukrama [204 224] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3], niryukti: [ 45-55], mUlaM [gAthA 204-224] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 113 // mariyanvaM vA, va u piTThato pehaMti, apane juddhe juddhamANe vA kiM paraM maraNaM bhavet ?, maraNAdapyaniSTatamaM azlAghyatvaM maraNAdapi viziSyate bhagrapratijJajIvitaM, uktaH prazastadRSTAntaH, tadupasaMhAraH prazasta eva / 'evaM samuddhataM bhikkhu' silogo // 210 // samyag utthitaM samutthitaM davvasamutthANeNa bhAvasamutthANeNa ya, AgArabaMdhaNaM chicyA ajjhattho, ava sItayANaM 'AraMbhaM tiriyaM kaTu' ti davve bhAve vA''raMbhaH, tiriyaM NAmAdi, tiricchaM boleMti, anulomehiM dukkhamatikrAmyaMte nadI zronocat parIsopasargA, NiuNo vvANarajakakhI, attatAe - AtmahitAya sarvato saMbajet, siddhigamanodyatena manasA, athavA Ato-mokSo saMjamo vA asyArthaH, AtatthAe, athavA AptasyAtmA AptAtmA AptAtmaiva AtmA yasya sa bhavati appAtmA iSTo vItarAga iva vrajedityarthaH, ajjhatthavisIdaNatti gataM / idANiM paravAdavayaNaM, taM ataTTAe parivyayaMtaM 'tamege paDibhAsaMti' silogo / / 211 / / tamiti taM ataTTayAe saMburDa rIyamANaM, ege Na macce, samaMtA bhAti paribhAsaMti, AjIvaprAyAH anyatIrthikA, suttaM aNAgatobhAsiyaM ca kAUNa boDigA, 'sAdhujIvaNaM' ti NAma sAdhuvRttiH apApajIvanamityarthaH, je te evaM bhAti 'aMtara te samAhite' aMtara nAmAnAbhyantarataH - dUrataste samAdhie, NANAdimokkho parasamAdhI, atyante asamAdhau varttante, asamAhie akAralopaM kRtvA, saMsAre ityarthaH, kiM prabhASante ? 'saMbaddhasamakapAo' silogo // 212|| samastaM baddhAH saMbaddhA-putradArAdibhirgranthairgRhasthAH saMbaddhaiH samakalpAH tulyAH ityarthaH, jahA gihatthA mAtA me pitA meci evamAdibhiH saMgairbaddhA, aNNamaNNasamutthitA NAma mAtA putte mucchitA putovi mAtari evaM bhakto'pi ziSyAcAryAdibhiH parasparasaMbaddhAH, anyathedaM kurvatA 'piMDavAtaM gilANassa, jaM sAredha dalAva ya' piMDasya pAtaH piMDapAtaH bhikSaM, evaM piDAvAyaM gilANassa ANettA dadhuM yaca parasparataH sAredha vAredha paDicodedha sejAto [126] samutthA nAdi // 113 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) (02) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [3], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 204-224] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02] , aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: anuvaza prata sUtrAMka ||204224|| zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 114 // svAdi dIpa anukrama [204224] uhavehani, jaM ca gilANassa AyariyabuDDumAmAesu AhArauvadhivasadhimAdiehi ya uvaggahaM kareha evaM tumbhe sarAgatyA aNNAmapaNamaNuvasA' silogo / / 213 / / rAgatthitA sarAgatthA sadosamohA, anyo'nyasya anugavA varza aNubbasA 'bhtttthspp-| dhasabhAvA' zobhana: paMthA satpanthAH jJAnAdi, sato vA bhAvaH sadbhAvaH, satpathasambhAvo nAma yathArthopalaMbhaH,'saMsArassa apAragA' pAraM gacchaMtIti pAragA na pAragA apaargaaH| evaM bhAsamANesu 'aha te paDimAsejA // 214 / / athetyAnantarye tAn pratibhASate 'bhikkhU mokkhavisArado' visAgdo nAma siddhAntavinAyakaH, sa kiM paDibhAsati !, evaM tujjhe'vabhAsaMtA duvakkhaM ceva sevadhA, dupakkho NAma saMparAIyaM kama bhaNNati gRhasthatvaM ca, kiMca 'tumme bhuMjaha vAesu' silogo||215|| tubbhe jehiM mikkhAbhAyaNehiM bhikkhaM gehadha tehi AsaMga kareha, AjIvikA parAtakesu kaMmapAdesu muMjaMti, AdhArovakaraNasajjhAyajjhANesu ya mucchaM kareha, gilANassa piMDayAtapaDiyAe gaMtumasamatthassa bhattamaMtehiM kulageNa vA aNNatareNa vA mattehiM amiharDa bhuMjeha, evaM " tumbhehiM pAdaparibhogehiM baMdho'NuNNAo bhavati, antaga ya kAyavadho, so ya tubbha NimittaM ANato bhattimaMto'vi kammabaMdheNa" lippati, pANipAyapi Na kAyavvaM jati pAde doso, sa ca kiM tubbha deto NaTThasappadhasabbhAva udAhu sappadhi vaTTati ?, aviNNANA ya migasarisA tumbhe jeNa asaMkitAI saMkatha saMkitaTThANAI Na saMkathatti,'taMca vIodagaM bhotta'tti kandamUlAni tAva sarya bhuMjaha, sItodagaM pibadha, evaM puDhaviteuvAuvadhe vaTTaha, jaM ca chakAyavadheNa Nika uddesiyaM taM bhuMjaha, tumme ceva gihatthasarisA, pAvatarA vA nihatthehi, yena te gRhasthA anabhigRhItamithyAdRSTayo'pi bhavaMti, na tu bhavaMtaH, jeNa abhiggahitamicchadiTThiNo sAdhuparivAyaM ca kareha, davaM khitaM kAlaM sAmatthaM ca puNo viyANittA kInakaDacchejAdisuvi dosA bhANitavyA, te evaM asaMjatehito'vi pAvatarA 1 // 11 // [127] Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||204 224|| dIpa anukrama [204 224] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [3], niryukti: [ 45-55], mUlaM [gAthA 204-224] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra [02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNiH zrIsUtratAGgacUrNiH // 115 // katA samANA mahatA apattie 'littA tibbAbhitAveNaM silogo // 216 // tivyAbhitAvo NAma tIvro'marSaH daMsaNamohaNiJjakammodaeNaM kodhamANakasAyodaeNa ya littA, ujjhitA NAma zUnyA, etadeva vyAcaSTe aNNA, pANadaMsaNacaritehiM asamAhitA, taireva vihINA, 'NAikaMDuiyaM sAdhu'ti jahA kaMDuiyaM sAdhuti taM arukassa avarajjhati paccuya pIDA hetutvAt evaM sAdhuhIlaNAvi apasasthA, athavA 'litA tivbAbhitAveNaM'ti teNa micchAdaMmaNAvaleveNa littA guNehiM zUnyA buddhyAdIhiM asamAhitA AturIbhUtA bhaNaMti-juttaM NAma tumbhehiM amhe gihatthasarisA kAuM pApatarA vA, tena ta ucyante 'NAtikaMDUitaM sAdhu' sAdhu NAma sudaTTa, aruaM | hi rujjhamANaM khajjar3a, taM jati Na suddha kaMjar3a tato gAtikaMDuNo mAdhu avarujjhati arugassa aru agatassa vA, arthAt prAptaM atikaMDuiti bhRzamaparAdhyate, nAtirUDhavaNasya, evaM yadyahaM tvayA NAtiniSThuraM ukto bhaviSyati tato'hamapi nAtiniSThuramevApadizyAt tvayA vA'haM yatkiMcanapralApinA'saMbaMdhasamakalpo vyapadiSTaH, na cAhaM tairguNairyukto bhavantastu kandamUlodakabhojinaH uddizyakRtabhojinazca sacchAsanapratyanIkAzca tena na kathaM gRhasthaiH pApatarA ityevaM 'tatteNa aNusaTTA te ' silogo // 217 // taca tathyaM sadbhUtaM nAnRtamityarthaH, aNusaTTA NAma aNusAsitA, te iti AjIvikAH voDiyAdayo ye coddizya bhojinaH pAkhaNDA, 'apaDiNNeNaM'ti visayakasAyaNiyatteNa jAgaraNa evaM vRttA bhamaMti-'Na ya esa Nitie magge' Nitio NAma nityaH avyAhataH epaH 'asamIkSya vati kitI ' kRtirnAma kuzalamatiH paurvAparyasambandhasambhAvArthopalambhastu sarvajJajJAnAt yuktaH, athavopadeza evAyaM tatteNa aNusaGkAe apaDiNNeNa jANaeci, kamaNusaGkAe ?, Na esa Nitira magge, na eva bhagavatAM nItiko mArgo, nItiko nAma nityaH, eSa hi asamIkSya bhavadbhireva vAcA caTakarasA (bhrAtrA vA kRtiH kRtH| kiMcAnyat 'erisA jAvaI esA' silogo || 218 || [128] tImrAmitApAdi / / 115 / / Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [3], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 204-224] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: saMbaddhasama tvAdi zrIsUtrakatAnacUrNiH // 116 // prata sUtrAMka ||204224|| dIpa anukrama [204224] erisA NAma yeyamuktA tumbhe saMbaddhasamakappA vayaM neti, epA nirvAhikA, kathaM ?,'aggiveluba karisitA' vello hi mUle sthiraH | agge karSitaH, evamiyaM vAk bhavatAM saMkalpasthUlA-nizcayakRtA na hi bhavati, na saMbaddhakalpA, tathA coktaM, kaMdamUlAdi, uddizya| bhojitvAca, yatazcaivaM tena naipa bhavatAM vAnizcayaH sundaraH, athavA erisA jA vaI esA agge velubdha karisititti jahA dhammI, kaDille baMso mUlacchiNNo na zakyate anyo'nyAsaMbaMdhatvAt na zakyate'dhastAt upariSTAdvA karpita, athAsau vaMso na Nibdhihati, evaM bhavatAmapi iyaM vAk na nirvAhikA, tatra anirvAhikA gihiNo abhihitAH, zepaM bhavato hi sampratipannA nirmuktatvAtsaMsArAnta / kariSyAmaH, tanna nirvahati, kathaM ?, yadbhavatAM glAyatAmaglAyatAM gRhasthaH kandAdInAM mAtreNAnayitvA dadAti, tatkila bhoktuM zreyaH, na tu yadbhikSuNA''nItamiti, epA hi vAD bhavatAM na nirvAhikA, kathaM gRhasthA IryAti zodhayaMti, Agacchato cAsya kazcid vyApAdaH syAt , kazcAnukta evaM cUyAt yathA 'gRhINaM abhihaI seyaM, muMjituM Na tu bhikkhuNo' kiM ca-'dhammapaNNavaNA esA' silogo // 219 // dhammassa paNNavaNA esA sAhiyA, idANi dhammapaNNavaNA gihatthANIya seyaM Na pabaitANItamiti 'sAraMbhANa viso. thiyA' sAramA NAma nihatthA teSAM pApavizodhikA, na hi bhavadbhayo dadato vizaddhayante, na tu pravajitAH dANadhammeNa saMyujyaMte, | yasAdAnayaMti te gRhIbhUtvA yatayaH pApena saMbaddhyante, 'Na tu etAhiM dihIhiM' neti pratipedhe, dRSTirnAma graho, Na bhavadbhiretA| midRSTibhiH pUrvaprakalpitamAsIt , prakalpitaM pradarzitamityarthaH, kA dRSTayaH?, yAdRzaM kila gRhasthAnAM tAdRzamasAkamapi anyo'nya kila sArayitvA stheyaM, na cAnukaMpatAmanubhavanto'pi glAnakRtyaM gRhasthaiH kArayanti, atra tAvadAvayoH sAmya, yena bhavanto gRhasthaiH | kArayanti prAguktaM glAnasya tatkArya, mA bhUt saMbaMdhasAmyakalpA, na syuriti abhiviSyat , idAnIM sa eva glAno gRhasthaiH kArayan [129] Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [3], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 204-224] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIsUtraka dayaH sUtrAMka mAgacUrNiH // 117 // ||204224|| dIpa anukrama [204224] taskRtamanujAnantaH bhavaMtazca tatkAriNaH tadveSiNazca etAM dRSTiM bhAvayantaH kathaM sambandhasamakalpA na syuriti, kiM cAtaH?, evaM 'sbaahi|| aNujuttIhiM' silogo // 220 // yojanaM yuktiH anuyuJjata iti anuyuktiH anugatA anuyuktA vA yuktiH sarvaiH hetuyuktimiHtarkayuktibhiryA, ata eva acayaMtA azaknuvantaH 'javittae'tti NijaTTamityanarthAntaraM, kathaM Na caeti ?, yathA kazcidbhalIvaI bhagnaM vA uvamae, sa ca taM vicikrIpuH pareNocyate-utthApyatAM tAvadayaM gauH, tato yadi zakSyati tata eva grahIpyAmi, sa jano nepa zakSyatIti | bravIti-yadi te rocate evamayaM gRhyatA, nanveSo'vyaMgazarIro nirupahatavapurva dRzyate?, evaM sAmayika Aha parUko vA, samaya iti | parairucyate, yena parIkSAmahe tato te kimatra parIkSayA?, pratyakSa evAyaM dRzyate bahujanaparigRhItaH, IzvarasvAminaM pratipannAH, yadi navaM tacaM syAt naivAtra bahujano'tiprasaJjate, lokikA api trubate-'AjJAsiddhAni cattAra na hantavyAni hetubhiH| bhAratA | mAnavA dharmAH, sAMgo vedacikitsitaM // 1 / / epAmuttara:-eraMDakaTThagasI jaheha gosIsacaMdaNapalassa / molleNa hoJja sarise kattiya metto gnniaNto?||1|| tahavi NigarAtirego so rAsI jaha Na caMdaNasarittho / taha NiviNNANamahAjaNo'vi sojjhe visaMvadati || // 2 // eko sacakkhugo jaha aMdhalayANaM saehiM bahuehiM / hoti pahe gahiyA vA bahugAvi Na te apecchaMtA / / 3 / / evaM bahugAvi mUDhA Na pamANaM je gatiM na yANaMti / saMsAragamaNaguvilaM piuNassa ya baMdhamokkhassa ||4||"'tto vAdaM NirAkicA' tataH iti tataH kAraNAt , vAdo NAma chalajAtiniggahasthAnabarjitaH, nirAkiccA NAma pRSThataH, vAdaM nirAkRtyA, te iti te AjIvikAdyAH saam| yikAH maskarAzca vividhAH pragambhitA dhRSTIbhUtA ityarthaH, 'rAgadosAbhibhUtappA' silogo // 221 / / rajyate yena AtmapakSesa rAgaH parapakSe dveSaH, abhibhUtAH parAjitA ityarthaH, rAgadveSAbhyAmabhibhUto yeSAmAtmAte, marugA dosAmibhUyappA, micchatteNa abhi // 117 // [130] Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [3], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 204-224] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: Akroza prata zrIsUtraka- tAGgacUrNiH // 118 // HTHEggami sang zaraNAdi sUtrAMka ||204224|| dIpa anukrama [204224] yA' amibhUyA ityarthaH, ta evaM uktAH roSAnalalohitAkSAH bhRzamamarpodgamapraspaMditAdharoSThAH jitA avadAtahetubhinirgranthaputraiH parAjitAH 'akose saraNaM jaMti' prAyeNa durbalasya ropo uttaraM bhavati Akrozazca, ruditottarA hi khiyaH bAlakAca, kSAtyuttarAH sAdhayo, dRSTAntaH 'TaMkaNA iva pavvataM' TaMkaNA NAma mlecchajAtayaH pArvateyAH, te hi parvatamAzritya sumahantamavi hasthivalaM vA assavalaM vA Agalinti, parAjitAstu zIghaM parvatamAzrayaMti, kutIrthAH parAjitAH AkrozayaMti yaSTimuSTibhizvottiSThanti, na te pratyAkroSTavyAH idamAlaMcanaM kRtvA-"akosahaNaNamAraNadhammabhaMsANa ghAlasulabhANaM / lAbha maNNati dhIrojadhuttarANaM alAbhaMmi // 1 // bahuguNappakappAi. silogo // 222 // guNA pakappijati jehiM tAI guNappakappAiM, guNappakappo NAma yenAtmapakSaH prasAdhyate, parapakSazcobhAsIyate, athavA sarvaparIkSakAviruddho dRSTAnto'bAdhyo heturvA, uktaMhi-"laukikaparIkSakANAM yasinnarthe buddhisAmyaM sa dRSTAntaH, hetupratijJAdayaH, AtasamAhito vattae, AtmasamAdhirnAma dabaM khittaM kAlaM samatthaM cappaNo viyANittA iti, athavA ke ayaM puruSe kaM ca Natetti, evaM tathA yathA'tmano samAdhirbhavati, uktaM hi-"paDipakkho NAyavvo0" athavA AtmasamAdhirnAma yathA parato ghAto na bhavati bAdhA vA, kiMca-'jeNa'NNe Na viruddhajja' yena coktena aNNassa uvaghAto Na bhavati, tathA pratijJAdayo vaktavyAH yathA ca siddhAntaviruddhA na bhavaMti, kathaM virudhyate ?, yo vyAn ta eva hi kRtoddizyabhojitvAd gRhitulyAH, sAdhavastu mUlottaraguNodyatA: zarIre cAnapekSAH, tatazcAtiprasaktasa lakSaNasya nivRttaye tvapadizyate 'imaM ca dhammamAyAya' silogo / / 223 / / athavA taiH paratantrairapadiSTaM-dhyAnakRtyaM hi na karttavyaM, mA bhUt saMbaddhasamakalpaH, tadenamapadizyate 'imaM ca dhamma' na yathA bhavatAM niranukaMpo dharmaH, asmAkaM hi imaM ca dhammamAdAe kAsaveNa paveiyaM, athavA ye te uktA upasargA ete hi aglAyatA soDhavyAH, glAyato hi a PANILIPINSTITCHIMSHERE // 118 // [131] Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [3], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 204-224] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIyatraka- tAGgacUrNiH / // 119 // prata sUtrAMka // 204224|| dravyaparIpahA bhavaMti, na glAyamAnasya na karttavyaM, kathaM-'ima idaM ca dhammamAdAya iti ydvkssyaamH| taM dharmamAdAya-gRhItvA 'kAsa- dharmAdAveNa pavedidaM' kAsavagrahaNAtIrthakaraNaivedaM praveditaM, na tu sthaviraiH, kiMcAnyat 'kuryAt bhikkhU gilANassa' glAyate rogeNA-16 nyatareNa vA prathamadvitIyAdiparIpahAdinA, agilANeNa-anAhitena avyathitena rAjAbhiyogavat 'samAdhie'tti AtmanaH samAcihetoH karttavyaM, glAnasya vA athavA samAdhIe kAyabvaM, Na maNodukkaDeNa, kiMca-na kevalaM ubasaggA eva ahiyAseyavyA jJAtvA | soDhavyAH 'saMkhAya pesalaM dhamma' silogo // 224 // saMkhA aTThavidhA, taMjahA-NAmasaMkhA ThavaNasaMkhA dabasaMkhA uvammasaMkhA pariNAmasaMkhA gaNaNAsaMkhA jANaNAsaMkhA bhAvasaMkhA, tattha jANaNAsaMkhAe adhiyAro, saMkhyAya-jJAtvA, pesalaM dacce bhAve ya, dave / davvaM pItimutpAdeti AhArAdi, bhAvapesalastu sarvavacanI yadoSApeto bhavyAnAM dharma eva, so dharmoM duvidho-sutadhammo carittadhammo ya, kasya tau prItimutpAdayeyAtAM ?, dRSTimAniti dRSTimataH, samyagdRSTiH parinirvRttaH sItIbhUta ityarthaH, ubasagge adhiyAseyabve upasargA ye uktAH ye ca vakSyamANAH tAn sarvAnidhiyAsayan sahannityarthaH, AmokSAya parisamApteH samantA 'vayejAsi' parivayejAsi, mokSo dvividhaH-bhavamokSo sambakammamokkho ya, ubhayahetorapi AmokSAya parivrajediti trImi / upasargaparijJAyAM tRtIyoddezakaH 4-3 // vRttaM nijjuttIe hetusarisehiM aheuehi, hetvAbhAsarityarthaH, kathamahetavo hetusadRzAH ?, vakSyati hi suheNa suhamajemo0 vaNijayat , tathA ca 'jahA gaMDaM pilAgaM vA' evaM sIlakkhaliyA aNNautthiyA tabbhAvukAzca 'AhaMsuriti // 225 // AhuH, ke te?| mahApurisAH pahANA purisA, rAjAno bhUtvA vanavAsaM gatvA pacchA NivvANaM gatAH, 'putviM tattatavodhaNA' punyamityatIte kAle // 219 // dIpa anukrama [204224] asya pRSThe tRtiya adhyayanasya caturtha uddezakaH Arabhyate [132] Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [4], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 225-246] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: namyAdayaH prata | zrIsUtraka tAGgacUrNiH sUtrAMka ||225- // 120 // 246|| 4 uddezaH dIpa kacitretAyAM dvApare ca, tapa eva dhanaM tapodhanaM, taptaM tapodhanaM yaiH ta ime tattatavodhaNA, paMcAgnitApAdi loiyANaM te te mahApurisA, AsmAkaM tu yadA sAmannaM pratipannAH tadA mahApurisA, bhocA sItodakaM siddhA' sItodagaMNAma apariNataM, teNa soyaM AyaraMtA pahANapANahatthAdINi amikkhaNaM soetA tathA'ntarjale vasaMtaH siddhi prAptAH siddhAH, evaM paraMparazrutiM zrutvA asnAnAdiparISahajitAH 'tattha maMde visIdati tatreti tasminnasnAtakavate phAsugodayapANe vatti,tathime abhuMjiyA NamI vedehI emAutte ya bhujiyaa| bAhue udayaM bhocA tahAnArAyaNe risii||225|| Asile devile ceva, diivaaynnmhaarisii| pArAsarA dagaM bhocA, vItANi haritANi ya // 226 // ' 'ete purvi mahApurisA' // 227 // pradhAnAH puripAH mahApuriSAH AhitA-AkhyAtA, iha saMmata'ti ihApi te isibhAsitesu paDhijaMti, NamI tAva NamipaJcajAe sesA sance aNNe isibhAsitesu, asile devile cevatti baMdhANulomeNa gataM, itarathA hi devala Asila iti vaktavyaM, etesiM patteyabuddhANaM vaNavAse ceya vasaMtANaM vIyANi haritANi ya bhuMjaMtANaM jJAnAnyutpannAni, yathA bharatasya AdaMsagihe NANamuppaNaM, taM tu tassa bhAvaliMga paDivaNNassa khINacaukammassa gihavAse uppaNNamiti, te tu kutitthA Na jANaMti kasmin vartamAnasya jJAnamutpAdyate katareNa vA saMghataNeNa sijjhati ?, ajAnAnAstu bruvate. te namI AdyA maharSayaH bhocA sItodagaM siddhAH, bhoceti bhuMjAnA eva, sItodagaM kandamUlANi vA, joI ca samAraMbhaMtA, jahametamaNussutaM'ti bhArahapurANAdisu evaM etAhi kusutIutrasaggehiM ubasaggijamANe, Na kevalaM sarIrA eva uvasaggA, mANasA api upasargA vidyute, yAM zrutiM zrutvA manasA vinipAtamApadyate, kathaM ?, ucyate 'tattha maMdA visIdati // 228 / / tasminiti kuzrutiupasagoMdaye maMdA-ayuddhayaH visItaMti-phAsuesaNije chakkAesu apariharitavvesu, diluto 'vAhacchiNNA va ghbhaa'| anukrama [225246] // 12 // [133] Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||225 246|| dIpa anukrama [225 246] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 3 ], uddezaka [4], niryukti: [ 45-55], mUlaM [gAthA 225-246 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtraka vAhUcUrNiH // 121 // mAreNetyarthaH, khaMdhena pRSThena vA, evaM te parasAmayikA karmagurugA ukkhamaNuNDamaNiyataM eriseNa laheNa ajavettA asnAnAdi tAva saMjamaguNe ya gurue acaittA voDhuM svaritamokSAdhvagAnAM sAdhUnAM laghubhUtAnAM pIDAbhyAM parisarpatIti pIDasappI, saMbhramati tasmi viti saMbhramaH, janasyAnyasya tvaritamaggibhayAt passitukAmo kila pIDhasappI dUrAtojjhito'pi jaNaM vA vacataM pito'Nuvayati evaM te'vi kila saMsArabhIrakho mokSaprasthitAH sItodagAdisaMgAt saMsAra evaM pati / idAnIM zAkyAH parAmRzyante - ihamege tu | maNNaMte sAtaM sAteNa vinatI ||230|| sAyaM NAma sukhaM zrotAdi taM sAtaM sAteNeva labhyate, sukhaM sukhena labhyata ityarthaH, vayaM sukhena mokSasukhaM gacchAmaH, dRSTAMto vaNijaH, tumbhe puNa paramadukkhitatvAt 'jitattha AyariyaM maggaM' jitA nAma duHkhapratrajyAM kurvANA api na mokSaM gacchata, vayaM sukhenaiva mokkhasukkhaM gacchAmaH ityato bhavaMto jitA, tenAsmadIyAryamArgeNa 'paramaM 'ti samAdhitti manaH samAdhiH paramA, asamAdhIe zArIrAdinA duHkhenetyarthaH / 'mA etaM avamaNNaMto' silogo // 229 // amANoNApratiSedhe, atha taduddhapraNItaM sukhAtmakaM mArgamatramanyamAnAH AtmAnamAtmanA paMcayaMte ityarthaH, dUraM dUreNa sukhAto, luMha chindadha, dito 'etassa amokkhAe ayahArIba jUraMtha' ta evaM vadaMtaH pratyaMgirAdopamApadyaMte, kathaM 1, 'ihamege tu maNNatA sAtaM sAte Na vijate,' iheti iha nirbaMdhazAsane, sAtaM sAte na vidyate, kA bhAvanA 1- nahi sukhaM sukhena labhyate, yadi caivamevaM teneha rAjAdinAmapi sukhinAM paratra sukhinA bhAvyaM, nArakANAM tu duHkhitAnAM punarnara kenaiva bhAvyaM tena sAyA sokkhassaMge na; 'jitA nAma zirastuNDamuNDanamapi kRtvA samyagamArgamAsthAya mokSaM gacchaMti, paramaM ca samAdhi tA mokkhasamAdhi, iha vA jADasaMgasamAdhi, uktaM hi"naivAsti rAjarAjasya tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdholokavyApArarahitasya // 1 // " " mA eyaM ava maNNatA' amAnonAH [134] sAtahetusAtAdi // 121 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [4], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 225-246] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsatraka- jhuraNAdi vAcUrNi: // 122 // prata sUtrAMka ||225246|| dIpa pratiSedhe, 'etaMti' etaM AruhaMta maggaM avamaNatA AtmAnamAtmanA bahuM paribhavijaha-lupaha bahuM, ko dRSTAntaH ?,'ecassa amokkhAe ayahAriva jUratha' kathaM ?, jeNa tumme vA 'pANAtivAde vardRtA' silogo // 232|| syAt-kathaM prANAtipAte vartAmahe ?, yena pacanAni pAcanAni cAnujJAtAni, uktaMhi-pacaMti dIkSitA yatra, pAcayaMtyathavA praiH| auddazikaM ca bhujaMti, na sa dharmaH sanAtanaH // 1 // " musAvAdevi asaMjatA saMjataMti appANaM bhaNadha, adattAdANe ca jesi jIvANaM sarIrAI AhAraiti tehiM adattAI Aeha, dhenUnoM vatsavRddhyai niyujituM methune'pi preSyagopazuvargANAM, parigahe'pi dhanadhAnyagrAmAdiparigrahaH, evaM kodhamANa jAva micchAdaMsaNasalle iti, evaM tAva zAkyAH anye ca tadvidhAH kutIrthAH, 'evamege tu pAsasthA' silogo // 23 / / evamavadhAraNe 'ete' iti zAkyAH anye ca tadvidhAH, pArve tiSThantIti pArzvasthAH, keSAM ?-ahiMsAdInAM guNAnAM NANAdINa ca sammaIsaNassa cA, kiM ?paNNaveMti visayaNigyAte suheNa suI, athavA imaM paNNaveti dagasoyariyAdayo, sukhalinbhavo ajitendriyA 'itthIvasagatA yAlA jiNasAsaNaparammuhA' kiM paNNAveMti-visayaNigyAtaNe tu kajamANe Nasthi adhammo appaNo parassa vA sukhamutpAdayataH, appevaM dharmo bhavati, natvadharmaH, ko dRSTAntaH 1, 'jadhA gaMDa pilAgaM vA' silogo||234|| jahA koI appaNo parassa vA gaMDaM pilAgaM NippIlettA puvvaM pUrva soNitaM vA NissAvetitti ko adhammo ?,evaM jo koI isthizarIre zukraviSayanirghAta kuryAt tatra ko doSaH syAt , 'evaM vipaNavaNItthIsu' evamanena prakAreNa vijJApanA nAma paribhogaH, ekAthikAni AsevanA, dopaH tatra kutaH syAt , kiMca 'jahA mandhAtaie NAma' silogo / / 235 / / maMdhAtaI NAma meso, so jahA udagaM akalusento ya jaNNuehi NisIditu goppaevi jalaM aNaduAlaMtovi piyati, evamarAgo cittaM akalusento jai isthi viSNaveti ko tattha doso', uktaM ca-"prAptAnAmu anukrama [225 246] // 122 // [135] Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [4], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 225-246] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrImatrakavAcUrNiH // 123|| prata sUtrAMka ||225246|| pabhogaH zabdasparzarUparasagandhAnAm" kiMca 'jahA vihaMgamA piMgA' silogo // 236 // vihAyasA gacchaMtIti vihaMgamA, piMgAsIvikSapanA | pakkhiNI, AgAseNa caraMtI, udage anilIyamAnA avikkhomayaMtI taM jalaM caMcUe picati evaM viSNavaNisthIsu, evamarajamANo yadi saMprAptAn bhogAn bhuMjIta atra ko doSaH 1, uttaradANaM-NaNu tesiM AsevaNA ceva saMgakaraNaM, medhuNabhAvaM AsevAmitti, 'jaha NAma maMDalaggeNa sIsaM chettUNa kassaI puriso| accheja parAhatto kiMNAma tatto Na gheppej||1|| athavA visagaMhasaM koI | ghetUNa NAma uNDiko / aNNeNa adIsaMto kiM nAma tato Navi marejA / / 2 / / jadda vAvi sirigharAto koI rayaNANi NAma ghettUrNa / accheja parAhutto kiM NAma tato Na gheppeja ||3||"evN tu samaNA egeM silogo // 237 / / evamanena prakAreNa, tu visesaNe; | nAsadIyA, pare, eketti parepAmapi na sarve, eke, mithyAdRSTayaH anAryA micchAddivIaNAriyA, athavA mithyASTitve'pi karmami| ranAryAH, ajhovavaSNA kAmedi, duvihehivi kAmehiM, diTThato 'pUaNA iva tapaNae' pUyaNA NAma uraNIyA, tasyA atIva taNNage | chAvake snehaH, tato jijJAsubhiH katarasyAM 2 jAtau priyatarANi stanyakAni?, sarvajanAnAM chAvakAni anudake kUpe prakSiptAni, tAzca sarvAH pazujAtayaH kUpataTe sthitvA sacchAvakAnAM zabdaM zrutvA raMbhAyamANAstiSThati, nAtmAnaM kUpe muMcati, tatraikayA pUtanayA AtmA muktaH, ta evaM pUtanA iva taruNe(SNae)mucitA giddhA kAmesu 'aNAgatamapAsaMtA silogo||238|| anAgatakAle kipAkaphalAhAsvat viSayadopAnapazyantaH 'paccuppaNNavisayagavesaNA' NANAvihehiM uvAehiM visayasuhaM uppAryatA te pacchA aNusoyaMti' te iti aNNautthiyA paralokaM prAptA anuzocaMte devadurgatau yatra vA'nyatropapadyate, dRSTAntaH 'khINe AUmi joSaNe' yathAtikrAntavayasaH kSINeMdriyazarIrabuddhivalaparAkramAH nAnAvidhaiH krIDAvizeSaiH taruNAn , vayamapyevaM krIDitavantaH, tIvamanuzocayanti, // 123 // dIpa anukrama [225246] [136] Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [4], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 225-246] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: PASHAINDE prata zrIsUtratAGgacUNi // 124 // sUtrAMka ||225246|| dIpa anukrama [225 evaM te'pi paralokaM prApyAnuzocanti, iha ca maraNakAle, na asmAbhijitendriya bhAvitaM vairAgyaM vA, uktaM hi-'hataM muSTibhirAkAzaM, kAlaparA kramAdi tuSANAM kuTanaM kRtam / yanmayA prApya mAmuSya, sadarthe nAdaraH kRtH||1|| uktaM bahu caritraMca, svArthacana prhaavitH| te caivamanvazocanta, | yathA ke ?, ucyate, 'jehiM kAle gherikAMta' silogo // 239 // je itiNA aNidiNidese, kAlo nAma tAruNyaM madhyama vayaH, yo vA yasya kAlo dhyAnasyAdhyayanasya tapaso vA, tepAmekeSAM sukRtaM nAma zrAmaNyaM, ta eva ca zramaNAH ta eva mokssaakaaNkssinnst| eva sAdhavo sArmikA yA 'te dhIrA baMdhaNummukkA ta aiva dhIrA ta eva baMdhavimukkA,-baMdhanaM kalatrAdi karma vA, ye kiM kurvanti ?, 'je NAvakhaMti jIvitaM' pubdhatarapuvyakIlitAdi arsejamajIvitaM na-bAMchati / 'jahA NadI gheyaraNI' silogo. // 240 // | 'yatheti yena prakAreNa vegena tasyAM taraMtIti vetaraNI nAma parokSAH avAdiSuH sA hi tIkSNazrotastvAt vipamataTatvAca, duHkha| muttIryate iti dustarI, sarvalokapratIta evAsau, pAkhaNDinAM ca kepAMcit , 'ihe'ti iha pravacane, vakSyamANamapi ca 'jaha taM zAdI |vetaraNI'-duttarA evaM logaMsi nArIovi duttarAo, evamanena prakAreNa sarvopasargebhyo'nulomebhyaH pratilomebhyazca dustaratarA nAryaH, | tA hi nAnAvidhaivibhASavilAsaruttitIpUnabhibhavaMti, vaitaraNyAmiva tatraiva tatraiva nimajApayaMti, tA hi dukkhaM dravyabhAvataH parihiyaMte, 'amatImaya'ti na matimAn amatimAn tenAmatimatA, 'jehiM te NArisaMjogA' silogo // 241||je itya nirdiSTa nirdezaH, " trividhA nAryaH, nArIbhiH saMyogA nArIsaMyogAH maithunasaMsargA ityarthaH, 'pUyaNA -piTTato kata'tti pUyaNA nAma bakhAnapAnAdibhiH / snAnAGgarAgAdibhizva zarIrapUjanAt , uktaM hi-"No sAyAMsokkhapaDibaddhe bhavejA", athavA ta eva nArIyogAH pUtanA pAtayati dharmAt, pAtayaMti vA cAritramiti pUtanAH, pUtIkurvannityarthaH, pRSThato kRtA nAma ujjhitA, 'sabamevaM NirAkricA' sarvamiti ye'nye upasargAH / // 124 // 246] [137] Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [4], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 225-246] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakA oghataraNAdi prata sUtrAMka ||225246|| kSutpipAsAsItoSNAdayaH nirA nAma pRSThe kRtvA, athavA'nulomAH pratilomAzva, sobhaNAe samAhie Na ubasaggehi khohijati, kiM tAnAcUrNiHca 'ete ohaM tarissaMti' silogo // 242 / / ete NAma jehiM ete isthiparIsahAdayaH upasargA jitAH, dravyaudhaH samudraH bhaavau||125|| ghastu saMsAraH, tarissaMti te, nAnye, na pA bhAvena, dRSTAnte 'samudaM vavahAriNo' samudatulyaM samudravat , vyavaharaMtIti vyavahAriNo vaNijaH potaistaraMti, 'jattha pANA visaNNesI' yamin-yatra ete pApaNDAH gRhasthavabhAvaM gatAH viSayajitA vipaNNA AsaMte | gRhiNava, iha paratra ca "kicaMtI saha kammuNA' kRtyante vipadyaMta ityarthaH, 'naM ca bhikkhU pariNAya' silogo|| 243 // ADI duvihAe pariNAe parijJAya jANaNApariNAe unasaggaparIsahe jANitA pacakkhANapariNAe uhito te ahiyAsemANu 'subte| | samite care' samitigrahaNAt uttaraguNA gRhItAH, mUlaguNA puNa ise 'musAvAdaM vivajeja' kasmAnmRpAvAdaH pUrvamupadiSTaH? na prANAtipAta iti, ucyate, satyavatayato hi vratAni bhavati, nAsatyavato, anRtiko hi pratijJAlopamapi kuryAt , pratijJAlope ca sati kiM vratANAmavaziSTa ?, taM musAbAdaM viseseNa vajae vivaJjae, adiNNAdi ca bosire, adiNNamAdi yasthAzravagaNasya mo'yaM adiNNAdyAzravagaNaH taM adinAdi vivajae, saMjahA-pANAdivAdAdi jAva parigraha, prANAtipAtaprasiddhaye vapadizyate 'ur3e ahe tiriya vA' silogo // 244 // Urdhvamadhastiryagiti kSetramANAtipAto gRhItaH,je keI tasathAvarA iti dravyaprANAtipAtaH"sarvanne'ti prANAtipAtabhAvazca sarvAvasthAsu 'vija vidvAn sarvatra viratiM vidvAna kuryAt iti vAkyazepaH, virati eva hi 'saMti NicANamAhitaM | viratIu vA viratassa vA saMti NivANamAhitaM, zAntireva nirvANamAkhyAtaM saMti vyANamAhitaM, ahavA saMtitti vA NivvANati vA mokkhoti vA kammakhayoti yA egaTThA, tenApadizyate saMti NibANamAhitaM, uktA upasargAH, te ca sarva eva soDhavyAH, Atma dIpa anukrama [225246] // 125 // [138] Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [3], uddezaka [4], niyukti: [45-55], mUlaM [gAthA 225-246] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka prata sUtrAMka ||225246|| tAGgancUrNiH strIpa0 a04 // 126 // dIpa saMcetanIyopasargApavAdastu no'zarIro dharmoM bhavatItikasvA 'imaM ca dhammamAyAya, kAsaveNa paveditaM / kujA bhikkhU gi- nikSepAH lANassa, agilAe samAhie // 245 / / saMvAya pesalaM dhamma, dihimaM prinnibbudde| uvasagge NirAkicA, AmokkhAe parivaejAsi // 246 // ttivemi upasargAdhyayanaM samA 3 / / (granthAgraM 3000) idANi isthipariNatti ajjhayaNaM, uvakamAdi cattAri aNuyogadAre parUveUNaM atyAdhiyAro, so duvidho-ajjhayaNasthAdhiyAro uddesatyAdhiyAro ya, ajjhayaNasthAhiyAro jANaNApariNAe tividhAuvi ithigAu jANiyavyatti, pacakkhANapariNAe / tAo pariharitavyAo, uddesatyAdhiyAre imA gAhA 'paDhame saMthavasaMlAvAiehi' gAhA (56) paDhame uddesae yathA-yena prakAreNa saMvAsasaMthaveNa saMbaddhavasadhimAdIhi ya dosehiM gamaNAgamaNamAdi pucchAhi ya ullAvasaMlAvabhiNNakathAhi ya itthIhi saddhiM sIlakkhalaNaM bhavati, paDhamuddese vilaMvaNA u labhati codijjate, vitie uddesae khalito samaNadhammAu vilaMbaNA pAvijjati liMgattho honto, sa vA liMgAo apaM vA liMga vA sapakkhaparapakkhAto ya hIlaNaM pAvati / NAmaNipphaNyo Nikkheve ithi pariNNA ya dupadaM NAma, tatthitthIe 'davAbhilAvaciMdhegAthA // 54 // jANagasarIra0 bhaviyasarIra0, vatirittA duvidhA-mUlaguNaNivattaNANivyattiyA ya uttaraguNanivattaNAnivittiyA ya, mUlaguNe itthisarIragaM jadaM jIveNaM, uttaraguNe kaTThakammAdisu, athavA davitthI tividhA-egabhaviyA baddhAU abhimuhapAmagocA, abhilAvatthI jahA sAlA mAlA velA siddhI ityAdi, vedi(vidhi)tthI avagatavetaM isthizarIragaM, taM puNa chaumasthassa kevalissa vA, veditthI isthivedaM veyamANI, bhAvitthI AgamatoNoAgamatoya, Agamato isthivedajANao taduvautto, (NoAgamato) ithivedaNAmagotAI kammAI veyamANo jIvo, ithi bhaNiyA / idANi pariNA, sA jahA // 126 // anukrama [225246] H asya pRSThe caturtha adhyayanaM Arabhyate [139] Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||247277|| zrIsUtraka- HD| satthapariNAe, jahA saMjatANaM itthipariNNA tathA saMjatIrNa purisapaDiNNA, itthIpaDipaklo puriso, teNa tassa vi Nikkhevo bhANi-10 nikSepAH sAGgacUrNiH | tabyo 'NAmaM ThavaNA davie'gAthA // 55 / / NAme jahA ghaDo paDo kalaso, ThavaNApuriso kaTTakammAdikatA jiNapaDimA vAsudeva-1 // 127 // | paDimA evamAdi, dabve jANagasarIrAdi jahA itthI tathA bhaNiyavaM, khette jo jattha khette puriso, jahA sorahosAvago mAgadho vA evamAdi, yasya vA yat kSetra prApya puMstvaM bhavati, anyatra na bhavati, kAlapuruSo'pi yAvaMtaM kAlaM puruSo bhavati, jahA "purise gaM bhadaMte ! purisoti kAlo kevai ciraM hoti ?, jahaNoNaM egaM samayaM ukoseNaM sAgarovamasayapuhutaM" yo vA yasmin kAle puruSo bhavati(jahA koi egami pakkhe puriso)egammi pakkhe NapuMsago, prajanyate aneneti prajananaM tadyasyAsti, kevalamasti na puMstvaM sa prajananapuruSaH, kammapuruso nAma yo hi atipauruSANi kammANi karoti yathA vAsudevaH sa karmapuruSaH, bhogapuriso cakkacaTTI, guNapuriso NAma yasya puruSaguNA vidyate ime, tadyathA-vyAyAmo vikramo vIrya, satvaM ca pauruSA gunnaaH| kAntitvaM ca mudutvaM vi(ca)vidhaka(ca)tvaM ca yoSitAM // 1|| bhAvapuriso AgamatopoAgamato ya,Agamato puriso purisajANago taduvautto, NoAgamato purisaNAma| gotAI kammAI vedayaMto, dasa ete purisaNikkhevA iti / 'paDhame saMthava' gAthA / / je'bhihitA paDhame saMthavasaMlAvAdigehiM punbuttaM / 'sUrA mo maNNaMtA'gAthA // 57 / / sUrA mo maNNatA ithihi apaDiviratitti vAkyazeSaH, kaitavaM nAma mAyA kaitavayuktAH kaitavikAH, uvadhI nAma anyeSAM vazIkaraNaM,adhikA kRtiH nikRtiH niyaTTI tatprayogAt gahitA tu abhayapajjotakUAdhArA(kUlavAlA)diNo [saro paJjoto ketavayAro tavassI] evamAdiNo jIvA isthidoseNa iha parabhave ya NANAvidhAI dukkhAI pAyaMti hatthapAyachedAdINi, 'tamhANa u vIsaMbho gaMtabo Nicameva itthINaM / paDhamuddese bhaNitAje dosA te gaNaMteNaM // 58 // susamatvAvi'sama- // 127 // dIpa anukrama [247277] asya pRSThe caturtha adhyayanasya prathama uddezaka: Arabhyate [140] Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zUravicAra: zrIsUtrakaprata / tAGgacUrNiH sUtrAMka // 128 // ||247277|| jatthA kIrati appasattiyA purisaa| dhanma pratyasamoM, apasaliyA nAma parIsahabhIruNo, 'dissaMti sUravAdI NArIvasagA Na te sUrA // 59 / / raNasuravAdiNo'vi NArIvasagA dIsaMti jahA te pacodAdayo, ko puNa sUro?, ucyate-dhammami jo daDhamaI so sarosattio ya vIro yANa hu dhammiNirucchAho puriso sUro subaliovi // 60 // jo dhammami daDho sUro sattigoya,Na u| jo dhammaNirutthAho dharma prati sUro bhavati, yadyapi balavAnasau sarIreNa tathApyasau durbala eva, ete ceva ya dosA purisapamAdevi itthigANaMpi / tamhA u appamAdo viraggamagaMmitAsipi // 61 // purisottario dhammottikAuM teNa itthIpariSNA buttA, itthINavi esA ceva vicarItA purisapariNNA, gayo NAmaNipphaNNo / suttANugame suttamuccariyavvaM akhalitAdi jAva paMcadhA vittilakSaNa| miti, suttassa sutteNa saMbaMdho-'AmoskhAya parivyaejAsi'tti paDilome upasagge adhiyAsento 'ime ityanye anulomAH, upodghAta eva tasopadizyate-pUrva pravrajati pazcAdupasargAn sahatIto'padizyate 'ye mAtaraM ca pitaraM ca vRttaM // 247 // 'ye' iti aNihiTTha| Niddeso cazabdo'dhikavacanAdipu, bhrAtaraM bhaginItyAdi, vividhaM pradhAya vipradhAya tRNamiya paTAMtalagnaM, pUrvasaMyogo gRhasaMyogaH, athavA / jAtaH san yaiH pazcAtsaha saMyuJjate sa saMyogaH, sa tu bhAryAzca putraduhitrAdi, athavA sarva evaM pUrvAparasahasaMbaMdhaH pUrvasaMyogo bhavati, athavA dravyabhAvataH pUrvasaMyogo, dravye khajanasaMthavo nokhajanasaMstavazva, svajane pUrvAparasaMmtavaH, nokhajanasaMstavakhividhaH-sacittAdi, | sacite dupadacatuppadApadaM,dvipade dAsIdAsabhRtyamitravargAdi, catuSpade hastiazvagomahipyAdi, apade ArAmodyAnapuSpapAlAdi,acitte | hiraNNAdi mithe sAdhAraNAlaMkArapraharaNahastyazvAdi, bhAve micchattAviratiaNNANA 'ege sahite carissAmi' ego NAma rAga| dosarahito, sahito NANAdIhi, Atmano vA hitaH svahitaH, carati-gacchati vartayatetti eko'rthaH, viviktAnyepatIti vivittesI dIpa anukrama [247277] // 128| [141] Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: viviktaiSi prata tAdi zrIsUtravAGgacUrNiH // 129 // sUtrAMka ||247277|| mArgayatItyarthaH viviktAnAM sAdhUnAM mArgamepatIti viviktapI, AratamehuNo nAma uparatamaithunaH, katara ArataH ? 'vivittesI vivittaM dravye zUnyAkAra strIpazuvarjitaM bhAve tatsaMkalpavarjanatA, athavA karmavivitto mokkho tamevameSatIti vivittamesI, suhumeNaM taM parakamma' vRttaM // 248 // suhumeneti-nipuNena, ucyate yeneti vAkyazeSaH, parakamma'tti parAkramya abhyAsametya vaMdaNapUrvakena sUkSmenopAyena 'channapadeneti anyApadezena, puttakiDagA ya NattuyabhAtIkiDagA ya pItakiDagA ya / ete jovyaNakIDagA pacchanapatI mahiliyANaM / / 1 / / athavA 'channapadene ti channatarairabhidhAnairAkAraizcamaM abhisarpati, tadyathA 'kAle prasuptasya janAInasya, mehAM| dhakArAsu ca sarvarISu / mithyA na bhASAmi vizAlanetre!, te pratyayA ye prathamAkSareSu // 1 / / jANaMti tA uvAyaM ca, upAyo nAma viviktavizraMbharasohi kAmaH, sa tu eko AtmadvitIyo yA, gacchagatasa kiM kariSyati ?, tasyaiva dezakAlaM cha(4)ca 'jaha lissaMti'ci yena prakAreNa lizyante saMbadhyaMta ityarthaH, eke, na sarve, anye hi strIjanAliGgitAH api na tAbhiH saMbadhyate, pavanayalasamIritA vahijyAlA isa cainAM manyante, te tUpAyA ime-yathA yathA hyagniH sannikRSTo bhavati tathA tathA dahati, ityevaM matvA 'pAse bhisaM NisIyaMti' vRttaM // 249 / / bhRzaM nAma atyarthe, prakarpaNa uruNA UrUM akamiyA, dUragatA hi nAtisnehamutpAdayanti | vidhabhadA, teNa addhAsaNe NisIdaMti, sanikRSTA vA pari jamANA pusA puSyante'neneti poSaka tabimittaM vA kAmibhirvakhAnapAnAdibhiH puSyata iti popakaM-posaM, vatthaM NAma NivasaNaM, tamabhIkSNaM abhIkSyamAyAsabaddhamapi zithilIkRtvA parihiti, NiviTThA udvittAu ya AsajagatAu ya hoiUNa 'kAyaM adhividaMsenti' jaMghA dunnivi huddhakkhaNe vA jaNaNeNa dvitA vA saMtI NiveyaMti guhyamiti | prakAzya punalimaveti, bAhu uddu nAma utsRjya kakSA parAmRzati, evamAdIni anyAnyapi bhrUkaTAkSavikSepAdInAkArAn karoti, dIpa anukrama [247277] 29 // [142] Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||247277|| dIpa kiM ca-'sayaNAsaNehi joge vRttaM // 50 // tamekAkina vyAkulasakhAyaM vA matvA sayaNe NimaMteti, sayaNaM NAma uvassayo, sItaM / Si idANiM, sAhu aMto, atIvagimhe vA matvA sayaNe NimaMteti, dhUli vA katavaraM vA ubasaggAu NI0ti, aNNataraM vA smjnnvrisii||130|| yaNAti uvasaggaparakkama kareti, 'AsaNeNaM ti pIDhaeNa vA kaTThamaeNa vA AsaMdaeNa Nimiteti, 'yogya'miti yasmin kAle hitaM nivAtaM pravAtaM vA syAt , kimAsAM bhikSuNA prayojanaM ? nanvAsAmanye kAmataMtravidaH tatprayojaninazca gRhasthA vidyante, ucyate hi kuyopito vidhavA vipravasitadhavAH, tAsAM hi virUpo'pi tAvadvayostho'tikAmyo bhavati, durmukho'pyaghArthiko'pi ekAntarucirapi, kimu yaH sarala surUpo vicakSaNaH, uktaM hi-"mAdhurya pramadAjane ca lalitaM0" tA hi sanniruddhAH sadhavA vidhavA vA, Asanagato hi niruddhAbhiH kubjo'nyo'pi ca kAmyate, kimu yo sa kovidaH, ukta hi-"aMbaM vA nivaM vA abhyAsaguNeNa Arubhati vlliiN|" dUrasthaM cainaM matvA brUyAt-amhe hi Na sakemo sakammA diNao vaMdituM NamaMsituM vA, imANi amha sayaNANi vA, athavA yogyagrahaNAt uccArapAsavaNacaMkamaNatthANajjhANaoyaNabhUbhIo gheppaMti, sA jai kadAi saDDI bhavejA jANai jAI sAdhujogAI 'itthI egatA NimaMteti' ekamin kAle ekadA, yadA yadA sa ekAkI bhavati vyAkulasakhAyo cA, athavA varisAracAdisu jattha sayasaNAsaNopayogo bhavati, sayaNamiti saMthArago gheppati, ubassaobi, etANi ceva se jANe pAsA u virUvarUvAI' etAnIti yAnyupadiSTAni zayanAsananimantraNAni sa bhikSuH pAsayaMtIti pAsA ta eva hi pAsA ducchedyAH, na kevalaM hAvabhAvabhrUvibhrameMgitAdayaH, na hi zakyamullaMghayituM, na tu ye dAnamAnasatkArAH zakyante chetu, uktaM hi-"jaM icchasi ghetuM je puci te AmiseNa gihAhi / AmisapAsaNibaddho kAhI kajaM akajaMpi ||shaa" 'vividharUvAI tAI puNa pAsANi virUvarUvANi, saMbadhanaupagRhanaAliMganA anukrama [247277] [143] Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakavAGgacUrNiH // 13 // prata sUtrAMka ||247277|| dINi, jahA tANi pariharaNIyANi tathA tabbhayAdeva sayaNAsaNaNimaMtaNAdINi pariharitavANi, tANi puNa kaha pariharitavvANi ', dRSTiparihA| ucyate 'No tAsi cakkhu saMdhejA' silogo // 251|| cakSusaMdhaNaM NAma diTThie dihisamAgamo, akuTThau vikaTuovi ya tAsuna | NicaM bhavejA, kArye'pi sati asnigdhayA dRSTyA asthirayA avajJayA caitA IpanirIkSate, 'sAhasamiti paradAragamanaM, nAsAha| sikastatkaroti, saMgrAmAvataraNavat , tatra hi sadyo maraNamapi, syAt hastAdichedabaMdhaghAto vA, svadAramapi tAvaddIkSitasya sAhasaM, | kimu paradAragamanaM ?, athavA sAhasaM-maraNaM, prANAntike'pi na kuryAt , athavA yadasau strI cApalyAt sAhasaM kuryAttadasyA na sama. | nujAnIyAt , uktaM hi-"puruSe vidyate saca"miti, 'na sajjhiyaMpi viharejA neti pratiSedhe,'sajjhiya'ti tAhiM saha, gAmANu| gAma Na vihareja, jattha vA tAo ThANe acchati tattha Na ciTTitacaM, kayAi pundhi Thitassa jhatti ejA tato NiggaMtavvaM, kSaNamAtra mapi na saMvasyAH, 'ecamappA rakhitta seutti Atmeti sarIramAtmA ca, sa iha pareca loke atirakSito bhavati, ye iha maithunA| nAcAradoSAstasya na bhaviSyatItyato nirIkSito bhavati, punaridAnI pAzAH 'AmaMtiya osaviyaM vA ghRttaM // 252 / / kAcit sannikRSTagRhavAsInI sejAyarI prAtivezikI vA ahani virahAcalaMbhAt brUyAd-ahaM nizyAgamiSyAmi, nAsti me'dvani kSaNo viraho vA, tad asyA na samanujANIyAt , dharma zrotumitaraprayogena vA, yadi cet mama bhartuH zaMkase tata enamahaM Amanvya nAma pucchiu~ | tatprayojanA basi taM sthApayitvA, athavA brUyAt-asAvahani kRpyAdi karmaparizrAntaH bhuktaH san nipannamAtra eva mRtavacchete, bhadraka | evAsau, na mama russihititti, jaivi meM parapuriseNa saha gacchamANi pecchati tahAvi navi rUsejA, athavA saMketeta, nanu te bhAna | virUpyeta ?, sA bravIti-AmaMtiya osaviyANaM, AmaMtitha osaviyA ca tamahamAgatA, tunbhe vIsatthA hoha, viviktavizraMbharaso hi // 131 // dIpa anukrama [247277] [144] Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zarIrApa NAdi prata | zrImatraka vAcUrNiH // 132 // // 247277|| sUtrAMka dIpa anukrama [247277] kAmaH, yaca pRcchasi kimAgatA'si-akAle iti ? taM dharma zrotuM, tyAdvA mamA''NattiyaM deha yanmayA karttavyamiti, zuzrUSApAdazaucamrakSaNAdi, yadvA kiMcidasadgRhe'sti tatsarvamahaM ca bhavatsaMtakaM 'AyasA' nAma AtmasA, appaeNavi NimaMteti tubhaM cayaM ima zarIragaM, ahaM te calaNovadhAnakAriyA, evaM bhinnakahAdIhi.sambandhaH, sambadhanAliGgAnaupagUhanakaMThavalaMbaNAdINi cA kurvatI nivA| ritA brUyAta-'kutra vA mamAnyatrokyogo, etAni ceva se jANi sadANi' etAnIti yAnyuddiSTAni 'se' iti sa bhikSuH, zabdA nAma | ye zabdAdiviSayAH kathitA, na kevalaM gItAto zabdA varjA, AtmanimantraNAdayo hi sudustarAH zabdAH, athavA yAni sItkArA| dIni saddANi kajati tAnyevaitAni viddhi nimantraNAdINi zabdAni, paDhaMti ca-'sadANi virUvarUvAni tAsu hi paMcalakkhaNA visayA | saMti vibhAsiyabvA, vividhaM visiTuM vA rUvaM, virUvANi rUvANi jesiM tANimANi virUvarUvANi-'gAha piya kaMta sAmiya daita vasula holagola ! guNalehi / jeNaM jiyAmi tumbhaM pabhavasi taM me sarIrassa // 1 // imAni cAnyAni zabdAni 'maNabaMdhaNehiNe'vRttaM | // 253 // manaso. baMdhanAni manovaMdhanAni, tAni tu gatayazca nirantarA rUvamaMdA yasmin karuNamAkArato vAkyatazca, vinItavat vandana| pUjana pAdAdisaMcAdhanaM 'upakattA' alliittA 'adu maMjulAI bhAsaMti' maNasi lIyate mano'nukUlaM vA maMjulaM, madanIyaM vA maMjulaM, |mitamadhurarihitajaMpullaehi IsI kaDakkhahasitehiM / savikArehi virAgaM hitayaM pihitaM mayacchIe // 1 // bhedakarI kathA bhiNNakahA, |taMjahA-tumaMsi kiMvattavIvAho pabvaito Na vatti, vRttavIvAha iti cet kathaM sA jIvati tvayA vinaivaMvidharUpeneti, kumAra iti cet, anapatyasya lokAna saMti, kiM te taruNagassa pancajAe ?, dArikA parijasu, mayA vAsaha muMja bhoe, syAtkathaM vairAgyaM vA? kAma| bhogaparaMparAjJaH, bhuktabhogaH kumArago vA tatprayojanAtyantaparokSaH Anamyate, kathaM ? 'sIhaM jahA va kuNimeNaM' vRttaM // 254 // atma atha // 132 / / -- [145] Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: ekavAri zrIsUtraka Dyena prakAreNa yathA sahasriko'pi skandhAvAraH siMhenaikena bhajate, kvacica panthAH siMhena durgAzrayeNa niHsaMcaraH kRtaH, sa ca tadbhaprata | sAcUrNiH haNopAyavidbhiH purupaiH chagalakaM mArayitvA tadgocare nikSipya pAzaM ca dadyAt , tena kuNimakena badhyate, ekacArI nAma eka evAsau sUtrAMka // 133 / / carati, na tasya sahAyakRtyamasti, uktaM hi-'na siMhavRndaM bhuvi dRSTapUrva"evetthiyA baMdhaMti' bhAvabaMdhena, dravyasaMvutto hi samudra kUrmoM, pihitA AzravA yasya bhAvataH, sa tu saMvRttaH bhAvakacaraH, dravyato bhAjyAH, pAzAH kUTAdayaH, bhAvapAzAstvime-gativibhrame||247 |gitAkArahAspAdayaH, yairbhAyo pAzyate, saMvRto'pi tAvadvadhyate, kinnu yo'lpavRttiriti, aha tatya puNo nmyNtisilogo||255|| 277|| tasminniti tatra, mUcchita iti vAkyazepaH, asaMjamanataM punarane kairupAyairnamayanti yadyadicchaMti tatkArayanti, yathA rathakAraH nemikASThaM takSana kramazo, yadi sa evaM nataH 'yaddhe mie va pAseNa' yathA'sau mRgaH pAzena baddhaH mumukSuH spandamAno'pi na mucyate evamasAvapi vipayadAnaddhaH kukuTumbakRtacIhiM vyApriyamANo'pi punarvijihIpurapi na zakrotyavasapituM kravyagRddha iva siMhA, bhAvagAya, | kukuTumbavyApAraH kRSyAdibhiH vyAptaH, karmabhacchitAH 'aha sa'nutappatI pacchA' vRttaM // 256 // yathA kathijano jAnan / anukrama ajAnan vA vipamizraM pAyasaM bhuktvA tatpariNAme vedanodaye bhRzamanuzocate, evaM vivAgamaNissA evamiti yo'yamuktaH vivAgo [247 dArabharaNAdiparikezaH, vivega iti cet bhavati vivecyate yena bhavaH karma vA sa vivegaH-saMyamaH evaM vivegamAnAta, strIbhiH saMgamo na kAryaH, kASThakarmAdiskhIbhirapi tAvatsaMbAso na kalpate, kimu sacetanAmiH 1, davio nAma rAgadosarahito, egato vAsaH saMvAsa: 277] tadAsaNe vA saMvasato saMthavasaMlAvAdi, dosA asubhabhAvadarzanaM bhinnakathA vA syAt , ukta hi-tadindriyAlocanasaktadravyA:0"tamhA u bajae itthI' vRttaM // 257 / / tasAtkAraNAt inthI tividhA, kathaM vajae ? 'visa littaM kaNTagaM NacA' viSeNa digdho viSa dIpa PASANAMEDIAS // 133 // [146] Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: yazavatti prata / sUtrAMka ||247277|| dIpa anukrama [247277] zrIsUtraka- digdhaH AgaMtunA sahajena vA, avipadagdho'pi tAvat parihiyate, kiM punaH savipa iti, satu maraNabhayAta parihiyate, khiyasta saMya- tAGgacUrNiH mamaraNabhayAt , kiMca-'oye kulANi vasavatti' oyo NAma rAgadosarahito, vase varcata iti vazavatIti, pUrvAdhyuSitvAt ydu||134|| cyate tatkurvanti dadati vA, striyo vA yeSAM vaze vartante, kiM punaH khairastrIjanepu, vazyendriyo vA yaH sa vazavartI, gurUNAM vA vaze varttate iti vazavartI, AghAti nAma AkhyAti gatvA 2 dharma niSkevalAnAM strINAM asahitAnAM puMsAM, asAvapi tAvanna nirgrantho bhavati, kimu yastA minakathaM kathayati ?, yadA punarbaddhA sahAgatA purupamizrA vA vRndena vA gaccheyuH tadA strInindA vipayajugupsAM anyataraM vA vairAgyakathaM kathayati, kadAcid ayAta-yadivA gRhamAgaMtuM na kathayasi to bhikkhapANagAdikAraNeNaM ejaha, dRSTivizrAmanAmapi tAvaccAM dRSTvA kariSyAmaH, apazyatyA hi me tvAM zUnyameva hRdayaM bhavati, evamuktvA vA 'je evaM icchaM aNugiddhA' vRttaM / / 258 // je iti aNidiNiddeso, etaditi yaduktaM gihiNiseje, je vA evaMvidhANi icchaMti gavasaMtetyarthaH, aNuprayAyate, ima etadapi tAvadbhavatu yadi raho nAsti samAgamo bA, 'agNayarA u te kusIlANaM' pAsatthAdINaM kutsitasIlA kuzIlA pAsatthA dayaH paMca mAva vA, paMcati sa pAsatthaumaNNAkusIlasaMsattaahachaMdA, Navatti ete ya paMca ime ya cattAri-kAthikA mAmakaH prAznikA saMprAsArikA, svIsamAgamAdvA ko dopaH?, ucyate, 'sutavassievi bhikkhU athavA anyataro vA bhavati kuzIlAnAM suSThu tapassinaH sutapassinaH yo'pi tAva taponiSTaptavigrahaH syAt mAsopavAsI vA dvimAsopavAsI vA athavA zrutamAbhRtaH sutamahijjato gaNI vAyago vA, no pratiSedhaH, vihAro nAma naktaM divA vA zUnyAgArAdi pairikajaNe vA khagRhe 'sahaNaM'ti desIbhAsA sahetyarthaH, evaM jJAtvA strIsaMbaddhA vasadhI varmA, kUTacAro dRSTAntaH, katarA striyo varjA ?, ucyate, asaMkanIyA api tAvadarjAH, kimu zaGka // 134 // [147] Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||247277|| dIpa anukrama [247277] zrIsUtraka | nIyAH, tathathA-'avi dhUarAhiM suNhAhiM' silogo||259|| avi visesaNe dhUyaro puttiyA tAhiM, puttavahuNo muNDA, jaiekAntatAnacUrNiH nAma suNhA, dhIyata iti dhAtI, dAsIgrahaNaM vyApAraklezovataptAH dAsyo'pi vAH viSamatA , kimuta svatatrA khairasukhovetA, mahallIhi vA // 135 / / kumArIhiM' mahallI vayo'tikrAntAH vRddhAH, kumArI hi aprAptavayasA bhadrakanyakAH, saMthavo ullaavsmullaavhaasykndpNkriiddaadi| mAtRbhirbhagiNIbhizva, narasyAsaMbhavo bhavet / balavAnindriyagrAmaH, paNDito'pyatra muhyati // 1 // syAkimatra', 'au NAtINaM |ca suhINaM ca'vRttaM // 260 // aduriti athavA NAtINaM vA NAtayo NAma kulaghare vasaMtIe pitRbhrAtrAdayaH, athavA strI yeSAM dIyate | ta eva tasyAH sagotrA bhavanti jJAtakAca, suhiNo NAma je sannAyakA mitrAH, tepAmapriyaM bhavati, yadyapi pratiSedhayaMti 'ekadA' kadAcita , ubhrAmikeyaM uktA vA yAt-epa putramastako yathA, naitatsatyaM, sA ca tasminnara evAtimUnchitA yAt-mA me pun|| revaM vakSyasi, giddhatti pAsatti vA mucchietti vA egaTThA, bayAditi vAkyazepaH, tyAt aho imIse vayaM rakkhaposaNe karemo, imo puNa sesamaNuo maNussakajaM karei, bhaNija vA-he khamaNa ! imIse rakSaNaposaNaM karehi, tvamevAsyA manuSyaH iti, esa tume saddhi | divasa ullAviMtI acchai, ayamaparaH kalpaH-he khamaNa ! rakkhaNaposaNe maNusso bhavati, na kahAhiM, kiMca-anyenApyudare kRte | daMDAyAH so'padizyate-tatvamevAsyA rakSaNapoSaNaM kuru, manuSyo'si, rAule ca te kaDAmo, athavA bhaNeja-he sAdhu ! esA amhaciyA giddhA sattA tumaMsi amhe No ADhAti No parijANati, narakastvaM, enAM rakSaNena popaNastvameNAM, popaNena manuSyastvamasyAH, kiMca-samaNaMpi daTudAsINaM' vRttaM / / 261 / / kadAcidasau tasmin rUpayati sAdhau gRddhA svarasauSThayopete vA gRddhA tazcittA zavammaNA accheja, abhikkhaNaM vA amikkhaNaM tammi teNa dIseja paDicodijaMti vA acchIyamANI, tathaivAha-sayaNaM dadrudAsINaM, // 135 // [148] Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||247 277|| dIpa anukrama [247 277] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 4 ], uddezaka [1], niryuktiH [56 - 61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 136 // B tamapi tathaiva tacitaM tammaNaM svAdhyAya dhyAnapratyupekSaNAdisaMyama karaNodAsINaM tiSThantaM dRSTvA jAnAnAzca yathaipo'syAH nimittena saMyamakaraNodAsINo ciTThati, tatthavi tAva ege kuppaMti, bhaNati vA kimevaM aja lakkhasi ?; anyathA ca payyate 'samapi daddhudAsINi udAsINI NAma yeSAmapyasau bhAryA na bhavati, bAndhavIyA api padArthAdiSu tAM ca poSituM, kimu yasyAsau bhAryA bAndhavI vA tAmagaNayaMtI, athavA 'udAsIna' miti udAsInamapi bhAvAt zramaNaM dRSTvA strIsahagataM eke kupyaMte, kiMmu savikAraprAyamiti, 'adu bhoyaNehiM NatthehiM' nyastAni - upanItAni upetya nItAnItyarthaH, na gRhiNo, tassa hatthAo- vA, so ya dhaNagasamaNago gihiNIsejavAhI vA bhikkhAe Agato, athavA nyastamiti tadgatamanasaM da kUro datto na tAvad vyaJjanaM, savAgataH sa tatrAtisaMbhrameNAturIbhRtA sAvAtakasyAnyasya vA dAtavyaM taM na prayacchati, anyasmi~zca dAtavye karttavye vA anyatprayacchati karoti vA, nidarzanaM jahA - kahiMci gAme padose gaDDhe gaTTeNa tAlite maddale kAi vadhU sasurAdIe parivezaMtI bhAyaNesu diNNesu kuramAneti, tAya taNDulA itikAUNa rAiAu avassIyAu, tato jAe karotikAuM sasurassa ukkiNNAu, so ya ANakkhetuM tusiNIo, mahatthiyA saMciti, patiNA se assAdetuM piTTitA, evaM taMpi sAdhuNimittaM saMbhaMtaM dadrUNa gRhipu Atmasu vA nAdRtAM tasyAH bhotakAdyA itthadosasaMkiNo bhavati, itthIdoso NAma vyabhicAriNI, syAdevaMvidhAH api doSAH kasyacit dRSTA abhUvan bhavanti vA?, omityucyate, 'kuvvaMti saMghavaM nAhiM' vRttaM // 262 // saMthavo NAma gamaNAgamaNadANasaMprayogaprepaNAdiparicayaH, 'tAbhi'riti tAmiH khIbhiH, bhaDDA NAma NANadaMmaNacaricajogehiM, jao ete dosA 'tamhA samaNA u jahAhi' tasmAt kAraNAt zramaNa ityAmantraNaM athavA zramaNastvaM kiM tatraivaMvidhairvyApAraH 1, ete gArhasthAnAmeva yujaMte, turvizeSaNe, jahAhi, paThyate ca 'tamhA [149] audAsInyAdi // 136 // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mizrIbhAvAdi prata sUtrAMka ||247277|| zrImatra ku samaNA Na saminti Atahio' na iti pratiSedhe, samiti samantAt , na samagramityarthaH, athavA Na' samenti-Na samupAtAGgacUrNiH | gacchaMti, Atmane hitaM AtmahitaM Atmani vA hitaM AtmahitaM, tAsipi aviratiyANaM taM hitaM iha paraloge ya, maSNise jA NAma // 137 // | gihisejjA saMthavasaMkathAo ya, sthAt pravrajyAmupetyApi evaM kuryAt ?, omityucyate, bahave gihANi avahaTu' vRttaM / / 26.3 / / prabhUtAH apahatyApahatya utsRjyetyarthaH, dayaliMgeNa samaNAvi 'missIbhAvapaNhayA' mizrIbhAvo nAma dravya liGgamiti, na tu bhAvaH, // athavA pabajAe gihavAse'vi pAhatA NAma gaurikha prasnutA evameSAM, karmabhayAdvA mizrIbhAvaH, priyatacce kataraH pakSaH, visaya sAyAsokkhapaDibaMgheNaM bharNati-liMgacheyaNamera, avadhANaM ciraM, paNDomittAci kakhAmohaNijaphammadoseNa kayAi adhesattamIo a PA baMdheja iti, aNNe puNa aTTaduhavasaTTA asamAdhigatAta evaM paMDitattaNeNa dhuvamaggameva bhAsiMsu, dhuvamaggo NAma saMjamo vegggamaggo vA, taMjahA-bahumoheni NaM puvvaM viharittA aha pacchA maMbuDe kAlaM karejA ArAdhae bhavati, taM tesiM vAyAcIriyameva, kevalaM' DhakkaripucarNa, na tu karaNavIriyaM, ukta hi-'jo jattha hoti bhayo ovAsaM 'gAthA, vAyAvIriyaM NAma jo bhaNati Na ya kareti bhilaMgaganavat , athavedaM vAyAnIriyaM 'zuddhaM ravati parisA,' vRttaM // 264 // suddhamiti veramga, athavA zuddhamiti zuddhamAtmAnaM, tataH pUjAgatkAraheto: paripadi rauti-sApata ityarthaH, 'atha rahassami dukAI kareMti'ti evamukyo rahassaMmi dukaI kareitti, dukarDa NAma pAvaM, athavA dukkhaM talliGgasthaiH kriyata iti dukaDaM, kiMca 'jANaMti ya NaM tathAvenA' sahi jANIne-na mAM. kathit | jAnAni, atha caina nathAcetA jANaMti, tathA veda yaMtIti tathAvedAH, kAmataMtracida ityarthaH, te hi kAmayamAna AkAravikArainiMti, | ukta hi-"akAminA kAmavipAMDagaNi, janani gAtrANi ca kAmukANAM / nakhadazanaccheda nai mUlyante yathaite'kRtyakAriNaH, ythaa-11||17|| dIpa anukrama [247277] [150] Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: duSkRtA prata sUtrAMka ||247277|| dIpa anukrama [247277] zrIsUtraka 'dha uccArAyutsRjana dRzyamAno'pi parairmanyate na mAM kazcitpazyati evamasAvapi rAgadveSAndho jAnIte na mAM kazcitpazyati, jJAyate ca / tAGgacUrNiH / - parIvajan , jalabhRtavat , athavA yo yathAvasthito bhAvataH taM tathAvedA:-pratyakSajJAninaH, te hi AvIkamma rahokammaM savvaM jANaMti, // 138 // ye punaste tadvidhAH te bruvate-aho imo mAiklo mahAsaDho jo NAma icchati amhevi pattiyAvettuM, Navi loNaM loNijati Na ya topiai ghayaM ca tellaM baa| kiha sakA paMcetuM attA aNuhayakallANI? ||1|| 'sayadukkaraM avadate' vRttaM // 265 / / evaM tAvadasau svayaM dukkaDakAriNaM AtmAnaM na vadati yathA'haM dukaDakArIti, jo'pi ya gUDhAyAraM pravacanavAtsalyAt taddhitamicchanvA codayati tatthavi NiNhavati, AkruSTo nAma coditaH AghrAtaH abhizAsto vA, kattha zlAghAyAM, bhRzaM katthayati zlAghatyAtmAnamityarthaH, ahaM nAma 7 amugakulapasato amugo vA hotao evaM karessAmi, yena mayA kanakalatA iva bAteritA madanavisavikaMpamAnA bhAryA parityaktA / so'haM punarevaM kariSyAmi ?, "yadi saMbhAvyapApo'hamapApenApi kiM mayA ? / nirvipasyApi sarpasya, bhRzamudvijate janaH // 1 // " apApe brUyAdvA-ko bravIti ? yathA'hameyaMkArIti, sa bhAvena ca hyevaMkSArI, uktaM hi-"khenAnumAnena paraM manuSyAH0" rAule vA NaM kaTTAmi, vedANuvIyI kAmAsi' vedaH veda iba vedaH tasyAnuvIciH-anulomagamanaM maithunagamanamityarthaH, tasyAnulomaM mA kApIH pratilomaM kuru, evaM codito mANukaDatAe sammaciTTho'vi ca kilAmiati, glai harpakSaye, dainyamAyAtItyarthaH, kimepa mAmevaM codayatItyarthaH, usitAci itthiposehiM vRttaM // 266 / / usitA nAma vasitA, popayatIti popA:-bhagaM triyo vA puSNaMtIti poSakAHbhuktabhoginaH, isthivedo hi phuphumaaggisamANo avitRpto, nAgnistRpyati kASThAnAM, nAyagAnAM mahodadhiHnAMtakRtsarvabhUtAnAM, na puMsAM vAmalocanAH / / 1 / / khiyo vA yena vedyante sa khIvedo bhavati, vaizikato'pyuktaM "etA hasati ca rudaMti ca arthahetoH, vizvA BHATTARAT // 138 // [151] Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||247277|| zrIsUtrakatAracUrNiH // 139 // sayaMti ca naraM na ca vishvsNti| striyaH kRtArthAH puruSaM nirarthakaM, niSpIlitAlatakavat tyati ||1||"tthaa aNNe bhaNaMti-purato aNNaM khIkhabhAvAH pAse (aNNaM piDhe) nnivjmaanniio| aNNaM ca tAsa hiae jaMca khamaM taM kareMti mahilAo // 1 // " prajJayA samanvitAH lokalokottarazAstravidaH utpatyAdibuddhiyuktA, eke, na sarve, NArINa vasaM uvaNamiti, dRSTAnto vaizikapAThakaH, ego kila juANo vesiya ahijaNaNimittaM gihAto Niggato, pADaliputtaM gacchaMto antarA egami gAme egAe itthIe bhaNNati-sukumAlasarIro tumaM kattha / sa vacasi , teNa bhaNNati-vesiyasatthaM sikhago vaccAmi, tAe bhaNNai-adhiJjituM majjheNa eAdhi, so taM adhijiuM tIe samIva-101 | mAgato, sA ya saMbhameNa udvitA, tanprayojanArthIni cAkArANi darzayati, abhaMgunbalaNaNhAgANi uccarage kAuM jahiTThapANabhoyarNa | bhuMjAventI te AgAre kareti, teNa meM icchatitikAu hatthe gahitA, tIe dhAhA kato, jaNo pucchito, gatAulo, galaMtiudagaM tassuvari paksiviUNa bhaNNati-esa gale laggaeNaM maraNaM Na gato, pacchA jaNe gate bhaNati-kiM te adhItaM, ko itthINaM bhAvaM jANituM samatyoti visajito gato, 'adu hatthapAdache jAI' vRttaM // 267 / / athetyAnantarye paradAraprasaktA hi narA nAryazca api taccheda 'aduvA baddhamaMsa'ti pRSThI vANivatkRtyante mAMsAni cotkRtya kAkiNImAMsAni khAdhiaMti, au teyasAbhitavaNAI tejaH agniH tenAmitapyate, tacchenaM vAsIe satthaeNa vA khAreNa ussicaMti kalakaleNa va 'au kapaNaccheja vRttaM / / 268 // kaNNA |chijjati NAsAu chijjati kaMThe chijjatiti galacchedaH, titikkhaMti purupo vA tAvA khiyaH sahaMta ityarthaH, evaM vilavijjatovi, 'iti ettha pAvasaMtattA' asmin pApe saMtaptA, pApaM maithunaM paradAraM vA,'Na yati puNo Na karissAmo' kA tarhi bhAvanA :| api maraNamapyupagacchaMti na ca tataH pApAdvinivartate, aparaH kalpaH-yadA'sau khI kenaci uktA bhavati tvamevaM akArSIriti pazcA- // 139 // dIpa anukrama [247277] [152] Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vipAkA prata sUtrAMka ||247277|| dIpa anukrama [247277] zrIsUtraka dasau bravIti-au hatthapAdachAI ime me pAde chidAhi, jIvitasyApi, mA ca me taM vayaNaM behi, paTThivadvANi va me utAhi, nAgarNiH kAgaNibhaMsANi ca me khAvehi, mA ya me asabhA bhaNAhi, auta yasA tA tivaNahi kaDariMgaNA ca me DahAhi ummueNa vA me DaMbhehi, // 14 // HAI kuMbhiyAeNa me payAhi, taccheUNa vA me gAtAI khAreNa siMcAhi, kaNNaM NAsaM kaMThaM yA me chiMdAhi, mA etaM vitiya bhaNAhi enovi me biyaMgaNAo vedaNAo vA khaliyataraM anbhAikkhaNaM, tRtIyo vikalpa:-abhizaptA vA'sau yAt-hastau vA me pAdau vA me chiMdAhi pRSThobANi vA meM utkRta kAkINimAMsANi vA me khAvaya bA, auteyasAbhitavaNAI, teyasA vAmAM tRNairAveSTya ami| tAvaya, zastreNAnyatareNa vA me gAtrANi takSitvA khAreNa siMca au kau~ cheda kaNoSThau vA nAmAM vA chinda kaNaM vA chinda iti, / 'etya pAvasaMsattA' pApaM nadeva paradAragamanaM tatrA''satAH, khiyaH, Na ya venti puNo na kAhaMti, atIva hi mamAsau mano'nu| kUlaH, tasya bAha, nAhaM teNa vinA kSatramAtramapi jIvitumutsahe, taM puNa me vasayaMsi jaM jANasi taM karehi, emeva puruSA api kAmasaMtaptAH nivAryamANA mate 'suyamevamegemi' vRttaM // 269|| zrUyate sma zrutaM, zrutamiti vijJAna, lokazrutipvapi tat zrUyate yathA khiyaJcalambabhAvA dubhagaH saMcayA adIpakSiyoM lahusikAH garvitAH, evaM loke AkhyAyikAsu AkhyAnakeSu ca zrUyate, isthi| do nAma vaigikaM, tatrApyupadiSTa-'dunijJeyo hi bhAvaH pramadAnA miti, "durgAya hRdayaM yathaiva baDhanaM yadarpaNAntargataM, bhAvaH parvata mAgadurgaviSama: mrINAM na vinAyate / citaM pRSpharapatratoyacapalaM nakatra saMtiSThane, nAyoM nAma vipAhuraikhi latAdopaiH samaM varddhinAH ||1||" api ca-"suTubi jiyAgu suvi piyAsu saTThavi paladdhapamarAsu / aDaIgu mahilAmu ya vIsaMbho bheNa kaaybyo|||1|| hakyubau aguli nA purimA sabyami jIvalomi / kAmentaeNa loe jeNa Na pattaM tu vemaNasaM / / 2 / / aha etANaM pagatiyA saccasrA // 14 // [153] Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||247 277|| dIpa anukrama [247 277] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 4 ], uddezaka [1], niryuktiH [56 - 61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02 ], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 141 // CO | kareti vemaNassAI tassa Na kareja maMtua jassa alaM caiva kAmeNaM ||3|| evaMpi tAvadittANaM yadA tu prasthitA nivAriyA bhavati maivaM | kArSIH tadA na tu bhUyaH kariSyAmIti 'evaMpi tAvadittANaM aha puNa kammuNA avakareti' apakRtaM nAma yathA pratipannaM pratijJAtaM vA na kurvanti, tAmAM hi ayameva svabhAvaH, 'aNNaM maNeNa cinteMti' vRttaM // 270 // kathaM 1, kSaNarAgatvAt tadyathA - 'AcAryA markaTA bAlAH khiyo rAjakulAni ca / mUrkhA bhaMDAva nivA (viprA)zva, vijJeyAH kSiprarAgiNaH // 1 // ' yatazcaivaM tamhA No sadaheyacaM, yadi nAma hAvabhAvAdInAkArAn kuryAt, vAyAe vA pattiyAve, evamAdi tAsAM vijJApyaM zraddheyaM, datto vaizikaH kila ekayA gaNikayA | taistaiH prakArairnimazrIyamANo'pi neSTavAn tadA'sAyuktavatI tvatkRte'gniM pravizAmIti, tadA'sau yadyattayocyate tatra tatrottaramAha-etadapyasti vaizike, tadA'sau pUrvaM suraMga mukhe kASThasamUhaM kRtvA taM prajvAlya tatrAnupravezya suruMgayA svagRhamAgatA, dattako'pi ca etadapyasti vaizike, evaM vilapannapi ghRtairvArtikaizcitakAyAM prakSipta eva, tamhA tu No saddahiyanvaM 'juvatI samaNaM vUyA'vRttaM // 272 // citrANi anyataravarNojjvalAni anekavarNAni vA, sA hi vastrAdyaGkAravibhUSitA zramaNasamIpamAgatya 'biratA carissa'haM haM NiciNA'haM samaNA gharavAseNaM, bharttA me na prazaktaH, tasya cAhamaniSTA, sa ca mameti, tena viratA bhUtvA cariSyAmyahaM lUhaM lUho nAma saMyamaH, taM dhammaM tAyadAcakSasveti bhayAvAyatIti bhayaMtAraH, evaM saMbhASamANA prItivizraMbhAnutpAdayati, 'adu sAviyA pavAdeNa' vRttaM | // 272 // zrAvikAsu vikrama utpadyante, nISicikayA'nupravizya vaMditvA vizrAmaNAlakSyeNa saMbAdhanAdi kUlavArakavat, kAi tu | liMgatthigA siddhaputtI vA bhaNati adhaM sAdhammiNI tumbhaMti, sa evAsannavarttInibhiH lipyate // 273 // dRSTAnto jatukumbhaH, jatumayaH kumbhaH, jatukumbhaH, jatulitto vA jyotiSaH samIpe upajoti gulatIti vAkyazeSaH, evaM saMvAseNa vidurapi sIdati, kiM [154] kSaNa rAgatvAdi // 141 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata jatukuMbhadRSTAntAdi sUtrAMka // 247277|| dIpa anukrama [247277] zrIsUtraka punaravidvAniti ?, uktaM hi-tajjJAnaM taca vijJAnaM, satata )tapaH sa ca nishryH| sarvamekapade naSTaM, sarvathA kimapi striyH||1||" evaM tAGgacUrNiH tAvadAsannebhyaH prativezmakastrIbhyo dopaH, ekatastu saMvAse zIghrameva vinAzaH, jahA jatukumbho joti upagUDhaH agnAvAhitaH agni||142|| madhyamito vA samaMtato bhasvAmiH prajvalitenAsu atitapto nAzamupayAti, 'evitthigAhiM aNagArA' AtmaparobhayadoSaiH Asu cAritrato vinazyati, kiMca-kuvaMti pAvakamma' // 274 // pApamiti maithunaM paradAraM vA, egapurise Na, saMghasamitIe vA AImasyuriti AkhyAnti-NAhaM karemi pAvaMti, epA hi mama duhitA bhagiNI nattA cA, aMke seta iti aMkazAyinI, pUrvAbhyAsAdevaipA mamAMka zete nivAryamANA paryakena, 'bAlassa maMdayaM vitiyaM' vRttaM // 275 // dvAbhyAmAkalito bAlo, maMdo dave ya bhAve ya, davve zarIreNa upacayAvacae, bhAvamaMdo maMdabuddhI alpabuddhirityarthaH, maMdatA nAma bAlataiva. ko'rthaH-tasya vAlasya vitiyA bAlatA yadasau kRtvA'vajAnAti-nAhamevaM kArIti, Na vA evaM jANAmi, duguNaM kareti se pAvaM, methuNaM pAvaM, vitiya puNo pUyAsakAraNimittaM, aviya abalamiti sakAraNimitaM, mA me paroparA bhavissati, visaNo-asaMjamo tamesati visaNNesI 'saMlokaNijamaNagAra' vRttaM // 276 / / saMlokaNio NAma dravyo darzanIyo vA, tattha koi mucchitA AtagataM NAma appANaeNaM NimaMteti, athavA AtmagataH tasyA azubho bhAvaH, saMbaMdhAmi tAva NaM, tato kAhati vayaNaM-AIsutti Ahu 'vatthaM ca tAti pAtaM vA trAyatIti tAtI aNNaM vA pANaM vA yaccAnyadicchasi tattadahaM sadaiva dAsyAmi ityevaM saMbaddhoNa tariti ubvarituM,bhagavAn bhaNati-NIyArameva vujjheja' vRttaM // 277 / / nikaraNaM nikAryate yA nikaraH, yaduktaM bhavati-nikIryate goriva cArI, jahA yA sUkarassa dhaNNakuDarga kUDAdi Nigirijati, puTTho ya vahijati, galo vA matsyasya yathA kriyate evamasAvapi manuSyasUkarakA vakhAdinikaraNena NimaMtijati pacchA saMya Pritam // 142 // [155] Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [1], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 247-277] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: A AgArAvattAdi prata sUtrAMka // 247277|| dIpa anukrama [247277] zrIsUtraka | majIviyAo vavaroiati, vakSyamANAnyapi ca nAnAvidhAni akRtyAni kArayaMti, yatazcaivaM teNa saMsArabaddhaM saMsArapAsaM ca bhAvanikatAsacUrNiH rametat buddhvA dUrataH tadrAma NagaraM vA jattha NimaMtiJjati taM pariharaMto 'NoicchejA agAramAgaMtuM' iti agAratvaM athavA aagaa||143|| | ramAvattaM AgAramevAvartaH AgAramAvartaH kAraNe kAryavad upacArAt saMsArAvartaH, yaH punaratra saMbadhyate, saMbaMdho ksiyadAmehi, mahi4khI0 samayUrAdINaM vadhrAdIni dAmakAni yA, narasUkarANaM tu visayadAmagANi, dAmyante ebhiriti dAmakAni, bandhanAnItyarthaH, taiH baddhaH, 2 uddeza: |'mohamAvajati puNo maMdo' mohaH-saMsArastamevAgacchatIti, athavA'nukampayA mandaH sa varAko mando viSayaparAjitaH prApyApi || pravajyAM punarapi mohamAgacchatIti caturthe iti prathama uddeshH|| sa evAdhikAro'nuvartate, prathamoddezakoktairAkArairAkaSTA ihaiva skhalitadharmANo NANAvidhAI khalIkaraNAI pAvijaMti, vakSyamANamapi | suhirImaNAvi te saMtA, saMbaMdho hi dvividhaH, tadyathA-anantarasUtrasambandhaH paramparasUtrasambandhazca, NIyAramantaM bujjhejA, buddhaH oyAbhUto bhavijAsitti, ojo-viSamaH yadA baddhastu bhogakAmI puNo virajeja, paraMparasUtrasambandhastu saMlokaNijamaNagAraM kadAcinnimatrayati, tatra yaH ojaH sa sadAna rajejA, anoja itarastu kadAcit rajjeja, dravyabhAvasambandhasya tu ihaiva vAhanatADaNAdayo vilaMbanAprakArA bhavanti, tAsasya vA bandhanAdayo doSAH karmabandhAcca narakAdivipAkaH, evaM vipAkaM matvA 'oe sadA Na rajeja' vRttaM / / 278 // | dravyojo hi asahAyatvAt paramANuH, bhAvojo rAgadosarahito, sa evamojaH rAgadosarahitaH pUrvAparasaMstavaM jahAya Na tesu aNNattha vA puNo rajjeja, bhogakAmI puNo virajjejja-gijjhejjA, athavA yadyapi bhogakAmI syAt tathApi puNo virajjejja, mA bhUt atya ntarAgavAn syAt , te ya 'bhoge sapaNANa suNeha' bhogA na kilaipAM te nizcayena, gRhiNAmapi bhogA pilabanA, kimu liMginAM ?, asya pRSThe caturtha adhyayanasya dvitiya uddezaka: Arabhyate im // 143 // [156] Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [2], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 278-299] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: liMgabhedAdi prata zrIsUtraka- tAGgapUrNiH // 144 // sUtrAMka ||278299|| dIpa anukrama [278299] te ya suNeha, ege na savve, ege kila jahA bhuMjate, kei AukAyariyasAyAsokkhapaDibaMdheNaM liMgagacchattaNaM kareMti, Na tu mohado- seNaM / 'atha taM tu bhedamAvaNaM'vRtaM // 279 / / adhetyAnantaye, tu vizeSaNe, bhAvabheda-caritrabhedamAvaNaM, Na tu jIvitabhedaM zarIrabhedaM liMgabhedaM vA, mucchiyaM kAmesu dayabhikkhu, kAmesu atiaTTa-kAmesu atigataM kAmesu anivattamANaM palibhindiyANa-paDisAreUNa mae tujjha appA diNNo sarvasvaM janazvAvamAnitaH, Na imo logo jAto Na paralogo, tumaMpi NavaraM khIlagaghAto, majjAyaM jAti vA Na sAreti, appayaM tAva appaeNa jANAhi, kassa aNNassa mae motUNa tu karja kataM?, luttasireNa jallamailitaMgaNaM duggagheNaM piMDolaeNaM kakSAvakSovastimyAnayakAvasathena, sa evaM paDibhiNNo tIse calaNesu paDati, tAhe sA paDataM mA me alliyasutti meM vAmapAdeNaM mudvANe paNahati, aNociMdhaNo'vi tAra tasinkAle hanyate, kiM puNa uciMdhaNo ?, uktaM ca-"vyAbhinnakesarabRhacchirasazca siMhA, nAgAzca dAnamadarAjikazaiH kpolaiH| medhAvinazca puruSAH samare ca zUrAH, strIsannidhau vacana kApurupA bhavaMti // 12 // kayAi sA AgArI bhaNeza puccabhajA va se aNNA vA kAyi 'jai kesiyAe mae bhikkhU' vRttaM / / 280 / / kezAH asyAH santIti kezikA, jai mae kesaittIe he bhikkhUNo vihareja 'sahaNaM'ti saha mayA, ko'rtho ?-jai mae savAliAe lajasi tato 'kesevi ahaM lucissa' tattha tvaM mae saha viharekhAsitti, mA puNo imaM chaDDeUNa aNNastha viharejAsitti, evamasau tAva eva baddho tadanuraktaH tIse Nidese ciTThati, tato'sau 'atha NaM se hoti uvaladdhe'vRttaM / / 281 / / uvaladdho nAma yathaipo mAmanurakto NicchubhaMto'vi Na Nassaitti 'tato NaM deseti tahArUvehiM tahArUvAI NAma jAI liMgatthANurUvAI, na tu kRSyAdikarmANi gRhasthAnurUpANi, alAucchedaM NAma pippalagAdi, jeNa bhikkhAbhAyaNasma mukkhaM chijjati, jeNa vA Nimoijja bAhirA vA tayA avaNi // 14 // [157] Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||278299|| bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [2], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 208-299] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AN zrIsUtraka- jjati, bagguphalANitti bagguNAma vAcA tasyAH phalANi vagguphalANi, dharmakathAphalAnItyarthaH, tumaM divasaM logassa bolleNa galaeNa | dAruyAcatAhAcUrNiH | dhamma kahesi, jesiM ca kahesi te Na tarasi maggiUNaM, athavA joiskoTalavAgaraNaphalANi vA 'dArugANi aNNapANA yA' All nAdi // 145 // | vRttaM / / 282 / / dArugANi ANaya, AnItya vikrINIhi, aNNapANAya paDhamamAliyA vA uvakkhaDijjaitti, docagaM vA paritA vijjihiti sItalIbhUtaM, tehiM 'pajjoto vA bhavismati rAto' bhRzamudyotaH, dIvatellaMpi Nasthi tehiM ujjoe suha acchiddAmo, viyAvehAmo vA, pAnANi ya me syAvehi, kA mama aNialyiAe ihaM pAtANi te, teNa tuma ceva AlattagaM ANehi, athavA pAyA| iti bhAyaNAI, lebo chAdago, evaM kassai premi sayaM chANataraMgehi liMpAvehi ThANaM, ehi ato me paTTi ummAhe, purillaM kArya ahaM | sakemi ubahetuM, piDhe puNa Na tarAmi, 'vatthANi ya me paDilehe' vRttaM // 283 // imANi vatthANi peccha suttadariddayaM gayANi |NiggiyAhaM jAyA, ahavA kiNNa passasi mailIbhUtANi teNa dhovemi rayagarasa vA NaM Nehi ya, abA vatthANi me pehAhitti jao labheja, ahabA eyAI vatthAI veMTiyAe paDilehehi, mA se ugAriyAI khajeja, tahA rUvagavAtaeNa vA bhaNeja-mama vatthANi paDi| lehehi, aNNapANaM vA me Ahaehi, NAI sakemi hiDiuM,'gaMdhaM carayoharaNaM ca' gaMdhANi tAva koTThAdINi AhohicuNNANi jeNa | gAyAI bhurukuMDettA, paThyate ca 'gaMthaM ca rayoharaNaM vA' grantha iti granthaH saMghADI rayaharaNaM sundaraM me ANehi, kAsavarga-hAvi| yamANayAhi, Na tarAmi loyaM kAravettae, au aMjaNiM alaMkAraM' vRttaM / / 284 // aMjaNavANiyaMmi aMjiyaM ANehi, alaMkAre / hArakezAyalaGkAra bA, sakesiyANa kukuhamo NAma taMbalINA 'loddhaM loddhakusumaM ca lodhaM kapAyaNimitta, loddhasseva kusumaM taM tu gaMdhasaMjoe upayajati, velupalAsI NAma velumayI sahigA kaMpigA, sA daMtehi ya vAmahattheNa ghettuNaM dAhiNahattheNa ya vINA iva vAi- // 145 // dIpa anukrama [278299] [158] Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [2], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 278-299] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||278299|| zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 146 // dIpa anukrama [278299] jai, piccholA ityarthaH, ekatA va osahaguliyA atthaguliyA agataguliyA ca 'korTa tagaraM agaruMca' vRttaM // 285 // hirivera koSThapurAdi NAma usIraM, sesANi kaMThANi, etAni hi pratyekazaH gaMdhaMgANi bhavaMti, samaM hirivereNaMti saMyogazca bhavati, telaM muhabhilaMgAya' muhamakkhaNayaM tellaM ANehi, milaMgAyatti desIbhAsAe makkhaNameva, veluphalAiti-velumayI saMghalikA saMkopeliyA karaMDako vA, saNNidhANAetti-tattha saNNidhessAmo kiMci po cA pattaM vA // 286 / / NaMdIcuNNagaM nAma jaM samoimaM uDamakkhaNagaM yena tena cA prakAreNa bhRzaM AharAhi, athavA cuNNAI vaTTamANAI, varisAratte vA gimhe vA chattagaMjANAhi uvAhaNAu vA, nANAhittiANehi, jato jANAsi tato, te kiM mae etamavi jANetavvaM jahA Nasthici, 'satthaM ca sUvacchedAe' satthaM AsiyagAdi, sUrya NAma patrazAkaM, jeNa taM chijati, AnIlo nAma guliA sAthAliyA, eteNa sADigA suttaM kaMcugaM vA rAvihi, NIle rAge vA imaM vatthaM chuhAhi, athavA kusuMbhagAdirAgeNa jANati vatthANi rAvetuM teNa appaNo vA kaje vattharAgaM maggati, jesi vA rahassati molleNI 'suphaNitaM sAgapAtAe' vRnaM // 287 / / phaNitaM NAma pakaM raddhaM vA, sukhaM phaNijjati jattha sA bhavati suphaNI, lADANaM jahiM kati taM suphaNitti vuccati, suphaNI varADao pattullao thAlI piuDago vA, tattha appeNavi iMdhaNeNaM suI sItakusuNaM uSphaNehAmo, sUtrapAgAeci sUvamAdi kusuNappagArA sijjhihinti, sukkhakUro NAma hiMDaMtehivi labbhati, AmalagA sirodhovaNAdI bhakkhaNArtha vA, uktaM hi-"bhuktvA phalANi bhakSayed villAmalakavarjAni, dagaharaNI NAma kuMDo kalasigA vA, dagadhAraNI alugA araMjarago vA, cazabdAtellaghataharaNiM ca, tesiM vA uddhAiyANa saccaM Navarga saMThavaNaM kAyabaMti teNa sabassa gharovakkharassa kAraNA taM bar3ei, so ya taM savvaM hatuTTo kareti, 'tilakaraNiM aMjaNi salArga'ti tilakaraNI NAma daMtamaiyA suvaNNagAdimaiyA vA sA royaNAe // 146 // [159] Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [2], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 278-299] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: aMjanAdi prata sUtrAMka ||278299|| zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 147|| dIpa anukrama [278299] | aNNatareNa vA joeNaM tilago kIi, tattha cchoDhuM bhamugAsaMgatagassa uvari Thavijjati tattha tilagA uTheti, athavA rocanayA tilaka: | kriyate, sa eva tilakakaraNI bhavati, tilA vA jattha kIraMti-pissaMti vA, aMjani-aMjanameva zrotAMjanaM jAtyaJjanaM kajjalaM vA, aMjanasalAgA tu jAe akkhi aMjijjaMti, 'dhiMsuriti gimhAsu mama dharmAAyA vIjanArtha vidhUvaNaM jANAhi, vidhUyate'sau vidhUyate vA aneneti vidhUvana:-tAliyaMTo vIyaNako vA, 'saMDAsagaM ca phaNigaM ca sehalipAsayaM ca vRttaM // 288 // saMDAsao | kapparakkhao kajjati sovaSNio jassa vA jAriso vibhavo, athavA saMDAsago jeNa NAsAromANi ukkhaNaMti, phaNigAe vAlA jamijjati ullihijjaMti jUgAo vA uddharijjaMti, sIhalipAsago NAma kaMkaNaM, taM puNa jahAvibhaveNa sovaNNigaMpi kIrati, sihalI |NAma sihaMdao, tassa pAsago sihalIpAsago, AtaMsagaM payacchAhi, AyaMsarga nAmeke jaNA pArivesigagharAu vA jattha appANaM mNddetaa| | muhaM pesAmi, pecchaMtI vA suhaM muhaM maMDehAmitti, daMtapakkhAlaNaM vA iheba pavesehi, varaM muhaM khAittuM NigacchaMtIhiM 'pUyAphalataMbolaM ca' vRttaM // 289 / / pUyAphalagrahaNAt paMcasogandhikaM gRhyate, 'sUciM jANAhi suttagaM' suttagaMNAma sivvaNAdoragaM, appaNo kaMcugaM sADi vA sivAmi, kadAi sA kaMcugA sIvigA ceva hojA te paresi, kose NAma mattao, mucyata iti moyaM-kAyikI, miha secane.' | mehaM mocaM ca amoyaM moyaM mokkhaMta kAsakosaM moyamehArthe moyameha, sUppaM NAma sUppa, ukkhalaM musalaM ca, khAraM ca khAragalaNaM |ca jANAhi, 'caMdAlagaM ca karagaM ca // 290 // caMdAlako nAma taMvamao karoDAo yenArhadAdidevatAnAM accaNiyaM karehAmi sA madhurAe baM(ca)dAlau buccati, karakaH karaka etra, so ya karako maghakarako vA cakarikarako vA, vaJcagharaM pacchannaM karehi kUrSi ca'tthakSaNAhi, Ausoci AmantraNaM he AyuSman !, sarapAdagaM ca jA tAe saro anena pAtyata iti zarapAtaka, dhaNudullaka, jAyata 147 / [160] Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [2], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 278-299] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: gorathAdi zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 148 // prata sUtrAMka ||278299|| dIpa anukrama [278299] iti jAta:-putraH jAtArthaH, jAtAyA varaM me esa putto dhaNudullaeNa rama, gorahago NAma saMgADilA, melliyA puttigA, zrAmaNasyA patyaM zrAmaNeraH tasmai zrAmaNerAya kuru, rathe suddhaM, tattha vilaggo ceDarUvehi samaM ramato, evamAdisthakArakatA bhavati 'ghaDikamme hiM "DiDimaeNaM // 291 / / gaDigA NAma kaMTulligA ceDarUvaramaNikA, DiMDimago NAma paDihikA DamarUgovA, celagolo NAma cela mau golao tantumao, sa tenApyAdizyate kimeso rAyaputto?, sA bhaNati-mAtA hatA rAyaputtassa, eso mama devakumArabhUto, devatApasAdeNa cevAhaM devakumArasacchahaM putaM pasUtA, mA hu me evaM bhojjAsu, vAsaM imaM samabhiyAvaNaM' abhimukhaM Apanna abhiAvaNNaM teNa NivAyaM NippagalaM ca AvasahaM jANAhi bhattA!, jeNaM cattAri mAsA cikkhillaM acchaMdamANA suhaM acchAmo, uktN| ca-"mAsairaSTabhirahA ca, pUrveNa vysaa''yupaa| tatkarttavyaM manuSyeNa, yasyAnte sukhamedhate // 1 // " idhaI vA imo Avasaho saDitapaDito etaM saMthavehitti / 'AsandiyaM ca NavattaM // 292 // AsaMdigA NAma vesamaNagaM, pAvasuttago NavaeNa sutteNa uNaTThiyApaTTeNa cammeNa vA, pAullagA iti kaTThapAugAo, tAhi suhaM cikkhille saMkamijjati, rati virattesu saMkarma vA karemi cikkhallassa upari 'au puttadohalahAe' jAhe sA gugviNI taIyamAse dohilaNigA bhavati to NaM dAsamiva ANaveti AgalaphalANi ca maggaiti bhattaM Na me rucai amugaM me ANehi, jai NAyohi tA marAmi, gambho vA paDihitti, sa cApi dAsavatsarva karoti ANattiyaM, jevi iha Na kariaMti te'pi saMsAre NANA vidhAI dukkhAI pAvijaMti vilaMbaNAo ya, 'jAte phale samuppaNNe'dhuttaM // 293 // phalaMkila manuSyasya kAmabhogAH tepAmapi putrajanma, uktaM ca-"idaM tu snehasarvakhaM, samamADhyadaridrANAm / acaMdanamanoziraM, hRdayasAnulepanam // 1 // yattacchapanakelyuktaM, bAlenAvyaktabhASiNA / hitvA sAMkhyaM ca yogaM ca, tanme manasi vartate // 2 // loke putramukhaM nAma, dvitIyaM // 14 // [161] Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [2], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 278-299] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: putrapoSA zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 149 // prata sUtrAMka ||278299|| mukhmaatmnH| sA'dha jAhe kiMci aNatA AvaNNasattA bhavati tAhe bhaNati, dArake vA mahatthe tumaM ceva karehiti NibaMdhavA, tassa vA, tassa aNeNaM bhaSNati-esa te geNhAhi va cha hi vaNaM, aNNagattha va rositA bhaNati-esa mae NavamAse kucchIe dhAritaotaM dANiM esa te gihAhi va NaM chaDDehi vA NaM, etassa peyAla gahiellayaM, evaM bucamANo epa NibhatthinamANo vANa NAsati 'aha puttaposiNo ege' putra poSayatIti putrapoSaNaH, jAhe gAmaMtaraM kayAi gacchati tAvadaMtAragaM upakkharaM vA vahato 'bhAravAho bhavati ur3o va lahittaoM' gAmatarAo dhaNaM vA bhikkhaM vA vaDAhiM karaMkAhiM gorasaM vA vahato laTThitago bhAravAho bhavati uDDo vA, aNyo puNa | kei aNaMtasaMsAriyA taM purisaM sADeuM uTThaveu vA appasAgAriyaM NikkhaNiuMkAmA vA vahaMtakAmA khaMdhA bhavaMti, pUrva hi pratipAlaNoktA, idAnIM tatpratikSabhRtA apratipAlanA, etaM puNa paDipakkheNa gataM, aha puNa posiNo egeci, 'rAovi uhitA saMtA' // 294 / / dAragaM maNNAveti, dhAvar3a vA, yadA sA ratibharathAMtA vA prasuptA bhavati, itarahA yA pasuttalakkheNa vA acchati, veyentiyA vA gabveNa | lIlAe vA dAragaM rUaMtapi na pahANeti tAhe so taM dAragaM aMdhAvividha NANAvidhehi ullAvaNaehiM pariyaMdanto u soveti, sAmio me Nagarassa ya Nakaurassa ya hatthavagdhagirivaTTaNasIhapurassa ya uNNatassa nigNassa ya kaNNaujaAyAmuhasoriyapurasma ya 'suhirimANAvi te saMtA' hI lajAyAM, lajAlugAci te bhUtvA koTTavAtigAmaspRzino vA zaucavAdikA gRhavAse pravrajyAyAM vA suTchavi | AtaTThiyA hoUNa egaMtasIlA vA sUyagavatthANi dhoyamANA vatthadhuvA bhavaMti, 'haMso vA' haMso nAma rajakaH, dArugarUveNa vAuha| NaviuhaNA saMmaddamANe dhuvamANo ya etaM bahahiM kaDapuvaM' vRcaM // 295 / / etaditi yaduktaM tIse NimitteNa dAragaNimitteNa vA | tIse NimitteNa jAva caMdAlayaM ca karagaM ca sarapAdayaM ca jAtAetti dAragaNimittaM, tathA puttassa dohalaTThAte, jAe phale samuppaNyo, dIpa anukrama [278299] | ||149 // [162] Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 278 299|| dIpa anukrama [278 299] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 4 ], uddezaka [2], niryuktiH [56 61], mUlaM [gAthA 278-299 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sUtrakR jicUrNiH // 150 // aha purAposiNo ege, rAovi uTTito saMto, suhirImANAvi, etaM puttaNimittaM, ahayA savvaMpi taMnimittameva, 'bahU hiM' ti bahUhiM kRtapUrvametat tathA kurvanti kariSyanti ca te tu ke ?, je 'bhogatthAe itthiyAmi AvaNNA' abhimukhaM AvaNNA, so puNa jo tAsu abhitAvaNNo so tesa 'dAse mie va parasevA' dAsabahujJjate, mRgavaca bhavati, yathA mRgo vazamAnItaH pAThyate mAryate vA mucyate vA preSyate NANAvidhesu kamme, pasUbhRtA iti pazuvat bAhyate, na ca madAMdhatvAt kRtyAbhijJo bhavati, pazubhRtatvAnmRgabhUtatvAca 'na vA keyi'tti ebhyo'pyasau pApIyAn saMvRttaH yasya na kenacicchakyate aupamyaM kartu athavA 'Na vA keti'tti nAsau pravrajito na vA gRhastho jAtaH, nApi ihaloke nApi paraloke, 'evaM (yaM)khu tAsi veNaddhaM (tAsi veNappaM ) ' vRttaM / / 296 // etaditi etAn jJAtvA ihalogaparalogie dose teNa saMghavaM saMvAsaM cattA hi bhaveja, saMthavo NAma ullAsamullAvAdANaggaNasaMpayogAdI, saMvAso egagihe tadAsane vA etadeva tAsi veNappaM jo tAhiM saMthavo saMvAso vA, saMthavasaMvAsehiM caiva itarAvi viSNattI bhavati, 'tajAiyA ime kAmA' tajjAtiyA NAma tanvidhajAtiyA, caturvidhA kAmA, taMjahA- siMgArA kaluNA rohA bIbhatthA, tirikkhajoNiyANaM ca, pAsaMDINaM ca, etaduktaM bhavati - bIbhatsaM sevemAnAnAM teSAM vIbhatthA eva kAmA, akArI hi vigamaM taM ceva, athavA tadeva janayantIti tajjAtiyA maithunaM hyAsevate, tadicchAe ca punarjAyante, uktaM hi "AlasaM maithunaM nidrA, sevamAnasya varddhate / 'vajjakari'ti vajjamiti kammaM vajrjati vA pArvati vA coSNaMti vA, tatkurvantIti vajakarA, evamAkhyAtaH tIrthakaraiH 'evaM bhayaNNa seyAe' vRttaM // 297 // ihaloke'pi tAvad bhayametat kutastarhi paraloke 1, yata eva ca bhayaMkarA ityato zreyase na bhavati, tena zreyaH kAmebhyaH appANaM niraMbhittA, ihaloke'pi tAvad NiruddhakAmecchassa zreyo bhavati, kutastarhi paralokaH ?, uktaM hi " naivAsti [163] 162 strayamiprAptiH // 150 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [4], uddezaka [2], niyukti: [56-61], mUlaM [gAthA 208-299] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||278299|| dIpa anukrama [278299] zrIsUtraka- rAjarAnasya tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdholokavyApArarahitasya // 1 // taNasaMthAraNivaNyo'vi muNivaro bhaggarAga-01 bhayAdi tAGgacUrNiH | mydoso| jaM pAvati mucisuhaM Na cakATToci taM labhati // 2 // sa tu kayaM nirudhyate AtmakAmebhyaH', ucyate, 'No itthiNo // 151 // pasU bhikkhU' itthI-maNussI, patti savvA evaM tirikkhajoNIo, 'No sayaM pANiNo Nilejjejati hatthakammaM na kuryAt , vilaMbanaM nAma karaNaM, athavA khena pANinA taM pradazamapi na lIyate, jahA pANisaMharisovi na syAditi, kutastahiM karaNaM ?,'suvisuddhalessa'vRttaM // 298 / / suvisuddhe lese suvisuddhalese, suvisuddhalese nAma sukaleso, parikiriyA nAma no itthiyAe Amajeja vA cA papajjeja vA saMvAhaNatti jAva chattamauDaMti, cazabdAdAtmakiyAM ca varjayet , siyA se itthI pAye Amajjeja vA pamajjeja vA Pa| tahAvidoso 'maNasA bayasA kAyeNaM'ti orAlie kAmabhoe maNamA Na gacchati Na ganchAveti gacchaMtaM NANujANai evaM vAyAe | kAraNavi, evaM divyevi, ete aTThArasa bhedA, evaM jahA isthiphAsaM maNamA vayasA kAeNaMti bajjeti evamanye'pi phAse sItosiNadasaNamasagAdi aghiyAsejAsi 'iJcevamAhu se vIre'vRttaM / / 299 / / iti evaM icevaM, evamAhuH sa bhagavAn vIrasa stryAdiSu rAgavastupu dhUtameve(rae)ti dhUtarAgamArgamevAhu, somaNo bhikkhU sabhikkhU , athavA bhikkhamgahaNe asAvapi bhagavAn , na tu yathA paMDaraMgANaM mahe| varaH sarAga AsIt sabhAryazca, te kila niratAH, uktaM ca-"kSitau vAsaH surevAjJA" yatazcaivaM 'tamhA sajjhatthavizaddhe' ajjhatthaM NAma saMkappato vizuddhaM saMkappavizuddhaM-rAgadveSavimuktaM samo mAnAvamAneSu samaM duHkhasukhe pazyati AtmAnaM paraM ca manyate tulyaM, tathA coktam-kasya mAtA pitA caitra, svajano cA kasya jAyate / na tena kalpayiSyAmi, tato me na bhaviSyasi ||1|aamokkhaae parivaejAsitti bemi yAvanmokSaM na prAmopi tAva viharejjAsitti bemi / / strIparijJAdhyayanaM samAptaM 4 // niprde // 151 // [164] Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||300 326|| dIpa anukrama [300 326] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], niryuktiH [62-82 ], mUlaM [gAthA 300-326 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtratAmracUrNiH // 152 // riyavibhattie ajjhayaNassa cacAri aNuyogadArA, te parUveUna ajjhayaNatthAhigAro paragAvAsa jANitabbo meraiyA ya jo NaragANaM NizyAgamaNaM, sa vA uddesatthAdhigAro domuvi uddesaesa NeraiyANAM NANAvidhAo vedaNAo, NAmaNiphaNNo Nikkhevo paragassa chako, tathA cAha-'Nirae chakkaM gAthA (62) davyaNirao tu iheba jo tiriyamaNue asuddhaThANA cAragAdikhaDAkaDillamaTaMgAvaMsaka DillAdINi asubhAI ThANAI, jAo ya NaragapaDisUciyAo viyaNAo dIsaMti, jahA kAlasoayario cAragAdi maritukAmo vedaNAsamaNNAo aDArasakammakaraNAo vA vAdhirogaparapIlaNAo vA evamAdi, athavA kammadavyaNarago Nokamma0 vA, tattha kammadavyaNarago ragavedaNijjaM kammaM baddhaM Na tAva udijjati taM puNa egabhaviya baddhAuo ya abhimuhaNAmagoyaM, NokammadavvaNarago ya, tattha Nokamma0 NAma je asubhA iheba saddapharisarasarUvagaMdhA, khettaNarago paragAvAsA caurAsIti NarayAvAsasatasahassA, kAlaNaragA vA jassa jeciraM ragesa dvitI, bhAvaNarago je jIvA garagAuyaM vedaMti NaragapayogaM vA jaM kammaM udiSNaM, athavA sasattasahassA kANa, garagA vA varasagaMdhaphAsA iva kammudayo NeraiyapAyoggo jahA kAla soyariyassa iha bhave caiva tAI kammAI neraiyabhAvabhavitAraM bhAvanarakaH, soUNa NirayadukkhaM tavacaraNe hoi jaiyAM, uktA nrkaaH| idANIM vibhattI, sA NAmAdi channidhA, taMjANAmavibhattI ThevaNAvibhattI 0 NAmavibhAsA kaMThyA / ThavaNavibhattimmi bhAsAvatavyatA, davyavibhattI duvidhA- jIvavibhattI ajIvavibhattI ya, jIvavibhI duvihA jahA saMsAratthajIva vibhattI asaMsAratya jIva vibhaktI ya, asaMsAratthajIvavi0 duvidhA, davve kAle, davyato ya tinthasiddhAdi paMcada (sa) bhedA kAlaovi paDhamasamaya siddhAdi, saMsArattha jIva vibhattI tividhA, taMjahA iMdiya vibhattI kAya0 bhavato vibhattI, sAsamAsato egiMdivibhattI puDhavikAyiyAdi, bhavato riybhvaadi| ajIvavibhattI duvidhA-rUvayAjIvayavibhattI aruviyA0 ya, asya pRSThe paMcama adhyayanaM Arabhyate [165] narakAdinikSepAH // 152 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [1], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 300-326] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 15 // prata sUtrAMka ||300326|| INE rUpiyAjIvavibhattI cauvidhA, taMjahA-khaMdhA khaMdhadesA khaMdhapaesA paramANupoggalA, arUviyajIvadhibhattI dhammasthikAyassa dhammasthikAe deso padesA evaM adhamma AgAsa addhAsamaye dasavidhA, khetavibhattI caucihA-ThANAo disaodabao sAmittao, ThANa-1 | oni logavibhattI vimANidagaNiraiMdajaMbuddIvasamuddakaraNAdivibhAsA, disao pUrvasyAM dizi0, kSetraM caturvidhaM, davyao sAlikhettAdi, | sAmito devadattasya kSetraM yajJadattasya ceti, athavA kSetra-AyariyaM aNAriyaM ca, aNAriyaM sagajavaNAdi, Ayariya addhachabbIsatividhaM rAyagihamagahAdi, kAlavibhattI tItANAgatavartamAnasusamasusamAdio divasarati yugapadayugapat kSipramakSipramityAdi, athavA | samayAdi vA, samayassa parUvaNA tuNNAgadAragAdi, bhAvavibhattI duvidhA-jIvabhAvadhibhattIya ajIvabhAvavibhattI ya, jIvabhAvavibhattI udayagAdi, tatthodaio gatikasAyaliMgamicchAdasaNA'NNANa'saMjaAsiddhalesAo jahAsaMkheNa catucatutiNNiekekekekachamedA, gatI || NAragAdi caturvidhA, kasAyA kohAdao, liMgabhedA thIpurisaNapuMsagA, lessA kaNhalessAdi 6, sesA egabhedA, so ekavIsai-12 bhedo udaio bhAvo, uvasamio duviho-upasamio ya uvasamaNipphaNNo ya, upazamazreNyAdayaH, jJAnAjJAnadarzanadAnalabdhyAdayazcatutritipaMcabhedAH samyaktvacAritre saMyamAsaMyamazca, NANaM caunvihaM matisutAvadhimaNaNANANi, aNNANaM tiviha-matisutiaNNANavibhaMgANi, saNaM tribheda-cakSuHacakkhuohiMdasaNANi, laddhI paMcabhedA-dAnalAbhabhogopabhogavIriyalabdhiriti, saMmattaM cArittaM saMyamAsaMyama iti, esa aTThArasavidho khaovasamio bhAvo, jIvabhavyAbhavyatvAdIni, jIvatvaM abhavyatvaM bhavyatvaM cetyete prayaH pAriNAmikA bhAvA bhavanti, AdigrahaNeNa astitvaM anyatvaM ca kartRtvaM ca bhoktRtvaM guNavatvaM ca asarvagatvaM ca anAdikarmasaMtAnabaddhatvamasaMkhyapradezakatyaM arUpitvaM nityatvaM evamAdayo'pyanAdipAriNAmikA jIvasya bhAvA bhavanti, saMnivAtiko dusaMyogAdio, gatA dIpa anukrama [300326] // 153 // asya pRSThe paMcama adhyayanasya prathama uddezaka: Arabhyate [166] Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||300 326|| dIpa anukrama [300 326] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], niryuktiH [62-82 ], mUlaM [gAthA 300-326 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrI sUtrakratAGgapUrNiH // 154 // jIvabhAvavibhattI, ajIvANaM musANaM vaNNAdi 4, amuttANaM gatiThitiavagAhAdi etAe eva chavidhAe vibhacIe jaM jattha jujati taM tattha jor3atavyaM / kerisaM tattha vedaNaM vedeti ?, ucyate 'puDhavikAsaM aNNaSNakakkasaM' gAthA ||37|| kerisaM puNa puDhavikAsaM ?, se jahA NAmae asi0 vibhAsA, tIsu puDhavisu paraiyA usiNapuDhavikAsaM vedeti, aNNaSNutrakamo NAma moggaramusuMDikarakaya0, athavA lohitakuMthurUvANi chaTThIsattamIsu puDhavIsu viuvvaMti, NirayapAlA NAma aMbe ambarisI ceva0, te puNa nAva taccA puDhavI, sesAsu puNa aNubhAvavedaNA caiva vedeti, aNubhAvo nAma 'imIse syaNappabhAe puDhavIe NArayA kerisayaM phAsaM pacaNubbhavamANA viharaMti ?, se jahANAmae - asipaceti vA, se jahANAmae ahimaDeti vA gomaDei vA, vaNNA kAlA kAlobhAsA, evaM ussAse, aNubhAve sanvAsu puDhavI, NirayavAlabaMdhaNaMti butaM, te ime paNNarasa paramAdhammiyA NirayapAlA, taM0-aMbe aMbarisI ceva, some sabaletti yAvare / ruddovaruddo kAle ya, mahAkAletti yAvare // 68 // asipatte ghaNu kuMbhe, bAlU vaitaraNIti yA / kharassare mahAghose, etA paNNarasAhite ||69|| jo jArisavedaNakArI so teNa abhidhANeNa abhidhIyate, 'aMbarAdINaM'ti tattha aMbaraM- AgAsaM viti, tattha ra 'dhADenti' gAthA // 70 // vidhaMti NassamANe ya sarehiM NisuMbhaMtitti, Agha dUrapatiTThANe aca (ndha)tamase, kei puNa sAbhAvige ceva AgAse aMbaratale vA sattaTThatalappamANamettAI ubbihittA pADinti aMbarisAo, hata uvahate yahite0 gAthA // 71 // upetya hatA- tADitA, NissaNNA nAma mUrcchAvazAnniHsaMjJIbhUtAH bhAve NicceyaNe caiva bhUmitalagate kappaNIhiM maMsamiha kappenti sAgarikA vA rathakArA vA jahA kuhADehiM tacchaMti, vidalako nAma vidalaM jahA phoDeMti digbacaugaccheeNa karDeti / 'sAiNapADaNatoDaNa gAthA ||72|| te aMgovaMgAI sADenti, saMdhIo troDaMti, tuttaeNa tudaMti, sUIhiM vinjha [167] vibhaktiH // 154 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [1], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 300-326] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: | vibhakti: prata sUtrAMka ||300326|| dIpa zrIsUtraka DD gIhi ya viMdhati, rajehiM baMdhati, tADenti lattAhi lauDehi yA, karatalakopparapahArehi ya saMbhaggamahie karei, sabalA puNa sabalaguNarUvAI tAGgacUrNiH | viuciUNa, viumveda vA prie|'aNtgyphiphphisaanni ya0'gAthA / / 73|| kaMThyA, ruddA NAma asisttikoNttomrsuulti||15|| sUlasUIsu halI (ciyagA)su / poeMti kaMdamANe Neraie (ruddakammA u narayapAlA) tahiM tahiM ruddA / / 74 / / uvaruddA NAma bhaMjaMti aMgamaMge urubAhu sirANi taya karacaraNe / kappaMti kappaNIsu(hiM) uvaruddA pAvakammarayA / / 75 / / suMThIsu mirA // 76 / / puNa kAlaM kAlo kAlobhAsaM aggi viuvvittA suMThaesu ya kaMisu ya payaNagesu ya payaMti kuMbhIsu ya lohIsu ya payaMti kAlA u Neraie khIlageNa Nikhi vicA Neraie mIrAsu payati / mahAkAlA puNa 'kappeMti kAgiNImaMsagA' chidaMti sIsapu| cyANi / khAveMti ya Neraie mahAkAlA pAvakammaratA // 77 // mahalle tavage cullIsu ya dahaMti, acchiNNe abhiNNe ya Neraie tatthArubhecA | mahadavaggAviva dudhigeva paullettA pacchA kappaNIhiM kappeUNa kArA(gA) Ni bhaMsANi khAveMti, kAgiNimaMsA NAma kAgiNimetaM | maMsaM chettuM pauleu khAveMti / asI NAma 'hatthapAde urU'gAthA // 78 // te asI viuvvettA tesiM gairaiyANa hatthapAdamAdINi chidaMti, asipattA NAma 'kaNNoTTaNAsa'gAthA // 79 // te asipattavarNa viuvittA tao tattha chAyAvuddhIe pavisaMti, pacchA vAtaM viumaMti, pacchA vAtakaMpitehiM asipatte chijaMti, Na kevalaM tattha asisarisANi ceva pattANi, aNNANivi khurUppaparasukarusamAdisarisAI, tesi kannaNAsauTThi(oTTe)chindaMti, uktaM hi-'chinnapAdabhujaskandhAH, chinnkosstthnaasikaaH| bhinnatAluziromedAH, bhinnAkSihRdayodarAH // 11 // ' kuMbhI NAma 'kuMbhIsu payaNesu lohIsu ya0'gAthA ||80 // te kuMbhakArovica NANAvihAI kuMbhilohimAI bhAyaNANi viuvittA kIlagaratao apunnesu neraie pkkhivNti| vAlugA NAma 'taDataDataDassa bhannaM ti0' gAthA // 81 / / te anukrama [300326] // 15 // [168] Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [1], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 300-326] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka aM.sUtratAgacUrNiH // 156 // ||300326|| dIpa anukrama [300326] kevala ca bAlugaM viuti, kevalaM ca vAlugA NAma kalaMbagapupphamiva uThThasitAo, so jahA puSpharuhaM siMgA mummurabhUtA, tattha ghosAe praznottarANi dukkhaM khuppaMti vAuDatAe ya aMgamaMgesu NivayamANesu muMmureNa va aMgamaMgAI DajhaMti, pADeUNaM ca tattheva lolaaviaNti| vetaraNI NAma pUyaruhirakesaTTi gAthA // 82 // vegeNa taraMti tAmiti vetaraNI, te aNorapAra gaMbhIrataraM di viuvyaMti, tIse puNa pAviyaM puurvaruhirN| kharasarA NAma kappaMti karakaehiM0 gAthA // 83 // te jaMteUNaM va kaTuM jahA phADeMti kappati karakaehiMti paropparaM / ca jujjhAu~ti, siMkhaliMga viuvvittA tatthArubhiUNaM kaTuMti, aMchamANesu ya kharaM rasaMto, mahAghosA NAma bhIte palAyamANe samaMtato0 // 84|| govAlevi ya gAvio Niyatteti ya ekato khutte ya kaDeti cAro ya pakkhivaMti, NAmaNipphaNNo gto| idANiM suttANugame sutamucAreyavyaMti 'pucchisutaM kevaliyaM mahesiM' vRttaM // 300 // sudhammasAmI kila jaMbusAmiNA Narage pRcchito, kerisA paragA? kerisaehiM vA kammehiM gammai ? kerisAo va tattha vedaNAo?,tato bhaNNate-pucchisuhaM pRSTavAnahaM bhagavaMtaM yathaiva bhavanto mAM pRcchaMti, kevalamevaikaM tasya jJAnamityataH kevalI athavA kRtsnaH pratipUrNa kevalamityarthaH, saMpUrNa jJAnI kevalI, maharisI titthagaro, kathamiti pariprazne abhimukhaM bhRzaM vA tApayantIti alopAta , bhItA