Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhurNa eso paMca namukakAro salva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ BHAGAVA SHRI BX JI SUTRA PART : 2 zrI bhagavatI sUtra : bhAga 2
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Podddddddddddddddddo - jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAja viracitayA prameyacandrikAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM hindI-gurjara-bhASA'nuvAdasahitam zrI-bhagavatIsUtram BHAGAVATI SUTRAM SOpppppppppppppppppppppppppppppa dvitIyo bhAgaH niyojakaH saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAnipaNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzakaH rAjakoTanivAsi ~ zreSThizrI zAmajIbhAI -velajIbhAI vIrANI tathA kaDavIbAI vIrANI dUsTa-pradatta-dravyasAhAyyena a0bhA0 zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa prathamA-AvRttiH vIra saMvat vikrama saMvat IsavIsan prati 1000 2488 2018 1962 &00000000000000000000ooooooooooo mUlyam-rU. 25-0-0 pppppppppppppppppppa
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAnuA zrI a, bhA. 2. sthAnakavAsI jaina zAstroddhAra samiti, hai. gaThiyA yA / 3, zrIna sau pAse, 2048, (saurASTra ). Pablished by : Shri Akhil Bharat S. S. Jain Shastroddhara Samiti, Garedia Kuva Road, RAJKOT, (Saurashtra), W. Ry, India. ye nAma kecidiha naH prathayantyavajJAM, jAnanti te kimapi tAn prati naiSa yatnaH / utpatsyate'sti mama ko'pi samAnadharmA, kAlo hayayaM niravadhivipulA ca pRthvI // 1 // harigItacchandaH karate avajJA jo hamArI yatna nA unake liye / jo jAnate haiM tatva kucha phira yatna nA unake liye // janamegA mujhasA vyakti koI tattva isase paaygaa| hai kAlaniravadhi vipulapRthvI dhyAna meM yaha lAyagA // 1 // prathama AvRtti : prata 1000 vIra saMvat : 2488 vikrama saMvata : 2018 IsavI sana : 1962 mudra: maNilAla chaganalAla zAha navaprabhAta prinTiA :presa, dhIin za: : amhaapaa| zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA (1) A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAtaHuSAkALa, sandhyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. (3) mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) ulkApAta--moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (9) digdAha--koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava--vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta--AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya na thAya. vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. yUpaka--zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene yUpaka kahevAya. A pramANe yUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathamA 1 prahara svAdhyAya na karavo. yakSAdIma--koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa--kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. mahikAzveta--zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddAta--cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) mahikAzveta-zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta-cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya DhaMka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA caahie| (2) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya-- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba-taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai| (14) mala-mUtra--sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai| zmazAna--isa bhUmi ke cAroM tarapha 100-100 hAtha taka asvAdhyAya hotA (16) candragrahaNa-jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (17) sUryagrahaNa-jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata-najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| patana-koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra-upAzraya ke andara athavA 100-100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA-ASAr3hI pUrNimA (bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA (skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie /
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (29 se 30) prAta:kAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM ta taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie /
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavatIsUtra lAga 2 ThI viSayAnubhaziSThA anu. viSaya pAnA naM. pahale zata: chA chaThA uzA 1 sUryadRrzana DI vattvya tA aura sUrya prahAzakSetra ni3pArA 2 lohAnta maloTAnta aura sparzana hA ni3pArA 3 prAyAtipAtAhi 18 aThAraha pApasthAna ThyiA chA vArzana 4 lo aura maloTAhi viSayameM roha nAbha hemanagAra aura mahAvIra svAmI praznottara hA ni3pArA 5 lo'sthiti hA ni3pA 6 zava aura pudrata Demandha chA ni3pArA 7 sUkSma snehachAya hA ni3pArA 13 20 2pa 27 sAtavAM deza 8 sAtave deze ke viSayoM hA ni3pArA 8 nairathioM DI utpatyAhitA ni3pArA 10 nairayiSThoM chI urddhattanA mAhichA ni3pArA 11 vigrahagatijA ni3pAza 12 cyavanasUtra chA ni3pArA 13 garbha sva35 hA ni3pArA 14 garbhastha va gatyantara chA ni3dhArA AThave ze chA prAraMbha 44 pa6 15 AThave haizALeviSayo kA vivaraNa 16 seThAntAsa sva35 hA ni3pArA 17 sepTAntapari'ta De sva3pa chA ni3pArA 18 bhRgadhAta pu3SAhi sva3pa chA ni3pArA 18 bhRgadhAtapu3SAhi ThyiAsva3pa hA ni3pArAma 20 puSadhAta ThyiA sva3pa DA ni3pArA 21 viyaparAya Desva3pa chA ni3pArA 22 vIrtha De sva3pa chA ni3pArA 63 68 70 71 zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ navave zeThA prAraMbha 74 27 navave haizeThI avataradizA 24 gu3tvAhisva35 hA ni3pArA 25 nirgrantha De sva3pa chA ni3pAza anya bhata he sva3pa DA ni3pArA 27 DAlasyaveSiputra praznottara chA ni3pArA 28 apratyAbhyAna sva3pa DA ni3pArA 28 AdhA sva3pa DA ni3pArA u0 parivartana De sva3pa DA ni3pArA 106 107 1 13 zave zeDA prAraMbha 31 zave zeThI avatarazilA u2 sanyayUthiSThoM bhata hA ni3pArA 33 svabhata sva35 chA ni3pAza u4 anyatIrthioM meM ghyiA ke viSayameM praznottara hA ni3pA u4 utpAtaviraha DA ni3pArA 11pa 1 17 124 139 142 ThUsare zata pahalA zeSThA prAraMbha 143 144 1pa1 u6 pahale zAThI avatarahichA u7 zvAsanizvAsa sva3pa chA ni3pArA u8 vAyuThAya mAna-prArA hA ni3parA u8 bhRtAhimanagAra he sva3pa DA ni3pArA 40 va, prArA, bhUta mAhiDesva3pa DA ni3pArA 41 s'ncha yAriya hA ni3parA 1papa 1pa7 162 dUsarA azA 42 samudhAta he sva3gha chA ni3pArA 244 tIsarA zA 43 tIsare zeDI avataraziSThA 44 pRthivyAdhi sva35 hA ni3pArA 249 2pa0 zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ yauthA GTezA 45 yauthe zeThI avataratirAhA 46 chandrayoM ke sva3pa chA ni3pArA upara 2pa3 pAMyavA saMdezA 2pa6 264 26 pa 47 anya bhatavATIyoM De bhata chA aM'napUrva svabhata DA ni3pArA 48 garbha sva35 chA ni3pArA 48 DAyalavattha Desva3pa hA ni3pArA 50 bhanuSyAhi garbha jAla hA ni3pArA 51 va meDalavameM hitane pitAThe putra ho zaThatA hai? chasa viSaya chA ni3pArA 52 bhaithuna sevanase sasaMyabha De chArAjA ni3pArA 43 tuhi'DA nagaranivAsI zrAvoM kA varzana 54 pAzrvApatyIyasthaviroM chA varzana 55 pAzrvApatyIyasthaviroM DErzanotzudhanasamUha DA ni3parA sthaviroM DI dharmopadezanA hA ni3pArA 57 turi'DA nagarIse vihAra antara pazvApatthIya sthaviroM DA varzana 58 zrabhArAparyupAsanA isa uA ni3pArA 58 bhRSAvAhI sva35 hA ni3pArA 268 269 ra7pa 28ra paha 285 291 302 u04 chaThA dezA 60 bhASA Desva3pa ni3pArA u08 sAtavAM vaizA 61 heva sva3pa hA ni3pArA 306 AThavAM uzA 62 AThave dezaDI avatarazihA 63 yabharendra DI sudharbhAsamAhi AhichA ni3pArA 313 393 zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ navavAM TezA 64 sabhaya aura kSetra kA ni3pArA 322 zavA dezA O WW O 65 Ezave deza viSayoM DA ni3pArA 66 mastihAtha Desva3pa DA ni3pArA 67 utthAnAhi sva35 hA nidhArA 68 mAchAza sva35 hA ni3pArA 68 dharmAstiThAya prabhAga aura sparzanA hA nidhArA 338 u83 3pa1 ||sbhaat // zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUryadarzanakI vaskavyatA aura sUrya ke prakAza kSetra nirUpaNa pahelA zatakanA chaThThA uddezakanI zarUAta pahelAM to chaThThA uddezakamAM AvatA viSayanuM saMkSepamAM varNana karavAmAM AvyuM chejeTalA AkAzanA vyavasthAnethI (aMtarethI) sUrya udaya pAmato dekhAya che. eTalA ja akAzanA vyavadhAnathI zuM sUrya asta pAmatA dekhAya che? hA, dekhAya che. udaya ane asta pAmatA sUryanuM prakAza kSetra zuM samAna ja che ? hA, samAna ja che. prasaMgopAta kSetra vicAra. zuM lokAnta ane alakAne sparza kare che? hA, sparza kare che. zuM dvIpAnta sAgarAntane sparza kare che? zuM chAyAnta AtapAntane sparza kare che? hA, sparza kare che e uttara. zuM jIvathI prANAtipAta kiyA thAya che? hA, thAya che. e uttara prasaMgopAta kiyAno vicAra eja kemera4 daMDaka mRSAvAda vagereno vicAra. reha nAmanA zramaNanA prazno. leka ane alekamAM prathamatA kenAmAM che? banemAM prathamatA che. evo uttara pahelAM jIva ke ajIva ? AgaLanA praznanA javAba pramANe ja uttara. pahelAM bhavya ke abhavya ? athavA pahelAM siddha ke asiddha? athavA prathama siddhi ke asiddhi? athavA pahelAM IDa ke kukaDI? ityAdi aneka prazno banemAM prathamatA ane pazcAttA e uttara gautamanA prazna leka sthitinA keTalA prakAra che? ATha prakAra che. AkAza vagereno parasparamAM AdhAra AdheyAdi vicAra. tenI sAdhaka laukika yuktinuM kathana zaM jIva ane pudgala paraspara pratibaddha che? baddha che e uttara, tenA sAdhaka laukika udAharaNanuM kathana. sUkSma hakAya paDe che? hA, paDe che e uttara. zu te nehakAya lAMbAkALa sudhI vidyamAna rahe che? tene nakAramAM uttara, udezakanI pari samApti. A pramANene viSane ahIM chaThThA uddezakamAM vicAra karavAmAM Avela che. pAMcamAM uddezakanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra chaThThA uddezakanI zarUAta kare che. tene AgaLanA uddezakanI sAthe A prakArano saMbaMdha che- pAMcamAM uddezakanA chellA sUtramAM "anesu gaM maMte ! gAya goricAvAsetu" tathA "saMjosui maMte ! vekALiyAvANAthagg" tyiAdi kathana AvyuM che. te sUtramAM kahevA pramANe tiSka dena vimAnAvAse pratyakSa ja che. ane te vimAnAvAsamAMnA eka vimAnAvAsamAM rahenAro sUrya paNa che tethI te sUrya darzanane Azraya laIne kahe che. tathA "vAvaMte" ityAdi je zarUAtanI gAthAmAM kaheluM che te batAvavA mATe sUtrakAra A Adi sUtra kahe che-"jAvo i maMte 'ityAdi, zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ "jAvarUca i mate ! vAsaMtarAvo" he pUjya ! jeTalA avakAzAntarathI athavA avakAzarUpa antarAlathI (te sUri) udaya thato sUrya " griNe duvaM bAjIru" cakSuIndriyane viSayabhUta bane che (eTale ke jeTalA aMtarethI ugate sUrya lokone dekhAya che) (jayamaMte ni ca i sUri tAvavAno veva 3vAsaMtarAno vadhu phumAnajI? " eTalA ja avakAzAntarethI-AkAzAntarethIzuM asta pAmate sUrya paNa cakSasparzane viSayabhUta bane che? have sUtranuM tAtparya samajAvavAmAM Ave che. avakAzAntarathI eTale ke avakAzarUpa antarAlathI " te" udaya pAmate sUrya "hukkA " cakSuIdriyane sparza kare che. ahIM cakSu sparzane evo artha levAnuM nathI ke te cakSune aDe che athavA canna tene aDe che, kAraNa ke cakSuIndriyane aprAkArI mAnavAmAM Avela che. te sUrya udaya kALe 47263 ejanathI kaMIka adhika aMtare sarvAbhyantara mAMDalAmAM dekhAya che. zuM te eTale ja aMtarethI asta pAmatI vakhate paNa dekhAya che zuM? evo prazna ahIM pUche che. tAtparya e che ke jyAre sUrya sarvAbhyantara mAMDalAmAM rahe che tyAre te ahIMthI 47263 ejanathI kaMIka adhika aMtare dekhAya che. tene eTale darathI paNa cakSurindriya joI zake che. te prazna e udabhave che ke ugatI vakhate je cakSu Indriya eTale badhe dUra rahelA sUryane joI zake che te zuM AthamatI vakhate paNa te eTalA ja aMtare rahelA sUryane juve che ? tene uttara bhagavAna mahAvIrasvAmI A pramANe Ape che- "daMtA no !" hAgautama! "jAvAno je vAta to 3yaMte sUri rva jAja" jeTalA avakAzAntarethI udaya thate sUrya cakSusparzane viSaya bane cha. "atthatmate vi sUrie tAvaiyAo ceva uvAsatarAo cakkhupphAsa havvaM Agacchai " eTalA ja aMtarethI asta thato sUrya paNa jaldI cakSuspazane viSaya bane che udayakALa ane astakALamAM cakSuIndriya vaDe gamya thavAmAM kALabheda nathI. "vAvarU te! vitta" he pUjya! jeTalA kSetrane "te bhUgi To savo satA mANe 3o. tave, mAre' udaya thato sUrya potAnA prakAzathI samasta dizAone ane vidizAone prakAzita kare che udyotita kare che. tapAve che, ane prabhAsita kare che, ke jethI moTAmAM moTI vastuo dekhAya che. tene udyota eTale, tene prakAza eTalo che ke jethI sAmAnya skUla vastu paNa dekhAya che, tene tApa eTalo badho che ke jethI ThaMDI dUra thAya che. tathA kiraNanI adhikatAthI kIDI vagere paNa jenAthI dekhAya che, teno prabhAsa eTale badhe che, ke jethI sUkSmamAM sUkSma vastu paNa najare paDe che. "thama vi je sUgi" asta thato sUrya paNa "tophAM reka hiraM ?" zuM eTalA ja kSetrane (Athai) pitAnA prakAzathI "navo satA samasta dizAo ane vidizAo zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne "mArU prakAzayukta kare che? "jorU" udyotayukta kare che? "ta" tApa yukta kare che? "mArU" vizeSa prakAzayukta kare che? eTale ke udaya ane asta samaye prakAza vagere zuM samAna hoya che.? "hatA joya!" hA, gautama ! "vapharca i vetta nAva mAre" udaya thate sUrya jeTalA kSetrane prakAzita kare che, udyotita kare che, tapAve che ane prabhAsita kare che, eTalA ja kSetrane asta pAmato sUrya prakAzita kare che, udyotita kare che. tapAve che. ane prabhAsita kare che. have sUtrakAra prakAzita kSetrane AdhAra laIne prakAza vagerenuM kathana kare che. "te mete ! 4i pudde bomANe bahu momANe?he pUjya ! sUrya jeTalA kSetrane prakAzita vagere kare che, eTalA ja kSetrane tenI sAthe sparza thato hoya tyAre prakAzita kare che ke jyAre te kSetra tenAthI askRSTa hoya tyAre tene prakAzita kare che? A praznanuM tAtparya nIce pramANe che-sUrya ugatI ane AthamatI vakhate jeTalA kSetrane prakAzita, udyotita, tApita ane prabhAsita kare che te prakAzya kSetra sUryane sparzeluM hoya che ke nathI hatuM ? "kAva IhiM mAtevuM te chae dizAone prakAzita kare che tyAM sudhInuM kathana samajavuM A uttara sUtramAM je "cAva7" pada AvyuM che tenI mAraphata A pAThane ahIM samAveza thaye che-he gautama! sUrya prakAzya kSetrane sparza karIne tene prakAzita kare che. paraMtu sparza karyA vagara te kSetrane prakAzita karatuM nathI. he pUjya ! te kSetrane avagADha karIne sUrya prakAzita kare che ke avADha karyA vinA prakAzita kare che ? he gautama! avagADha karIne ja sUrya te kSetrane prakAzita kare che, avagADha karyA vinA sUrya tene prakAzita karato nathI. e ja pramANe te sUrya anantarAvagADha thayela te kSetrane prakAzita kare che. paraMtu paramparAvagADha thayela te kSetrane prakAzita karatuM nathI. he pUjya ! sUrya sUkSama kSetrane prakAzita kare che ke bAdara (sthUla) kSetrane prakAzita kare che? he gautama ! sUrya sUkSmakSetrane paNa prakAzita kare che. ane bAdara kSetrane paNa prakAzita kare che. he pUjya sUrya UMcA kSetrane prakAzita kare che ke tirachA kSetrane prakAzita kare che? ke nIcA kSetrane prakAzita kare che? he gautama! sUrya UMcA, tirachA ane nIcA e traNe kSetrone prakAzita kare che. he pUjaya! sUrya zuM te kSetranA Adi bhAgane prakAzita kare che, madhyabhAgane prakAzita kare che ke aMtabhAgane prakAzita kare che? he gautama! te kSetranA AdibhAgane paNa prakAzita kare che, madhyabhAgane paNa prakAzita kare che. ane aMtimabhAgane paNa prakAzita kare che te pUjya! zuM te kSetrane pitAnA viSayamAM eTale ke viSaya sahita prakAzita kare che, ke paraviSayamAM eTale ke viSaya rahita prakAzita kare che? he gaumata ! te kSetrane potAnA viSayamAM prakAzita zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che, paraMtu paraviSayamAM prakAzita karatA nathI athavA "vinaMg" viSayasahita prakAzita kare che "vizag" paraMtu viSayarahita prakAzita karato nathI te pUjya ! te kSetrane kamapUrvaka prakAzita kare che ke krama vagara prakAzita kare che. he gautama! te kSetrane kama pUrvaka prakAzita kare che. paraMtu kama vagara prakAzita karatuM nathI. he pUjaya! sUrya kSetrane keTalI dizAomAM prakAzita kare che? he gautama! sUrya niyamathI ja kSetrane chae dizAomAM prakAzita kare che, eka, be, traNa vagere dizAone ja prakAzita kare che evuM nathI. sUrya askRSTa padArthone prakAzita karatuM nathI paNa pRSTa pradArthone ja prakAzita kare che. tethI je lokarUpa vastune te prakAzita kare che, temAM Azrita thaIne ja te tene prakAzita kare che, paraMtu anAzrita thaIne tene prakAzita karato nathI avaDha eTale Azrita anantarAvagaDha eTale vyavadhAnathI rahita ane parampa. rAvagADha eTale vyavadhAnasahita bAkInA sUtrane artha spaSTa che. (rva karog6, tarU, ghamAse vAva niyama chiisaM) eTale ke avabhAsana kriyApadanI sAthe je sUtrasamUhone pATha laIne vyAkhyA karavAmAM Avela che te sUtrasamUhone "noverU, taverU, umare" ItyAdi kriyApadenI sAthe laIne tenI vyAkhyA paNa ApavI joIe. ane te prakAranI vyAkhyA "kAva niyama siM" sUtra sudhI karavI. ahIM "cAva7" padathI avabhAsanasUkta samasta pATha grahaNa karavAno che, tenuM tAtparya A pramANe che-niyamathI ja sUrya chae dizAene prakAzita kare che, udyotita kare che, tapAve che, ane prabhAsita kare che. pRSTa kSetrane ja sUrya prakAzita kare che. udyotita kare che. tapAve che ane prabhA sita kare che, evuM kahevAmAM AvyuM che. have eja sparzanAne darzAvavA mATe sUtrakAra kahe che ke "se nU maMte !" he pUjya ! "sacaMti" samasta dizAomAM "saravAvaMti" sarvarUpe "tamAM kAmacaMti" spRzyamAna kALa samayamAM "jAva. rica g " jeTalA kSetrane sUrya sparza kare che. "tAvatAM vetta karanALe patti vattarthe siyA?eTalA spRzyamAna kSetrane zuM pRSTa kahI zakAya che? ahIM sarvatti" pada prAkRta che. ane tene artha "sarvataH" thAya che. sarvataH" eTale samasta dizAomAM "vyAvaMti" paNa prAkRta che tene artha "sarva rUpe sarvAtmAthI" thAya che. athavA " vAvati rievuM samarata kSetra ke je sUryanA Atapane viSayabhUta bane che. tene sparze che nahIM ke badhAM kSetrane "jhuramAnAruM rama" tene eka artha " spRzyamAna kSaNamAM-eTale ke je samaye sUrya sparza kare che evA samaye " evo thAya che, ane bIjo artha sparza karatA sUryanI sparzanAnA kALa samayamAM " e thAya che. sUryanI sparzane Atapa mAraphata thAya che tethI ahIM "mAtA" pada adhyAhAya (uparathI levAyeluM) che ema samajavuM. have praznanuM tAtparya e che ke sUrya samasta zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ dizAomAM jeTalA kSetrane pitAnAM kiraNothI vyApta karI rahyo che-eTaluM te kSetra ke je vartamAnakALamAM sUryanAM kiraNethI vyApta baneluM che-tene mATe zuM pRSTa" e bhUtakAlika praga karI zakAya khare? tene uttara bhagavAna mahAvIra svAmI A pramANe Ape che-(haMtA camA ! savaeNti kAva-tattara ziyA) hA gautama! sarvataH-samasta dizAomAM-sarvarUpe pRzyamAna samayamAM jeTalA kSetrane pitAnAM kiraNe vaDe sUrya sparza kare che, eTaluM te spRzyamAna kSetra paNa spaSTa kahI zakAya che. ahIM pRzyamAna paNa spaSTa hoya che, e vAta pahelAnI jema ja samajavI. eTale ke jevI rIte "cAlatuM hoya te cAlI cUkayuM " evuM pahelAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che evI ja rIte spRzyamAna kSetra "spaSTa thaI gaye" evuM vahevAramAM kahI zakAya che. (taM maMte ! " puduM pusa, ag ?) he prabhe sUya kayA kSetrane parza kare che? zuM je pRSTa hoya che teno sparza kare che ke je aspaSTa hoya che tene sparza kare che ? praznakartAnA praznanuM tAtparya e che ke je pradezarUpa kSetra pitAnI sAthe saMbaddha (saMkaLAyeluM che tene sUrya pitAnA AtapathI prakAzita kare che ke je kSetra pitAnI sAthe saMbaddha nathI te kSetrane prakAzita kare che? uttara-=Ava niramA siM) te niyamathI (nizcayathI) e dizAone prakAzita kare che. ahIM je "rAvata" para AvyuM che tenI mAraphata "pu daNag, no ag" thI zarU karIne "tuM ! sAjuputra sa, kAlupura kApha goyamA! ANupuvvi phusai, no aNANupudhi / taM bhaMte ! kaidisi phusai ? goyamA! " ahIM sudhI samasta sUtrapATha "zomArU nI jagyAe "saru" kriyApadane makIne kahevuM joIe. te sU-15. lokAna alokAnta aura sparzanakA nirUpaNa - kAntAdisparzanA prakaraNa hive sparzanane ja Azraya laIne sUtrakAra kahe che-"rocaMte mare! bacate rUM" ItyAdi. TIkArtha (caMte maMte ! jocaMd pkSa ?) he prabhe ! zuM lekAnta alekAntane sparza kare che ? (lekane je antima bhAga che tene lokAta kahe che) gote jIva rola kar) alokAnta paNa lekAntane sparza kare che ? (alekanA antima bhAgane alekAnta kahe che.) uttara-haMtA joyA ! Dhole mod R) hA, gautama! lekane zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtimabhAga alakanA aMtima bhAgane sparza kare che ane e ja pramANe (baro vi jovaMtaM ripha) alakane aMtimabhAga paNa lekanAaMtima bhAgane para kare che. "nAra nirajA ripaM" ane niyamathI ja chae dizAomAM te sparza kare che. (saM mate ! %i saTTa, puruM karU ?) he bhagavana je te sparza kare che te spaSTane sparza kare che ke askRSTano sparza kare che? (daMtA jJAva niramA chiiAM) hA, gautama ! te niyamathI (nizcayathI) chae dizAono sparza kare che, tyAM sudhI sUtrapATha ahIM levAne che. tene bhAvArtha A pramANe samaja. je leAkAnta pRSTa alekAnane sparza karatuM hoya sAmAnya rIte dUra rahelA padArthanI paNa pRSTatA saMbhavI zake che. jema ke AMkha dUra rahelA padArthone sparza kare che. te evA prakAranI zaMkA keI na kare te mATe sUtrakAra kahe che ke lokAnta je alakAntano sparza kare che te alakAnta zuM tyAM avagADha che. nikaTavartI che. vyavadhAna (aMtara) sahita hovA chatAM paNa AsannatA (najIkapaNu) hoI zake che. paNa evI AsannatA ahIM nathI. te batAvavAne mATe sUtrakAra kahe che ke te nikaTatA (AsannatA) zuM anantarAvagADha che? eTale ke vyavadhAna (aMtara) rahita che? lekAnta je alekAntano sparza kare che te alakAtane sparza paraMparAsaMbaddha-vyavasthAna aMtara sahita nathI. paNa vyavadhAna (aMtara) rahita che. tethI evuM mAnavuM joIe ke lekAnta paraMparA saMbaddha vya. vadhAna rahita alakAntane sparza kare che. aNusUma alekAntane lokAntasparza kare che evuM je kahevAmAM AvyuM che tenuM tAtparya e che ke alakAnta vivakSAthI keI sthaLa pradezamAtra hovAne kAraNe sUkSma paNa saMbhavI zake che. tathA bAdara alakAntano kAnta sparza kare che evuM je kahyuM che. tenuM tAtparya e che ke keI apekSAe kaI sthaLa bahu pradezavALuM hoya tene kAraNe alAkAta bAdara paNa saMbhavI zake che. te alekAntane kAnta Urva, adhaH ane tiryapha (tiracho) sparze che evuM je kahyuM che tenuM tAtparya e che ke UrvAdi dizAomAM kAntane ane alekAntane sadubhAva rahela che. kAnta alakAntane AdimAM, madhyamAM ane antamAM sparza kare che, evuM je kahyuM che tenuM tAtparya e che ke alekAntane je abhAga che tene AdirUpa, madhyabhAgane tiryakarUpe ane antabhAgane UrdhvarUpa vivakSAnI apekSAe kalpI zakAya che, lekAnta alokAnta ne pitAnA viSayamAM sparze che tenuM tAtparya e che ke jyAre alakAnta skRSTa ane avagADhAdi rUpe hoya che tyAre ja lekAnta alekAntano sparza kare che. ane jyAre te alakAnta spaSTa ane avagADhArirUpe hoto nathI tyAre te tene sparzatuM nathI. alakAntane kAnta AnupUrvIthI sparze che anAnupUrvIthI nahIM. te kathanane bhAvArtha A pramANe che-prathama sthAnamAM lekAnta, tyArabAda dvitIya sthAnamAM alakAnta. A pramANe je avasthAna che. tenuM nAma AnupUrvI che. A avasthAnarUpa AnupUrvIthI lekAnta alakAntane sparza kare che. je sparza karavAmAM A prakAranI AnupUrvIne mAnavAmAM na Ave te lekAnta vaDe alakAntane sparza ja na thaI zake. lekAnta alekAntane chae dizAomAM zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sparza kare che-eka, be, traNa vagere dizAomAM ja nahIM, A kathanane bhAvAtha * ', aleAkAnta hAya che. * vRitti vidizAone judI nathI kahI. bhAvanA kahevAmAM AvI che. eja '' ,, A pramANe che- leAkAntanI AjubAju cAmera zabdathI vidizAonuM grahaNa thai jAya che mATe A prakAre leAkAntamAM aleAkAntanI spanAnI spanAnI bhAvanAne dhyAnamAM rAkhIne sUtrakAre A uttarasUtreA kahyAM che daMtA nocamA ! hoyaMte bocata kulara, bahoyate vi chocata sar " lAkanI cAre tarapha jo alAka ja che tA e vAta svAbhAvika ja che, ke leAkAnta, aleAkAntane ane aleAkAnta, leAkAntanA sparza kare. e vAta te ame pahelAM ja batAvI cUkayA chIe ke leAkanA je aMtima bhAga che tene leAkAnta kahe che ane alekanA je aMtima bhAga che tene aleAkAnta kahe che. lAkanA antima bhAga alA kanA sparza kare che eTaluM ja nahIM paNa yuktinI ane ThekANe samAnatA hovAne kAraNe aleAkAnta paNa leAkAntanA sparzI kare che, kAraNa ke je saMbaMdha hoya che te eka taraphI hAtA nathI. paNa e taraphI hoya che. jema ke jo ghaDAnA saMyoga dharatI sAthe hAya teA dharatInA sayeAga ghaDAnI sAthe paNa hAya che ja. jevI rIte je kALe ghaDAnA dharatI sAthe saMcAga hoya che te kALe dharatIne paNa ghaDAnI sAthe saceAga DAya che. eja pramANe jo leAkAntanA aleAkAnta sAthe spa thatA hAya teA alAkAntanA paNa leAkAnta sAthe sparza thavAnI vAtanuM Ape pratipAdana thai jAya che. jo leAkAntanA alAka sAthe sparza thatA hAya tA aleAkAntanA leAkAnta sAthenA sparUpa sabaMdha dUra karI zake evI koi vyakti che kharI ? e ja kAraNe sUtrakAre kahyuM che ke " ahocate vahoryaMta dular " aleAkAnta paNa leAkAntanA sparza kare che" jevI rIte leAkAntanA aleAkAnta sAthe spaza thAya che, evI ja rIte aleAkAntanA paNa leAkAnta sAthe spa thAya che. taphAvata eTalA ja rahe che ke jyAre leAkAnta spanAnuM vizeSaNa ane che tyAre aleAkAnta te spanAnuM vizeSaNa rahetuM nathI, ane jyAre aleAkAnta sparzanAnuM vizeSaNa ane che tyAre leAkAnta tepanAnuM vizeSaNa rahetuM nathI, paraMntu spanAnA AzrayapaNAmAM koi bheda paDatA nathI. te te anne jagyAe samAna ja rahe che kevaLa vizeSaNa ane vizeSyanA saMbaMdhamAM ja phera rahe che. eja pramANe bhAvanAne prakAra paNa sarvatra AgaLanA sUtrAmAM karI levA joie. ta bhaMte! kiM puTThe phusai, apuTThe phusa ? ,, A praznanuM tAtparya A pramANe che- hai pUjya ! zuM aleAkAnta pRSTa hAya che tyAre leAkAnta alekAntane sparza kare che. ke aleAkAnta, aspRSTa hAya che tyAre leAkAnta. aleAkAntane sparza kare che? tenA uttara prabhu A pramANe Ape che- ( jJAna niyamA chaddisiM sad ) cAvatu te niyamathI chae dizAomAM sparza kare che. eTale ke Apa zrI bhagavatI sUtra : 2 dz 7
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre lokAnta alakAntane sparza kare che tyAre te alakAnta pRSNa ja hoya che, avagAhita ja hoya che, saviSaya ja hoya che, ane AnapUvayukta ja hoya che. ahIM "cAva7" padathI pUrvanA avabhAsanAnA prakaraNamAM kahela tamAma pATha grahaNa karavAmAM AvyA che. tyAM te sUtrapATha avabhAsanAne lAgu paDe che jyAre ahIM te pATha sparzanAne lAgU pADavAne che. te kAraNe " mA. sa" ne ThekANe "saru" kahevuM joIe. have sUtrakAra dvIpa sAgara vagerenI sparzanAnA viSayamAM kathana karatAM kahe che ke nahI te mane! tAraM sar, santa vi rIyaMtaM purU ) he bhagavana! zuM sAgarAnta dvIpAntane sparza kare che ? ane pAnta sAgarAntane sparza kare che? uttara-(daMtA kAra niyama chiiAM puru) hA, gautama ! yAvata niyamathI chae dizAone sparza kare che, eTale ke niyamathI sAgarAntane dvIpAnta sparza kare che ane pAntano sAgarAnta sparza kare che. ahIM paNa Uda, adhaH ane tiryagra vageremAM sarvatra sparzanA thAya che. je rIte lekAntAdi sUtramAM bhAvanA samajAvavAmAM AvI che te rIte dvIpAnta ane sAgarAntasUtramAM paNa bhAvanA samajI levI. dvIpAntAdi sUtremAM phakta ATaleja bheda che-"hiM A sUtranI bhAvanA evI che ke dvIpa ane samudra eka hajAra ejanamAMja avagADha che. te kAraNe dvIpa ane samudronA upara nIce vidyamAna pradezane Azraya karIne ja urva dizA ane AdizAnI sparzanA kahevI joIe dvIpa ane samudromAM pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa e cAre dizAo te prasiddha ja che. kAraNa ke dvIpa vagere pradezanuM avasthAna cAre tarapha hoya ja che. (evaM eeNaM abhilAveNaM udayate pAyaMta phusai chiddate dUsata, chAya te Ayavata 1) he bhagavana! te zuM A prakAre A abhilApanA kathana pramANe pANIne aMtima bhAga jahAjanA aMtima bhAgano sparza kare che ? chedane antabhAga vastranA antabhAgano sparza kare che? chAyAne antabhAga taDakAne antabhAgano sparza kare che? tene uttara bhagavAna A pramANe Ape che. hA, gautama ! cAvat chae dizAone sparza kare che. temAM pANIne aMtabhAga jahAjanA aMtabhAgane sparza kare che. ahIM UMcAinI apekSAe Urva pradeza ane adhaHpradezanI kalpanA karavI joIe. athavA pANImAM DUkhyA pachI Urva dizA ane adizAnI sparzanA rUchAi (uMcAI) nI apekSAo kahevI joIe. "chidaMte jhUlaMtaM " chidrAntabhAga duSyantabhAgano sparza kare che "duSya " eTale "vastra" vastranA aMtabhAgane dhyAnta kahe che. ahIM paNa vastranI UMcAInI apekSAe chae dizAomAM sparzanAnI bhAvanA karavI joIe. chAyAno aMtabhAga taDakAnA aMtabhAgane sparza kare che. ahIM chAyAnA bhedathI cha dizAnI chAyAne bhAva A pramANe samaja-taDakAmAM AkAzamAM zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ uDatAM pakSI vagerenI je chAyA paDe che te chAyAnA antabhAgane chAyAnta bhAga kahe che. te chAyAnta bhAga taDakAne antabhAgane cAre dizAomAM spaze che. tathA-pRthvInI apekSAe jenI te chAyA che tyAM sudhInI UMcAIne te chAyAnI UMcAIkahe che. te chAyAnA upara nIcenA antabhAgo taDakAnA aMtabhAgane UMce tathA nIce sparze che. athavA pula asaMkhyAta pradezAvagAhI hoya che. chAyA ane taDake paNa pula che te kAraNe te banemAM UMcAIne sadbhAva hovAthI Urtha ane avibhAga banI zake che. tethI ja kahyuM che ke chAyAnta bhAga taDakAnA aMta bhAganA upara ane nIce sparza kare che A badhAnI apekSAe ja sUtrakAra "nA niramA chiiihaM sarU" yAvata niyamathI chae dizAe spaze che, evuM kahyuM che ke sU. 2 sparzanAvicAra samApta prANAtipAtAdi 12 aThAraha pApasthAna kriyAkA varNana kriyAvicAra ahIM spazanAnuM kathana cAlatuM hovAthI prANAtipAta vagere 18pAsthAnethI utpanna thayela karmonI sparzanAne anulakSIne sUtrakAra kahe che-"gathi i mate ! ItyAdi. TArtha-(thivi mate ! nIvALuM pANAphavA ricA ?) he bhagavan! zuM ane prANAtipAtamAM hiMsA) kiyA thAya che? (hRtta jogamA ) hA. gautama ! jIvone prANAtipAtamAM kiyA thAya che. (nA mate ! diM pudA va6, bapu ga6) he bhagavad chane je prANAtipAtamAM kriyA thAya che te zuM temane sparza karIne thAya che ke sparza karyA vinA thAya che? A praznanuM tAtparya e che ke jI vaDe prANAtipAtanI je kiyA thAya che te kiyA te jIvone sparza karIne thAya che ke sparza karyA vinA ja thAya che? uttara-(jJAva divAghANaoi chiirSa vAghA pahuva, siya tirihiM sica kArirsi, sira vaMriliM) "yAvat " nircAghAtanI apekSAe te kriyA che e dizAmAM thAya che. ane vyAghAtanI apekSAe kyAreka traNa dizAmAM, kyAreka cAra dizAmAM kyAreka pAMca dizAomAM te kiyA thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke-je vyAghAta-rUkAvaTa-na hoya te pUrva. pazcima. uttara dakSiNa, Urdhva ane adizAmAM jInI prANAtipAta kiyA thAya che ema kahevAmAM Ave che. paNa je vacamAM vyAghAta (rUkAvaTa) hoya te jyAM jyAM rUkAvaTa hoya zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ te te dizAone choDIne bAkInI traNa, cAra vagere dizAomAM ja jIne prANAtipAta kiyA thatI rahe che. kyAreka te traNa dizAomAM jIvone thAya che, kyAreka cAra dizAomAM jIne thAya che ane kyAreka pAMca dizAmAM ane prANAtipAta kriyA thAya che. vyAghAta eTale avarodha athavA pratibaMdhaka vastu. je kaMI jIvane jyAre aleka pratibaMdhaka hoya che tyAre te jIvane tyAM kiyA thatI nathI. jyAre traNa dizAmAM alakanI vyApti hoya che tyAre diphakeNamAM jIvane prANAtipAta kriyA bAkInI traNa dizAomAM ja thAya che. jayAre e dizAmAM ja eka vyApta hoya che. tyAre cAra dizAomAM ja prANAtipAta kiyA thAya che jyAre eka ja digvibhAgamAM alakAtmaka avarodha hoya che tyAre pAMca dizAomAM jIvanI prANAtipAta kriyA thAya che. avarodhanA abhAve chae dizAomAM thAya che. A rIte traNa, cAra, pAMca ane cha dizAomAM jIvane prANAtipAta kriyA thAya che. prazna-(sa maMte phri zae as we m) he bhagavana ! te prANAtipAtarUpa kriyA kRta hoya che ke akRta hoya che ? je kriyA jIva vaDe thAya che te kriyAne kRta kahe che ane je kiyA jIva vaDe nathI thatI tene amRta kahe che. uttara- mocamA ! zA zarU no javA zakAra) he gautama ! prANAtipAtarUpa kiyA kRta ja hoya che, akRta hatI nathI. je akRta heta to tene kriyA ja na kahI zakAta. je kriyA che te te kata ja hoya che, akRta hotI nathI. je karavAmAM Ave tenuM nAma kriyA athavA karma che. karma te mRta ja hoya che, akRta hetuM nathI. akRtamAM karma paNAne abhAva ja hoya che. je kriyAmAM akRtapaNuM mAnI levAmAM Ave te te karmarUpe ja saMbhavI zake nahIM prazna-(A maMte attara jha, parA jharU, tamA ja zaruM?) he bhagavana zuM te kriyA AtmakRta hoya che, ke parakRta hoya che, ke tadubhayakRta-AtmA ane para bane mAraphata kRta hoya che? ahIM "ba" para mAri" nA arthamAM badhe vaparAyuM che uttara-( jaya ! arajI karyuM, je jas 7, je tAmaya )he gautama! te prANAtipAtarUpa kiyA je kRta che te AtmakRta ja hoya che, parakata hotI nathI. ane ubhayakRta paNa hotI nathI. tAtparya e che ke je kriyA je jIvane hoya che, te kriyAne kartA te jIva pote ja hoya che, bIje kaMI jIva hatuM nathI. kAraNa ke anya cha vaDe karAyelI kriyAne pitAnI sAthe kaI saMbaMdha ja heta nathI. te kAraNe te kriyA parakRta ke ubhayakRta paNa hetI nathI. (aa mete ! ( kALuputri thasjha, kAju, iva aa vagara?). he bhagavana ! te AtmakRta kiyA AnupUrvIthI thAya che ke AnupUrvI vinA thAya che? uttara-he gautama ! kiyA AnupUrvIthI thAya che anAnupUrvIthI nahi. jyAM pUrvAparanA kamathI vyavasthA thAya che tyAM kiyA anupUrvIthI thaI gaNAya che. kiyA pUrva ane pazciAturUpa vibhAgathI ja thAya che. AnAnupUvImAM pUrva ke pachI krama raheto nathI. pUrva ane pachIne krama AnupUrvImAM ja hoya che. ma0 5 zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tekAraNe AtmakRta kriyA AnupUrvIthI ja thAya che. (nA caDhAnA cA++, nAca anisla sA sA gAjIputri dA) je kriyA bhUtakALamAM che, je kriyA vartamAnakALamAM rahI che, ane je kriyA bhaviSyakALamAM thaze te badhI kriyAe bhUtakALe AnupUrvIthI ja thaI hatI, vartamAnakALe thAya che ane vi SyamAM paNa thaze. ( no anAjuputristti ttatra liyA ) paraMtu anAnupUrvIthI nahIM eTale ke bhUta, vartamAna, ane bhaviSya kALanI kriyA AnupUrvIthI ja thaI che. ane thaze. paraMtu anAnupUrvIthI koipaNa kriyA thai nathI thatI nathI ane thaze paNa nahIM. A rIte sAmAnya jIvAne anulakSIne prANAtipAta kriyAnuM varNana karyuM. have nArakAdi vizeSa prakAranA jIvAne anulakSIne sUtrakAra prANAtipAta kriyAnuM vivecana kare che- ( asthiLe aMte ! gerayALa pALA vAriyA gar ? ) huM prabhA ! zu' nAraka jIvAne paNa prANAtipAtamAM kriyA thatI hAya che ? 8 ttA asthi " hA, gautama ! nAraka jIve ne paNa prANAtipAtamAM kriyA thAya che. (sAmaMte ! f* puThThA nara, apuDhDhA jJarU ? ) he prabhA ! jIvezane je prANAtipAta kriyA thAya che te zuM jIvAnA karIne thAya che, ke spa karyA vinA thAya che ? uttara-( gAya niyama ddhiiisa nar ) he gautama ! te niyamathI chae dizAomAM sparza karIne ja thAya che. tyAM sudhInA sUtrapATha grahaNa karavA. tAtparya e che ke te praNAtipAtarUpa kriyA sparza karIne ja thAya che, sparza karyA vinA thatI nathI. ityAdi samasta pATha sAmAnya jIvanA viSayamAM kahyA pramANe ahIM paNa grahaNa karavA. paNa ahIM (nArakAmAM) e vizeSatA che ke taMmate ! siMciA r ? " "noyamA! niyamA chi " evA sUtrAlApa karavA joie. bhAvArtha e che ke nAraka jIvAne niyamathI chae. dizAomAM kriyA thAya che. " sA mate ! dAnarU ? [cA g2arU ? " he prabhA ! nAraka jIvone chae dizAomAM je prANAtipAta kriyA thAya che te zu kRta ke akRta hoya che ? (ta cetra gAya no anAjuputriTa-tti vattatraM ttiyA) e badhuM paNa pahelAMnA vaktavya pramANe ja samajavuM. ane " no bALuputrivRtti ttavyaM NiyA " sudhIne samasta sUtrapATha ahIM paNu grahaNa karavA joie. tAtpa e che ke nAraka jIvAne je prANAtipAta kriyA thAya che te AtmakRta ja hoya che, parakRta ke ubhayakRta hotI nathI. ane te kriyA anukramapUrNAMka (AnupUrvIthI) ja thAya che. eja vAta ahIM ' zrI bhagavatI sUtra : 2 nAraka, spa 11
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ "cAvata" padathI grahaNa karAyela " mA! ja jam6, Lo aT #s" "sA mate vuiM atta jharU, jharu taduma ? " "joyA atta jarU, go para kapha, jo ta8mathA " "sA bhate! kiM ANupuvikaDA kajjai, aNANuputvikaDA kajjai ? " " goyamA ! bAjuputri jas a " uparokta sUtrapAThamAM grahaNa karavAmAM AvI che. eTale ke te nAraka jIvone kRta kriyA AnupUrvIthI ja thAya che paNa anAnupUrvIthI thatI nathI. A pramANe nAraka jIvonI prANAtipAtarUpa kriyAne anulakSIne vivecana karyuM. have sUtrakAra ekendriyathI laIne vaimAnika sudhInA jIvone anulakSIne kathana kare che- "rUcA ta ziricavA mALaat itva vaimALiyA, gfivicA nahIM nIvAta mAnavAkriyAnA saMbaMdhamAM ekendriya jI sivAyanA vaimAnika sudhInA tamAma jInuM vaktavya nAraka jInA vaktavya pramANe samajavuM. ane ekendriya jIvenuM vaktavya sAmAnya jIve pramANe sama javuM eTale ke prANAtipAtakriyAnA viSayamAM nAraka jIvanuM jevuM varNana pahelAM karavAmAM AvyuM che tevuM ja varNanaekendriya che ne choDIne vaimAnike sudhInA samasta jInuM samajavuM. sUtramAM je "cAva7" pada che tethI zrIndriya zrIndriya, caturindriya, paMcendriya tiyaca, manuSya, bhavanapati, vANavyaMtara, ti ka, ane vaimAnika e badhAne grahaNa karavA joIe. ekendriya jIvonA viSa. yamAM dizA padamAM "pratibaMdha, avarodha, rUkAvaTa) na hoya to e dizAomAM ane pratibaMdha hoya to kyAreka traNa dizAomAM, kyAreka cAra dizAomAM ane kyAreka pAMca dizAomAM prANAtipAta kriyA thAya che.1 " masovAe, adiNNAdANe, mehuNe, pariggahe, kohe jAva-micchAdasaNa salle, evaM ee aTThA , javAM ka mALiyatrA" prANAtipAta kriyAnA varNana pramANeja mRSAvAdara, adattAdAna3, mithuna, parigrahapa, ane krodhathI laIne mithyAdarzanazalya 18 sudhInuM varNana samajavuM. A rIte te 18 pApasthAne upara 24 daMDaka kahevA jaIe. kare nAra umarAhatana A sUtranA "yAvata' padathI mAna7 mAyA8 lobharAga10 zreSa11 kalaha12 abhyAkhyAna 13 pizUnya14 para5rivAda15 ratiarati16 mAyA sahita, mRSA17 eene paNa grahaNa karavA joIe. A aDhAra pApasthAne kriyA zakhavaDe batAvavAmAM AvyAM che. "revaM maM! sevaM are! rimAvo ja maja rAja vida6 he bhagavana! Ape jema kahyuM te ema ja che, he bhagavana! ApanA kahevA pramANe ja che. e pramANe kahIne bhagavAna gautame mahAvIra prabhune vaMdanA namaskAra karIne teo saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA rahevA lAgyA. te sUTa-3 iti kriyAvicAra zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ loka ora alokAdi viSaya meM rohanAmake anagAra ora mahAvIra | svAmI ke praznottara kAnirUpaNa reha aNagAranA prazno ane zrI mahAvIranA uttaro- pahelAM karmonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM te kama pravAharUpe zAzvata che. tethI te zAzvata bhAvonuM nirUpaNa karavAne mATe sUtrakAra kahe che-te dALa ItyAdi. "tef #ADheLa" bhagavAna mahAvIranA samavasaraNakALamAM "te samaum" te samaye-eTale ke dharmakathA samAptinA samaye "samarsa mArA mAthI" zramaNa bhagavAna mahAvIranA "aMtevAsI" aMtevAsI ziSya "ode jAmaM gare" reha nAmanA aNagAra hatA. "namra" ke jeo bhadra prakRtivALA hatA eTale ke svabhAvathI ja sarala vRttivALA hatA. " magu" svabhAvathI ja kamaLa hatA "viLIsvabhAvathI ja vinIta hatA. "parU vasaMte svabhAvathI ja upazAnta vRtti vALA hatA. "zarUagomALamAcAre temanAmAM krodha, mAna, mAyA ane lebha, e cAre kaSA svabhAvathI ja ochA hatA. tAtparya e che ke temanAmAM je ke kaSAyane udaya hatuM, kAraNa ke dasamAM guNasthAna sudhI kaSAyano sadubhAva rahe che. paNa temanAmAM kaSAyane udaya svabhAvathI ja atyaMta maMda hato "nivamavalaM" teo atyaMta kamaLa pariNAmavALA hatA. "gaNIne gurunA vacanene Azraya lenArA hatA. athavA guptendriya hatA. "mA" bhadrika-mAyA kapaTathI rahita hatA. "pILI vinIta -gurunI sevA karanArA hatA. "samajaNa majAvo maraNa" te evA reha nAmanA aNagAra zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse "atUramaM" ucita sthAne-vadhAre dUra paNa nahIM ane vadhAre najIka paNa nahIM evA sthAne-temanI sanmukha"lAgU utkaTAsane, "sa" nIcuM mastaka rAkhIne "zALawoTovA" dharmadhyAna ane zukaladhyAnarUpa koThImAM rahetA "saMmezaM tava mAmAne visaMyama ane tapathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA beThA hatA. "tatri ? ro zakhare jJAcakahe kAga ghagvAsamALe gharSa vayAsI" tyAra bAda utpanna thayela che zraddhA jene evA te roha aNagAra "yAtrA" prabhunI paryuM pAsanA karIne prabhune A pramANe pUchyuM-"nAcaNa " ahIM zraddhA zabdano artha tane nirNaya karavAnI vAMchA (abhilASA) samaja. te vAMchA temanAmAM pahelAM utpanna thaI na hatI. paNa atyAre ja sAmAnya rUpe sarva prathama utpanna thaI che. zrI bhagavatI sUtra : 2 13
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ eja vAta "sAgara" pada vaDe batAvI che. eTale ke jemanA manamAM jIvAdika padArtho viSe koI jAtanI zaMkA ja na hatI tAtparya e che ke teo atyaMta zraddhALa hatA. evA te roha aNagAra hatA. ahIM "jAvata' pada vaDe, " jAtarAya, nAtAtiraunnazraddha, ravajJaiAyA, 3ravannautra: saMjJAtazraddha, saMjJAvAyA, saMjAtUkautUhalaH, samutpannazraddhaH, samutpannasaMzayaH, samutpannakautUhalaH, utthayA uttiSThati utthayA utthAya yatraiva zramaNo bhagavAn mahAvIraH tatratra upAgacchati, upAgatya zramaNaM bhagavantaM mahAvIra triHkRtvaH AdakSiNapradakSiNaM karoti, kRtvA vandate namasyati, vanditvA namasyitvA nAtyAsanne nAtidUre zuzrUSamANo namasyan abhimukhaH vinayena prAJjalipuTa:" A pAThane saMgraha thaye che. teno artha A pramANe che-leka alokanA tathA jIva ajIva Adi padArthonA pUrva pazcAtubhAvaviSayaka saMdeha temane utpanna thayo che. eTale ke pahelAM loka che ke eleka? athavA pahelAM aleka che ke leka? pahelAM jIva che ke ajIva ? athavA pahelAM ajIva che ke jIva? e prakArano pUrvapazcAtu bhAva rUpa saMzaya temanA manamAM utpanna thaye. te kAraNe temane "jAta saMzaya" kahyA che. mArA vaDe pUchAyelA praznone bhagavAna taraphathI ke javAba maLaze? te jANavAnI jijJAsA temanA manamAM vadhI gaI hatI, tethI temane "jAtakautUhala" kahyA che. eTale ke pite pUchelA praznonAM javAba sAMbhaLavAnI utkaMThA temane thaI hatI. temane "utpannazraddha" e kAraNe kahyA che ke vizeSa rUpe tatva nirNaya karavAnI abhilASA temanA manamAM jAgI cukI hatI. athavA jyAM sudhI tattvanirNaya vAMchA rUpa zraddhAnuM svarUpa temanA cittanI aMdara ja tirohita (dabAyeluM) rahyuM tyAM sudhI te teo jAtazraddha hatA. paNa jyAre tatvanirNayavAchA rUpa zraddhAnuM svarUpa temanA cittamAM prakaTa thayuM tyAre teo utpannazraddha thayA. "vaSavoriag" upara darzAvelI bAbatamAM teo vizeSa vAMchAvALA hatA te kAraNe temane "utpannasaMzaya" kahyA che. ane temane pite pUchelA praznonA uttara sAMbhaLavAnI vizeSarUpe utsuktA hatI. tethI temane "utpannakautUhala" kahyA che. temane "saMjAtazraddha" kahevAnuM kAraNa e che ke pote pUchelAM tane nirNaya karavAnI vAMchA temanAmAM adhikatara pramANamAM utpanna thaI hatI. temane "saMjAta saMzaya" kahevAnuM kAraNa e che ke jIvAdika padArthone nirNaya karavAnI abhilASA temanA cittamAM pahelAM karatAM have adhikatara pramANamAM utpanna thaI cUkI hatI. ane eja kAraNe te praznanA uttara sAMbhaLavAnI utsuktA have pahelAM karatAM paNa adhiktara pramANamAM jAgRta thaI hatI. temane "samutpannazraddha" kahevAnuM kAraNa e che ke temanA cittamAM tattvanirNaya karavAnI je vAMchA atyAre utpanna thaI hatI te vizeSatama (sauthI vizeSa) rUpe utpanna thaI hatI te have sAmAnya zrI bhagavatI sUtra : 2 14
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpe, vizeSarUpe ke vizeSatara rUpe ja rahI na hatI. paNa vizeSatamarUpe utpanna thai hatI eja pramANe je saMzaya temane utpanna thayA hatA te paNa vizeSatama rUpe utpanna thayA hatA. tethI temane "samutpannasaMzaya" kahelA che. peAte pUchelA praznonA uttara sAMbhaLavAnI utsukatA paNa temanA cittamAM vizeSatamarUpe jAgRta thaI hatI tethI temane ahIM "samutpannakautUhala" kahyA che. zraddhA vageremAM kAya kAraNubhAva nIce mujaba che. roha aNugAranA manamAM je prazna vAMchArUpa zraddhA utpanna thai te kAya anetenAM kAraNeA saMzaya ane kutUhala (utkaMThA) hatAM evA te roTu nAmanA aNugAra "nutru utlR" potAnI meLeja uDayA. TuAjduttA " potAnI meLe ja uThIne " neLeva' samaLe khAva' mahAvIre " jyAM zramaNa bhagavAnamahAvIra svAmI mirAjamAna hatA. teLavavA jI" tyAM gayA. jIvAzchittA" tyAM jaIne samartha maLava` mahAvIra" temaNe zramaNa bhagavAnamahAvIrane " tivrutto " traNa vAra "AyALivAdiLa re" AdakSiNa-pradakSiNA karI "pittA vavuM namasa' AdakSiNa-pradakSiNApUrvaka namaskAra karyA." ddittA samasittA " vaNA namaskAra karIne, 'navAsane nava" atidra paNa nahIM ane ati najIka paNa nahIM evA cAgya sthAne, " musUlamALe maMsamALe " bhagavAnanAM vacana sAMbhaLavAnI abhilASA sAthe pharIthI namaskAra karatA chatA prabhunI sAme besI ne tyAra khAda ''vinatAM paMJahikare'' vinayapUrvaka hAtha joDIne 'vaSNutrAlamALe vacAra" payu pAsanA karIne temaNe bhagavAna mahAvIrane A pramANe pUchyu "pujiMtramaMte" ItyAdi. kr "maMte" he bhagavAna ! "pudhi hodda ? vajjA sropa ? purvAvya ahor ? vA jo ?" pahelAM leAka ane tyArakhAda aleAka che ke pahelAM alAka ane tyAra khAda leAka che ? jyAM jIvAdika chae dravyeA hAya che. evA AkAzanuM nAma leAka che. paNa jyAM dharmAstikAyAdika cha dravyeA hAtAM nathI. paNa mAtra eka AkAza dravya ja che tene alAka kahe che. bhagavAna mahAvIra roha aNugAranA te praznAnA A pramANe uttara Ape che. " rohA " huM roha ? joDya ahor ca" lAka ane alAka, te anne " puviyete pachApate " pahelAM paNa che ane pachI pazu che. ro vi chu sAsacA mAvA" te banne zAzvata bhAva che "maLALujUthvI sA roTTA" hu rAha ! te bhAvA AnupUrvI vinAnA che. kahevAnuM tAtpa e che ke lAka ane aleAkarUpa ane padArtha dravya-pravAha rUpe nitya ja hovAthItemanAmAM evI AnupUrvInA abhAva che ke pahelAM loka che ane pachI aleka che, athavA pahelAM alAka che ane pachI leAka che. tethI teo anne AnupUrvIthI pU ane pachI evA mathI rahita ja che. "putra maMte ! khIyA pazrcA galIyA ? puni anIvArajjAnIvA ? " he bhagavan ! pahelAM jIva che ane pachI ajIva che ? athavA pahelAM ajIva che ane pachI jIva che? eTale ke jIva ane ajIvamAM zrI bhagavatI sUtra : 2 15
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ evo pUrva ane pachIno kama che ke nathI? te praznano uttara ApatA bhAgavAna kahe che ke "nava so koI ja taheva nAvAya manavA ca" he reha! jevI rIte loka ane alakamAM AnupUrvI (pUrva ane pachIno krama) nathI, eja pramANe jIva ane ajavamAM paNa AnupavI nathI. tethI jIva ane ajIva. e banne padArtho paNa AnupUrva vagaranA ja che. "gvaM masiddhiyA ja jamavasiddhiyA siddhI siddhI, siddhA rAzidvAevI ja rIte bhavasiddhika ane abhavasiddhika siddhi ane asiddhi tathA siddha ane asiddhanA viSayamAM paNa jANavuM. jemane have pachI game tyAre mukti prApta thavAnI che temane bhavasiddhika kahe che ane jemane AgaLa jatAM mukti prApta thavAnI nathI temane abhAvasiddhika kahe che. bhavasiddhika jIvo niyamathI ja mukti prApta kare che ane abhavasiddhika che niyamathI ja saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. e ja pramANe siddhimAkSa asiddhisaMsAra, siddha-muktajIva ane asiddha-amukta-saMsArI jIva e badhAne mATe paNa samajavuM. "gva maMte ! aMgg gchA guDI, juva kudI pachI aMhaNa?" he bhagavanuM paheluM IMDu ke maradhI ? athavA pahelI maraghI ke pachI IDa eTale ke IDu ane maraghImAM pahelA ane pachInA bhAvanuM astitva che ke nahIM ? uttara-"ro! 2 of baMgNa mo? mAM ! kukayulIgo ! sa yu - TI jazo ? mate havAgo" he reha! tame e batAvo ke IDa zAmAMthI utpanna thayuM che? rehe kahyuM "bhagavAna ! IDa maraghIthI utpanna thayuM hoya che. vaLI bhagavAne pUchyuM he roha ! te maraghI zAmAMthI utpanna thaI che? rahe javAba Ape. " he prabhe ! te maraghI IDAmAMthI utpanna thaI che" A rIte vastunuM svarUpa samajAvavAthI rohanA praznano javAba tenA maDhethI ja tene maLI jAya che. tethI bhagavAna kahe che ke-"gvAmA zeThThA ! 2 aMhaNa | 2 3ii juvo pArete hoviMgNa sAcA mAvA, anAjuputrI paNa rohA" eja pramANe he roha! te IMDuM ane te maraghI pahelAM paNa che ane pachI paNa che. te banne zAzvata bhAva che. tethI he roha ! ahIM AnupUrvI-pUrva ke pachI kama-nathI. jo ke ahIM te bannemAM vyaktivizeSanI apekSAe pUrvApara bhAva mejUda che. paNa sAmAnyanI apekSAe pUrvApara bhAva bamAM nathI. kAraNa ke A paheluM ke te paheluM bannemAM koNa paheluM te kahI zakAya nahI te kAraNe te bannemAM rahita paNuM krama che kAraNa ke kyAreka IDuM paheluM lAge che ane pachI maraghInuM astitva jaNAya che te kyAreka maraghInuM astitva paheluM lAge che ane pachI iMDAnuM astitva jaNAya che. A rIte pravAha rUpe e bane zAzvatabhAva che. tyArabAda pharI reha aNagAra pUche che-(maMte putra yaMte, prachA zrI bhagavatI sUtra : 2 16
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahocave. diva arore, cha Toca ?) he bhagavan! pahelAM lokAnta che ane pachI alakAnta che ke pahelAM alekAnta che ane pachI kAnta che? eTale ke lokAnta ane alekAntamAM pUrvApara bhAva mejUda che ke nahI? uttara(ro! Dhore 2 karo te 2 northa aTILuputhI pasArA !) he roha! lokAnta ane alakAnta bane che. tyAMthI laIne temanAmAM AnupUrvI nathI. tyAM sudhInI tamAma kathana ahI grahaNa karavuM. lekAnta ane alakAntamAM pUrvApara bhAva nathI. te ane pUrvAparanA kamathI rahita ja che. reha vaLI nIceno prazna pUche che-(gva maMte ! te pachI sAme 3vAsaMtare? puchI) he bhagavana! paheluM lokAnta ane tyAra bAda sAtamuM avakAzAntara che ? ke paheluM sAtamuM avakAzAntara ane tyAra bAda lokAnta che? uttara (rohA ! DhocaMte rasa vAtare 2, puSyi jete chAjete) he roha ! kAnta ane sAtamuM avakAzAntara bane che. temAM paheluM amuka ane pachI amuka che e pUrvApara kama hete nathI. "ro sAdA mAve" e bane zAzvata bhAva che. "aUJpurva: ze!" he reha! lokAnta ane sAtamuM avakAzAntara e banane pahelAM paNa che ane pachI paNa che. te bane AnupUrvIthI rahita che tethI temAM pUrvAparanA kamane abhAva che. sAtamI pRthvInI nIce rahelA AkAzane sAtamuM avakAzAntara kahe che " te 2 sattame ya taNuvAe, evaM ghaNavAe, ghaNAdahI, sattamA puDhavI, evaM loyate ekkekeNaM saMzo rUmeTTi hiM" eja pramANe lekAnta ane sAtamuM tanuvAta, tathA eja rIte ghanavAta ghodadhei ane sAtamI pRthvI, tathA evI ja rIte A gAthAmAM kahelAM 24 sthAnemAMnA pratyeka sthAnanI sAthe lekAntane jIne AlApaka banAvavA joIe. gAthamAM darzAvelAM 24 sthAne A pramANe che-"nA" avakAza pada dvArA ahIM avakAzAstara samajavuM joIe. te avakAzAntara sAta che. kAraNa ke sAte pRthvImAMnI dareka pRthvInI nIce avakAzAntara hoya che. sAte pRthvIomAM parasparanI (ekabIjInI) vacce je antarAla che tene ja avakAzAntara kahe che. vAta-tanuvAta cha, ghana-ghanavAta, udadhi-ghanodadhi 7, nAraka pRthvIo 7, jaMbudvIpa vagere asaMkhyAta dvIpa, lavaNa samudra vagere asaMkhyAta samudra, bharata vagere 7, kSetra, nairayika vagere 24 daMDaka, dharmAstikAya vagere 5 astikAya, samaya-kAlavibhAga, jJAnAvaraNIya vagere 8 karma, kRSNa dika 6 lezyAo, mithyASTi vagere traNa daSTimAM cakSurdazana vagere 4 darzana, matijJAna vagere pAMca jJAna, AhAra saMjJA vagere saMjJAo, audArika vagere zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' ,, pAMca zarIra, manAyeAga, vacanayAga, ane kAyayeAga e traNa caiAga sAkAraupayAga ane anAkAra upayoga, e be upayAga, dhadravya, adhadravya vagere cha dravya, ananta pradeza, ananta paryAyeA ane atIta anAgata, sarvoddhAkALa uparokta 24 sthAnAnuM putri hoyate" leAkAntanI sAthe sayeAjana karavuM joIe, ahIM A prakArane sUtrAbhilApa thaze-avakazAntaraneA AlApaka teA sUtramAM ja kahI dIdhela che. tanuvAtanA AlApaka A pramANe anaze. " purSiM aMte ! hoya te pacchA sattame taNuvAe puvviM sattame taNuvAe pacchA loyaMte ? " rohA ! loyate ya taNuvAe ya puvvi' paite pacchA dete duve sAsayA bhAvA aNANupuvvI esA rohA ! he bhagavan ! pahelA leAkAnta ane pachI sAtamA tanuvAta che, ke pahelAM sAtamA tanuvAta ane pachI leAkAnta che ? uttara huM rAha, leAkAnta ane sAtame tanuvAta khanne che. te ane pahelAM paNa che ane pachI paNa che kAraNa ke te ane zAzvatabhAva che. tethI he roha ! temanAmAM pUrva ane pachInA bhAvarUpa AnupUrvInA abhAva che. eja pramANe ghanavAtathI laIne paryAya sudhInA 21 AlApaka banAvI levA. atIta, anAgata ane addhA viSayaka e AlApake A pramANe banaze. "puthvi mate ! hoya te pachAtIta ddhA puddhi gItAdA pacchA loyate ? rohA lAyate ya atItAddhA ya pucci pete pacchA pete duve sAsayA mAvA baLajIputhvI sA reddA !" he bhagavana! pahelA leAkAnta ane pachI atI. tAddhA che, ke pahelA atItAddhA ane tyArabAda leAkAnta che ? he roha ! leAkAnta ane atItAddhA banne pahelAM paNa che ane pachI paNa che. kAraNa ke te banne zAzvatabhAva che. tethI temanAmAM pUrvApara bhAva rUpa (AnupUrvI) krama nathI. "puSNi maMte! jecaMte pacchA aNAgayaddhA ? puvvi aNAgayaddhA pacchA lAyaMte ? " " rohA ! lAyaMte ya aNAgayadvA ya puvviM te pacchA pete duve sAsayA bhAvA, agANuputhvI esA rohA !" 3 bhagavan! pahelA leAkAnta ane pachI anAgatAddhA che, ke pahelA anAgatAhA ane pachI leAkAnta che? huM roha ! leAkAnta ane anagatAddhA ane che. ane te baMne pahelAM paNa che ane pachI paNa che. kAraNa ke te mane zAzvatabhAva che. te kAraNe temAM pUrvApara bhAva (AnupUrvI) nathI. sarvoddhA AlApaka te sUtrakAre pote ja sUtra dvArA kahyo che (puSimaMte ! yaMte vA savajjA) he pUjya ! pahelAM leAkAnta che ane tyArabAda sarvoddhA che, ke pahelAM sarvoddhA ane tyAra pachI leAkAnta che? huM roha ! leAkAnta ane sarvoddhA, e banne pahelAM paNa che ane pachI paNa che. te ane zAzvata bhAva hAvAthI temanAmAM pUrvApara krama nathI. (L (jahA lAya teNaM saMjoiyA savve ThANA ete alAyaMteNa vi saMjoe yavvA sabve) jevI rIte leAkAntanI sAthe upara mujabanA tamAma sthAneAnuM saMceAjana karavAmAM AvyuM che. evI ja rIte aleAkAntanI sAthe paNa te badhA sthAnonuM sacaiAjana zrI bhagavatI sUtra : 2 18
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI levuM. (kuTiMga aMte ! varane vAre vacha sattane taUvA ?) he bhagavana! pahelAM sAtamuM avakAzAntara che ane pachI sAtamuM tanuvAta che ke pahelAM tanavAna che ane pachI sAtamuM avakAzAntara che? (gvaM sattamaM vAsaMtara nahiM tame saMkocavuM vAva vavadvANa) he ha! pUrve kahela che e rIte sAtamAM avakAzAntarane tamAma tanuvAta vagere sthAnanI sAthe joDIne sarvAddha sudhInA praznottara rUpa AlApaka banAvavA joIe. (puvaeN maMte ! sattane tavA pUchA sattare ghaNAvANa?) he bhagavan! zuM pahelAM sAtamuM tanuvAta che ane tyAra pachI sAtamuM ghanavAta che? (parva upa tava netraM jAva sadA ) evI rIte sarvoddhA paryAnA A viSaya saMbaMdhI praznottaro paNa pahelAnA praznottaro pramANe ja samajavA. (gvaM iza saMnose no kiche te teM che tenuM netra ) A rIte ja AgaLa AvatAM pratyeka padane joDIne ane pAchaLa AvI gayelAM padene cheDIne pahelAM batAvyA pramANe ja praznottaro banAvavA joIe. kyAM sudhI A pramANe praznottara banAvavA ? te sUtrakAra kahe che ke (lAva tItANAnA adhrA) atIta anAgata kALa sudhI ane chevaTe savA sudhI A pramANe karavuM. (nava baLaggvI ghA ro!) he ha! te badhAmAM kaI paNa prakArane krama nathI. te anAnupUrvI che tyAM sudhI paNa upara mujaba kahevuM. tAtparya e che ke ghane dadhithI laIne atIta anAgata addhA sudhI ane chevaTe sarvoddhA sudhI tamAma prazno ane uttare pahelAM pramANe ja jAte banAvI levA joIe. (nAva bAjuputrI sA ror !) e vAkyanA cAvat (paryata) pada vaDe sUtra kAra e sUcana kare che ke uttarapakSamAM je "purite pachI vete. rodhi gg sAsarA mANA" kahyuM che te baMne pahelAM paNa che ane pachI paNa che. te bhAva zAzvata hovAthI temanAmAM AnupUrvI nathI.) tenuM ahIM paNa uttara pakSamAM badhe saMyejana karavuM joIe. A badhAM sUtrothI ekAnta zUnyavAda (ke jene mAdhyamika bauddho mAne che.) ane ekAnta jJAnavAda (ke jene sautrAntika bauddho mAne che) vagere aneka vAdenuM nirAkaraNa (khaMDana) thaI jAya che ane aneka svataMtra bAhyArthone saddabhAva sUcita thAya che. sArAMza e che ke A sUtra vaDe e batAvavAmAM Avela che ke vividha prakAranA bAhAryo che ane te svataMtra paNa che. zUnyatA mAnavI te vAstavika rIte yuktisaMgata nathI. kAraNa ke bAhya padArtho pAramArthika sat che jagata khAlI jJAnarUpa ja nathI. ane bAhyapadArtho svapnA jevA paNa nathI. vaLI A sUtre vaDe IzvaravAdIo kahe che ke A pRthvI vagere rUpa jagata Izvare banAvyuM che. e vAtanuM paNa ahIM khaMDana thaI jAya che ahIM e vAtanuM pratipAdana karAyuM che ke loka aleka vagere jeTalA padArtho che te badhA padArtho svataMtra che ane anAdi ananta che. te padArtho Izvara, kALa, prakRti vagerethI utpanna thayelAM nathI. zrI bhagavatI sUtra : 2 19
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ C/C/ jo A padArthone Izvara vagerethI utpanna thayelAM mAnavAmAM Ave te! A leka aleAka vagerenuM astitva kacAreka haze ane kayAreka nahIM hAya, e vAta paNa mAnavI paDaze, paNa evuM khanatuM nathI. kAraNa ke niyamathI ja temane sadbhAva jaNAya che. (seva maMte! lethamate tti jJAna viTTu) " he bhagavan ! Ape je pramANe pratipAdana karyu" che te pramANe ja che. he bhagavan ! ApanuM kathana sAcuM ja che. '" evuM kahIne bhagavAnane vaMdaNA namaskAra karIne roha aNugAra tapa ane sayamathI peAtAnA AtmAne bhAvita karatA peAtAne sthAne besI gayA. " vitti e padanA artha ahiM " peAtAne sthAne besI gayA " eveA thAya che. tAtpaya e che ke mana, vacana ane kAyAthI bhagavAne kahela pravacananI anumeAdanA karIne roha aNugAra peAtAnA sthAne besI gayA. // sU. 4 // 66 "" rAhuprakaraNa samApta lokasthiti kA nirUpaNa lAsthitivaNa na pahelAM leAkAnta vagere leAkanA padArthonuM nirUpaNa karIne sUtrakAra have temanA sabaMdhathI leAkasthitinI prarUpaNA karavAne mATe sUtra kahe che. "maMte tti" ItyAdi (C ( maMte tti ) he bhagavan! evuM sodhana karIne ( mAtra' joyame ) bhagavAt gautame ( samaLa gAyattva vacArII) mahAvIrane A pramANe kahyuM tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. ahI ' cAvat '( paryanta ) padmathI " mAtra mahAvIra vaMdai, namasai, vaMditA namaMsittA, NaccAsaNNe NAidUre sussUsamANe NamaMtramANe mimudde niLAM paMjinne vastuvAlamALe " A pAThane grahaNa karavAmAM Avye che. tenA artha A pramANe che--gautamasvAmIe jyAre bhagavAna mahAvIrane " he bhagavan ! e padmathI sAdhyA pachI eka dama prazno pUchayA nahIM paNu temaNe pahelAM te bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA karI, namaskAra karyAM. vaMdaNA namaskAra karIne teo temanAthI ati dUra paNa nahIM ane ati nikaTa paNa nahIM evA sthAne (ucita sthAne) besIne prazaMsA karatA thakA bhagavAnane pharIthI namaskAra karIne bhagavAnanI sAme banne hAtha joDIne vinayapUrNAMka pa pAsanA karatA, thakA pUchavA lAgyA. A sUtreA vaDe gautama svAmInI bhagavAna pratyenI bhakti ane vinaya darzAvavAmAM Avela che. have gautama svAmIe prabhune pUchelA prazno ane prabhu vaDe te praznonA je uttarA apAyAte sUtrakAra batAve che. prazna-( viALa aMte ! rofDhudde vantattA) huM prabhA ! leAkanI sthiti keTalA prakAranI kahI che. uttara--pecamAM ! pravrutriA holuDuM raLattA) he gautama ! zrI bhagavatI sUtra : 2 20