vA, nIyaMte tamin pApe karmo iti na ramati vA tassiniti narakA, purastAditi iha pApakartuste parastAdbhavanti bhAvanarakAn pRcchati, dravyanarakAstu ihaiva dRzyante, avijANato me muNI brUhi, he jJAnin ! nAhaM jAne-kaiH karmamiH kathaM vA narakedhUpapadyante tadyaiH karmabhiryathA copapadyante tamajAnato mamocyatA evaM mayA puTTo mahANubhAge' vRttaM // 301 / / evamanena prakAreNa, puTThoNAma pucchito, mahAnasyAnubhAgaH, dravyANubhAgo hi Adityasya prakAzaH, tadanubhAgAddhi cakSuSmataH ahikaMTakAH agnipAtAdIni ca pariharaMti, mokSasukhaM ca anubhavaMti, anubhavanamanubhAvaH, mahAMti yA jJAnAdIni // 156 // Earland [169] Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [1], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 300-326] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: (UNI7....... lA dukhArtha dugAdi prata sUtrAMka ||300326|| zrIsUtraka ( bhajati sevata ityarthaH, idamabravIt , yadvakSyamANaH kAzyapagotro bhagavAn , asau puNNeti na pucchito ciMteti, Asu eva prajAnIte tAnacUrNiH prajJa evaM pRSTo mayA-pavedaissaM duhama duggaM sAdhu vedayidhye pravedayiSye, pradarzayiSyAmIti ityarthaH, duHkhasyArtha duHkhamevArthaH duHkh||157. IFA prayojane yA dukkaDakAriNaM duHkhanimico vA arthaH duhamahUM, tasya duHkhasya ko'rthaH?, vedanA, zarIrAdisukhArthA hi devalokAH, duHkhArthA narakAH, durga nAma viparma, AdInika athavA AdInaM nAma pApaM dukkaDakAriNaM duHkhotpAdakAnAM, purastAditi agrataH, athavA AdinikaM dukaDiNaM purattheti tesi AdINigapApakammadukaDakAriNaM purastAtpUrvabhavadukaDakAriNAmityarthaH, dukkaDaMti mahAraMbhAdIhiM / je kei vAlA iha jIvitahI' vRttaM (3-2)'je'tti aNiddivaNiddeso, dvAbhyAmAkAlito bAlaH, ye kecana vAlA, iheti tiriyamaNuesu asaMjama jIvatahI tatprayogajIvatArthI ca, kUrAI kammAI kareMti rodA kUrAI hiMsAdINi raudrAdhyavasAyAH raudrAkArAzca raudrAH te | ghorarUve tamasaMdhayAre kuMbhI vetaraNI yatra haNa chinda minda ityAdimirbhayAnakairdhArarUpo ghorarUpA cA te narakA jastha so ucayajati, tamasaMdhakAro nAma jattha ghoravirUvirNa passaMti, jaM kiMci ohiNo pekkhaMti taMpi kAgadasaNiyAmaNiyA sarisaM pecchati taimirikA cA, kaNhalese NaM bhaMte ! poraie kaNhalessaM NeraiyaM paNidhAya ohiNA sabao samaMtA samabhiloemANA kevatiyaM kheta jANati ? kevaiyaM khetaM pAsaMti ?, goyamA ! No bahutarayaM khettaM jANai No bahutarayaM khetaM pAsati, tiriyameva khettaM pAsati jaha lesudesae tibvANubhAveti anubhavanamanubhAvaH tIvavedanAnubhAvAt , kathamupaiti se jahA NAmae pavage paramANe te tu kaiH karmabhiryAnti 'tibaMti se pANiNo dhAvare ya' vRttaM // 303 / / tItrAdhyAvasitA je tasathAvare pANA hiMsaMti na cAnutapyante, ye tu mandAdhyavasAyAH trasasthAvarAn prANA hiMsaMti te tripu narakedhUpapadyante, athavA tItramiti tIvAdhyavasAyAH tIbramithyAdarzaninazca tIbramithyAdhyavasitA saMsAramocakA HTHANIPAPACLE dIpa anukrama [300326] // 157 // [170] Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||300 326 || dIpa anukrama [ 300 326] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], niryuktiH [62-82 ], mUlaM [gAthA 300-326 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtra kracUrNi // 158 // yAjJikAdayazca, dhAvare puradAhagAdiH, AtmasusvArthaM AtmasukhaM pahuMca, yadapi hi parArthaM hiMsati hi tatrApi teSAM manaH sukhamevotpadyate putradAre sukhina apyatra vA, je lUsae hoMti adattahArI lusako nAma hiMsaka eva, jo vA aMgaM paJcaMgaM bhindati bhaMjati vA, adattaM haratIti adattahArI, soya vigayasaMjamaH, sikkhA gahaNasikkhA AsevaNAsikkhA vA na kiMcidapi Asevate saMyamaThANaM tassa ega pANAeva daMDeNa Nikkhitto 'pagabhipANe bahuti' vRttaM // 304|| tasya taM kartukAmasya kRtvA vA kiMcana mArddavamutpadyante yathA siMhasya kRSNasarpasya vA bahUNaM vedeti matsyabandhAdyAH svayaMbhuramaNamatsyA vA yeSAM vA'nyA vRttireva nAsti vagghasiMhanAgAdInAM tribhyaH pAtayatI tribhirvA pAtayati manovAkkAyayo gairityarthaH, evaM parigraho'pi vaktavyaH aNivbuDe aNuvasaMte AsavadArehiM sa eva dAhiNagAsi gAmi adhammA pakkhaesu bahuM pAvakammaM kalikalusa samaJjiNittA 'se jahA NAmae ayagoleti vA' itto cue ghAtagatiM uveMti ghAtagAminAmiva gatirvedanAgatirityarthaH, ghAtakAnAM vA gatiH ghatagatiM gacchati, aMtakAlo nAma jIvitAnta kAlaH nidhau gati radhogatiH adho bhavadbhiH zirobhirnyagbhavadbhiH zirobhiH, tao taM aprakAzaM adho gacchadandhakAra mityarthaH, antakAlo nAma jIvitAntakAlaH adhozirA iti uktaM hi jayatu vasumatI nRpaiH samagrA, vyapagata caurabhayAnudeva ! shobhaa| jagati vidhuravAdinaH kRtAntaH (granthAgraM (3400) narakamavAGgirasaH pataMtu zAkyAH || 1|| dUrotpatane hi ziraso gurutvAt avAzirasaH pataMti sa eva vicAraH ihAnugamyate, teSAM tasyAmavasthAyAM ziro vidyata eva iti, ekasama cikadusamayikagatitigasamaeNa vA viggaNa upavaaMti, aMtomuhutteNa azubha karmodayAt zarIrANyutpAdayati, nirlunAMDajasannibhAni nijaparyAptibhAvamAgatAca zabdAn zRNvaMti 'haNa chindadha diha NaM dahaha'vRttaM // 205 // kaNThathaM, tatastAn zabdAnAkarNya mukhAt bhairavAn zrutvA tadbhayAtpalAyamAnAH 'iMgAlarAsiM jalitaM sajotiM [171] lUSakAdi / / 158 / / Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [[], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 300-326] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: aMgAra rAiyAdi prata sUtrAMka ||300326|| dIpa zrIsUtraka-10 pRttaM // 306 / / jahA iMgAlarAsI jalito dhaNadhaNeti evaM te NarakAH svabhAvoSNA eva, Na puNa tattha vAdaro aggI asthi, viggahatAGgacUNiH gatisamAyaNNaehi, te puNa usiNapariNatA poggalagA jaMtavADacullIovi usiNatarA, tatovamaM bhUmi aNokamantA ttraaysk||159|| IPE vallatallaM te DajjhamANA kaluNaM thaNati, kaluNaM dINaM, stanitaM nAma pratatazvAsamIpakUjitaM yallADAnAM nistanitaM, arahassarANAma | | arahatasvarAH anubaddhassarA ityarthaH, ciraM tesu ciTuMtIti ciradvitIyA, jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ukoseNaM tettIsaM sAgaroyamAI, ta evaM pratipadyamAnA na dyAM pazyati 'jai te sutA vetaraNItiduggA vRttaM // 307 // yad tvayA zrutapUrvA vaitaraNI nAma nadI, loke'pi | opA pratItA, vegena tasyAM taratIti vaitaraNI, abhimukhaM bhRzaM vA durgA'tidurgA gambhIratayA paramAdhAmikaiH kRtA, kecid bruvate-svAbhA| vikaiveti, khuro jahA Nisio yathA kSuro nizAtazchinatti evamasAvapi, jai aMgulI cuMbheja tataH sA tIkSNazrotAbhiH chiyate,tIkSNatA vA gRhyate yathA kSuradhArA tIkSNavegA, tataste tRSNAdinA prataptAGkArabhUtAM bhUmiM vihAya khinnAsavaH pipAsavazca tatrAvatarantIti, avatIrya | cainA mArgAtidurgA prataranti narakapAlairasibhiH zaktibhizca pRStaH praNudyamAnA uttitIrSavazca tataH zaktimiH kuntaizca tatraiva kSipyante 'kIlehi vijjhaMti asAdhukammA'vRttaM // 308 / / tato paramAdhammiehiM NAvAuvi viuvitAo lohakhIlagasaMkulAo te tAo alliyaMtA puyAvilaggehi NirayapAlehi vijhaMti, kolaM nAma gahu~, uktaM hi-kolenAnugataM bilaM, bhujaMgabadasAdhUni karmANi yeSAM te ime asAdhukANaH, NAvaM uveti upalliyati tesiM teNa pANieNa kalakalabhUteNa savvasovANupavesaNA satti pUrvameva naSTA, punaH kolebiddhAnAM bhRzataraM nazyati, bhinnati sUlAhitti mUlayAhiM trizUlikAbhirdIrvAbhiH ahe heTato jalasma adho mukhe vA, tataH | kathaMcideva cirA uttIrNAH santA narakapAlaivikurvitAM narakabhUmimupayanti, katariyaM ?'AsUriyaM NAma'vRttaM / / 310 // yatra zUro nAsti anukrama [300326] ||159|| [172] Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [1], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 300-326] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||300326|| zrIsUtrakanAGgacUNiH // 16 // mahAtApAdi dIpa athavA sarva eva narakAH amarikAH mahantatAvaM NAma kuMbhIpAkasadRzaM mahAnatitApo yasminIdha tamobhUtaM yathA jAtyandhasya ahani rAtrau ca sarvakAlameva tamaH evaM tatrApi, sa tu AgAdhaguhAsadRzA duHkhaM tattha pAveyuriti dukhantaraM, mahAnta iti vistIrNA, u9 ahe| ya tiriya disAsu Urdhvamiti ubarille tale adhe bhUmIe tiriyaM kuDDesu, tattha kAlobhAsI aceyaNo agaNikAyo samAhito samyak Ahito samAhita ekIbhUto nirantaramityarthaH, paThyate ca-samUsite jattha agaNI jhiyAti samUsito nAma ucchRtaH so | puNa jaM bhaTThIcullIto usiNataro jaMsi 'jaMsi guhA jalaNAtiyaTTe'vRtte // 31 / / guhAe gato dArA viubdhitA, kiNhA gaNaNA UUyamANI UUyamANI ciTThati, jalaNaM ati ato jalaNatiyaTTe, avijANato Dajjhati luttapaNNe avijANato NAma nAsau tasyAM / vijANAti kuto dvAramiti, athavA'sau jAnAti avame usiNaparittANaM bhaviSyati, iha vA'sau avijJAyaka AsIta , yastu dvidhAni | karmANyakarot luptA prajJA yasya sa bhavati luttapaNNA-na jAnAti kuto nirgantavyamiti, prahAsau vA vedanAbhirvA'sya prajJA marvAhatA, athavA ahite hi paNNANe idamanyadvedanAsthAna-sadA kaluNaM puNa dhammaTThANaM sadeti nityaM, na kadAcidapi tasmin harSaH grahAso vA, dharmaNaH sthAnaM dharmasthAnaM, sarva eva hi uSNavedanA narakAH dharmasthAni, vizeSatastu vikurvitAni sthAnAnAni dukkhaniSkramaNapravezAni | gAtaM uNDaM duHkhovaNitaM gAr3hA durmokSaNIyaiH karmabhintatropanItA sa vA tepAmupanItaH athavA gADhamiti nirantaramityarthaH, gADha-IM cedaNaM atidukkhadhammaMti, dharmaH svabhAva ityarthaH, svabhAvagratapteSu teSu tatthavi 'cattAri agaNio samArabhittA'vRttaM // 312 / / athavA idameva tat dharmasthAnaM yaduta cattAri agaNIo samArabhittA caudisaM agaNi, samAramitA NAma samuddIvettA, jahiti yatra krUrANi karmANi yaiH pUrva kRtAni krUrakarmANa: nArakAH, athavA te krUrakarmANo'pi NarayapAlA je Narayaggitatevi tapati tApayaMti anukrama [300326] [173] Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||300 326|| dIpa anukrama [300 326] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], niryuktiH [62-82 ], mUlaM [gAthA 300-326 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02 ] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 161 / / Ka yata eva hi maMdA narakapAlA maMdabuddhaya ityarthaH, narakaprAyogyAnyeva karmANyupacitavaMta iti, bhRzaM tapyamAnA atitapyamAnA, jIvaMti | me jIvaM, sa eva jyotiSaH samIpe gao ya jotipattA samIpagatA bhinnA pavane matsyAstapyante, kimaMga puNa tatte, ta eva cchuDhA ayokatraye vA sItayonitvAddhi matsyAnAM uSNaduHkhAnabhijJatvAca atIvAdyau duHkhamutpadyate ityato matsyagrahaNaM / kiMcAnyat-saMta|cchaNaM NAma ||313|| samastaM tacchaNaM NAma jattha ciuccitANi vAsiparasumAdiyANi taM balio jahA khayarakaTuM taccheti evaM tevi vAsIhiM tacchiaMti, anne kuhADaehiM kaTTamiva tacchiaMti, mahanti tAvaM NAma mahaMtANivi tattANi tacchaNANi bhUmIvi tattA, asAdhUNi kammANi jesiM te asAdhukammI hatthehi ya pAdehi ya baMdhiUNaM, rajjUhi ya jiyalehi ya auAhi ya kaDikaDagAvaMgheNaM baMdhiUNaM mA palAissaMti uhaMsenti yA tathA purakavAlaphalaga iva kuhADahatthA taccheti, te evaM saMtacchitA 'ruhire' vRkSaM // 314 || ruhire puNo caiva samRsitaM, gorudhiraM jaMte chiaMtANaM parigalati, puNyaM ca teSAM varcasphuTitAnyaMgAni te varcasA AlitAMgAH kuhAupahAraehiM, bhaNNaMti-bhaMge apakavale, tammi caitra thiyae rudhire ubbatemANA pariyamANA ya paryati, Na Neraie phuraMte ukArigA ca, dhUvaM ca jahA silisilemANA puruphurute ya, sajjo macche va ayokacallesu payaMti sajjo maccheti jIvaMte, athavA sajjo kamacche saJjo hate, adha vijigAe caitra vasAe, ayokabahINItti ayomayANi pAtrANi, evamapi te chinnagAtrA stADyamANAH pATyamAnAztha 'te tattha masIbhavaMti 'vRkSaM // 315 // chArIbhavaMti vA, na mriyaMte, tibbA atIva vedanAnubandhdhA na lomaM devaM gataM, itarahA tu atitivyavedaNA iti, paThyate - krammANubhAgaM sItaM usiNANubhAgaM vedeti, bhUyo 2 vedetI bhUaNUvedayaMti, teNa dukkheNaM dukkhaMti, soyaMti jUraMti iha dukaDehiM aDDArasahiM DANehiM 'tehiMpi te loluasaMpagADhA' vRttaM ||316 || tasminnapi te punarlolugasaMpagAde aNaM [174] | upajyoti rAdi // 161 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [1], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 300-326] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: lolanAdi zrIsatrakatAGgacUrNiH // 162 // prata sUtrAMka ||300326|| dIpa anukrama [300326] pagADhataraM sutaM taM viuvvipalayaM agaNiM gAda dvANaM vayaMti, lolaMti yena dukkhena tallolagaM, bhRzaM gADhaM pragADha nirantaramityarthaH, gADhataraM suThutaraM gAda sutattaM, tato visAlA vigato NaragausiNagAo adhikataraM, athavA sA agaNiNA tattaM sItavedaNijAvi lolugA tesuvi NeraiyA sIeNa himakaDaauNapakkhittAI ca bhujaMgA lalakAreNa sIteNaM lolAviaMti, aNNosiM puNa NaragANaM vA, loluaggiti NAma, jahA lolue mahAlolue, tattha sAdaM labhaMtIti dugge nisyapAlo mahattareNApi tAvat Na tattha sAyaM labhati, uktaM hi-'acchiNimIliyamettaM Nasthi suhaM kiMci kAlamaNuba 0' atidugge vA, bhRzaM durge vA, Na ceva tattha kAsai samA bhUmI asthi, arihitA abhibhAvaH tasminnapi arihate amitAvo tahAvi taM vijaMti ayokavallAdisu teSAM narakANAM gaNDasyopari piTakA iba jAtAH te te svAbhAvikena narakadukkheNa vizeSatazca narakapAlodIritena punaH punaH samAhatA hanyamAnAH svayaM vedanAsamudghAtairiva kAlaM gamayaMti, tatra punarmahAghopanarakapAlodIritasteSAM ca parasparato hanachindabhiMdamArayAtikUpitastanitazabdaizca se subbatI gAmavaghe va sadde0'vRttaM // 317 // se jahA nAmae ayaghAte vA NaraghAe vA sarvasvahAre ca bandigrahe vA mahANagaraDAhe yA ukirijaMtesu vA Nagaresu gAmesu vA samaMtA hAhAkArA ravA amAnuputrAH zrUyate, evaM teSvapi udiNNakammAe payAyati NaragapA(lAva)yAe Naragalogassa mahAbhairavasaddo subbate, udiNNakammANa tesiM asAtAvedaNijAdigAosaNaM asubhAo kammapayaDIo udiNNAo, asurakumArANavi tesiM micchattahAsaratIo udiSNAo ityavasthe uddiSNakammA, poraiyANaM zarIrANIti vAkyazeSaH, udIrNakarmANo'surAH, punaH punariti anekazaH,saMghAtamAraNANi saha hariseNa saharisaM dukkhApayaMti duhaMti vihaMsaMti vA, paThyate 'pANehi NaM pAva vijojayaMti'vRttaM // 318 // prANAH zarIrendriyabalaprANAH te pApAstaistai.danAprakAraiH balabhedaprakAraizca viyojayaMti vizlepayantItyarthaH, sAkimarthaM teSAM vedanAmudIrayati ? kIdRzI // 162 / / [175] Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||300 326|| dIpa anukrama [300 326] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], niryuktiH [62-82 ], mUlaM [gAthA 300-326 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA zrImUtra tAGgacU shriisuutrk|| 169 tAGgacUrNiH // 163 // muni dIparatnasAgareNa saMkalita ... AgamasUtra-(02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi vA?, ucyate 'bhedaM pavakkhAmi jahAtahati jahitti ihaM yena prakAreNa pAvAI kammAI te tarhi taheva veyaNAoM pAviaMti, kA tarhi bhAvanA 1, tIvropacitaistItravedanA bhavaMti mandairmandA madhyairmadhyA narakavizeSataH sthitivizetatha, athavA jahA tadatti rAjanve vA rAjAmAtyatve cAra kapAlatve lubdhakatve vA saukarikamatsyabandhatve vA vadhaghAtamAMsAparodhapAradArikayAjJikasaMsAramocakamahAparigrahetyevamA| dayo daNDA yairyathA kRtAstAn tattheva daMDe tattha sAsyaMti-volaMti, te ca yathAkratairdaNDaiH smArayanti yAcyamAnAH, sarayaMtitti smArayati, na tathA chidyante eva, mAryante vadhyante sahyate, evaM yAvaMto yathA daNDaprakArAH kRtAstAvadbhistathA ca smArayati 'te hammamANA NaragaM uveMtivRttaM // 319 // ta evaM bAlAH hanyamAnA itazvetazca palAyamANA NilukaNapathaM maggaMtA narakamevAnyaM bhImataravedanaM pravizaMti, | jahA uha cArehiM corA cAriaMti, kaDihamaNupravizaMti, tatrApi siMhavyAghrAjagarAdibhiH khAdyaMte, evaM te te bAlA palAyamANA narakapAlabhayAt narakaM pataMti aNNaM puNNaM uruassa, urUaM NAma uccArapAmavaNakadamo se jahA NAmae ahimaDitti vA matakuhitaviDukimIeNaM, tadapi urUaM tasaM mahatti, tAva tattha ciTThati urUbabhakkhI, uruvaM bhakSayantIti uruvabhakkhI, te NirayapAlehi uruvaM khAviaMti, tudyata iti tudyamAnAH karmabhiH, karmAvazA NAma karmmayogyA karmavazagA vA, tattha dUre caiva viTThAkramisaMsthANA viuciyA kimigA tehi khajamANA ciTThati, guNamAragAya tattha kicchAhiM gacchati, parisaMtA ya tattheva lolamANA kimagerhi khajaMti, chadusattamAsu NaM pRDhavIsu NeraDyA mattamahantAI lohitakuMthurubAI viuvvittA aSNamaNNassa kArya samaturaMtemANAaNukhAyamANA ciTTheti / kiMcAnyat- 'sadA kasiNaM puNa ghammadvANaM0' vRttaM // 320|| sadeti nityaM kasiNaM NAma saMpUrNa, tattoSNaM kuMbhIpAgaanaMtaguNAdhiyaM, jovi tattha vAto so'vi lohAraghamaNI vA anaMtaguNausiNAdhiko, gADhehiM kammehiM tacepAmupanItaM, te vA tatva gItA avA [176] yitha Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], niryuktiH [62-82 ], mUlaM [gAthA 300-326 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: iSTApAkAdi prata zrIsUtrakasUtrAMka GgacUrNi // 164 // ||300 326|| dIpa anukrama [ 300 326] yAnIha gADhAnyupaNasthAnAni iSTapAkAdIni taistadupamIyate, upanIyateti vA uvapada risatetti vA ega, atiduHkhakhabhAvaM atIduHkhadharma, tathAvi atidukkhadhamme AgaMma parikappayaMti, vAliM hatthaM kasaM pakkhiviUNa cihnaNaMti, vihiNittA khIlagehiM cammamiva tato vitaDitasarIrANaM vedhehiM vivaMti sirANi tesiM vadhyasthAnAni yeSu vedheSu te vedhAH, tadyathA akSikarNanAsAmukhAni, adAntendriyANAM pUrvata eva etAni pUrvamadAntAnyabhUvan, sAMprataM dAmanyate, athavA sIsAveDheNa tAventi-sIsaM dukkhAvaiti, kiMcAnyat-tatrAsipatrA nAma narakapAlA 'chiMdaMti vAlarasa khureNa NakaM, udvevi chiMdaMti duvaivi kaSNe' vRttaM // 329 // etAni hi pUrvamacchinadopAnya| bhUvan acchinnatRSNAni vA''san, tatsAmprataM svayameva chidyante, jinbhaM viNikissa vihatthimetaM, eSA hi pUrvaM nasAricanI alIkabhASiNI cAsIt, parasparaM cikuvvitehiM chindaMti, bAlassa khureNa NakaM tikkhAhiM mulAhiMti, lohakhIlagAH, te ca kAryaM yAvat krakATikAto nirgatA, nipAtayatitti vidheti ta evaMvidvA to 'te tipyamANA talasaMDa (ca) ccA' vRttaM // 322 // vinitapyamAnAH tippamANAH pIDyamAnA herikAdiSu talasaMpulitA NAma ayatabaMdhA hastayoH kRtA, yathaiSAM karatalaM caikatra milati, evaM pAdayorapi, athavA karatalena kiMci joDyamAnAH, evaM teSAM ca ghaDagehiM jaMtehi ya talasaMpuDiyacA, accA sarIraM bhaNNati, rAtiMdiyaM tattha dhaNaMti maMdA rAtriMdinapramANamAtraM kAlaM Nicchate acchaMti, maMdA nAma maMdabuddhayaH, lInA vA samIritA, sarvato rudhiraM gAlAvitA ityarthaH sarvatazca mAMsairakRSTaiH anAyabhUmIya tharatharAyaMto aNNAvakathalaM baMgAI deho'ci khaMDakhaMDAI kesiMci kAuM pajovitato, sambao palI vittA veDheUNa ke khAreNa patacchinnaMgA vAsImAdIhiM tacchetuM khAreNa siMcati, kiM ca jai te suna lohitapAgapAyI, taiyaguNA pareNaM yadi tvayA kadAcit zrutA, loke'pi hopA zrutiH pratItA, tatra kuMbhIo vijaMti, lohitayA pAkaH lohita [177] // 164 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||300 326 || dIpa anukrama [ 300 326] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [1], niryuktiH [62-82 ], mUlaM [gAthA 300-326 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtracUrNiH || 165|| pAkaH pacyate yasyAM so'yaM lohitapAkapAyI, vAhyavalasya hAneH adhikastApo bhavati, parizuSkena tasyAbhinavaprajvalitasya, sa hi adhikaM dIpyate dahyati ca, teyaguNA ecovi paraM anaMtaguNA, unho-- aggI, kuMbhI mahatI kuMbhapramANAdhikapramANA kuMbho bhavati, jAhevi causuvi pAsesu prajvAlitenAgninA taptalohikA tesu, tAmrapUrNo durAsayo, evaM tAovi kuMbhikehiM NirayapAlehiM viunvitAo kuMbhIo mahaMti, mahaMtIo puruSapramANAnIti adhiyaporusIo, yathA'syAM prakSipto na nArakaH pazyatIti, Na vA cakei kaNNesu avalaMciuM uttarittae, addahitA-lohitapUya mAdINaM asubhANaM sarIrAvayavANaM puNNA, athavA kuMbhI uTTigA, adhiyA porisesu vA UNA kIraMti tattha vicchobhaNA bhavati, 'pakkhippa tAsu' vRtaM // 324 // aTTastareti Arttakharamiti, AttoM hi yAvatpramANaM rasati, nAsau lajjAM dhairya vA tasminkAle gaNayati // 'appeNa appaM iha caittA' vRttaM // 325 // apyaM NAma AtmAnaM ihetI iha manuSyaloke vaMcaittA kUDatulAdIhiM, athavA appAnaM, parovaghAtasuddeNa appANaM vaMcaittA bhavAdhamo bhavAthamo NAmAdharmaH atastasmin bhavAdhameadhameM pusate sahasseti jAba tettIsa sAgarovamAI, cihnaMti tatthA bhukrkmmaa| jahAkaDaM kamma tahAsibhAre bahUNi kurANi kammANi yeSAM te bahukrUrakarmA, kammA je ya paaMti, je ya pacati sabve te bahUtarakammA, jahAkaDe kammeti yathA caipAM kRtANi karmANi tathaivaiSAM bhAro voDhavyaH ityarthaH, vibhattI vijjate nAsau bhAraH, kA tarhi bhAvanA ? - yAdRzenAdhyavasAyena karmANyupacinoti tathaivaiSAM vedanAbhAro bhavati, utkRSTasthitirvA madhyamA jaghanyA vA, Thitia agurUvA caiva vedanA bhavati, athavA yAdRzAnIha karmAyupacinoti tathA tatrApi vedanodIryate teSAM svayaM vA parato vA ubhayato vA, ubhayakaraNeNa tadyathA-mAMsAdA svamAMsAnyevAgriyarNAni bhakSyante, rasa kapAyinaH pUyarudhiraM kalakalIkRtaM tautaMvANI ya dravIkRtAni, vyAghaghAta saukarikAdastu tathaiva vidhyante mAryaM te [178] lohita pAkAdi // 165 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [1], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 300-326] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata krUrakamA JohnALIHEROCEANSISTARTHIAN 166 // sUtrAMka ||300326|| MiDETTER HIMELINE dIpa T ca, cArakapAlA aSTAdazakarmakAriNaH kAryate ca, AnRtikAni jihvA nakSyaMte truTyante ca, corANAM aMgopAMgAnyapahiyaMti, piNDIkRtya cainAM grAmaghAteSiva vadhayaMti, pAradArikANAM vRpaNA chidyante aggivarNAzca lohamayyaste striyaH avagAhAvijaMti, mahAparigrahArambhazca yena yena prakAreNa jIvA duHkhApitAH sanniruddhA jotItA abhiyuktAzca tahA tahA veyaNAo pAvijaMti, krodhanazIlAnAM takriyate yena yena krodha utpadyate, teNaM evaM rusijati, idAnI vA kiM tat krudhyase? kiM vA kruddhaH kariSyasi , mANiNo hi lajaMti, mAyiNo asipattamAdIhiM sItalacchAyAsarisehi ya tautaMvarahiM pravacijaMti, lome jahA pariggahe, evamanyeSvapi AzravevayogyamityataH sAdhUktaM jahA kaDe kamme tahA se bhArayati / 'samajiNittA kalusaM aNajA' vRttaM // 326 // jahA adhammapakkhe bucihinti adhammie adhammANuetti haNa chiMda bhiMda vayaMtaetti jAva NaragatalapatidvANe bhavati, kalupamiti kammaiva, cirasya hi tatprasIdeti, hiMsAdi aNAriyA kammA aNAriyA, iSTA zabdAdayaH, kamanIyAH kAntAH, ta eva viSayAH, athavA kAntAbaMdhe vA, tairviprahINAH, ahavA NettiA, ii hi iTThANi ya kAMtANi ya piyANi ya tehiM vippahINA, tao rasagaMdha urutakadame ya pUgavasAruhirakadame yA, 'se jahA NAmae ahimaDeti vA kasiNe-saMpunne asubhabhAveNa spRzaMtIti sparzAH, cazabdAt sadde rUve rase gaMdhe phAsetti, rayaNappabhAe aNiTThA phAsAdayo, sesAsu kamesu aNihatarA, karmayogyAH karmapayogAH, jArisA kammA kayA, tiviha tibvA, sakuNimeci na kazcit tatra medhyo dezaH, sabve ceva medavvasAmasaruhirapuvvANulevaNatalAo, sthitiparisamAte: vasaMtItyAvasaMta iti prthmodeshkH|| sa eva bhAvanarakAdhikAraH, yAni duHkhAni prathame uktAni dvitIye'pi tAdRzAnyevoktAni, narakapAlakRtaistu parasparakRtaizca vizeSa asya pRSThe paMcama adhyayanasya dvitiya uddezakaH Arabhyate anukrama [300326] THAN ERNATOPARAN [179] Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [2], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: duHkhakhabhAvAdi prata sUtrAMka ||327351|| zrIsamaka- tAGgacUrNiH 2 uddezaH // 167 // ucyate 'ahAvaraM sAsatadugvadhamma' vRttaM // 327 // athetyAnantarye, apara ityato vikalpaH, zAsvatamiti nityakAlaM yaavdaayuH| 'acchiNimIlitamettaM' gAthA, duHkhakhabhAvaM duHkhadhammA / taM te pacakkhAmi bhRzaM vividha prakArairvA vakSyAmi pavakkhAmi, athavA | | AditaH idAnIM vakSyAmi pravAcayiSyAmi, yatheti yena prakAreNa, sarvazo hi yathaivAvasthito bhAvaH tathaivanaM pazyati, tathA tenaiva, vakti, yAlA yathA dukkaDakammakArI yena prakAreNa yathA, kutsitaM karma dukaDaM, dukaDAI kammAI kareMti dukaDakammakAriNaH, hiMsAdIni mahAraMbhAdINi ca, vedetitti-aNubhavaMti, purekaDAIti yanmanuSyatve trividhakaraNenApi nikAcitAni, tAni tu svayaM vedayaMti nirayapAlaizca vedAvijaMti, 'hatthehiM pAdehi ya baMdhiUNaM'vRttaM // 328|| jahA iha rAyA rAyapurisA vA avakAriNo khaMdhe baMdhitvA sarehiM vidhati evaM teci parayapAlA khaMdhesu baddhavANaM pADitANaM vA hatthapAdaM taDayitvANaM udarAI phoDeMti khurehiM tesiM, khurehiM vAsehi vA, asitA-NisitA tivhA, athavA NisitA muMDA ityarthaH, kRSNA vA, tehiM muMDehiM duHkhAvijaMti mArijaMti ca, tvayA udaranimittaM | hatAni sattvAni, athavA khurAsigehiM khurehiM asigaehi ya aNNe puNa geNhittu bAlassa vihaNNa dehaM gRhItveti NassamANaM vA vazamAnayitvA, vihaNNeti-vihiNittA khIlaehiM bajjhaM piTTato uddharaMti sthirA nAma atroDayantaH, pRSThato nAma paNhigAo AraddhaM jAva kugAlikAto uddharaMti-uppADeMti, evaM pArvato'pi, kiMcAnyat bAhU ya kattaMti ya mUlato se'vRttaM // 329|| bAdhayati | teneti bAhU, mUlato nAma udgamAdArabhya upakacchagamUlato prArabhya, lohakIlaeNaM caturaMgulapramANAdhikeNaM thUlaM muhaM vigasAveUNaM, thUlamiti mahata , mA saMkhur3ehiMti yA raDihinti, Arasato'pi na tasya paritrANamasti, tathApyAturatvAdArasaMti ADahaMtici bucaMti, kiMca-rahaMsi juttaM sarayaMti bAlaM sarayaMtitti gaccheti vAhatItyarthaH, pApakarmANi ca smArayanti, ta eva ca bAlAstatra yuktA ye dIpa anukrama [327351] // 167|| [180] Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [2], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: bhUmitApAdi prata sUtrakagacUrNiH 168 // sUtrAMka ||327351|| dIpa cainAM vAyati trividhakaraNenApi te yasya rUviNo, rathe sagaDe vA, gurugaM viudhitaM rathaM, avadhatA ya tatrArakhi Asajja vIMdhati, AruhA vidhati, tudaMtIti tudA-tutrakA galibalIbardavatpRSThe, sA ca bhUmI 'ayaM va tattaM'vRttaM // 330|| taptaM hi kiMcidayaH kRSNameva bhavati, sA tu bhUmI jvalitalohabhUtA sajyotiSA sabajvalitena jyotiSA taptA, na tu kevalamepoSNA, tajjyotipApi aNaMtaguNehiM uSNA sA, tadassA aupamyaM tadopamA, aNukamaMto NAma gacchaMtA, te DajjhamANA kaluNaMti te ya iMgAlatullaM bhUmiM puNo qhudAvijaMti, AgatagatANi kAravijaMtA ya atibhArokatA DajjhamANA kaluNANi rasaMti, iSubhistutrakaizca pradIptamukhaicoditA tapteSu / yogeSu yuktA, taptAni vA yugAni yeSAM sthAnAM ta ime taptayugAH, atasteSu taptayugeSu yuktAH, ta evaM 'yAlA balA bhUmimaNo kamaMtA'vRttaM // 33 / / bAlA maMdA, balAditi balAdanukamaMto, balAtkAreNa, athavA calA ghoravalA ityarthaH, vividhena prajvalAnAmapi sthUleNa pUyasoNieNa aNulittA talA, vigataM balaM vijvalaM jaleja, vijalAviSTanena jaleNa eva soyapUyasoNiteNaM, lohamayaH pathaH lohapathaH, yathA lohamayapathaH taptaH tathA so'pi, jaMsI'bhidugge bahukUrakammA abhiduggaM-bhRzaM durga vA, daMDalauDamAdIhiM hatyA hatvA, punaH punaH preSyanta iti presyA-dAsA bhRtyA ca, purataH kurvantIti agrataH kRtvA bAhyate goNA iva aNicchantA piTTijaMti tudhante ca, kiM ca-'te saMpagAdami pavajamANA' vRttaM // 332 / / nAnAmidanAmibhRzaM gAda saMpragADhaM nirantaravedanamiti, athavA saMbaMdhaH pathaH saMpragADhA, te atibhArabharAkrAntA zarkarApApANapathaM prapadyamANAH 'silAhiM haMmati nitApiyA(nipAtiNI)hiM' zilAbhivistIrNAbhirvikriyAdibhirabhimukhaM pataMtIti abhipAtyamAnA, nAnyatra patantItyarthaH, kiMca 'saMtAvaNI nAma ciradvitIyA' sarva eva narakAH saMtApayanti, vizeSeNa tu vaikriyAgnisaMtAvitA ciraM tiSThati, te hi ciradvitIyA jahaNNeNa dasa anukrama [327351] // 168 // [181] Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [2], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kaMDUpaca prata | zrIsUtraka- sUtrAMka / tAhacUrNiH ||327 // 169|| 351|| TRANS dIpa anukrama [327351] vAsasahassAI ukkoseNaM tenIsasAgarovamANi saMtappate zarIreNa maNasA ca, amAdhUNi karmANi yeSAM te ime asAdhukarmA, tamhi ceca saMtAvaNIsaMjJake narake 'kaMDasu pakvipa payaMti bAlaM'vRttaM // 333 / / ayAkoTTapiTThapayaNagamaNAdIsu payaNagesu pakkhippa bAlA, te ca yato bhujiyA iva DajmamANA uphphirDati, NeraiyA puNo pattovaddavaM, paMceva joaNasayAI, te ur3akAehiM viluppamANA ur3akAyA NAma droNikAH, te uphiDentAvi santo uDukAehi vividhehiM ayomuhehiM khaaMti, khajamANA bhakkhitasesA bhUmi saMpattA abarehiM khaaMti saNaphatehiM na zakyate dhArayitumityarthaH, siMhabyAghramRgazRgAlAdayaH vividhAH 'samUsitaM NAma vidhUmaThANaM'tattha te NeraiyA samRsiyAvijaMti, UsavitaM UsavitaM vinAzitamityarthaH, vidhUmo'gnisthAna, vidhUmo nAmAgnireva, vidhUmagrahaNAt niriMdhano'miH svayaM prajvalitaH, sendhanasya hyaneravasyameva dhUmo bhavati, athavA vidhUmAnAM hi aMgArANAmatIva tApo bhavati, yadi tvApatatu taM vA, yasin vikRtyamAnAzca kaluNaM thaNaMti, kaluNamityaparitrANaM nirAkrandamityarthaH, saparitrANA hi yadyapi stanati kUjati vA tathApi tannAtikaruNaM, athavA yatra uviyaMtA vusamAnA ityarthaH, athavA jesiM ubakitA vivighamanekaprakAreNa utkrAntA viukaMtA, adhosiraM kaTu vigaMtiUNa adhosiraM kAuM kei bigicaMti, kei vigattiUNaM pacchA adhosiraM baMdhaMti, ayo chagalago, ayena tulyaM ayavat , yathA aya iva kappaNIkuhADIhiM kei kutsitaM kathaMci caMkammamAgaM phuruphurataM vA kappaNikuhADIhiM hatthehiM samUsaveMti-chidaMti, evaM kusitaM kutsitaM vA chidaMti, athavA ayamiti lohaM, jahA lohaM tanellayaM chi aMti evaM vaa| kiMca 'samUsitA tattha visUNitaMgA' vRttaM // 335 // samRsitA nAma khaMbhesu ur3A baddhA, tattha vimaNitANi aMgANi jesiM teme | vimANitavedanA, ta evaM sarasavisUNinaMgA kAkavRddhAdibhirbhakSayaMti, saMjIviNI NAma ciradvitIyA evaM yathopadiSTarvedanAprakAra MINSUINDIA // 169 // [182] Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [2], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakRta gacUrNiH saMjIvanAdi // 17 // prata sUtrAMka ||327351|| dIpa bhakSyamANAtha svAbhAvikainisyapAlakRtairvA pakSyAdibhiH chinnAH kathitA vA macchitA vA saMto vedanAsamudghAtena samohatA saMto mRtavadavatiSThati, yatheha mUJchitA udakena siktAH punarujjIvitA ityapadizyante evaM te mUJchitAH santaH punaH punaH saMjIvaMtIti saMjIvinaH, sarva eva narakA saMjIvanAH, ciradvitIyA NAma jahaNyoNa dasavAsasahassANi ukoseNaM tetIsaM sAgarovamANi, athavA ciraM mRtA hiMDa(ciTTha)tIti ciradvitIyA, narakAnubhAvAtkarmAnubhAvAca yadyapi piSyante sahasrazaH kriya(mArya)nte tathApi punaH saMhanyate, icchaMto'pi mUrti tathApi na mriyante, pApacitatti pUrva pApacetA AsIt , sA prajA sAMpratamapi na tatra kiMcitkuzalacetA utpadyate yenApApacetA sA prajA khAditi, ayaM vA paro yAtanAprakAra: 'tikkhAhiM mUlAhiM vadheti bAlA'vRttaM / / 336 // lohamayaH mUlaitrizUlaizca yathA nAmaniSpanne nikSepe vadhayatIti viMdhati, vazaM upagatA vazopagA, zaukarikA iva pazopagaM mahiSaM va vadhayaMti, paThyate ca-vazopagaM sAvariyA(sAvayayaM)va ladhu, savarA-zabarA mlecchajAtayaH, te yathA kaMdotkRkATikamAdi vidhati, galagamAdi vA, evaM tevitaM neraiyaM chidaMti bhiMdaMti, atra tu saukarikagrahaNaM, te hi tatkarma nityasevitvAt niyA bhavantItyataH, te zUlaviddhA kaluNaM thaNaMti kaluNaM nAma dINaM, thaNaMti nAma kaMdaMti, ekatenaiva dukkhaM, duhatitti aMto bahiM ca, jamakAiehiM neraiehiM ca, na tatra samAzvAso asti, nityaglAnA iti, mahAjvarAbhibhUtA iva niSprANA nirbalA nityameva ca nArakA damavidhaM vedaNaM vedeti, idaM cAnyata-amAtaM-dukkhaM dharma 'sadAjalaM NAma NihaM mahaMtaM'vRttaM // 337|| sadA calatIti sadAjvalaM adhikaM tasya (tatra ni) hanyata iti, jvaro upAnavasthitaM mahaditi gaMbhIraM vistIrNa ca, yasminniti yatra, vinA kASThairakASTho, vikriyakAlabhAvA agrayaH aghaTTitA pAtAlasthA adhaHsthA, ciTThati tatthA bahukUrakammA narakapAle prakSiptA, bahuNi kUrANi kammANi jesiM te bahukUrakammA, anukrama [327351] // 17 // [183] Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [2], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mahaJcitAdi prata sUtrAMka ||327351|| zrIsUtraka- kUra NAma niranukoza hiMsAdi karma yatkRtvA, kRte ca nAnutapyate, arahitaH svaro yeSAM kUjatA uttArayati, anyaizca bahumibilApaitAGgacUrNiH|| vilapaMto arahitasvarAH, ciraM tiSThantIti ciradvitIyA, vividhena sanniruddhA vedanAditAH tAhiM tAhi ciraviti, kiMca 'ciyA // 171 / / IMmahaMtIu samArabhittA' vRttaM // 338 // cIyaMta iti citakAH, mahaMtIonAma nArakazarIraprAmANAdhikamAtrAH yatra cAnekanArakA | mAyante, samArabhaMtitti tividheNavi DajhaMti, satya eva prakSiptAH AvadvRti tattha asAdhukamrmA, asAdhUNi kammANi jesi pura | | AsIt te asAdhukA, sappaMti-sIyatAM, yathA sapiH vyUDhaH jotimmi, NicUmae khairiMgAlANaM khaDDAe bharitAe aggivaNNe vA / ayokavalleNaM caNaMtIva, sapiMgrahaNaM tu itaro'pi sacco gRhyate matsyo vA, ayamaparo yAtanAkalpaH 'sadA kasiNaM puNa dhammaTTANaM' vRttaM // 339 / / sampUrNaduHkhasvabhAvena gAhaiH karmabhistatropanItAH, tadvA tepApnupanItaM atiduHkhasvabhAvaM, hatthehiM pAdehi ya vidhiUNaM caurakappAdaM baddhA sankumiva nirdayaM hanyate, vazIkRtaH yathA na jIvatIti na vA sumriyate, mA bhUdvedanAM na prApsyatIti, samArabhaMtitti piTTeti, taM evaM hanaMto NisyapAlA "bhaMjaMti bAlassa vadheNa pahi' vRttaM // 340 / / lauDAdidhAnaryathA tairanyatra bhagnAni pRSThAni evaM tepAmapi bhaMjaMti ayodhaNAheM, api padArthAdiSu, paDhipi bhaMjaMti sIsaMpi vidhati annAnavi aMgovaMgANi saMcupiNatamoDitAni kareMti, te bhiSaNadehA phalagAvatahI ta eva bhavAGgapratyaGgAH phalakA iva ubhayathA prakRSTAH karakayamAdIhiM tacchitA | moggarehiM pahatA zItAbhiruSNAbhirvA vedanAmiramibhUtAstaptAbhirdIrghAbhirArAbhivindhyante, uciSThottiSTheti gaccha gaccheti, kiMca'abhiyujiyA roddaasAdhukammA' vRttaM // 341 / / abhiyujitA tivigheNAvi raudrAdIni kammANi asAdhUNi yeSAM te roddaasA| dhukA abhiyuMjate raudraiH, te ca raudrAH pUrvamabhavan , tatrApi raudrA eva parasparato vedanA udIrayantaH, hastitulyaM vahantIti hasti dIpa anukrama [327351] 71 // [184] Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [2], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtraka hastivAhanAdi cUrNiH sUtrAMka 1172 // ||327351|| dIpa vat , hastitulyaM bhAraM vahaMtItyarthaH, hastirUpaM yA kRtvA bAdhyante, azvoSTrakharAdirUpaM vA, yairyathA vaahitaaH| kiMca evaM urUhittu uvetayo vA hastyAdirUpaM vikurvitaM vA evaM varAkaM anyo vA, gurutvAdabahatazca galibalibAniva yAtAro Aruhya kiM na bahasIti ki kANatto sitti kukATikAe veMdhaMti / kiMca-bAlA balA bhUmi aNokamaMtA, vRttaM // 342 // cAlAH ityajAnakAH, calA iti na svavazA, balAdanukramyate bhUmi pUyavasAzoNitapravicalaM, lohakaMTakacitA, mahaMtItyanorapArA0, na tatrAnyA bhUmircidyate yA evaMvidhAyA na syAditi / vivaddha nappehiM anye punaragADhepUdakeSu pragAhitAH pazcAdvipacyante |pkessu, trepyakA nadImukhesu vidalakavaMzaphalImayA piMDigAsaMThitA kajaMti, tAva osarate udage ThavijaMte heTAuttA, pacchA macchagA je tehiM atA te galite udage saMyujitA gheppaMti, evaM te'pi bahavaH asyate, tataH niSThite udake samIritA nAma pijaM kuTTitvA kalpanImiH khaNDazo baliM kriyante, athavA koTTaM pAgaraM vucati, NagarabalI vikriyante, kiM cAnyad // 345 / / antarikSaH chinnamUla ityarthaH, AkAzasphATikaM vA na dRzyate, antakAratvAdvA na dRzyate, kiMca--ArubhaNamArgo na dRzyate, hatthaparimosakkAe eva, tataste nArubhaMti, ArubahapatheNa vilaggAzcetsarvaparvataH saMhanyate, anye punaH bruvate-dRzyata evAsau, bhUmibaddha eva copalakSyate, na ca saMbaddhaH, tatastena saMhatIbhUtena 'hamati tatthA bahukUrakammA bahUni krUrANi hiMsAdIni karmANi jesi, paraM sahasrANItyarthaH, muhUrtasya hanyante punaH punaH saMhanyamAne'nena viyuJjamAne ca, te evaM te saMhanyamAnAH 'saMyAdhitA dukaDiNo thaNaMti' vRttaM // 346 // saMyAdhitA nAma spRSTA, ahazca rAtrau ca viraho nAsti vedaNAe, tribhistapyamAnAH paritapyamAnA, egaMtakUDe Narae mahaMte, athavA adINiyaM dukaDiNo thaNaMti atyarthaM dInaM 2, AdInaM duSkRtAni yeSAM santIti te ime0 dukkaDiNo, arahitasvaraM ciraM tiSTratIti, tattha ya anukrama [327 351] // 172 // [185] Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [2], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: ekAntakUTAdi TAKA prata sUtrAMka ||327351|| zrIsUtratAnacUrNiH // 173|| dIpa anukrama [327351] |ciTThati ciraM sahAvitA, kiMca-ergatakUDe Narae mahaMte egaMtakUDo NAma ekAntavipamo, na tatra kAcit samA bhUmirvidyate yatra |te gacchaMto na skhaleyuriti, na prapateyurvA, mahaditi kSetrataH kAlataca, khettato jahaNNeNaM jaMbUdIvapamANamettaM ukkoseNaM asaMkhiAI | joaNAI, kAlao jahaNNeNaM dasavAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamANi, tathAvi taMmi nirayo kUDo tattha 2 dese 2, sauttAretA, |Niggamapavesesu ya adRzyAni kUTAni yatra te pATadhate, mRgA ivAsakRddhyante, tata itareNa kappaNikuhADihatthagatA mRtAnivatAn kalpa yanti, ye iha vyAghrAdayo AsIran , viSamaH sa eva narakaH, yatra vA tAni kUDAni, rayitApi uttAroNe(ta)re pathanirgamaNapathe vAhatA | iti taa| kiMca-'aNAsiyA NAma mahAsilAyA'vRttaM // 346 // tAn hi kUDaiddhAn caddhAn na asitaH anasitaH kSudhita ityarthaH yathA iha kSudhitAH zRgAlAH kiMcitsihAdizeSa mRgAdirUpaM bhakSayanti lakalakAhiM evaM te'pi, mahAniti atimahaccharIrA, paganmitA iti pradhRSTA, raudrarUpA nirbhayaM sadaibhirbhakSayitvA na tRptA bhavanti, sadA vA abakopA, anivAryA agnatiSecyA ityarthaH, kapiNo akopya ityapadizyate, athavA akopyante kuSpituM ityuktaM bhavati, khAyaMti tatthA bahukarakammA bahukUrakammA ityu-| bhayAvadhAraNArtha, ye ca khAdayanti ye ca khAdyate, lohasaMkalAbaddhA khAdaMti kevi khairA pradhAvato'nudhAvato, anudhAvituM pATayitvA khAdaMti, mahAghoSA chicchIkaraMti, aNNe salakkhagaMdhAreMti / kiMca-'sayA jalA' vRttaM // 347 // sayajalA NAma NadIbhiduggA sadA jalatIti sadAvalA, abhimukhaM bhRzaM durgA vA abhidurgA, pravisRtajalA pavijalA, vistIrNajalA utcAnajaletyarthaH, na tu yathA vaitaraNI gaMbhIrajalA vegavatI ca, sA hi uttAnajalA, lohavilInasadRzodakA, lohAni paMcakAlalohAdIni jaMsI duggaM pavajamANA abhimukhaM duggA bhRzaM duggA vA abhiduggA, prapadyamAnA gacchaMta ityarthaH, ekatikA asahA ityuktaM, alpasahAyA ityarthaH, // 17 // [186] Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [5], uddezaka [2], niyukti: [62-82], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sparzAdi prata zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 17 // sUtrAMka ||327351|| dIpa anukramaMtItyanukramaNaM / etAni phosANi phusaMti0 vRttaM // 348 // etAnIti yAnyuddiSTAni dvayorapyuddesakayoH, phusaMtIti phAsANi, egagahaNe gahaNaM, sadANi virUvarasagaMdhaphAsANIti, sparzagrahaNaM tu te troTakAH duHkhatamAzca nirantaramiti 'acchiNimIliyamettaM Nasthi suhaM Nicameva anubaddhaM / Narae NeraiyANaM ahoNisaM paccamANANaM ||1||'cirhitiiti uktAH,Na hammamANassa | tu asthi tANaM na tatra hanyamAnasya piTTamANassa vA kiMcit trANamasti, pratyuta bhaNaMti-haNa chinda bhinda dhatti mAra tepitha paThavehatti, evaM yAM yAM kAraNAM kazcitkArayati tAM tAmanuhayaMti bujha(susmRti ca, egAsayaM pacaNuhoti dukkhaM eka evAsau svayaM azubhakarmaphalamanubhavati, anu pazcAdbhAve, pUrva tanimittaM tadanyeSu bhavati pazcAdasAvanaMtaguNaM tadanubhavati, taM pUrva kRtaM pratyanubhavati, 'jaM jArisaM' vRttaM // 349 / / jaM jArisaM puvamakAsi kammaM jArisANi tibvamaMdamajjhimaajjhavasAehiM jahaNNamajjhimukiTThaThitIyANi kammANi kayANi taM tahA aNubhavaMti, saMparAgo NAma saMsAraH, saMparItyasminniti saMparAyaH, karmaphalodayena vA naragaM saMparAgijatIti saMparAgatataH karmAvazeSAt tiryanmanuSyeSvapi egaMtadukkhaM bhavamajiNittA, kataraM'bhavaM, Naragabhavo, pacchA so vedeti ?, goyamA! aNaMtakAlaM prabhUtaM, tamhA 'etAni socA NaragANi dhIroM' vRttaM // 350 // etAnIti yAnyuddiSTAni, dadhAtIti dhIraH zrutvopadezAt tadbhayAca No hiMsae kaMcaNa sabaloe kiMciditi savyaM, hiMsakA hi narakaM gacchantItyataH, sabaloketti chajjIvaNikAyaloke NavaeNa bhedeNa prANavadhaM na kuryAt , egaMtadihI apariggahe ya, ekAntadRSTiriti idameva NiggaMthaM pAvayaNaM, apariggahetti paMcamahabdhayagrahaNaM tadhaNAt madhyamAnyapi gRhItAni, bujjhejatti adhijeja, adhItaM ca suNeja, se na bujjheja, lobhassa vasaM Na gacche jati kasAyaNiggaho gahito, sesANavi kohAdINaM vasaM Na gaccheja, aTThArasavi pAvaTThANAI, etAI anukrama [327351] // 174 // [187] Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 327 351|| dIpa anukrama [327 351] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 5 ], uddezaka [ 2 ], niryuktiH [62-82 ], mUlaM [gAthA 327-351] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakratAGgacUrNiH 6 adhya0 // 175 // socA paragAI dhIre dukkhAI maNussesuvi devesuvi 'evaM tirikkhesuvi' vRttaM // 351 // caturaMte anaMtakAlaM tadaNuvviyagaM karmaNAM sa sabamevaM iha vedaittA 'sa' iti sa sAdhuH jo putraM vRtto bujjheja tiudvejatti, sarvamiti yaiH karmabhiH narake gamyate saMsAro vA yAca tatra vedanAH, sAvazeSakarmodvarttanayA vA punarapi hiMsAdiprasaMgAnnarako vedanAtha, evamidaM savvaM vedayitvA jJAtvetyarthaH, athavA vedayitveti kSapayitvA narakaprAyogyaM karma kaMkhejja kAlaM dhuvamAyarejatti vemi, sarva karmakSayakAlaM, yo vADyo paNDitamaraNakAlaH, dhUyate'neneti, karmadhutA cAritramityuktaM, AcAra iti kriyAyogaM Acaran AcaraMte veti karmacaraNamiti / narakavibhaktyadhyayanaM paMcamaM samAptaM // idANI mahAvIratthavotti ajjhayaNaM, tassa cacAri aNuyogadArANi, egasaraMti kAuM ajjhayaNatthAhigAro, uddesatthAhigAro gatthi, ajjhayaNatthAhigAro tu mahAvIravaddhamANaguNatthayeNeti NAmaNiSkaNNe mahAvIratthayo, mahA Nikkhivitavyo vIro Nikkhi| viyacyo thavo nikkhiviynyo| 'pAhaNe mahasaddo' gAthA / / 83 / / mahaditi prAdhAnye bahutve ca prAdhAnyenAdhikAro, tassa nAmAdi chanviho Nikkhevo, NAmaThavaNAo gayAo, davve vairitto tiviho- sacittAdi 3, sacitto tiviho, dubadesu titthagaracakkicaladevavAsudevA, catuSpadeSu sIho hatthirayaNaM assarayaNaM, apadesu parokkhesu rukkhesu jAtA adukkaDasAmalI, pratyakSe ihaiva ye varNagandharasasparzerutkRSTAH, varNe tAvatpauNDarIkaM, vakSyamANamapi ca, pupphesu ya araviMdaM vadaMti ta eva ca gaMdhato, gozIrSacandanAni ca rasataH paNasAdi, sparzataH bAlaH kumudapatrazarISakusumAdi, acetaNesu veruliyAdayo maNiprakArAH, vanaspatidravyANi ca acetanAni varNagandharasasparzerAyojyAni, mIsagANaM saMyogeNa bhavati, athavA alaMkitavibhUsito titthagaro, khettao siddhakhetaM, dhamma asya pRSThe SaSThaM adhyayanaM Arabhyate [188] tiryatacAdi mahantikSeyazva 1120411 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||352 380|| dIpa anukrama [352 380] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) - zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], niryukti: [ 83-85], mUlaM [gAthA 352-380 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakRvAGgacUrNiH // 176 // caraNaM vA prati mahAvidehaM svatantrasaukhyaM ca prati manuSyeSu devakuryAdau bhavati, kAle susamAdi, jahiM vA kAle dhammacaraNaM patratati, bhAvamahaM khAigo bhAvaH, audayika bhAvamapi tIrthaMkarAdizarIrAdyaudayikabhAvaH, bhAvamahatA'dhikAraH kSAyikenaudayikena ca / vIraH vIryamasyAstIti vIryavAn, vIrassa puNa Nikkhevo caturvidho, vatiritto davbavIro yadyasya dravyasya vIryaM sacetanasyAcetanasya vA, mizrasya dvipadasya, yathA tIrthakarasyaiva asadbhAvasthApanAtaH, sa hi tindukamiva lokaM aloke prakSipet, mandaraM vA daMDaM kRtvA ratnaprabhAM pRthivIM chatrakavaddhArayet, cakkavaTTissa-do solA battIsA savvavaleNaM tu saMkaliNivaddhaM / aMchaMti cakkavaTTi agaDavarDami ya ThitaM saMtaM // 1 // gheNa saMkalaM so vAmagahattheNa aMchamANANaM / bhuMjeja va liMpeja va cakaharaM te Na cAenti ||2|| solasa rAyasahassA sabvacaleNaM tu saMkalanibaddhaM / aMchaMti vAsudevaM agaDataDaMtiya ThitaM saMtaM ||3|| ghetUna saMkalaM so0 gAthA // 4 // jaM kesavassa ucalaM taM duguNaM hoi cakkavaTTissa / tatto calA calavagA aparimitabalA jiNavariMdA ||5|| saMgamaeNavi bhagavato kAlacakaM mukaM, taMpi bhagavatA zArIrakhIriyeNaM ceva soDhaM, cauppadavya vIriyaM yathA siMhasarabhANaM, apadANaM pasatthaM apasatthaM ca, apasatthaM visamAdINaM, pasatthaM saMjIvaNiosadhimAdINaM, acittaM khIradadhighRtAhAravisAdINa ya, saMjoimaM agadAdINaM, evamAdi jassa vIriyaM atthi sa dravyavIro bhavati, khettavIro yathA yatra sa eva vIro avatiSThati varNyate vA yadvA yasya kSetramAsAdya vIryaM bhavati, evaM kAlevi tiSNi pagArA, bhAvavIrastu kSAyikavIryavAn, bhAvavIraH asau, bhAvaH kSAyikaH parIpahairupasargaiva zakyate nAnyathA kartu athavA davvAdi caturvidho vIro, dabbe vatiritto egabhaviyAdi, khettaM jattha vaNijati tiSThati vA, kAle yasmin kAle yaciraM vA kAlaM, bhAvavIro duvidho-Agamato NoAgamato ya, Agamao jANae upayutto, NoAgamato bhAvavIro vIraNAmagutlAI kammAI vedayaMto, teNa ahi [189] GEN vIranikSepaH 1120411 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka -1, niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] (02) stavanikSepAH zrIsUtrakA prata AL sUtrAMka ||352380|| yAro, sa tu bhagavAneva / thayo NAmAdicaturvidho-AgaMtuabhUsaNehiM kesAlaMkArAdIhi, athavA sacittAcittamIso, sacitte * tAgAcUrNiH puSpAdi, acine hArAhArAdi, mizrI sragdAmAdi, bhAve sadbhUtakittaNAe, bhAveNa ahiyAro 'pucchisu javuNAmo ajjsu||177|| dhammo tato kahesIya / eva mahappA vIro jatamAha tahA jatejvAha / / 85 / / NAmaNipphaNNo gto| suttANugame sutta muccAreyarva jAva 'pucchisu NaM samaNA mAhaNA ya' vRttaM // 353 / / etAnnarakAn zrutvA bhagavadAryasudharmasakAzAttaduHkhodvignamAnasAH kathametAnna gaccheyAma iti te pArpadA bhagavantamAryasudharmANaM 'punchisu NaM samagA mAiNA ya' anenAbhisambandhena,padacche davigrahasamAsAn kRtvA ayamarthaH-pucchisu NaMti-pRSTavantaH, pucchisutti vattavve nakAraH pUraNe desIbhApato vA, samaNA jaMbuNAmAFall dayaH, jesi bhagavaM Na diho, diTTo va Na pucchito, na ya te guNA yathArthataH upalabdhAH, mAhaNA:-zrAvakA brAhmaNajAtIyA vA, | akAriNastu kSatriyavizadrAH, paratIrthakAzcarakAdayaH, caggahaNAddevAzca, se ke imaM NitiyaM (NegaMtahiya) (hitayaM) dhammamAhu sa iti saH parokSanirdase, ko'sAvimaM dharmamAruyAtavAn , imamiti yo'yaM bhagavadbhiH kathitaH yatra ca bhagavAn avasthita iti, nitika-nityaM sanAtanamityarthaH, hitagaM ca paThyate, dhArayatIti dharmaH, Ahuriti eke anekAdezAt Atmani guruSu bahuvacanaM vandhAnulomAdvA, athavA kimeka AhuH, ekAro yadi bahutve bhavati yathA ke te, ekatve'pi yathA ke so, 'anelisamiti svarA kSaraM viparyasya na elisaM anelisaM, atulyamityarthaH, dharma iti vartate, sAdhu prazaMsAyAM, samyak IkSitvA samIkSi(kSya)kevalajJAnena, | parisadAe darisati-sukhasamIkSyadezakaH sAdhusamIkSyadezakA uta(aMtajaH)AtmAgamAdevedaM kathayasi ?, Aha-nanvAgamAtkathayAmi, AptAgamAt , Apto-bhagavAn zrIvarddhamAnakhAmI tena bhApitaM anubhApayAmi, tatante jambunAmAdyAH zrotAraH punarUcuH-parokSe naH sa dIpa anukrama [352380] // 177 // pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: [190] Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sUtrakRcUrNiH bhagavadguNapraznaH 178 // prata sUtrAMka ||352380|| bhagavAn , tadguNAMstAvatkathayasva, kathaM ca NANaM katha dasaNaM se'vRttaM // 353 / / kathaM pariprazne, kathamasau jJAtavAn , evaM darzane'pi kathaM darza(dRSTa)vAniti, zIlamiti caritrametAn yathoddiSTAn jANAsi NaM bhikkhu jahA tahA NaM he bhikSo! tvayA ghasau dRSTazvAbhApitazca ityato yathA tadguNA babhUvuH tathA tvaM jAnIpe, jAnAnastAn ahAsutaM brUhi jahA NisaMtaM yathA nizAntaM ca, nizAntamityavadhAritaM, kiMcit zrUyate na copadhIyate ityataH ahAsutaM brUhi jahA NisantaM tadyathA bhavatA nizrutvA nizamitaM tathA'padizyatAM, iti bhagavAn pRSTaH bhavyapuNDarIkAnAmutsRjya sanmukhIbhUtAnAM kathitavAn , sa hi bhagavAn 'khettapaNe kusale AsupaNNe vRttaM // 354 // kSetraM jAnAtIti kSetrajJaH, kuzalo dravye bhAve, dravye kuzAn luNAtIti dravyakuzalAH evaM bhAvevi, bhAvakuzAstu karma, athavA kutsitaM zalAMti kutsitAdvA zalAMti kuzalA, kevalajJAnitvAt AzuprajJo Asu eva jAnIte, na cintayitvA ityarthaH, mahesI anantajJAnIti kevalajJAnI anantadarzanIti kevaladarzanI jasaMsiNo cakkhupahehitassa yazaH asthAstIti yazasvI sadevamaNuAsure loge jaso, pazyate'neneti cakkhu sarvasyAsau jagatazcakSuHpathi sthitaH, cakSurbhUta ityarthaH, yathA tamasi vartamAnA ghaTAdayaH pradIpenAbhivyaktA dRzyante, na tu tadabhAve, evaM bhagavatA pradarzitAnarthAn bhavyAH pazyanti, yacca asau na syAttena jagato jAtyandhasya sato andhakAra svAt , tenAdityavadasau jagato bhAvacakSuHpathe sthitaH, syAdaTuktamapi jAnIhi jAnasva, kiMca yo dharmaH dhRtiH prekSA vA acintyAnItyarthaH, kSAyiko ghitivanakuDasamApekkhA kevalaNANaM, athavA kiMcitsUtramatikAntaM nikAcayatItikRtvA te puvyakA bhavaMti, ajasuhammaM bhagavaM tuma tassa jasaMsiNo cakkhupathesthitassa jANAhi dhammaM ghiti prekSAM ca, pathaM jAriso tassa sabalogacakkhubhUtassa, uktaM ca "abhayadae maggadae" ityataH cakSurbhUtaH, tassa jAriso dhammo vA ghitI vA pehA / / PARINEETAILSHESHAN dIpa anukrama [352380] // 178 / / [191] Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||352 380 // dIpa anukrama [352 380] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], niryuktiH [83-85], mUlaM [gAthA 352-380 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02 ], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi zrIsUtrakratAGgacUrNiH // 179 // ANA SA vA taM tumaM avita jANAhi, jANamANo kaheoheti NaM vAkyazeSaH, sa ca kathayatyevaM 'ur3e ahe vA tiriyaM disAsu' vRttaM |||355 // yeSAmUrdhvaloke sthAnaM yataH prabhRti vodhvoM bhavati evamadhaH tiryagiti catasro dizastAsu, dIvasamudrA iti asmin trilo kespi ye sthAvarAH triprakArairye ca trAstriprakArA eva, se NikSaNice ya samikskhapaNNe sa iti bhagavAn, nityAnitya iti bhAvA api hi kenacit prakAreNa nityAH kenacidanityAH, kathamiti cet dravyato nityA bhAvato'nityAH, dravyaM prati nityAnityAH evamanyAnyapi dravyANi yathA nityAnyanityAni ca tathA samyak IkSya prajJayA, tathA Aheti vakSyamANAn, dIvasamo dIvabhUtaH, dIno duvidho- AsAsadIvo pagAsadIvo ya, ubhayathApi jagataH AsAsadIvo tANaM saraNaM gatiprakAzakaro AdityaH savvattha | sammaM pagAsayati caNDAlAdisuvi, evaM bhagavAn dIveNa samo, samiyAetti samyakU, Na pUyAsakAragAravahetuM, 'jahA puSNassa | katthati tahA tucchassa katthati, 'se savvadaMsI abhibhUyaNANI' vRttaM // 356 // savvaM pAsatIti savvadaMsI, kevaladarzanItyuktaM bhavati, cattAri jJAnAni trINi darzanAni bhAskara iva sarvatejAMsyamibhUya kevaladarzanena jagatprakAzayati jJAnIti, evaM kevalajJAnenApi abhibhUya iti varttate, ubhAbhyAmapi kRtsnaM lokAlokamava bhAsate, athavA laukikAni ajJAnAnyabhibhUya kevalajJAnadarzanAbhyAM khadyotakAnivAdityaH ekaH prakAzate 'NirAgamagaMdhe dhitimaM ThitappA' nirAmo'sau nirgandhana, Ama iti udgamakoTiH, dhRtirasyAstIti saMyame dhRtiH, saMyama eva yasya sthita AtmA, dharme vA sodhitavyAH 'aNuttaraM savajagaMsi vijaM' nAsyottaraM sarvaloke yaH kavidvidvAnityataH sarvalokaM sa vidvAn vijaM, na mAyAvidvAn, granthAdatIteti gaMthAtIte, davvagaMtho sacittAdi bhAve kohAdi, dvidhA apyatItaH nirgrantha ityarthaH, athavA granthanaM granthaH svAdhyAya ityarthaH tamatItaH ko'rthaH ? nAsau zrutajJAnena jAnIta [192] bhagavadguNAH // 179 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAka ||352 380 // dIpa anukrama [ 352 380] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], niryuktiH [83-85], mUlaM [gAthA 352-380 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtracUrNi // 180 // | ityarthaH, abhaya iti abhayaM karotyanyeSAM na ca svayaM vibheti, anAyuriti no'syAgamiSyaM janma vidyate AgamiSyAyuSkabaMdhI yA, 'se bhUtipaNNe aNietacArI' vRttaM // 357 // bhUtirhi vRddhau maGgale rakSAyAM ca bhavati, vRddhau tAvatpravRddhaprajJaH anantajJAnavAnityarthaH, rakSAyAM rakSAbhUtasya sarvasaccAnAM vA, maGgale'pi sarvamaMgalottamottamA'sya prajJA, aniyataM caratIti aniyatacArI, ogho dravyoSaH samudro bhAvaughaH saMsAraH taM taratIti oghaMtaraH, ghiyA rAjatIti dhIraH, anaMtacakSuriti anaMtaM kevaladarzanaM tadasya cakSurbhUtaH, | aNuttaraM tavaiti sUra eva na hi sUryAdanyaH kazcitprakAzAdhikaH, evaM bhaDDArakAdapi nAnyaH kazcid jJAnAdhikaH, NANeNa cetra obhAsati tavati bhAseti, athavA sesaM ca karmma tavati, Aditya iva sarAMsi tapati auSadhayo vA, vairoyaNeMdo vA rUvaditto vividhaM rucatIti vairucanaH agniH sa hi sarvadIptivatAM dravyANAmindrabhUta ityato verocajeMdraH, sa yathA AjyAmiktaH san tamaH prakAzayati evaM bhagavAnapyajJAnatamAMsi prakAzayati / 'aNuttaraM dhammamiNaM jiNANaM' vRttaM || 358 || nAsyottarA anye kudharmA ityanuttaraM, jinAnAmiti anyeSAmapi jinAnAM ayameva dharmaH atItAnAmAgamiSyatAM ca epa bhagavatAM dharmaH, ayameva bhagavAnnayatIti netA, ko'rthaH 1, jahA te bhagavanto nItavantaH tathA ayamapi nayati, kAzyapagotraH kAzyapamuniH kevalajJAnitvAt AsuprajJaH Asureva prajAnIte, na cintayitvetyarthaH, iMdeva devANa mahAnubhAge iMdreNa tulyaM iMdavat, anubhavanamanubhAvaH, saukhyaM vIryaM mAhAtmyaM cAnubhAvAH sahasramasya netrANAM sahassanetA, anekAnAM vA sahasrANAM netA nAyaka ityarthaH divi bhavA divinaH sarvebhyo divibhyaH sthAnariddhisthitidyutikAntyAdibhirviziSyate iti viziSTaH, kimutAnyebhyaH 1, kiMca- 'se paNNasA (yA) akkhayasAgare vA vRttaM // 359 // jJAyate'neneti prajJA jJAnasaMpat, na tasya jJAtavye'tyarthe tuSTiH parikSIyate pratihanyate vA sAdI apajavasito kAlato, [193] bhagavadguNa praznaH // 180 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||352380|| dIpa anukrama [352380] zrIsUtraka H dagbakhetamAvehiM aNaMte, dRSTAMtaH svayambhuramaNasAgaraH, ekadezena hi aupamyaM kriyate, yathA'sau vistIrNagaMbhIrajalo akSobhya eva-19 zrImahAvIratAmaNiHmasyAnantaguNA prajJA vizAlA gaMbhIrA akSobhyA ca aNAile se akasAe ya bhikkhU parIpahopasargoda ye'pyanAturaH, akasAya ||AI guNAH // 18 // iti kSINakaSAya eca, na upazAntakapAyaH, nirutsAhavat , iha kazcit satyapi vale nirudyamatvAta upacAreNa nirutsAho bhavati, IN anyastu kSINavikramatvAnnirutsAhA, evamasau kSINakapAyanAnnirutsAhaH, satyapyasau kSINAntarAyikatve sarvalokapUjyatve ca bhikSAmAtropajIvitvAdbhikSureva, nAkSINamahAnasikAdisarvalandhisampanno'pi san tAmupajIvatItyato bhikSuH, sakkeva devAdhipatI jutImaMti dyutimAnityarthaH, sa hi tulyaH sthityApi sAmAnikabAyastriMzakebhyaH indranAmagotrasya karmaNa udayAt sthAnavizeSAdvA'dhikaM! dRzyate 'se vIrieNaM paDipunnavIrie'vRttaM / / 36011 vIra aurasyaM dhRtiH jJAnaM vIryaH, kSAyopazamikAni hi vIryANi apratipUrNAni, PA kSAyikatvAdanantatvAca pratipUrNa, sudaMsaNe vA NagasabasiDe zobhanamastha darzana miti sudarzano-meruH sudarzana ityapadizyate, yathA asau sudarzanaH sarvaparvatebhyo viziSyate tathA bhagavAnapi vIryeNa sarvavIryebhyo viziSyate, idAnIM sarva eva sudarzano varNyate, surAlae vAvi mudAkaresa surANAM AlayaH, muda harSe, surAlayaH-svargaH sa yathA zabdAdiviSayasukhaH evamasAvapi svargatulyaH zabdAdibhirviSayairupapetaH, devA api hi devalokaM muktvA tatra kIDati, na hi tatra kiMcicchabdAdiviSayajJAnaM yadindriyavatAM na mudaM kuryAt iti, vividhaM rAjate anekairvarNagAdharasasparzaprabhAkAntidyutipramANAdimirguNairupapetaH sarvarakta(mudA)karaH, tasya hi prabhAceNa gAthA bhavati-'suMdarajaNasaMsaggI sIladaripi kuNai sIlahUM / jaha merugirivibUDha tarNapi kaNayattaNamuveti // 1 // tasya tu pramANaM 'sataM sahassANa tu joaNANaM'vRttaM // 36 // triH kANDAnyasya saMtIti trikaMDI, taMjahA-mome baje kaMDe jaMbUNae kaMDe verulie // 18 // [194] Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakaprata | tAnacUrNiH sUtrAMka // 182 // ||352380|| dIpa kaMDe, paMDagavijayante paMDagavaNeNa zikhareNa cAnyaparvatAn vanAni ca vijayata iti paNDakavijayaMtA, se joyaNe NavaNauti zrImahAvIra guNAH sahasse Urva utsRvA uDasite, paThyate ca-uI thire, tiSThatIti sthiraH, zAzvatatvaM gRhyate nizcalatvaM ca, athe sahassAvagADho, 'puDheNa te bhe ciTThati' vRttaM / / 362 // bhUmIe dvie ur3alogaM ca phusati ahologaM ca, evaM tiSNivi loge phusati, jaM sUriyA aNupariyaTTayaMti, se hemavaNNe hemamiti pradhAnaM suvarNa niSTaplajaMbUnaMdIruci ityuktaM bhavati, bahUnyatrAbhinandanajanakAni zabdAdivipayajAvAni bahUnAM vA sattvAnAM nandijanakaH, mahAnto indrA mahendrA:-zakrezAnAdyAH, te hi svavimAnAni mucvA tatra ramante se pacate saddamahappagAse' vRttaM // 363 // mandaro meruH parvatarAjetyAdibhiH zabdaiH prakAza:-sarvalokapratItiH surAlayaH tassa saddA savvaloe paribhamaMti virAyate kaMcaNamaTThavapaNe madveti 'aDhe saNhe laNhe jAva paDirUve' No NAphasaphAso visamo vA ityarthaH, aNuttare girisu ya pavvadugge sarvaparvatebhyo'nuttaraH, duHkhaM gamyata iti durga:-anatizayavadbhirna zakyate taM ArohUM 'girIvare se jalite va bhomme se jahA NAmae khailiMgArANaM rati paJjalitANaM athavA jahA pAsao pajalito kevi pavyate vA ur3arate 'mahIya majjhammi Thite NagiMde' vRttaM // 36 // rayaNappabhAe mahIe majjhe Thite, prajJAyate nAma jJAyate sarvalokena, adhasUrIyalessabhUtetti jJAyate, aciruggayahemaMti sUriyAlessabhUto, yadivA madhyAhukAlasya bhUto'bhaviSyat devadurAsao'bhavipyat , evaM sirIe u sa bhUtipaNNe kAyAzritayA parvatazriyA, bhUtivarNa ityarthaH, maNorame maNaMsi, atra manazcitta ramata / iti maNorame bhavati acIsahassamAliNI esa dasa diso dyotayati, esa diTuMto 'sudaMsaNassesa jaso girissa' vRttaM // 365 / / yazaH pratItaH, sarvalokaprakAzaH bhRzaM ucyate pavucate, mahotassa mahantaH etovame samaNe NAyaputto jAtyAH sarvajA anukrama [352380] // 182 // [195] Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||352380|| zrIpatraka- tibhyaH yazasA sarvayazasvibhyaH darzanena sarvaparvatebhyo mandaraH zreSThaH avazeSANAM jAivantaM prati 'girIvare vA nisaDhAyatANaM' zrImahAvIratAsacUrNiH / vRttaM // 366 // na kazcittasmAdAyatatamo varSadharo'nyaH, iha cAnyeSu vA dvIpepu, velAyAyatANaM urUgapabbatosa hi, sa assAsadIvassa guNAH // 18 // bahumajjhadesabhAge mANusuttara iva baDhe valayAgArasaMThite asaMkhenjAI jopaNAI parikkheveNaM, tatovame se jagabhUtipaNNe tAmyAM | niSadharucakAbhyAM aupamyaM kriyate tatovame, sa iti sa bhagavAn , jAyata iti jagat , bhUtA prajJA yasya jagatyasAveko bhUtaprajJaH, || nAnye kutIrthAH, Avedayanti tenetyAvedaH yAvadveSaM tAvadvedayatItyAvedaH zrutajJAnamityarthaH, taM udAhu muNINa AvedaM udAhu, "paNNe pragato jJaH prajJaH 'aNuttaraM dharmamudIraittA'vRttaM // 367|| nAsyottarA ye anye kudharmAH udIrayitvA-kathayitvA prakAzayitvA aNuttaraM jJAnavaraM jhiyAti utpannajJAno hi bhagavAn / dhyAne dhyAyitavAn , yAvatsayogI tAvatsuhumakiriyaM aNiyahi, ruddhayogI tu sa samucchinna kiriyaM appaDiyAdi, tatra varNataH evaM prakAraM susukasukaM appagaMDasukaM suTTha sukaM susukaM, | yathA kiM sukaM syAt ?, yathA appagaMDaM, appaM gaMDaM appagaMDaM udakaphenavadityarthaH, zaranadIprapAtotthaM, appeva, saMkhendu ekAMtena | avadAtasukaM saMkheMduva egaMtAvadAtasukaM, avadAtaM atipaNDuraM snigdhaM vA nirmalaM ca, paThyate ca 'saMkheMduvegaMtAvadAtasukaM' iva | aupamye, saMkheMduva egaMta'vadAtasukaM tadeva dhyAna, evaMvidhaM jhANavaraM jhiyAtitA, aNuttaraggaM paramaM mahesI'vRttaM // 368 // NANeNa | sIleNa ya IsaNeNaM aNuttaraM ca tat angaM ca aNuttaragga-sarvasukhAnAmayyabhUtaM sarvasthAnAnAM vA aNuttaraM, agre ca lokAgre, mahaoNzcAsau RSizca mahatrApizca, tat kena gataH, zIlena gANeNa ya daMsapoNaM, athavA aNucaraM aggANaM-paramasukhAnAM siddhimiti, asesaM Nira| vasesaM kammaM sa iti bhagavAn , athavA aTThavihaM kammaM khavagaseDhIe, visodhaittA NAma khavaittA, siddhiM gatiM sAiyarNata patto LA18 // dIpa anukrama [352380] [196] Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka -1, niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||352380|| dIpa zivakusedhanaM siddhiH siddhegatiH siddhigatiH atastaM, sAdi aNaMtapatte-sAdi apajavasitaM prAptaH, keNa? NANeNa zIlena ya dasaNeNaM zrImahAvIra gaNiH / cazabdAt zIlaM duvihaM tavo saMjamo ya, NANadasaNe Ninbhede / 'rukkhehi NAtA mahakUDasAmalI' vRttaM // 369 // jJAyata iti guNAH 1184|| Ail sarvavRkSebhyo'dhiko lokenApi jJAtaM, ahavA NAtaM AharaNaMti ya egahu~, sarvavRkSANAM asau dRSTAntabhUtaH, aho ayaM zobhano vRkSaH jJAyate sudarzanA jaMbU kUDasAmalI veti, kUDabhUtA'sau zAlmalI ca, yasyAM rati cedayantIti, zobhanAni varNAni eSAM suvarNAnAM, parNamiti piccasyAkhyA, evaM tAva lokasiddhA, asmAkaM tu zobhanavarNA suvarNA, tattha veNudevo veNudAlI pavasaMti, tayohi tat krIDAsthAnaM, 'vANesu yA NandaNamAhu siddha(ha) nandati tatreti nandanaM, sarvavanAnAM hi naMdanaM viziSyate pramANataH patropagAhamupabhogataca, tathA | bhagavAnapi zIlenAnuttarajJAnena tu bhUtiprajJaH 'thaNitaM ca vAsANa aNuttare u' vRttaM // 370 // thaNaMtIti thaNitAH, prAvRdkAle hi | sajalAnAM dhanAnAM snigdhaM garjitaM bhavati, abhinavazaradghanAnAM ca, uktaM ca-'sAratadhaNathaNitagaMbhIraghosi' caMde va tArANa mahA- HA NubhAge' kaMThaNaM, caMdaNaM tu gosIsacaMdaNaM malayodbhavaM, seho muNINaM appaDipaNamAhu zreSTho munInAM tu apratijJA nAsyeha lokaM - paralokaM vA prati pratijJA vidyata iti apratijJaH 'jahA sayaMbhU udadhINa seTTe'vRttaM // 371 / / udadhiH na tasmAdanyo'dhikaHNAgesu cA dharaNamAhuH na teSAM kiMcijala thalaM vA agamyamiti nAma, 'khAtodae rasato vejayaMte' khAtodagaMNAma ucchuraso, dgsy| samudrasya, athavA ikSuraso madhura eva, sabve rase mAdhuryeNa vijayata iti vejayantaH, tatheti tena prakAreNa, upadadhAtItyupadhAna, tapopadhAnena hi bhagavAn sarvatabovadhAnato, vijayanta ityataH vejayantaH, tapaHsaMyamopadhAnaM jaM kuNati muniriti bhagavAneva vijayanto jayanta ityarthaH / 'hatthIsu erAvaNamAhu NAe' vRttaM // 372 / / sarvahastibhyo hi erAvaNaH prajJAyate'dhikA tena cAnyeSAmupamAnaM // 18 // anukrama [352380] [197] Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIpatraka vAjhcUrNiH // 185 // sUtrAMka ||352380|| kriyate, siMhastu mRgebhyo'dhiko jJAyate, salilAbhyo gaMgA, salilabadyaH salilA, gADhaM gatA gachaMti vA gaMgA, pakkhI su A zrImahAvIragurule veNudeve lokarUDho'yaM zabdaH, vinatAyA apatyaM vainateyaH, NivANavAdINiha NAtaputte zreSTha iti varcate, 'jodhesu guNastutiH NAte jaha vIsaseNe' vRttaM // 373 / / yudhyata iti yodhaH vizvA-anekaprakArA senA yasya sa bhavati vizvasenaH, hastyazvarahapa-11 | dAtyAlA vistIrNA, sa tu cakravatti, ahavA vizvakasenaH vAsudevaH, puSpesa vA araviMdamiti pamaM sahasrapatraM satasahasrapatraM caa| | taddhi varNagandhAdibhiH puSpaguNairupetaM na tathA'nyAni, khattINa seho kSatAt vAyata iti kSatriyaH damyate yasya vAkyena zatravaHsa | bhavati dAntavAkyaH, anRtapizunapArupakalpAdibhiH vAkyadoSaH saMyuJjate, uktaM hi-'mitamujalapalAvahasita jAva saJcAyaNA'isINa | siDhe tadha ghaddhamANe / dANANa seTTa abhayappadANaM' vRttaM / / 374 // dIyata iti dAna, 'jo deja maratastA dhaNakoDiM | gAthA, rAyAvi maraNabhIto0 gAthA, atra vadhyacoradRSTAntaH, jahA koI rAyA cauhiM pattIhiM parivato pAsAdAvaloaNe NagaramavalocayaMto acchati, ego ya coro rataM egasADagaM paDihito rattacaMdaNANulisamato rattakaNavIrakaNTheguNo vajaMtavajjhapaDahe bahajaNaparikarito avauDDubaMdheNa baddho gayapurisehiM piuvaNaM jao Nijati, tato tAhiM rAyA bhaNio-ko esatti ?, rAyaNA bhaNiyaMesa coro, vahaNAya pINijati, tatthegA bhaNati-mahAya ! tumbhehiM mama puvaM varo datto taM deha, raNNA AmaMtti paDissutaM, tato taae| so coro caturvigheNAvi gahANAdialaMkAreNa alaMkito, vitiyAe savvakAmaguNabhoyarNa bhoyAvito,tatiyAe sa bahudhaNAdiNA bharito, | bhaNito ya-jassa te royati tassa dehiti, cautthA tUsiNItA acchati, rAiNA bhaNitA-tumaMpi varaM barehi, jaM etassa dAdavyaMti, sA bhaNati-Nasthi me vibhavo, jeNa si piyaM karehAmitti, rAiNA bhaNitA-NaNu ne savyaM rajaM ahaM ca Ayattotti, taMja te royati tameva AT||185 // dIpa anukrama [352380] [198] Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrImahAvIraguNastutiH sUtrAMka ||352380|| dIpa zrIsUtraka tassa dehitti, tAe abhayo tassa datto, pitipituNAma sAdetuM tAsiM cauNhavi kalaho jAto, ekekA bhaNati-esa ceva pucchiatu, tAGgacUrNiH tato so pucchito bhaNati-Na yANAmi keNavi me kiMci dattaM, mukko yathA me abhayo dattaH, ityato dANANa seDhe abhayappadANamiti // 186 // 'saccesu A aNavalaM vadaMti' anavadyamiti yadyanyeSAmanuparodhakRtaM, sAvA hiMsetyapi, garahitaM, kauzikariSivat , loge'vi payaratI sutI-jaha kira sacceNa kosiotti risI Nirae Nirabhigamo paDito vadhasaMpayutteNaM, aNNaM ca 'taheva kANaM kANetti, paMDagaM paMDagati vA / vAhiyaM vA virogitti, teNaM coroti No vae // 1 // ' ityAdi, satyamapi garhitaM, kimevaMvidheNa satyenApi yatpareSAM paritApanaM 'tavesu A uttama baMbhaceraM' yena tapo niSTato, dehasyApi mohanIyaM bhavati, tena sarvatapasA uttamaM brahmacarya, anye If vevaM sampratipadyate-ekarAtropitasyApi, yA gatibrahmacAriNaH0' tathA sarvalokottamo bhagavAn 'ThitINa siddhA lavasattamA vA' vRttaM // 375 // je hi ukkosie ThitIe vaTTati aNuttaropapAtikA te lavasattamA ityapadizyante, jai NaM tesiM devANaM evatiyaM kAlaM Aue pahuppaMto tA kevalaM pAviUNa sijhaMtA, paMcaNhapi sabhANaM sabhA sudhammA visiTThA, sA hi nityakAlamevopabhuJjate, tattha mANavagamahiMdajjhayapaharaNakosacopAlagA, na tathA itarAsu nityakAlopabhogaH, "NivANasiTTA jaha sabadhammA' nivvANazreSThA hi sarve dhAH, nirvANaphalA nirvANaprayojanA ityarthaH, kuprAvacanikA api hi nirvANameva kAMkSate iti, Na NAtaputtA paramasthi NANI jahA vA ete sarve lokA zreSThA aNuttarAH evaM jJAtaputrAnna paro'sti kazcit jJAnI, sa eva sarvajJAnibhyo'dhikaH, sa eva bhagavAn sarvaloke'pi bhUtvA 'puDhovame dhuNatIti vigayagedhI' vRttaM // 376 / / jahA puDhavI savvaphAsasahA tahA so'vi dhuNIti aSTaprakAra karmeti vAkyazeSaH, bAhyabhyantareSu vastupu vigatA yasya gRddhI sa bhavati vigatagRddhI, sannidhAnaM sannidhiH dravye anukrama [352380] [199] Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||352 380 // dIpa anukrama [352 380] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], niryuktiH [83-85], mUlaM [gAthA 352-380 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtravAvacUrNiH // 187 // AhArAdInAM bhAve krodhAdInAM karma vA sannidhiH, yatsAmparAyikaM banAtItyarthaH, tarittA samudaM va mahAbhavodhaM yathA tItva | samudraM kazcinnirbhayo bhavati evaM sa bhagavAn karmasamudramiti, abhayaM karotIti abhayaGkaraH, keSAM 1, saccAnAM virAjayati vidAlayatIti vA vIraH anaMtacakSuriti anantadarzanavAn, 'kohaM ca mANaM ca taheva mAyaM vRttaM ||377|| AdhyAtmikA hote doSAH, bAhyA gRhAdayaH, etAni vantA arahA mahesI ete je uddiDDA, bantA NAma ujjhitvA kSapayitvetyarthaH, arhatItyarhA, mahAMzcAsau ripiH, na svayaM pApaM hiMsAdi saMparAyikaM vA karoti kArayati iti / kiMca 'kiriyA kiriyaM veNagANuvAtaM vRttaM // 378 // | eteSAM vAdinAmupariSTAtkAM vidvizeSAn vakSyAmaH, duvAlasa~gaM gaNipiDagaM vAdo sesANi tiSNi tisiddhANi aNuvAdo, thovaM vA aNubAdo, se saccavAdaM iti vedaittA sa iti sa bhagavAn, sarve vAdAH sarvavAdA, ihAsi~lloke, vedayitvA jJAtvetyarthaH, uvahite sammasa (saMjama ) doharAyaM upasthito mokSAya samyagupasthitaH, na tu yathA'nye, uktaM hi - 'yathA pare saM(pAM) kathikA vidagdhAH, | zAstrANi kRtvA laghutAmupetAH / ziSyairanujJAma linopacArairvaktRtvadoSAstvayi te na saMti // 1 // ' dIharAtaM gAma jAvajIvAe, 'se vAriyA itthi sarAibhattaM' vRttaM // 379 // vAriyA NAma vArayitvA pratipedhyate ca, itthigrahaNe tu maithunaM gRhyate, sarAdabhaceti vArayitveti varttate, etaccAtmani vArayitvA na hyasthitaH sthApayatIti kRtvA, pazcAt zikSAM dhAritavAn, advito na ThAvate paraM, upadhAnavAniti na kevalaM niruddhAzravaH, pUrvakarmakSayArthaM tapopadhAnavAnapyasau ataH syAt kiM nimittaM tavovadhAnavAnAsIt ?, ucyatedukkhakkhayatthaM, logaM vidittA aparaM paraM ca aparo loko manuSyalokaH parastu narakatiryagdeva loko, yatsvabhAvAvetau lokau yaizva karmabhiH prApyete iti, savaM pabhU vAriya prabhavatIti prabhuH, vazayitvetyarthaH, athavA savdhaM pANAivAdAdIni davcao, prabhuH [200] zrImahAvIra| guNastutiH // 187 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [83-85], mUlaM [gAthA 352-380] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtra zIlanikSepAH prata sUtrAMka ||352380|| | jJeyaM prati, pradhAnatyAca bAritavAn ziSyAn hiMsAnRtasteyaparigRhebhya iti, maithunarAtribhakte tu pUrvokte, sarvasAdakRtyAt AtmAnaM tAGgacUrNiH | ziSyAMzca vAritavAniti, sarvavArI sarvavAraNazIla ityarthaH, idAnIM sudharmA tIrthakaraguNAn kathayitvA zrotRnAha-socA dhamma 3 0 | arahaMtabhAsiyaM' vRttaM // 380 // zrutveti nizamya, imaM dhamamiti yo'yaM kathitaH arthato vA bhASitaH gaNadharANAmityarthaH, samyaka // 188 // | Ahita samAhitaH samyagAkhyAta ityarthaH, arthavanti padAni, athavA'thaizca padaizca upetyazuddhaM, taM saddahaMtA ya tamiti yo'yamupa| diSTaH zrutvA zraddhAnapUrvakamAdAya, AdAya nAma gRhItvA ca, janA nAma bahavo janAH anAyupaH saMvRttA iti vAkyazeSaH, sijjhantItyarthaH, je tuNa sijhaMti te iMdA bhavaMti devAdhipatayaH, AgamiSyeneti AgamisseNa bhaveNa sukuluppattIe sijjhissaMti // mahAvIrastavAdhyayanaM paSThaM samAptam / / idAnI kuzIlaparibhAsitaMti jattha kusIlA susIlA ya paribhAsijaMti, kusIlA gihatthA aNNautthiyA ya pAsatyAdiNo ya, DAI teSAM kutsitAni zIlAni anumatakAritAdINi paribhAsirjati jahA ya saMsAraM paribhamaMti, tassa imAni cattAri anuyogadArANi, | puvANupuvIe sattama, atthAhigAro sIlANaM kusIlANaM ca sambhAvaM jANitA kutsitA kutsitasIlAI asIlAI ca bajeyadhAI, je ya tesu vaTuMti te vajetacyA, NAmaNiphaNNe sIlaMti egapadaM NAmati, tattha gAthA 'zIle cauka dabve pAuraNAbharaNabhoyaNAdIsu bhAve tu oghasIlaM amikkha AsevaNA ceva ||74|| sIla NAmAdi caubiha, NAbhaThavaNAo gayAo, dave vatirittaM, davyasIlo yathA prAvaraNasIlo devadattaH, pralaMbaprAvaraNazIlo vA, tathA nityabhUpaNazIlA nityaM maNDanazIlA te bhAryA, apica codyate' zIlavatI vA, tathA nityabhojanasIlo'si tathA mRSTabhojanazIlo na copArjanazIlosi, yo vA yasya dravyasya dIpa anukrama [352380] // 188 // Ah asya pRSThe saptama adhyayanaM Arabhyate [201] Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) 171 prata M sUtrAMka ||381410|| bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIstraka- khabhAvaH tadravyaM ca tacchIlaM bhavati, yathA madanazIlA madirA, medhyaM ghRtaM sukumAraM vetyAdi, bhAvazIlaM duvidhaM taM0-ohazIlaM zIlani tAgacUrNiH abhikkhAsevaNasIlaM ca, tattha 'ohe sIlaM' gAthA / / 87|| oho NAma aviseso jahA sabyasAvajajogavisto virtaavirtovi,| // 189|| | evaM tA pasatthaM ohasIla, appasatthaohasIlaM tu tadvidharmimaNI aviratiH sarvasAvadhapravRttiriti, athavA bhAvasIla duvihaM-pasatthaM apasatthaM ca, ekakaM duvihaM-ohasIla abhikkhAsevaNasIlaM ca, prazastauSazIlo dharmazIlo, abhikkhAsevaNAe NANazIlo tavazIlo, pANe paMcavidhe sajjhAe upayukto, amikkhaNaM 2 gahaNavattaNAe appANaM bhAveti ema NANasIlo, tavesu AtAvaNaaNasaNAaNahikaraNasIlo, evaM duvidho vitthareNaM, joetavyamiti, appasattha bhAvao ohasIlo pAvasIlo uDDasIlo evamAdi, appasatthe abhikkhaAsevaNAbhAvasIlo kohasIlo evaM jAva lobhasIlo coraNasIlo piyaNasIlo pisuNasIlo parAvatAvaNasIlo kalahasIlo ityAdi, atha kasmAt kusIlaparibhApitamityapadizyate ?, ucyate, jeNa ettha 'paribhAsitA kusIlA' gAthA / / 89 // yeneha sapakkhe parapakkhe ya kusIlA paribhAsitA, sapakkhe pAsatyAdi parapakkhe aNNautthiyA jAvaMti aviratAkeyitti, savve gihatthA asIlA eva, sutti pasaMsA suriti prazaMsAyAM nipAta iti yaH zuddhazIla ityapadizyate, duH kutsAyAM azuddhazIla ityapadizyate, kathaM kusIlA ? 'apkAsuyapaDisevI ya 89|| je aphAsuyaM kayakAriyaM aNumataM vA bhujati te yadyapi UrdhvapAdA adhomukhaM dhUmaM | pivaMti mAsAntazca muMjate tahAvi kusIlA eca, je aphAsugAI AhArovadhimAdINi paDisevaMti asaMyatA asaMyamattA aNagAravA. diNo puDhavihiMsagA NigguNA agArisamA, Niddosatti ya mailA, sAdhupadoseNa mailatarA, phAsuM vadaMti sIlaM, je. saMjamANuvarogheNa aphAsuyaM pariharaMtA te phAsubhoaNasIlA ityapadizyate, je puNa te aphAsuyagabhoI asIlA kusIlA ya te ime jaha NAma gota dIpa anukrama [381410] [202] Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka -1, niyukti : [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: jIvabhedAH prata sUtrAMka ||381410|| traka- cUrNiH 190 // PRITINIS TIAIS dIpa mArAdevatA' gAthA // 10 // gotamA NAma pAsaMDiNo masagarAjAtIyA, te hi goNaM NANAvidhehi uvAehiM damiUNa gotapotageNa saha gihe gihe dhaNaM ohAreMtA hiMDaMti, govatigAvidhIyAraprAyA eva, te ca goNA NasthitellUgA raMbhAyamANA gihe gihe su(go)ghehi gahitehiM dhaNaM uhAremANA viharati, avare caMDadevagA carakapAyA, vAribhadragA prAyeNa jalasakArahatthapAdapakkhAlaratA pahAryatA ya AyamaMtA ya saMkrAMtisu tihisu ya ya jalaNibuDDA acchaMti parivAyagAdi, aNNe aggihomavAdI tAvasA dhIyArA, dhIyArA aggihoteNa saggaM icchaMti, jalasoya kei icchaMti, bhAgavatA dagasoyariyAdi tiNi tisaTThA pAvAdigasatA, je ya saliMgapaDivaNNA kusIlA aphAsuyagapaDisevI / gato NAmaNipphaNNo Nikkhevo, suttANugame suttamuccAreyavaM jAva 'paMcahA viddhi lakkhaNaM'ti, idaM sUtraM 'puDhavI ya AU agaNI ya vAU taNarukkhavIyA ya tasA ya pANA'||381|| taNarukkhatrIyatti vaNassaikAyamedo gahito, ekeko dvividho, avIjA vIjAdvA prasUtiH, pacchANupucI vA gahiyA, jahA vaNassatikAiyANaM bhedA tahA puDha vimAdINavi bhedo bhANiyavyo, taMjahA-'puDhavI sakkarA vAlugA ya0'evaM sesANavi bhedAbhANiyavvA, tasakAiyANaM tu imo bhedo suttAbhihita eva, taM0-je aMDayA je ya jarAyu pANA aMDebhyo jAtA aNDajA:-pakSyAdayaH, jarAyujA NAma jarAveDhiyA jAyate gomahiSyAjAvikAmanuSyAdayaH, saMkhedajAH gokarIpAdiSu kRmimakSikAdayo jAyante jalUgAmaMkuNalikkhAdayo ya, rasajA dadhisovIrakamajA(takrA)dipu, rasajA ityabhidhAnatvaM jesi rasajA ityabhidhAnaM vA, 'etAI kAyAI paveitAI vRttaM // 382 / / etAni yAnvuddiSTAni kAyavidhAnAni, praveditAnIti pradarzitAni ahaMprabhRtInAM, 'etesu jANa' etetti ye uktAH, jAnantIti jAnakAH pratyupekSya sAtaM sukhamityarthaH, kathaM ? paDileheti, jadha mama na piyaM dukkhaM suhaM cehUM evameSAM paDilehittA duHkhameSAM na kArya NavaeNa bhedeNa, je puNa etesu kAesu ya anukrama [381 a lpiparama A 410] TTATA TIRIT SAIGAHESHANIH // 190 / [203] Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vipAsAdi prata sUtrAMka ||381410|| zrIsUtrakavAGgacUrNiH // 19 // dIpa AtadaNDe kuzIlaH azIlo vA epa kAyAnAM AtAo daMDei, athavA sa evAtmAnaM daMDayati ya eSAM daMDe Nisarati sa Atma| daMDA, eteSveva punaH vippariyAsuvinti viparyAso nAma janmamaraNe, saMsAro viparyAso bhavati, athavA sukhArthI tAnArabhya tAne| vAnupravizya tAni tAni duHkhAnyavAmoti sukhaviparyAsabhUtaM duHkhamavAmoti, vivarIto bhAvo viparyAsaH, dharmArthI tAnArabhamANaH saMsAramAmoti, evaM so avirato logo avatalokaH kuzIlalokAt manuSyalokAt pracyutaH tAneya kAyAn prApya 'jAIvahaM aNu pariyaDamANe vRttaM // 383 / / jAtizca vadhazca jAtivadhau-janmamaraNe ityuktaM bhavati, samantAdvartate anuparivartate, te puNa chavi kAyA | samAsao duvihA bhavaMti, taMjahA-tasA thAvarA ya, thAvahA tivihA-puDhavI AUvaNassaI, tasA tivihA-teu vAU orAlA ya tasA, | tesu tasatthAvaresu viNigyAtamiti adhiko Niyato vA ghAtaH nighAta vividho vA ghAtaH zarIramAnasaduHkhodayo aTThapagArakammaphalavivAgo vA 'se jAtiM jAti pariyaTTamANe se iti sa kusIlalokaH jAti jAtIti vIpsArthaH, tAsu tAsu jAtisutti tasa| thAvarajAtisu aNisaM niraMtaraM kUrANi hiMsAdINi kammANi bahUnyasya krUrakarmeti bahu AraMbho vividhabhaMgA yadyadakarottena karmaNA mIyate, mI hiMsAyAM vA, mAryata ityarthaH, niyaMta ityarthaH, maJjate vA nimajata ityarthaH, bhAvamandastu kuzIlaloko gahito gihI pAsaMDI vA yatpApaM karoti tatkimiha vedyate ?, anekAntaH, 'assi ca loge aduvA parattha' vRttaM / / 384 / / kathaM ?, ihaloge duciSNA | kammA0, ihalogo asubhaphalavivAgo, ihaloe ducciSNA kammA paraloe asubhaphalavivAgA, paraloke duciNNA kammA paraloe asubhaphalavivAgA, kathaM ?, ucyate-kenacit kasyacit ihaloge zirazchinnaM tasyApatyena chinnaM evaM ihaloge, kathaM ihaloge na phalati', paragAisu uvaNNassa, paraloe karta ihaloge phalati, jahA duhavivAgetu miyAputtassa, paraloe phalati, dIhakAladvitIya kamma anukrama [381410] // 19 // PALIDITA [204] Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka -1, niyukti : [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata cUrNiH sUtrAMka | // 19 // ||381410|| dIpa | aNNAmmi bhave udiati, athavA ihaloka iva cArakavandhaH anekaryAtanAvizepaiH tadvedayati, tadanyathA veditaM kasyacitparaloke, tena / iha para lokavedanaM vA prakAreNa anyena vA prakAreNa vipAko bhavati, tathA vipAkastathaivAsya zirazchidyate tat punaranantazaH sahasrazovA, athavA asakatathA sakRdanyathA, athavA zatazazchidyate anyatheti sahasse vA, athavA zirazchinvAnaH zirazchedamavAnoti hastacchidaM vA anyatarAGgachedaM vA prApnoti, sArIramANaseNa vA dukkheNa vedyate, evaM yAdRzaM duHkhamAtra parasyotpAdayati tatra mAtrataH zatazo mAtrAdhigaM taM | prAmoti anyathA bA, ta evaM kuzIlA saMsAramAvaNNA paraMpareNa saMsArasAgaragatA ityarthaH, paraMpareNeti paramave, tatazca paratarabhave, | evaM jAva aNaMtesu bhavesu badhnati vedeti ya duSiNatAI duSThu nItAni dunitAni kutsitAni vA nItAni karmANItyarthaH, evaM tAva | oghataH uktAH kuzIlA gRhiNazceti, idAnIM pApaMDalokakuzIlAH parAmRzyante, tadyathA-'je mAtaraM ca pitaraM ca hecA' vRttaM | // 385 // 'je' iti aNidivaNideso, ete hi karuNAni kurvANA dustyajA ityetadhaNaM, zeSA hi bhAtRbhAryAputrAdayaH sambandhAt | pathAdbhavanti na bhavaMti vA ityato mAtApitagrahaNaM, cagrahaNAt bhrAtRbhaginI jAva sayaNasaMgaMthasaMthavo thAvarajaMgama rajaM ca jAva dANaM dAiyANaM paribhAettA, tesu ca jaM mamattaM taM hecA, hecA nAma hitvA, zramaNapratinaH zramaNa iti vA vadaMti agniM cArabhaMte, natvekasyAnyatamena anyatamAbhyAM anyatamairvA, athAha sa logo aNanyadhamme, atha praznAnantaryAdipu, Aheti uktavAn , sa iti bhagavAna , lokaH kathaM samArabhaMte paMcAgnitApAdibhiH prakAraiH pAkanimittaM ca 'bhUyAI vRtta, bhUtAI je hiMsati AtasAte bhUtAnIti agnibhUtAni cAnyAni agninA vadhyaMte, AtmasAtanimittaM AtmasAtaM tadyathA tapanavitApanaprakAzahetuM ujjAliyA pANaivAtayaMti | NivAviya agaNi nipAtarajA uJjAlayantaste pRthivyAdIn prANAn tripAtayanti, tribhyaH manovAkAyebhyaH pAtayanti tripAta- // 192 // anukrama [381410] [205] Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kuzIlAH zrIsUtraka ticUrNiH prata sUtrAMka ||381410|| // 193 // dIpa DI yanti, AyurvalendriyaprANebhyo vA pAtayaMti tipAtayaMti, uktaM ca-taNakaTTagomayassitA0, NivAviyA agaNimeva nipAtayaMti, uktaM hi-"do bhaMte ! purisA aSNamaNNeNa saddhi agaNikArya samArabhaMti tattha NaM ege purise agaNikArya uAleti ege purise agaNikArya Nivyavei, tesi NaM bhaMte ! purisANaM kayare 2 purise mahAkammatarae paNNate?, tattha NaM je se purise agaNikArya Nivvaveha | se purise appakammatarAe, se keNadveNaM ?, (bhaMte! evaM bucai) goyamA! tattha NaM je se purise agaNikArya ujAlei se NaM purise | bahutarAga puDhavikArya vAyu Au0 vaNassaikArya tasakArya0 appatagagaM agaNikAyaM samArabhati, tattha NaM je se purise agaNikAyaM Nivya| veti se NaM purise appatarAgaM puDhavikAyaM samArabhati jAva appatarAgaM tasakArya samArabhati bahutarAgaM agaNikArya samArabhati, se | teNadveNaM goyamA! evaM bucati", api coktaM-bhRtANamesa AghAto, havyavAho Na saMsayo" yasmAcaivaM 'tamhA u' vRttaM tamhA u medhAvI samikkha dhamma Na paMDie agaNi samArabhejA, kaMThaya, tu visesaNe, ahiMsAdhamma samIkSya, samAraMbho hi tapanavipAtanaprakAzaheturvA syAt , katarAn jIvAnAdhAnayaMti ?, asyArambhapravRttAH kusIlA ucyante, 'puDhavIvi jIvA AUvi jIvA' // 387 // api padArthasaMbhAvane, puDhavI jIvasaMjJitA, ye ca tadAthitAH vanaspatitrasAdayaH, evamAUvi tadAzritAH prANAtha, saMpatantIti sampAtina:-zalabhavAyvAdayaH, kaTThasma saMssitA ya, saMsvedajAH, karIpAdiSvindhaneSu dhuNapipIlIkANDAdayaH, ete daheM aga|Ni samArabhaMtA evaM tAvadagrihotrAdyAraMbhA tApasAyAH apadiSTAH, eke nivRttAca zAkyAdayaH, idAnIM te cAnye ca vaNassaisamAraMbhAnvitAH parAmRzyante, 'haritAni bhUtAni vilaMbagANi' vRttaM // 388 // haritagrahaNAt sarva eva vanaspatikAyA gRhyarate, nIlA haritAbhA ArdrA ityarthaH, haritAdayo vA vanaspatayaH, bhUtAni jaMgamANi, vilaMbayaMtIti vilambakAni bhUtasvabhAvaM bhUtAkRti anukrama [381410] // 193 // [206] Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: . zrImatraka- gaNiH // 194 // kuzIlA prata sUtrAMka ||381410|| dIpa darzayantItyarthaH, tadyathA-manuSye nipekakalalAvurdapezinyahagarbhaprasavabAlakaumArayauvanamadhyamasthAviryAnto manuSyo bhavati, evaM haritAnyapi zAlyAdIni, jAtAni-abhinavAni sasyAnItyapadizyante, saMjAtarasANi yauvanavaMti, paripakAni-jIrNAni, parizuSkAni mRtAnIti, tathA vRkSaH ahurAvastho jAna ityapadizyate, tatazca mUlaskandhazAkhAdibhirvizeSaiH parivarddhamAnaH potaka ityapadizyate, tato yuvA madhyamo jIrNo mRtazcAnte, sa iti evaMbhUtaM vilaMvitaM kurvati, kAraNena kAryavadupacArAt AhAramayA hi dehAdehinAM, annaM vai prANA, AhArAbhAve hi vRkSA hIyante mlAyaMte zuSyate ca maMdaphalA hInaphalAzca bhayaMti, puDho sitANi pRthak 2thitAni, na tu ya eva mUle ta eva skandhe, keSAMcidekajIvo vRkSaH tadvayudAsArthaM puDhositAI, tAnyevaM-saMkhejajIvitANi asaMkhijajIvitANi aNaMtajIvitANi vA, jo chidati AtasAtaM paDucca, AtmaparobhayasuhaduHkhahetuM vA AhArasayaNAsaNAdiuvabhogatvaM, prAgalibhaprAjJo nAma niranukrozamatiH, upakaraNadravyANyevAni, bahuNaMti egamapi chiMdana bahUn jIvAnnipAtayati, egapuDhabIe aNegA jIvA, kiMca-'jAI ca buDiM ca viNAsayaMte' vRttaM / / 389 / / bAtiriti bIjaM, taM muzalodukhalAspandi(syAdi)bhivinAzayanti yatrakaizca, jAtivinAze hi aMkurAdividdhirhatA eva, jAtyabhAve kuto vRddhiI, athavA jAtIpi vinAseti vIjaM, suTTuM viNAsei aMkurAdi, bIjAdIti bIjAMkurAdikramo darzitaH, pacchANupucI ca dazavidhANaM, sa evaM asaMyataH AtmAnaM daNDayati paraM vA adhAhu se loe aNajadhamme atyAnantarya AhustIrthakarAH, sa iti sa pAkhaNDI, anAryoM dharmo yasya sa bhavati aNajadhammo, jahAvAdI tahAkArI na bhavati, jo hi vIjAdi hiMsati AtmasAtanimittaM, ityevaM tAn prAptavayaso vA vRkSAdIn hatvA te kuzIlAH mAnupyAt pracyutAH prApya 'gambhAyi mijaMti puvaccha (ghuyA bu)yANA'vRttaM // 390 // garbhAniti vaktavye garbhAdi iti yadapadizyate / anukrama [381410] // 194 // [207] Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kuzIlA straka gacUrNiH prata sUtrAMka ||381410|| 195 // | tadgarbhAvasthAnimittaM, tadyathA-niSekakalalArbudapezita0 sa hi mAsaM garbhAdyavasthAnimittaM, tasyAmanyatamasyAM kazcit mriyate, athavA mAsikAdi, garbhAvasthAsu navamAsante tenAnyatarasyAM mriyate, gatagarbhA vigarbhA, te tu bruvANAzca, granthAnulomyAt pUrva(pUta )kurvANAH, itarathA'nupUrva vANa bruvANA itiyAvat , na mAtApitrAdi vyaktayA girA'bhidhatte, tataH paraM truvANA, paMcazikho nAma paMcasUDaH kumAraH, athavA paMcendriyANi zikhAbhUtAni buddhisamarthAni khe khe viSaye tasAt pazcazikho, tasminnapi kadAcit mriyate, yuvANagA majjhimA theragA ya kaMThayaM cayaMti sAtato bhavato vA, yaH pazcAtpralIyate, yairyathA''yunirvatitaM yaizca yathA jIvopaghAtAdibhiralpAnyAyUMpi nirvatitAni sopakramANi nirupakramANi ca, bhaNitaM ca-'tIhiM ThANehiM jIvA appAuattAe kammaM pakareMti evaM paMceMdiyatiriesuvi, gambhAdi mijaMti u abuyANA, vyAdhibhirAgaMtukaivedanAprakArainiyante, egidiesuvi tahANurUvaM bhANitavaM, 'vujjhAhi jaMto iha mANavesu' vRttaM // 391 // kiM boddhavyaM ?, na hi kuzIlapAkhaMDalokaH trANAya, dhammaM ca bujhaha, taM ca bodhi bujjhA | | jahA-mANussakhettajAtI kularUvAroggamAuja buddhI / samaNogaha saddhA darisaNaM ca logammi dulabhAI // 1 // jaMtoriti he janto, | iheti iha mANavehiM dRSTvA bhayAni itazca tasya jAtijarAmaraNAdIni narakAdiduHkhAni ca, teNa TuM bhayaM bAlieNaM alaM bhe bAlabhAvo hi bAlakaM kuzIlatvamityarthaH, nayate kuzIla agrataH, egaMtadukkhe jarie u logeti NicchaNayaM saMpaDucca ergatadukkho saMsAraH, taMjahA-'jammaM dukkhaM jarA dukkhaM, rogA ya maraNANi ya / aho dukkho hu saMsAro, jattha kisati jNtvo||1|| tahA taNhAti, tattapANaM karoti tassa jaritetti 'Alite NaM bhaMte ! loe jarAe maraNeNa ya' athavA jeNa sayaM saMtattaM jaritamiva jagaM kalaha galeti, jarita iba jvalitaH, sArIramANase hi duHkhAdI, maNusse hi kaSAyaizca nityaprajvalitavAn , jvaritaH sakammuNA dIpa anukrama [381410] // 195 // [208] Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: IMES kuzIlA sUitraka T cUrNiH 196 // prata sUtrAMka ||381410|| DAHARINirhRADESHTRA dIpa vippariyAsutitti khakRtena karmaNA, nezvarAdikRtena, vippariyAseNa garAdinAnAvidhaiH prakAraiviparItamAyAti, tadapi coktaM, uktaH kuzIlavipAkaH, punarapi kuzIladarzanAnyevAbhidhIyate, 'ihega mUDhA pavadaMti mokkhaM vRttaM / / 392 // iheti pAkhaNDiloke manudhyaloke'pi, eke na sarve mUDhA-ayANagA khayaM mUDhoH paraizca mohitAH bhRzaM vadanti, Ahiyate AhArayati ca tamityAhAraH, vuddhyAyurvalAdivizeSAn Anayati-AhArayatItyAhAraH, AhArasaMpaJjaNeNa rasAdyAhArasaMpadaM janayantIti AhArasaMpaJjaNaM ca tallavarNa, athavA AhAreNaM samaM paMcagaM, AhAreNa hi saha paMca lavaNANi, taMjahA-saiMdhavaM sovaJcala viDaM romaM samudra iti, lavaNaM hi sarvarasAn dIpayati, uktaM hi-'lavaNavihaNA ya rasA, cakkhuvihaNA ya iNdiyggaamaa| tathA cokta-'lavaNaM rasAnAM tailaM snehAnAM ghRtaM medhyAnA'mityAdi, kei aThThappa loNaM Na pariharaMti, kecittadapi, athavA AhArapaMcagaM, tadyathA-'majaM lasuNaM palalaM khIraM karabhaMtadheva gomasa', vAribhaddagA tu ege ya sItodagasevaNeNa snAnapAnahastapAdadhAvanena sItodagasevaNaM, tatra ca nivAsaH, sItamiti adhigata jIvaM, aMguSThAbhitaptaM vA, parivAbhAgavatAdayo'pi zItodakaM sevaMti, huteNa ege tApasAdayo hi iTaiH samighRtAbhihavyaiH, hutaa|| zanaM tarpayanto mokSamicchanti, tatra kuMthvAdIn sacAna gaNayanti ye tatra dadyante, mokSo baviziSTaH sarvavimokSo vA daridrAdi duHkhavimokSo vA, ye kulasvargAdiphalamanAzaMsya juati te mokSAya, zeSAstu abhyudayAya, teSAmuttaraM 'pAyosiNANAdisu Natthi mokkhoM' vRttaM // 393 / / prAta iti pratyuSaH, AdigrahaNAt hastapAdaprakSAlanajalazayanAni, yena tadudakaM sacitraM tadasin ye vahave pANA hammaMti, kiMca-'snAnaM madadarpakara, kAmAMgaM prathama smRtam' khAro NAma aThThappaM tadAdInyanyAni paMca lavaNANi teSAmanazanena mokSo bhavati, te maja maMsaM lavaNaM ca bhocA te iti kusIlA, mAMsamiti gomAMsa, cagrahaNAt palyaMDu kArabhaM etAnyabhocA anukrama [381410] HTA [209] Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sUtraka 'cUrNiH 197 // prata sUtrAMka ||381410|| | kathamihAnyatravAsaM parikalpayanti mUrkhAH, anyatrabAso nAma mokSavAsaH, athavA anyatravAso nAma yatrecchati yadIpsitaM 10 kuzIlA vA na tatra vAsaM parikalpayanti, atraiva saMsAre ceva, parikalpayaMti nAma kurvanti, vizepottaraM 'udaeNa je siddhimudAharaMti' vRttaM // 394 // sAyaMti rAtrau, pAyaMti paccUse, sesaM kaMThayaM / kiMca-yadudakena siddhiH syAt tena 'macchA ya kummAya sirIsivA ya' vRttaM // 395 // macchA eva kummA-kacchabhA, sIrIsavati iha sirIsivA magarA suMsumArA ya, catuSpAdatvAt sirIsRpA, maMgU NAma kAmajagA, uTTA NAma majArapamANA mahAnadIpu dazyante, ummajaNimajjiyaM karemANA, dagarakkhasA manuSyAkRtayo nadIpu samuneSu ca bhavaMti, evamAdayo'nye'pi ca jalacarAH matsyabandhAdayazca yadyadbhirmokSaH syAcena sarve mokSamavApnuvantu, na cedApnuvaMtiNa, | aTThANameyaM kusalA vadaMti asthAnamiti anAyatanaM anAdezaH abhyudayaniHzreyasayoH kuzalAstIrthakarAsta evaM vadaMti asthA nametat yadudakena zuddhirbhavati, 'udakaM jati kammamalaM hareja'vRttaM // 396 // evaM puNyapi, candanakardamaliptaM vA, nocet tataste il icchAmAtramidaM, ta evaM varAkA jAtyandhatulyAH aMdhaM va NetAramaNussaraMtA andhena tulyaM andhavat yathA jAtyandho jAtyandhaM NetAramaNussaraMto, aNussaraMto NAma aNugacchaMto, unmArga prApya viSamaprapAtAdikaNTakavyAlAgniupadravAnAsAdayati klezamicchanti na ceSTAM bhUmimayAmoti, evaM te kusIlA ahiMsAdiguNajAtyandhA icchaMto'pi mokSArtha ahiMsAdIn guNAnaprApnuvantaH, svayaM prANino | viheDayaMti 'haTTa vivAdhane bAdhanta ityarthaH, ye cAnye jIvA anApyAstAnAzrayanti te'pi tathaiva prANino viheDayitvA aniSTAni | sthAnAni avApnuvaMti, kiMca-pAvAI kammAI pakuvato hi' vRttaM // 397 // kaMThayaM 'huteNa je mokkhamudAharaMti' vRttaM // 398 // ye mokkhaM udAharati nAma bhAsaMti, sAyaM ca pAyaM ca agaNiM phusaMti sAyaM rAtrau, pAyaM pratyuSi, agniM spRzanti | // 197 // dIpa anukrama [381410] [210] Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||381 410 || dIpa anukrama [381 410] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) - zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 7 ], uddezaka [-], niryuktiH [86 90 ], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 198 // iti yathaivyaistatparyaMtaiH yadi teSAmeva siddhirbhavati evaM siyA siddhi haveja katareSAM ! agaNi phusantANa kukammipi kukarmaNo mRkSyakArA kUTakArA vaNadAhA valsaradAhakaH uktAni pRthakuzIladarzanANi, eSAM tu sarveSAmeva ayaM sAmAnyopAlambha:aparikkha dihaM Na hu evaM siddhi, ehinti te ghAtamabujjhamANA / apariccheti aparIkSya, dRSTiriti darzanaM, aparIkSitadarzanAnAmityarthaH naivaM siddhirbhavatIti vAkyazeSaH, kiMtu ehiMti te ghAtamabujjhamANAH, apariccheti aparIkSya, dRSTiriti darzanI, taistairduHkhavizeSairghAtayatIti ghAtaH saMsAraH, dhammamabujjhamANAH, tatpratipakSabhUtAH samyagdRSTayaH, te tu bhUtehiM jANaM paDileha sAtaM bhUtAni ekendriyAdIni jAnIta iti jAnakaH sa jAnako attovammeNa bhUte sAtaM paDileheti 'jaha mama Na piyaM dukkhaM, jANiya evameva savvasattANaM' evaM matvA yadAtmano na priyaM tadbhUtAnAM na karoti, evaM saMmaM paDilehaNA bhavati, vijjaM nAma vidvAn, gahAyatti evaM gRhItvA attovameNa icchitaM sAtAsAta evaM gRhItvA navakena bhedena tasathAvarANa pIDaM, athavA vijaM, vijA NAma jJAnaM hAya, joe tasthAvarA NacaMti, uktaM ca- 'paDhamaM gANaM tao dayA, evaM ciTThati svtrsNje| aNNANI kiM kAhiti ?, kiMvA Ahiti pAvagaM ? // 1 // ' ye punaH hiMsAdiSu pravarttante azIlAH kuzIlAzca te saMsAre dhaNaMti luppaMti vRttaM // 400 // paragAdigatI sArIramANasehiM duHkhehiM pIDyamAnA stananti, lupyanta iti chidyante, hanyante ca tasantIti nAnAvidhebhyo duHkhebhya udvijate, karmANyeSAM saMtIti karmiNaH, yatathaivaM teNa puDho jagAI puDho nAma pRthak athavA pRthu vistAro, sabbajagAI puDho paDisaMkhAeti parisaMkhAya parigaNyetyarthaH 'bhikSu' riti susIlabhikSuH tamhA vidU virate Atagutte tasAditi yasmAnniH zIlAH kuzIlA saMsAre parivartamAnA stananti luppaMti trasaMti ca tamhA viduH viratiM kuryAt paMcaprakArAM ahiMsAdI, Atagutto NAma Atmasu [211] the AtmAraMbhAH 198 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||381410|| zrIyatraka-10 guptaH khayaM vA guptaH kAyavAGmanasvAtmopacAraM kRtvA apadizyate Atagupteti, darcha tase ya paDisAharejA cazabdAta sthAvare'pi, 1011 suzIlA: tAGgacUrNiH paDisAharejaci iriyAsamiti gahitA, atikamme saMkucae pasArae, idAnIM svaliMgakuzIlA parAmRzyaMte, tadyathA-'je dhammaladdhaM ca // 199 // [NidhAya bhuje' vRttaM / / 401 // jetti aNidivaNiddese, laddhaM, nAnyepAmuparodhaM kRtvA labdhamityarthaH, vetAlIsadosaparisuddha, cA vibhASAvikalpAdipu, asuddhaM kI lar3e asaNAdi nidhAyeti sannidhiM kRtvA taM puNa abhattatthaM, ducaritaM bhattasesaM vA abbhattaTTho vA me aja, evamAdIhi kAraNehiM sannidhi kAuM bhujati, vigateNa ya sAhaTuM vigatamiti vigatajIvaM tenApi ca sAiTuriti sAhariga, phAsuge dese jaMtuvajite saMhatya yaH snAti-prayatnenApi dezasnAna vA sarvasnAnaM vA karoti, kiM puNa ahikaDeNa?, jo dhAvatI lUsayatIva vatthaM dhAvayati vibhUsAvaDitAe, lUmayati NAma jo chiMdati, chiMdittu vA puNo saMdheti vA, paThyate ca-lIsaejAvi vatthaM lIsae nAma sevate, athavA saiThANAI kAreti, appaNo vA parassa vA tameva kuthANaM, bhaTTArago bhaNati-adhAha se NAaNiyassa dUre nagnabhAvo hi NAgaNigaM tato dUre vartate, nirgranthatvasyetyuktaM bhavati, uktAH pAsatyakusIlA / idANi susIlA, 'kammaM pariNAya dagaMsi dhIre' vRttaM // 402 // vhANapiyaNAdisu kalesu tividhena tu udagasamAraMbhe ya kammabaMdho bhavati tmevN| jJAtvA saMsAragIto duvidhapariNAe parijANeja dhIro-jAnako, yathA vA yaiH prakAraiH karma badhyate tAn karmavandhAzravAn chiditvA Vallna kuryAditi, evaM jJAtvA viyaDeNa je jIvati AtimokkhaM vigatajIvaM viyarDa-taMdulodagAdi yaccAnyadapi bhojanajAtaM vigatajIvaM saMyamajIvitAnuparodhakat tena jIveyuH, keciraM kAlamiti jAva Adimokkho, Adiriti saMsAra: sa yAvana mukkA, tato vA muktaH, yAvadvA zarIraM triyate tAvat , kiMca-pAsukodakamojitve'pi sati te bIjakandAdi abhuMjamANA, AdigrahaNAnmU dIpa anukrama [381410] [212] Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||381 410 || dIpa anukrama [381 410] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 7 ], uddezaka [-], niryuktiH [86 90 ], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 200 // lapatraphalAdINi gRhyante, viratA siNANA au itthigAo viratA abhyaMgodvarttanAdiSu zarIra karmasu nivhati karmazarIrA, sukkhA lakkhA NippaDikammasarIrA jAva acammAvaNaddhA evaM tAvadahiMsA gRhItA, irithagrahaNato anye'pi avAgRhAMte rAtribhaktaM ca tato'pa viratA, ye caivaM viratAstapasi codyatA te saMsAre na dhaNaMti, Na vA tatra paribhramanti, Na vA kupIladosehiM jujaMti, puNaravi pAsatthA kusIlA parAnussaMti- 'je mAtaraM ca pitaraM ca heca ' vRttaM // 403|| gAraM nAma ghRhaM putrAdi, pasavo hastazvagomahiSyAdayaH evaM kRtAkRtaM etaM saMtaM asataM vA vihAya prabrajitatvAt AghAti dhammaM udArANu giddho, hiMDato