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekanI sthiti ATha prakAranI kahI che. (4) te ATha prAkAra A pramANe che(aagaaspitttthie vAe, vAyapaidie udahI, udahIvaiTTiyA puDhavI, puDhavIpaiTThiyA tasA thAvarA pANA, ajIvA jIvapaiTThiyA, jIvA kammapaiTThiyA, ajIvA jIvasaMgahiyA, jIvA wiAphiyA) (1) AkAzapratiSThitavAyu, (2) vAyupratiSThita udadhi, (3) udadhipratiSThita pRthvI, (4) pRthvIpratiSThita trasa sthAvara prANio, (5) jIva pratiSThita ajIva, (6) kapratiSThita jIva, (7) jIvasaMgRhIta ajIva ane (8) karmasaMgRhIta jIva. AkAzanA AdhAre jenI sthiti che evA je tanuvAta ane ghanavAta tenuM nAma AkAzapratiSThita vAyu che. te vAyu avakAzAntara upara rahela che. zaMkA-jevI rIte vAyune AkAzanA AdhAre pratiSThita (rahelo) kahyo che, eja pramANe AkAzane paNa koI bIjA padArthanA AdhAre pratiSThita batAvavuM joIe. je tenA javAbamAM ema kahevAmAM Ave ke AkAzane koI AdhAra nathI. te tenI sAme e dalIla karI zakAya ke jevI rIte AdhAra vagara vAyunuM astitva saMbhavI zakatuM nathI. tevI rIte AdhAra vinA AkAzanuM astitva paNa saMbhavI zakatuM nathI ? tenA javAbamAM je ema kahe ke AkAzane AdhAra paNa koI anya padArtha che, te sUtrakAre ahIM zA mATe tene ullekha karyo nathI? athavA te teno ullekha avazya thave joIto hato. uttara-AkAzarUpa vastu bIjI kaI paNa vastunA AdhAra vagara paNa rahI zake che, e vastunA svabhAvanI vicitratA darzAve che. e keI niyama nathI. ke eka padArthane je svabhAva hoya te ja svabhAva bIjA padArthane paNa he joIe. je evuM ja banatuM hoya te judI judI vastuomAM je judI judI vicitratA jovA maLe che te vicitratA saMbhavata ja nahI. vastu svabhAvanI ja e vicitratA che ke kaI vastu jIhA indriya vaDe grAhya hoya che te koI vastu cakSuIndriya vaDe grAhya hoya che. je evuM banatuM na hota te khATAmIThA rasane cakSuIndriya vaDe grahaNa karI zakAta ane rUpane chaThThA indriya vaDe jANI zakAta paNa evuM banatuM nathI. tenuM kAraNa vastusvabhAvanI vicitratA ja che. te tevI ja rIte ahIM vastusvabhAvanI vicitratA jANI zakAya che tevI ja rIte AkAza dravya paNa pitAnA svabhAvanI vicitratAne kAraNe ja anya dravyanA AdhAra vagara paNa pratiSThita rahe che. A rIte AkAza kaI paNa anya padArthanA AdhAra vinA ja raheluM hovAthI adhikaraNa (AdhAra) rahita hovAthI tenA adhikaraNano vicAra karavAnI AvazyakatA rahetI nathI. te kAraNe ja zAstramAM AkAzanA adhikaraNane vicAra karavAmAM AvyuM nathI. "vAta pratiSThita udadhi"nuM tAtparya e che ke tanuvAta ane ghanavAtanA AdhAre ghanodadhi pratiSThita (rahelI che. eTale ke jevI rIte vAyunuM adhikaraNa (AdhAra) gagana che evI ja rIte udadhino AdhAra vAyu che. "pASTriya putravI" udadhipratiSThita pRthvI nuM tAtparya e che ke ghane dadhinA AdhAre ratnaprabhA vagere pRthvIo (narake). pratiSThita (rahelI) che. mULamAM je "kavirUthriyA puDhavI" kahela che. te bAhulyanI apekSAe samajavuM. kAraNa ke ItmAzmArA nAmanI je siddhazilA zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthvI che te AkAzanA AdhAre ja pratiSThita che. "guDhavI kriyA tA thAya vA', ( pRthvIpratiSThita trasa sthAvara jI)nuM tAtparya e che ke jeTalAM trasa ane sthAvara jIve che tene AdhAre pRthvI che "guDhavI kriyA tA thAvarA jALA" evuM je kathana che te paNa ghaNe bhAge che ema samajavuM kAraNa ke AkAza, parvata ane vimAna vagerenA AdhAre paNa jIvonAM raheThANa che, evuM zAstromAM pratipAdana karAyela che. (aat, jItrapaTrira ) ( ajI jIvapratiSThita che) tenuM tAtparya e che ke zarIrAdi pula rUpa je ajIva che temanuM adhikaraNa (AdhAra) jIva che jemanuM adhikaraNa (AdhAra) jIva che temane jIvapratiSThita kahe che. kAraNa ke zarIrAdi pule chene AdhAre pratiSThita ( sthitI) hoya che. "jIva vi" (karma pratiSThita jIve) karmapratiSThita che. teno bhAvArtha A pramANe che-udayamAM nahIM Avela karmapudagalene AdhAre saMsArI jI rahelA che. eTale ke saMsArI jInI sthiti karmAdhIna hoya, che. A rIte teo karmAdhIna sthitivALA hovAthI temane karmapratiSThita kahyAM. "akIvA nIsaMga"i (ajIvo jIvasaMgRhIta che.) enuM tAtparya e che ke jIvo mane vargaNAnA pugalone manarUpe tathA bhASA vagere vagaNanA pudgalane bhASA vagere rUpe grahaNa karatA rahe che. te kAraNe ajIvo jIva saMgRhIta kahela che. zakA-"banavA nava kriya" ane "navA vIrAMjAi " e bane vAkyomAM zo arthabheda che ? jevI rIte muni ane saMyata vacce koI bheda nathI kAraNa ke je muni che teja saMyata che ane je saMyata che teja mani che. eja pramANe uparanAM vAkayenA arthamAM paNa keI bheda lAgato nathI. samAdhAna-"rIvA rnavAsiSatAH" A vAkayamAM ajIva ane jIvano AdhAra Adheya bhAva kahyo che. ane "mIrA >> A vAkyamAM saMgrAhya ane saMgrAhaka bhAva kahyo che. saMgrahakartA jIva che ane saMgrAhA ajIva che. eTale te banne vacce taphAvata che. muni ane saMyatamAM paNa samariThanayanI apekSAe bheda che. te bheda A pramANe che-pApakarmonI pravRttimAM mauna dhAraNa karIne rahe che tene muni kahe che. ane chakAyanA jIvonI rakSA karanArane saMyata kahe che. A rIte te banne vacce arthabheda jarUra che. athavA "manIvA vIrasaMtA: " A vAkyamAM paNa AdhAra Adheya bhAva ja che. kAraNa ke je saMgrAhya hoya che te AdhAranuM Adheya paNa hoya che. jema ke "[" mAlapUA ane tela. mAlapuA vaDe tela saMgRhIta hoya che. tethI tela Adheya che ane mAlapUA AdhAra che. e ja pramANe A viSayamAM paNa ajIva java vaDe grahaNa karAya che. tethI ajIva Adheya che ane jIva AdhAra che. zaMkA-je A pramANe vAta hoya te te banne vAno eka sarakhe artha hovAthI te bannenA pratipAdanamAM punarukti deSa nahIM lAge zu ? A pramANe kahevuM te ucita nathI, kAraNa ke zAstromAM A rIte je pratipAdana karavAmAM AvyuM che. te maMda buddhivALA ziSyone judI judI rIte samajAvavAnI apekSAe jANavuM. zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA "pIvA maiANiyA" ( kamasaMgRhIta jIva) nuM tAtparya A pramANe che-jeTalA saMsArI jIve che te badhAM udayaprApta karmone adhIna hoya che, ane je udayaprApta karmone adhIna rahyA kare che teo tyAM pratiSThita che, e pramANe kahI zakAya che, jema ke ghaDAmAM astitva rUpa vagere guNa che te ghaTAdhIna sthitivALA hoya che, te kAraNe ghaDe temanuM adhikaraNa (AdhAra) hevAthI pa vagere Adheya gaNAya che. e ja pramANe prakRta viSayamAM paNa kamane adhIna hovAthI jIvamAM paNa Adheya bhAvanuM pratipAdana thAya che. eTale ke karma jIvanuM adhikaraNa che ane jIva Adheya che. have gautamasvAmI mahAvIra prabhune lekasthitimAM je aSTavidhatA batAvI che tenuM kAraNa pUche che- Tre maMte! gvaM purU) he bhagavana! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke (gaNuvidda gAva navA divA) lokanI sthiti ATha prakAranI che. ahIM "kAva" pada vaDe "adRSi thiI laIne "manIvA nI saMciA " "novA krAsaMhi" sudhIne pATha grahaNa karAve che. tene bhAvArtha AgaLa kahyA pramANe ja che ke he prabhe ! Apa lekasthitimAM je ATha prakAra batAve che tenuM kAraNa zuM che? uttara--(Ama !) he gautama ! (bAmaNa jerU purise) jemake kaI puruSa (vardhimAlaverU) mazakane havA vaDe bharI de. (afthanArovettA) ane mazakane havAthI bharI daIne (sitaM vaMdha3) pachI te mANasa tenA mukhane bAMdhI de. (baMdhittA makaof iDha vaMzarU) A rIte mazakanA mukhane bAMdhIne tenI vacce te pharIthI gAMTha vALI de, (vaMvara ) vacce gAMTha bAMdhIne ( 4i i4 muru) uparanI eTale ke mazakanA mukhanI gAMThane pachI chaDI nAkhe. (guphA) pachI uparanI gAMThane cheDIne (3varji vame) te mazakanI uparanA bhAgamAMthI vAyune bahAra kADhI nAkhe A pramANe karavAthI mazakanA ardhA bhAgamAM te vAyu bhareluM raheze ane ardho bhAga vAyarahita khAlI thaI jaze. (kAri re rAmettA) pachI mazakanA uparanA bhAgamAMthI vAyune kADhI nAkhIne (3ri re sADAcaraNa pUrU) te uparanA bhAgane pANIthI bharI de. (phurattA fa fai vaMdharU) pachI pANI bharIne pharIthI tenuM uparanuM mukha bAMdhI de (baMdhitta) mukhane bAMdhI daIne (majijJa is r) pahelAM bAMdhelI vacalA bhAganI gAMThane pachI kholI nAkhe. (khUii mAM ! je bAvA vADAcaraNa 3 varimata viTTa?) te he gautama! te bhareluM pANI vAyunA uparanA bhAgamAM rahe che kharuM ? gautame javAba Ape (hRttA f ) hA bhagavan! rahe che. ahIM (safmata) evuM je kahyuM che tenuM kAraNa e che ke pANI vAyunI upara rahe che te vAta vyavahArathI paNa lekamAM mAnavAmAM Ave che. te paNa pANuM sarvoparI che e vAtane batAvavAne mATe zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6 (6 jIvamatajI " pada mUkayu che, jevI rIte pANIne AdhAra vAyu mazakamAM dekhAya che eja pramANe tanuvAta ane pANI, e khannemAM paNa AdhAra Adheya bhAva sabhavI zake che. ahIM vAyu AdhAra che ane pANI Adheya che. ( se senTreLa bAvanInA rUkSmaRdyiA !) hai gautama ! te kAraNe me' evuM kahyuM che ke ahIM jIva ka saMgRhIta che " tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM ahIM ( jJAna ) yAvat " padathI " banAsarUdvila cAlu " thI zarU karIne "jhIvAnIvasaMdyA " sudhInA pATha grahaNa karavA dhanAdhinI upara pRthvI che " e vAtane sUtrakAra dRSTAnta vaDe samajAve che( senA vAmai purisepasthi bArovera) jema ke kAi puruSa cAmaDAnI mazakamAM havA bharIne tene phulAve ahIM je vA padma AvyuM che te bIjA dRSTAntanuM bedhaka che. (boSittA TIlu caMdyar ) A rIte phulAvIne te tene pAtAnI keDa sAthe bAMdhI de. (caMcittA sthAnlR-matAramosisipala bonAphenA) A rIte phulAvelI mazakane keDe bAMdhIne agAdha, ane jene tarI zakAya nahI' evA tathA mANusa DUbI jAya evA UMDA pANImAM praveza kare. teA (se mULa toyamA ! saivruttei zastra ApaNa mitane ciMdra ? ) he gautama ! te puruSa pANInI upara ja raheze ke nahIM ? (tA vidgurU he pUchyuM ! te mANasa pANInI upara ja raheze. ( vaM yA adhruividdA chodu vajrattA bAvalIyAmmasaM kriyA) A rIte huM gautama ! leAkanI sthiti ATha prakAranI kahI che. ahIM paNa "jIvaka sagRhIta che" tyAM sudhInA pATha grahaNa karAyeA che. ahIM ( jJava ) yAvat padma varDa k "" '' 66 dd sudhInA 'AgAsapaTThie '" thI zarU karIne " jInovAnI saMciA " evaM vA ,, pATha grahaNa karAyeA che. A padamAM 8 ,, vA zabda khIjA dRSTAMtanuM sUcaka che ema samajavuM, sU. 5 // ahI' leAkasthitinu ja varSoMna cAlI rahyu che. tethI tene anulakSIne sUtrakAra kahe che-"asthi La aMte" ityAdi athavA 'agIyA gauvaSatriyA'" ityAdi zrI bhagavatI sUtra : 2 24
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva aura pudgalake badhekA nirUpaNa je cAra pada temane vicAra karavAne mATe sUtrakAra kahe che "thi i ma" ItyAdi (zaritha of mese! nIvA ja ponA ya amadbhA, ajamA , annamoDhA, kAmasiphArizA navayuttA vidgati ?) he bhagavana ! che ane pagale zuM paraspara baMdhAyelAM che?" cetanA jenuM lakSaNa che tene jIva kahe che. tathA rUpa, rasa, gaMdha ane sparza e cAra guNo jemAM hoya che tenuM nAma pudgala che. "pudgala" pada vaDe ahIM karmazarIrAdi pudgalo grahaNa karAyela che. pudgalenI sAthe jIvana ane jIvanI sAthe pudagalone je ekakSetrAvagAha (eka sthaLamAM rahevAne) saMbaMdha che eja ahIM parasparamAM baMdharUpa che, ane te saMbaMdhathI yukta hovuM evI sthitine "baddha" kahe che. jIva ane pugala paraspara baddha che?" e prakArane prazna pUchavAnuM kAraNa e che ke te bane "jananapu" (paraspara baMdhAyelA) che. e hetugarbhita vizeSaNa che. tenuM tAtparya A pramANe che.teo bane pahelAM mAtra sparzanAthI ja parasparamAM pRSTa hatA. teo pAchaLathI gADhatara baMdha vaDe ApasamAM (parasparamAM) saMbaddha thaI gayA che kharA? "gannA " nuM tAtparya A pramANe che. jema leDhAnA gALAmAM badhI bAjuethI agni pravezI zake che, tema kamaparamANuo AtmAnI sAthe ane AtmA karma paramANuonI sAthe lelIbhUta (ekameka thavA paNuM) thAya che zuM? jevI rIte thAyonoDha (loDhAno goLo) ane gAyono ( leDhAnA gaLA)mAM pravezela agni parasparamAM eka meka thaI jAya che e ja pramANe zuM AtmA ane karmaparamANuo parasparamAM ekameka thaI jAya che? zuM teo paraspara sneha pratibaddha che? ahIM "sneha" ne artha rAgAdipa sneha (cIkAza) samaja. kahyuM paNa che " vRtta ItyAdi. jyAre ke vyaktinuM zarIra tela vagerethI cIkaNuM thayuM hoya tyAre te vyaktinA zarIra upara dhULa vagerenAM rajakaNe AvIne cUMTI jAya che. eja pramANe jyAre AtmA rAgadveSa rUpa nehathI cIkaNuM hoya che tyAre tenI sAthe no tIvra baMdha thAya che. eTale ke AtmapradezanI sAthe karma paramANu eMTI jAya che, "annAnaghaDattA" eTale "paraspara eka samudAya rUpe rahevuM." prazna kartAne Azaya evo che ke jyAre karma pulo ane jIvanA pradeza para spara baMdhAya che. tyAre zuM teo banne eka samudAya rUpe banI jAya che ? A jAtanA gautamasvAmInA praznonA uttara mahAvIra prabhu A pramANe Ape che. - haMtA va0i) he gautama! evuM ja bane che. prazna(re re mate ! vAva vi?i he bhagavan! A zA kAraNe evuM kahe che ke "teo A rIte rahe che? tyAM sudhI sUtrapATha grahaNa kare. uttara-(! kA nAma hRNa riyApune puSpamALe voTTamALe vorA samadarattA viru) he gautama! jevI rIte ke eka sarovara heya ane te pANIthI pUrepUruM bhareluM hoya (pUrepUruM na bhareluM hovA chatAM paNa zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahAramAM leke evuM kahe che ke te bhareluM che, ahIM evA sarovaranI vAta nathI. paNa jeTaluM pANI bharAI zake teTaluM bhareluM che ema batAvavAne mATe ahIM "govpamA" pada mUkayuM che) eTale ke pANIthI chalechala bhareluM te sarovara hoya ane chAchala bhareluM hovAthI jemAMthI pANI bahAra paNa cAlyuM jatuM hoya tathA pANInI adhikatAthI je vikAsa pAmI rahyuM hoya, ane pANIthI chalochala bharelA ghaDA jevuM je dekhAtuM hoya. ( rU purite tari hari ja ma tAraM saMcAlavuM jaya ) evA sarovaramAM kaI mANasa eka moTI nAvane utAre ke jemAM nAnAM moTAM seMkaDo chidro heya. "sAda" te chidro vaDe dhIme dhIme pANIne praveza thAya tevAM Astra-sUma chidrovALI naukAne "sadAstravA" kahI che. athavA-"sA gAtravati jJaDha thayA sA sAva" hamezAM jemAM pANI AvyA karatuM hoya tene sadAsavA kahe che, athavA-"zAstravA" eTale jemAM seMkaDo chidro hoya evI naukA ahIM Asava ane chidramAM sUkSma ane sthaLa chidronI apekSAe bhinnatA hovAne kAraNe punasakti deSane saMbhava rahetuM nathI. (te jUi mo mA! mA khAvA tehiM mArA gApUjemALIra punnA punnAmAnA vonAnA voTTamAnA mamaraghArA vida) te he gautama! AvI nAva te AstradvAra vaDe (chidromAMthI praveza pAmatA pANIthI bharAtI raheze. AvI rIte bharAtAM bharAtAM te pANIthI pUrepUrI bharAI jaze. ane pANIthI chalakAvA mAMDaze. vaLI te eTale sudhI chalakAze ke pANI temAMthI bahAra paNa nIkaLavA mAMDaze. evI sthitimAM pANInI vizeSa vRddhi thavAne kAraNe te nAva bharelA ghaDAnI jema sarovaramAM DUbI jAya che ke nahIM ? (haMsA viru) he bhagavan evI nAva sarovaramAM avazya DUbI jAya che. jevI rIte pANIthI bharele ghaDo sarovaranI aMdara DUbI jAya che tevI rIte seMkaDo nAnA meTAM chidrovALI che naukA paNa DUbI jAya che. (se tejI jovA ! gathi navA ja nA virRti) he gautama! tethI ja huM ema kahuM chuM ke jI. "AgaLa kahyA pramANe rahe che" tyAM sudhI pATha grahaNa karo. ahIM (jJAva) "cAva7" pada vaDe "pusTAca, kAmanadvA, kannamananag, ganamanamADhA, annamana sivA anamAtA" A pUrvokta pATha grahaNa karAve che. A sUtrano bhAva evo che ke jevI rIte nAva ane sarovaranuM pANI e bane avagAha pUrvaka rahe che, evI ja rIte jIva ane pudgale paNa paraspara avagAha pUrvaka rahe che. te sU. 6 zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkSma snehakAyakA nirUpaNa lekasthitinA viSayamAM ja sUtrakAra kahe che-"ci i mate !" ItyAdi asthi mate ! he prabho! (vA) sadA-sarvakALe (mica) parimANa (mApa) sahita (bAdara apakAyanI jema aparimita nahIM) athavA-nA tamAma RtuomAM samita-rAtre ane divase (kudume siLA vararU?) sUma snehakAya-apUkAyavizeSa paDyA ja kare che zuM? tAtparya ke zuM hamezAM sUkSama aplAya paDe che? uttara-daMtA thi) hA paDe che. eTale ke badhI RtuomAM (dararoja) sUkSma apUkAya hamezAM paDyA ja kare che ( mate! %i 3 varU, sahe vAra, tiri ) he bhagavana ! te sUkSama apUkAya zu UMce paDe che, ke nIce paDe che ke tirachuM paDe che? eTale ke UMce-vartala vaitADhaya parvata vage mAM nIce alekamAM tira-tiryakamAM paDe che? uttara-oya! Tags, rahe va ivara, tiri pava,) he gautama! te sUkrama aplAya UMce -vala vitADhaya vagere parvatomAM paNa hamezAM paDe che, nIce alekamAM paNa hamezAM paDe che ane tira-tiyakamAM paNa hamezAM paDe che. zaMkA--je sUkSma aplAya rAtane divasa tamAma RtuomAM hamezAM paDatuM ja rahetuM hoya te sAdhuoe koI paNa sthaLe koI paNa rIte kyAreya paNa javuM joIe nahIM. kAraNa ke teonA javA AvavAthI badhe sthaLe hamezAM apUkAyanA jInI virAdhanA thavAne prasaMge upasthita thaze. samAdhAna-divase sUryanAM kiraNenI garamI vaDe AkAzamAMthI paDatAM te apakAyanA jIvone svAbhAvika rIte ja vinAza thAya che. tethI divase sAdhuonA javA AvavAthI akAya jIvonI virAdhanAne saMbhava rahetuM nathI. paraMtu rAtre aSkAyanA jIvonI hiMsAthI bacavAne mATe jhADo, pezAba vagere anivArya kAraNene laIne rAtre sAdhu sAdhvI tathA vratadhArI zrAvaka zrAvikAone javA AvavAnI jarUra paDe to zarIrane DhAMkIne ja javuM AvavuM joIe. ughADe zarIre jaI AvI zakAya nahIM evI zAstranI AjJA che. vaLI gautamasvAmI pUche che (aa che bAyare AukAe annamannasamAutta cipi, dIha kAla ciTui, tahA Na se vi) 3 bhagavana! jevI rIte bAdara (dhULa) aSkAya (pANI) bIjA bAdara aplAyanI sAthe maLIne taLAva vageremAM divasenA divase, mahinAo ane varSo sudhI rahe che, evI rIte zuM sUma apakAya paNa rahe che? uttara-(A daLa sama) he gautama te artha barAbara nathI. eTale ke zrI bhagavatI sUtra : 2 2IS
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ evuM banatuM nathI. kAraNa ke (se baM) te sUkSma aSkAyanA jI (gigmeva vidhvaMsamajIrU,) ekadama jaladIthI nAza pAme che. kAraNa ke teo sUkSama hoya che (sevaM mare! te maMte!) he bhagavan! Ape kahyA pramANe ja badhuMya che. he prabhe ! ApanuM kahevuM sAcuM ja che A pramANe kahIne mahAvIrane vaMdaNa ane namaskAra karIne gautamasvAmI pitAne sthAne gayA. te sU-7 ItizrI jainAcAryajainadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta bhagavatIsUtranI priyadazinI vyAkhyAnA pahelA zatakane chaThe uddezaka samApta 1-dA sAtave udeze ke viSayoM kA nirUpaNa sAtamA uddezakanI zarUAta have sAtame uddezaka zarU thAya che. temAM je viSayanuM nirUpaNa karAyuM che te viSayane saMkSepamAM batAvavAmAM Ave chenArakAdi jenI utpattine vicAra, temAM 24 daMDaka, nArakAdi nA AhArane vicAra, pharIthI 24 daMDakone vicAra, nAraka jInA udvartanane vicAra, utpanna (utpanna thavuM) udrartana (nIkaLavuM) vigrahagati samApanna, avigrahagati samApanna, vagerenA kathanamAM 24 daMDaka, devasthavana ane garbha vicAra, garbhamAM upajatAM je IndriyothI yukta hoya che ke nathI hotA tene vicAra, dravyendriya ane bhavendriyanuM varNana, gathI upajatAM jene zarIra hoya che ke nahIM, tene vicAra, dArika, vaidiya, AhAraka, tejasa, ane kAzmaNa, e zarIrone vicAra, utpanna thato jIva pahelAM ka AhAra le che? te prazna, ane zuka zeNita vagerene te AhAra kare che e uttara, garbhamAM rahele jIva kA AhAra le che? evo prazna ane mAtAnA zeNitanI sAthe mAtA vaDe khavAyela padArthone AhAra le che e uttara. garbhamAM rahele jIva maLa mUtra kare che ke nahIM ? e prazna ane tene nakAramAM uttara, tenuM zuM kAraNa che? e prazna ane AhAra aneka rIte pariName che e uttara, garbhamAM rahele jIva zuM mukha vaDe khAya che? eve prazna ane nathI khAte e uttara, tenuM kAraNa zuM ? e prazna ane te samasta zarIra vaDe AhAra kare che e uttara mAtRchavarasatAriNI ane putrajIvarasatAriNI nADiyAne vicAra, saMtAnamAM mAtAnAM keTalAM aMga hoya che? e prazna, ane traNa hoya che e uttara, mAtAthI prApta thayelAM aMge keTalA kALa sudhI rahe che? e prazna-maraNa paryanta rahe che. e uttara, garbhamAM rahele jIva narakamAM jAya che ke nahIM? e prazna zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya che paNa kharo ane nathI paNa jatA. e uttara, ane garbhamAM rahelA jIvane zatrunI sAthe saMgrAma, vagere kAraNenuM varNana garbhamAM rahelA jIva zuM deva thAya che? e prazna thAya paNa khare ane na paNa thAya e uttara garbhamAM rahela jIvane dhArmika pravacana vagere zravaNa karavAnuM vicAra, jIvanA garbhanivAsanA prakArano vicAra, garbhamAMne jIva mAtAnA sukhathI sukhI ane mAtAnA dukhathI duHkhI thAya che ke nahIM? e prazna-thAya che e uttara, garbhamAMthI bahAra AvavAnA samayane zubhAzubha vicAra, uddezakanI samApti. - chaThThA uddezAnuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra sAtamAM uddezAnuM nirUpaNa kare che. te bane uddezAo vacce A pramANe saMbaMdha che- chadA uddezAne aMte evuM kahyuM che ke sUkSma snehakAya zIdhra (jaldIthI) nAza pAme che jyAre A uddezAmAM vinAzathI viparIta utpattinuM varNana karavAmAM AvyuM che. nAza ane utpanna thavuM e bane paraspara virodhI dharmo che. tethI vinAzanuM nirUpaNa karyA pachI tenAthI viparIta evA utpAdanuM smaraNa thaI Ave che. te kAraNe vinAza pachI utpAdanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. have utpAdanuM nirUpaNa karavAnA AzayathI sAtamAM uddezAnI zarUAta karavAmAM AvI che. athavA-chaThThA uddezAmAM lekanI sthitinuM varNana karyuM che te mujaba ahIM paNa lekasthitinA viSayamAM ja kathana cAlI rahyuM che. te te nimittane kAraNe eka kAryakAritvarUpa saMgatine dhyAnamAM rAkhIne sUtrakAra chaddA uddezAnI samApti karIne have sAtame uddeza zarU karyo che. athavA "ne phA" A saMgraha gAthAmAM je "nAraka" pada kahyuM che, tenuM vivecana karavAne avasara have AvI gayA che, ema samajIne sUtra kAra chaThA uddezAnI pachI nirayika viSayavALA sAtamAM uddezAnuM nirUpaNa kare che. tenuM sauthI paheluM sUtra "reui maMte !" ItyAdi che. nairayiko kI utpatyAdi kA nirUpaNa TIkArtha-zaMkA-gNa aMte nerANu uvavAmALe" nArakamAM utpanna thanAre nAraka jIva A je mULasUtra vAkya che te yukti yukta lAgatuM nathI. kAraNa ke je jIva vartamAna kALe narakamAM utpanna thaye nathI tene nirayika (nAraka) kevI rIte kahI zakAya? narakamAM janma lIdhA pachI ja tene nArakIne jIva kahI zakAya. te pahelAM tene nArakIne jIva kahe te yuktiyukta lAgatuM nathI. zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhAna-ahIM vartamAnakALa ane bhaviSyakALa, e bane kALamAM abhedane upacAra (Are paNa) karavAmAM Avela che. te abheda upacAranI apekSAe narakamAM utpanna thavAne sanmukha thayelA jIvane nAraka kahevAmAM Avyo che. narakamAM je utpanna thavAno che evA jIvane nAraka kahevAmAM koI vadhe jaNAtuM nathI. kAraNa ke te samaye jIvanA naraka prAgya (5) AyuSyane udaya thaI gaye hoya che. gati, AnupUvI ane AyuSyano udaya eka sAthe ja thAya che. vaLI narakagatimAM upajavAne sanmukha thayelA jIvanA tiryaMcAyu, manuSyAyuM ane deva Ayu, e traNemAMthI eka paNa Ayune udaya hetuM nathI. phakta narakAyune ja udaya hoya che te evI sthitimAM tene "nAraka" na kahI zakAya te bIjuM zuM kahI zakAya? tethI nArakamAM utpadyamAna ( utpanna thavAne sanmukha thayelA) jIvane mATe "nAraka" zabdane ja prayoga kare joIe. Ama karavAmAM kaI paNa prakArane siddhAtika vAMdho nathI. gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke (mu of mete ggg saHkanamALe nArakamAM utpanna thanAro nAraka jIva ( reLe revaM vAvAjha) za pitAne ekadezathI nArakanA ekadeza rUpe utpanna thAya che, (deza eTale avayava athavA aMza) (rese sarva ravavaMs?) pitanA eka dezathI nArakanA sarva deza rUpe utpanna thAya che ? ke (sarve naM vanarU?) potAnA samasta avayavothI nArakanA eka avayava rUpe utpanna thAya che ke sarave sarva ?) ke pitAnA samasta avayathI nArakanA samasta avayavarUpe utpanna thAya che? ahiM cAra vika9pa gautamasvAmIe pUchyA. bhagavAna kahe che-(joyA ! no reLe revaM kavanna, to rejo garva vava , to dave re vavajJa, sarvemAM sarve 3vavA) he gautama ! nArakamAM utpanna thate jIva potAnA ekadezathI nArakanA ekadeza rUpe utpanna thatuM nathI, tathA potAnA ekadezathI nArakanA sarvadeza rUpe paNa utpanna thatuM nathI, temaja potAnA sarvadezathI nArakanA ekadeza rUpe paNa utpanna thatuM nathI, paraMtu te potAnA sarvadezathI nArakanA sarvadaza rUpe ja utpanna thAya che. uparanA cAra prakamAMthI traNa prakanonA javAba nakAramAM ane cothA praznano javAba hakAramAM ApatA mahAvIra prabhue kahyuM ke he gautama ! je na jIva narakagatimAM utpanna thAya che te pitAnA tamAma aMzothI narakagatimAM tamAma aMze sAthe-pUrNa avayavI rUpe utpanna thAya che, kAraNa ke pariNAmI kAraNa eka aMzathI potAnA kAryonA eka aMza rUpe utpanna thatuM nathI. tenuM tAtparya e che ke je pariNAmI kAraNa eTale ke upAdAna kAraNa hoya che tenA eka avayavathI kAryanA eka avayavanI utpatti svIkAravAmAM AvI nathI. paraMtu tenA sarva avayathI ja kAryanA sarva avayavonI utpatti svIkAravAmAM zrI bhagavatI sUtra : 2 30
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avela che. jema ke dahIMnuM upAdAna kAraNa dUdha che. te upAdAna kAraNa rUpa dha pitAnA tamAma aMzathI tamAma aMze sahita dahIM rUpe pariName che. evuM nathI hotuM ke dUdhanA ekadezathI dahIMne ekadeza bane. upAdAna kAraNanI mahattA eja che ke te pitAne samasta rUpe ja kArya rUpe pariNumAve che. jema vastranA ekadezarUpa taMtuthI ( tAMtaNAthI ) AkhuM vastra taiyAra thatuM nathI evI ja rIte pUrvanI tiryaMca vagere leninA jInA ekadeza (avayava)thI nArakane ekadeza (avayava) niSpanna thatuM nathI. tAtparya e che ke tANAvANAothI banatAM vastranA upAdAna kAraNarUpa taMtue che. ane vastra temanuM kArya che. have taMtuonA ekadezathI vastranuM nirmANa thatuM nathI, eTaluM ja nahIM paNa taMtuonA ekadezathI vastranA ekadezanuM nirmANa thatuM nathI. mATe kahyuM che ke "no tene te vanna" paraMtu badhA taMtuo vaDe ja saMpUrNa vastranuM nirmANa thAya che. avayavInA ekadezane pUrNa avayavI kahevAtuM nathI. vastrane e koI paNa bhAga taMtuonA ekadezathI-eka bhAgathI taiyAra thato nathI ke je vastrathI judo hoya. upAdAna kAraNa pitAnA kArya sAthe joDAyeluM ja hoya che-eTale ke potAne ja te kAryarUpe pariNAve che tethI tene kaIpaNa bhAga evo hoto nathI ke je potAnA kAryanA ekabhAgane utpanna karato hoya, paNa pUrNa upAdAnaja tenA pUrNa kAryanuM nirmANa kare che. A prakArane siddhAMta nizcita hovAthI utpadyamAna nArakajIva potAnA ekadezathI nAraka jIvanI paryAyanA ekadezarUpe utpanna thato nathI. tathA "no reLe sarve karavAmAM no bhAvArtha e che ke jevI rIte eka taMtumAMthI pUruM vastra taiyAra thatuM nathI evI ja rIte utpadyamAna (utpanna thanAra) nAraka java ekadezathI pUrNa nAraka rUpa paryAyamAM utpanna thatuM nathI. tathA "no saveLa telaM vavAjha" ne bhAvArtha A pramANe che-jema ghaDAnAM saMpUrNa kAraNathI ghaDAne ekadeza taiyAra thato nathI. jema mATIrUpa upAdAna kAraNa eka bhAga rUpe ghaDAnuM nirmANa karatuM nathI. e ja pramANe jIvanA potAnA saMpUrNa avayave nArakAdi rUpanA eka dezane utpanna karI zakatA nathI, kAraNa ke je pariNAmI kAraNa hoya che te pitAnA samasta rUpathI ja kAryanA rUpe pariNamatuM jovAmAM Ave che. " i aa saacs" nuM tAtparya A pramANe che-utpadyamAna (utpanna thanAra) nArAjIva pitAnA samasta avaya vaDe ja saMpUrNa avayavI rUpe utpanna thAya che. pUrNakAraNa kalApa maLavAthI ja ghaDAnI utpatti thAya che-eTale ke ghaDAnuM upAdAna karaNa mATI che te mATI samastarUpe saMpUrNa ghaDAnA rUpe jema pariName che tema utpanna thanAra nAraka jIva pitAnA samasta avaya vaDe nAraka jIva rUpa samasta paryAyamAM badalAya che. A cethA pakSane ja tIrthaMkara prabhue svIkAra karyo che. bAkInA zrI bhagavatI sUtra : 2 31
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa pakSane asvIkAra karyo che. uparanA kathanano sArAMza e che ke nAraka paryA yamAM utpanna thanAre kaI jIva evI rIte utpanna nahIM thAya ke tenA eka pradeza (avayava) sivAyanA bAkInA pradeza te pUrva paryAyarUpe ja pratibaddha (baMdhAyelA rahe ane mAtra eka pradezathI ja te nAraka paryAyanA eka deza rUpe ke sarvadeza rUpe nArakamAM utpanna thaI jAya paraMtu evuM banatuM nathI. eTale ke pUrvaparyAyamAMthI marIne narakamAM nAraka jIvanI paryAyanA eka aMze utpanna thAya evuM paNa banatuM nathI. cothA praznanA javAbamAM kaye siddhAMta che te pUrve batAvyuM che ke pUrva paryAyane choDIne je jIva narakAdi gatimAM utpanna thAya che te jIva te paryAyamAM pitAnA samasta pradezathI ja pUrNarUpe utpanna thAya che, kAraNa ke te pUrvaparyAyagata jIvanuM kArya che. tethI te jIva te paryAyanuM upAdAna kAraNa che ane e vAtanuM ame AgaLa pratipAdana karI gayA chIe ke je kAryanuM je upAdAna kAraNa hoya che te upAdAna kAraNa saMpUrNa rIte ja kArya rUpe pariName che, A rIte utpadyamAna nAraka jIva narakamAM saMpUrNa avayathI ja saMpUrNa ava rUpe utpanna thAya che. ( vahU jerA, parva vAva mALi) utpattinA viSayamAM jevuM kathana nA rakonA viSayamAM karavAmAM AvyuM che, evuM ja kathana asurakumArathI laIne vaimAnike sudhInAra3 daMDakanA viSayamAM paNa samajavuM. utpatti thayA pachI AhAranI AvazyakatA rahe che. tethI have sUtrakAra AhAra saMbaMdhI sUtranuM kathana kare che (neraie NaM bhaMte ! neraiesu uvavajjamANe kiM deseNa desa AhArei, deseNaM sarva bAje, save zANA, soLe saMDyuM mAhArU?) he pUjya ! narakagatimAM utpanna thayela jIva zuM ekadezathI AhAra karavA lAyaka dravyanA ekadezane AhAra kare che ? athavA ekadezathI AhAra karavA lAyaka dravyanA samasta dezane AhAra kare che? athavA samasta dezathI tenA ekadezane AhAra kare che? athavA samasta dezanI AhAra karavAlAyaka dravyanA samasta dezane AhAra kare che? bhagavAna kahe che (jomA) he gautama! (jo teNe siM gAje, no meLe bhaNA, sarve vA ki sadA, jaLa jA sarva kare che te ekadezathI AhAra karavA gya dravyanA ekadezane AhAra karatA nathI, te ekadezathI samasta dezane AhAra karato nathI, paraMtu savadezathI AhAra karavA gya dravyanA ekadezane AhAra kare che tathA sarvadezathI samasta dezane AhAra paNa kare che, have A sUtronuM spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che-"Lei re lA A praznane bhAvArtha e che ke narakagatimAM utpanna thatA nAraka jIva je AhAra kare che te zuM pitAnA eka pradezathI AhArane cagya padArthanA eka pradezane ja AhAra kare che? eTale ke AhAra karavA yogya dravyanA eka dezarUpa avayavane ja pitAnA eka avayava vaDe AhAra mATe grahaNa kare che ? ke te nAraka jIva pitAnA eka avayava vaDe AhArane yogya dravyanA samasta zrI bhagavatI sUtra : 2 hara
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ avayavone grahaNa kare che? athavA te nAraka jIva pitAnA samasta avayavo vaDe AhArane cagya dravyanA eka bhAga (deza)ne grahaNa kare che? ke te jIva pitAnA samasta pradeza dvArA AhArane yogya dravyanA samasta pradezane grahaNa kare che? A cAra praznonA javAbamAM bhagavAne pahelA be praznonA javAba nakAramAM ApyA che. eTale ke te nAraka jIva pitAnA ekadezathI AhArane vegya dravyanA ekadezane grahaNa karato nathI, ane potAnA eka ja dezathI AhArane gya dravyanA samasta pradezane paNa te AhAra mATe grahaNa karatuM nathI. trIjA ane cothA praznone javAba hakAramAM Ave che eTale ke te nAraka jIva pitAnA samasta pradeza vaDe AhArane cagya padArthanA ekadezane paNa grahaNa kare che, ane potAnA samasta pradeza vaDe AhAra karavA yogya dravyanA samasta avayane paNa AhAra karavA mATe grahaNa kare che. te nAraka jIva pitAnA samasta pradeza (avaye) vaDe AhArane yogya dravyanA ekadeza (bhAga) ne AhAra mATe grahaNa kare che, evuM je kahevAmAM AvyuM che tenuM kAraNa A pramANe che-te nAraka jIva narakagatimAM utpanna thayA pachI tarata ja pitAnA tamAma avaya vaDe AhAra karavA yogya padArthanAM pulone grahaNa kare che. temAnAM keTalAMka pulano te te AhAra kare che paNa keTalAMka pudgalene te ema ne ema cheDI de che jevI rIte ukaLatA ghI tela vagerenA tAvaDAmAM nAkhela mAlapUvA ghI tela vagerenA amuka bhAgane ja grahaNa kare che ane amuka bhAgone choDI de che, arthAt grahaNa karatA nathI, e ja pramANe nAraka paNa AhArane gya dravyanA keTalAka bhAgone AhAranA kAmamAM le che ane keTalAka bhAgone AhAranA kAmamAM lete nathI-choDI de che. e ja kAraNe sUtrakAre kahyuM che ke "sarve nA hiM AkAra " A kathana vaDe temaNe AhAranA viSayamAM trIjA bhAMgAne svIkAra karyo che te siddha thAya che. sarvemAM vA sarve mA"i athavA te jIva pitAnA samasta pradeza vaDe AhArane yogya tamAma dravyane AhAra mATe grahaNa kare che. e thananuM tAtparya A pramANe che-jIva pitAnI utpattine samaye tamAma Atmapradeza vaDe tamAma AhAranA pudgalene grahaNa kare che. jevI rIte ghI vagerethI cheDA bharelA atyaMta tapelA tAvaDAmAM sauthI pahelAM nAkhavAmAM Avela puDale ghI vagerenA tamAma bhAgene potAnA tamAma bhAge vaDe grahaNa kare che evI rIte jIva paNa pitAnA tamAma pradezo vaDe AhArane yogya dravya pulanA tamAma avayane pitAnA AhAra mATe grahaNa kare che. tethI ja kahyuM che ke "valve saghaM kagg" temanA A kathana vaDe AhAranA viSayamAM sUtrakAre cothA bhAMgAne paNa svIkAra karyo che, e vAta spaSTa rIte samajI zakAya che. A rIte cAra bhAgamAMnA pahelA ane bIjA bhAMgIne asvIkAra karIne trIjA ane cothA bhAMgAne sUtrakAre svIkAra karyo che. have utpAdathI viparIta evI udvartananA viSayanuM sUtrakAra nirUpaNa kare che-"oraNag maMte ? " he bhagavana! nAraka jIva "netRhaMta suradA " nArakamAMthI udvartita thatI vakhate nIkaLatI vakhate "vaM teNe revaM 36?" zuM pitAnA ekadezathI-eka avayavathI-utpattisthAnanA ekadezane Azrita karIne zrI bhagavatI sUtra : 2 33