vA upetya akAraNe vA gatvA tanidhe kulesu dANabhaddayAdisu akkhAtitti AkhyAti, dharmmA, udArAnugRddho nAma audArikaH udarahetuM dharmma kaheti, udhAhu se sAmaNitaM zramaNabhAvo sAmaNiyaM tassa dUre vaTTati, kulAI je dhAvati sAdugAI0 vRttaM // 404|| evaMvidhAI kulAI pucvasaMdhutAI pacchAsaMdhutANi vA jo gacchati sAdugAI, svAdanIyaM svAdu svAdu dadAtIti svAdudAni, svadaMti vA svAdukAni akkhAiyAo akkhAi, dhammakathAo vA, jAhiM vA kahAhiM rakhate, udArAo giddho punno, athavA udaragrathinA AkhyA Na vaTTara kArDa, itarahA tu kareavi kule jANittA, se AyariyANaM guNANaM sataMse AyariyA caritAriyA tesiM sahassabhAe so baddhati sahassaguNaparihINo tato va hedvatareNa, je lAvae 'lapa vyaktAyAM vAci' lapatIti bravIti jovi tAva asaNAdihetuM, aNNeNa ke lavAveti ahaM eriso vA, soci AyariyANa sahassabhAge Na vaTTara, kimaMga puNa jo sayameva lavai ?; evaM vatthapatta pUyAhetumavi / kiMca NikammadIpaNe paribhogaNI0 vRttaM ||405 // jo appaM vA bahuM vA uvadhiM ca chaDDittA zikkhato'sau sIlamAsthitaH rUkSAnapAnatarjitaH alAbhagaparIsaheNa vA dInavAM prApya jimmidivasaTTo paMcavidhassa AjIvassa anyatamena AhAramutpAdayati, sarvo'pi hi mohatthapara [213] suzIlAH // 200 // Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||381 410|| dIpa anukrama [381 410] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 7 ], uddezaka [-], niryuktiH [86 90 ], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 201 // 3 praNayadIno bhavati, uktaM hi kaNThatrisvaratA dainyaM, mukhe vaivarNyavepathU / yAnyeva mriyamANasya tAni liGgAni yAcite // 1 // AudRNAhetuM ca muhamaMgaliyAo kareti makhavat, eriso vA tumaM dasadisipagAso tacaNigo va jahA kaMpati, udare hitaM udarikaM annapAnamityarthaH, bhRzaM gRddhaH pragRddhaH NIyAragidveva mahAvarAhe NIyAro NAma kaNakuMDakamuggamAsodaNANa vinikIryata iti | nIkAraH, varA dAratIti varAhaH, varA bhUmI, sa udghRtaviSANo'pi bhUtvA anyAnurato'pi hi hanyamAnAn dRSTvA tatra nIkAre gRddhan pazyati, tataH kacideva prakRtA vA, adUreti vA acirAtkAlasya prAptajaro va evati ghAtameva, maraNamityarthaH, athavA nikAro nAma yasyAnirAla karAlaka muddramASAdIni sa AraNyavarAhaH, teSu pragRhyamANa aupageSu patati karSakebhyo yad esati ghrAtameva, evamasau kuzIla AhAragRddhaH asaMyamamaraNamAsAdya paragati rikkhajoNio pAviUNa adUramAsu nighAtameva sa evaM kusIlo 'aNNassa pANassa idhaloiassa' vRtaM ||406 || ihalaukikAni hi annapANAni hi na mokkhAya, teSAM aihikAnAM annapAnAnAM heturiti vAkyazeSaH, anupriyANi bhASate, esa dArikA kIsa Na dIAi 1, goNe kiMNa dammae 1, evamAdi vaNImagattagaM kareti, sevamAna iti | vAyAe sevati, AgamaNagamaNAdIhi ya, sa evaMvidhaM pAsatthayaM caiva kuzIlataM ca cazabdAt osannataM saMsattataM ca prApyeti vAkyazeSaH, kevalaM liGgAvazeSaH cAritraguNavaMcitaH NissArae hoi jahA pulAe jahA ghaNNaM kIDaehiM NiSphAlitaM nissAraM bhavati, kevalaM tuSamAtrAvazeSaM, evamasau cAritraguNa nissAraH pulakadhAnyavat ihaiva bahUNaM samaNANaM samagINaM hIlaNije 0 paraloge ya Agacchati hatthachiMdaNAdINi, uktAH kuzIlAH, tatpratipakSe bhUtaM mUlottaraguNeSu AyatatvaM, so zIlaM pratipadyate, tatrottaraguNAnadhikRtyApadizyate, 'aNNA yapiMDeNa'dhiyAsaeja' vRttaM // 407 || Na sayaM vaNImagAdIhiM, aNNAtau esati, adhiyAsaNANa [214] vIryanirU paNa // 20 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka -1, niyukti : [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vIryanirU paNa prata sUtrAMka ||381410|| dIpa zrIvatraka alaMbhamANA, Na pUyaNaM tavasA a, bahU jaNe pUyAsakAraNimittaM tapaH kuryAditi, nivahejja vA, jo pUsakAranimittaM tavaM kareMti tAGgaNiteNa so taccANi vAhito bhavati, tamhA Na NivvahejjA, sa evaM aNNe ya pANe ya agANugiddho, jo hi aNNAyapiMDaM esae so 202 // NiyamA aNNe ya pANe ya aNANugiddho, athavA aNu-pazcAdbhAva iti, Na purabhutte aNNapANesu aNugijjhejjhA, egaggahaNe gahaNaMti jahA rasesu Niyatatti taheva sabbesu kAmesu NiyatiM kuryAt , saddarUvAdisu asajamANe Na rAga dosaM vA ganche, kathaM ?, 'saddesu ya bhayapAvaesa, sotagahaNamuvagatesu / tuTeNa va ruTeNa va samaNeNa sadA Na hoyavyaM / / 1 / / evaM semiMdiesu, ahavA apasatthaicchAkAmesu madaNakAmesu ya, yathaiva indriyajayaM karoti taheva 'savANi saMgANi adhi(i)ca dhIro'vRttaM // 408|| saMgAH prANivadhAdayaH jAva micchAdasaNaMti tANi aNicchiUNa savvAI parIsahovasaggAI dukkhAI khamamANe-sahamANe, akhilo NAma akhilesu guNesu vartitavyaM, athavA khilamiti patra kiMcidapi na pramate UkharamityarthaH, naivaM khilabhUtena bhavitavyaM, yatra kazcidapi guNo na praste, guNA NANAdI, agRddhe AhArAdisu, Na siloyakAmI parivaejA, siloko nAma zlAghA, sarvato vaeja, svAttadajJAtapiMDaM kinimittamAhArayati ?, ucyate-'bhArassa jAtA muNI bhuMjamANe vRttaM // 409 // bhAro nAma saMyamabhAro, jAtAetti saMyama jAtAetti, saMyamajAtA matto-NimittaM, saMjamabhAravahaNaTThatAe 'so hu tavo kAyavyo jeNa maNo dukaDaM Na uppajeja', kaMkhejA ya | udyAnakrIDAtulyaM tapo manyamAnaH kaMkhejA ya pAvavivegaM nAma bhikkhU , pAvaM nAma karma, vivego vinAza ityarthaH, sarvaviveko mokSaH, seso desavivego, athavA pApamiti zarIraM, kRtaghnatvAdazucitvAca tadvivekamAkAMkSamANaH duHkheNa puDhe dhutamAtieja yadi / punarasau saMyama kurvANaH zArIramANasaiH parIpahopasargaduHkhairabhibhUyate tatastairabhibhUtaH dhutamAdieja, dhuaM-vairAgyaM cAritraM upazamo vA anukrama [381410] // 202 // [215] Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [86-90], mUlaM [gAthA 381-410] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vIryanirU prata sUtrAMka ||381410|| zrIsUtrakatAGgacUrNiH ||203 // dIpa anukrama [381410] | saMjamo NANAdi vA, AdIejjaci tamAdadyAt , tena teSAM jayaM kuryAdityarthaH, yathA bhahAraka eva, damadanto vA saMgAmasIse yathA damitaH baro-yodhaH saMgAmazirasyaparAn damayati, abhihatItyarthaH, evaM aTThavihaM kamma jiNicA parIsahe aghiyAsehi, kiMcAnyat| "avi hammamANe phalagAvataTThI'vRttaM // 410 // yadyapyasau parAsaherhanyeta arjunakavat, athavA phalakAdavakaTaH kSAreMNa lipyeta | sicyeta vA tathApi agraduSTaH aNihammamANo vA samAgamaM kaMkhati aMtagarasa samyak AgamaH samAgamaH, antako nAma mokSaH, athavA antaM karotIti antakaH, yathA 'nAgnistRpyati kASThAnAM, nApagAnAM mhoddhiH| nAntakRtsarvabhUtAnAM, na pusA vAmalocanAH ||1|| sa evaM nighRya karma-aMtakarmamAsAdya nizcitaM niravazepaM vA dhRtvA vidhya, ki ? aSTaprakAra karma, neti pratipedhe, bhRzaM prapaMcaM | prabaMcaM jAtijarAmaraNaduHkhadaurmanasyAdi naTavadanekaprakAraH prapaMcako dRSTAntaH, akkhakkhae va aznotItyakSaH, athavA na kSayaM jAtItyakSaH, jahA akkhakkhae sagaDaM samavipamadurgaprapAtodyAnAdipu tepu punaH saMkhobhaminti evaM sa, evaM nighRya karma acalaM nirvANasukhaM | prApya na punaH saMsAraprapaJcamAmoti / nayAstathaiva / / kusIla paribhASitaM saptamamadhyayanaM samApta / / vIriyaMti ajjhayaNaM, tassa cacAri aNuyogadArA, ahiyAro-tividhaM pIriyaM viyANittA paMDiyavIrie jatitabba, gaathaa| 'vIrie chakaM' gAthA // 11 // cIriyaM NAmAdi chabiha, NAmaMThavaNAo gayAo, vatirittaM dababIriya sacittAdi tividhaM, sacitra | davyabIriyaM tividhaM-dupada cauppada apadaM, dupadANa vIriyaM arihaMtacakaTTivaladevavAsudevANaM itthirayaNasma ya, evamAdINa vIriyaMjaM jassa jArisaM sAmatthaM, catuSpadANaM tu assarayaNAINaM sIhavagdhavarAhasaramAdINa, sarabho kila hastinamapi vRka iva auraNakaM ukkhiviUNa a bajjhati, evamAdi yasya yaca catuSpadasya boddhavyaM vA sAmarthya, apadANaM gosIsacaMdaNassa upahakAle DAhaM NAseti // 203 // asya pRSThe aSTamaM adhyayanaM Arabhyate [216] Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [8], uddezaka [-], niyukti: [91-98], mUlaM [gAthA 411-436] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: 0 8. prata zrImatraka- tAgacUrNiH // 204 // sUtrAMka // 411436|| dIpa anukrama [411436] tahA kaMvalarayaNassa sIyakAle sItaM uNhakAle uhaM NAseti, tahA cakavahissa gambhagiha sIte uNI uNhe sItaM, evaM puDhImAdINaM jassa jArisa saMjoimANaM asaMjoimANa ya gadAgadavisesANa ya 'acittaM puNa vIriyaM' gAthA // 92 // acicaM davyabIriyaM " AhArAdINaM snehabhakSyabhojyAdInAM, uktaM hi-'sadyaH prANakara toyaM0' AvaraNANaM ca vammamAdi guDAdINaM ca cakarayaNamAdINaM / anyeSAM ca prAsazaktikaNakAdINAM, kiMcAnyat-jaha osahANa bhaNiyaM vIriyaM, vivAge te visallIkaraNI pAdalebo, medhAkaraNIu ya osadhIo, visaghAtINi ya davyANi gaMdhAlevaAsvAdamAtrAt vipaM NAsenti, sarisitramettAo vA guliyAo vA losukkhe NAmette khece vipaMgado vA bhavati, anyaM dravyamAhAritaM mAsegApi kala(vapi kSudhA na karoti, na ca yalagnAnirbhavati, kicakeSAzcidravyato saMyogeNa vacI AlicA udakenApi dIpyate, kamIrAdipu ca kAMjiphenApi dIpako dIpyate, yoniprAbhRtAdipu vA vibhA siyavvaM / khetavIriyaM devakubAtIsu sarvANyatra dravyANi vIryavanti bhavanti, yasa vA kSetra prApya valaM bhavati, yatra vA kSetre vIrya varNyate, esa ceca attho NijjucIgAthAe gahito, 'AvaraNe kavayAdI camAdIyaM ca paharaNe hoti / khettammi jammi khette kAle jo jaMmi kAlaMmi // 94|| kAlacIriyaM susamasusamAdisu, yasya vA yatra kAle balamutpadyate, tadyathA-varSAsu lavaNa- / mamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemnte| zizire cAmalakaraso ghRtaM vasaMte guDo vasantasyAnte ||1||'bhaave jIvassa vIriyassa' gAhA // 93 / / bhAvavIriyaM jIvassa sIriyassa laddhIo aNegavidhAo, taMjahA- urassavalaM iMdiyavalaM anjhappavalaM, aurasi bhayaM aurasyaM, zArIramityarthaH, taM puNa aNegavidha, taMjahA-'maNavayaNakAya'gAthA / / 95 // maNe tAra urassavIriyaM jArisaM maNapoggalagahaNasAmatthaM vayarosabhasaMghAtaNAdINaM jArise paDhamasaMvataNe maNapoggale gehati, taM puNa duvidhaM-saMbhave ya saMbhabve ya, tittha- // 204 // [217] Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [8], uddezaka [-], niyukti: [91-98], mUlaM [gAthA 411-436] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vI cUrNiH prata sUtrAMka // 411436|| zrIstraka garassa aNuttarovAiyANaM ca atIpaTTaNi maNodavANi, saMbhAvaNIyaM tu yo hi yamartha paTumatinA procyamAnaM na zaknoti sAmprataM | karmAkarma pariNAmayituM, saMbhAvyate tu eSa parikarmamANaM zakSyatyamumartha pariNAmayituM, taMjahA-tave taNutae ducale, vigNANaNANa ityAdi / // 205 // WI saMbhAvyaM, vAyAvIriyamavi vidha-saMbhave ya saMbhabve ya, tattha saMbhave ya titthagarassa joaNanIhAriNI vANI sababhAsANugAmiNI etatsaMbhavati vAcAvIrya titthakare, yeSAM cAnyepAM kSIrAzravAdivAgviSayaH, tathA haMsakokilAdInAM sambhanati svarasena mAdhuryavIrya, sambhAvye tu zyAmA strI gAitavye, taMjahA-'sAmA gAyati madhuraM kAlI gAyati kharaMca rukkhaM ca evamAdi, tathA saMbhAvayAma | enaM zrAvakadArakaM akRtamukhamapyakSareSu yathAvadabhilaptavyeSu, tathA saMbhAvayAmaH zukamadanazalAkA manuSyavaktavyena tve mAse sambhAvyate, kAyabIriyaM NAma aurasyaM yadyasya balaM, tadapi dvividha-sambhave sambhAvye ca, saMbhave yadivA cakravartibaladevavAsudevANaM yadvAhuvalAdi kAyabalaM, jahA koDisilA tiviThThaNA ukkhittA, athavA 'solasa rAyasahassA evaM jAva aparimitavalA jimavariMdA | saMbhaveyuH, sambhAvyate tIrthakarA lokaM aloke prakSeptuM, tathA meru daMDamiva gRhItvA chatrapaddhata, tahA pabhu aNNataro iMdo jaMbudIvaMtu || vAmahattheNa cha jahA dhareja karayalato maMdaraM ghetaM, tathA saMmbhAvyate AryadArakA parisarddhamAnaH zilAmenAmudata, anena mallena sahA| yoddhamityAdi, iMdiyavalaM paMcavidhaM soiMdiyAdi, ekekaM saMbhave sambhAvye ca, saMbhave yathA zrotasa bArasa joyaNANi visao, evaM | | sesANavi jassa jo, saMbhAvye'pi yasyAnupahatamindriyaM zrAntasya vA pipAsitasya vA pariglAnaspa vA sAmpratamagrahaNasamartha, yatho-IN | diSTAnAmupadravAnAM upazame sambhAvyate viSayagrahaNAyeti, uktaM indriyavIyaM / idAnIM AdhyAtmikaM, tamanekavidhaM 'ujamadhitidhIrattaM, A // 96 // ujjamo gAma parIsahovasaggANaM jaye, soMDIro NAma tyAgasaMpannaH avisAditA, ahavA soMDIra jJAne-adhyetavye tathaiva vA // 205 // dIpa anukrama [411436] [218] Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [8], uddezaka -1, niyukti: [91-98], mUlaM [gAthA 411-436] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata karmAkarmavIrye zrIyA tAmaNi // 206 // sUtrAMka // 411436|| dIpa anukrama [411436] kartavye, na parAbhiyoga iva karoti, hAyamANaH, avazyaM mayA etatkarttavyaM, na viSIdanti calayaMti vA, kSamAvI AkuzyamAnovi nakSubhyati, gaMbhIro nAma parIpaherna kSubhyate, dAuM vA kAuM vA No tuccho bhavati, uktaM ca-'yullubuleti jaM hoi UNayaM ricaya kaNakaNei / bhariyAI Na khunbhaMtI supurisaviNNANabhaMDAI // 1 / ' uvayogaH sAgAraaNAmAruvayogapIriyaM, sAgArovayogavIriyaM aTThaviha paMca jJAnAni vINyajJAnAni, aNAgArovayogavIriyaM caturvidhaM, yena svavipaye upayuktaH yo yamartha jAnIte draSTavyaM ca pazyati, ekekassa matyupayogAdeH caturvidho bhedo davyAdi, evaM upayogavIrie jANati, jogavIriyaM tivihaM, maNNamajhappIriyaM akuzalamaNaNirodho / vA kuzalamaNaudIraNaM vA maNassa egatIbhAvakaraNaM vA, maNavIrieNaya piyaMThasaMyatA vaddhamANaavahitapariNAmagA ya bhavanti, vaivI1 rie bhAsamANA apuNarutaM niravazeSa ca bhApate vAgaviSayAtmopayuktaH, kAye vIrya susamAhitapasannAdanaH susaharitapAdaH kUrmavada vatiSThate, kathaM nizcalo'haM syAM ityadhyavasitaH, uktaM hi-kAevihu ajjhappaM te tapovIrya dvAdazaprakAraM yastadadhyavasitaH karoti, / evaM saptadazavidhe saMyame'pi, ekatvAdhyavasitasya saMyamavIrya bhavati, kathamahamaticAraM na prApnuyAmiti, evamAdi adhyAtmavIya, eva mAdi bhAvavIrya vIriyapugve vaNijati vikalpasaH, uktaM ca-"sandhaNadINaM jA hoja bAlugA gaNaNamAgatA sNtii| taco bahutase u astho ekkassa puvyassa // 1 // savvasamudANa jalaM jati pasthimitaM haveja saMkalaNaM / tatto bahutaro u attho egassa puSassa // 2 // sarvapi tayaM tivihaM paMDiyaM bAlaM ca vAlapaMDitaM hoi, tattha bAlayaM tathA paMDitaM ca, mIsitaM ca, athavA duvidhaM, taM0-agAkhIriyaM aNagAsvIriyaM, tattha paMDitavIriyaM aNagArANaM, AgArANaM tu duvihaM-bAlaM ca bAlapaMDitaM ceti, tattha paMDitavIriyaMpi sAdIyaM sapajavasitaM ca, cAlacIriyaM jahA asaMjatasta, vividho tiThANA, taMjahA-aNAdINaM apaJjavasitaM 1 agAiyaM sapaJjavasiyaM // 206 // [219] Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [8], uddezaka -1, niyukti: [91-98], mUlaM [gAthA 411-436] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vIya prata sUtrAMka // 411436|| karmAkarmazrIsUtraka ID|| 2 sAdIyaM sapaavasitaM 3, No ceva NaM sAdIyaM apaJjavasitaM, athavA sa tu vIriyaM tivihaM-khaDayaM upasamiyaM khaovasaniyaMti, tAmaNiHkhaiyaM vINakasAyANaM, upasamiyaM uvasaMtakasAyANaM, sesANaM tu khovasamiya, jattha sutaM-sasthamege susikvaMti, tattha gAthA || // 207 // 'satthaM tu asiyagAdi',gAthA, satyaM vidyAkRtaM matrakRtaM ca, tattha vijA itthI bhaMto puriso, athavA vidyA sasAthagA maMto asAhaNo, ri ekeka paMcavihaM-pArthivaM vAruNaM AgneyaM vAyavyaM mizramiti, tattha mIsaM jaM dupatiNha vA devatAgaM, athavA vijAe maMteNa ya, etANi adhidevagANi, gato NAmaNipphaNNo, suttANugame suttamubAreyavaM-taM cimaM suttaM-'duhAvetaM samakkhAtaM' silogo // 411 / / dudhAvi etaM, dviprakAraM-dvibhedaM bAlaM paMDitaM ca, caH pUraNe, etaditi yadamipreta, yA ihAdhyAye adhikRtaM vakSyamANaM, jaMvA mikkhevaNijjuttIvutaM, samyaka AkhyAtaM samAkhyAtaM titthagarehiM gaNaharehiM ca, virAjate yena taM vIriyaM, vikamo vA vIriyaM, pakariseNa bucai pacunai, bhRzaM sAvAdito vA bucati, kiNNu vIrassa vIrattaM kena vIrotti vucati, kimiti pariprazne, nu vitarke, vIryamaskhAstIti vIrA, kiM tat vIrassa vIrya ?, keNa vA vIretti vuccati, kiNA vA kAraNena vIra ityabhidhIyate ?, pRcchAmaH, tattha vA karaNaM vIriyaM jaM pucchitaM tadidamapadizyate-kammameva pariNNAya' silogo // 412 / / kriyA kamatyanAntaraM, kriyA hi | cIya, evaM pariNAe evaM parijAnIhi, tassegaTThiyA oTThANaMti vA kammati vA balaMti vA bIriyaMti vA egahu~, paThyate ca-kammameva pabhAsaMti evaM prabhApanti karmabhIrya, athavA yadidamaSTaprakAra karma tat audayikabhAvaniSpanaM karmetyapadizyate, audayiko'pi ca bhAvaH karmodayaniSpanna eva, bAlavIriyaM bucati, vitiyaM akammaM vAvi suvatA akarmanIyaM tat , taddhi kSayaniSpannaM, na vA karma badhyate, na ca karmaNi hetubhUtaM bhavati, suvratAH-tIrthakarAH, prabhAta iti vartate, parijAnaMta iti ca vartate, tattu pNdditviirympdi-| IMA207 // dIpa anukrama [411436] [220] Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||411 436|| dIpa anukrama [ 411 436] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) - zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 8 ], uddezaka [-], niryukti: [ 91-98 ], mUlaM [gAthA 411-436 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIvatrakavAmapUrNiH // 208 // zyate eva ete dve sthAne, taM kammacIriyaM ca akammavIriyaM ca tatra pramAdAt karma badhyate apramAdAnna badhyate, athavA dvAviti bAlaM | paMDitaM ca, bAlaM asaMyatANaM paMDitaM saMjayANaM, tatra tAvat bAlavIriyaM apadizyate, athavA jamma Adizyate vaTTamANA bhaviyA maNussA, tatkathaM 1, ucyate--pamAdaM kammamAsu silogo || 413|| pramAdAt karma bhavati evaM vaktavyaH, kAraNe kAryopacArAt pramAdaH karmetyucyate sa ca pramAdaH tahAvi saMbhave Adizye paMDitaM sAdiM apajarvasitaM bAlaM tivihaM, anAdi apajjavasitaM abhaviyANaM, aNAdi | rApajjavasitaM bhaviyANaM, sAdisapajnavasitaM sammadiTThINaM, jaM taM bAlaM kathaM hojjA ?, ucyate 'satyamege susikvaMti' silogo | // 414 // dhanurupadizyate dhanuH zikSAmityarthaH, AlIDha0 sthAnavizeSataH, ege asaMjatA, na sarve, athavA sarvakAraNA atrazAstrANi, adhIyate hi bhImAsuma koDillagaM dharmapAThakA vaidyakaM bAvacariM vA kalAo suddha sikkhati asubhenAdhyavasAyena ativAtAya | pANiNaMti evaM puruSasya zirazchettavyaM evaM cArthI pratyarthI vA daNDayitavyo netrAdirAgAdibhizva kArI akArI ca jJAtavyo, amukAparAdhe | vA'yaM daNDo hastacchedamAraNetyAdi, kiMca ke maMte adhinaMti amu maMte abhicAruke atharvaNe hRdayoNDikAdIni ca ayamedhaM | sarvameva puruSamedhAdi ca mantrAnadhIyate, bhUtamatro dhAtuvAdaH vilavAdAdi, cahUNaM pANANaM bhUtANaM viheDaNaM, vidyAdhana ityarthaH, uktaM ca- 'paTzatAni niyuMjate, pazUnAM madhyame'hani / azvamedhasya vacanAt nyUnAni pazubhistribhiH // 1 // te tu ashubhaadhyvsitaaH| | kiMca-'mANao kAu mAyAo' silogo || 415 || teNa cANakkako DillaIsatyAdI mAyAo adhijjaMti jahA paro baMce| tantro, tahA vANiyagAdiNo ya utkocacaNAdIhiM atyaM samajjiyaMti lobhe tattha ca uttareti mANovi evaM mAyiNo mAyAhi' atthaM uvajjiNaMti, yatheSTAni sAvadyakAryANi sAdhayanti, tata eSAM karmabaMdho bhavati, kAmabhogAn saMmohare kAraNe kAryavadupa [221] karmAkarmavIrye // 208 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [8], uddezaka [-], niyukti: [91-98], mUlaM [gAthA 411-436] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AraMbha prata sUtrAMka // 411436|| zrIsatrakanAcaNi // 20 // | cAraH, artha eva kAmabhogAH tatsamAharaMti iti, paThyate ca-AraMbhAya tiuhada AraMbhA tribhiH kAyavAimanomiH AudRtI tiu ti, bahave jIve egidiyAdi jAva paMciMdiyatti vucati ya evamAdi Arabhyate pApaM, taM tu maNasA vayasA kAyasA, NavaeNa bhedeNaM jIve haNato, baMdhanto uddhaMsento ANavento kuddento arthopArjanaparo niddAya haMtA gAmAdi chettA miyapucchAdi pattiyA hatthidaMtAdi hatthAdi vA, AtasAtA mAsA 'kaiyA vacai sttho| gAthA // 416 // kAyeNa kilissaMto, paDhama magasA, pacchA vAyAe, aMtakAle kAraNa, Arato sayaM, parato, sayaM parato, aNNaNa duhAvi, sa evaM 'verANi kuvaMti verI' silogo||417|s pairANi | kurute pairI, tato aNNe mAreti aNNaNe baMdhati aNNe daMDeti aNNe Nivisara ANaveti corapAradAriyavayacopagAdi pahujaNaM vereti | jesu vA thANesu rajati sajati majjati ajjhovavaJjati, paThyate ca-jehiM verehiM kajati, tataste vairiNaH ihamave, parabhave ca karakayA dIhiM kicaMti, chidyanta ityarthaH, jANi vA kareti tANi se se ahiyatarANi paDi kareMti, rAmavat, jahA rAmeNa khatiyA occhA| ditA, 'apakArasamena karmaNA, na narastuSTimupaiti zaktimAn / adhikAM kuru vairayAtanAM, dviSatAM jAtamazeSamuharan // 1|| subhomeNAvi tisattakhuco NimaNA pUhabI katA, pApopakA ya ArambhAH pApArhAH pApopagA:-pApayogyAH, pApAni vA upagacchantyAramiNaH, AraMbhA hiMsAdayaH, duHkhasparzA duhAvahAH duHkhodayakarA ityarthaH, ante ityarthaH, ante ityantazaH mRtasya narakAdipu 'pAvANaM khalu bho kaDANaM kammANa duciNNANaM jAva vedaittA bhokkho, Nasthi avedaittA, tavasA vA josaittA' aSTAnAmapi prakRtInAM yo yAdazo'nubhAvaH sa tathA phalati // 417|| kiMca-saMparAgaH tesu vA tAsu gatipu saMparANijjatIti saMparAgaH-saMsAraH, athavA para ityanabhimukhyena badhyamAnameva vedyane, nigachati-prApnuvaMti, ArcA nAma viSayakapAyA", dukaDakAriNo dIpa anukrama [411436] // 20 [222] Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||411 436|| dIpa anukrama [411 436] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 8 ], uddezaka [-], niryukti: [ 91-98 ], mUlaM [gAthA 411-436 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra [02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: shriisuutrtaanggcuurnni:||210|| dukaDANi-hiMsAdINi pAcANi kurvantIti dukaDakAriNaH, kiM nimitaM rAgadosassitA vAlA bAlavIryAH, sa eva prakRtiH bahuM kira kAlaM Thito mohaNIyassa vibhAsA, tatastaiH pApaiH karmabhiH sAmparAyameva NiyacchaMti saMsAramityarthaH, tatra ca narakAdiSu duHkhAnyanubhavanti / 'etaM sakammavIriyaM silogo // / 419 / / sakarmavIriyaMti vA bAlavIrIyaMti vA egaI, idAnIM akammavIrayati vA paMDitavIriyaMti vA egadvaMti, keriso puNa paMDito - 'davie baMdhaNummukke' silogo ||420 // rAgaddosavimuko davio, vItarAga ityarthaH, athavA vItarAga iva vItarAgaH, bandhano'lpo muktakalpaH, paMDitavIryAcaraNebhyaH sacaso chinabaMdhaNeci siddhastena nAdhikAraH, ye punaH pramAdAdayo hiMsAdayaH rAgAdayo vA teSu kAryavadupacArAt ucyate-sahato chiNNabandhaNe, na teSu varttata ityarthaH kaSAyaappamatto vA saH akarmmavIraH evaM caiva akarmmavIriyaM cuccati, kathaM akarmmavIriyaM 1 yatastena karmma na badhyate, na ca tatkarmodayaniSpannaM yena karmakSayaM karoti tena akarmavIryavAn, paNolla pAvayaM kammaM pramAdAdIn pApakarmmAzravAn tAn praNudya salaM katteti appaNo bhAvakammasalaM aTTappagAraM tatkRMtati chinattItyarthaH, antasoti yAvadanto'sya, niravazeSamityarthaH, kena kRtanti ? kiMvA AdAya kRtantIti 1, ucyate dhammamAdAya, kIdRzaH dharmaH ? poyAuaM suakkhAyaM silogo // 421 // nayanazIlo naiyAyiko, kutra nayati ?, mokSaM, suSThu AkhyAtaH suakkhAya, upAdAya taM gRhItvA samyak Ihate samIhate dhyAnena, kiM dhyAyate !, dhammaM sukaM ca tadAlaMbaNANi tu bhujo bhujjo duhAvAsaM bhUyo bhUya iti bIpsArthaH, atItAnAgatAni aNantAI bhavaggahaNAI, sakammavIriya doseNa bhUyo bhUyo NaragAdisaMsAre NANAvidhaduHkhAvAse sArIrAdINi dukkhANi muJjo 2 pAtrati, azubhabhAvaH azubhataM tahA tahA tena prakAreNa yathA karmma tathA tathA zubhaM phalati, athavA azubhamiti azubhabhAvanA gRhItA, yathA zubhaM [223] sakarma vIryAdi // 21 // Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [8], uddezaka [-], niyukti: [91-98], mUlaM [gAthA 411-436] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: ahaakhaasvAdi prata sUtrAMka // 411436|| // 21 // dIpa anukrama [411436] zrIsUtraka | kiM? saha kaDevara0, evamanityAdyA, azubhA api, dvAdaza bhAvanA gRhItA, tatrAnityabhAvanA 'ThANI vividhaThANANi' silogo taamnniH| 11422 / / sthAnAnyeSAM santIti sthAninaH, devaloke tAvadindrasAmAnikatrAyaviMzAyA, manuSyeSvapi cakravartivaladevavAsudevama NDalikamahAmaNDalikAdi, tiryaktve'pi yAnIpTAniSTAni, vividhAnIti uttama madhyamAMdhamAni, tebhyaH sthAnebhyaH sarvasthAninaH caissaMti, nAtra saMzayaH uktaM hi-'azAzvatAni sthAnAni, sarvANi divi ceha ca / devAsuramanuSyANAM, Rddhayazca sukhAni ca ||1'kiNc'annitie ime vAse' jIvatojapi hi anityaH saMvAso bhavati, kaiH-jJAtimiH, jJAtayo nAma mAtApitRsaMbaMdhAH, suhRdaH zepA mitrAdayaH, 'evamAdAya medhAvI' silogo // 423 // evamavadhAraNe, AdAeti evaM yuddhyA gRhItvA, yathA sarvANi azAzvatAni, paMDitaguNavIryaguNAMzca mokSe ca zAzvataM sthAna AdAetti, athavA dvAdazasu bhAvanAsu yaduktaM tamAdAya, upadhArayitvetyarthaH, Atmanaiva Atmani gRddhimuddharet mamIkAramityarthaH, taM0-hatthA me pAdA me jIvijAmi, jesuvA kalatrakhajanamitrAdipu gRddhirutpadyate tebhya Atmanaiva Atmani gRddhimuddharet , kizca-giddhimuddharemANo AyariyaM upasaMpajeja, svAdhyAyatapAdI uttarottaraguNAnupasaMpadyamAnaH caricAriyaM mangaM uvasaMpajejA, AyariyANa vA maggaM uvasaMpajjeja, sarve dharmAH kutIthikAnAMNa akovitA, akovitA nAma Na kehiMvi kovijjati, kovito NAma pitaH, kUTakApaNavat, cchedo puNa Na kovijjai, te kathaM upasaMpajjai ?, dohiM ThANehi, sahasamu| tiAe NacA' silogo // 424 / / zobhanA matiH sanmatiH sahajAtmamatiH sahasanmatiH svA vA matiH sanmatiH, saha matIe | sahassaMmatimaM pratyekabuddhAnAM nisargasamyagdarzane yA, pittajvaropazamanadRSTAntasAmarthyAt AmiNivohiyasurya ugghADeti, jahA ilAiputteNa, dhammasAraM suNettu vA, yathA tIrthakarasakAzAdanyato vA dharma ena sAraH dharmasAraH, dharmasya vA sAraH dharmasAraH, cAritraM SIDHAKitals // 21 // [224] Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||411 436|| dIpa anukrama [ 411 436] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 8 ], uddezaka [-], niryukti: [ 91-98 ], mUlaM [gAthA 411-436 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : upakramAdi zrIsUtrakratAGgacUrNi: // 212 // taM pratipadyate, pacchA u uttaraguNesu parakamati paMDivIrieNa puvvakammakkhayaGkitAe, evaM so davio, hiMsAdi vA bandhaNa vimuko akampIrie uvadviteya mehAvI paDidhAtapAya dhamme ubaTTie akammavIrie vA vaTTamANapariNAme mehayA dhAvatIti medhAvI pratyAkhyAti hiMsAdi aTThArasa saMyataviratapaDita paJcakakhAyapAvakamme sa evamuttaraguNesu paTTamANo 'jaM kiMci uvakamaM NacA ' silogo || 425 // yatkiciditi upakramAdvA avAeNa vA ahavA tiviho ukkamo bhattapariNNAIgiNAdi, AyuSaH kSemamityArogyaM zarIrasya ca upadravA Atmana ityAtmazarIrasya tasseva aMtaraddhA tasseti tasyAyuHkSemasya, antaraddhA ityantarAlaM, yAvana mRtyuriti, ye baddhA mUDhA saMjJAH, sippamiti khippaM, saMlehaNA vidhi zikSet, sikkhA duvihA-AsevaNa sikkhA gahaNasikkhA ya, grahaNe tAvat yathAvanmaraNavidhirvijJeyaH AsevanayA jJAtvA AsevitavyaM yadyadicchati manasA AsepaNasikkhA 'jahA kummo sayaMgAI 0' silogo ||426|| maraNakAle ca nityameva yathA kUrmmaH khAnyaGgAni paMcasveva dehe samAharati nAma pravezayati, tataH zRgAlAdibhyaH pizitAzibhyaH abhigamyo na bhavati, evaM pAvehiM appANaM, pAtrANi hiMsAdIni kohAdINi ca, maraNakAle cAhAropakaraNa sevaNavyApArAca AtmAnaM saMhRtya nirvyApAraH saMlekhanAM kuryAt, AtmAnamadhikRtya yaH pravartate tadadhyAtmaM, dhyAyo vairAgyaM ekAgratA ityAdinA'dhyAramena pApAtsamAhareti, tatra trayANAM maraNAnAmanyatamaM vyavasyate, iha tu pAovagamaNamadhikRtaM yenApadizyate 'saMhare hatthapAde ya' silogo ||427|| hastapAdapravIcAraM saMhRtya niSpandastiSThet kArya ca saMhara ullaMghanAdibhyaH sarvendriyANi vA sve sve viSaye saMhara, rAgaMdrepanivRttiM kuru, pApagaM ca parINAmaM vRttaM, NidANAdi ihalogAsaMsapayogaM ca saMhara iti varttate, bhAsAdosaM ca pAvagaMti vAmguptirgRhyate, evaM bhacapariSNAe iMgiNIevi ayavarAM sAhara, jataM gacchejja jataM ciTThejjatti, durlabhaM paMDitamaraNamAsAdya karmakSayArthaM [225] // 212 // Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 411 436|| dIpa anukrama [ 411 436] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 8 ], uddezaka [-], niryukti: [ 91-98 ], mUlaM [gAthA 411-436 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 213 // sadoSayuktena mAvyaM, tattha NaM jada apadizyate 'aNu mANaM ca mAyaM ca ||428 / / athavA maraNakAle ca sarvakAlameva aNu mANaM ca mAyaM ca saMpariNNAya paMDite, aNuriti stoko'pi mAno na karttavyaH kimu mahAn 1, anurapi ca mAyAM na kArayediti paMDitaH, paThyate ca-atimANaM ca mAyaM ca taM pariNNAya paMDite atIva mAno yathA subhomAdi, ko'rthaH ? - yadyapi sarAgasya mAnodayaH syAttathApi udayaprAptasya viphalIkaraNaM kArya, sutaM me ihamegehiM, evaM vIrassa vIriyaM zrutaM mayA tIrthakarAt sthavi - rebhyo vA iheti ihaloke pravacane vA, ekeSAM na sarveSAM tadvIryavato vIrasya paMDitavIriyaM yaduktaM vIrasya vIrataM iti, yathA vA syAdvayavasAnamiti tad vyAkhyAtaM sa evaM maraNakAle amaraNakAle vA paMDitavIryavAn mahAvratepRthataH syAt, tatrAhiMsA prathamaM, ur3amahe tiriyaM disAsu je pANA tamathAvarA / savyatya viratiM kuA saMtiniSyANamAhitaM, asya zlokasya carcA uktA, kiMca- 'pANe | ya NAtivAna adiNNaMpi ya NAtie / sAtiM Na musaM vUyA, esa dhamme vasImayo // 429 // evaM tAvat pANAtivAyaM vajeja, Na vA adiSNAdANaM AdiejA, sAdiyaM NAma mAyA, sAdinA yogaH, saha sAMtimA sAtiyaM, na hi mRpAvAdo mAyAmaMtareNa bhavati, sa cotkaMcaNakUDatulAdisu bhavati, sAtiyogasahito musAvAdo bhavati, sa ca pratiSidhyate, anyathA tu na mRgAn pazyAmi Naya vallikAiyesu samuddissAmo evamAdi brUyAt, yenAtra paro vacyate tatpratiSidhyate, kohamANAmAyAlobhasahitaM vacaH, dharmaH yo'yaM ukta svabhAvaH, khusimatAM vasUni jJAnAdIni / ayaM bhAravae NiyaM bhave bhikkhU kaNThyaM, 'atikamati vAcAe maNasAvi Na patthae ||30|| atiriti atikramaNe, yenAtikramyante etAni paJca mahAvratAni so'tikramaH, tatra prAMNAtipAtamadhikRtyApadizyate tipAda eva tribhyaH pAtayatIti tipAtaH tanmanasApi na prArthayet, kiMnu vacasA karmaNA vA ?, navakena bhedena, evaM zeSA [226] mAnavarjanAdi // 213| Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||411 436|| dIpa anukrama [ 411 436] zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 8 ], uddezaka [-], niryukti: [ 91-98 ], mUlaM [gAthA 411-436 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtratAGgacUrNiH // 224 // bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) - SALT NAmapi jAva parigrahaH, evaM tAvatsvayaM na karoti vratAticAraM yo'pi tamuddizyAnyaiH prANAtipAtaH kRtaH kriyate vA tatrApyayamupadezaH 'kaDaM ca kIramANaM ca' silogo // 431 // advAkammAdi kaI agehemANo NANujANAti, kIramANamavi jaM jAgati maTThAe taM NivAreti No khalu mama aDDAe kiMcivi karaNijaM, evaM jovi AtmanimittaM asaMjamastaiH kRtaH tadyathA-zizoH zirachinnaM chidyate vA badhyo hato hanyate vA mAMsAdyopakAni saccAni tAni hanyate vA tamapi kaDaM ca kajamANaM ca NANujANAti, AgamissaM ca pAvagaMti jahaNaM koi bhaNijA-ahaM te AusaMto samaNA ! amaNaM vA 4 uvakkhaDemi taMpi NivAreti No khalu mama aDDAe kiMci karaNijaM, evaM asaMjatobi jo jaM haMtikAme taMpi AgamistaM pAvagaM savvaM taM NANujANati, sarvamiti taMnimittaM vAkarya kajamANaM vA vageNa bhedeNa NANujANaMti paMDiyA, Atmani Atmasu yA guptA jitendriyA jIhAdopaNiyattA, athavA sarvamiti AhAropakaraNAdi sejAo'ci bAyAlIsadosa parisuddhAo gheppaMti, evaM te bhagavantaH saMyamavIriyAvasthitA navakena bhedena tadA'ticAramakRtavantu ye tu tadvidharmiNa: bAlavIryAvasthitA api gRhebhyo'pi niHsRtAH santaH je yAbuddhA mahAbhAgA // 432 // je (iti) aNidiniddeso abuddhA vAdiNaH, athavA na buddhA abuddhA, cAlavIryAvasthitAH sakammavI rie varddhati, tahA pANaM na yatati mahAbhAgAH vijAe baleNa vA, yathA buddhaH tapazvi, nimittabalena vA yathA gozAlAH, rAyapavvagA vA bahujaNanetAraH bahujanenAzriyante, pUyAsakAraNimittaM vijjAo nimittAni ya payuMjabhANA tapAMsi ca prakAzAni prakurvanti teSAM bAlAnAM yatkiMcidapi parAkrAntaM tadazuddhaM bhAvopahatatvAt, navakenApi bhedena ajJAnadIpAJca, evamAdibhirdoSairezuddhaM tesiM paravantaM, azuddhaM nAma yathoktairdoSa:, parAkrAntaM caritaM veSTitamityarthaH, kuvaidyacikitsAvat, saphala hoti saGghaso phalaM NAma kammabaMdho, tattatkarmabandhaM prati saphalaM bhavati, [227] Se vema kRtAdi niSedhAdi // 214 // Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||411 436|| dIpa anukrama [ 411 436] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [8], uddezaka [-], niryukti: [ 91-98 ], mUlaM [gAthA 411-436 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : | saphalatAdi zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 215 / / sarvaza iti sarvAH kriyAsteSAM karmmabandhAya bhavanti, kathaM 1, sarva hi kaTukavipAkaM sucaritamapi pudgalasya mithyAdRSTeH, nirvANaM yA pratyasaphalaM bhavati, sarvazaH sarvAH kriyAntadviparItAH sacchAsanapratipannAH, je tu buddhA mahAbhAgA silogo || 423 || svayaM buddhAstIrthakarAyAstacchiSyA vA yuddhabodhitA gaNadharAdayaH, mahAbhAgA iti caurAsIi usameyAmiNo sissasahastrANi, usabhaseNaspa battIsaM samaNasAhassIo gaNo AsI, evaM jAva vaddhamANasAmI, tatsaMghassa caturvidhasya parimANaM bhAsitavyaM, pratyekabuddhAH punaH sAmprataM na mahAbhAgAH kecittu pUrvamAsIt, ye cAnye rAjAdayaH pUrva mahAbhAgAH AsItpazvAdvA jAtAste vIrA iti - akrammIrie | vaTTamANA sarAgA vItarAgA vA vIrA, tapasi NANAdIhi vA vIrAjatIti vIrA, vidArayantIti vA kammANi, sammaM pasaMtIti sammacadaMsiNo, tesiM bhagavaMtANaM zuddhaM tesiM parivataM zuddhaM NAma NiruvarodhaM sallagAravakasAyAdidosaparizuddhaM anuparodhakRt bhUtAnAM tanviupAsanAvidhe saMjame ca parAkrAntiH aphalaM hoti savvaso phalaM NAma karmabandhanaM taM pratyaphalaM kathaM 1, saMjame agaNyaphale tave codANaphale, uktaM ca-nirAsassAI nissukhaduHkhaM0 kalpanaM dharmasu, vAcA niSphalaM, mokSaNaM vA prati saphalaM, evaM pUrva pazcAdvA mahAjananetRRNAM mahAjanavijJAtAnAM ca tesiM tu tavo suddho silogo || 424|| teSAmiti je jahuttakAriNo, jeti tA NidiTThA, mahaM prAdhAnye kulaM IkSvAkukulAdi, kecidvA jJAtakulIyA api bhUtvA vidyayA tapasA sauryAd vistIrNA bhavanti nandakulavat, ettha cau| bhaMgo, kiMci kulatovi mahantaM jaNaoci evaM caubhaMgo, eto egatarAovi NiksaMto mahAkulato, mahadvA kulamepAM mahAkulAH, bhagavAneva chaumattho, chaumatthakAle avamANate pareNaM tu Na silogaM vayaMti te silogoM nAma zlAghA, amuka rAjA vA AsI| diti ibhyo vA zAlibhadrAdi tatpUjA satkArazlAghAdinimittaM kulaM na kIrttayitavyaM kulAdikAryanimittaM vA na kIrtteta / kiM vA [228] // 215 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [8], uddezaka [-], niyukti: [91-98], mUlaM [gAthA 411-436] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIyaka // 216 // prata sUtrAMka // 411436|| dIpa anukrama [411436] 'appapiMDAsi pANAsI' silogo // 435 / / saMyame'pIyameva varNyate, teMNa appapiMDAsi appaM piMDamaznAtIti appapiMDAsI, I alpapiDAasaMpuNNaM vA, evaM pANaMpi, aTThakukuDiaMDagapamANamitte kavale AhAramAhAremANe appAhAre, duvAlasa addhomodariyA, solasa zyAdi dubhAgapattaM, cauvIrsa omodariyA, tIsaM pamANapatte, battIsa kavalA saMpuNNAhAro, etto ekeNAvi UNaM jAva ekagAseNa egasittheNa vA, evaM uvakaraNomodariyA, appaM bhAsejatti anarthadaNDakayoM na kuryAt , kAriNe'pi ca noca, bhaNitA dabyomodariyA, bhaave| tu 'khaMte'bhiNibuDe dante' akrodhanaM kSAntiH, abhiNibuDho nAma nivRttIbhUtaH zItIbhUto, arthazIlo artheSu jJAnAdiSUdyataH, daMta iti daMtendriyA, tavasA ya vigate gehANi dANAdisu gehiviSpamuke ya Na paDDappaNNesu rajati, Na ya kaMkhAmohaM karei, 'jhANayogaM samAharTsa' silogo // 436 // dhyAnena yogo dhyAnayogaH prazastadhyAnayogaM samyak hRdi Aitya coddhRtya 'kAyaM vosija savvaso' sarvaza iti AhArakriyAmapyasya na karoti, svedajallamallapaharaNAdIzca bAhyakriyA, titikkhaM paramaM NacA titikSA NAma parIpahovasargAdhiyAsaNaM, titikSaNameva paraM mokSaNaM mokSasAdhanaM cetyevaM ca jJAtvA AmokSAya parivaetti AmokSAyetiyAvanmokSagamanaM tA paricaeAsitti, zarIramokSo vA, pari samaMtA sacao vaejAsi, bhagavAnAha-evamahaM bravImi, na paropadezA- 11 |dityrthH| NayAstathaiva / vIryAkhyamaSTamamadhyayanaM samAptaM // dhammoti ajjhayaNassa catvAri aNuyogadArA, dhammo atyAhikAro, uktaH upakramaH, NAmaNiphaNNe dhammo, so puNa'dhammo pubbudiho'||19|| dhammaTTakAmAe, taM ceva ya ihAvi parUveyabbo, iha tu bhAvadhammeNa ahikAro, eSa eva dharmaH, epa eva bhAvasamAdhiH, epa eva ca bhaavmaargH| tattha dhammassa Nikkhevo-NAmaM ThavaNA dhammo gAthA // 10 // vatiritto dabadhammo tiviho // 216 // asya pRSThe navamaM adhyayanaM Arabhyate [229] Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||437 472|| dIpa anukrama [ 437 472] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 9 ], uddezaka [-], niryukti: [ 99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02 ], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : dravyadharmAdi zrIsUtrakavAGgacUrNiH / / 217 // sacittAdi, tattha sacittassa jahA cetanA dharmaH, cetanA svabhAva ityarthaH, acittANa jahA dhammatthikAyassa0 jA jassa dhammatA, jahA 'gatilakkhaNo tu dhammo, adhammo tthaannlkkhnno| bhASaNaM sabadavANaM, bhaNitaM avagAhalakkhaNaM // 1 // ' poraMgalasthi | kAyo gahaNalakkhaNo, missagANaM davvANaM jA jassa bhAvanA, yathA kSIrodakaM sItalaM dhAturaktavarddhakaM kAzAyI yAvatra pariNamatyudakaM tAvanmizraM bhavati, gRhasthAnAM ca yaH kulagrAmAdinagaradharmaH, dAnadhammoti yo hi yena dattena dharmoM bhavati sa tasmin deyadravye kAryavadu|pacArAddAnadharmo bhavati, yathA-annaM pAnaM ca vastraM ca, AlayaH zayanAzanam / zuzrUSA vandanaM tuSTiH, puNyaM navavidhaM smRtaM // 1 // 'loiya | louttario' gAthA / / 101 / / bhAvadhammo duviho- loio louttario ya, loio duviho-gihatthANaM kupAsaMDINaM ca, loutario tiviho-gANaM daMsaNaM caritaM ca NANe AbhiNivodhigAdinA daMsaNe uvasAmagAdinA, carite paMcaviho sAmAyagAdinA pANivadhaveramaNAdinA vA caturvidho vA cAujjAmo, rAtIbhoyaNavezmaNachaDo vA chantriho, pAsa mAtra dhammaTTitehiM pAsattho, aNNAdIhiM dANagrahaNaM Na kAyavvaM, saMsaggI vA tattha pAsatthosaSNakuzIlasaMthavo, ettha atthe gAthA 'pAsasthosaNNakusIlasaMthavo Na kira vahate kaauN| sUyakaDe ajjhayaNe dhammammi NikAiyaM eyaM / / 102 / / NAmaNipphaNNo gato / suttANugame suttamuJcAreyavvaM, 'katare dhamme AghAte' silogo // 437|| katare keriso vA AghAta ityArUpAto, mAhana iti bhagavAneva samaNeti | vA mAhaNetti vA egaI, manyate anayeti matiH- kevalamiti, matirasyAstIti matimAn, atastena matimatA, evaM jaMbugAmeNa pucchio | sudhammo Aha- 'ajjuSammo jahA tahA' aMjuriti ArjavayuktaH, na daMbhakanvAdibhirupadizyeta, te kuzIlAH bAlavIryavantaH, te nArjavAni bruvate, bruvate vA na vayaM parigrahavantaH AraMbhigo vA etatsaGghasya buddhasya upAsakAnAM vA iti, bhAgavatAstu nArAyaNaH karoti [230] // 217 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [-], niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: dharmAdi prata sUtrAMka ||437472|| dIpa anukrama [437 zrIsUtraka harati dadAti vA, uktaM hi-yasya buddhirna lipyeta, itvA sarvamidaM jagat / AkAzamiva paGkena, na sa pApena lipyate // 13 // naivaM bhagavatA nAGgacUrNiH anArjakyukto dharmaHpraNItaH, bhagavatA tu yo yathAvasthitastaM tathaiva matvA nirupadho dharmopadiSTaH, na lokapaktinimittaM, glaanaayup||218 dhinA gA kiMcitsAvadyamAna vartavyamityupadiSTaM, jinAnAmiti paSThI, jinAnAM saMtaka tItAnAgatAnA, paThyate ca 'jaNagAtaM suNeha meM' yathoddiSTadharmapratipakSabhUtastvadharmastatra cAmI varcante / 'mAhaNA kSatriyA vessA' silogo|| 438 / mAhaNA marugA sAvagA vA, khattiyA uggA bhogA rAiNNA ikkhAgA, rAjAnaH tadAyiNaca, athavA kSatreNa jIvanta iti kSatriyAH, vaizyA suvarNakArAdayaH,te hi havanAdimiH kriyAmidharmamicchanti, caNDAlA api truvate-vayamapi dharmAvasthitAH kRSyAdikriyAM na kurmaH, bokasA NAma saMjogajAtiH, jahA bhaNeNa suddIe jAto NisAdotti vucati, baMbhaNeNa vessAe jAto ambaTTho bucati, tattha misAegaM aMbaTThIe jAto so bokaso bucati, esiyA vesiyA epaMtIti epikA-mRgalubdhakA hastitApasAzca mAMsahetormugAn hastinazca epaMti, mUlakandaphalAni ca, ye vA pare pAkhaNDA nAnAvidhairupAyaiH bhikSAmeti, yatheSTAni cAnyAni vipayasAdhanAni, athavaipikA vaNijaH, te'pi phila kAlopajIvitvAma kila kurvate, athavA vaizyA striyo vaizikAH, tA api kila sarvA vizepAdvaizyadharme vartamAnA dharma kurvanti, zUdrA api kuTumbabharaNAdIni kurvato dharmameva kurvate, uktaM hi-'yA matiH klezadagdhAnAM, gRheSu gRhamedhinAm / putradAraM bharatAnA, PA tAGgati braja putrkaa||1||' ye anudiSTA cchedanabhedanapacanAdi dave, bhAve AraMbhe NissitA NiyataM sitA NismitA, 'pari ggahe NiviTThANaM silogo // 439 // pariggahI macittAdi 3, davvAdicaturvidho vA, tesiM mAhaNAdikuzIlANaM pariggahe NiviTThANaMti upajiNaMtANaM sAravaMtANa ya NaDaviNaTuM ca soentANaM, tersi pAvaM pacar3ati, AuavajAu satta kammapagaDIo siDhilabaMdhaNa 472] // 218 // [231] Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [-], niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: malA AraMbha saMbhRtAdi prata sUtrAMka // 437472|| dIpa anukrama [437472] zrIsUtraka baddhAo dhaNiyacaMdhaNabaddhAu kareti, eteSAM AraMbhasaMyucA kAmA, hiMsAdiAraMbhena saMvRttA, AraMbhasaMbhutA kAmA athavA samatA tAmaNi: || nAma Arambha epA saMmataH, kathaM AraMmi NissiyA tiSThanti, sAlisaM, uktaM hi-AraMbhAraMbhakarmANi, zrAntaH zrAntaH punaH punH| tathA / / 291 // na te prANairapi parirakSitA jarAjyAdhyudaye duHkhodaye vA mRtau vA prApte tasmAndurakhAnmocayanti, na ca narakAdipu prAptasya tato narakAdipu duHkhAdvimocayati / AghAtaM kicmaaghetuN'silogo||440||aahnyte'neneti AghAetti, maraNamityarthaH, AghAte | AghAtasya vA kRtyaM maraNakalyamityarthaH, AdhAte zarIraM saMskArayitvA dahaMti mRtakalyAni cAsya pitRpiMDAdIni AghAeti tamAdhyAya kurvati, mahipacchAgAdyAzca vadhyante, karakatabhaktAni kurvanti, uktaM hi-'avahattheNa ya piMDaM paripiMDeUNa patthareMtassa / ' ityaadi| | maraNakRtyaM, athavA AghetuM-kAUNa taM paNidhAya, ye tasya bhrAtRputrAdayo dAyAdAdyA jIti zabdAdiviSayaipiNo tena mRtadhanena vayaM bhogAn bhokSyAmahe, ajJAtayo'pi dAsabhRtyamitrAdayaH tat cyutaM dhanaM tarkayanti, aputrANAM ca mRtakUTaM rAjA gRhNAti, evaM vai | rAjyAdisAmanyaM, apaNe haraMti taM vittaM anya iti anya eva dAyAdAdyAH mRtyarAjacorAdayaH, haraMti vA vibhayaMti vA jAti vA egahu~, uktaM ca-'tatastenArjitairdravyadIraizca parirakSitaiH / krIDantyanena rAjAnaH (nye narA rAjan) haetuSpA hyalaMkRtAH // 1 // karma asyAstIti kammI, tatkarmAya svakarmanititAM gatiM prApya, tatkarmaphalamanvepati / 'mAtA pitA pahusA bhAtA' silogo // 441 / / urasi bhavA aurasAH aurasA api tAca take na trANAya, ki kSetrajAtAdayaH?,'NAlaM te mama tANAe' yathaiva mAtrAdayo na trANAya sambandhena tathaivArambhaparigrahAvapi na trANAya, vipayAca NAlaM bhavate mama tANAe, lupyamAnasyeti zArIramAnase| duHkhaidarminassu ihabhave'pi na tAvatrANAya kiAta parabhava iti, kAlasoariaputto mula so abhayakumArasakhA zrAvaka // 219 // [232] Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [-], niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: paramArthAdi prata sUtrAMka // 437472|| dIpa anukrama [437472] zrIsUcaka dArako, thAvakathAsau dArakA, dRSTAnta 'etamalu sapehAe' silogo // 442 // asthamiti yo'yamukto'rthaH, na barmikANAmiha baaluci: paratra vA loke zaraNamastIti, trANaM ghA, samma pehAe, paramaH arthaH paramArthaH mokSa ityarthaH, taM paramArtha anugacchanti paramaTThANugAmI, // 220 // | yathodiSTeSu mAtrAdipu vairAgyamanugacchanti, jJAnAdayo vA paramArthAnugAmikAH sa evaM sAdhuH 'Nimmame NirahaMkAre' nAsya kalatramitravittAdipu bAhyAbhyantareSu vastupu mamanA vidyate iti nirmamaH, na cAhaMkAraH pUrvaizvaryajAtyAdipu ca mamprApteSvapi ca tapaHvAdhyAyAdipu, gharedityanumatArthaH, jiNAhitaM AkhyAtaM, mArgamityarthaH, cAritraM tapo baigamyaM vA, ta evaM mAtrAdayo nAma sambandhinaH na grANAyeti ityataH 'cecA pute ya mite ya'silogo // 443 // putre khadhikaH snehaH tenAdau grahaNaM kriyate, micA tivihAmahanAvakAdayaH, mahajAtakAH pUrvAparamambandhinA, pariggaho hiraNyAdi, cecANa attagaM motaM tyayA cecANa Atmami bhavaM AtmakaM natra mitrajJAtayaH parigrahAvaM bAhiraMga motaM, mijchat kamAyA aNNANaM aviratI ya etaM anagaM so, zrotadvArabhityarthaH, paThanate | ca-cecANa aMtagaM sotaM aNNattA agANAgiratI micchattapaJjavA, ubhayamavi vA, Nieye kambo parivAra aujjugaM dhammamaNupAlento na putradArAdIni punarapekSate, uktaM hi-'chalitA avayakkhantA giravekvA gatA mokvaM' ma evaM prabajitaH svarucinA'vasthitAtmA / ahiMsAdiSu aneSu prayateta, tatrAhimApramiddhaye jIcA apadizyante-puDhavI u agaNi bAU silogo // 444 / / kaMThadha, sarveSAM HP bhedo vaktavyaH, ayathArtha parihate ityato bhedaH, patehi kahi kAhiM milogo||445|| etehiMti je udiTThA chakAyA, nijAmati | ziSyanirdezaH, vicatitti vidvAna , ma eva ziSyo nirdizyate tadvidvAn , parijANiyA parijANiuM, pariNagAe duvidhAe, manasA | kAyayakeNaM NAraMgINa pariggahI ekake kAye Nanago bhedo, na ca pariggahaM kuryAt , parigahanibhigo hi mA bhUtkAyArambhaH, SPHORITHINGHASH // 220 // [233] Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [-], niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mRpAvAdAdityAgaH tAGgacaNiH prata sUtrAMka // 437472|| // 221 // dIpa anukrama [437472] 0 evaM sesANivi vayANi pAlejA, aNNAhA 'musAyAtaM bahivaM ca' silogo / / 446 / / bahircA mithunaparigraho gRhyate, tatra varta| mAno'tIya dharmAdvahirbhavatIti vahida, uggaraM jamajAiyamiti adacAdANaM, etANi satthAdANANi logaMsi zasyate aneneti zakhaM, zastrasya AdAnAni zakhAdAnAni, lUyaMta ityarthaH, kasya zastrasya , asaMyamasya, tadetad vidvatparIjAnIhi, athavA upadezo bhavati, tadetad vidvAn parijAnIyAt / idAnIM uttaraguNaH-pali uMcaNaM ca bhayaNaM ca' milogo||447|| sarvataH kuMcana | paliuMcaNaM mAyA, bhaMjaNaM bhajate vA'sAviti asaMyatairbhaJjanaH lobhaH, sthaNDilAsthAnIyaM karoti, krodha eva sthaNDilaH vapuvAdi ca, ucchyanamucchrapaH ucchyaNAditi, bahuvacanaM jAtyAdIni aSTau madasthAnAni 'dhuttAdAnAni logaMsi' dhUrtasyAyatanAni karma| pasutaya ityarthaH, evaM yadyadA varjayitavyaM tatsarvamiha zramaNadharme varNyamAne'padizyate, uttaraguNAdhikAre ca paThyate 'dhAvaNaM rayaNaM ceva' silogo // 448 // dhAvaNaM vastrANAM, rayaNaM teSAmeva dantanakhAdInAM ca, vamaNaM ca virepaNaM, mukhavarNasaurUpyArthaM ca dhamanaM karoti, | virecanamapi ghalAgnivarNaprAsAdArtha, vasthikammaM sirovedhaM, taM cioM parijANiyA, vasthikamma aNupAsaNANi mahA vA, tattha palimaMtho | saMjamassa, 'gaMdhamallasiNANaM ca'silogo / / 449 // gandhAcarNAdayo, mallaM gaMdhamAdI, sigANaM dese savve, daMtapakvAlaNaM daMnadhovarNaH jahA kuMcakuMcAveti, pariggaDaM hatthakammaM ca, pariggaDo sacittAdi, itthI tivihAo, kamma hatyAma, syAtpUrva bahiddhAvarjanamupadiSTaM | ityataH punaruktaM, ucyate, tadbhedadarzanAna punarukta, uddesiyaM kiitkddN450|| kaMTho silogo'AsUNiyaM / / 451 / / Astanika NAma ilAghA yena paraiH stUyamAnaH sujjhati yAvatthugoti yAvadvA'nusarati tAvatsujjhati mAneneti ityAstUnikaM, athavA jeNa AhAreNa AhariteNa suNI hoti, balavantaM bhavati, vyAyAmasnehapAnarasAyanAdibhirvA akSirAgaM aMjanaM gRddhirbAhye'bhyantare vA vastuni, upodghA- 221|| [234] Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [-1, niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kalkAdi bajena prata sUtrAMka // 437472|| zrImatraka- tAGgacUrNiH // 22 // dIpa anukrama takarma NAma paropaghAtaH taca karotItyAha, jAtito karmaNA sIleNa vA paraM uvahaNati, uccholaNaM ca hatthapAdamukhAdInAM, kalkena addagamAdiNA itthapAdamupatthagacANi undhaTTeti taM vidvAnparijANiyA 'saMpasArI ktkirie'silogo||452|| saMpasArago NAma asaMjatANaM asaMjamakajesu sAmatthaM deti uvadesaM vA, kayakirio NAma jo hi asaMjayANaM kiMcidArambhaM kRtaM prazaMsati, tathathA-sAdhu gRhaM kRtaM, sAdhuzcAyaM sadRzaH saMyogaH, pAsaNiyo NAma yaH prazna chedati, tadyathA-vyavahAreSu mithyAzAstragatasaMzayike vyavahAre tAvadyadeSa bravIti tatpramANaM, zAstreSvapi laukikazAstrANAM vyAkhyAnaM bravIti, bhAvachake yA sAhati sAgAriyapiMDavat , vijaM parijANiyA kaMThathaM / 'aTThApadaM Na sikkhejaa'silogo||452|| aTThApadaM nAma dyUtakrIDA, na bhavatyarAjaputrANaM, tamaSTApadaM na zikSeta , | pUrvazikSitaM vA na kuryAt , vaidhA nAma yUtaM taca samRsitaMge, rudhiraM jaMtachijjati Na, hatthakammaM vivAhaM ca hatthakarma hastakarma(bat 'haste khaNDa' gAthA, vivAdo vigrahaH kalaha ityanAntaraM, sa tu svapakSaparapakSAbhyAM vijaM vidvAn , parijAnIhi |'uvaahnnaau chattaM c'silogo||454|| upAnaho pAduke ca varjayitavye, chatramapi AtapaprakarSaparitrANArtha na dhArya, nAlikA nAma nAlikAkrIDA kudukAkrIDatti, parakiriyA aNNamAM ca, parakiriyA NAma No aNNamaNNassa pAde Amajeja vA pamajeja vA jahA cha? sattikAte, aNNamaNNakiriyA NAma imovi imassa pAde Amajati vA raei, imovi imassa, 'ucAraM pAsavarNa' silogo / / 455 // kaMThayaM vigaDaM NAma vigatajIvaM, vigatajIveNApi tAvattandulodagAdinA na tatra kalpate AyamituM, kimu anavagatajIveNaM, evamanyatrApi, athaMDile paDisiddhaM, sAhaTuriti vigatajIvaM sAhariUga tANi vA haritANi sAharitUNaM / 'paramatte aNNapANaM tu // 456 // parasya pAtraM gRhimAtra ityarthaH, athavA paDiggahadhArissa pANipAtraM parapAtraM, pANipariggahiyassavi paDiggaho parapAtro bhavati, para [437 472] // 222 / / AARO [235] Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 437 472|| dIpa anukrama [ 437 472] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 9 ], uddezaka [-], niryukti: [ 99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtratAkrcUrNiH // 223 // men wh | vatthaM ca acelatievi parasya vastraM gRhivastramityarthaH, tattAvatsacelo varjayen mA bhUtpazcAtkarmadoSaH hate dopaca, yadyapyacela kaH syAt, | evaM tAvatsacelakasya yaH punaracelakasyAtmIyamapi vastraM tat pazvatrameva, na hi tasya tadanujJAtaM, svayaM cotsRSTatvAdityataH parava 'AsaMdI paliyaMkaM' silogo ||457|| AsaMdI tyAsaMdikA sarvA AsanavidhiH, anyatra kASThapITha kena, paliyaMkena, paliyaM kaH paryaka eva, 'gaMbhIra vijayA ete0 ' ityAdayo dopAH, gihaMtare NisejjaM Na bAheja 'agutI baMbhacerassa, pANANaM ca badhe vadha' ityAdayo doSAH, 'saMpucchaNaM ca saraNaM vA' saMpucchaNaM NAma kiM tatkRtaM na kRtaM vA sa pucchAveti aNNe, kerisANi mama acchINi sobhaMte Na veti evamAdi, glAnaM vA pucchati kiM te vaTTati ? Na vaha vA 1, saraNaM puvvaratapuNyakIliyA meM taM vidvAn parijAnIhi / jasaM kitti | silogaM ca ' silogo || 457 / / dAnabuddhyAdipUrvaM yazaH tapaH pUjAmatkArAdi pazcAdyazaH, yazaH eva kIrttanaM jasa kisI, silogo NAma zlAghA nItitapobAhuzrutyAdibhirAtmAnaM zlAgheta, caMdanapUyAuci Na kAmae, Na vA kajamANAsu rAgaM gacchejA, sabalogaMsi | je kAmA kAmA duvihA icchAmadanabhedAt paJcavidhA vA, kiMca- 'jeNehaM vihe bhikkhU' silogo // 459 // jeNeti jeNa dhammakahAe vA saMthaveNa vA, AjIvavaNImagateNa vA, annatareNa vA uvaghAtaNAdoseNaM, aNNahetuM vA pANahetuM vA paryujamANeNa imA ovammA, | Nivvahati nAma nirgacchati, tanna kuryAditi, athavA je hiM NihaM NivvAheti yenAsya ihalaukikaM kiMcitkArya niSpadyate mitrakArya, prati dAsyati vA me kiMcit paritrAsyati vA, dharisma vA me kiMcit uvagaraNajAtaM, evamAdikaM kiMcidihalokika kArya nirvAhakaM sAdhakamityarthaH, taM paDuca aNNaM pANaM vA, sIla maMte susIlo vA, na punaH paramArthena, zIlavantaH sAdhuH tassa mudhetra NijarAe dAyacaM, natvihalaukikaM kiMcinnirvAhakaM pratItya dAyanaM, athavA zIlavAniti zrAvakaH, azIlA nAma midhyAdRSTayaH tasmin zIlavati vA [236] N paravakhAdivarjanaM // 223 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||437 472 || dIpa anukrama [ 437 472] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 9 ], uddezaka [-], niryukti: [ 99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtratAGgacUrNiH // 224 // dANaM vivjje| 'evaM udAhu NiggaMdhe' silogo // 460 // evamavadhAraNe, udAhRtavAn udAhuH, nAsya grantho vidyata iti nirgranthaH mahAvIraH, sa eva ca mahAmuniH kiM mahaM ? yadasau manute, anaMtaM NANadaMsaNaM ca dharmaM dezitavAn zrutamiti kammaMtaraM, dhammaM anena zrutadharmeNa cAritradharmAvazeSameva zrutadharmeNApadizyate 'bhAsa mANo Na bhAseja 'silogo // / 461 / / athavA teNa bhagavatA bhApAsamitenAyaM dharma uddiSTaH yo'pyanyaM kathayati so'pyevameva kathayatu bhAsamANo Na bhAsejja, yo hi bhASAmamitaH so hi bhASAmANo'pyabhASaka eva labhyate, uktaM ca- 'vayaNavibhattIi kusalo vayogataM bahuvidhaM viyaannNto| divasaMpi japamANo sobi hai vaiguttataM patto // 1 // jahAvivIe pariharamANo macelovi acela evApadizyate, jahA vA AkaMDu agoya bhigo ya, athavA bhAgamANe Na bhAsejja, Na rAtiNiyassa aMtaraM bhAsaM karejjA, omarAtiNiyasma vA No ya pheja saMmayaM vaMpheti nAma desI bhASAe ullAvo vRccati, tadapi ca apArthakaM azliSToktaM bahudhA taM vaMphetiti bucati, athavA Na vaMphejja mammayaMti, kathaM ?, jAtikuzIlatavehiM marmakRt bhavatIti marmakaM, mAyAThANaM na sevija mAyA NAma gUDhAcArato kRtvA'pi nihnavaH kariSyamAnava na tathA darzayatyAtmAnaM, yadA vaktukAmo bhavati tadA pUrvAparo'nuciMtya baahre| kiMca, 'saMtimA tabhiyA bhAsA' silogo ||462|| santIti vidyante, taghikA nAma sadbhUtA ityarthaH, bhASyata iti bhASA, aneke ekAdezAt jaM vadittA'Nutappati khayameva cauraH kANaH dAmastathA rAjaviruddhaM vA lokaviruddhaM vA epa vA imakAsI, anupAto hi dopaM prApya vA bandhavAtAdi bhavati, aprAptasya paraM vA sAgasaM nirAgasaM vA doSaM prApayitvA cAnutApo bhavati, kiMca- 'jaM chaSNaM taM na vaktavyaM' chaNa hiMsAyAM yadvihiMsakaM tatra vaktavyaM tadyathA-lUyatAM kedAraH yujjatAM zakaTAni gorvadhyatAM nivizyantAM dArakA iti, esA ANA niyaMThiyA [237] nirgrantha tvAdi // 224 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [-], niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtra tAGgacUrNiH ||225 // prata sUtrAMka |437472|| dIpa anukrama [437472] | AjJA nAma upadezaH, NiyaMThA iti nirgranthaH, epA mahANiyaMThANa vA, epA AjJA upadiSTA, kiNc||46|| holA iti desIbhApAtaH, l holAbAda niSedhAdi samavayA Amanyate yathA 'lAyanaM koi re hellani, sahIvAdamiti sakheti, solavAdo priyabhApa iva, gotrAvAdo vA paThyate, || yadhA kiM bho! brAhmaNa kSatriya kAzyapagotra ityAdi, tuma tumati apaDipaNe jo a tumaMkArabhije, vRddho vA prabhaviSNurvAsa | na vaktavyaH, apaDiNNo NAma sAdhureva, savvaso taM Na vacae-sarvazastanna brUyAt / kiMca-yaduktaM NijjuttIe-'pAsatthosaSNakusIlasaMthayo Na kira vadati tadidaM-'akuzIle sadA bhikkhU silogo / / 464 / / kutsitaM zIlaM yasya sa bhavati kuzIlA, sa tu | pAsatyAdINaM ega, tato paMcaNhavi, tanna tAvat svayaM kuzIlena bhAvyaM, No ya saMsaggiyaM bhaye na ca taiH saMsagI kuryAta , saMsa-1 rjana saMsagiH, AgamaNadANagrahaNasaMprayogAnmA bhUt 'aMbassa ya Nivassa yatti taM na saMsargi tairbhajet saMsargistadbhavaM gamayati-kathaM :VIsuharUvA tatthuvasaggA sukharUpA nAma sukhasparzAH, tadyathA ko phAsugapANIeNa pAdehiM pakvAlijamANehi doso, tahA daMta|| pakkhAlaNe, umpaTTaNe, evaM loge apaNo na bhavati, ahayA sukha iti saMyamaH, saMyamAnurUpA hi tatropasargA bhavanti, maNe vaI, trivi ghenApi karaNena sAtiM manute, NaNu ko AhAkamme doso,Na vA sarIro'dhammo bhavati, teNa zarIrasaMdhAraNatthaM upAhaNasannidhimAdisu ko doso ?, uktaM hi-'appena bahumasejA, etaM paMDitalakSaNaM / ' saMpayaM hi appAI saMghayaNAI citio ya teNa evamAdisu rUvesu | uvasaggesu paDibujheja, tevi hu paDibujjheja NAma jANejA, jANicA Na saMsamgi kujA, yadApi nAma syAt pahacchayA taiH saMsagmI | tadApi evamAdi muharUve uvasagge paDibujjheja, teci hu paDibujjhiUNaM Na sadaheja, yathAzaktitazca abhihanyAt / kiMca-mikkhA-101 dinimitraM ca gRhapatimanupravizya tatra 'nannatya antarAyaNa' silogo / / 465 / / aMtarAgaM 'jarAe abhipUtovA, vAhito tapasvI' // 225 // [238] Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [-1, niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kITA zrIsUtraka authentine vajanAdi // 226 // prata sUtrAMka // 437472|| dIpa anukrama [437472] ityAdi, gAmakumArIya kiDaM, grAmadharmaH krIDA, kumArakrIDA ca gAmakumArIyaM, kiM tatra, grAmakrIDA hAsyakandarpahastasparzanAliMganAdi tAbhiH sAI, evaM vA strIbhiH krIDate ati, pubhiriti sAI, kumArakAnAM krIDA kumArakrIDA, taba taMdumaAdAliMgAdi, taMtu khuddhagehiM sArddha gihatthakappaTTagehi vA mahaMtehiM vA sabakelI na kAyavyA, nacAtItya velAM hase muNI, velA merA sImA majAyatti cA egahu~, nAtItya mAryAdAM ise muNI, 'jIve NaM bhaMte ! hasamANo vA ussuyamANe vA kai kammapagaDIo baMdhA', goyamA! sattavihabaMdhae vA aDhavihabaMdhae vA iha hasatAM sNpaaimvaayuvdho| kiNc-'annussuo'silogo||466|| aNissi(Nussu)e urAlehi, urAlA nAma udArAH zobhanA ityarthaH, teSu cakravAdInAM sambandhiSu zabdAdipu kAmabhogesu anyaizvaryavatrAbharaNagItagAndharvayAnavAhanAdipu iha ca paraloke vA aniHsRto apamatto paridhae, anyeSu vA AhArAdipu, cariyAe appamatto, cariyA bhikkhucariyA tasyAmapramacaH syAd, yadi nAma tasyAmapramattaH parIpahopasargaH spRzet tato smaadhimdhiyaase|'hmmmaanno na kuppeja'silogo // 467 / / vuccamANo asilogo nAma asusvassamANo nidijamANo vA NibbhatthijamANo vA na saMjale, na hi viditaHkodhA mAnAbhyAmindhaneneva vAgniM saMjale, taM puNa samaNo ahiyAsejA, sumaNo nAma rAgadosarahito, Na ya kolAhalaM kare Na ukkaTTi bola bA kareja, rAjasaMpasAriyaM vA / kiMca-'laddhe kAme Na patthejA' silogo // 468 / laddhA NAma jai Na koi vatthagaMdhaalaMkAraitthIsayaNAsaNAdIhiM NimaMteja tattha Na giNheja, jao dhAvito, athavA laddhe kAme tavoladdhIo AgAsagamaNavibhutAdIo akkhINamahANasigAdIo ya Na dAva uvajIveja, Na ya aNAgate ihalaukike etA eva vatthagaMdhAdIe, paralogige vA, jahA baMbhadatto tahA paNa pastheja, evaM tAva vivego AkhyAto bhavati, kiMca-AyariyAI seveja AcaraNIyANi AyariyanyANi duSidhA SAAMANANESHOPPINITIHAATALE // 226 // [239] Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [9], uddezaka [-], niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||437472|| dIpa anukrama [437472] subuddhazabhImatrakaevi sikkhAe, kesAmaMtigaM?-suvuddhANaM, suThTha buddhA subuddhA gaNadharAdyAH yathA yadA kAle (hA ye yadAkAle)AcAryA bhvnti||| zrUpAdi | kiMca-'sussUsumANo ubeheja' silogo // 469 / / zrotuminchA zuzrUpA, ko'rthaH 1, pUrvamuktaM AyariyAI sikkheja subudvANaM, tAgacUrNiH // 227 // teSAM sakAzAdidAnI tadarthasuthUpA tathaiva, upAsita, su patthaM zobhanaprajeM, supraja-gItArtha prajJAvantaM, sa tavassitaM sutavassitaM, yadi cetsaMvigga ityarthaH, tatra ke vidhAcAryAH zaraNaM, bIrA je attapaNNesI vIrAjanta iti vIrA, AtmaprajJamapantIti Atmapra piNaH, AtmajJAnamityarthaH, kathaM ?, yenAtmA jJAyate yena vA'sya nissaraNopAyaH saMyamavRtivyavasthita iti, purupAdAnIyAH sevyaMta | ityarthaH, rAjAno rAjAmAtyAdikAya paMDitA dharmalipsayo vA, purupAdAnIyA yadA saMvRtA bhavanti ityataH pravati, prabajitAstu 'te bIrA paMdhaNumsukA // 470 / / ahavA pUrva gRhavAse dvividhamapi bhAvadvIpaM adRSTavantaHpravajAmupetya purupAdAnIyAH yadA saMvRtA | bhavanti dharma lipsubhiH purupairAdAnIyAH, athavA grAhyAH purupA ityAdAnIyAH, athavA''dAnIya ityAdAnArthikaH sAdhuH purupabAsau AdAnIyaca purupAdAnIyaH, te dhIrA iti AdAnIyAH, vIrAjanta iti vIrA, bandhanAni kAlAdIni tebhyo mukA baMdhaNummukA, na tadasaMjamajIvitaM punakhakAite viSayakapAyAdijIvitaM vA, jaM taM kapAyAdijIvitaM pAsatyAdijIvitaM tadidaM / taMjahA'agiddhe sadaphAsesu' silogo // 471 / / maNuNNesu saddesu phAsesu ya agiddheNa bhavitavyaM, rUvesu amucchiteNa bhavitabba, evaM gaMdharasesu, amaNuNNesu ya sabbesu deso na kAyabyo, NigamaNamidANi apadizyate 'savyaM taM samayAtIyaM sabamiti yadidaM Hel dharma prati iha mayA'dhyayane'padiSTa, samaya Aruhata eva, AdiyaMti bhakSaNaM, sAmAbhyantarakaraNamAtra, ada bhakSaNe, samayeNa atItaM sama yAbhyantare Na, samayenAbaddhamityarthaH, athavA ye vA pare kusamayAstAn kusamayAn tadatItaM, ajJAnadopAdvipayalAbhasvAvanatarAcaryata ||227 // [240] Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [1], uddezaka [-1, niyukti: [99-102], mUlaM [gAthA 437-472] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka atimAnavarjanAdi tAcUrNiH 10 samA0 ||228 // // 437472|| dIpa anukrama [437472] ityarthaH, kiM tat ?, yadidaM lavitaM bahu, lavitaM nAma kathitamityarthaH, kiMca-uktAvazepamidamapadizyate 'atimANaM ca mAyaM ca' silogo // 472 / / atiratikramaNAdipu, atizayena mAne atimAna, evaM mAyAmapi, cazabdAt krodhalobhAvapi, ko'rthaH, yadapi ca cet krodhodayaH syAttathApi tasya nigrahaH kAryaH na tu sAphalyaM, evaM zeSANAmapi ajjhavaseyA, yadyapi mAnAheSvAcAryAdipu prazasto / mAnaH kriyate sarAgatvAt tathApi tamatItya yo'nyo jAtyAdimAnaH taM pariNAya-taM duvidhAevi pariNAe pariNAya parijANeja, zepeSvapi prayojayitavyaM, gAravANi ya savANi iDIgAravAdINi, parivAyeti vartate, NivANaM saMdhae muNi NivANamiti saMyama evaM taM saMyaga acchiNNasaMdhaNAe tAva saMdhehi jAna paraM saMyamaTThANaM saMdhitaM, athavA nirvANamiti mokSaH saMdhita iti // dharmAdhyayanaM navamaM smaapt| / samAdhitti ajjhayaNassa cattAri aNuyogadArA, ahiyAro se samAdhIe, eso ya jANituM phAsetabbo NAmaNipphaNyo, 'AdANapadeNAdhaM goNNaM NAma gAthA (103) yasAdAdau vyapadizyate 'AghaMti matimaM aNuvIti dhamma' itarathA tvadhyayanasya samAdhiriti saMjJA, tenaivArthAdhikAraH, jahA asaMkhayassa AdANapadeNa asaMkhataMti NAma, taM puNa pamAyApamAdatti ajjhapaNaM vucati, jeNa tattha pamAdo appamAdo ya vaNijati, taheva logasAravijayo ajjhayaNaM, AdANapadeNaM puNa AvaMtici budhati, evamAdINi ajjhayaNANi AdANapadeNa khurcati, guNaNiphaNNeNaM puNAI NAmeNa tesiM Nikkhevo bhavati, eyarasa puNa guNaNiphaNaM NAma samAdhiH, sAca paDvidhA bhavati, 'NAmaM ThavaNAdavie' gAthA (104) tattha davyasamAdhI NaM "paMcasuvi ya visaesu' gAthA (105) zrotrAdInAM paMcAnAmapi indriyANAM yathAsvaM zabdAdimirmanopiyaryA tuSTirutpadyate sA dravyasamAdhiH, athavA dabaMjeNa tu daveNa 228 // | asya pRSThe dazama adhyayanaM Arabhyate [241] Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [-], niyukti: [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: samAdhiH prata sUtrAMka // 473496|| dIpa anukrama [473496] zrImatrakA | samAdhI, sAdhitaM ca ja da somaNavaNNAdi sA dabbasamAdhiH, kSIraguDAdINAM ca samAdhi avirodha ityarthaH, dabveNa samAdhiriti, | tAgapUrNiH jahA upajutANaM pariNAmigasamAdhirityAdi, AhitaM vicyaM dadati, jahA tu loe AhitaMti samaM bhavati, esA davyasamAdhiH, khettato // 229 // samAhi khetasamAhI, jahA dubhikkhahatANaM subhikkhadesaM pAciUNa samAdhI, tathaiva cirapravasitAnAM svagRhaM prApya, jattha vA sene samAdhI vaNNiAjati, kAlasamAdhI NAma jassa jattha kAle samAdhI bhavati, prazastAvaddhAnasaMtAnAM vAsu naktamUlUkAnAM ahani balibhojanAnAM vAyamAnAM zaradi gavAM, jassa cA jacira kAlaM samAdhI, bhAvasamAdhI ctu0||106|| taMjahA-pANasamAhI daMsaNasamAhI carittamamAhI tayamamAhI, gANasamAhI jahA jahA suyamadhijati tathA tathA'syAtIva samAdhirutpadyate, jJAnopayukto hi AhAramapi na kAMbate, na vA duHkhasyodvijate, jheyArthAvalaMbane cAsyAtIva samAdhirutpadyate, darzanasamAdhirapi jinavacananiviSTavuddhiriha nirvAtasaraNapradIpavana kumatimirdhAmyate, cAritrasamAdhirapi viSayasukhaniHsaMgatvAtparAM samAdhimAmoti, uktaM ca-"navAsti rAjarAjasya tat sukhaM0"tapaHsamAdhirapi nAsautahA bhAvitatvAt kAyakkezakSutvRSyAparIpahebhya udvijate, tathaivAbhyantaratapoyuktA dhyAnAzritamanA nirvANasya iva na sukhaduHkhAbhyAM pAdhyate, gato NAmaNipphaNNo / sukSANugame suttamucAreyadhvaM jAva 'AghaM matimaM ativIya dhamma' vRttaM // 473 / / sambandhaH acchinnaM nirvANa, saMdhaneti vartate, sa evaM bhagavAn tasyAmacchinna nirvANasandhanAyAM vartamAna AghaM matimaM aNuvIyi dhamma Ati AkhyAtavAn , matimAniti kevalajJAnI, aNuvIyini anuvicitya kathayati, grAhakaM bravIti jahA 'NiuNe NiuNaM asthaM dhUlatthaM thUlabuddhiNo kathae' suNelUgAvi citeti-mama bhAvamanuvicintya kathayanti, tiri| yAyavi ciMtayaMti-amhaM bhagavAn kathayati, AhArAdyA dravyasamAdhayaH prarUpya prazastabhAvasamAdhiH aMjumiti ujjugaM na yathA zAkyA // 229 // [242] Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [-], niyukti: [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: F prata ani zrImatraka sUtrAMka | dAnAdi ||473- | 496|| dIpa anukrama [473496] vRkSaM svayaM na chidaMti, minaM jAnIhi, taM chidAnaM bruvate tathA kArpapaNaM na spRzati, krayavikraya tu kurvate, ityevamAdIbhiH aMtato vikatAicUrNiH / pitavyaM, apaDiNNe bhikkhU sa samAdhipratyekaH samAdhiprAptaH yo'pratijJaH ihaparalokepu kAmesu apratijJaH amUchita ityarthaH, adviSTo ' ||230 // yA, bhikkhU pUrvavarNitaH tuvizeSaNe bhAvamikkha visesijati bhAvasamAdhireva prAptanivandhane na nidAnabhUtaH, anidAnabhUto nAma anAzravabhUtaH sarvato brajet paribbae, athavA aNidAnabhUtesu parivaeA anidANabhUtAnIti nidA baMdhane avandhabhUtAnIti anidAnatulyAnIti jJAnAdIni vratAni vA tesu paribbaeA, athavA nidAnaM hetunimittamityanAntaraM, na ca kasyacidapi duHkhanidAnabhUto, jahA na tahA parivaejA, kANi guNa NidANaTThANANi ?, pAvabaMdhAdINi, tattha pANAivAto caubiho, taMjahA-dayo khicao kAlo bhAvao, tatra kSetraprANAtipAtapratipedhe pratipAdanArthamapadizyate 'uDDe ahe yA tiriya disAsu' vRttaM / / 474 / / sabyo pANAivAto kaJjamANo paNNavagAdi saMpaDuca ur3a ahe ya tiriyaM vA kaJjati, tatropramiti appaNo yadU miti yadadhaH zirasaH, adhaH iti adhaH pAdatalAbhyAM, zepaM tiryak, tatrodha saMpAtimarajovarpolkApradIptagRhAdIni vAyuvRkSapakSimakSikAH ye vA'nye vRkSagRhAdyAzritAH, evamadhastiryak vibhASitavyAH, dravyamANAtipAtastu tasA ya je pANA, bhAvaprAgAtipAtastu hatthehi pAdehi ya asaMjamato, cazabdAt api ucchAsanizvAsakAsitavAyunisargAdipu sarvatra saMyamati, evaM samAdhirbhavati, evaM mAyaM mANaM ca saMjamejA, tathaiva adiNaM Na geNDitavyaMti tatiyaM yataM, evaM sesANipi asthato parUveyavANi, jJAnadarzanasamAdhiprasiddhaye tvidamapadizyate 'suyakkhAyadhamme vitigicchatiNNe' vRttaM // 475 / / suSThu AkhyAto dharmaH sambhavati suakkhAyadhamme dvividho, vitimicchAtiNNotti darzanasamAdhi gihitA, nissaMkiya nikaMkhiya gAthA, jeNa keNai phAsugeNaM lAitIti lADhaH suttatthatadubhavehiM vicittehiM kisevi dehe aparitaMte // 230 // [243] Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka zrImUtraru||473- vAcUrNiH // 231 // 496|| dIpa bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [ - ], niryuktiH [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: anukrama [473 496] Wine of lADheti, Ayatule payAsuci prajAyanta iti prajAH pRthivyAdayastAsu yathA''smani tathA prayatitavyaM, na hiMsitavyA ityarthaH, AtmatulyA iti 'jaha mama Na piyaM dukkhaM0' evaM mumAbAde'vi, jahA mama abhAi kkhi aMtassa appiyaM evamannasyApi, evamanyeSvapi AthavadvAreSu AtmatulyatvaM vibhASitavyaM, AyaM Na kujA iha jIvitaTTI Ayo nAma AgamaH tamAyaM na ihalokajIvitasyArthe kuryAt, aSNapANavasthasyaNapyAsakAraheuM vA carya Na kujA, cayo NAma sannicayaM na kuryAd, anyatra dharmopakaraNaM, zeSamAhArAdi, vastusaJcayaH sarvaH pratiSidhyate, hiraNyadhAnyAdisaMcayo'pi pratiSidhyate, yenAnAgate kAle jIvakA syAditi, taM pratItya bhAvasaMcayo bhavati, karmasaMcaya ityarthaH, teNa cayaM Na kujA sutabassI - bhikkhu / kiMca 'sabiMdiyA (yAmi) NibuDe payAsu vRttaM // 476 // marcendriyanivRtto jitendriya ityarthaH prajAyata iti prajAH khiyaH, tAsu hi paMcalakkhaNA viSayA vidyante, zabdAstAvatkalAni vAkyAni vilAsinInAM, rUpe'pi 'gatAni savyaM vyavalokitAni sitAni vAkyAni ca sundarINAM0'rasA api cuMbanAdayaH, yatra rasastatra gandho'pi vidyate, sparzAH sambandhakucoruvadanasaMsargAdaya ityataH savvaMdiyA NiDo payAsu, sano vipramukta iti caret, sarvA-samAdhivipramuktaH sarvavandhanavipramuktaH, kiMca-sa evaM vipramuktabandhanaH pAsAhi pANe ya, puDho NAma pRthak 2 athavA puDhoti bahuge | pANe vivihehiM dukkhehiM saSNA visohiM, bisaMto vA visaMtIti pravizaMti saMsAraM nagaraM paralogaM ca, athavA ayamAjarvajavibhAvo jJAyata eva aDavihakarmodayaduHkhena aTTeti AtoM, athavA dukkhaDitA, aTTati ArcadhyAnopagatAH manovAkkAyaiH paritapyamAno, 'etesa vAle tu pakSamANe ' vRttaM // 477 // eteSviti je te puDho visannA ye prakurvante hiMsAdIni eteSveva Avartyate karmaNi pAvakaiH vadhyate ca evaM vAlo evamityavadhArane evaM hi bAlaH cauryapAradArikAdIni ihaiva hastAdicchedAn bandhabadhAdI prApnoti, [244] Atma tulyatvAdi // 231 // Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [-], niyukti: [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AvatAdi prata sUtrAMka | ||473496|| dIpa anukrama [473496] zrIsamakA evaM tu evamanena sAmAnyato dRSTenAnumanye yathA iha hiMsAnRtacauryAbramaparigrahAdIn prakurvan dopAn prAmoti evameva paratrApi narakAtAgacUrNiH disu duHkhAni prAmotItyataH AuddhRti, AuddhRtI nAma nivarcate, vaktAro'pi ca bhavaMti-AuTTa samAuTTo samAurmisu tu, idANiM // 232 // 'cAlA hi raTApAyAH prAyaso nivartate, apAyodvejinAM cAlAnAM bhIrUNAM apadizyate, saMsAt kAni pApAni yebhyo'sau nivarcate, ativAto kIrati atipatanamatipAta: prANAtipAta ityarthaH, jeNaM appANaM vA paraM vA jIvitAo vavaroveti, niyataM yuJjate niyu te, yathA rAjAdibhirbhRtyAdayaH yuddhAdhikaraNAdhyakSAdipu teSu nimuMjate, evaM yAvanmithyAdarzanAdIni, kiMca-tiSThantu tAvo'tipAtaM kurvanti, ye ca bhRtyAnubhRtyA vA tepu teSu karmasu niyuMjate anye'pi pApaM kurvate, tadyathA-'AdINabhoItti' vRttaM // 478 / / yAvadainyaM tAvaddInaH, ko'rthaH --dINakivaNavagImagAdi pAvaM kareMti, ukta hi-'piMDolagevi dussIle, naragAo Na muJcati AdINataNeNa muMjatIti AdINabhojI, so puNa kayAi alabbhamANo asamAdhipaMco adhe sattamAevi uvavajejA, jahA so rAyagihacchaNapiMDolago vebhAragirisilAe ghallito 'maMtA hu evaM matvA egantasamAhimAhuH, dravyasamAdhayo hi sparzAdisukhotpAdakAH aaukAntikAya bhavanti, kathaM ?, anyathA sevanAdasamAdhi kurvate, uktaM hi-taceca hoti dukkhA puNovi kAlaMtaravaseNaM jJAnAryAstu bhAvasamAdhayaH ekAntenaiva sukhamutpAdayanti hi, paravacaH--evaM matvA saMpUrNa samAdhimAhustIrthakarAH, saM evaM buddhe samAdhiyarate buddha iti jAnako, bhAvasamAdhIya rate, buddha iti jAnako bhAvasamAdhI evaM caturvidho paTTito, dabvavivego AhArAdi, aTTakukaDiaMDagappamANamettakavaleNa0, ege vatthe ege pAde, bhAvaMtrivego kesAyasaMsArakammANa, duvidhe viratto vivego evamasya samAdhirbhavati, pANAtipAtAo NavaeNa bhedeNAviramaNA avirati, lezyA sthitA yasyAciH sa bhavati ThitacA, avahitalezya ityarthaH, [245] Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||473 496|| dIpa anukrama [473 496] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [ - ], niryukti: [ 103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtraka tAcUrNiH // 233 // visudvalesAsu Thito so 'sarva jagaM tu' vRtaM // 479 // jAyata iti jagat samatA nAma 'jaha mama Na pithaM dukkhaM Natthi ya sikor3a beso pio va0' athavA anyasya priyaM karoti anyasyApriyamityataH ko'rtho ?- nAnyAn ghAtayitvA anyeSAM priyaM karoti, sUpakaiH mArjArayopavat, athavA priyamiti sukhaM sarvasadhAnAM tadeSAM priyaM na kuryAt, na kasyacidapriyaM madhyastha eva syAdityataH sampUrNa samAdhiyukto bhavati, kathita samAdhi saMdhAya 'uTThAya dINe tu puNo visaNNo' utthAyeti samAdhisamutthAnena, dIna ityUrjito bhogAbhilASI, sarvo hi tarkako dIno bhavati, IpsitalaMbhe ca dINetaraH, puNo cimaneti nihatthIbhUto vA pIsatyabhUto vA, ayaM tu pArzvo'dhikRtaH, SyAsakArA milApI vakhapAtrAdibhiH pUjanaM ca icchati, silogo NAma ilAvA yaza ityarthaH, so duha sejAe vahUti, amilamamANAM asamAdhiTTito bhavati, kimayaM puNa pyAsiloga kAmI 1, bhaNitaM ca-jAti NipIya pajaM jati0 'ahAkaDe caiva' vRttaM // 480 || AhAya kaDe AdhAkaDe AdhAkarmetyarthaH athavA anyAnapi jAgi sAdhumAdhAya kIDakaDAdINi kriyaM tANi dhAkaDANi bhavati, adhika kAmayate- prArthayatItyarthaH athavA niyameNa niyaMtaNA, jo taM giyAmaNaM geNhati so NiyAyamANe, jo puNa ahAkasmAdINi kammAI sarati---sumaraiti nigacchati gavepa (ya) tItyarthaH, sa pAyatthosaNakuzIlANaM visayA saMyamodyote mArga gaveSati, viSIdati vA, yena saMmAri visaSNo bhavatyasaMyama iti, viSaNNamepatIti viSaNNeSI, tahA tahA dIrNabhAvaM gacchati zukkapaTaparibhogavat, paribhujamANA zuklapaTavat malinIbhavatyasau itthIhiM satteya puDho ya vAle saktA raktA gRddhA, puDho iti pRthak vahavaH, strInimittameva ca parigrahaM mamAyamANA, caturvidhaparigrahanimittameva 'AraMbhasattA' vRttaM // 481 // AramasattA, Arabho dabe bhAve ya, tatra saktAH asamAdhi pattA nicayaM kareMti, hiraNNasuvaNNAdI devyaNicapa, davvaNicayado [246] jagatsama tAdi | // 233 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [-], niyukti: [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: dravyacayAdiniSedhaH prata zrIyatraka-II/ seNaM advavidhAmmaNicayaM kareti, ihaloka eva ca asamAdhiguNaM jAnAnaH samAdhidharma vA samIkSya caredityanumatyarthaH, sarvebhyo sUtrAMka tAhANa mamAdhisthAnebhyo viSamuktaH ArabhaparigrahAdibhyaH aNissitabhAvavihAreNa viharamANo / chaMde Na kujA hita(iha)jIvitahI ||473- | // 23 // vRttaM / / 482 // chandaH prArthanA amilApa ityanantaraM, paThyate ca 'Arya Na kujA' AyaM gacchatItyAdayo hiraNyAdi saddAdI vA, 496|| mAijIvitaM NAma kAmabhogAdayaH yaza-kItirityAdi, asaMyamajIvitAdhikAresu tadgRhakalatrAdiSu amajamANo ya parivaejjA, dIpa | kica-NisammabhAsI ya viNItagedhI NisaMmabhAsI NAma pUrvAparasamIkSya bhASI, ahAakammabhogI, svajanAdiSu giddhI vinItA yasya sa bhavati binItagiddhI, himayA anvitA kathyata iti kathA, kathaM hiMsAnvitaM , tasmAdaznIta pibata svAdata modata hanatAanukrama tihanata chindata maharata pacateti, AhAkaDaM vAna nikAmaeja / / 483 / / AhAkaDaM-audezikamityarthaH, Na adhikAmejA ye [473 tAn ca kAmayanti na taiH pAvasthAdibhirAgamaNagamAdi tatprazaMsAdisaMstavaM ca kuryAt , kiMvA evaM samAdhiyuktaH dhune urAlaM tu 496] akaMgbamANo urAlaM NAma audArikazarIra tattapasA dhunIhi, dhunanaM kRzIkaraNamityarthaH, tasmaeNizca dhUyamAne karmApi yate'napekSa| mANa iti, nAI durbala itikRtvA tapo na karttavyaM, durbalo vA bhaviSyAmIti, yAcitopaskaramiva vyApArayediti, tatra vizeSAn | anapekSamANaH vecAya asamAdhiH, yatIti zrotastaddhi gRhakalanadhanAdi prANAtipAtAdIni vA zrotAMsi, tAnyanapekSamANaH dhunI hIti vartate, zrotAMsyapyanapekSamANaH, ma eva pu asajjamANa ityarthaH, kiMca-pekSya ne prArthaye tayo 'egattameva abhipatthaejjA' | vRttaM // 484 / ekabhAva ekatvaM, nAI kasyacin mamApi na kazciditi, 'ekko me mAmao appA, NANadasaNasaMjuto / sesA me | bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // 1 // evaM vairAgyaM aNupatthejja, atha 'kimAlaMbana kRtvA ? 'evaM pamokkhe Na musaMti // 23 // [247] Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [-], niyukti: [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | ||473496|| dIpa anukrama [473496] zrotraka-10 pAsa' ce etaM ekatvaM ema ceva pamokkho, kAraNe kAryopacArAdepa evaM mokSaH, bhRzo mokSo pamokkho, satyavAyaM, athavA || pramokSAdi tAGgacUrNiH jAnAdisamAdhi pramokSaM, amusaMti etadapate, tadekAntasamAdhireva pramokSaH, amusaMti ananRtaH, ayaM vA paramokSaka iti,akrodhane; // 235 / / na kevalamakrodhanaH, evaM arthabhaNe ayaMkaNo alubbhaNe jAva aminchAdasaNo, satyA NAma saMyamo'nRtaM vA, satye rataH satyarata , satyo nAma saMyamastasmin , tapastapasvI duruttaraguNAH, ete hi mUlotraguNA vicitrA sragiva zrIkRtAH, tatrottaraguNA darzitAH, mUlaguONAstu 'itthIsu yA aranamehaNe yA vRtaM / / 485 / / tividyAo isthigAo, na rataH ataH vista ityarthaH, parigagahaM ceva FA amAyamANe evaM sesAvi ahiMsAdayo mUlagugAH, cautthapaMcamayANa tu bayANaM bhAvaNA-ucAvaehiM anekaprakArAH zabdAdayaH, athavA uccA iti utkRSTAH, abacA jaghanyAH, zeSA madhyamA, trAyata iti dhAtA, zri sevAyAM, te na saMzriyamAnAH, asaMzrayamAna epa ca viSayAna bhikSuHmamAdhiprApto bhavati, ihaiva naivAsti rAjarAjasya tat sugvaM' pare mokSa iti, sa evaM samAdhiprAptaH 'ararti rati ca abhibhUya' vRttaM // 486 / / keNa ?, samAvIe, patanAdiphAsaMti, taNaphAsagrahaNeNa kaTThasaMthAragaikaDA ya, samAdhisamAoge hiyAo tattha taNahi vijjhamANe vA atyuramANe vA samma adhiyAsaMti, sItaM sItaparIsaho, teU usiNaparI saho, taNAdiphAsaggahaNeNa daMsagamasagAdiparIsahA gahitA, sadaggahaNeNa savve akosAdisahaparIsahAvi gahitA, subhibhigahoNa DAI iTANivisayA gahitA, kiMca-'gutte vaI ya mamAdhipatte' vRtta / / 187 // maunI vA samite vA bhApate, bhAvamamAdhipatte | bhavati, lesaM samAhaTTa tiNi lessAo avahaTTu tiNi pasatyAo upahaTu, mayato brajet parivaenja, kiMca-gihaMNa | chAe Navi cchAdaejjA ugga eva parakatani gyaH syAt, saMmissabhAvaM prajAyaMtaH prajAH-khiyaH, athavA sarva eva prajA: 1 // 235 // [248] Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||473 496|| dIpa anukrama [473 496] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [-], niryuktiH [103-106] mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: - zrIka vAi // 236 // gRhaH taiH sanmizrIbhAvaM pAhe saMmistibhAvo nAma egato vAsaH AgamaNagamaNAvasathavo sneho vA, evaM cAritramAdhiH parimataH // idAnIM darzanabhAvamamAdhiH- 'je ke logaMmi tu akiriyA ya' vRttaM // 488 || jeti aNididuNideso, azobhana kriyAvAdinaH pAratantryA akriyAvAdinaH kriyAto, akriyo vA''tmA yeSAM nithitameva akriyAtmAnaH anyena kenacitpRSTAHkIzo vA dharma ?, dhutaM AdiyaMtitti dhutavAdino, dhutaM nAma vairAgyaM, dhutamAdiyaMti dhutaM pasaMseti, evaM te dhutamapi AtmIkurvataH AraMbhasattA yathA zAkyA dvAdaza ghutaguNA bruvate, athavA pacanAdidravyAraMbhe'pi saktAH samAdhivamna jAnaMti, vimo asya hetuH vimokSahetuH tamevaM tannamutradisaMti, 'tesiM puDhocchandA' vRttaM // 489 // puDhochandANa bhANavANaM pRthak pRthak chaMdA nAnAchandA ityarthaH kecit krUrasvabhAvA kecinmRdusvabhAvAstathA kepAMcinmaMsaM kecinmAsamadyAzinaH tathA kecit gItanRtyahasitaziyAH kecitparavyasanaratAH kecinmadhyasthA ityAdi, tathA dRSTibhedamiti, pratikriyANa' vA puDho vA taM yathaiva hi nAnAchandA karttavyAdiSu laukikAH tathaiva hi kiriyA akiriyANaM vA puNo pavAdaM upAdIyaMta ityupAdAH gRhA ityarthaH, athavA upavAdo dRSTiH, tadyathA kepAM cidAtmA'sti keSAMcinnAsti, evaM sarvagataH nityaH anityaH karttA akarttA mUrttaH amUrttaH kriyAvanniSkriyo cA, tathA kecit sukhena dharmamicchanti kecid duHkhena kecit saucena kecidanyathA kecidAraMbheNa, kecinniHzreyasamicchanti keci dabhyudayaginchaMti, ekasminnapi tAvacchAstari anya anyathA prajJApayaMti, tadyathA-zUnyatA, asthi puggale, No bhaNAmi gatthitti pogale, jaMpi bhaNAmi taMpi na bhaNAmItyavacanIyaM, avacanIyaM eva avacanIyaH, skandhamAtramiti, vaizeSikANAmapi, anyeSAM na dravyANi narve, anyeSAM daza dazaiva sAMkhyAnAmapi, anyeSAM indriyANi sarvagatAni evaM teSAM mithyAdarzanapratyadhikaM anusamaya [249] anal Surge akriyAvAdyAdi // 236 // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||473 496 || dIpa anukrama [473 496] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [ - ], niryuktiH [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 237|| 'meva karma badhyate, dRSTAnto jAtassa vAlassa pakucadehaM jAtasyeti garbhatvenotpannasya tadyathA-niSekAtprabhRtirAraMbhaH zarIravRddherbhavati yAvadbharbhAnnismRtaH, AbAlyAca prabarddhate yAvatpramANastho, jAtaza rIravRddhi siMha kAlakSetrabAhyopakaraNAtmasAnidhyAMyatA yetuH 'ata ucyate prakurva eva prakurvan yathA tasyAnumAmayikI zarIravRddhiH evaM teSAmapi mithyAdarzanapratipattikAlAdArabhya tatpratyayikaM "vairaM pravarddhate karma, vairAjataM caira, yathA beraM duHkhotpAdakaM vairiNA evaM karmApi yadyapyAkAze nizcalaM upatiSThati aviratastathA 'apyastha karma badhyata eva, paThyate ca-jAnANa bAlassa paganbhaNAe. jAtAnAmiti garbhapAkA nissRtAnAM pragalbhaM nAma ghATa, | hiMsAdikammaM svabhira tirati nivezo'bhisaMgitA vA, ityataH pavaddhate vera masaMjatassaM' AyukSayaM caiva avujjhamANe ' vRttaM / / 490 || sa evaM hiMsAdikarmmasu pamajamAnaH kAmabhoge tRSitaH chinnamatsyadudakaparikSaye AyuSaH kSayaM na budhyate, ujjeNIe vANiyo ego rayaNANi kathaM pavisismAmitti rajanikSayaM na budhyate sa, aMtato vyagratayA yAtradudite savitari rAjJA gRhItaH, yathA vA divi devAH, doguMDugA iva devA gataMpi kAlaM Na NAyaMti, mamAI tathathA meM mAtA mama pitA mama bhrAtetyAdi sahamAI hiMsAdIni karoti mandamiti mandaH, aho ya rAto paritapyamANe sarvatastapyamAnaH paritapyamAnaH mammaNavaNigvat, kAyeNe kiMsaMto vAyAe maNeNa ya ArttadhyAnopagataH taH dravyAce cappaDiaMti zakaTavarka dravyArtto vA bhAvaTTo rAgaddoM sehiM suThu sadde saMmUDho, savvattha vANiyagadito vaktavyaH, 'ajarAmaravadvAlaH, klizyate dhnkaarnnaat| zAzvataM jIvitaM caitra, manyamAno dhanAni ca // 1 // evametadvanaH matyA ( namatya) jitvA gajacaurAzidAyakAdya vizeSa, appaM ca bahuMvA 'jahAya vittaM pasavo ya baMdharva' vRttaM | // 491 // jadhAyatti tyaktA, vittaM dhanaM pazavo gomaddidhyAdayaH, bAndhavAH pUrvAparasaMbaddhAH, mitrAH sahajAtakAdayaH, lAlapyatI [250] zarIravRndhyAdayaH // 237 / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||473 496 || dIpa anukrama [473 496] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [ - ], niryuktiH [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIkatAGgacUrNiH // 238 // atyathe lavati punaH punarvA lavatIti lAlapyate, hA mAtaH hA pitaH hA vibhavAH hA jIvaloka aTaduhavisahA kutIrthikAH rAjAdayatha api, rUpavAnapi koNDarIka pauNDarIkasariso, dhanavAnnaMdasariso, dhAnyavAn tilaga seDisariso, te'ci sacce lAlapyayaMtA ghatamuti, dhantaH- maMsAraH evaM te yathA karmaniSpannA pretya samAdhiM na prApnuvanti yaca tacchAzvatakAritvenAjarAmaraNeva aha nyahani utpadyamAnena dhanamupArjitaM tadapyasyAgre rAjAdayo'paharaMti, evaM matvA pApANi karmANi varjayet tapazcaret kathaM ? - sI haM jahA khuDumiyA catA' vRttaM ||492|| kSudrAH mRgAH kSudramRgA, vyAghravRkadvIpikAdayaH, mRgA rohitAdayazca, athavA sa eva kSudramRgaH dUreNeti adarzanenAgandhena vA taddezaparityAgena ca, api vAtakampitebhyaH vRNebhyo'pi siMhA bhayAdudvignAcaranti evaM tu medhAvi samiva dhammaM evaM anena prakAreNa medhayA dhAvatIti medhAvI samyak IkSitvA samIkSya jJAtvetyarthaH, asamAdhi kartRNi ca pAvANi dUreNa civaJjae / 'saMjhamANo' vRttaM // 493 // saMbujjhamANo ya, kiM saMbujjhamANo 1, samAdhidhammaM, matirasyAstIti matimAn bar3amANapariNAmo hiMsAdipApata Atmano nivRttiM kuryAt, nivRtteH karaNamityarthaH syAt kiM pApAt 01, hiMsApatANi duhANi mattA, hisAtaH prabhUtAni hisApatANi jAtijarAmaraNApriya saMvAsAdIni narakAdiduHkhAni ca aDDavidhakammodaya niSphaNNANi, asamAdhiM prasavatIti NivvANabhUte ca parivyayajA, nirvANabhUtaH sarvabhUtAnAM nirvRttikaraNamityarthaH, dravyavalayaM zaMkhakaH bhAvavalayaM mAyA, yathA vA nivRtto'vyAcAghasukhaprAptastiSThati evaM bhagavAnapi ayyAyAdhasukha nissaMgo, anivRtto'pi nirvRttabhRtaH, sarvato vrajet parivaeJjA / mUlaguNAdhikAre prastuta 'saM paNa vUyA' vRttaM ||494 || AtmaniH zreyasakAmI evaM nirvANasamAdhirbhavati, kasiNa iti sampUrNaH, saMsArikAni hi yAni kAnicit snAnapAnAdIni nirvANAni tAnyasaMpUrNatvAt naikAntikAni nAtyaMtikAni ca, vaktAro'pi ca bhavaMti [251] SERVOS vittAdi tyAgAdi // 238 // Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [10], uddezaka [-], niyukti: [103-106], mUlaM [gAthA 473-496] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zudeSaNAdi ||239 // prata zrIsatraka sUtrAMka | tAGgacUrNiH // 473496|| dIpa anukrama [473496] paJcA Nihi laddhA evamanyepAmapi batAnAmatIcAra sayaM Na kujA, Na ya kAravekhA, karatamaNNapi ya NANujANeA, evaM yogatrika- karaNatrikena / idAnI uttaraguNasamAdhi-'suddhe seyo jAyaNaMta saja' (suddhe siyA jAiyamesaNija) vRttaM / / 495 // . suddhe siyA jAiuM laddhaM esaNijaM ca, athavA suddhaM alenakaDaM, esaNiNaM AhANA(aNAhA)dINaM gallaM pAsaejA, amucchito aNajjhovavaNNo gavesaNaghAsesaNAsu biiMgAlavIidhUma, dhitimaM vippamuke susaMjame dhRtimAn AgArabaMdhaNaviSpamukke, Na pUjAsakArahI silo. | gotti jaso NANatavamAdIhi silogo Na kAmae'nikkhama' vRttaM Nikkhamma gehAto NirAvakaMkhI appaM vA bahuM vA upadhi vihAya | niSkrAMto micchattadosAdIhiM gRhakalatrakAmabhogesu NirAvakaMkho, davyato bhAvato ya kArya viseseNa utsRjya viumajjA, davvaNidANaM sayaNadhaNAdi bhAvaNidANaM kamma, No jIvitaM No maraNAmikaMkhI, valayaM vakramityarthaH, dravyavalayaM zatakaH mAkvalayaM aTapnakAra karma, yena punaH punarvalati saMsAre, balayazabdo hi vakratAyAM bhavati ca gatI, vakratAyAM yathA valitastanturvalitA rajjurityAdi gatau ca, calati sArtha ityAdi, valayavimukta iti karmavandhanavimuktaH, athavA valaya iti mAyA tayA ca muktA, evaM krodhAdimANavimuktAH | iti / / dazamamadhyayanaM samAsam / / maggottiajjhayaNasma cattAri aNuyogadArANi, adhiyAro maggaparUvaNAe, pasasthabhAvamaggoyaraNAe ya, NAmaNipphaNNe maggo, 'NAmaMThavaNAdavie' gAhA // 107|| batirino davyamaggo aNegavidho 'phalaga latA aMdolaga'gAthA // 108|| phalagehi jahA dadarasomANehi, jahA phalageNa gammati viyaragAdisu, cikkhalle vA, jahA vettalatAhiM gaMgamAdI saMtarati, jahA cAmadatto vetapatiM vecehiM ullaMghiUNa parakUlave sehiM AlAviUNa aNNAe uttiNo, aMdolaeNa aMdolArUdo ettiyA, jaM vA rukkhamAlaM // 239 // asya pRSThe ekAdazamaM adhyayanaM Arabhyate [252] Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [104-115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||497534|| dIpa anukrama [497534] zrIsUtraka-EaMdolieUNa appA aMdoliraUNaM appANaM parato vaJcati, jahA latA tahA vece vi, athavA latatti AkaMpiUNaM, aNAe lattAe laggavi rajjuhi gaMgaM utta- nadravyamA gAMdi tAmaNiH rati, darga NadI, jAyaNaM vilaM dIvahiM pavisaMti, rajju vA kaDie paMdhiUNa pacchA rajju aNusaraMti kecid rasakUpikAdau mhtyN||24|| dhAre, puNo Nigacchati gacchati, sa ceva pAsamaggo khIlagehiM samAvisae cAlugAbhUmIe cakamaMti kecit , reNupracure pradeze kIlikAnusAreNa gamyate, anyathA pathabhraMzaH, ayaM patho lohabaddhaH suvaNNabhUmIe etthaM pakkhINaMti, jahA cArudatoM gato, chattagaPI maggo chattageNa dharijamANeNaM gacchati upadravamayAta , jahA gaNigoM pAvAto, jalamaggoNAvAhi, AgAsamaggo cAraNavijA harANaM, 'khettaMmi jaMmi khette 'gAthA |109 // jami khete maggo, bhUmigoarANaM bhUmIe maggo, devANaM AgAse, khecaravijjAzaharANaM ubhaye, athavA khettassa maggo jahA so khettamaggo evamAdi,grAmamArgoM nagaramArga ityAhi, yathaipa paMthA vidarbhAyA: ayaM gacchati hastinAgapuraM, kAlamaggo jo jaMmi kAle maggo vahati yathA varSArAne udagapUrNAni sarAMsi parirayeNa gamyate, vyAzukakaImAni zizire, grISme vA, ujjumaggeNa yasmin vA kAle gamyate yathA grISme rAtrI sukhaM gamyate, hemaMte'hani, jacireNa yA gammati yathA yojanikI saMdhyA, bhAvamaggo duvidho pasattho apasatyo ya, duvihaMmivi tigabhedo0 gAthA // 110 // apasatthabhAvamaggo tividhI, taMjahA-miccha avirati aNNANaM 3, pasatthabhAvamaggo tiviho, taMjahA-sammaNANaM sammadaMsaNaM sammacAritraM 3, tassa puNa duvihassAvi maggarasa duviho viNicchayo, vinizcayaH phalaM kArya niSThetyanarthAntaraM, pasattho suggatiphalo, appasattho duggatiphale, sugatiphalenAdhikAraH, appasatthamaggaDitANaM puNa duggatigAmugANaM duggatiphalavAtINaM // 111 / / tiNi tisaTThA pAvAdiyasatA, dabvamaggo puNa caturvidho kheme NAmeMge khemarUve kheme NAmege akkhemarUve akhemeM NAmege khemarUve akheme akhemesveni, adugganaSiccoRs 2 40 / / [253] Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [104-115], mUlaM [gAthA 494-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: - prata sUtrAMka ||497534|| dIpa anukrama [497534] zrIyatraka- kheme khemarUve ca, evaM causuci maggesu yojayittavyaM, bhAvamagge evameva catubhaMgo, paDhamabhaMge mApadavaliMgajutto sAdhU, akkhema- dravyamA. tAGgacUrNiH sve kAraNio davaliMgarahito mAdhU, akkhemA khemarUvigA NiNDagA, aNNautthiya gihatthA carimabhaMge, saMmappaNItabhAgo gAdi / // 24 // gAthA // 112 / / jo mo pasatyabhAvamaggo so tividho-gANaM taha dasaNaM caritaM, titthagaragaNadharehiM sAdhUhi ya aNuciNNo, tabigharIzo puNa micchattamaggo, so caragaparicAyagAdIhiM anuciNNo micchattamaggo, ye'pi sasthAsanaM pratipannAH iDirasasAtagurugA. gAthA / / 213 / / ihirasagAravehi vA dhamma ubadisaMti te'vi tAva kumaggamamgassitA, kimaMga puNa parautthigA tigAravagurugA, chajjIvakAyavadharatA je uvadisaMti dhamma saMghabhattANi karemANA evamAdi kumaggamaggasmitA jaNA, je puNa tavasaMyamappahANA0 gAthA // 114 / / sIlaguNadhArI je vadaMti, sambhAvaM NAma jahA bAdI tahA kArI sabajagajIvahitaM yaM tamAha saMmappaNItaM, avi tassa puNa egaTThiyANi NAmANi bhavaMti, taMjahA--paMthoNAo maggo gAthA / / 115|| savyA, NAmaNiphaNNo gto| suttANugame sutnamuJcAreyavyaM, aJjasudhamma jaMbU pucchati-'katare magge akkhaatesilogo||497|| AghAta iti AkhyAtaH, mAhaNetti vA sama Netti vA egahu~, bhagavAnevApadizyate, matirasyAstIti matimAn tena matimatA, tatra tAva dravyamAgoM vA aprazastabhAvamAgoM vaa| HAN tenArupAtaH, avazyaM tu prazastabhAvamArgaH pamastho AkhyAtaH, kiM tehiM ?, teNa diTTho ujjugo ya taM me akkhAhije maggaM ujju| pavajitA odhoM dravyodhaH samudraH bhAve saMsAroghaM tarati / 'taM maggaM NuttaraM suddhaM 'silogo||498|| tamodhataraM mahApotabhUtaM nAkhosarA, anye kumArgAH zAkyAdayaH, zuddha uti eka eva nirupahatvAcaitra, athavA pUrvAparAvyAhatanayA, vadhyadopApagamA buddhAH, sabaduva vimokravaNaM anye'pi prAmAdimArgAcaurazvApadabhayoSadutA duHkhAbahA bhavaMti, bhUtvA ca na bhavaMti udakAyupaplavaiH, appagAse 241 - FREE [254] Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [107-115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mArga praznottare prata sUtrAMka ||497534|| dIpa anukrama [497534] zrImatraka- bhAvamArgA api duHkhAvahA eva te, samyagdarzanajJAnatapomayastu prazasta mAvamArgaH, zuddhaH sarvadaHkhavimokSaNaH, tamevaMvidhaM jANehi vAcUrNiH NaM jahA bhikkhU yatheti yena prakAreNa, bhikSuriti bhagavAneva, yathA sa bhikSurjJAnavAn tathAbhUtaM tvamapi jAnIpe tamevaM jAnIte, 242 athavA he mikSo! tamevaM behi mahAmuNI, he mahAmune, sthAkimarthamahaM gRcchAmi ?, tata ucyate-'jai me kei pucchejAsilogo 499 / / devAcatuSprakArAH ete pracchAkSamA bhavaMti, tiriyA maNussA, uttaraguNaladdhi yA paDuca tiyaM api, kazcit girA vatti vayasAvi puccheja, tesiM tu kataraM maggaM teSAmajAnakAnAM khayamajAnakA kataraM mArga kathaM vA? kathayiSyAmi, avyAvAdhasukhAdIni | AvahatIti sukhAvahaH, athavA'bhyudayakaM niHzreyasaM ca, iti pRSTa AryasudharmA jambUskhAmyAdyAn sAdhUna praNidhAya sadevamaNuAsuraM IMIca parisaM NissAe kaheti 'jai vo kei0'vRttaM // 500 // jar3a vA kei pucchejA, jatitti aNihiTThaNiddese, saMsArabhrAMtiniviNNA devA aduva maannusaa| tesiM tu imaM maggaM Aikkheja suNedha me, paThyate ca tesiMtu paDiyo(sA)hejA maggasAraM suNeha me, sAhitaM prati anyeSAM sAIti-kathitaM sat paDisAhejA, mArgANAM sAraH maargmaarH| aNupubveNa 'silogo||501|| kathaM mArgapratipattireva tAvadbhavati ?, ucyate, aNupubveNa mahAghoraM, aNupuJvegani 'mANussa khetta jAtI0 gAthA, athavA 'cattAri paramaMgANi' silogo, athavA 'paDhamillugANa udaye gAthAo tiSNi, evaM 'kammakAvayANupurvi0'gAthA, jAva 'bArasavidhe' durantatvAt mahAghorAH, aNupuMmiH dustaraM, mahApurisA sughoramapi taraMti, ghorasaMgrAmapravezavat , kAsaveNa praveditaM pradarzitamityarthaH, jamAdAya ito puvaM jaM AyAya iti yamanucaritvA, ita iti itastIrthAdavAk, adyatanAdvA divasAditi, samudreNa tulyaM samudravat , vyavaharaMtIti vyavahAriNaH caNijaH, yathA te'tikAnte kAle samudraM 'ariMsu' silogo||503|| atariSyan taraMti tariSyanti // 242 // [255] Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [104-115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrAvaka- tAGgacUrNiH // 243|| prata sUtrAMka ||497534|| dIpa anukrama [497534] ca, nadvatsamyagmArgamanucarya tItaddhAe arthatA jIvA saMmArauSamatarima saMkhyeyAH taraMti sAmprataM arNatA narisaMti NAgataMti, taM 1001 paTakAyA | mocA, tamahaM zrutyA bhavadAdIna zrotRn prati vakSyAmi, jAyaMti jantavaH, jambUsAmyAdInAM AmatraNaM he jantavaH!,taM suNeha me | caritamaggaM AikkhismAmi, nandana(jJAnadarzana)mArgAvapi tadantargatAveva, jesu saMjamijati te ime, taMjahA-'puDhavI jIvA puDho sattA' silogo // 503 / / pRthaka iti pratyekazarIratvAt , AujIvA tahA agaNI puDho mattA iti vartate, teNa rukkharagahaNeNaM bhedo darisite 'ahAvare 'milogo / / 504 // ahAvare tasA pANA, panaM chakAya AhiyA, etAvanA jIvakAe, na hi asambhUto | vidyate jIvaH 1, kAyAH ete, 'sabAsiM aNujuttIhiM' milogo / / 505 / / anurUpA yuktiH, jahA 'puDhavIe Nikkhevo parUvaNA lakavaNaM parImANaM / uvatoe satthe vedaNA ya cavaNA NiyattIya // 1 // ' kiMca-ambaJjIvatvaM pArthivAnAM vidrumalavaNopalAdayaH svasvAzrayAvasthAH macetanAH, kuna:?, mamAnajAtIyAMkuramaddhAvAn , azovikArASTrAvat , 'bhUmimvayasAmAviyasambhavato daDuraM jalamuttaM / athavA mancho va mbhaavyomsNbhuutpaataato||1|| sAtmakaM toyaM bhauma, kutaH ?, samAnajAtIyasva| bhAvasambhavAt dadukhat , athavA antarIkSyamapi abhrAdivikArakhabhAvasaMbhUtapAtAn mansyavat , grahaNavAkyaM, itarasaMyogAttejasAM, teja: | mAtmakaM AhAropAdAnA udghacanizepolabdheH hRdvikAradarzanAd puruSavat , grahaNavAkyaM, gatimaccAd vAyu vaH prayatnagateH, yamAdayaM | savikrama iva pumAn tIvramandama yAn gativizepAn svena mahimnA ayatIti, vegavacAca vRkSAdIna unmUlayati, ityato gatimaccAdvAyu vaH, mAnmakAzca vanaspatayaH janmajarAjINamaraNabhadbhAvA strIvat , Aha-nanvayamana kAntiko jAtAyAkhyAyAH vipakSe'pi darzanAt , tadyathA-jAtaM dadhi jIrNa vAsaH saMjIvitaM viSaM mRtaM kusaMbhakamityAdi, ucyate, na, vanaspatI mamastaliGgopalabdhaH, dadhyAdAva- // 243 // [256] Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||497 534|| dIpa anukrama [497 534] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 11 ], uddezaka [-], niryuktiH [107-115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrImUlakatAGgacUrNiH // 244 // , er mun ne samastadarzanAdupacArata: jAtamiti, itaca sAtmakA vanaspatayaH zatasaMrohaNAdAhAropAdAnadauhRdasadbhAvAt rogacikitsAsadbhAvAt (azokA) dau sambhavaH kuSmANDyAdInAM vizeSapakSaH, vizeSazvAsau pakSazca vizeSapakSaH, karttavyaH, 'chikAparotA chikamettasaMkoato kuliGgo c| Asaya saMcArAto jANa vallIvitANAI // 1 // sAtmikAH spRSTaprarodikAdayaH spRSTAkuMcanAtkITavat AzrayAbhisaMsarpaNAdvallyA dayaH 'sammAdIyA sAvappabohasaMkoyaNAdito'bhimatA / baulAdayo ya sahAdivisayakAlovalaMbhAto // 1 // zamyAdayaH svApaprabodha| saMkoyaNAdisadbhAvAt zabdAdivipayopalambhAt vakulAsAra (zo) kAdayo devadattavat, evamAdyAmikhasAnurUpAbhiH suyuktibhiH egidie | paDilehiya jadheti jIvahiMsoparatiH kAryA svakAmataH ajjhovagamiyAovakamiyAo vedaNAo bhaNitabbAo, tattha maNussa paMceM diyatiriyANa ya duvidhA, sesANaM uvakamiyA, evaM matimaM paDilehitA savve arthAtadukkhA ya sArIramANasaM athavA savvesiM aNi akaMtaM abhiyaM dukkhaM ata ityasAtkAraNAt navakeNa bhedena ahiMsaNIyA ahiMsakA evaM khuNANiNo sAraM 'silogoM ||506 // na hi jJAnI jJAnAdarthAntarabhUta itikRtvA'padizyate etaM khuNANiNo sAraMti, ko'rthaH 1, epa hi jJAnasya sAraH jaMNa "hiMsati kaMcaNaM kaJcanamiti kenacadapi bhedena, ahiMsA samayaMti samatA 'jaha mama Na piyaM dukkhaM0' gAthA, athavA yathA hiMsiMtasya duHkhamutpadyate mama evamabhyAkhyAtasyApi coriyAto vA'sya duHkhamutpadyate, evamanyeSAmapi ityato ahiMsAsamayaM ceva, athavA | dabbao khettao kAlao bhAvao hiMsA bhavati, evaM zeSAnyapi, etAvapi jJAnaviSayaH yaduta hiMsAdyAzrayadvAroparataH kSetraprANAtipAtaM tu pratItyApadizyate, 'uDDamahaM tiriyaM ca0 ' silogo || 507 || prajJApakaM pratItya uDUM ahaM tiriyaM ca pUrvavat, savattha | virati kujjA ihApi tAvat nivvANaM bhavati, kathaM ?, ahiMsako'yaM na hi hiMsaka iva sarvasyodvejako bhavati, upazAntavairatvAcca na kasya [257] jIvaliMgAni // 244 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||497 534|| dIpa anukrama [497 534] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 11 ], uddezaka [ - ], niryukti: [ 107 - 115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtratAGgacUrNiH // 245 // cidapi vibheti, kiMca-taNasaMthAraNivaNNo'vi muNitraro bhaTTarAgamaya doso / 'kim ?, mokkho evaM nirvANaM bhavatItyAkhyAtaM, 'pabhU dose NirAkicA0 ' silogo // 508 // prabhavatIti prabhuH vazyendriya ityarthaH, na vA saMyamAvaraNAnAM karmaNAM vaze varttate, | athavA svataMtratvAt jIva eva prabhuH, zarIra hi paratantraM, mokSamArge vA'nupalAyitavyA prabhudoSAH krodhAdayaH, nirA iti pRSThataH kRtvA, |Na virujjheja keNar3a na virudhyeta kenaciditi, api pUrvazatrUNAmapi, api hAsyenApi virodhe vigrahaH dhaMna ityarthaH yadvA yasya pratikUlaM, mANasA vayasA caivatti navakena bhedena antaza iti yAtrajIvitAntaH uktA mUlaguNAH / uttaraguNaprasiddhaye tvapadipate 'saMbuDe ya mahApaNe' silogo / / 509 / / hiMsAdyAzravasaMvRttaH iMdiyabhAvasaMvuDo vA, mahatI prajJA yasya sa bhavati mahAprajJaH, dhIrbuddhirityanarthAntaraM, AhArauvadhisejAu yAcitadravyaM epaNIyaM ca carati gacchati taM caryata itveko'rthaH, esaNAsamite NivaM tividhA emaNA-gavesaNA gaNesaNA ghAsaNA, evaM sesA ovi samiIo, tatrAcAkarma sarva guruanepaNAdoSaH Ayazceti | tena tanniSedhArthamapadizyate- 'bhUtAni samAraMbha 'silogo // 510 // bhUtAni tasthAvarANi, kathamiti ?, sAdhU nirdizyopakalpitaM, | tArilaM tu Na gevhijJA, evaM adhipi ityevaM sArvamArgapratipanno bhavati, kiMca- 'pratikammaM Na se vijJA' // 511 // esa dhamme sImatoti, busimAniti saMyamanAn, bunimaMca UM kiMci abhisaMkelA saghaso taMNa bhattae yaditi AhAra ubadhi | sejA athavA yaditi yatkicit doSa, abhisaMkate paNavIsAe aNNavara krimetaM esaNijaM asaNijaM ?, sarvaza iti, yadyapi prANAtyayaH syAt, idANiM vAyAsamitI 'ThANAI' silogo // 112 // ThANANi saMti saDDIgaM, zraddhAvantaM zrAdvinaH, gAmesu nagaresa vA jAva sacivesesu vA samnadiTThIgaM micchAdiTTINa vA, tehiM sar3ehiM puni NAma pucchagato, pareNAci micchAdiTThINA, maruyasa [258] doSanirA karaNAdi // 245 // Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [104-115], mUlaM [gAthA 494-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: dAnavicAra thAsyaka- // 246 // prata sUtrAMka // 497534|| dIpa anukrama [497534] DeNa tapaNiyAdisaDeNa vA, haTThA'dho, jamido amhe cAlaNaM bhikSu vA tarpayAmo, tatra kazciddharma ca maggadvito maggaciTTha evaM puTTho asthi dhammoti Navaci', 'asthi vA silogo // 513 / / athavA Natthi puNaMti, syAd-anujJAyAM ko dopaH pratipedhe yA?, ucyate-'dANatAe je sattA hasmaMti tasathAvarA // 514 // taMjahA-taNaNissittA kaTTagomayaNissitA saMsetayA tasA thAvarA ya humate nesi silogo tesiM sArakkhaNahAe asthi puNNanti No vade micchattathirIkaraNaM ca, teNAhAreNa parivUDhA karessaMti asaMyama appANaM paraM vA bahuhiM bhAveMti tadanujJAtaM bhavati, paDisedhevi jesi taM upakapati aNNaM pANaM tadhAvidhaM / tesiM lAbhatarAyanti, tamhA Nasthiti No vade / / kaMThathe, tantra kA pratipattiH tusiNIpahiM acchitavvaM, niyaMghe cA pravIti-amhaM AdhAkammAdivAyAlIsadosapaDisuddho piMDo pasattho, jaMca pucchasi kimatrAsti puNyamityatrAsmAkaM avyApAraH, kathaM ,ubhayathA dopopapatteH, kathaM ?,'je ya dANaM pasaMsaMti, badhamicchaMti pANiNaM je yaNaM paDisedheti, vittichedaM kati te // 516 / / mahAbhaTTArakadRSTAntaH, sarvaiH jalacaraiH sthalacaraizca pratirodhitaH, anujJAyAmananujJAyAM cobhayathApidopaH, athavA 'grasatyeko muzcatyeko, dvAvetau narakaM gato' evamubhayathApi dopaM dRSTvA 'duhao' silogo // 517 // duhatoci je pA bhAptati asthi pasthi vA puNo te bhagavantaH, ayaM syassA etItyAyamaM raja iti rajaituM, rajasaH AgamaM hicA NiyANaMti te ityevaM vAkyamamitiruktA, tadgrahaNAt sesAvi samitIo ghepani, evaM pA NiyANaM bhavatIti, bhagavaMtazca 'NivANaparamA buddhA silogo // 51 // NibvANaM paramaM jesiM te ime NiyANaparamA ete buddhA arahantaH tacchiSyA yuddhabodhitAH, paramaM nirmANamityato'nanyatulyaM, nAsya sAMsArikAni tAni tAni vedanApratIkArANi nirvANAni, anantabhAge'pi tiSThantIti dRSTAntaH mokSa eva, nakkhattANa va caMdi // 246 // [259] Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [107-115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||497534|| dIpa anukrama [497534] zrIyaka-III mA na kSayaM yAMtIti nakSatrANi tebhyaH kAntyA saumyatvena pramANena kAzena paramacandramA nakSatragrahatArakebhya, evaM saMsArasukhemyo- II sadAyasAgacUrNiH 'dhikaM nirvANasukkhamiti, tamhA sadA jate dante mokSamArga paDivaNNe uttaraguNehiM baddhamANehi acchiNNaM saMdhaNAe NicANaM tatvAdi // 247 // saMdhejA, sa evaM micchattAsaMdhanayA nirvANaM saMdhemANaH ubhayatrApi 'bujjhamANANa pANANaM' silogo // 519 / / saMmAranadIzrotomiruhyamAnAnAM svakarmodayena, ye ucchubhaM tIrthakaratvanAma tasya karmaNa udayAta akkhAti sAdhu taM dIva akkhAti bhagavAneva zobhanamAkhyAti sAdhurAkhyAtaM, etAvatA samaNe vA mAhaNe vA jAva'ttha'ndhuttarIe, dIpayatIti dIpaH, dvivA picati vA dvIpaH, sa |tu AzcAse prakAze ca, ihAzvAsadIpo'dhikRtaH, yasmAdAha-udyamAnAnAM zrotamA dIyo tANaM saraNaM gati patidvA ya bhavati, eta- IN dAzvAsadIpaM prApya saMsAriNAM pratiSThA bhavati, itarathA hi saMsArasAgare janmamRtyujalomimirudyamAnaH naiva pratiSThA labhate, jaMva maggaM aNupAleMtassa aTThavidhaM kamma, pratiSThAM gacchanti, niSThAmityarthaH, yathA''khyAti tathA'nu carati sayaM, aNuggahitabAlavirato jeya jIvo hiMDato pratiSTAM labhate, eSa prazastabhAvamArgaH iti labhyate, keriso guNa pamatthabhAvamaggagAmI pratiSThA labhate ? kIdRzovA bhAvAbhAsadIpo bhavati ?, 'Ayagutte sadAdaMte' silogo // 520 // Atmani Atmasu vA gupta AtmaguptaH iMdiyanoiMdiyagupta ityarthaH, na tu yasya gRhAdIni guptAdIni, himAdIni zrotAMsi chinnAni yasya sa bhavati chinnasote, chinadhotastvAdeva nirAzravaH, je dhamma suddhamakkhAti ya evaM vidhe AzvAsadvIpe sthitaH prakAzadvIpaH anyeSAM dharmamupadizyati, pratipUrNamidaM sarvasaccAnAM hitaM suii| sarvAvizeSya nirupadha nirvAhikaM mokSaM naiyAyika ityataH pratipUrNa, athavA saurdayAdamadhyAnAdibhirdharmakAraNaiH pratipUrNamiti, ananyatulyaM apelisa, yo'yamananyasadRzo dhrmopdeshH| tameva avijAnaMtA // 52 // tamiti tadvividhaM pradIpabhRtaM dharma na yuddhA // 24 // [260] Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [107-115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: bIjodakaniSedhAdi prata sUtrAMka ||497534|| dIpa anukrama [497534] zrIsUtraka- yuddhapAdinaca yuddhamanyAzcAtmAnaM buddhA moti ya mannatA aNNANiNo avirayA tiNi tesaTThA pAvAiyasayA evamasAkaM mokSasamAjAgacUrNiH dhirbhaviSyatIti, 'dUrataste samAdhie', kathamiha loke'pi tAyat anekAgratvAtsamAdhi na labhate, kutastahiM paramasamAdhi, mokSaM, ||248 // tadyathA-zAkyAH avuddhA buddhavAdinaH sukhena sukhamicchaMti, ihaloke'pi tAvad grAmavyApArairna sukhamAsvAdayaMti, kutastahi paramasamAdhisukhamiti ?, uktaM hi 'tatraikAthyaM kuto dhyAna, yatrAdhyAnaM yatrAraMbhaparigraha miti, ityataste caturvidhAe bhAvaNAe dUrataH, itazca dUrataH 'te ya bIyodagaM ceca' silogo // 522 / / bIyANi sacetaNANi, zAlyAdInAM, sRtamiti codakaM sacetanameva, haridrAkahodakavat , tamuddizya ca kRtaM upAsakAdimiH svayaM ca pAcayaMti pakSacIrikAdayaH, teSAM hi pakSe cArikA bhavaMti, anujJAte ca supakaM sumRSTamiti, jIveSu ca ajIvabuddhayaH atacce tatcabudvayaH varAkAstakAriNastavapiNazca saMvabhaktAni gaNayaMto'tItAnAgatAni ca prArthayantaH jhANaM NAma miyAyanti NAma parokSastavAdipu te'pi nAma yadi dhyAyaMti, ko hi nAma na dhyAnaM dhyAyati 'grAmakSetragRhAdInAM, gIyajanasya ca / yatrapratigraho dRSTo, dhyAnaM tatra kutaH zubham / / 1 / / iAte, sacittakammA ya tesiM AvasahA, vihArakuDIuzi, mAMsaM kalpika ityapadizyate, dAsI u kappayA rIuci, yathA vabareNa mAMsapa pratyAkhyAnaM azaknuvatA tamanuprAsayituM bhagamiti saMjJAkRtvA bhakSitaM, phimasau tadbhakSayaM nirvizaMko bhavati ?, lUtA.yA zItalikAbhidhAnenAmilapyamAnA kinna mArayati ?, PevaM teSAM na saMjJAntari parikalpitAste AraMbhA nirmANAya bhAMti, na ca vairAgyapharA bhavaMti, ye'pi tAvadbhikSAhArA bhavaMti te'pi savikArastrIrUpasacittakarmasu lenepu vasaMti tepAmapi tAvatkuto kA dhyAna ?, kimaMga punaH kalpikArIApArayantaH pacana cnaa| pravRttAH, tA tanumeya vAnuprekSamANAnAM kuto dhyAnaM ?, na hi mokSamAgasa dhyAnasya ca zuddhasya akhettapaNA ajANagA, asa [261] Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||497 534|| dIpa anukrama [497 534] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra- 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 11 ], uddezaka [ - ], niryukti: [ 107 - 115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 249 // mAhitA NAmAsaMvRttA, manojJeSu pAnabhojanAcchAdanAdiSu nityAdhyavasitAH ko'ttha saMghabhattaM kareja ? ko'ttha parikkhAraM deja vakhANi ityevaM nityamevAttaM dhyAyati 'jahA DhaMkA' silogo / / 523 / / jahA DhaMkA ya kaMkA ya pilajA jalacarapakSajAti se maragukAH kAkamaMguvat zikhI ca jalacarAH, evaM ete hi na tRNAhArAH kevalokAhAravat te nityakAlameva macchesaNaM jhiyAyaMti niva| lAstiSTaMti jalamamjhe udagamakkho mentA yA bhUnmatsyAdayo nakSyaMti ukasiSyaMte vA 'evaM tu samaNA ege' silogo // 524 // | evaMpi nAma zravaNA vayaM iti bruvantaH ekena sarve pacanAdiSu AraMbheSu azubhAdhyavasAyenaiva varttamAnA mithyAdaSTayaH caritaaNArIyA AhAraM parapUjAsatkArAMtha dhyAyaMti sanmArgAjAnakAH kumArgAzritAH mokSamicchati, api saMsArasAgara eva nimajaMto dRzyante 'jahA AsAviNI NAvaM'silogo // 526 // AzravatItyAzrAvinI - sadAzravA zatacchidrA, nayati nIyate vADato, jAti ya eva | jAtyandhaH pUrvAparadakSiNottarANAM dizAmArgANAM gateH gantavyasyAnabhijJaH etAvadgataM etAvad gantavyaM icchejA pAramAgaMtu aMtarA evaM nadImukhe parvate vA pratibhagne nimagne vA pote aMtarA iti aprApta eva pAraM visIdati, epa dRSTAnto'yamathepinayaH'evaM tu samaNA ege silogo // 527 // ege, paNa sacce, aNNANamicchattatamapaDalamohajAtapaDicchannA, aNAriyANAma aNAriyacaritA, sotaM kasiNAvaNNA, zravatIti zrotaH AzrAvinInau thAnIya kucarika zrotamAsthAya kasiNamiti sampUrNa karma tato bhavati, tadabhAve tu na zepAH AzravAH, yadvA'pi bhavaMti tathApi na sarvA uttaraprakRtayo vadhyante na vA sampUrNAH yasmAduktaM 'sammadiTThI jIvo', athavA kasiNadravya zrotaH prApi varSAsu vA nadIpUraH, evaM micchattasahagatA jogA kasAyA vA saMpuSNabhAvasotaM bhavati, ta evaM sota mAvaNNA AgaMnAro mahabhayamiti saMmAratha jAtijarAmaraNavahulo, tajahA- ganmAto ganbhaM jammato [262] ArcavarjanAdi // 249 // Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [104-115], mUlaM [gAthA 494-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: utsargApavAdAdi zrIsatraka- tAjacUrNi: ||250 // prata sUtrAMka ||497534|| dIpa anukrama [497534] jammaM mArao mAra dukkhao dukkhaM, evaM bhavasahassAI paryApArita bahUnyapi, pasatthaM ceva pasatthabhAvamaggo vaNijjamANo, purva | buttaM kiMci abhisaMkijja savvasotaM Na bhottae esa ussaggamagge ityAdi, atiprasak lakSaNaM nivAryate, sarvasyotsagargApavAdaH, yathA cotsargaH kAzyapena praNItaH tathA'pavAda ityato'pavAdasUtra prAramyate, pratyayazca ziSyANAM bhaviSyati yathA'styapavAdo'pIti tena tamAcaraMto nAmAcAramAtmAnaM maMsyate, tacca zAstrameva na bhavati yatrotsargApavAdau na staH tenApadizyate-'imaMca dhammamAdAya'silogo / / 528 / / dharmamAdAya dharma phalaM ca tIrthakaraH kAzyapaH sa evaM bhagavAn kiM praveditavAn ?-kujA bhikkhU gilANassa pUrvavat , kiMca-saMkhAya pesalaM dhamma saMkhyAyeti jJAtvA, pesalaM iti sampUrNa, dravyapesalaM dhammaM yad dvibhedaM sundaraM mAMsaM, bhAvapezalastu jJAnadayAdibhiH sarvairdharmakAraNaH sampUrNo dharma eva, taM jJAtvA dRSTimAniti samyagdRSTiH, saMkhyAgrahaNA dharmagrahaNA(jJAnaM dharmagrahaNAcAritra) dRSTigrahaNAtsamyagdarzanaM, evaM trINyapi samyagdarzanazAnacAritrANi gRhItAni bhavati, tare sotaM mahAghoraM mArga evAnuvartate, tarAhi sotaM mahAghoraM, zravantIti zrotraM, dravye bhAve ca jAtijarAmaraNApriyasaMvAsAdimirmahAghoraM bhAvazrotaH saMsAra attattAevitti attANaM tarato paricaejAsi tameva tarati 'virate gAmadhammehiM' silogo // 529 / / grAmadharmAH zabdAdayo, je kei jagatI jagati jAyata iti jagat tasmin jagati vidyante ye, jAyanta iti vA jagA:-jantavaH, tesiM atuvamANeNa teSAM AtmopamAnena-Atmaupamyena, ko'rthaH ? 'jaha mama Na piyaM dukkhaM0 dhImaM kubvaM parivae'tti saMyamacAriyaM bhavati 'atimANaM ca silogo // 530 // athavA saMyamavIriyassa ime vigdhakarA bhavaMti, taMjahA-atikodho atimANo atimAyA atilobho ityataH atimAnaM ca mAyAM ca, atikrAmyate yena cAritraM so'timANaM, aprazasta ityarthaH, prazasto'pi na kAryaH, kiMtu tarika SARAN // 250|| [263] Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [104-115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: thItraka- tAGgacUrNiH // 25 // kapAyavarjanAdi prata sUtrAMka // 497534|| dIpa anukrama [497534] yArthameva kriyate, rajakakUpakhAtakadRSTAntasAmarthyAt , yathA rajako maladigdhAni vakhANi prakSAlayan zukhyartha anyadapi mala auSa-10 dhAdikaM samAdatte, evaM sAdhurapi, kUpe'pyevaM, na ca nAmAvItarAgasa mAnAdayo notpadyante, te tvaprazastAH, tevi nareNa na kAryAH, evaM zeSA apIti / duvidhAe pariNAe parijANAhi, kiMdha-ye kecit krodhamAnamAyAlobhAyanyadapi dopajAtaM sabametaM nirAkiccA, savvaM niravazeSa taM, etaditi yadudiSTa, niramiti spRSTa, NiyANaM acchiNNasaMdhaNAe saMdhae, kiMca-'saMdhae sAdhudhamma vA' silogo / / 531 / / damaviho carittadhammo NANadaMsaNacarittANi vA taM acchinnasaMdhaNAe, NANe apubbagahaNaM pubbAdhItaM ca guNAti, dasaNe hissaMkitAdi, carite akhaMDitamUlaguNo, paThyate ca-'sabahe sAdhudhammaMca' pAvadhammo aNNANaaviratimicchatANi, athavA pAvANaM dhammo, pApA mithyAdRSTayaH sarve gRhiNo'nyatIthikAya, tesi dhamma-sabhAvaM, nirAkuryAditi pRSThataH kuryAt , | tatkena kuryAt ko cA kuryAditi ?, ucyate, uvadhAnavIrie bhikkhU upadhAnavIya nAma tapovIrya sa upadhAnavIryavAn bhikkhu / kocaM mANaM na patthaye na krudhyeta na mAyeta, na kromicchedityarthaH, akrodhaM tu prArthayet , evaM zeSevapi, svAt kimevaM varddhamAmAnavAmI etanmArgasupadiSTavAn utAnye'pi tIrthakarAH?, ucyate, 'je ya buddhA atikatA silogo // 532 / / atikaMtA atItaddhAe arNatA, etanmArgamupAdikSyaMta, AcAryA vA mokSamitAH, sAmprataM pacadazasu karmabhUmISu saMkhyeyA, aNAgataddhAe je ya buddhA aNAgatA saMtitti saMti pativANaM gamanaM zAntizcAritramArga ityarthaH, eSA zAntiH teSAM pratiSThA nAmAdhAraH Azraya ityarthaH | pratiSThAnaM pratiSThA nirvANaM vA zAntiH teSAM pratiSThAni, ko dRSTAntaH ?-bhUyANaM jagaI jahA jagatInAma pRthivI, yathA srvessaaN| | sthAvarajaGgamAnAM jagatI pratiSThAna tathA sarvatIrthakarANAmapi eSa eva zAntimArgaH pratiSThAnaM pratiSThA, 'gahaNaM va tamAvaNaM' AN // 25 // [264] Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [11], uddezaka [-], niyukti: [107-115], mUlaM [gAthA 497-534] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: PAR bhAvabhedAdi samavasaraNAni // 252 // prata sUtrAMka // 497534|| dIpa anukrama [497534] zrIsatraka- silogo // 533 / / atha punastaM bratAni ApaNa cAritramArgaprayAtamityarthaH, paThyate-athenaM bhedamAvaNNaM bhAvabhedo hi saMyama tAGgacUrNiH eva, karmANi minatIti bhedaH phAsA sItausiNadaMzamazakAdayaH uccAvacA anekaprakArAH parIpahopasargAH spRzet Na tehiM 12 a0 viNihammejA Na tehiM udiNyohivi gANadaMsaNacarittesu jattAo maggAo viNihaNyojA, puvIe jiNetA saMyamavIriyaM upAde| jAsitti, jahA te gurugAvi udiNNA lahugA bhavanti, dRSTAntaH--AbhIrayuvatti, jAta mettaM vacchagaM duNi velAe ukkhiviUNa |NikkhAmeti, pItaM cainaM punaH pravezayati, tameva kramazo barddhamAnaM aharaharjayaM kurvatA jAba cauhAyagaMpi ukkhiAti, epa dRSTAnto'yamarthopanayaH-evaM sAdhurapi sanmArgAt kramazo jayati udIrNairapi parIpahana vihanyate, vAneNa va mahAgiririti mandara saMvuDe si mahApaNNe' silogo // 534 // sa evaM saMvarasaMvRtaH pradhAnaprajJaH vistIrNaprajJo vA, dadhAti buddhyAdIna guNAniti buddhA, pAThAHAIntara dhIraM, da esaNaM careAsitti dacesaNaM care, athavA dattamepaNIyaM ca yazcarati sa bhavati dalepaNacaraH, NivvuDe kAlamAnAkho zAntasamito NimkhuDaH zItabhUta ityarthaH, kAlaM kAMkSatIti kAlakaMkhI, maraNakAlamityarthaH, ko'rthaH?-tApadanena sanmArgeNa avizrAma gantavyaM yAvanmaraNakAlaH, evaM kenaliNo mataMti, jaM tume ajajaMbU pucchite 'katare magge' tadetasya kevalino mArgAHAImidhAnaM kathitamanantaramAkhyAtamiti / / iti mArgAbhayayanaM / / samosaraNaMti ajjhayaNassa cattAri aNubhogadArA, adhiyAro kiriyAvAdimAdIhiM cauhiM samosaraNehi, NAmaNikapaNe |Nikkhevo gAthA 'samosaraNaMmivi cha' gAthA // 116 // vahari dabbasamomaraNaM samyak samastaM vA avasaraNaM, tNtividhN| sacittaM dupadAdi yatraikatra bahabo dvipadAH vA vahvo manuSyA samavasaraMti taM sacittaM damasamosaraNaM dupadasamoraNaM, jahA sAdhusamo // 252 // asya pRSThe dvAdazamaM adhyayanaM Arabhyate [265] Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIsUtraka- sUtrAMka | vAcUNiH // 535 // 253|| 556|| dIpa anukrama [535556] saraNaM, catuSpadAnAM nirvANAdipu gayAdInAM samosaraNaM, apadAnAM nAsti svaya samosaraNaM, gatyabhAvAt , sahajAnAM vA svayamapi bhavati triSaSTya dhika trizavRkSAdInAM samosaraNaM, acetanAnAM abhrAdInAM, khecasamosaraNaM jaMmi khette samomaraMti dravyANi, jahA sAdhuNo ANaMdapure samo tapAkhaMDAH saraMti, kAlasamosaraNaM vaisAhamAse jattAe samosaraMti, vAsAsu vA jattha samosaraMti, tahA pakSiNo divAcarA vana-17 khaMDamAsAdya samavasaraMti / 'bhAvasamosaraNaM puNagAthA // 117|| tiNNi timaTThA pAvAdiyasayANi NiggaMthe mottUNa micchAII diviNottikAUNa udaie bhAve samosaranti, iMdiyAdi paDuca khorasamie bhAve samomaraMti, pAriNAmi jIva, etesu ceva tIsu|| bhAvesu tesiM sannivAtio bhAvo joetacyo, sammadiTThIkiriyAvAdI tu chasuvi bhAvesu, udaie bhAye aNNANamiyattabAsu aTTasuci kammagatIsu samosaraMti, evaM carittAcarittI ya joeyabdhA, upasamiravi bhAve samosaraMti, upasAmagaM paDDuca upasamamaGgIkRtya, yaduktaM bhavati-asminneva bhaMgadvaye bhavaMti, khaovamamievi bhAve samomaraMti aTThArasavidhe khaovayamie bhAve, tadyathA-jJAnAjJAnadarzanadAnalabdhyAdayazcatuslitripazcabhedAH samyaktvacAritrasaMyamAsaMyamAca, NANaM caundhiI-matisutaohimaNapajavANi, aNNANaM matiaNNANaM sutaaNNANaM vibhaMgaNANaM, jJAnAjJAnamityatrAjJAnamiti yaduktaM tadekabhAvApakarSamaGgIkRtya, yadvA sAmAnye'nye ca, kevalinovA | vadati, darisaNaM tividhaM-cakkhu acakSu avadhisaNamiti, labdhiH paJcavidhA-dAnalAbhabhogopabhogarIriyaladdhI iti, saMmattaM caritaM | saMghamAsaMyama ityete'STAdaza kSAyopazamikA bhAvA bhayaMti, Navavidha khAige bhAve samosaraMti, tadyathA-'jJAnadarzanalAbhabhogopabhogagIryANi ca,NANa-kevalaNANaM, daMgaNaM kevaladaMgaNaM, dANalAbhabhogopabhogavIryamityetAni samyaktyacAritre ca naba kSAyikA bhASA bhavanti, pariNAmie'vi aNAtiyapariNAmiyage bhAve samomaraMti, evaM sannipAtigevi saNNikAso oiyikAdayo dvikaadidhaarnnikaaH| athavA 2533 // [266] Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | // 535556|| dIpa anukrama [535556] zrIracaka-TAN|| bhAvasamosaraNaM caturvidha, taMjahA-kiriyAvAdI akiriyAvAdI aNANIyabAdi veNaivAdI, 'asthitti kiriyAvAdI' gAthA triSaSTya dhika trizatAmaNiH // 117 // tattha kiriyAvAdI atthI AyAdi jAva suciNNANaM kammANaM phalavivAgo, tatthAvi te micchAdiTThI cetra, jaina zAsana // 254 / tapAkhaMDA: | anavagADhA, tadvidharmavAdino akiriyAvAdiNo, taMjahA--patthi mAtAdi jAva No suciNNANaM kammANaM suciNNA phala vivAgA bhayaMti, aNANIvAditi kiM NANeNa paDhiteNa? sIle uamitavyaM, jJAnasya hi ayameva sAraH, jaM zIlasaMvaraH, sIlena hi tapasAca | svargamokSe labhyete, veNaiyavAdiNo bhaNati-Na kassavi pAsaMDiNo'ssa gihatthassa vA jiMdA kAyayA, sabasseva viNIyaviNayeNa hoyavyaM / asiyasartha kiriyANa'gAthA // 119 // taMjahA-'jatthi Na NicoNa kuNA kaNa vedeha NasthiNivANaM sAMkhya|| vaizapikA IzvarakAraNAdi akiriyavAdI, caurAsIi tacaNigAdi, kSaNabhaMgavAditvAtu kSaNavAdiNaH, aNNANIyabAdINi satcaTThI, te tu mRgacArikAdyA, veNaiyavAdINa chattIsA dANAmapANAmAdipravajyA, tesi matANumateNaM paNNavaNA vaNNitA ihjjhynne| sambhAvaNicchayatthaM samosaraNaM AhutaNaMti // 120 // teSAM kriyAvAdyAdInAM yadyaspa mataM yasyAnumataM tepA. samavAyena trINi tripaSTAni prAyAdukazatAni bhavati, tadyathA-AstikamatamAtmAdyA nityAnityAtmikA nava saM(bhavati / kAlaniyatikhabhAvezvarAtmakRtitaH svaparasaMsthAH // 1 // 180, evaM asItaM kiriyAvAdisataM, eesu padesu Navitti nava, jIva ajIvA Asava" baMdho puNNaM taheva pArvati / saMvaraNijaramokkhA sambhUtapadA Nava hayaMti // 1 // imo so cAraNovAo-asthi jIvaH svato. nityaH kAlataH 1, asthi jIyo sato aNico kAlato 2, asthi jIvo parato nico kAlao 3, asthi jIvo parato aNico kAlao4 asthi jIyo sato Nico Niyatito 5, evaM Niyatito svabhAvato IzvarataH AtmanaH ete paMca caukA ghIsaM, evaM ajIvAdisuvi // 254 // [267] Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-156] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka pAtapAkhaMDAH // 535556|| dIpa anukrama [535556] zrIyatraka-101vIsaM vIsaM, etAoNava vIsAo AsItaM kiriyAvAdisateM bhavati / idANiM akiriyAvAdi-kAlayadRcchAniyatisabhAvezvarAtma-10 tripaSTyabAgacUrNiH nshcturshiitiH| nAstikavAdigaNamataM na saMti sapta svaparasaMsthAH ||1shaa imenopAyena-Nasthi jIvo sato kAlao 1, tthi jIvodhika trish||255|| A parato kAlao 2, evaM yadRcchAeci do 2 NiyatIe vi do 2 issaratovi do 2 khabhAvato'pi do 2, sarve'vi bArama, jIgAdisu mA sattasu guNitA caturasIti bhavaMti / idANi aNNANiya-ajJAnikavAdimataM nava jIvAdIn sadAdisaptavidhAn / bhAvotpattiH sadasat dvedhAjyAcyaM ca ko vetti ? // 1 // 67, ime sanavividhANA-san jIyaH ko vetti ? kiM vANAteNa? 1, asan jIvaH ko vetti ? kiM | vA teNa NAteNa?2 sadaman jIvaH ko veti kiMvA teNa NAteNa ? 3 avacanIyo jIvaH ko vetti kiMvA teNa NAteNa 14 evaM | 2 sat avacanIyaH 5 asat apacanIyaH 6 sadamat avacanIyaH 7, ajIvevi 7, Athavevi 7 saMbaMdhe 7 puNNevi 7 pAnevi 7 saMvareci 7 NijJarAeci 7 mokkhevi 7, evamete satta NavagA sattaTThI, imehiM saMjuttA sattasahI havaMti, taMjahA-santI bhAze tpatti ko vetti ? kiM vA tAe pAtAe ? asatI1 bhAvotpatti ko veti ? kiMvA tAe NAtAe 12 sadasatI bhAvotpatiH ko | veti ? kiM vA tAe NAtAe ? 3 avacanIyA bhAvotpattiH ko vetti ? kiM vA tAe NAtAe? 4, uktA ajnyaanikaaH| idANi cainaviko-painayikamataM vinayavetobAkAyadAnataH kaaryH| suranRpatiyatijJAtinRsthavirAdhamAtRpitRpu mdaa||1|| surANAM vinayaH kAyavyo, taMjahA-maNeNaM vAyAe kAraNaM dANeNaM, evaM rAyANaM 4 jatINaM 4 NANI(tI)NaM 4 therANaM 4 kivaNANaM 4 mAtuH 4 pituH 4, | evamete aTTha caukkA battIsaM, savvevi meliyA tiNi tisaTThA pAvAdigasatA bhavaMti, etesiM bhagavatA gaNadharehi ya sambhAvato nizcayArtha ihAdhyayane'padizyate, ata evAdhyayanaM samavasaraNamityapadizyate, te puga tiNi tisaTThA pAvAdigasatA imesu dosu ThANesu // 255 // [268] Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: triSaSTava. dhika trizatapAkhaMDAH prata sUtrAMka || zrISaka vAgavUrNiH // 535 // 256 // 556|| dIpa anukrama [535 samosarAviaMti, naMjahA-saMmayAde ya micchAvAde ya, tattha gAthA 'sammadiDI kiriyAvAdI' gAthA / / 121 // tatra kiriyAvAdite'pi sati sammadiTThINo ceva ege sammadiTThIvAdI, abasesA cattArivi samosaraNA micchAvAdiyo, aNNAgI aviratA parasparaM viruSTayaH, teNa mottaNa akiriyAvAdaM saMmAvAdaM laghRNa viratiM ca appamAdo kAyavyo jahA kudasaNehi Na chalijasi, teNa dhamme bhAvasamAdhIe bhAvamagge a ghaDitAnamiti, NAmaNikkheko gato, sunANugame suttaM, abhisaMbaMdho ajjhayaNaM ajjhayaNeNa | teNa NibyuDeNa pasatyabhAvamaggo AmaraNantAe aNupAletabbo, saMsagge appA bhAvetanyo, kumaggasitA ya jANiuM paDihaNetavyA, | avo cacAri samosaraNANi, athavA NAmaNiphaNNe cuttAni samosaraNANi imAnIti vakSyamANANi, pravadaMtIti pravAdino te imetti, 'cattAri samosaraNAgi silogo // 535 / / cattAritti saMkhA paravAdipaDisedhatthaM aMte cauNha gahaNaM, samavasaraMti jesu darisaNANi diTTIo yA tANi samosaraNANi, pravadaMtIti prAvAdikA, pi,pidhaM vadaMti puDho vadaMti, taMjahA-kiriyaM akiriyaM viNayaM a|paNANamAsu cautthameva, tattha kiriyAvAdINaM atthitte sati kesiMci zyAyAkatandulamAtraH kesiMci hiyayAdhihANo padI| vasiho dhammo(vamojIbo)kiriyAvAdI kamma kamnaphalaM ca asthiti bhaNati, akiriyAvAdINaM kei Nasthi kiriyA phalaM tvasti, | kesiMci phalamaviNasthi, te tu jahA paMcamahAbhUtiyA caubhUtiyA khaMdhamettiyA suNNavAdiNo logAitigA ya vAdi akiriyAvAdiNo, aNNANiyA bhaNaMti-je kira Narae jANaMti te ceva tatthuvavaaMti, kiM NANeNaM taveNaM vatti. tesu migacAriyAdayo aDavIe puSphaphalabhakviNo icAdi aNNANiyA, beNahayA tu AdA)NAmapaNAmAdiyA kupAsaMDA, tattha putra-'aNNANiyA tAva kusalAvi sattA' vRttaM / / 536 // akuzalA eva dhammovAyarasa, asaMdhutA gAmaNa loiyaparikkhagANaM sammatA, sabyasatthavAhirA mukA, viti 556] // 256 // [269] Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) cUrNiH prata sUtrAMka ||535556|| dIpa anukrama [535556] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-156] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: VAN |tigichieNavi vitigicchA gAma mImAMsA, tiSNani tIrNA, Nasthiti tesi vitigicchA aNNANitaNeNaM, athavA sasamaevi | vicikizrIsUtraka tAva kesici vitigiMchA uppaJjati, kiMtarhi parasamaye, taM katareNa uvadeseNa karessaMti vicikitsA'bhAvaM ?, jo'vi tesiM titthagaro // 257 // tassavi sutaM, Na atthavicAraNA, atha asthi samayahANIta, evaM akovitA, Na taM sayaM akovidA, akovidAnAmeva kathayaMti, | ko hi NAma vipazcit tAn abravIt jahA aNNANameva seyaM abaddhaM kamaMca, aNANuvIitti apUrvAparato vicintya patkicidevA sarvajJapraNItatvAt bAlavat musaM vadaMti, zAkyA adhiprAyazaH ajJAnikA eva tepAmajJAnopacittaM karma nAsti, jesiM ca bAlamanaInil suttA akammabaddhagA te sana eva aNNANiyA, satthadhammatA sA tesiM jaha ceva ThitellagA taha ceva uvadisaMti, jahA aNNANeNaM | baMdho patthi, taha ceva tANi satthANi NibaddhavANi 'sa' (537) savvaM mosaM iti ciMtayaMtA asAdhu sAdhutti udAharaMtA sambaMpi | katAi mosaM hojatti, evaM te ciMtayaMtA saccapi Na jANaMti, kathaM ?, sAdhU daLUNa Na sAdhuti bhaNaMti, kayAi so sAdhu hoja katAi | asAdhU, kayAi cAubbao kayAi pAvaMcito, coro vA kadAci cora sthAt kadAcidacauraH, evaM strIpurupeyapi vaikriyaH syAt | vaisakaraNA vA yojaitavyaM, gavAdipu ca yathAsambhavAvasthAsu purupAdipu ca ityevaM sarvAbhizaMkitatvAt tadasAdhudarzanaM sAdhuti bruvate, sAdhudarzanaM cAsAviti, athavA sacaM musaMti iti bhAsayaMtA, jo jiNapaNNattI maggo samAdhimaggo tamete aNNANiyA sacamapi saMtaM asacaMti bhaNaMti, athavA saco saMyamo taM satcadasappagArA ya asacaM bhaNaMti asaMyamamityarthaH, jahA te kila bhaNaMti tahA saccaM bhaNaMti, aNuvAto sacaM, taM ca kurdasaNamaNNANavAdaM sAdhuMti bhaNaMti, asAdhU aNNANiyaM sAdhUtti bhaNaMti, tacchAsanapratipannAMzca asAdhUna sAdhUna truvate, vuttA aNNANiyA / idANI gheNaiyavAdi, jeme jaNA veNaiyA aNege, puTTAvi bhAvaM viNiyaM- AIR57 // najAna [270] Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIsatraka- sUtrAMka | tAgacUrNiH // 535- // 25 // 556|| dIpa anukrama [535 su NAmA jetti aNidivaNidese, jaNA iti pRthagjanAH, vinaye niyuktAH cainayikAH, anege iti battIsaM veNaiyavAdibhedA, te puDA pareNa apizabdAt apuTThAvi viNayiMsu bhAvaMti bhAvo nAma yathArthopalaMbha viNayiMsu, tathA vA syAt anyathA bA, evaM tAva teSAM satyaM bhaviSyati, athavA puTThA vA-kIdRzo vA dharmaH ? ityuktA bubate-sarvathA parigaNyamAnaH parIkSyamANaH mImAMsyamAno vA ayamasAkaM dharmaH, viNayamUleNa AruhayadhammageNa jaNo NAdhiyo, kahaM ?, jeNa vayamapi viNayamUlameva dhammaM paNNavemo, kathaMcitte, yena vayaM sarvAvirodhena sarvavinayavinItAH mitrArisamAH, sarvaprabajitAnAM sarvadevAnAM ca puNyaM satkurmaH, na ca yathA'nye vAdinaH parasparaviruddhAstathA vayamapi, amhaM puNa pavvaie samANe jaM jahA pAsati iMdaM vA khaMdaM yA jAva uccaM pAsati ucaM paNAma kareti NIyaM pAsati NIyaM paNAmaM kareti, uccamiti sthAnataH aizvaryataH tamuccaM rAyANaM aNNataraM vAissaraM daThUrNa praNAmamAtraM kurmaH, NIyassa tu sANassa vA pANassa cA NIyaM paNAma kareti, bhRmitalagatteNa sirasA prahAH praNamAmahe, ta.evaM tAlizAH 'aNopasaMkhA iti te udAhu'vRttaM (538) saMkhA iti NANaM, saMkhAe samIve upasaMkhA, aNaupasaMkhA ajJAnA ityarthaH, anopasaMkhayAta evamAhuH udAharetassa udAhuH aDhe sa obhAsati, artho nAma satyavacanArthaH, obhAsati uddhavitti pragAsati, evaM cetasi naH prakAzayatItyarthaH, evaM ca samIkSyamANaM satyavacanaM svAd , anyathA tu tathA cAnyathA ca bhavati, athavA aDhesa no bhAsatitti artho nAma dharmo'rtha evaM cetasi naH prabhAsayati evaM ca prakAzayati evaM dRzyate yujyamAnaH, AItadharmo Na, kila jJAnabhAsiteNa tu sesehiM aNNANiyakiriyAvAdihiM ghaDate, kaha?, jeNa te jAtyAdirAgadveSAmibhUtA teNa Na tullo'vabhAsati, bhaNitA vinniiyaa| idANi akiriyavAdIdarisaNaM 'lavAvasakI ya aNAgatehiM lavamiti karma, vayaM hi lavAt karmabandhAt avasakAmo-phiTThAmo 556] // 258 // [271] Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka bandhopacArAdi pIsUtraka cUrNiH 259 / // 535556|| dIpa anukrama [535 avamarAma ityarthaH, saMvavahArabaMdheNAvi Na yajjhAmo, kiM puNa Nicchayato, upacAramAtraM tu tayathA 'baddhA muktAzca kathyante, muSTi- granthikacotakAH / na cAnye dravyataH saMti, muSTigranthikapotakAH // 1 // te hi vAtUlikAH zAkyAdayaH AtmAnameva necchaMti, kiM| punamtaddhaM iti, aNAgatetti kAlagrahaNAta anAgate'pi kAle na badhyante, cagrahaNAcAtikAntavartamAnayoH, athavA visakkitti | kSaNalabamuhUrtaahorattapakSamAsarvayanasaMvatsarAdilakSaNe kAle. sarvatra karmabandhAdavazaknumaH, lavaH kAlaH, vartamAnAdavasakkAmo, evama nAgatAdapi, etadarzanaH micchattakiriyAmAhaMsu-AkhyAtavaMtaH, ke te?, akiriyao AtA jesiM te ime akiriyAtA, te nApi | kArakamicchaMti nApi karaNAni, yepAmapi karaNAni kitINi AtmAkartA, te'pi akriyAvAdinaH, uktaM hi-'kA kaMTakAnAM prakA| roti taikSNyaM, vicitrabhAvaM mRgapakSiNAM vA / svabhAvataH sarvamidaM pravRttaM, na kAmacArAt svavazo hi lokaH // 1 / / tesAmuttaraM-gaMtA ca nAsti kazcid gatayaH par3a buddhazAsanaproktAH / gamyata iti ca gatiH syAt zrutiH kathaM zobhanA bhvii||1|| kriyA karma kataM na vAsti, asati kArake kutaH karma ?'kathaM ca pad gatayaH, aMtarAbhAve vA, yathA'smAkaM 'vigrahagatI karmayogaH' evaM | | teSAmapi antarAbhAvaH, evaM te puTThA vA apuTThA vA sammissabhAvaM avate, avaMdhAni ca karmANi paNNavaMti, evaM jAtakazatAnyupadizati budasya, tAni zUnyatve na yujyaMte, tathA--'mAtApitarau hatvA buddhazarIre ca rudhiramutyAdya / arhadvadhaM ca kRtvA stUpaM midhA ca pazcaite // 1 // Avihi narakaM yAti' etaca na yujate, jAtijarAmaraNAni ca na syuH, uttamAdhamamadhyamatvaM na syAt, manupyatiryagyonInAM svayameva karmAvipAko, jIvasa kattRtva karmAvaddhaM ca kathayati, caurAdInAM ca karmaNAmihaiva vipAkaM dRSTvA | sAmAnyatoTaTenAnumIyate kutakartA'yamAtmA, yenAsya garbhagatasyaiva vyAdhayaH prAdurbhavanti mRtyuca, tathA ca sAmAnyatodRSTenAnu 556] ||259 // [272] Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata zrIsUtrasUtrAMka cUrNiH // 535- // 260 // 556|| dIpa bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niryuktiH [116- 121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: anukrama [ 535 556 ] mAnena, saMmizrabhAvo nAma asatitvamapi pratipadyamAnAH astitvameva darzayaMti, tameva sanmizrabhAvaM yathA girayA gRhyate, nigRdyanta ityarthaH, ummattavAdaM vadaMti, tadyathA kacidunmattaH svAbhAvikaM bravIti ceSTate vA, kacidanyathA, aMdho vA'dhvAnaM vrajet kvacit apathA gacchati, evaM te'pi gandharvanagaratulyAH mAyAsvamopanatadhanasadRzAH mRgatRSNA nidrAmadapranartitAlAtacakrasamAH evamapi nizcayAbhAvAt bhAvAnuktvA paJcAjAtismaraNAni jAtakAn niranvayAzrayaM nirvANaM ca pratipadyante, evaM te saMmizra bhAvavAdinaH mithyAdarzanAndhakArAH jAtakAnetasyAM giri gRhItA, yadi zUnyaM kathaM jAtakAni ?, kathaM sAraNaM 1 kathaM zUnyatA 1, kiMca- yadi zUnyastava pakSa matpakSanivAraNaM kathaM bhavati / atha manyase na zUnyastathApi matpakSa evAsau // 1 // astitvAt tasya, kiMca- kena zUnyatA desitA ? kimarthaM dezitA syAtrippayojanA zUnyatA ityAdibhiH karkaza henubhiyoditA kacchAgharaghariyAra AhatiyAe elabhUgo vA mammaNamRgovA, jahA muMmueti, No ekkaM aNekaM dA pakkhaM aNuvadaMti asti nAsti vA yadyapyaSTau vyAkaraNAni paThaMti, te puNa akiriyAtrAdiNo duvidhaM dhammaM pannaveti, taMjA - imaM dukkhaM imaM egapakkhaM tAvat, avijJAnopacitaM 1 parijJAnopacitaM 2 Ithe 3 svamAntikaM 4 ca caturvidhaM karma cayaM na gacchati, etaddhi ekapAkSikameva karma bhavati, kA tarhi bhAvanA ?, kriyAmAtrameva, na tu cayo'sti, candhaM pratItyAvikalpa ityarthaH, egapakkhiyaM dupakkhiyaM tu yadi saccaca bhavati saccasaMjJA ca saMciva jIvitAd vyaparopaNaM prANAttivAtaH, etat iha ca paratra cAnubhUyate ityato dupakkhikaM yathA caurAdayaH, iha dukkhamAtrAmanubhUya zerpA narakAdiSvanubhavati, kiMca- AhaMsu chalAyataNaM ca kammaM paDAyatanamiti paD AyatanAni yasya tadidaM AzravadvAramityarthaH, tadyathA zrotAyatanaM yAvanmanaAyatanaM, 'ta evamaksvaMti' vRttaM // 540|| akriyAaNNANiAyabhAgaM abujjhamANA iha micchattapa [273] e sure, has an affirmat saMmizra bhAvAdi // 260 // Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: IN virUpadarza nAdi zrIsUtrakanAgacUrNiH // 26 // prata sUtrAMka // 535556|| dIpa anukrama [535556] DI|| locchaNA appANaM paraM vA tadubhayaM vA buggAhemANA viruvaruvANi darisaNANi, kathaM ?, dANeNa mahAbhogA dehinAM suragatizca | | shiilen| bhAvanayA ca vimuktirityAdi, kiMca-yazca vedAntazca ke brAhmaNe dadhAt , yo vA vihAraM kArayati, kiMca-'egapupphapadANeNa, AsItiH klpkottyH| sukhinastiSThaMti, evamakirio AtA jesiM te hoMti akiriyAtA, jamAditittA maNussA jamityanirdiSTasya nirdezaH, AdiitcA gRhitvA, svayaM anyAMzca gAhitvApi aNAdIya aNavadaggaM saMsAraM bhamaMti, kizcAnyat , yadi sarvamakriyaM tena kathamAdityaH uttiSTati ? astaM vA gacchati ?, kathaM vA candramA barddhate hIyate canacA saritaH praspanderan , navA | vAyavo cAyeyuH, sarvasaMvyavahArocchedaH syAta , evamuktAH trubate-'NAticco uddeti Na asthameI 'ti vRttaM // 541 // Aditya evaM nAsti, kutastarhi tadutthAnamastamanaM vA 1, mRgatRSNakAsadRzaM tu etaditi lohitamarkamaMDalamavabhAsate, evaM candramApi nAsti, | kutastahi dhRddhihAsotthAnAstamanAni ?, kiMca-saMghAto marIcI uDeti, uTThoNAseNaM imaM logaM tiriya kareti, karettA seNaM imaM loga | ujoveti pabhAsati, na sarito'pi Na saMdaMti, na ca na vAyavaH, tataH kathaM na saMdiSyate vAsyati cA?, syAd buddhiH-utiSThannAdityo dRzyate astaM ca gacchan , yataH pUrvasyAM dizi dRSTaH aparasyAM dizi razyate, tena kriyAvAn , devadattasya hi gatipUrvikA dezAntaraprApti dRSTvA candrAdityAvanumIyete, saritazca syandamAnA dRzyante, cAyavazca vRkSArakaMdAdibhiranumIyate kriyAvaMta iti, taccAsat , | kathaM , gataM na gamyate tAvat , agataM naiva gamyate / gatAgatavinirmuktaM, gamyamAnaM na gamyate // 1 // evamayaM caMdhyo lokaH, vaMbhyo nAma | zUnyaH, athavA bandhyAvat aprasavatvAindhyo, lokAyatAnAM hi na mRtaH punarutpadyate, etAvAnepa paramAtmA, ta evaM darzanaM bhAvayaMti, galAgatyamapi kurvANA nodvijante, mAtaraM bhaginIM vA gatvA nAnutapyate, veSAM baMdhAbhAva eva te kathaM pApebhyo nirvayante ? | 261 // [274] Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrImatraka nityalokAdi prata sUtrAMka ||535556|| dIpa anukrama [535 | nivRttimUlaM vA dharma dekSyante !, evaM zAkyA api evaM vandhyAH , nitio gAma nityakAlameya zUnyaH, zunya vA na cocchimANaghate, kasiNo nAma gRhanagaraparvatadvipadacatuSpadAdi sarvo vandhyaH, ta evaM vidyamAnamapi lokaM na pazyati, dRSTAntaH-'jahA ya | ridrA, aMdhe saha jotiNAvi' vRttaM ||542ytheti yena prakAreNa, dyotayatIti ghotiH Adityatha candramAH pradIpo vA, dhotinA saha / | sahayoti nAnAdirUvANi ghaDAdINi, na pazyanti, jaggato'pi vartamAnAni sparzanApi na teSAM varNAdivizeSa pazyanti, nayatIti ne hIne yasya netre sa bhavati hInanetraH, udatte upahate vA saMtaM tu te evaM akiriyAtA saMtamiti vidyamAnaM, tu pUraNe, akiriyAvAiNo, akirio micchattodayAndhakArAta jIvAdIn padArthAnna jAti, athavA kiriyaM na te passaMtitti kriyAvA dravyANAM AgamanagamanAdyAH kriyAH pazyanto'pi na pazyanti, svayaM kriyAsu vartate ughavat , na caitAH na pazyanti, niruddhA yepAM prajJAH te bhavanti niruddhapannA NANAyaraNodayena, athavA te varAkAH kathaM jJAsyaMti ye AgamajJAnaparokSA eva ?, je puNa Na nirudrUpannA | te pratyakSeNa vA Agamena parokSeNa jIvAdIna padArthAna yathAvajAnati, tatrAvadhimanaHparyAyakevalAni pratyakSa, matiH zrutiH parokSa, pratyakSajJAninastAvat jIvAdIna padArthAn karatalAmalakavat pazyanti, samattasutaNANiNovi lakSaNeNa, aTuMgamahAnimittapAragA artha ca sAdhabo jANati NimitteNaM, 'saMbacchara sumiNaM lakgvaNaM ca'vRttaM // 543 / / saMvatsaranimitte ime egadiyA, taM0-saMvaccharotti vA otisetti vA, sumiNaM suviNa jjhAyA va, lakkhaNaM sArIraM, eteNa ceva sesayAIpi sUitAI, taMjahA-bhomaM 1 uppAtaM 2 sumiNaM 3 | aMtarikkhaM 4 aMgaM5 saraM 6 lakkhaNaM 7 vaMjaNaM 8, Navamassa puccassa tatiyAto AyAravatthuto etaM NINItaM, etaM bahane adhijitA, | evaM aTuMgaM NimittaM bahave samaNA adhijitANa 'madhalogaMsi jANaMni aNAgatAI' atikrAntavarcamAnAni ca, kevalibadvA 556] Prima TETTLES // 26 // [275] Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-156] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: cuNiH prata sUtrAMka // 535556|| dIpa anukrama aSTAMgakareti tathA gatANitti, rAthA bhUtANitti yathAvasthitAnItyarthaH, aMgavAnAM anuSTubhena chandasA arddhatrayodazazatAni sUtraM tAvadeva satraka zatasahasrANi paripAtikA, aGgasya tu arddhatrayodazamahasrANi mUtra, tAvadeva sayasahasrANi vRttaM, aparimitaM vArtikaM, evaM nimitta- nimittaM 163 // AN mapyadhItya na sabai tulyAH, parasparataH paTsthAnapatitAH, codasapubbIvi chaTThANapaDitA, evaM AyAradharANi chaTThANavaDiyA, yatazcaivaM tenApadizyante 'keI nimittA tadhiyA bhavaMti' vRttaM // 544 // keciditi na sarve, aminnadasapudhiNo hetuNa etaM aTThagaMpi mahANimittaM adhituM guNittuM vA, adhItya evameva kecit pariNAmayaMti, te paDucca te NimittA tadhiyA bhavaMti, keI puNa nimi ttabuddhitvAt vizuddhiNemittakehiMto chaNhaM ThANANa aNNataraM ThANaM parihINA avizuddhakhayovasamA 'vippaDienti NANaM' viparyAPEA sena eMti vipaDienti, 'ika smaraNe' 'iD- adhyayane' 'iNa gatau' epAM trayANAmapi igiGINAM paripUrvANAM apratyayAntAnAM vipa yeya iti pUrvarUpaM bhavati, viparya yeNa eti vippaDieti, ko arthaH?-viparyayajJAnaM bhavati, jasamyagupalabdhirityarthaH, saparibhavamapyaGgamadhItya, abbhapaDaladiTuMteNaM, yathA zlakSAbhrapaDale kazcidvetti ekamevedaM abhrapaDalaM yAvattavAnyadapyasti sUkSmamiti nopalabhyate, | saMjatAvi keI viSpaDienti NANaM, kimaMga puNa aNNautthiyA dagasoyariyA tavvaNigAdayo, te vijAbhAsaM aNadhijamANA aNadhiJjamANetti adhItena nimitteNa duradhItena vitadhaM dRSTvA nimicaM vadaMti, Nimitameva Nasthi, tadyathA-kvacit kSute tvaritatvAt saGkita evaM gataH, tasya cAnyaH zubhaH zakuna utthitaH yenAsya tat kSutaM pratihataM, sa cet na taM zakunaM veda zakuno'pi vA na lakSitaH sa tu manyate cpalIkameva nimittaM, venAzakune'pi siddhirjAtA iti, evaM zobhanamapi zakunaM utthitamsyenAzobhanenapratihatamanavayuddhamAnaH kAryasiddhinimittameva nAstIti manyeta, apariNAmayan , vijJAhari(bhA)se NAma yathArthopalambhaH, vidyayA spRzyate vidyayA IAN // 263 // [535 556] [276] Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-156] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: 148 prata sUtrAMka zrIsatraka- mAjhcUrNiH ||264|| vidyApatimokSAdi // 535556|| dIpa anukrama [535 'pyate, vidyayA gRhyata ityarthaH, ta evaM gharAkAH cakSudhamapi NimittamapariNAmayantaH AIsuvijAe patimokkhameca nimittavidyAparimokSaM, evaM hi karttavyaM, nAdhItavyAni nimicazAkhANItyarthaH, kiMcittathA kiMcidanyathetikRtyA mA bhUnmRpAvAdaprasaGgaH, buddhaH kila ziSyANAmAhUyoktavAn dvAdaza varSANi durbhikSaM bhaviSyati, tena dezAntarANi gacchata, te prasthitAstena pratisiddhAH | subhikSamidAnIM bhaviSyati, kathaM ?, adyaivaikaH sanyaH punyavAn jAtaH, tatprAdhAnyAtsubhikSaM bhaviSpati, ityato nimittaM tathA cAnyathA |ca bhavatItikRtvA Ahesu vijAe paliyokkhameva, ujjhanamityarthaH, mokSaM ca prati nirarthakamityataH nirutsRSTaM, athavA vijayA pari| mokkhamAhu, sAMkhyAdayo jJAnAt mokSamicchanti, je NimittaM saMkhANaM parijJANamiyanti na te kilAtyantaparokSamAtmAnaM paralokaM mokSaM ca jJAsyanti ? ityAdi hAsya, paccallaM kammaM baMdhati te suttaNANahIlaNAe, uktaM hi-jJAnasya jJAninAM caiva, niNdaaprdvepmtsraiH| upaghAtaizca vizva, jJAnaghnaM karma badhyate // 1 // syAguddhi:-kenaitAni samosaraNAni praNItAni ? jaM ca hevA vuttaM jaMca upari bhaNihiti?, ucyate-aniruddhapaNNA titthagarA te eyamakkhante 'sameca logaM' vRttaM // 545 // te iti tIrthakarAH, etaditi yadatikrAntavyaM ca parasamayasiddhaparUvaNAo bA, evamanye'pyAkhyAtavaMtaH AkhyAissaMti ca, samyak icA samidha zAtvetyarthaH, tathAgatA samaNA mAhaNA ya tathAgata iti tIrthakaratvaM kevalajJAnaM ca gatAH, paThyate ca-tahA tahA samaNA mAhaNA ya, tathA tatheti yathA yathA samAdhimArgavyavasthitAH tathA tathA khyAnti traikAlyAt , je abhiggahiyamicchAdiTThI je a aNabhiggahiyamicchA| diTThI tesi samvesi darzanamAkhyAnti, samaNA mAhaNA yatti egahu~, pacakkhaNANiNo parokkhaNANiNo vA AgamanAmANyAt , kimA| khyAnti ? asthi mAtA asthi pitA jAva sudhiSNA kammA suciSaNaphalA bhavaMti, evaM kriyAvAditvaM khyApyate, kiMca-'sayaM 556] riskintilles // 264 // [277] Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||535 556 // dIpa anukrama [ 535 556] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niryuktiH [116- 121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA...... AgamasUtra - [02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakR cUNiH // 265 // kaDe NaNNakarDa ca dukkhaM sayaM karDa NAma svayaM kRtaM sayaM karja, savyameva hi karmma dukkhaM pratIkArAtpuNyamapi duHkhaM, uktaM hi ' tau sabakAladugakhau' taM tu svayaM kRtameva nAnyakRtaM na vAkataM, AhaMsu vijJA caraNaM pamokkhaM vijayA caraNega vA | mokkho bhavanti, na tu yathA sAMkhyA jJAnenaivaikena, ajJAnikAtha zIlenaivaikena, uktaM hi - 'kriyAM ca sajjJAnaviyoganiSphalAM, | kriyAvihInAM ca nibodhasaMpadaM / nirasyatA klezana mhazAntaye tvayA zivAyAlikhiteya paddhatiH // 1 // ' 'te bhogadhasmiyA (bhUyA u suhaM payANaM ) gAyagA' vRttaM 546 // canurbhUtA lokasya, pradIpabhUtA ityarthaH, dezakA gAyakAH pamaDhagAH, maragaM NANAtihitaM suhaM prajAnAM tu visesaNe, sanmArgaguNaoNtha darzayati kumArgadoSAMca, athavA tu vizeSaNe, ahitamArganivRttiM ca prajA|yaMtIti prajAH, tathA tathA sAlayamAhu logo tathA tatheti yena yena prakAreNa zAstrato loko bhavati paJcAstikAyAtmakaH athavA yathAsyAtmanaH avyavacchinnakarma saMtatirbhavati yathAprakArA ca tathA tathA sAsatamAhu loge, tahA 'cauhiM ThANehiM jIvA raiyAuyattAe kammaM pakareMti0' tAvatsaMsAro nocchidyate 'yAvanmithyAdarzanaM, tIrthakarAhArakarjAH sarva eva kammavinthAH sambhAvyante, upalakSaNatvAdasyAnyadapi yadannaM saMbhavati tat draSTavyaM, evaM rAgadveSAvapi saMsArakarau itikRtvA tahA tahA vadati-saMsAramAhuH, ahavA atadhA tathati jasma jArisI sattA tahA tassa ubacayo hoti micchA, ahavA micchatta avirati aNNANANi jahA 2 tahA 2 saMsAraH, athavA pANavahAdI jahA 2 tahA 2, ahavA kamAyAdayo jahA tahA, kAyavAGmanoyogA jahA 2 tahA 2 saMsAro sarvatra yAtrA parimANaM vaktavyaM, 'jaMsI payA' yasminniti yatra, prajAyaMte iti prajAH sarva eva saccA mAnavA ityapadizyante, mAnavAnAM prajA mAnavaprajA, athavA mANavA iti he mAnavAH !, saMprasRtAH saMpragADhA ogADhA vigADhA sampragADhA ityarthaH evaM Azravaloke [278] vidyApratimokSAdi // 265 // Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-156] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||535556|| zrIsatraka- mAgacUrNiH 266 // dIpa anukrama [535556] kathayaMti, AthavalokAnurUpameva ca lokaM vizaMti 'je rakkhasA je jamaloiyA vA' vRttaM / / 547 // pAMcit bhavanapatyAdi / vidyApati mokSAdi devA zAzvatAH teNa rakkhasagahaNaM, athavA vyantarA grahItA rAkSasagrahaNAta , jamaloiyagrahaNAdvaimAnikAH sacitAH, gAndharvA vyantarAH ee jeNaM jamadevakAIyA tividhA, sarve te jammassa mahArAyassa ANAuvavAtavayaNaNidese ciTThati, asuragrahaNena bhavanavAsinaH sacitAH, gAndharvA vyantarA eva, jyotiSkA dRzyanta eva, sesA AgAsagAmI ya puDhositA ya devapakkhivAtAdayaH AgAsagAmI, pRthvyaMbuvanaspatayaH dvitricaturindriyAzca sthalacarA jalacarAtha, ete puDhositA, punaH punaH viparyAsameti viparyAso nAma janmani mRtyuH, sarva eva saMsAre viparyAsaH, jeNaM ' puDhavikAyamaigao ukosaM jIvo tu saMvase' 'jamAhu ohaM salilaM apAragaM' vRttaM // 548 // yat ityanirdiSTasya nirdeze Aha bhagavAneva, dravyodhaH svayambhuramaNaH, sa evaughaH salilA, oghasalilena / tulyaM auSasalilaM tasyApAra, jalacarAH sthalacarA vA na zaknuvanti gaMtuM gaNattha deNa mahadieNa ityataH apAragaH, jANAhiNaM jahA jinairupadiSTaH AgamaprAmANyAta pratyakSatazca upalakSyate manuSyAdisaMsAraH, caturvidhaM bhavaggahaNaM 2, kaDilyamityarthaH, caurAsiti / joNipamuhasayasahassagahaNo jattha aNorapArapaviTTho sambaddhAevi Na muJcati micchAdiTThI loko, lokAetasuNNavAdigAdi laukika ityAdi, durmokSeti micchattasAtagurutvena ca Na taraMti aNupAlettae, jevi asthivAdiNo kimaMga puNa nAstikAH,jahA tANi cattAri tAvasasahassANi sAtAguruyattaNeNa chakAyavadhagAIjAtAI, 'jaMsI cisapaNA visayaMgaNAdI' yatra saMsAre yatra vA sAkAradharma samAdhau kumArge vA asatsamavasaraNepu, paMcasu vA cisaesu visannAH, sugariyAn sparzaH, teSyapyaMganAH, tAsu hipaMca viSayA vidyante, tadyathA-'pupphaphalANaM ca rasaM' ityataH aMgaNAggahaNaM, duhatovitti dvividhenApi pramAdena lokaM amuM saMcaraMti, taMjahA- // 266 // [279] Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-156] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA carNi: vidyApati prata sUtrAMka ||535556|| zrIsUtrakatAicUrNiH ||267 // dIpa anukrama [535556] liGgavesasajjAe aviratIe ya, athavA AraMbhaparigrahAbhyAM rAgadvepAbhyo vA basasthAvaralogAbhyAM imaM loga paralogaM vA, ta eva mithyAtvAdimidoparamibhRtAH agatsamavasaraNAvasthitAH 'Na kammuNA kamma khati bAlA' vRttaM ||549|n iti pratiSedhe, | mithyAtvAdiSu karmabaMdhahetupu vartamAnAH na karmANi kSapayanti bAlA:-kutIrthAH, yasyaiva hi te bhItAstamevAvizati, karmabhItAH | karmANyeva barddhayanti, na nidAnameva rogasya cikitsA, yathA kazcinmUDhadhIniMdAnareva rogacikitsAM karoti, sa hi tasya vRddhimAmoti, | akarmaNA Nu Azrayanirodhena karmANi kSapayaMti dhIrAH vidhikriyAbhirivAmayAn vaidyAH, medhAviNo lobhamayaM merA (mehayA) dhAviNo, lobhamatItAH, vItarAgA ityarthaH, evaM sAyAmatItA 2 vA saMtosiNoti alobhAH, syAd buddhiH alobhAH saMtopiNa ekArthamitikRtvA tena punarukta, ucyate, arthavizeSAt na punarukta, lobhAtItaH iti lobhamatikrAnto'lobho vItarAgaH, saMtopiNa iti | nigrahaparamA avItarAgA api vItarAgAH, No pakareMti pAvaM saMtosiNo payaNuyaM pakareMti, tabbhavavedaNijameva, yata eva lobhA IyA ata eva saMtosiNaH, evaM amAtinaH stokamAyinaH, ta eva bhagavantaH aniruddhapaSNA 'te tIauppannaaNAgatAI' vRttaM / / .550 // ta iti tIrthakarAdayaH pradIpabhUtAH, tItANi lAbhAlAbhasukhaduHkhAdIni evaM paDupannaaNAgatAI, jehiM yA kammehiM pucca| katehiM ihAyAto joNivAsaM padaM karaiti jaM ca bhavissati ityataH tItapaccuppaNaaNAgatAI, tahA bhUtAI tahAgatANi avitahANitti bhaNitaM hoti, na vibhaMganAnivat viparItaM pazyanti, 'aNagAre NaM bhane ! mAyAmicchAdiTThI rAyagihe nayare samohae' tenAvadhivibhaMgopayogeNa,rAyagihe gatavaM ca vANArasIe NayarIe rUbAI jANati jAva se se damaNa vivacAso bhavati' te bhagavantaH pratyakSajJAninaH, parokSe vA pUrvavidaH, tAro aNNesi aNaNNaNetA-pAyaMtIti netAraH anyeSAM bhavyAnAM sarveSAM netAra iti, na anyasteSAM netA // 267 // [280] Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-156] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||535556|| dIpa anukrama [535556] zrIsatraka- vidyate, etAvaM tAva samaNeNa yA dhampre akkhAte ityato aNaNNaNetA, yuddhA kharyabuddhAH yuddhabodhitA yA gaNarAyAH, avaM kurva vidyApativAgacUrNiH mokSAdi HtItyantakarAH bhavAntaM karmAntaM vA, ve yAtra bhavAntaM na puni tAvat 'te Neya kubbati yA kArayati'vRttaM / / 551 / / varSa // 268 // na kurvanti na kArayantyanyairnAnumanyante, kiM tava ?, pANADavAtaM, anuktamapi vijJAyate prANAtipAtaM, yenApadizyate bhuunaabhisNkaae| HduguchamANA bhUtAni tasathAvarANi tANi yato bhisaM saMkati sA bhUtAbhisaMkA bhavati, hisetyarthaH, tAM bhUtAbhisaMkA tatkAriNazca jugupsamAnA udvijamAnA ityarthaH,pANAtipAtagiti vAkyazeSaH, loko'pi hi matsyavanyAdIca hiMsakAn jugupsate, evaM te Na Amanti, ||nn bhASAveMti musAbAta, evaM jAva miLAdaMsaNaM Na parUveMtI joradahati NabaeNa bhedaNa, ta evamApANaM para tayaM ca saMjamamANA Tsadeti sarvakAla pravajyAkAlAdArabhya yAvajI jJAnAdipu vividha praNamaMti parAkramaMta ityarthaH, viditu bIrA: vijJAya dhIgara bhavanti, jJAnAdibhirvA rAjantIti vIrAH, ekena sarve, paThyate ca-viSNatti vArA ya bhavaMti pake, vijJaptimAtrA bIrA evaM bhavanti, Na tu karaNavIrAH, sthAna kaiH karaNabhUtAni yepAM saMphitavyaM?, ucyate-'Dahare ya pANe' vRttaM // 552 / / DasarA sUkSmAH MUI kunthvAdayaH sudumakAyikA bA, cuhA mahAparIrA bAdarA bA, te Dahare ya pANe bur3he ya pAge je Atano parasati savya loge AtmanA tulyaM Atmavat yatpramANo vA mama AtmA etAvatyamANa: kuMyorapi hastino'pIti, atharA 'jaha mama Na piyaM dakkha evaM sabajIvANaM, DaharANa cA mahallANa vA 'puDhavikAie NaM gate! asote samANe kerimayaM vedaNaM vedayaMti?,' suttAlAbago ityataste'pi Na amitabbA Na saMghaTTeyacyA, ye evaM pazyanti 'uhatI logamimaM mahataM' vRttaM, ubehatI upekSate, pazyatItyarthaH, upekSAM karoti, sarvatra mAdhyasthyamityarthaH, mahAnta iti chajjIyakAyAkulaM avidhakarmA phulaM ghA, balipiMDovamAe mahAnto logo, 268 // [281] Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata AtmaparajJAnAdi sUtrAMka ||535556|| dIpa anukrama [535556] zrIratrakA athavA kAlato mahaMte anAdinidhanaH, asti eke bhavyA api ve sarvakAlenApi na setsyanti, athavA dravyataH kSetratazca bhAvataca nAntaH, tAGgacUrNiH buddho nAma dharma samAdhau mArgasamosaraNesu ca, apramattaH kAyeSu jayaNAe ya, athavA apramattepu asaMjatepu parivaeJjAsitti bemi, // 29 // athavA buddhe appamatte suTTha parivyae / 'je Atayo parato yAvi NacA' vRttaM // 553 / / AtmanaH svayaM tIrthakarA jANati || jIvAdIn , parato gaNadharAdayaH, alaM paryAptyAdipu, sa dvidhA'pi jAnakaH alamAtmAnaM parAMtheti, atyAt vA pratiSedhe yatitavye, | ityevaM taM jyotirbhUtaM tamiti taM ubhayatrAtAraM jyotayatIti jyotiH AdityazcandramAH maNiH pradIpo cA, yathA pradIpo dyotayati evamasau lokAlokaM jyotatIti jyotistulyaH ityarthaH, satataM Avase(sevi)jjAsitti jAvajIvAe se(ve)lA titthagaraM gaNadhare vA yo yasmina kAle jyotibhUtaH je 'pAdukujA' ya ityanirdiSTaH, prAduH prakAzake, ye prAdukurvanti dharma pUrvAparato'nucitya, karatalAmalakavat lokaM dRSTvA ityarthaH, athavA aNuvIyiNituM paramamayaM darzayati, dharma samAdhimArga samosaraNAni ca, kIdRzAH punaste vidhAritajAninaH trailokyadarzinaH ?, ucyate-'attANa je jANati je ya loga' vRtaM // 554 // AtmAnaM yo vetti yathAs. IDD hamamAtoti saMsArI ca, athavA sa AtmajJAnI bhavati ya AtmahiteSvapi pravartate, athavA trailokya (kAlya) kAryopadezAdAtmA pratyakSa iti, kRtavAnityAdi, yenAtmA jJAto bhavati tena pravRttinivRttirUpo loko jJAta eva bhavati, Atmaupamyena yathA mameSTAni, D. dRSdeSyartheSu pravRttinivRttibhAvataH yathA'stIti, athavA Atmaupamyena prephiNskH| kiMca 'je Agati jANai NAgati ca je Agati jANaMti, kuto manuSyA AgacchaMti ? sattamamahiNeraDyA0, kairvA karmabhiH kutra vA gacchaMti ?, tabbee, kuto'hamAgataH gamipyAmi vA? anAgatiriti siddhiH sAdIyA apaavasitA, je sAsata jANai asAsayaM bA' sarvadravyANAM zAzvata drabyataH | Premain [282] Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-156] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zAzvatAdi prata sUtrAMka // 535556|| dIpa anukrama [535556] dhAraNaka-AM agAzyatatvaM paryAyataH, cazabdAca zAzvatAzAzvataM vA, taMjahA-NeraDyA dabaTThayAe sAsatA bhAvadvatAe asAsatA, athavA nivANa vANi: zAzvata, saMsAriNastu saMsAraM pratItya azAzvatA, jAtimaraNaM ca jANIte, audArikAnaudArikAnAM saccAnAM jAtiH, ettha jonnii||27|| saMgraho mANitavyo, Navavidho'vi taMjahA-"sacittazItasaMvRttA mizrAzcaikazastadhonayaH," sacittAcittasItoSNasaMvRttavivRtA etAca | setarAH, orAlieNaM ceva maraNaM, baMdhAnulomyAca yato'pavAdaM, itaradhA tu pUrvaH upapAto vaktavyaH, sa tu nArakadevAnAM, cayaNaM tu jotisiyamANiyANaM, undhadRNA bhavaNavAsiyANaM vaMtarANaM neraiyANaM ca, 'aghovi sattANa viuvaNaM ca' vRttaM // 555 / / | jahA jahA gurUNi karmANi tahA 2 adho viuhaMti, vividhaM udghati viuti jAtaMte miyaMta ityarthaH, sarvArthasiddhAdArabhya yAvada dhosaptamyAM tAvadadho vartante, tatrApi ye gurutarakarmANaH te apratiSThAne zepeSu cotkRSTasthitayaH, jo AsavaM jANati AzravAn | rAgAdIn prANavadhAdIn paJca AraMbhapariggahau ca ityAdyAzravAstadvidharmA saMvaraH saMyama ityarthaH, jAya niruddhajogitti, 'yathA prakArAH | yAvantaH, saMsArAvezahetavaH / tAvantastadviparyAsA, nirvANAvezahetavaH // 1 // dukkhaM ca jo jANati nijjaraM vA dukkhamiti | karmavandhaH prakRtisthityanubhAvapradezAtmakaH tadudayazca, nirjarA nAma pandhApanayaH dvAdazaprakAraM tapo nirjarA, so dharma samAdhimaggaM samosaraNANi ya AkhyAtumarhati, paThyate ca-AikkhetumAhati so kiriyAvAdaM etAni mithyAdarzanasamosaraNAni saMsArakarANici jJAtvA kriyAvAdI samyagdRSTizcAritravAn 'saddesu rUvesu amucchamANo' vRttaM / / 556 / / rAgo gahito evaM jAva phAsesu, rasehiM gaMdhehi adussamANo dvepaH gRhItaH, evaM zepeSvapi indriyeSu 'sadesu0 AbhakSyAvaesu a' No jIvitaM No maraNaM vipatthara asaMjamajIvitaM, aNegavidhaM patthae vipatthae, NA vA parIsahaparAiyaM maraNaM, No vipatthae, athavA mA hu ciMte // 270 // [283] Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [12], uddezaka [-], niyukti: [116-121], mUlaM [gAthA 535-556] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: tathAnikSepaH prata sUtrAMka ||535556|| dIpa anukrama zrIsvaka- jAsi jIyAmi ciraM, marAmi ca lahuM, valayaM kuDilamityarthaH, tatra dravyavalayaM nadIyalayaM vA saMkhavalayaM vA, bhAvavalayaM tu karmA tAGgacUrNiH causamosaraNaM, kuDilaM tu micchattaM, balayattaeNa muko valayAdivimuko hi, paThyate ca-mAyAdivimukke ityrthH|| iti samavasara // 27 // NNAdhyayanaM dvAdazaM smaapt| 13 yAthA ___AhayadhiyaMti ajjhayaNassa cattAri aNuogadArANi, adhikAro sIsaguNadIvaNAe, aNNaMpi jaMdhammasamAdhimaga samosaraNesu jaM jattha aNuvAdI taM ca astitthaM bhaNihiti, etesiM cauNhavi dhammAdINaM viparItaM vitaha, atra cAyaM nyAyaH-yaduta upasargapratyayavimuktA prakRtinikSipyate, yataH 'NAmataha'mityAdi // 122 NAmaNikaNyo AyatadhijaM, taM caturvidha attaM, jahA NAma| tahaM ThavaNatahaM davatahaM0 gAthA // 922 // taM ca yatirittaM davyataha tividhaM sacittAdi, sacitaM jahA sarva eva jIvaH upayogasvabhAvaH, athavA jo jassa dabbassa sabhAvotti, kaThinalakSaNA pRthvI dravalakSaNA Apa ityAdi, athavA dAruNasvabhAvaH mRdusvabhAvo vA, jo jassa vA acittANaM gosIsacaMdaNakaMcalarayaNamAdINaM, jahA-'uSNe karetI zItaM sa.e uNhattaNaM puNaruveti' mIsagANa | taMdulodagamAdINaM jAba Na tA pariNataM, bhAvatahaM puNa NiyamA0 gAthA / / 123 / / bhAvataI, tasya chavidho bhAyo, taMjahA| udaiyabhAvataha, upasamaNameva aupazamikaH anudayalakSaNa ityarthaH, kSayAjAtaH kSAyikaH, kizcitkSINaM kiMcidupazAntaM kSAyopazamikaH, taoNstAn bhAvAn pariNamatIti pAriNAmikA, evaM samavAyalakSaNaH sAnnipAtikaH, athavA bhAvataha caudhidha-dasaNaM NANaM caritaM viNaya iti, NANaM paMcavidha sve sve viSaye avitahopalambhaH, evaM tu vidhiH, dasaNe cakkhudaMsaNAdi, carice tave saMyame ya, tave duvAlasavidhe saMjame sattarasavidhe, viNa yassa vA bAyAlIsatIvidhassa, jJAnadarzanacarite jo vA jassa jahA jadA ya pauMjiyaco, [535 556] // 27 // asya pRSThe trayodazamaM adhyayanaM Arabhyate [284] Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: bhAva prata sUtrAMka ||557579|| dIpa anukrama [557579] zrIsatraka aNNahA citaI, estha bhAvavitaheNa adhiyAro, athavA bhAvatahaM pasatthaM apasatthaM ca, pasattheNAdhikAro, 'jaha suttaM taha atyo tAGgacUrNiH gAthA // 124 // yadi yathA sUtraM tathaivArtho bhavati tathA darzayati tahatti, kiM bhaNitaM hoti ?, jaM sataM sobhaNiti ca, jaM saMta sNsaar||272|| nidhAraNAya prazasyate taM pasatyabhASataha, jaM puNa vidyamAnamapi duguMchitaM taM saMsArakAraNamitikRtyA azobhanaM AsIdityapadizyate, azobhanamityarthaH, jo puNa etaM pasatthabhAvatahaM AyariyaparaMpareNa AgataM jo u cheyabuddhIe / koveti ccheyabuddhI-dUSayati jamAliNAsaM va NAsihiti // 125 / / jo evaM AyariyaparaMparaeNa AgataM koveti so-Na kuNeti dukkhamokkhaM ujamamANo'bi saMyamapadesu / tamhA attukariso bajeyadyo jaijaNeNaM // 126 // NAmaNiphaNNo gto| suttANugame suttaM ucAreyavyaM, aNaMtarasuse balayAvimuketi buttaM, ihApi valayAdI avitahazIlena prayatitavyaM valayavinirmuktena, bhAvavalayaM mAyA, ziSyadopAzca ihokAH, attukarisAdIyA bhAvadosA vajjeyacA, ityata 'AdhAtadhijaMtu paveiyassaM0'vRttaM // 557 // ayathA mithyA, AhanadhiyaM yAthAtathyaM, zIlavatAnIndriyasaMcarasamitiguptikapAyanigraha sarvamavitahaM yathA taI, te anAcaratAM ca dopAn vakSyAmaH, athavA vratasamitikapAyANAM dhAraNAlakSaNAdi, nityAvyagrau (nigrahAdika) turvizeSaNe, ye ca vitathamAcaraMti taoNzca vakSyAmaH, bhRzaFA mAvedayipyati, nAnArthAntarabhAve purisajAtimiti, kecitpriyadharmANa, keyi ahAchandAH, satpuruSazIlaguNAMcopadekSyAmaH, samosaraNe tu aNNausthiyanihatthANa ghaTayo darzitAH ityato nAnApagAraMparisassa jAtaM tiSThantu tAvanAnAprakArA gRhasthAH, anyatIthikA pAsatthAdayo saMviggA ya NANApagArA purisajAtA NANAchandA ityarthaH, athavA kiM cittaM yadi nAnAvidhAH puruSAH nAnAzIlA eva bhavanti ?, eka eva hi purupastAni tAni pariNAmatarANi pariNamate, pANApagArA purisajAtA bhavaMti, taMjahAM-kadAcittIvrapariNAmaH // 272 / / [285] Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||557579|| dIpa anukrama [557 _JD zrIsvaka- kadAcinmandasvabhAvaH kadAcinmRdusvabhAvaH kadAcinnidharma eva bhavatIti, kRtvA ca kRtyaM kazvinivarttate kazcitsutarAM pravartate, anyasya azIlAnAcUrNiHcAnyaH parIpahI durvipaho bhavati athavA dAruNAdAruNasvabhAvatvAcca nAnAprakAraM purupajAtaM bhavati, satoya dhamma asatoya asIlaM' // 273 / / IN saditi zobhanastasya sataH dharmo bhavati, yathArthaH, evaM samAdhirmArgazca, asaditi abhAve jugupsAyAM ca, abhAve tAvat azIlA evaM gRhasthAH, jugupsAyAM azIlAnArIvat nAmau na zIlA kintu azobhanazIlatvAt azIlA ityapadizpate, duguMchAyAM pAsatthAdayo, | aNNAutthiyA pAmatthA ya kusIlA, sarvAzubhanivRniH zAntiH sarvabhUtazAntikaratvAt , sarvAzubhAnivRttiH azAntiH, tathA ca paramA zAntinirvANaM bhavati, azAntirazIlaH AtmanaH pareSAM ca, iha yA zAntiyatyamutra ca tAM karmanirjaraNazAnti, prAduH kariSyAmi | prakAzayiSyAmIrthaH, karmabaMdhakaraNaM cA'zAntiH, iha paratra ziSyadopaguNAMzca prAduH kariSyAmi, tatra tAvacchiSyadopAH / 'aho ya rAo asamuTTiAhiM' vRttaM // 558 // samyak usthitAH 2, samyaggahaNAt samusthitebhyaH saMyamaguNasthitebhyatha dvividhAM zikSA gRhItvA tIrthakarAdibhyaH 'tadhAgatebhyaH' saMmAranissaraNopAyastAvat pratilabhyate, pratilabhya jJAnadarzanacAritravantaH dharma FA pratilabhya tIrthakaropadezAt jamAlibadAnmotkarpadopAdvinazyanti, gohAmAhilAvasAnAH sarve nihavAH AtmotkarSAdvinaSTAH boTikAzca, eyamAtmA samAhimAghAtamajosayaMtA bhAvasamAdhivrakhyAtaH, tIrthakaraiH jupI prItisevanAyoH, taM 'ajosayaMtA' kammodayadoseNaM keyi dupiyabuddhayaH asaddahaMtA kecit zraddadhato'pi dhRtau api durvalAH, yAvIvamazavato yathAropitamanupAlayituM jehi ceya NikAraNayacchale hiM putravat saMgRhItAH te ceva kahiMci dukkhalitAdau, maNo aNuttaraM vA sAdhu paDicodeti-mA evaM karehitti, naiNa zAstAropadeza iti, satthAramevaM pharasaM vadaMti so hi na jJAtavAn , kiMvA tassa uvadissaMtassavi pArakassa chijjati ?, // 273 // 579] [286] Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||557579|| dIpa anukrama [557579] zAstRtirazrIrAdhaka-19 suhaM parAyaehiM hatthehiM iMgAlA kaDiaMti, athavA yaH zAsti se zAstA-AcArya eva, tapi codaMti, azIlo vA, asaMtibhAve yA tAcUrNiH skArAdi vamANo, asatpuruSAH suzIlaM duHzIlaM vadaMti, dumzIlaM susIlaM ca / / kiJca-'visodhiyaM vA (te) aNukodayate (annukaa||27|| yaMte) vRttaM // 559 // visodhikaraM visodhiyaM, dhammakathA suttattho vA, anu pazcAdbhAve, kathitamAcAryaH anu kathayantyanyeSAM, tathA''cAryaparaMparAgataM gANaM caritra vA jamAlipamitI ya AtabhAveNa viyAgareti, bhAvo nAma jJAnaM abhiprAyo vA, ussutraM panaveti, yairvA dhairyeNAzakAntaH pariNAmayituM vitahaM kathayaMti, AcAryasamIpe goSThAmAhilavat , niggatA vA jamAlivat , evaM na yujyate, yathoditameva saMyujyate, ityevamAtabhAvena viyAgareMti, kecit kathyamAnamapi bruvate naitadevaM yujyate yathA bhavAnAha, syAdenaM tu yujyate, sa evaM svachandaH ahANie hoi bahuguNANaM anAyatanaM asambhavaH anAcAra: asthAnamityanAntaraM guNA 'sussasati paDipucchati suNeti gehati ya Ihae aavi| tato apohae vA dhArei karei vA sammaM // 1 // ' etesiM sussasaNAdINaM guNANaM atthANaM bhavati, painayikamanyo'nyasAdhAraNavaiyAvRttyAdInAM ca athavA 'savaNe NANe' paThyate ca-'aTThANie hoMti bahuNiveso' asthAniko guNAnAM, doSANAM tu bahUnivezo bhavati, niyataM vezo nivezo'nayikAdInAM dopANAM,jeNANasaMkAe musaM vadanti gANe saMkA NANasaMkA tesu tesu NANaMtaresu evametana yujyate athavA saMketitamAnyArthAH, je jJAnavantamAtmAnaM manyamAnAH asaM lavaMti abhayabhAve chandatA NiyamA ceva musaMvadaMti jamAlivat, jaMmi aNuvAdI abhiNiveseNa bhavati tadapi mRpA bhavati, 'je Avi puTThA palikaMcayaMti' vRttaM / / 560 // ya ityanirdiSTanirdezaH, kenavi'dhItaM kasyacit sakAzAt jAtyAdiparipelavasya, sa ca pRSTaH kenacit-kasya sakAzAt bhavatA'dhItamiti, sa tasmAdAcAryAjAtyAdibhirAtmAnamutkRSTaM manyamAnaH tamAcA- // 274 / / [287] Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AcAryApalApAdi prata sUtrAMka ||557579|| dIpa anukrama [557 zrIsUtraka- yamapalapate, prakhyAtamanyamuddisati, yo'pi tAvad yathA vairasvAmI padAnusaraNalabdhisampannaH, AyariAo adhikataraM paNNaveti, saalprshi: tenApi na nilavitavyaH AcArya:, kimaMga punarye samAno nyUnataro vA, je puTThA bhaNati attakasseNa-mayA caitadvistarato vikalpitaM // 275|| | arthapadaM, sUtraM vA visodhitaM, so NiNhago asaMtibhAvaTTito, yasya vA sakAzAt kenacidadhItaM grahaNazaktitayA yA tenAnyato'dhika madhItaM zabdacchandahetutarkAdi gRhavAse vA tena zabdAdInyadhitAni, pareNa codita:-tvayA amukAcAryasya sakAzAta adhItamiti ?, sa kiM jAnIte barAko mRtpiNDaH yasyauchAvapi na samyak, yataH abhyutthAnAdivinayabhItAni yati, evaM NANe paliuMcaNA, saNe ya, | carite tu koi koI pAmatyAdi puDhavikAiyAdi samArabhate, kapAkappavidhiSNuNA mAvagAdiNA puTTho-kiha tujhaM etaM kappatI ?, | udaullAdi geNhaMto vA amugo Na evaM gehati tuma kahaM etaM geNDasi?, tujhaM bA etaM evaM AgatellagI, evaM puTTho iha loga kathetI, | naituM imaM loyaM joNidhamma, so paliuMti, so'ttha ki jANati? tuma vA kiM jANasi?, cIrNavatA vayaM, paliuMcaMtA AdANamaTTa balu AdAnaM zAnAdIni, AdIyata ityAdAnaM AdAtavyamityarthaH, amAdhumAdhumAnInaH sAdhuguNavAhyAste amAdhava eva sAdhumAninaH, aNopasaMkhAe ya te sAdhuvAda vadanti, sa: asAdhuH sAdhumANI, daguNaM karoti sa pApi, vIyA bAlasma maMdayA, evaM zuddhakhaMtiparicAe dvitIyaM pApamAseto, evaM mAyAnvitAH ehiMti te agatasaMmAriya, dAmodhipalAbhiyaM karma paMdhiyA agAiyaM | jAitabyamaritavbAI ghAtamehiMti, evaM mANalobhAdosevi, koye tu saba evaM pratipedhaH kriyate', 'jo kohaNe hoti jagahabhAsI' vRttaM // 561 / / jagataH aTThA jagatahA, je jagati bhApale, jagAta 2 tAgat kharapharumaNiThTharANaM asaMyatArtha ityarthaH, na punarAcAryAdIna sAdhUna gRhiNo vA kharaphalamaNiTurANi bhagati, kAmakalugAdINi vA, athavA jagadarthA chindi bhiMdI vadha mAra 579] | |275 // [288] Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIztraka jagadartha bhASitAdi prata sUtrAMka ||557579|| | sAgaNi // 276 // dIpa | anukrama [557579] yat jAtivAda vA kANakuMTAdivAda vA phuDatANi vA, jagaTThabhAsI ya, paThyate ca-yena tena prakAreNAtmA jayamicchati, viusitaM yA puNo, viseseNa usa vitaM viusitaM, khAmitamityarthaH, taM saparkha parapakkhaM vA kSAmayitvA punrudiiryti| aMdhe va se daMDapahaM gahAya, daMDapahe NAma ekapahae, mahApatha ityarthaH, tamandha uddesato gRhItvA gAyAM dhRSya vipame kUpe vA patati, pApANakaMTakAagnyahizvApadebhyo vA doSamayAmoti, aviusito NAma adhinapAhuDo daMDagatthANIyaM kevalameva liGgaM gRhItvA gAyAM dhRSTe viSame kUpe vA patati pASANAdicikhillAdisuvA, uttaraguNesu mUlaguNesu vA visuddhimayANato kurvan bhAvAndha eva labhyate, ghAsati sArIramANarohiM dukkhehiMti, sIsaguNadosAhigAre anuvartamAne tadoSadarzanArtha-'je viggahIe (annAyabhAsI) vRttaM // 562 / / vigraho NAma kalahaH, vigrahazIlo vigrahikA, yadyapi pratyupekSaNAdimerAM nAlupAlayaMti,nAtyAbhASI atyAbhApI gurvadhisevI pratikUlabhASI na mo samo bhavati, samo nAma madhyasthaH, na rakto na dviSTaH, jhaMjhANAma kalahaH, prAptaH, athavA nAsau samo bhavati jhaMjhAprAptastu gRhimiH samo bhavati jena tenaivaMvidhena na bhAvyaM ziSyeNa, punarapi paThyate ca 'je kohaNe hoti uNAyabhAsI' evaM same bhavati, tenanaivavidhena na bhAvyaM ziSyeNa, ajhaMjhApace, kiMca-ovAyakArI ya, yazoddiSTadoSarahitaH ovAtakArI, cazabdo yatra dopanivRttaye draSTavyaH, uvAto NAma AcAryAdinirdezaH tad vAcyaM kuru mA caivaM kuru, tattha gacchateti bA, adhavA sUtropadezaH upavAyaH, hIH lajA saMyama ityanarthAntaraM, hrImAn saMyamavAnityarthaH, lajate ca AcAryAdInAM anAcAraM kurvan logataca, egaMtadiTTI ya egaMtatadiTThI nAma sammadihi asahAyI amAyarUpI nAma na chamataH dharma gurvAdIcopacarati / 'se pesale' vRttaM // 53 // pesalo nAma pesalavAkyaH, athavA vinayAdibhiH ziSyo guNaiH prItimutpAdayati pezala:, suhumo NAma suhumaM bhApate abahuM ca avighuSTaM naucaiH 276 // [289] Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||557579|| dIpa anukrama [557579] ENkyAdi zrIsUtraka- puruSajAta iti se paisalavAkyaH, athavA vinayAdibhiH ziSya guNaiH grItimutpAdayatti, pegalaH sUkSmaH, sa jAtyA'ndhitaH, se ujju tAGgacUrNiH unjugo NAma saMyamo, jaM yA pubdhassaIti taM ujjugameva kareti, Na vilometi, sakAro dIpanArthe draSTavyaH, sapezalaH sUkSmaH saH // 27 // amohaH puruSo jAtaH ma jAnyAdiguNAnvitaH sa ujjukArI cahuMpi aNumAsite, yadyapi kacitpramAdAna skhalito bahupyanuzAsyate tathApyasau tathA'dhireva bhavati, aciriti lezyA, tatheti yathA pUrvalezyA tathA lezyA eva bhavaMti, pUrvamasau vizuddhalezya AsIna | anuzAsyamAno'pi tathaiva bhavatyato, tathA ca na krodhAdA mAnADA avizuddhalezyo bhavati, samo nAma tulyaH, amau hi samo bhavatyajhaMjhaprAptervItarAgo RjurityarthaH, idANi mANadosA gissassavi Apariyasmavi 'je Avi appaM simaMti NacA (mattA) vRttaM 564 // ya ityanirdie nirdezaH, cusimaM saMyatamAtmAnaM bumimaMti pacA, vRttaM matvA, ahaM saptadazaprakAraH saMyamavAna, matvA nAma jJAtvA, saMkhyA iti jJAna, jJAnavantamAtmAnaM matvA, badana bAdaH, kiM vadati ?, ko'nyo mamAyakAle saMyame sadRzaH sAmAcArIe vA?, aparikkhaM gAma aparIkSya bhaNati, rogapaDiNi vesa akayaNNutAe bA, athavA mANadopAnaparIkSya badati, mANadosA NAma MA madaM kareti taM taM upahaNNati, teNeca bAdaM ahitetti NacA, balAdInAM tapamAM ko'nyo mayA sadazo bhavatAmodanamuNDAnA, | bimbabhUnamiti manuSyAkRtimAn , dravyameva ca kevalaM pazyati, na tu vijJAdi manuSyaguNAnanyatra pratimAyate, athavA ciMdhamiti I liGgamAtramevAnyatra pazyati, na tu amaNaguNAn udakacandravat kUTakArpApaNavacetyAdi, ta evaMvidhAH ziSyAH guNahInAH azIle azAntau ca vartante, sacchIlA cA pralIyante, keNa?-gaMtakRDeNa u pesale (se paleDa)' vRttaM // 566 / / saMyamAo paleUga | pUnarjanmakuTile saMmAre punaH punarlIyante, yatayaivaM teNa Na vijati moNapayaMsi gotte, padaM nAma sthAna, muneH padaM maunaM, padaM saMya- 277 // [290] Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata tAGgacUrNiH // 278 // ||557579|| dIpa anukrama [557579] NmasthAnamityarthaH, goceti gauravaH, saMyamasthAnaM prApya tatra kArya iti, athavA gotramiti aSTAdazazIlANasahassANi tatrAmau gotraNa | manipadAdi vidyate, kiMca-je mANaNaDhe Na viukasejA mAna evArthaH mAnanimitta ityarthaH, vividhaM utkarSa karoti, vasuti saMyameNa viu| kasati appANaM, aNNatareNa cA, prajJAnena anyatareNa vA, prajJAnaM jJAnaM nAma, sUtramarthaM ubhayaM vA, mamAhikaM kaMTThoDavippamukaM vizuddha AsutaM arthagrahaNapATavaM vistaratazcatAna kathayAmi, lokasiddhAnto bajjhAI, kimanyairjanairmugAstvanye carati caMdra adhastAdvA bhramanti acu| jjhamANetti AtmotkarSadopaM / kiMca-je mAhaNe vRttaM // 566|| mAhaNa iti sAdhureva jo vA munI brAhmaNa jAtirAsIt kSatriyo-rAjA tatkulIyo'nyataro vA ugra iti lecchada ca kSatriyANAmeva gotrabhAvaH, anye vA kavidvijAyAH prajitA evamAdi jAtivisuddhA je pacaIe paradattabhoI, caitANaM raja raTuM ca pacaito, athavA appaM vA cahuM vA cahaga pacaito parato ya ye ca dattamepaNIyaM ca | muMkte, zepairanyaiH sarvairapi saMyamaguNaiH yuktaH asAvapi tAvad jo goteNetyAdinA svarUpato jo koi hariesaba lacchaNIyA metajja| sthANIu vA anyataraM vA evaM vidhaM dramakAdibhavajitaM nindati, athavA je mAhaNA khattiya ahavA uggaputtA adu lecchacI vA je | pabvaiyA, prabajitA api bhUtvA zirastuMDamuMDanaM kRtvA paragRhANi bhikSArthamaTantaH mAnaM kurvantItyatIva hAsya, kAmaM mAno'pi kriyate | yadyasau zreyase syAt 'Na tassa jAtI va kulaM batANaM0'vRttaM // 567 / jAtikulayovibhASA, mAvasamutthotpatyAdi, trANamiti na saMmAraparivANaM, karmanirjaretyarthaH, nAnyatreni, vidyAgrahaNAt jJAnadarzane gRhIte, caraNagrahaNAt saMyamatapasI, Nikkhamma se sevati'gArikammaM sa iti jAtikulavikatthanaH, akAriNAM karma akArikarma, tadyathA-ahaM jAtyAdisuddho, na bhavAniti, mamakAro | vA ityAdi gArikarma, nAsau pArako bhavati dharmasamAdhimArgANAM vimokSasya vA, athavA nAtmanaH pareSAM vA tArako bhavati, kiMca 278 // [291] Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||557579|| zrIsUtrakatAnacUrNiH // 279 // dIpa anukrama [557 0 jiNeNa ucaM 'NigiNiviyA (NikiMcaNe) bhikkhu sulUhajIvI / / 568 // NigiNo nAma dravyAcelaH, lUho saMyamaH, tena namatvAdi jIvati antaprAntena, lUhite vA, jenaiva rUkSajIvItena garvito bhavati, na ca samo bhavati, araktadiTairiti, na vA ajhaMjhAprAptaiH smo| | bhavati, AjIvametaM tu abujjhamANo 'jAtIkulagaNakamme sippe AjIvaNA tu paMcavidhA', jAtyA saMpanno'hamiti mAnaM karoti, prakAzayati cAtmAnaM svapakSe tathAcaina kazcitpUjayati, epA hi AjIvikA ca bhavati madadopazca, AjaMjavaM puNo puNo cAuraMte saMsAra| kaMtAre, viparyAso nAma jAtimaraNe, kimaMga puNa jo savyaso ceva mukadhuro liGgamAtrAvazepaH nAnantakAlamaTati, jamete dosA | samAdhivyAghAtamadasumattANaM AyariyaparihAvINaM tasmAdimaH ziSpaguNairbhAvyaM, taMjahA-'je bhAsavaM' vRtaM / / 569 / / satyabhASAN/vAn dharmakathAlabdhiyukto vA bhASAvAn , suSTu sAdhu vadati susAdhuvAdI, mRSTAbhidhAno bA, kSIramadhyAvAdipraNidhAnavaMti 'sekAlaM |govalaMbho tathA ke' yaM ca Nae purise, AkSiptaH paDibhaNati-uttaraM bhApate, pratibhaNatIti pratibhANavaM, utpattikyAdibuddhiyuktaH sanna | pratibhApitavAn , arthagrahaNasamartho vizAradaH, priyakathano cA, kazciddharmakathI api vAdI atyarthamAgAdaprajJaH, vizeSikAdihetuzAkhANi, tairasya bhAvitaH AtmA sa bhavati bhAvitAtmA. aNNaM jaNaM aNNamiti yona bhASAvAna saMskRtabhASI vA asAdhuvAdI na spRSTavAk saMpratipattikuzalo na, na ca lokalokottarazAstreSu AgAhaprakSena subhAvitAtmA, sa evaMvidhaH kazcit papaNasA NAma prajJayA paribhavati na vAsanAhaH ucyate-"evaM Na se hoi' vRttaM / / 270 / / evaM na se hoti samAdhipate evamanena prakAreNa | samAdhiprAptaH caturvidhasamAdhigrAptaH, yaH prajJayA bhikSurAtmAnaM viukassati-ahaM zreSTho nAnya iti, athavA'vi je tAva madeNa matte (mayAvalite) ahaM vatthapaDiggahapIThaphalagasejjAsaMthAraMgamAdI aNNamavi uppAveuM satto, kimaMga puNa appaNo uppAdetuM tuma // 27 // 579] [292] Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||557 579|| dIpa anukrama [557 579] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [ 13 ], uddezaka [ - ], niryuktiH [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrItAGgacUrNiH // 280 // so vA ?, sa aSNapANagamavi Na labhasi evaM so aNNaM jaNaM visati bAlapuNe (paNNe) na itare'pi paThyate ca-apaNesvi jo jAtimadeNa matto aNNaM jaNaM visati bAlapaNe, evaM aNNevi sadA ajuttAvi bhANitavyA, etAn doSAn maccA teNa 'paNNa' | vRttaM // 571 // paNNAmayaM caiva tavomayaM ca prajJAmado nAma ahaM prajJAsaMpannaH ahaM tapasvI, nAnye ityataH paraM paribhavati, tadetau dvAvapi madau nicchitaM nizcitaM vA nAmayet nirnAmet NiNNAmayedityarthaH evaM gotramadamapi, cazabdAt anyAnyamapi AjIvitaM caiva caDatthamAhu: AjIvyate'neneti AjIvikaH mada iti vAkyazeSaH, madena jIvatItyarthaH, tadyathA jAtimadena jIvati, nAma nAtIcya varttate eva iti, sa iti sa paNDitaH svakarmabhiH, pUryaMte galati veti pudgalAH, sa paMDitazcottamapudgalaca uttamajIva ityarthaH, athavA jo sobhaNo lADANaM so pudgalo bucati, jahA puggalajammA pudgalajIvatI / etANi madANi vigiMca dhIrA // 572 // vRttaM etAni yAnyuddiSTAni vigiMcatti ujjhitvA, ahamidAnIM jAtyAdimadasthAnAni hitvA pratrajitaH, dhIH - buddhiH, Na tANi seveja, kimuktaM ?- na jAtyAdibhirAtmAnaM utkarSeta, yathA pUrvaratAdIni na smaryante tathA tAnyapi na vA paJcAjAtairvahuzrutAdibhirAtmAnaM utkarSet, suSThudhIradhamrmANaH jJAnadharmiNo gItArthAH, AsevittA je savvagottAvagayA mahesI 'te' iti dhIradhamrmANaH, sarvagotrANi sarve vA karma gupyante yena tAsu 2 gatiSu svakarmopagAH, ataH karmaiva gotraM bhavati, uccaM nAma ihaiva sarvalokottamAnAM prApya lokAgraM nirvANasaMjJakaM agotrasthAnaM prApnoti, sa evaM sarvamadasthAnaparihitaH bhikkhu mutacA (ce) vRttaM // 573 || arcayanti tAM vividhairAhArairvasrAyalaGkAraivetyaca, mRtA iva yasyAcI sa bhavati mRtAcaH, mRto hi na zRNoti na pazyaMtItyarthaH, evaM bhikSurapi zRNvannapi na zRNoti, pazyannapi na pazyatItyAdi, ityato mutaccA, saMyamaM vA mutamucyate, arceti lezyA, sa mutalezyo mutacco, visu [293] khisA - varjanAdi // 280 // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: aratyabhibhavAdi prata sUtrAMka ||557579|| dIpa anukrama [557579] thIsUtraka ddhAo saMmattAo avisuddhAo asaMmattAo, kacit sUtre vA'rthe ca dRSTayammI, dRSTasAro dRSTadhA, ityarthaH kacid grAma nagare vA tAGgacUrNiH MA anupravizya gacchayAsI Niggato vA se esaNaM jANamaNesaNaM ca sa emaNA bAyAlIsadomavisuddhA tagivarItA aNesaNA, athavA // 28 // emaNA jinakappiyANa paMcavidhA alevADAdi heDillAto aNesaNA, athavA jA abhiggahitANaM sA ekhaNA, sesA aNesaNA, jo puNa | aNNApANe ya aNANugiddhe, sayA saketi pariharitu so ceva ya jANago, kiMca-ararti ratiMca abhibhUya bhikkhU vRttaM // 578 / / | arati saMyame ratiM asaMyameci, abhibhUya NAma akamiUNaM, bahujaNamajjhammi gacchayAsI, egacAritti egallavihArapaDivaNNagA, ara| tigrahaNAt parIsahagAhaNaM, egaMtamoNeNaM tu egaMtasaMyameNaM, ekAntenaiva saMjamamavalambamAnaH pRSTo vA kiMcidvAkaroti, na tu yathA | maunoparodho bhavati, saMyamoparodha ityarthaH, tadyathA-'jAya bhAmA pAvikA sAvA sakiriyA', kiMca se nAgareti ?, ucyate, egassa jaMto gatirAgatI ya, eka eva ca parabhava yAtyAtmA, eka eva cAgacchati, uktaM hi-'ekaH prakurute karma, bhunaktapekazca ttphlm|| | jAyatyeko mRpatyeko, eko yAti bhavAntaraM / / 9 // patteyaM patteyaM jAti patteyaM marati / dharma kathikavizeSasta 'sayaM samecA vRttaM / 111075|| svayaM sametyeti svayaM jJAtvA tIrthakaraH anyaH succA bhAseja dhamma hiyayaM payANaM hitaM ihaloke paraloke ya, kiMca je garahitA saNidANappayogA garhitA ninditA 'NidANa baMdhaNe saha NidANeNa prayuMjata iti prayogA-trividhAH, athavA kamma, kathA | | adhikatA, tena ye vAkyazepAH prayogA garhitA, tadyathA-zAstraM sapariggahaM karma prajJAparyataH kutIthinI na prazaMsati, ete'pi hi kAya. klezAdIna kurvate, sAvaJjadAnaM vA prazaMsaMti, na vA tathAprakAraM kathaM kahejA jeNa paro akoseja baheta evamAdI vAgadopAM dharmajIvitoparodhakatvena na sevate sudhIradharmANaH kthkaaH| kiMca-'kesiMcitajhAe(i)abujjhabhAvaM' / / 576 / / kharapharusAi bhaNejA, mA bhUt, // 28 // [294] Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: Ayu:kAlAdi tAGgacUrNi / / 282 // prata sUtrAMka // 557579|| dIpa anukrama [557579] raudramapi gacchati, abuddhayamAnAH raudraM varmataH Aussa kAlAiyAraM va ghAtaM yAvayenAyuSakAlo'tivartitaH sa tasyAyuHkAlaH aticaraNamaticAraH AyuHkAlasya aticaraNe caraNoSaghAta hojA, pAlaka iva khandakasya, yena cAnyopaghAto bhavati, athavA akoseJjA vA, laddhANumANe tu aNumIyate'nenetyanumAna labdhaM anumAnaM yena sa bhavati labdhAnumAnaH, kathaM labdhaM?, netravaktravikArehi antargataM mano gRhyate, taMjahA-'ke'yaM purise ? kiMvA darisaNaM abhippasaNNe ? kiM cAsya priyamapriyaM vA? yadidaM kathyata' iti evaM labdhAnumAnaH pareSu kathayet yenAtmahitaM bhavati parahitaM ca iha paratra ca, athavAdhyamarthaH 'kammaM ca chaMdaM ca vigiMca dhIro (re) // 577 // vRtta, yena karmaNA jIvati na tenainaM paribhApet , yathA hokA(akkA, na cainaM tena karmaNA nindayet iti, yathA carmakAro bhavAn koliko vA mA so uduruTThINa geNhija, chandaM cAsya jANeja, tadyathA-dAruNo mRdurvA, athavA chanda iti yenAkSipyate vairAgye na zRGgAreNa itareNa vA, tathA-kiMca ayaM purise kaMcA darisaNamabhilase? evaM jJAtvA viNaeja tu sarvato AtabhAvaM AtabhAvo NAma mithyAtyaM avirato yA, tato aprazastAdAtmabhAvAta sarvato vinayeta, evaM kAlaNyo mAyaNNe, je va kSeaNNe, taMjahA ruvehi lupyati rUpaM sarvapradhAnaM viSayANAM tathAnApi strIrUpAdi teSveva mUrchannAlupyate ihApi tAvat jahA 'sadde gao0'gAthA, kimu paraloe? evametAnindriyApAyAn dRSTvA vijaMti vidyA gRhItvA jJAtvetyarthaH, gRhItavidyaH sanH trasasthAvararakSaNaM dharma kathayati, taM huNaM kahettA na pUjAsakArAdInyAlambanAni AlaMghayet ityato nivAryate 'na pUyaNaM cev||578|| vRttaM, Na pUyA mama bhabissatI,silogo NAma jaso kittI yathA'nena tulyaH prazastavistaro kathako, mRSTavAkya ityAdi, priyaM ca na kuryAdasaMyatAnAM anyatareNa sAvadhopakAreNa vA, apriyaM, athavA mamAyaM priyaM ayaM vA'gniya iti, athavA yo yasya priyaH san tasya pizunavacanavidvepa gAdi na kuryAd dharma kthii| kiMca 282 // [295] Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [13], uddezaka [-], niyukti: [122-126], mUlaM [gAthA 557-579] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIsUtraka tAnacUrNiH // 28 // 14 yAthA ||557579|| dIpa anukrama [557579] 'sarve aNaDe' azobhanA arthAH anarthAH, saMyamoparodhakRta artho'narthaH anarthadaNDa ityarthaH, aNAulo NAma anAturaH kSudAdimiH granthanikSepaH parIpahai:, apApazIla: akapAyI, 'AhattahIyaM smupehmaanne||579|| vRttaM, AdhacahiyaM dhammaM maggaM samAdhi samosaraNANi | ya yathAvad baccAni, samyak upa ikSyamANaH, sabvehiM pANehiM Nikhippa daMDaM daMDo nAma ghAtaH, No jIviyaM No maraNAbhi| kaMkhI asaMjamajIvitaM parIpahodayAdvA maraNaM, careja medhAvI valayAvimukkotti balayA mAyA, evaM uktaM evaM bravImi / / yathA tathyaM trayodazamadhyayanaM samAptaM // ___ajjhayaNAmisaMbaMdho-valayAvimuzoci bhAvagaMthavimukkotti abhihitaH, so puNa gaMtho iha vaNijati esa saMbaMdho, tassa cattAri aNuogadArANi, atyAhigAro gaMtho, jANiUNa vipahiyace, pasatyabhAvagaMtho ya gaccheyayo, NAmaNipphaNNe gaMtho, tattha 'gaMtho pubbuddiTTo // 127|| gAthA, duvidho gatho dacce bhAve ya, jahA khuDDAgaNiyaMThije bhAvagaMtho pubbudiTTho, taM puNa gaMtho jo sikkhai / so sikkhausi vA sehotti vA sIsoti vA budhati, so puNa dividho-sahatthapabbAvito sikkhavito, tatya sikkhAvaNAsisseNa | adhiyAro, so sikkhago tu duvidho gahaNe AsevaNe ya boddhyo| gaharNami hoi tiviho sutte atthe tadubhae yA | // 128 // AsevaNAya duviho mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUlaguNe pacaviho uttaraguNa bArasaviho u // 129 // | mulaguNo paMcavidho-pANAivAyaveramaNAdi, prANAtipAtaviramaNaM jJAtvA tameva Asevate karotItyarthaH, evaM uttaraguNesuSi, te ya | dvAdasavidhamAsevate, epa hi ziSyaH AcArya prati bhavati, tenAcAryo'pi dvividhaH, Ayario puNa dvividho||130|| gAthA, pavAvaMto ya sikkhAvaMto ya, panyAvato NAma jo dikkheti, sikkhAvato duvidho-gahaNe AsevaNe ca 'aadhetto(gaahaaveto)vi| // 283 / / MESMANART HITENEmailAHAMALINSAR asya pRSThe caturdazamaM adhyayanaM Arabhyate [296] Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AdAnAdi prata sUtrAMka ||580606|| dIpa anukrama [580606] zrImatraka- yatibiho' gAthA / / 131 // gahaNe tividho-su gAheti atthaM gAheti ubhayaM gAheti. AsevaNAe duvidho-mUlaguNe uttara- guNe ya, mUle paMca, taMjahA-pANAivAyaveramaNaM sehAveti, kArayatItyarthaH, uttaraguNe ta duvAlasavighaM AsevAviti, NAmaNipphaNNo // 284 // FA gto| suttANugame suttamupAretaca, sa evamAdhattadhie dhamme dvito 'gaMthaM vihAe iha sikkhamANo / / 580 / / vRttaM. sApajaM dravyaM granthaH prANAtipAtAdi mithyAtvAdi apasatthabhAvagranthaM ca viseseNa hitvA vidhAya, pasatthabhAvagaMthaM tu NANadaMsaNacarittAI AdAya, khobasamiyaM gANaM kassai pujyAdattaM bhavati, kiMca AdAya?, pavvajAti AdAnArtha, khAigarama tu NiyamAdAya, darzanaM trividhaM, tasyApi kasyacidAdAnAya, kenacitpUrvenAdattena kSAyopazamikena pUrvagRhItasya tu AdAnArthaM vRddhyapezaM, caritrasya tu trivi dhasyApyAdAnAya, prazastabhAvagrantho AdAnI yetyarthaH, tena cAtmAnaM granthayati, iheti iha pravacane, iti ca paThyate upapradarzanArtha, evaM duvidhAe sikkhAe sikkhamANo utthAyeti pravajya sobhanaM baMbhaceraM vasejA sucAritramityarthaH, guptiparisuddhaM vA maithunabhacera bucati, gurupAdamUle jAvajIvAe jAva abbhujayavihAraMNa paDivaJjati tAva base, uvAyakArI-NiddezakArI, jaM jaM bucati taM sikkha nti mahaNasikkhAe, sudavi sikkhitaM ca AsevaNasikkhAya apaDikUleti, je cheya vippamAyaM Na kujjA, yamchekaH sa vipra4 mAda, pramAdo nAma anudyamaH yathoktAkaraNaM, yathA''turaH samyak vaidye upapAtakArI zAnti labhate evaM sAdhurapi sAvadhagranthaparihArI pApakarma bhepajasthAnIyena prazastabhAvagranthena karmAmayazAnti labhate, jo puNa egallavihArapaDimAe appajato, gacchati keyi purise avidiNNaM NigacchaMti, avitIrNazrutamahodadhI avidvAnasau tIrthapharAdibhirvidhUtaH, tassa duadAdI dosA bhavaMti, ime cAnye, sUtramjahA diyA / / 581 / / vRtaM, potamapattajAtaM sAcAsagA paghiuM manamANaM / svAsagAt garbhAdaNDAdvA, dviLa jAto dvijaH, // 28 // [297] Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||580 606|| dIpa anukrama [580 606] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niryuktiH [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mA zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 285 / / patatIti potaH patantaM trAyantIti patatrANi picchAnItyarthaH, nAsya patrANi jAtAni apatra jAtaH, sAbasA pavituM prapalAtuM tamacAI tarupakkhagaM vA sAcAmagAto ullINaM puNo uDenumasa kentaM, DhaNkaH pakkhI, DhaMkaH AdiryeSAM te bhavaMti DhaMkAdiNo anyatarA, avyakagama iti aparyAptaH, hare vA, pipIlikAu va NaM khAejA mAreja vA NaM ceDaruvANi dhAMDeja vA api kAkenAvi hite, epa dRSTAntaH, sUtreNaivopasaMhAraH / evaM tu siddhivi (sepi) adhamme (ahadhammaM ) // 582 // vRttaM na spRSTo yena dharmaH sa bhavati apuDudhamme, agItArtha ityarthaH, nissAriyamiti ihalokasuhaM NissAra, vRsimaM gAma cAritraM, NissAraM maNNamANo, paraM so asuhaM cANissAra maNNamANo, diyasya chAyaM sa eva dvijaH pakSI varikAdInAmanyatamaH, chAyagaM nAma pilagaM, apatrajAtaM hariMsu hariti harissaMti vA, traikAlya darzanArthamatItakAlagrahaNaM, yeSAM dharmmaH mithyAdarzanaM aviratiya te'pyadhamrmA, mikSukAdInI tigi tisaGkANi pAnAdiyasayANi vipariNAmeUNa haraMti, tadyathA - jIvAkulatvAt duHsAdhyA ahiMgA, duHkhena vA dharmaH iha tu sukhena, zucivAdino'pi dvipaMti, AmisasuvarivadityevaM kupravacanajAlena vinazyanti, rAyAdiNo giyalagA vA NaM bisayahiM NimaMtenti, itthI yA ityAdi, aneka iti bahavaH pApaMDino gRhiNatha, yatazcaite doSAH agRhItagranthasya tena tagrahaNArtha gurupAdamUle 'osANamicche' // 583 // vRttaM, osANamityavasAnaM jIvitAvamAnamityarthaH, athavA osANamiti sthAnameva, gurupAdamUle, ukta hi - 'Asavapa damomANaM gallissa' 'maNoramA ceyA' manuSya itiyAvanmanuSyatvaM ca asya tAvadivAnte vasio, abhilAe samAdhi maNNamANo'navabuddho navagrahayat, samAdhiruktaH, tamAcArya sakAzAdicchati, anyatrApi hi vasan jo guruNiddezaM vahati ma gurukulavA tameva vasati, anirdezavartitu sannikRSTo'pi dUrastha eva, loke'pi siddhA pratyakSa parokSasevA, kAmakrodhAvanirjitya, kimaraNye [298] apotadvijAdi // 285 // Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: jJAnavi prata sUtrAMka ||580606|| zrImatraka- tAGgacUrNiH 286 // ttAdi dIpa kariSyasi ? / ' kAlagate'pi gurau asahAyena gItArthena cAnyatra gantavyaM, syAtko dopaH?, anadhikAriNo'pi tasya 'a-N | posie NaMtakariMti NacA' Na upitaH gurukulehiM anupitaH na bhavasyAMtakaro bhavati, vAlukavaidyadRSTAntaH, gurusamIpe tu skhali| to'pi punarvisodhyate, kayA ?, merayA vAse, 'obhAsamANe daviyassa'vRttaM // 58|| obhAsitaM NAma rAgadveSarahitatvAt tIrthakara eva bhagavAn , jJAnadhanA hi mAdhava itikRtvA, vittaM jJAnameva, jJAnadarzana cAritrANi vA, athavA taM davigavittaM prakAzayati, vAdI vA dhammakathI vA visuddhacAritro vA tapasvI vA, tadyAvadAcAryasamIpe vidyate tAva Na Nikase bahiyA, asAvapi tAvadvazako gurumapi(mupa)jIvati, AcAryavat gurvaNujJAto NikasejA, tato vA bahitA Na Nikase, vipayakapAyAbhyAM vA hIramANamAtmAnaM avabhAsate anuzAsatItyarthaH, mA evaM kuru yAvadityarthaH, nivAryamANaM cAtmAnamicchanti gurvAdibhiH, AsuprAja iti kSipraprajJA, kSaNalava| muhUrta prati yudayamAnatA, tathA 'kiM meM kaDaM kincamakiJca sesaM0' pramAdaM ca gatvA Asu pratinivartate kila, sapramAda vA tatra khayaM pramAdanivRttaye ityapadizyate / saddAi(Ni)socA adu bheravAi(Ni)vRttaM / / 585 / / tayathA-vandanastutyAzIrvAdanimantraNAdIn tathopasevanAdIni, yenAdigrahaNaM karoti tena jJAyate yathaitAni stutyAdIni zabdajAtAnIha saMtIti, bhayaM kurvantIti bhaivANi, tadyathA-kharapharumaNiThurabhairavAdIni sadANi, socA vAkyazeSAditi jJApyaMte, vAzabdAdabhairavAn , athavA abhairavANi, anAzrayo / nAma anAzravaH teSu bhavet , athavA Azraya iti sthAnaM rAgadvepAzraya ityarthaH, anubhUneSu vA, evaM jAva pharusANi phusittA adu meravANi api phAsarUvarasagaMdhehi, ete iMdiyapamAdadopA ihaiva, nidrApramAdanivRttaye tu NidaM ca bhikkhU na pamAdakajA (pamAya kuJjA) divamato Na NihAyati, ratipi doNi jAme jiNakappI, ekAntaM vitaNhaNiddo, sarIradhAraNArtha svapiti, nidrA hi parama anukrama [580606] / / 286 // [299] Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka prata sUtrAMka | ||580606|| dIpa HI/ vizrAmaNaM, cazabdAtkapAyakathAmayapramAdA api gRhyante, kathaM kathamapIti kimahaM pavvajaNa NittharejI samAdhimaraNaM pA labhejA, nidrApramAda varjana tAGgacUrNiH || athavA kathaM kathamiti samyak anucIrNasvAssa ki phalamasti nAstIti evaM citigicchA tareja, na kuryAdityarthaH, dharmakAM vA // 28 // l kathayana vitigichAmappaNo tareja, tameva sarva nissaMka jaMjiNehi paveditaM / ' aNNesi ca tahA kaheja jahA vitigiMchA Na bhavati / uttarazikSAdhikAre tu('nu)varcamAne 'je ThANao sayaNAsaNe ya'vRttaM // 584|| sthAnena sAdhu bhavati paDilehittA pamajittA, jahA | ThANasattikara, sapaNe subato sAdhU sAdhureva bhavati, sa jAgaro suvati jahA ohaNijjuttIe, AsaNe niptIyaMto paDilehaNAdi kareti, pIDhagAdi yA jahi kAle AmaNaM gehetabbaM jahA paribhuMjiyabdha, paliyaMkAdIo ya paMca NisijAo Acarato sAdhureva na bhavati, parameriyAsamitivAn sAdhureva bhavati, samitIsu aguttIsu a samitI iriyAsamitI mukA semAo, guttIovi kAya-M guttiM mottuM, ThANamayaNAsaNagahaNeNaM kAyaguttIruktA, AganA prajJA yasya sa bhAti AgataprajaH, samitI guptitha Asevite viyA| garetiti, sa.evaM samitAtmA guptaca yadA yA karoti dhamma tadA sukhaM prajJApayati, puDho vistarazaH kathayati, tarUpa hi udyamamAnasa grAhyaM vaco bhavati, visuddhaM bhavati, sthAnAdipu vA yo hi ciraM skhalatItyarthaH, taM puDho vadejA pati codijja svayaM yathA te hi sukhaM paricArayaMti, athavA puDhotti parasparaM codayaMti, na gauravena, mamaite vazyA abhiyojyAvA, so puNa codaMto duvidho samAnavayo'mamAnavayo ya, sarvasyApi poDhavyamiti, tadyathA- 'DahareNa vRttaM // 186 / / Daharo janmaparyAyAmpA, buTTo vayasA, anuzAsitaH kvacit cukaskhalite paDicoditaH rAyaNie Ayario pariyAraNa vA pabattagAINa vA paMcAnAmanyatamena samavayopariyAraNa vayamA vaa| evamAdInAM vacanaM samma tagaM thirato vedeti codanAvacanaM, thiraM nAma jaM apuNakArayAe abbhuDheti, na nAbhigacchati, na gAti na, // 287|| anukrama [580606] [300] Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||580 606|| dIpa anukrama [580 606] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niryuktiH [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: nodanAdi zrIsUtrakanAcarNiH // 288 // micchA kareti, kumbhAramicchAdukaDaM na kareti, codito vA na paDicodati, NijaMtae vAvi apArae se yathA nadIpUreNa hiyamANaH kenaciduktaM idaM turakAeM avalaMvastra, vAraM aMbe vRkSazAkhAM vA muhUrttamAnaM vA AtmAnaM dhAraya ityukto ruSyati na vA karoti, yaducyate sa hi apArage bhavati, pAraM na gacchatIti apAragaH, evaM samio'vi, athavA nimaMtraNAmivAturaH na rAgaM paraM gacchanti, athavA NijjatarANi iti Nijjavato, sa hi AcAryamakSaM prati nIyamAno'pi samyagupadezaiH paDicoaNAhi yA pAraM gacchati saMsArasya kapAyavazAt ahaM appasutehi ya, esA tAva sapakkhacodaNA / idANi sapakkhe parapakakhe ya-'viudviteNaM samayANusa he (siTTe) ' vRtaM // 587|| viuDino nAma vicyuto yathA vyutthito'sya vibhavaH, saMpat vyutthitAH, saMyamapratipanna ityarthaH, pArzva sthAdInAmanyatamena vA kacitpramAdAya kAryeNa vA tvaritaM gacchan jahA tujhaM Na vahati turitaM gaMtuM, kahaM 1, kIDagAdIni na hiMsadha, hiMsitu vA evaM mUlaguNesu vA uttaraguNesu vA virAvaNAe aNNatareNa vA samaye vA'nuzAstaH Na tujhaM vahati evaM kAuM, je aMtarapaloyaNa hoyacaM, te tu DahareNa vA mahaMteNa vA'nuzAstaH, ambhuTTitAe ghaDadAsIe vA, atIva utthitA anbhuGkitA, kutrotthitA hai, dau:zIlye, ghaTadAsIgrahaNaM tIsevi tAva godijjato Na russiyanvaM, kiM puNa jo taNuANivi sIlANi dhareti 1, athanA ai mA daMDaghaTTitA bhuyaMgIva dhamadhameti ruDDANaM bhaNeti tujjha vahati evaM