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ udvartana kare che?-eTale ke te gRhIta nAraka zarIranA eka bhAgathI nIkaLIne utpattisthAnanA ekadezane Azrita karIne nIkaLe che? evo prazna che. bAkInA traNa prazno pahelAM batAvyA pramANe ja samajI levA jemake-zuM te nAraka jIva pitAnA ekadezathI nIkaLIne utpattisthAnanA samasta dezane Azrita karIne udvartana kare che? ke pitAnA sarvadezathI nIkaLIne utpattisthAnanI ekadezane Azrita karIne nIkaLe che? ke pitAne sarvadezathI nIkaLIne utpattisthAnanA sarva dezane Azrita karIne nIkaLe che ? A praznano uttara mahAvIra prabhu A pramANe Ape che- he gautama! "karavAnamALe taheva vavadRmALe vi daLo mANavAno je pramANe utpattinA viSayamAM daMDaka kahela che eja pramANe udvartanAnA daMDakanuM paNa varNana karavuM. jema ke "ra zena reza dhrutate, vA zera sarvartite, 7 vA sarvemAM serAmurtate, ritu sarvemAM sarvamurti te" eTale ke nAraka jIva nAraka rUpe gRhIta nAraka zarIranA ekadezathI nIkaLIne utpattisthAnanA ekadezane Azraya karIne udvartita thatuM nathI, vaLI te nAraka jIva potAnA ekadezathI (avayavathI) nIkaLIne utpattisthAnanA sarvadezane Azraya karIne nIkaLatuM nathI, temaja pitAnA tamAma dezathI tyAMnA ekadezane Azraya karIne nIkaLatuM nathI. paNa te nAraka jIva pitAnA tamAma dezathI tyAMnA tamAma dezane Azrita karIne nIkaLe che. A rIte utpatti sUtramAM jema cothA bhAMgAne svIkAra karyo che tema udvartanAmAM paNa cethA bhAMgAne ja svIkAra karyo che. have sUtrakAra AhAranA viSayamAM vicAra karatAM kahe che ke " neraie NaM bhaMte ! neraiehito uvvaTThamANe kiM deseNa desaM AhArei, deseNa saghaM mAhApha, naLa saM kANA, haveLe navuM bA?" he bhagavan ! narakamAMthI nikaLate nAraka jIva pitAnA ekadeza (avayava) thI AhAra karavA gya dravyanA ekadezane AhAra kare che ? ke pitAnA ekadezathI AhAra karavA gya dravyanA sarvadezane AhAra kare che? ke pitAnA tamAma dezathI AhAra karavA lAyaka dravyanA ekadezane AhAra kare che? ke pitAnA tamAma avayavothI AhArane yogya dravyanA sarvadezane AhAra kare che? A pramANe cAra prazno che. uttara-" taheva lAva ravei vA te mA, save vA saLaM kAraNa vuiM jJAna mAgi" he gautama! te jIva pitAnA ekadezathI AhAra karavA gya dravyanA ekadezane AhAra karatuM nathI, temaja ekadezathI AhAra karavA gya dravyanA samasta dezane paNa AhAra karatA nathI, paNa sarvadezathI AhAra karavA egya dravyanA ekadezane AhAra kare che, ane sarvadezathI AhAra karavA yogya dravyanA sarvadeza paNa AhAra kare che. A rIte ahIM paNa trIjA ane cothA bhAMgAne svIkAravAmAM Avela che. vimAnika deva sudhInA viSayamAM paNa A pramANe ja samajavuM. tAtparya e che ke je rIte nAraka jIvonA, narakamAM utpatti samayamAM AhAranA viSayamAM vicAra karavAmAM AvyA che, e ja pramANe ahIM paNa uttarasUtra samajI levuM. evI ja rIte asurakumArathI mAMDIne vaimAnika sudhInA devenA viSayamAM paNa e ja vicAra kare joIe, zrI bhagavatI sUtra : 2 34
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ have utpanna viSayane paNa vicAra karavAne mATe sUtrakAra kahe che - "ne jo ! ne rUDu kAgaLe viM revaM devaM vavava ?" he bhagavana ! nArakImAM utpanna thayela nAraka jIva zuM pitAnA eka bhAgathI narakanA eka bhAgamAM utpanna thayela manAya che ke potAnA eka bhAgathI narakanA sarva bhAgamAM utpanna thayela manAya che! ke potAnA sarvabhAgethI nArakanA eka bhAgamAM utpanna thayela manAya che ke pitAnA sarvabhAgathI narakanA sarvabhAgomAM utpanna thayela manAya che? tene uttara bhagavAna A pramANe Ape che. "go vi tava va sarvemAM sarva vavane" utpanna pakSanA viSayamAM paNa upadyamAna pramANe ja samajavuM eTale ke jevI rIte u5dyamAna sUtramAM cethA bhAMgAne svIkAra karyo che evI ja rIte utpanna sUtramAM paNa te pitAnA tamAma avayavothI nArakanA tamAma avayavo rUpe utpanna thayela manAya che" A cothA bhAMgAne svIkAra karyo che eja vAta "nAra davenuM navuM rajava" sUtra vaDe darzAvI che. (g1 ukvajjamANe, uvavadramANe ya cattAri daMDagA, tahA uvavanneNaM, uvvaTTeNa vi cattAri haMphA mAcivA" je rIte utpatti ane udvartananA viSayamAM vartamAnakALa saMbaMdhI cAra daMDo thayo che, evI ja rIte bhUtakAlika utpatti ane udvartananA viSayamAM paNa cAra daMDaka kahevAM joIe. have sUtrakAra eja svIkRta bhAMgAenI gaNanA kare che-"taka saghaM vavajo, ranne sarva kaTTa, saraLa vA saM ga reDhuM, sarvenaM jANavuM) je nAraka jIva nArakamAM utpanna thAya che. te tyAM pitAnAM tamAma avayavothI te paryAyanA tamAma avayavo rUpe utpanna thAya che, e ja pramANe nAraka jIvanuM tyAMthI je nIkaLavAnuM thAya che. te paNa tenA tamAma avayavothI nIkaLIne utpattisthAnanA tamAma dezane Azrita karIne thAya che. tathA te tyAM pitAnA tamAma pradezavaDe AhAra karavA yogya dravyanA ekadezane AhAra kare che ane pitAnA tamAma pradezathI AhAra karavA gya dravyanA tamAma pradezone paNa AhAra rUpe grahaNa kare che. A pramANe pUrvokta paripATI ja ahIM samajavI. "guLa maDhAve 33vane, ji havA vi tevuM " A AhAra viSayaka calAvAthI utpanna ane udvartAnanA viSayamAM paNa e ja pramANe samajavuM. eTale ke je upapadyamAna ane udvatthamAnamAM AhAra viSayaka calAvo kahyo e ja upapanna ane udvartananA viSayamAM paNa AhAra viSayaka calA kare joIe. utpanna sUtramAM utpanna viSayaka calAve A pramANe che - zrI bhagavatI sUtra : 2 35
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ narayikoMkI uddhattanA Adi kA nirUpaNa " neraie NaM bhaMte ! neraesu uvavanne, kiM deseja desaM uvavanne, deseNaM savvaM uvavanne, savveNaM desaM uvavanne, savveNaM savvaM uvavanne ?" " goyamA ! no deseNaM desa uvavanne, no deseNaM savvaM uvavanne, no savveNa desaM uvavanne samveNaM savvaM sAvajo" he bhagavana ! nArakamAM utpanna nAraka jIva zuM potAnA ekadezathI te paryAyanA ekadezamAM utpanna thayela manAze ? ke pitAnA ekadezathI te paryAyanA tamAma dezamAM utpanna thayela manAze? ke pitAnA tamAma dezathI te paryAyanA ekadezamAM utpanna thayela manAze? ke pitAnA tamAma dezothI te paryAyanA tamAma dezomAM utpanna thayela manAze? - uttara-he gautama ! nArakamAM utpanna thayela nAraka jIva pitAnA tamAma dezathI te paryAyanA tamAma dezomAM ja utpanna thayele manAze. udvartana bAbatane calA A pramANe che-- "neraie NaM bhaMte ! neraiehito ubaTTe ki deseNa desa uThavaTTei, deseNaM savvaM uvvaTTe, savveNaM desa, uvvaTe, savveNa savvaM ubaTTe ? " " goyamA! no deseNa desaM ubaTTe, no deseNaM savvaM ubaTTe, no savveNa desaM ubavTTe, savveNaM savvaM ubaTTe" he bhagavad ! nArakamAMthI uddavRtta nIkaLelA) jIva zuM tyAMthI potAnA ekadezathI te paryAyanA ekadeza rUpe nIkaLele manAze, ke pitAnA ekadezathI te paryAyanA tamAma deza rUpe nIkaLele manAze, ke pitAnA tamAma dezothI te paryAyanA eka deze nIkaLela manAze, ke pitAnA tamAma dezothI te paryAyanA tamAma dezarUpe nIkaLelo manAze? tene mahAvIra prabhu A pramANe uttara Ape che-he gautama! te nAraka jIva ke je narakamAthI nIkaLe che. te pitAnA ekadezathI te paryAyanA ekadeza rUpe nIkaLato nathI. temaja te pitAnA ekadezathI te paryAyanA sarvadeza rUpe paNa nIkaLatuM nathI, vaLI te pitAnA sarvadezathI te paryAyanA ekadeza rUpe paNa nIkaLatuM nathI, paNa pitAnA tamAma dezathI te paryAyanA tamAma deza rUpe ja nIkaLe che. utpanna AhAra viSayaka calAve A pramANe che. TIkAI-"nararUoi mate ne jJAsu vavanne seina he mA, heLe sarva mAre, saLe re varU, sarvenuM sarve kAra ? " he bhagavana! narakemAM utpanna thayela nAraka jIva zuM potAnA eka Atmapradeza vaDe AhAra karavA zrI bhagavatI sUtra : 2 36
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogya dravyanA eka dezane AhAra kare che? ke pitAnA eka Atmapradeza vaDe AhArane egya dravyanA tamAma bhAgane AhAra kare che? ke pitAnA tamAma Atmapradeza vaDe AhArane yogya dravyanA eka bhAgane AhAra kare che? ke pitAnA tamAma Atmapradeza vaDe AhArane yogya dravyanA tamAma dezone AhAra kare che? uttara- gautama ! nArakamAM utpanna thayela nAraka jIva pitAnA eka deza rUpa bhAgathI AhAra karavA gya dravyanA eka bhAgane AhAra karatA nathI. temaja te pitAnA ekadeza rUpa bhagi vaDe AhArane yogya dravyanA tamAma bhAgane paNa AhAra karatA nathI, paNa te pitAnA sarvadeza rUpa bhAgo vaDe AhAra karavA dravyanA eka bhAgane AhAra kare che ane sarvabhAgane paNa AhAra kare che. A kathanane sArAMza A pramANe che-vartamAna kALanI apekSAe utpaghamAna (utpanna thanAra ) nAraka jIvanI utpatti viSenuM eka daMDaka, vartamAna kALamAM utpadyamAna nAraka jIvane AhAranI AvazyakatA rahe che. tethI utpadyamAna nArakanA AhAra viSenA bIjA sUtra rUpe ApeluM bIjuM daMDaka, utpAdathI ulaTe zabda udvartana che. tethI vartamAnakALanI apekSAe udvaryamAna (nIkaLatA) nAraka jIvanI udvartanA viSenA trIjA sUtra rUpe ApeluM trIjuM daMDaka, udvartamAna nArakanA AhAra viSenuM cothA sUtra rUpa zuM daMDaka. udvartanA utpanna thayela nAraka jIvanI ja thAya che. tethI bhUtakALane anulakSIne utpanna thanAranAraka thayela jIvanI utpatti viSayaka pAMcamA sUtramAM ApeluM pAMcamuM daMDaka, utpanna thayele nAraka jIva AhAra kare che tethI bhUtakALane anulakSIne utpanna thayela nArakanA AhAra viSenA chaThThA sUtramAM batAveluM chaTakuM daMDaka, utpannathI ulaTa zabda uvRtta ane urtanA che te kAraNe uddavRtta ane uddhanA viSayaka sAtamuM daMDaka kahyuM che. ane uddavRtta thato nAraka jIva AhAra kare che. tene anulakSIne uduvRttanA AhAra viSenA AThamA sUtra rUpe ApeluM AThamuM daMDaka. A rIte ATha daMDakene vicAra karavAmAM AvyuM che. have sUtrakAra eja pUrvokta ATha daMDaka vaDe e vAtane vicAra kare che. ke narayikamAM upajato nAraka jIva zuM pitAnA ardhabhAgathI utpanna thAya che, ke pitAnA sarva bhAgathI utpanna thAya che? TIkArtha "nekag mate ! nerANu savajanamALe he bhagavan! nAraka jIvomAM upajanAre nAraka jIva "vuiM mari gat vavavaphTa mAM sarva vavajJa?zuM pitAnA ardhAbhAgathI ardhabhAgane Azrita karIne utpanna thAya che? ke potAnA ardhabhAgathI sarvabhAgane Azrita karIne utpanna thAya che ? ( of a savA, sarave naM 3vavajJarU?" ke pitAnA sarvabhAgothI ardhabhAgane Azrita karIne utpanna thAya che? ke pitAnA sarvabhAgathI sarvabhAgane Azrita karIne utpanna thAya che? "nA mii 1 saMgha taddA mALa TUMkA mALiyadA" he gautama ! jevI rIte dezarUpa prathamanI sAthe ATha daMDake kahevAmAM AvyAM che. e ja pramANe ardhanI sAthe paNa ATha daMDako kahevA joIe. zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale ke pahelAM jevI rIte dezanI apekSAe utpAda vagerenAM ATha daMDaka kahevAmAM AvyA che, evI ja rIte ardhanI apekSAe paNa utpAda vagerenAM ATha daMDako kahevAM joIe. "navaraM? paNa temAM je vizeSatA che te A pramANe che. "nahiM teNef f gvavajJa, taei i Jddha kAvana, ti mALiyavaM" jyAM "ekadezathI ekadezane Azraya laIne utpanna thAya che? " evuM kathana Ave che tyAM "zuM ardhabhAgathI ardhabhAgane Azraya laIne utpanna thAya che?" evuM kathana karavuM joIe. tAtparya e che ke deza saMbaMdhI ane addha saMbaMdhI je be prazno che temAM eTale ja bheda che ke jyAM "dezathI dezane Azraya laIne utpanna thAya che?" evuM kahyuM che tyAM "zuM ardhabhAgathI ardhabhAgane Azraya laIne utpanna thAya che? " eTale pheraphAra kara joIe. "caM " e banemAM eja vizeSatA che. eTale ke "deza" nI jagyAe ardha" padane prayoga karIne sUtra banAvavA joIe. " save vi soDhA saMhA mAcitrA" A rIte te bane maLIne kula 16 daMDaka thAya che. eTale ke jema utpAdamAM dezasaMbaMdhI cAra daMDaka ane AhAramAM deza saMbaMdhI cAra daMDaka thAya che tema utpAdamAM ardhasaMbaMdhI cAra daMDaka ane AhAramAM ardhasaMbaMdhI cAra daMDaka A rIte deza saMbaMdhI 8 daMDaka ane ardhasaMbaMdhI 8 daMDaka maLIne kula 16 daMDaka thAya che, addhanA ane sarvanA ATha daMDaka nIce pramANe che. temAnuM prathama daMDaka praznasUtra te mULasUtramAM ja kahI dIdhuM che. paNa je uttarasUtra che te A pramANe che.-" no vaLa caDha uvavA, no mAM sarva vavava , Ro savaeNLe badhuM ughavajJa, sarvenuM savaeN vavavanarUhe gautama nairayikomAM utpana thanAre nAraka jIva pitAnA ardhabhAgathI ardhabhAgane Azrita karIne utpanna thatA nathI. vaLI te pitAnA ardhabhAgathI sarvabhAgane Azrita karIne paNa utpanna thato nathI, temaja te pitAnA sarvabhAgathI ardhabhAgane Azrita karIne utpanna thatuM nathI. paNa te pitAnA sarva bhAgathI sarvabhAgane Azrita karIne ja utpanna thAya che. narakamAM utpanna thayelA nAraka jIvane AhAranI AvazyakatA rahe che-tethI gautamasvAmI mahAvIra prabhune AhAra saMbaMdhI prazno pUche che "neraie NaM bhaMte ! nerairasu ubavajjamANe addheNaM addha AhArei, addhaNaM savvaM AhArei, saLaM baddha bApha, saLaM savaeN bAraNa?he bhagavan! nArakamAM utpanna thayela nAraka jIva zuM pitAnA ardhAbhAgathI AhArane vegya dravyanA ardhA bhAgane AhAra kare che ke pitAnA ardhAbhAgathI AhArane gya dravyanA sarvabhAgane AhAra kare che? ke potAnA sarvabhAgathI ardhAbhAgane AhAra grahaNa kare che? ke pitAnA sarvabhAgothI AhArane yogya dravyanA sarvabhAgone AhAra le che? uttara-"joya ! no na hUM mArU, no bALa sanna mAre, tai ajUgArU sadagaM gA" he gautama! tenAraka jIva potAnA ardhabhAgathI AhArane egya dravyanA ardhabhAgane AhAra karatuM nathI, temaja te potAnA ardhabhAgathI AhArane egya dravyanA sarvabhAgane paNa AhAra karatuM nathI. paNa te potAnA sarvadezathI AhArane yogya dravyanA ardhabhAgane AhAra kare che tathA potAnA sarvadezathI AhArane yogya dravyanA sarvabhAgane AhAra paNa kare che. zrI bhagavatI sUtra : 2 38
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-"naig i mate ! gphaMto udavadamaNe jiM uddhA aDhuM - dRi, addheNaM savvaM ubaTTai, savveNaM addha uvvai, savveNaM savvaM uvvadRi ?" bhagavAna ! narayikamAMthI vartamAnakALe uduvRtta thayele nAraka jIva zuM potAnA ardhabhAgathI ardhabhAgane Azrita karIne uddavRtta thAya che ? ke potAnA ardhabhAgathI sarvabhAgane Azrita karIne udavRtta thAya che? ke potAnA sarvabhAgathI ardhabhAgane Azrita karIne udavRtta thAya che? ke potAnA sarvabhAgathI sarvabhAgane Azrita karIne udUvRtta thAya che ? - uttara-"ocamA ! no jaLa adra davadra, no jaLa saMvaM udava, no saraveoi addha varU tai sarva suap" he gautama! te potAnA ardhabhAgathI ardhabhAgane Azrita karIne paNa UvRtta thato nathI. temaja ardhabhAgathI sarvabhAgane Azrita karIne uddavRtta thatuM nathI, tathA sarvabhAgathI ardhabhAgane Azrita karIne paNa uvRtta thatuM nathI. paNa sarvabhAgathI sarvabhAgane Azrita karIne ja uvRtta thAya che. prazna-anerU of maMte ! nepahiMto ugramANe vi addha ddha lohag, of sarva mAhA, saravef gaddha gaThThA, saMveooN savaM mAre ? he bhaga vana ! narakamAMthI uddhatita thatA nAraka jIva zuM potAnA ardhabhAgathI AhAra karavA gya dravyanA ardhabhAgane AhAra kare che? ke potAnA ardhabhAgathI AhAra karavA yogya dravyanA sarvabhAgane AhAra kare che? ke potAnA sarvabhAgathI AhAra karavA gya dravyanA ardhabhAgane AhAra kare che? ke potAnA sarvabhAgarUpa pradezathI AhArane 5 dravyanA sarvabhAgane AhAra kare che ? uttara--"joyAno maLa gANA, no kaoi sarva mAre, sahave vA baddha sArU, sadai vA sada nANA" he gautama ! te potAnA ardhabhAgathI ahArane cagya dravyanA ardhabhAgane AhAra karato nathI temaja te pitAnA ardhabhAgathI AhArane egya dravyanA sarva bhAgane paNa AhAra karato nathI. paNa potAnA sarvabhAgathI AhAra karavA gya dravyanA adhabhAgane AhAra kare che. tathA potAnA sarva bhAgathI AhAra karavA yogya dravyanA sarvabhAgano paNa AhAra kare che. A rIte vartamAnakALanI apekSAe cAradaMDaka kahevAmAM AvyAM. eja pramANe bhUtakALanI apekSAe paNa upapananI utpatti, upapanna AhAra uddavRttanuM udvartana ane uduvRttanA AhAranA viSayamAM paNa cAra daMDaka kahevA joIe. vartamAnakALanI jema ja ahIM paNa AhAranA viSayamAM chellA be bhAMgAne ja svIkAra thayeluM che e uttara sUtramAM batAvavuM joIe. zaMkA-deza ane ardhamAM ze bheda che? amane te te baMnemAM koI taphAvata lAgatuM nathI. kAraNa ke je deza che teja ardha che ane je artha che teja deza che. uttaratamArI vAta barAbara nathI kAraNa ke. eka, be, traNa, vagere bhAga rUpe deza aneka prakAra hoya che. paNa ardhabhAga te eka ja prakArane heya che. A rIte deza ane ardhamAM bhinnatA hovAthI ahIM te baMnenA kathana judA judA kahela che te sU. 1 | zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ vigrahagati kA nirUpaNa vigrahagati ane dhruvayyavana pahelAM je utpatti ane uddananuM nirUpaNa karyuM te utpatti ane udvana sAmAnya rIte gatipUrvaka hAya che. tethI have sUtrakAra gatisUtranuM kathana kare che-" nIvena maMte " ityAdi. TIkA -(lIveLA mane ! vilAsamASar, vidyArsamAva[C ?) huM bhagavan ! jIva zu'vigrahagati vALA hAya che ke avigrahagati vALA hoya che ? vigraha eTale vaLAMka te vaLAMkI je gatimAM mukhya hAya che. te gatine vigraha gati kahe che. te gatine prApta karanAra jIvane vigrahagativALA kahevAmAM Ave che. je gatimAM vaLAMka hAtA nathI te gatine avigrahagati kahe che. evI gatine Rjugati kahe che. te Rjugati vALA jIvane avigrahagativALo jIva kahe che. athavA avigrahagati " mAM vigrahagatimAtranA niSedhane kAraNe avi grahagatinA artha " sthita " paNa thAya che. 66 ' A rIte avigrahagati vALA jIvAnA bhAvArtha sthita" paNa thAya che. tethI vigrahagatithI parabhavamAM jatA jIvane vigrahagativALo ane jemanAmAM vigraha gatinA abhAva che evA jIvAne avigrahagativALA kahevAmAM Ave che. temaja abhAva, adhikaraNu svarUpavALA hAya che, evA eka naya che te nayanI mAnyatA anusAra " vigrahagatinA abhAvavALA jIva eTale ke RjugativALA jIva " avigrahagativALA gaNAya che. athavA avigrahagativALo ene atha sthita ja thAya che. kAraNa ke " avigrahagati " mAM vigrahagatine abhAva ja lIdhe che. je " avigrahagativALA " nA a RjugativALo ,, ja levAmAM Ave ane " sthita artha levAmAM na Ave te nArakavageremAM hamezAM avigraha gativALA jIveAnI je mahulatA kahevAnI che temAM meTI muzkelI ubhI thaze. kAraNa ke te nArakAdi padomAM avigrahagativALA eka vagere jIvAnA utpAda paNa thAya che. evuM sAMbhaLyuM che. tAtparya e che ke jo avigrahagativALAne artha mAtra RjugativALA ja levAmAM Ave te evuM mAnavuM paDaze ke nArakAmAM RjugativALA jIve ghaNA hAya che-eTale ke tyAM eka, be vagere avigrahagativALA jIvA hotA nathI. e rIte te tyAM eka be vigere avigrahagativALA jIvAnI utpatti ja saMbhavI zake nahI. paNa zAstromAM te tyAM eka, be, vagere avigrahagativALA jIvAne paNa utpAda thavAnuM kahyuM che tethI avigraha- gativALAnA atha " sIdhIgativALo tathA sthita-gativALo " thavA joie. "" zrI bhagavatI sUtra : 2 40
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautame pUchele prazna-zu' jIva vigrahagativALo che ke avigrahagativALo che?" uttara--( noyamA ! saca vidda samAtrane lica atri samAvazo vaM lAva nemALiC) he gautama ! koI jIva vigrahagativALo paNa hAya che ane koI jIva avigrahagativALo paNa hoya che. A pramANenuM kathana nArakIthI mAMDIne vaimAnika devA sudhI samajavuM. tAtparyaM e che ke sa`sArI jIva kayAreka vakragativALe! hAya che, ane kayAreka RjugativALA paNa hoya che. athavA vinA gati vALA (sthita) paNa heAya che. evA niyama nathI ke saMsArI jIva haMmezAM vignahugativALA ja hoya athavA sarvathA avigrahagativALA ja hAya. parantu kAI jIva vigrahagativALA paNu hAya che ane koi jIva avigrahagativALo paNa hAya che. A rIte sUtrakAre jema sAmAnya jIvanA viSayamAM kacAreka vigrahagati pazu ane kayAreka avigrahagatipaNuM prakaTa karyuM che. eja pramANe nArakAthI laine vaimAniko sudhInA jIveAmAM paNa kyAreka vigrahagatipaNuM' anekayAreka avigrahagatipaNu' samajavuM have sUtrakAra eja viSayanuM aneka jIvAnI apekSAe nirUpaNa karavA mATe praznottara pUrvaka sUtro kahe che-- ( jIvA NaM bhaMte! kiM viggahagaisamAvannagA aviggahaga isamAvannagA ? ) De bhagavan ! jIve zuM vigrahagativALAM heAya che ke avigrahagativALAM DrAya che ? eTale ke saMsAramAM je aneka prakAranA jIvA najare paDe che teo zu vigrahagativALAM hoya che ke avigrahagativALAM heAya che ? uttara--(goyamAM ! vidhAnasamAvALA vi, vizAlamAvatrAfya ) he gautama !teo vigrahagativALAM paNa hoya che ane avigrahagativALAM paNa hoya che. kAraNa ke jIvarAzi anaMta hAvAthI temAM khaMne gativALAM jIvAnA sadbhAva rahe che. prazna--" nephyA nuM maLe ! 'vidApharamAvAyo, vidyiAvannA ?" huM bhagavan ! zuM nAraka jIvo vigrahagativALAM hoya che, ke avigrahagativALAMheAya che ? uttara--" satre visAvaTona vittimAtrannA " he gautama ! jeTalAM nAraka jIvo che tee avigrahagati vALAM ja hoya che. kAraNa ke nAraka jIvo alpa hAya che. tethI vigrahagativALA jIvonI temanAmAM sAmAnya rIte asabhavatA ja hoya che. je temanAmAM evA jIvonI sabhAvanA hAya te paNa temanAmAM evA jIvo eka, be vagere ja sa`bhave che. jyAre vigrahagati vinAnA aneka jIvonI tyAM haMmezAM saMbhAvanA ja rahe che. A prakAranA A pahele bhAMgA che. ( aa avisimavannA vagADsamAtrane ca) athavA tyAM ghaNA nAraka jIve avigrahagativALA hoya che ane kAi eka nAraka jIva vigrahagati vALo haiAya che. A trIjo bhAMgeA che. ( lA-vikSamAvA gAya vinasamAvezaTM ca ) athavA ghaNA nAraka jIvo . avigrahagativALA zrI bhagavatI sUtra : 2 41
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ heya che ghaNu nAraka jIvo vigrahagativALA hoya che. A trIjo bhAMge thaye. asurakumAra vageremAM paNa A traNe bhAMgA karavA joIe. te darzAvavA mATe sUtrakAra kahe che ke sarva jIva vicavanno tirasaMge) A rIte te traNe bhAMgA badhI jagyAe samajavA joIe. paraMtu sAmAnyajIvasUtramAM ane ekendriya jIvasUtramAM A traNa bhAga levA nahIM bAkInA 10 daMDakamAM nAraka jIva pramANe ja te traNa bhAga samajavA sU. rA. cyavanasUtrakAnirUpaNa gatine adhikAra cAlatuM hovAthI have sUtrakAra devatAnA cyavanasUtra kahe che. "seve on mane ! mahiDhiNa" ItyAdi ! TIkArtha-(revaLa mare!) he bhagavan! je deva (mahiDhi) mahaddhika heAya eTale ke (vimAna parivAra vagerenI apekSAe mahARddhivALA hAya) (guru) mahAgativALo heya (zarIra AbhUSaNe vagerenI apekSAo jenI gati-kAMti ghaNI ja vadhAre hoya) (mAruM) ghaNo baLavAna hoya-zArIrika zaktinI apekSAe viziSTa baLayukta heya (mahA) ghaNe yazasvI hoya, mahAddhi vagerethI yukta hovAne kAraNe jenI khyAti ghaNI ja hoya, "mahAle" viziSTa sukhasaMpanna hoya, "mAnumAve" mahAnubhAva hoya eTale ke aneka prakAranAM japa karavAnI kriyA vageremAM acinya baLavALe heya, "jinice ja ramAze ane je mRtyunI najIka pahoMcI rahyo hoya. jo ke hajI tyAMthI cyavana (maraNa) thayuM nathI paNa je maravAnI taiyArImAM hoya che, " vivivAruM bahAra no Aje te deva keTaleka samaya AhAra letuM nathI. "iiravatti te lajijata thAya che. kAraNake deva pitAnA avana samaye potAnuM bhAvi utpattisthAna pitAnA jJAnathI jIve che. te utpattisthAna strInA garbhAzayarUpa hoya che. cyavanakALe devanA manamAM e vicAra Ave che ke A sukhanA sthAnane choDIne mAre evA duHkhada sthAnamAM javuM paDaze? A vicAra AvavAthI lajajAyukta banIne te khAte nathI. " hutti " nahIM khAvAnuM bIjuM kAraNa tenA manamAM utpanna thatI ghaNA paNa che. kAraNake potAnI utpattinuM kAraNa zuka zANita vagere che, e jANIne tene dhRNa thAya che. "rivatti" ahIM "parISaha pada vaDe zrI bhagavatI sUtra : 2 42
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ " atiparISahu " artha grahaNa karavA uparokta kAraNAne lIdhe tene cena paDatuM nathI. tenuM mana udvigna rahe che. A lAkamAM paNa mana udvigna hAya che tyAre leAkeA AhAra grahaNa karatA nathI. ane grahaNa kare tA ghaNA ja Ache AhAra grahaNa kare che. eja pramANe devA paNa mananI udvignatAne lIdhe AhAra letA nathI. devA mAnasika icchA mAtrathI ja rAma AhAra le che, kavalAhAra letAM nathI. eTale ahI' ema samajavuM ke te deva manathI tathAvidha pudgaleApAdana rUpa deva saMbadhI divya AhAra lete nathI. eTale ke mAnasika AhAra paNa grahaNu karatA nathI. (adde naM bArek) athavA kSudhAvedanIya karmIne lAMbA samaya sudhI sahana karavAne asamartha hAvAthI te lajjA vagere utpanna thayA pachI paNa alpa AhAra grahaNa kare che-manathI tathAvidha pudgalAne bahuja thADA pramANamAM grahaNa kare che. (bArijhjhamALe bALimijJamALe niAmiNa) te levAtA te AhAra levAI cukayA tathA pariNamanane prApta thatA te AhAra pariNamI gayo, evuM kahI zakAya che kAraNake kriyAkALa eTale ke prArabhakALa ane niSThA kALa eTale ke samAptikALa e bannemAM mahI abhedanA upacAra karAyo che. tenA vaDe AhAramAM alpatA kahevAmAM AvI che. tethI e vAta jANI zakAya che ke te svalpamAtrAmAM thoDA pramANamAM ja AhAra grahaNa kare che. (paddIne ca zrAvaNa mA) tyArabAda chevaTe tenuM AyuSya (devAyu) samApta thaI jAya che. (nastha jIvavajJarU taM bAyaM Dhilavere) te pachI devanuM zarIra cheDIne je cenivizeSamAM tene utpanna thavAnuM hAya che, te ceiivazeSanA AyunA te anubhava kare che. te he bhagavan ! te kenuM AyuSya samajavuM ? ( tizrvinoLiyAthaM vA, manuskArathai vA ) tiya cayAninuM ke manuSyayeAninuM te AyuSya samajavuM? ahIM AyuSyanA viSayamAM A prakArane prazna pUchavAnuM kAraNa e che ke devatA marIne eTale ke vIne manuSyagatimAM athavA tiya cagatimAM ja utpanna thAya che. devalAkamAMthI cyavIne deva devalAkamAM ke narakagatimAM kaDhi paNa utpanna thatA nathI, eveA siddhAMta che. tethI ahIM praznamAM devAyu ane narakAyunA ullekha thaye nathI. uttara--(tA. noyamA ! veLiitnAva manustAya vA) he gautama ! maharSiMkapaNu' vagere guNusa'panna deva potAnuM AyuSya pUrUM thatAM tyAMthI cavInedevalAkamAMthI nIkaLIne-tiyagyeAnika jIvAnA athavA manuSyagatinA jIvAnA AyuSyanA anubhava kare che. ahIM "gAya" (yAvata) padmathI praznasUtreAkta tamAma pATha grahaNa karavA joIe. // sU. 3 // zrI bhagavatI sUtra : 2 43
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ garbha ke svarUpamAnirUpaNa garbhazAstrautpattine adhikAra cAlatuM hovAthI have sUtrakAra garbhasUtranuM kathana kare che-"nI jaM te! janma vanamALe" ItyAdi TIkAI-"nI je maMtA mAM vAyA riphaMtig vamarU, aniMtig vamarU?" he. bhagavana! garbhamAM utpanna thatI vakhate zuM jIva indriya sahita utpanna thAya che? ke Indriye vinA utpanna thAya che ? A praznane bhAvArtha e che ke garbhamAM utpanna thatI vakhate jIvane Indriyo hoya che ke nathI hatI? uttara-"oyaHT! uttara patti vayama, naMti vayamarU" che. gautama! jIva garbhamAM Indriya sahita paNa utpanna thAya che ane Indriya vinA paNa utpanna thAya che. A rIte bane pakSane svIkAra karyo che. prazna-bare ja ItyAdi" he bhagavana! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke jIva garbhamAM Indriyasahita paNa utpanna thAya che ane indriya vinA paNa utpanna thAya che? uttara-"jo mA ! vivicArUM kuza, baLa ivazama, mArvivicAruM paDu sa ivazarU se te " he gautama! dravyendriyenI apekSAe jIva garbhamAM Indriye vinA utpanna thAya che ane bhAvendriyanI apekSAe jIva garbhamAM Indriya sahita utpanna thAya che. te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke garbhamAM jIva keI apekSAe Indriya sahita utpanna thAya che ane keI apekSAe Indriya rahita utpanna thAya che. nivRtti ane upakaraNa IndriyanA bhedathI dravyendriye be prakAranI hoya che. dravyendriyanI racanA jIvana paryAptAvasthAmAM thAya che, aparyAprAvasthAmAM thatI nathI tethI garbhamAM utpanna thanAre jIva jyAM sudhI vATe vahete rahe che tyAM sudhI tene IndriyaparyApti na hovAne kAraNe te anindriya Indri vinAne rahe che. vaLI garbhamAM upajatI vakhate ja te jIva indriyavALo heta nathI. kAraNake jyAMsudhI tenI indriyanI racanA thatI nathI tyAMsudhI tenI indriya paryApti kahI zakAtI nathI. tethI indriyaparyAminI pUrNatA thAya tyAre ja dravyendriyonI pUrNatA thAya che. garbhamAM utpanna thatI vakhate jIvane Indriya paryApti hotI nathI, e rIte vicAra karatAM "te Indriye vinA utpanna thAya che" evuM kahyuM che, kAraNake te samaye tenAmAM dravyendriyane abhAva hoya che. labdhi ane upayoga e be bhAvaIndriya che. temanI apekSAe evuM kahevAyuM che ke jIva garbhamAM Indriyo sahita utpanna thAya che. kAraNake bhAvendriye jIvamAM sarvakALe rahe che, zrI bhagavatI sUtra : 2 44
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayAga e bhAvendriya che. tethI upayAgAtmaka bhAvendriyAnuM astitva jIvanI sarva avasthAomAM hAvAne kAraNe jIva koIpaNa samaye koIpaNa avasthAmAM bhAva indriyAthI rahita hAtA nathI. jIvane tathA upayAgane tAdAtmya saMbadha kahyo che, tethI A rIte garbhamAM paNa jIva indriya sahita ja utpanna thAya che ema kahI zakAya. le seLanneneM ItyAdi " he gautama ! te kAraNe huM evuM kahu chu ke koI apekSAe garbhamAMnA jIva indriya sahita utpanna thAya che ane koI apekSAe indriya rahita utpanna thAya che. A rIte garbhagata jIvanI indriyayuktatA ane indriyarahitatAnuM pratipAdana karIne have sUtrakAra tenA zarIranI custatA ane zarIrarahitatAnuM prati pAdana karavA mATe praznottarapUrvIka sUtra kahe che--( lIve naM mate ! gamaM vajhamamALe *i sarIrI vanara, asIrI vavamarU ? ) he bhagavan ! garbha mAM utpanna thatI vakhate jIva zarIrasahita utpanna thAya che ke zarIrarahita utpanna thAya che ? jo ema kehevAmAM Ave ke zarIrasahita utpanna thAya che--tA te kathana kharA. khara nathI kAraNa ke te samaye zarIranA kAraNabhUta mAtApitAnA zukra zANita vagerenA abhAva hAya che-jo ema kahevAmAM Ave ke teo azarIrI utpanna thAya che-tA te vAta paNa cAgya lAgatI nathI, kAraNa ke zarIra vinA siddhonA AtmAonI jema jIvanI utpattija thaI zakatI nathI. uparokta zaMkA asthAne ayukta che. kAraNa ke bhinna bhinna dRSTie vicAra karIne zarIrayuktatA ane zarIrarahitatA mAnavAmA AvI che. ane eja AzayathI bhagavAne tene A pramANe javAba ApyA che ( poyamA ! sica sasarIrI vanara, sica balIdI thavamak) he gautama ! kai apekSAe jIva garbhamAM zarIrahita paNa utpanna thAya che ane koI apekSAe azarIrI (zarIrarahita ) paNa utpanna thAya che. prazna--se meLaTrenaM ityAdi he bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke jIva garbha mAM zarIrasahita pazu utpanna thAya che ane zarIra rahita paNa utpanna thAya che ? uttara--( poyamA ! borAjiya, vaiindriya, gAAcA, vajudA bakSII vAnarU ) huM gautama : jIva azarIrI utpanna thAya che, " evuM je kahyuM che tenuM kAraNa e che ke te samaye tene audArika vaikriya ane AhAraka, e traNu zarIramAMnuM eka paNu zarIra hAtuM nathI. e dRSTibinduthI utpanna thatI vakhate jIva azarIrI ja Aya che, ( taiyAmArU Dukhya sattarIttavama6) tathA taijasa ane kArmANu, e be zariranI apekSAe ema kahI zakAya ke jIva zarIrasahita ja garbhamAM utpanna thAya che. maiM tenaTrenaM ItyAdi hai gautama ! te kAraNe huM evuM kahuM chu ke jIva garbhamAM zarIrarahita paNa utpanna thAya che ane zarIrasahita paNa utpanna thAya che. tAtpa e che ke-" sarvakSya " e sUtrAnusAra taijasa ane krANu. e e zarIza tamAma saMsArI jIvAne hoya che. tethI garbhImAM jIvanI utpatti thatI vakhate paNa temanA sadbhAva hAya che, e dRSTie zrI bhagavatI sUtra : 2 45