kAuM ? athavA abbhudditeti paDipaktratrayaNeNa gataM, candraguptastrIt puruSaH, tadyathA - dAsadAsI, patitebhyo'pi patitasyAci codaMtI, Na vaktavyA, se vAvi nAva tumaM kahesi matraM codeMtu, AgAriNaMti strIpuMnapuMsakaM vA, Aha kena ?, anyatareNa vA evaM codito 'Na kuppejA' vRttaM || 588 || kopo nAma manapradveSaH, paDuce taM payahejjAkalotthAdIhiM, Na vA pharusaM vadeja, jahA maruo, raktapaDage NAma maMsakhoyaDakkhAo muMDakuTumbI, so'vi tA vattheNa [301] // 288 // Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niryuktiH [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIsUtrakrasUtrAMka sAGgacUrNiH // 289 // ||580 606|| dIpa anukrama [580 606] pAsio logo Na kira jANati jeNa tumzo diDaM, kigaMga puNa tumaM saraksega vA osoga codito, bhagati ko tumamaTThe bA codetuM bhavati, tahA karissaMti, sapakkhe micchAmidukaDe, parapakakhe mamena tacchreSaH, evaM paDisujA, na ca pramAdaM kuryAt, yena punabodhate yattulyagaM tassa pUyA kAyavyA / 'varNasi mUDhassa 0 ' vRttaM // 589 // vanamaraNaM tatra digmUDhasya utpathapratipatrasya vA amUDhaH kathitamAn anyo grAmo vA adissaM gacchato mArga kathayati yathA kathayAgi tathA tathA'yaM mArga ipsitAM bhuvaM gacchati, anuzAsaMto yadi unmArgApAyAna darzayitvA bravIti artha te magge hitaH kSemokuTilatvAditaH phalovagAdivRkSa jalopetalyAca, prajAyaMte iti prajAH- manuSyAH prayAnti vA yena tatprayAnaM bhavati mArga eva tevameva seyaM, teNAvi muDheNa amRDhayassa teNa majjha yacaiva evaM meM se jaMbuddhA samaNusAsarAMti, jaM me ete buddhA maggavid sammaM uagaM, na vA dvepeNa, anuzAsanA nAma ghI, sammamaNumAmayaMti, buddhA buddhA AcAryAH putrasyevopadizaMti, na dveSeNa pakSarAgeNa vA skhalineSu aNuzAsati epa dRSTAntaH, upasaM hAraH tavastena mUDhenezvareNa yA0 vRttaM // 590 // amRDhasyeti dezikasa, yadyapi caNDAlaH pulindigandagopAlAdi ca tasyApi vistIrNavatA nareNa satA zaktyanurUpA kAyacyA, pUyA bhaktisaMjuttA, ahamanena durgAt zvApadabhayAt dopebhyo mokSita ityato'sya kRtajJatvAt pratipUjAM karomi, vizeSayuktA nAma yAvatI me tena pUjA kRtA ato asyAdhikaM karomi, tadyathA-- vastrAnnapAlanabhogapradAnaM rAjA dadyAt ukto dAntaH 'enovamaM tattha udAhu bIre' tasminniti tasminmArgopadezaka udAharaMti sma udAhuH, dhIrAH, aNugamma atyaMti aNugameNa aNugamya upanayati, tenApi mithyAtvavacanAt uttAranena abhyutthAnAdi savizeSA pUjA karttavyA yadyayasa cakravartI niSkAntaH AcAryaca dramarukulAdijAnaH, dravyapUjA AhArAdi, mAve maktiH varNavAnvedAntAH [302] codakapUjAdi // 289 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: netRtvAdi prata sUtrAMka | zrIstraka tadyathA-'gehaMmi aggijAlAulaMmi jaha NAma DajhamANami / jo bohei suyaMta so tassa jaNo paramabaMdhU // 1 // jadda vA visasaMjuttaM 'tAnacUrNiH bhattaM niddhamiha bhottukAmassa / jo visadosaM sAhai so tassa jaNo paramabaMdhU / / 2 / / ayamanyaH sautraH 'NetA jahA aMdhakAraMsi ||580 // 29 // rAto0'vRttaM // 591 / / nayatIti nIyate vA netA, aMdhaM karotIti andhakAra madhAndhakAra acandrAbA rAtriH aDavIsA gattApASANa606|| darIvRkSadurgamA se tasyAM pUrvadRSTamapi daNDakapathaM na pazyati, kuto'mArga, so sUrIyassa anbhuggameNaM sa eva sUryaprakAzAmivyaktacakSurjAnakaH maggaM viyANAti pagAsitaMti prakAzitamiti jagati cakSuSi vA, evaM tu sehe' vRttaM // 592 / / seho puvyutto duvidho-gahaNe AsevaNe ya, apuTTadhammo NAma adRSTadhA, dharma na jAnAti, pravRttinivRttilakSaNaM dharma jJAnAdi, prANAtipAtAdiSu dIpa yathAsaMkhya, athavA citradharma apramAdAdidhamma vA se kovito jiNavayaNeNa pacchA kovitA NAma vipazcitaH gahaNasikkhAe anukrama kovito, AsavitavyaM ca gahaNazikSayA jJAyate sUrodae pAsati cakkhuNeva deziko'pi ca pathaM, akRtyAdAvarya kRtye pravartate, [580 gurukulabAsaguNAtpramAdApramAdI mUlottaraguNau ca pazyati, mUlaguNesu tAvat ahiMsApathamapadizyate 'ur3a aheyaM tiriya disAsu vRttaM // 593 / / uTTa aheyaci khettapANAtivAto, je thAvarA je ya tasA davyapANAtivAto, sadAjatotti kAlapANAtipAta:, 606] tassa parakkamaMto maNappaosaM avikaMpamANotti bhAvapANAtivAto yogatrayakaraNatrayeNa, evaM sItAlaM bhaMgasataM paMcasu mahabbaesu, dabyAdicatuSkaM ca sAmAnyena sanyAsu joeyacyA, maNappadosaM, padoseNa yA vividha kampayati 2, evaM uttaraguNasuvi duvidhA sikkhA DAII joevA, yasmAyene gurukulavAsaguNAH tatrAvasan jJAnamadhItya karatalAmalakaballokaM pazyati vrateSu ca sthiro bhavati, jJAnaguNAt / tena tajjAtaM 'kAleNa pucche samiyaM payAsu'vRttaM // 594 // 'kAlene ti 'kAle viNae bahumANe0'NANAyAro mayiti, samya ||290 // [303] Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kadhanAdi prata sUtrAMka zrIsUtraka nAGgacUrNiH // 580- | // 29 // 606|| dIpa | giti tividhAe pajjuvAsaNatAe, prajAyanta iti prajAH samyagprajAbhyaH AikkhamANaM (No) 'jahA puNNasma katthai tathA tucchassa katthaI' yathA IzvaranikrAntasya tathA pelavaniSkAntasyApi kathyate, davio NAma dohivi rAgadosehiM rahito bhAvAt tasya tajjJAnaM, bAnadhanAnAM hi sAdhUnAM kimanyat vittaM syAt 1, sa tu gItattho pucchiyayo, itaro u ataJcapi desejja, taM soyakArIya tamiti yatkathyate zrotasi karotIti zrotakArI, gRhItvetyarthaH, gRhNAti, athavA zrotreNa gRhItvA hRdi karotIti zrota:kArI, zrutvA vA karotIti zrotakArI, puDhopavesetti pRthak puNo 2 vA pavese hRdayaM puDho pavese, 'sahasraguNitA vidyAH, zatazaH parivartitAH', patteyaM vA patteyaM pavemo puDhopaveso, taMjahA-usmagge ussaggaM avayAte avavAtaM, evaM sasamae samamayaM parasamae parasamayaM vA, atikrAnte atikrAntakAlaM, saMkhyAyate'neneti saMkhyAnaM, kevalina idaM kaivalikaM samAdhiruktA, 'ariMsa suThiccA' vRttaM / / 595 // asminniti yadgurukulabAse bamatA zrutaM guNitaM ca, suThTha DiccA suThiccA, duvidhAe sikkhAe appamAde samitiguttIsu a esakAlaM yathA sAmprataM tathaiSyakAlamapi yAvadAyuH, etesutti eteSveva samitiguptyapramAdeSu dharmasamAdhimArgeSu ca vartamAnasya zAnti:-ihAnyatra ca saukhyamityarthaH, sarvakarmazAntirvA, zAntasya ca sataH sarvakarmanirodho bhavati, anAthava ityarthaH, athavA samityAdipu apramAdasthAneSu yAni cihAnyuktAni tesu vartamAnasya karmopanirodho bhavati, ka evamAkhyAMti?, ucyate, te evamakkhaMti | 'te' iti te tIrthakarAH jJAnadarzanacAritrAkhyAstrIn lokAn pazyantIti trilokadarzinaH, UrdhAdi vA trilokaM pazyati, tasmAdgurukulabAse vasataH samitiguptiguptasya pramAdarahitasya zAntirbhavati karmanirodhazca, tena na bhUyaH pataMti pramAdasaMga, etaditi yaduktaM, | asamititvamaguptatvaM ca, pramAda eca saGgaH, saMgo vA thovakkho mokkhamaggasma, evaM gurukulabAse daviyassa vittaM / 'Nisamma se anukrama [580606] // 29 // [304] Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: ' zrIkSaka rthAdi prata sUtrAMka ||580606|| 1 // 29 // dIpa anukrama [580606] bhikkhu samIhamada (sabhI hiya).'vRtaM // 596 // nizamyeti gRhItvA guNayitvA nizabhya vA, samyak paurvAparyeNa vA samIkSya, samIhitA0 arthamiti zrutArtha mokSArtha yA, taoNgtAn prati arthAn bhAtIti pratibhA, zrotRNAM saMzayacchecA, vizAradaH khasiddhAntajAnakA, AdA NamaTTI AdIyata ityAdAna, zAnAdInyAdAnAni, AdAnena yathArthaH sa AdAnArthI, yodAnaM vidAraNaM tapaH, mauna-saMyamaH, AdAnArthI vodAnaM maunaM ca, upetyeti prApya, duvidhAe sikkhAe gurukulavAsI pramAdarahitaH zuddhetti nirupadhena samyagdarzanAdhiSThitena codanena pratipedhena, ubetiti, mAraM maraMtyasminniti mAra:--saMsAH, ukkoseNaM vA sattaTTa bhavaggahagAI mareja, evaM so bahussuo jAto jo vutto assi sudvicA, yastha paDhitaM-Nisamma se bhikSu samIhiyahUM, dezadarzanaM kurvan abbhujayamegataraM pratipattakAmeNa / vA guruNA AcAryatvena sthApitaH samIkSito vA, eke anekAdezAta abhidhIyate 'saMvAi dhammaM ca viyAgaraMti'vRtaM / / 597 / / saMkhAeti dharma jJAtvA zrutaM dharma vA kathayati sismapahicchagANaM dharmakAM ca kathayati, athavA 'saMkhAe'tti khera kAlaM parisaM sAmatthaM va'ppaNo biyANittA parikathayatti, athavA ki ayaM purise? kaM ca gae?" athanA saMkhyAyeti etatmAtrasyAyaM zrutakha yogyA, ataH paraM zakti sti, satyAM vA zaktI jaciyaM pracaranti tattiyaM gahiya, evaM saMkhyAya 'ayocchitti0' evamAdibhiH prakAraiH saMkhyAya dhamma vAgAyaMtA buddhabodhitAste AcAryAH, kammANaM aMtaM kareMtIti aMtakarAH, anyAzca kArayati, yataH pAragAH te pAragA dopahAvi moyaNAe te iti saMkhyAya dhamma vyAkarayantaH, pAraM gacchaMtIti pAragAH, AtmanaH parasya ca, doNhavi moyaNAe, pAraM gacchati mocanAH, katare te ?, jaM saMsodhigA pAhamudAharaMti samyaka samastaM vA sodhiyA saMsodhiyA, pucchaMti tamiti praznaH, pUrvApareNa samIkSituM AtmaparazaktiM ca jJAtvA dravyAdIni ca tathA ke'yaM puriseti paricitaM ca suttaM karaNa AyariyA desAdhAritteNa // 292 // [305] Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka prata sUtrAMka ||580606|| tAjacUrNiH JAMISARTAN // 293 // dIpa anukrama [580606] atdheNa sariteNaM to saMghamajjhayAre cavaharituM je suI hoti, acchiddapasiNavAgaraNA akevalI kevalI vA rayaNakaraMDasamANA, kutti- anAcchA danAdi yAvaNabhRtA kathA, codasadasaNavaputhvI jAva dasakAliyaMti, saMsodhituM avicchinnocchitti kareti, taM puNa kahato-'No chAdaekA vRttaM // 598 / / matsaritvenArthe nAchAdayet pAtrasya, dharmasya kathAM kathayantra sadbhUtaguNAn chAdayet , navA cAyaNAriya chAdayet , lUsitaM bhagnamityarthaH, lUsittA NAma avasiddhAMtaM kathayati siddhAntaviruddhaM vA, mANaM Na sevaMti prajJAmAnamAcAryamAnaM vA, saMzayAnAtmanaH parasya vA chettuM na madaM kuryAt , na vA prakAzavedAtmAnaM yathA'hamAcAryaH, NayAvi papaNe parihAsa kujatti prajJAvAn prAjJaH, na cedRzIM kathAM kathayet yena zrotumAtmano vA hAsyamutpadyate, apariyacchate yA pare aNNahA vA abujhamANe na prajJAmadena parihAsaM | kuryAt , yathA' 'rAjA tathA prajetikRtvA na sarvatraiva parihAsaH, Na yA''siyAvAyaMti 'zaMsu stutau tasyAzIrbhavati stutivAdamityarthaH, na tadAnabandanAdibhistopito yAta-Arogyamastu, te dIrgha cAyuH, tathA subhagA bhavASTaputrA ityevamAdIni na vyAkareva , evaM vAksamitiH syAt , kiMnimittamAzIrvAdo na vaktavyaH ?, ucyate, bhUtAbhisaMkAe(i)duguMchamANA(Ne)' // 599 / / vRttaM, bhUtAni abhisaGkeyuH sAvadyAbhidhAyinaH ata idamapadizyate, bhUtAni yasya sAvadhavacanasya zaGkate na tena vacanena Nicahe, saMyame nirgacchedityarthaH, na cAnena vacanena Nibahe, saMyama nirgAlavedityarthaH, manyata iti matrA-vacanaM, matra eva padaM matrapadaM, | athavA matrA iti vidyAmadhAdayo gRhyante, tena matrapadena nibbahe, gupya(gUyata iti gotraM-saMyamaH saptadazavidhaH aSTAdaza ca sIlagamahassANi ityasmAgotrAnna tadvidhaM vaco trUyAt yantra nirvahet , paTkAyA vA gotraM yatra gupyate tAM na nirvahet , gotrAt jIvitAdityarthaH, tacca gotramAcaret , kahento vANa kiMci micche Na kitivaNamasilogaTTatAe kahiza dhamma, manuSya iti sa padakathakA, // 293 // AN [306] Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||580 606|| dIpa anukrama [580 606] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niryuktiH [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02 ], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi zrIsUtrakR nAcUrNi // 294 // prajAyata iti prajAH yAmAM kathyate, tAsu prajAsu, khiyo vA prajA, na kIrttimicchet asAdhUnAM dharmAH 2 tAn asAdhudharmAn na saMva ejA, te ca darpamadAhaMkArAdayaH, athavA na tatkathayet yena asAdhudharmANAM saddhyAnaM bhavati, pacanapAcanAdInAM, asaMyatadAnAdi yA na kutIrthikAn vA prazaMsaMti, kiMca- 'hAsaMpi No saMghati0 // 600 // vRkSaM, hAsyenApi no pApadharmaM saMcayet yathedaM chiMdata bhidana vA khAda moya vA, athavA hAsyenApi na prazaMsayet kupravacanAni zAkyaM bruvate - aho tujyaM sudihaM jaM varacollA vaTTaMti, suhaM caiva dhammaM tujhe kareha, yadyapi solaMThaM tathApi na vaktavyaM mA bhUdanyeSAM pAtrabuddhiH syAt, gomaDhaM khajati gocammesu vadhaM, jAyeti rAgadveparahitaH, na vigaMtantraM sadbhUtaM, pharusaM atijANati, rAgadvepabandhana bhAvAt paruSaH- saMyamaH karmaNAmanAzraya ityarthaH, tathyaM -saMyamaM, abhimukhaM jAnAti yathA so vAgdoSAnna virAdhyate yathA vA''cAryate tathA ca kathayati, athavA kathayan kathAM labdhigarvito na bhavati, naivArthakaM padaM, kiM 1, labdhvA garvito bhavati, jahA tucchassa kaheti-taNahAragastavi tahA rAyassa, jahA jahA tuccharasa tahA tahA rAjJo'pi, prakathano nAma no dharmathitvenAnyena vA AtmAnaM kathayati zlAghayatItyarthaH, aparicchaMtaM vA nAva kaMseti, camaDhayatItyarthaH, tatra na anyeSAmapi saMyatAnAmudurustI, athavA na tucchae AtmAnaM maunapadena prakathayati, yathA'hamIdRzo ananyamadRzo vA aNAileti na dharma dezamAno, na Aturo bhavati, manyAdito vA''kulaH -vyAkulo bhavati, apariyacchante vA pare, siddhatAviruddhAni sevante ityaviruddhasevI, na ca viruddhayate tena saha yasya kathayati / kiMca 'saMkeja yA'saMkita bhAva bhikkhU0 // 601 // vRttaM yatra zaMkitamasya jJAnAdiSu tanna kathayati apRSTaH pRSTo vA zaMketa azaGkitabhAvaH, evaM tAvat jJAyate, ataH paraM jinA jAnaMti, bhAvo nAma jJAnaM, saGkinajJAnamityarthaH na ca tadbhApate kathayati vA yenAnyasya zaGkA bhavati, vibhajyavAdI nAma bhajanIyavAdaH, tatra zaGkite bhajanIya [307] asAdhudha mavadanAdi // 294 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vibhajyavAdAdi prata sUtrAMka | // 580606|| tAgacUrNiH // 295 // dIpa anukrama [580 vAda eva vaktavya:-ahaM tAvadevaM manye, ataH paramanyatrApi puccheJAsi, athavA vibhajyavAdo nAma anekAnta pAdaH sa yatra 2 yathA yujyate tathA 2 vaktavyaH, tadyathA-nityAnityatvamastitvaM vA pratItyAdi, kiM kathayati ? kena vA kathayati? satyA asatyAmRSA ca bhASAdurga, saMmasamuTTitehiM paDhamacarimAo duve bhAsAo, samma samuTThite, Na micchovahite, jahA udAimArago, codakabuddhyA vA vetaNDikA vA karejA, sanIetti samyak AzuprajJaH uktH| kiMca-'aNugacchamANe vitahaM vijANe.' // 602 / / prattaM. | tasyaiva kathayati kazcid grahaNadhAraNAsaMpannaH yathoktamevAvitahaM gRhNAti, kazcittu mandamedhAtrI vitathaM hi jANati, taka maMdameghasaM tathA 2 tena prakAreNa hetudRSTAntopasaMhAraiH, yathA 2 pratibuddhyate tathA sAdhu suSTu pratiyodhayet , na caina karkazAbhigirAbhirabhihanyet , ghiga mUrkha ! kiM tavArthena ? sthUlabuddhe!, evaM yAcA akakasaM, kAyenApi na kruddhamukhaH, hastavakrauSTavikAraiH vA, manastu netravavikAreNa anAdareNa gRhyate, sarvathA akarkaze, kiMca-tat kunnacidbhAva kvacit khasamaye parasamaye vA tathotsargApavAdayoH jJAnAdipu dravyAdigajJApanAyAM cA na kutracidbhApAM vihiMset , parupamRpAvAdAdidopaH, tasya vA'buddhyamAnasya zrotuna kutracidbhApAM cihiMseta , aho bhaMgA lakSyante, na nindadityarthaH, niruddhagaM cArthamAkhyAnaM vA na dIrgha kuryAt adhikAthaiH, so attho vattavyo jo attho akkhehi | ArUDho"apakkhara mahatthaM'caubhaMgo jahA jahA parUvijJA0 haMdi mahatA caGagarattaNeNa atthaM kathA haNati // 1 // kiMca-'samAlavejA' // 603 / / vRttaM, sobhaNaM samayaM vA kadhejA, paDipunnabhAsI advehiM akkharehiM ahInaM akkhaliyaM amilitaM nimAmiyaM jahA gurusagAse va nizAntaM mamIkSinaM vA bahuzaH tathA samyagarthadarzI kathayati, samiyA nAma samyaka, yathA gurupakAzApadhAritaM samyak artha pazyanti mabhiyAagudamI nAhamAcArya itikRtvA, saMti vA zrotAraH yatkizcit kathayitavyaM teNa hi, ANAi suddhaM bayaNaM AjJA, yathA guru 606] / / 295 // [308] Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AjJA| siddhAdi prata sUtrAMka // 580606|| dIpa anukrama [580606] zrIvatraka- NopadiSTaM tathaivopadeSTavyaM, AjJAsiddhaM nAma yathopadhAritaM, tAsvavikalpitaM vacana miti suttamattho vA, vividha vaidha juMjejA, kathaM , tAGgacUrNiH usagge ussaggaM avavAe avaghAta, evaM sasamae sasamayaM parasamae parasamayaM, tadevaM yujyamAnaH kaMkhejayA pAvavivega bhikkhU, // 296 // kathaM mama vAcayataH pApavivekaH syAt, na ca pUjAmatkAragauravAdikAraNAdvAcayati, kiMca-'ahAvuiyAI susikkhaejjA'vRtta // 604 / / yathoktAni ahAvujhyANi suTTha sikkhamANe sUtrArthapadAni duvidhAe sikkhAe jaejasuci ghaDejasu paDikkamijasu AsevaPNAe sikkhAe, atiprakramalakSaNanivRttaye vyapadizyate-NAtivele vaejA, velA nAma yo yasya sUtrasyArthasya dharmadezanAyA vA kAlA, velA merA, tAM velAM nAtItya ayAdityarthaH, evaM guNajAtIyaH se diTTima ma iti sa yathAkAlavAdI yathAkAlacArI ca dRSTimAniti samyagdRSTiH, sapakkhe parapakkhe vA kathAM kathayan taskathayet jeNa darisarNa Na lUsiJjai, kutIrthaprazaMsAbhiH apasiddhAntadezanAbhirvA na zroturapi dRSTiM dUSayet , tathA 2 tu kathayet yathA 2 asya samyagdarzanaM bhavati sthiraM vA bhavati, yazcaivaMvidhaM sa jAnIte upAdeSTuM jJAnAdisamAdhidharmamArga, cAritraM ca jAnIte saH, evaM alUsae Na ya pcchnnbhaasii0||605|| vRrca, alUsakAH siddhAntAcAryAH, prakaTameva kathayati, na tu pracchannavacanaistamarthaM gopayati, apariNataM vA zrotAraM prApya na pracchannamudghATayati, apavAdamityarthaH, mA bhUta 'Ame ghaDe NihitaM' kiMca-aNukaMpAe Na dijati, na sUtramanyat pradveSaNa karotyanyathA vA, jahA raNo masijo ujjvalaprazno nAmArthaH tamapi nAnyathA kuryAt , jahA 'AvaMtI ke AvaMtI-eke yAvaMtI taM logo vipparAmasaMti' sUtraM sarvathaivAnyathA na karttavyaM, arthavikalpastu svasiddhAntAviruddho aviruddhaH syAt , kimanyathA kriyate ?, ucyate, satthArabhattIe zAsatIti zAstA zAstari bhaktiH satthArabhattIH sa bhavati satthArabhaktiH, anuviiNaM tu aNuciMteUNa, vadanaM vAdaH, tadanu vicintya vadet , taca zrutvA S [309] Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [14], uddezaka [-], niyukti: [127-131], mUlaM [gAthA 580-606] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||580606|| zrImatraka- sAgAcUrNi: // 297 // 5 AdA0 dIpa samyak anyebhyaH riNaparimokkhAe bAejhA, tadidaM parivAdayet paDiyAejA, sUtramathaM dharmakAM vA, sa eva gurAdhanAyAM varta AdAna-- mAnaH suddhasutte uvahANavaM ca // 606 / / vRttaM, sa iti granthavAn , suddhaM paricitaM avicAmelitaM ca0 upadhAnavAniti tapopa Wall nikSepAdi dhAnaM vA dharma yAvajIvediti, tatu AjJA grAhyA, Agamenaiva prajJApayitavyAH, dArzantiko'pi hetUdAharaNopasaMhAraH, athavA tatra iti |khasamaye parasamaye thA, tathA jJAnAdipu dravyAdipu vA utsargApavAdayorvA yatra 2 tattathA dyotayitavyaM Ahejjavakke AheyavAkya iti grAhyA pratyakSA parokSajJAnI bA, khedaNyo kusale paMDite sa eva arhatA bhApituM samAdhi, sanAdhirutaH ghamoM mArgazceti / / iti graMthA| dhyayanaM caturdazaM samAptam // ___AyANijajAyaNassa cattAri aNuomadArA, adhiyAro AyANa caritte, NAmaNiphaNyo duvidhaM NAma-AyANiaMti vA saMkalittajjhayaNati vA vucati, tattha gAthA-'AdANe // 132 / / gAthA, ete tu AdANagahaNe kimekArthe syAtAM uta nAnArthe ?, ucyate abhidhAnaM prati nAnArthe zakendravat , artha tu prati ekAau~ , tadevAdAnaM tadeva ca grahaNaM, yathA putramAdAya gacchati putraM gRhItvA gacchatIti nArtho vyatiricyate AdAnagrahaNayoH, ekekaM caturvidha-nAmAdAnaM0, ucyate tAvat vittamevAdAnaM tena bhRtyA gRhyante, tadeva vA AdIyate, prazastabhAvAdAnamevAdhyayanaM, dravyagrahaNe'pi galo matsyasya grahaNaM, pAzakUTo mRgasyeti, bhAvagrahaNaM tu yo yena bhAvena gRhyate prazastenAprazastena yA siMho mRgAn gRhAti, prazastena sAdhuH ziSyAn gRhAti, yo vA yena bhAvena gRhyate yathA dAsyoH paraspara corabhASena, upazamabhAvena ziSyo gRhyate, AdAnamuktaM / idANi saMkalikA, sAvi NAmAdi caturvidhA-dravyasaMkalA kuMDagamAdIyA 2 baddhA saMkalitA bujhaMti, bhAvasaMkalA iNameva ajjhayaNaM-jaM paDhamassaMtimae vitiyassa utaM haveja Adimmi / eteNA- 297 // anukrama [580606] asya pRSThe paMcadazamaM adhyayanaM Arabhyate [310] Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [15], uddezaka [-], niyukti: [132-136], mUlaM [gAthA 607-630] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||607631|| dIpa anukrama [607630] saMkalidhIrakSA-140 (Na u A)dija eso anno'pi pjaao||13|| kahiMci suteNa saMkalA bhavati, kahiMci attheNa, kahiMci ubhayeNavi, etaccaivaM kAdi nAhanANaH|| neNa Adi NikkhiviyacyA, saca NAmAdI ThavaNAdI gAthA // 134 // dabAdI NAma jo jassa dabassa bhAvo hoti, utpAda ityarthaH, // 29811 HAI dhIre hi kSIrabhAvAt pariNamate dadhitvena, ya eva kSIranAzaH sa eva dadhi dravyaM, yasmin 2 kAle AtmabhAvaM pratipadyate tasya dravya-" syAdirbhavati, uktA drvyaadiH| bhAvAdistu AgamaNoAgamato // 135 / / gAthA, NoAgamao bhAvAdI paMcaNha mahanbayANaM jo paDhamatAe paDiyajaNakAlo, Agamao puNa AdI gaNipiDagaM // 136|| gAthA, suassa suaNANassa AdI sAmAiyaM, tasta ca karemiti padamAdI, tassavi kakAro AdI, duvAlasaMgassa AyAro, tassavi satthapariNA, tIevi padamuddesao, tassavi 'sutaM | me AusaM ! teNaM tassavi sukAro, imassavi suzakhaMdhassa samayo, tassavi paDhamuddesao, tassavi silogo pAdo padaM akkharaMti, YANAmaNipphaNNo gto| suttANugame suttamuccAreyavyaM, sa evaM gurukulabAsI gaMthaMti sikSamANo zikSApAdaM kevalajJAnamutpAdya-jamatItaM paDappaNaM // 607 // silogo, yaditi dravyAdIni cacAri, taM atItaddhAe davAdicatuSpaM saba jAgati, kevalaM nANaM sayabhAve | pAsati kevalI, evaM paDipuNa aNAgatevi bhAve jJAna, tasmAdbhAvato jAnIte sarva maNNati medhAvI 'sarva'miti sarva dravyAdicatuSkaM yugapatkAle vA sarva, merAe dhAvatIti medhAvI, kasmAddhetoH jAnIte ?, ucyate, 'dasaNAvaraNatae' cauNhaM ghAtikammANaM, darzanagrahaNAt jJAnasya grahaNaM, sa evaM-'aMtae vitigicchAe' // 608|| silogo, atrobhayenApi saGkalikA, vitigicchA NAma | saMdehajJAnaM, tesu ya NANataresutti, tasyAntae, vitigicchAe, samastaM jAnAti saMjApati, na IdRzaM aNelisaM, atulyamityarthaH, | tasyaivaMvidhasya apelisasya-atulyasyAkhyAtA durlabhaH / tahiM tahiM suyakkhAyaM // 609 // silogo, vAsu 2 NAragAdigatisu 298 [311] Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [15], uddezaka [-], niyukti: [132-136], mUlaM [gAthA 607-630] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||607631|| zrIsUtrakapagacUrNiH // 299 // dIpa anukrama [607630] D| tatra taveti sUtrArthaH, skhasamayotsargadravyAdipu yA, athavA tahiM 2 ti na tasya tAsu NaramAdigatisu sulabho bhavati, yaca so vyAkhyAti se asace aNeliso-avitaho sace, kathaM?-'vItarAgA. hi sarvajJA, mithyA na pate vacaH / yasmAttasmAdacastepA, ICE sAntakAdi tathyaM bhUtArthadarzanaM / / 1 / / saMyamo vA satyaM, sadA saceNa saMpaNNo vacanena tapaH saMyamajJAnaM satyaM saMyamaH yena yathA vAdinaHA tathA kAriNo bhavaMti, yathodiSTaM cAsya satyaM bhavati, sa evaM satyavAn mittiM bhUtesu kappae karotItyarthaH, AtmavatsarvabhUteSu ytte| sA caivaM bhavati bhUtesu(hiM) na virujjhejA / / 610 // silogo, bhUtANi tasathAvarANi taina virudhyate, virodho-vigraha: tadupaghAto 'esa dhamme vusImao' busImaoNzca bhagavAn , tasyAyaM dharmaH, sAdhurvA busImAn 'jagaM pariNNAya' duvidhAe pariNNAe na ekasminniti 'assi' dharme AjIvitAdAtmAnaM bhAvayati paNavIsAe bhAvaNAhiM cArasahiM vA / kiMca-"bhAvaNAjogasuduppA' // 611 / / silogo, bhAvanAbhiyogena zuddha AtmA yasya sa bhavati bhAvaNAjogasuddhappA, athavA bhAvanAsu yogeSu ca yasya |AV suddhAtmA, yathA jalAntanauMrgacchati tiSThati vA na nimaJjati, sa evaM hiNAvA va tIrasaMpannA yathA'sau niryAmikAdhiSThitA mArutavazAcIraM prAmoti upAyAt , yathA tathA jinacAritravAn jIvapotaH tapaHsaMyamamArutavazAt sajjJAnakarNadhArAdhiSThitaH saMsAratIramavApya sarvakarmebhyo tiuti-chidyate ityarthaH, kiMca-'tiuddaI u medhAvI' / / 612 / / silogo, atIva truTyati atituTTaI, atItya vA uTTati atiuddhRti, jANamANo asaMjamalogassa pAvagaM yathA, paThyate karmA, tasya pApAni jAnAnasya tapaHsthitasya khijaMti, pAcaM pUrvakarmANi-pUrvabaddhAni, saMyamato niruddhAzravasya sataH, navAni karmANi akurvatastasyaivoparatasya akuvato NavaM Nasthi | // 613 / / silogo, akurvato NavaM karma, niruddhesu AmavadAresu nAma parokSastavAdiSu, karmaNAmakurvataH, akurvataH karmaNAM NavAnAmapi ||299 // ESS [312] Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [15], uddezaka [-], niyukti: [132-136], mUlaM [gAthA 607-630] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||607631|| dIpa anukrama [607630] zrIvakasthi , vijAnato hi karmAkarmanirjaraNopAyAMzca kuto bandhaH syAt ?, evaM karma tatphalaM saMvara nirjaropAyAMzca NacANa se mahA- mahAvIratAGgacUrNiH vIra iti AyatacAritrI mahAvIryavAn , sarvakarmakSaye sati na punarAyAti, na vA majate saMsArodadhau, na vA karma nirNIyate, Azra svAdi // 30 // vArvA'syAjAtarAgaroso Na maJjate 'Na mijaI // 614 // silogo, atra brahmAdyAH, tadeva duzvaratvAdapadizyate, vAyu jAlaM aceti, yathA vAyuH dvIpajAlA aceti-kaMpati NollasatItyarthaH, evaM sa bhagavAn , priyA lokasya striyaH, aMcetitti vA NAmititti vA egahu~, na tAmiracate, etAH khiyo nAsevyAH, kiMca-'ithio je Na sevNti||615|| silogo, striyo'pi trividhakaraNayogenApi Na sevante, AdimadhyAvasAnepu AyatacArittabhAvapariNatA, te jaNA baMdhaNummukA te janA iti te sAdhavo mahAvIrAja kammAdivaMdhaNAMto mukA NAvakaMgvaMti jIvitaM asaMyamakasAyAdi jIvitaM, aNavakaMkhamANo aNAgatamasaMyamajIvitaM vaTTamANaM NirumittA zepamatItaM tapi vaMtIkiccA asaMyama jIvitaM, aMtaM pAveti sarvakarmANAM, kaI ?, jeNa kammuNAsaMmUhIbhUto yenAsau krmaanni| kasya kSapanAya saMmukhIbhUtaH, na parAGmukhaH, jeNa imaM NANadaMsaNacaritatavasaMju maggamaNusAsati aNNesiM ca kathayati AtmAnaM cAnuzAsate aNusAsaNaM puDho pANI (Ne) // 616 / / silogo, anuzAsaMto-kaheMto puTu vistAre, puDha iti puDho vistareNa punaH punarvA, pANe aNuzAsati AyatacarittabhAvo, vasumaM pUyaNaM NAsaMsati-Na pattheti, kiMca-aNAsae jae daMte anAzrayo anAzrayo vA, punarapi paThyate-aNAsave sadAdaMte sadA nityakAle daMte iMdiyaNoidiehiM daMte, mUlattaraguNesu mUlaguNadhArI garIyastvAd gRhyante 'AratamehuNe' uparatamaithuna ityarthaH, NIvAre va Na lIejjA / / 617 // silogo, NikaraNaM daNDaH daNDasthAnametad vyavasAnaM bandhanasthAnaM ca ityataH tatra sthAnaM na lIyate-vikAritAM na labheja, chinnasoeM sotaM prANAtipAtAdIndriyANi vA // 30 // [313] Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [15], uddezaka [-], niyukti: [132-136], mUlaM [gAthA 607-630] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: - 1980 zrImatraka tAGgacUrNiH prata sUtrAMka ||607631|| dIpa anukrama [607630] rAgAdayazca 'aNAile'ti, aNAtureNa chindiyaba, puNarapi ucyate ca 'aNAile' sa evamanAkulaH sadA dAntaH, saMdhyate sandhiH, bhAvasaMdhirmAnuSyaM karmasandhiH karmavivaraH jJAnAdIni ca, bhAvasandhiH prAptaH aNelisaM yogatrayakaraNatrayeNa 'aMtarA' iti yAvatkarmato | | bhavanto vA, evaMvidho vA se hu cakkhu logassiha // 620 / / silogo, sa bhavyamanuSyANAM cakSurbhUtaH, yaH kiM karoti ?, je kaMkhAya kareMti aMtarga, kAMkSAnAma prArthanA kAmabhogayoH, aMtANi ca sevaMti, sAtko guNaH ityataH punaH paThyate--aMteNa khuro bahatI, aMteneti dhArayA, nAnyataH, cakaM aMteNa luTThati, cakramapyantena loTTati, iyamarthasaMkalikA, aMtAI ArAmodyAnAni vasatyartha aMtaprAntabhUtAni, AhArArtha karmAzravaoNzca na sevante, na teSu vartante ityarthaH, tenaiva prAMtase vitvenAyatacarittakarmA'ntakarA bhavanti, iha dharma, sthAdidaM-dharmAntamAsAdya kutrAntakarA bhavanti , ucyate, iha mANussahANe manuSyabhave, athavA sthAna| grahaNAtkarmabhUmiH gambhavakantiyasaMkhejavAmAuyattaM ca gRhyate, dharmamArAdhakA nAma aMtadharma ca ArAdhayaMti tamArAdhya / NiTTiyaTThA va devA vA // 622 / / silogo, ' gatA' vityassArtho bhavati, saMsArArthaH karmArthaH vipayArtha ityAdi, NihiyaTThA, niSThAnaM ca yeSAM | jJAnAdayo'rthAgatAH te bhavaMti NiDiyaTThA, siddhayanta iti, tadabhAve devA, uttarIyaM titthagarasagAsAo tacattho yocyate, idaM cAnyat || 'suyaM ca maemegesiM' ca anukarSaNe, evaM mayA zrutaM, yaduktaM sAdhavaH sidhyanti, aNuttarA vA bhavanti', idaM ca zrutaM 'amANussesu No tahA' amanuSyA tisro gatayaH na tAsvantaM kurvanti yathA manuSyeSu, zAkyA vA bruvaMti 'anAgAmino devA bhavanti, te hi devA anAgatyAntaM kurvanti, asmAkaM tu no anAgatyAntaM kurvanti ityataH tadvyudAsArtha amaNussesu no tahA yathA anyepAmiti vAkyazeSaH, 'atha na yathA'manuSyeSu sarvanirjarA bhavati no tahA amANussesu tesu depaNijarA na bhavati, uktaM hi-sarvo'pi saMsA // 30 // [314] Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [15], uddezaka [-], niyukti: [132-136], mUlaM [gAthA 605-630] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: adhyayana prata sUtrAMka ||607631|| dIpa anukrama [607630] zrIsUtraka- rAntaH syAt , kiM tat ?, jaM amaNussesu No tahA bhavati, ucyate-aMta karaMti dukkhANaM // 623 / / silogo, amanamantaH, tAGcUrNiH 1 duHkhAni karmANi, iheti iha pravacane, ekeSAM na sarveSAM, asmAkameva hi tamAkhyAtaM, kiMca AghAta puNa egesi aaghaatmaa||302|| khyAtaM, punarvizeSaNe, nAnyeSAM, eke vayameva, kimAkhyAtaM ?, dullabheyaM samussae samucchrIyate iti mamucchraya:-zarIre, samucchritAni vA jJAnAdIni, kiMca-ito viddhaMsamANassa aMtaM karaMti dukkhANaM silogo, ata iti ito manuSyAt , viddhasamANe viddhatthe, dharmAddhi viddhaMsamANassa ukoseNa abaDDeNa poggalapariyaTTeNaM covI labbhati, mANussaMpi ukoseNaM asaMkhejjA poggalapariyaDDA, AvaliyAe asaMkhejjaibhAgeNaM, kiMca-dullabhAo tahavAo arcA lezyA, taheti tena prakAreNa tathA arcA yeSAM te ime tathA vA tIrthakarA cisuddhArcA, athavA yathA pratipattau lezyA cAtyantaM bhavati, dullabhA vaTTamANapariNAmA avahitapariNAmA vA ityarthaH, dharma evArthaH paraM zobhanaM, tadyathA mokSo mokSasAdhanAni ca, aparamazobhanaM mithyAdarzanAviratyajJAnAdi, dharmArthassa viditaM / parAparaM ye te durlabhA dhammaTTI viditaparA, ke te?-je dhammaM suddhamakvaMti / / 625 / / silogo, suddhaM nirupahaM AkhyAti cAnu carati ca, paDipuNNaM nAma sarvato virataM paDipuNNaM ahAkhyAtaM cAritaM, aNelisaM atulyaM, na kudharmajJAnAdibhistulyaM tamanelisaM, AkhyAnti cAnucaranti ca tasyAtulyAcArasya kuto janmakathA bhavati ?, jJAtau veti, athavA kathAsvapi tasyAM janmakathA nAsti, ata evocyate-kao kayAi medhAvI // 626 / / silogo, kuta iti kutastasya anidhanasAvIjAkuravat kadAciditi sadhyamanAgatakAlaM upaja titti na punarutpadyate manuSyatvenAnyatareNa vA janmanA, taccA(hA)gatA athAkhyAtIbhUtA, mokSagatau vA ke tathA gatA ?, ucyate-tathAgatA ye (granthAgraM 6400 ) appaDiNNA tIrthakarA, cagrahaNAt kevaliNo gaNadharAzca, apaDiNNA apratijJA, // 30 2 // [315] Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [15], uddezaka [-], niyukti: [132-136], mUlaM [gAthA 607-630] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: 15 zrIsUtraka prata sUtrAMka ||607631|| vAjhacUrNiH // 30 // dIpa anukrama [607630] ANITAINMETHEIRECHANIBHITARATIRIHATTISGAR | anAzaMsina ityarthaH, paraM AtmanazcakSurbhUtA dezakAH, anuttA jJAnAdinA, syAphenaitaduktaM ?, ucyate-aguttare ya ThANe se||627|| silogo, ThANaM-AyatanaM carittaTThANaM, kAzyapagotreNa varddhamAnena, tasa kiM phalaM ?, ucyate, jaM kicA NibbuDA ege, NibuDA uvasaMtA, niSThAnaM niSThA taM NihANaM, paNDitA, pApADDInaH paNDitaH, aneke ekAdeze paMDie bIriyaM ladhu // 628 // silogo, paMDiyaM vIriyaM saMyamavIriyaM tapoSIriyaM ca labdhvA karmanirdhAtanAya pravartate, keNAya?, cAritreNa, dhuNe pubdhataM kamma, tapasA dhunAti pUrvakRtaM karma, saMyamena ca na nayaM kurute, saMyatAtmA tu san na kuvati mhaaviire||629|| silogo, NANavIriyasaMpano, aNu-100 pubbakaDaM NAma micchattAdIhi, saMmuhIbhUtAH uttIrNA ityarthaH, kammaM hecANa jaM mataM karma hitvA kSapayitvetyarthaH, jaM mataMti yanmataM yadicchanti sarvamAdhuprArthitaM, khAt kiM tat ?, ucyate, jaM mataM savasAdhUnAM / / 630 // silogo, yatsarvasAdhumataM tadidameva NiggathaM pAvayaNaM, sarvakarmazalpaM kRtanti chinacItyarthaH, sAdhaittANa taM tinnA yadArAdhitvetyarthaH, NAvihAe ArAhaNAe tiNNA saMsArakatAra, sAvasemakammANo vA devA vA abhaviMsu, te tIrNA ityatikAnta kAle nirvRttA, devAtha, abhaviSyanityatikAnta evama-18 bhaviSyan ucyate, abharvisu purA bIrA // 631 / / silogo, virAjanta iti vIrAH sAmprataM tarati devA vA bhavanti, anAgate vyapadizyate AgamissAvi sucatA tariSyanti devA vA bhaviSyanti, ke te?-duniyohassa maggassa niyataM nizcitaM duHkhaM nivodhyate duNiyodhaH jJAnAdimArgaH aMtaM pAukarA amanamaMtaH prAduSkurvantIti, taramAnA tI iti / / panarasamaM AdAnIyaM vA jamaiyamajjhayaNaM samattaM // gAhAjjhayaNassa cattAri aNubhogadArA, adhikAro aha gaMdheNa piMDagayaNeNaM, jaM paNarasasuvi ya ajjhayaNesu bhaNitaM saba ihaM // 303 // | asya pRSThe SoDazamaM adhyayanaM Arabhyate [316] Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [16], uddezaka [-], niyukti: [137-141], mUlaM [gAthA 632-635] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: adhyayana prata sUtrAMka // 632635|| zrIsUtrakatAnacUrNi // 30 // dIpa anukrama [632632/2] sUijjai, NAmaNipphaNNe egapadaM gAhatti, NAmaM ThavaNA / / 130 // gAthA, pattayagAdhaddha, yati ricA dabagAhA pattayapotthagalihitA jahA 'vIra ! vasabhabhamarANaM kamaladalANaM cauNha NayaNANaM / muNiyavisesA asthI acchIsu tuma ramai lcchii||13|| athavA imA ceva gAthA yasminneva patre pustake vA likhitA, hoti puNa bhAvagAhA / / 138 / / gAhAsu upaogo sAgArovayogottikAUNa khaovasamiyaM savvaM sutaMtikAUNa khaovasagiyaNipphaNNA, sA puNa madhurAmidhAnajuttA, coyato vA pucchaMto vA pariyaTTato vA gAyatIti gIyate vA gAthA, asyA niruktiH gAthIkatAva asthA / / 139 / / gAthA, grathyata ityarthaH, athavA sAmudaeNa chaMdeNaM etthaM hoti gAthA eso amovi pajAo paNNarasasu ajjhayaNesu piDitatthA avitaha iha sUyaMtI, taMmi evaM piMDiyavayaNeNa 0 gAthIkate atthe jatitavvaM ghaDiyavyaM gaMtavvaM ca, teNa paMthovademaNA, tato gAthAsolasame ajjhayaNe / / 141 // gAthA, evame tesuvi solasasuvi gAthAsolasaesu yathoktAdhikArikepu aNagAraguNA varNyate aguNAMzca darzayati(tyA)pratiSidhyante yena teSAM poDaWzAnAmadhyayanAnAM gAthAsolasamIti tenocyate gAthApoDazAni, NAmaNiphaNNo gato / suttANugame susamucAreya, 'ahAha bhagavaM' sUtraM, athetyayaM maGgalavAcI, Anantarye ca draSTavyaH, yadidaM prAguditAnAM paJcadazAnAmadhyayanAnAmanantare vartate, Adau maMgalaM bujheaci, ihApyathazabdaH, antena sarvamaGgala evAyaM zrutaskandhaH, bhagavAniti tIrthakaraH, evamAha-je etesu paNNarasasu ajjhayaNesu sAdhuguNA buttA tesuvi jahAvasthito, tattha paDhamajjhayaNe sasamayaparasamaya viU saMmattAvasthito vitiyajjhayaNe NANAdIhiM vidAlaNIehi karma vidAlato tatie jahAbhaNite upasagge sahamANo tatthaviha itthIparIsaho garuutti tajjayakArI cautthe paMcame pAragavedaNAhito ucciyamANo tappaogakammacayaritto chaThe jahA bhaTTAraeNa jatitaM evaM jayamANo, aviya 'titthayaro suramahio cauNANI // 304 // [317] Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [16], uddezaka [-], niyukti: [137-141], mUlaM [gAthA 632-635] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: azeSAdhyayanArthaH prata sUtrAMka ||632635|| cUrNiH dIpa anukrama [632632/2] zrIAcA - sijjhitabvaya dhumi / aNigRhiyavaladIrio tabopahANesu ujjamati / / 1 // kiM puNa avasesehiM dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / gi sUtra-1 hoi Na uJjamiyavvaM sapaJcavAyami mANusse ? // 2 // sattame kusIladose jANeto te parihareMto susIlovacio aTThame paMDitaviriya | saMpaSNo Navame dhamme bhaNitaM dhammamaNucaraMto dasame saMpuNNasamAdhijuto ekArasame saMmaM bhAvamaggamAvaNNo ghArasame kutitthiyadari-1 // 305| saNANi jANamANo asahaMto terasame sissaguNadosavid sissaguNe NisevamANo coisame pasatthabhAvagaMthabhAvitappA paNNarasame 6adhya AyAtacarittAvasthitaH evaM vidhe bhavati / daMte davie vosaTTakAetti bace, tattha daMto iMdiyaNoiMdiyadameNaM, iMdiyadamo soIdiyadamAdi paMcavidho, No iMdiyadamo kohaNiggahAdi caturvidho, davie rAgadosarahito, bosaTThakAetti apaDikammasarIro ucchuDhasarIreci bulaM hoti, evaMvidho vAcyaH mAhaNetti vA samaNetti vA bhikkhutti vA mA haNa savvasacehi bhaNamANo ahaNamAgo ya mAhaNo bhavati, micAdisu samo maNo jassa so bhavati samaNo, athavA 'Nasthiya se koi veso piyo vA0"miTa dAraNe' kSu iti karmaNa AkhyA taM bhiMdaMto bhikSurbhavati, bajhabhaMtarAo gaMthAo Niggato NiggaMtho, evamete egaTThiyA mAhaNaNAmA cattAri, | baMjaNapariyAraNa vA kiMci NANalaM, 'attho puNa so ceva, paDiyAbujhaMti' silogo, sisso paDibhaNati AyariyaM, pucchititti buiyaM hoti, athavA AhuH gaNadharAH-bhaMte ! ti bhagavato titvagarassa AmatarNa, kathaM daMte davie?, kathamiti pariprazne, kathamasau paNNa rasajjhayaNesuvi daMte davie bosaTThakAe 'sa' vAcyaH, mAhaNeti vA taM No brUhi mahAmuNI! taditi takAraNaM hi bho mahAmune, 10 evaM pucchito bhagavaM paDibhaNati-iti virae sabapAvakamme iti evaMvidheNa pagAreNa je ete ajjhayaNesu guNA sutA tehiM jutto vistasabbasAvajakammo sabyasAvajajogaviratoci bhaNita hoti, athavA viratasavyapAvakammotti sutteNa etadeva bhaNitaM, taMjA- 305 // [318] Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [16], uddezaka [-], niyukti: [137-141], mUlaM [gAthA 632-635] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata viratAdyarthaH sUtrAMka ||632635|| dIpa anukrama [632632/2] zrIrAtrapha-1 / pichadosakalahaabbhakkhANapesuSNaparaparivAdabharatiratimAyAmosaM, Nasthi micchAdasaNasale, tastha pejaM-pemaM rAgotti bhaNitaM hoti, tAGgacUrNiH doso aprIti, kalaho viggaho sapakkhe parapakse vA, agbhakkhANaM asambhUtAminiveso yathAtvaM idamakApIH, paisuNaM kareti pisuNo, // 306 // para parivadati dussIlAdIhi, aratI dhamme adhamme ratI, mAyAmosaM mAyAsahiyaM sadanRtaM, micchAdasaNaM-'pAsthi Na Nico Na kuNati kataMNa vedeti Nasthi NibyANaM / Nasthi ya mokkhopAyo chammicchattassa ThANAI // 1 / / etaM sallaM micchAdasaNasalaM, evamAdIsu pAvakammemu jo virato so viratasavvapAvakamme, IriyAdIhiM samito, NANAdIhiM sahito, sadA savyakAlaM, 'yatI prayatne' sarvakAlaM prayatnavAniti, No kujjhejjA Na mANaM karejja, evaMvidho guNajuttosa'vInne hiMsatthamugvADehi uvadislati mAhaNeti baco, bhaNati zramaNaguNaprasiddha upadizaMto, etthavi samaNe ya ete pApakarmaviratAdyA mAhaNaguNA buttA jAya mAhaNetti, etthaM puNa ThANe samaNovi PA vaco anena satreNa, ime cAgre, taMjahA-aNissite aNidANe aNissitetti sarIre kAmabhogesu ya, aNiyANaci Na NidANaM kareMti, AdANaM ca yenAdIyate tadAdAnaM, rAgadapau hi karmAdAnaM bhavati, ativAtaM ca AyuHprANA iMdiyanANA ebhyaH vijoeti | atipAta ityarthaH, 'vahiddha' maithunaparigrahI, egaggahaNe sesANavi mUmAvAdAdattAdANANaM gahaNaM kataM bhavati, uktA mUlaguNAH, uttara| guNAstu 'kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lohaM ca pijaM ca dosaM ca, icecaM jao jao AdANAo, iti evaM iccevaM, jao prANA tipAtataH mRpAvAdAdA AtmanaH pravepahetUna pazyati tasmAd , AdAnaM karmaheturityarthaH, puvaM paDivirate'tti, pUrvamAdAnaM ceva, tato virato bhAvaprANAtiSAtaveramaNamanuvartate, ekaggahaNena mRpAvAdAdiviratovi, sa evaM bhavati(siA) daMte iMdiyadameNaM, davio rAgadveparahito, vomaTTakAe, gacchavAsI gacchanirgataH 'samaNe' iti vAcyaH, bhikSuridAnI, etthaMpi mikkhU imo bAcyo, taMjahA-aNu // 306 [31] Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [16], uddezaka [-], niyukti: [137-141], mUlaM [gAthA 632-635] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: avatAdivajitatvAdi prata sUtrAMka // 632635|| dIpa anukrama [632632/rI. zrIrakSaka paNao NAvaNate Na uSNate aNuNNate, uNyAo NAmAdi caturvidho, daNNato jo sarIreNa uNaNato, bhAvuNNato jAtyAdimada- jAgacUrNiH | stabdho, evaM khAna avanato'pi zarIre bhajitaH, bhAve tu dInamanA na syAt , alAbhena ca Na me koi pUyatitti po dInamaNo ||307 // hojA, 'date davie bosaTTakAe' pUrvavat , 'saMvidhUNiya virUvarUve parIsahovasaggeti, egI bhAveNa vidhuNIya saMvihuNIya, | virUvarUveti aNegappagAre vAyIsaM parIsahe divAI saubasagge 'ajjhappajogasuddhAdANe' adhyAtmaiva yogaH adhyAtmayogena zudvamAdAnaM iti ajjhappajogasuddhAdANe 'upaTTite' sayamuTThANeNaM ThitappA gANadasaNacarittehiM 'saMkhAe' parigaNeto guNadose 'paradatta moici parakaDaparaNihitaM phAsuelaNijaM jhuMjatitti, evaMvidho aduvidhakammabhettA bhikkhUci bace / idANiM NiggaMtho-esthavi IPANiggaMtho jaha diDhesu ThANesu vaDati, teci ya samaNamAhu mikkhuNo NiggaMthe, kiMca NANa ?, ego egaviU, ege dayao bhAvao ya, jiNakappiovi davegovi bhAvegovi, thero bhAvao ego, dabao kAraNaM prati bhAjya ityAdi, egavika eko'haM na ca mama | kazcit , athayA 'ege'tti egaciI, ete diTThI, iNameva NiggaMthaM pAvayaNaM nAnyat 'buddhiti dhammo buddho, sotAI kammAsavAI | dArAI tAI chiNAI jassa so chiSNasoto, logevi bhaNNAi-chiNNasotA Na dinti, suThTha saMjute susaMjutte, suTu samie susamie, samabhAvaH sAmAyika, so bhAi-suThu sAmAie susAmAie, AtavAdapatta vitti appaNo vAdo attae vAdo 2 yathA-astyAtmA | nityaH amUrnaH kartA bhoktA upayogalakSaNo ya evamAdi AtappavAdo, so ya pateyaM jIvesu asthiti, na eka eva jIvaH rAbavyApI | evaM jaNo, viduH vidvAn , duhaotti davyao bhAvo ya sotANi iMdiyANi, dabato saMkucitapANipAdo, loesa kAraNANi sugamANovi Na suNati, pecchamANoSi Na pecchati, bhAvato iMdiyatthesu rAga dosaM Na gacchati, ato duhatovi sotapalicchiNo, // 307 // [320] Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [16], uddezaka [-], niyukti: [137-141], mUlaM [gAthA 632-635] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka dharmAthi me tvAdi ||632635|| zrImatraka No pUyaNaTThI Na pUyAsakArAdi pattheti, pUijamANovi Na sAdijai, 'dhammaTTI' NAma dhammameva ceSTate bhApate vA, nAnyat , tAGgacUrNiH 'dhammaviU'tti sarvadharmAbhijJaH 'niyAgaM' NAma caritaM paDivaNNo, samayaM ca samyagAcaran 'daMte dabie bosahakAe NiggaMthetti // 308 / / vijjU vijjutti vidvAn , sevamANANa va bhayaMtAro,'sa' iti nirdezaH sa mAhaNaH samaNaH bhikkhU NiggaMthetiyA, evamanena prakAreNa prayuktaH AyAgavibheyaM geNhati, bhayaMtAro ihalogAdibhayAtrAtAro, vemitti aJjasuhammo jaMbuNAma bhaNati, bhagAto badamANamAmissuvadeseNa bravIti, na khecchayA iti, taMjahA-ege egavid ege dabato bhAvao, jiNakappio dabbego bhAvegovi, therA danyato kAraNaM prati bhaiyA, egaviU eko'haM na me kazcit , athavA egavido egadiTThI, ohao iNameva niggaMthaM pAvayaNaM, duhato davyato bhAvato ya paricchiNNe, Na pUyaNaTThI NAma pUyAsakArAdi pattheti, pUijamANoviNa sAiAi paMcasamitio, dhammaTThI NAma dharma Peva AceSTate bhApate vA, bhuMkte sevatte cA, nAnyat prayojana, dharmavitti sarvadharmAbhijJaH niyAkaM nAma cAritraM taM paDivaNNo, sami gatti samyak caret , daMte daMvie bosaTThakAe, evaMguNajAtIe Nigganthe vijA, vijetti vidvAn // gAthASoDazakacUrNiH saMmattA paDhamo suyakkhaMdho smmtto|| dIpa anukrama [632632/2] Pus PITITION GRANTIANELECTRICITIHASTHMAITADIUMLama Lam a samatto paDhamo sayakkhadho TO // 308 // prathama-zrutaskandha: samApta: ...atha dvitiya-zrutaskandhaH Arabhyate [321] Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrakRt cUrNi: [zrutaskandha-2] [322] Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [1], adhyayana [16], uddezaka [-], niyukti: [137-141], mUlaM [gAthA 632-635] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrImatraka prata sUtrAMka ||632635|| tAjhcUrNiH // 308|| Arabdho bIIo suyakkhaMdho dIpa : anukrama [632632/2] gAhAsAlasagAI khuDulagAI, mahaljhayaNAI imAI, mahattariyAI mahaMti ajjhayaNAI, ahayA mahaMti ca tAI ajjhayaNAI ca mahajjhayaNAI, mahaM NikkhicitavaM ajjhayaNaM ca, maha chavihaM, NAmaThavaNAo gayAo, 'dabbamahaM sacittAi, sacittaM orAlAi, orAliyaM mahA macchasarIraM joaNasahasmiyaM, ve ubdhiyaM joyaNasayasAhassiaM, teAkammAI logaMtA logaMto, sacittamahaM ilikAgatyA kevalisamugdhAo vA, acittamahaM lokavyApI acittamahakhaMdho, misiyaM tasseva ca macchasarIrassa deze uvacito, khettamahaM MIEET // 308 // atha davitiya-zrutaskandha: Arabhyate [323] Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633 647] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka [-], niryukti: [ 142-165 ], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : mahadvarNanaM zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 309 // AgAsaM, jai vA khecamahaM jahA iha jambudIve mahAvidehaM kAla nahaM savyaddhA, bhAvamahaM udaio bahvAzrayatvAd savvasaMmAriSu vidyata itikRtvA mahAn bhavati, kAlatovi so ceva tiviho- aNAdIo apajavasito sacina abhavasiddhiassa, aNAdio sapaJjavasio bhavasiddhiassa, sAdIo sapajavasito Neraiyassa, sAdiraparyavasAnastu nAsti, khaie kevalaNANe, Na tatrAzrayamahavaM, kiMtu sAdiaparyavasitatvAt, kAlao mahaM khar3ao, khaupasamiovi AzrayatvAdeva mahaM, sa ca indriyAdi, kAlato ThANaM ekeka paTuca sAI sapaavasito, pariNAmiassa sarvajIvAjIcAzrayatvAca sakhyaM mahat, udaiyaM yadyapi pudgalAzrayI tathApi na sarvapudgalAzrayI, kevalamevamanantapae siANaM khaMdhANaM anaMtara sarIramaNavAyApAugesu vaiti, kArma appataro pAraNAmiyo bhAtro, utaM mahaM / idANi ajjhayapi NAmAi chanvihaM dabve pattayapotthayalihiaM, khete jaMbudIvapaNNattI dIvasAgara paNNattI, jaMmi vA khete kAle caMdasUrapaNNattIo, jaMmi vA kAle, bhAvajjhayaNaM Agamato jANao upautto, NoAgamao imAI mahaMtI ajhayaNANi / piMDaratho | vaNNio samAseNaM itto ikikaM puNa akSayaNaM vaNNaissAmi ||1|| tattha ya ajjhayaNaM poMDarIyaM paDhamaM tassa cattAri aNuoga| dArANi uvakamAdINi parUveUNa punvANupuccIe, etAe sanagacchagatAe seDhIe, NAme khaovasamiabhAvaNAme samoarar3a, pamANe jIvaguNaSpamANe, tatthaci loguttarie Agame kAliyasuyaparimANasaMkhAe, battavbatAe avassagaM savvajJayaNA sasamayavattavyatAe, atyAhigAro poMDarIupamAe, jattha jattha sagotarati tattha 2 samotariya, tassa chantriho Nikkhevo, NAmaM ThavaNAdavie // 144 // gAhA, davve sacittAdi tiviho-jo jIvo bhavio khalu // 145 // gAhA, pauNDarIyamiti yadyat caitaM padma, egabhavie ya DAue ya // 146 // gAhA, paragavajAsu gaisu jo jIvo pahANo so puMDarIo bhaNNai, taM jahA-tericchiyA maNussA // 147 // | atha dvitiy zrutaskandhasya prathamaM adhyayanaM Arabhyate [324] // 309 // Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata mahadvarNana sUtrAMka [1-15] zrIsUtrakR- tAnacUrNiH // 310 // AMSUTRA dIpa anukrama [633647] gAhA, tiricchaesu vA jalayara thalayarA khayarA // 148 // gAhA, jalacaresu macchAdi je pahANavaNNAdijucA, thalacaresu siMghAyA ye ca vaNNaruvAdijuttA, parisappesu phaNi maNirUvAdiguNajuttA, umparisapeSu sarpAH bhuaparisappesu maMDugAdI darisaNatA rUvatoya | pasatthA, khayaresu desaNarUyasarAipasatthA haMsamayarA kokilAi, maNussesu arhNtckvttttii||149|| gAhA, devesu bhavaNavai ||150|| gAhA, evamAryAdi, savvesi etesiM pahANAo poMDarIyA, vuttA sacittadavyapoMDarIyA, kaMsANaM dUsANaM // 151 // | gAhA, missagacitvArNa pahANANaM desA uvacitA avaciyA, ahavA samosaritA ujalAlaMkAravibhUsiyA arahaMtacakavaTTimAdI, kSetrapoMDarIA khettAI jAI gvalu // 152 / / gAhA, kAlapoMDarIA jIvA bhvdvitiie||153|| gAhA, bhavadvitIe devA aNuttaro| vavAiyA, kAyaTTitIe maNussA suhakammasamAyArA satta bhavamgahaNANi sattaTTha bhavANi cA, tadbhave mokkhaM prAptasya sapta, aprAptasyASTI, aNupariadvituM asaMkhejavAsAuesu uvavaaMti tato devaloga, tirikkhajoNiesu ca je pataNukammA, parikamma rajju rAsI vavahAre taha kalAsavaNNe ya / poggala jAvaM tAvaM ghaNe ya ghaNavagga vagge ya // 1 // gaNite vizeSAH sarve, tattha rajjugagaNitaM poMDarIyaM, saMThANe cauraMsaM saMThANaM poMDarIyaM, etesi viyarIyA kaNDarIA, bhAvapoMDarIe-odaie upasamie // 155 // gAhA, odaie ya bhAve pahANe aNuttarovavAiyA titthagarasarIraM vA, upasamie uvasantamohaNijA, khaie kevalaNANiNo, khaoyasamie caudasapucI paramohI vipulamaI, pAriNAmie bhavasiddhIA, uktA bhAvapoMDIA, zepAH kaMDarIyAH ye apradhAnAH / ahavAvi NANa // 156 // | gAhA, NANe maiNANapahANA je uppaciAimaijuttA, sutte caudasapudI, ohiNANe paramohI, maNapajavanANe pipulamaI, savversi vA kevalaM, dasaNe khAie, viratievi khAie, viNae abbhuTThANAdiviyaNajutto jo aNAsaMsI ajjhappe paramasukajjhAI, uktA poMDa // 31 // [325] Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: maharNana prata sUtrAMka zrIsUtraka tAGgancUrNiH [1-15] / dIpa anukrama [633647] |rIyA, etdhaM puNa ahigAro // 157 // gAhA, danbapoMDarIeNa, tatthavi sacittadanve gihia vaNassaikAiajalaruhapaumavarapoMDa |rieNAhigAro, bhAvaMmi a samaNeNaM, kayareNaM samaNeNaM, jo so khAiaNANadasaNacaritaviNaya'jhappajutto, vuttA nnikkhevnni||311 juttI / idANiM suttaphAsiaNijjuttI, aNucaritte ceva sutiappA ca kAsai vA uccai 'uvamAi poMDarIe' gAhA, vaNNaguNo vacaeNa tassa NipphattI, avA mUlAI tadaMgovacaeNa, eyarasa didrutassa ko uvasaMhAro?, jiNovadesaNA siddhitti ahigAro, syAt kathaM siddhiM gacchati ?, ucyate-suramaNuaMgAhA, uvagANAma asaMjayA jIvA, cauNhaM gaINaM uvagA bhavaMti, pabhU caritteNa uvagA caritaM, teNa vA sijjhai, te ime maNussA ceva, maNussesu ahigAro, te ceva mahAjaNaNetAro bhavaMti AzrayaNIyA ityarthaH, tesu | viseseNa rAyANo, tesu viseseNa cakravartinaH, taMmi gAhite prAyeNa sarvaloko grAhito bhavati, uttamamahatA mArgAH sukhamitaro janaH prapadyate, kiMcAnyat-'avi dussAhiyakammA' gAhA ukosakAlAhitIpaogevi NeraiugaNivattIe AuyasaMbaddhe, | jinopadezAt saMbohiM ladhu kei teNeva bhaveNa sijhaMti, te abaMdhamokkhA, paDDapannANAgate amaNuehiM ahiyAro, sA ya pokkharaNI | durogAhA, kahaM ?-'jalakaddamAlA' gAhA, jalamagAI kaddamovi agAho, kalaMyugAvallimAIu vallIo, paumANi uppalasaMThANA, | jaMghAhiM vA bAhAhiM vA, vijA kevalaNANavijA, suttANugame sutaM ucAreyavvaM askhalitAdi, "suaM me AusaM teNa' (sU02) ityAdi, zrutaM mayA AusaMteNetyatra catvAraH prakArAH, iha khu asin pravacanesuvA, sUagaDassa vAvitte, esutti khaMdho, poMDarIeNa 161 uvamA ataH puNDarIkAdhyayanaM AdANapadeNa vA poMDarIaM, se jahANAmae pokkharaNI pokkharaM NAma paumaM, puSkarANyasyAM saMtIti puSkaraNI, siA, bahudagA AtIrabharitA, sIdati tasminniti svedaH paGka ityarthaH, puSkariNyartha upalabdho yayA sAladvatthA, // 31 // [326] Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [1-15] zrIsUtrakatAicUrNi // 312 // dIpa anukrama [633647] panavarNana kathArthaH ?, prasannodakAH, puSkarAdijalajobasobhitA, puSkarante vimae, visesiAI poMDarIAI tasyAM santIti poMDarIgiNI, taireva svaguNaiH cakSuSmatAM manasaH prasAdaM janayatIti prAsAdikA, daDavyA darisaNijjA, abhimatarUpA pratItarUpA pratihapA, tattha tatthatti jAva jalaM paMko a, deze deze taddezaH tahi 2 jattha egaM tattha aNNANivi, aNupuvihitA, paMkAduttIrya jalamatikramya khitA, ussitA jalatalA dUramatikramya ussitA, royan cakSuSaH,yaditaro varNa eSAM zveto'stIti varNavaMtaH,gandhAH surabhiH,jattha gaMdho tassa rasovi,phAsaM, svedaH komalA, vaNNamaMtAdigrahaNAt nAtikrAntavayAH, ajaDharA ityarthaH, tIse(NaM)pokvariNIe bahumajjhadesabhAe ege mahaM paume pradhAnattaM gRhItaM, aNupubie jAva paDirUve / sabAcaMti ca NaM tIse pokkhariNIe te bahavo0, saccAvaMtitti sarvANyeva mRgAlanAlapatrakesarakaNikAkiMjalaphairupetAni, aNupubveNa pattAI jahA AtaDA ussitANi jAva paDirUvANi, ahavA sanyAcaMti savvANi ceva paumarapoNDarIyANi, aNupucitANi jAva paDirUvAI, savvAvaMti ca NaM ege paumagharapoMDarIe jAva paDirUve, juttA pokkhariNIe, tatprayojanaM tu aha purise puritthimAo disAe tIre ThicA evaM cadAsI AtmasambhAvitatvAt ahamasmi puruSaH dezazaH kAlajJaH kSetrajJaH, dezo yena yathA ca tIyate, kAlaH divaso, kuzalo dakSaH, plavane utpatane ca utpATane c| paNDitaH, upAyazaH tarituM grahItuM punaruttarituM ca, vibhatte vayasA vaktavyaH apoDazaphA, medhAvici AzugrahaNadhAraNasaMpannaH avAlocur3o vA, vyaktabuddhiA, egaDitAI vA sabbAI eyAI, tesu 2 kaMjesu adhikAritvAt., maggaNNuti maggavid jeNa uttarijai maggassa gatiAgati jo jeNa vA kAleNa gammai uttaraNaM ca, parakammaNNU tarittuM jANai, ahaM iha ahamekaH etaspauNDarIkaM samarthaH, utpATayituM ca, uNNikkhicissaM uppADessaM, iti vaccA baittA, abhimuhaM parakame abhiparAkramet , yAvat amikrame tAvat mahaMte udae // 312 / / ANANDArtim umra Amoti walimanmame [327] Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [1-15] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIkhaka- AgAhe, seto-paMko sovi agAho cetra, puNavi keNa paumANi saMbhavaMti ?, jAva 2 parisaMte, jAba 2 sete pAdaM chubhai tAva 2 khuppai ID mirNavarNana tAGgacUrNiH | udaye siggo hatthe pAdevi chubhaMto ahiataraM khuppati, pahINe tIrAo bhRzaM hInaH prahINaH, tIraM avagata ityarthaH, apane pum||31|| | VvarapoMDarIyaM go habbAe magge, Na taraMti paccuttariuM parakUla vA gaMtuM poMDarIyasamIyaM cA ullaMghettuM, nivRttA kathA troTane, auttarA uda katalamatikramya visaNNe te sete khutte paDhamo purise| ahAvare doce (suu03)|| evaM cacArivi / aha bhikkhU lUhe rAgadveSarahitaH tau hi snehabhRtau tAbhyAM karmAdatte, jahA Nehatthuppa(tuppi)tagattassa, rukkhayareNa Na lagai laggA vA papphoDitA paDai, evaM vItarAgassavi kammA Na bajjhanti, saMparAiaM, itaraM baMdhai jAva sajogI, ajogissa taMpiNa bajjhai, saMsAratIraTThI khettaNNe vratasamitikapAyANAM, savvaThANapadANi saMjamovAe samotAreyabbAI, aNNatario disAo, aNudisA aggeyAMdI, samotAraM vA paDuna aNNA| tarIo paNNavagadisAo dasappagArAo, bhAvadisAo vA aTThArasapagArAo, pAsaMti te cattAri grAhiNo tIe NohanyAe0, etehiM parisehiM evaM NAtA cayaM evaM poMDarIya unikkhissAmo, na uvAyamrapAyAo aMtarIya, pokkhariNIe evaM uppADetanvaM, ayaM tu vizepaH, ahamaMsi kheyanne jAva uNi kvivissAmi iti vuccA No abhikamati tIse pokkhariNIya, tIre ThicA sadaM kujA uppadAhi khalu bho paumavara 2, aha se uppatite kiTTite vaNite, kathite ityarthaH, kimartha puSkariNIdRSTAntaH kRtaH?, artho'sya. maryAdayA | jJAtavyaH, bhaMte ! ti AmaMtraNaM, anyo'nyaM samaNA samaNe vadaMti, kiTTitaM NAyaM-diTuMto, se kiTTite bhagavatA, amhe puNa se aNuKE pasaMhAritasya ardu Na AyANAmo, bhagavAn-AyuSman ! zramaNa ityAmancya uvAca, haMteti saMprepe pRSTo'haM bhavadbhiH, ahaM tvAkhyAmi | AikkhAmi, vibhayAmi kiDemi pavedayAmi, aTuM ayameva puSkariNyarthaH, yadarthamupetAH sthaH, sahetumiti hetu: nAsti jIvaH zarIrA- // 31 // dIpa anukrama [633647] [328] Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [1-15] oghAta upanayaH dIpa anukrama [633647] thIyA- vaNAdirahitatvAditi elamAdi hetuH, kiM kAraNaM-hetudRSTAntaH, uktAvityarthaH, yathA te puruSA aprAptaprArthitA vipannA evaM sAgaNiHkSyamANA annausthiyA apAragA saMsArasya, abhipretasya vA'rthasyetyupasaMhArakaraNaM, athavA sarvajJAnAM nirarthikA vAk na bhavatIti saaI, evaM hetukAraNe api, athavA saha heuNA saheu, evaM kAraNevi, athavA svo hetuH khahetuH, evaM kAraNaMpi, sat prazaMsAstibhAnayoH, zobhano'rthaH sadarthaH, saddhetuH satkAraNaM vA, athavA nimina heturupadezaH pramANaM kAraNamityanarthAntaraM, logaM ca khalu mA appATu mae logo aTThaviho, yathApyayamAtmA evaM lokAtmA, tamaDhavihaM AhRtya mayA sA puSkariNI buitA, athavA AtmanA jJAtvA mayA puSkariNI diSTaMto cuitto, nAnyataH zrutvetyarthaH, karma udagaM, kAmabhogA seo, karmodayAddhi kAmasaMgo bhavati, | kAmasaMgA vA punaH karma tato janma, poMDarIyANi paurajaNavayA bahupoMDarIyaM rAyA, aNNautthiyA te purisA, dhammo bhikkhU, dhamma kahA sado, NivvANaM uppato, sarvasAsaMsArAduttIrya lokAgre sthAnaM, evaM ca khalu mae NirvANArtha vuitaM, tAva saMkheveNa pokkhariNI| diTuMto samotArito, idANiM vitthArijai, uktaM hi-puvvabhaNitaM hi0, iha khalu pAiNaM vA0, iha maNussaloge paNNavagaM paDucca saMti-viaMte egatiyA Na savve, abhigihItamicchAdiTThINo bhavaMti, upalakSaNatvAdanabhigRhItA api, ke te?, AryA api khetAdi AyariyA, tabbaharittA aNAriyA, ikikA ucAgoaNicAgoA, jaccAtiehiM matahANehiM juttA uccAgotA, tehiM viNA NIA| goA, prAMzavaH kAyavantaH vAmanakunjasvavaMto ekekA puNo suparNA vege avadAtAH zyAmA vA vaNNamaMtA kAlA piMgalA vA duvyaNNA athavA kAlA api snigdhanchAyAvantastejasvinaca suvarNAH, avadAtA api pharusacchaviNo duvakSaNA, uktaM hi-'cakSuHsnehena saubhAgya, dantasnehena bhojanaM / tvakasnehe paramaM saukhya, nakhasnehe'zanAdikaM // 1 // suvaNNA NAmege surUve bhaMgA ekikA, surUvA durUvA // 3 [329] Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: rAjavarNanaM prata sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633647] zrIvaka- ahInapaMciMdiyA nAtithUrA nAtikRzAzca surUpA, itare durUpA, ahavA ye cakSupo rocate te surUvA, iyare durUvA, tesiM rAyA bhavati, mahaM- tAnacUrNiH NEL tagrahaNaM mahAhimavaMte, sako ceva malayo buccati, maMdaro sumerU, mahiMdo sako, tattha himavaMtamalayA paJcakkhA, diluto, maMdaramahiMdA // 315 // | parokkhA, sAraM sthairya, parvatAnAM aupadhiratnasaMpaNNA, mahendrazcApi dhairyaizcaryavibhavAkulaprasUtatvAdamaryAdA na karoti, acaMtavisuddha | pUrvakamapi tassa asakaNNA varNA, lakSaNasaMpanno ciraMjIvI nirupahataM ca tasya rAjyaM bhavati, mAtuM pituM sujAtaM jahicchite maNorahe | | pUrayati, dayAlU dANazIlo cA, dayappatto, sImA maryAdAkAraH, kSemaM paracakrAdinirodho seU-pAlI yathA setuM nAtivarnante api, evaM tatkRtAM maryAdAM nAtivartante bhRtyAH, keturnAma vajaH, ketubhUtaM svakulasya, AsIvise so jahA dRSTamAtrameva mArayati evaM TA avakAriNo riUNo a Azu mArayati, vagyo atIsayadaDhaggAhI ya, poMDarIyaM pradhAna, gaMdhahatthI gaMdheNa Nassati evaM tassa vi, evaM tassa satthavalaM, sArIraM caturagaM ca, paJcamittA sAmaMtA dAIA takarA DiMbaM sacaka-rajakhobhAdi paracakaM-parabalaM, parisayatIti parisA, 'uggA bhogA rAiNNa khattiyA saMgaho bhave cuhaa| ArakviguruvayaMsA sesA je khattiyA te u // 1 // bhaTTA jodhAH, te tAvadbhaTatvamaprAptavayatvAt kurvanti te bhaTTaputrAH, evaM sarvatra, lekhakAH dharmapAThakA, rakSakA rasakAdyA, prazastAni kurvantIti prazastAro, lecchavi kulaM licchAjIviNo vA vaNijAdi, mAhaNA jesiM aNyo vaNiyA vavaharaMti te, iDite vaNiyA iti ibbhA, Aha hi-'aNu zravaNaputrAbhyAM0'ityAdi, tesiM ca NaM egatie saDDI bhavai,dharmazuzrUpurvA dharmajighRkSurvA, kAmamavadhRtArthe, avavRtameva hi aashr| yaNIya AzrIyate, praphullasaro vA pacovagAdijutto vA vaNasaMDo, kama icchAyAM vA kAmayamANA taM grAhiSyAmaH, sasamayaM parasamayaM ityevaM samaNA pAsaMDI mANA nihatthA pahAreMsu-pattheti, vattha NaM macchareNa nAsadIyena vayamanena khapraNItena dharmena paNNavaissAmi, // 315 // [330] Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata nAstikamataM sUtrAMka zrIyatraka- tAGgacUrNiH // 316 // [1-15] dIpa anukrama [633647] ta evaM sampradhArya tadaMdikaM gatvA bho AmatraNe, atyarthaM jANaha yadvakSyAmaH, bhayAt trAyanti iti bhayatrAtAraH, te tu rAjAnaH, ugrAyAzca tadbhUtAH, jahA me se dhamme mama epa pratyakSaH, suTTha akkhAto supaNNace, kataro logAyatadhammo, teSAM AtmA vidyate na tu zarIrAdarthAntaraM, zarIramevAtmA, tatparimANaM ur3e pAyatale ahe kesaggA tiriyaM tayAe, tA vAtena jIvati, sadA viJjati panavoM prakAro paJjayapakAro, kasiNaM-kRtsnaM zarIramAtmA jIve jIva iti sarIre jIvati zarIrAdanarthAntarameva jIvitaM, tadvinAzo jIvavinAzo, vAtapittazleSmaNazca zarIraM triviSTaMbhasUtravat barddhate, tepAmekatarAbhAve zarIrAbhAvaH, etAvaMta jIvitaM yAvatsarIramavikalaM, Aha hi-etAvAneva paramAtmA0, tatcavigataM zarIraM AhahaNaM parehiM NijjU , AhRtya yasmin suhRdo dahati taM AdahaNaM-zmazAnaM, parehi cauhiM purisehiM Nijai agaNijjhAmie, kAvoto pArevao, AsanaM dadAtItyAsaMdI dhArA, cattAri gAma paJcenti, maMcagaMpi pANA ANeti, yadi punarAtmA vidyate tena zarIre chidyamAne bhidyamAne dahyamAne vA nissaran upalabhyeta, vRkSavinAze zakunivata , ityevaM zarIrAdurvamavidyamAnA, jemiM taM suakkhAya, kimAkhyAtaM , yathA aNNo jIyo aNaM zarIraM tasmAdapyevAsuakkhAtaM, No vividhaM pavediti, ayamAuso ! AyA dIheti vA, yadi sarIrAdarthAntaramAtmA syAt tena tasyAzarIravat saMsthAnaM varNagandharasasparzA upalabhyeran, na copalabhyante, iha yadasti zarIrAdarthAntararUpaM dIhaM hassaM vA jAva addhasamaM vA, kaNheti jAva lukkhetti vA evaM tAvaccharIrAdanyo nAsti, kahaM se jahANAmae kei puriso kosio asiM ityevamAdibhirdRSTAntaiH zarIrANAM dAhe sati chade cA ko dopaH paramAtmiko'sti ? avidyamAne jIve, athavA sarIrAdUrdhvamavidyamAno jesi taM suakkhAyaM, kimAkhyAtaM ? yathA'nyo jIvo'nyaccharIraM, tamhA taM micchA, yasAcaivaM tasmAt haM bhohaNadha payadha, uktaM hi-pitra modaba sAdhu zobhane tAvaM te jIvAna bhavaMti, // 316 // [331] Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633647] mA tthi pare loe, te evaMvAdiyo vippaDivedeti-vividhaM pravedayanti 2, kiriAiyA akiripAibA, yadyAramA mRtaH paralokaM gacchet / sAMkhyamata zrIstrakatAGgacUrNiH IMO sakriyaH, kriyA karmavandha ityanarthAntaraM, ye cAkriyAvAdinaH tesu sukaDadukkaDa vivAgo Na bhavati, sukaDANaM kallANaphalavivAgo, suk||317|| IM DakArI ca sAhU, dukkaDakArI asAdhU, sukRtakalyANAca sAdhoH siddhirbhavati viparyayavad, asiddhiH asiddhassa dukaDakArissa ita-MA rassa Nirayo, teSAmete evaM prakArAH svakarmajanitAH sukRtAdyAH phalavipAkA na bhavaMti, ta evaM saMsAra svakarmavihitaM azraddhAnAH virUvarUvehiM kammasamAraMbhehiM prANavadhAH athavA svayaM parehiM ca, yathA ca virUvarUvAI sadAINi kAmabhogAI samArabhaMti arjayanti / rakSayanti, 'bhuja pAlaNAbhyavavahArayo riti bhojanAyaiva evaM ege pAgambhiNi, kammaprAgalbhIti dhRSTAH, aNNa jI aNNaM zarIraM, jAtismaraNathaNAbhilAsAdiehiM diTuMtehiM atyaviditaM anyatvaM darisiJjamANaM asaddahamANA tathApi dhRSTAH NilajA mAmagaM dharma 16 paNNavayaMti, kathamiti yathA nAnyaH zarIrAdAtmeti, taM saddahamANAM taM pattipramANA sAdhu akkhAtA AkhyAtItyAkhyAtA, kAma 'kamu icchAyAM' icchAmi devANuppiyA! taM tume amhANaM tajjIvatassarIrako pakkho akkhAto, iharahA vayaM paralogabhaeNa hiMsAdINi suha| sAhaNANi pariharamANA dukkhitA AsI, saMpati NissaMkita pabvaissAmo, iharahA hi majaM maMsaM pariharAmo ubavAsaM karemo Nira| sthayaM ceva, asmAca kAraNAt vayaM bhavatAM pratyupakAraM kurmaH, AyuSman ! pUjayAmaH, keNa?, asaNeNa vA 4 gaMdheNa vA 4 tattha pUyaNAe AuTTisu, etehi ceva asaNAIehiM sayaNAsaNavasahIhiM vA, tattha ege NikAmaiMsu, NikAmaM NAma evaM tAvaM puvaM jehiM sama hiM gahitA te te pUenti, syAd buddhiH, yadi nAsti paralogo kiM te pancaitA?, ucyate, tesi logAyatiyANaM pAsaMDo cevaNasthi, | te puNa aNNesiM kesi gerumaliMgamAINa sacchaMdamatikappi dhammaM sotuM bhaNati-tesiM aMtie pabvaituM samaNA bhavissAmo, aNagArA ||317 // [332] Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sAMkhyamataM sUtrAMka zrIsanaka- tAnacUrNiH ||318 // [1-15] / STUN dIpa anukrama [633647] jAva pAvaM karma No karissAmo evaM saMpradhArya tadantike prabajitA ADhattA pahituM sotuM ca pacchAtaM ceva ruci taM, athavA lokapaMktinimittaM sUtramAtrapApaMDamAzritya vicariSyAmaH, mudgalAsAtiputravat / kiMca-caragAdiliGgamAzrayanti, lokapaMktinimittaM ca pracchAdayantyAtmAnaM pavvayAbho, pacaituM samaNA bhavissAmo aNagArA jAva pAvakamma po karissAmo, pavvaiyAvi santA tameva vAdaM vadaMti yathA vayaM aNagArA akiMcaNA jAva pAvakammaM No karissAmo, uktaM ca 'atIte sarahasya'ityAdi, evaM te kukuDA pApaMDamAzritya emeva pacanapAcanamAdiesu hiMsAisu pAvakammesu appaNA appaDiviratA rayamAIyaMti, jaM ca taM agArAI sacittakammAI hiraNNA diyati parehi ya adattamAdiyaMti, aNNehi ya adattamAdiyAvaMti, tesu isthikAIesu kAmesu mucchitA, kiMca- jANA evaM te mucchitA iba na tatra dopAn pazyanti, gRddhAstadabhilApiNaH, granthitAH baddhAH na tebhyo'pasarpanti, ajhovavAto tIvAbhinivezaH, 'kAmasya vittaM ca vapurvayazceti mUlamitikRtvA kAmasAdhaneSvapi lubdhA te tAnu raktAstatpratyanIkabhUteSu dviSTAH, manasi cakruH, upakAraM kRtvA tAbhyAmeva rAgadveSAbhyAM bAdhitamanastvAdazraddhANA appANaM samucchiditi, kutaH?-kAmabhogatRSNAkAt , parAstacchidhyAH tavvairittAiNo aNNAI pANAI samucchiditi, athavA tesiM logAyatagANaM saMsAro ceva Nasthi, kiM puNa mokkho', teNa na yuktaM yatkuto appANaM samucchiditi ?, ucyate, keNApi prakAreNAsadbhAvanenetyarthaH, sa samucchedo nAma vinAzaH abhAvamaH vaNamityarthaH, ta evaM vipralaMbhaMto'pyAtmanaH amAvaM kartumasamarthAH, kathaM ?, taduktaM-'jAtismaraNAt stanAmilApAt pUrvAparagamanAgamanA'dityevamAdibhiH sarIrAdanyo jIvaH, te evaM mahAmohitAH pahINA punvasaMjoga-gRhAvAsaM NAtisaMyogaM cA, sArio samaNANa dhammo, saMsArI vA jIva iti zraddhAnaM, jahA bhaTTAraehiM bhaNito sadbhUto anyo'mUrta iti uphAdarzanArthaH, hetuM gihicAso jahA IANILEY // 318 // [333] Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sAMkhyamataM prata sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633647] zrIstraka havipi, tAn rUvAn vipraH, pAraM pravajyA phalaM cA pAralokikaM vA saggo mokSo vA, aMtarA kAmabhogasi paMkami visaNA gara- tAGgacUrNiH gAdi durgatiseyasi vA / paDhame purisajAte, ahAvare doce purisjaae| 3ha khalu pAiNaM vA 4, saMtegatiyA 5 jAva | // 319 // se evamAyANaha bhayaMtAro jahA me se dhamme suakkhAte, kayare dhamme !, paMcamahabbhUhae, iha gvalu khalliti vize | paNe, kiM vizinaSTi ?, sAMkhyasiddhAnto, jahiM No kAi kiriyAi vA akiriyAi kA, kriyA karma parispanda ityanarthAntaraM, tadviparyayaH akriyA anAraMbhaH avIya aparispanda ityanarthAntaraM, suThu karDa sukarDa, duTu kaI dupharDa, sukAmeva kallANaM pApa| mitaraM, zobhanaM-sAdhumitaramasobhaNaM IpsitArthaH miSThAnAM siddhivipayaH, asiddhiH, nirvANaM vA siddhiH, asiddhiH saMsAriNAM Niraetti HicA aNirayaH tiryagyoniH manuSyAmarAH, syAtkathaM mahAbhUtAnyacetanAni kriyAkarma kurvate ?, ucyate, satvarajastamomiH pradhAna guNairadhiSThitAni karma kurvate, uktaM ca-"sacaM laghu prakAzakamiSTamupaSTambhakaM balaM ca rajaH / guruvaraNakameva tama" ityAdi, satvarajastamasAM sAmyAvasthA prakRtiH, pradhAnamavyaktamityanarthAntaraM, tatra rajobAhulyA kriyA bhavaMti, tamastu gurvAvaraNakaM cetikRtvA | akriyA bhavati, saccavAhalyA sukaDaM rajastamobAhulyAt duphaDa, enamanyAnyapi kalyANasAdhusiddhinarakAdINi a0, prazastAni saccabAhulyAt , rajastamo na yadi syAt adhi atazo tRNasya kubjIkaraNe'pi puruSo'nIzvaraH, guNakRtaM phalaM bhuMkte, uktaM hi'tasmAttatsaMyogAdacetanaM cetanAvadavabhAti / liMga tvaprakRtiguNaM kartRtve ca bhavatyudAsInaH // 1 // taM ca padauddeseNa padAnAmuddeza: padairvA paJcabhirupadezAt , vAcyasya samavAyaNaM samavAyaH, syAt-kathaM samavAyaH', pradhAnatvAt , uktaM hi-prakRtermahAn mahato'haMkAra:0, | pratilomaM saMhAraH, pradhAnameva samaveti, anirmitA na kenacidIzvareNAnyena vA abhrendradhanvAdivat , svayaM prAdurbhUtAH, aniyayA na ||319 // [334] Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sAMkhyamataM prata sUtrAMka | zrImatraka- tAnacUrNi // 320 // [1-15] dIpa anukrama [633647] nirmitAH na nirmitavyaM, yeSAM asatkArya teSAmabhUta eva kASThAdagninirmIyate mRtpiMDAca ghaTaH ityAdi, naivaM sAMkhyAnAM, kAraNe kAryasadbhAvAt , na hi kiMcinirmitavyamiti, akaDA No kaDA yathA'nyepAmakRtakamAkAzaM evamakaDA, yathA ca ghaTaH kRtrimaH evaM no a kattimA, akRtrimatvAdeva ca anAdI aNidhaNA nettattA bhavaMti, tato'vandhyA nazUnyA, na teSAM kazcit svAmI pravartate ityataH apurohitA, puruSArthe tu svataH pravRttirepA, Aha hi-'vatsavivRddhinivRtta kSIrasya' yathA, athavA naivaipAM kazcidekaM indriyANAmiva cakSuH pradhAna, svaviSayabalavanti hi bhUtAni, sakatattA nAma sAsatani, svakatabhAvaH svakatatta, Ayataha puNege uktAni bhUtAni bhUtakAraNANi ca, avyaktamahadahaMkAraH tanmAtrANi, syAt-ki mepAM pravRttiriti ?, taducyate, puruSArthaH sa evaipAM paSTha yadartha nAtivartate, asAvapi saneva, satve'pi pradhAnavat zAzvataH, satazca nAsti vinAzaH paramANuvata , asataH sambhavo nAsti kharavi| pANavatu , Aha hi-'asadakaraNAdupAdAna' etAva jAvajIvakAetti, kimiti ?, na kazcidutpadyati vA vinazyati vA, nApi saMsarati sarvagatatvAt , kUTasthavadavatiSThate, etAva asthi, ko'sti ?, yadasti tadetAvadeva, pradhAnapuruSAvityarthaH, etAva tAva sabdaloge pradhAna: puruSAneva lokaH, etaMmuhaM kAraNamityarthaH, kAraNabhAvaH kAraNatA, avi antaso pradhAnapurupo vyavasya tuNAgrAdapi kiMcidanyato jAyata iti, paramAtmA kAraNAtmA tu karoti, tatphalaM tu paramAtmA bhukte, tadyathA tatprakRti purupAntaraM jAnIte sa kiNakiNAvimANo, jo kiNAkiNAveti ca so'mukto'pi jAyate, anumodate'pi, kAraNakAraNAI puNo bhAriyatarAI teNa tAI gahivAI, uktaM ca-'jo khAyaha na mANussaM mAMsaM aNNaM kato sa meleti ?,' evaM payaNapAyaNAIpi, etehiM puNa tihini Nava koDIo gahitAo, avi antaso purisamavi vikiNicA etthavi jANa Nasthettha doso, teNo'vi paDiveraMti, savve siddhate mottuM aNNattha kiriAdivA // 320 // [335] Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [8 15] dIpa anukrama [633 647] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka [-], niryukti: [ 142-165 ], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 321 // akiriAi vA jahA saMkhasiddhate vRttaM tahA kiriAi vA akiriyA 2 teSAmuttaraM atyantAnupalabdheH pradhAnameva nAsti, makkArthamapyekAMtena nAsti, kasmAt ?, yasya ca bhavati upalabdheranupalabdhetha, tathA kAraNAt kAryasyAnyatvAt ityevamAdibhirhetubhiH sAMkhyasiddhAntasyottaraM, evaM tehiM virUvarUyehi kammamamAraMbhehi jAva bhojaNAe, evaM eme mAmagaM dhammaM paNNavaMti, AtmApyathaizamakarttA, tathApi nirlajjA mAgaM dhammaM paSNavaiti, yadyakarttA tena paNNavaNA Na jujate. vuDeyacetanatvAt ghaTasyeva prajJApanAsAmarthya | nAstIti tatastadupadezadraprabhAvAt kAmaM ca khalu paraloga NimittaM te sahAyakA sAMkhyA te samaNapAhaNA pUti, na tu pratyuSakArArthaM, lokAyatikavat, jAya NikAmaiMsu, puvnAmeva tesiM gAtaM bhavati dhammasaGkAe te appayA AcaraMtA uddesagAdIni Attayati evaM jAtra kAmabhogaseyaMsi0 doghe purisajAte // ahAvare tace purise ( 0 4 ) issarakAraNie, iha hi purisAiyA dhammA-svabhAvAH, jIvAnAmajIvAnAM ca atra jIvadharmA | janmavyAdhijarArogazoka sukhaduHkhajI citamaraNAyAH, ajIvadharmmA api mUrttimatAmamUrtimatAM ca dravyANAM mUrttimatAM tAvat varNagandharasasparzAH, amUrttimatAM AkAzadikAlAdInAM dizyanta iti dizaH, parAparatyAdi kAlasya, zabdaguNamAkAzaM, kataraH puruSo yo'sau paramezvaraH viSNurIjhase bA?, Aha hi 'puruSaH karmaNAM karttA0 tathA cAhuH 'IzvarAn saMpravarttate' apare bAhu: - 'ekA mUttiH tridhA jAtA0' ityataH purupAdIyA, puruSapraNItAH puruSeNa praNIyamAnAstAn prakAzanApadyante kSIvat, puruSottamIyAH na strI na napuMso, puruSaH pradhAnaH, puruSeNa pradarzitAH prayotitAH, yathA pradIpenAdityena vA ghaTaH, puruSaNAbhirAmanyAgatAH sarvagatatvAt, purupeNa Abhimukhyena aNugatA sarvagatatvAd mRNAlataMtuvad, na puruSamudasya varttate, palayakAle'pi puruSamevAdhitiSThati jalomivat, [336] IzvarakAraNikAH | 321 // Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata niyati sUtrAMka | kAraNikAH [1-15] / tAicUrNiH dIpa anukrama [633647] zrIpatraka- Aha hi-'jaha salilaMmi taraMgA' dRSTAntaH gaNDe jahA zarIre jAe bur3e jApa amibhUya ciTThara, yathA vA taM samAdibhiH kriyAvizepaiH | samitaM sarIrameva abhibhUya ciTThai evameva dharmA issarAIyA0, evaM sesAIpi / jaMpiya imaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM, taMjahA-AyAro ||322 // jAba viTThIvAo sabametaM micchA, anIzvarapraNItatvAt , ye hi IzvaraM na pratipadyante, tataH svacchanda vikalpitAni zAkhANi prathayante, vayaM tIrthakarA iti muDhAnAM vaco, 'sadasatoravizeSAd yadRcchopalabdherunmattavad'(tanA01)asatyaM, asatyatvAt atathIya atathyamityarthaH, yathAtathyaM AhatahiyaM ekArthavAcakAni vA padAni zakendravat vyajanaviziSTAni, imaM sacaM imaM IzvarakAraNIyaM darisaNaM sacaM ahattahiyaM, ta evaM mohAH mohitAH savvaM kurvanti, kAuM tattheva Thaveti, suThu ThaveMti, tesiM evaM mohA mohitatA, mohA purisassa rAgo bhavati, tassicchAbhAvato tadvidviSTeSu ca dvepaH, rAgadveSamohAca karmacandhahetavaH, karmaNaH saMsAro taduHkhaM ca, tenocyate-tameva te tajAVtIyaM duHkhaM nAtivate sauNaM paMjaraM jahA, te No vippaDivedaMti, IzvaraM muthA anyataH kiriyAi vA kareti dhammeNaci, yathA iha | khalu duve purisajAte, kiriyANaM akiriyANaM ca hetuH, evaM Izvarasyopari tagaM choDhuM virUvarUvehi bhaNaMti,'yasya cuddhirna lipyeta, / hatvA sarvamidaM jagat / AkAzamiva paMkena, na sa pApena lipyate // 1 // ' te'pi paralogakaMkhI dharmavuddhyA IzvaraM bhakyA pUjayanti jAca visaNNe / tace purisjaate|| ___ahAvare cautthe (sU05) NitiyA jAva jahA jahA me esa dhamme suakkhAe, kayare te dhamme ?, NitiyAcAde, iha khalu |duve purisajAtA ege purise kiriyAmakkhaMti, kiriyA karma parispanda ityarthaH, kasyAsau kiriyA ?, purupasya, puruSa evaM gamanA| dipu kriyAsu svato anusandhAya pravarttate, evaM bhaNicApi te do'vi purisA tullA NiyatibaseNa, tatra niyativAdI AtmIyaM darzanaM 3 22 // [337] Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [1-15] zrIyatraka- tAGgacUrNiH // 323 // dIpa anukrama [633647] samarthayannidamAha-yaH khalu manyate 'ahaM karomi' iti amAvapi niyatyA eva kAryate ahaM karomIti, tadAyattatvAcarAcarasya, yatra niyati kAraNikAH | caiva 2 medhAvIgrahaNaM tatra 2 niyativAdinaH parAmarpaH, ego maNNati-ahaM karomi, vitio maNNai-NiyatI pharei, egaTThA, kataro'rthaH 1-kArakArthaH, tattha puNa vAle evaM paDivaaMti kAraNamAvanne, ahami duHkhAmi vA bAdhanAlakSaNaM duHkhaM zArIraM, zoko iSTadArApatyAdiviprayogAdi, zokaH mAnasaH, zArIreNa mAnasena vA duHkhena, zArIreNa jAyati, karomi tribhiH kAyavAGmanomiH | tasyAmiti, tappAmi bAbairabhyantaraizca duHkhavizepaiH, ubhayathApi pIDayApi, gavato tappAmi paritappAmi, etatsana duHkhodayaM karma | ahamakApIH paro vA me duHkhati yA soyati cA jA paritappati vA, paro evamAsI, nezvaro, niyatiti, evaM khalu sakAraNaM para-11 kAraNaM evaM vippaDivedeti kAraNamAvaNNA, medhAvI evaM viSpaDibedeha jaM khalu duHkhAmi jAva paritappAmi vA No etamahamakAsi, kintu NiyatI karei, na cAkRtaM phalamastItyataH NiyatI kareti, jati puriso kareja tena sarvamIpsitaM kuryAt , na cedamastIti tato niyatI karei, niyatiH kArikA, paro'pi khalu jaM duHkhati vA No paro etamakAsI, NiyatIe taM kRtaM, evaM khalu sesaM kAraNaM, evaM cippaDivedeti--iha khalu pAiNaM vA 4, je tasA thAvarA pANA te paMca-saMghAtamAgacchaMti, keNa saMghAyamAgacchaMti ?, sarIreNa, parijAtabAlakaumAsyauvanamadhyamastha virAntaH paryAyabhedaH, pari AgAH parivAgAH, evaM vidheNena zarIreNa bAlAdipajjave vihi viyaago|| vidhAna, pRthadhAraNamityarthaH, ta evaMvidho vidhividhAnaM, tacaitra-saMdhAnapariyAgavivAgA vidhAnaM, svakRtaM vA karma vidhAna, janmajarA| rogazokamaraNAni vA, narakatiryakmanuSyadeveSu uttamAdhamamadhyamavizeSAH, vizeSeNAha-indra sAmAnikavAyaviMzapAripadyAtmarakSakalokapAlAnIkaprakIrNakAbhiyogyakillipikAH dazavidhAH, tiryakSu cekendriyAdayaH, paNNavaNApade jahA maNussesu samucchimA gambhavatizrA | | |323 // [338] Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [1-15] niyatikAraNikAH zrIrA- tAraNiH // 324 // dIpa anukrama [633647] ya. te evaM saMgatiA uveMti, nityakAlasaMgatA hi purupeNa niyatI, yathA rUpaM sparzana, agniroSNyena, athavA Apo dravA asthairyavatI ca yathA godakSiNavipANaM samveNaM, evaM sabajIvA NiyatIe NicaM kAlaM saMgatA, tatkRtAni vidhAnAni prApnuvanti, upekSaNamupehA niyatI karoti, puriso uvekkhA, ubasaMkhyA puruSakta , evaM upekSA hi NiyatIvAda, evaM sAvajIvaNissitA NiyatI cuttaa| idANiM ajIvaNissitA, tajahA-ta eva saMghAtamAgacchaMti paramAyAdayaH, abhrendradhanvAdikAnAM vA saMghAtapariyAgaM, tesiMdo vaNNAdipajjayA, vivegaH tesiM ceva saMghAtANaM bhedo vaNNAdivivego ya, vidhANaM tesiM bhedaH prakAra iti, tesipi NiyatIkatA, ta evaM saMgatiya tesiM ajIvANaM, tA NiyaMtImaMtareNaM gasthi aNNato akiriyAi vA, jaM ca aNNe raeti vAsamAuddeti sabhAvao eva, Na puNa jahA logAyatiyANaM rUpakAraNaNimittaM jAva seyaMsi visapaNe, ene ceva catvAri purimajAtA pANApaNNA sUkSmasUkSmataramandabuddhyAdayaH, NANAvaNNA vA vAdANAdayaH jAtikRtA varNAH, zArIrA vA kRSNazyAmAdayaH, chando'bhiprAyo'bhilApamityarthaH, anyasyAnizo bhavati, aNNassa piyA chAsI' gAhA, jahA dohallae ceva, mahilANaM NANAvihA dohallA uppajjaMti jahA malli. sAmissa mAtuM mehakumArassa ya, NAMNAsIlA dAruNabhadrasIlA, pANAdiTThI, ete ceva cattAri logAyatigAdayo, egaggahaNe gahaNaM tiNi tisahAI pAvAiyasatAI, NANAraMbhA asimasikasivANijjAdayo AramA, aNNoNa kareMti, NANAajjhavasANA tIvamandamadhyAdhyavasAnAH, sacce'pi pahINa pubvarga AyariyA maggaM aMtarA kAmabhogesu visannA, uktAH paMca yathA bhavI, te'pi kilApabargato aNNautthiyA, saMpati bhikkhU bucai, jo so poMDarIyamupADeti, se vemi mikkhorupodghAtaM vivakSuH so'haM bravImi, pAiNaM vA0 paNNavagadisAo bhAvadisAo mahitAo, saMgatiyA maNussA, santi-vidyante, taMjahA-AyariyA bege jAya durUvAM vege ||324 // [339] Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [1-15] zrImatraka cUrNiH |325 // dIpa anukrama [633647] agAriyAvi pavvayaMti, jahA aiyo vakSyamANaH, NIyAgotAvi jahA hariesavalo, izvanto jahA atimutto vAmaNAvA, duyaNNarUvesu so ceva hariemavalo, aNNo vA jo koi dupaNNarUgo, saMparnapi NiyAgotavajA pavAvijaMti, apaNadeze vA | hariesavajA, durubavaNNA puNa avyaMgamarIrA sadomAvi pancAvijjati ceva, khetavatthuvibhAsA, appAi0 duggatataNahArAdInAM, bhUyo bAhulye, idaM bhUyaH idaM bhUyaH idamanayobhUyastaraM, alpebhyaH bahutarANi, 'bhujjatare vegesiM, tadyathA-ahaM ciya rAjamaMDaliyabaladevavAsudevA cakavaTTI ya, Na ya jahA kamma bhujjanaro, tesiM ca NaM jaNajANavatAI, jaNaH sarva evaM prajAH, janapadasaitAni jAnapadAni, grAmanagarakheTa kaTAdIni, athavA janaH prajAstatpratigRhitAni dvipadacatuSpadAdIni jAnapadAni, tahappagArehito mikkhU bhANitabbo uccaNIyamajjhimehito kulehito, kazcitkecidvA sAdhumamIpamAgamya dhammaM socA taM saddahamANA, amibhUya, kiM?, parI-| | sahobasagge mikkhAyariyAe samuTThitA, dukkhaM bhikkhaM aDituM, uktaM hi-'piMDavAtapaviTThassa, pANI0, tathA uktaM 'caraNaka| raNassa sAro mikyAyariyA0', saMmaM uhitA saguTThitA, satoviege NAtayo pubdhAvarasaM maTThA NAtayo, kAmabhogovakArI upakaraNaM, tANi ceva khetavatthuhiraNNasuvaNNAdINi ca, je te satI vA asatI vA, satiti asthi se'NAtayo jahA 'bharahassa, asatitti | Nasthi se NAtayo, ahavA nAsya nAtI santi aNAtayo-praNAtagA te asthi, aNNesiM u paricintagA micA, asthi upakaraNaM, uva| karaNaM ca upakarotItyupakaraNaM ghaTapaTazakaTAdi, mAsa upakaraNaM vidyate anupakaraNaH, athavA nopakAraM karotItyanupakAraNaM yathA chidrabudhnatvAt ghaTaH jIrNatvAlpaTaH, evamanyAnyopakaraNAni ekAMgavikalAni yathA khaM khaM kArya na sAdhayanyi tAnyanupakAritvAdanupakaraNaM, samuditA, sthAt kathaM samuTThitA? dhamme emAe ya samuhitA, kathaM samuTTitA ?, puyameva tehiM NAta bhAti, punyaM dhamma / // 325 // . [340] Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633 647] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka [-], niryukti: [ 142-165 ], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : bhikSuvarNanaM zrIsUtrakatAjacUrNiH // 226 // surNeti pacchA jANaMti, evaM sotuM pAtaM / iha valu purise aNNamaNNaM mama aDDAe, aNNaM ca aNNaM ca aNNamaNNaM, anekaprakAramityarthaH, anyacAnyaca aNNamaNNaM, evamadhAraNe, dividhaM pravedayanti vipaDivedayanti kimiti 1, vijA, taMjA khepaNe jAva sadA me, kAraNe kAryavadupacArAt, tADakA tADakAtojA AtasamutthA maddA evaM sarveSu kAmaguNeSu vibhASA, ete mamAhINA aha mavi eesiM svAmI, medhAvI puNtrameva, kimiti namabhijANejA ?, ete khalu kAmabhogA mama aDAe ajijaMti parivahiti parivArijaMti, na caikAntena sukhAya bhavanti, kathamiti 1, iha khalu mama aNgatare rogAtaMke, vidUgamAmAso, puga vAtio vA pesia asiMbhiyasaMNivAiya, iSu icchAyAM na iSTo aniSTaH, akamanIyaH - akAntaH na prItikaraH apriyaH na zubhaH azubhaH azobhana ityarthaH, sarva evAnubho vyAdhiH kuSThAdiva vizeSataH, manasA jJAyate manojJaH manato mataH manomaH, dukkheNosa ho, dIrghakAlasthAyI rogaH, sajoghAtI AtaMkaH je iti ahaM, teNa rogAtaGkeNAmibhUyate, kAmabhoge bhaNeja se haMtA, daMta saMprepe, bhayAttAyaMta iti bhayaMtAro, imaM dukkhaM pariAiyaMtu, egaM mama arjanarakSaNAdisamutthaM bhavanimittameva dukkha samutthitaM mAM bAdhate taM bhavanta evaitaM pratyApitu, svAd acetanatvAtkAmabhogAnAM AmantraNaM na vidyate tataH ucyate, zukazArikAmaMyUrANAM AmantraNamiSTaM, taMjahA - 'akaSNa osi tuMDiya ' tathA ca- 'bho ! haMsa ! nirmalanadIpulinAdi', tathA ca 'bohitya ! te yataH kAntAspRSTAmapi spRzya' ityevaM teSAM putrebhyo'pi priyatarANAM kAmabhogAnAM purastAdbhavadbhirapi pUrva bhavati vANa, jamhA evaM tamhA kAmabhogA tannimittehiM tu dukkhehiM aNNaNimirohito vAci hu baTataDighAtAdIhiM No tANAe vA na cAtyantaM bhanati, kahaM 1, puriso vegar3ato pudhi kAmabhoge vippahejA, jahA saMyogavippayogo, kAmabhogo vA purisaM puci cippajahAyaha, ta caiva paMDumadhuravANijaputtaM, jamhA te NacaMtiyA [341] // 326 // Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633 647] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka [-], niryukti: [ 142-165 ], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra - [02 ], aMga sUtra - [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: bhikSuvarNanaM zrIsUtratAGgacUrNiH // 327 // bhavaMti Na cevegantiyA, rogitAdInAM jahA kAlasoyariyaMmi, tamhA evaM gacA aNNe khalu kAmamogA jAva aNNamaNehiM mucchAmo, iti saMkhAe jJAtvetyarthaH, vayaM kAmabhoge saMbujjhituM viSpajahisyAmo, buttA kAmabhogA se medhAvI jANejA vAhiraMgA me taM ete ca upasAmIppe NI prApaNe, AsannataramityarthaH, taMjA-mAtA me jAva saMyutA me, ete mama amavi etemiM kathamiti ?, mamaiSa | pitA ahamasya putraH, bhAryA patiH evamanyeSvapi yathAsaMbhavaM vibhASA se medhAvI putrameva apanA evaM samabhijANijA, iha khalu | mama anyatare duHkhe rogAta jAva No subhe, tesiM vA mama bhayaMtArANAM jAya evAmeva No lahaputraM bhAti, aNNasma dukkhaM go | aNNo pariAtiyati, aNjeNa kaDe No aNgo saMpaDivedayati dukkhaM, dukkhaM tANiyamA kRtaM kRtaM duHkhaM vA syAd, sukhaM vA ahavA dukkhodayamapi kRtaM yAvanodIryate na vAdhyata ityarthaH tAvat kRtameva nAkRtaM yasAdevaM tasmAdanyena kRtaM anyo na pratisaMvedayati | tanhA patteyaM jAti patteyaM marati, patteyaM tyajati upapadyate, jhaMjhA-phalaho, saMjAnAtIti saMjJA tAM nijameva vaidyata iti vedanA, iti | khalu evaM ityevaM NAtisaMyogA jo tAgAe vA saraNAe vA puriso vegatA puni NAtisaMjoge viSvajahati, jahA bharaho, purisaM | yA egatA NAtisaMyogA vippajahaMti jaha ahaNaM, bAhirae tAna ema saMjAMge ime uvaNItatarie, kimiti zarIra cena tadavayavA hastAdayaH yathA mama pAtalakomalau lakSaNopacitau hastau tathA kasyAnyasya ? 'imau karikarAkArau, bhujau paraMparajutau / pradAMtI gosahasrANAM jIvitAntakaraH karaH // 1 // pAdA me kurmmaNimA, Ayu me dIhaM, nizvadhRtaM ca balaM, urasaM buddhivalaM ca bacyA avadAtAdI, tvak snigdhA. chAyA prabhA, varNacchAyayoH ko vizeSaH 4, varNaH anapAyI, chAyA tu utcinnapurisamanapAyinI, zeSANAM bhavati | ca na bhavati ca, 'analAnilasalilasamudrAgbuddhiH paMcadhA smRtA chAyA' azubhadA trikAryalakSaNA, athavA avarNanIye'pi mamIkAro [342] // 327 // Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633647] thItraka- bhavati, zarIre zarIrAvayavepu vA saDatapi koi Necchai cchetuM, jati Nidhijati Na jIvati, yayagoNasakhaitAiNaM saDai Na ca sakati bhikSuvarNana nAGgacUrNi: paviNetuM, evaM acchINi vizAlaratuppaladhavalAI, diTThI me baliyA, ujjutuMgAyatA NAsA, jibbhAvi taNuiA visadA, phAsA kk||328|| umauo, itthINa viparIto, evamanye'pi daMtodukavola magaNiDAlagalakhaMghaurapaTTikaDijANujaMghAdi mamAti-mamIyate jArisaM mamI 7 sarIre sarIrAvayavA vA tArisA kassati ?, eva mamIyamANo jesiM par3hame majjhime pacchime vA, vayasi vA'vayave mamAti, tassi ca bAto jhUrati, kathaM ?, paDhame tAra caye parijhUramANo majjhimo bhavati, majjhimevi parijhUramANo pacchimo bhavati, evamekaikasin cayasi parigmANo anyAM vayo'vasthA prAmoti, jahA vayato'sau parijhUrati tathA calatovi, jaM paDhamavayassa Nasthi, saNaM kumAradihato, uktaM ca-'SaSNAsagarama cakkhU parijharati0 parijhUramANe tu vayasi sUsaMdhinA saMdhI visaMghIbhavaMti, suNigUDhasamuPagaNimuggasaMThitA pAyA ukaDasaMThitA hArasaMghAtapariNijA bhavaMti, balitaraMge gAte, kimhA kemA paliyA, jaMpi imaMpi sarIraM tadapi parAyataM, Na viNA AdhAreNa, tenocyate-AhAropacaya, viNA AhAreNa sussati marayati ya, satApi ca AhAreNa kAlopakeNa NiddhaNa maNuSNeNa paJjaneNa padijamANeNa ANupubIe jAva tIsavariyANi baDituM tAva taMpi avaDhitaM vA gomaNuyAUNaM, jaMpi Niruvakama AusaM bhavati taMpi ANupubbIe parihAti, taMjahA-pagNAsagassa cakkhU hAyati, athA samae 2 AvIcipamaraNeNa maramANo 2 jIrNazakaTavat patati, evaM zarIraM aNicaM adhuvaM saMkhAya mikkhU eva, jaM purekkhaDebhikkhU ceva kvahArIyaNayassa, NicchayaNayassa bhikkhU ceva bhikkhApariyasamuTTiteNa, bhikkhAyariyaM viNA prANI prANayitA na jJAnAdIni tena mikkhAyariyagrahaNaM, duhato loga jANijA, kiM duhato?, taMjahA-jIvA ceva ajIvA ceva jadasthi loe, ahiMsApAlanArtha, jIvA duvidhA, taMjahA-imaM ca aNNaM [343] Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [1-15] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka , niyukti : [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: || zrIsUtraka- | jANejA, iha khalu gArasthA sAraMbhA sapariggahA AraMbho payaNapApaNAdIhiMgApravRttiH, pariggaho khelapatthuhiraNNAdi, saMte-10 puMDarIkAvAcUrNiH | gatiyA samaNA paMca, mAhaNA dvijAtayo gahitAo, Aha-pANu gArasthagahaNeNa dvijAtayo gahitA ?, uccate-kecidvijAH gharadAra // 329 // payahiUNa lohaAI titthatayovaNAI Ahi~DaMti migacAriyAdi cAti, samaNovAsagA vA, te tu aviratatvAt , je ime tasathAvarA pANI te karisaNapayaNapAyaNAdisu vadyamANA samArabhaMti agohi samAraMbhAveMti, udesipabhoyaNA puNa aNNe samArabhaMte samaNujANaMti, kiMcAnyat , je ise kAmabhogA saharUbA kAmA gaMdharasaphAsA bhogA, tadupakAripu dravyeSu kAmabhogopacAra kRtvA'padizyante, tesiM parigiNhaMti vaNiyapharimAdayo, istarapurimA parigehAnete parigihante ya samaNujANaMti, evaM samaNamAhaNesu yibhApA, ticiha| timiheNa sArabhe sapAvae NAtuM gArasthe samaNamAhaNe ya, saMsArabhayA ahaM khalu agArame Arigrahe bhavismAmi, syAd buddhiH-agAbhArabho apariggaho ya kathaM zarIra dhArayiSyati ?, ucyate, jaha khalu gArasthA sAraMmA egatimA mamagA dagAramaM prati jaI NAma ke aNAraMbhA aparigrahA bA, ArabhaM prati asaMyatatvAt sAramA sapariggahA cena, tattha je te dabbAraMbha prati sArabhA mapariggahA mirakhagamAdI te ceva NissAe AhArovahisejjAdi jAyamANA vaMgacera vazissAmo cAritramityarthaH, karasa NaM taM hetuM ? kasmAddhetoH bhavAMstAnansRjya tAnevAzcati ?, ucyate, jahA puyaM tahA avara ahAra tahA puna, AvAjuttaM-gihatthe gissAe jurta, kiMvA tesiM asthi jaM deheMti !, ucyate, puvaM ege sAraMbhA sapariggahA ena AsI, idANipi pavyahatA saMtA pacamANagA gAmAdipariggaheNa yamaparigahA, jevi daggatA AsI teri kAmAdIgi seti, keralaM tehi phaNihA paricatA, kaI katato?, ucyate, jassAraMbho| ya gharavApapAyogga, aduvetA rijubhAveNa NaNu kAMtA tAkaM dhamma manupasthitAH, pugaravi te'pi tArimagati asaMjatatvAtsaMsArigaH, 329 // dIpa anukrama [633647] [344] Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata puMDarIkAdhyayanaM sUtrAMka [1-15] thIsUtrakatAgacUrNiH // 330 // dIpa anukrama [633647] je khalu gArasthA sAraMbhA sapariggahA pAsaMDatthAvi sAraMbhA, duhayoti dovi te, athavA pubdhi pacchA ya, ahavA sayaM parehi ya, ahavA rAgeNa doseNa ya, iti saMkhAe jJAtvA, dohi aMtehiM adissamANehiMto gAratthAvRtte pAsaMDavRtte iti bhikkhU rIejatti iti parisamAptI upapradarzane vA, mikkhu rIeja iti, tattha paNNavagadisaM paDaca se bemi pAINaM vA 6 evaM duvidhAe pariNAe pariNNAyakamme, parijJAtakarmatvAt vyapetakarmA abandhaka ityarthaH, avandhakanvAt pUrvopacitakarmaNaH viyaMtikArie, aMtaM karotyeva| mAkhyAtaM bhagavatA, kathaM aMtaM karotIti ?, atrocyate, tattha bhagavatA chajjIvaNikAya0, uktaM ca-'pubabhaNitaM tujaM bhaNattI tatya.' te kaha rakkhitavyA ?, antodhammeNa, kaI aMtodhamma bhavati ?, se jahANAmae mama asmAttadaNDeNa AuDijamANassa, AuDijai khIlau, jahA sIse hammai khIlago tahA sakaNyo AuDijati, hammati tajaNaM, vAghAe AuDijati hamai egaTThA, dekhi vA Asaja, ayamaNNattha vuccati jahA oyaNo kUro bhacaM dadAti, eka evArthaH aNNaNNadhAmilaveMti, evamAhananakriyAyAM ke | AuDatti bhaNaMtici, keI hammatiti bhaNaMti, keI puNa tihivi pagArehi, tAtigADhaM dukkhaM paritAvaNA, jeNa vA maraNasaMdeheNa bhavati, kilAvaNaM puNa mucchA, mucchakaraNaM jAca lomakaraNaM, lUyate lUgaMti vA tamiti lomaM dukkhAvijaMto, aMgAI akkhivaMto hiMsaMti karoti, icceva jaNe sabe pANA jAva dukkhaM paDisaMvedeti, evaM aMtodhammeNa jANittA sabve pANA Na tavyA, Aha-kimayaM dhammoM | barddhamAnasvAminaiva praNItaH?, Ahokhit vRpabhAdyairapi tIrthakarairanyaizca tataH pareNAtikAntaH, kimiti ?, jamu sabbe pANA0, evaM ziSyeNa codite AcAryavAkyaM-se vemi je atItA aNaMtAje a paccuppanA sAmprataM varddhamAnakhAmikAle paNNArasasu kammabhUmIsu je AgamessA arNatA arahatA bhagavaMto sabve te evamAkhyAtavantaH evamAkhyAsaMti arthataH, atItAnAgatakAlagrahaNasUtreNa [345] Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633647] zrImatraka-10 tu vartamAnakAlo gRhItaH, sarve te evamAikkhaMti, AkArakathanata AkhyAna, yathA 'avaloaNaM disANaM' nanvevamAkAreNa bhagavanto| puMDarIkA dhyayana tAgacUrNi: A arahantaH dhammamAikkhaMti, bhASamANA api bhRzaM jJApayanti prajJApayanti, bhRzaM rUpayanti prarUpayaMti, sthAdvAdato vA rUpayaMti, uktaM / // 33 // hi-'nAnAmAgepragamamahatI.' kiM taM prarUpayanti ?, sabve pANA Na hatabvA 'hana hiMsAgatyoH' AjJApana prasahyAmiyogaH tadyathA kuru yAhItyevaM, Na paritAveyacyA Na uddaveyabvA, esa dhamme dhuve, bhuvaH nityaM tiSThati, sarvakarmabhUmipu nitio nityaH, zazvadbhavatIti zAzvataH, egaTThAI vA, evaM maMtA aMtodhammeNa se bhikkhU virate pANAtivAyAo jAca pariggahAo, tatparipApAlanArthameva uttaraguNevi rakkhai, taMjahA-No daMtavaNeNaM daMte dhovejjA, gilANo agilANo vA vibhUmAvaTie, AyA vA No aMjaNaM, gilANo vA rogA paDikaMmaThANo vamaNaveramaNavireyaNaM vA, ajjadhUvaNetamavi dhUmaM picati kAsAdipratighAtArtha, evaM mUlaguNocaraguNesu susaMvRtAtmA se bhikkhU akirie nAsya kriyA vidyate te so akarmabandhaka ityarthaH, lUpa hiMsAyAM, ahiMsaka ityarthaH, akamAyANaM NivyANaMtikAuM akohe jAva alobhe, sa evaM mUlaguNasaMvuDo bhavati, je ya kamAyagraha karei, kasAio puNa mRlaguNe uttaraguNe ya khippaM aticarati, jo puNa akoho jAva alobho so ceva ubasaMto bhavati sakAyA, aNuvasaMto ceva pariNivyuDa ti, jahA uNhodarga, upahANaM samANaM pariNibuDetti bucai, evaM kasAyoci usiNo, taduvasame parinibyuDe buJcati, evaM tAva ihaloiesu virato, athavA paraloiyA kAmabhogA kimAsaMsitavyA ?, Neti ucyate, paraloie kAmabhogesu No AsaMsA purato kAuM viyarejA, IAS kathamiti ?, imeNa me didveNa vA diTuM dhammaphalamihena, jahA-Amosahi vipposahi akkhINamahANasiA cAraNaviuvyaNiDDi| pacANi,paraloe saggaM sukulapaJcAyAdimAdi, sutaM adakkhANaesu dhammilabhadacAdi, maNajJAnI, sutaM sayameva jAtIssaraNAdiehiM // 33 // [346] Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata puMDarIkA zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 332 / / sUtrAMka [1-15] dhyayana dIpa anukrama [633647] cetra dilu, sutaM suttehi, vividhaM visiTuM vA NAtaM viNNAtaM, imeNa vA sucaritatavaNiyama0 sucaritaM tayo bArasavidho, niyamo iMdiyanoiMdiya0, brahmaNazcaraNaM baMbhaceraM cAritramityarthaH, hameNa jAtAmAtAgu(ba)ttieNa dhammeNa, yAtAmAtA yasya vRttiH sa bhavati yAtAmAtAvRttikA, yAtrA nAma mokSayAtrA, mAtrA'lpaparimANA yA vRttirAhArAdi, uktaM ca-'yAtrAmAtrAzano bhikSuH, prishuddhmlaashyH| viviktaniyatAcAraH, smRtidopairna bAdhyate // 1 // ' ito cuto deve siyA kAmakamitti yatimitAn kAmAn kAmayate tAn labhate cAsevatitti, vase iMdiyANi jassa ciTThati, kAmavasavattigahameNa aduvidhaM loiyaM isariyaM rahataM, taMjahA-aNimA ladhimA mahimA prAptiH prAkAmyaM IzitvaM vazitvaM yatra kAmAvasAyitva, siddhe vA adukkhamanubhavateci, ete ceva aTThavidhA siddhA te, icchAe suhaM vA dukkhaM vA bhavati, etthavi siyA etthavi No siyatti erisao bhavAmi, erisamiti erisao devo bhavAmi, erisao vA puriso, icchiyarUpo, issario vade-deve, erisayA ca me saddAdayo visayA bhavaMtu, evamAdi AsaMsappayoga purato kAuMNo viharejjA, sa evaM bhikkhU saddehi amucchito jAya phAsehiM virato kohAto jAva micchAdasaNa sallAo jahA amuchito saddAdiesu vimaesu subhesu, asubhesuvi aduDhe, virato kohAtotti Niggahaparo, NikkhINA savvaso ceva, uttaraguNA ete muttA amucchatetti, iti se mAhaNA AdANato itiH parisamAptau upapradarzane vA, kassa AdANaM 1, kohAdi 4, athavA AraMbhI payaNAdi pariggaDo vA sacittAdi kAmabhogA saNAtamA sarIraM vA, mahaMti-mahaMtaM etaM kammAdANaM, saddANaM amucchite'dvepo vA yathA'gniH kSINedhano upasaMto Na Dahati upasaMto mokkhaM tu dhammesuhito upasRtya uparato hiMsAdikarmasu AyariyasagAse vA aviratiprativisto paDicirato sa mikkhU bhavati, je ime tasathAvarA viSayArtha acintyatvAdupadezakatyAca pUrva ca tasA u patto, te'vi payArtha // 332 // [347] Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata kriyA dhyayana sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633647] zrIrAvaka- NAsai samAraMbhaMti panvai yogatrikakaraNatrikeNa, ahiMsA gatA, se mikkhU je ime sacittA mIsA sadarUvA kAmA gaMdharasaphAsA bhogA tAGgacUrNiH || sacittA dupadAdi dupadesu sadAdi itthIpurisagItahasitabhaNitasaddA koilasuyamayaNasalAgA haMsANa vA, etesiM ceya alaMkitANaM // 33 // maNuANaM tiriyANaM ca IsamayUrANAM, rUvasaMpaNNe NAmege No rUvasaMpaNNa catubhaMgo, cauppadasaddA hayahesitahatthigulagulAIyaM vasabhaDha kitAdirUvaM etesiM ceva aNNesiM ca, apayA saddA posavaNapavAdAdi vAteriyANa vA sAlINaM rukkhANaM taNANaM vA acittANaM 'tesi NaM bhaMte ! taNANaM maNINa ya kerIsae saddo kiNNaravarityAdi vibhAsA, vINAdINaM cA mIsANaMpi bhAsitabvA, sadde veNusaddo rUve alaMkitANa, buttA kAmabhogA, sacittA maMdhA dupadANaM pamocchAsA mANuA, raso tattheva, phAso itthINaM, cauppade vidANaM gaMdho rasovittha tattheva, phAso AsaTThAdINaM rasesu puSphaphalANa phAse haMsatUlAdIgaM, ete kAmabhoge yogatrikakaraNatrikeNa va sayaM parigi-1 hejA 3, se mikkhU jaM imaM saMparAiyaM kama kajai, samparAe bhavaM saMparAIyaM saMpareMti vA jeNa tAsu saMparAiyaM, aba rakSaNAdipu na kRtaM | mAtra saMvedyate, taJca tatpadopaniTsavamAtsaryAntarAyAsAtanopaghAtairvadhyate jAva antarAiya te karmahetavaH nApi khayaM karoti 3 se bhikkhU jaM puNa jANejA asaNaM vA 4 AhAro, idANiM yasAduktaM 'nAzarIrazcaret dharma, nAzarIrastapazcaret / tasmAtsarvaprayatnena, kattavyaM | deharakSaNam // 1 // ' uktaM ca "dhamma NaM caramANassa paMca NissAThANA paNNattA ityAdi" kaMThaya, aha puNe jANejA vijati tesi | parakame hiMsAdipravRttiH, parAkramaH prakaraNamityarthaH, AtaparaubhayaparAkramaH khabhAvaH dharmaH jassa aTThAe appaNo parassa ya bhaMgA 4, cetitaM kRtaM karijjamANaM vA taskimarthaM , ucyate-appaNo pucAINaM bhojagAetti, bhuja pAlanAsyavahArayoH yatpAlanIya abhyavaharaNIyaM ca vastrAbharaNAdi AhArazca, evaM tassa aTThAe Nihite, tassa NihitaM bhaMgA 4, uggame16,uppAdaNAe 16, esaNA,10, pasatthA, SHEShareALAIMES // 333 // [348] Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata Imtaman sUtrAMka [1-15] dIpa anukrama [633647] zrIsatraka- zasu hiMsAyAM zazati teneti zastraM-agyAdi satyeNa kAmitaM jIvabhAvAt satyAdInAM satyeNa ajIvabhAvAt , pariNamitaM jIvitA vA, tAcUrNiH pAraNAmitaM vaNAdIhi, avahisitaM uggamadosAdI, taM esaNijaM esiyaM vesiyaM na ityAdi, ahavA jahA vesIyANi rUpAdi joetti // 334 // | taMpi sAmudANiyaM etatprajJasyAsaNaM piNDakappiyasyetyarthaH, ahavA yaNNaggahaNe kusaNaM gheppetti asaNaggahaNA duruyaNo ayavAvAdivA, kAraNaTThA vedaNAdi, pamANaM battIsaM, bilamitra jahA bile paNNau pavisatiNa ya taM vilaM AsAtamitikAuM sammilAveMti taDAI, jahA vA kiMcivi leTu ghejjhati, pAtaM vilaM saMmilAveMti AsAdenti vA, paNautti jahA paNNao kiMci maMDakAdi aNAsAdito asati, bhUteNa tulleNaM, evaM sAdhUvi No vAmAto haNuvAto dAhiyaM dAhiNao vA vAmaM, aNNaM aNNakAle, kAlo duvitho-gahaNakAlo paribhogakAlo ya, chuhito bhikkhAvelAyA, akAle barase, tisito pANaM pivati, puvyaM ca bhuMjeti majjhe pANagaM pitrati, vatthaM jammi kAle paribhujjati INTI uduvAsesu vA, vAse yA vAsattANaM, sIte vA leNaM, layati lIyate'sminniti leNaM sejjA gahitA, jahA ya sotavvaM paDimApaDivaNNa eNavi NaeNavi sejjAe vasati, susANAdisu uDDabaddhe, vAsAsu sejjaM uvalIyati, sesA NicaM sejjAmayaMti, sayaNaM sayaNakAletti | saMthArasejjA gahitA, jayaNAya vihiNA suppati, se bhikkhU mAtrajJaH AhArovadhisayaNakhAdhyAyadhyAnAdInAM mAtrAM jAnAtIti, aNNataraM disaM yA rIyamANe Aikvejja dhammamAikkhe jahA dhute, se bhikkhU dharma kahemANo No aNNassa hetu pANavatthaleNasaallyaNa No ayosi virUvarUvANaM pUyAsakArasaharUvagaMdhAdivAmabhogANaM, Napattha dhamma NijjarahatAe iti khalu hetuM evaM NiruvadhaM | jirAsaMsaM dhamma, tassa bhikkhussa aMtiyaM jo so ur3adisamAgato tIrahI tassa aMtie dhamma socA naM saddahamANA uThAe dhIrA | assi dhamme suTThitA, te evaM sabyovagatA sarvAtmanA ubagatA ityarthaH, bAhireNa abhitarakara poNa ya AcAryasamIpaM gatvA upetya // 334 // [349] Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka H], niyukti: [142-165], mUlaM [1-15] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kriyAdhyayana prata sUtrAMka zrIyaMtraka- saMto sarvato savvAmeva saMtA, uNhodagaM vA usiNaM hoUNa pacchA kameNa sarvAtmatayA NibbuDA pariNibuDA, evaM so bhikkhU dhammaTThI, tAGgacUNiH |se bemi pAINaM vA 6, eco AraMbheUNa jAva pariNibuDe vemitti, evamavadhAraNe se iti sa bhikkhU evaMguNajAIo dhammeNa 1 [1-15] / // 335 vA jassa aTTho 3, dharma vA vetIti dhammavidu, NiyAgaM NANAdI 3 caricaM cA, se jahAmetthaM buiyaMti se iti nirdezaH yena prakA reNa yathA, jaM ettha ajjhayaNe kiMci bu ta savvaM buitaM, aduvA eco poMDarIyaM taM savvaM buitaM kevalaNANaM, jahA patte tahA buttaM, dIpa aduvA apane aNNautthiyA taMpi vuttaM, evaM se bhikkhU kataro jo tiNi NANAdINi uppADeti so vutto, sa eva pariNNAyakamme bhavati, duvidhAe pariNAe pAvAI kammAI jassa pariNNAtAI, evameva tu bAhirabbhantaresu vatthesu rAgadosAdilakkhaNo saMgo, gRhaM anukrama samRddhaM sakuDukabADAdilakkhaNaM kalatramitraputrAdi, eyapi duvidhAe pariNAe pariNNAtaM, kodhAdi uvasaMte, etehiM tihiM kammasaggehiM [633 gihivAsehiM asajjamANe upasaMte bhavati. riyAdisamitoNANAdisahito sadA sabakAlaM jateci jatejjA, hitajAte jatiyA jato, 12 647] | ahavA ko uvasaMto? jo samito, ko samito? NANAdisahito, ko sahito? jo sadA jatetti, seci Nidese sa evaMguNajAtIyo vaktavyaH, tassevaMguNajAtIyassa bhikkhussa indrazakrapurandasvat nAmAni bhavaMti, tadyathA-samaNeci vA mAhaNetti vA sarvANi, thapnu tapasi khede ca, zramaNA, athavA to samaNo0, brahmA aNatIti brAhmaNaH, athavA mAhaNA Na haNatIti 2, khamatIti khaMto indriyaNo0 iti, vibhiguptaH, bAhyAmpantaragranthamuktatvAta nIgaMthaci mokSaM RpityarthaH, karotIti kratuH yajJaH, yatI prayatne yatata iti yatiH, vid-jJAne vidvAn vidu muNitaM gamitamityeko'rthaH munatIti muniH bhikSaNazIlo bhikSuH rAgadvepavimuktatvAt lUhe | saMsAratIreNa jassa aTTho sa bhavati tIraTThI caraMti taditi caraNaM vratAbhyupagamaM kurvantIti taditi karaNaM paDilehaNAdi pAramantagamana // 335 // [350] Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [1], uddezaka -, niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata kiyA zrIsatrakatAGgacUrNiH // 336 // sUtrAMka [1-15] / dhyayana dIpa anukrama [633647] mityeko'rthaH, caraNakaraNapAraM vidaMtIti caraNakaraNapAravidutti bemi, evaM bravImi tIrthakaravacanAt , ajasuhammo jaMyuNAmassa kaheti / / pauDarIkAdhyayanaM samAptam // kiriyaTThANassa abhisaMbaMdho-evaM teNa caraNakaraNapArageNa viduNA bhikSuNA kammANaM khavaNaTThamabhudviteNa kammabaMdhaNaTThANANi vajetavANi tanyivarItANi ya mokkhavandhaTThANANi 'AsetaccAti, esa saMbaMdho, ahavA te aNNautthiyA kahaM saMsAra aNupariya{ti ?, kammaNA, taM kammabaMdhaM vajjeti, imehiM bArasahiM kiriyaTThANehiM vajjhati, muJcati terasameNaM, eteNAmisaMbaMdheNaM kiriyaTThANaM NAma ajJayaNaM AgataM, tassa catvAri aNuogadvArA vaNotavyA, ahigAro puNAI saMbaMdhe taha baMdhe mokkhe a, Aha-astu tAva mokkheNAdhikAro, bandhena kiM prayojanaM ?, ucyate-anenAbandhe mokkho na bhavatIti ato bandhenApyadhikAro bhavati, taca kriyAsthAnaM kriyAvatsveva bhavati nAkriyAvatsu, te ca kriyAvantaH kecid badhyante kecinmucyante teNa imassa ajjhayaNassa baMdhamokkheNa ya vutto adhikaaro| idANiM NAmaNiphaNNe kiriyAThANaM, kiriyAo NikviviyavyA ThANaM ca, kiriyAo punvaNitAo paDikamaNae 'paDikamAmi paMcahi kiriyAhiM' kiriA NikkhivitabbA NAmAdi, dave kiriejaNayA // 166 / / mAhA, jIvassa ajIvasta vA jA kiriyA sA dabakiriyA, eMjR kaMpane, ejate ityarthaH, ejanaM kampanaM gamanaM kriyetyanAntaraM, tatra jIvanodanA karmaNo gurutvAt vizrasAyogAdvA yA gatiH sA savvA anuyoga itikRtvA dravyakriyA dravyajIvastreha prayatnapUrvakatvenApi sati yA paraprayogAdanupayogAdvAIpadapi kampanaM apyante cakSurnimepamAtramapi sA davakiriyA,bhAvakiriyA upayogapApakarA NijasamudANo iriyAvaddhasammatte micchatte,sammamicchattopayogo tividho maNappayogAdi 3 nAsphuradbhirmanodravyairAtmano yogo bhavatIti maNappayogA kiriyA evaM vAkAyadravyairapi, uktaM // 336 // atha dvitiya-zrutaskandhasya dvitiyaM adhyayanaM Arabhyate [351] Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata kriyAdhyayana sUtrAMka zrIsUtraka cUrNi: // 337 // [17-43] dIpa anukrama [648674] hi 'geNhA ya kAhANaM kAyaphiriyA gamaNAdi, uvAyakiriyA dravyaM yenopAyena kriyate, yathA paTaM vemanalikAMchaNiturivi-1 lekhanAdibhiH paTasAdhanopAyaiH zikhitaprayatnapUrvakaM paTakAraH karoti, evaM ghaTAdiSvapi AyojyaM, karaNaM NAma yathenopAyena karaNIyaM dravyaM tattenaiva kriyate nAnyathA, athavA karaNa hitaM, karaNIyAnmRpiNDAt baTaH kriyate nAkaraNIyAt upadagdhAcchakyate pApANasikatAbhyo vA, samudANakiriyA NAma samityekIbhAve jaMkamma payogagahitaM taM pasiTTAelaNa 'samudayasamutthaM puTThaNidhattaNikAcitaM sthityu| pAyApekSaM karoti sA samudANakiriyA, uktaM hi-'kammaM jogaNimittaM bajjhati0' sA ya puNa samudAya kiriyA asaMjatassa saMjatassa | appamacasaMjatassavi jAva sakasAyayA tAva kIrati, iriyAvahiyA puNa cha umasthavItarAgarasa kevaliyarasa jAva sajogiti, kiriyA-1 TThANaM guNa eka ceva sayogI, mammatakiriyA NAma jAvatiyAgo sammadiTThI kammapayaDIo baMdhati, prAyeNa apasatthAo Na paMdhati, idANi micchAdiTThI savAsi kammapayaDINaM micchAdiTThIo baMdhao hoi AhAragatitthagarattaM ca mottUrNa, sammamicchAdiTThI idANi jAba kammapagaDIo baMdhati yena baMdhati jayAo vibhAsiMyanyAo, taMjahA-sammAminchAdiTThI miccha paMcagaM AhAragatitthakaravibhAsA 'NidANidA payalApayalA thINaddhi Na paMdhatu evaM tu evamAdi idANiM / hANaM-NAmaM uvaNA davie khettaddhA // 167|| gAhA, jahA logavijae tahA, tao bhaNiyavAo kiriyAo DANaM ca, ettha katarAhi katareNa vA hANeNaM adhikAroM, tata ucyte| | samudANipANihaNayogaTThA samudAyakiriyAhi adhikAro baMdhaNacaMdhaNayo 'adhimAro sammapayatteNa bhAvakiriyAo, ThANaM ca, estha | katarAhiM katareNa cA hANeNaM ?, Aha-kiM iriyAvahiyAkiriyAe No adhikAro?, ucyate, sA saMmapayane hANe vaTTamANassa bhavatyeva tAI puNa sammapayacAI bhAvaThANAI viratI saMjamahANaM-logocariyo parignaho pasatthabhAvasaMghaNA yatti etesu caTTamANo iriyAbaMdhao // 337 // [352] Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana 2], uddezaka [-1, niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka kriyA: dhyayana pAca [17-43] | dIpa anukrama [648 zrIsatraka- vA avandhayo hojA, jo guNa apasatthesu bhAvahANesu so NiyamA pAyogiyaM vA sAmudANiyaM vA saMparAiyaM vA baMdhati, arthApattizcAtra draSTavyA, samudANIyagrahaNAt iriyAvahiyAvi gahitA, pasatthabhAvaTThANagahaNA apasatthaTThANamavi gahitaM, etAhiM kiM kajjati ?, ucyate, kiriyAhiM purisA pAvAiyAo savve parikkhijjA, taMjahA-dhammeti loyANugAmiyabhAvaM paDisaMdhAya tatthAnAse bhavati mahecche | mahAraMbhe, tahA dhammapakhevi puNo tauvakaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe samuDhetA iti vakSyAmi, tattha dhammiyA dhammiTThA se jahANAmae aNagArA bhagavantoM tidhA pAvAjhyA parikkhijaMti maMDalavAhiMdvitA agaNikAyapAtI ya, NijuttI smttaa| suttANu| game suttamacAreyana-sutaM me AusaM teNaM bhagavatA iha khalu(saM)jUheNaM (sU017) jUhe saMjUhaH saMkSepaH samAsa ityanAANntaraM ye te kriyAvantaH te savyevi etesu dosu ThANesu vaTuMti, taMjahA-dhamme adhamme ca uvasame yA aNuvasame yA, dharma evopa| zamaH upazama eva ca dharmaH, ubhayAvadhAraNaM kriyate, athavA upazamAddharmoM bhavatIti tena dharmagrahaNe kRte'pi upazamasya kriyate grahaNaM, | evaM adharma anupazame ca vibhASA, arcitatvAt pUrva dharmasopazamasya ca grahaNaM kRtaM, itasthA hi pUrvamadharmo'nupazamazca bhavati pacchA dhamma uvasamaM ca paDipajjeti, teNa ete do ceva pakkhA bhavati, taMjahA-dhammapakkho adhammapakkho ya, tassa paDhamassa TThANassa adhamma| pakkhassa vibhaMgo vibhAga ityarthaH, iha ca khalu pAINaM vA 6 saMtegatiyA maNussA jAva surUvA vege, tatra ghAto hiMsA mAraNaM daMDa: | adharma ityanAntaraM, tesiM puNa savvesi adhammapakkhe vaTTamANANaM imetArUvaM daMDamamAdANaM saMpehAe jAba hiMsAparaddhassa daMDaH kriyate eva, atra adhammapakkhe aNuvasame ya vaTTamANassa daMDassa samAdANaM grahaNamityarthaH, sapehAetti saMma pehAe daTUrNa , taMjahA-pora| iemu tirikkha0 maNussesu devagatIe ya etAvaM tA, pANAdikaM tu jAva vemANiesutti, maNussANaM daMDasamAdANaM samIkSituM Aha 674] // 338 // [353] Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka -, niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kiyA dhyayana prata sUtrAMka [17-43]] zrIsUtraka tAnacUrNiH // 339 // dIpa anukrama [648674] yadi maNussANaM caugatisu daMDasamAdANaM sesANaM NeraiyatisyidevANaM tesiM NAma kiriyATThANesu vaTTamANANaM daMDoNasthi ?, ucyate, | asti, kathaM , je yAvaNyo tahappagArA, aNNe maNuavajjAsu tisu gatisu, prakAra iti sAdRzye zarIrendriyAdi, NeraDyadevANaM puSNAN dilakSaNatvAt zarIrasAdRzyamanti, tirikkhajoNiyAo orAliyazarIrasAdRzyaM indriyasAdRzya, 'vinnU veyaNaM veyaMti' 'viSNU' saMjJAnagrahaNaM indriyANAM ca tAni keSAMcit sagalANi, iMdiyaNimittaM ceva, uktaM hi-"bhavapacaiyaM dehaM." gAthAo tiNNi, ahavA | vinnU vedeti ya bhaMgA 4, saNiNo cedaNaM vijANaMti ya vedaMti ya, siddhA vijANaMti Na vedaMti, asaNiNo Na jANaMti vedaMti, ajIvA na jANaMti Na vedayanti, ettha puNa paDhamatatipahiM bhaMgehiM ahigAro, vitiyacautthA avatthU , temiMpieyAiMti jahA maNussANaM tadhA tesipi neraiya0 kiriyAThANAI bhavantIti akkhAtAI, taMjahA-ahAdaMDe jAva iriyaavhiyaae| tattha paDhame daMDasa| mAdANe (sUtra 18) Ahijjatiti AkhyAta ityarthaH, se jahANAmae kei purise AtahetuM vA Atahetuti AtmArtha, | NAtahetuti putradArAdINaM aTThAe, agArahetuti gharassa khaMbhe iTTakAdi vA karoti, pariyArotti vAsabhattagacArabhaTTAsahatthimAdi parivAro, ahavA gharasseva vA paDiyAdiparivAraM karoti, evamAdINi aTThAe daMDaM tasathAvarehiM pANehiM taM ca sayameva Nisirati, | tassa tAva aNNe ahiuMjati aNNe bohaMti, aNyo maMsAdINaM aTThAe uddayei, thAvarevi, aNNevi hanti a aNNe chidati aNNe | taccheti aNNaNe AhArahetuM khAti vA, evaM aNNehici kAravati, kIrataMpi samaNujANati, yogatrikakaraNatrikeNa vibhAsA, evaM khalu tassa tappaciyaM tatpratikaM sAvadyakarma paDhame daMDasamAdANe 1 ahAvare doce aNatthadaMDetti (sUtraM 19) se jahANAmae kei | purise je ime tasathAvarA pANA te No acAe arcayanti tAmiti arcA-zarIraM tasya mAryamANasya zarIramupayujyate yathA mRgaM, 13 [354] Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana 2], uddezaka -, niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [17-43] kiyAdhyayana 40 // dIpa anukrama [648674] zrIsatraka- etaM haNaMti, evaM No aiNAeti aiNaM NAma carma taM vagyAdIvagAdINaM, evaM jAva No advimiMjAetti, hisiMsu setti tAicUrNiH eteNa mama pitA aNNo vA koi mArito jaha kattaviriyAvarAha0 gAhA sa mama ceva aNNaM vA mArehitti jahA dasArahiM jarAsiMgho hiMsissatitti gambhatthaM vA bAlaM vA mAreti jahA kaMso devaiputte No puttaposaNaM mArayitvA putrAdInAM mAMsAni HdAsaMti, pasuposaNatArati gavAM gavAtrAya AsahatthINa udaNNamaMsAdINi dIyaMte, agArahitUNaheNa(viddhihetuNA)vA agAraM gRhaM taM bRhayaMti iSTakakASThAdimirvayaMtItyarthaH, No samaNamAhaNehiM tu samaNANaM caragAdINaM paMcahaM bhattamAvasathaM vA kareti, evaM mAhaNANavi, sabyastha vA sarIrAdINi kiMci eti, se haMtA chettA jAva uddaveuM ujjJituM bAle gherassa AbhAgI bhavati, verANivi imekaDAdINaM emeva, jahA paMthaM vacaMto rukkhassa pataM chettUrNa chaDei, laDIe cA moDato pANAI vacati, kuhADi vA AyudhaM / vA rukkhakhaMdhesu rukkhaDAlesu vA NivADeto vacati, sa vAle na kiMci tatto pattraM vA puSpaM vA AjIvati, kevalameva vera-kammaM tassa bhAgIbhavati, aNaTThadaMDe / se jahANAmae kei purise kacchasi vA jAva pavyayaduggaMsi vA taNANi-seDiyabhaMgiyAdINi pattApi puNa sukkhANi ussaviya 2 jAva No davvoca0 bhavatuti agaNikAyaM Nisarati 3, yogatrikakaraNatrikeNaM 3, evaM khalu tassa tappattiyati sAvajjetti doye daMusamAdANe 2 // ahAvare tace daMDasamANe (sUtraM 20) hiMsAveMti ettiyaM adhijjati, se jahANAmae kei purise se iti nirdeze, yena prakAreNa yathA, nAma parokSasUcAdiSu, kei aNidivANideso kIratI, mamaMtI mameva mIyate tama tadIyaM putra prAtaraM vA duhitaraM vA, aNNaM NAma aNiellayaM, aNi veti aNielliyaM, jahA kuppisappeNa khaito amaco, aNNo sAhAmaratti, teNa ca so mappo gahito, teNa ciMtitaM-aI tAva khaio mato ya, mA esa jIvaMto aNNaMpi loga ||340 [355] Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata kriyAdhyayana sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648674] zrIsUtraka sAhitti teNa mAremi, evaM so aNNassa aTThAe taM rASpaM mAreti, athavA anya iti paraH parAkSyaH aNNiya hiMsetIti, eteNa 'koi tAlacaNiH mama mArato Asi, hiMsaMti udyatAyudhaH' evaM jahA surAyAdi, hisissatitti jahA AsanIyo tivaTuM.mA me mAresatitti maari||34|| [ tumicchati, rAyANo vA'ddAmAe khuDDUlae ceva mAreMti, evaM mamaM vA aNNaM vA aNi vA eka hiMmatici trikAlo bhAvitavyaH, tasesu dupadacatuSpadaapadAdiSu jAva thAvaresu vihisiMsuti rukkhasAliyaM ajANato ApaDito roseNa chidati, uktaM hi-'eto| ki kaTTataraM jaM mu0' hiMsatiti rukkhamAlaM paDataM aNAmaMtaM ceva AyudheNa chidati, hiMsatiti dambhasahamAdIkaNTae maleti, yathA vaa| sAkyabhikSuH palaM patraM chinnaM vA, yogatrikakaraNatrikeNa Nisirati, tane daMDasamAdANe 3 // ahAvare cautye akamhAvattietti Ahijai, (sUtraM 21) akasmAt nAma hetvarthA paJcamI akasmAt , se jahANAmae kei tAva pacataduggasi vA miyayattIe. | mRgA eva yasa vRttiH saGkalpo nAmAbhiprAyaH mRgAn mArayiSyAmItikRtvA gRhAnirgacchati tadevAsya praNidhAnaM buddhirabhiprAya ityanarthAntara, athavA praNidhAna, bIta saMgamAdIhi appANaM NA beti, uktaM hi-vItaM mayaNo saraNo0, vigAe gaMtA ete migattikaTTu | jAva Nisirati se migaM vadhissAmittikaTTu, tittaraMti vA jAva kajilaM vA vidhittA bhavai, jahA mRgaMtahA annaM dupadacatuSpadaM MsirIsivaM ghA vidhittA bhavati, iti khala se annassa aTTAe jAna se jahANAmae ke puriro sAlimAi NilijamANe nindasANe annayara anatarassa hatthaM nisirati, satthaM vA arAiyagamAdi, se samAgame vA maraNakAle sugaMpI taNajAtisAlimAI chiditA bhavAte, HE iti (khalu) se annarasa aTThAe anaM phusati NAma chidati athavA phusaMzi phasamANo ceva dukkhaM uppADeti, kiM puNa chijamANe 1, cautthe daMDe 4 // ahAvare paMcase daMDe (sUtraM 22) se jahANAmae kei purise mAIhi vA pitIhi vA niyamAtmani guraSu [356] Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana 2], uddezaka -, niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata kiyAdhyayana sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648674] zrImatraka- ca pahuvacanaM ahayA mAIhiMti savacINIo mAtusiyAto pitussitAo gihitAo, pitIhiMti pitupitRvyAdayaH pilvayaMsA thA, tAnacANa sesANi bhAtimAdINi minaM amiti niggahaNA, ete ceva punbuddidvA mAyAdIyA gahitA, tesiM egataraM cA, gato vA khaNakhaNa uttikAuM gharaM atitavAniti, taM vA micaM ca amittamiti mice vadhitapubveti, sAMraSTakaM kriyate, adha kei vadhitapubve bhavati ajAANI Nato iSTeviparyAsaH, didvivipariyAsiyA, se jahA0 kei rise gAmaghAtaMsi vA rAto vA viyAsi vA divasato vA tAvada bhrAMtalocanaH ateNaM teNaMti ateNe hatapubve bhavati AsaNyo vA asimAdiNo jai diTThIvipaJjAso Na hato Na mArato tassa te sAvajjetti paMcamA kiriyA, daMDo ghAta ityanAntaraM, sa tu parAzrayaM daNDaM samAdiyati ebhiriti daMDasamAdANe / idANiM prAyeNa AtmAzrayANi, Na ca ekAntena tesu parassa vavarovaNaM bhavati tahAvi kammabaMdho bhavatittikAuM kiriyAhANANi ucaMti, AdillAI | puNa kiriyATThANatevi sati daMDasamAdANevi sati daMDasamAdANA buccaMti 5 // ahAvare chaTTe kiriyAhANe mosAvattietti (sUtraM 23) se jahANAmae mosavattie AtahetuM vAsahetuM vA sahoTopi koi coro gahito avalavati NAhaM corotti, gAihetutti | putto vA se aNNo vA se koi Na esa coro No pAradArio, ema bhattagAdI parivAde sai, musaM bhaNAvei mosovadesaM karei evaM | tuma bhaNejjAsi, kUDasakkhI vA kareti, aNNaM vA aNujANatetti ceva bhaNati-suTTha tujjhehi abalatta, yogatrikakaraNatrikeNa 3 |sAvajje ti chaTTe kiriyaa06|| ahAvare sattame kiriyahANe adinnAdANavattietti (sUtraM 24), AtahetuM harimassAmi iti evaM Neti, agAraparivArahetuMcA harati, yogatrikakaraNatrikeNa sAvajjeti sattame kirie 7 // ahAvare aTThame ajjhathie (ajjhatthavattietti) (sUtraM 25), se jahA0 kei purise Nasthi Na ca visaMvAdeti, yo hi yadvivakSuzcikIrSurvA [357] Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka zrIpatraka [17-43] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana 2], uddezaka -, niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: kriyADditsuLa kasyacit kiMcit sa yadA anyena apadizyate evaM kuru vahi vA asaMvAdehi sa evaM visaMvAdijja to puNa koi russati || dhyayanaM. koI tussati, Na evaM kei visaMvAdeti, sayameva ajjhasthiyatteNa hINo' adINe dINe, athavA samityekIbhAve samyagvAdaH visaMvAdaH, // 34 // NY kSepaH apazcaH, anya vA kiMcidapriyaM vacanaM kAmamapriyamuktasya kopaH, sa evaM avisaMpAditovi akasmAdeva hINotti hINe sarato oyAto chAyAto, dINo NAma akRpaNo'pi san kRpaNavaniHsaMhato'vatiSThate, duToti akRtApakArasthApi praduSyate, duSTamanAH durmaNAH, iSTaviSayaprArthanAbhimukhaM hi manaH tadalAbhe apahataM bhavati, abhihatamityarthaH, manasA ca saMkalpAH manaHsaMkalpacintAH jAra ani tatkSaNaM AtmAnamadhikRtya vartate AdhyAtmikA adhyAtme saMzritAH ajjhatthasaMsarayA, athavA yuktamAsaMsayameva samAnadIpatve kRte | ajjhatthayA AsaMsaiyA, ahahyA saMzayaH ajJAne bhaye ca, saMzayaM kurvatIti saMzayitA, kasAehi kapAyAvRttamatirna kiMci jAnIte, bhayaM cAstha iha paratra ca bhavati, cacAri, taMjahA-krodhaM vA 4, appaNo kujjhati, agamma vA gaMtuM, vAyA durucaraM vA kAuM appaNo ceva russati, ruTTho ohatamaNasaMkappo ajjhatthameva kohamANA, sisso pucchati-ete kohAdi ajjhatthato jAtA kiM ajjhatthaM bhavati ?, | uppatimANaM bhAvANaM ubhayathA dRSTatvAtsaMsayaH, tatra tAvat taMtubhyaH paTo jAtaH taMtupratyAkhyAnAya bhavati, golomAvilomebhyo dUrvA | jAtA, kAraNamavilakSaNA bhavati, evamadhyAtmakrodhAyA jAto kimadhyAtma bhavati paTavatsUtrAkArAdanyatve Ahozci dUrvA yathA khakAraNebhyo'nyA, evamadhyAtma kapAyA adhyAtmavatiriktA vA bhavaMtIti saMdehaH, ucyate-kapAyAstAvaniyamAdadhyAmaM ca syAt , kapAyAH syAdanyat khadiravanaspativat ca, kathaM ?, yenAkapAyasyApi adhyAtma bhavatIti, kathaM kAe vidu ajjhappaM apAyasyApi kAyabAmanoyogA bhavantItikRtvA te'dhyAtma bhajate iti, nirAzrayakapAyavato hi kapAyiNazca, evaM khalu tassa tappattiyaM aTThame dIpa anukrama [648 674] // 342 [358] Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [17-43] | zrIsUtraka- tAGgacUrNiH // 34 // dIpa anukrama [648674] ki. kovapattipatti Ahile 8 // ahAvare Navame kiriyahANe mANavattietti (sUna 26), se jahA kei purise jAti-11 kriyA dhyayana maeNa vA ahaM jAtyAdiviziSTaH asaMkIrNavarNa uttamajAtIya anyeSvapi vibhApA, aNNAtareNa mateNaMti, Nasthi etehiMto ahavihe. hiMto madaTThANehiMto aNaM mayahANaM, carittaM asthi, kiMtu saMjogA kAyavyA, saMjahA-jAyamayapate NAmege No kulamayamatte0 jAtimadamovi kulamadamaceci ege, No jAtimadagate No kulamadamatte soci avatthu, AdillA tiNiNa bhaMgA gheppaMti, evaMjAtIe sesaathi| padA bhaitabvA, dugasaMyogo gato, tigatigasaMyoge ego jAtimadamattovi kulamadamacovi balamadamacovi, evaM cauktagapaMcagachakkagasattagaaTThagasaMjogA kAyavyA, buddhivibhaveNa jAca paraM hIleti, paro NAma yo jAtyAdihInaH, atulyajAtIya ratnaM hIlayati lajA. | miti, evaM jAba aNissaradurgataM hIlayeti, niMdito nAma parajAtyAdinyUnasamutthA, Atmasamuttho manastApaH, jahA imo varAo hINajAtI duggatao beti, mA marisau koi kulo bhojjo, jovi keNai maMdeNavi siTTo taMpi Na jiMdati, sambaMga NAma maehito so balio rUvio athAvi dujAtIottikAuM, zmazAne iva, evaM sabve saMjogA bhANitacA, garahA NAma paresiM pAgaDIkaraNaM, esa dujAtIo caMDAle DaMbo cammArAdi vA, paribhavo NAma Atmano jAtyAdimadAyaembhAt taddInepu parepu avajJA karoti, triSyapi anabhyutthAnaM nyUnamAsanaM asakAritAhArAdipradAnamityAdi, ittario alpapratyayaH, itvaramityayamalpataro'yamasAt jAtyAdimiH asAdahaM jAtyAdibhirmahattara iti appANaM viukaser3a vividhaM viziSTaM vA AtmAnaM viukamatIti apANaM viukasse, so puNa ki jANaha barAo?, etAni jAtyAdIni mada sthAnAni ihaiva bhAti, athavA balarUpatapaHzutalAmaizvaryebhyaH ihApi kadAcid azyate, kiM punaH paratra ?, tadyadi atyantaM jAtimadAdIni bhavaMti to ki stha majjitavya, ito puNa dehato cuto kammavitiyo avaso payAti | CT 11344 // [359] Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama 1355 // bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) (02) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti : [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: . prata mAnapratyaya sUtrAMka | | tAsu tAsu uccaniyatAsu gatisa, upapadyata ityanarthAntaraM, raMganaTa iva, so ceva rAyA bhavati, so ghera rAyA bhavitA so peya dAsa, zrIsUtraka so ceva itthIvi, ko vA tassa mANo ?, evaM jIcovi egatA khattio, athavA yatra paravazatA tatra ko mAnaH, sarvaH karmavazena, [17-43]. | evaM gambhAo ganmaM gambhAo agambhaM agambhAo gabhaM agambhAo agabha, maNussapaMceMdiyANaM gambho sesANa aganbho, jammAo dIpa jammaM evaM ekabhaMgo. NaragAo NaragaM catubhaMgo, yAvatkhakarmacazAdeva sukhI bhavati duHkhIvA, mRtatha karmabhireva zobhanAmazobhanAM| gati nIyate, ukta hi- AkaDaNaM karmA, karmaNaM vikar3hatI'ti, etadubhAve utkarSApakoM ko nAma?, jo paNa mAnI tassa avamAnianukrama AN tassa roso bhavati tenocyate-caMDe thaTe paMDe kodhItyarthaH, jAtyAdidharmaH stabdhaH, apamANito NisamA russati, ruTTho'pi mANapi, IN [648 kA gatiH tena, krodhamAnayonityamanyo'nyasya vidyate, cavale nAma0 agaMbhIre, muhutteNa avamANito russati tharathareti ako- IMPA sati jAtyAdimirAtmAnaM, prazaMsati mAnI yAvi bhavati, cazabdaH pUraNe apiH saMbhAvane, mANI avamANito caMDo cavalo ca bhavati, evaM tassa mANadosA sAvarjati, Navame kiriyAhANe 9 // ahAvare dasame mittadosavattietti Ahie (sUtraM 27) se jahANAmae kei purise mAtIhi yA pitIhi vA jAva suNhAhiM yA saMvasamANe tesi aNNatare nivAie vA avarAdhavaie tAva akoso || 1vA kAraNa hattheNa vA saMghaTTevA upakaraNe vA kamhiyi miNyo vA evamAdi lahumao-alpa ityarthaH, sItodage yA kArya uballettA.INI bhavati, hemaMtarAtIsu, usiNodaviyaDeNa vA kArya ussicittA bhavati, viyaDagrahaNA usiNatelleNa vA usiNakaMjieNa vA agaNikAeNa vA ummueNa vA tatvaloheNa vA kArya uhahicA bhavati, kaDaeNa vA veDhetuM palIveti, so ceca kaDaggitti bucati, Aha-'hiMsAzravAH kezava! mAyayA cA, vipeNa govinda ! divAgninA cA' chijati se sao kasao, sesaM kaMThartha, uddAletti cammAI laMbAveti, daMDotti 674] RUIRECURI // 345|| [360] Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti : [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mitradoSapra. prata sUtrAMka | [17-43] dIpa anukrama [648674] zrIsUtraka- lauDao, aTThitti kopparaM, teNa khIlaM deti, aMguTThi aMgulitalasaMghAto, muTThI, lela leTuo, lIlAvayati prahAreNeti lelU kavAla, tAjabUrNiH // vasakagharamityarthaH, kuDDayatIti Auddeti, tahappagAre purise saMvasamANe duhitA dummaNA bhavaMti, ta evaM yathA mArjAre propite muussi||346|| kAdI satthA suI suheNa viharaMti evaM taMmi payasite vIsatthA ghare ThiyA vA jAgaragA gAmellagA thA, saco vA jagavato vIsattho khakarmadharmAnuSThAyI bhavati, tahappagAre daMDagaruotti vadhati cAraMbhati vA savvassaharaNaM vA karei hatyacchinnatti va kareti NibdhisayaM vA kareti, daMDapurakkhaDeti vA daNDaM puraskRtya rAyA ayoillA egaTThAveti, AullagAvi daNDameva puskRtya karaNe Nivesenti, savyAlie babaharati, appaNo ceva ahite asmin logasi kathaM kiMci daMDeti so NaM mAreti ahavA puttaM aNNaM vA se Niellaga mArei vA abaharati vA aNNaM vA kiMci appiyaM karetitti tassa gharaM vA se Dahati sassANi vA catuSpadaM vA se kiMci gorNa vA assaM vA hatthi vA ghUreti-avahareti vA 2, aha te paralogaMmi evamAdiehi pAvehiM kamme hiM subahuM pAvaM kammaM kalikalusaM samajiNitA garagatirikkhajoNIsu vA subaI kAlaM sArIramANasAI pacaNubhavaMti, saMjalaNetti saMjalati yathA'ni:, bhasmopadhAyI tvanuyogAdi, so'pi lahusaevi avarAdhe khaNe 2 saMjalatIti saMjalagA, paraM ca saMjAlayati dukkhasamuttheNa roseNa, saMjalaNa eva ya kodhaNo vRJcati, egaDitA doSi, paraM ca avagArasamuttheNa dukkhuppAdeNa kopayati, evaM tAva uraMureNa sayaM karoti kAravei vA, apyo puNo sayaM asamattho ruDovi saMto parassa dukkhaM upAetuM pacchA se rAyakule vA aNNattha vA paTThImaMsaM khAyati copanayatItyarthaH, pRSThimAMsaM khAdatIti piTThimaMsio, evaM tAva adhAlahUmae avarAdhe jo erisaM daMDaM vattayati so mahaMte avarAdhe dAruNataraM | daMDaM nivatteti, kaha !, puttadArasseva yathoktAni daMDasthApanAni zItodakAdIni avi roseNa sayaM karoti vA kAraveti vA, evaM puNa // 346 // [361] Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: mAyApratyaya dIpa prata sUtrAMka | zrImatra kethivi dosavaciyaM aTTamaM kiriyATANaM bhAvituM pacchA bhaNati, pare dosavattiya NavamaM kiriyaTThANaM pacchA mANavattiya 9 // evaM | khallu tassa sAvajatti dasame kiriyaTThANe se je ime bhavaMti gUDhAyArA 'guha saMvaraNe' gUDho AcAro jesiM te gUdAyArA vA tAmaNiH [17-43]| // 347 IN galagarcA saTThilacAro vA, NANAvidhehiM uvAehiM vIsaMbhaMjaNayituM pacchA musIta vA mAreti vA jahA pajjoyeNa abhayo dAsIhiM harAvito tamo timiramandhakAra ityanantaraM yathA naktaMcarAH pakSiNaH ratiM carati adRzyamAnAH kenacita evaM tevi corapAraanukrama | dAriyA tamasi kArya kurvantIti tamokAIyA, ulugapattalahueci ulukA:-pakSiNaH pAtyate'nenAtmA tamiti patraM picchamityarthaH jahA taM ulugaM pattaM taNueNAvi bAteNa cAliJjati vA ucchalliJjati vA utkSipyati vA evaM lahugadhammo, jeNa idhaM tholaguruevi kale [648 ucchallijati, pabvayaguruetti jahA pavyato gADhAvagADhamUlo saMvahagavAteNAvi Na saketi cAleuM vA evaM so'vi mAyAvI musAbAI, jatthANeNa laMbo gahito jaM vA asaMteNavi abhiyogeNa viNAsetukAmo tattha aNNehiM anbhasthijamANo vA avi pAdapaDaNehi Na sakati ucchalleta, AriyAvi saMtA aNAriyAhi viudaMti, AyariyA khettAriyAdi, AriyamAsAhi, gaccha bhaNa bhuMja evamAdiehi, | ete cevatthe kalAdatAlAcaracorAdI AtmIyaparibhASAehi bhaNaMti, mA paro jANIhIti, ajANato suhaM vaMcijai, aNNaM puTThA AtmA na pRSTaH, ko vicArAn kathayati !, evaM koI suDitAe gArIo paMthe hiraMto kuDhiehiM NAo, corotti viMdamANo gahito, rAulaM nIto. kAraNiehi panchio bhaNati-NAhaM coro, pahiuti, amRgattha paTTito, kathaMci samAvattIe eyAsiM gAvINaM pidrato sNptt| meto ceva gahito, athavA kassai kiMci AsiADitaM, pacchA so taM coraM kiMci bhaNati-avassaM etaM amugeNa hitaM bhavissati, so ya taM jANatoci jahA teNa hitati bhaNai-amugeNa hitaM ayoNa yA evamAdi annaM vAgareti, apaNahA saMtaM appANaM aNNadhA 674] // 347 // [362] Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata mAyApratyaya sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648 674] zrIsatraka- setitti, jahA galagA NANAvihehiM pAsaMDavesehiM aparaM baceti, evaM cArigAvi cAraiti, aNNahA AikkhaMti, jahA puTTho keNai tAjaNi kosi tuma? moDheragAto Agato bhavAn ?, so bhaNati-NAhaM moDheragAto, bhavadyAmAdAyAto, vikato vA pucchai koi-azo! niuNa // 348 bhaNatti, kiNato adhiyaMto evaM kUDakarisAvaNaM ccheyaM kUDagaMti, se jahA vA kei purise aMto salle mA me dukkhAvijihitti kaMTa No aNuNNavati, vijeNa aNNaNa vA Na NIharAveti, No palividdhasametitti, nAnyena kenacit osaheNa kotthati, keNai cA puDhe dubalo?, Na eteNa pasavaNe pauNatitti, mA sasallo aJjavi hojA pacchA evaM evamiyaMti, jaha se sayaM No uddharati evameva aNNNavi puTTho cedaNabhIto Natthi salloci giNhai, aviumANetti pareNa puTTho vA aNAloemANo, teNAntargatena duHkhena pollarukkhoviva antargatadAvAgninA aMto aMto jhosiyAti, evaM ettha NaM pAradAriyAdi viraheNaM tappaMti, alabbhamANo polarukkhoviva antargataPA pAta kA aMto aMto ziyAti, Aha hi-taM mitramaMtargatamUDhamanmathaM' epa dRSTAnto'yamarthopanayaH-evameva mAyI mAyAkaro vA acoro aNNo vA pucchijaMtovi No apaNo Aloeti, louttariovi kiMci mUlaguNAticAraM vA uttaraguNAticAraM vA kaTu No Alo. eti, AlocanA AkhyAnaM, pratIpaM kramaNaM pratikramaNaM, nindA AtmasaMtApe, garahA paresiM vA, tasmAt nivarttanaM biuTTaNaM No jadhAFA varAha jaM jassa avarAhassa aNurUvaM pAyacchittaM loge caret , loke tAvat agamyaM gatyA agadAgheva, madyaM pIlA, Nibdhisao cA, mAMsa khAittA mANavo dhammakovitANaM ubaDheti, jAva pacchittaM te diti, kiMcit aticAraM palaMDubhakkhaNAdi kRtvA madyaM vA pItvA 'sadyaH patati mAMsena' adhyApakAnAmAlocayati jAva pacchi, samaye vizvAsAya viruddhaM kRtvA sayANaM sayANaM gurUNaM Aloeti, loguttarebi etaM ceva No AdhAridhaM, mAyI assi loye maNussaloe, je tAya gRhasthA mAyI so kadAi ussaNNavidovA imaM loga [363] Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: tApasAdikriyA prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648674] zrIsatraka DNaceva labhati, paralogeNa tirikkhajoNiesu appaNogAsA pacAyati, jai koi ussaNNadopatvAt assi ceva loge pacAyAti, deva- tAGgacUrNiH IN logapi go lambhati, kuto mokkho ?, aNAloie apaDikaMto vA sammadiTThI jAvaNo sijjhati, paraloe pacAyAti, devaloka ityarthaH, // 34 // kiM puNa ?, sa evaM mAyI, niMdAgarahAniMdanAdayo mithyA, uktaM hi-'amAyameva seveta' mAyI ca ninyate lokena ityarthaH, AtmAnaM || prasaMsatIti, sevitA ca mae asuddhaM vaMti appaNo tussati, Aha hi-"yenApatrapate sAdhurasAdhustena tuSyate" Nizarati yadA mAyinA | paro vaMcito bhavati tadA labdhapasaro adhiyaM caratIti NiyaratIti, No NiyaTTati-na nivartate tasmAt prasaGgAda, uktaM hi-'karohA tyAdau " NisiriyadaMDo NAma haraNe mAhaNANaM vA taM kAuM chAdeti, Na karemitti, aNNassa cA uvariMchubhati, mAI asamAhaDalesse hedviSThAo tiNi asamAhaDalessAo. samyagbhiH triyogairAtmanA''hatya asamAhaDAo, uvarillAo tiNi samAhaDAo, te evaM khalu se mAyissa amamAhaDalesassa sAvajatti Ahite, ekArasamaM kiriyAhANaM 11 // (sUtraM 28) ahAvare duvAlasame (sUtraM 29), etAgi prAyeNa gRhasthAnAM gatAni ekArasa kiriyATThAgANi, imaM puNa pAsaMDatthANaM bArasamaM kiriyA0 tenocyate je ime bhavaMti AraNiyA araNNesu basaMtItyAraNiyA tAvasA, te puNa kei rukkhamulesu ya basaMti, kei udaesu, Avasahesu IS vasaMtItyAvasasthigA, gAme aMtikA grAmAbhyAse grAmastha grAmayorvA grAmANi vA aMtie vasaMtIti grAmaNiyaMtiyA, grAmamupajIvantI-1 2. tyarthaH, kaNhuIrahassiyA, raha tyAge, kiMcidrahasaM eSAM bhavati yathA homa maMtrAzca AraNyagaM vA ityAdi, sarve vedA epAM rahasaM yenAtrAmaNAya na dIyante, No bahusaMjatA No saMjatA No bahuesu jIvesu saMjatA, paMciMdie jIve Na mAreti, egidiyamUlakandAdi udayaM agaNikAyaM ca vadheti, saMyamo nAma yatnaH, viratI veramaNaM jahA mae asuo Na iMtavyoti, pacchA tesiM ceva jesu // 349|| [364] Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648 674] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niryuktiH [166-168 ], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtra kR tAGgacUrNiH // 350 // virato tesu jataNaM kareti, mA me mAressAmiti, athavA saMjamo viratI egaDDA, sannapANajIvasa tehiM, athavA No bahusaMjao-bahusaMjao No bahuvirate appako saccAmosAI evaM viuMjaMti, sabaM mosaM kataM, taMjahA - ahaM na tacco aNNe tabbA, brAhmaNA na haMtavyAH, brAhmaNaghAtakasya hi na saMti lokAH, zradro hantavyaH, zUdraM mArayitvA prANAyAmaM japet vihami (nI) tikAM vA kuryAt kiMcidrA dadyAt, anasthikAnAM saccAnAM zakaTabharaM mArayitvA brAhmaNaM bhojayet, hRNaNaM-piNaM, AjJApanaM amugaM kuru amugaM dehi cetyevamAdi, paritAvaNaM- dukkhAvaNaM, parivettavyaMsi dAsamAdi parigeNDati, udavaNaM mAraNaM, jahA'tivAtAto aNiyattA tathA musAvAdAdi 3 jahA etesu AsavadAresu aNiyattA emeva itthikAmA bhAriyA, uktaM ca- "mUlameyamahammassa 0" Aha ca- " ziznodarakRte pArtha", athavA itthiyAsu saddAdayo paMcavi kAmA vidyate iti uktaM ca--"pupphaphalANaM ca raso0 " mucchitA giddhA jAva ajjhocavaNNA jAva vAsAI catuHpaMca, paMcagrahaNaM chasata jAva chadamAI, majjhimo kAlo gahito, pareNa kamhA Na gahito jAva vIsa tIsa sayaMti vara 1, ucyate ete prAyeNa aNNautthiyA bhuktabhogA aba copAdAnAI kAUNaM pavvayaMti, bhogapivAsAe vA bhoge ke vi haraMti, jIvaMtitti gatavayA jAva avaccAI upAdeti, thovaMtiyaM tAtra caiva se vayo bhavati, Aha hi - " yA gatiH klezadagdhAnAM0" tena catuHpaMcagrahaNaM, uktaM ca- "soyasu na ghareNa mudde0 " evaM tAva tersi therapaccaitANaM esa kAlo ussaggeNa bhaNito, pacchA suteNa caivasvadisati etasmAt yathoddiSTAt appataro vA bhujataro vA, ekaM do vA tiSNi vA vAsAI gahitAI, bhujataro bhavati, dasahUM pareNa jAba sataM vAlapavyaitANaM, jahA sugala (su) tassa, jaNe NAsitti jaNo na jAto, evaM tAva te pavvaitA aNiyattabhogA, yathA zAkhoktA, AdhAkarmma AhAro AvasahasayaNIvAdANasnAnagandhamAlyAdibhogA bhuMjaMti, ta evaM aNiyattakAmA kAlamAse kAlaM kicA [365] tApasAdikriyA0 // 350 // Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: dIpa prata sUtrAMka | zrIyaMtraka- aNNataresu Asuriesu kibdhisiesu jesu saroNasthi vANesu, tANi puNa adhe loe saroNatthi, tattha bhavaNavaivANamaMtarA devA IryApatha17-431 tAGgaNitesUbavajaMti, kivisaM kalusaM kalmapaM pApamityanAntaraM, kibdhisabahulA kinisiyA, tatovi kibdhisiyAto vippamuccamANA jahaYAL kriyA ||351|| IV kihavi arNataraM paraMpara cA mANussaM labhaMti tahAvi elamuyattAe, elao jahA bubbueti evaMvidhA tassa bhAsA bhavati, tamokA-IN | iyattAetti jAtyandho bhavati vAlaMdho cA, evaM khalu tassa duvAlasamo 12, icetANi duvAlasakiriyA0 saMsAriyANi prAyeNa anukrama | mithyAdarzanamAzritya, davio rAgadosavippamuko samaNetti yA mAhaNeti vA egaDha, samma paDilehitabvANi bhavaMti, jJAtvA na kartta[648 vyAnItyarthaH / / ahAvare terasame kiriyahANe IriyAvahipatti Ahie (sUtraM 30), IraNa-iyA IryAyAH pathazca tatra jAta | IryApathika, IraNaM IryA, IraNAt pathazca jAtaM, tat kutra bhavati ?, ucyate-iha khalu iha prabacane khalu vizeSaNe, nAnyatra bhavati, | kasya badhyate ? AttattAe AtmabhAvaH AtmatvaM, Aha-sarva evAyaM lokaH AtmArtha pravartate ?, ucyate, yenAtmAnaM nizcayena hitaM, tardhanAtmavatAM karma ?, azobhanavAnmA anAtmaiva, lokenApadizyate, yo hi durvihito bhavati saH anAtmaivApadizyate, Aha hi| "anAtmanA caipa durAtmavRtti:" yasya ca nityo jIvastasyAtmArthA pravRttirayuktA, yeSAM cAtmA nityaH, karmaphalaM na ca, tepAmanyaH / karoti anyaH pratisaMvedayate, indriyAnindriyasaMyuDe aNagAraH, IriyAsamiyasma jAna uccAra0 maNasamitassa vai0 kAya0, samyagyogapravRttiH samitiritikRtvA aDha samiio gahiyAto, maNoguttassa baikAyaguttassatti tiNNiA guttIo gahitAo, ete puNa tiNNivi || kAyavAyamaNA ya sampaka pravarcamAnasya samitIo bhavaMti, etadeva trayo'pi yogAH 'samyagyoganigraho gupti'ritikRtvA guptayo bhavaMti, punaH guptigrahaNaM etAyAn guptigocaraH, nAtaH paraM guptiranyA'pi dRzyate, 'guttabaMbhacArissati jassa pavahiM baMbhaceraguttIhiM 674] [366] Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: IryApatha kriyA prata sUtrAMka | [17-43] dIpa anukrama [648674] zrIsUtraka- guttaM bharaM bhavati so gutvaMbhacArI, 'AuttaM ti Niyameva saMjame ubajutto, mA me suhumA virAhaNA hoatti apramaca ityarthaH, tAGgacUrNiH bAhirato vA tassa ANaNaM kareti, mANasya avamANasya koSThasya prANanaM kurvataH prANanamAnasya, ciTThamANassa NisIyamANassa tu||352|| adRmANassa vA AuttaM vatthaM NikkhivamANassa vA paDilehi pamajitumityarthaH, jAva cakSuHpamhaM yAvatparimANAvadhAraNayoH, pazyatIti cakSuH cakSupaH pakSmANi akSiromANItyarthaH 'NivAyamavitti ummesaNimesaM karemANo ityuktaM bhavati, evamAdi aNNovi koi suhumovi gAyasaMcAro bhavati, taMjahA-jAba jIyo sajogI tAva Nicalo pA sakei houM, uktaM ca--'kevalI NaM bhaMte ! assi samayasi jesu AgAsapadesetu' sabyo AlAvago bhANitabyo, evaM sajogIkevalINo suhumA gattAdisaMcArA bhavaMti, kammayasarIrANu gato jIyo tacamiva ca ukhAsthamudakaM pariyacati teNa kevaliNo asthi suhumo mAtrasaMcAro, vipamA mAtrA mAtA kadAciccharIPA rasya mahatI kriyA bhavati sthAnagamanAdi kadAcit ussAsamahumaMgasaMcAlAdi appA bhavati, sa punarmahatyAmalpAyAM vA ceSTAyAM / tulyoM bhavati, kAlato dravyopacayatazca, kAlatastAvat so paDhamasamae vajjhamANo ceva puTTho bhavati, na tu saMparAIyasseva, joganimittaM gahaNaM jIve, ajjhattaM bajjhamANaM ceva parasparataH puSTaM bhavati, saMzliSTamityarthaH, bajjhamArNa ceva udiati, vitie samae saMvediati, tatie samae Nijariai, prakRtisthityanubhAvapradezakramazca vaktavyotra, tassa pagaDibaMdho vedaNijaM, ThitIe dusamayaThitisamayiyaM, padesato bAdaraM, thullA poggalA, aNubhAvato subhANubhAvaM, paraM sAtaM, aNuttarovavAtigasuhAto, pradezao bahupredazaM, athirabaMdha, uktaM ca-"appaM bAdaramau0" appaM ThitIe, bAdaraM padesehi, aNubhAvato subhaaNubhAI, bahu padesato, sukillaM vaSNato, sugaMdha gaMdhao, phAsato mauaM, maMdalevaM bhullakuDulevavat , mahavyayaM bahuaM egasamaeNa aveti, sAtabahulaM aNunarANavi tArisaM sAta ||352 / / [367] Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: ON prata zrIsUtrakasUtrAMka || tAGgacUrNiH [17-43] // 353 // dIpa anukrama [648674] Nasthi, baMdhI phusaNA ya asthi, saMparAiyasseva bar3hapuTThagidha'vaNikAyaNA ya gasthi, royakAle aphamma vAvi bhavati 'seya- kriyAdhAna kAlo tti esso kAlo, setti Nidese, IriyAvahiyAe kamme akAlo, tarasa doNhaM samayANaM pareNaM akarma vAvi bhavati, cazabdo- prajJApanA | adhikavacanAdipu, tathA vedanaM par3acca akarma, tItabhAvapaNNavaNaM pahuca karma guDaghaTadRSTAnto, duvidhA kammazarIrA baddhellA ya mukellA ya, gukillae paDuca kamma, evaM cagrahaNena saMbhavatA casaddeNa ca labhati, evaM khalu lassa sAyajati Ahijati evaM tAtra vItarAgasa, je puNa sarAgasaMjatA tesiM saMparAiyA, te puNa jAI etAI IriyAvahiyavAI vArasa kiriyANAI tesu vaha tilikA | te tatthANubdhayA, tesiM pramAdakapAyayoganimitto saMparAiyanaMdho hoi, jattha pramAdataH tattha kapAyA ya jogAya NiyamA, joge punn| pucillA bhajitA, pamAdapaJcaiyo NAtidIhakAladvitIo hoti, kapAyapacaiyA yA UNataro aMtogahuttiocA aTThasaMvacchario, jo puNa kasAyavirahiteNa jogeNa bajjhati so ya IriyAvahio, heDillA puNa sAvaJjA ceva ghArasa kiriyAhANAI bhavaMti, evaM pavvaio | vA upapavyaio vA, evaM sarAgasaMyatassa sAvajho cetra, etAI puNa terasa badamANasAmiNA vuttAI tahA kimaNNehiM buttAI ? AgamessI | vA bhaNitihiti ?, ucyate-se vesi je atItA 3, etAI terasa kiriyaTThANAI pagAsiMsu vA 3 jahA jaMbuddIce duve sUriyA tullaM ujjoti, yathA vA tulyasnehopAdAnAtpradIpAstulyaM prakAzayanti, vItarAgatvAt sarvajJatvAca tulyamevAInto bhagavantaH tItAnAgasaMpattA bhAsisu vA 3, aduttaraM ca NaM tebhyaH kriyAsthAnebhyaH atha uttaraM aduttara, yathA vaidyasaMhitAnAM uttaraM jaM mUlasaMhi| tAsu zlokasthAnanidAnazArIracikitsAkalpeSu ca yat yathopadiSTaM ca, yathopadiSTaM saducaro'bhidhIyate, rAmAyaNachandopadvitatamA| dIrNapi uttaraM asthi, evamihApi terasasu kiriyAhANesujaM vuttaM adhammavavAssa aNuvasamapuvvakaM uttaraM uceti, vijayo nAma mArgaNA, // 35 // [368] Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: LFA prata zrIsUtra- sUtrAMka | vArSiH // 35 // [17-43] dIpa anukrama [648674] vividho viziSTo yA vibhAgo vibhaGgA, taM purisajAtavibhaMga AikviAmi, kesi so vibhaMgo', ucyate-gANApaNNANaM, pApazutAni nAnA'rthAntaratne, prajJAyate anayeti prajJA, sA ya uttamAdhamA paNNA, loke dRSTatvAt , chaTThANapaDitA vA paNNA, chando'milApa ityanarthAntaraM, koi uccacchando bhavati koi NIacchaMdo bhavati, uttamAdhamaprakRtirityarthaH, uce NAmege uccacchando ucceNAmege0 bhaMgA catvAri, 'NANAsIlANaM susIlo dussIlo iti, sukhabhAvabhadrA suzIlA, NANAdiTThINaM tigi tisavANi pAvAtiyasayANi diTThINaM NANAruyINaM AhAravihArasayaNAsanAcchAdanAbharaNayAnavAhaNagItavAditrAdipu aNNamaNyAsa rucati, 'NANAraMbhANaM' kRSipAzupAlyapANikavipaNizilpakarmasevAdiSu gANAraMbho jAya 'NANAjjhavasANasaMjuttAo' zubhAzubhAdhyavasAnAni tIvamadhyamAni ihalokapaDiyadvANaM paralogaNippivAsANaM visayatisiyANaM iNaM NANAvidhaM pAyasucapasaMga vaNNaissAmi, taMjahA-bhomma AN uppAyaM ithilakSaNaM jahA sati taNuItti, taNuIti tanvI, purisalakkhaNaMti mAnonmAnapramANAni yathA tvaci bhogAH sukhaM mAMse0% hinoti hIyate hayaH, svastha mAnonmAnapramANavarNajAtyAdilakSaNaM gacchatIti gajaH tasya lakSaNa 'sattaMgapatihite'tivaNNao, goNo mAnonmAnapramANavapurvarNakharAdilakSaNaM, evaM ceva jAva logotti cakacchattassa caudasaha maNikAkiNi cakvaDissa, tassa lakkhaNaM sAraprabhAdINi lakSaNAni, etAni svamUrtiniSpannAni lakSaNAni, idANi vijJAna takammaM buccati, taMjahA-subhagaM dubhagaM dubhagaM subhagaM kareti vijaAe, gabbho jeNa saMbhavati moha mehuNe vA, jIvakaraNaM, atharvaNavedamatrAdi, hiMdayauDDiyapakkhaM sadoSaiH, pAkAn zAstIti pAkazAsanaH indrastasyendrajAlaM vidyA, davAI ghayamadhutaMdulAdIni dayANi tehiM homaM kareti dAhoma, evaM sabyavijAkamma, khattiyANaM vijA khattiyavijjA isatthaM dhaNuvedAdi, tastha vijjAo jahA avazastrANi, idANi jotisaM bucati, taMjahA-caMdacariyA taM ||354|| [369] Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti : [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: pApathutAni prata sUtrAMka zrIsUtravAGgacUrNiH caNi // 355 // [17-43] dIpa anukrama [648 1 varNasaMsthAnapramANaprabhAnakSatrayogarAhugrahagrahaNAdi candracaritaM, sUryasya varNanabhA0 rAhugrahanakSatrayogAdi, sunacaritaM sukacAro 'paramo hoti subhikkhaM' vahasatI saMvatsarahAI ekeka rAsi barisseNa carati, tattha keyi saMvatsaresu subho kesui asubho kesui majjhimo, ukAvAyA disAdAhA vA yathA-'aggeya vAruNA mAhindA tejasA satthaggibuhA bhAvA divAyavAdIyA,' evaM vAruNamAhiMdAvi bhANitabbA, mRgA hariNA, zRgAlAdi AraNyA tesiM rutaM, darisaNaM grAmanagarapravezAdi, jahA 'khemA vAmA dhAti dAhiNA bApasANaM pcii| sarudAI parimaMDalaci kAkAI uDakA dhar3a kareMti // 1 // ' paMsuvuTTi jAva rahiravuhitti, kaMTha, puNo vijjAo vetAlI daMDo| udveti dimAkAlAdisiTTho, advavetAlI ya veDato jAti, pacchA pucchijati, subhAsubhaM tolati, kavADaM maMteNa vihADeti jahA pabhayo, movAI mAyaMgI vijjA, saverisavarANaM savarabhAsAe vA, dAmilI dAmilabhAsAe, kAliMgI gaurI gaMdhArI kaMThoktA, jAe uppatati saya aNNaM nA uppatAveti sA uppAdaNI, jAe abhimaMtito NivaDati sayaM agaNaM cA NivaDAveti sA NivaDaNI, jIte | kaMpati jAe kaMpAveti pAsAdaM rukkhaM purisaM vA, mA jaMbhaNI jAe jaMmijjati, sA thaMbhaNI jahA vairADA ajjuNeNa koravA dhabhitA, jAe jaMghAo urugA ya lesijjati AsaNe vA tattheva lAijjati sA lesaNI, AmayA NAma vAdhI, jaramAdI graho vA lAeti AmayakaraNI, sallaM paviTTha pIharAveti sA puNa vijjA osadhI vA, jahA so vANarajahavatI0, adisso jAe bhavati | sA aMtaddhANI aMjaNaM yA evamAdi, AuvijjA ummaca joge ya sAvajjayA aNvAssa hetu, aNyosi vA vividhAI visiTThAI ruvAI se sitAI virUvarUvAI mayaNAsaNacchAdaNavatthAlaMkArAINavA, athavA samAseNa sahAdINaM paMcAhaM visayANa pati. te puNa pAsaMDatthA nihatthA bA, je tAva pAsaMDatthA pauMjaMti tirirchate, tiricchaM nAma ananulomamityarthaH, jahA galae aDugaM aTTi vA kaTu vA laggaM 674] ||355 // [370] Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | [17-43] zrIsUtrakatAjacUrNiH // 356|| anucarasvAdi dIpa anukrama [648674] Na jINeti, evaM te jaipi mokkha kaMkhiyA tahAvi Na mokkhaM gacchaMti, te aNAriyA javi khelAriyA tahAvi NANadaMsaNacarittAI paddhaca aNAriyA, kAlamAse kAlaM kiyA aNNataresu vA jAba elamUattAe paJcAyati, pAsaMDatthA, je puNa gihatthA ete lakSaNavijjAmate pati tiricchaMte, tiricche nAma ananukUlaM, te jahAkammA NiciTThA uvavattArovi gacchaMti, evaM tAva aNuvasamayapuvopAesu pAsaMDatthANaM adhammapakkho bhaNito, idANi ceva adhammapakkhe gRhasthI pAeNa bucati, so egatiotti koi NisaMso AtahetuM vA jAva parivAraheu~ vA aNNaM cA kiMci NiellagaM NimAeci ninniUNaM, so ya asamatyo gihita, Aha hi-"vivAdazca vicAhana, tRtIyaM gRhakarma vaa| na zakyamasahAvena, niHsartumadhanena vA // 1 // " sahavAsoti sahavAso, so puNa bAso eso ekago amillAo vA kiM kareMti', aduvA aNugAmio aduvA uvacarae jAva sovAgaNietti, sUcanAtsUtramitikRtvA evaM etANi saMkheveNa suttAI yuttAI, etesiM idANiM sutteNa ceva vittI bhaNNati, jahA betAlie, cattAri viNayasamAdhiDANA uccAretuM pacchA ekekassa vibhAsA, jahA vA ukkhittaNAe saMghADetti uccAreUNa padANi ekekassa ajjhayaNaM budhati, divicAte suttANi bhANiUNa pacchA sabbo ceva divivAto, tersi suttapadANaM eteNa ceva vRttibhavati, jahA egaio ANugAmiyabhAvaM paDisaMdhAya-anugacchatItyAnugAmikaH so paDicaratu asthi etassa kiMci hatthae, pacchA soddhilAe patthio ahamitikAuM glaagto'nyo vA taM aNuAgacchati maggeNa, sovi ciMteti-eteNa ahaM gacchAmi, pacchA balAvalehi visaMmeUNa gavilae dese galagoM karati vajjhiyaM kharagaM, doraM gale choDaM egakheneNa ceva pADeti, aNu suttamattio pAhare, sAvekkhaM salaMgAdisu, NiravekkhaM gIvAe aNNastha vA dese, se hatA paDipahAya dutA veyaNagaM, khalaMgAdisu chidittA bhidittA sIsaM lauDapahAreNa, poTTe vA bhalchaeNa, uddAvettA mArettu 'luTa chedane' // 356 // [371] Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA carNi: prata sUtrAMka | [17-43] dIpa anukrama [648674] adharmapakSaH zrIsUtrakRta - luMpatti, jahA vividhA vilutte satthe gAmo ya AhAretitti, evaMprakArA nattha AhAravRttiH, droheNetyarthaH, No vA so aNaM kiMci tAgacUNi | karisaNaM vA AhAraNimitraM karei iti, sothatItyupadarzane, mahadbhirmahatA bahupadesiehi cirakAladvitIyahi ya pAvehiM aTTahiM kammehiM AtmAnaM uba samIpe AG maryAdAmividhyoH khyA prakathane, AdhAvannapi svayameva upetya AkhyAtItyarthI, yathA'hamevAkarmA, tenaiva mahatA droheNa pApena karmaNeti vaktavye eke anekAdezAducyate-pAcedi kammehiM ahiM bajjhati, ahavA ekasmin prANavadhe kathamaSTavidha karma badhyata iti ?, ucyate, yathA paya(paTpa)dAyike, jAva aDahici, se egatiko upacaragabhAvaM paDisaMdhAya, upetya | caratItyupacarakA, bhaMDio bhaMDetuM mugAveci jAva upakkhAittA bhavati, paDipaMthio paDipaMthega sodilAe ega haMtA chettA bhelA jAva upakkhAittANaM, gaMThichedao lohamaeNa samuggaeNAM rUvagANaM poliyaM kareti chidituM, urambhA NAma UraNao, taM vuttamalo vA mAreti aNNataro va taso pANotti, tassAla, chagalAdi vAgurioci, baho va suraM kareti, AhaDetA pA rAyAdiNo mie carAe baggurAekA | veDhetu mAreti, aNNatara tasaMmi sUkararojjhavagyAtie tattha mAreti, sauNA moraticirAdi aNNataro pANo, tassa bAhicae aNNaM | kiMci mAreti, grAhasya mAraNaM yA savvaM, jahA cakavAI mAritA, macchagaM jAleNa galeNa vA, aNNataraM vA tahappagArAdi egatio AN/ godhAtagabhAvaM paDisaMdhAya goNaM mAreti tasyAlAbhe mahipamelagaM vA, keI puNa bhaNati-soAriyamA ti mahisaM, aNNataro tanya | tiritto goNAdi, soNaio AmArayANaM Dubo ya, aNNataraMti tadalAbhe khADailAu mAreMti, sAvagaNiyanti suNae pacaMtI, sogagANi| yAdhikye, aMtesu gAmAdINi vasaMtIti aMtiyA jahA pacaMtiyA, evaM sovAhintoni aMtiyataro bhavati, rahita ityarthaH, jo puNa | purisaM mAreti gollavisae brAhmaNaghAtaka ina purisaghAtaovi garahiati, gharato ya Nigacchati, uktA vRttiH / idANi se ega- ||357 // [372] Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti : [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIyatraka- adharmapakSaH prata sUtrAMka [17-43] tAgacUrNiH // 358 // dIpa anukrama [648 tio uvarimamajjhAto udvettA ahameta hatthAmi, ko viseso pubbatehito?, ucyate, so koI pacchapaNa kareti, imo puNa aNNamAdINa kAro NissaMko kaDaNimittaM vA maMsaM vA khAitukAmo, hatthattho vA, adhamA pakkhevA vaNijamANe jAvatiyAdrohakArakA te keI samAseNa udisaMti, ete puNa savve avaraddhakudvA buttA, ime aNNo virodhitA buJcati, se egatimo kei AdANeNa AdIyata ityAdAnaM grahaNamityarthaH, tatkasya kepAM yA AdAnaM ? zabdAdInAM viSayANAM, sadde tAra AkuTTho nindito keNai puTTho ruTTho bhavati, svesu ya vasaNA dikSu mikkhukAdIvi russaMti, gaMdharase udAharaNaM sotrameva, khaladANeNaM khalabhikkhaM tadUrNa diNaM Na diNNaM vA teNa viruddho, surathAlagatti thAlageNa surA pijati, tattha paDivADIe Avevassa vAro Na diNNo uDhavitto vA teNa viruddho, jaMte log| bhaNati-vAraviruddho, gAhAvatINa vA gAhAvatipucANa bA, sayameva vissasA ekA AlUNAlUgANi pagaraNasthANi, ummaggeNa jhAmati, aNNaNa vA jhAmAveti, jhAmitAI aNujANati suThu tume zAmitAiMti, evaM phAsevi, Ahato bharito vA keNai asuaNA kheleNaM uvidveNa vA, se egatAo ghUrAo kappei, sAlAto Dahati, kiMci kuMDalasuvaNyoti, jANAi, tANi mehalAdINi tANi gahitANi, mottie harAdi, evaM taheva gihANa viTTho, imo aNNo pAsaMDatthANa didvirAgeNaM vAde vA parAitto sayameva tesi aNNaM kiMci Natthi jaM asthi ta avaharati, taMjahA-daMDagaM vA bhaMDagaM vA jAva paricchedanagaM vA, sayameva avaharati jAva sAdijati, evaM tAva virAghiyA gatA, ime aNNe avirAhitA vucaMti so egatio vitigicchAdi, neti pratiSedhe, vitigicchA NAma vimarzo mImaMsA ityarthaH, na vimarzati na mImAMsaitti, iha paraloke vA doSo'sti nAstIti vA, gAhAvaINa vA sayameva agaNikAeka sassAI jhAmei, aNpoNa yA jAva samaNANa vA daMDaM avaharicae, ete tAva asaMvRttA uktH| saggesu Naragesu vA nihatthapAsaMDasthesu ya dahaNacheyaNA 674] // 358 // [373] Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: adharmapakSaH prata sUtrAMka | [17-43] dIpa anukrama [648 zrIkSatraka- pahAravRtti iti / idANi dRSTiviruddhA AgADhamicchAdiTThikA bucaMti, so egatio samaNaM vA mAhaNaM vA gAma gharaM vA atito vA tAgacUrNiH aNNastha yA kathai dullabhaM dasaNaM avasauNaMti maNNamANo Asuruce ruDhe aduvA NaM accharAe majjhiyAre roseNa vA jAva bhaNNati, // 359 // accharA NAma cappuTikA, kiM jJApakaM ?, tIhiM accharANivAtehiM tisattakhutto egAe accharAe apphoDetitti, bhiguDI kuMcitani DAlA phiTaphiTa bhaNaMti, aduvA NaM pharusaM bhaNaMti, kAlevi sejAti, mikkhAkAle No davAvejjA, joSi detti taMpi vArei, evaM ca MONaM vadati-je ime dhuvaNamaMtatti-dhUyate'neneti dhuvaNaM-kammaM taNakaTThahAragAdi, karmahatA, azubhairvA prAgupacitaiH pApakarmabhirhatA pavva yaMti, bhArakaMtatti kuTumbabhareNa akaMtA, Na taraMti, ta evaM dRSTayaH asaddhAnAH saddharmapratyanIkAH iNameva dhijjIvitaM dhik kutsAyAM azobhanaM jIvitaM dhijIvitaM ihalaukikaM, vRha vRddhau, saMpaDihayaMti saMpaDihati na paralaukikaM kiMciyi atthaM, zilapa AliINGgane, na zliSyanti na sAdhayaMtItyarthaH, ihalokaparo dukkhaMti, dukkhehiM saMjoeMti dukkhaMti jAva paritappaMti. te etesiM sAdhaNaM || | dukkhaNANAno soaNANAo jAba paritAvaNAto appaDiviratA bhavati, te puNa kei iDimaMto bhayaMti rAyAdiNo keyi aNiDimaMte, III iDimate tAva bhaNati-te mahayA ArabheNaM paraNimittaM ceva tAva iSTakApAkAdiSvAraMbho bhavati jAva tasakAyo paghijati AhAranimi-1 taMtti, khaDDagacchagalamahisamagarAdiSu, puDhavidagaagaNivaNassaikAiyA vadhiaMti, uktaM ca-"taNakaTThagomayanissitA." sammattaM chaNhaM | | kAyANaM ArabhasamAraMbhe virUvarUvehiM pAvakicehiM aNNaM daMDaMti aNNaM baMdhaMti aNNaM ruMdhati kAraNA vittiharaNaM kareMti, evamAdIhiM pAvakammehi dhaNaM upajiNittA, baMdhaNANulomatA vibhattipadAti, kAtuM kiM kareMti ?, viulA mANusA jAba bhattAro bhuMjitAro bhavaMti, kimiti te muMjate ?, mucyate, aNNaM aNNAkAle, sAyaM pAyaM ca, pANaM udagaMmajaM ca, hAtasamAladvANaM cautthakAleNaM gambhavarANi, 674] // 359 // [374] Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: adharmapakSaH prata sUtrAMka | [17-43] zrImana ka- // 360 // dIpa anukrama [648 674] sAhaNakAle sayaNAmaNANiti, yo vA yasyAbhISTaH kAlavibhAgaH, krIDA venarANAM, vidyate so puvyo pubbaNhe avaraNhe pahAte kaya- balikamme-agaNiyaM kareMti kuladevatAdI kAuM, AsInbhayajohAro, loNAdINi ca DahaMti, maMgalANi siddhatthayAharayAliyAdINi se kareMti, suvaNNamAdINi ca chiti, pAyacchittaM dussuviNagapaDiyAtaNimittaM dhIyArANaM deti, sirasi pahAte sirahAINi, sasIso hAti, aviddhimANi cUDAmaNiH govi suSaNNaNa heTThA paDibajjhati, suvaNNAbharaNesu prAyeNa maNIgo vijaMti, kapitaM ghaDitaM, mAlA nakkhAmAlAdi, maulI mauDo, so puNa kamalamukulasaMvutto maulI buccati, tihiM siharaehi mauDo vucati, caturasIhiM tirIDaM,' bagyAriyaM laMbitaM, jJApakaM 'AsattvagdhAriya0' soNi kaDI, soNisuttagaM kaDisuttakaM, mAlinati, malaM siradAmagaMDAdi, kalAti kalAcI, kaDAI malagAdINi, pamatakUDANimA pAsAde sattale vA, mahau ceva mahato, akkhANabaddhaM gijati, jaha ADagaM pavaMco. vA, talagaM tADA, ghaNaM lacagAdI, NirettaM vA, ghaNA vA mehA, mehA vetyarthaH, urAlAI-urAlAI, Asyate aneneti Asyaka-mukhaM tameva krIDataM, 'aNAriya'ti agANi micchAdiTTI acaritrI devo'yaM puriso, Na maNusso, paraloke jAto vasatitti vA teNa haradevo, devasiNAetti snAtakaH zreSThadevatve vasati indratulyaH, jalajovasobhita iva saro, saMpupphaphalo vA vaNasaMDo tadarthibhiH upajIvaNijo, aNNevi NaM bahanazca ye hyAzritA aparibhUtA bhavaMti, tadevaM NANAdIAyariyA, abhimukhaM krAntaM, kUrAdINi hiMsAdINi, amidhUNe dhUyate'nena tAsu tAsu gatiSu vAtAhiM iva reNU, dhuNe kammaMtetti, tehiM hiMsAdIhiM kamme hiM, apaM rakkhaMtIti | AyarakkhoM, dAhiNagAmietti je atikrUrakammA bhavasiddhiyAvi te prAyeNa dakkhillesu Naraesu vA maNussesu devesu ya uvavajaMti, jassa bhavasiddhIyassa abaDo poggalapariyaTTo seso acchati saMsArassa sujhapakvio, adhie kAhapakkhie, abhavasiddhiyA savve // 360 // lAviadi [375] Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | zrIyatraka- | tAncUrNiH [17-43]|: // 361 dIpa anukrama [648674] kaNhapakkhiyA, AgamissANaM, titthamagaNaM, tastha Naragato upavaDhe samANo jai kahApi mANussaM labhati tatthavi dullahabodhie yAvi | sAcabhavati, tasma DAyassa issariyaTThANassa, udvinA NAma padhajjAmamuTThANa mamuTThiyA, pare pAsaMDiyA, tamhA abhijjhA lobho prArtha- sAdhupakSI netyanAntaraM, aNudvitA gihi eva, asavvadukkhapahINamagge egaMtamicchetti egaMtamicchAdiTThI pariggahI, asobhe NAma asAha / / paDhamassa adhammapAvassa vibhaMge Ahite (sUtraM 33) ahAvare docassa dhammapakkhassa evamAhiti (sUtraM 34) evaM tAvat adhammapakkho cutto, chAyAtapayat zItoSNavaha jIvitamaraNavat sukhaduHkhavadvA, tatprasiddhaye idamucyate-se bemi pAiNaM | vA saMtegatiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-AyariyA vege, tesiM ca NaM khettavatthUNi so ceva pauDarIyagamao jAva sabbadukkhAe parinimbuDetti vemi, esa ThANe Arie kevale jAva sAdha , docassa ThANassa vibhaMga evmaahie| ahAvare taccassa ThANassa mIsagassa vibhaMge evamAhijati (sUtraM 35), adhammapakkheNa dhammapakkhe saMjutto mIsa| gapakkho bhavati, natrAdharmo bhUyAnitikRtvA adharmapakkha eva bhavati, riNe deze varpanipAtavat , abhinave vA pittodaye zarkarAkSIra pAnavat amejma(suddha)rasabhAvite vA dravye kSIraprapAtavat , evaM tAbanmithyAdarzanopahatAntarAtmAnaH yadyapi kiMcidviramante tathApi | mithyAdarzanabhUyastvAt aviratibhUyaslAma dharmAnanubandhAca adharmapakSa eva bhavati, jAva elamUlacAe paJcAyati, esa ThANe aNArie | jAna asAdhU , esa khalu tacassa mIsagassa adhammapakkhassa vibhaMge Ahite // ahAvare paDhamassa adhammapakvassa vibhaMge evamAhite (sUtraM 36), athAha-daTThaprayojanAnAmaprayogaH', ucyate, matyaM, kintu yadatra nApadiSTaM tadihocyate, adhammapakkhe mIsao ya, ukaM hi-'pubbabhaNitaM tu iha vizeSopalammo draSTavyaH, kathaM ?, // 361 // [376] Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: asAdhugRhipakSA // 362 // dIpa prata zrImatraka- sa evAdharmo bahuprakAraH apadizyate, takAraNaM kArya vA, adharmaphalaM narako esatti, tatra ca pArSaDamizrA adhArmikA uktA iha gRhasthAyeva sUtrAMka | vAGgaNiH prAyeNocyante, adhArmikANi karmANi pralokayantItyataH adhammapaloiNo, ralayoraikyamiti, tatraiva cAmikeSu karmasu rajjaMti [17-43] iti adharmapalajjanA 'je rattae se lattae' bApakatvAt , adharmasamudAyAcArAt adharmavittittikaTTu vRtyarthameva, haNa chinda, haNaci kasalatAdIhi, chindani kaNNaNAsoTusIsAdINi, somapoTTAI kiMtati, bajjhe, jamhA raudrA, AsurA raudrANi hiMsAdIni karmANi kareMti raudrAH, kSudro NAma asajjanamahAyo so'giNa muMcati, asamIkSitakArI sAhassio, Na ca mAremANassa vikatIyANassa, anukrama NIlIrAgaraseva NIlIe, evaM tasma mahisamAdI mattANi, lohiyalittA pANini lohitapANI, uktaM ca 'kuca kuMca kauTilye [648 udbhAyolabhAveSu, Ipana kuMcanaM AkuMcanaM, jahA koi kiMci mUlAI bhajjati, ettha koi mAnonmAnavicakSaNaH tiSThati, so jANati 674] La mA mabbaM chijjaMtaM imaM daTuM Aikkhissati etassa, rAule vA kahahitti to utkaMceUNa acchati nAva so bolei, vaMcu pralambhane, baMcanaM jahA abhayo dhammacchaleNa vaMcito pajotassa saMtiyAhiM gaNiAhi, mRgo'pi mIteNa baMcinati, adhikA kRtinikRtiH atyupacAra ityarthaH, yathApravRttasyopacArAt tasya nivRttiH, tathA atyupacAro'pi duSTalakSaNameva, jahA kattio seTThI rAyANapaNa atyupacAreNa gahito, jaM aliyaM agala baMjula dhammajjhayasIle saddhilakkhehiM vIsaMbhakaraNamadhikacchalehiM taM bAta NigaDiti, demabhASAdiviparyayakaraNaM kapaTa, jahA AsADhabhUtiNAM AyariyauvajjhAyasaMghADa illagANa appaNo ya cacAri modagANi, kAlittA kUDakabaDamevaM lokasiddhatvAJca yathA kUTakApiNaM kaTamANamiti, sAtipayogavahalA zobhAvizeSaH sAtizayaH nyUnaguNAnubhAvasya dravyasya yaH sAtizayeNa dravyeNa saha saMyogaH kriyate so sAtisaMpayogo, aguNavatazca guNAnuzaMsanaM aguNAnAM ca guNava BATTIRMALEESHARA 362 // [377] Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti : [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIstraka- tIti, Aha ca-'so hoti sAtijogo davyaM jaM uyahita'NNadabvesu / dosaguNA bayaNesu ya atyavisaMvAdaNaM kRNai // 1 / / ete puNa utkaM- | asAdhusUtrAMka | gacUrNiH / caNAdayaH sacce mAyAyAH paryAyazabdA yathendrazabdasya, zakrapurandarabat ete zabdAH, yadyapi kriyAnimitto'bhidhAnabhedaH utkaMcanA- gRhipakSaH [17-43] // 363 // dInAM tathApi na mAyAmatiricyante, evaM jIvAnisUryacandramasAM abhidhAnabhedenArthabhedaH, dussIlA dudhatA duSTa zIlaM yeSAM te bhavaMti dIpa WI duSTazIlAH, parijitAvi sippaM visaMvadanti, duraNuNeyA dAruNakhabhAvA ityarthaH, dudhAni bratAni yepA te bhavaMti duvvA tAtmA yathA // yajJadIkSitAnAM ziromuNDanaM apahANayaM dambhamayaNaM ca evamAdIni vratAni tathApi ca chagalAdIni sattANi ghAtayanti, Aha hianukrama / 'paT zatAni niyujyaMte.' TuNadi samRddhI, tasyAnando bhavati kazcidanyena, yastu pratyAnandaM karoti pratipUjAmItyarthaH, sa tu garvAt | [648 kRtamatvAdvA nenaM pratyAnandati duppaDiyANaMdA bhavati, Aha hi-"upakartumazaktiSTA, narAH pUrvopakAriNam / dopamunpAya gacchati, 674] madgUnAmiva vAyasAH // 1 // savAo pANAivAjoti jAva rahitA baMbhA ya, parisabaMdhAdipANAipAtAtovi appaDiviratA, evaM musAbAtA kUDasakkhiyAdi, teNamahavAsateNAdInyAsAbahArA isthivAlateNAdI vA, mehuNe agammagamaNAdi, pariggahe joNiposagAdi, sadhyAo kohAo jAba micchAdasaNaM, manyAo pahANummaNa. kAma puSkabhaMgito vA madijjati pacchA pahAti, tathAvi savyAo NDANummadaNa0 paNaeNa ummadijjati teNa, abhaMgaNagaM gahitaM, vagaNao kuMkumAdi kasAyA ya, vilevarNa caMdaNAdi, saddAdI | paMca visayA, tehiMto apaDiviratA, mallagaMdhaM vA, ema va alaMkAro, apaNovi vatthAlaMkArAdi, sabAo AraMbhasamAraMbhAotti vibhAsA, savvAo karaNakAraNa sayaM etesiM ceva jahoddiTThANaM pANAivAyAdINaM aNyosi ca sAvajANaM kArAvaNANumaNNehiM issarAdINaM, payaNapAyaNaMti mAMsAdI, IsarA aNNohi pAyeMti, sabAo kohaNaM koI dharaNaM ahimaraNaM vA ghettu palaM 2 koTeti piTeti ya, // 363 // SINGER [378] Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | asAdhugRhipakSaH PARAN zrIsUtraka tAGgANA [17-43]] // 36 // dIpa anukrama [648 caMpakalanAkamavettalatAlauDAdIhiM tajei, pAtAdIhiM tAleti, nalapahArA khIlapaNhimAdIhiM esa baddho mAreti vA baMdhati va NaMgalA- dIhi, etehiM ceva parikilesaM kareMti, aNNehi a karadaMDAdIhiM kilesehiM kilesei, paraM je AvaDapaNe tahappagArA kettiyA cucaMti ?, gogahaNavaMdigahaNAdao, dohaNA gAvadhamAmadhAtamahAsamarasaMgAmAdIhiM, sAvajA ayodhikarA kammajogA kammaMtA iha paratra vA parepA prANA-AyuHprANAdi parepAM prANA paritAti, dRSTAntaH kiyate nirdayatve teSAM, se jahANAmae keyi purise kalama masUra lUNato vA maleMto vA musaleNa vA ukkhale koIto reno vA Na tesu dayaM kareti, ajae ayate, kUro nighRNaH, micchAdaMDetti aNNaviruddho kuro, evameva tahApagArati tIse dayAsu Niravekkho Niyo, micchAdaMDe pauMjaMti jA va se tattha bAhiriyA parisA bhavati taMjahA-dAsetti vA adAso dAsavat tesu tesu pesaNesu NiyujaMti paragAulaggAdI, bhattaoghi vittIe gheppati bhAilo, kammakArakA je loga ubajItitti gharakammapANAivahAdIhiM, te'vi rAule viTTikArA vijaMti, tesipi ya NaM aNNAtaraMsi lahae lahumao kAIANittiyA Na kareti(nA) tattha ruTTho guruM, majhavAjhaM imaM dameha kaMThaM, prAyeNa NigalabaMdhaNo haDibaMdhaNAdiNA vivaraNa kareti, jahA'mAlavANa, padosA yA 2 padAhitti, jAmakuNapisuAdIhiM jattha baddho cArijati so cArao, aNNo pUNa cArae cha NigalehiM dohi tihi vA sattahiM Nigalijoehi yajjhati, saMkoDitamoDito NAma jo hatyesu a pAdesu a galae bajjhati, cArae aNNattha vA so jamalaNigalasaMkoDitamoDito, imaM hatthacchiSNaM kareha, eko vA, hatthA chiaMti, evaM pAdAvi, ghorAdINaM kaNNaNakoDe, cAritadutANaM viruddharajasaMcAriNAM ca chijaMti, itthINaM vA sIsaM, ahimarAcariyANaM mukhe majjhe chijati asimAdIhi, gacchao khaMdhe AhetUNa vabhasuttaeNa chijaMti, jIvaMtasseva hiyae uppADeti purohitAdi jAba jinbhA, golaMyi kUce pacca- 674] pAyA // 34 // [37] Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: adharmapakSa // 365 // prata sUtrAMka | [17-43] dIpa anukrama [648 CHAR zrIsUtraka 10 taNaditaDimAdisu vA ollaMbijjati, rukkhi jIvanto mAretuM, malAitao mulAe poijati, ayANe mUlaM choTuNa muheNa NikAliMO ati, mUlaMbhiSNo majjhe salAe bhiMjate, sattheNaM kappetuM loNakhArAdIhiM siMcijati, baddhA abakappijaMti, pAradAriyA sIhapucchi jaMti, sIho sIhIe samaM tAva laggao acchati jAva sthAmigANaM dohavi kaItANaM chiNNaNetA bhavati, evaM kassai pUttagA chetuM appaNae muhe chijjati, kaDaeNa beTituM palAvijJati kaDaggiDaDao, kAgiNimaMsaM kAgaNime tAI se sAI maMsAI kappetaM khaaviaNti.| aNNatareNaMti jeNa aNNo Na bhaNitA sumigakuMbhipAgAdi kutsitA mArA, evaM tAva bAhiraparisAgaM daMDaM kareha, jAbi se amitaraparisA bhavati, taMjahA-mAtAi pA0, tesipi AhAlahuetti vayaNaM vA Na ka upakkheyo, koDa NAsio hArito minno vA imaMsi udaeNa siMcaha jahA micadomayattie jAya ahine paraloyaMsi, evaM tAva bAhiraparisAe yA abbhanaraparimAe vA te dukkheti jAva paritAveti, dukkhAo jAva apaDiviratA bhavaMti, te puNa kiM Nu evaM kareMti ?, kAmavanagA, te ya ime chediNo, tena ucyate-ecAmeva te itthI kAmabhogesu munchitA jAvaM yAmAI bhuMjituM bhogA pasavituM verAyataNAI, kammaM ceva, bahUNi aTTakammANi subahukAladvitIyAI ussaLA parNati aNekaso ekeka pAvAyataNaM jahAdiDha hisAdi Ayarati, saMbhAro NAma guruttarNa, garhito, se jahANAmae, ayaM hi pAtri-1 kRtaM tarati, silA vA vicchiNNattaNeNa cirasma Nicchuta, golao puNa khippaM NibuDDati, evAmeva tahappagAraM vajjabahule, 'pAve | rajje vere0' gAdhA, ayasoti etehiM ceva jahuddiDehi, utkaMcaNavaMcaNAdIhi sahayAsadrohAdIhiM agammagamaNehi ya ayaso hoti, M jesi ca nAI bacaNaharaNakaNNAchedaNamAraNAdikaraNAdi tesi agpirya hoti, kAlamAse 'NicaMdhakAra0' agaMdhamapyadhIkurvantIti, / aNNoviM NAma aMdhakArI bhavatIti, apagAsesu gambhabarobaragAdIsu, te puNa jacaMdhameva, mehanchaNNakAladdharatta iva tamasA ujotakarA 674] 365 / / [380] Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | [17-43] dIpa anukrama [648 zrImanaka- bhAvAca, tamasAto vA, jotakarA jyotiSkA evocyante, vabagatagahacaMda, roppaNaM ca chindicANaM sarIrAvayavehiM medavasA kAo, sAdhummAtAGgancUrNiH kiNhaagaNi lohe dhammamANe kAliyA aggijAlA Ninti tAriso tehiM vaNo, phAsA ya usiNavedaNANaM kakkhaDaphAsA, se jahA vako // 366 // NAmae kei asipatteti vA, dukkha adhiyAsijjati duradhiyAsA, asubhA NaragA, asubhA darisoNa sadagaMdhaphariseNa vA, vedaNAovi asubhA, No ceva NidAti bA, giddA pasuhitassa hoti, nidrA ca vissAvaNA itikRtyA, tega Nasthi, taM ujjalaM jAva vedaMti, esa tAva ayagoladiTuMto, gurugaM AgaMtuNatthAkArA, imo aNNo rukkhadiTThato sigdhapaDaNatthaM kIrati-se jahANAmae keyi rukkhe siyA pacayagge jAte (sUtraM 38), evAmeva kAlasamae sigcha garaesUbavajjaMti, tato undhaTTe gambhavatiesu tiriyamaNuesu kammabhUmagasaMkhejavAsAuesu uvavaJjati, tato bhujo gambhAo gabhaM jAva NaragAo NaragaMdAhiNagAmie jAva dullabhavodhie etassa ThANasma, tassa hANe aNArie, paDhamassa hyANassa adhammapakkhassa vibhaMge Ahite // 17 ahAvare docassa DhANassa dhammapakkhassa vibhaMge Ahijati (sUtraM 39), iha khalu pAINaM vA 4 saMtegatiyA maNussA / bhavaMti, aNArabhA aparigahA dhammiyA dhammiTThA jAba viharati, susIlA subbayA ukaMcagapaDiviratA jAvajIbAe sabbAo pANA ivAyAo paDiviratA jAvajIvAe je AvaNNe tahappagArA, uktA viratiprakArAH, ke ca te viratAH', ucyate, se jahANAmae keDI purise aNagArA IriyAsamitA jAva suhuta0, nasthi tesiM jAva viSpamukkA, tesi NaM bhagavaMtANaM eteNaM vihAregaM viharaMtANaM jAtAmAtAvitI hotthA, yAtrAmAtrA yayA sAdhyate, akkhovaMjaNavaNANulevaNabhUtA, athavA arcayanti tAmityarcA-zarIraM, eko jesiMga gambho zarIra bA, gatikallANA kallANagatI aNuttarovavAiesu bemANiesuvA, indrasAmAnikatrAyaviMzalokapAlapariSadAtmarakSaprakI 674] 3 [381] Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648 H S zrIsvaka10 keSu na tvAbhiyogyakisvipikakAndapikA, dvitikallANeni ukosiyA dvitI ajahaNyAnaNukosA yA, Agamesibhadeti Agamese|| sAdhummA cako tAmaNiH bhavagrahaNe sijhati, esa dvANe Arie, esa khalu docassa TThANassa dhammapakvasa vibhaMge Ahite // ahAvare tabassa dhmm||367|| pakvassa mIsagassa vibhaMge (sUtraM 40), dhammo bahuo adhammo thova cikAuM, teNa acammamIsaovi esa pakkho aMtato dhammapakkhe ceva NiyaDiti, ko diTuMto?, jahA NadIe ke purise hAyati, kei puttAI soyaMti kaDa asuINivi muhAI pakkhAleMti, KI gomAhisakaM ca chagaNamuttussagaM kareMti, tahAci taM udagaM bahugattaNeNa Na vissIbhavati, kalumItapi pasAdati, jahA tu bahugeNa || | sItodaeNa thovaM usiNodagaM sItIkajati, evaM sAvagANaM bahuasaMjameNaM. thovo asaMjamo khabijati, uktaM ca-'sammadiTThI jIvo.' japi ya taMpi ya saMpadI vakSyamANamapi ca, te bahu abarA jIvA jesu sAvagassa paccakkhAyaM bhavati, te ya ime, taMjahA-pAINaM vA 4 saMtagatiyA maNusmA appicchA appArabhA appaparigahA ghammiyA jAba vitti kappemANA susIlA egAto pANAivAyAo paDiviratA jAvajIvAe egacAto appaDiviratA, egidiesu appaDivirayA jAva jayAvaNyo tahappagArA, egatA tatovime se jahANAmae mamaNovAmagA bhavaMti, upAsaMti tatvajJAnArthamityupAmakAH, adhigatajIvAjIvAH abhigamaupalabhakuzalAdayaH zabdAH jJAnArthAH anyAnyena tvamidhAnenAbhidhIyamAnaH bodhaM mAnamapramAdamutpAdayati, kiriyati vA egahu~, adhikriyata iti adhikaraNaM jIvamajIvaM ca, kriyAhikaraNeNa ya kammaM baljhatitti buccai, kuzalA, jeNa baMdho mokkhijati so bandhamokkho, asahejA asaMharaNijJA, jahA nAtehi meru, na tu jahA bAtappaDAgANi sakAMta viSpariNAveta, devehivi, kiM puNa mANusehiM ?, aNatikamaNijatti jahA kassaha sumIlassa gurU aNatikamaNije evaM siM arahaMtA sAdhuNo sIlAI vA aNatikamaNijAI, NissaMkitAI, te puNa kiha atikami- / / 367 // 674] TRITION ilaTRANIII [382] Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA carNi: zrIsUtraka prata sUtrAMka | [17-43] sAdhummAvako dIpa anukrama [648674] jati ?, saMkAdIhiM dosehiM ata evocyate pissaMkitA NikaMkhiyAdi, laTThA, jahA koi asthatthI taM jahA tahA paJjataM asthaM tAGgacUNiH ladhu tuTTho bhavati evaM te'vi jiNavayaNalabuTThA eva tuTThA, gRhItapravacanArthAH ye te bhavaMti, puTuM2 gahito pucchitaTThA, vinizcito // 36 // nirnItaH, aTTharmija. aTThiyAIpi bhAvetuM jAba mijatti majA buJcati, jassa rogeNa tayaM AdikAuMjAba majjA bhAvitA so dudhikiccho bhavati evaM te, AmajjAi vA bhAvitA, yathA so parivAyago, gihe mikvaM hiMDaMto jA se mahilA rucati taM taM | vijAe abhijoetu ekAe guhAe choDhuM, vijjAvAtiyo iratittikAuM paDiyarAvito, purimo ya bhattagaMdhAdi parigiNento paMtholiAhitiyAe paDiyaritu tehiM pavisitaM jujhaMto mArito, tAo a mahilAo jA jassa sA tassa dinA, sA ya ikA inbha mahilA amijoi nijhAyA pati NecchaDa, jANagA pucchitA bhaNaMti-jati se parivAyagaaTThINi ghasituM khIreNa dijaMti tIse apemajhatIe to, navi, varatehiM tassa apekkhaMtassa ghasituM 2 khIreNa saha kADhettuM pAitA, jahA 2 pAijati tahA 2 taMmi purise pemma ||FA AW AraMbhati, sambesu ghaTesu pItesu ya jahA, parivAe aNurattA jahA mA tammi parivyAe aDisesevi Na virajati evaM sAvao'vi || cetiesu sAdhUsu a aNuratto jaici kiMci liMgatthaM vA pAsatthaM vA uDAhaM kareMto pAsati tahAvi purisadosottikAuMNavi pavaIMA yaNAto virajati, upamA, ekaderona dRSTAnta itikRtvA, jahA sA taMmi paribdhAyage rattA evaM pavayaNANurAgo so aTTamiMjapemmA -NurAgaratto, jativi keNa vippariNAmeti jaiNapavayaNAto-kiM tujhe ettha diTThati ?, tahAvi bhaNati bhaNataM-ayamAuse! he Ayupman ! NiggaMthe pAvayaNe aDhe parasaTe sese agaTetti, tiNi tisaTThAI pAvAiyamayAI aNNo, jassa bi kassavi dhammaM kaheti taMpi bhaNati-ayamAuso! jAva adve sesesu aNadve, teNa geNDa, ositaphalaha0 arvagutadu0 kiM kAraNaM pihitubhiNNe kavADeti ?, // 368 // [383] Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti : [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: "250 // TA ahiMsA sthApanA prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648 . May zrImatraka Na baDDai ugghADetuM ugghADe kavADe yA peThetu, uktaM ca-'kavADaM No paNolejA' parisaMto NiyaMto a logo mA NicaM saMvarAdiNA sAhAithirAdi virAhehitti te Nizcameva phaliI ussAettuM aggadAra koTugapamuhe a kavADaM virAhetu abhaMguyadAraM acchaMti, ciyattateura0 // 36 // aMteuraM ghare aNiDimaMtANaM jaici itthiAo acchaMti tatthavi NaM careti, jAva eso ThAti tatthesaNaM sogheti, kassai mahiDi yassa aMtepuraM bhavati, taMpi teNa aNuNyAtA pavisituM bhAti, epa tAvat darzanasaMpadukkA / idANiM sIlasaMpatprasiddhaye idamapadizyatecAuddasaTTamuchiTapuSaNamAsie pavvaM mAsassa aTThami pakkhassa udiTThA-amAvasA, punni mA iti candramAH pUrNamAsaH syAt | seyaM pUrNimA, paDipuNNaM pomahaMti-AhArapomahAhi 4 / posahio pAraNaM abassaM mAdhuNa mikvaM dAUNa pAreti tenocyate-samaNe || NiggaMthe phAsuesaNijaM asaNaM vA 4 paDi0 bAsArane pIDhaphalage paDilAmemANA viharati / idANi sambo sAvagadhammo samANijati-bahusIlavAn sIlAI satta sikkhAbadAI vayAI aNuccatAI, vihara, veramaNaM sadAdivipayeSu jahAsattIe veramaNaM kareMti, athavA verati vA bAMti yA veramaNati vA egahu~, paJcakkhANaM, uttaraguNe diNe 2 pumaNhe'varaNhe, posaI sarIramakArabaMbhavera, athavA | avaro vA tiviho AhAraparicAo upavAso, appANaM bhAvamANA aNNesiM ca sAdhudhammaM ca kahemAgA ekArasa uvAsagapaDimAo phAsemANA viharati / idANi saMNikAso korati, jamdA abhigatajIvAjIyAH ubaladdhapuNNa jAva mokkhakusalA tamhA asaM0 jamhA devAsugadisu aNatikamijA ya pavayaNAto jamhA tamhA NI saMkitAdi jAva abhigatahA, athavA gatapratyAgatilakSaNaM kriyate-jamhA pANisaM0 jahA(tamhA asahejA) jamhA asaMjahA tamhA NissaMkitAdi, evaM jamhA NissaMkitAdi samhA NikaMkhitA, eka padaM chaItehiM | ekke yAra bhaNaMtahiM jAva jamhA abhigatahA tamhA advimijA jAba racA tamhA pareNa puDA va apuTThAyA vadaMti-ayamAuso! jiggaMthe HINDU 674] // 369 // [384] Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648 674] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 2 ], uddezaka [ - ], niryukti: [166-168 ], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtraka tAGgacUrNi // 37 // pAvaNe aGke sese aNa, jamhA ya evaM pratipadyante tamhA usitaphalihA jAya pavesA, jamhA evaM tamhA cAudasamIsu, tamhA pAraNa samaNe NiggaMdhe, teNaM eyArUveNaM vihAreNaM viharamANA bahUNi cAsANi prApnuvaMti pAuNati, pAuNatA prApya, idANi aMtimaM saMlekSaNaH vRccati-abAhaMsi atyarthaM bAdhA AbAdhA jarA rogo vA, sAdhusamIve vA AloiyapaDikaMtA sAdhuliMgaM ghetu saMthArasamaNA dabbhasaMcAragatA savvAsaMbhaviSyamukkA bahUNi bhattANi0 kAlamAse kAlaM kiccA aNNataresu detesu devamahaDDiesa ubavattAro, te NaM tastha maDiyA hAravi0 gatikallANA jAva bAvIsaM sAgarovamAI, AgamesibhaddA egaganbhavasaghIyA caritaM prApya sidhyanti, ukkoseNa vA abhavaggaNANi gatuM sijjhati, esaDDANe kallANe paraparaeNaM suhRvivAgottikAUNaM Ayarie kevale, tatra tacasma mIsagassa dhammapakkhassa Ahite / / evaM bhaNitA adhammapakkhA, tappaDipakkhA ya dhammapakkhA, ubhayasaMjogeNa ya mIsapakkhA, tesiM savvaisiM idANi saMkheveNaM paDimamaNeNaM kIrati je te adhammapakvasmitA dhammapakkhassitA mIsagapakkhasiyA ya savve'vi vAlA paMDitA bAlapaMDitAya bhavaMti ke tetti 1, sutteNa caiva vakkhANaM, aviratiM pahuMca vAle viratiM pahuMca paMDite ya, viratAviratiM pahuca bAlapaMDiteya, tattha jA sA sacyato aviratI ema dvANe AraMbhaTTANe, Arabho asaMjamo aviratI yA egaDDA, tattha jA sA viratI ema hANe aNArabhaTThANe saMyamasthAnamityarthaH, tattha jA sA avirataviratI esa dvANe AramANAraMbhaTThANe, jeNa parimiyaM avati teNa AraMbhaDANe, Nicchaya sutikAuM titthagaroyademo ya, te'NArie kevale evaM tAva mo bahuvidha adhammapakkho yatisu ANesu aviratIe saMkhevituM samoArito yathA 'jIrNe'bhojanamAtreyaH' evameSa saMkSepaH, punarapi saMkSipyamANaH dosu dvANesu samotaraMti yadapadiiyate evaM samagammamANA (sUtraM 41), samyaggamanA gatyarthA dhAtavo jJAnArthA itikRtvA samyaganugamyamAnAH samyaganu [385] zramaNopAsakA // 370 / Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [17-43] zrIsUtra tAGgacUrNiH // 371 // dIpa anukrama [648 | cintyamAnAH ityarthaH, 'samaNugAhamANa'ni anu pazcAdrAve yadA grAhitaH kazcit tAnevArthAnanyAn grAhayati yadA te'rthAH karma D. ahiMsAsaMpadyate tadA ucyate te'rthAH samanugamyamANAH, imehiM dohiM ThANehiM pRccuhiDehi samotaraMti, taMjahA-dhamme ya adhamme upasaMte yA sthApanA aNuvasate ya, tattha NaM je se paDhamassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhite tasya prAdezakAni kAraNAni ca imAI tiNi tevaDhAI Adau tA badanasIlA pAyAiyA, zAstAra ityarthaH, tacchippAstu bhRzaM vadaMtIti prAvAdukAH, teNa samAseNa causu hANesu samo0 kiriyAvAdI akiriyAvAdI veNaiyavAdI aNNANiyavAdI, Aha-kimarthametAni tipiNa timahANi pravRttAni ?, ucyate-yathaiva vayaM / karmakSapaNArthamutthitAH evaM siddhi prArthayamAnAH evaM te'vi svacchanda vikalpaiH saMsArAbhAvaM kezAmA vecchantyato'padizyate-te'pi NiyANamAIsa, te'vi palimokkhamAhasu, tatra yeSAM tAvadAtmA nAsti, kecica sanprakAreNa karmasaMtati necchati, te baMdhAmAvA kevalameva karmasaMtaterucchedAt na nirvANamicchati, Aha hi-'karma cAsti' karturamAve ko badhyate mucyate vA ?, kevalamupAdAnakSayAta pradIpayat te lavantyupAdAnakSayAnirvANaM, evaM kammopAdAnakSayAdanAgatAnupapatteSa saMtaterabhAvo bhavati, satatyamAva evaM ca mokSaH, Aha ca-'artho'pyanAgatasyeva, thepAmAtmA na vidyate' mAkhyAdInAM te'vi apalibhokkhaM manyo mokkhopaDimokkho, Aha hi-'prakRtivikAravimokSo mokSaH kasya :-kSetrajJasya vidyamAnasya, vidyamAnaiva ca prakRtivikArAnAnmokSo bhavati, apica-'zAptA. | nAmupayogaH vaizeSikAnAmapi vidyamAna eva paTcakro mucyate, evamanye'pi svacchanda vikalpaH saMmAgabhAvamicchaMto'pi na mucyante, Aha-jai saMmArAo na mucaMti Na vA moeti kiM khalu logo te saraNaM paJjayati !, ucpane, micchanANubhAvatti, teyi lavaMti sAvagA, kUTaeNyagrAhayaca te'vi mAyaittAro, Azravata AzruvANamityarthaH yaH zuzrUpayan zrAvayati sa mApainAro bhAti / evaM tAva Adi- ||371sh 674] [386] Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: ahiMsA zrIstraka- tAGgacUrNiH // 372|| sthApanA prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648 tIrthakarAH kapilAdayaH sAvae lavaMti, tacchiSyAzca pAramyaryeNa mithyAdarzanAnubhAvAdeva tevilavaMti sArvati sAbaittAro yAvadadyApi vipayAnukUlaM dhamma dezamANAH, uktaM hi-"bhavatrIja0" jaha 'gantumazaknuvannuvAsa' tathA 'niravagrahamukta' tathA bahuehi abhiseeNaM, Aha-kathaM tAni tiNi mayANi tisahANi micchAvAdINi ?, ucyate, ye hiMsAgupadizati, Na hu teNa mokkho bhavati, te tAvat avatthu ceva, jeyi mokkhavAdI ahammaM pasaMsaMti mokkhassa paDhamagaMti, yathA sAMkhyANAM paJca yamAH zAkyAnAmapi daza kuzalAH karmapathAH, tatrAhiMsA mAnyA, na cAhiMsA teSAM gariyo dharmasAdhanaM, kathaM ?, sAMkhyAnAM tAvajjJAnAdeva mokSA, Aha hi-'evaM tava. bhApA' vaizeSikAnAmapi 'abhisecanopayAsabrahmacaryagurukulavAsaprasthAdAnayajJAdinakSatramantrakAlaniyamA dRSTA' tatra tatra hiMsava, " vaidikAnAM na garIyasI yajJopadezAt, uktaM hi 'dhruvaM prANivadho yajJe' zAkyAnAmapi satyaM garIyo dharmamAdhanaM, kathaM ?, ko'pi mikkhuehi bhaNito-sikkhAvataM geNha, teNa musAbAdavajAI gahiAi, te ghettuM ca bhaMjati, bhaMjato vutto-kIsa bhaMjasi ?, so bhaNati musAbAdaveramaNaM mae Na gahitaM, taeNaM savvaM aliyaM ceya, evaM tesiM ahiMsA sIlaMgA, kathaM kRtvA ?, sakalaptaccAditi hetuH, te ceya / pAvAdiyA appANumASaNa diTuMtoM kIrati / te savve pAvAucA0(sUtraM 42),prabadanazIlA: prA0 AdikarA dhammANa, asambhAvapaTuvaNAe etesi titthagarANaM tacchAsanapratipannA vA, NANApaNNA jAya NANAraMbhA, adhAbhAvena keNai kAraNeNa dhammaparikSaNa TThavaNAvAvAreNa agAmaNNAI dhammasAdhanAI bhaNilliyAI, bhaNamANA ahiMsamavamaNamANA aNijaeNa ceva karaNaeNa ahetukAmeNa egahA, meletuM bhaNitA, maMDalibaMdhaM kAuM ciTThA, jahA doNi bAhAo AkuMcitAo, agnahatthehi mellitAzo yathA bhavaMti, loe a va maMDalaMti cuJcati, maMDalayAhAI maMDalavAhAe va, tesi maMDaliAe jahA pariNasaNAe te ceya NivesitA, ete vicinteti kUro 674] // 372 // [387] Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648674] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: DI zrImatraka- labbhatitti upaviTThA jAba puriso sAgaNiyANaM iMgAlANaM hilihilentANaM pAti, pataMti tasyAmiti pAtrI-kumiyA lohamayI tAmra- AhAra nikSepaH [gacUrNiH mayI yA, sA churbhatehiM ceva aMgArehi taliNataNeNa aggitullatalA bhAti, taM ayomaeNa saMDAsaeNa gahAya jeNeva te pAvAiyA // 373| teNeva uvAgacchati, te pAvAtie evaM padAsI-haMbho pAvAiyA! AdikarA dhammANa imaM sAgaNiM pAti muTuttaM 2, yIpseNepheka bhaNati, muhuttametaM dhareha, No saMDAsaraNa ghettuM aNNassa hatthe dAtavyA, pavihitA No aggibhaga vijAe AdicamatehiM aggI thaMmijai, | mAvammiyaveyAvaDieNa pAsaMDiyasma thameti, parapAsaMDitassavi paricaeNa thaMbhei, ujjukaDA danbujugA ujjugA, paDivADie tthitaa| bhavejahatti, NiyagaM 2 dhanma paDivaNNA satyalopanetyarthaH, amAyaM kuvyamANA, vakSyati mAyA aggithaMbhaNAdi, NikAyaNaM paDivaNNA | NikAyapaDivaNNA sabahasAvitA ityarthaH, sabahehiM paMca mahApAtagA gobhaNirisibhrUNagAmAdIhi, evaM tAva titthagarA tassIsA ceva mahApAtagAhi, sabyadhA khasamayasiddhyA ca khatIrthakarANA pAesu iti buccA-evaM NikAetuM tesiM pAvAtiyANaM taM pAti saiMgAlaM. saMDAseNa Nisarati, nAgArjunIyAstu 'aomaeNa saMDAsaeNa gahAya iMgAle Nisarati, tate gaM te pAvAtiyA AdikarA dhammANaM | mA DajjhIhAmottikAuM pANi paDisAharati, tateNaM se purise te pAvAtie evaM vadAsI-haMbho pAvAdiyA! AdikarA kamhA pANi No | pasAreha ?, te bhaNaMti-pANI Doja, so bhaNati-jiNavayaNAkovidA! pANimi dar3e kiM bhavati, te bhItA bhaNati-dukkhaM bhavati, | so paDibhaNai-imaM dukkhaM bhavati, jati a dukkhaM maNNamANA pANI Na pasAreha, NaNu attANumANeNa yeva esa tulatti, samabhArA jahA ekato 2 Nayati, evaM jahA tujhaM dukkhaM Na piyaM evaM sadhajIvANaM dukkhamaNiTuM, pamANamiti tujhena pamANaM, sAkSiNa ityarthaH, | jaha kassai suhamaNiI, dukkhaM vA piyaM, uktaM hi-'vastrAdimizvediha nAmAveSyan , pracchAditaH kAmamasau bhramo'yaM / tvameva sAkSI | // 373|| [388] Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti: [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [17-43] AhAra nikSepa // 374|| dIpa anukrama [648674] zrIsatraka- sahajAtarUpe, yadyatra rAge praNayo'bhaviSyat // 1 // samvesi jIvANaM ettha suhadukkhe tulle samyak avasaraNamiti tulyo'rthaH, Na tAGgacUrNiH katthai sumaI, patteyaM tulA, ekaikaM prati pratyekaM, pratyekamiti ekekasta jIvassa tulA, suhagriyANAM duHkhodvegiNAM ca, taheva ekkekapamANaM samosaraNaM ca kIrati, eSa dRSTAntaH ayamarthopanayaH, tattha je te samaNamAhaNA etaM suhRdukkhaM tullaM, attaparagati tullamajANaMtA bhaNati-savve pANA haMtavyA0 udavetabvA, kahaM ca NaM bhaMte / hatabyA?, ucyate-uddesikAdi anujAnate tehiM samvehiM pANA iMtacA ubaddavetabvA hi aNuNNAtA bhavaMti, uktaM hi-tamathAvarANa.' tamhA uddesiyANaM bhujo, athaipAmevodezikAdi anumanyamAnAnAMca DD ko dopaH ?, ucyate, anirmokSaH, amucyamAnAzca cAturaMte saMsArakaMtAre Agacchati chedAe, yathA grAmAya gacchati, evaM AgaMtAro, desacchedo hatyacchedAdi, mabbacchedo sImAdi, jAva kalaMkalibhAvabhAgiNo bhavissaMti / kiMcAnyata-cahaNaM najjaNANaM jAva AbhAgIbhavissaMti, aNAdIyaM ca NaM jAva aNupariyaTTissaMti, te No sijijhassaMti, jesiM tullA je puNa attovameNa sadhajIvehiM tullA suhaduskhatullA, Nasthi tahA mANaM saraNaM, patteyaM tullA 3 evaM maNNamANAtattha je te samaNA mAraNA ebamAikkhaMti savve pANAna itanyA tacAItA, evaM uddezikAdivivakSiNo te No AgaMtugA cchedAe, taM ceva paDilomaM jAva sayadukkhANa aMtaM karessaMti / bhaNiyANi kiriyAhANANi, ettha puNa paDisamaNeNaM kIrati-iriyAvahiyAyacA vArasa kiriyATThANA adhammapakkhe'Nuvamame samotArijaMti, teNa buzcati-icetesu vArasasu kiriyAhANesu caTTamANA jIvA (sUtraM 43), atItakAle govi sijhasutti, saMpayaM kAle Novi sijjhati, evaM aNAgate Novi sijjhissaMti, terasame kiriyAhANe yamANA sijhaMsu icAi, evaM so bhikkhU jo poMDarIe vRtto kiriyATThANavAbho adhammapaksaaNuvasamatrAo ya kiriyAdvANa sevI dhammapakkhaTThito usano AyaTThI jo appANaM rakkhati // 374 // [389] Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [2], uddezaka [-], niyukti : [166-168], mUlaM [17-43] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [17-43] dIpa anukrama [648 674] zrIsUtra- jato Ayarakkhio bhavati AtmavAn , loke'pi vedyate, arakhaMto anAtmavAn , athavA appaeNa se aTTho AyaTThI, appaNo hito.AhAra nikSepaH nAcUNiH | iha parattha ya loe, corAdI dosuvi lopasu appaNo ahito, appaguttA Na parapacaeNa logapaMciNimittaM Atmanaiva saMjamajoe // 375|| juMjaMti, Na parapaJca ya9, sayameva parakarmiti, kei puNa bhaNaMti-'IzcarAtsaMpravarnata, nivata tathezvarAt / sarvabhAvAstathAbhAvAH, puruSaH 3 adhya | sthAsnuna vidyate // 1 // ' 'sarve bhASA tathAbhAvAH' etaca AyaparakamagahaNeNa parihRtaM bhavati, evaM prakRtikAlasvabhAvAnAmapi AtaparakamagahaNeNa paDisedho kato bhavati, appANaM rakkheto Ayarakkhato bhavati, AtANurakkhito vA anu pazcAdrAve kiriyATThANaseviNo, teNa adhammaphaleNa dukkheNa saMpayutte kaMpijamANe daTuM jasse kaMpo bhavati se AtANukaMpae, paramAtmAnaM vA'nukampamAnaH, AtmanA hyAtmAnamanukampate, tadanukampate tadanugrahAta , AtaNippheDae acANaM saMsAracAramA NippheDiti, attANaM NANAdIhi guNehi NippheDaMti AtaNippheDae, attANameva paDisAharekhAsitti vemi kiriyAhANehiMto paDisAharati 2 cA akiriyaM ThAve / / // iti dvitIyazrutaskandhe dvitIyAdhyayanaM kriyAsthAnAkhyaM samAptam / / ___ajjhayaNAmisambandho-teNa mikkhuNA kammakkhayasamuTThiteNa kiriyATThANavivajaeNa terasamakiriyATThANAseviNA AhAragutteNa PA bhavitavyaM, vakSyati-'AhAragutte samite sahie sadA jaejAsittivemi,' jo phAsugAhAro so AhAragutto bhavati, tatra ucyate keyi jIvA sacicAhArati, ko vA kimAhAreti ?, eteNAmisaMbandhena tatiyamajhayaNamAyAtaM AhArapariNA, phAsugAhAro so AhAragutto bhavati. cattAri aNuogadArA, puvANupubIe tatiyaM pacchANupunIe paMcama aNANupubdhIe egAdimattagacchagatA jApa 3, NAmaNiphaNe AhArapariNA, AhAro Nikkhivitavyo pariSNAe ya, AhAraNikkheyo paMcahA-NAmaM ThavaNA // 169 / / gAhA, // 375 // HAN | atha dvitiy-zrutaskandhasya tRtiyaM adhyayanaM Arabhyate [390] Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [44-63] dIpa anukrama [675 699] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 3 ], uddezaka [ - ], niryukti: [ 169-178 ], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: Pei zrIsUtra tAGgacUrNi // 376 // eso khalu dave sacitta // 170 // gAhA, davvANi AhAreti davyAhAro, so tiviho- sacittAdi 3, sacitto chanvidho-puDha vijo puDhavikAIyAdi, puDhavI loNamAdI api karddamamapi kardamapiMDAdAnaM ca, AukkAo sacitto bhomatalAgAdi aMtarikkho ya, te kAo sacito AhAro ihagapAgAdisu, mahaMtesu a aggiTThANesu a aggimUsagA saMmucchaMti, te taM caiva sacittaM aggimAhAreMti, sesA maNUyAdayo Na tarati jalagANaM sacitaM aggimAhAretuM, uktaM hi - 'eko nAsti avaktavyasyApreranAsthAna mitravat ', lomAhAro puNa tesiM hota hemaMte sIteci tAveMtANaM, so puNa jo aggIo prakAzaH pratApaH so sacittotti vA, sacittaM te puNa niyamA AhArati jIvA, jeNa sIteNa khuNakhuNaMto addhamata oci AsAsati, jahA mucchito pANieNa, bAukkAo lomAhAro sIyalaeNa vAteNa appAJjati, vaNassatI kandamUlAdI, tasA aMDake jIvaMte caiva sadhyA gassaMti, maNUmAvi ke chuDAItA jIvaMtiyA ceva maMdukaDiviyA, evaM acitto mIsao avi bhAsitavyo varipavara) aggI acitto bhaNitacyo, atha 'bhaMte! odaNe odaNa kummAse0 ' bhaNitoM dannAhAro, khettAhAro jo jassa nagagssa AhAro, AhAryata ityAhAraH visao AhAgeci budhati, jahA madhurAhAro kheDAhAro yasso va snehodanAdi, idANi bhAvAhAro, tesiM ceva sacittAcittamIsagANaM davvANaM je vaNNAigo te buddhIe vIsuM 2 kAUna AhArimANo bhAvAhAro bhavati, tatthavi kaDukamA vilamadhuraramAdi jimmidiyavisayotikAUNa prAyeNa gheNpati, uktaM hi rAimatebhAvato tine vA jAba madhure vA, itare'pi cAnupaMgeNa uktaM hi 'jaDo jaM vA taM' mRduvizadacApaDhyaudanaH prazasyate, zItodakena prazasyate, zItodakaM tu prazasyate, evaM tAvadbhAvAhAro dravyAzraya uktaH, idANi jo AhAreti AhArao tamAzritya bhAva ucyatesabbo AhArento udayasya bhAvassa AhAreti kayarassa udayA, veaNijasma kammassa udapaNaM, 'paMceva ANupuvIe' [391] AhAranikSepaH // 376 // Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AhArabhedAH prata sUtrAMka | [44-63] dIpa anukrama [675699] zrIkSetraka- jamhA vutta'cauhi ThAyohiM AhArasaNNA samuppaJjati, taMjahA-omakoDatAe chudhAvedaNijasma kammarasa udaeNaM matIe tadaTThova- tAGgacUNiH | ge' jamhA udayikassa, kuTTe udayIyassa karmaNaH udayAt AhAreti, kenalINavi audAyikapAriNAmiko bhAvI iti, tamhA siddho, // 377 // bhASAhAro tiviho-oe lomo a pakkheve, eesa tihAci ekAe ceva gAthAe saMkhevavakkhANaM, taM0-'marI reNoyAhAro tayAi P phAseNa logaahaaro|' pakkhevo jaM marIrasma pajattIe, paJjattao vA AhAreti, jo oyAhAro etasma bakkhANaM gAthAe puNyadeNa| |taM0-oyAddArA jIyA sabve // 172 / / gAhA, AhAragaappajattagA, ojatti sarIraM ojAhArA-sarIrAhArA katare?, sabbe AhA ragA, je AhArati, te puNa tattatellasaMpANapakkheba0, isa sarIrapaJjattIe pAcagA vA pajappamANAvA, sarIrapajatI puNa AhArapajattIe / | pajappamANasseba, sabyabaMdhe ADhaviya jAva marIrapajattagassa oyAhAro hoti, kiM buJcatte ?