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicAratA "jIva garbhamAM zarIrasahita utpanna thAya che" e kathana barAbara che. tathA garbhamAM utpanna thatI vakhate jIvane audArika, vaikayika, ane AhAraka traNa e zarIramAMnuM koI paNa zarIra hotuM nathI. e dRSTie vicAra karatAM "jIva garbhamA azarIrI utpanna thAya che " e kathana paNa cagya che, pahelAM sUtrakAra Indriya ane zarIranuM varNana sUtre vaDe karI dIdhuM ja che. have AhAranuM varNana karavAne mATe teo AhAra sUtranuM kathana kare che, kAraNa ke Indriye ane zarIrathI yukta evA jIvane AhAranI AvazyaktA rahe che( i mate ! dama vamamALe tavaDhavANa mihA mAhAre?) he bhagavana! jyAre jIva garbhamAM utpanna thAya che, tyAre te sauthI pahelAM zuM khAya che eTale ke ke AhAra le che? uttara-( mA! mAyamo visu vaM tadumAsaMsia jud, kridimi taqDhamathAi raM bhAre) he gautama ! jyAre jIva mAtAnA garbhamAM utpanna thAya che tyAre mAtAnuM oja (Artava, zeNita) ane pitAnuM zuka, e banethI mizrita je AhAra hoya che te khAya che. mAtAnA zeNita ane pitAnA zukathI mizrita hovAne kAraNe te AhAra ghaNita (mela) ane apavitra hoya che. (jIve m aMte! gharamANa samA phri mAra mArU?) he bhagavana ! jIva mAtAnA garbhamAM rahe tyAM sudhI ka ka AhAra le che? (vocamA ! naM re mAyA NANAvihAo rasavigaIA AhAra AhArei, tadegadeseNaM oya AhArei) he gautama! tenI mAtA dUdha, dahIM vagere rUpa vividha prakAranI vikRti vALe je AhAra kare che te AhAranA ekadezathI eTale ke khAvAmAM Avela te rasavikRtinA eka aMza vaDe taiyAra thayela je oja (sAra) che, tene te AhAra kare che. (nIvA i mate! rajadamAcAra sAmAnsa vitha kadavADuM vA vA, hepha vA, siMdhArU vA, te vA, vijo vA ?) he bhagavan! garbhamAM rahelA jIvane zuM jhADe thAya che? pezAba thAya che? kapha thAya che? nAkane lIMTa hoya che ? ulaTI thAya che? pitta thAya che? (vana ! je La sa) he gautama! te artha barAbara nathI-eTale ke garbhamAM rahela jIvane uccAra (jhADe) pAsavaNa (pezAba) vagere kaMI paNa thatuM nathI. (se . ItyAdi. he bhagavana ! Apa zA kAraNe evuM kaho che ke garbhagata jIvane jhADe pezAba vagere kaMI paNa thatAM nathI ? (jayamA! nIve of garamaNa samAne zrI bhagavatI sUtra : 2 44
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ # rANA, taM nikhArU ) he gautama! garbhamAM rahela jIva je AhAra kare che, tene te caya kare che. ( socittAra rAva hAucirANa , zani , sa, mA, roma, nattA re teni0) tene te garbhane jIva zrotendriyathI laIne spazendriya rUpe, asthi (hADakA) rUpe, asthimajajArUpe, kezarUpe, zamazra (dADhI) rUpe, remarUpe, ane nakharUpe parimAve che. te kAraNe, he gautama ! meM evuM kahyuM che ke garbhamAM rahela jIva maLa, mUtrAdi karatA nathI. AhAra rUpe grahaNa karAyela AhArane kaI bhAga je caya pAmyA vinAne bAkI rahe te tene bahAra kADhavA mATe jhADA, pizAba vagere jarUrIyAta rahe che. paNa garbhamAM rahela jIvanI bAbatamAM evuM banatuM nathI. kAraNa ke AhAra rUpe grahaNa karAyela kherAka zrotrendriya Adi rUpe pariNamata rahe che. ( i mate !mANa samAne jammumAM varci mArA sAharittA?) he bhagavana zuM garbhamAM rahela jIva mukhathI kavalAhAra (keLIyA vaDe khAvuM te) grahaNa karavAne samartha hoya che ?(soyamAM jo zuLade tama) he gautama! te artha barAbara nathI, eTale ke garbhamAM rahela jIva mukhathI kalAhAra levAne samartha hete nathI. (re jef) he bhagavan! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke garbhamAM rahele jIva kavala AhAra grahaNa karavAne samarthana hetuM nathI ? (noramA nIveLA janma samAje sadavo bagg )he gautama! garbhamAM rahele jIva sarva Atmapradeze vaDe khAya che. (sava pariNAme) khAdhelA badhA AhArane sarvaAtmapradeza vaDe pariNAve che. (savo raNa3) sarva Atmapradeza vaDe te zvAsa le che. (saMdaro niNarapha) ane sarva Atmapradeze vaDe nizvAsa choDe che. (bamAM gANA) te vAraMvAra AhAra le che. (mikA pariNAme) ane vAraMvAra grahaNa karelA AhArane vAraMvAra pariNAve che (miva vasa) vAraMvAra te zvAsa le che, ( mikSa nisArU) vAraMvAra te zvAsa choDe che (unAva bAra) kyAreka te thelI bhIne paNa AhArane le che. ( bAhuva parime) kyAreka bhI thelIne te AhArane te pariNAve che. (zAhu sArU) ane kyAreka bhIbhIne te zvAsa le che. (bhAra nisArU) ane kayAreka thelI bhIne te niHzvAsa cheDe che-A kathananuM tAtparya A pramANe che-garbhamAM rahele jIva kyAreka AhAra vagere grahaNa kare che ane kyAreka AhArAdi grahaNa nathI paNa karate. kAraNa ke tene e svabhAva hoya che garbhamAM rahela jIva sarva Atmapradeza vaDe kevI rIte AhAra le che te samajAvavA mATe bhagavAna kahe che ke-(AvanI traNa reLI ) mAjIvarasahariNa-eTale ke mAtRjIvanA rasanuM haraNa karanArI zrI bhagavatI sUtra : 2 47
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ nADI-nAbhinAla-mAtA vaDe AhAra rUpe grahaNa karAyela AhArane rasa garbhastha jIva te nAbhinAla vaDe meLavate rahe che. tethI jo di-vIya cayA nA rasALI " evI rasaharaNI zabdanI vyutpatti TIkAkAre karI che. (purUnIvAsaLI) putrajIvarasaharaNI-te paNa eka nADI hoya che. temAMnI pahelI mAtRjIvarasaharaNI nADI (mAkarNavaviddhA) mAtAnA jIva sAthe baMdhAyelI rahe che. ane putranA jIva sAthe paNa pRTa hoya che. pratibaddhapaNu eTale gADha saMbaMdha. kAraNa ke te pratibaddhapaNuM mAtRjIvanA aMzarUpa hoya che. skRSTatA eTale sAmAnya saMbaMdha kAraNa ke te pRSTatA putrajIvanA aMza rUpa hotI nathI. mAtAnA jIva sAthe baMdhAyelI nADI mAtra putranA jIvane sparza ja kare che. (tabda mAru) tethI te AhAra kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke mAtRjIvapratibaddharasaraNI nADI putra jIvanI sAthe sparza kare che, te kAraNe garbhamAM rahela jIva mAtRjIvapratibaddha nADI vaDe AhAra le che. ta rijAda) tethI AhAra karela AhArane pariNumAve che. (aravi 2 puttanIvariddhA mAnIvaDA-taph vi6, tA kavavi rU) tathA bIjI putra jIvarasahariNI nAmanI nADI putra jIvanI sAthe baMdhAyelI che ane mAtAnA jIvane mAtra sparza ja kare che. te kAraNe garbhamAM rahela jIva sAmAnya rUpe tathA vizeSarUpe pitAnA zarIra vagerenI puSTi karatuM rahe che, kahyuM paNa che ke-- putra nAma mAturya, ri nArI nivaDyA yayAsau puSTimApnoti, kedAra iva kulyayA // 1 // " putranI nAbhimAM ane mAtAnA hRdayamAM nADI saMbaMdhita che. jevI rIte kalyAthI-khetaramAM pAnI pahoMcADavAnI nIka vaDe khetarane poSaNa maLyA kare che, evI rIte te nADI vaDe garbhamAM rahela jIvane poSaNa maLyA kare che ne | (se teni0) he gautama! te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke (kAra no mU muLa vAvADhiyaM bahAraM kAriraNa) garbhamAM rahela jIva mukha vaDe kavalAhAra levAne samartha heta nathI. garbhane adhikAra cAlato hovAthI have sUtrakAra garbhamAM rahela jIvanAM aMgonA viSayamAM praznottara pUrvaka sUtro kahe che-(rU aMte! mArUbaMne pannA) he bhagavanA garbhamAM rahela jIvamAM mAtAnAM aMge keTalAM hoya che? (vocamA ! to mArUbaMdhA pattA-te nahIM-re, sonig, mathuhune) he gautama! mAtAnAM traNa aMga tene hoya che-(1) mAMsa, (2) zeNita, ( rudhira) ane (3) magaja. ( i mete ! virUdhya pannA?) he bhagavana te jIvane pitAnA keTalAM age hoya che? (cama ! to pitA pannA ) he gautama! te jIvane zrI bhagavatI sUtra : 2 48
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAnA traNa aMga hoya che-(tA nA) te A pramANe che--< adri-gaduiminA,jelamaMttaromanaGe ) hADakAM, asthimajjA, keza-azrurAma ane nakha. kahevAnA bhAvArtha e che ke garbhamAM rahela jIvanA zarIramAM mAMsa, rudhira ane magaja mAtA taraphathI prApta thAya che ane (1) hADakAM, (2) asthimajjA ane(3) keza, cakSu rAma ane nakha pitA taraphathI prApta thAya che. mAtA pitAnA avayaveAthI prApta evuM garbhamAM rahela jIvanuM zarIra kayAM sudhI rahe che e vAtane sUtrakAra praznottara vaDe batAve che ( ambApi na maMte ! marI vaca hAruM citru !) he bhagavan ! mAtA pitAnA avayavAthI prApta thayeluM garbhamAM rahela jIvanuM zarIra keTalA samaya sudhI Take che ? goyamA ! jAvaiyaM se kAlaM bhavadhAraNijje sarIrae abvAyatte marU vacAruM saMviTTa ) he gautama ! jyAM sudhI tenuM bhavadhAra NIya zarIra nAza pAmatuM nathI, tyAM sudhI te zarIra rahe che. ( he aaN samaNa samajyotiSnamALera paramArusamayasiyoSThine mavarU ) tyAra bAda pratyeka samaye chIMjatu ( kSINa thatuM) te zarIra aMta samaye nAza pAme che. A prazno ttarAnuM tAtpa e che ke jyAM sudhI bhavadhAraNIya zarIra-janmathI laIne maraNu panta rahenArU zarIra-rahe che tyA sudhI gamAM rahela jIva prApta karelAM mAtApitAnAM aMge tenerahe che. jema jema te bhavadhAraNIya zarIra samaye samaye kSINa thatuM jAya che tema tema te aMge paNu kSINa thatAM jAya che. ane te bhavadhAraNIya zarIra nAza pAmatAM ja te aMge paNu naSTa thai jAya che IIsUY| garbhastha jIvake gatyantara kA nirUpaNa ganA adhikAra cAlatA hovAthI sUtrakAra have garbhamAM rahela jIvanA mIjI gatimAM javA mAkhata sUtranuM kathana kare che-" lAve naM mate ! ItyAdi TIkA -( nave naM aMte ! dabANa samaLe ne_ravavangejJA) he bhadanta ! garbha mAM rahela jIva chu' marIne narakAmAM utpanna thAya che? (poyamA ! alye vanabennA, asthArUpa no vavajJeSnA ) hai gautama ! koi eka gaOmAM rahela jIva marIne narakAmAM paNa utpanna thAya che ane koI eka garbhamAM rahela jIva marIne narakAmAM utpanna nathI paNa thatA (se TrenaM ) he bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kaho che ke kAi eka garbhamAM rahela jIva marIne narakAmAM utpanna thAya che, ane kAI eka garbhomAM rahela jIva marIne narakAmAM utpanna thatA nathI ? (zocamA ! te naM sannI vitti savaidivajJatlRi vatttattaC) he gautama ! te sannI paMcendriya ane sa paryAptiyAthI pUrNa paryApta avasthAmAM rahelA gamAMnA jIva ( vIcidANa, vebiyandvIpa varALIyo AcaratonnA nisamma paNe nijImara) vIyalabdhi vaDe ane vaikriyalabdhi vaDe zatrunI senAnuM Agamana sAMbhaLIne, tene hRdayamAM dhAraNa karIne, peAtAnA Atmapradezane garbha pradeza zrI bhagavatI sUtra : 2 49
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMthI bahAra kADhe che. (nimittA vezvinimughANaoi mourphu) bahAra kADhIne vaikiya samudughAta vaDe tathAvidha pudgalene grahaNa karavAne mATe vikiya samudraghAta kare che. (moLattAM vAraMjirSi te vivarU) vaikiyasamuddaghAta karIne te caturaMgI senAne-gaja, azva, ratha ane pAyadaLa, e cAra prakAranI senAne-utpanna kare che (vAraMnii kSetre vidhivattA) caturaMgI senAne utpanna karIne (vAlagaLI tenA parALagi ddhi saMjAmaM saMme) pitAnI te caturaMgI senAthI zatrunI senA sAthe saMgrAma kare che ahIM evuM kahyuM che ke te garbhamAM rahela jIva svAbhimAnI kaI rAjA vagerene jIva hoya ane te saMjJI hoya, pAMce Indriyo vALa hoya, jenI samastaparyAyio pUrNa thaI cukI hoya, A jAtanAM tenAM lakSaNe batAvyAM che. e garbhamAM jIva jyAre zatrunI senAnuM Agamana thayeluM sAMbhaLe che tyAre vIryalabdhi vaDe athavA vaikriyalabdhi vaDe pitAnA Atmapradezane garbha pradezamAMthI bahAra kADhe che. ane vikiya samuhughAta kare che. pachI te caturaMgI senA banAvI le che. ane tenI mAraphata zatru senA sAthe yuddha kare che. e garbhamAM rahela jIva narakamAM javA gya karma baMdha bAMdhe te saMbhavita che. ahIM sUtramAM " vIriddhI, vezvivaruddhI" evAM je trIjI vibhaktinAM pade mUkyAM che temanI jagyAe pahelI vibhaktinAM pade paNa mUkI zakAya che tyAre tene artha A pramANe che garbhamAM rahela je jIva che te vIryalabdhivALe ane vikriyalabdhivALe thaIne saMgrAma kare che (te ja vIve) e. te garbhamAM rahela jIva vaikiyalabdhi vaDe banAvelI pitAnI senA vaDe zatrunI senA sAthe (baravAmag, rakajhAmag, mArAmag, wAma) dhananI vAsanAvALo thaIne, rAjya meLavavAnI IcchAvALe thaIne, bhega "gaMdha, rasa, sparza " bhegavavAnI vAsanAyukta banIne, kAma-zabda ane rUpanI vAsanAthI yukta banIne, (asthavi) arthanI lAlasA vALo banIne, (avivANira) artha hovA chatAM paNa tenAthI atRpta rahIne tenI abhilASA vALo banIne, (ravivANig) prApta rAjyathI atRpta rahIne rAjya meLavavAnI abhilASA vALa banIne (movivAgi) bheganI icchAvALa banIne, (AmavivAmiNa) kAmanI IcchAthI yukta banIne (tarizvatta) arthAdikamAM eka citta thaIne (ramULa) arthAdikamAM eka aMta:karaNavALo thaIne-tallIna thaIne (tare ) te prakAranA AtmapariNAma vALe thaIne (ta jJAti) te viSayaka pravRttivALe thaIne (tatti vaDavA) AraMbha kALathI ja te viSe viziSTa prayatna vALe thaIne (tadrovarajo) artha, rAjya, bhegAdine mATe upayukta banIne (tavicAra ) temanI prAptine mATe zrI bhagavatI sUtra : 2 50
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasta IndriyAne athavA kRta kArita ane anumedanAne samAvezita karIne ( samAvaLamAvid ) arthAdikanI bhAvanAthI bhAvita banIne yuddha kare che. ane ( tti na aMtatti) A rIte yuddha vagere karatI vakhate jo te garbhomAM rahela jIva (AruM reDanA mRtyu pAme te ( nebhu vavajJarU ) nArakAmAM utpanna thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke garbhamAM rahela jIva arthAkinI icchAvALA thaine saMgrAma vagere kare che, ane je e sthitimAM te maraNa pAme che te te garbhamAM rahela jIva narakAmAM utpanna thAya che. anya prakAranA garbhamAM rahelA jIvA nArakAmAM utpanna thatA nathI. ( le teTrA gocanA! ) he gautama ! te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke (jJAna arthe kacavaAjJA athepa ne lava vangejJA) kAi eka garbhamAM rahela jIva uparokta kAraNe narakamAM utpanna thAya che ane kAi eka jIva narakamAM utpanna thatA nathI. A rIte garbhamA rahela jIvanA narakagamananAM kAraNeAnuM pratipAdana karIne have sUtrakAra tenA devalAka gamananAM kAraNeAnuM pratipAdana karavAne mATe praznottara rUpa sUtranuM kathana kare che- ( nIvenaM mate ! 10mArsamALe revajotteputraAggA ?) he bhagavan ! zuM garbhamAM rahela jIva devalAkamAM utpanna thAya che? (atyaMtarUNa pavananainA, atthara no jIvapnennA) he gautama ! garbhamAM rahelA koi eka jIva marIne devalAkamAM utpanna thAya che, ane koI eka garbhamAM rahela jIva marIne devalAkamAM utpanna nathI paNa thatA. ( te LaTreLa ) Ge bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke koi eka gabha mAM rahela jIva marIne devalAkamAM jAya che ane koI eka garbhamAM rahela jIva marIne devaleAkamAM jatA nathI. uttara--( nocamA ! se N sannI rviti sanmAdivajJattIdivagnattar tArUvarasa samaNassa vA mAhaNassa vA aMtie egamavi AriyaM dhammiyaM suvayaNaM sonnA nittama) he gautama ! te garbhamAM rahelA jIva jo dhArmika hAya, sa'phrI hAya ane paoNMcendriya sahita ane paryAptaka hAya te te dravyathI dvArA sahita sukhapara suhapattI va. upakaraNA sahita sAdhu veSa dhAraNa karelA, ane bhAvathI samiti, gruti vagerenA ArAdhaka, tathA khAra prakAranA tapa karanArA zramaNapAse temaja sthUla prANAtipAta vagere pApa kriyAethI nivRtta thaIne anyane paNa '' mA huna mA hana haze! nahIM, haNeA nahIM " evA upadeza denArA dezivaratine dhAraNa karanArA pAMcamAM guNasthAnavI zrAvakarUpa mAhaNu pAse eka paNa A jina praNIta--dhAmi ka--zrutacAritrarUpa dharmanA sapAdaka-suvacane-prANAtipAtAdi viratirUpa nirdoSa vacanene sAMbhaLIne ane tene potAnA hRdayamAM dhAraNa karIne (to) tyAra khAda ( saMvegayalaTuM tintrayammALurAtte marU ). saMvegathI (vairAgyathI) ', ' zrI bhagavatI sUtra : 2 51
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zratacAritrarUpa dharmamAM zraddhAvALA banI jAya che. athavA virAgyane lIdhe jene sAcA tattvamAM zraddhA utpanna thaI hoya che, ane je tIvra dharmAnurAgathI raMgAye hoya che (je La nIve) evAM pUrvokta vizeSaNe vALe te garbhamAM rahela jIva (dharmAmA, pujAmA, savAmaNa) zratacAritrarUpa dharmanI abhilASA vALe banIne, zubhakarmarUpa puNyanI vAMchA vALa banIne, svarganI abhilASA vALa banIne, (mAmA) mokSanI kAmanA vALa banIne, (ghamarivaNa) dharmanI IcchAvALa banIne, (puvAMuig) puNyanI IcchA vALa banIne (samAraMuig) svarganI IcchAvALa banIne (movaviA) mokSanI IcchAvALa banIne (dhaH upavAsa) dharmanI pipAsAvALa banIne, (Toor vivAsit) puNyanI pipAsA vALa banIne, (ravivAra) svarganI pipAsAvALo banIne (movaNavijAti) mokSanI pipAsAvALo banIne, (tavi) dharma vageremAM eka citta thaIne, (to) dharma vageremAM ja pitAnuM aMtaH karaNa lIna karIne, (phe) dharmAdika rUpa AtmapariNAma vALa thaIne (takSaNig) dharmAdika pravRttimAM pravRtta thaIne, (tatti vaDavALa)dharmAdiviSayaka tIvra adhyavasAya vALa thaIne, (toya3tte) dharmAdika nimitta ja upayogavALo banIne, (tanica ) dharmAdikamAM ja potAnI Indriyone athavA kRta, kArita anamedanAne samarpita karanAro banIne (tabhAvaLamAvi) dharmAdikanI bhAvanAthIja bhAvita banIne (ri ) te samaye je te garbhane jIva (AruM jJA). kALadharma pAme-garbhamAM ja mRtyu pAme-te te garbhamAM rahele jIva (vaDhoLaNuM vAva ) devalekamAM utpanna thAya che. eTale ke deva thAya che. (te tenA nonA ! ) he gautama! te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke garbhamAM raheluM ke eka jIva marIne devalokamAM utpanna thAya che. ane dharmAdithI rahita eve kaI eka jIva marIne devalokamAM jato nathI. garbhane adhikAra cAlato hovAthI sUtrakAra A bIjuM garbha sUtra kahe che (nIve of maM! TdamaNa samAje sattA vA pAlig an) he bhagavan! garbhamAM rahele jIva zuM mukha UMcuM karIne rahe che? zuM te pArzvabhAgathI sthita hoya che? ('vahu nA vA) zuM te AmanA samAna kuja (kubaDe) hoya che? (kache navA) zuM te sAmAnya Asane bese che? (vivA ) ubhuM thAya che? (nisIpas= vA ) athavA paryaka vagere Asane bese che ? (tucakA vA) ke paDakhuM pherave che? (mANa suvALI suva6) athavA-mAtA sUve tyAre te paNasUI zrI bhagavatI sUtra : 2 para
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya che ? (jJAnamALIC nAka) zuM mAtA jAge tyAre te paNa jAgI jAya che ? (mukriyAt surimavar, ruciANa du imayA) zuM mAtA duHkhI thAya tyAre garbhamAM rahelA jIva duHkhI thAya che ? ane mAtA sukhI thAya tyAre zu` te sukhI thAya che ? uttara----( tAnoyamA ! ) hA, gautama ! (lavenuM mana samALe lAva yuyiA vrutti manaTM) garbhamAM rahelA jIva mukha UMcuM karIne rahe che. ahIMthI laI ne mAtAnA duHkhe du:khI thavA sudhInI badhI kriyAothI yukata rahe che. tAtpa e che ke garbhamAM rahela jIvanI madhI kriyAe mAtAnI kriyA pramANe ja thAya che. (he jaMpattavaLAhatamati ) jIva savAnava mAsa sudhI garbhamAM rahe che--tyAra pachI prasUtinA samaye 'saulena vA vAd vA' jo te jIva mastakathI athavA banne pagathI (bAjIrU ) bahAra nIkaLe che teA ( sammAnajIrU ) koi paNa jAtanI muzkelI vinA bahAra nIkaLe che. paNa jo (ticimAcharU ) tira ADA" thaIne khahAra Ave te (vividhAyamAvajJarU) te maraNa pAme che. tAtparyaM e che ke jo garbha tirA " ADA " thaine mAtAnA garbhAzayamAMthI bahAra nIkaLe te ghaNe bhAge mAtA ane garbha ane maraNa pAme che. kAraNa ke gabha tirA thaine mAtAnA garbhAzayamAMthI bahAra nIkaLI zakatA nathI. have sUtrakAra e khatAve che ke gabha mAMthI bahAra AvelA jIva kevA hoya che? (4LavAni ca semmArM, vaThThArUM, pudgArUM, niSattArUM, DArU, padyavicArUM, amittividyu haiM, milamannAcAra, unniArUM, no patrajJatArUM mati) garbhamAMthI bahAra nIkaLelA te jIva ke jene azubha karma baddha che, sRSTa che, nidhatta che, kRta che, prasthApita che, abhiniviSTa che, abhisamatvAgata che, udaya prApta che ane jenAM krama upazAnta thayela nathI " A badhAM padonA artha AgaLa samajAvavAmAM Avaze." (talo mavara, tuve, Tuvante, puNe, tuAse, nirR, a Mte, vpi, amukhe, manutte, amaLAme,hILastare, TrILastare, duire, ajaMtANare, appiyassare, asubhassare, amaNuNNassare, amaNAmassare, aNAjjavayaNe paccAyAe yA vi mavarU) te kadarUpA hAya che, kharAma vayukta hoya che, kharAkha rasavALo hoya che, kharAba sparzIvALo hAya che, aniSTa hoya che, akAnta hoya che, apriya hAya che, azubha hoya che, amaneAnna hoya che amanAma hAya che, hInasvaravALo hAya che, dInasvaravALo hAya che, aniSTa svaravALo hAya che; akAnta' svaravALo hoya che, apriyasvaravALo hAya che, azubhasvaravALo hoya che, amaneAjJa zrI bhagavatI sUtra : 2 53
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ svaravALo hoya che, amanemasvaravALo hoya che, ane anAdeya vacanavaLo hoya che. sUtrakAra ahIM e batAve che ke garbhane jIva je bhAgyavazAta surakSita rIte garbhamAMthI bahAra nIkaLe te paNa tenA pUrvopArjita karma je niMdanIya athavA azubha hoya ane jyAM sudhI tenA te karmo upazAnta dazAmAM AvyAM na hoya udaya dazAmAM ja hoya te te karmonA udayane kAraNe te jIva kharAba rUpa vagere vALa janme che. sUtramAM ApelA "vatravajJALi" padane artha ahiM "niMdanIya ke azubha" e thAya che. kAraNa ke "varNa" zabdano artha zlAghA" paNa thAya che. te lAghArUpa varNa jene naSTa thaI gayuM che eTale ke je niMdanIya che evAM karma athavA je karma azubha hoya che. temane Toram" kahe che. ahIM tenI saMskRta chAyA "vavA " evI thAya che. kAraNa ke je azubha karmo hoya che ne varNathI (prazaMsAthI) bAhya (2hita) hoya che. "vaphTa" eTale sAmAnya rUpe bAMdhelAM karmo. "puTTApha" padane artha gADha baMdhanathI puSTa karAyelAM karma e samaja. athavA "judAjuM" e pada hetapuraka pada eTale ke AtmAnI sAthe karma zA mATe baddha thayA tene uttara A "gp" pada Ape che. te e vAta batAve che ke AtmAe pahelAM pitAnA ja roga vagere vyApArathI temane grahaNa karyA ane tethI te ka AtmAnI sAthe baMdhAyA. "nidhatta" padanA viSayamAM vizeSa varNana "mekakhapada"mAM lakhavAmAM AvyuM che tenuM tAtparya e che ke nidhatta karmamAM, udvartanA ane apavartana e be sivAyanA karaNa kaMI paNa karI zakatAM nathI, tathA jIvanI sAthe je karma baddha hoya che tene karNo bIje kaI paNa jIva he nathI paNa svayaM AtmA pote ja che eja vAta "ka" pada prakaTa kare che. AthI siddhAMtanI e vAtane samarthana maLe che ke karmone potAnI sAthe baddha karavAmAM AtmA pite ja aparAdhI hoya che. je karma upara kaI paNa karaNanI kaI paNa prakAranI asara thatI nathI te karmane " nikAcita" karma kahe che. manuSyagati, paMcendriya jAti, trasa vagere nAma karmanI prakRtio sAthe udayarUpe vyavasthApita evAM je karma che tene " vyavasthApita karma " kahe che. je karmone anubhava tIvra rUpe sthApita thaye hoya che te kamene "abhiniviSTa" kahe che. "misamannAnAruM" eTale ke je karmo udayanI sanmukha AvI rahyAM hoya ane te kAraNe je "AiruM" udayAvalikAmAM AvI rahyAM hoya che evAM kama evAM karmonA prabhAvathI jIva kevA svarUpe utpanna thAya che, e sUtrakAre "tuve" ItyAdi pade vaDe batAvyuM che. "su " eTale vikRta (kharAba dekhAva vALe, "dudhe " eTale durgandha vALo, "La" (aniSTa) e pada e artha batAve che ke tene keAI cAhatuM nathI. "a " e pada ema sUcave che ke te ekAnta-anabhilaSaNIya-hAya che. "paNa" apriya saune apakAra karanAra hoya che. "ba " akalyANakArI, "manojJa" ahitakAraka, "amanoma " badhA lokone pratikULa rahenAro hoya che. vaLI te garbhamAMthI nikaLelo jIva hIna vigere svara vALa hoya che. tenAM vacanane kaI zrI bhagavatI sUtra : 2 54
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnatuM nathI, mATe tene anAya vacana vALA kahyo che. paJcAyAe yAvi ma" A pado vaDe e batAvyuM che ke evA jIva jo manuSya gatimAM janma hai tA paNa kharAma rUpa vagere vALA thAya che. paNa jo ( vaLavAni se kammAI no baddhAI pasatyaM NeyavvaM jAva Adijja vayaNe paccAyAe yAvi bhavai ) te garbhamAMthI nikaLelA jIve azubha athavA niMdanIya karma bAMdhyA na hAya te tenAM rUpa vagere prazasta ( sArAM ) ja hoya che ema jANavu'. te prazasta paNuM kayAM sudhI samajavuM, te batAvavAne mATe sUtrakAre kahyuM che ke "jJAva ASkriya caLe pannAyALu cAtri avak " eTale ke jo je jIvane azubha karmonA badha khAMdhelA na hoya paNa zubhakarmo ja AMdhyA hoya teA tenA rUpathI laine svara sudhInA badhA ja sArAM haiAya che. te potAnI pragati sAdhate sAdhate lekamAM Ardrayavacana vALe! khanI jAya che (tenAM vacanane badhAM leAkeA mAnya kare che, ) tAtparya e che ke azubha karma ddha jIvanI apekSAe zubha karma ddhe jIvanA rUpa vagere khadhAM prazasta ja hAya che. (seva mate ! seva maMte !) he bhagavan! Ape garbhanA viSayamAM je kahyuM te yathArtha ja che. he bhagavan! ApanI vAta tadna sAcI che. A pramANe kahIne gautama svAmIe mahAvIra prabhune vaMdaNA karI, namaskAra karyAM. vaMdaNA namaskAra karIne, sayama ane tapathI pAtAnA AtmAne bhAvita karatAM teo peAtAne sthAne besI gayAM. // sU-5 || AThave uddezA ke viSayo kA vivaraNa pahelA zatakanA AThamA uddezaka pahelAM te A AThamAM uddezamAM kayA kayA viSayanA vicAra karyAM che te saMkSepamAM batAvavAmAM Ave che-ekAnta tathA bAlaka ekAnta paDitanA svarUpanuM kathana, antakriyAnA ane kApapattikA kriyAnA svarUpanA vicAra, khAla paDitanA svarUpa vagerenA niya, devagatinAM kAraNeAnuM pratipAdana, mRgaghAtaka vagere puru SAnA svarUpa vagerenuM kathana, kriyA-kAyikI, AdhikaraNikI, praaSikI, pAritApa nikI, prANAtipAtikA vagerenA svarUpa Adine vicAra, tRNuddAhaka purUSanA svarUpa vagerenA vicAra, dhanurdhArI purUSanuM kathana, mRgavaira purUSavaira vagerenu kathana, cha mAsanI aMdara ane cha mAsa pachI maravAmAM kriyAnA vicAra, purUSaghAtaka purUSane vicAra, samAna e purUSAnA svarUpa kathana pUrNAMka jaya parAjayanAM kAraNeAnA vicAra, vIya vicAra, labdhivIya tathA karaNu vIryanA vicAra, cAvIsa daMDaka, uddezanI samApti. zrI bhagavatI sUtra : 2 55
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAntabAlake svarUpanA nirUpaNa sAtamA uddezanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra AThamAM uddezanuM nirUpaNa kare che. te bane uddezAo vacce parasparane saMbaMdha A pramANe che-sAtamA udezakamAM jInA garbhavAsanuM pratipAdana karAyuM che-jIvone garbhavAsa AyuSya karmanA saddabhAvathI ja thAya che. tethI AyuSyakarmanuM nirUpaNa karavAnA AzayathI tathA pahelA zatakanA pahelA uzanI zarUAtamAM AvatI saMgrahagAthAmAM je "sArA" pada Ave che, te bAlanuM nirUpaNa karavAne mATe A AThamAM udezane prAraMbha karyo che. tenuM sauthI paheluM sUtra "sAjide mAtarai nava" ItyAdi che. __ " rAyagihe samosaraNaM jAva evaM vayAsi " ityAdi / TIkAI-"jide ramosALa jAva i vAli rAjagRha nagaramAM bhagavAnanuM samavasaraNa-zubhAgamana-thayuM. tyAMthI zarU karIne " A pramANe tyAM " sudhIne pATha ahIM levo joIe. ahIM "cAva" (paryanta) pada vaDe A pramANe pATha grahaNa kara-bhagavAnane zubhAgamananA samAcAra sAMbhaLIne tyAMne mAnavasamUha nagaramAMthI nIkaLIne bhagavAna pAse gayo bhagavAnanI pAse jaIne vaMdaNu namarakAra karIne dharmakathAnuM zravaNa karyuM. dharmakathA sAMbhaLIne ke nagaramAM pAchA pharyA. tyAra bAda gautama svAmI prabhune vaMdaNA namaskAra karIne, dharmatatvanuM zravaNa karavAnI abhilASAthI bane hAtha joDIne zira namAvIne prabhunI sanmukha besI gayA ane A pramANe prazna pUcha-(giAMta vADhevi mate!maLaze f gyA ?) he bhagavan ? ekAnta bAla jIva, zuM narakAyuSyane baMdha bAMdhe che.? ke (tirivarNacaM padma? ) tiryaMcanA Ayune baMdha bAMdhe che? (majuttAvacaM varU) ke manuSyanA Ayune baMdha bAMdhe che? (hevAyarca pareDa) ke devatAnA AyuSyane baMdha bAMdhe che ? ahIM ekAntabalano artha mithyASTi athavA avirati (virati vinAno) jIva samaja. bAla zabda sAthe ekAnta vizeSaNane prayoga karavAnuM kAraNa e che ke je jIva mizradRSTivALa hoya che tene ekAntabAla kahI zakAtuM nathI. tethI mizradRSTivALAne samAveza na karavA mATe ekAnta vizeSaNa bAla padanI sAthe yojavAmAM AvyuM che. (cakAM viSA, derANu kAvagara) te ekAntabAla zrI bhagavatI sUtra : 2 56
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ narakAyuSyane baMdha bAMdhIne zuM narayikamAM utpanna thAya che? (sivizvayaM zi tiriNu thava7) tiryaMcanA AyuSyane baMdha bAMdhIne zuM tiyAmAM utpanna thAya che? (majurA jigA majurasu 3vavAnA) manuSyanA AyuSyane baMdha bAMdhIne zuM manuSyamAM utpanna thAya che? ke (vArca vizva vastro, gvarajarU?) devatAnA AyuSyane baMdha bAMdhIne devalokamAM utpanna thAya che? uttara-(noramA ! kAMtanA of HNe jorAvarce vivAre rivicaM upa pare;, magNAva upa , revADavaMja pat) he gautama ! ekAnta bAla manuSya narakA yuSyane baMdha paNa bAMdhe che. tithalacAyuSyane baMdha paNa bAMdhe che-(rivAri vinA huM kAva ) te ekAntabAla manuSya narakAyuSyane baMdha bAMdhIne narayikamAM paNa utpanna thAya che, (tiriNAravivizA tariyuM vavajJa) tiryaMcAyuSyane baMdha bAMdhIne tiryaMca nImAM paNa utpanna thAya che, (majurAcaM divA maggs vavA, revAra ni viza revone, vavava7) manuSyanA AyuSyane baMdha bAMdhIne manuSyamAM paNa utpanna thAya che ane devanA AyuSyane baMdha bAMdhIne devakamAM paNa utpanna thAya che. ekAntabAla eTale ke mithyAdRSTi athavA virati vinAno-manuSya mahAraMbha vagere cAra kAraNone lIdhe narakanA AyuSyane baMdha bAMdhe che. papAtika sUtramAM kahyuM che ke-( vahu nA sAhiM jIvA rucattA maM- pakareMti neraiyattAe kamma pakarettA Neraiesu uvavajjaM ti-tajahA-(1) mahAra bhayAe, (2) parimANa, (3) ciM ivade (4) kuLimAja) A cAra kAraNone lIdhe jIva narakagatimAM javA yogya kamane baMdha bAMdhe che-(1) mahAraMbha karavAthI (2) mahA parigraha rAkhavAthI, (3) paMcendriya ne vadha karavAthI ane (4) kuNimAhAra (mAMsAhAra) karavAthI jIva tiryaMca AyuSyane baMdha bAMdhe che. te cAra kAraNe A pramANe che-(1) mAyAcAra nikRti, (2) alIka vacana, (3) utkacana ane (4) vaMcana. prakRtibhadritA vagere cAra kAraNonA sevanathI jIva manuSyanA AyuSyane baMdha bAMdhe che. te cAra kAraNo A pramANe che - (1) sarala pakRtivALA hovuM, (2) vinIta svabhAvanA hovuM, (3) dayALa hovuM ane (4) matsara bhAva na rAkho. sarogasaMyama vagere cAra kAraNonA sevanathI jIva devAyuSyane baMdha bAMdhe che te cAra kAraNe A pramANe che(1) sarAgasaMyamanuM pAlana karavuM, (2) akAma nirjara karavI, (3) bAla tapa karavuM ane (4) saMcamA saMyamanuM (zrAvakadharmanuM) pAlana karavuM. A rIte jIva zrI bhagavatI sUtra : 2 paS
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ je gatine AyuSyane baMdha bAMdhe che-te karmabaMdhane kAraNe-te gatimAM utpanna thAya che. e ja vAta sUtrakAre (riphAvacaMpi jillA jeNu uvavAnarU) vagere sUtre vaDe batAvI che. ekAnta bAla jI jevAM jevAM kamane baMdha bAMdhe che, tevA tevAM kamene anukULa nArakagatithI laIne devagati sudhI utpanna thAya che. je ke tamAma ekAntabAla jIvamAM ekAnta bAla paNuM sarakhu ja hoya che, chatAM paNa AyuSya baMdhanAM kAraNenI vizeSatAne lIdhe te ekAntabAla jI. vividha gatinA AyuSyane baMdha bAMdhe che. A rIte bAlapaNanI (ajJAnapaNAnI) samAnatA hovA chatAM paNa avirati samyagdaSTi manuSya devAyuSyane ja baMdha bAMdhe che-nArakAdi zeSa traNa AyuSyane baMdha bAMdhato nathI ne 1 . AkAntapaDitake svarUpa kA nirUpaNa ekAnta bAlane prati pakSI ekAntapaMDita hoya che. have sUtrakAra ekAnta paMDita viSe sUtro kahe che-"uta vadi ja mate ! mag" ItyAdi. TIkArtha -(giAMta vaMdig ma! magNe rUcASacaM ghara? nAra revAzaM vi. voug vagara) "he bhagavana ! zu ekAnta paMDita manuSya narakAyuSyanA badha bAMdhe che ?" tyAMthI zarU karIne pahelAMnA sUtro pramANeja "zu te devAyuSyane baMdha bAMdhIne devakamAM utpanna thAya che?" tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM keI ahIM evI dalIla kare ke ekAnta paMDitapaNuM te manuSya sivAyanI yonImAM saMbhavI zakatuM ja nathI. te sUtrakAre sUtramAM (majutte) (manuSya) pada zA mATe mUkayuM che? kAraNa ke (tapaMhiNa) padathI ja manuSya zabda grahaNa thAya che, te te zaMkAnuM samAdhAna A pramANe karI zakAya-"manuSya" padane je vizeSaNarUpe mUkavAmAM AvyuM che te vyAvartAka vizeSaNarUpe mUkayuM nathI paNa svarUpa vizepaNarUpe mUkyuM che-evuM ja (gujaruM dhi) (prameyo ghaTa) vagere prayogomAM jovA maLe che. jevI rIte zukalatva ane prameyatva, e banne svarUpano paricaya ApanArAM vizeSaNo che, evI ja rIte ( majura) manuSyapada paNa svarUpane paricaya ApanArUM vizeSaNa che. ahIM AvelAM (kAva) (cAva paryata) padathI nIcenA pAThane grahaNa karavo joIe ( uttaravayaM pare, mArAM pakarei devAuya pakarei, jeraiyAuya kiccA neraiesu uvavajjai, tirikkhAuya kiccA tirikkhesu uvavajjai 1 maNussAuyaM kicA maNumsesu uvavajjai ?) A pAThane artha ekAntabAla sUtranA pahelA sUtranI praznavyAkhyAmAM ApavAmAM AvyuM che, tyAMthI vAMcI le. A prakAranA je prazno gautama svAmIe pUchyA che tene uttara mahAvIra prabhu A pramANe Ape che- zrI bhagavatI sUtra : 2 58