-oyAhArA jIvA savve AhAragA apa attagA ucyante, iMdiyazANupANubhAsamaNopAcIhiM apajattA, butaM oyAhAravakkhANaM, idANi lomAhArassa bhavati, tayAi phAseNa ||ya lomAhAreti, etassa gAhApAdasma puriSThIra gAthAe pachimaddheNa vakkhANaM-'pajattamA tu lome pakkheve hoi bhayitabbA' katarIe paJjattIe ADhavetuM ?, tattha nayA ghe pati phAsidiyamityarthaH, jaM upahAmitatto chAyaM gaMtUNa chAyApoggalehiM AsAmati savvagAta| lomakuzaNupavidverhi, AmAmati zItavAteNa vAgAdIpaukkhevaNagAdIvAteNa yA, Asasati pahAyato vA, evamAdi lomAhArotti, gammevi lomAhAge ceva, jeNa pakkhevAhAra va AhAriAMto AhAro, tena cakSuSmatA amyena vANa dIsati lomAhAraH lopa ica, lopaH adarzanamityarthaH, je adIsaMtA corA harati te lomAhArA bucaMti, eso puNa lomAhAro Nizcameva bhAti anAbhogaNittito AbhogaNivacitovA, pakkhevAhAro puNa bhAijati, kA bhayaNA?, kadAi AhAre jahA uttarA kurA aTTameNa bhattakAleNa pakkhevamAhAramAhAreti 1377 // . [392] Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AhAra bhedAH prata zrIsUtrakasUtrAMka | tAGgacUrNiH [44-63] // 378 // dIpa anukrama [675699] EPHANISTERDINMandalaa saMkhejagavAsAuANaM aNiyo, tayAi phAseNaMti vuttaM / idANi pakkhevagAhArassa bakkhANaM, tenocyate-egidiyaNAragANaM devANaM ceca Natthi pakkheyo / sesANaM pakkhebo saMsAratthANa jIvANaM // 173 // sesANegidiyavajANaM orAliyasarIrINaM jesi jibhidiyamasthi te pakkhevAhArA, eke tvAcAryA etadeva trividhaM AhAraM anyathA yuvate, taMjahA-pakkhevAhAraH oyAhAra- lomAhAra iti trayaH, jihendriyena labhyate sthUlazarIre prakSipyate so pakkhevAhAro, yo ghANadarzanazravaNarupalabhyate dhAtoH pariNAmyate ojAhAro, yA sparzanopalabhyate dhAtoH pariNAmyate sa lomAhAraH, vutto AhAro, appAhAragA bahuAhAragA ya idANi vattavyayAje jattiyaM vA kAlaM AhAragA bhavati, kAlaM tAva bhaNati-ekaM ca do va samae tiSiNa va samae muhuttamaddhaM vA / sAdImaNAdimaNihaNaM / vA kAlamaNAhAragA jIvA / / 174|| butto kAlo gAthAsiddha eva / / idANiM aNAhAragA curSati te duvidhA, chaumasthA kevalI ya, tattha chaumatthA aNAhAragA-ekaM ca do va samae kevaliparivajiyA aNAhArA | maMthaMmi doNi loge ya pUrite tinni samayA tu 'egaM ca dova samae'tti vigahagatIe, kevalI aNAhArA duvidhA--siddhakevalI aNAhArA bhavatthakevaliaNAhArA, bhavatthakevaliaNAhArA duvidhA. taMjahA-sayogi ayogI0,mayogibhavatthakevaliaNAhArA samugghAtagatA,te puNa maMzUmi doNNi, maMthaM pUreMto loe bhavati taie samae, NiyaTuMto paMcamasamae, loga pUreti cautthasamaetti tisuvi aNAhAro, idANiM ajogibhavasthakevaliaNAhArao gAthAsiddho ceva aMtomuhuttaM, siddhakevaliaNAhAraovi gAthAsiddhI sAdIyaaNidhaNo siddhaaNAhAro, joeNa kammaeNaM AhAretI arNataraM jiivo| teNa paraM mIseNaM jAba sarIrassa pajattI (nissphttii)||177|| uvavajamANA cetra saccabaMdhe kammagajogeNaM AhAreti, to mIseNa jAya orAliyasarIrapaJjattIe paJjatto bhavati, pacchA orAlipamismasaroreNa ceca // 378 // [393] Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vanaspatiH prata sUtrAMka | [44-63] zrIsUtraka- tAjacUNiH dIpa anukrama [675699] AhAreti, evaM veubviyaM, AhAragasarIreNaM puNa NiyamA AhAragoceva, butto AhAro / idANi pariNNA jahA satthapari- NAe bhaNitA Nikkhebe, suttANugame sut-suaM me AusaMteNaM0 (sUtraM 44) iha khala AhArapariSNA tassa NaM ayamaTThoiha khalu | pAINaM vA 4 paNNavagadisAo paDucca, sayAotti sabbAovi dimAo urcha adho agahitAo, sabyAtitti savvasaMseveNa cattAri vIjakAyA, bIjameva kAyo bIjaM ityarthaH, taMjahA-aggaM bIjANi jesiM tilamAdINaM sAlikalamaatasimAdIyAvi, taNA, aggaM bIjaM | jesiM yA aggalatA sappaMti para hoMti vA te aggaM vIjA, mUlabIjAcA allagamAdI, poru ulchugamAdI, khaMdhavIjA sallaimAdI, tadaMta nAgArjunIyAstu 'vaNassaikAiyANaM paMcavihA vIjavakaMtI evamAhijai-taMjahA-aggamUlaporukkhaMdhIyaruhA chaTAvi egeMdiyA | samucchimA bIyA jAyate' jahA uddAvaNe dar3e samANe NANAvidhANi haritANi saMmucchaMti, paumINIso vA nabae talAe saMmucchaMti, | purANevi kathayi puthvaM Na hotuM pacchA saMmuLaMti, uktaM hi-'pabhaM ca rAjahaMmAzca' 'tesiM ca NaM ahAbIjeNaM'ti yayasa yI tatra | tadeva prasUyate yathA zAlipIje zAlyaDaro jAyate, na kodravAdayaH, athavA'vakAgena jaM jattha khete jAyate, yathA sumajitakedArapallave prAvRTkAle zAlirjAyate yathA zAlIvIje zAlyaMkuraH, pApANopari nopyate na vA utto'pi jAyate, athavA bhUmyambukAlAkA| zavIjasaMyogo gRhAte, athAvakAzagrahaNaNa0, egatiyA ege Na savve, je'vi vaNastatikAye te'pi rukkhA ummajaNabadbhaNA, sesAo apuDhavijoNiyA, pRthag viyoniu~pAM, utpattiH AdhAraH prasUtiyoMnirityarthaH, yu mizraNe, yautIti yoniH, mizrabhAvamApadyanta ityarthaH, kArmaNasarIra vA, jIvo vRkSabhAvapuraskRtaH, yA ca prasUtiH kSamAbhUmimaMtareNa na prasUyate so puDhavijoNiyo bhavati, jahA jalaM na jAyate, jattha jassa joNI so tattheva saMbhavati paMkajayat bIjAkuravadvA, uktaM ca-"kusumapurople bIje mathurAyAM nAGkuraH samudbhavati / / / 379 // [394] Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [ 44-63] dIpa anukrama [675 699] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niryuktiH [169-178 ], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vanaspatiH zrIphanAgapUrNiH // 28 // yaMtra tasya vIjaM taMtrotpate pramayaH // 1 // " tathA yathA praticandrakasya dikSu samudbhavaH sa caikana dRzyate, pratimukhasya vA''darzake pratibho dRzyate eta evaM taduktaM bhavati yA hi yatra yasya yoniH sA tatraiva sambhavati, puDha vivakramatti, kesiMci AlAvago caiva esa patthi, jesipi asthi tesipi uktArtha eva tassagrahaNena, tahAvi viseso buccati, jahA taMtujoNio paDo taMtumaya ityarthaH kAraNAntaritaH kriyamANo taMtuSveva bhavati, na dezAntarAbhyAM hiyate vA, vRkSastvevaM na caivaM kathamiti 1, ucyatekoI sAmala puDha vikAIe purekkhaDo puDhavikAyasarIra vippajahAya taMmi caitra deze sazarIre aNNesu vA tatsaMnikRSTapuDhavikAyiesa ruktA vihRti, tattha kAyAMtarasaMkrame kamoghe pati, aNNo puNa dezAMtarAto sakAyAto vA parakAyAto vA Agamma rukkhattAe mati toNiyA tasvabhAvA, tantrakamatti taM caiva joNiyamiti, jahA jA jassa jogI so tammi caiva saMbhavati, NaSNatya yathA pApAnAt suvarNa jAyate, na sarvasmAt pASANAt jAyata iti, evaM puDhavijoNio puDhavisaMbhavo puDhavivakamo ya Na sanyAo puDhavIo jAyate, kathaM putra bhUmIya ussariche pattharovari vA No jAyate ?, toNiyagaNeNa tu santrametaM pariharitaM gahiyaM ca bhavati, kamprovagA kammajogA bhavati, jo jassa jogo bhavati so tassa unajogI buccati, yathA rUpavAne dAra upajIvanIyo, so ruveNa kuleNa zIleNa ya tIse evaMguNajAtIyAe dAriyAe, dArikAe caiva dArako, so'vi etasya upayogo, evaM tehiM tanvidhAI kammAI katAI ruvakhAroha anilagAI jesiM rukkhANa hauvaika bhavati, tahA maMDagamadhye kiMci jaM jiraha taM ubaka, siNehassa vA tellassa yA vayassanA, maramANaM aNovar3akaM, tahA ADhagaH pramANo ghaTaH, ADhagapramANasyaiva meyasya dravyasyetarasya vA upayogo, patrapuSkaphalAdilakSaNavyatirikAnAM Na tesiM aNNapuDhavikAiyAdizarIreNovayogo, kammaNidANati NiyANaM hetuH kAraNamitya [395] ||380 // Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [44-63] dIpa anukrama [675 bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIvaka-ID narthAntaraM, bAtikasya hi vyAdheH yAtaladravyAhAra eva NidANaM, evaM pittiyamimiyANapi pattiyasi mANidANaM, yathA nAnidAno vanaspatiH vAmancUNi yAdhiH utpadyate evaM karmanidAnamantareNa na zarIrotpattiH bhavatItyata ucyate-kammaNidAnena, nathA ca kamma0, katara kamma?,HI // 381 // ANI rukkhaNAmAgotaM tassodaeNaM NANAvihajoNiyAsu, puDhavIti nemipi jo puDhagI 'gacittasaMvRnamizrAzcaikazaH' tayAprakArA yoniH, NANA-IN | vidhAnAM ca aNNesiM puDha vikAiyAdINaM chapaI kAyANaM joNI viudRtitti, viviyoge, vizeSya pRthivIkArya vRkSavamamisaMprApya | vartante viuti / te jIvA tesiM siNehaM te jIvatti je puDhavikAIesu uvavaNNA tAsiMti jAsu upAdAgabhUtAsu upavaNNA aviddhatthajoNiyAsu ubavaNNA, siNeho NAma sarIramArotaM ApivaMti, Na ya egateNa va naM vandhu viddhaMseM ti, ko di(c)to, jhaa| aMgattho jIyo mAtugAtumhaMpi AhAreti, Na ya mAUe kiMcivi pIle janayati, khIpumo vA paramparagAtrasaMmparzAt puSTirbhavati, na ca tayoH pIDA bhavati, jahA aMbasma ya Niyasma ya, NivAvayavA aMbamaNupavisittANa dUseti, " ya Nivassa pIDA bhavati, jeNa | barddhate NivaH, eso'vi vaNassaikAyiko sakkho tAsiM puDhavINa siNehamApivei, Na ya tesi pIDaM jaNapati, kadAyi pIDaM jaNayati | asamANavaNNagaMdharasasparzAt , evaM upavajamANANa AhAro bhavati tA, parivar3amANA puNa parivaDyaMne jInA AhAreti puDhavizarIraM jAva zarIrasanikRSTaM AukAryapi avalikkhaM bhomaM vA, bhomaM bhUmIto ubhidiya jAto, pANitaM jaM bhumaM ceva bhUmitthaM, vahatamatrahaMtagI vA, teuccharAdivAo bhUmikhalaNAo vA AgAmAo vA, vaNasmaI paropparaM mUlA saMmattA, jahA aMvasma, taha kAugokarimamANA | purisAdi, nAgArjunIyAstu avaraM ca NaM asaMbaDhe puDhavisarIra jAba pANAvidhANaM tamathAvagaNaM acittaM kucaMti jaMtayo, punyaviu IN/ceca jIveNaM jIvamahagataM AhArattAe geNhaMti, tapi jayA marIrattAe pariNAmeti tadA acetanIkaroti, kathaM yA aNoNa jIveNa | |381 // 699] [396] Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vanaspatiH prata sUtrAMka | [44-63]] dIpa anukrama [675699] zrIpatraka- pariggahitaM tAba aNNamarIrattAe Na pariNameti ?, jayA puNa paricattaM bhavati, jeNeva jIveNa sarIragaM NivvatitamAsI tadA aNNo tAGgaNiH jIvo AhAreti, parividdhanthaMti prAktanena jIvena muktaM, punyAhAriyaMti, taM sarIragaMjo vaNassaikAio puDhavisarIragaM AhAreti taMpi ||28saa tehiM jIvehiM 'AhAragA ya pANA' itikAUNa ceva NivyatitaM, ata etaduktaM bhavati-pubbAhAritamevAnyajIvarAhAryate, tayA''hA rititti je egidiyA ete tayAe ceva AhArati phAsidiepaNetyarthaH, jesipi jibhidiyamasthi tesipi puvvaM phAsidieNa spRzitvA pathAt , jihendriyamapyasti ?, ucyate, yasmAt jihvA sparza gRhNAti, agninA anAsvAdanIyena spRSTA dAte, evamanyadapi dantauSTha tAlyAdi sparza vetti, na ca tatra kizcidanyadAsvAdayati, vipariNataMti puDhavikAiyattaNaM mottUNaM vividhaiH prakAraiH tameva vRkSatvaM / pariNataM, sArUvikaDaMti mamAnarUvikaDaM vRkSatvena pariNAmitamityarthaH, sabappaNattAe AhAreti, nAgArjunIyAstu evaM samprati. pannA-avareNaM NaM, kataraM ?, saMbaMdhamasaMbaMdhaM vA, jo puDhavikAiyamarIrehiM tasyApatitai gaiH saMzlepa ityarthaH, tesiM taM puDhavitappahamatAe siNehamAhArayati, asaMbaI puNa jaM pAsatto puDhavisarIraM vA te puNa paNNattIAlAvagAvi bhagati, temiM purANaguNe gaMdharase? avareNavi ya NaM, katare abare vA ?, NAvare, jaM uvabajaneNa gahitaM abaziSTamUlAdibhyaH, jahA gabhavatiraNa jAva labhaMti, tatthavi dullahabodhi, paMca pilagAo iMdiyANi vA Nivatteni tAva, avaziSTA evameva nipekAdayaH, evaM tevi rukha jIvA jAra mUlA. dINi Nivatteti tAva No avaraM bhavati, AdizarIramityarthaH, mulakandAdi jAtra vIjaM tAva abarAI buccaMti, anyAnItyarthaH, NANA vaNNatti, nAnArthAntaratvena vaNNatti paMcavidhA, taMjahA-kiNhA nIlA khadiraziMzapAdi, NANAzarIratti NANAvidhebhyaH puglaanaa| hAratvena gRhItvA AtmazarIrANi vividhaM kurvanti vikurvati, athavA NANAvidhasarIrA NANAvidhapudgalA vikurvantitti, alpazarIrAzca // 382 / / [397] Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | [44-63] zrIsUtrakatAgacUrNiH // 383|| dIpa anukrama [675699] | tahA surUvA durUvA thirasaMghayaNA dubalasaMghayaNA ityarthaH, aprakAzavadaprakAzatvena rasavIryavimAgaM tata bhedAra bahavo vibhAvayi-D vanaspatiH tavyAH, vividhapadgalApi vikurvitA te jIvA iti, keSAMcid na jIvAH vAnaspatyAH tatpratipedhArthamucyate--te jIvA kammA, kathaM | jIvA ?, kuJjanAtsaMrohAdakurAt ApadAhArakAca, kammo vaNassati baNasmatiNAmasma kammassodaeNa, na tvIzvarasRSTAH adRSTena vA dravyANi vetyAdi, esa tAva puDhavijoNio rumyo vutto, idANi mi ceva puDhavijogie rukkhe aNNo rukkhattAe bakamati| athAvaraM puravAyaM0 (sUtraM 46), athetyanantare athAvara pUrvamAkhyAtaM, gaNadharo sIsANaM akkhAti, titthagareNa akkhAtaMti, atyanantarye punarvizepaNe, ADna maryAdAbhividhyoH khyA prakathane, punaH AkhyAyate, ghoSavatssamparataH khyAdeze kRte punarAkhyAtaM bhavati, tasseva rukkhasma kiMcidanyadAkhyAtaM, ihegatiyA sattA rukkhajoNiyA, katareti !, puDhavijogiesu rukkhesu jo ete AdijIvA puDhavijoNiesu rukkhesu rukkhattAe vakatA tesu ceva avibhinnesu mUlAdisahitatvena tameva rukkha parivahayamANA rukkhattAe viuti, sesaM tathaiva jAca bhavatitti makkhAtaM, kiM taM purA akkhAtaM punarvA AkhyAtaM 1, ema tAva rukkho avisiTTo vutto, pddhmo| | puDhavijoNio rukkho, vitio puDhavijoNio rukkhAo tannizrayotpadyate, tatio rukkha joNio rukkho, yaduktaM bhavati| yo'sAvAyanizrayotpannaH tasyaiva nizrayA jAtaH, atra ca anavasthA na nodanIyA, tRtIya eva vRkSaH prakAre, sa caipAmeva bhAgat , | ete tini suttadaMDagA, caturthastu tRtIyavRkSamUlAdinivezapratipAdakaH, evamavyAkulena cetasA paryAlocya sUtradaNDakAH anyatrApi netavyAH, evamanayaiva bhaMgyA ajjhAruheNa cattAri daNDakAH, sAdhAraNAnAmeka eva daNDakA, teSu ye'nye utpadhante teSAM vibhApAbhAvaH, | rukkhehiM rukkhajoNie, malehiM jAva haritehiMvi tiSiNa, atra dvitIyatRtIyAvekamevetikRtvA caturthasUtradaNDakAbhAvaH, aphAyikAnAM // 383 // [398] Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vanaspatiH prata zrIrAmaka- caturtho'tra zepeSu daMDakaH, agnikAyikAnAM caturtho, AvAkAdipu mUpakAH, idANi so cetra viseso mUlAdiNA dasavidheNa viseseNa sUtrAMka | nAcUrNiA nArANa visesiJjai, zarIravat , yathA zarIramaviziSTaM tadeva pANyAdibhirvizepaiSiziSyate, vanavadvA grAmagRhavatA viSayavadvA, evaM rukkhetti avi[44-63] // 28 // ziSTo upaphamo vaco so puNa visesijai malattAe, malaM nAma muliyA, jehiM mUliyA paiDiyAo, bhUmyantargata eva sa kandaH khandhadIpa sasyopari khandho tayA challI sabdarukkhasarIrANi sAlesupi hoi khaMdhAo, sAlo ahurA ityarthaH, prathAle hito pavAlA pattA pattaresu phalANi kalehito bIjANi // ahAvaraM pukgyAyaM ihegatiyA0 (sUtraM ), rukkhajoNiesu rukkhesu abbhAruhattAe, ruhaM janmani, anukrama ahiyaM Arutiti ajjhAyAruhA, rukkhassa upariM, atra ruskho pagato, latAvallirukkhagati, so puNa pippalo vA aNNo vA koyi [675 rukkho, aNNasma uvara jAto, evaM taNaomahihariesu catvAri AlAvagA mANitavyA, kuhaNesu iko ceba, samvesiM kAyANaM puDha699] vimalAhArottikAUNaM teNa puci puDhavisaMbhavA vucaMti, evaM tAva ete vaNassaikAIyA, logopi saMpaDibajati jIti jeNa suhapaNNavaNijattikAUNa paDhamaM bhaNitA, semA egidiyA puDhavikAIyAdayo cattAri dumaddahaNijattiphAUNa pacchA bucaMti, vaNassaikAiyAgaMtara tu tasakAo, so puNa NeraIo tirikkhajoNio maNuo devetti, tattha neraiyA egaMteNa appacakkhattikAUNa Na bhaNaMti, te punaranumAnagrAhyA, teNa Na bhaNNaMti, tesi AhArovadhiH AnumAnika itikRtvA nApadizyate, ma tu egaMtAsubho ojasA na prakSepAhAraH, / devA api sAmprataM prAyeNAnumAnikA eva, tesuci egaMtato AhAro ojasA, maNabhakkhaNeNa ya, so puNa AbhogaNiyattito aNAbhogaNivyattito ya, jahA paNattIe agAbhogeNa aNusamatigo, AbhogeNaM jaha0 cautthaM ukkosa. tettIsAe vAsasahassehiM atthato ceva cuJcati, iha sune vaNamatkiAiyANaMtaraM maNusmA, satirikkhajoNietti macittarattikAuM paDhamaM bunAMta / ahAvaraM NANA- // 384|| [399] Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [44-63] dIpa anukrama [675699] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIyapraka-IP vidhANaM maNussANaM (sUtraM 57) AriyANaM milakSaNa temi atha vIjaM, maNussapIjameva hi maNussassa prAdurbhaviSyataH bIjaM bhavati, DDM tAGgacUNiH || tu zukra zoNitaM ca, te puNa ubhayamapi yadA avidvatthaM bhavati, athAvakAsezi joNi gahitA avidvatthA, ettha caubhaMgo-| // 385 // bIjaM niruvahataM joNI NiruvahatA bIjaM NiruvahataM joNI upahatA0, evaM sattakoTTA isthittikAUNaM aMtodarassa athAvakAso bhavati, itthIe purimassa yA strIpuruSasaMyogaH uttarAdharAraNisaMyogavat saMsparzakarma, Aha hi-'cakra cakeNa saMpIbdha, martyajaghanAMtarANI' karma karoti iti karmakarA, karmamamarthA vA kammakaDA, aviddhanthA ityarthaH, vidhvaMsya te tu-paMcapaMcAzikA nArI, saptasaptatika: Joal pumAn / ettha puNa mehuNaM mehuNabhAvo mithunakarma vA maithunaM, maithunapratyayikA mehuNavattIo, aNNovi AligaNAvatAsaNasaMjogo aNaMgakIDA ca asthi, nattamo gaNyate garbhotpattI, te duhatoci siNehaM, siNeho nAma anyo'nyagAtrasaMsparzaH, tadyathA AhArasya AhArinasya, zoNitamAsamedo'sthimajjAzukrAnto bhAti purupe nAryA upajAtaH, sa yadA puruSasnehaH zukrAnto nAryodaramanupravizya nAryojasA maha saMyujyate tadA mo siNeho kSIrodakavat aNNamaNa saMciNati, gRhAtItyarthaH, 'tatya jIveti tasmin tatthamaNuppaviDhe siNehe mvakarmanivartitaskhaliGkA isthitAe puM0 napuM0 viuti, mAo'yaM soNiyaM pituH zukaM, tato pacchA jaM se mAtA NANAvidhAo ramavihIo (vigahI) kSIranIrAdiAuNava vigaIo, jovi odaNAdi avigato AhAro bhavati mopi prAktanAta bhAvAadA vigato bhavati sarIratvena pariNAmito bhavati tadA AhAryate, uktaM hi-egidiyazarIgaNi lomamAhAreti, egadesoci tassa phalaTasarisA rasaharaNIe yathotpalanAlena ApivatyApaH, tato kAyAto amiNivaramANAI, 3 isthi ceva egatA janayati AtmA, | napuMsako vetyarthaH, svakarmavihitameva tepAM janmani massassa NAmassa kammassa udaeNaM, na khettabale, taM tu duge mAtApitarau samanu- // 385 // [400] Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti : [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: jalacarAH zrIsUtraka- // 386 // prata sUtrAMka [44-63]] dIpa anukrama [675699] gRhItaH, vizeSatastu mAtA, ata etaduktaM bhavati, ithi ghegayA jaNayaMti' ekadA nAma kadAcit niyaM kadAcitpurupaM kadAcid | garbhagata eva marati, tena na janito bhavati, te jIvA DaharA khIraM sappi, khIraM mAtuHstanyaM, sappi ghataM vA NavaNItaM vA, sesaM kaMThayaM, evaM tApa gambhavatiyamaNussA bhaNitA jahA jAyaMti AhArayati / idANi samucchimamaNussANaM avasaro patto, so a uvariM durutasaMbhave bucissati, idANi paMciMdiyatirikkhajoNiyA bhaNNanti, tatthavi paDhamaM jalayarA-athAvaraM jANAvidhANaM jalayarANaM (sUtraM 58), macchA mattA sIteNaM, athavA jeNa itthIe ya purisassa ya kammakaDAe joNIe ettha NaM mehuNaM siNehaM, te jIvA DaharA samANA | AuM siNehaM hoti, AukAo ceva, athavA je tattha mAtrA ojasA cetra, AukAyamAhAraiti, Na tu pakkheveNaM, teNeva te pussaMti | parivaItI ya jahA khIrAhArANaM khIreNeva, cur3I NaM aNusamayikI buTTI huttayA divasadevasiyA, vaNassaikAiyANa sevAlahariyAdi | tasathAvare jati tate macche cetra khAyaMti, Ahahe-asti matsyastimirnAma, asti mtsystimigilH| timitimigilo'pyasti, timigilagilo rAghava! / / 1 / / te jIyA puDhavikAIyaM kaddamamaTTiyaM khAyaMti AuM nisitAya picaMti, khudhiyA macchaM pANi ullaM gasmati, agI udagAdi vApi lihaMti, vaNassaI butto, tasakAyo jalacaro cena, magaro ya cauppadANussayaM ugaIti, NANAvidhatasapANa jAva paJcaiyA / ahAvare caupapadANaM egakhurANaM etesiM aDa, Navari Nasthi AhAre NANa, jIvA DaharAti, sA pakviNI tANi aMDagANi saeNa pelliUNa'cchati, evaM gAtumhAe phusaMti, sarIraM ca Nivyatteti, taM puNa aMDajaMkaNaM ceva bhavati pacchA | sarIraM jAyate vipulamAdI cammapakkhI potayA, etesiM puNa maNuyANa paMciMdiyatirikkhajoNiyANa ya savyesipi duvidho AhAro | bhANitabbo, taMjahA-AbhogaNivyattito ya aNAbhogaNivvattiyo, vutto paMciMdiyatirikkhajoNiyANa ya samvesi punnaahaaro||idaanni // 386 // [401] Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: vikalendriyAH prata sUtrAMka | [44-63] dIpa anukrama [675699] zrIsUtraka-15|| vigaliMdiyA je temi tirikkhajoNiyAhAro buccati-ahAvaraM DahegatiyA(sUtraM 59)kammaNiyANeNa jasthauvaphammA gANAvihANaM | tAGgacUrNiH | tasathAvarANaM, tasA tirikkhajoNiyamaNUyA orAliyazarIragatA, teU vAUthi tamA ceba, thAvarA puDhavi aNusUyaMtA, aNusUyaMtA NAma // 387 // zarIramanusRtya jAyante, taMjahA-sacicesu tahA jUpAo likkhAo seyavato chappadA ya maMkuNA puNa mANumasarIrovajIviNo mAnu pazarIrAzrayAdeva jAyante, zaroropabhujyamAneSu parthaGkAdipu, na tvanyatra, gorUpAnAmapi zarIreSu yUkAdayo bhavaMti gokIDA ya, acittesuvi etesu avyAvaSNesu juvAdayo saMbhavaMti, acicIbhUtesu tu kRmikAH saMbhavaMti, evaM ciMdiyA ne iMdiyANa cauriMdiyANapi sarIreNa aNusittA jAyate jahA vicchigasma uvariM bahayo vicchimA saMbhavaMti, acittIbhUtesu ya kimikAdayo jAyaMte, | ukAe sacittA mUsagA saMbhavati, jahiM aggipANAdivatyANi aggisojjhANa ceva kIrati, jattha aggI tattha bAtovi asthi, jevi bAukAe nismAe AgAse saMbhavaMti, vucA traathaanraa| dANiM tattha puDhavimanusRtya veiMdiyA kallugAdayo sambhavanti teiMdiyA kuMthupippIlikAdayo caturidiyA pataMgA, varisArate bhUmi paDilehaMto uDeti salabhAdayaH, AukkAe pUtaragAdayo vaNassatikAe paNagabhamarAdayo, acittAmuvi etesu jAyaMte, te jIvA tesiM NANAvidhANaM tasathAvarANaM purANANAvidhANaM tasathAvarANaM sarIresu sacittesu a acitte a vediyasattA durUvatcAe viudghati, duruvA NAma mucapurisAdI marIrAvayavA, tastha sacittesu maNu ssANa tAva pohesu samigA gaMDolagA koTTAo a saMbhavaMti saMjAyante, bAhipi Niggatesuvi uccArapAsavaNAdisu kimmiyA sammuHE chaMti, acittesuvi gorUvakaDevaresu ya, udarAntazaH kamyAdayaH saMmucchaMti, tirikkhajoNiyANapi sacitte udarAntarA0 ujjhesu | kimiyA saMbhavaMti, udarAto viNigganesu ujjhesu chagaNesu ya kimigA saMmucchati, bhaNitA durUvasaMbhavA / idANi khuragA cucaMti // 387 // [402] Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [3], uddezaka [-], niyukti: [169-178], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka [44-63] dIpa anukrama [675699] zrIsamaka-ma athAvaraM ihegatiyA gANAvidhA jAva kammakhuruDagAe cakamaMti, khurudhugA NAma jIvaMtANa ceva gomahisAdI] cammassa aMtoja apkAyA: tAGgapUrNiH samucchaMti, pacchA te khAyaMto 2 cammaM bhottaNa uhRti, pacchA te teNeva muheNa lohitaM NIharaMti, acittesuvi ete gavAdisarIresu // 388 / / saMmucchaMti, aginavamaDesu thAvarANavi rukkhANa saMmucchaMti, acittANa vijjughaNA te jIvA, tesiMNANAvidhANaM, idANi tirikkhajoNiyANa adhikAre ceva baramANA egidiyA ceva bucaMti, tatthavi puvvaM AukAIA-ahAvaraM ihegatiyA sattA0 sUtraM 60), jAba ubakamA, pANAvidhesu tasathAvaresu egaDemo kIrati taM sarIragaM jaM taM AukAIyA, ahAvaraM DahegatiyA sarIragaM bhavismati tAva saMsiTuMti bAujoNio AukAIyo, uktaM hi-'unme vAte.' tamAlassa vAteNa gambhA saMmucchati, vAtasaMgahitA saMci. TuMti, samucchimA puNa sattA AukAiyattAe pariNamantItyarthaH, UrzvabhAgA ye hi bhumyantare AukAo saMmucchati, bAyaraharitamaNugAdI, se uDu ca tehiM puDhavihito uvivitto jo AgAse saMmucchito, adhobhAgehiM pADijati, dhArAhi karagatAe vA puNo pariNato pADiti, tiriyabhAgetti jadA tiriyaM bhavaM tirincha Neti No pADeti, sa tu saMmugchito gurutvAdvAtaM puNa janayati tadvidhAnAni tu, taMjahA-oso himaM jAva suddhodae, sesaM taha ceva aalaavgaa| savyehiM kAehito duradhigamA puDhavittikAUNa teNa pacchA vucismai, ahAvaraM ihegatiyA agaNijoNiyA NANAvihANaM tasathAvarANaM (sUtraM 61), sacittesu acittesu Asannesu tAva hatthINaM jujjhatANaM daMtakhaDakhaDAsu agaNI saMmucchati, mahisANa ya jujhatANaM siMgesu aggI samucchati, acetaNANa'sthi aDigANavi, evaM beiMdiyANavi, tahA NaM aTThiesu jahA saMbhavati bhANitavyaM, thAvarANaM acetaNANaM pattharANaM AgAse, AgAse / AvaDatANaM amgI samucchati, acetaNANaM uttarAdharAraNijoeNa aggI saMgucchati, tahavidhANANi tu iMgAle jAle cattAri AlA- // 388 // [403] Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama prata sUtrAMka [44-63] dIpa anukrama [675 699] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) - zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 3 ], uddezaka [ - ], niryukti: [ 169-178 ], mUlaM [44-63] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : pRthvI kAyaH zrIsUtrakR tAGgacUrNiH 4 apratyA // 389 // vgaa| athAvarANaM NANAvidhA, tasathAvarANaM vAujoNINaM, NANAvidhANaM tasthAvarANaM, Na viNA vAukAeNa vAu (agaNi) Ae saMmucchaMtitti kAUNa jattha caiva sacite vA agaNikAo saMmucchati, evaM cattAri bhANitavyA // idANi puDhaviNANAvidhANaM tasadhAvaMrANaM sacitesu ya acitesu vA sappANaM matthae maNI jAyati, hatthIgavi muciyA, matyaesa sappANa ya manchANa ya udaresu, maNussA| Navi muttasakarAo, acittAnaM puNariNamo kalevare chagaNamAdINi loNattAe pariNamaMti, thAvarANaM sacitesu haMsapabvagesu motiyAo | jAyaMti, acicANavi lavaNAgarAdisu kaTumAdi loNattAe pariNamati, agaNIvidvatthAnigAlAdINi loNIhoMti, evaM cattAri AlAvamA || idANiM savvasamAso-ihegatiyA sattA NANAvidhajoNiyA NANAvidhA saMbhavA je puDhacijogiyA jahA saNhapuDhavIe sakare patthara samucchati pravAlakAyaskAnvAdayaH, AujogiyA sarIrameghajogi, puDhavI puDhavIe, evaM semANavi, zarIrANyevAhArayati, kammuNA gaI zrI gacchaMti, NirayAdI, kammuNA dvitI ukomamajjhimajadRSNiyA, kammuNA''riyAdivipajAso, jahA maNusso NeraIo hoti, maNussakhecA raiyakhettaM gacchati, kAle-zeraiyakAlaM gacchati, maNussagatibhAvA devagatibhAvaM gacchati, AyANaha aguttasmAhAre narakAdiH viparyAso, tasmAt guptaH gavasaNA gahaNe0 ghAsesaNAsamite NANAdi 3, sadA nityakAlaM yAvadAyuH zeSaM nirvANaM vA gacchati, gato aNugamo, idANiM gayA-jANaNA 'NAyaMmi gihitacce' samvesiMpi gayA0' iti AhArapariNNA sammattA // evamAhAraguptasya sataH pApaM karma na badhyate, nApratyAkhyAnasya ityarthaH tenAdhyayanaM apaJcakkhANa kiriyA NAma, anuyogadvAraprakramaH NAmaNiphaNNe apaJcakakhANa kiriyApadaDDANaM NAmaM ThavaNA gAthA ||109 // davyapacakkhANaMti davveNavi paMcakkhANaM danyabhUto yAM paJcakkhati, tatra dravyasya dravyayoH dravyANAM vA pacakkhANaM jo jaM sacitaM acitaM vA davyaM paJcakakhati taM davtraM, taM atha dvitiy zrutaskandhasya caturtha adhyayanaM Arabhyate [404] ||389|| Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti: [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata / pratyAkhyAnanikSepaH zrIsUtraka- sUtrAMka | tAgacUrNiH [64-68] // 39 // dIpa anukrama [700704] sAdhU NavageNa ya sAdhUNa sacittAdi sambadabANi jAvajIvAe paJcakkhAyAI, sAvagovi ya koI jAvajIvAe AukArya jaM savyaM saci, kandamUlaphalAni paJcakkhAti, koDa sacinaM AukAyaM bajei, acittaM maJjamaMsAdi jAvajIvAe paJcakkhAi, koI vigatIovi mavvAto jAyajIvAe paccakkhAti, yadi hi Na vA koi sabyAto paJcakkhati koI mahAvigatibajANaM AgAraM karei, sAbagAvi kevi jAyajIvAe majhamaMsAdi vajaMti, daveNa paJcakkhANaM jahA rajoharaNeNa hatthagateNa pacanAti, davvahetuM vA paJcakkhAi jahA dhammillamsa, dayyabhUto vA jo aNuvayutto, gataM dabapaJcakkhANaM, atittha samaNa! atistha bhaNatti paDiseha eva, jahA koha keNai jADato kaMci bhaNati-Na demitti, bhAvapacakkhANaM duvidha-mUlaguNauttaraguNa // 180 / / gAhA, mRle savvaM desaM ca vibhAsA, gataM paJcakkhANaM, idANiM kiriyA, sA jahA kiriyAvANe, bhAvapaccakkhANeNAdhikAro, bhAvakiriyAe payogakiriyAe mamudANakiriyAe vA, tassa rakkhaNavA bhAvapratyAkhyAna tadiha varNyate, kahaM hoI tappacaiyaM apratyAkhyAnitvaM ?, apa| cakravANakiriyAsu vahamANassa, apratyAkhyAninazca kiyA kamatyanAntaramitikRtvA avazyameva karmavandho bhavati, tataH saMsAro duHkhAni ca ityarthaH, apratyAkhyAnaM varjayitvA pratyAkhyAnaM prati yatitavyaM, NAmaNiphaNNo gato suttAlAve suttaM uccAreyavyaM-sutaM se AusaMteNaM bhagavatA0 (sUcaM 64), iha khalu etasyAdhyayanasyAyamarthaH-natra pratyAkhyAninaH AtmanaH paJcakkhANaM bhavati | tadadhikRtyocyate, AtA pazcakravANI apaJcakkhANI yAvi, bhavati AtmagrahaNaM Atmana evApatyAkhyAnaM bhavati, na ghaTAdInAM, katarasthAtmanaH?, yasyApratyAkhyAnakriyA, kriyata iti vAkyapaH, jasma tAva mabve mAvajajogA pacakkhAyA tasya sabyasAvajayogapratyAkhyAna kriyA kriyate, yasyApi dezapratyAkhyAnaM tasyApi yena pratyAkhyAna, tasyApi ye na pratyAkhyAtAH sAvajayogA tatpratya // 39 // [405] Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti: [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata apratyAkhyAnapApa tAGgaNi sUtrAMka | [64-68] dIpa anukrama [700704] zrIsatraka- yikaH kazriyo bhavati, pratyAkhyAtebhyo na bhavati, ko puNa so apacakkhANI ?, jo kiriyA azalo, dharmArthakAmArthamodhArtha vA kriyamANaM karma kriyA bhavati, tadviparItA tu azobhanA kriyA akriyA bhavati, akriyAsu kuzalA akriyAkuzalAH, Aha hi- / / 291| 'anarthepu ca kauzalyaM' athavA na kriyAkuzalaH akriyAkuzalaH, ajAnaka ityarthaH, ghaTAtmavAnA, akuzalazandasya nAnyaprati RAI pedhaH, AtA micchAsaMThine yAvi bhavati mithyApratipattiH-mithyAdhyavasAyaH micchAsaMsthitirityarthaH, tatto atattAbhiniA vezaH, so micchAsaMdvitI evaM dharmasAdhumatyapAnAdiSyapi yojyA, evaM tAvadarzanaM prati mithyAsaMsthitiruktA, AcAra prati anAcAro AcArataNaM bhAveti, mAyI ujjutarNa bhAveti, jahA udAyimArao, asinamuDho vA, egaMtadaMDeti na kasyacidapi daNDaM na FFAI pAtayati, piturapi, kato tasya mariseti, pagaMlabAloti Nizcameva ivesu visaesu aNiDhesu saMpattesu asaMpakesu dohi ci AgaliJjar3a vAlaH, kAryAkAryAnabhijJAtvAhA mUDho bAlaH ityanAntara, pagaMtasutteti yathA''dyakhApasuptaH zabdAdInAM viSayANAM sanni pTAnAM matyupAdo na bhavati evaM sahitAhitakAryAnabhijJatvAt hiMsAdisu karmasu pravartate, ekAntagrahaNaM na paNDitabAlapaNDitamityarthaH, AtA savicAra: vicarati yasya kAyavAGmanAMsi sa bhavati savicAraH, maNavayaNAyayaphe, tatra manovicAraH idaM cityaM idaM manasA prakRtya, vAgvicArastu idaM vAcyamidaM na vAcyaM, kAya vicAro'pi ityaM mayA na karttavyaM itthaM ca kartavyamiti, vicAramaNavayaNakAyavakosi tumaM, na kiMci kuzalamakuzalaM yA manasA cintayati, vAcA na bruvate, kAyena sthANuriva na ceSTastiSThati, tasyApi tAvatkarma badhyate, kimaMga puNa savicAramaNavayaNakAyavakassa', Aha-punakyigrahaNaM punaruktaM, ucyate, ekakAlaM kdaa| ciDhA yugapat yogitvAt evaM sUktaM bhavati, uktaM ca-'kAe bahuajjhappaM sarIkhAyA', AtA apaDihatapaJcakkhAtapAvakamme yAvi // 39 // [406] Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [64-68] dIpa anukrama [ 700 704] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 4 ], uddezaka [ - ], niryukti: [ 179-180 ], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtravAGgacUrNiH // 392 // bhavati, pahitaM paJcakakhAtaM paDisedhitaM nivAritamityarthaH, Na paDitapaJcakakhAtapAvakammo apaDitapaJcakakhAtapAvakamme ya, Aha punaruktaM prAguktaM, AtA apacakkhANI yAvi bhavati, idAnImavi apacakkhANagahaNA punaruktaM, ucyate, tatrApratyAkhyAnI ukto, natukaM kimasyApratyAkhyAnamiti 1, iha tu apratyAkhyAtasyaitatkAryAni cA paDihatAdi, yaccApratyAkhyAnI na pratyAkhyAni taducyate, kiMcid hiMsAdi pApakarmma tadasyApratyAkhyAnaM apaDihatapacakkhAtaM, iha khalu epa iti yaH uktaH apacakkhANI Na tu desamacakkhANI vA sa eva ca asaMjato avirato yako asaMyato avirato yattikAuM asaMjato avirato yA appaDitapaJcakApAcakamme sakirie asaMbuDe ekatadaMDo evaM jAva etadaMDo sutto esa vAleti vAle aviyAramaNavayaNakAyavaketti, adhikaraNe apasihatapacakhAtaH suviNamavi Na pasmatitti kesi khamAntikaM karma cayaM na gacchatIti, asmAkaM tu svamAntikaM karmma aviratapratyayAdvadhyate, so a puNa asaMjate avirate jAva avicArava ke apyekaM khamamapi na pazyati yatra prANavadhAdikarma kuryAt tAvi ya se pAve kamme kajjati badhyate ityarthaH sthApanApakSaH tattha codae paNNavarga evaM vadataM vayAsI (sUtraM 65) kArya sadbhiH manovAkkAyayogairAzravahetubhiH karma vadhyate iti yuktametat yatpunarucyate-asaMtapaNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMta eNaM, asaMtA vidyamAna amanaskatvAdvikalendriyANAM saMjJinAM tu aprayujyamAnena manasA egiMdiyANa vAyA Natthi jesipi asthi tesiMpi aprayujyamAnayA vAcA kAyaH sarveSAmapyasti tribhirapi yogairavicAra jAvavakasmatti, suviNamadhi apasto hiMsAdi pAvakamme No kuJjati, dRSTAntaH AkAzaM yathA''kAzamamanaskatyAnizreSTatvAcca karmaNA na vadhyate evaM tasyApi bandho na yuktaH, kassa NaM taM hetu ? kasmAddhetorityartha atha kasAdvaitoH karma na badhyate ?, ucyate--- ayogitvAt iha hi aSNatareNaM aNNataramanaskasya " [407] apratyAkhyAnapApaM // 392 // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) aviratibandha: prata sUtrAMka [64-68] dIpa anukrama [700 bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti: [179-180], mUlaM [64-68] zrIsUtraka niruddha vicAramanaHprayuktamanovAkAyakarmiNa ityarthaH, apyeka khamaM pazyataH evaMguNajAtIyaraya gumAbhinivezaH kriyate, athavA paMdha vAGgacUrNiH prati guNa evAsau bhavati yena bAte karma, yuktametat , tasya iccevamAsu eSamAkhyAnti, asaMtaeNaM evaM vaIe kAraNaM tassa am||393|| vaNavakassa avicArajAvavakasma suviNamavi a pAye kamse kajati, je te evamAsu micchaM ekamAIsuvA, codakaH pakSaH, evaM vadaMtaM codagaM paNNavage evaM vayAsI-jaM mayA latru gRttaM syAt , kimuktaM ?-asaMtaeNa maNeNa pAvaeNaM jAva pAve kamme kajati tatsamyaka na mithyetyarthaH, kassa NaM taM hetuM kasAvetorityarthaH, tattha chajIvanikAyA hetu, na vyApAdayitavyAH, itiheturupadezApramANe, saMjahA-puDhavikAiyA jAya tasA, icehiM chahiM jIvanikAehiM kadAcidapi na tasya avadhakacitta mutpadyate, anutpadyamAne |ca avadhakacitte tasyApratyAkhyAninaH tesu AtA apaDihataapaJcakkhAnapArakammo, apaDihataapacakkhAtapAvakarmatvAdeva cAsya NicaM pasaDha jAva daMDe, NicaM sannakAlaM, bhRzaM zArTa prazaTha, matataM nirantaramityarthaH, vividho atipAtaH, atipAte atizabdasya / lopaM kRtvA viyopAte iti bhavati, tena viyopAte cicadaMDe, taMjahA-pANAtivAte, vartamAnasyeti vAkyazepaH, tatra prANA 'chakAyA | puDhavAdi' evaM musAnAde'vi, apaDihata apacakkhAtapAyakarmatvAdeva NicaM pasaha~ aliyabhAsaNe cittadaMDe, adiNAhANevi NicaM pasadaM parasvaharaNacittadaMDe, methuNe NicaM devAdimethuNasevaNe pasadacittadaNDe na kiMci divyAdi maithuna pariharatItyarthaH, sarvaparigrahagahaNaM |pamadacittadaNDe na kiMcinna parigRhAtItyarthaH, koheNa Na kassa na russai apyeva mAtApitroH putrasya vA, evaM sesesu vibhAsA, micchAMC saNaM prati, tamhA te ceva micchatte pasahacittadaMDe saMsAramocakavaidikalokAyatiloka0 zrutyAdibhiHbhAvitAntarAtmA, na zakyate tasmAdasagRhAnmocayituM, sthAdeva buddhiH-akurvataH prANAtipAtaM kathaM tatpratyayika karma vadhyata iti pratijJA, sa eva ca 704] // 393 // [408] Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti: [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | vadhakadRSTAntA [64-68] dIpa anukrama [700704] zrImatraka- pUrvoktApaDihatapaccakkhAtapApakarmatvAdibhirhetuminidarzanaM, tattha khalu vadhaehi dilute, se jahANAmae vahae gAhAvaissa vA jAva tAgacUrNiH rAyapurisasma vA koI tAva piti avirodhevi puttaM vA mAreti, koi putta avirodhe pitaraM mAreti, koi dovi te mArei, aNNaM kiMci // 394 // akosavahadaMDAvaNAdi dukkhaM uppAtayati, evaM rAjA rAyapurisANavi vibhAsA, sa tu apakRte vA vadhakhaNaM NidAeci-appaNo khaNaM A/ matvA sAmpratamakSaNiko'haM karSaNena tAvatkaroti putraM vivAhaM ca rogatigicchaM vetyAdi pazcAtadhayiSyAmi khaNaM ladadhati yAvattassa chidraM labhe, tamya khaNo, evaM cattAri bhaMgA, nAgArjunIyA appaNo akkhaNattAe tassa vA purisassa vA chidraM alabbhamANe No HEbaheti taM jadA me khaNo bhavissati, tassa vA purisassa chidraM labhissAmi tadA me purise avassaM badhetavve bhavissati, evaM maNe / / pahAremANetti evaM manaH pradhArayan saGkalpayannityarthaH, sutne vA jAgaramANe vA, sutne kathaM paThyata iti cet nanu supto'pi svamaM kila pazyan tamevAmitraM dhAtayati, tadbhayAdvA ati, taM vA'mitraM na pazyan taM bhayAdanudhAvati, kiMcAnyat-pratyAkhyAne ca AcArAd anAcAratazca pratyAkhyAtA, uktaH saMkSepaH, cattAro vaNijaH dRSTAntaH, mitra evAmitrabhRtaH amitrIbhavatItyarthaH, mitrassaM tiSThatassa ThANe yadyapi kiMcidutthAnAsanapradAnAdivinayaM vidhamahetuM pUrvopacArAdvA kasyacitprayukta tathApi duSTatraNa vAntarduSTatvAdasau asadbhAvopacAra iti, asadbhAvopacArAt itikRtvA mithyAsaMdhito ceva bhavati, NicaM pasadaM jahA vIraNastambasya aNNo'NeNa gatamUlo dukkhaM ubveDhetuM evaM tassavi so vadhapariNAmo vairA duHkkhaM uvveDhetuM, mAreUNavi pA uvasamati, jahA rAmo kattabIriyaM pitivadhaveriyaM mAreUNavi aNuvasaMtaNeNa satta vArA NikkhattiyaM puDhaviM kAsI, Aha hi-'apaphArasamena karmaNA, na narastuSTimupaiti zaktimAn / adhikAM kurute'riyatanAM, dvipatAM mUlamazeSamuddharet // 1 // ' epa dRSTAntaH, atho evameva bAlevi savvesiM pANANa jAva [409] Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti : [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: dIpa prata zrIsatraka- sattANa aviratatvAt amittabhUte micchAsaMThite NicaM viuvAte apratyAkhyAnatvAt prANAtipAtasya tatAtikena karmaNA jassa diyA) vadhaka-. tAgacUrNiH vA rAto vA jAya jAgaramANo vA badhyate. yathA tasya rAjAdidhAtakasya anupazamite vaire ghAtakatvaM na nivate evamasyApi apra-14 A dRSTAntaH sUtrAMka | // 395 // tyAkhyAninaH sarvaprANibhyo bairaM na nivarcate, anivvate ca baire prANavadhapratyayikena karmaNA asau badhyata eveti, uktaH upasaMhAraH, [64-68] nigamanasyAvasaraH, 'pratijJAhetvoH punarvacane nigamana mitikRtvocyate--tasAdapaDihatapaccakkhAyapApakarmatvAt tasya akurvato'pi prANAtipAtaM tatpratyayikaM karma badhyata iti, paMcAvayavamukta, evaM musAbAdAdIsuvi yojayitavyaM jAva micchAdasaNasalle, ikeke anukrama paMcAvayacaM, esa khalu bhagavatA akkhAo asaMjate avirato apaDihatajAvapAvakamme, evaM paNavateNa vahagadiTuMte upasaMhate codaka || Aha-jahA se vadhake tassa vA gAhAvaDassa jAba purisasma patteyaM patteyaM vIpsA, ekakaM prati pratyekaM, ko'rthazca ?-yasmin tasyA[700 Si|| pataM tasminneva tasya vadhakacittamutpadyate nAnyatra, anna basau vadhakaH prAptamapi tatsaMbaMdhinaM putramapi na mArayati, tasminneva kRtA-IN | gasi cairiNi tadvadhakacittaM manasA samAdAya gRhItvA ityarthaH, amuktavairaH diyA vA rAto vA jAva jAgaramANe amitta0 jAva cittadaMDe evAmeva vAle, evamavadhAraNe, evamasau bAla: sambesi pANANaM, kimiti vAkyazeSaH, patteyacittaM samAdAya, kataraM cittaM | samAdAya !, vadhakacittamityarthaH, diyA thA jAgaramANe vA rAo vA amitrabhRte, micchAsa0 NicaM jAya daMDe bhavati, so cetra codao evaM pacchA bhaNati, Notti, syAduddhiH-kathaM na bhavati ?, pacchA so ceva codao bhaNati-iha khalu imeNa samussaeNa zarIraM | HO cakSurAdINAM indriyANAM manasaJcAdhiSThAnaM imeneti madIyena, paNNavarga vA bhaNati-tvadIyena cakSuSA, tadIyena cakSuSA na diTThA puvA sUkSmatvAtsaniSTA api, sthUlamUrcayastu viprakRSTatvAna dRzyaMte, tasmAnno dRSTA, zrotreNa na zrutA, manasA na zrutA, emireva tribhiH ||395 // 704] [410] Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka [64-68] dIpa anukrama [ 700 704] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra - 2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [ - ], niryuktiH [179-180 ], mUlaM [64-68 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka tAGgacUrNiH // 396 // saMjJi dRSTAntaH catuHzrotramanobhiryathAviSayaM na zrutaM zrutairapi vijJAtA na bhavanti, jamhA ya te teNa Na diTThA vA sutA vA viSNAyA vA aNavakAriNo aNupayujyamAnAtha ityataH tasya tesu No patteyaM diyA vA jAva jAgaramANe yA amitta jAtra daMDe, kathaM bhaviSyati iti DiseDo aNuvata caitra, evaM codaeNa vRtte paNNavato bharNAte-jaini tassa apacakkhANiyassa aNavakAresu aNuvajuamANesu yataH mani vipre vadhacittaM Na uppaati tahAvi so tesu aviratipratyayAdamuktavairo bhavati // tassa bhagavatA duvidhA dihaMtA paNNattA, taMjahA- saMnihiMte asaMnidite ya (sUtraM 67), saMjJA asyAstIti saMjJikaH, na saMjJI asaNNI, asaMjJI dRSTAntaH kriyate, saMjJidite 2 ime saMNipaMcidiyA paMcahiMdi pajatIhiM paJjatagA etesiM chajjIvanikAe pahuca budhati, kAyaggahahiM ete jIvanikAe Arabhyate, na yA ArabhyaMte, yAM pratItyApi vairiNo, vairiNo vairaM ca sUyate aviratasya, se egaoti codao cati, tumaM vA aNNaM vA koI iha puDhavikAraNa, puDhavitti sarvA eva pRthivI aviziSTA, tadvizeSAstu lelusilopalalavaNAdayaH kRtyante, tena tesiM tasmAd tadveti, teneti silaM vA leluM vA khivar3a, lavaNeNa vaMjaNaM lavaNayati, tasminniti caMkramaNAdi karoti, tasmAditi mRtapiNDAt ghaTAdi karoti, taditi tadeva mRdravyaM bhakSayati, evaM tAvatsvayaM karoti, aNNeNa vA kAraveti, tehiM caitra hiM mArihi tena tasmiMstasmAdveti No ceva NaM tassa evaM bhavati-imeNa vani, taMjahA - kaNDamaTTiAe vA 5 jAva se jA AvaDiti, AsaNNe vA dUre vA, kaNhA vA jAva paNagamattiyAto, etayA kiMci ?, liMpaNaakkhaNaNasoyAdI karoti, aNNeNa vA, jati yaviya se egabajAe karja tahA tahA visesamAvaNNaH varNatve sati aNmeNa vA guNAntare tulyaguNAe, No evaM bhavati anugAya yA 2 sthAnAdIni kariSyAmi, jattha se samAvaDati, tadyathA-ciDavaNaM NisIyaNaM vA uccArAdivosiraNaM yA, sa evaM to puDhavikA // 396 // [411] Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti : [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: NORN .. asaMnidRSTAntaH dIpa prata zrImatra-10 yAto mayAo ceva apaDihanapaJcakavAnapAyakamme yAci 'bhavati, se ege Au0 padANapiyaNaseagabhaMDogaragadhuvaNAdI, jaMDa visemo sUtrAMka | tAnacUrNiH | bhavati svAduudakAdipu tathApi samAmkhAdAvizepo, teukAeNavi payaNavipAcaNaprakAzAdi, svAt dhAtuvAdiko, mahipacchagagAdi ||397 // [64-68] vizeSastathApi mahipIchagaNesu aviseso, evaM aggimmiyAdINaM khadirAMgorAdiSu visese'vi samANAsu khAdiraMgAlesu aviseso, evaM bAukAeNavi vidhUvaNavIyaNAdisa, dhuvaNanAvAgamaNAdisu vaNassatikAeNaM, kaMdAdimamANe vibhAmA, tasakAeNaM yeiMdiyAdi samANe vibhAsA, tadupayogastu pAnabahanaAjJApanamAMsAdhupayogAdi, se egadao chahiM jIvanikAehiM kicaM kareti kAravehavA, chahiM anukrama jIvanikAehiti saMyogeNa tigacauppaMcachasaMyAgA vibhAsitacA, tattha saMyoge dabaggiNida risaNaM, jahA koi vaNadavaM vijhavemANo [700 dhUli tattha chubhati pANiyapi agaNIvi patidavaM deti vAtapi bAhavikSobhaNAdIhiM vaNasmaI rukkhamAlimAdIhi, tamA ca tesu va kApasu saMsitA sunnigauvayogAdiNA godhaM vA pucchaM ghetRNa tAe mameti, Na puNAI se evaM bhavati imeNaM yA imeNa vatti. 704] dugasaMyogeNa vA jAva chakAyasaMyogeNa vA, NicaM kareMtivi, Na kadAi uvaramati, asaMjate jAva kamme, naMjahA-pANAtivAne, evaM|| musAbAte'vi, Na tasma evaM bhavati-idaM mayA vaktavyamanRtaM idaM no vattavyamiti, se ya tato musAbAAto tiviheNa asaMjate, adiNNAdaNe idaM mayA ghettavaM amugasma pa, methuNaM imaM sevi imaM Na, pariggahe imaM ghetavyaM damaNa, kohe imassa rusitavvaM imassa Na, evaM jAva | paraparivAe imaM vA vibhAmA, miyAdasaNe imaM tazcamiti zepamataccamiti, syAdvicAraNA Na bhavati, abhigrahe tu micchAdaMmaNe yanenAmigRhItaM tattasya tavaM pratibhAmate, sesesu aNamiggahie Na tasma etaM bhavati imaM taccamimaM atacamiti, ema khala akkhAte asaMja tetasyAkurvato'pi hiMsAdINi pApAni aviratatvAtkarmAjasramAzravatyeveti siddhAntI, senaM sminndittuNto|| se kitaM asa- 397|| [412] Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [ - ], niryuktiH [179-180 ], mUlaM [64-68 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : prata sUtrAMka zrIsUtrakratAGgacUrNiH [64-68 ] | // 398 // dIpa anukrama [700704] us on Sep tridite ?, asaNidite saMjJInAmasaMjJInAM manaH sadrayyatayA tadabhAvAccAvazyaM tIvratIvAdhyavasAya kRto vizeSaH prasuptamata mUrcchitetaditi vijJeyaH, je ime amaNiNo taMjahA puDhavikAe vA jahA chaddhA vegatiyA tasA pANA, te tu bediyA jAva saMmucchima paMcidiyatiriyakkhajoNiyA, saMmucchimamaNussA ya, jesiM Natthi takAi vA jAba vaIti vA teSAM hi manaHsadvyavAyAbhAvAt prabhusAnAmiva pahuMvijJAnaM na bhavati, tadabhAve caipAM tarkAdIni na saMbhavati, tarkoM mImAMsA vimarza ityanarthAntaraM yathA saMjJinaH sthAtupurupavizeSAbhijA mandaprakAze sthANupurupocite deze tarkayaMti kimayaM sthANuH ? puruSa? iti, evamasaMjJinAM UrdhvamAtrAlocanA tarkA na bhavati sthANuH puruSo veti, saMjJAnaM saMjJA pUrve dRSTe'rthe uttarakAlamAlocanA, sa evAyamartha iti pratyabhijJAnaM prajJA, bhRzaM jJA prajJA, avyabhicAriNItyarthaH, mananaM manaH matirityarthaH, sA cAvagrahAdiH, vayatIti cAkU jihendriyagalavilAstitvAdyapi, vAgU vidyate dvIndriyAdInAM trasAnAM tathApyeSAM pApaM hiMsAdi karomi kArayAmi cetyadhyavasAyapUrvikA na vAk avAgeva mantavyA sadasatovizeSAt yacchopalabdherunmatta suptamatapralApavat ghuNAkSaravadvA svayaM pApakaraNAya aNNehiM vA kAraveti ya, yadyapi na kArayanti na kurvanti svayaM tahavi NaM bAlA, savvesiMpi pANANaM 4, aviratatvAt diyA cA rAto jAva amittabhUtA micchA NinaM pasada jAya daMDAta pANAvAMta, taM jahA musAvAde'vi, jadhA dhUo adhruvaH vidhuvatvAca kammaNo Na mumAcAtA virato bhavati, ete'vi amAmatA avyakti cikicikazabdaM karemANA musAvAtAto na viratA bhavati, adhyevaM saMjJInAM vAcyAvAcyavizeSo'sti teSAM tu tadabhAvAt sarvamevamicchA bhavati, adattamapi teSAmidamasmadIyaM parakiyamiti vicAraNA'sambhavAt adattAdAnaM sarve steyaM bhavati, yadyapi kiMci kASThAhArakAdi mamIkurvantI tathApi tatteSAM kena dattamityadattAdAnaM bhavati, maithunamapi makSikAdIni napuMsakaM vedaM vedayaMti, AhAryeSu [413] asaMjJi dRSTAntaH ||398|| Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti : [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: asaMdhidRSTAntaH dIpa prata bhItraka-ID|ca dravyeSu parigrahaH, krodho'pyepA, na tu tIvaH, jApa mAyAmomoci vibhAsA, micchattaM aNamigahitaM, ithe jANa No gheva maNo | tAnacUrNiHNo ceva vaI pApaM kartuM kArayituM vA samvesi pANANaM 4, kataresiM sattANaM asaNNINaM dukkhaNattAetti dRkkhAvaNAe, paritAvaNaM [64-68]| // 399 // AVI mAgaNaM vA dakkhavaNaM vA, khajanadhanaviprayogo zokA, jIraNaM jUraNaM svajanavibhavAnAmaprAptau prAptiviprayogena, trINyapi kAyavAima noyogAn tApayati tippAvaNA sarvatastApayati paritApayati, bahiraMtazretyarthaH, amaNNI saNNimAdi, maccho macchaM, maNUsovA, khaja mANassa jaM dukkhaM tato so dukkhAvaNAto apaDivirate, vibhAvaiH dukkhatovi dukkhAveti, taccAdhanAnAM sadhanAnAM ca tasminnaSTe mRte vA anukrama zoko bhavatItyato zocAvanAdaviratA, jhUreti jesi baMdhuviprayogaM karoti je vA tadakSite No jIvaMtiNa mareMti te jhUrati, trimistA[700 payati tAneva bhakSamANA paritApayati na, tadvAndhavAzca, asaMNiNoSi te saMNiNo iva te dukkhAti, jesi maNo nasthi tevi maNabajehiM 704] dohiM, doviti sogevi tesi mucchito bhavati, icchevaM tassa saNNI asaNNI vA dukkhAvaNA jAva paritAvaNAto apaDiviratA, padhastAdaNaM mAraNaM vA siMgakhurAdIhiM visaMtANa gaviyAo, etehiM ceva vahAMdhaNAdIhi parikilesenti keI, AkhyAyante candhamokSavitadbhi| stIrthakaraiH NicaM musAbAde uvajIvasi, desaNasaNNe ubau, asaNNidRSTAntadvayaM kimanena sAdhyate ?, saNiNo ya aharNatA amarNatA | ya aviratatvAd badhyate, tathA cAvabhASitaM ca je maNeNa Nivatta nikSepAdhikaraNaM NikkhiviNo saMjoyaNi NisaraNaMti adhikaraNaM |NivvacitaM avasaTuM ca, sa teNa paraMparabhavagatovi aNuvamati, tajjJApanArthamidaM sUtraM-'sabajoNiyAvi khalu sattA' kAmaM sarve yonigrahaNAdidahaNaprayogayogA kAyacyA, iha khaluzabdo vizeSaNe, grahaNAtkAyagrahaNaM maMtavyaM, kAyAdhikArazcAnuvartata eveti, tattha paMca kAyA tasakAyavajA, NiyamA asaNI, tasAvi iMdiyA teiMdiyA cauridiyA tiriyamaNussA ya samucchimA asaNNI, je saMmu // 399 AV [414] Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti: [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | dhIstraka- vAcUrNi // 40 // asaMjJidRSTAntaH [64-68] dIpa anukrama [700704] chimehito uvavajaMti NeraDyadevesu te'pi jAva apajattagA tAva asaNI ceva, saNI hojA amaNNI, saNNI jahA bhavati to abhivibhAgAya, nisargataH siddhAH, ta evaM kazcina saMjJI yA jIyaH nisargasiddhA, tatra bhUyazca jJAnAvaraNIyakarmodayAdasaMjIvaM, tattkSayopazamAtsaMjitvaM, 'pUrva yaccAcitaM dvayoriti tena saMjinaH pUrva, tatpratipakSAtu punaH pratiSedhaH kriyate, na saMjI, tatra saMjJinA vyAkhyAne itareSu nivRttAH kathAH tena saMjJinaH AdAvabhidhIyate, yatrApi trasathAvarA tatrApi surAsuravadayapadezAdevaM kramo bhavati, jahA jAgaramANo purimo svapiti nidrodayAt nidrAkSayAca punaH pratiyudhyate pratibuddhazca punaH svapiti, evaM saMjJitvaM jIvAnAM naimittikaM na nimagiphamiti bodavyaM, yasmAkSepI kAyAnAM na nimargo saMjitvamasaMjJitvaM vA tasmAdanyo'nyasaMkramatvamaviruddhaM, aviruddhaM ca tasmin gatipratyAgatilakSaNaM yukta, yato'padizyatte hoja saNi avA amaNi, tattha se abahiyA 'vicira pRthagbhAve' avivinya jAnAvaraNIyAdi karma prathaktvetyarthaH, vivi'pi avizodhitaM bhavati, yadRcchiSTa UhanokhAvata , jahA meraio sAbaseseNa ceca kammeNa uccaTTiya padaNuvedaNesu tirikkhajoNiesu uvavAti, devAviprAyeNa suhaTThANesu ceyuvavaaMti, uktaM hi-"kavitvamArogyamatIva medhA0' abidhUNiya jahA dhUNiya poDalagaM paridvaveUNa vatthaM puNo dhoveti, kaMbalI vA pI , pUNo puSpho ujjhati, evaM sacce vidhutte puNo tatzeSa vizodhayet , amamucchiyaMti 'chidira dvaidhIkaraNe amamucchinnaM riNavat , ahavA 'sRja visarge anutsRSTaM mitrakalatravat , aNaNutApI yo tehiM hiMmAdIhiM zrAmabadArahiM taM pAvaM ucitaM tAI kAUNa gANutappati, hA! 4 kayaMti, ahayA sanyANi egaTTiyANi, akkhavetuM puDhavikAiyANa cittagANi kammANi je ya tamA asaNNI maNNI vA tannirvartakAni ca nAmAdIni karmANi tAIpi avippajoga aNutAviviya taiH svakarmakataiH karmabhiH anuvidhAH saNikAyAto vA tanneraiyadevagambhavatiyatiriyamaNu // 40 // [415] Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti: [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | [64-68] dIpa anukrama [700704] zrIstraka- ID sattavibhacAsu, sesA asaNNI, taM saSNikArya saMkamaMti, bhaMgA je saMgI vA asaMNI vA jahA ege gAmanagarAI vA anyo'nyasaMkrAnta | mithyAtAGgacUNiH cArAdi | gatyAgatapratyAgatalakSaNAnuvartinaH asaMzinaH saMjhino vA dRSTAntadvayenopasaMhRtAH teSAM sarveSAM marpaNaM, adhunA sarve te micchAcArA 1.401 // | apratyAkhyAnatvAt , katha?, sarvakaDakavipAkaM sucaritamapi pudgalasya mithyAdRSTeH, idAni caritArthasyApi sUtrasya niga manAthaM punarAmatraNaM kriyate, apacakkhANitvAt sabajI yesu NicaM pasaDhadaNDe sarvAzrayadvAreSu, tAni caitAni taMjahA-pANAtipAte jAva micchAdamaNasalle, evaM khalu bhagavatA akkhAto, codagaM paNNavago eva bhaNati yaduktavAniti, Adau ahaNatassa aNakkhasma) pAyakamme No kajati tadetat evaM khalu evamadhAraNe yathetadA''dAyuktaM vadhakadRSTAntena saNiasaNidilutehiM evamasAvapyagratyA-17 | khyAnI asaMjate avirate jAva suviNamapi Na pAsati pAve ya se kamme kAti, evamupapAdite apratyAkhyAnI avirata ityarthaH, sa cAviratI hisAthaiH, teNa pANAivAteNaM, jAva parimgahe, krodho jAva lobheti kasAyA gahitA, pejA dosetti kapAyApekSAveva | rAgadvepau gRhItI, kalaha jAba avigatitti gokamAyA gahitA, te ya ratesu ceva dosesu pANavadhAdisu samotAreyavyA, mithyAdari| saNAviratipramAdakapAyayogAH paMca bandhahetavo etesu padesu vibhAsitavyA, uktamapratyAkhyAnena apratyAkhyAnavatAM kriyA ca bhavati, | karmacandha ityarthaH, tadvipAkastu zArIramAnasA ur3akAo vedaNAo taMjahA-ujalatiujalA jAba duradhiyAse, je puNa saMjatavirata| paDihatapaccakkhAtapAvaphammA bhavati tassa kiriyA Na bhavati, karmabandha ityarthaH, tadbhAvA narakAdipu nopapadyate, evaM so codao pacakkhANakiriyAphalanivAgaM suNettA bhIto tattha jAva saMjate tao paNNavarga vaMdittA evaM pucchati-se kiM kubvaM kiM kAravaM? saMjataviratajAvakamme bhavati (sUtraM 68), settaM soDe, kimiti pariprazne, kiM kucaM, vrataM tayo dharma niyamaM zIlaM saMyama 40 [416] Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [4], uddezaka [-], niyukti: [179-180], mUlaM [64-68] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AcoranikSepAdi prata sUtrAMka [64-68| dIpa anukrama [700704] zrIsUtrakatAgacUNiH // 40 // 2 zru.5a. vA saMyamavirayajAvakammo bhavati, jeNa muceja sambadukkhANaM, ki kAravati kimanyaM kArayanti, ziSyAcAryayoH saMbaMdho darzitaH, dharmakathAsambandha ityarthaH, AcAyoM bravIti-tatya khalu bhagavayA kAyA heU paNNattA, jahA ca pacakkhANissa saMsArassa te he chajIvanikAyA te ceva heU mokkhAya, tattha nivRttasya punaH AgaMtuM suhadukkhatullaNaM NAtuM bhikkhU virato pANAivAtAto jAva sallAto, taheva prANAtipAtAyA mithyAdarzanAvasAnAH saMsArahetavo, viparItA mokSahetavo bhavaMti, uktaM hi-'yathAprakArA yAvantaH tenocyate-evaM se bhikkhU virate pANAivAtAo jAva sallAto, se bhikkhuH akiriyAe jAva saMbuDe, jaM pucchite suhammA kathaM saMjato bhavati ?, tadevamAkhyAtaM-evaM khalu bhagavatA AkhyAyate saMjate jAra saMvuDe, egaMtapaMDite yAvi bhavatiti vemi // iti paJcakagvANakiriyA smmttaa|| evaM paDihayapazcakkhAyapAvakammarasa AyAro bhavati, etena AyArasuttajjhayaNaM, paDipakSeNaM aNAyArasuttaM, padadvayaM, AcAro Nikviviyavyo, ikike caukaNikkhebo-NAmaM // 181 / / gAthA, AyAre Nikalevo caukao gAhA, AyArarasa jahA khuDiyAcArae, suttassa jahA viSayasute. AyArasuyaM bhaNiyaM / / 182 / / gAhA, AyAro yatra vayate zrune tadidaM AcArazrutaM tasya AcArazrutasya, nakAraNena pratipeyaH kriyate, na AcArazrutaM anAcArazrutaM, anAcAra iha varNyate ityato anAcArazrutaM, anAcAraoNzca varjayataH AcAra eva bhavati, mArgavipathikapathikadRSTAntamAmAt , yathA mArgavipathikaH unmAga bajeyet , nApathagAmI bhavati, na conmArgadopaiyujyate, evamanAcAra varjayan AcAravAn bhavati, na cAnAcAradopaiyujyate, te tu anAcAre abahussuto Na jANati / teNa kAraNeNa AcArasutaM bhaNati, bajeyabvA sadA aNAyArA' 'abahussuta' gAthA etassa u paDisehe // ||ktrsm ?, jo // 402 // atha dvitiya-zrutaskandhasya paMcamaM adhyayanaM Arabhyate [417] Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||636 668|| dIpa anukrama [705 737] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 5 ], uddezaka [-], niryukti: [ 181-183], mUlaM [gAthA 636 - 668 ] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtratAGgacUrNiH 1180311 ajjhatthaciyassatti teNa aNAyArasutaM NAmeNa hoti ajjhayaNaM, so puNa pAvio iha aNAcAro vaNijati, gato NAmaNiSkaNNo / sUttAlAgaNiphaNNe-bhaceraM AdAya (sUtraM 636), (vRttau zIlAGkIyAyAM AdAya baMbhaveraM) gRhItvA AcAroti vA''caraNaMti yA saMvaroti vA saMjamotti vA vaMbhaceraMti vA egaI, 'Apane' Asu prajJA yasya bhavati sa AsuprajJo, kevalI tIrthaMkara eva tasya | vaktavyavyApAra: 'tIrthapravarttanaphalaM yatproktaM0' anye tu kevalino dharmopadezaM prati bhajanIyAH 'imaM vaI' taM imAM vakSyamANAM vAcaM ka uktavAM katarAM vA ? yasmin dharme 'aNAcAre ' aNAcAreja, assi tAvake dharme'nAcAraH akarttavyamityarthaH, anAcAravatIM cana brUyAt kadAciditi, ahani rAtrau ca sarvAvasthAsu, te tu yathA laukikA 'na narmmayuktaM vacanaM hinamti tanna, samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH samyagdarzanAcAra evAdAvucyate anAdIyaM parinnAya || 637 // nAsya Adirvidyata ityanAdi anavara mityaparyavasAnaM cAsti, tadanityamiti parataMtrI brUte, sadakAraNavannityamiti, sAMkhyAnAmapyahetu sannityaM tadevamanAdyaviparyavasAnaM ca zAzvataM caikepAM, zAkyAH punastadviparItAM brUte sarvamadimavadaragaM ca ghaTavadazAztratamityarthaH, tadevaM parataMtrA ke citzAtavAdina | ityarthaH, 'sAsayamasAsae vA iti dihiM na dhArae' ityevaM dRSTiM darzanaM na dhArayet hRdi manasi, dopaH, katAlambena caitad, etehiM dohiM ThANehiM (sUtraM 638), vividho viziSTo vA avahAro vyavahAraH anupadezaH ananumArgaH, anityAdivyavahAra ityanarthAntaraM kathaM 1, ekAntena ca zAzvatavAdino na vyavahAriNaH, te tu hi sarve sarvatra sarvathA sarvakAlaM ca nityamityeke bruvate, teSAM saMsArAbhAvAt tadabhAve prAgeva mokSAbhAvaH, azAzvatavAdinAmapi sarveSAM sarvatra sarvakAlaM cAnityamiti bruvatAM kSaNabhaGgatvAtsaMsArAbhAvastadabhAve ca prAgeva mokSAbhAvaH bandhamokSArthazyAyaM prayAsaH kiMcAnyat-sudvadukkhasaMpayogo egaMtucchetammiya, yasya caitau [418] anAdyAdi ||403 // Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti: [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: 2HAN khAdvAdAdi prata sUtrAMka ||636668|| zrIsUtrakatAGgaNiH // 404 // dIpa anukrama [705737]] zAzvatAzAzvatagrAhAvekAntena na vyavahAramavatarata ityataH 'etehiM dohi ThANehi aNAcAraM vijANaehi' samyagdarzana virAdhanetyarthaH / tadabhAve prAgeva jJAnacAritrayorapyabhAvaH syAt , kazaM pratipattavyaM kathaM vA vyavahAro bhavati ?, ucyate-sadasatkAryatvAt tatpratipedhaH aMgulIyakadRSTAntaH, yathA suvarNa suvarNatvenAvasthitameva kAraNAntarataH aMgulIyakatvenotpadyate, tadvinAze ca suvarNasyAnivRttiH, astvevaM jIvo jIvatvenAvasthita eva nAmakarmapratyayAnarakAdibhAvenotpadyate nArakAdivigamAca manuSyatvenotpadyate, jIvadravyaM tu nArakakAle manuSyakAle cAvasthitaM, ghaTapaTAdiSvanyAyojyaM, sAd-AkAzAdipUtpAda vigamau na vidyate, tatrApyuttaraM AkAzAdI tihaM parapaJcayato, atrAha-nanu zAkyadRSTireva ucyate, teSAM hi pragalo nityAnityatvaM pratyAcanIyaH, asmAkaM tu nityAnityAH / sarvabhAvA iti vAcyametat-utpAdyavigamadhrauvyaparyAyatrayasaMgahaM / kRtsna zrIvarddhamAnasya zAsanaM (zAsanaM bhuvi) // 1 // evaM sarvabhAvAnAM manyamAnAH ucyamAnA vyavahAramavatarati, vyavahArAdapetaM ca manyamAnamucyamAnaM vA na AcAraM vinA, ayamanyo darzanAcAraH, 'vocchijissaMti satyAro' yasya kilApavargo'sti na cAsti nabamaccotpAdaH, tasyAnantatvAtkAlasya sasthArovi tAva bocchijissaMti tIrthakarA ityarthaH, kimaMga puNa je aNNAsma ya parivAro. mokkhaM gacchaMti, Aha hi-"tvaddezanAmatInaH kAlaH kimahaM vanantatadviguNaM" nanUktaM 'deviMdacakavATTittaNAI.' gAthA, asadRzA--akSINaklezapRthagjanena gaThiyA bhavissaMti, graMthiM na saktA bhettuM gaThiyasaccA iti vAkyAbyavahAraH, syAd-bravIti-bhavyeSu siddhepu abhavyAH sthAsyanti, yataH saMmAra parihAsyati. tathApi na mokSAbhASa iti na dopaH, avazyaM ca saMsAramokSAviti dvandva siddhyA bhavitavyaM, sukhaduHkhavat sItoSyavadvetyAdi, atha mA bhUsaMsAra iti tena apavarga eva nAstIti mantavyaM vaktavyaM cA, tathA'nAdi sAmayaMti No vadejA, mA bhUtsaMsArAbhAva iti doSaH, athavA 0 // 404 // [419] Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti: [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sarvabhavya prata sUtrAMka ||636668|| dIpa anukrama [705737]] zrIsUtraka maNati sapakkhacodao sabve bhavasiddhi evaM sAsatitti, jaivi jIyA sijjhissaMti ta mAvi bhavasiddhiyavirahio logo na bhavi- tAgacUrNiH ssati, Na NAma'bhavasiddhiH, evaM sAsatitti vA asAmatitti vA No bde| etehiM dAhiM ThANe hiM cavahAro (sUtraM 640), // 405 // imANi doSNi dvANANi-vocchinissaMti bhaviyA athavA No bocchijissaMti, No NAma'maviyA, athavA sesA sabve gaMThiyA bhavi | saMti, tahAvi etehiM dohi ThANehiM bavahArAdItyatatha darzanaM na bhAti, etehiM dohi ThANehi aNAyAraM vijAgae, kataraM anAcAra, darzanAnAcAraM, syAt kathaM mantavyaM, vaktavyaM vA ? "jayantIti ! se jahA NAmae madhAgAsaseDhI" evaM mantavyaM, pareNa vA puDheNa YA vaktavyaM, ukko darzanAcArasyeti / idAnIM cAritraM prati thadvAnamucyate-je kei khuDyA pANA // 641 // vRttaM, indriyANi prati khuTugA sabbe egeMdiyA veiMdiyA kramavRddhi jAva paMcendriyA, atha zarIraM prati kuMthumAdI khuDDagA hasthimAdI mahAlayA, saMti-vidyante sarve lokapratyakSA, AlayaH zarIra, mahAnAlayo yeSAM te mahAlayAH, tA~ca jighAMsuryadi kazcitpRcchet ArjavA durvidagdho vA-sarisaM vera kammaM te mAremANassa, kiM sariso karmabaMdho bhavatitti, tattha ko vavahAro?, ucyate-tehiM dohiM ThAgehiM // 642 // vRttaM, kathaM na vidyate !, jai bhamati-sariso kammabaMdho to mahAlayA paricattA, itasthA te thUlaci kayA, atha na bhIrU logaravabhIrU ya te pariharati khuilae ya kuMthumAdi egidie vahato, dohi ThANehiM vavahArona, samaM truvatA mahAlayA tathA'nujJA, vipamaM truvatA khudalAghAtAnujJA bhavati, tena dharmasaMkaTametat , na kazciAnAno dharmasaMkaTamanupravizeda , atra dUdhagaNikSamAzramaNaziSyA bhaTiyAcAryA vate-atra nistupameva vAkyamato avacanIyavAda iti, sa tu taireva punarvizepitaH, yathA zAkyAnAM nityAnityAvevetyavacanIyaH pudalaH asmAkaM tu viziSTaM abaktavyaM, kathaM na vaktavyaM ?, tulyo'tulyo vA ghAte vandha iti tRtIyamavaktavyaM, anyamatyA AcAra |4-5 // [420] Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [9], uddezaka [-], niyukti: [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||636668|| AdhAkarmavandhAdi dIpa anukrama [705737]] thIsUtraka- prati pRcchA-AdhAkamma(mmANi) ca // 643 // vRttaM, AdhAyikarma sAdhuM manasyAdhAya prakaraNamityarthaH, 'anyo'nya' iti vIpsA, || tAGgacUrNiH || anya iti asaMyataH tasmAdanyaH saMyatasyetyasaMyataH tasyAnyasyAdhAyakarma kartuH karmalepena kiM lipyate nopalipyata iti praznaH?, // 406 // ucyate-eehiM dohiM ThANehiM // 644 // vRttaM, kathaM abavahAro'nAcArazca ?, ucyate, yadi bravIti asthi kammovalittoti ekAntena tena dravyakSetrakAlabhAyA vyatikrAntAH, sAdhavaH parityaktAH, syAdata ubAlatetti, jai detovi banjhati nanUktaM 'tihiM ThANehi jIvA appAuattAe kammaM baMdhati' 'teNaM kiM mama appavadhAe ceva AhAkammeNa diNyoga ? bena dAnA badhyane, alpAyuSkaM ca karmopacIyate, kiMca-akRtAbhyAgatadopaM caivaM kazcidapi pazyet , naivaM manyeta, tena ubali neti na vaktavyaM, aha bhagati-vi aNNo aMgAre kaDati evaM nAnyasya karmaNA anyo yujyate tena mRgadRSTAntena dAtavyameva ca iti atra dopaH, jo deti so pAvaM kamma NT kAuM jIyovaghAtaM karei iti paricatto, je'pi pANe vadheti te'vi paricattA, tadeva dharmasaMkaDamiti katyA'nyo'nyasya karmaNA ubalitto anupalitto vetyucyamAna vyavahAraM nAcarati egaMteNaM, kiMcAnyat-ye yadAna parsasaMti tadvatovije Nise|ti, apamanyo darzanaM prati bAgAcAraH, nadyathA-jamidaM oralamiti // 645 / / vRttaM, ye iti anirdiSTasya nirdezaH, idamiti sabaloke pratyakSaM AhArakamapi kapAMcitpratyakSameva, vaikriyamapi pratyakSameva, taijamakArmaNe pratyakSajJAninAM pratyakSe, ephasmiaudArike sAdhite zeSANyapi sAdhitAni bhavaMti, ziSyaH pracchati etadaudArikaM zarIraM kArya kArmakazarIrA niSpanaM tatkimanayorekatvamunAho anyatvaM , kutaH saMzaya iti cet ubhayathA dRSTatvAtkAryakAraNayoriha taMtupaTayorayugapatsirTiyA, taMtaba eva kAraNAntarataH aminadezaM paTaM nirvarttayati, Adarza tvAdarzadRzyasaMyogA sazacchAyA upalabdhe sati kAryakAraNayoH saMbaMdhe mitradezatA dRSTA ityato naH saMzayaH, // 406|| [421] Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti: [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||636668|| dIpa anukrama [705737] zrIyatraka-10 kiM kArmaNazarIramaudArikaM minadezamArabhate pratibiMbavat utAbhitradeza taMtupaTavaditi tata ucyate, ekAzrayatvAnna pratibimbavani- kAraNakAtAGgacUrNiHnadezaM, tNtusmuhai| cA syAd , uktaM hi-'jale tiSThati0' AhArAttu tAvataMtupaTa padanbhinadezaH kAryakAraNasaMbandhaH kArmakaaudAri- yonyatvAdi | kakAyau, tarikamekatvamanayorutAnyatvaM iti, ucyate, madamatkAryatvAt ghaTavadenatsyAt , uktaM ca-"gariya puDhI vimaTTho ghaDo"tti | evaM na kArmaNazarIra pratyAkhyAyaudArikaM bhavatIti ekatra siddhamanayoH, sakSmasthalamUrtimaccAdacAzupatvAnnirupabhogasopabhogatvAca | spaSTaM anyatvamityevaM sadasatkArmakaudArikayorekatvAnyatvaM prati bhajanIyanA, vaikriyAhArakayorapi, taijayamapi kammakAto Nikaati, tatthavi bhajanA, icevaM ekAntena tu ekatvamanyalaM vA avato vAganAcAro bhAti, teNa etehiM ThANehiM / / 646 / / vRttaM, IN pacchimaddhasiloeNa vitijiyA pucchA, savvastha vIriyaM atthi yathA kAryakAraNayorvaktavyAvaktavyatoktA evaM kartR kartavyayorapi, kimetat sarva sarvakArye kiM kartuH mAmarthyamasti uta nAstIti pracchA, ucyate, zikSArtha pUrvamazikSApUrvakaM ca, keSu kartuH sAmarthyamasti kepu ca nAsti, tatra zikSApUrvakaM ghaTAdiSvapi sAmarthya azikSApUrvakaM gamanAdAnabhojanAdyAsu kriyAsu caivaM sAmathyanAsti, ukta hi-"chahiM ThANehiM jIvassa nathi uThANei vA0 logaM ca alogaM ca' evamavacanIyanAdaH prasakta itikatvA sAmpratamapavAdaH kriyate, Halna sarvatrAvacanIyavAdo bhavati, taMjahA-Natthi loe aloe vA // 647 // vRttaM, pratyakSa evaM dRzyate sa kathaM nAstIti saMjJA dila nivezaH iti, vyavahAro vaktavyo, yaccAsti loka iti lokaviruddhaM caiva, pratipedhazca kathaM, pratiSedhako'sti? apratiSedhe loko nAsti ?, sa hi lokAntargato vA na vA?, yadi lokAntargato yathA bhavAnasti phimevaM loko na bhaviSyati ?, uta lokavahirbhUto vA nanu lokasyAstitvaM siddhaM yasya bhavAn bahirvartate, vaktRvacanavAcyavizeSA na ca kazcit pratipedhayati, lokAstitve aloka-IN407|| [422] Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti: [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||636668|| vAdi dIpa anukrama [705737]] zrIsUtraka- sthApi, sukkhadukkhazItoSNajIvitamaraNachAyAtapayaditi dvandasi dvesta mAnava saMzA manami niyegayeta / kintu asthi loga aloe lokAzitAGgacUrNiH vA' atrApi bhajanIyaM asti sadbhAve, AdiTTho lokaH asthitA asadbhAvAdilo patthi tahAvi lokavirudramitikattA bhajanAbAdo // 408 // nocyate / asthi jIvo ajIvo vA // 648 / / vRtta, jIvadravyasidvau tadguNAvasaro yata ucyate-gasthi dhamme // 649 // vRttaM, tadevaM ghRNAnistraiNye, na vAbhyupagamo bhavati, dharmato hi abhyudayaniHzreyamayoH siddhiriti, anyaccAbhyupagamyate dhArmikasya, saN / cennAsti kastAnanumata ?, tena tIrthochedaH, adhArmikeSu karmasu pravartate nAstyadharma iti kRtvA'to dopasaMkaTaM, na vaktavyaM nAsti dharmaH adhoM vA, vaktavyaM tu 'asyi dhamme adhamme vA dharmAdharmAnantaraM bandhamokSau bhavataH adharmazca kAraNa bannasya, dharmastu sarAgadharmoM vItarAgadharmazca, tatra sarAgadharmaH svArAjyAya, dharmaH svargIya, vItarAgadharmastu mokSAya, te tu prAyeNa citrinalokA lokAyatAdyA dharmAdhoM bandhamokSau necchanti, ekakarvatAsAmaH (bhAvaH) abhyupagamanirdayadopAtha vAcyAH, varmAdhargavandha mokSAstitvavAdAstu ta eva viparItAH suguNA bhavaMti, ukto bandhastadvikalpAstu puNyaM pApaMca, ato bandhamokSAnantaraM gatyi puSaNe va pAve vA / / 351 / / vRttaM, tattha puNyaM Navavidha, puNaM suhAdi, athavA poggalakAMca subhaM gotrAdi, anaM pApA Nasthi, puSNatikAuM puNNAyataNAI logo Na sevissai, taM puNNassa tahA hetuM, pugyapApayorAgamaH hetuH prabhavaH pramUtirAzravamityanAntaramitikRtvA, ne puNyapApAnantaraM Asavo saMvarakriyA yA, Nasthi phiriyatti akiriyAvAdiNo bhagaMti, kecitta bubate-parvamutpAdyate ghaTavat , yaccotpadyate tatsavaM kriyAvad ghaTvadecetyata: akiriyA Nasthi, uta ubhayamata etadartha nasthi kiriyA akiriyA bA, asthi kiriyA akiriyA vA, taba jIvapudgalAbavasthitau ca kriyAvantI, dharmAdharmAkAzAni,nikriyAni,prAgabhihita AyA,najhedAstu-Natthi kohe // 408|| dile FAST [423] Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti: [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: saMsArakhavAdi prata sUtrAMka ||636668|| zrImatraka- tAGgacUNika // 409 // dIpa / anukrama [705737]] mANe vA // 656 // vRtta, dRzyante hi yathAsvaM krodhAdikapAyAmibhRtA vadhavairapravRttAH tatkathaM kapAyA na bhaviSyati, nathi peje // 657 // vRtta, prItiH pema vA pejaM bA, tadviparItaM dopaH, etehiM ceya-kamAehiM peya, kasAehi pejadosehiM vA saMsAro vA cAurato Nivvaniati, teNa Nasthi cAurato saMsAro // 658 // vRttaM cattAro aMtA jassa sa bhavati cAuraMtaH, tattha tirikkhajoNiyamaNussA paJcakkhacikAuMNa vati Nasthi ya maNuyo, raiyajuvalayaM jahA sesAgaM, NeraDyapajaMtA aNumANagijjhA0 vucaMte, Na vucaMti-patthi devo va devI vA // 659 / / asthi devo va devI vaa| devANataraM Nasthi siddhi asiddhi vA / / 660 // kecid abate mokSopAyo Natthi, teNa cucaMti, 'Nasthi devo va devI thA, Nasthi siddhi asiddhi vA' jai koi bhaNejA sakapubbo u, | 'jale jIvA thale jIva'ti, koi jIvabahunA ahiMsAbhAvA ca Natthi siddhI niyaMThANaM // 661|| tatpratipedhArthamucyate-asthi jIvabahutve'pi, kathamiti jIvavat , taducyate 'jalamajjhi jahA NAvA' Nasthi sAdhU asAdhU vA, NivyANasAdhagA ahiMsAdi hetU sAdhayaMtIti sAdhU, tatkecid bruvate-viNAvi jIvabahutve naiva zakyate mokSaH sAdhayituM kasmAd ?, yatazcalaM manaH, avinayati calAni cendriyANi, tANi na sukhaM nigrahItuM, anigrahItepu ca kathaM mokSaH syAt , uktaM hi 'caMcalaM hi manaH pArtha.' yasAdeyaM tasmAnAsti | sAdhuH, sAdhvabhAvAca tatpratipakSabhUtasya prAgevAsAdhorabhAva iti, taducyate-asthi sAdhU asAdhU, kathaM sAhU bhavati ?, ucyate, NANI kammasakkho, visayANa aNaNuvattaNaM, athavA sAdhureva sAdhuH saMyata ityarthaH, vivarIto asAdhuH, Nasthi kallANeti ||633||(mtr), | yatheSTArthaphalasaMprAptiH kalyANaM, zAkyA bruvate-sarvamanimittamAtmakavacanAt kalyANa meva na vidyate kacit, pAvaM kathaM Nasthi, | sarvamIzvaravikAra itikRtvA, kutaH pApaM necchaMti paralokike, zAkyAstu kalyANamevaikaM necchaMti, tepAMta evAnAzvAsAdayo dopA ALI409 // [424] Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti: [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||636668|| dIpa anukrama [705737]] zrIsatraka- " abhidheyAH, vayaM tu asthi kallANe pAve vA kathaM kallAgaM ?, kallANaphalavivAgadarzanAna , pratyakSato hi kalyANapApaphalavipAkA dRzyante, yA ekAnta tAGgacUrNiH kalyANAdi ronitasuhitaduHkhitAdiSu suivivAgaduhaviyAgAI ettha darisarNa, ukto dRSTiM pratyAnAcAra AcAraca, ayamanyo dRSTayAmanAcAraH, paap||41|| / kAni karmANi karoti vedayati beti, atraikatena esa kallANe paavu(e)||664|| (mUtra), purise bhAmANe vavahArona vijati, tatra vaca kSaraNe, kathaM kalyANakArI Na bhavatyekAntena ?, ucyate, sAtaM cetyAdi kallANaM, etesi sesANi ya eteNa kAraNeNa pAvaM, jAva sUhumasaparAIyabaMdho so AumohaNijabajAo cha kammapayaDIo baMdhamANe NANAvaraNijaaMtarAIyAI baMdhati, tAo jAo prAyeNa suhaM baMdhati, tahAci ekAntena kallANakArI na bhavati, atha cedana prati aNuttarobavAiyAvi kiMci azubhaM NANAvaraNi 7 vedeti, jeNa tesiM Na sambaM NANAvaraNIjaM khINaM, evaM darisaNAvaraNiaMpi aMtarAIyapi, maNussesupi titthagarovi sIuNDAdINi amAVtANi vedeti, jeNa jati so khINakasAyo gANANA0 pAvaM baMdhati, tAva vedeti nAmagotaM asAtaM ca, teNa ergatakallANe Na vattavyo, egaMtapAvo micchAdiTThI paramakaNhalesso ukosaM saMkiliTThANi pariNAmocyate, jaivi so baMdha prati egaMtapAyo tahAci kadAcita sAtAvedao huA, uccAgoto subhaNAmodayo bA, NiyamA paMciMdio uttamasaMghayaNo ya, evaM egaMtapAyoni mo na vyavahAramanatarati, yasmAJcaivaM tamAdekAnte nirdezavyavahAroNa vikSati, yavahArAyedaM ca maNNamANamunyamAnaM vA vairaM prasane, karmaNa evaM ca baigakhyA, uktaM hi-'pAve baje vere0' dRSTa hi lokaviruddhamucyamAnaM vairAya, uktaM hi-jAtA yathA, ato'nyathA''lApeca baraM, nayA coktaM-jIhA jahA pamANaM je meM evaM tu sUkSma jJeyaM, kudRSTayaH zramaNA api nAvanna jAnante zAsyAdayaH kimu gRhasthAzca bAlA, mUlA eva ajAnakA ityarthaH, yadyapi te myagAstraparazAstravizAradA: lokena paNDitA ityapadizyane tathApi paNDitA iti vAlA eva prtyyseyaaH,000410|| [425] Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti : [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: azepAtvAdi prata sUtrAMka ||636668|| dIpa anukrama [705737] thIsUtraka-9 ayamanyaH avAcyasaMgrahaH prAktanenaiva zlokenAbhidhIyate asesaM asvayaM vAvi // 665 / / (patra), azepaM kRtsnaM sampUrNa sarvatAGgacUrNiH mityanarthAntaraM, na sarvamuktameva bhavati, savoM grAmo AyAta iti avAcyametat ekAntena, kathaM ?, jIvAjIvasamudAyo hi grAma: // 411 // sa kathaM sarva AyAsyati, azepo vA odano tvayA mayA bhukta ityavyavahAraH, tatra hi zikthAdayaH, zikthai phadezAvayavA odanA, gandhakSa vidyata eva, yadyapi azepA mithyA vA bhuttA aNNastha vA pakkhittA tahAvi gaMdho'sti, na cApadravyo gandho bhAti, evaM ceya jai bhaNati-dehi dehi muMja jhuMja vA aJjavi akkhayo kUro acchati, na hi kRtakAnAM dravyAnAM akSatatA vidyate teNa Na sabdhamakkhayaM vattavyaM, nanu saMmAraH kathaM', ukto hi so sambakAladukkho, ucyate, paNNavaNAmaggo'yaM' jeNa vucati to sabakAladukkho, III iharahA suhapi asthi dukkhaMpi, nanUnaM sAdaM ca vedaNijaM, sAtaM ca navapadArthaH, tattha paNyAvaNaM paDuca tasthimo padattho-suhodaya, kiM puSNaM pubbammiti pAvaM pacchA mijati, egamegateNaM sarvaduHkhamucyamAnaM cavahAraM nAvatarati, vajjhamANANa bajhaMti sarvaloke viru dvametat vajjhaM pANAti maNasAvi Na sammataM kimuta vaktuM ?, kammuNA cA kartu, atona vakti vadhyAH prANinaH, atha avajjhA, kathaM na FA vAcyaM ?, nanvetadapi lokaviruddhameva, kathaM ?, ahiMsakaH svayaM na ca vakSyati avadhyAH prANA iti, ucyate, satyametad svayaM kriyate tadanyasthApyapadizyate, kintu yadi kazcit siMhamRgamArjArAdIkSudrajantujighAMsu bayAt-bho sAdho ! kimetAn kSudrajaMtUna ghAtayAmi WAII uta muMcAmIti, tatra na vaktavyaM muMca muMceti, te hi muktA anekAnAM ghAtAya bhaviSyanti, evaM cauramaccharaddhabaMdhAdayo na vaktavyA| muMca dhAtayeti vA, Aha ca-'grasatyeko muavyApAra eSa sAdhoH, tena vyavahArapakSe nAvatarati, yasAca vyavahArapakSAtikrAntA evaMprakArA cAk tasmAditi vAcaM Na Nisare, evaM tAva logo jaM bhaNati 'asesaM akkhayaMti vA' taMtahA Na vattavyaM, ucyate kiMci // 411 // [426] Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti: [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||636668|| dIpa anukrama [705737]] zrIvatraka ekAnta danyathA, jahA ki ?, dIsaMti0 // 666 / / (sUtra), NihuappaNo svazAstroktana vidhAnena nibhRtaH jAtmA yeSAM te bhavaMti nibhRtAtAgacUNiH nirarthakamAnaH yugatarapadiviNo paripUtapANiyapAyiNo moDaNo NagaNiNo vivittikA, tesipi No dhyAyina ityevamAdi na nibhRta, mikkhaa||412|| vAdi mecavittiNo sAdhujIviNoti Na kassaha ubaggatheNa jIvaMti, ke, kakahAgakasayAvaJiNo, evaM vane te micchA paDivaaMtini, evaM didi na dhAreja, pareNa puDheNa evaM bhaNejA-ete varAgA vAlatapassiNo saba micchA kareMti, lokaviruddhaM ca, taM bhaNaMtassa te loe gADharuTThIbhUtA panchA logo mA bhaNihititti ete madIye sasthiyA guNadveSiNaH, aviduH rustaMti Na ya uvasamaMti, te'pi ya jAva gevejA tAva ubavaaMti to kahaM egateNaM evaM bucati-sabametaM NiratthagaM philissaMti, no NicapuTTho vA bhaNiti-aNAmADhamicchA diTThIsa, etevi kiMcidadhelogaphaligaM Nivyattenti, ayamaNyo annausthiyagihatthANaM dANaM pratyavyavahAraH-dakkhiNAe paDilaM bho (A5 // 667 / / (satra), dAna deMti deyate vA dakSiNAM, dakSiNAM prati laMbho, dakSiNAyAH pratibhA, athavA dakSiNAyA leme prati dakSiNAla bhastayA yA laMbhitaH sa pratilambhaH pratimAnayata sammAnito vA bhavati, evaM pratikArapratyapakArApratipUjAdiSvAyojyaM, sa kiM pAne vA'pAne vA pratilAbhite , tato paDilAbho asthi Natthi pracchijati bhaNati-ekAnte nAsti tastha dosA, jArisaMvA vinIyaM / tAriseNeva phaleNa hotabbaM, teNa adhammiyassa kassai iTTadANaM diNNaM teNavi mA NAma haTeNa phaleNa hotavyaM, pAve yA aMtaM paMtaM diNaM teNAvi NAma aMtaphaleNa hotavyaM, evamanekAntaH, patte tu iTTamaNi vA sar3Ae aNuparodhI dijamANaM mahaphalaM bhavati, apace tu iTThamaNiTuM vA dattaM vadhAya, tahAthi Na vArijati aMtarAIyadosottikAUga, tathA'NujJAyate na dehitti majAraposagAdidruteNa mA adhigaraNaM bhavissati, teNa asaMjatagihatthANaM annautthiyANa dehitti, kiMca-ittha puNa pAvaM puNNaM Na viyAgarejA, medhAvI jai // 412 // [427] Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [5], uddezaka , niyukti : [181-183], mUlaM [gAthA 636-668] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AIkavRtta prata sUtrAMka zrIstraka- tAivRNi: ||636- | 668|| 2 zru.6 a. dIpa anukrama [705737] puNa bhaNati-kiM patraM jassa mae dAtavyaM ?, kathaM vA kiMvA'sya phalamiti tadA'sya kathayate, yo dAtavyaM deyaM, evametAnyavyAkRtavaktRni | yathA yeSu sthAneSu vaktavyAni tathoktAni avatanyAnyapyanyeSu sthAneSu yathA ca vaktavyAni tathApyuktaM, etena lakSaNenAnyAnyapi tathA'vaktavyAni vaktavyAni ca vijJeyAni, ato'tiprasaktaM lakSaNamitikRtyocyate,evaM sarvatraiva tadvikalpaM kariSyati tenodvAraH kriyateekAntenaiva 'santimaggaM ca cUhae' zamanaM-zAntiH magge-mArgaH jeNa kathiteNa upamarmati satANi zAsanavRddhizca bhavati tathA kathayati, so puNa saMtimagyo dharma kahatehiM pAvAutehiM saMgiNhatehiM uvagiNiMtehiM hito bhavati, uktaM ca-'prAvacanI dharmakathI' | ettha Nasthi bhayaNA, egaMtena cai tathA tathA kahetabbaM jahA jahA saMtimaggoM vRhiti iceehiM hANehi // 668 // (sUtra), katarAI ThANAI ?, jANi aNAdAya pariNAdIyaM pariNAdINi apavahAraM NAvatarati, jo asthi loe vA aloe vA vavahAraM avatarati, tesu savvesu saMjayati tiriyamANesu appANaM, kathaM appANaM vArayati, akvAyaM bhaNaMti, evaM dhArito appA kiyaMta kAlaM ?, AmokkhAe jAva Na muccai sambadukkhesu asAdvA, zarIraphatve, pari samatA vaejAsi mokkhAya parivyaeAsitti bemi / / anAcAra| zrutAkhyaM paMcamamadhyayanaM samattaM // anAcArazrutamuktaM, yathA kena varjivA anAcArAH, anAcArazca sevito so bhAvato tAvaducyate-jahA addaeNa, esa ajjha| yaNasaMbaMdho, NAmaNiphaNNa addaija, aI Nikkhitavya-NAmaI ThavaNaI // 184|| gAthA, AIkamiti nAma, vatthANa khicamaddeNa, vaSNadaM cicakamAdisu ArdakaM lisitaM, ArdrAnakSatraM likhitaM, udagaI sAraI / / 185 / / gAthA, udakAI yathA udakA gAtraM, kevi haritayA survatayAe ya abbhantare je paMDuragaM, saMsAro paNNANe Niyase ajavi prItyAH , evaM ullollo asthiti vinti, tayA // 413 // atha dvitiy-zrutaskandhasya SaSThaM adhyayanaM Arabhyate [428] Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AdrakavRttaM prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] zrImatraka- yathA'yaM purupo'sthipu nido gAi, se makkhitAI aMgAI, Aha hi-"tvaci bhogAH sukhaM mAMse", silesaddhaM jahA koiravaMso vitato tAGgacUrNiH samANo pacchA sileseNa makkhijati, pacchA Nijati, galititti, evamAdi, dravyATTai dravyAH jahA udagaM sileso ya ete dovi // 414 // sayaM ciya addA aNNaMpi Ardra kurvati, sAraI, chaviyaddA puNa kevala sayamevA''rdrA, bhAvaI rAgaI loga bhaNati, ArdrasaMtAno devadattaH snehavAnityarthaH, Nehatuptitagattassa reNu, uparucittaM ca taM kamaI, iha tu AIkanAmnA puruSeNAdhikAraH, tatrApyarthAzrayaNamevetikRtvA tatprayojanamuktameva bhavati, dravyabhAvAkavizepAstu punarucyante, tatthaddao tividho-egabhaviyabaddhAuya // 186|| gAthA, adAo NAmagotaM vedeto tato samuTThitA gAthA, yadyapi zRGgaverAdInAmAIkasaMjJA tathApi tebhyo nAdhyayanamidaM samutpannaM tasAttairnAdhikAraH, jo ceva so addAbhidhANo sAdhU teNAtrAdhikAraH, tadeva addakaumpattI bhaNitavyA, 'tatto samuTTiyamiNaM' sA eyA gAthA, jeNa ca taM, - patiTTikaM NAma gAmo, tahiM sabve u parivasaMti, saMsArabhayudhiggA, dhammaghosANa aMtie pandhaito saha bhAriyAe, so viharati sAhiM saha, itarAvi ajiyAhiM saha, tAI ketAe nagare samosaritAI, teNa sA mikkhaM hiMDamANA dihA, so tahiM ajjhopavaNNo, AM teNa saMghADigo buJcati-esA mama gharaNI, paDibhaJjAvijau, paNa ciMtitaM-akajaeNa Na uvekkhitacaM, teNa bhaNNati-ajeba kataM cA mae, so evaM bhaNiuM gato pacyaiyApaDisayaM, teNa mahattariyAe siTThosa ullAbo, pacchA mahataritAe sA bhaNiyA-akhe / aNNavisayaM vacAhi, tAe bhaNNati-ahaM oliyA kahiAmi, so puriso, so u dUra aNNadesaMpi vajejA, ahaM bhattaM paJcakkhA mIti, evaMti bhaNati, itareNa dittassa AgaMtUNa kahiati, jahA imaM samosaraNaM TukaDaM, tattha milhihAmo, itaradhA ga sakati, so icchaMti, divasa gaNeto, itarAevi te divase AsaNNatti kAUNaM vehANasaM kataM, tehiM AyariyANaM NiveditaM, jahA pAitA kAlagatA, itarasma // 414 // [429] Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIstrakatAjacUrNiH // 415|| prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama socUNa addhitI jAtA, akajaM, mahacaeNaM tavassiNI kAlagayA, teNavi bhattaM paJcakkhAtaM, taM so kAlaM gayo, samaNI devaloeguAdrakavRttaM ubavaNNA, tAo devalAgAo cutA saMtI mecchavisae addaganase agassa raNNo dhAraNIe devIe kuJchisi puttattAe vakaMtA, tIse | NavaNhaM mAsANaM dArao jAto, tassa NAmaM kIrati addao, itaro'vi kAlaM kAUNa devaloesu ubavaNyo, tao cuo basaMtapure Nagare | sidvikule dAriyA jAyA, itaro'pi jubdhaNastho jAo, aNNAdA kayAI so addao rAyA seNiyassa raNNo dataM visati, teNa kumAreNa pucchiAti kahiM baJcasi ?, teNa cuccati--AyariyavisayaM seNiyassa raNyo sagAsaM, so tujhaMpi pitiyavayaMsao hoti, teNa bucai-- | tassa asthi koI putto Nasthi ?, teNa'sthiti vutte addakumAro viciMtei-teNa mittatA hotu, so tassa pAhuDaM visajati, eyaM abha-1 yassa uvaNetabba, so dUto taM geNhituM rAyagir3ha nagara Agato, seNiyassa rapaNo saba appAhaNiyaM akkhAtiya, itaradivase abhayassa || duko, abhayakumArasattaM pAhuDaM uvaNeti, bhaNio ya-jahA addakumAro aMjaliM karei, teNa pAhuDaM paDicchiaM, dUto ya sakkArio, | abhao'vi pariNAmitAe buddhIpa pariNAmeUNa so bhavasiddhIo jo mae saddhI pIti karei, evaM saMkappeUNa paDimA kArijaha, taM | maMjUsAe choDhuM acchati, so dUto aNNatAvi Apucchai, teNa tassa maMjUsAe appitA, bhaNio ya eso-jahA kumAro bhaNNai-etaM | maMjUsa rahasse ugghADejAsi, mA mahAyaNamajjhe, jahA Na koi pecchei, bahupAhuDaM pesati, so dUo paraM NagaraM paDigao, adassa raNo seNiyasitaM pAhuDaM uvaNeti addassa, sakAretUNa paDivisaJjio, kumArasma mUlaM gao, abhayapesavitaM pAhuDaM uvaNeti appA haNiyaM ca akkhAti, teNavi sakAreUNa paDivisaJjito, itaro'vi tayaM gaheUNa ubari bhUmi dUrUhittA jaNavirahiyaM karettA maMjUsaM| | ugghADeti, so peccheti usamasAmissa saMmeM paDima, tassa IhApohamaggaNagavesaNaM kareMtassa kahiM mae eyArisaM rUvaM diTThati ?, // 415 // [738 792] [430] Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka AdrekavRtta zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 41 // ||669723|| dIpa anukrama [738792] cintemANasa jAisaraNaM uppaNNaM, aho mama abhaeNa NAI kirca kaya, rahassigaM taM ca kAUga paribhoga ucita Na pari jati, tAhe raSNA kathitaM-jahA kumArassa jappamiti AyariyavisayAto pAhuDaM ANItaM tappamiI jahocitaM paribhoga na pari jati, rAyAe ciMtita-gaTTho kumAro bhavati, vaccaMtassa aNyohiM AikkhiAti, teNa cintitaM-jai kihai nassAmi to naTTha kajaM bhavati, sabadhAdhi jahocitaM bhogaM muMjAmi, raNNA sutaM pari jati, tassagAse paMcaNhaM kumArAmacasatANaM paMca puttasayAI ANavidiNNAI, bhaNiyAiojai kumAro Nassati to sabve viNAsemi, te taM kumAra AdareNaM rakkhaMti, kumAraNovAyo ciMtito, AmavAhaNiyAe jiggacchAmi, evaM vistAseNa palAo AsaM visajeUga, devatAe ya bhaNiyaM-sauvamaggaM, itare'vi pavisittA aDavIe coriyaM karitA acchiti, itaro'vi NAo ekArasamaM sAvagapaDima paDijittA Agato vasaMtapuraM NagaraM, aayaa|tss pADihera katai devatAe, tattha Atavito acchati, tAe dAriyAe bhaNNati-aho mama patI Ahesi, tAhe adbhateramahiraNa koDio pADiyAo, rAyA oDito ghetuM, sappA uDeti, devatAe bhaNitaM-etaM tIse dAriyAe, pituNA saMgovitaM, so'vi pagato, sA seTThidhUtA aNyohiM varijati, tIe mAtApituM bhaNai-ekassa diSNA, jassetaM dhaNaM muMja, tuma jANasi kahi so ?, Nadhi, NavaraM pAe jANAmi, tAhe sA tAhi bhikkhA davAvijJati, jati jANasi to geNhejAsi, itaro bArasaNhaM varisANaM Agato, so tIe pAehiM gAto, tassa panchAto visajitA, to ciMtiyaM-uDAho, paDibhaggo, tassa tahiM puco jAto, bArasaha parimANaM tahiM Apucchati, sAtahi paruniyA, sodArao bhagatikiM kasi ?, pitA te pAiukAmo to suhaM jIvissAni, soUNa putreNa veditumAraddho, teNavi ciMtitaM-jaiehi taMtUhi vediti tattigANi yarisANi acchAmi, teNa bArasahiM reDhito tAhe vArasa barimANi, pacchato puNohiM pacahato, tAe aDavIe boleti jIe // 416 // [431] Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sa dIpa prata zrIsUtraka- tAI paMcasatAI, tehiMto paJcabhiNNAe ya paMcavi sayAI pAitAI, so jAti titthagaramUlaM, sorAyagihaM Nagara pavisaMtao, gosAleNadharmakathAsUtrAMka | tAGgacUrNiH samaM vAto, yuddhena samaM vAdo, ghiAtiehi parivAehi tAvasedi, savve paDihaMtuM sAmipAdamUlaM jAti, tassa paccaMtassa hatthI vAri- nirdoSatA // 669 // 417|| INchadao. so hatthI agaM pecchiUNa evaM ciMteti-agassa teyapabhAveNa muMcAmi, tassa ya teyapabhAveNa baMdhaNANi chiNNANi, htthii| ho, addao bhaNati-Na dukaraM vAraNapAsamoyaNaM0, gato NAmaNiphaNNo, suttAlAvagaNiphaNyo suttamucAretabdha-purAkaDaM 723|| adda! imaM // 669 // vRttaM, tatastamAkaM rAjaputraM pratyekacuddhaM bhagavatpAdamUlaM gacchamANaM gosAla Aha-'purekaDaM ada! imaM suNehi' | sarvairapi tIrthakaraiH kRtaM purekarDa, Ardraka iti ArdrakakhAmantraNaM he Ardraka rAjaputra, imaM yadvakSyAmastacchRNu 'egaMtayArI samaNe purAsI' so'yaM barddhamAnaH yatsakAzaM bhavAn gacchati pUrvamekAnta cArI AsIt , tadekAntaM dravye bhAve ca, drampaikAntamArAmodyAnasuNNaghaanukrama marAdINi etesu egaMtesu carati egaMtacArI purA Asitti, esa mae saddhi lAbhAlAbhasuhRdukkhAI aNubhavitayAM, tattha bhAvaNAThANa[738 moNAsaNAdIhiM uggehiM tavacaraNehi Nibhatthito samANo dukara erisA cAri jAvajIvAe dhAreyavattikAuM mAmavahAya bahyo 792] | bhikkhuNo madvidhA prANAdamAtrAhAryAM muMDeti, piMDite ya muMDetA ya 2 tehiM yahUhi paraMsatebhyaH ihi sAmprataM Aikkhai puvyAvaraNI, ado va NaM bhikkhucariyAdikAyakilese Niyattacitto pRthak pRthak paunaHpuNyena jo jahA upavasati tassa tahA parikaheMto apari tato gAmaNagarAI AhiMDati, vitthareNaMti anekaiH paryAyairvasu kila epa, sarva iti lokotpattiH, yato pattiyaMta pavattayaMto, evaM HOT pUAgAravapariyAraheDaM kadheti hiMDati gAmANumAma, itya sAtkAraNAt-sAjIviyA paTTaviyA / / 670 / / vRtta, itharathA hi egANiyaM viiraMtaM Na koi pUei, Na vA abhigacchati, athiradhammA athiro, kadhamasthira iti cetyadA so egaMtacArI bhUtvA sa- 417 // [432] Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||669 723 || dIpa anukrama [738 792] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], niryuktiH [184-200 ], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakR tAGgacUrNiH // 418|| gRhasthAna ArAmagato yA vRkSamUlAzrito gRhaM saraNamityarthaH, tyatvA gRhaM kiM punaH gRhapravezanena ?, gaNaH samUhaH, gaNamadhye AkhyAti, naikakasya, bhikSumadhye sadevamaNuAmurAe parisAe parivuDho, janAya hitaM janyaM bahujanAya bahujanyaM taM cArthaM kathayati, na sUkSmaM Na saMghAyati 'tti na saMviti, avaraM NAma jenimaM taM sAmpratIyaM vRttaM ratnazilApaTaH siMhAsanaM chatraM cAmaraM, athavA'azokavRkSaH surapuSpavRSTirdivyadhvaniyAmaramAsanaM ca bhAmaNDalaM dundumirAtapatraM, satprAtihAryANi jinezvarANAm // 1 // ' anena devendradurlabhenApi vibhRtivRttena yatpUrvAdRtaM egaMtacAritaM tadanyo'nyavyAghAtAnna saMti / kiMca egaMtamevaM aduvAvi ihi // 671 // yadi ekAntacAritvaM zobhanametadevAtyantaM karttavyamabhaviSyat uta manyase idaM mahAparivAravRttaM sAdhu tadidamAdAvevAcaraNIyamAsIt, to kiM vArasamadhiyAI varisAI kilesito ? yadyasAdidaM sAmpratIyaM vRttaM porANaM ca do'vi aSNo'NNaM Na samenti na tulye bhavata ityarthaH tasmAdato pUrvAparavyAhatavAdI kArI ca nAbhigamanIyo'sti, evaM gozAle nokte bhagavAnArdrakaH pratyekabuddhaH tadvAkyamavajJayaiva grahasyaivaM Aha ca-bho gozAla ! sa hi bhagavAn varddhamAnaH 'pudhi yA pacchA vA' putri chaumatthakAle pacchatti gANe samupanne aNAgataM jAbajavAe tesu tesu tikAlesu bhagavAn 'egatamevaM paDisaMdadhAtI'ti vaktavye granthAnulomyAtsukhamokkhoccAraNAchudhAnuvRtte patthaM yAti syAtkimarthaM kathayati ? - 'mamica logaM // 672 // vRttaM samyak jJAtvetyarthaH, tasANaM thAvarANaM jIvANaM khemaM sayaM kareti, avadhamityarthaH, aNNovi jIva aNasiM ca jIvANaM khenaM kAukAmo katheti, samaNeti vA mAhaNeti vA egaI, sa evaM 'AkkhamANosa' api padArthAdiSu janamahasrayoH janasahasrANAM vA madhye ekabhAvaH ekatvaM sarverddhAtoH sAri ityevaM kRte sRjati kazcidityevaM vigRA mArayatIti bhavati ekatvaM gamayati, kathaM nAma bhavyAH ekatvaM bhajeyuH pravrajyAmityarthaH, rAgadvepa [433] SALAAMANA dharmakathAnirdopatA // 418 // Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka , niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] zrIratraka- vipramuktaM hi eka tassa vallulo(tthuto), AtmAnamapi ca egaMtamevaM sArayatIti, rAgadvepatrahINa, jeNa majjhavi vasaMto, tathA coktaM dharmakathAtAGgacUrNiH 'kAmakrodhAvanirjitya', syAt-tadetadekatvAvasthitasya kRtArtharaya ca kiM paropadezena ?, taducyate karmakSayAthai, Aha hi 'yanaitacchubhaM || nirdoSatA // 419 tIrthakaratvanAma 'tIrthakarakhAbhAvyAta veti, uktaM-'tatvAbhAvyAdeva0' taM vadati, arcA nAma lezyA, sA ya zukleso ceva, na rAga | dosAbhibhUta iva saMkiliTThalesAo pariNamati, athavA acaMti marIraM, sIhAsaNe AviTThovi dhamma kahato teNa puSphavatthagaMdhAdIhiM HOalaMkArahiM tahA arca eva nirbhUpa ityarthaH, nirdopatvAca, dhammaM kaheMtassa u Nasthi doso||673|| vRtta, kSAntigrahaNaM yativi | dubdhiyaDabuddhiM codeti na vA kathyamAnaM pariyacchati tatthavi Na russati 'to'ti kasAyada to 'jiiMdio'tti iMdiyadaMto, pRthagucAraNA iMdiyaNoiMdiyadaMtavisemo darisito kakaDugaNiThura sAvajA ya bhAmAdosA, hitamitadezakAlAdi bhAsAguNehi, Ahahi"di8 mitaM asaMdi 0" svAdasau bhASAdopaguNajJo ki bhagavAn samAkhyAti ?, ucyate-mahabae paMca aNupae ya / / 674 / / vRttaM, sAdhUrNa mahabbae sAvagANaM aNuvyae ya, mahabae tabdhivarItA evaM prANavadhAdayaH paMcAyayA bhavanti, 'saMvara' iti iMdiyANaM | "viratici mahAvratavattA, iMdriyasaMvRtasya sato viratirbhavati, athavA asaMjamAvirate 'ihe'ti iha pravacane loke vA zramaNabhAvaM zrAmaNIyaM prajJAnavAn prabo, Na AkhyAnapi vAkyazeSa: 'lava' karma tato'vasakati layAvasI na, no vAcikena karmaNA mAnaseNa vA yujyata ityarthaH, zramaNo bhagavAneva evaM bravImi svayamapi 'bhagavaM paMcamahavyayagutto iMdiyasaMvuDo ya cirato ya / aNNesipi tameva | ya dharma deseti gAheti // 1 // yasmAt pravIpi vayamapi vratamantaH indriyasaMvRttA viratAzca, yadi ca manyase zItodakapAyitvAd IN bIyAdikandabhojanAta uddivabhojanAta strIviSayopasevanAca kimamAkaM ?, asAdhutvaM, tatredaM kAraNaM zRNu-asmAkamAjIvikAnAmayaM HARIHANUA: a Rana [434] Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AjIvikanirAsa: prata sUtrAMka ||669723|| zrIstrakatAicUrNiH // 420 // dIpa anukrama [738792] kRtAntaH, ka iti ced ucyate-sIodagaM sevau // 675 / / vRttaM, sItamasatthovahataM sItameva jalaM, bIjaM jassa, ko esa bhavati ? sabyo ceva yaNassatI gahito, AtmanyAdhAya kRtaM AdhAkarma, itthiyAo ya, amhe etAI paDisevAmoti teNa asaMteti saNu kAraNaAtavayammaparitAvitA sItodakeNa appAijAmo, kandamUlAdINi 'AdhAkammaM ca zarIrasAdhAraNahameva paDisevAmo, na cAnyakRtena karmaNA'nyo badhyate, prANAnugrahAca AdhAkAnujJA, evaM kRtAdInyapi asmAnAdhAya kItAni kalpante, itthiyAovi AseviaMti manaso yena samAdhimutpAdayanti, sevyamAnAstu ucAraprazravaNanisargadRSTAntasAmarthyAt manaHsamAdhimutpAdayanti, tato dhyAvAdyAH zepAH kriyAvizepAH khasthaciH sukhamAsevyate, parAnugrahAca sevyAH, Aha hi-"sukhAni dacA sukhAni" jaMpi ya etehiM sItodagAdiehiM itthIpajjavasANehiM kamma uvacijatitti yadi manyase, egaMtacArIsu egate ujANAdisu carati egaMtacArI ihaI AjIbakamme jamhANaM AtAvaNamoNatyANAsaNaanamanAsnAnakAdIhiM ghorANi etehi ceva egaMtavacAdIhiM guNehiM 'khavijaMti, jatiya sItodagAdidosovacitaM kamma Na sakkAmo khavituM tato aNegabhavasahassasamajitaM kammaM kathaM khavissAmo?, teNa 'appeNa bahumeseja' sItodagAdisevA aNussitA tadevamAdidosesu adopadarzitvAdehi Agaccha, evaM gosAlenokte Aha-sItodagaMcA taha bIa0 // 676 / / vRcaM, iha sItodagaM vIjAyaM AdhAyakammaM isthiyAo ya sevamANAvi vayaM samaNA homo yaduktaM tvayA tena samAnavRttatvAt agAriNo samaNA bhavaMti tvanmatena, tevi hi sItodagAdINi sevaMti, tena prakAreNa tahA tevi tahappagAraM vRttaM kurvantItyanyathA vA kA pratyAsA ?, atha manyase samAnavRtte vayameva zramaNA na gRhasthAH paMcikAtra na bhojayitavyA je yAvi sItodagameva (vIodagabhoti) bhikkhU // 678|| vRtca, koi NammitthIo pariharati lokaravabhIto, bAlo vRddho vA, na dharmayogyo vA PART // 420 // - [435] Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: AjIvikanirAmaH prata sUtrAMka // 669723|| dIpa anukrama [738792] zrImatraka sIvarjamapi sItodagabhojI nAmamikpa mikSAM ca iha tAra ke jIvato dhyAnanimittaM jIvitaTTatA evaMprakArA, NAtINa saMjogo NAti | vAcUrNiHAN saMjogo pUrvAparasaMbaMdhAdi, api padArthAdiSu, NAtisaMyogamiti duppaJjahaNijaM, mumukSayo'pi saMtaH kAyopakA eva bhavati, anaMta // 21 // kurvantItyanantakarAH karmaNAM saMsArasya bhavasya duHkhAnAmevetyarthaH, evamukto Ardrakena gozAlo jAhe aNNaM uttaraM na tarati tAhe aNNautthie vitiJjae giNhati, dubalo vA kaDucchaDIe, evaM vAI tumaM (imaM vayaM tu tumN)||679|| vRttaM, etAM etatpraDkArAM, prAduH prakAzane, prakAzaM kurvantItyarthaH, kathaM ?, bhaNati-sItodakAya AdhAkammAI isthiyA jIvo Au ya sevamANA amamaNA bhavaMti kAyovagA, kAyovagatvAca nAMtakarA bhavaMti, tena zAkyAH sarve zItodagabhojakA ye AdhAkammAI sevaMti abaMbhamavi preSyagopasuvargANAM, sAMkhyAstu 'prAptAnAmupabhoga' iti vacanAt , evaM vAcaH prAduH kurvanti, pravadanazIlA prAdhAdukAH tAna' garahasi Atmotsekena, na cotsekaH zivAya, Ardraka Aha-nanu pAvAdino'pi puDho, te hi pAvAdiyA puDhotti AtmIyaM pakSaM kIrtayanto| varNayantaH svaM svaM dRSTiM kurvati-karati prAduH, prakAzayantIti-aNNamaNNassa tu te (te aNNamaNNassa u)||680|| iti ID prAgupadiSTAH prAcAdukAH anyazcAnyaca aNNamaNNaM aNNamaNNassa vividhaM viziSTa vA garahamANA: kudRdhimAcarati, vAkyAdhyAhAra: | AkhyAnti parazAstradopAMzca AviH kurvate, zramaNAzca zrAmaNAzca, kimAkhyAndi, 'sato ya asthi asato ya' svamAtmIyavacanamityarthaH, tasmAt sutaM zreyo'sti nirvANamityarthaH, parasmAtparataH, anyasmAtpravacanAdityarthaH, nAstIti nAsti, niHzreyasaM vA nirvANamityarthaH, evaM te sarve ahamiti vyavasthitAH svapakSasiddhimicchanti parapakSasya cAsiddhi, uktaM ca-"jahiM jasma jaM kvasitaM" vayamapi svapakSamevAvalaMbyAparAM zAkyAM dRSTiM garihAmaH tAn , nanu kiMca garahAmo, na yathA tvaM pApadRSTiH mithyAdRSTiH mUDho mUrkhaH ajAnako veti, 421 // [436] Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: tAgANA ||422| prata sUtrAMka // 669723|| dIpa anukrama [738792] kiMcidrUpena rUvamiti yathA loko lokaM kasmiMzcidaparAdhe Akrozati kANaH kulajaH koDhI vaiti, jAtyA veti caNDAlakarma karoti, AjIvi kanirAsaH kiMcidrUpeNa tridaNiDaka duSTa parivrAjaka duSTa ! idaM te duSTaM zAsanaM, tena mUrkhakapilena kiM dRSTaM yena kartA kSetrajJaH, ghaTaM ca karomItya saMdhi karoti, kumbhakAro'kurvan katha kumbhakAraH, kurvan kumbhakaro bhavati, evaM namo, vItarAgopadezAdyapAmepA dRSTirakarttAtmA nirlepazca teSAM ghaTaM sAdhayAmIti mRtpiDadaNDAzupAdAnakriyaiva na yujyate, nirlepasya ca zaucakriyA vA kiM kriyate ?, kathaM cAsya kevalajJAnaM notpadyate zuddhasya, yataH zAkyA api no rUpatAH pratyakSamityarthaH, he kapAyakaTha zAkyAka zAkyaputra kathamidaM te dRSTaM sukha| masti cena ca sukhI tahA skandhAH, na ca kilismatAM, na kiM cUsyate, yeSAmepA dRSTiH sukhamasti cena ca sukhI, ta eva dopAH | abhimukhaM amidhAsyAmaH, cAcaM bemItyarthaH, kintu khaM dRSTiM saMdidai karemo kurmaH prAduH prakAzamityarthaH, tadyathA-jI prati saddhA to'nyo mUrto'mtyAtmeti, yasya punarvAdinaH nAstyAtmA tasya jAtismaraNAdIni na vidyante, dAnadamAdhyayanakriyAzca na yuktAH, |na tu pramaH zAkyA anye vA nAstikavAdinaH he markhA 1, yadyAtmA nAsti tato'sau zuddhodanaputro vRddho nAsti, vaktRvacanavAcyAvizepA na ki kena kassa copadiSTamiti, nanu manonmattAlApaH, evamanyatrApi pravAdipyAyojyaM, utyevaM dRSTiM garahAmo, natu kiMci. dvAdinA saMmukhe bUmo cikimAsse, mUrkhadRSTimithyAdRSTiAti evaM svadRSTau prAdaHkriyamANAyA tiSNi timaTThAI dihimatAI parUvijaMti, miccattaMtikA tesu diTThI na kAyavyA, syAt kiM tatprAduHkriyate ?,'magge ime kiTTie Aripahi' samyagdarzanAdimArgaH kIrtitaH | AkhyAtaH pANAriyAdIhi, nAsyottaro'nyo mArgo vidyate zomanapurupasarvajJatyAttathAkAritvAca ajaka dujao na pUrvAparavyAhataH zAkyasyeva, yathA jJAnamutpannaM, AdrakaM ca rAjaputraM mRtaM na jJAtavAn , syAdekaM kiM niSThuraM spaSTaM nAbhidhIyate, tvaM mUoM yA kudRSTi- // 422 // [437] Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka // 669723|| dIpa anukrama [738792] zrImatraka- vati, taducyate, mA bhRttasya duHkhaM, syAtki vA niSThuramucyamAnasya mano duHkhAcarIramapi syAd hRdayarogAdi, teja ur3e aheyaM AjIvi nAgapUrNiH 682 // paNNavagadisAo gahitAo te thAvarA tamA pANA bhUyAmisaMkAe saMkAlaye aNNANe ca, iha tu bhave vusiya, busiyaM tusimA kniraas:||423|| MA cutto, Na kiMci garahati jiMdati vA sabbaloe, sabbaloeci trailokye pAsaMDaloke cA, evaM niloMThite vAde AjIvikagururAha-yadya-- | sAvevaM guruvItarAgo'nuttaramArgopadezakatvAtsatpuruSaH sarvajJazcAtha kiM yathA vayaM AgaMtArAdisu Na vasati sattUjaNe, AgaMtAre | ArAmagAre // 683 / / vRttaM, Agatya 2 yasminnarAstiSThanti tadidaM sabhA prapetyAdi, ArAme AgAraM 2, mamaNo so ceva jo bhaMtici |titthagaro, bhIto Na aveti vA syAt , kasya bhIta: ?, ucyate-dakkhA, dakkhA nAma anekazAstravizAradAH sAMkhyAdayaH kiMcidaNeNa / | kecidatiriktA jattha UNA atiriktA vA tattha samAdhi asthi, japalapa vyaktAyAM cAci lapAlapa iti bImA bhRzalapAlapAlapA |vA, jahA davadavAdi, turitaM vA gaccha gaccha vA, uktaM hi-"devadevassa", athApiyaM evaM baDabaDAdi kimevaM lavalavesi , ta evaM dakSA, punarucyante medhAviNo // 684 // vRttaM, grahaNadhAraNAsamarthAH, zikSitA aNegANi vyAkaraNasAMkhya vizeSikabauddhAjIvakanyAyAdINi zAstrANi, buddhirutpattikAdyA tatra vinizcayajJA iti, nipadyAni sUtrANi jAnante paThanti vA gadyanyUtakAni, tAni ca paropapetAni, A artha cAnekaprakAraM jAnate bhASante ca vizAradAH, jAnakA evaite caivaM jAnakA bahujanasannipAtepu vasaMtaM pucchisu, mA Ne aNagArA zAkyadIpakAdyAH pRSTavantaH, pucchitti pUrNa katthara, so bahujaNamagAse sabhAdiAvAse Avasito saMto, tehiM pucchitavyo annahanto tadbhacAnmA meM pucchissaMti, anivahato ya mahAjaNamajjhe lAvito homu paribhRto a ajANaotti, iti' evaM 'saMkamANe cIhamANe ityarthaH, 'Na uveti tattha' suNNagharajiNNujANagihesu paMDitajaNeNa surabhigaMdhesu Asevati, Aha ca-"pAeNa khiinndvyaa"| 423 // AV [438] Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIvaka- AjIvikanirAsa: tAGgacUrNi // 424 // prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] ityAdi, sabhayatvAt 'na' vItarAgo na ca sarvajJa iti, kiMcAnyat-katthati durapi gaMtuM kathayati, kANi ya gAmaNagarANi Na ceva ganchati, kANi ya yoleupi katheti, na ca vItarAgasya caipamyaM yujyate, sa hi parjanya iva sarvatra samakArI, Aha ca-"vidyAvinayasaMpanne, brAhmaNe" ucyate, No kAmakicA // 685 / / vRttaM,'kam icchAyAM' karaNIyaM kRtyaM akAmaM kRtyaM karoti akAmakiccaM tana tAbadakAmaH kathayati bAlavat manyamAno'pi parAnurodhAt na gauravAd vA, na bAlakiti na balAtakArAd, havadIyate viradhyAnulomyAt , balakicceti vaktavye cakArasya dIrghatve kRte NAma bAlakiccA bhavati, jahA balaM, NAcAdimati yo yeNa, kutastadidaM bhayaM jitabhayasya ?, syAtkathaM vyAkaroti ?, taducyate-emirakAmakRtyAdidopaithitramuktaH vividhaM viziSTamanyebhyo bAlAdibhyo vA kareti vividha karati, pucchaM nitamiti praznaH puTTho apuTTho yA, jeNa apuDhe karuNAIpi asthi, jahA cirasaMgaTTho'mi me gotamA! AyAtiThANANi ya, atha vipi ki bItarAgassa. dhammadesagAe ?, kathaM vA gaMtuM katheti ?, tasthavi aNiyamo, katthayi gaMtuM kathati, majinama gaMtuM tappaDhamatAe gaNadharA saMbodhitA, tattha gaMtuM katheti, taM baMdaNavatIyAdIhiM AgatANaM devANa pAeNati ceva, tenocyate-gaMtA ca tattha / / 686 / / vRtta, pasiNaM praznaH prajAvat jattha jAgati dhurva paDivajissaMti tattha gaMtu katheti, jevi so eMti temipi dvANadvito ceva kathayati, Na jANati. jaM juttaM jattha Na koi paDibajati tattha 'Na vaJcati, amUhalakSatvAca ThANatthovi Na katheti jattha Na koi paDiyajati, kiM bhaNasi ?, jai so evaM vItarAgo sadhaNU kathayato kIsa aNArie dese gaMtu Na saMvodhayati', tata ucyate-aNAriyA je desA sagajANAdI dRSTidarzana paricA iti parinadarzanA dIrghadarzanA nadIghasaMsAradarzinAtadapAyadarzino bA, ihalokamevaikaM pazyanti, ko jAgati paralogo ?, ziznodaraparAyaNAH, na ete dharma prati pazyanta iti zaGkamAna // 424 // [439] Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 669723|| dIpa anukrama [738792] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: I . . . zrIsUtra-D| ityarthaH, zaMkAzabdo jJAnArtha eva tadubhaye mantavyaH, Aha hi-"zake praharSatulA" jeviya AriyadezeSu aNAriyadeseNa aparitA gozAlaka nirAsa: vAgacUrNiHgAmA NagarA ya tatthavi Na baccai, Na vA tesiM kathayati, tadevaM bhagavaMto dese tArisaevi agAriyatulle Na itthaM dhammaM koI pddi||425|| vajaitti, natu bhayAdbhavatA, sadevAsugae parimAe, devA accharAiyANaM tiNi vA, tidisiM ceva temi ceka, bhavadvidhAH parapAsaMDa tisthagarApi na zakravantyuttaraM dAuM, kiM tarhi talipyA AtmavaliyAH pramabhamidAH, tiSThannu nAva, evamuka Ardrakena gozAla: punarAha-astu tAva jattha jattha paDivajaMti dhamma tatva gamaNaM kathaNaM ca-pannaM jahA vaNie / / 687 // vRttaM tulo so NAso, paNa jahA, paNati tamiti paNNAgaNimadharImAdi, udo lAbhao, udayassa aTThAe 'Ayassa hetuM, etItyAyo lAbha ityarthaH, 'paMja saMge' paMjanaM saktirvA saMgaH, jantha lAbhago tattha vaNiyA bhaMDe ghettaNa vacaMti, evaM NAma tujjhavi titthagaro jattha lAbho tattha vacati katheti vA ityuktI brImi 'tatovame', iti evaM ice hoti mama takA, naU mati mImAMsA yA ityukto gozAlena rAjamU. MInurAha-astIyaM egadesopamA jahA lAbhagaTThI vaNio babaharati evaM bhagavaM lAbhaTThI tavaM ca saMjamaM ca karei, tassa ke guNA bhavaMti ? IAL taducyate-NavaM Na kujjA // 688 / vRtta, jato tAva kammakhavaNaTThA udvitassa Na bajjhati teNa saMjama kareti, jeNa vidhuNijaha parA-11 VNagaM pAvaM teNa tavaM karei, cicA chaDetuM asobhaNamati amati, aNNahetuM vA pUjApariyArahetuM nANa katheti, tIrNovi parAn tAre tIti, syAd dharmakathAyAM kA prastAvaH saMjamasya tapaso vA yad bravipi 'NavaNa kujA vihuNe purANaM ?', taducyate-NANaM sikkhati ONANaM guNeti NANeNa kuNai kicAI! NANI Na Na baMdheti' kiMca-soya khalu NANapariNato, teNa saMvRto, saMbara eva saMvarasta thAvi annataro dhammakathAvasANo paMcavidhI sajjhAo, ice dhammakathAevi saMvarahANaM uttaro'sti tenocyate-gaNa kA vihae' lifal|425 / / [440] Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: nirAsa: prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] zrIsatraka- PetAvato baMbhacera, etadeva tad brahmaNaH padaM, nAmapadaM vA, brahmavataM vA, kimiti cet brahmeti caritaM duvidha tavacaraNaM saMjamajogo tAcUNiH taM uvetaH, udaio lAmao saMjamassa tabassa bA, uktaM hi-udaga pakkhe' udaeNa vA jassa aTTho bhavati, samaNo bhagavAneva, // 426 // evaM bravImi, natu sarvasAdharmyamasti bhagavato vaNijehiM, kathaM ?