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( goyamA ! egaMta paMDieNaM maNusse AuyaM siya pakarei, siya Nopakarei ) hai gautama ! je ekAnta paoNMkti manuSyeA hAya che te koI apekSAe AyuSyanA baMdha madhe paNa che ane koI paNa apekSAe AyuSyane adha nathI paNa khAMdhatA. (gar vAreya no necAraya' varepha, no tiriyAya' jo, jo manullAca vare, vaivAya re ) je te AyuSyano madha khAMdhe to paNa nairiyeka AyuSyanA baMdha khAMdhatA nathI, tiryaMca AyuSyanA baMdha paNu maMdhAtA nathI, manuSyAyuSyanA baMdha paNu bAMdhatA nathI. paraMtu devAyuSyane ja badha khAMdhe che. ( no meDvAya jiyA geramu vavajJa, no tiyiAkaca' vizA tiriyesu uvavajjai, No maNussAuya kiyA maNussesu uvavajjai, devAya' kiccA devesuvantar) narakAyuSyanA badha bAMdhIne te nArakagatimAM utpanna thatA nathI, tiyA~ca AyuSyanA khadha bAMdhIne te tiryaMca ceAnimAM utpanna thatA nathI, manuSyApyuyanA baMdha bAMdhIne te manuSyagatimAM utpanna thatA nathI, paNa devAyuSyanA ja baMdha bAMdhIne te devAmAM ja utpanna thAya che. ( te veDhe lAva phetrAlaya vijhmA vesu satra'nheM ?) he bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke ekAnta khAlapaDita manuSyAM " narakAyuSyanA khaMdha bAMdhIne narakAmAM utpanna thatA nathI'' tyAMthI laIne " devAyuSyanA aMdha bAMdhIne devagatimAM utpanna thAya che? " tyAM sudhInA sUtrapATha grahaNa karavA. (nocanA ! AMta paDhiyaNa naM anusaE amena ro no vaLAyaMti) he gautama ! ekAnta paDita manuSyanI e gatie ja kahI che, (saMjJA) te gatie A pramANe che ( aMtiirayA cela jovavattiyA cetra ) (1) atikrayA ane (2) pApapattikA ( le teTTezagocamA ! nAya sevAtha' jinnA sevelu lava 6) huM gautama ! te kAraNe huM evu kahuM chuM ke yAvat te devAyuSyanA aMdha khAMdhIne devalAkamAM utpanna thAya che. ahI" "varumeva ro phUMko vaLayaMti" evuM je kahyuM che tenuM ke ekAnta paDita manuSya e gatimAM ja jAya che (1) (2) kalpApapattikA anya gatimAM jatA nathI, evuM tIrthaMkara prabhue kahyuM che. antakriyA eTale nirvANu 'meAkSa ' ane kopapattikA eTale saudhama kalpathI laI ne anuttara vimAna sudhInA devalAkamAM utpanna thavuM. ekAnta paDita manuSya AyuSyane madha khAMdhe paNa che ane nathI paNa bAMdhatA e kathananuM tAtpa A pramANe che-anantAnukhazrI krodha, mAna, mAyA ane lAbha e cAra ane mithyAtva mAhanIya, mizrameAhanIya, ane samyakatva meAhanIya, e traNa maLIne kula sAta prakRtiyAnA jeNe sapUNa kSaya karyAM hAya te kAi paNa AyuSyanA madha bAMdhatA nathI. paNa jo te sAte prakRtiyAnA kSaya thayA na hAya te te ekAnta paMDita AyuSyane khaMdha bAMdhe che. kalpapapattikAmAMnA kalpa zabda sAmAnya rIte vaimAnika deva AvAsanA sUcaka che. 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 tAtparya e che antakriyA ane 59
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAnta paMDitathI utaratI sthitivALe bAlapaMDita hoya che. tethI ekAnta paMDitanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra bAlapaMDitanuM kathana kare che-(vADhaies maNe!magNe piM rASacaM repha) he bhagavana ? zuM bAlapaMDita manuSya narayika AyuSyane baMdha bAMdhe che ? (lAla revAra vize raveNu vavava karu?) zuM te devAyuSyane baMdha bAMdhIne devakamAM utpanna thAya che? tyAM sudhInA prazno pahelAnA sUtro pramANeja grahaNa karavA. tAtparya e che ke bAlapaMDita manuSya zuM nirayika, tiyaca, manuSya, athavA devAyuSyane baMdha bAMdhe che ? ane nAraka, tiya ca, manuSya ane devAyuSyane baMdha bAMdhIne te narakamAM. tiryaMcamAM, manuSyamAM ane devakamAM utpanna thAya che? sUtramAMnA "nA" (paryanta) padathI uparokta bhAvArtha levAne che. uttara-(royamAM ! che tathA kapha jAya tevA ziNA vesu thava7) he gautama! te bAlapaMDita manuSya nArakAyune baMdha bAMdhato nathI." tyAMthI laIne "devAyune baMdha bAMdhIne devalekamAM utpanna thAya che. " tyAM sudhI pATha grahaNa kare. tAtparya e che ke te bAlapaMDita manuSya nArakI saMbaMdhI AyuSya kamanuM upArjana karatuM nathI, ane te tiryaMcAyuSyane ane manuSyAyuSyane baMdha paNa bAMdhate nathI. ane evAM karmone baMdha na bAMdhavAne kAraNe te nAraka gatimAM, tiryaMca gatimAM temaja manuSya gatimAM utpanna thatuM nathI. paNa devAyuSyane baMdha bAMdhIne devalokamAM ja utpanna thAya che. prazna-(se gadde nAva vAva vinA sevevAgarU? he bhagavana? Apa zA kAraNe evuM kahe che ke te bAlapaMDita manuSya nAraka, tiryaMca ane manuSya AyuSyane baMdha bAMdhIne nArakagatimAM, tiya gatimAM ke manuSyagatimAM utpanna thatuM nathI, paNa devAyuSyane baMdha bAMdhIne devalokamAM ja utpanna thAya che? uttara -(joyamAM ! vANig f magNe) he gautama! je bAlamaMti (zrAvaka) manuSya hoya che te (tAvaraNa samajaNa nA mAnA vA vaMti) te prakAranA zramaNa pAsethI tathA "nA ra" haNe nahI haNe nahI" e upadeza denArA sarvasAvadya vyApArathI rahita evA sAdhu pAsethI athavA mAnazrAvakanI pAsethI (prAmara mArAM dhamAM suraja vorA) eka paNa Arya dhArmika suvacananuM zravaNa karIne ane (fjanma) tene hRdayamAM dhAraNa karIne (te sattAmarU) keTalIka pApakArI pravRttithI dUra rahe che ane (revaM cherUvAmag) keTalIka pApakArI pravRttithI dUra raheto nathI. (aaN ,siM je kaar) te eka dezathI (amuka aMze) prANAtipAta (hiMsA) vagerene sthUla prANAtipAta vagereno tyAga kare che ane amuka aMze prANAtipAta vagerene tyAga karato nathI. eTale ke prANAtipAta vagerene amuka dRSTie AMzika tyAga kare che ane amuka prakAre AMzikarUpe tene tyAga nathI paNa zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ karate. A rIte te dezavirata-zrAvaka kahevAya che. ( se seTe: phezovarmadespcckkhaanne NaM No NeraiyAya pakarei, jAva devAuya kiccA devesu uvavajjai ) he gautama ! dezeAparama ane deza pratyAkhyAnathI yukta hAvAne kAraNe te khAlapaDita manuSya narayika, tiryaMca, ane manuSyAyuSyane madha khAMdhIne naraka, tiya ca ane manuSya gatimAM utpanna thate nathI paNa devAyuSyane aMdha bAMdhIne devalAkamAM utpanna thAya che. te kAraNe meM evuM kahyuM che ke te khAlapa`Dita manuSya devAyuSyanA badha bAMdhIne devalekamAM ja utpanna thAya che. // sU. 2 // ekAnta pati ane khAlapaDitanuM vaktavya samAsa|| mRgaghAtaka purUSAdi ke svarUpa kA nirUpaNa bhRgaghAtaka purUSAdikanuM vaktavya janma levAmAM kAraNarUpa AyuSya karma che. ane AyuSya karma mAMdhavAmAM kriyA kAraNabhUta hAya che. tethI have sUtrakAra kriyA pratipAdyaka pAMca sUtronuM kathana kare che--" puai maMte ! ItyAdi. TIkA --( maMte ! rifmavitti) he bhagavan mRgA vaDe eTale ke pazuAnI hatyA karIne ja pAtAnA nirvAha karanArA, ( miya saMgve ) mRgAne mAravAne jemaNe sakalpa karyo che evA, ( miya'LAne ) mRgAnA zikAra karavAmAM ja tallIna citta vALA, ( putte ) evA koi puruSa (niyatrAr ) gAnI hatyA karavAne mATe ( chaMti yA ) kacchamAM nadIthI gherAyelA jhADIvALA sthAnamAM ( vRtti vA ) athavA drahemAM-agAdha jaLavALA sthAnamAM, ( iItti vA ) athavA sAmAnya jaLAzaya rUpa taLAva vagere sthAna para, ( viyaMsi vA ) athavA ghAsa vagerethI AcchAdita pradezamAM, ( jyaMtti) goLAkAra nadInA jaLathI kuTila sthAnamAM ( tUmaMtti vA ) athavA aMdhakAra vALI guphAonA sthAnamAM ( naM tti vA) athavA tRNu, gulma, latA, vRkSa vagerethI yukta sthAnamAM, (phaLa vidyuAMti thA) athavA parvatAdinA eka bhAgamAM Avela latA ane vRkSonA samudAya vALA sthAnamAM ( pa~catta vA ) athavA parvata upara ( patrAvavuAMttiyA) athavA aneka patA upara, ( vaLattivA ) athavA eka ja jAtanA vRkSeAnA samudAya vALA sthAnamAM, (caLavavu Mtti trA) athavA aneka jAtanA vRkSeAnA samudAyathI AcchAdita sthAnamAM ( i ) gayA. tyAM jaIne teNe (te miyattijAra' gaLacarala nicANa vahANa dAsa' vAr ) A mRge ja che evA zrI bhagavatI sUtra : 2 61
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcaya karIne eka mRgane mAravAne mATe khADe banAvIne tenI upara jALa pAtharI dIdhI (sano mate ! he kurise zuM krigi gum ?) te he bhagavana ! evA puruSane keTalI kiyA vALo kahI zakAya. (mRgane pakaDavA mATe kUTa ane bAMdhavAne mATe jALa heAya che) (noramA ! nA 2 oi te purise chaMti nA jAva kUDaphAsa uddAi tAvaM ca NaM se purise siya tikirie, siya ghaukirie, sira vaM#ifu) he gautama ! jyAM sudhI te puruSa kacchamAM ( nadIthI gherAyelA jhADI vALA sthAnamAM) (tyAMthI laIne) " mRgAdikene pakaDavAne mATe khADe banAvI tenA para jALa vagere race che" (tyAM sudhI pATha grahaNa kare) tyAM sudhI te puruSa kyAreka traNa kiyAvALe, kyAreka cAra kiyAvALe ane kyAreka pAMca kiyAvALA kahevAya che. (te TremAM aMte ! ivaM yuva6, sirAti riNa, liga ra3 jiriNa, ziva paMpiriNa?) he bhagavana Apa zA kAraNe evuM kahe che ke te puruSa kyAreka traNa kiyAvALe, kyAreka cAra kiyAvALo ane pAMca kyAreka kriyAvALo hoya che? (noramA ! ne magi uvAcA no vaMcANa No mAraNAe tAvaM ca NaM se purise kAiyAe ahigaraNiyAe pAusiyAe tihiM vivAhiM pu) he gautama! jyAM sudhI te hiMsaka puruSa Ama tema haravA pharavAnI kriyA karI rahyo che, paNa mRgane bAMdhavA tathA mAravAne mATe pravRtta thaye nathI tathA te puruSa mRgane mAravAne mATe jyAM sudhI phUTa pAzAdikanI racanA karI rahyo che, paNa tene jyAM sudhI pakaData nathI ke mArate nathI, tyAM sudhI te puruSa kAyikI, adhikaraNikI, ane prASikI e traNa kriyAothI pRSTa heya che (karate heya che) kahevAnuM tAtparya e che ke te zikArI, mRgane mAravAne mATe je avara javara rUpa zArIrika kriyAo karate hoya che tene kAyikI kiyA kahe che. A kriyAvALe hevAne kAraNe te vakhate te A kriyAthI pRTa thato hoya che. tathA kUTa pAzAdi rUpa hiMsAnAM adhikaraNane (sAdhanane) nimite je kriyA thatI hoya che te kriyAnuM nAma adhikaraNikI te kriyAthI yukta hovAne kAraNe tene adhikaraNikI kriyAthI pRSTa kahevAmAM AvyuM che. mRga pratye tenA hRdayamAM je duSTabhAva utpanna thaye che te prASarUpa bhAva che. te praaSane lIdhe te je kriyA karI rahyo che tene prA. pikI kriyA kahe che. mAravAnI kriyAmAM TheSa avazya rahele heya che. te kAraNe tene praheSikI kriyAthI spaSTa kahevAmAM AvyuM che. je purUSa mRgone mAravAne mATe kaTapAzAdinI racanA karI rahyo hoya, paNa jyAM sudhI te mRgone bAMdhate na hoye athavA mArato na hoya tyAM sudhI te kAyikI, adhikaraNikI ane prASikI e traNa kiyAethI ja yukta hoya che. tethI ahIM ema kahyuM che ke te puruSa kyAreka traNa kriyAothI yukta hoya che. (ne magi gvaLavANa ti, baMdhaNayAe vi, no mAraNayAe tAvaM ca NaM se purise kAiyAe, ahiMgaraNiyAe, ricA, pAritALiyAra, huM riyahiM Tre) tathA jyAM sudhI te puruSa jALa bichAvIne mRganI zodhamAM Ama tema pharato hoya, tathA mRgane bAMdhate hAya paNa mArato na hoya tyAM sudhI te zikArI cAra kiyAothI yukta gaNAya zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ che te-pUrvokta traNa kriyAo ane ethI paritApanikI kiyA. jyAre te puruSa magane phUTapAzAdimAM bAMdhe che tyAre paritApanikI kriyA thatI hoya che ( re bhavie uddavaNayAe vi baMdhaNayAe vi mAraNayAe vi tAvaM ca NaM se purise kAiyAe, ahigaraNiyAe, pAusiyAe, jAva pANAibAya kiriyAe paMcahi kiriyAhiM puTre se seLa paMjagi) tathA te puruSa jyAre jALa bichAvIne mRgone bAMdhIne jyAre mRgone mAre che tyAre kAyikI, AdhikaraNikI, prAaSika, pAritApanikI ane prANAtipAta, e pAMce kiyAethI pRSTa-eTale ke e pAMce kiyAothI yakta kahevAya che. tAtparya e che ke uMdrAvaNamAtra (khADo kheda, jALa bichAvavI vagere ) kare tyAM sudhI te puruSa kAyikI. adhikaraNikI ane prAdhe. zikI, e traNa kiyAothI yukta hoya che. jyAre te puruSa mRgane bAMdhe che tyAre tene paritApa ((kha) thatuM hoya che. tethI tyAre tene paritApanikI kriyA paNa kare che tethI cAra kiyAothI yukta thAya che. mRgane mAravAthI prANahatyA thAya che. tethI te uparokta cAra kriyA uparAMta pAMcamI prANuti. pAta kiyAthI yukta thavAthI pAMca kiyAvALo thAya che. he gautama! uparokta kAraNone lIdhe huM evuM kahuM chuM ke te puruSa kyAreka traNa kiyAvALe, kayAreka cAra kriyAvALo ane kayAreka pAMca kriyAvALa, hoya che. bhAvArtha-ahIM e vicAra karavAmAM Avyo che ke zikArI puruSa kevI kevI sthitimAM keTalI keTalI kriyAothI yukta hoya che. jyAM sudhI te puruSa kevaLa jALa pAtharate hoya-paNa mRgane bAMdhate na hoya ane mArate na hoya-tyAM sudhI tene traNa kriyAo vALo kahevAya che. ane jyAre te mRgane bAMdhe che. tyAre te cAra kriyAo vALo kahevAya che. ane jyAre te mRgane mArI nAkhe che tyAre te pAMca kriyAvALe kahevAya chesU3 mRgadhAtakapurUSAdika kriyA svarUpa kAnirUpaNa vALe kahevAze. (je Laof0) he bhagavana ! Apa zA kAraNe evuM kahe cho ke keI apekSAe te traNa kriyAvALe, keI apekSAe cAra kriyavALo ane keI apekSAe pAMca kriyAvALe kahevAya che? (jamA ! magi utsavaNayAe tihiM, ussavaNayAe vi No dahaNayAe cauhi, je bhavie utsavaNayAe vi, NisiraNayAe vi dahaNayAe vi tAvaM :ca NaM se purise kAie jJAva vahiM vidhitharfhuM pure che temAM joya!) he gautama! jyAM sudhI te puruSa tRNarAzine saLagAvavAne mATe ekatrita karavAnI ja pravRtti karate hoya che-jyAM sudhI te ghAsane judI judI jagyAethI lAvIne saLagAvavA mATe bheguM karatA hoya che. tyAM sudhI te kAyikI, AdhikaraNikI ane prASikI, e traNa kriyAo vALa kahevAya che. ane jyAre te puruSa te tRNarAzimAM agni mUke che-paNuM hajI tene saLagAvate nathI tyAre te cAra kriyAvALe kahevAya zrI bhagavatI sUtraH 2
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ vALe kahevAze. (te veLari) he bhagavana ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke keI apekSAe te traNa kriyAvALa, keI apekSAe cAra kriyavALo ane keI apekSAe pAMca kiyAvALe kahevAya che? (jo mA ne maNi utsavaNayAe tihiM, ussavaNayAe viNo dahaNayAe cAhiM, je bhavie utsavaNayAe vi, NisiraNayAe vi dahaNayAe vi tAvaM :ca NaM se purise kAie jAva vaMduM krisifhuM puje tenaEi joya!) he gautama! jyAM sudhI te puruSa tRNarAzine saLagAvavAne mATe ekatrita karavAnI ja pravRtti karate hoya che-jyAM sudhI te ghAsane judI judI jagyAethI lAvIne saLagAvavA mATe bheguM karatA hoya che, tyAM sudhI te kAyikI, AdhikaraNikI ane prAaSikI, e traNa kriyAo vALe kahevAya che. ane jyAre te puruSa te tRNarAzimAM agni mUke che-paNuM hajI tene saLagAvate nathI tyAre te cAra kiyAvALe kahevAya che. paNa jyAre temAM Aga mUkIne tene saLagAve che tyAre pAMca kriyAvALo kahevAya che. A kathanane bhAvArtha e che ke te puruSa jyAM sudhI tRNAdikane ekatra karate hoya tyAM sudhI traNa kriyAvALe manAya che. ane temAM agni mUke tyAre cAra kriyAvALo gaNAya che ane jyAre AgathI tene saLagAvavA lAgI jAya che tyAre pAMca kriyA vALo kahevAya che. he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke te puruSa keI apekSAe traNa kiyAvALe, keI apekSAe cAra kriyA vALe ane keI apekSAe pAMca kiyAvALe kahevAze. | sU4 vALA kahevAze. (te veLaor ) he bhagavana! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke keI apekSAe te traNa kiyAvALe, keI apekSAe cAra kriyovALo ane koI apekSAe pAMca kiyAvALe kahevAya che? (jocamA ! magi utsavaNayAe tihiM, ussavaNayAe vi No dahaNayAe cAhiM, je bhavie utsabaNayAe vi, NisiraNayAe vi dahaNayAe vi tAvaM :ca NaM se purise kAie jAva vaMhiM kristhifhuM ke te tenaEi joya!) gautama! jyAM sudhI te puruSa tRNarAzine saLagAvavAne mATe ekatrita karavAnI ja pravRtti karate hoya che-jyAM sudhI te ghAsane judI judI jagyAethI lAvIne saLagAvavA mATe bheguM karatA hoya che. tyAM sudhI te kAyikI, AdhikaraNikI ane prAaSikI, e traNa kriyAo vALa kahevAya che. ane jyAre te puruSa te tRNarAzimAM agni mUke che-paNuM hajI tene saLagAvatA nathI tyAre te cAra kiyAvALa kahevAya kacchamAM (nadInA jaLanI vacce AvelA jhADIvALA pradezamAM) thavA aneka jAtanAM vRkSavALA vanamAM gaye. (ahIM "cAvat " padathI trIjA sUtramAM batAvelAM badhAM sthAne grahaNa karavA) tyAM jaIne (mitti zA) A mRga ja che. huM temane mAravAne mATe Avyo chuM-huM temanI ja zodhamAM hato. mane sadbhAgye temanI prApti thaI che, e manamAM vicAra karIne (karAra vicAra vahANa) mRgenA samUhamAMnA keI eka mRgane mAravAne mATe ( 33 riri ) pitAnuM bANa cheDe che-keI eka mRgane lakSya karIne tIra cheDe che. (to i male ! puSei pariNa?) te he bhagavan! te puruSane keTalI kiyAvALe kahI zakAya ! (vA! siya tiriNa, sica rajiriNa, sira zrI bhagavatI sUtra : 2 64
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ viMiha ) he gautama ! koI apekSAe tene traNa kriyA vALA, koI apekSAe cAra kriyAvALA ane koI apekSAe pAMca kriyAvALA kahe che. (se meLaraLa) he bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke koi apekSAe tene traNa kriyAvALA kaI apekSAe cAra kriyAvALA ane koI apekSAe tene pAMca kriyAvALA kahevAya che ? (le mavid nisiLayAhno vidvajJaLayA vi no mAra LayAd viiirM) hai gautama! jyAM sudhI te puruSa mRgane lakSya karIne bANune phUMkavAne mATe dhanuSa para caDAve che-paNa jyAM sudhI mRgane vIdhatA nathI temaja mAratA nathI tyAM sudhI te puruSa kAyikI, adhikaraNikI ane praheSikI, e traNa kriyAo vALA kahevAya che. ( ne viknisiLayAra vividdhasaLacANa vino mAravANa caduM) paraMtu jyAre te puruSa mRgane lakSya karIne, mRgane ghAyala karavAne mATe tIra cheDe che tyAre te cAra kriyAvALA kahevAya che. (tIra cheDatI vakhate mRgane ghAyala karavAMnA ja Azaya che mAravAnA Azaya nathI) tApa e che ke teNe tIra cheDayuM ane te tIra vAgavAthI mRga ghAyala thayu... jAnathI marI gayu' nahI--evI sthitimAM taipuruSane cAra kriyAonA kartA mAnavAmAM Ave che. (ne mAtra LisiLayA vi, viddhattaLayA vi, mALayA vi, sAyaM cAM purise kAiyAe jAva pANoivAtra kiriyAe paMcahi kiriyAhiM puTThe ! se teNa NaM goyamA ! ziyatiniCi, lica rakSiti, priya kinnara) tathA te puruSa mRgane lakSya karIne tIra calAvI ne mRgane vIMdhI nAkhIne jayAre mArI nAkhe che tyAre te kAyikI kriyAthI laine prANAtipAta sudhInI pAMce kriyA vALA kahevAya che. te kAraNe, he gautama ! meM evuM kahyuM che ke keAi apekSAe te puruSa traNu kriyAvALA kahevAya che ane koI apekSAe cAra kriyAvALo kahevAya che ane koi apekSAe pAMca kriyAvALo kahevAya che tAtpaya e che ke zikArI jyAM sudhI tIrane dhanuSa para caDAve che tyA sudhI traNa kriyAothI yukta kahevAya che. te traNa kriyAe kAyikI, adhikaraNakI. ane prAkreSikI kriyAe che. pazu jyAre te dhanuSa para tIra caDAvIne mRgane lakSya karIne tIra vaDe vIdhI nAkhe che tyAre uparokta traNa kriyAo uparAMta pAritApanikI kriyA paNa kare che. ane jyAre te tIra caDAvIne mRgane lakSya karIne tIra cheDe che, vIMdhe che, ane mRgane mArI nAkhe che tyAre uparokta cAra kriyAo uparAMta pAMcamI prANAtipAta kriyA paNa kare che. tethI tyAre te pAMca kriyAvALo kahevAya che. sU pa zrI bhagavatI sUtra : 2 65
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautama svAmI mahAvIra prabhune vaLI pUche che ke-( putte na mare! zi yA nAva gaLAcaraNa micala ) ityAdi, TIkAthaeN --( maMte ! ) he bhagavan ! pUrvakata vizeSAvALo kAi eka (le ) puruSa (skRtti vA nAya bAyarasta niyamsa vahANa ) kacchamAMnadI vacce AvelA jhADIvALa sthAnamAM ( thI laine "mRgane mAravAne nimitto" sudhInA trIjA sUtramAM AvelA pATha ahIM " yAvat " padmathI grahaNa karave ) jAya ane mRgane mAravAne nimitto ( bacata ddAcata) prayatnapUrNAMka kAna sudhI khecelI dhanuSanI paNacha para (chyuM) khaNune ( AyAmettA ) kheMcIne (viTrekjhA) ubhA thaI jAya, ( 3Le ca sannayare putti maLao bAgameM saMcALiLA abhiLA sIla jivekanA) A rIte mRgane mAravAne mATe prayatnapUrvaka dhanuSanI paNucha jIva e prakAranA hAya che-(1) sa'sAra samApannaka ane (2) asa'sAra samApannaka ( ttasthaLa ne asaMsArasamAvaLA se haiM siddhA) temAM je asaMsAra samApannaka jIve che temane siddha kahe che. ( siddhALa' avariyA ) te siddhone karaNavIya ne abhAve vIrahita kahyA che. (tasthaLa ne te saMsArasamAvayA te tuvicA vaLattA) tathA je saMsAra samApannaka jIvA che te be prakAranA kahyA che, ( ta' jJA) te A pramANe che ( seDhelohiyaLanA ca ) ( zailezI-pratipannaka ane (2) azailezI vratipannaka sarvAM saMvararUpa cAritravALA jIvAne ja zIleza kahe che. te zIlezeAnI je avasthA tenuM nAma zailezI che. athavA...pava tAnA Iza je sumeru parvata che, te sumerunA jevI avasthAne zailezI avasthA kahe che. sthiratAnI apekSAe samAnatA heAvAthI evI avasthAne uttara--( poyamA ! ne mirca mAreka, siya micavere N ke, be pusiM mAre, le puNavereAM puTTu) he gautama ! je puruSa mRgane mAre che tene mRgahatyAnuM pApa lAge che, ane je puruSa puruSanI hatyA kare che tene narahatyAnuM pApa lAge che. prazna-(le penaduLa maMte ! vaM puSparU nAma le puSivereLa yuddhe ?) he bhagavan! Apa zA kAraNe evuM kaheA che! ke mRgane mAranArane mRgahatyAnuM pApa lAge che ane puruSane mAranArane puruSahatyAnuM pApa lAge che ? ahI zakAkAranI zaMkA evA prakAranI che ke maranAra puruSanA dhanuSamAMthI je tIra chUTayuM te maranAranA prayatnathI chUTayuM nathI. paNa talavArathI tenuM mAthu chedanAranA prayatnathI chUTayuM che. tA mAthuM chedanAra puruSane ja mRgahatyAnuM pApa lAgavu joie, paNa te dhanu zrI bhagavatI sUtra : 2 66
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharane tenuM pApa lAgavuM joIe nahIM, te mATe ja gautamasvAmIe mahAvIra prabhane uparokta prazna pUchayo che have mahAvIra svAmIe tene je javAba Ape te sUtrakAra batAve che uttara--(camA ! kamANe , saMdhinamALa saMdhinne, zivattinamALe tti natti, nirijhamaLe um iri cattavaM sirA) he gautama! je karavAmAM AvI rahyuM che te karAyuM je joDavAmAM AvI rahyuM che te joDAI cUkayuM, je thaI rahyuM che te thaI cUkyuM, je banavAmAM AvI rahyuM che te banI cUkayuM evuM kahI zakAya che ne ? (chaMtA ! mAnava ! mai #ha jJAta Lisid tti vattavRM ricA) hA, bhagavAna ! evuM kahI zakAya che ke je karavAmAM AvI rahyuM che te karAyuM cAvat je banAvavAmAM AvI rahyuM che te banI cUkayuM. A viSayanuM spaSTIkaraNa prayoga paNa karI zakAya che A pramANe hakIkata hovAthI te dhanudhare ja te tIra cheDyuM hatuM ema mAnavuM joIe tethI tIra pheMkavAthI tIra vAgavAthI je mRganuM maraNa thayuM che te mRgahatyAnuM pApa te dhanurdhArIne ja lAgaze, dhanurdhArInuM talavArathI zira chedanAra puruSane te pApa lAgaze nahIM ( je miyaM mArei, se miyavereNaM pu , je purisaM mArei, se purisavereNaM puTa) gautama! te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke je puruSa mRgane mAre che te puruSane mRgahiMsAnuM pApa lAge che ane je puruSanI hatyA kare che tene puruSahatyAnuM pApa lAge che kahevAnuM tAtparya e che ke hiMsAmAM AtmAnA pariNAme ja kAraNarUpa hoya che. tethI mRganI hiMsA karanArane mRgane mAravArUpa pariNAmanA saddabhAvathI mRNahatyAnuM pApa lAge che ane puruSanI hatyA karanArane puruSanI hatyA karavArUpa pariNAmanA saddabhAvathI puruSa hatyAnuM pApa lAge che vaLI prayoga paNa karI zakAya che A pramANe hakIkata hovAthI te dhanudhare ja te tIra choDyuM hatuM ema mAnavuM joIe tethI tIra pheMkavAthI tIra vAgavAthI je maganuM maraNa thayuM che te mRgahatyAnuM pApa te dhanurdhArIne ja lAgaze, dhanurdhArInuM talavArathI zira chedanAra puruSane te pApa lAgaze nahIM ( joyA! je miyaM mArei, se miyavereNaM pu , je purisaM mArei, se purisavereNaM pu) 3 gautama ! te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke je puruSa mRgane mAre che te puruSane agahiMsAnuM pApa lAge che ane je puruSanI hatyA kare che tene puruSahatyAnuM pApa lAge che kahevAnuM tAtparya e che ke hiMsAmAM AtmAnAM pariNAma ja kAraNarUpa hoya che. tethI mRganI hiMsA karanArane mRgane mAravArUpa pariNAmanA sadubhAvathI mRNahatyAnuM pApa lAge che ane puruSanI hatyA karanArane puruSanI hatyA karavArUpa pariNAmanA saddabhAvathI puruSa hatyAnuM pApa lAge che vaLI zrI bhagavatI sUtra : 2 17
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstramAM ema paNa kahyuM che ke (caMto mAtAnuM maraNya phAi nAva paMhiM kiriyAhi puTUThe bAhiM chaha mAsANaM marai kAiyAe jAva pAriyA caNiyAe cAhiM ricArdi pu) je mAra khAnAra vyakti cha mAsanI aMdara marI jAya te mAranAra vyakti kAyikIthI mAMDIne prANAtipAta sudhInI pAMce kriyAovALo kahevAya che, paNa je mAra khAnAra vyakti cha mAsa vitI gayA pachI mare te mAranAra vyakti kAyikI kriyAthI mAMDIne paritApanikI parvatanI cAra kiyA vALo kahevAya che tAtparya e che ke A prakaraNamAM kriyAnuM vivecana karyuM che. te kiyAe pUrvakathita mRgAdivazvamAM jeTalI je kALa vibhAgamAM thAya che teTalI kiyAone "bato ItyAdi sUtra vaDe batAvavAmAM AvI che temAM e batAvyuM che ke bANa choDayA pachI chamAsanI aMdara te mRganuM maraNa thAya te tenA maraNanuM kAraNa te prahArane ja gaNI zakAya che. to te prakAranA maraNanA pApathI te hatyA karanAra puruSa kAyikI, AdhikaraNikI prASikI, ane paritApanikI ane prANAtipAta, e pAMce kriyAothI pRSTa thAya che, paNa je che mAsanI aMdara te maraNa pAme nahIM paNa tyAra bAda te maraNa pAme che te maraNa keI bIjA kAraNe thayuM che ema mAnI zakAya ane te pramANe bane tyAre te puruSane prANAtipAta kriyAthI thatuM pApa lAgatuM nathIM-paNa bAkInI cAra kriyAothI te puruSa sukta thAya che. A kathana vyavahAra nayanI apekSAe prANAtipAta kriyAne vyapadeza mAtrane batAvavA mATe ja karavAmAM AvyuM che. nizcaya nayanA maMtavya pramANe te jyAre bANadine kAraNe koI paNa mRtya thAya tyAre te kALe ja prANAtipAtanI kriyA thatI hoya che pachI te maraNa bhale cha mAsanI aMdara thAya ke cha mAsa pachI thAya che te maraNa bANadine kAraNe thayuM hoya te tyAM avazya prANAtipAta kiyA thaI gaNAya che sU dA purUSaghAtakake kriyA svarUpamAnirUpaNa pufe i mate ! putNe sarI" phucA i. TIkArtha-(mate !) he bhagavan! (puNe) keI eka puruSa (puri sattA samari senA) keI bIjA puruSane hathiyAra vizeSathI mAre (4) athavA (sacANA) pitAnA hAthamAM () te (sA) talavAra laIne (sI kinA) tenuM mAthuM kApI nAkhe, (tayA maMte ! kuriye ja vigi) te he bhagavana! te puruSa keTalI kiyAvALo kahevAya ? (jorA zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAvaM ca NaM se purise taM purisaM satIe samabhidhaseti se pANiNA vA se asiNA sIsaM chiMdati tAvaM caNaM se purise kAiyAe ahigaraNiyAe jAva paannaaivaaykiricAra pAt dariyAiE puTTu) hai gautama ! jyAre te puruSa bIjA puruSane zakti vaDe eka prakAranA hathiyArathI mAre che, athavA peAtAnA hAthamAM talavAra laIne tenuM mastaka kApI nAkhe che tyAre te kAyikI zarIranI pravRttirUpa kAyikI kriyAthI, zakti, talavAra Adi adhikaraNanA upayoga karavAthI adhikaraNikI kriyAthI prAddheSikI kriyAthI pAritApanikI kriyAthI ane prANAtipAta kriyAthI pRSTa thAya che. ( AmaLa vadhaLa = baLavaLanUttIrLa pusinerena putte ) tathA te puruSa Asanna-jene vadhu samIpamAM ja vidyamAna che evA sannavadhavALA tathA te mANasane te vakhate anyanA prANAnuM athavA petAnA apAthatuM jemAM bilakula bhAna rahetuM nathI evA puruSa verathI pruSTa thAya che. kahevAnuM tAtpa e che ke je puruSa jene ghAta kare che tenA vaDe athavA bIjA' koInI mAraphata eja bhavamAM ke anya bhavamAM mAryA jAya che, kAraNa ke vera ne lIdhe mAranAranA vadha thAya che. te kAraNe te vadhyuM (jenA vadha karyAM che te) vaDe tene vadha thAya athavA anya koi jIva vaDe tenA vadha thAya, te vadha eja bhavamAM paNa thAya ane anya bhavamAM paNa thAya. kahyuM paNa che.... 66 vaha maraNa abhakkhANa dANa paravaNa vilovaNAINaM / savvajano udayo dasa guNio ekasikayANaM " iti / Asanna vadha karavAnA, mAravAnA, abhyAkhyAnanA niMdA karavAnA ane cArI karavAnA A badhAM apakRtyonA savajaghanya udaya dasagaNA hAya che. 8 vadhazer r " e padamAM je (6) e zabdanA prayAga karyo che te samuccayAthe karAyeA che. khIjA' jIveAnA prANeAnI darakAra na karavI athavA peAtAnA apAyanI darakAra na karavI tenuM nAma " anavakAMkSA " che. tenA bhAvArtha e che ke jyAre koI vyakti jIvanI hatyA kare che ane tenI sAthe je vera bAMdhe che tyAre tene anyanAM praNeAnI jarA paNa paravA heAtI nathI, athavA tenAthI peAtAnuM zuM aniSTa thaze tene paNa khyAla tene rahetA nathI. zitathI athavA talavArathI anyanuM zira kApanAra mANusa evA prakAranuM puruSavera mAMdhe che AsaNA zrI bhagavatI sUtra : 2 69
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijaya parAjayake svarUpa kA nirUpaNa kiyAnA adhikArane anulakSIne sUtrakAra nIcenA sUtranuM paNa kathana kare che- "re mane! purisA sariNA " ItyAdi. TIkArtha-(mate) he bhagavan! (lariyA) eka sarakhA (ravivA ) eka sarakhI umaranA, (narikSattayA) eka sarakhI cAmaDIvALA (ritamaMda morA ) eka sarakhA bhAMDamatra upakaraNavALA eTale ke samAna sAdhana sAmagrI vALA (To purA) be puruSe (imaLeNe hiM) Apasa ApasamAM-eka bIjAnI sAthe (saMjAmaM saMgAra) saMgrAma khele che (tastha je kurise vAnijhara ne puri parapha) tyArabAda te bemAne eka puruSa vijaya meLave che ane bIjo puruSa parAjya pAme che. ( meca mate !) te he bhagavana! evuM zA kAraNe bane che ? prazna kartAnA praznano Azaya e che ke bane samAna baLa vALA, samAna umara vALA, samAna sAdhana sAmagrIvALA hovA chatAM evuM kema bane che ke ekanI jIta ane bIjAnI hAra thAya che ? (mocamA ! have savAri vAjJi, avaNi parAgarU) he gautama ! tenuM kAraNa e che ke je vIryayukta hoya che te bIjAne harAvI de che. ane je vIryarahita hoya che te parAjya pAme che (jAva jarAphakA) he bhagavana! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke vIryavALAne jaya thAya che ane vIryarahita vyaktinI hAra thAya che? tAtparya e che ke ekane jya ane bIjAne parAjya thavAnuM kAraNa zuM che? e prazna che tene uttara nIce pramANe che. uttara-(joyA! variyANA, bhADuM ne cAhuM no puruM jAva No abhisamaNNAgayAi No udiNNAI No uvasaMtAI bhavaMti se NaM praajiT6) he gautama ! je jIve vIryavadhya-vIrya rahita eTale ke zatruthI nAza thanArA karmo bAMdhyAM nathI, spardho nathI, cAra prApta karyo nathI. tenAM te karma udIrNa nathI, paNa upazAna che-kArya karavAne asamartha che-e puraSa yuddhamAM bIjA puruSane jIte che. ahIM "cAva" pada vaDe nidhatta ane nikAcita. e be padano paNa samAveza thayela che tema samajavuM. tethI evo artha bedha thAya che ke tenAM vIryavadhya karma nidhatta paNa nathI ane nikAcita paNa nathI ( jarasaNaM vIriyavajjhAI kammAi badhAIjAya uddiNNAi No uvasaMtAI bhavaMti ) tathA je puruSe vIryavadhya karmo bAMdhyAM hoya che eTaleke je puruSe vIrahita ka bAMdhyA che, spezya che, nidhatta ane nikAcita paNa karyA che, ane jenAM te ka abhisamanvAgata che. ane udayAvalikAmAM pravezI cukyAM che paNa upa zrI bhagavatI sUtra : 2 SO