-samArabhaMte hi vaNiyA // 689 // vRttaM, samArabhaMte krayavikraya bhaMDasagaDavAhaNapayaNapayAvaNAdIhiM AraMbhaMtA samArabhaMti chakAyabhUtagrAma, parigraho dupadaM cauppadaM dhaNaM dhaNNahiraNNasuvaNNAdita eva 67 mamAyamANA rakkhaMtA NaTThaviNaTuM ca soaMtA uvANijaMtA ya subaha pAvakamma kalikalusaM tu evaM vRttA, sa evaM kammasamAcAro ya / NAtisaMjogo, taM abhigrahAya temi appaNo ya aTThAe, Ayahetuti AyalAbhao lAbhaTThAe ee pAisaMjogA tassaTTAeti vut hoti, bhRzaM kareMti prakareMti, sakti sNyN| kiMcAnyat-te hi vaNijA-vittesiNo / // 39 // vRttaM, 'vitta' hiraNasubaNNavitra taM esati gaNo, mithunabhAvo maithunaM, saM pragADhA 2 samasta gAvAH, bhuJjata iti bhojanaM. azanAdi brajati, bhojanaM azanAdi, brajanti dizaH saMkSepArtha te vaNio, vittaM kimarthamepamANA dizo brajanti ?, ucyate, maithunArtha bhojanArtha veti, Aha hi-"ziznodarakate pArtha " viraktAH strIkAmebhyo jitajihvendriyAva, vayaM tu turvizepaNe viraktAH anyatIrthebhyaH, kiM punargrahIbhyaH, ta evaM itthikAmesu vittAdi bhoyaNe rasesu a ajjhovavaNyA vaNiyA, jahA rasesu tahA sesesuci vimaesu saddAtisu, athavA rasa iti sukhasya AkhyA, Aha hi-'AzcAde zIghrabhAve ca' tathA cAha-'viSayA vinivartante, nirAhArasya dehinH| rasavaje, rasesu gRddhati sukhesu giddhA ityarthaH, itatha sAmAnyavRttaM bhavatAM vaNijA, katham ?-AraMbhaga ceva pri0||691|| vRttaM, Arambho, ukSasakaTabharAdINAM pacanapAcanacchedanAdInAM ca hiMsAdvArANAM, parigrahe mamIkAraH dhanadhAnyAdi, saMrakSaNaM ca, parigrahArthameva cAraMbhaH kriyate tamAraMbhaM ca mAyAlA // 426 // [441] Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka // 669723|| THE dIpa anukrama [738792] zrIsUtraka- parigraha' cA aviussiyA NAma ayosiriGa, NissitA tamiH AraMbhe parigrahe bA, puthyAparasaMbaMdhe ca NissitA, Atmana iti jIvAna gozAlakatAGgacUrNiH nirAsa: VA daNDayati candhavadhaparitAvaNodavaNAdIhi taduHkhotpAdanAdvA AtmAnaM daNDayaMti sNsaare| kiMcAnyat 'tesiM ca se udae' tesi vaNi-11 // 427 // NyANaM 'so udae'ti so lAbhao cAuraMtamatasasArAya bhavati, Na tu iha dhammakathArajalAbho puNa cAuraMtasaMsAravippamokkhAya | kiMcAnyat , NegaMta NacaMtiya (ba) // 692 // vRttaM, savvesi vaNiyANa egatio hoi kiriyAi chedao hoti, kadAi lAbhao, jaivi lAbhao tovi aggicorAdi sAmaNNataNeNa ya jaM khajai dijai teNa ANacaMtiyaM vadaMtitti, juJjada, ete do'vi pagArA | aNegaMtie, athavA vipada avAryA, do'vi pagArA aNudae ceva, na lAbha ityarthaH, tadviparItastu NijarA udayo, yata ucyate se| | udae se NiJjarA lAbhaH, mokSagatasya sAdiaNaMtatvaM aNaMtaprApte, aNaMtapate taM udaya, lAbhaka ityarthaH, sAhayati-AkhyAti silAiti bA prasaMsatItyarthaH, NAtIti jJAtiH kulI, yAtrAyatIti trAtI, sa caikaH ekAntikatvAcca paramalAbhaka iti, tadevaM vaNigbhyaH bhagavaMta sumahadbhivizeSaiviziSTaM saMtaM yatnaiH samANIkaroSi taM punarayuktaM, kataraivizeSayanti NaNu je samAraMbhAdibhiH paMcabhirvizeSairAkhyAtAH, ime cAnye vizeSAH, tadyathA-ahiMsakaM(ya) / / 693 // vRttaM, ahiMsako bhagavAn , te hiMsakA, sabvamattANukaMpI ca bhagavaM te giraNukaMpA, dasavidhe dhamme hito bhagavaM, te tu vaNijA, kimatthaM dhamme sthita iti cet, kammavimokkhaNaTThAe, puna: karmavimokSArtha abhyutthitA, dhanArtha tUsthitAH, tadevaM aNegaguNasahasropetaM, 'AyadaMDe'ti AtmAnaM daNDayaMti jIvovaghAtitvAt , samAcarati iti sama AcaraMtA samAcaraMtA, tulyaM kurvantA ityarthaH, samAnayaMto vA samAnaM kurvanta ityarthaH, etaddhi taoaghoramajJAnaM ceti, tamevaM pratihatya nirvacanodhyamitikRtvA cAjIvakapuruSaM gozAlaM bhagavaMtameva prati yayau, tathAkena gozAlamavadhIritaM // 427 myAyAlaya [442] Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||669 723|| dIpa anukrama [ 738 792] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niryuktiH [184-200 ], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra [02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakatAmracUNiH // 428 // matvA dvAbhyAM kAraNAbhyAM tuSTAH zAkyaputrIyA mikSavaH, kathamiti cet yadeSo amAkaM pratyakSato'nena nigRhItaH yaccAsAkamidAnIM ilAghA bahuparivAro rAjaputro'smAkamAyAsthatIti, ataH guNazIlamudyAnaM bhagavatsamIpaM pratyAyAtasya saMbahulA bhUtvA buddhasidvAntaM grAhayiSyAmeti purastAtsthitvA bho bho bhavya mahAzrava ArdrakarAjaputra svAgataM te 'kutaH Agamyate ?, ka ca yAsIti' sa bhagava samIpaM yAmi ityukte bhikSukA iyamUcuH - idamapi tAvadasma siddhAntaM zRNu, zrutvA ca saMpratipadyakha paNDita vedanIyo dharamasiddhAntaH sUkSma cittamUlatvAddharmmasya, tadeva ca niyaMtavyaM, ki kAyena kAThabhUtena vRthA tApitena ?, Aha hi 'manapucvaMgamA' tathA coktaM'citte tAyitavye' ityevaM cittamUlo dharmaH, adharmo'pi cittamUla evaM syAt kathaM sa dharmavittamUla: 1, ucyate, piNNAgapiMDI | 694 || vRttaM, jai koi Amannaveze verio jo cAlarUbAI soyati so tevi mArie (reDa), mAretuM ceDarUvAIpi mAremitti vavasito, suvaMtiya ke veriyA je ganbhevi vigititi mahilANaM, mA ete baddhamANA satuNo hoDiMti, tattha samAvatIe khalapiMDI palaMkara poteNa ohADitA mandaprakAze gRhakadese vA mo teNa tibvaverAbhibhUteNa esa dAraocikAU gaM satti kuMto vA sattI vA timUlaM cA, evaM vidhuM ciMteti kadAyi esa amambhaviddho jIvo, tA taheva mUlaprotaM agmimmi payati, enameva alAuyaM vAvi kumAraoti payatile vidhuM aveddhuM vA sa praduSTacitatvAt lippati prANivagheNa ahaNatoci sataM 'ahaM'ti ahaM siddhate, evaM tAvadakuzalacittaprAmANyAditi, kurvannapi prANAtipAtaM prANaghAtaphalena na saMyujyate ayamanyaH kuzalacittaprAmANyAt akurvanapi prANAtipAtaM tatphalena saMyujyate, yatrAyaM pATha:- ahvAvi viddhUNa milakkhu sUle // 695 // vRtaM vA vibhASAdipu mUlakkhutti aNAriyA athavA Arievi je milakkhukammANi kareMti, sa evaM me chopi bhUtvA kSudhArtaH pitrAgapiMDIyamiti kRtvA puruSamapi [443] bauddhanirAmaH // 428|| Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||669723|| bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIstraka- zUleNa vedhuM agaNikAe paejA khAitukAmo, kumAragaM vAvi alAuabuddhIe pauletuM khAissAmi tu paejA, Na lippati pAva- bauddhanirAsa: tAgacUrNiH baMdheNa amhaM, evaM tAvadasAkaM apacetanakunaprANAtipAte nAsti, yadyapi ca bhavAnanyo vA kazcinmanyate anapAye apAyadezI yathA // 429 // bhavato mAMsAsina iti tatrApi anabhisaMdhitvAdevAsmAkaM trikaraNazuddhaM mAMsa bhakSayatAM nAsti dopaH, kathaM ?, iha hi-purisaM ca | |vidadhRNa // 696 / / vRttaM, jai koi ajANato purisaM vedhuM kuMtaNa vA sUleNa vA aprakAzAvasthita kumArakaM vA bAlamityuktaM, etaM | | gilANamikkhussa chinnabhattassa dubhikkhAdisu jAyatee paraMtu piMDIyamiti politaM sugaMdha suhaM khAissaMti satI buddhiH tasyA kalpati, 'buddhA ti nityamAtmani gurupu ca bahuvacana, yuddhasmavi tAca kappati kimuta ye tacchipyA:?, atha buddhiH pApApatyAni cauddhAni VItesiNaM kappati pAraNae bhojanAyetyuktaM bhavati, sarvAvasthAsu acita karmayAyaM na gacchati, avijJAtApacitaM IryApathikaM khamA-IHA ntikaM cetyasmAkaM karmacarya na gacchati, evaM tAvacchIlamUlo dharma uktaH / athedAnI dAnabhUla:-sigAyagANaM // 697|| vRttaM, catasro tAsu ta dvAdazasu dhRtaguNasu' yuktA, etesiM evaMguNajAyiyANa abhigata yathA tasyAnando doNi sahasse mikkhuyANaM | bhojAveti samAMsaguDadADimeneTena bhatcena, teNa puNNakhaMdha, saMskAro nAma paMcadhA, sa trividhaH puNyaH apuNyaH satijA iti te, taM AropaM, te hi pravINakalmapaprAyAH catu:prakArAH AropA devAH, te bhavantyAkAzopakAH vijJAnopakAH akiMcaNIkA: NosaNiNo | dAtAraH, sarvottamA devagati gacchaMtItyarthaH, mahatAM iti prAdhAnye mahAzabdaH, athavA''kasyA''matragaM kriyate he mahAsaca ! ityarthaH, tadevamiha sa bhagavatA buddhena dAnamUlo zIlamUlazca dharmaH praNItaH tadehi samAgaccha bauddhasiddhAntaM pratipadyakha, ityevaM bauddhabhikSukairukta Ardrako ArdrakAnAdarayA'vyAkulayA raSTyA tAn dRSTvoktavAn-bho zAkyA yadba jo-piSNAgaM purisabuddhIe sUle vidhati pacati. dIpa anukrama [738792] JI429 [444] Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] na thImayaka- vAjAnate ya alAu vA kumArayuddhIe kira lippati pANavadheNa akuzalacitto, aNNo puNa pANavadhaMpi karato payaMto pANe kuza- bauddhanirAsaH tAnacaNi lena citena mugati pANAtipAtAto, tatra dhuum:-ayogyruupH|| 698 // vRtaM, iha na yogyamayogya, rUpamiti svabhAvetyucyate, 430|| ITA yathA kadhinkenacita gepataH pratyapakAracikIpurantargataM bhAvamAviH kurvan bhrUkaTiM karoti rUkSA khArA yA dRSTiM nipAtayati, uktaM / hi-'sahassa kharA diTThI' mAthA, evaM svabhAve rUpazabdaM nivezya ucyate ayogyarUpaM krUrasvabhAvabhityarthaH, zirastuNDa muNDanaM kRtvA pranajito'hamiti liGgAnurUpA ceyAM yuJjate, Aha hi-"vayaM makarmaNo'rthasya" tenocyate-ayogyametat prabajitarUpasya ahiMsA mutthitasyeheti ihAsmAkaM pravacane, ahiMsArthaka hastAdisaMyatA vA pArya tu, turvizeSaNe hiMsaiba sarcapApebhyaH pApIyasI, prANAH pRthivyAdayaH, prasahoti krauryAdvalAdAkrasa, tumbhevi ya prabajitAH zirastuNDa muNDanaM kRtvA kapAyavAsasaH strIveSadhAriNaH saMyatA vaya| miti sampratipannAH, teNa tumbhevi ayogyarUpaM hiMsAdivalAH je tumbhe saMpaDivajaha, maNusAdi prasahya asamIkSya kathaM vayaM prANino mAsyAmaH mArApayAmo vA taducyate-no maMtA va akuzaleNa citeNa piNNAgapiMDI khoDI yA purisottikAuM alAuyaM aNNaM vA tao sAliphalaM kumArako'yamiti prANAtipAtena, AjJAdoSo na yujyate iti brUmaH, yattu piNNAgavuddhIe purisaMpi viddhamANo mAremANo vA kumAragaM vA alAuabuddhIe Na lippati pANavaheNa aI siddhAnta iti vAkyazeSaH, 'abodhie doNhavi' abodhiHajJAnaM teNa yadi ajJAnAt mucyate prANavadhAnAjJAnaM zreyamitikalA, kiM punarucyate-avidyApratyayAH saMskArAH, sarvasamyagdRSTipramAkSetra prasajyate, viratAvirativizeSaNazcaivaM sati, anyathA vA kA pratyAzA ?, nirdayaM tato vikRtAH, kathaM 1, iharahAvi tAya logo dukSeNa ahiMsatvaM kAryate, tumme ya bhaNaha mArento kuzalacittena ahimo bhavati, tadevaM prakAra yo vacaH 'asAdhu' azobhanaM, DIC [445] Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka | zrIsUtraka-01'dohavitti tumbhe ya je ya paDisuNaMti ajjhAvayo, haMtuMpi aNutappati, te paricattA, hatuM vIsatthA hohiMti, Aha ca--"kecit bauddhanirAsa: mAgacUrNi: zunyaM naSTAH" yadi ca ajJAnamadopAya tena vaidikAnAmapi paramAtmake yabuddhyA chakkAe ghAtayatAM na dopo'sti, saMmAramocakAnAM / ||669 // 4310 ca, ghAtayAmiti kiM bhaNaha ?, tumbhapi evaM rocayati jahA asaMciteMto kammabandhI Nasthi ?, ityatra bama:-uDamaheyaM / / 699 // 723|| vRttaM, cattArini disAo gahitAo, paNNavarga patha, vividhaM viziSTaM jJAtvA vijJAtvA vijJAya, lInamartha gamayatIti liGga pasaMtIti | dIpa trasA, tiSThantIti sthAvarAH, tesu tasathAparesu, kiMca liMgamepAM? ucyate-upayogI liMga lakSaNamityarthaH, Aha hi-niminaM hetura padezaH' yathA anAvauSNyaM sAMsiddhikaliGgamevamAtmanAM trasAnAM sthAvarANAM ca sAMsiddhikaliMga, yena jJAyate AtmanA''tmeti, sa copaanukrama yogaH sparzAdipindriyeSu sukhaduHgvayorupalabdhirityarthaH, tacca sarvaprANabhRtAM samAnaM liGga, sukhaM priyamapriyaM duHkhaM, tadevaM [738 attANumANeNaM 'bhUtAmisaMkAe(Da)duguMcha mANe' katA bhUtAI saMkati tasathAvarAI dukkhAo,taM ca dukkhaM tramA vA duguMchati, tasmAdudvijata 792] ityarthaH, evaM jANAmi, No badela mArato muJcati, doso patthi, kareja vANissaMko pramAda, aNNANeNa domo sthi, kRta etad bramo mAyA ca kucakucA vA pravacane'sti ?, kiMca-purisetti vinnatti // 700 // vRttaM, jaMvA bhaNisi puriso'yamitikRnvA piNNAgapiMDI alAuja vA kumAragati akuzalacitto vidhamANo adosoci vidvAno viSNutti, etaM jahAM hiMsakatve cintikSamANaM Na yujati, aNArie vA se puriso bhaNati, alAu vA kumAravuddhie vibhutu, ajJAnena asya drohaH saMpadyate, evabhajJAnena caivaM purisaM | piNNAgapiMDIvuddhIe kumAragaM yA alAuyabuddhIe vivAinto kiM ca Na bajhissati, kiMca-ko saMbhavo? piNNAgaTThatAe saMbhavaNaM, saMbhUtaM vA saMbhavaH, kA purupe sacetane piNNAgayuddhimutpAdayiSyati ?, nisRSTasuptasya ca nodvartanaparivartanAthAH kriyA bhavanti tena | // 431 // [446] Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: bauddhanirAsaH - zrImatraka cUNiH - -- prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] saMbhavo'sti piNNAgapiMDapuruSasya, taMta ucyate-naitadevaM, yata evaM-piNNAgapiNDe puruSasya kAThe vA vastrAcchAdite upapattiriti, at| eva kimasAvevametadubhayaM jAnamAno nissaMka kareti, kimayaM puruSaH syAtpiNDI kASThaM veti syAditi, atha sambhave vidyamAne nizaH mahArI paThyate nirmImAMsa ityarthaH, evaM 'me vAyApyasau kuzalacittena puruSa piNNAgapiMDIyuddhyA cAtayati tasyApyubhayaM sambhavatvAt yukto vimarza:-kimayaM puruSaH syAt uta piNNAgapiMDI?; evaM kumAre'pi alAuka syAttumAraH syAditi, jamhA-na evaM saMbhavo divo tamhA ya sahappagArA gasthi, 'pAyA yuiti tti vuttA asatyA azobhanA, athavA satya iti saMyamaH asatya iti saMyamavAdItyarthaH, nizcayasya niranukampA sadrohetyAdi, kimaMga puNa kammuNA ?, kicAnyat-yajyAbhiyogena / / 701 // ucyate iti vAcA, vAyAevi abhiyogo abhimukho yogaH aNiyogaH abhivAgyogaH, evamuktaM bhavati-haveJjati havati saMyama ? iti vAkyazepaH, kaH piNDArthaH saMvarNIyaH vAyAbhiyogeNa yadA havati saMyama, jahA bhaNaha mArato adosoci 'Na tAssiM vAyamudAharejA' sadrohamityarthaH, / aTThANametaM kuzalA vadaMti-yathA kaNTakA sthAla vA salilaspArasthAna evaM tubhapi imaM vayaNaM, ajJAnadIpo'stIti, ahiMsakAdInAM guNAnAmasthAnaM anavabhAjanamapi, nije vitthareNa dikhAto mokAvatthaM gRdi nisRtya zirastuNDamuNDanaM kRtvA yAta 'surAla'miti, sUrAlametatsthUla hiMsakatvAt 'adikvitasmavi, kiM puNa dikkhitassa ?, evaM asaMcintite na karmavandho bhavatIti ajJAnazreyasaM sarvasamyagdRSTiprasaGgazceti, vaidikAH saMsAramocakAca nidopAH eva bhavanmatena. zAkyaM heDayitvA''rdrako mukhIbhUtvA prapaMcamAha laddhe aDe aho eva tume // 702 / / vRttaM, labdhaH prApto yadajJAnaM zreyastataH kiM jJAnAdhigamaH kriyate ?, kuto esa tumbhehiM aTTho lako jeNa ajANatA' samvato mucati !, bAlamaconmattapramattAdayaH, aho dainyavisayAdipu, dainyaM tAvat jahA koyi kaMci dimUda [447] Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 669723|| dIpa anukrama [738792] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: YRY.. dhIsatraka- upaheNa aDataM daddu bhaNati-aho ayamevaM barAo kiliTTho kilissati, evaM tumbhe ummaggapaDinanA moha kilismaha, sAmyeni sAMkhyatAGgacUrNiH vismaye, ayaM zobhano aho siddhAnto yatrAciMtitaM karmacayaM na gacchati, kAryakArIsamatA evaM ayaM jIvANubhAge suviciMta-1 gaiddhanirAsa: // 433 // yaMtA // 703 / / vRttaM, kazcaiSAM anubhAgastanusukhapriyatAH duHkhodvigitA, taskimuktaM bhavati , evaM jIvANubhAgo sucio bhavati / yaduta sarvasacAnAmAtmopamAnena na kiMci duHkhamudapaptaditi, ahozabdaH sarvatrAnuvartate aho vacastena gurugA karatala iyAmalaka | sarvaloko'valokitaH, jJAta ityarthaH, kimuktamucyata ityarthaH, iti cet yenAjJAnaM zreya iti, syAdepa bhavatAM kiM cintitaH karmabandho / bhavatyAhokhidaciMtito mokSo veti, ata ucyate-'dhArIyA annavidhIe sohi' mokSa ityarthaH, syAtkarotyanyo vidhiryenAryA zodhi| micchanti, tata ucyate, jahA chaNaNaM, nApi saMcititaM karma basata iti siddhAntaH, kiMtahi ?, asA pramattasya karma vadhyate, apramattasya mucyate, apramattaH zuyata ityarthaH, evaM zodhirAhurAcAryAH, Na viyAgare Na cAkareMti, chada apavAraNe, chajjate tassa channaM channamaprakAzamadarzanamanupalabdhirityanAntaraM, padaM ceSTitaM, channapadena unajIgnadharmA channapadopajIvi, kathaM ?, ajANassa baMdho HANasthi tahA Na viAgAre, chaSNapadopajIvi, paThyate gUDhavijAgare chagaNapadopajIvi, chaNa hiMsAyAM chaNaNameva padaM chaNaNapadaM tato vAgarejA, jahA ajANaMtassa kammabaMdho Nasthi, te evaM zrotRNAM nirdayAdayo doSAH, syAtki vyAkaritavyaM kathaM na ?, ucyate, jahA chaNaNaM na hoti jIvANaM, ajJAnate tu baMdho patthi ucyamAnena pramAdaM kariSyati, teNa chaNaNaM anujJAtaM bhavati, tadepa piNDArthaH-- MOI jahA chaNapadopajIvi Na chaNaNapadopajIviNo vAkareMtIti vAkyazepaH, tahA Na viyAgareja, ayaM idAnIM Apo'rthaH, jIvANubhAga anucintayato viyAgare achaNapadopajIvi, ekArAtparasya lope kRte chaNapadojIvi bhavati, aciMtite karmavandho nAsti hA ca sAdhu // 433 // [448] Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata mAMkhyabauddhanirAsa: sUtrAMka ||669723|| | dIpa anukrama [738792] ALNILIP HarPIRINTIMAntarna dhIka- viyAgare, achaNapadopajIvi 'eso'Nudhammo' anu pazcAdbhAve'nudharmastIrthakarAcIrNo'yamupacaryate iti anudharmastIrthakarAnummiNaH tAGgacUrNiH sAdhaya iheti, iha pravacane saMjayANaM evaM sIla, na ghaTate bhavatAM, jo'vi atujhaM azIlamaMtANaM deti so'vi apyevaM vadhyate, Na // 434 // mucyate, jaM bhaNasi-siNAtagANaM tu duve sahasse // 704 / / vRtta, siNAtagA suddhA dvAdazadhUnaguNacAriNo bhikSavaH, jevi do'vi sahasse muMjAveti sovi tAva mucati, kiM puNa jo eka vA do vA tiNNI vA, ete NicaM diNe diNe asaMjatA lohitApANi sadhaghAtItyuktaM bhavati, garhA-nindA ityarthaH, jJAnAcAryANAM dharmaH ajaH, jai loke bhikSukANAM ca garahito dharmaH ajANamANANaM, iha hiMsAnujJAnAt apAtradAyakattikAuM garahito, sAvadhaM chakAyavagheNa, ajayANa apAtrepu va diJjamANaM, karmabandhAya bhavati, itaca tumbhe ya apAtrANi dakSiNAyA ityarthaH, jeNa maMsaM khAyaha taha Nasthi ettha doso, ahvA zIlaM tujhaM dusitaM dANaMpi Na jujati, itazca zIlaM nAsti, jaM bhaNaha-thUle urbhN0||705|| vR, "thUlo'ti mahAkAyo upacitamAMsaha loke zAkyadharma evaM mAreha, yathA zAkyA uddisituM bhikSusaMgha prakalpayaMtaH, keNa sAgheti?, taM loNatelapippalyAdIni vepaNANi gRhItAni hiNg| kucchaMbharAdIni vA'nyAni, tamevamAdIhiM vesaNehiM bhikkhUDhAe pakareMti / taM bhuMjamANA pizitamiti // 706 // vRtaM, mAMsaM prabhUtamAkaNThAya bahuprakAra vA, apyevaM diNe diNe poSa lippAmo vayaM, kasmAt ?, trikaraNazudavAta, iSamasAka, ahaM khu buddhaH tena pramANamityatastatprAmANyAdbhapAmaH, taducyate-'icevamAsu, aNajavu dvo vA aNNe vaje kei evamakkhAtavantaH sAmprataM AikkhaMti vA mAMsadopamiti, sarve te aNAriyA bAlA mUDhA rasesu, rasazabdo vA sukhe bhavati, suhesu visaesu, suhe gidvaa| je yAvi bhujati // 707 / / vRttaM, je ya buddhA vA abudrA yA putrAMsopamaM mAMsaM pradopatikAuM muMjaMti, cazabdAdupadizante mAMsamadopamiti, m aingan ORYAL / / 434 // [449] Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] zrIyatraka- seti te pAvamajANamANA, hiMsAdI upArjayantItyarthaH, ahavA te mAMsAsiNAM NiraNukaM jIvesu budvasaMjJika pAvaM sevaMti, tadopama-ID sAMkhyatAGgacUrNiH jAnamAnAH, athavA jANaM maMsakhAyaNeNa pAvaM vajjhati taM ca tuma pAvaM ajANamANo, jahA entha badhANumANAgataM ghaNaM cikaNaM pAva cauddhanirAsa: / / 435 // V bajjhati, teNa khaNaM Na, evaM kuzalA radaMti taMmi mAMsAde, suddhe, mAMsabhakSaNopademaeNa evaM tacchamANe kucaMti bhuktimItyarthaH maMsa bhakSaNe, vA athavA 'maNaM Na etaM suddha, kuzalA jANakA manajJAnA maNapi na kuvaMti jJAtaputrIyA, vatIti esA maMsamadosaMti buDyA | asaJcA, kila kammaNo kartuH, svAduddiSTaM bhaktaM, ucyate-sabvesi // 708 // vRtta, pANA pRthivyAdayaH tesiSNikArya Nikkhippa, daMDo AV mAraNaM, sahAvajeNa sAvaja pacanapAcanAnumodanAni, yo vA'nyena prakAreNa daMbhanavAhanamAraNA, daNDa sAvajaM dosaM pavijayittA 'tassaMkiNo' vA, zaMka jJAne ajJAne bhaye ca, jJAne tAvatkathaM jAnamAnaH uddizya kRtadope taM gRhIyAt , ajJAne saMkito kaMkho | vitigicchAsamAvaSNo saMkamANo, bhae 'AhAphammaNaM bhaMte ! muMjamANe kiM pagareMti ?, ucyate aTThakammapagaDIo siDhilabaMdhaNa baddhAo dhaNita0' evaMvidhA saMkA jesiM te bhavaMti tassaMkiNo isiNo NAtaputcA NAtassa puttA te bhUnAbhisaMkAe duguMchamANA | // 709 // vRttaM, jamhA bhUto bhavati bhavissati tamhA 'bhRte'ti, saMkA bhaye jJAne ajJAne ca pUrvoktA, iha tu bhae draSTavyA, taca maraNabhayameva, mAremANehiM iha paratra ca saMkate vibhyata ityarthaH, iha tAvatprativarasya saMkate baMdhaSadharohadaMbhaNANAM ca, paraloe NaragAdibhayassa, uktaM ca-"jo khalu jIvaM uddaveti esa khalu parabhave tehi vA aNNehi vA jIvehiM udavijati" iha loke tu bhayeNa 'sabvesu pANesu'ti pANA egidiyAdiyA AyuH prANAdi, ghAiNo ghAtayati nikSipyate, evaM samaNuNNAte,'tamhA Na muMjaMti' tasmAdvA'numatyAH kAraNAt ihaparalokApAyadarzanAca na bhujaMti 'tahappagAraM' anyadapi jaM sAdhu uddizya taM kRtaM 'eso'Nudhammo, jahA loe // 435 // 5SANSAMUHIMAHESHARMA [450] Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka 1 723|| dIpa anukrama [738792] zrIpatraka- aNurAhaNo dhammo, uktaM ca-" yadyadAcarate zreSThaH" tathA "deze 2 dAruNo vA sivo vA" evamihApi, anu pazcAdbhAvetikRlA | AY sAMkhyanAhagUrNiH ail bauddhanirAsa: tIrthakaragaNadharehiM varjitamuddezitaM, tadanu tacchiSyAH api pariharaMti, athavA aNuH sakSma ityarthaH, sakSmo dharmo bhagavatA praNItaH // 43611 sto phenApyaticAreNa bAdhyate zirIpapuSpamiva tadanutApena, saMyatAH sAdhavo, NiggaMdhadhammANa (dhammami) / / 710 // vRttaM, NiggaMthassa dhamma eva yeSAM dharmaH teNa bhavaMti NiggaMyadhammaNo, athavA NiggaMtho bhagavAneva, gaMthA atItA attA, ceaNabhUteNa 2.NiggaMtheNa tullo jesi te bhavaMti NiggaMdhadhammANaH, tatsahadharmANaH ityarthaH, imo iti pratyakSIkAraNe, samAdhiH samAdhiH mn:|| samAdhAnamityarthaH, athavA maNassa hi iheva samAdhI bhavati, dvandvAbhAvAta, paramasamAdhI ya mokSo, ye punaH pacanapAcanaratA ArambhaA pravRttAca tepAmanekAgrIbhAvaH, kutaH samAdhiH?, uktaM hi-"snAnAdyA dehasaMskArAH" samaNe bhagavaM mahAvIre iti khalu se bhagavaM mahAvIre samantAt zAmoti, mokSamityarthaH, ihArcanaM zlokaM ca prAmoti, zlAghA kathane, zloko nAma zlAghA, kathaM zlAdhyate ?, ihaiva tAvat urAlA kiriyaNNAsaisilogA parivuaMti iti khalu samaNe 3, parami siddhe yuddhe, tahA yA "Navi asthi mANusANaM" eratra ca zlokaM prApnoti, ilAghAmityarthaH, yastu abuddho'zIlaguNopapetaH pacanapAcanAdyArambhapravRttaH sAtAbahulasnAnAdizarIrasaMskAragrAmAdiparigrahe vyApriyamANo'samAdhiyuktaH iheti nindho bhavati yathA "grAmakSetragRhAdIna" tathA''hu:-"yathA'pare saMkathikA" bhAvayudhAstu tacchiSyA zlAghyA bhavanti "navAsti rAjarAjasya tatsu0" sa evaM tAna zAkyAn saprapaMcaM nihatya bhagavatAmeva pratipattimAna UrddhajvaladbhirdhigjAtibhiH parivAryApadizyate-bho AIka rAjaputra! mA tAvadgaccha, tAvadasAkaM vedasiddhAnta | zRNu tadyathA-Adisarge kila viSNornAbhyAM samutpannaM padma naikakesarAkulaM, tasmin brahmA samutpannastena sRSTamidaM jagat , sa mukhato // 436|| [451] Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata jAtivAdanirAsa: sUtrAMka // 669723|| dIpa anukrama [738792] zrImatraka-100 grahmaNo'sRjat , tataH zUdrAMtrivargaparicArakAn , kSatriyAna su0, ekameva varNa paricaranti, tata eva ca zreyo'vApnuvanti, yasmA- tAgacUrNika caivaM tasmAd brahmottaraM jagA, tadevaM trayANAmapi varNAnAM brAhmagA era pUjyatamAH, Aha ca-"brAhmaNa eva jAyate." te ca drvy1.437|| kSetrakAlabhAvopadhAnazudrena dAnena pUjanIyAH, tatenopadhAnazudvena gohiraNyasuvarNadhaNAdIni deyAni, kSetrazumapi khagRhe'bhyAgata sthAnAviskRtakriyasya sukhAsanAsInasya, athavA kSetrazuddha puSkarAdipu kSetreSu dIyate kSetramidaM vikhyAtaM, kAlazudvamapi darzapUrNimA'mAvAsyAsu, tathA anyeSu ca sarveSu parvakhiti, tathA cAha-'atulyANyatrirAvANi, tIrthANyanabhigamya ca / adatvA kAzcanaM gAva, daridrastena jAyate // 1 // bhAvopadhAnazudamapi lokapratyupakArAdityataH adinnae yahIyate tadbhAvopadhAnazuddhaM, abhAgo, bhAvastu pAtramityarthaH, pAtrazuddhameva hi zuddhimutpAdayati, ahanyahani dAtavyaM, tatra pAtrazuddhimadhikRtyocyate-siNAyagANaM tu duve sahasse // 711 / / vRttaM, snAtakAH zudvAtmAnaH, yajJAdipu SaTkarmAbhiratAH, athavA snAtakAdi iti vedapArakA pravaktAraH, Aha ca-"sama na brAhmaNe dAnaM" te yadAtmAnaM pAtrIkRtya kelaM parAnugrahArthameva parigRhanti tadA dAtAramAtmAnaM ca tArayati, VA tatparimANaM duve sahasse, tesu ca egadiNeNa bahuehi vA diNehiM doNi sahassehiM pUrati jo bhojayatIti, baddhAnulomyA bhojaye jeti, yetti diNe diNe, NekatiyaM vA NitiyaM ege aNege vA bhojAveti sadakSiNe vA jape ya pauMDarIkAdI vA yajJaM yajate, tatphalaprasiddhaye tvapadizyate, 'te puNNakhaMdhe sumahajaNittA'te iti te prAgupadiSTAH dravyoSadhAnazudairdAnaiH snAtakavAdAgapUjayitAraH, punAtIti puNyaM, skandhagrahaNAt sumahatpuNyopacayaM samyagupArjayitvA, paratra bajheMdragrajApativiSNulakSAdiSu devA bhavantIti prada| rzanArthaH, yathA tAvatparasamaye kriyAvad guNavad samavAyi kAraNamiti dravyalakSaNaM, samaye'pi ioehi chahiM jIvanikAehi,vedAnAM // 437 // [452] Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra-[2], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakatAjacUNi jAtivAdanirAsa: // 43 // prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] 2. yAdo vedayAdo, veda eva hi paraM pramANaM, Aha hi-"vedAH pramANaM" evaM trayI vartamAnamAbhRtya, rAjyaM gatvA rAjyAbhiSekaM prApya | ipTebhya snAtakebhyaH bAhmaNebhyaH gohiraNyAdIni dAnAni tyajasva prayacchasva, Aha ca-"yAna yAn kAmAn bAhmaNebhyo dadAti | tAn kAmAn zajanopabhukte" yajJAMzca bhUhiraNyadakSiNAM yajasva, Aha ca-"jaittA viule jaNNe" tadevaM zreyasImavApsyati,tatkathaM ?, | yadA ghetAni yathodiSTAni dharmasAdhanAni abhyudayikaM dharmamuddizya karoti tadA nApavargamavAmoti, yadA svapavargamupadizya dharmasAdha neSu vartate tadA apavargamavAmoti, tadevaM svargApavargaphalaM vedAnAM dharma pratipadyasva, kiM tairjinaiH saMyamapurassaraistapobhiH apArthakai| rAcINa: 1, tAne jAtyAdimadoddhatAM saMmAramocakatulladharmA bhagavAnArdra uvAca-yad brUta jAtizuddhA paTkarmaniratAzca zIlamanta| reNApi snAtakA bAhmaNA bhavanti, kathaM ?, vyAdhakopAkhyAnAt , Aha hi-"sapta vyAdhA dazANepu" tathA ca "sadyaH patati mAMsena' [kiMcAnyat-"varNapramANake", athavA paJcabhirimaiH kAraNaiH bAhmaNatvaM na ghaTate, tadyathAvat-"jIyo jAtistathA dehaH" evaM ca zlokaH, kiMcAnyat "vidyAcaraNasaMpanne" tathA cAhuH "na jAtirdudhyate rAjan" yacabhipretaM 'yajanAdipravRttA bAhmaNA bhavantI'ti (tantra) | kasmAddhisakatvAt yajJasya,Aha hi-"pad zatAni niyujyaMte" na ca hiMsrAn bhojayamAnasya khago'pavargo vA bhavati,tannodAharaNaM lokamiva / siNAyagANaM tu duve sahasse / 712 / / vRttaM, snAtakA grAmAraNyA vA viDAlamapakAdimAMsAzinaH kilAhArakAH syaH, te snAtakatve sati kSudAH parimANatA ca dve sahasra Nitie Nice-diNe diNe vA do sahassANi adhigANi vA kutsitaM rautiIyate vA mArA 'se gacchati loluvasaMpagADhe' evaM hi sapApo lolupaH svAbhAvikaiH zItoSNAbhiH parasparodIritaiH saMkliSTAsurodIritaizca duHkhaibhUmigatA amigatA lolupyante lolavijaMte vA bhRzaM gAI tIvra, evaM zItAyAH svAbhAvikAH parakRtAvA tIvA HTIHD // 438 // [453] Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata ||669723|| dIpa anukrama [738792] zrIsUtraka- nubhAvA yeSu anu pazcAdbhAve jehiM aNNe sattA duHkhehiM tAvitA te pacchA duHkhamanubhavaMtItyanubhAvaH NarakaH uktaH, paThyate ca-tItrA- jAtivAdatAjacUNi mitAvI, tivvaM amitAveti je citi tato'dhIko abhitAyo jesu Naraesu te tiyAmitAvANarakA tIvamityeko'rthaH, sevito, niraas:1439|| jahA so kulalabhojI NaragaM gacchati jaNNikA te varAte mAremANA, ye cAnye pApake tuNakASThagomayAzritA saMsvedasitAH mahIsitA ceva kRSNAdipu ca karmasu vartamAnA bahUn jIvAna ghAtayanti te ca viSayopabhogadRSTAntasAmAddhisAmeva prajJApayaMti bruvanti ca, II "AtatAyinamAyAtaM, api vedAntagaM raNe / ahavA bahmahato cA, hatyA pApAtpramucyate / 1 / / tathA ca zUdraM hatvA prANAyAma japeta , LL | cihassatikarma yA kuryAt , yatkicidvA dadyAt ,tathA 'anasthIkAnAM zakaTabhAra mArayitvA bAhmaNa bhojayet',evaM te hiMsakaM dharma dezaMto VA jahA kulAlA kulaposagA ya Narae pacayaMti evaM tevi dvijA hiMsakatvAt kulAlA eva narakaM vacaMti, jevi tesi deti teci kulaposagA, 40 iha saha tehiM garagaM vacaMti / taevaM dayAvaraM dhamma ||713 / / vRttaM, dUsemANo dayA parA jassa dayAgara, damo vA dayA yA varA || jassa sa bhavati dayAvaraH, yaH kila AtatAyinamAyAtaM na ghAtayati so pAragaM gacchati, vahAvaha dhamma vadhA parAH vadhAditi || | paMcamI, vadhAddhi paro dharmaH, kathaM ?, Aha hi-"hatvA svarge mahIyati" tathA cAha-"api tasya kule jAyAsado" Na u tamevaM vadhAvadhaM pasaMsamANA egapi je bhojayatI kuzIla, pragAhasya grahaNaM kRtaM bhavati, yatrAyaM pATha:-'dayAvara dhamma duguMchamANo' vadhAvadhaM pasaMsamANA egaMpi' athavA dayA parigRhyate, dayAvaraM dhammaM duguMchamANA, vadhAvadhaM dharma pasaMsamANA, evaM prakArA dayA egapi bhojayati kusIle, kiM pahue, kutsitaM zIlaM kuzIlaH hiMsAdyAzravadvArapravRttako hiMsakadharmopadezako, aNidho Ni NAma adhaH usitaM adhikAra, duruttaraM narakamiti vAkyazeSaH, antakAla iti mrnnkaalH| tAne bamavatinaH pratihatya bhagavAnArdrako bhagavantameva prati ||439 // SHERPAN [454] Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] (02) sAMkhya nirAsaH prata sUtrAMka ||669723|| dIpa anukrama [738792] zrImatraka- prAtiSThata , athainaM cidaM tridaNDakuNDIya jAca pavittanihatthagatA parivAjakAH parivArya ubhayapakSAvirudrAbhirAzImirdaNDamANA evatAGgacUNiH mRcU:-bho bho Ardraka rAjaputra ! idaM tAvadasmAkaM sidvAntaM zRNu tayathA-'tamaH khalvidamagge AsIt avyaktamityarthaH, tsmaa||44|| davyaktatvAnmAtrendriyabhUtAnAM prAdurbhAvaH, Aha hi-"prakRtemahAMstato'hakAramtasmAdgaNazca poddshkH| tasmAdapi poDazakArapaMcabhyaH paMca bhUtAni // 1 // ityetacaturviMzakaM kSetra,paJcaviMzatitamaH puruSaH, tatra na kizcidutpadyate vinazyati vA, kintu kevalamamivyajyate tamasi pradIpena ghaTaH yathA, bhUmidezadvigodAdvA mUlodagAdInyabhivyajyante, evaM prabhavaH, saMhArakAle ca yadyasmAdutpannaM tattatraiva lIyate ityataH satkArya, bhavatAmapi ca dradhyArthatayA nityAH sarvabhAvAH, ityataH satkAryaparigrahaH eva yathA'smAkaM, kharUpaM caitanya purupasya naiHzreyasike mokSe ityarthaH, na tvabhyudayike iSTa cipayanItiprAdurbhAvAtmake, anaikAntiko vA'sau ya niyamalakSaNo dharmaH, tatra paJca yamAH ahiMsAdayo bhavatAmapi paMca mahAvratAni paJcayamo dharmo, niyamo'pi pazcaprakAra evendriyaniyamaH, adisa suvicati, yathA bharvato'smin svadharma yamaniyamalakSaNe evaM svavasthitAH evaM vayamapi sve dharma yamaniyamalakSaNe sthitAH, na phalgukalkakuhakAjIvanArtha lokapratyayArtha yA 'esakAlaM'ti yAvajIvA, Na evaM tAvadAvayoravizeSaH, kiMca-AcArazIlaM 2 tatrAcAraH yathA bhavatAM yugamAtrAntaradRSTitvaM evamasmAkamapi, yathA rajoharaNaM pramAjanagarthaM evamasmAkamapi kesarikA, yathA vaco vAkyamiti evamasmAkaNmapi maunAnA nAtyucaipiNaM vA, athavA zIla bhadra mRdusvabhAvatA Akrozamatsaro vA, ittaM cunaM, zAnamupadeza bhAcAraH zIlaM yasya jJAnasya tadidamAcArazIlaM, athavA jJAnamiti bhavatAmapi caitanyAta ananya AtmA, tadevaM sarvamaviziSTaM 'Na saMparAe visesamasthi' cazabdaH samuccayArthaH, kiM samucinoti ?, pUrvoktakAraNAni 'duhRtoci dhammami samuTThiyAmo' yathA eteSvapi avizeSaH evaM // 14 // pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: [455] Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 669723|| dIpa anukrama [738792] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: thItraka- | saMparAitovi, saMparItyasminniti samparAyaH sa ca saMsAraH bhavatAmapi saMmaratyAtmA asmAkamapi kAraNAtmA saMsarati, Aha hi- hastitApatAgacUrNiH / saMsarati0 vedayan muzcan sarvathaivAvizeSaH,karasAda ,paramAtmanoH saMmAritvAt ,uktaM hi-abattarUvaM purisaM mahaMtaM // 715 / / vRtta, ||44shaa avyaktaM rUpaM yasya sa bhavatyavyaktarUpaH, paMca tanmAtrANi buddhirmano'hakAra iti puraM, athavA se zarIraM puraM tasmin pure zayata A | iti purupaH, 'mahanta' iti sarvagataH, sarvathA vA prakRtyA gataH,sanAtanaH purAtana ityarthaH,Aha hi-"ajo-nityaH zAzvato yon| kSIyate ghaTavat" ityataH kRto-'nainaM chiMdanti zAkhANi' ava gatiprajanakAntyazanakhAdaneSu, akSayo'pi kazcidyAyati paramANuvat , paramANuLayati gacchatItyarthaH, Aha hi-'acchedyo'yamabhedyo'yaM' se sadhapANesu sa savvagato'sau sarvaprANAH karaNAtmAnaH, athavA AyurindriyazarIrabuddhipANA, 'se' iti tasyAtmano nirdezaH, sarvata iti sarvAsu dikSu, sarvakAlaM ca nityamityarthaH, Aha hi-"sarva sarvatra sarvakAlaM ca" nitya ityeko viziSyate, sarvakAraNAtmanAmanyaH, yathA candramAH sarvagrahanakSatratArAbhyo varNapramANasaMsthAnalakSmalakSmIpramAkAntimaumyatAdibhirviziSyate evamasAvapi paramAtmA kAraNAtmabhyo viziSyate, sAMkhyaprakriyAcAraH,, athavA caidikA| nAmayaM siddhAntaH 'accattarUvaM purisaM mahaMta' tepAmeka eva paramAtmA, zepAstu tatprabhavAH, Aha hi-"yasmAtparaM nAparamasti kiMcit" | sa eva ca sanAtano'kSayo avyayA pUrvavat , 'saccesu pANesu' kathamiti ?, te ucyate-yathA himahama(paTa)laviSamuktatvAt bhUritejasA''dityavimvAdazmayaH sarvato nissarate, niHsutya ca tameva punaH pravizanti,na ca tasyAvAdhAM kurvanti,evaM sarvAtmanakhikA-|| lAvasthitAH kUTasthAnissaraMti nisRtya ca tAni svakarmavihitAni zarIrAni nivartayitvA sukhaduHkhAdi cAnubhUya punaH punastameva paramAtmAnaM pravizanti, etacca sUtraM sAyavaidikayostulyaM vyAkhyAyate, naike paramAtmAno, vedikAnAM tu ekaH, sAMkhyavaidikayoH prakri- ||441 // [456] Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata zrIsUtrasUtrAMka tAGgacUrNiH ||669 // 442 // 723|| dIpa bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], niryukti: [ 184-200 ], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi anukrama [ 738 792] yAvAdaH, taduttaraM tu yadi sarvagata AtmA sAMrUpAnAM evaM na mriyanti na saMsarati // 716 // vRtaM, 'mR prANatyAge' asarvagatasya hi prANatyAgo yujyate, yathA-devadattaH svagRhaM tyaktyA anyatra gacchati na caivaM sarvagatasya zarIrAdiprANatyAgo yujyate, sarvagatasyaiva saMsAro ghaTate devadattavadeva, na sarvagatasyaiva sarvagatasya na tu kiJcidaprAptaM yatra gacchatItyataH saMmAro na ghaTate, kiMca'Na bhaNe khattiya vema pemA' tatra brahmaNo'patyAni bRhanmanastvAdvA brAhmaNAH kSAtrAyantIti kSatriyAH, kalAdibhirvizanti lokamiti vaizyAH, pradezAspRSTA zrAvanto'nyepAtmAtmanAM pradezAspRSTaH, tatra kathamavasIyate yathA tulye cAtmAni zarIraM tanuH zeSANAmityapasiddhAntaH maladAsIvat yathA maladAsI sarveSAM mallAnAM sAmAnyA evaM brAhmaNazarIramapi sarveSAM kSatriyavidrANAM sAmAnyamiti, yathA bAhmaNaM zarIra tathA kSatriyacidrazarIrANyapi sarvAtmanAM samAnItyatazrAturvarNaM na ghaTate, kiMca- 'kIDA (ya) pakkhI (ya) sarIsivA (gha) ' sarvagatatve sati ayaM kIDo'yaM na kIDa iti na ghaTate, tadevaM bAhmaNazarIravatsamAnaH sarvaH, evaM pakkhI vA sarpantIti sarpaH naraH, athavA devalokeSu bhavA devalaukikA amarA ityarthaH etadeva cottaraM ekAtmakacAdivaidikAnAM kiMca- ekAtmakatve ca sati pitRputrAdiriti vArtA na ghaTate, tatsarvajJaprAmANyAtmAMkhyajJAnaprAmANyAt bahmApi ca kila sarvajJaH, tena coktaM- "yasmAtparaM nAparamasti kiMcit" tatkathaM kevalajJAnamanRta bhaviSyati iti ?, ucyate-naica te kevalino bhavanti, kathaM ?, anantatvAdarzitvAt satraM tvadRSTamiti 1, ucyate, nanUktamevaM 'na mijati Na saMmarati', vaidikAnAmapi ekAtmakatve ca ye kevalajJAnena lokajJAtvA jahA vRhAdIbhistIrthaM pravarttayanti teSAM kathaM vAkyaM pramANaM syAditi, atha sUtram-loyaM ayANittiha kevaleNaM // 717 // vRttaM loko nAma dravyakSetrakAlabhAvAnAM yathAvasthitiH taM lokamajJAtvA tena yena dharma kathayanti ajANamANA NAsaMti [457] hastitApasanirAsaH // 442 // Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||669723|| zrImatraka- tAnacUrNiH | // 443 // dIpa anukrama [738792] appANa paraM ca NaTThA jahA andho dezako'dhyAna appANaM paraM ca NAseti evaM tevi, je puNa lokaM vijANAti ca kevaleNaM-kevala hastitApajJAnena 'puNyeti puNNeNa 'nANeNa jJAnena 'dhamma samanaM ca kahaMti je u' samasto nAma sarvacanIyadopairvimuktaH, jahA desiosanirAsa: jANao adisAmuDho garo pemeM akuDima maggaM abatAreUNa jahicche desaM sammaM vA yati, evaM tevi kevalaNANeNa bhagavanto tittha-H garA appANaM paraM ca saMsArasamuddamahAkAntArAto tAreti, sarvagatatve satyAtmani je garahiyaM ThANamihAvasaMti // 719 // vRttaM, garahita-nindhaM jAtitaH kulataba, tatra jAtitazcANDAlAH karmatavANDAlatve'pi sati ye saukArikAca, sthAnaM vRttaM karmetyanAntaraM Avasanti uvajIvanti, caraNaM vRttaM maryAdetyanAntaraM, caraNeNaM ubaveMni, tadapi jo jAtito vRttatazca, jAtito mithyAdRSTiH lokaH, samatA bAmaNaH paribAja brajitaH, etadubhayamapi bhavanmate naiva, udAharati hi udAharaNaM bhavati, athArthApattiH etadApadyate sarvagatatve sati sarvAtmanAM samateti, samatA samaM tulyamityarthaH tulyAhutadravyavat , satieti buddhIe, evaMprakArAe sarvagata Atmeti, sattIeti vA egaTTa, 'athAuse vippariyAsameva' atha ityAnantarye, sarvagatatve sati sarvAtmA nikRSTotkRSTayoH samatA ityarthaH, 'Ause ti he AyuSmantaH! viddhI yogo viparIto asau viparyAsaH, viparIta ityarthaH, kathaM ?, sarvagatatvena cedAnIM nikRSToskRSTAnAM sAmyaM bhaviSyati, athavA saMcidadhigamo jJAnaM bhAva ityanarthAntaramitikRtvA viparItabhAvameva sarvagatagrAha ityarthaH, athavA vivaJjAsa iti manonmattAlApavadityuktaM bhavati, tAvanna caitatsyAt sarvagatatve sati sarvAtmanAM, nikRSTotkRSTAnAM tulyatve ca sarvagatamityanyathA vA kA pratyAzA ?, etadevottaramekAtmavAdinAmiti, evaM sAMkhyAnilovya bhagavaMtameva prati tiSThatamAdraka kecidatidIrghazmathunakharomANo jaTAmukuTadIptaziraso dhanuSpANayo hastitApasAkhyAH parivAjo'bhyeyuH, bho bho! kSatriyakumAraH Ardraka! 1.443 // [458] Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||669 723|| dIpa anukrama [ 738 792] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], niryuktiH [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtrakratAGgacUrNiH 1188811 tiSTha tAvadIpataraM imAmasmAkaM siddhAntoditAM puSkaracaryAM zRNu, zrutvA rocayiSyasi yAsyasi vA tata Ipad vyavasthite rAjaputre paJcazata puruSaparivAro hastitApamAnAM vRddhatamastamuvAca vayaM dvAdazAgrAt abhyudayArthinaH mumukSavo hastitApasA vA iti vAcyA mahAjanena, te ca vayaM paramakAruNikAH saveSu vane hi vamatAM mUlaskandhovaghAta AhArArthaH sumahAdoSa iti matvA tena saMvaccha reNAvi egamegaM // 720 // vRttaM, saMvasanti tasminniti saMvatsaraH, ekaikamiti vIpsA ekeke, mAse ekeke 'cANega' sareNa visaliceNa vA maMmaM tuti mAre, mahAgarjati garjati garjate vA gajaH mahAkArya mahAgajaM mataM majamANaM gaMdhA, semANaM jIvANaM seyatthi vijjA, vaNassatikAi mUlapatra puNyaphalapravAlAGkurAyA vAnaspatyA sthAvarA jaGgamAtra mRgAyA, dayAnimittaM, mAMsamAsvAdya khAM vRtti parikalpayAmaH / khaMDokhaMDi kAuMsame bhAgetu kavallUraM paUleUNaM khAyAmo, evamegeNa jIvaghAteNa subahu jIve rakkhAmo, je puNa vaNatAvasA caNikandaphalANighAti te diSeNa gAmaghAtaM kareMti, na cAzarIro dhamrmo bhavatItyataH alpena vyayena bahu rakSAmaH vaNijavat, jaMpi tadarthaM kiMcitpApaM bhavati tadaSi AtAvaNovavApajApatrahmacaryaiH kSapayAmaH, vizvAmitreNApyuktaM "zakyaM kartuM jIvatA karma pApa" NaNu ca tumhevaM paDikamaNAdikAussagmeNa sodhavA, ayaM cAsmAkaM smRtivihita evaM hastitApasadharmastamenaM pratipadyastra Agaccha, tavaM vANAn Ardraka Aha-saMcacchareNAvi ya // 721 // vRttaM, ekataraM prANinaM hastinaM, sA hiMsA, tato aNiyattA aNipattadosA jimmidiyadosAo ya, kiMcAnyat-jA sA jivAMsA sA raudratA, kathaM hastini paraM maggamANA maMsalolupA ata eva hetu hiMsA ekA caiva NaragapajantA, kiyA sesANa jIvANaM ?, jaM ca bhagaha- 'sesAtha jIvANa dayahRtAe'ti taM Na bhavati, so hatthI faat uphaDiMto vasatikAe harate gucchaguMmAdIe pele taNAti mahaMte va rukkhe bhaMjati, kuMthupippIlikAdie ya jAba paMcidie [459] hastitApasanirAsaH ||444 // Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka ||669 723|| dIpa anukrama [ 738 792] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 6 ], uddezaka [-], niryukti: [ 184-200 ], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakatAGgacUrNiH 1188411 | pelleti, je ya maMsaM payaMtA suMThIe culIsa vA aggimaMtheNa vadha, uktaM ca- "taNakaTugomaya mAhaNasmiyA. saMsedasidA maTTistitA ceva" evaM sesANa jIvANa laggaha pANAtivAte, siyA yathaitra, sthAdetat sarvamapi taM saha hatyivadheNa je ya a ya paDato mAreti ege ya ujjhati, sarvametaM thovamucyate, giddiNovi te ya bahujIve jeNa mAreti, kathaM 1, telogaM sarvaM jIvehiM otaprotaM, so ya giTTI tiriyaloe vasati, ur3aloe adholoe ya Na mAraiti evaM jAva jaMbuddIve bharahe magadhAe saNagare, te chabbise khete vA, evaM so'pi nAma dhArmikaH / kiMca-saMvatsare // 722 // vRttaM prANaM hastinaM, zramaNavratAni ahiMsAdIni tAni kilAsya hastitApasasya zramaNavratAni santIti zramaNavatI, turvizeSaNe, kiMca mArayati ca kasyedaM hAsyaM na syAt ?, 'AtAhite' AtmanaH ahito ya, evaM parUyaMte AyaritaM ca, so naTTo aNNaMpi NAseti, jahA so disAmUDho aNe ya desie NAseti, aNArio daMsaNAo caritAovi prAgeva jJAnataH, Na tArisaM dhammaM hiMsakaM kevaliNI bhaNati kareMti vA, kiM brUte 1, bahmA kevalI, tena tadupadiSTaM hastitApasavataM, taducyate-Na tArise kevaliNo bhavaMti kareMti vA, je hiMsagaM dhammaM paNNavaiti tiloti, sA jeNa No tiSNA aNNatesu ca, so naho api NAseti jahA hANikatANi, evaM bahmavadbhiH saMsAramocakavaidikAdInAM pakSasiddhiH prasAdhitA bhavatItyanyathA vA kA pratyAzA ?, ityevaM taoNstApasAn pratihatya bhagavatsamavasaraNameva prati pratiSThate, tattha ya AraNNo dastI navagraho AlANakhaMbhe baddho saNNI, taM janasadaM suNeti, jahA eso adao rAyarisiputto NiyaAlANANi bhaMjiUNa titthagarasamIcaM paDDo, paratitthie paDihaNiUNa, loeNa abhivyamANo puSpaMja lihatthaeNa acijamANo baMdijamANo Niravekkho hatapaJcasthipakkho vaccati, aho ghaNNo ya, taM jar3a ahaMpi etassa prabhAveNaM imAu baMdhaNAo mucce to NaM baMdija, vaMdittA NamaMsittA niyaMgavaNaM pAviUNa saMjUhe nAgassa bahUhiM loTTaehi ya [460] dastimuktayAdi 1188411 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata hastimucyAdi sUtrAMka zrIvatrakatAgacUrNiH // 446 // ||669723|| dIpa anukrama [738792] vahiM kalabhehiM hatthIhi ya 2 yahiM ujjhAraehi jAba sacchaMdasuhaM viharejA, evaM ciMtitamena eva taDataDassa baMdhaNAI chiNNAI, chipAdhaNo Usitahattho bhagavaMtamAkaripiteNa saMpatthito, pacchA loeNa bhIteNa kalakalo kao, ho ho aho! ArdrakarAjaputro imiNA duTThahathiNA mArijatittikAUNa, icchevaM bhANiUNa bhayasaMbhaMto sabao samaMtA viSpalAito, tate NaM so vaNahatthI bhattisaMbhamoNavaggahastho NiJcalakaNNakaolo viSayaNauttimaMgo dharaNitalaNimmitagajadaMto AIkarAjaputrasya pAdesu NivaDito, manasA ceva iNamavavIt-'bhadraM te bho AIkarAyarisi yathA'bhilapitAn manorathAna prApnuhi, baMdhanAdvipramukta' ityevaM manasA uktvA yatheSTaM vanaM prAptavAn , tatsumahAntaM prabhAva rASTra lokasyAtIva tapassu savismayA bhaktibhUva, etAe eva velAe seNio rAyA bhaTTAraka| pAdasamIyaM baMdiuM patthito kimeyaMti pucchati, gahiyatthehi ya se mahAmatehi ya micehi ya paurehi ya kathitaM, jahA so sabbalakkhaNasaMpaNNo AraNo hatthI cAriM pANiyaM ca aNamilasamANo Ardrakasya rAyarisissa tavappabhAveNa baMdhaNAI chidiUNa addayaM rAyarisiM caMdiUNa palAo, pacchA so so NiyarAyA taM soUNa jaNakalakalaM avimhayaM adarAyaputtaM baMdiUNa NamaMsittA evaM vadAsIaho bhagavaM dupharANi tapAMsi mahAnubhAvAni ca, kathaM ?, tapasA tapyate pApaM, taptaM ca pravilIyate / devalokopamAnAni, bhujaMtyappsarasaH khiyH||1|| vinyastAni hi puNyAni, yeSAM tapaH phalaM tataH ||'sennio bravIti, NaNu bhagavata eva duSkarANAM tapamA prabhAvAdasau vanahastI AyasAni zRGgalabandhanAni zastrapi tIkSNairducchedyAni chiccA yatheSTaM vanaM prayAtaH, ityaho dukara, Ardraka uvAca-"Na dukaraM vA pArapAsamoyaNaM, gayassa mattassa vaNammi rAyaM / jahA u cattAyalieNa taMtuNA, sudukara me paDihAi moyaNaM // 1 // " ityevamuktvA bhagavatsamIpaM prApyAkaH tANi paMca sissasavANi bhagavataH ziSyatayA pradadau, bhagavAnapi ca tAn pravrAjya // 446 // [461] Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 669723|| dIpa anukrama bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [6], uddezaka [-], niyukti: [184-200], mUlaM [gAthA 669-723] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIsUtraka- tasyaiva tAn ziSyAnanujJAtavAn / vuddhassa ANAe~ imaM samAdhi / / 723 / / vRttaM, kato sa buddho?, nanu bhagavAneva varddhamAnaH, yuddhAjJAvattA vAmancUNiH Aha-ajavi so tAva bhaTTAragaM Na pecchati to kahaM tassa ANAe buddho baTTati ?, ucyate-nanUpadiSTAni mahAdhyayanAni, anAgataM | 1.447 // ceca teNa bhaTTArakeNa NAtaM jahA Ardrako nAma tatsamIyaM eto aNNAuthie tuM viharissati, vutto ya samANo etANi erisANi | uttarANi dAhitici teNa bhagavatA bhAsitaM, gaNadharehiM tu suttIkataM, uktaM ca-"agAgato bhAsiyANi" kAyeti atita evamiNaM, | athavA pratyekabuddho so teNa pugvaM ete atthA AgamitA, teNa tesiM aNNautthiyANaM tamuttaraM dei, iccevamesA bhagavato pubbatittha garANaM ca samAdhI vutto, etto tividho dasagAdi, tattha viseseNa daMsaNasamAdhiNA adhigAro vucati, jega micchadiTThIsu paDihatesu PA saMmacaM thirIhoti, sati ya saMmace NANacarittAipi hoti, oNssa samAdhau trividhe'pi suTu sthitvAvA, ti vidheNaMpi maNasA vayasA kAyasA, maNasA tAvat Na micchadiTThIe samaNuNNAti tiNi tisavANi pAvAdiyamatANi, jesiM etesiM paMcaNI gahaNeNa savvesipi gahaNaM kataM bhavati, te savve asanbhAvasthite maNNati, vAyAe vi paDihaNati, kAyeNavi tesiM abbhuTThANAti vA aho sanmArgAva| sthitAH yUyamiti hastaparivartanAdibhiH kSepaistAnnirAsatkaroti, evaM aNNAiMpi sAyavaizepikavauddhAdIni tividheNa karaNeNa gacchati | garahati, iccetAni tiNi timaTThANi kuppAvayaNANi ya satANi micchAdasaNasamuI tarittA, micchAdasaNasamuddaohamiti jalaM, micchA| dasaNe hi tasmin mithyAdarzanasamudbhavo bhavatIti kAraNe kAryavadupacAro, mahAbhAvo mahA~cAsau bhAvo, yazca mahAbhavauSaH mahaMto vA bhavaudho yathA mithyAdarzanoghantarittA saMmatte dvAti evaM annANaughaM bhavakAraNaMtikAUNa taM tarota, acarittoghaM saMvaraNAvArUDho tarikSa AdANavaci, AdIyata ityAdAna, etAnyeva jJAnadarisaNacAritrANi AdAnaM, mumukSoH kammaM udIrejA kathayetyAdi, uktaM-"advite | 447 // (U 792] [462] Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 69 82|| dIpa anukrama [793 806 ] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niryukti: [ 201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra - [02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtratAGgacUrNi ||448|| 2 zru0 6 ArdrA gaThaveti paraM" tathA coktaM- 'guNasuTTitasya vayaNaM0' iti bravImIti aJjasudhammo jaMbusAmI bhagati, iti udAharejjAsitti sudhamoM, paropadezAcaivaM vavImi / / iti ArdrakIyAkhyaM SaSThamadhyayanaM samAptam // sAmprataM NAlaMda, tasma saMbaMdho, ahe AdhArasutaM vRttaM imaM sAvagamutaM yatrAkSepaparihAraiH zrAvakA varNyante, athavA prAyeNa AdhAre sugaDe ya heDDA sAdhusutAI buttAI, iha tu sAvagadhamma adhigAro, kathaM 1, mAvayasya sAdhupUle dhULe pANAtiyAte paJcakakhAmi humA NANujANati, athavA chaDDe aNNautthiyaehiM saha vAto, iha tu satitthiehiM sUtrasyApi sUtreNa 'AdANatraM dhamma udAhareja', so ya dhammo duvidho-sAdhudhammo a giTTIdhammo a, sAdhudhammo paMcamachaTThesu butto, iha tu yAvagadhammo ityuktaH sambandhaH, NAmaNiSkaraNe NAladaha, NAlaMdA, nagArakheti, Aha ca- "gataM na gamyate kiMcit, agataM naiva gamyate / gatAgata vinirmuktaM, gamyate" tamevArtha, akAro varttamAnamevArthaM pratipedhayati, yathA'ghaTaH, mAkAraH kriyAniSedhakaH yathA mA gaccha, mA kurvIta, Aha ca "mA kArSuH kammANucinne paro" mA gIta tiSThataM, anyordhvajAtidharmmAt svAtmAnaM badhata, zAntaM vA, nokArastu pradezaM pratiSedhayati, sa ca triSvapi kAleSu, yathA no ahamevaM kRtavAn no karomi no kariSyAmi, tadupayogastu no sadA''sIt, idAnIM nakArastri kAlaviSayI, nAhamevaM kRtavAn na karomi na kariSyAmi, Aha hi "nAmistRpyati kASThAnAM0" ukto nakAraH, idAnIM alaMzabdassa vyAkhyA, atra gAthA - NAmaalaM ThacaNaalaM ||201|| paryAptibhUpaNavAraNepu, atra gAthA-pajattIbhAve khalu paDhamo vIo bhave alaMkAre // 202 // paryAptau tAba alaM devadatto yajJadattAya, alaM kevalajJAnaM sarvabhAvopalabdhI, alaM ca zrutajJAnaM upalabdhau, bhAve tvevaM, uktaM ca- "dravyAstikana (ha) yArUDhaH, pryaayodytkaarmukH| yuktisannAhayAn vAdI, a (pra)vAdibhyo bhavatyalaM // 1 // vibhUSaNe'pi, alaMkAraiH alaMkRtA strI, varttamAnena atha dvitiy-zrutaskandhasya saptamaM adhyayanaM Arabhyate [463] nAlazabdayo vicAraH // 448 // Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata nikSepAH sUtrAMka zrIrAtakatAhacUrNiH 449 // // 6982|| dIpa anukrama [793806] | alaMkRtaM nabhazcandramasA, uktaM ca-'bhavatastvalameva saMstavena', dhAraNe'pi alaM, alaM taraitehi, alaM prANAtipAtena yataH ihAmutrA pAyAH,uktaM ca-"alaM kutIthairiha paryupAsitairalaM vitrkaakulkaahlaimtaiH| alaM ca me kAmaguNainipevitairbhayaMkarA ye hi paratra ceha ca ||1||" atra pratiSedhe'laMzabdenAdhikAraH, atra gAthA-paDisehaNagArassA itthisaheNa ceva alasaddo0 // 203 / / strIliGgametat , rAyagihe NagaraMmi NAlaMdA NivAsiNAM deti vibhavaM sukhAdyazca ityato NAlaMdA, bahinaMgAsya bAhirikA, jAlaMdAyAM bhavaMga gAlaMdaija, atra gAthA-NAlaMdAe samIve // 204 / / 'pAsAvacije pazyatIti pAircaH tIrthakaraH pAsasma avacaM pAsAvarSa, nAso pArvakhAminA prabAjitaH, kintu pAramparyeNa pAzrvApatyasthApatyaM pAmAvacijaM, sa bhagavaM gautama pAsAvacijo pRcchitAio aJjagautama udao, jahA tumbhaM sAvagANaM viruddhaM paJcakkhANaM, pucchA gato uttama, coraggaNavimokkhaNatA, tathA ca-iha khalu gAhAvatiputtA vA dhammasavaNayasiyAe eja vA, se to jAna saJceva se jIye jasma pugi daNDe aNikkhite iMdANiM Nikvite, evaM pariyAgAvi, taha dIhAua appAua samAuatti, evamAiyAI, uvammAI sotuM uvasaMto / suttANugame suttamuccAretaba-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM (sUtraM 69) atItAnAgatavartamAnasvividhaH kAlaH, teneti ca tRtIyA karaNakAraka,tena yadatItena kAleNa| rAjagRhasya samprayogo'bhUta , samayagrahaNaM tu kAlaikadeze, yasmin samaye gautamo pucchito sa vyAvahArikA naivayiko'pi tadantargata | eya, jahA kaJjamANo kaDe, evaM pucchejamANe vibuddho, aba samayo gRhItaH, semA tu No pucchAsamayA, ettha NayamaggaNA kAyabbA, rAjJo gRhaM rAjagRha, pAsAdIyaM0, tasya rAjagRhasya bAhiriyA NAlaMdA addhaterasa kulakoDIo0 / tattha leve nAma gAhAvaI (sUnaM 70) leve NAma saMjJA,gRhasya pati: gRhapatiH, hosu hotthA, AdiH Adityo vA AtyaMH dIptacico nAma tuSTaH, paryAptadhana- 11449|| Sinila [464] Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka // 69 - 82|| dIpa anukrama [793 806 ] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [ 7 ], uddezaka [ - ], niryuktiH [201-205 ], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02 ] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : zrIsUtrakatAGgacUrNiH // 450 // bAnU 'vicchiNNa vipulabhavanarAyaNAsaNa (jANa) vAhaNAiyo' vistIrNAni AyAmato vistarataztha, kAni tAni 1, bhavanazayanAsanAni, vilAni bahUni 'pula mahatve' vizeSeNa pulAni vipulAni kAni tAni ?, yAnAni vAhanAni 'yathAsaMkhyamanudezaH samAnA' mitikRtvA tairthistIrNaiH bhavanazayanAsanairvipulaizca yAnavAhanairAkIrNa upabhogyataH saMprAptA ityarthaH, dhanaM kRtaM, athavA dhanagrahaNena vaiDryAdIna ratnAni parigRhNante, dhanadhAnya iti ca kRtA, zAlyAdIni dhAnyAni bahujAtarUparayataM kaMThyametat, Ayappaota iti Ayogo vRddhikAprayogaH (vyApAraH) ityarthaH, athavA Ayogasyaiva prayogaH, dvandvo vA samAsasaMjJA, tAbhyAM saMyuktaM, vividhaM viziSTaM vA chaDDitaM vicchatiM dIyamAnaM bhuJjamAnaM vA bhuktazeSaM ca bahudAsIdAsaM kaNThyametat, 'bahujana' iti uttamAdhamamadhyamo janastasya jAtikulaizvaryavattairaparibhUto mAnyaH pUjya ityarthaH, se NaM leve samaNovAsae hotyA, jAva viharati / tassa NaM levassa gAhAvaIssa NAlaMdA bAhiriyAe bahitA uttarapuracchime disibhAge ettha NaM (sUtraM 71) levassa gAhAvaissa hatthijANA vaDe hotyA, kinhe kinhachAyo, prAyeNa hi vRkSANAM madhyame vayasi pattANi kiNhANi bhavanti, tesiM kiNhANaM chAyA kinhachAyA, phalitattaNeNa AdityarasicAraNAt kRSNo bhavati, bAlyAvasthAni krAntAni parNAni zItalAni bhavanti, yauvane tAnyeva kisalayamatikrAntAni raktabhAvA ISaddharitAlAbhAni pANDUni haritAnItyapadizyate, haritAnAM chAyA haritacchAyA, eta eva kRSNanIlaharitA varNA yathAsvaM sve sve varNe atyarthaM yuktatamA bhavanti, snigdhAtha teNa Niddho ghaNakaDitaDicchAyatti anyo'nyazAkhA prazAkhAnupravezA ghaNakaDitaDichAe, ramme mahAmegha iti jalabhAraNAme prAvRmedhaH samUhaH saMghAta ityanarthAntaraM, mUlAnyeSAM bahUni dUrAvagADhAni ca saMtIti mUlavantaH, evaM zeSANyapi, giTTharaM yadyapi pANDurajIrNatvAdavAG zuSyaMte tathApyacchedyAt tannirupa [465] lepabhAvakaH // 450 // Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka 69 82|| dIpa anukrama [793 806] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niryukti: [ 201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02] aMga sUtra [02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi : sUtraka krcUrNi : 451 // bhogatvAca vRkSANAM kAlenaivApANDurA bhavantIti mUlavantaH, evaM zeSANyapi, prasaMsA evaM tAva pAsAdIyA, tassa NaM bahudesamajanabhAe levarasa gAhAvatIssa sesadviyA NAma tassa NavagaM gharaM, tathA jaM sesaM gRhopayojyaM kASTheSTakAlohAdi, teNa kRtA, kecid bruvate -gRhopayojyAt dravyAt yaccheSaM tena kRtA, udayazAlA udakapravAho suhaM hotthA / tassi ca NaM gihapadesammi (sUtraM 72), tatthovaragauvaTTANiyagapANiyagharANi padesA, tatthaNNatare padese bhagavaM gotame viharati, kathaM dvito, kathaM viharati 1, ucyate, Na caMkramaNAdilakSaNo vihAro gRhItaH, kintu urddhajANuaghosirajJANakoTThovagate, viseseNa vA karmmarajo haratIti viharati, kathaM sAvao 1 kathaM prapA 1, ucyate, prAg zrAvakatvAt prAkzrAvakatA, sAmprataM nirupabhogitvAdalpasAgArikA, ata eva bhagavAn gautamaH atrAvasthitaH, bhagavaM ca NaM Ahe ArAmaMsi Agatya ramaMte yasmin ityArAmaH, ahe vA ArAmasya, gRhaM adho adhaH, tattha bhagavAn varddhamAnasAmI dvito sesA ya sAdhavo, tattha tattha deulesu mabhAsu dvito, aha udae peDhAlaputte pAsAvacile // 205 // niggandhe nirgatho, kilAyaM bhagavaM varddhamAnakhAmI bhavati na bhavatIti 1, dukkhaM hi bhagavAn ayaM jJAsyata iti gautamakhAmIM Agatya bhagavaM gautamaM evamAha-asthi khalu me Ause ! (sUtraM 73 ), pradizyate iti pradezaH, pravacanasya prazna ityarthaH, tathA'hamapi, vyAkarAhi, evaM puTThe udaraNaM peDhAlaputreNaM savAyaM zobhanavAkU savAyaH, zobhanA tu 'aliyamuvaghAtajaNaNaM' ityAdi, athavA nirva | haNasAmarthyAt zobhanavAk, socA jANissati, kiMci sucateviNa saMmate, vitiyacautthA bhaMgA suSNA, tadevaM brUhi yadi zrutvA | jJAsyAmaH tato vakSyAmaH, na cet jJAsyAmo bhagavaMtaM prakSyAma ityarthaH, bhagavatA gautamenoke-savAyaM udae peDhAlaputte ya evaM vayAsI savAyaMti na mithyAhimAnAt pUyAvimatyA, kevalaM tasyopalaMbhAt, asthi khalu gautama ! kammA uttiyA NAma karma karo [466] gautamoda kapeDhAlau // 451 // Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: gautamodakapeDhAlau prata sUtrAMka // 6982|| dIpa anukrama [793806] zrImatraka- tIti karmakAraH saM pA zilpI vA karmakArasya putrAH karmakAraputrAH, karmakAraputrANAmapatyAni karmakArIyaputrA, samaNe uvAtAGgacUrNiH santIti samaNobAsagA, tubhaAgaMti yuSmAkaM pravacanaM, saccAditau vA vacanaM pravacanaM, gAhAvati samaNovAsae 'evaM paJcakkhAveMti' // 452 // syAtkathaM mayA zrutaM tAba, ka ?, sAdhumamIpaM gatena vA, vasatA tavAma samIpA gatAgate tussaitti, kathaM te pratyAkhyAnamityuktaM eva mAha-'NaNNastha amioeNa' anyoti parivarjanArthaH, abhiyujyata ityabhiyogaH, taMjahA-rAyAmiogeNaM gaNAmi0 balAmi. rAyAbhiH jahA varuNo NAgamaccu(Nattu)o rAyAbhiyogAda saMgrAmaM kRtavAn , aNNo yA kothi rAyavitto vA jIvo saMgrAme parABI hanyate, evaM gaNAbhiyogevi, mallagaNAdI, jahA rAyabhiyogo tathA hiMsravyAghramAdijISitAntakarAnivArayeta , nAzarIrasya dharmoM bhavatItyataH te, atrApi rAyAbhiyogabadraSTavya, AkAra eva ca etAvAn bhavati, je paJcakkhAo ceva rAyAbhiyogAdi AgAraM karoti, jahA sa himAdibhibhUto palAyato tase pelleti, syAt , kathaM tasapAyosu Nikkhivitassa Ayariyasa egidiyavadhANugA Na bhavati ?, ucyate-'coraggahaNa(vi)mokkhaNayAe'ti udAharaNaM-egamiNagare raNNA tuDeNa aMtepurassa rati sacchaMdapayAro diNNo NAgarehivi rAyANuvattIe, barise varise taddivasaM mahilAcAro'NuNNAto ya, patte ca diyo raNNA ghosAvitaM-jo puriso atIti tassa daMDo sArIro, te ca Niti, ciDesu vAresu tAo rAyANio NagaramahilAo ya sacchaMdaM suhaM rati abhiramaMti, tattha kadAyi egassa vANiyassa puttA mAvaNe cavahAramANA atIva kayavikaye vahamANA atthalobhI jahicchitaM paNiyaM vikamANA te vaDhitA jAva ro arthato, mahilAo ya AhiMDiUNa pancattAo, te ya bhItA taMmi ceva sAvaNe NilukA, vatte mahilAcAre sUcakehiM raNo kahitA, bajjhA ANacA, pitA ya tesiM savyapagatIhi samaM viSNaveti, daNDaM demi, appatha mama putte, rAyA atIva baDijamANo / / 452 // [467] Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIyatraka-1 tAGgacUrNiH // 453 // 6982|| dIpa anukrama [793806] bhaNati-eka te jeTTaputaM muzrAmi, so bhaNati-sace mubaha, itaro bhaNati-jehaputtaM te muAmi, itare gA muAmitikadu, taM motuM 10 sabhUtasesA virasamANassa cAteti, evaM sAdhUvi sAvaMga bhaNati-chama jIvaNikAesu Nikkhippa daMDaM, soNenchati, ityataH coragrahaNa- vicAra: mokkhaNaTThatAe sAdhuNA semA kAyA aNuNNAtA Na bhavaMti, syAt kathaM corAste svagRhe tiSThantaH 1, ucyate, rAjJA na teSAM anu- IN | jAtastasyAM rAtrau nagare pAsa ityataH, athavA setti puttA raSNA kamhi ya Ayoe NiucA, tehiM ki kiMci tastha avihataM, kvApi tadeva jAijamANo rAyA cirANugatocikAUNa ekaM vimati, udae Aha-tasehiM yeIdiyAdIhi gidhayati dhakArasya ikhatve kRte nidhaya bhavati, nikSipyetyarthaH, evaM tesiM sAdhUrNa pacakkhaMtArNa sambagatigrAhityAt sAnA dupagakkhAtaM bhavati, tathA ca-na jAtitrasaH kazcijIvo'sti, sAnAM sarvakAlatvAt , tathA pratyAcakSANAnAM zrArANAmadhyasarvakAlatvAdeva prasANAM dupacakhAtaM bhavati, evaM te paramaM paJcakkhAveti-mANaMti, para iti, sAdhUnAM tAvatparaH zrAvakaH, aticaraMti sayaM patiNaM, atItya caraMti atItya vartanta ityarthaH, kataraM, patiNaM ca yathA vayaM tasebhyo viratA ityarthaH, yadi hi atyantatramAH syuH sakAye motuM aNNAstha, aNNattha Na uyavajeja ityarthaH, zrAvakAnAmaticAreyuH khAM pratikSA, jamhA ya te sAdhuNo jANaMti Nasthi koyi acaMtatasAti, so hi ya pacakkhAventA ghijAditA bhavaMti zrAvakAH, mRpAvAdavAditvAcAticaranti, khAM mRpAnAdaveramaNapratijJA, thAvakasyApi sAdhU paccakkhaMtio paro teNa pareNa appaNo paJcakkhAvemANA asarvakAlatvAt trasAnAM aticaraMti svAM pratijJAM, ya thA vayaM sebhyo viratA iti, appANaM sAdhuM ca paJcakvAyatayaM visaMvAdayanti 'kassa gaM taM hetuti kasmAddhetorityuktaM bhavati, saMsAritvAtsajIvAnAmiti hetuH khalviti vizeSaNe, kiM vizinaSTi ?, na kazcitsaMsArI jIyo'sti hi tAsu tAsu gatisu na saMsarati, thAvarAvi vipra 11453 // SEX [468] Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti : [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata trasabhUtavicAra: sUtrAMka // 6982|| dIpa anukrama [793806] zrImata-2 kArAH triprakArepyeva prasepUpapadyante, asA api triprakArAH triprakAreveva sthAvarepUpapadyante, thAvarA pANA viSpamucamANA keyi thAyarA, tAGgacUrNiH thAvarattA ya kAlaM kicA tasakAyaMsi uvabajate tato sAvagassa tasassa dvANaM paiNaM bhavati, jao sAvageNaM sthAvarANaM Na pckkhaa||454|| yati, tasAvi kei tasacAo kAlaM kiyA thAvarakAyaMsi ubavajejA, tato sAvagassa taM thAvaradvANaM aghattaM bhavati, jato sAvageNa tasANaM paJcakkhAtaMti, dhAtanIyaM ghAtyaM vA ghataM, dobheva etAI saMsArijIvaTThANAI, tasaTThANaM thAvarahANaM ca, taM ca tasaTThAmaM sAvagassa sthUlatvAt prANAtipAtasya tIyAdhyavasAyotpAdakatvAllokagarahitatvAca aghataM, sthAvaraTTANaM punastaireva kAraNaiH saha tejovAyubhyAM dhanaM, dRSTAnto nAgarakavadhanivRttivat , yathA kazcid brUyAt mayA nAgarako na hantavya iti, sa ca yadA taM nAgarakaM grAmagataM hanyAta tadA taki pratyAkhyAnaM na bhagnaM bhavati ?, sAtkathaM supratyAkhyApitaM bhavati sAdhoH kathaM ca supratyAkhyAtaM bhavati zrAvakasya ?, udao Aha-tata ucyate, tesiM sAdhUrNa paJcakkhAyaMtANaM evaM paJcakkhAyamANANaM supacakkhAtaM hojA sAgANa tehiM sAdhUhi paccakkhAvetANaM evaM sopacakkhAtaM hojA, evaM te paraM paJcakkhAvemANA, parazabdo hi ubhayagrAhi, paJcAikkhaMtassa hi paJcakkhAvemANe paro, pacakkhAvetassavi paJcakkhAio paro, ityuvAca, yathApi parazabdaH nAticaranti svAM svAM pratijJA, NaNNattha abhijoeNaMti, so hi gAhAvatitti yAvanna vratAni tAvad gRhapatItyucyate gRhItAnuvratastu thAvakaH upAsako vA, tasabhUtehiM pANehi ti RjumUtrAdAramya sarva eva uparimA NayA naiyAyikA te tu vartamAnamevArtha pratipadyante na tvatItAnAgate ityato nevayikanayamadhikRtyocyate asatvaM bhUtaM yeSAM tatra bhUtA, vartamAnamityarthaH, na khanAgataM dhRtaghaTadRSTAntasAmarthyAca te bhavanti trasabhUtAH, te hi trasabhUtehiM paccakhaMtassa sAdhussa aliyavayaNaveramaNaM Na bhaggaM bhavati, pacakkhAveMtassa ya sAvagassa sthUlagaSANAtipAtaveramaNaM Na bhaggaM bhavati, // 45 // [46] Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata HA PRIMATER sUtrAMka // 6982|| dIpa anukrama [793806] zrIsUtraka-IG ko raTAntaH, kSIravigatipratyAkhyAne dadhipAnavat , yathA kSIravigatipratyAkhyAyinaH sasvaramapi dadhi pipataH pratyAkhyAna na vasabhUtatAhacUrNi: bhajate evaM sabhUtA mayA sacAna hantavyA iti sthAvarAnapi hiMsato'pi na pratyAkhyAnAticAro bhavati, evaM tasabhUte pacakkhAuMvicAraH // 455 // A sAvagassa, thAvaresu satvaM nAstItikRtvA sthAvarAna hiMsato'pi na saprANAtipAtAticAro bhavati, evaM sati bhAsAparakame-- vijamANe bhAsAparikamme NAma vAgvipayavizeSaH, syAt ko vizeSaH / nanu bhAsAbhidhAnabhRtazabdena sahagRhItaM nityaM yo vizepo vijamANo, ko hi NAma avisesItaM pacakkhAi ?, kogheNa, mANo'pi kodhANugato ceva dhUmAniyana , lobheNa sAvagA jAtA saMtA MAI amhaM asaNAdI dAhinti, dezo nAma upadezaH raSTiI upadezaH, apiH padArthAdipu, ummaggadesaNA ya bhavati, yatu pacakhANaM | | sujjhati, mokkhaM NayaNazIlo NeyAuo, apiyAI jAva royaha / gautamo bhagavAnAha-No gvalu Auso! (sUrva 75), peDhAlasya tatkathaM na rocati ?, unmArgavarjanavat , ko NAma sacetaNo jANamANo ujjuyaM khemaM AsaNNagamaNaM ca paMthaM motUNa tadhi varIteNa paMtheNa vaccejA ?, ko vA jANato NivisaM bhoaNaM mocUNa savisaM bhuMjeA?, samaNA ce mAhaNA tatpuruSaH samAsaH, AN athavA mAhaNA zrAvakaH, evaM AikkhaMti jAva paNNaveMti-tho khalu samANe samANA samaNehiM tulyA samANA amacchUmaNaistulyA ityevamAkhyAnti, aNugAmiyaM khalu jAe aNugacchanti saMsAraM sA aNumAmiyA bhavati, abhUtobhAvanaM abhyAkhyAnaM bhavati, niyo | vA, saMyatayat , so asaMyataM saMyataM bravIti so abhyAkhyAto bhavati, saMyataM vA asaMjataM bhaNati sovi abhikkhAto bhavati, uktaM hi-"je NaM bhaMte ! paraM asaMteNe. appagaMpi abbhAikkhA0"vidhi ajANaMti amhe pacakhANavidhijANagA, te samaNeci te AyaHAriyA sissANaM samagANaM unadisaMti jahA sAvagANa evaM paJcavAveAha, jehivi aNNehiM pANehiM jAva sahi saMjamaMti tevi // 455 // SANTOSHIARMANCE [470] Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti : [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: sabhUtavicAra: prata sUtrAMka // 6982|| dIpa anukrama [793806] zrImatraka- syAtkayare syAdanye prANA egidieka paMcidie, tattha vaNassatikAeNa darisaNeI, vaNassatikAyasamAraMbhasma panakkhANaM taM bhAI- tAGgaNichedasvetyarthaH, tatya NAma tega vaNamatibhUtassa paJcakakhAtaM, kiM kAraNaM ?, soci saMsArI kadAyi puDhavikAesu uvavaJjati teNa taM // 456 // | puDhavikAiyaM vardhateNa tumbhaMcaeNaM paJcakkhANaM bhaggaM bhavati, atha bhUtazabdamaMtareNApi vaNassaitti samAraMbhapacakkhANaM sujjhati, kassa traseSvaparitoSaH, athavA jehivi aNNehivi paJcAikvaMti tevi te anbhAikrAMti, kathaM tarhi ?, atra hi pratyAkhyeyA gRhyante, natu sapathakvaMtao paJcakkhAvetao vA kathaM anbhAikkhittA bhavaMti ?, jeNa tesu bhUtazabdaH prayujyate, bhUtazabdo hi yAto'gagatiM gatvA aupamye vA tadarthaM vA, aupamye tArat so devalokabhUte'ntepure gato, tadarthena sIdIbhUto pariNicuto, aupamye tAvanna ghaTate, kiM kAraNaM ?, Nasthi aNNo koyi tasakAyo, jahA devaloke devaDI, tatra zabdAdiguNopetatvAddevalokabhUtaM aMtepuraM baraM, evaM tAva Nasthi koi atasao jeNa tasA tasabhUtA budheJjA, tadartho'pi na ghaTate, kathaM ?, jAtyabhedAt yathA udakaM abhinAyAmudakajAto azItaM sItIbhavati, zItaM vA azItIbhavati, kimevaM trasastrasatvenAvigata evaM san trasIbhavati, vasIbhUtazca punakhasIbhavati? yasAcaivaM tasmAdbhUtazabdo hoda eva, hoDhavAbhyAkhyAnamityato ye'pi pratyAkhyeyA te'pi abbhAiksaMti, kathaM ?, jo hi sAdhu sAdhubhUta bhaNejA teNa so avabhakkhAto, kathaM NAma so sAdhu sAdhubhUto puNa asAdhu sAdhUbhUtaM bharNato taM sAdhumakamAikkhaMti, kassa gaM taM hetu ?, kasmAddhetoH abhakkhA hoti, jeNa tasathAvarANaM pANANaM aNNoNaM saMkramaNaM aviruddhaM, satyappavirodhe tasesu ubavaNNA thAvarANe tasaTThANaM aghattaM aghAtanIyamityarthaH, arthataH prAptaM tasANaM thAvaresabavaNNANaM ThANa metaM ghattaM, tadapi, aNaTThAe aghataM, aTThAe pattaM, zeSa kaMThaNaM NAgarao mae Na ghAtetibyoti taM gAmapi gataM yo ghAteti teNa paJcakkhANaM bhaggaM bhavati, evaM tasA mae Na pAtayi - " HEIR I tion // 56 // [471] Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka 69 82|| dIpa anukrama [793 806] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niryuktiH [201-205 ], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra -[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: 1 zrIsUtrakavAGgacUrNiH 1457 // tavyA, so ya thAvarepi tattAe mane ghAteMto tamathAvarega puTTho, jai puNa tasabhRto bhaNela to muMbejA, tadayuktaM kathaM 1, NicchayaNae 1. paDuca gagaradvito nAgarao tIrthakAruvat, evaM so mae taso Na ghAveyavyoti tasyAmeva jAtau vartamAno'ghAtyaH, thAvaragato puNa 'Na caiva taso bhavatItyato tasadvANaM aghataM, udao savAdhaM udara (sUtraM 76), Na roseNa paDiNiveseNa vA, obhAvaNadRtA vA na kevalaM, kiM tu kumalaM gaveSitvA, katare tumbhe vadaha tamapANA kaMTho, savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputaM evaM vayAsI-je 1. tumbhe vayaha tasabhUtA pANA te vayaM vadAmo tasA pANAM bhUtA, ete tasA viaMti, tathA ya tamabhUtA yadyapyekaH bhRtazabdo'dhikaH, tasyApyarthaH bhavato na bhavatItyato tulyA, ekAzrayatvAt egaTTA, sukhaM sukhocAraNAt, sapanItatarApyevaM upanIyatarA, tasA pANA, arthamupanayatItyupanItaM bhavati, kiM sukhataraM vasabhRtAbhidhAne attho vaNijati ?, manyata ityarthaH tasAmidhAnena sukhataraM upaNijati, bhUtasaddo puNa aupamye tadarthe ca varttate, tadarthe tAtrat jamhA bhUto bhavati bhavissati tamhA bhute, athavA sItIbhUte pariNi . vbuDe ya, tamhA usiNe usiNabhRte jAte AvihotthA, aupamye'pi sa devalokabhUte, sa evaM dvidhA bhUtazabdo varttate, adhyeyaM saMmoha janayati natu niSNayaM kathaM ? na hi kazcitrasatulyo'nyaH kAyo'sti jeNa vacceja, parizeSAt tadartha evaM ghaTate, tadartho'pi ca bhUta| zabdamantareNApi sa evArthaH setsyati, pari samantAt kuza Akroza, nainiMdadha Akrozata ityarthaH, nayanazIlo neyAio mokSaM nayaH tItyarthaH, abhimukhaM naMdadha prazaMsata ityarthaH ayaMpi nideze, darzanaM dRSTirvA dezaH upadezo mArgaH svasiddhAnta khyApanArthamityarthaH, kiMcAnyat-jaM tumbhe bhagaha tasabhUehiM pANehiM Nikkhippa daMDaMti taM samayaviruddhaM, kahaM ?, bhagavaM ca udAhu saMteg2aiyA purisA bhavanti, garbhavatiyA saMkhejavAsAuyA AyariyA vRttapunyati atItakAlo gahitoM, egaggaNeNa varamANovi gahito aNAgatovi, [472] trasabhUtavicAraH // 47 // Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIvatraka- tAGgacUrNiH // 458| // 6982|| dIpa anukrama [793806] atItamgahaNaM tu anAdisiddhamArgasthApanArtha, 'gupU rakSaNe tasyA gotraM bhavati, uktaM hi-"Na Nicahe mantapadeNa gota" saMyamamityarthaH, sabhUta'aNupubveNaM ti anuvratAnukramaH, athavA thorathotraM saMjamamANo jAba egArasa samaNobAsagapaDimA, evaM aNupupIe 'mANussakhetta- vicAra: jAti0' athavA 'aTThaNhaM pagaDINaM' athavA 'savaNe gANe ya viSNANA' saMkhaM ThAveMti, kiM ?, koyi eka aNuvataM koyi doNi jAva paMca evaM uttaragughosu vibhAsA, nAgArjunIyAstu evaM appANaM saMkasAveMti, 'kaSa gatau tasminneva gRhIdharma samyak AtmAnaM kasAceti saMkasAveMti, na prabajatItyarthaH, tANi puNa yatAdhi evaM gehaMti NaNNattha abhijoeNaM jAva ahAkusalameva, jahA sAdhU savato virato evaM tesipi, jahA ityupamAne, thakArasya vyaJjanalope kRte AkAre avaziSTe bhavati, kiM jJApakaM ?, tato pacchA tasA adhA lahUe sa NAma paTTavetavve siyA, jesu puNa so paJcakkhANaM kareti tasathAvarA vA syAt , kathaM ?, taso thAvaro vA bhavati ?, ucyate-tasAvi vucaMti (sUtraM 77), tahA lahue saNAma essA tasatti saMjJA sA duvidhA, goNI pAribhApikI ca vibhApitavyA, iyaM tu na pAribhApikI indragopakavata, goNi bhAskaravata , tatkathaM saMbhArakaDeNa tasA NAma, NAmasamAraMbho NAma, prasatvAta asedhUpapadyate, kimuktaM bhavati ?, jaivi tehi thAvarANAmakarma baddhaM taM ca lahuM thAvarevi, thAvaresu Na uvayajati, uktaMhi-yadgurusaMpaJcAsanna, vasaMtIti vasA goNIsaMjJA, jati puNa tasA baceJjA teNa tasabhUtaNAma NAmakarma vuceja, tatroghato teNa tasA ceva abbhuvagataMti, loguttare ca tasA ceva abhyupagamyante, na tu tamabhRtA, udaga Aha-keciraM tasA bucaMti ?, jAva tasAU apalikkhINaM, ukoseNaM jAya tettIsaM sAgarovamANi, nAgArjunIyAstu AuaM caNaM palikkhINaM bhavati tasakAyadvitIe yA na tato Au vippajahitA tiNDaM thAvarANaM aNNataresUvavajaMti, thAvarAvi vucaMti saMbhArakaDeNa, udijamAne udIrNe ityarthaH, NAmaM ca NaM taheba ) // 458 // [473] Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[2], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka // 6982|| dIpa anukrama [793806] zrImatra- apalikkhINe do AdesA, te tato AuyaM vippajahittA, logoti, te tasA te pANAvi, api padArthAdipu, pANAvi bhUtA jAva sabhUtatAGgancUrNiH 7 sattAvi, evaM tANaM catvAri NAmANi aviziSTAni tasesu vati, idaM tu viziSTaM tasA ducaMti, mahAkAyiti, pradhAnenAhigataM tIrtha- vicAra: // 459 karakriyA''hArakazarIrANi pratItya bahutvaM vaikriyaM pratItya, yojanazatasahasra, ciradvitIyaM tetIsaM sAgarovamAI / / savAyaM udae bhagavaM gotamaM (sUtraM 78), AusaMto! gotamA ! chiNNaM so koyi jAva sabapANehiM sa daMDo Nikkhitto sthAt , ko hetuH, ucyate-'saMsAriyA khalu khalu vizeSaNe, saMsAriyA eva saMsaraMti, Na tu siddhA ityarthaH, aviruddhaH saMkrama itikatvA, sabvevi tasA thAvarakAe ubavaNNA, tesiM ca sanvesiM pANANaM sthAvaresUbavaNNANaM ThANameyaM ghataM, jaM tasapANA evaM sacce tasathAvarA hojA, thAvarA vA tasA hojaci, tato sAvao katare te tasA jesu saMjato hojA, savAyaM bhagavaM gotame udayaM peDhAlaputtaM-asA vaktavyaM, kiM uttaramatra nimittAbhAve naimittikAbhAva itikRtvA pradIpaprakAzavata , tAvakaM pravAda anusRtya vAdo'nupravAdaH, anusRtya yo'nyaH pravAdA, jahA 'puDhavIAujaleNa ya aggidhaNeNaM taNeNa ya bhuiTuM / kajaM jaNo kareti asthasthI dhammakAme ya ||1shaa evaM ubavattIe / Najati, jai sabve thAvarA tasesu uvavajejA jesu ya sAvaeNa Nikkhitto daMDo, pacchA sAvagassa tesu thAvaresu tasIbhUtesu ThANametaM | avata, kataresu thAvaresu ?, jesu sAvao daMDaM Nikkhiyati, jJApakaM priyamANAvi hu udayaM ruceti, udagaM apkAevi puNNAe, | athavA apagaMtavyayaM saMsAriNo pANA tasA thAvaresu uvavajaMti, thAvarAvi tasesa, evaM amhaM yattabve tumhevi aNuvadaha, jada evaM | samma muNaha se egatiyA, Na savyesiM, thAvarANaM tasesavaNNANaM ThANameyaM aghataM, te pANAvi bucaMti te appatarA te bahutarA jAva No NeAue / iha khalu saMtegatiyA maNussA (sUtraM 79), saMkhejavAsAuyA kammabhUmagA AyariyA asAvagA, saNa-17 459 // [474] Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka ||69 82|| dIpa anukrama [793806] dhIyapaka- sAlagA cunA,, puNe tividho kAlo gahito, je ime muMDA etesu imo AmAdAyAM jApajI pAe ukta bhavati, tesiM ca agArINaM sabhUtanAraNiH vicAra: keda garabadatA, pacchA mo, te jaici puci adhakAriNo tathApi Na uddaveMti, kadAi te pavaimA pacchA pacakkhANI, jAvi uddaveti // 460|| reNa aNNeNa vA keNai kAraNeNa tahAci tarasa tasmataM paJcakkhANaM Na bhajati, ukto dRSTAntaH ayamopanayA-evameva samaNovAsagasmavi thAvaresu pANesu daMDo Niksitto, ta ya thAvarA kAlaM kAUNa tasesu upAaMti pacchA so tameva Na mAreti jahA so pacakkhANI pavvaita saMta Na mAreti uppathyaitaM mAreti evaM sAvao'vi tasaM tasIbhUtaM na mArei, puNarani thAvarIbhRtaM mAremANovi Na apaJcakkhANIti, se evamAjANahatti upasaMhAro gahito, evaM ca jJAyamAne vA samma gANaM paDivaNNaM bhavati, evaM tAva nesuna MA cakhANaM kareti teSu karmabhUteSu vidhiruktaH, idAnIM pratyAkhyAnino gRhyante, te ca pUrvamapratyAkhyAnIbhUtaM pazcAtpratyAkhyAnti, pacchA puNaravi apacakkhANaM bhavati, taMjahA-bhagavaM.ca NaM udAhu NiyaMThA khalu gAhAvati tahappagArehiM kulehi Ariehi bhoji yaTThiyapavyAvaNAriyA, zeSa kaMThadha, zubho'vyAdhiH, kuSThAdistu vizeSataH, manasA jJAyate manojJaH manasA nAmaH, dukkhiNo suho 4. javi ahaM teNa rogAntakeNa abhibhuto baMdhave bhaNeja, haMta saMprepaNe bhayAtrAyaMtIti trAtAro imaM dukkhaM parieta mamaM arjanarakSaNAdi samutthaM bhavati, nimittameva dukkhamutthitaM mA vadhate, tadbhavaM tadeNaM pratyApayantu, syAd acetanatvAt , kAmabhogAnAmAmantraNaM, ukto AgAraH, dRSTAnta ucyate, pRthaka satrIkaraNaM ?, ucyate, Nikkhevo cuco vitie. daMDe, Nikeinesu bhuMjatikAmo darisito, athavA PsamaNovAsagA adhikRtA, tesiM ca No kappati aNNautthiyA vA annausthiyadevatANi cA, sAdhuNA te dUrato. bajeyavattikAUNaM te udviteviNa pacakkhAvessati ityataH pRthak sUtrIkaraNaM, NiyaMThA pucchitabyatti, te ceva pAsAvacijA NiyaMThA pucchioNti tumbhaMti, 460|| [475] Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: / udakabodhaH prata sUtrAMka // 6982|| dIpa anukrama [793806] thIyatraka- kiM purA saMmataM udAhu NAvi, athavA pucchijaMti tumbhapi kiM dArzantiko'rtho daSTAntena sAdhyate !, na tu pratijJAmAtreNa, devasiddhiH)) tAGgavRNiH17 AbAmAtrAditi ceta sarvasya sarvasiddhiriti parizepAta dRSTAntasiddhiriti, tatra dRSTAntaH, iha khalu pariyAgA.caragAdayaH pariyA-AI // 461 | iyAo temi va yathAkhaM prabajitAH striyaH, yathA carikA-mikSuNItyAdi, aNNa utviyAI titthAyataNAI, te ceva pAsaMDiyA cari-1 gAdayaH te puNa kei carage' cetra vacaMti, keDa aNaNe caragatabbaNiyAdi vuttA jesu pacakkhAti sApao,je ya pacakkhAyaMtA sAvagA AgAriNo pariyAigA ya, idANiM jaM buttaM Nasthi Na se keI pariyAe jeNa samaNovAmagasna egapANAevi daMDe Nikkhitte saba-10 pANe hiMsAdaMDe aNikkhiA , tattha butte te' duvidhA sAvagA sAmiggahA ya nirabhiggahA ya sAbhiggahe paDaca vucati bhagavaM ca NaM | (sUtraM 80), bhagavaM titthagaro cazabdena ziSyA ye cAnye tIrthapharAH, saMtegaiyA samaNobAsagA jesiM ca NaM.No khalu vayaM pabyadattae, vaya NaM cAuddasaTTamuddiTTa paDipuNNati caturvidhaM dhUlagaM pANAipAtaM pacakkhAissAmo jAya thUlagaM pariggaha, so caturvidhaM posahito, maNiyamA sAmAiyakaMDo ceva hoti sAmAiyakar3oya bhaNati-mA khalu mamaTThAe kiMci radhaNapayaNaNhANummadaNacilevaNAdi kare, | maheliyaM aNNaM bhaNati-kAraveda, hoti issaro maheliyaM dosINamahANasiyANa vA saMdesaM.deti, tattha vipassAmotti, evaM agArisaM| desae dAyave, athavA yadanyat sAmAiyakaDeNa karnavyaM tathApi pacakkhANaM karissAmo te, amojatti apeyatti AhAraposaho gahito, asiNAItitti sarIrasakAraposaho, AsaMdapaliyaM0 dabbhasaMthAragato posaho ceva, sAtAsokvANubandho ya susiraM ca, je puNa te tahA posahiyA ceva daMDaNikkhevo, evaM sambaposahevi, jeNa vAtAdieNa vagvAdINa yA kuDDapaDaNeNa vA te kevi vattavyA saMmaM kAlagatA, na ghAlamaraNenetyarthaH, nAgArjunIyAstu sAmAiyakaDe'hikAuM sarvapANAtivAtaM paJcakkhAikkhissAmo tadivasaM, uktaM // 461 // PADMINIlAmAla [476] Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti : [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata zrIpatraka vAjacani sUtrAMka // 6982|| dIpa anukrama [793806] hi-"sAmAiyaMmi tu kate." yatazcaivaM teNa jaM bhaNitaM Nasthi NaM se kethi pariyAe jeNa samaNovAmagassa egapANAevi daNDe udakabodha: Nikkhiye, gaNu posahakaraNeNa ceva daMDaNikkheyo evaM sabvapomahe desaposahevi desadaMDaNikkhayo, uktaM ca-'jatto jano Niyatti0' evaM tAva sAmiggahA bucaMti / bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA samaNobAsagA bhavaMti tesiM ca NaM evaM khalu muMDA bhavitA No khalu vayaM aNuvyatAI mUlaguNe aNupAlecae, No khalu uttaraguNe, cAuddasaTThamIsu posaha, aNuccayaM sammaiMsaNasArA, apacchimamAraNaMtimaraNavakaMkhamANoti, mA ya hu ciMtejAsi jIyAmi, varaM sabvaM pANAtivAya paJcakkhAimsAmi, vuttA cauhi AlAvaehiM paJcakkhAiNo, padANiM jesu paJcakkhAti te puNo cucaMti-bhagavaM ca NaM saMtegatiyA maNussA mahArabhA mahApariggahA adhammiyA sabbAto pANAi vAtAto apaDiviratA jAva pariggahAto, AdANasotti kammANAmAdANaM jAva kamAdAnAnAM prakArA hiMsAdhA tesu'sagamAdAe'ttiA svakarma AdAya durgatigAmiNoti NisyadurgatiM gacchati, te pANAvi bucaMti tasAvi bucaMti jAva poyAue / jai savve tase mri| bAyare uvavajejA tovi tumbhavayaM vayaNaM Na gejjhaM hojA, jeNa ke tamA tasesu ceva uvavajaMti teNa aNegaMtiyA vA pramANaM / bhagavaM ca NaM saMtegatiyA maNussA apariggahA adhammiyA jAva sagamAdAe soggaimAyAe soggaigAmiNo devepUtpadyante devagati gacchaMKA tItyarthaH, te pANAi0, bhagavaM ca NaM saMtegatiyA maNussA appAraMbhA appapariggahA jAva egacAo pANAiyAyAo paDiviratA ega-4 cAo apaDiviratA ceva sAvagA, jehiM samaNovAsagassa AdANaso daMDe Nikkhito tato AusaM sagamAdAe soggaigAmiNo deveSUpapadyante, ukosaM jAva accuo kappe, te pANAvi bucaMti, bhagavaM ca NaM saMtegaimA paJcAyAnti te pANA yistha ya parattha ya saMte. No vippajahaMtItikaTTu, tesu sAvagassa supacakkhAtaM bhavati, jamhA ya Na samye tasA thAvaresu uvavaaMti, tamhA amegaMto, aNegaM- // 46 // [477] Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti : [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta' jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrIstraka- nAGgacUrNiH // 46 // prata sUtrAMka // 6982|| dIpa anukrama [793806] tikazva hetuH ? bhagavaM ca0 saMtegatiyA pANA dIhAuyA, kayare pANA?, tasA, tasthavi nArakadevA avajjhA tahavi sAvao tesu pacca- udakavodhaH kkhaDa, sesatirikkhajoNiyA beIdiyA jAva paMciMdipatirikkhA maNussA, etesu damapANAtivAdI bhavati, bhAvapANAivAdo tu|4 causuvi gatipu, maNussatiriyA puNa dIhAuyA NiruSakamAo uttarakurugAdINaM avi dabdhapANAivAto Nasthi, dhammacaraNaM pahuMca IM dIhAuyA vA appAU vA, sesesuvi susamakAlesu usaNNaM NiruvakammAUyA, dosu dussamakAlesu cauDhANapaDitA, iha tu caraNakAle ceca sAyago bhavati, tehiM dIhAuehiM sAvao pubbAmeva kAlaM kareti, te ya dIhAUyA tasattarNa vippajahati, tesu sAvagassa supazakkhAtaM bhavati, samao visae supacakkhAtaM bhavati, kathaM ?, bho tehiM samAuA ithe kAlaM kareti, te ya tasesu vA aNNattha vA | uvavajaMti jAvajIvaM paJcakkhANaMti tasesu viratA ceva hoti, teNa appAuA tasA te puvyAmeva samaNovAsagAo kAlaM kareMti, tattha | jai tasesu uvavaaMti tesu paJcAkkhAtaM gheva, atha sthAvaresu AsI tato so'virato ceva, dRSTAntaH sa eva kSIrapratyAkhyAyI, tadeva ||V kSIraM dadhibhUtaMpi, supratyAkhyAtaM bhavati, idANiM disivataM desAvagAsiyaM ca pahuca cucai, bhagavaM ca udAhu evaM vutaM bhavati-No khalu vayaM saMcAemo muMDe bhavicA0 No khalu cAudda0 No khalu apacchima0 vayaM padhadivasesu vA diyA vA rAto vA abhayaM taM | caMkramaNAdi kurvate na bhavati, khemaM karotIti khemakaraH, sAmAiyadesAvagA0 purao kAuM puraskRtA pAiNaM khema payacchAmo abhayaM, taM caMkramAdi kurvato na bhavati khemaM karotIti khemkrH|| tattha AreNaM (sUtraM 81), pareNaM jAvatie Nikkhite disivataM desA| vagAsiyaM vA kataM, Nava bhaMgA navasUtradaNDakAH, zrAvakena pazca yojanAni kila desAvagAsikaM gRhItaM tatra ceyaM bhAvanA-paMcabhyo 1 yojanebhyo Arato ye vasAH pANinastepAM pratyAkhyAnaM karoti, tatra te paMcayojanAbhyaMtare ke'pi trasAH te sthAnatraye utpadyate, // 463 // [478] Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[2] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: zrImatraka- prata sUtrAMka // 69 // 46 // 82|| dIpa anukrama [793806] tatra prathamaM tAvatpazcayojanIbhyaH aMtaravattiSu trasepvAzrayaH prathamasUtradaNDakA, tathA'mAveza pramaH paMcayojanIbhya uttaravartipu sthAnarepRtpadyate dvitIyaH, tathA'sAve paMcayojanavartI sthAnaraH paJcabhyo ye pareNa vartante trasasthAvarAstepUtpayo tRtIye, dAnI te paMcabhyo yojanebhyaH pareNa vante bamasthAvarAste paMcayojanAbhyantaravartipu trasepUtpadyante te prathamaH tathA ta eva paMcayojanabahirvatino trasasthAvarAH paMcayojanAbhyantaravartiputpadyante dvitIyastu, ta eva paJcayojanabahirvaniSveva utpadyante tRtIyaH, ete ca sarve militA nava bhavaMti, ayaM bhAvArtha:-paJcAyojanIabhyantaravartipu traseSu sUtradaNDavayaM evaM paMcayojanAbhyantaravartipu sthApareSu satradaNDakavayaM, tathA ca paMcayojanabahisino ye prasAH sthAvarAsteSu sUtradaNDakAya, atra ca ye te paMcabahirbaninoM pramAH sthAvarAste parihAramaGgIkRtyakAkArA eva,"japi disivataM Na saMkhevitaM bhavati taMpidiNe diNe demAvagAsieNaM saMkheveti, jaNa divasaM khittaM tarati saMkhivaMti, aTThA NAma kRNyAdikarmasu je tase virAdheti, 'athavA AyaTThAe paravAe ubhayaTThAe vA, aNaTThA pAma bhamaMto khuiMto vA virAdheti, jaM ca vutta' jahA savve tamA thAvarA hoti teja te ThANaM ghanatikAuM' kathaM sAvao viratiM karissati', NetaM bhUtaM M. vA bhavyaM vA jaNa sayathAvaga tasIhohinti, ye te Na ghAetti sAvao teNaM avirate bhaviSyatItyatra bamo-bhagavaM caNaM Na etaM bhUta vA bhavvaM vA, evaM so udao aMNagAro jAhe bhagavaA gotameNa yahUhiM heUhiM Nirucaro kato tAhe aMto hilaeNaM evametaMti paDibajamANo bAhiraM cehU~ Na payujati, 'jahA evametaM tumbhe, vIratteNa doNha vocchahani, tate NaM bhagavaM gotame NaM udagaM evaM badAsI Auso ! udaga jeNaM samaNaM vA mAhaNaM vA samma paNNavemANaM vA sa paribhAseimitti-paribhavati mannati evaM bujhA gRhNAti mithyaa||dhyvsaayen, athavA pari samantA mAmesa paribhApate, kathaM nAma esa etaM aTuM geNhejA evaM matyA, sesaM ca tI AyahitAya jANa // 464 // [479] Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) prata sUtrAMka 69 82|| dIpa anukrama [793 806] bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra -2 (niryuktiH+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niryukti: [ 201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakazrI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA.....AgamasUtra -[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: 244 zrIsUtrakR vicUrNiH / / 465 / / daMsaNacaritajuttaM magaM paribhASate seva taM parivajA, bhAsiamANaM AgamittA jJAtvetyarthaH, gANaM sutavANaM prApya vA AgamittA daMsaNaM samyagdarzanaM prApya, AgameNaM caricaM labdhvA prApya ityarthaH, pAvANi hiMsAdIni, athavA aMDa kammapagaDI gahitAo, khalu evaM kamma paraloaM davyabhAve palipaMtho, vigghA vakkhoDA, mokkhaM Na gacchati, nAgArjunIyAstu jo khalu samaNaM vA hIlamANo paripAsati hI-lajayAM, hevyamANaH paribhrAmati manasAvi, tatra vayamA tasmiM sa brUte aDDe bhAsijamANe yadi satyameva tanmanasA gRhNAti tathAvi bAhirakaraNeNaM. vAyAe Na pasaMsati yathA sAdhu sAdhviti kAyena nAMgulisphoTanAdibhiH prazaMgati, manasA nAsa netraprasAdo bhavati, athavA vAyAe helayati chindhatIti tadA kAraNa vikSipati manasA netravaprasAdo na bhavati AgAmi| tANaM 2 bhAvANaM jANaNattAe AgamittA daMmaNaM bhAvANaM daMsaNacAe AgamecA caritaM NAyANaM pAvANaM akaraNatA, se khalu paralohA apaDimaMthacAe ciTThati, prazastamidAnIM so khalu samaNo vA mAhaNo vA paribhAsati satimiti maNNati tribhirapi kAyavAGmanobhirnindati sAdhu suSThu vA agulisphoTanAdibhiH prazaMsati manasA netravaprasAdena paralogavisudvitti mokkhaM Agamesibhadro devesu ucacaJjati ?, evaM pRSTo bhagavatA gotameNaM, tate gaM se udae jamevaM syAt kiM kAraNaM aNAdAyamANo prasthito, jato na jANAmi kiM bhagavaM gotameNa bhaNNihiti 1, tate NaM bhagavaM gotame udagaM evaM kyAsI-Auso udagA jo khalu tahArUcassa sacasma samaNassa vA mAhaNassa vA aMtie egamavi0 socA appaNo cetra suhumA appaNo ceva AtmanigatA sUkSmaH antagatA, nAnye, jJAyate ananyatulyaM anuttaraM, yogAnAM kSemaM nirapAyaM labhattA prApitA athavA sUkSmaM paDilehati kiM eso jANati chiNNasaMzayaH sovitAya taM vaMdati jAva prajjuvAsati arthato'padizyate ityukto bhagavaM udagAha baMdiyacve jAva pajjuvAsiyacveM, gautamAha-jaha dvitIya- zrutaskandhaH samAptaH [480] udakabodhaH 1188411. Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (02) bhAga-2 "sUtrakRta" - aMgasUtra-2 (niyukti:+cUrNi:) zrutaskaMdha [2], adhyayana [7], uddezaka [-], niyukti: [201-205], mUlaM [69-82] pUjya AgamoddhArakarI saMzodhitA muni dIparatnasAgareNa saMkalitA......AgamasUtra-[02], aMga sUtra-[02] "sUtrakRta" jinadAsagaNi vihitA cUrNi: prata sUtrAMka udakayodha: zrIyaMtraka- evaM jANasi kiM Na caMdasi ?, ityukto gautamena tataH sa udagaH peDhAlapuco bhagavaM gautama evaM vadAsI-etesiNaM bhaMte ! padA tAjANakatarAI jAI pucchaNAe cuttANi madIyapakSasa tAnItyarthaH, aNNANatA evama No saddahita, etesiNaM jhyANi jANaNatAe etamaTuM 45 sadahAmi jadda saneti yavvaM sabyamiti / / // 69 82|| dIpa anukrama [793806] 4555555555555555555555555555555555555 namaH sarvajJadevAya vigatamohAya, samAptaM cedaM cUrNitaH sUtrakRtAbhidhAnaM dvitIyamaGgAmiti / / 9 45454599999999999999999999999 AmajaEE - E 1466 // sUtrakRtAGgasUtrasya jinadAsagaNi vihitA cUrNi: parisamAptA: mUla saMzodhakaH sampAdakazca pUjya AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba kicita vaiziSTaya samarpitena saha puna: saMkalanakartA muni dIparatnasAgarajI M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi) [481] Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo nama bhAga-2 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: saMpAditazca "sUtrakRtAMgasUtra" [bhadrabAhUsvAmI racitA niyuktiH evaM jinadAsagaNi vihitA cUrNiH] (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "sUtrakRta" cUrNiH" nAmeNa parisamAptA sacUrNika-Agama-suttANi zreNi, bhAga-2 [Agama-2] [482] Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raas' vaars nhiiN kiitaa srb mA Agama vAcanA zatAbdI varSa his' bl hai nuuN [483] Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAma Ajama Ajama, Ajama ujama & BITOTST namo namo nimmaladaMsaNassa sacUrNika-Agama-suttANi u mUla saMzodhaka SISTER SCH STHE Ajama Agama AgAma C SPERZER Ajama pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAja Aja Ajasa [484] abhinava saMkalanakartA Siget Agama AgAma Stent Ajama rAjama Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi ] ma prata- prApti aura peja-seTiMga kartA : ke ceramana zrI pravINabhAI zAha, amerikA mudraka : navaprabhAta prinTIMga presa amadAbAda Mo 9825598855 / 9825306275 Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Isa projekTa ke saMpUrNa-anudAna-dAtA saccAritra cUDAmaNi svargastha pUjyapAda gacchAdhipati AcAryadeva zrI devendrasAgara sUrIzvarajI mahArAja sAheba zrI parama AnaMda zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha vItarAga sosAyaTI, prabhUdAsa Thakkara koleja roDa, pAlaDI, amadAvAda karIba pacAsa sAla pahele parama pUjya sva rgastha gacchAdhipati AcArya deva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajI mahArAja sAheba dvArA saMsthApita isa saMghameM zrI zItalanAtha bhagavaMta kA jinAlaya bhI hai, jina ke pratiSThAcArya bhI pUjya devendrasAgarasUrIzvarajI ma. hI hai| isa saMghameM pUjya sAdhU -bhagavaMta evaM sAdhvI -mahArAja ke lie upAzraya bhI hai, jahAM hara-sAla cAturmAsa karavA ke zrAvaka-zrAvikAo ko dharma-ArAdhana se lAbhAnvita karavAyA jAtA hai | isa saMghameM AyaMbilabhavana, ubAlA huA pAnI, jJAna-bhaNDAra evaM pAThazAlA kI bhI bahota acchI suvidhA pradAna ho rahI hai | aise samyag-mArgI saMgha kI sadbhAvanA aura prabhAvaka AcArya pUjya zrI harSasAgarasUrijI ma0 kI preraNA se isa zAstra ke lie anudAna prApta huA hai | [485] Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AsAAjAmA mUla sazASaka pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjasAheba Ama AgamaANam Agam Agama Agama Aja Agama - 02 'sUtrakRt' mUlaM evaM cUrNi: Agama ANam AgA abhinava-saMkalanakartA Agama Agama divAkara munizrI dIparatnasAgarajI Agama [M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi] ma Ajama Ajama Ajama Ajama AjamaAra [486]