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnta nathI. (te pArUkzA ) te puruSa vIrahita hovAne kAraNe parA jya pAme che. kahevAnuM tAtparya A pramANe che-je puruSe vIrya vadhya (vIryarahita) karmo pahelAM te bAdhyAM ja na haya, kadAca bAMdhyA hoya te tenA vaDe pRSTha thaye na hoya, je spaSTa hoya te nidhatta na hoya, kadAca nidhatta paNa hoya ane nikAcita na hoya, kadAca nikAcita hoya paNa abhisamanvAgata na hoya kadAca abhimanvAgata (prApta nahIM karelAM) hoya te udIrNa na hoya kintu upazAnta haya, evI dazAmAM te puruSane vijaya thAya che ane tethI viparIta sthitivALAne parAjya thAya che. te tef TocamA ! ghad gujaru) he gautama ! te kAraNe huM evuM kahyuM che ke "vavA utaLavuM, ari parArakA" vIryayukta puruSa, samAna vayanA, samAna cAmaDIvALA samAna sAmagrI ane upakaraNavALA vIryarahita puruSane jItI jAya che, ane vIryarahita vyakti tenI mAraphata parAjya pAme che. "risamaMdarovara" e padamAM je "bhAMDAmatra upakaraNa" padamAM bhAMDa ane amatra, e be zabdano prayoga thaye che. temAM hiraNya, suvarNa vagerenA upakaraNane "bhAMDa" kahe che ane kAMsA vagerene vAsaNe athavA upakaraNene "amatra" kahe che. athavA-"bhAMDamAtrA"-gaNamAdi dravyarUpa je parigraha che tene bhAMDamAtrA kahe che, tathA vividha prakAranAM je vastra, zastra vagere hoya che tene upakaraNa kahe che tethI te banene samAna sAmagrIvALA kahevAmAM AvyA che . -8 che che mugaghAtaka Adi puruSa prakaraNa samAsa che vIrya ke svarUpamAnirUpaNa vIya vicArapahelAM "savAri vAriNa" ItyAdirUpa varNana karavAmAM AvyuM che te e ja prastAvane anulakSIne sUtrakAra have vIryasUtranuM kathana kare che- jIvALuM aM! jiM savAriyA ItyAdi. TIkAtha-(mate !) he bhagavana! (navAii f% sariyA vIAi ) zuM ja vIryasahita hoya che, ke vIryarahita hoya che ? (jo mA ! sIriyA vi aravi vi) he gautama! jI vIryasahita paNa hoya che, ane vIryarahita paNa hoya che (te veLaof0) he bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke jIva vIryasahita paNa hoya che ane vIryarahita paNa hoya che (jo mA ! nI suvidhA guttA << nA saMsAramAMvv[NTT ca saMsAra samAvA 2) he gautama! zrI bhagavatI sUtra : 2 71
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva be prakAranA hoya che-(1) saMsAra samApannaka ane (2) asaMsAra samApannaka (Atha je saMsAramALA re jo siddhA) temAM je asaMsAra samApannaka jIve che temane siddha kahe che. ( siddhAnuM kIriyA) te siddhone karaNavIryane abhAve vIryarahita kahyA che. (tasthai ne te saMsArasamAvavA te suvidhA utta) tathA je saMsAra samApanaka jIve che te be prakAranA kahyA che, (saM' gA) te A pramANe che-(seno parivaUTv ) (zailezI-pratipannaka ane (2) azailezI vratipanaka sarva saMvararUpa cAritravALA jIvone ja zIleza kahe che. te zIlezanI je avasthA tenuM nAma zelezI che. athavA.....parvatano Iza je sumeru parvata che, te sumerunA jevI avasthAne zailezI avasthA kahe che. sthiratAnI apekSAe samAnatA hovAthI evI avasthAne nathI, tethI te apekSAe temane avIrya - vIryarahita-kahyA che. (tastha jo ne te aselesI-paDivaNNayA te Na laddhivIrieNa savIriyA karaNavIrieNa sabIriyA vi vIDiyA vi) tathA je azailezI pratipannaka jIve che teo labdhivIryanI apekSAe savIrya che. paNa karaNavIryanI apekSAe vIryasahita paNa hoya che ane vIryarahita paNa hoya che. utthAna vagere kriyAvALA jeo hoya che teo savIrya hoya che, ane jeo utthAnAdi kiyArahita hoya che teo avIrya heya che aparyApta vagere samayamAM jIva avArya hoya che. teNe tenagi mA! gSe yuda, navI dizA vi vIriyA vi) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke azailezI pratipannaka jIva vIryasahita paNa hoya che ane vIryarahita paNa hoya che. jIvamAM je baLa utpanna thAya che tene vIrya kahe che. te vIryanA be prakAra te-(1) labdhivIrya ane (2) karaNavIrya. temAM je labdhivIrya che te te nathI, tethI te apekSAe temane avIrya-vIryarahita-kahyA che. (taratha baMne te aselesI-paDivaNNayA te Na laddhivIrieNa sIriyA karaNavIrieNa' sIriyA vi vIriyA vi) tathA je azailezI pratipannaka jIvo che teo labdhivIryanI apekSAe savarya che. paNa karaNavIryanI apekSAe vIryasahita paNa hoya che ane vIryarahita paNa hoya che. utthAna vagere kiyAvALA jeo hoya che teo savIrya hoya che, ane je utthAnAdi kiyArahita hoya che teo avIrya hoya che aparyApta vagere samayamAM jIva avIrya hoya che. teNe tenagjovA ! gve yudava, savapiyA vi javAricA vi) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke azailezI pratipannaka jIva vIryasahita paNa hoya che ane vIryarahita paNa hoya che. jIvamAM je baLa utpanna thAya che tene vIrya kahe che. te viyanA be prakAra te-(1) labdhivIrya ane (2) karaNavIrya. temAM je labdhivIrya che te te zrI bhagavatI sUtra : 2 ra
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmabaLanI sattA vizeSarUpa hoya che. tathA je karaNavIrya che te kArya karavAne samartha evA AtmabaLarUpa hoya che. tamAma saMsArI jemAM labdhivIrya hoya che. paNa karaNavIrya tamAma saMsArI jImAM hoya che ja e niyama nathI. kAraNa ke aparyApta avasthAmAM te sarva jIvamAM hotuM nathI. tethI te heya paNa che ane nathI paNa hotuM evuM kahyuM che. vIrya eka prakAranuM AtmabaLa che. labdhivIrya eka jAtanA AtmabaLanI sattArUpa hoya che. karNavIrya kaI prakAranI kriyA karatAM AtmabaLarUpa hoya che. sAmAnya jIve vIryayukata paNa hoya che ane vIryarahita paNa hoya che, e bAbatanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra te vIryane vicAra jIva vizeSane anulakSIne karavA mATe praznottararUpa sUtronuM kathana kare che (nerA mate ! vi sIriyA? lavariyA ?) he bhagavana zuM nAraka vIryayukta hoya che ke vIrya vinAnA hoya che? (roya ! ne TUca jIddhivIgii sIriyA, raNavIri savAriyA vi vIriyA vi) he gautama! ane niSpAdita svaviSayavALA puruSakAranuM nAma ja parAkrama che tenuM tAtparya e che ke labdhivIrya AtmabaLanI sattArUpa hoya che. nArakamAM AtmabaLanI sattA che ja te AtmabaLanI sattArUpa labdhivIryane temanAmAM sadubhAva hovAthI labdhivIryanI apekSAe teo savIya kahevAya che tathA karaNavIya koI paNa prakAranI kriyA karanAra AtmabaLa rUpa hoya che, te je nAraka utthAna vagere kiyA karavAmAM lAgelA AtmabaLavALA hoya che teo te karaNavIryathI sahita hoya che. ane jemanuM AtmabaLa utthAnAdi kriyA rahita hoya che te nArake karaNavIryathI rahita hoya che. tethI te vayenI apekSAe teo avIya kahevAya che. eka vAta sUtrakAre (si rUi Mthi nA para che, tenuM riyA sTaddhivAriNaM variyA, raNavIrigha kavIriyA) A sUtra mAraphata batAvI che. je nAraka ane utthAnAdi kriyAo hatI nathI te nAraka ane niSpAdita svaviSayavALA puruSakAranuM nAma ja parAkrama che tenuM tAtparya e che ke labdhivIrya AtmabaLanI sattArUpa hoya che. nArakamAM AtmabaLanI sattA che ja te AtmabaLanI sattArUpa labdhivIne temanAmAM sadabhAva hovAthI labdhivIryanI apekSAe teo savIya kahevAya che-tathA karaNavIya kaI paNa prakAranI kriyA karanAra AtmabaLa rUpa hoya che, te je nArake utthAna vagere kriyA karavAmAM lAgelA AtmabaLavALA hoya che teo te karaNa vIryathI sahita hoya che. ane jemanuM AtmabaLa utthAnAdi kiyA rahita hoya che te nArake karaNavIryathI rahita hoya che. tethI te vIryanI apekSAe teo avayaM kahevAya che. eka vAta sUtrakAre (gesiT ne rUpALuM gathi apLe jJAna vadhe, temAM joyA brivIgif savAriyA, jALavIfer kavariyA) A sUtra mAraphata batAvI che. je nAraka ane utthAnAdi kriyAo hatI nathI te nAraka zrI bhagavatI sUtra : 2 73
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvA labdhivIyanI apekSAe savIya che, paratu karaNavI nI apekSAe avIya che. A kathana aparyApta avasthAnI apekSAe karavAmAM AvyuM che tema sama javuM. kAraNa ke kAI paNa jIvane aparyApta avasthAmAM utthAna Adi kriyAo hAtI nathI. tethI aparyAptAvasthAmAM utthAnAdi kriyArahita nAraka jIvI labdhi vIvALA hAvA chatAM karaNavIyanI apekSAe vIya rahita ja hAya che ( le tenaaeLa. ) he gautama! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke nAraka jIvA labdhivIya nI apekSAe sarvIya hAvA chatAM paNu karaNavIryanI apekSAe sarvIya paNa hAya che. ane avIya paNa hAya che A rIte nAraka jIveAmAM vIyaeNvattAnuM pratipAdana karIne have sUtrakAra bAkInAM 23 4'DakAmAM tenuM pratipAdana karavAne mATe kahe che ke ( jahA NeraDyA evaM jAtra paMcidiyatirikkhajoNiyA maNUsA jahA ohiyA jIvA Lavata' siddhatranA mALicavA, vALamata-jhotiSa-vemALiyA nA merA) jevI rIte nArakanA viSayamAM vIyanA sadUbhAva ane asadbhAvanA vicAra karavAmAM Avyo che, eja pramANe paMcendriya tiya iMca sudhInA jIvAnA vicAra karavA joie. ahIM " cAvat " pada vaDe dvIndriya, trIndriya ane caturindriya jIvAne grahaNa karavA joie. manuSyanAdaDakamAM paNa vIya vattA vigerenA vicAra jIva sAmAnyamAM kahyA pramANe ja samajavA. paNa eTalI vizeSatA che ke ahIM siddha bhagavatene samAveza karavA nahI. kahevAnuM tAtpa e che ke sAmAnya jIvAmAM siddhabhagavAne samAveza thaI jAya che, parantu manuSyeAmAM siddhabhagavaMtAnA samAveza karaveA nahI, ne kAraNe manuSya daMDakamAM vIyaviSayaka vicAra karatI vakhate siddhabhagavatAnI sAthe AlApa kahevA nahIM. jevI rIte nAraka jIvAnA viSayamAM vInA vicAra karavAmAM Avyo che evI ja rIte vALuvyaMtara devAthI laI ne vaimAnikadeve sudhInA jIvadaMDakamAM paNa vIya vattA vagerenA vicAra karavA joie ( seva mate ! kSetra mate ! tti nAva virU ) he bhagavan ! Ape jIvAnA vIyanA viSayamAM sAmAnyarUpe ane vizeSa rUpe jevI prarUpaNA karI che, e pramANe ja te tamAma hakIkata che. e vAta taddana satya che. e pramANe kahIne gautama svAmIe mahAvIra prabhune vaMdyana namaskAra karyAM, ane vaMdana namaskAra karIne saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatAM peAtAne sthAne gayA. ||itizrI jainAcArya jainadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta bhagavatIsUtranI priyaDhazinIvyAkhyAnA pahelA zatakanA AThamA uddezaka samApta // 1-8aaaa navave uddezekI avataraNikA navamA uddezakanA prAraMbha A uddezakamAM je viSayAnuM nirUpaNa karyuM" che tenA ahiM saMkSepamAM vicAra karavAmAM Ave che jIvAmAM kayAM kAraNeAne lIdhe gurutA hAya che ? e prazna ane tene A pramANe uttara-prANAtipAta, mRSAvAda, anuttAdAna. maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lAbha, rAga, dveSa, kalaha, abhyAkhyAna, vaizunya, paraparavAda, arita, rita, mAyA, mRSA ane mithyAdarzanazalya e kAraNeAne lIdhe maMdhAtA kanA bhArathI jIvAmAM gurutA hAya che. jIvAmAM kayAM kAraNeAne zrI bhagavatI sUtra : 2 74
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhe laghutA hoya che? evo prazna-uttara-prANAtipAtathI laIne mithyAdarzana sudhInA 18 prakAranAM pApasthAne tyAga karavAthI jIvemAM laghutA Ave che. prANAtipAta vagerenA sevanathI jIva saMsAra vadhAre che, ane prANAtipAta vagere nA viramaNathI jIva saMsArane sImita kare che-ghaTADe che. A rIte jIva prANa tipAta vagere pApanA sevanathI saMsAramAM rahevAne kALa vadhAre che ane temanA tyAgathI saMsAramAM rahevAne kALa ghaTADe che. prANAtipAta vagerenA sevanathI jIvane vAraMvAra saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che, paNa temanA tyAgathI jIva saMsAra sAgara tarI jAya che. A rIte gurutva, laghutra, AkulIkaraNa (saMsAra vadhAra) parItatva ( saMsAra ghaTADa) dIrgha va, hatya, paryaTana ane vyativrajana, temanA gurutva, AkulIkaraNa (saMsAra vadhArI dIrghatva ane parya Tana, e cAra saMsAranAM kAraNarUpa hovAthI aprazasta che. tathA laghutva, parItatva, hastRtva ane vyativrajana, e cAra mekSanA kAraNarUpa hovAthI prazasta che. A rIte prazasta ane aprazasta, e bannene vicAra karyo che. prazna-sAtamuM avakAzAntara guru che, laghu che, gurulaghu che, ke agurulaghu che? A prakArane -cAra bhAMgAone anulakSIne-prazna pUchayo che. te laghu nathI, guru nathI, gurulaghu nathI, paNa agurulaghu che, e prakArane cothA bhAMgAne svIkAra karate uttara Ape che. prazna-zuM sAtamuM tanuvAta guru che? ke laghu che? athavA gurulaghu che ? athavA agurulaghu che? A pramANe cAra bhAMgAnI apekSAe tatu vAtanA viSayamAM paNa prazna pUchayA che uttara-sAtamuM tanuvAta guru paNa nathI. laghu paNa nathI, agurulaghu paNa nathI, parantu gurulaghu che. A rIte trIjA bhAMgAne svIkAra karyo che. sAtamAM avakAzAntara pramANe ja ghanavAta, sAtamuM ghanedadhi, sAtamI pRthvI, dvIpa, sAgara ane varSakSetranA viSayamAM paNa samajavuM, A rIte atidezathI ghanavAta vagere mAM gurutva, laghutva vagerene vicAra karavAmAM AvyuM che. narayika jIva zuM guru hoya che? athavA laghu hoya che? athavA gurulaghu hoya che? athavA aguru laghu hoya che? A rIte nArakanA viSayamAM paNa gurutatva laghutva vagere, viSayaka prazno pUchayA che. ane tene A pramANe uttara Ape che-nAraka jIve guru hotA nathI, laghu paNa hotA nathI, paraMtu gurulaghu hoya che ane agurulaghu hoya che. prazna-nArakomAM zA kAraNe gustA athavA laghutA hotI nathI, paNa gurulaghutA ane agurulaghutA hoya che ? uttara-zaikriya zarIra ane taijasa zarIranI apekSAe temanAmAM gurutA hotI nathI, laghutA hotI nathI. ane agurulaghutA paNa hotI nathI. paraMtu gurulaghutA ja hoya che. tathA jIva ane kArmANa zarIranI apekSAe teo guru hotA nathI, laghu hotA nathI, gurulaghu paNa hotA nathI, paraMtu agurulaghu ja hoya che. pudgalAstikAya zuM guru hoya che, laghu hoya che, gurulaghu hoya che ke agurulaghu hoya che? A prakArane prazna pUcho che. - uttarapulAstikAya guru hetuM nathI, laghu hotuM nathI, paraMtu gurulaghu hoya che ane agurulaghu hoya che. prazna-zA kAraNe pulAstikAya guru hotuM nathI, laghu hotuM nathI, paNa gurulaghu hoya che ane agurulaghu hoya che ? zrI bhagavatI sUtra : 2 75
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara--gurulaghu dravyenI apekSAe temAM gurutA paNa nathI, laghutA pazu nathI, agurulaghutA paNa nathI, parantu gurulaghutA ja che. A rIte trIjA bhAMgAnA svIkAra karyo che. agurulaghu dravyeAnI apekSAe te pudgalAstikAyamAM gurutA nathI, laghutA paNa nathI, gurulatA paNa nathI, parantu agurulaghutA ja che. A rIte ahI' ceAthA bhAMgAne svIkAra karyAM che. eja pramANe samayAmAM ane karmomAM gurutvAdi viSayaka prazno pUchyAche ane ceAthA bhAMgAnI apekSAe te praznonuM samAdhAna thayu' che. e ja pramANe kRSNalesthAnA viSayamAM paNa prazno pUchyA che ke-zu kRSNulezyA guru che, athavA laghu che, athavA guru laghu ne athavA agurulaghu che ? uttara--te guru paNa nathI, laghu paNa nathI, parantu gurulaghu che ane agurulaghu che. prazna--kRSNalezyA kevI rIte gurulaghu che ane agurulaghu che ? uttara--dravya lephsAnI apekSAe te guru hAtI nathI, laghu paNa hAtI nathI, agurulaghu paNa hAtI nathI, parantu te gurulaghu ja hAya che. tathA bhAva lezyAnI apekSAe te agurulaghu ja hAya che eja pramANe atidezathI nIla, kApAta, teju padma, ane zukala lezyAemAM paNa gurutva laghutva vagerenuM varNanI karavuM joI e. dRSTi, dana, jJAna, ajJAna, ane saMjJAmAM cAthA bhAMgAnI apekSAe agurulaghutvanA svIkAra karAyA che. dRSTi vagere guru paNa nathI, laghu paNa nathI, gurulaghu paNa nathI, parantu agurulaghu ja che ema batAvavAmAM Avyu che audArika, vaikriya, AhAraka ane tejasa, e cAra zarIra guru paNa nathI, laghu paNa nathI, agurulaghu paNa nathI parantu gurulaghu ja che. A rIte tyAM trIjA bhAMgAne ja svIkAra karyAM che. pAMcamAM prakAranA kArmANu zarIramAM agurulaghutva che. A rIte kANu zarIranA viSayamAM ceAthA bhAMgAnA svIkAra karyAM che. manayAga tathA vacanayogane agurulaghu mAnavAmAM Avela che. kAyayegane gurulaghu mAnela che. sAkAra upayega ane nirAkAra upayAgane agurulaghu mAnavAmAM Avela che. sadravya, sa`pradeza ane sa paryaMcAne pudgalAstikAya pramANe ja gurulaghu mAnavAmAM Avela che atItakALa (bhUtakALa) anAgatakALa (bhaviSyakALa) ane sarvoddhA (va'mAnakALa) e traNe ne agurulaghu ja kahyA che prazna--zuM laghuttra, alpeRtva, amUrccha, anAsaktatva ane aprati addhatva zramaNAne ( sAdhuone ) mATe prazasta gaNAya che ? uttara--hA, laghutva vagere tamAma guNe! zramaNAne mATe prazasta che. prazna--akrodhatva, amAnatva, aleAlata, e saghaLA Ne! zu' zramaNA mATe prazasta gaNAya che ? uttara--hA, akrodhatva vagere tamAma guNA zramaNA mATe prazasta che. prazna----kAMkSA doSarahita zramaNa zu antakara ( duHkhanA anta karanArA ) hAya che ke nathI hAtA ? te praznanA uttara hakAramAM ApyA che. zrI bhagavatI sUtra : 2 76
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-pahelAM ghaNA ja mahavALa hoya pAchaLathI mehane tyAga karIne saMvRta thayele zramaNa zuM marIne siddhapada prApta kare che? buddha thAya che? badhA duHkhothI mukta thAya che? bilakula upazAnta thaI jAya che ? ane zuM te tamAma duHkhane anta lAvI de che? A praznane uttara paNa hakAramAM ja Ape che. A rIte siddhAMtanI prarUpaNa karatAM sUtrakAre nirgasthanA viSayamAM paNa vicAranI rajuAta karI che. anya matavALA evuM kahe che ke eka jIva eka samaye be AyuSyane baMdha bAMdhe che, te temanuM te kathana satya che ke asatya che ? uttara--paratIrthikenuM te kathana asatya che, kAraNa ke eka jIva eka samaye eka ja AyuSyakarma baMdha bAMdhe che bene nahIM. e sarvajJa prabhune siddhAMta che. A prakAranA kathanathI sarvajJa prabhune A viSayamAM je mata che tenuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. kAlAsyaSika putra-aNagAra ane sthavira munivare e bannenA praznottaranuM kathana thayuM che. sAmAyika vagerenuM kevuM svarUpa che? ane tenuM zuM prajana che? e prazna. uttara-"AtmA ja sAmAyika che ane AtmAja sAmAyikane artha che. je apanA matAnusAra sAmAyika vagerene artha AtmA che, te krodhAdikanI gaha (niMdA) zA mATe karavAmAM AvI che? eve prazna karyo che. ane tene e uttara Ape che ke "saMyamanA nirvA hane mATe kodhAdikanI gaha karavAmAM AvI che. " prazna-goM saMyama che ke agaha saMyama che? uttara-gaha saMyama che, agaha saMyama nathI. A pramANe bhagavAnane mukhethI sAmAyika vagerenuM svarUpa samajIne bodha pAmela kAlaspaSikaputra aNagAra cAra mahAvratarUpa dharmane cheDIne pratikramaNa sahita pAMca mahAvratayukta dharmane svIkAra karIne vicAravA lAgyA, ane anta teo sarva dukhethI rahita thaI gayA, eTale ke mekSe sidhAvyA. prazna--zreSThI, daridra kRpaNa ane rAjA, e saunI apratyAkhyAna kriyA ekasarakhI hoya che ke judI judI hoya che ? uttara--e saunI apratyAkhyAna kiyA ekasarakhI ja hoya che. prazna--tenuM kAraNa zuM che? uttara--te saumAM IcchAnivRttinA abhAvarUpa avirati samAna ja hoya che. tethI te saunI apratyAkhyAna kriyA paNa samAna ja hoya che. prazna-AdhAmika AhArane potAnA upayogamAM lenAre zramaNa karmabaMdha bAMdhe che ke nathI bAMdhate? uttara--hA kamabaMdha bAMdhe che. tenA kAraNanuM pradarzana. prazna--sAsuka AhAra lenAra zramaNa karmabaMdha bAMdhe che ke nathI bAMdhate? uttara te kamabaMdha bAMdhate nathI. tenA kAraNanuM pradarzana asthira vagere bAbatemAM prazna ane uttara uddezakanA saMkSipta viSaya nirUpaNanI samApti. AThamAM uddezakanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra navamAM uddezakanuM nirUpaNa kare che. AThamA ane navamA uddezakane paraspara saMbaMdha A pramANe che zrI bhagavatI sUtra : 2 _99
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamA uddezakane akhta vayano vicAra karavAmAM Avyo che. te vIryathI jIva gurutva vagere prApti kare che. tethI vIryanA kAryabhUta gurutva vagerenuM nirUpaNa karavAne avasara prApta thavAthI sUtrakAra A navamAM uddezakano prAraMbha kare che. tathA prathama zatakanA prathama uddezakanI zarUAtamAM saMgrahagAthAmAM "guru" pada Ave che. tethI guruvAdikanuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAre navamA udezakanI zarUAta karI che. A uddezakanuM sauthI paheluM sUtra " " ItyAdi che. "pf aMte! vIva racatta duvAti " ItyAdi ! gurUtvAdi ke svarUpamAnirUpaNa TIkAI-mase! he bhagavan! (navA) (Tcatta) gurutvane (i) kevI rIte (phuva AIti) prApta kare che? "sura" dezI zabda che ane te vAkyAlaMkAramAM vaparAya che. A pramANe ja sarvatra samajavuM. (jo mA ) he gautama! (TLArUvAra purAvA, aMiAvALa, mALe, rajanaM ) te cha prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna parigraha, (maLamAcAoma (1) prANAtipAtathI-jIvonI virAdhanA karavAthI (2) mRSAvAdathI--asatya (3) adattAdAnathI deva, guru, rAjA, gAthApati, temaja sAdhama vagere mAraphata na apAyelI vastu grahaNa karavAthI, cerI karavAthI. (4) mithuna-abrahmacaryakuzIla sevanathI (pa) parigrahathI-dharmopakaraNa sivAyanI vastuone grahaNa karavAthI temaja temAM mAlIkIpaNuM rAkhIne Asakti rAkhavAthI (6) kodhathI AtmAmAM sArA narasAnA vivekane jaDamULathI ukheDI nAkhanAra ugratArUpa je pariNAma utpanna thAya che tenAthI (7) mAnathI-garvathI (8) mAyAthI-kapaTathI, (9) lobhathI -lAlacathI, AzA-tRSNathI (10) rAgathI-pagalika vastuomAM Asakti rAkhavAthI. (11) zreSathI-aprIti-verajhera (12) kalahathI-virodha rAkhavAthI, kajIyA kaMkAsathI, (13) abhyAkhyAnathI--keIna upara ALa caDAvavAthI (1) pazunyathI-cADI cugalIthI (15) para parivAdathI eka bIjAnI niMdA karavAthI, zrI bhagavatI sUtra : 2 S8
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) prANAtipAtathI-jIvonI virAdhanA karavAthI (2) mRSAvAdathI-asatya (3) adattAdAnathI deva, guru, rAjA, gAthApati, temaja sAdharmIi vagere mAraphata na apAyelI vastu grahaNa karavAthI, cerI karavAthI. (4) mithuna-abrahmacaryakuzIla sevanathI (pa) parigrahathI-dharmopakaraNa sivAyanI vastuone grahaNa karavAthI temaja temAM mAlIkIpaNuM rAkhIne Asakti rAkhavAthI (6) kodhathI AtmAmAM sArA narasAnA vivekane jaDamULathI ukheDI nAkhanAra ugratArUpa je pariNAma utpanna thAya che tenAthI (7) mAnathI-garvathI (8) mAyAthI-kapaTathI, (9) lobhathI -lAlacathI, AzA-tRSNAthI (10) rAgathI-paugalika vastuomAM Asakti rAkhavAthI. (11) zreSathI-aprIti-verajhera (12) kalahathI-virodha rAkhavAthI, kajIyA kaMkAsathI, (13) abhyAkhyAnathI-meInA upara ALa caDAvavAthI (14) pizunyathI-cADI cugalIthI (15) para parivAdathI eka bIjAnI niMdA karavAthI, (16) ratithI viSayamAM anurAga rAkhavAthI, aratithI-dharmamAM abhirUci na rAkhavAthI, (27) mAyA mRSAthI mAyA sahita jUThuM bolavAthI ane (28) mithyAdarzanazalyathI-mithyAtvane mithyAdarzana kahe che. mithyAdarzanane zalya kahevAnuM kAraNa e che ke jema kAMTo (zalya ) vAgavAthI zarIramAM aneka prakAranI pIDA thAya che e ja pramANe mithyAdarzana zalya jIvane cAre gatiomAM bramaNa karAvIne aneka prakAranI pIDA pahoMcADe che. tenA prabhAvathI jIva kudeva, kaguru ane kudharmane sudeva, suguru ane sudharma mAnate thAya che. uparokata 28 pApanA sevanathI jIva jJAnAvaraNIya Adi ATha karmone saMcaya karIne gurutva prApta kare che. e ja vAta (gva vastu jemA ! navA citta durja bhAraUti) A sUtra pAThathI gautamane samajAvavAmAM AvI che. prazna-(La mate ! nIvA duAM hRdayaM vAnarasi?) he bhagavana ! gurutvanA abhAvarUpa laghutva- halakApaNuM jIva kevI rIte prApta kare che ? uttara-(noramA ! pALArUvAramai nAva micchAvALAstraviramai ) he gatamaprANAtipAtathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInA aDhAre pApasthA nenA tyogathI jIva laghutva prApta kare che. ahIM "cAvahU" pada vaDe mRSAvAdathI laIne mAyAmRSA paryanta pATha grahaNa karyo che. tAtparya e che ke prANAtipAtathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInA pApono tyAga karavAthI jIva laghutA halakApaNuM prApta kare che. e ja vAta prabhue "gvaM vahu joyamA ! navA dUcatta dhruvaM mAruMti sUtrapATha vaDe gautamane samajAvI che. (ga saMsAra mArI rata) pUrvokta abhilApamAM darzAvelA prANAtipAta vagerenA sevanathI jIva saMsAra vadhAre che. ahIM je "gha" pada mUkayuM che te pUrvokta abhilApanuM sUcaka che. te abhizApa A pramANe zrI bhagavatI sUtra : 2 79
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ bane che-"#gf maM! navA sattA mArI iti" he bhagavana ! zA kAraNe jIva saMsAra vadhAre che? "ya ! pALArUkA kAra mirAsaLatai" he gautama ! prANAtipAtathI laIne mithyAdarzanazalya sudhInAM pAponuM sevana karavAthI jIva saMsArane vadhAro kare che. e ja pramANe parItIkaraNa (sImitakaraNa) vagere je pade AgaLa Ave che temanA viSayamAM paNa abhilApa kara. (gvaM ritI ti) prANAtipAta vagere saMsAravardhaka kAraNothI nivRtta thavAthI jIva saMsArane alpa (sImita) karI nAkhe che. (gvaM sIdI 'tti). ane prANAtipAta vagerenuM sevana karavAthI jIva saMsArane vadhAre che. saMsArane vadhAre eTale saMsAramAM lAMbA kALa sudhI bhramaNa karavuM te. prANAtipAta vagere 28 pApanuM sevana karanAra jIva bahu ja dIrgha kALasudhI sa sAramAM rahe che. eTale ke tene saMsAra khUbaja lAMbI sthitivALe banI jAya che. sArAMza e che ke prANAtipAta vagere aDhAre pApanuM sevana karavAthI ja jIvane saMsAra khUba ja dIrgha sthitivALe bane che. (vaM ti)tathA prANAtipAta vagere aDhAre pApathI nivRtta thavAthI jIva pitAnA saMsArane alpakAlavALe-TUMkA kALane banAve che. (gvaM bagvaricadaMti) e ja kAraNe eTale ke saMsAne ghaNuM ja lAMbI sthiti vALa banAvI lIdhuM hovAne kAraNe evA cha vAraMvAra saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. (vaM varUvayaMti) prANAtipAta vagere aDhAra pApasthAnethI nivRtta thavAthI ja saMsArane oLaMgI jAya che, eTale ke saMsArasAgarane tarI jAya che, (vgharathA rAri, parathA cAra) have pUrvokta viSayane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke-he gautama ! gurutva, laghutva vagere AThamAMthI laghutva, parI. tatva, hasvatva ane tivrajana, e cAra mekSanAM kAraNarUpa hovAthI prazasta che. tathA gurutva, Akulatva (saMsAra vadhAro) dIrghatva ane paryaTana, e cAra saMsAranAM kAraNarUpa hevAthI aprazasta che. jo ke e badhAM kAraNe saMsArasaMbaddha che, te paNa zarUAtanA cAra saMsAranA piSaka hevAthI aprazasta hoya che ane bAkInA cAra mokSa apAvanAra hovAthI prazasta upAdeya che. sU0 1 gurutva ane laghutvanI apekSAe ja have sUtrakAra "tame mane ! " ItyAdi sUtranuM kathana kare che-"sAme i maMti! kAMtare " ItyAdi TIkArtha-(maMte !) he bhagavana! (sattamevi 3ghAyaMtare iTNa, ag, gucaDhagg, gagurukue?) sAtamuM avakAzAntara zuM bhAre che? athavA zuM halakuM che? athavA bhAre tathA halakuM e banerUpa che? agurulaghu che (bhAre paNuM nahIM ane halakuM paNa nahIM evuM) che? ahIM gurulane vicAra A zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe karavuM joIe. je nizcayanayanI apekSAe gurutva ane laghutvane vicAra karavAmAM Ave te kaI paNa dravya evuM nathI ke je sauthI bhAre hAya ke sauthI halakuM hoya. paNa vyavahAranayanI apekSAe guru ladhune vicAra karavAmAM Ave te je bAdara (dhULa) sakaMdha che temAM sauthI vadhAre gurutva (bhArepaNuM) ane sauthI ochuM laghutva (halakApaNuM) rahe che, bIjAmAM rahetuM nathI. je dravya cAra sparzavALAM hoya che tathA arUpI (rUpa, rasa, gaMdha ane sparzathI rahita) heya che te badhAM dravya agurulaghu hoya che. ane bAkInAM ATha sparzavALAM dravya gurulaghu che evuM nizcayanayanuM maMtavya che, A banne gAthAone bhAvArtha A pramANe che-nizcayanayAnusAra kaI paNa dravya sarvathA guru paNa nathI ane sarvathA laghu paNa nathI. paraMtu vyavahAranayAnusAra bAdaraska mAM ja sarvathA gurutva ane ladhuva rahe che. bAdara (razUla) sarkathI judAM evAM je sUkSama skaMdhe che temAM sarvathA guruvapaNuM paNa nathI ane sarvathA laghutvapaNuM paNa nathI. sUma pariNamanavALAM jeTalAM dravya cAra prakAranA sparzathI yukta che ane je rUpI ane arUpI dravyo che te badhAM paNa agurulaghu hoya che, te dravyothI bhinna ATha prakAranA sparzavALAM je bAdara dravya che te badhAM paNa gurulaghu hoya che. jeTalAM dravyo gurulaghu hoya che, te badhAM rUpI hoya che ane je dravya agurulaghu hoya che, te rUpI paNa hoya che ane arUpI paNa hoya che, A nizcayanayano mata che, vyavahAranayanI mAnyatA pramANe to dravya; ladhu hoya che, guru hoya che, gurulaghu hoya che ane agurulaghu paNa hoya che. jemake aAgamana karavAthI patthara guru hoya che, urdhvagamana karavAthI dhumADe ladhu hoya che, tirachu gamana karavAthI vAyu gurulaghu hoya che, ane AkAzane te prakArane svabhAva hovAthI AkAza agurulaghu hoya che. have gautamasvAmIe pUchelA praznane mahAvIra prabhu je javAba Ape che te sUtrakAra prakaTa kare che-(noramA ! no guNa, no aMdu, jo gucaDhags, aTcatraphu) he gautama ! sAtamuM avakAzAntara guru nathI. laghu nathI, gurulaghu nathI, paNa agurulaghu che. (sAme mate ! tayats ThaNa, jINa, guru chags, ) he bhagavan! sAtamuM tanuvAta ladhu che, guru che? guruladhu che, ke agurulaghu che? (joramA ! go guNa, no aMdura, guruvANa, Lo arage) he gautama ! sAtamuM tanuvAta guru paNa nathI, laghu paNa nathI, agurulaghu paNa nathI, paraMtu gurulaghu che. ( gvaM tattame ghavANa, sattane ghaLohI, sattA guDhavI, savAsaMtarAruM sAruM = sattane vAsaMtare) jevI rIte sAtamuM tanuvAta guru nathI, laghu nathI, agurulaghu nathI paNa gurulaghu che e ja pramANe zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamuM ghanavAta paNa guru nathI, laghu nathI, agurulaghu nathI paNa gurulaghu che. e ja pramANe sAtamA ghodadhi ane sAtamI pRthvI viSenuM vaktavya paNa ghanavAta pramANe ja samajavuM. tathA tamAma avakAzAntara saMbaMdhI vaktavya sAtamA avakAzAttara pramANe jasamajavuM. (aa na tapuvA) bAkInA pAdikanuM vaktavya tanuvAta pramANe samajavuM, eTale ke temane gurulaghu kahyA che ema samajavuM, e ja vAta (ga Tcaku) sUtrapATha vaDe batAvavAmAM AvI che. eTale ke badhA dvIpone sAgarone ane varSone gurulaghurUpa trIjA padathI varNavyA che-eTale ke teo gurulaghu che. A viSayamAM A pramANe gAthAddha che-"movANa, vAya, ghArIpuravI, savAra sArAvANA" tanuvAtanI bAbatamAM je kathana thayuM che te kathana avakAza ghane dadhivAta, pRthivI, dvIpa, sAgara ane varSakSetronA viSayamAM paNa grahaNa karavuM joIe, eTale ke e badhAne gurulaghu kahelAM che ema samajavuM, jeTalAM avakAzAnta sUtre che te A gAthAo anusAra che te saMgraha gAthAo nIce mujaba che - "ovAna-vAgha-gha-6rI puDhavI, hIrA ghasArAvAnA neraivAI asthi ya samayA kammAI lessAo // 1 // diTTI daMsaNa nANe sannA sarIrA ya joga uvoge| dabvapaesA pajjava tIyA AgAmi savvadA // 2 // " (gerarUi maMte ! vi guracA vAva anusuyA ?) he bhadanta! nAraka jI guru hoya che ? laghu hoya che? athavA gurulaghu hoya che ? agurulaghu hoya che ? (joyA!) he gautama! nAraka jIva ( guphA, ne DhA) guru paNa nathI laghu paNa nathI, paraMtu (TcahuvA vi guphacarcaduvA vi) gurulaghu paNa hoya che ane agurulaghu paNa hoya che? (te chUTa) che bhagavad ! Apa zA mATe evuM kaho cho ke nArako guru paNa nathI, laghu paNa nathI. paraMtu gurulaghu che ane agurulaghu paNa che? (camA ! vedivasa -teyArUM vahu no gulA, dudha, guradurA) he gautama ! vaikiya ane tejasa zarIranI apekSAe nAraka che guru paNa nathI, laghu paNa nathI, agurulaghu paNa nathI. paraMtu gurulaghu che. tAtparya e che ke nAraka ane tejasa kArpaNa zarIra ane vaikiya zarIra e traNa zarIra hoya che. tejasa ane vaikiya zarIranuM nirmANa tejasa ane vaikiya vagaNAothI thAya che. ane te tejasa zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane vaikiya vargaNAe gurulaghu ja hoya che tethI je kAraNa gurulaghu che te temanAM kArya paNa gurulaghu ja hoya che eTalA mATe nAraka che "gurulaghu paNa hoya che." ema kahela che. kahyuM paNa che ke - __ " orAliya veubdhiya AhAraga teya gurulahU davvA" audArika, vaikiya, AhAraka ane tejasa, e cAra gurulaghuka dravya che. (jIvaM ca kammaM ca paDucca No guruyo, No lahuyA, No guruyala huyA, aguruya durA) kArma zarIranI apekSAe nAraka jIva guru paNa nathI laghu paNa nathI, guru laghu paNa nathI. paraMtu agurulaghu ja kAraNa ke jIva arUpI dravya che, tethI tene svabhAva agurulaghurUpa che. tathA je kAmaNa zarIra che te kavargaNArUpa che ane karmavargaNAo agurulaghurUpa hoya che kahyuM paNa che ke - "kammaNa maNabhAsAiM eyAiM agurulahuyAI" kAmaNavargaNa manevagaNuM ane bhASAvagaNa, e badhI vargaNa agurulaghu ja hoya che. tethI vaikiya ane tejasa, e be zarIranI apekSAe nAraka gurulaghu hoya che, kAraNa ke prAjaka vaikiya ane tejasa zarIramAM gurutA ane laghutA hovAthI, te be zarIrathI yukta nAraka jIvomAM paNa gurutva ane laghutva saMbhavI zake che tathA jIva ane kArmANa zarIranI apekSAe nAraka agurulaghu ja hoya che, kAraNa ke jIva arUpI hoya che, te kAraNe nAraka chavAmAM aguruva laghutva paNa hoya che. tAparya e che ke jIva svabhAvathI guru paNa nathI ane laghu paNa nathI, kapAdhine kAraNe te guru athavA laghurUpe pratibhAsita thAya che. je upAvimAM gurutA hoya te te upAdhithI upahitadravyamAM paNa gurutA AvI jAya che, je upAdhimAM laghutA hoya te te upAdhithI upahita dravyamAM paNa laghutA AvI jAya che, ane je upAdhimAM gurutva vagere na heya te te prakAranI upAdhithI upahita dravyamAM paNa gurutva laghutva hatuM nathI, (te ) he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke nAraka che guru paNa nathI, laghu paNa nathI, paraMtu gurulaghu che ane agurulaghu paNa che, (aa nAva mALiyA) nAradaMDakanI jema ja asurakumArathI laIne vaimAnike atyAra sudhInI gutA, laghutA vagerenA viSayamAM samajavuM, (nAnA~ nALiyera varIthiM) paNa je vizeSatA che te zarIranI apekSAe che, tAtparya e che ke vimAnika deva vageremAM jyAre gurutva laghutva vagerene vicAra karavAmAM Ave tyAre temanAmAM badhI rIte sarakhAI hatI nathI, bhinnatA paNa hoya che, te bhinnatA zarIranI apekSAo rahelI hoya che, tethI jenAM jevAM jevAM zarIre heya che tene tevA tevA zarIrane samajIne asurakumAra vagere sUtranuM kathana karavuM joIe, jemake-asurakumAra vagere deve te nArake jevAM ja che, tethI vaikiya zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane tejasa zarIranI apekSAe teo gurulaghu hoya che, tathA jIva ane kArmaNa zarIranI apekSAe teo agurulaghu hoya che, ema samajavuM tathA- pRthivIkAyanA jI, aplAyanA che, tejaskAyanA jIva ane vanaspatikAyanA che, e badhAM ja audArika ane taijasa zarIranI apekSAe gurulaghu hoya che, kAraNa ke te ane zarIra gurulaghu che. tethI te be zarIrathI yukta hevAne kAraNe te jIvomAM paNa gurulaghupaNuM saMbhavI zake che. tathA jIva ane kAmaNa zarIranI apekSAe temanAmAM agurulaghupaNuM hoya che, kAraNa ke te banne arUpI che. vAyukAyika chamAM audArika zarIra, vaikiya zarIra ane tejasazarIranI apekSA gurulaghutA hoya che, paNa jIva ane kAmaNa zarIranI apekSAe temanAmAM ane gurulaghutA hoya che. e ja pramANe je paMcendriya tiryaMca jIve che temanAmAM paNa vAyukAyanI jema ja gurulaghutA ane agurulaghutA hoya che, kAraNa ke pacendriya tiryaMcane audArika, vaikriya ane taijasa ane kAmaNa zarIra hoya cheAhAraka zarIra hotuM nathI. tethI audArika, taijasa ane kriya e traNa zarIranI apekSAe temanAmAM gurulaghutA hoya che ane jIva tathA kArmaNa zarIranI apekSAe temanAmAM agurulaghutA hoya che, ema samajavuM. manuSyamAM pAMce zarIre hoI zake che tethI audArika, tijasa, vikiya ane AhAraka zarIranI apekSAe temanAmAM gurulaghutA hoya che ane jIva tathA kArmaNa zarIranI apekSAe manuSyamAM agurulaghutA hoya che ema samajavuM. A rIte asurakumArethI laIne vaimAnika deva sudhInA zarIranI apekSAe gurulaghutA ane agurulaghutA prakaTa karavAmAM AvI che. ( ghammasthA , vAva, vatithag a3rathaggoi) dharmA stikAyathI jIvAstikAya sudhInuM cothuM pada grahaNa karavuM. eTale ke dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya kALa ane jIvAstikAyamAM zarUAtanA traNa bhAMga nathI paNa ethI bhAMge che. eTale ke teo guru nathI, laghu nathI, gurulaghu nathI, paNa agurulaghu che, kAraNa ke te badhA dravya arUpI che. (pomtithavANa mete ! $i , aMdu, vidura judup?) he bhagavan ! pagalAstikAya guru che? laghu che ? athavA gurulaghu che? ke agurulaghu che ? (joyA no guNa, jo Rgs, Tyadu vi, barge fka) he gautama! pagalAstikAya guru paNa nathI, laghu paNa nathI. paNa gurulaghu che ane amurulaghu che. A rIte ahIM pahelA ane bIjA bhAgAne svIkAra karyo nathI. paNa trIjA ane cothA bhAMgAne svIkAra karyo che. pudgalAstikAyanA viSayamAM je uttara Apyo che te nizcayanayanA matAnusAra samajavo. nizcayanayanI mAnya. tAnusAra koI paNa padArtha ekAntapaNe guru paNa nathI ane ekAntapaNe laghu paNa nathI. (he LaLa maMte !0) he bhagavan ! Apa zA mATe evuM kahe che ke pudagalAstikAya guru nathI, laghu nathI paraMtu gurulaghu che ane agurulaghu paNa che. zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-(gucaraducavADuM pakuraja no guNa sRhUNa, kucA , Lo aTcaThThag) guru laghu dravyonI apekSAe pudgalAstikAya guru paNa nathI laghu paNa nathI, agurulaghu paNa nathI, paraMtu gurulaghu che, ahIM gurulaghu dravyathI audArika vagere cAra zarIra levAmAM AvyAM che. te cAra zarIranI apekSAe pudgalAstikAya guru paNa nathI, laghu paNa nathI, agurulaghu paNa nathI, paraMtu gurulaghurUpa ja che. (anuracavANuM dura no guNa, mo Dhag, no - guNacakuI) agurulaghu dravyanI apekSAe pudgalAstikAya guru paNa nathI, laghu paNa nathI, gurulaghu paNa nathI. paraMtu agurulaghu che, ahIM agurulaghu dravyathI kArmaNadravya levAmAM Avela che. kAraNa te kAmaNadravya agurulaghurUpa hoya che, e vAta hajI hamaNAM ja prakaTa karavAmAM AvI che. tethI kAzmaNa dravyanI apekSAe pulAstikAyane agurulaghurUpa batAvyuM che. (vAcA i2 rastha vaLa ) samaya-kALavibhAga, ane kArmaNavargaNArUpa agurulaghurUpa karma che. (gosALe mare ! ja pukA, jAva zakacarakucA?) he bhagavan! kRSNalezyA guru che, laghu che, gurulaghu che, ke agurulaghu che ? (noramA ! jo gurucA, jo DhahuvA, gujayayA mArA vi) he gautama! kRSNalezyA guru nathI, laghu nathI paraMtu gurulaghu che ane agurulaghu che. (baLa0) he bhagavan ? Apa zA kAraNe evuM kahe che ke kRSNalezyA guru paNa nathI, laghu paNa nathI. paraMtu gurulaghu che ane agurulaghu che ? (camA ! raDavAM dura tariyA, mArUM vapurA vaDApaupf) he gautama ! dravyalezyAnI apekSAe kRSNavezyA gurulaghu che ane bhAvalezyAnI apekSAe te agurulaghu che ahIM trIjA padathI gurulaghu ane cothA padathI agurulaghu grahaNa karyuM che. kRSNa vagere lesyAo dravya ane bhAvanI apekSAe be prakAranI hoya che. dravyanI apekSAe kRSNalezyA audArika vagere zarIranAM varNarUpa hoya che, eTale ke audArika vagere zarIrane je kALA raMge hoya che te dravyathI kRSNalezyA che. audArika vagere zarIre gurulaghu hoya che, tethI kRSNavezyA paNa gurulaghu hoya che. jenI pariNatirUpa bhAva. lezyA hoya che tethI bhAvalezyAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te te kRSNalezyA agurulaghu rUpa hoya che. kAraNa ke jIvanI pariNati amUrta che. (gvaM jAva husenasA) e ja pramANe zukalezyA sudhInI vezyAo viSe paNa samajavuM. ( hidI-saLa-bALassorrgatannA nAthagi davAno) tathA- dRSTi, darzana, jJAna, ajJAna, ache saMjJA, e badhAmAM cethA padane grahaNa karavuM eTale ke temane agurulaghu jANavAM. (phedri vAri vIrA jevA gof ) nIcenAM cAra zarIrane audArika vaikriya, AhAraka taijasa zarIrene trIjA padathI gurulaghurUpa jANavA kAraNa ke te cAre zarIra gurulaghugaNuM rU5 heya che. (Hi = ghenuM ) kAmaNa zarIrane agurulaghurUpa zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajavuM, ahIM cAthA patrathI " agurulaghu grahaNa karAyuM che, kAraNa ke kANu zarIra agurulaghu dravyAtmaka hAya che. ( maLajJono vajJono va tyenuM vAM) maneyAga ane vacanaceAga, e bannene anurulaghu hoya che. ( vAyajJono taphaLa vAM) kAyogane gurulaghu kahevA joie, ahIM kANu kAyayeAgane grahaNa karavAnA nathI eTale ke kANu kAyayeAgane gurulaghu kahevA joie nahI. bAkInA cha kAyayeAgane gurulaghu kahevA joie, kAraNa ke temanAM dravya gurulaghu hAya che. (sarogono nArovono sthaLa ) sAkA zayAga--jJAna, anAkArApayeAga-dana, e khannene anurulaghu kahevA joIe, kAraNa ke upayAga amUtta hAya che, tethI tee agurulaghu DeAya che. (sanAmA, savvapattA, savvapAvA, laddA pozAciAyo) sadravya, sa`pradeza, ane sapAMcAne pudgalAstikAya jevAM ja samajavA, dravya zabdathI dharmAstikAya vagerene grahaNa karyA che, temanA je avibhAjaya aMza che pradeza che, ane va, upayoga vagere dravyanA dharmo che je sUkSma ane amUtta dravya che te agurulaghu hoya che, ane je mAdara (sthaLa) ane mRttadravya che te gurulaghu DAya che. pradeza ane paryAya e baMne juDhAM judAM dravyeAnI sAthe rahevAne kAraNe-te te dravya sabaMdhI hAvAne kAraNe te te svabhAvarUpa jANavA (tAyadA, aLA caDhDhA, savanA ratyenuM pAM) atItakALa ( bhUtakALa) anAgatakALa ( bhaviSyakALa ) ane sarvoddhA (vartamAnakALa) e khadhAMne gurulaghu kahevA joie, kAraNa ke kALamAM svabhAvathI ja gurutva, laghutva ane gurulaghutvanA abhAva rahe che ! su-2 5 22 nigraMthake svarUpa kAnirUpaNa nigrantha prakaraNa A pahelAMnA prakaraNamAM gurutva ane laghutvane vicAra karavAmAM Avye che emanuM ja prakaraNa cAlatu hAvAthI eja viSayamAM sUtrakAra " Af aMte ! " ityAdi sUtreA kahe che~~ zrI bhagavatI sUtra : 2 :: se jUnAM mate ! hAciMqicchA '' ityAdi. TIkA ( maMtte ! ) he bhagavan! (se mULa sAviyaM apti, cA, 86
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohI vidyA, ramaNA nijayA satyaM?) lAghazika alapecchA, amUccha agRddhi ane apratibaddhatA, e pAMce bAbate zuM zramaNanignathane mATe prazasta (kaNANakArI) hoya che? e pAMce padanA artha nIce mujaba che. lAghavika eTale alpa upAdhi rAkhavA rUpa laghutA. apicchA eTale AhAra vagerenI a5 IcchA. amUcchA eTale upadhi vagerenI rakSA karavAnI Asakti na hovI te. aguddhi eTale AhAra vageremAM lAlasAnA abhAva, apratibaddhatA eTale sagA snehIo pratye saneha (meha) ne abhAva, ( haMtA joyA !DhAithI jAva parahyuM) he gautama! lAghava vagere pAMca vAte zramaNani mATe prazasta-kalyANakArI gaNAya che. "cAvata' padathI apecchA, amUccha, agRddhi ane apratibaddhatA grahaNa karAyAM che. he gautama ! zramaNa nigraMthanuM kalyANa karanArI te lAghavAdika pAMca vAta che. emAM ja zramaNonI zramaNatA che. phalitArtha e che ke nirgathe zramaNomAM ja e pUrvokta pAMca bAbato jovAmAM Ave che. bIje jovAmAM AvatI nathI. zramaNa nircamAM ja e pAMce vAtonAM darzana thAya che kAraNa ke teo mana, vacana, ane kAyAthI temanuM pAlana kare che. teone temanuM pAlana karavA pAchaLano uddeza e che ke e pAMce vAta temane mATe hitakArI che. tethI ja mahAvIra prabhu gautama svAmIne kahe che ke temanI lAghavAdika saghaLI pravRtti prazasta ja hoya che. zramaNonI zramaNutA emAM ja rahelI che. e zramaNapaNuM bIjI kaI kaI vAta sAthe saMbaMdha rAkhe che, te vAta gautamane samajAvavA mATe, temanA praznanA uttara rUpe samajAve che( se gUNaM bhaMte ! akohattaM, amANataM, amAyattaM, alobhattaM, samaNANaM NiggaMthANaM parathaM?) he bhagavana ! akrodha (krodhane abhAva) amAna (mAnane abhAva) amAyA (mAyAthI rahita hovuM) ane alabha (lebhane abhAva) e badhA guNe zuM zramaNa nizene mATe hitakara hoya che ? tAtparya e che ke zrama mAM sAcI zramaNatA tyAre ja Ave che ke jyAre temanAmAM krodhAdi kaSA. yone abhAva hoya che. tethI lAghavAdi rUpa pravRtti jevI rIte zramaNone mATe hitakara che, e ja pramANe krodhAdikanA abhAvarUpa pravRtti paNa temane mATe hitakAraka che. ane tethI te badhI pravRtti upAdeya che. re jUi maMte !) he bhagavana ! (hAgore strIne samaLe nirAM aMtare mA kAMkSApradeza nAza pAme tyAre zuM zramaNa nirca saMsArane aMtakara nAra bane che? bIjA pradarzana viSayaka Agraha rUpa vAMchA (abhilASA) nuM nAma kAMkSA che. athavA bIjA darzana viSayaka Asakti nuM nAma kAMkSA che. te ghaNe mATe doSa gaNAya che. te kAMkSAne prakRSTa deSarUpa mAnIne tene mATe kAMkSApradeSa" zabdane pravega karyo che. (aMtima sarIra vA) zuM te zramaNa aMtima zarIrI heI zake ? (aa ca of gva vidittA, pachI zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvuDe kAlaM karei. tao pacchA sijjhai, bujjai, muccai, jAva savvadukkhANaM ataM ?) athavA-pahelAM te pramANa ghaNuM ja mahayukta thaIne vicaratA hoya, paNa tyAra bAda saMvRta thaIne (saMvara yukta thaIne) maraNa pAme te zu te siddha thAya che, buddha thAya che, mukta thAya che? parinivRta thAya che? ane tamAma dukhene aMta kare che? sidvipada (mokSa) prAma karavuM eTale siddha thavuM. kevaLajJAna prApta karavuM eTale buddha thavuM. saMsAra sAgarane tarI jaze eTale mukta thavuM. karmasaMtApathI rahita thaIne zItalIbhUta thavuM eTale parinirvata thavuM, ane zArIrika tathA mAnasika durane nAza kare eTale sarva duHkhAnakara thavuM. ( jogama! ha re che sAva gataM re) hA gautama! kAMkSApradeSane nAza thavAthI zramaNa nigraMtha siddhapada pAme che, buddha bane che, mukta thAya che, parinirvata thAya che ane tamAma khene aMta karanAra bane che. sU0 3 anya mata ke svarUpa kAnirUpaNa anyamata viSayamAM praznottara A pahelAM kAMkSApradoSanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM. ane tene mahAna deSarUpa batAvavAmAM AvyuM. A kAMkSApradeSa (paradarzananI vAMchA) mAM bIjA darzananI viparItatAne lIdhe ja doSapaNuM saMbhave che. tethI bIjA darzanemAM viparItatA batAvavAne mATe sUtrakAra sUtra kahe che. TIkAI-"usthicA of ma!i " ItyAdi (baM fsthA mAM mate !) he bhagavana! anya mUthikajana--anya tIrthike anya matane mAnanArA leke (gvaM kAvayaMti) A pramANe sAmAnya rIte kahe che, ( mAti) A pramANe vizeSarUpe kahe che, ( goti ) yukti vaDe A pramANe samajAve che, (ga gveti) bhedanA kathana pUrvaka A pramANe prarUpaNuM kare che ke-(ga haju je lAve sanagoi to gas. cAruM ghare) eka jIva eka ja samaye be AyuSyane baMdha bAMdhe che. A viSayamAM paradharmIonI mAnyatA evI che ke-jIva pitAnI paryAnA eka samUharUpa che tethI paryAyasamUharUpa jIva je samaye eka AyuSyarUpa paryAya kare che, e ja samaye te bIjI AyuSyarUpa paryAya paNa kare che. kAraNa ke jJAna samyakatva vagere sarvaparyAyanI jema tenAmAM svaparyAyapaNAnI avizeSatA che. zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAtparya e che ke jevI rIte je samaye jIvanuM AyuSyarUpa paryAyane karatI vakhate jJAna samyakatva vagere pitAnI paryAne paNa kare che-te e eka ja samaye te badhI paryAya karavAmAM jema vadhe naDatuM nathI, kAraNa ke te tenI paryAya che, eja pramANe eka ja jIva eka ja samaye be AyuSyane paNa baMdha kare che ema karavAmAM koI muzkelI naDatI nathI. kAraNa ke eka AyuSya karma karavuM e jema tenI paryAya che, e ja pramANe eja samaye bIjuM AyuSyakarma karavuM e paNa tenI paryAya ja che. A kathanathI e vAta spaSTa samajAya che ke jIva pite ja potAnI paryAne kartA che. je jIvane pitAnI paryAne kartA mAnavAmAM na Ave te siddhatva vagere paryAnI kyAreya paNa utpatti na thaI zakavAne kAraNe tene abhAva ja mAna paDe. have be AyuSya eka ja samaye karavAnA viSayanuM vizeSa spaSTIkaraNa karavA mATe sUtrakAra kahe che ke (i ) anya dharmIonAM kathanAnusAra eka ja samaye eka ja jIva be AyuSyane baMdha A rIte kare che-(mavicArja = paramavicAracaM ) eka A bhava saMbaMdhI AyuSyane ane bIje parabhava saMbaMdhI AyuSyane baMdha ( samartha hRhamavicAruM samajavuM, ahIM cothA padathI "agurulaghu" grahaNa karAyuM che, kAraNa ke kAmaNa zarIra agurulaghu dravyAtmaka hoya che. (mAvo vo rathevi jgor) maga ane vacanoga, e banene agurulaghu hoya che. (Acakono taphagi gi) kAgane gurulaghu kahevA joIe, ahIM kAmaNa kAyegane grahaNa karavAnuM nathI eTale ke kArmANa kAyAgane gurulaghu kahevuM joIe nahIM. bAkInA cha kAyayogane gurulaghu kahevA joIe, kAraNa ke temanAM dravya gurulaghu hoya che. ( goLo vAnAvo gharathavu) sAkAro yoga-jJAna, anAkArepaga-darzana, e bannene agurulaghu kahevA joIe, kAraNa ke upayoga amartA hoya che, tethI teo agurulaghu hoya che, (sakavavyA, savajIpurA, sannapajAvA, nA poDhAritho) sarvadravya, sarva pradeza, ane sarvaparyAne che ke e bane Ayu eka ja kriyAthI karAya che-(miSiA calaNa cAra parabhaviyAuyapakarei, parabhaviyAussa pakaraNayAe ihabhaviyAuyaM pakareDa) 71 A bhAva saMbaMdhI AyuSya karavAthI parabhava saMbaMdhI AyuSya kare che. ane parabhava saMbadhI AyuSya karavAthI A bhava saMbaMdhI AyuSya kare che. (gvaM vahu vIve ramaNa vo bAvADuM re) A rIte eka ja jIva eka ja samaye be AyuSyane baMdha kare che. (te jaNA--mavicAra ja vamaviyA 4) te be AyuSya A pramANe che-(1) A bhavasaMbaMdhI Ayu dhya ane (2) parabhava saMbaMdhI AyuSya, (te e are ! ghaa) te he bhagavana! zuM e lokonI uparanI mAnyatA sAcI che? eTale ke eka samaye be AyuSyano baMdha bAMdhavAnuM saMbhavI zake? e prazna gautama svAmI pUche che. zrI bhagavatI sUtra : 2 89
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 (pothamA! na khaM te annarathiyA dyuM mApati, nAva viyAya 1) he gautama! anya tIthikA evuM je kahe che ke eka ja samaye (1) A bhava saMbadhI AyuSyanA ane(ra) parabhava samadhI AyuSyanA-ema e AyuSyanA adha bAMdhe che. (ke te va' bApu miA tela' Avu) temaNe evu' je kahela che te mithyA che, satya nathI. "ANaMti nAva paniyAkaya 5'' ahI' je cAva" pada che tenAthI pUrvokta 'mAtrantu, prajJAvayanti, pazrvayanti, ho nIyaH ja samaye te AyuSI prajarotti, dda manindrAyu '' ItyAdi pAThanA saMgraha karAyA che. anya tIthikAe je kahyuM che te mithyA che" eja vAtanuM pratipAdana have karavAmAM Ave che--eka ja adhyavasAyathI paraspara virUddha evAM e AyuccenA khaMdha thavA asaMbhavita che. vaLI potAnI paryAya hAvAne kAraNe jIva; samyakatva ane jJAnanI mAphaka eka paryAya karavAmAM bIjA paryAya kare che" evu temanuM je kathata che te paNa cogya nathI-kAraNa ke AtmA; jyAre siddhatva paryAya prApta kare che tyAre te eja samaye sasAritva paryAya dhAraNa karatA nathI vaLI keTalAka anya tIthikAnI mAnyatA evI che ke- jayAre jyAre jIva A bhava sabaMdhI AyuSyanuM vedana kare che tyAre tyAre te parabhanna saMbadhI AyuSyane ba Mdha mAMdhe che " A mAnyatA paNa kharAkhara khaMdhabesatI nathI kAraNa ke janma thatAMja jIva; A bhavanA AyuSyanuM vedana karavA mAMDe che, jo AtmA eja samaye parabhavanA AyuSyanA madha khAMdhe che evuM mAnavAmAM Ave teA dAna, zIla, tapa ane bhAvanAnuM AcaraNa tathA saMyamAdinuM sevana karavuM vagere niraka ja thaze. tAtpaya e che ke jIva utpanna thayA pachI jyAre temanAmAM yAgya sAmarthya Ave che tyAre te dAnAdi satkRtyA ane sayama vagere anuSkAnAnuM AcaraNa kare che ane te eTalA mATe ja kare che ke AgaLa jatAM eja bhavamAM parabhava soMdhI zubha AyuSyanA aMdha badhAya. jo janma thatAM ja jIva; parabhavanA AyuSyane adha khAMdhI letA hoya te tene pachI satkRtyA karavAnuM ane sayamAdinI AradhanA karavAnuM prayAjana ja rahetu nathI. "bAyurvavarAhAnyatra jJAtayam' AvuM je anya matavAdIonuM kathana che te AyuSyanA aMdhakALa sivAyanA samayanI eTale ke aparyApta avasthAnI apekSAe samajavu'. nahIM te anya tIthi kAnuM 66 jIva AyuSyanA khUMdha kALe A bhava saMbaMdhI AyuSyanuM vedana kare che-bhAgave che ane parabhava saMbadhI AyuSyane aMdha bAMdhe che " A kathana asatya kahI zakAze nahIM, kAraNa ke jainasiddhAntanI paNa e ja mAnyatA che. A rIte anya tIthikAnA matane mithyA-asvIkAya-kahIne A viSayamAM peAtAnu zuM mantavya che te batAvavAne mATe sUtrakAra kahe che ke- (4 ( aThThuM puLa poyamAM ! x AvAmi, nAva paphlemi) he gautama ! huM A viSayamAM evu' kahuM chuM, cAvat prarUpaNuM! karU chuM ke ( je nIce tenuM zrI bhagavatI sUtra : 2 6
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaeNaM egaM Auya' pakarei, taM jahA-iha bhaviyAuya vA parabhaviyAuya vA ) eka jIva eka samaye eka ja AyuSyano baMdha bAMdhe che-A bhavasaMbaMdhI AyuSyane baMdha bAMdhe che athavA te parabhava saMbaMdhI AyuSyane baMdha bAMdhe che-paraMtu eka ja samaye be AyuSyane baMdha bAMdhate nathI. (aaN samAM huM mavicAu pare) je samaye jIva A bhava saMbaMdhI AyuSyane baMdha bAMdhata hoya che, (jo mAM vamavicArye ghare) te samaye te parabhavasaMbaMdhI AyuSyano baMdha bAMdhatA nathI. je eka ja samaye be AyuSyakarmone baMdha thatuM hoya te saMyama vagerenuM AcaraNa karavuM nakAmuM thaI paDaze. temaja (rUTTa mavicAucara pAcANa je vamaviyA ) A bhava saMbaMdhI Ayu. vyakamane baMdha bAMdhI levAthI (jo paramaviyA ) jIva; parabhavasaMbaMdhI AyuSyakarma baMdha bAMdhate nathI. (maviyAyaNa pAraNayANa) ane parabhava saMbaMdhI AyuSyakarmane baMdha bAMdhI levAthI ( rUmavicAu parepha) A bhavasaMbaMdhI AyuSyakarma baMdha bAMdhI leto nathI. (ga vastu che jIve pomi samai u mAruM ghare) A rIte eka jIva eka ja samaye ekaja AyuSyakamane baMdha bAMdhe che. (taM nahIM-rUmavicArayaM vA paramavicAra vA) te e rIte ke kAM te A bhavanA AyuSyane baMdha bAMdhe che ane kAMto te parata bhavanA AyuSyane baMdha bAMdhe che. A tamAma kathanane bhAvArtha e che ke jIva eka samaye eka ja AyuSyane baMdha bAMdhe che-kAM te A bhavasaMbaMdhI Ayubane baMdha bAMdhe che ane kAMte parabhava saMbaMdhI AyuSyane baMdha bAMdhe che. paraMtu eka sAthe be AyuSyane baMdha bAMdhatA nathI. (seve maMte ! sevaM maMte ! tti mA jore vAva viru) "bhagavAna ! Ape AyuSyakarmanA viSayamAM je pratipAdana karyuM che te sarvathA satya ja che-emAM zaMkAne sthAna ja nathI. A pramANe kahIne gautama svAmIe mahAvIra prabhune vaMdanA namaskAra karyA. vaMdaNa namaskAra karIne saMyama ane tapathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA pitAne sthAne gayA ahIM uttara sUtramAM je "mahuM pukha joyamA ! ghaa gag svAmi nAva pami" "nA" (yAvat ) pada AvyuM che tenI mAraphata "have mANe, ga ghami " e be kriyApadane samAveza karAyo che. vizeSarUpe kathana karavuM tenuM nAma "bhASaNa" che. hetu daSTAnta vaDe pitAnA matanuM pratipAdana karavuM tenuM nAma "prajJApanA che bhedanA kathana vaDe viSayanuM je nirUpaNa karavAmAM Ave che tene "prarUpaNa" kahe che" | sU04 che che anyatIthika mata viSayaka praznottara samApta che zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlasyaveSikaputra ke praznottara kA nirUpaNa A kAlAsyaveSikaputra aNugAra prakaraNa anyayuthikA ( anyatIthikA ) nA prastAva vaDe ja sUtrakAre " tenaM jAheLa tenuM samapnuM H ItyAdi sUtranuM kathana karyu che "teLa jAheLa tena samaLa' '' ityAdri sUtrA--(seLa hADheLa sena samaLa) te kALe ane te samaye ( pAlAvayinte ) pArzvanAthanA vaMzamAM utpanna thayela (jAhAsavettiyaputte ) kAlAsya veSikaputra ( gAma baLavAre) nAmanA aNugAra (neva cerA mAvaMto) je tarapha sthavira bhagavanAna virAjatA hatA ( teneya utrApajI) te tarapha gayA. kuvAnaicchi" tyAM jaIne ( thare mAvaMte tra' vApI) temaNe sthavira bhagavantA ne A pramANe kahyuM-( therA ! sAmAyaeNna jhALati, therA samAla UThThuM na jJAnaMti ) he sthavirA ! tame sAmAyika jANatA nathI. ane sAmAyikanA atha paNa jANatA nathI. ( therA paravALa nafte) huM sthavireza ! tame pratyAkhyAnane jANatA nathI, ( gherA pacalALAsa arlR na jhA Mti) ane huM stha viza! tame pratyAkhAnanA artha paNa jANatA nathI, (therA saMgama na jJAnaMti ) huM sthavira ! tame saMmane jANatA nathI, (the saMgamasa adana jJAnaMti ) ane huM sthavirA ! tame sajamanA artha paNa jANatA nathI, ( caiAsaMvara' na jJAnaMti ) hai sthaviza ! tame saMvarane jANatA nathI, ( the| saMvaraAE jJAnaMtti) ane huM sthavirA ! tame savaranA aM paNu samajatA nathI, (thaeNtte viyezana nALati, tharA vivesTa kaTuM na jJAnaMti) huM sthaviro ! tame vivekane jANatA nathI, ane huM sthavireza ! tame vivekane a paNa jANatA nathI. ( therA vikalanAM na nALAMti, therA vikasasa ATuM na jJAnaMti) he sthavira ! tame vyutsane jANatA nathI, ane huM sthavireza ! tame butsa nA artha paNu jANutA nathI. ( taLa te therA maLavaMto hAjaraveliputta'. agAra' va vacArI ) na zrI bhagavatI sUtra : 2 92
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre te sthavira bhagavaMtoe kalAyeSiputra aNagArane A pramANe kahyuM - (jJALAmAM gaM gamo sAmArU, jJALAno jaMgano sAmArUcANa kare Arya ! ame sAmAyika jANue chIe, Arya! ame sAmAyikane artha paNa jANue chIe. (nAva nAnAmo of zakano vikAsa a) yAvat he Arya! ame vyutsargane artha paNa jAye chIe. (taNAM re jANyAveNapura gaLA te there mAvate have vaghAsI) tyAre te kAlAsyaSiputra aNu gAre te sthavira bhagavone A pramANe kahyuM-(rUi no su kahu sAmArU, jJAbahU mArUcANa baMdu, nAva jJAnad vivAra a) he Aryo ! je tame sAmAyikane jANatA ho ane sAmAyikanA arthane jANatA he, cAva" vyatsarganA arthane paNa samajatA he, (ahIM "cA" padathI pratyAkhyAna, saMyama viveka ane vyutsargane jANatA ho ane temanA artha samajatA he eTale pUrvokta sUtrapATha grahaNa kare) te ( jiM me klo sAmaigs) he Aryo! ApanA matAnusAra sAmAyika zuM che ? ( kime ane sAmAkSa ja) he Aryo ApanA mata pramANe sAmAyikane zuM artha che? (nAra viM e vikasaTRNa ) yAvat vyutsargane zuM artha che? (ahIM paNa "yAvatu" padathI pUrvokta sUtrapATha grahaNa kare ) (tAM gherA mAvaMto vADhAriyaqtta aNTIf u vacAtI) tyAre te sthavira bhagavantoe kAlAyeSiputrane A pramANe kahyuM-(sayAne anno ! sAmag, bALa mano sAmAcaraNa ladde vAva viSANa ) he Arya ! amAro AtmA eja sAmAyika che, ane huM Arya ! amAre AtmA eja sAmAyikane artha che, "pAvara" vyutsargano artha che ( agi 2 vorAsiyaytte 3UAre mAte raM vArasa) tyAre te kAlAsyaSika putra aNagAre te sthavira bhagavAne A pramANe kahyuM-(rUme gano gAvA sAmArU sa ba pa vAva gAya vitaraNa karyo) he Aryo! je Apane AtmA sAmAyika hoya ane Apane AtmA sAmAyikane artha hAya, "vAva7 " Apane AtmA vyutsargane artha hoya to (mAja mAyA Dho ) krodha, mAna, mAyA ane lobhana (sava) tyAga karIne vaLI (f ba) zA mATe (no) he Aryo ! (hRdu) tame temanI ( krodhAdikanI) zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI jAya che. (Ava zuM che kAcA saMkrame 3 mArU ) A rIte amAre AtmA saMyamamAM upasthita thaI jAya che. (ratha naM re jAti are saMyukre) temanAM e prakAranAM vacane sAMbhaLIne kAlAsyaSika putra aNugAra baMdha pAmyA. (ze mAte , khamaNa) tyAra bAda temaNe sthavira bhagavaMtane vaMdaNA karI ane namaskAra karyA (vaMvitA gamasitta) vaMdana namaskAra karIne (aa vayAsI) temaNe temane A pramANe kahyuM- mete ! he pUje ! (putra) pahelAM (annAyANa) ajJAnatAne kAraNe, (sAcA) azravaNatAne kAraNe, (rohivA) adhitAne kAraNe, (amiri') aNasamajane kAraNe, ( ba) nahIM dekhelAM, (suvA ) nahIM sAMbhaLelAM, (bahu cAnuM) nahIM mRta karelAM (avinnAzA') nahIM vijJAta karAyelAM, (sadonaEALa) nahIM prakaTa karAyelAM, (vAchinnA ) nahIM bucchinna karAyelAM (NinUtAna) nahIM nirmUDha karAyelAM, (majurAriyA') nahIM avadhArita karAyelAM (gf vacA') evAM A padene () A artha (no sagi ) meM zraddhA thaI jAya che. (have huM je kAcA saMgame kaTTara marU) A rIte amAre AtmA saMyamamAM upasthita thaI jAya che. (gharatha re zAstrAsiyag anAre saMku) temanAM e prakAranAM vacane sAMbhaLIne kAlAsthaSika putra aNugAra baMdha pAmyA. (zere mA te vaMda3, ghamasa) tyAra bAda temaNe sthavira bhagavaMtane vaMdaNA karI ane namaskAra karyA (vaMditta masitta) vaMdana namaskAra karIne (ghava vayAsI) temaNe temane A pramANe kahyuM te ! he pUje ! (kurdiva) pahelAM ( cAra) ajJAnatAne kAraNe, (kavaLacApa) azravaNatAne kAraNe, (kavodiyANa) adhitAne kAraNe, (amiri) aNasamajane kAraNe, (Mi ') nahIM dekhelAM, (suthAna ) nahIM sAMbhaLelAM, (hu cA) nahIM mRta karelAM (vijJAcA') nahIM vijJAta karAyelAM, (ghoLakALa) nahIM prakaTa karAyelAM, (navochinALa ) nahIM bucchinna karAyelAM (gaNijUDhALa) nahIM nirmUDha karAyelAM, ( vavANiyA') nahIM avadhArita karAyelAM (gu vacA) evAM A padone (Acama) A artha (no sahig) meM zraddhA sahita karyo na hato, (jo pattA) A arthamAM pahelAM mane vizvAsa na hata, (no roNa) ruci na hatI. (rUMi mate !) he pUjya ! have(jJAAnacANa) A padonuM jJAna thavAne kAraNe, (savAyA) zravaNa thavAne kAraNe, (vogi) bodha thavAne kAraNe, (bamimi) abhigama (samajaNa) thavAne kAraNe, (vijJAnaM, suvALa, vijJAcA', vorgi vonniAi, bigUDhA, 32pArivAja hato javAnuM prathama sahyAmi vattiyAmi ni rame) te pado nAM A arthane joIne, sAMbhaLIne, smaraNa karIne, vijJAta karIne, vyAkRta (pragaTa) thavAthI, bucchinna thavAthI, nirmUDha thavAthI, ane avadhArita karavAthI te arthamAM have mane zraddhA utpanna thaI che, te arthanI mane pratIti thaI che, zrI bhagavatI sUtra : 2 94
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ te artha pratye mane ruci pedA thaI che, ApanA kahevA pramANe ja e tamAma artha barAbara che. (tA') tyAra bAda (te gherA mAvaMto) te sthavira bhaga vatee (sTAliyapuraM ') kAlAsyaveSika putra aNagArane ( vacAra) A pramANe kahyuM-(sahyAddhi akano pariyA gaso, ro ivajJo, re 33 varada ) he Arya ! ame te viSe je kahIe chIe temAM zraddhA rAkhe, he Arya ! tenI pratIti karo, he Arya ! temAM ruci rAkho. ( tapa te jAjhAveliya, gaLapAre) tyAra bAda te kAlAsyaveSika putra aNagAre (gere mate vaMpha namaMtarU) te sthavira bhagavatene vaMdaNa karI, namaskAra karyo. ( vaMtijJA namaMtti) vaMdaNA namaskAra karIne (gvaM vAsI) temaNe pharIthI temane A pramANe kahyuM- (maMte tuma ti) he sthavira bhagavanto! ApanI samakSa ja huM (vA kAmA ghAvo) cAra mahAvratavALA dharmane cheDIne (aqial zvayaM dharmA) pratikamaNa sahitanA pAMca mahAvratavALA dharmane (3vasaMpattittA virittA rUchA) svIkAra karIne vicaravA mAguM chuM. tyAre sthavira bhagavantAe kahyuM-(kANuTuM levAyA ! mA parivaidhuM ) he devAnupriya ! Apane je rIte sukha thAya e pramANe kare-paraMtu vilamba karaze nahIM. (tag jAtig kare) tyAre te kAlAsyaveSikaputra aNagAre (there mAvate vaMg, nasarU) sthavira bhagavAnone vaMdaNuM karI, namaskAra karyA. (dvittA, namaMdirA) vaMdaNA namaskAra karIne ( jhIma ghammaro) cAra mae:vatavALA dharmane choDIne (sAmar') pratikramaNa sahitanA (paM mahuvacaM) pAMca pahotratavALA (dha) dharmane (33 saMvanittA') aMgIkAra karIne (virU) vicAravA lAgyA. (7ni vajAtrAveliputte baLare) tyAra bAda te kAlAsyapikaputra aNagAre (vahUtti vAtALa) ghaNAM varSo sudhI (sAmagna variyA vAvaUrg) zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. (nittA) zramaNa paryAyanuM pAlana karIne (sadgA) temaNe pitAnA AtmakalyANanI siddhi mATe (nAmAre jIrU) nagnatA dhAraNa karI-vastrone parityAga karyo, (muMDakAve ) mAthe muMDe karyo-kezalUcana karyuM, (3rgiLacaM) snAna nahIM karavAno niyama karyo, (maratapuvA) dAMta levAnuM baMdha karyuM, (achAM ) chatra rAkhanuM baMdha karyuM, (ALorAjavaM) pagamAM jeDA paheravA baMdha karyA, (mU ) bhUmi para zayana karavA mAMDayuM, (annA ) phalaka para zayana karavA mAMDayuM. ( 4TI) kASTha para zayana karavA mAMDyuM. ( ) vALane leca karavA mAMDo, ( vAto) brahmacarya pALavA mAMDayuM, (gharavero) bhikSArthe paragharamAM zrI bhagavatI sUtra : 2 95
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ praveza karavA mAMDayA-gocarI mATe ghare ghare pharavA mAMDayuM. ( hraddhAyachaThThI ) bhikSA maLe ke na maLe, e banne avasthAmAM samatAbhAva rAkhavA mAMDayeA, ( uvAcA ) anukULa tathA pratikULa, evAM ( Fozu ) tathA IndriyAne mATe kaMTakIpa ( cAvIsa parovaranA) evAM bAvIsa parISaheA ane upasa gAMne ( adyAptiiti ) sahana karyA. (7` aDhuM bAvarepha ) arthanI (meAkSamArganI) temaNe sArI rIte ArAdhanA karI. (bahittA ) ArAdhanA karIne tee (came gussAsanIlAlea) antima ucchvAsa nizvAsamAM (siddhe, vudde, mutta, pariniththuke, savvapuNDavIi) siddha, buddha, mukta ane parinivRta thaI ne tamAma duHkhothI rahita thaI gayA. arthAt meAkSa padanI prApti karI. 66 TIkA ~ tenuM dADhe tevaMsamAM " te kALe eTale ke ceAthA ArAmAM, te samaye-eTale ke jyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI virAjamAna hatA tyAre "pAsAdi2ne " pArzvanAthanA ziSyAmAMnA eka ziSya ke jemanuM nAma * rAjAsavelicaputta agAre" kAlAvasyaveSIputra aNugAra hatuM, tee jyAM sthavira samajavuM, ahIM cAthA padathI " agurulaghu " grahaNa karAyuM che, kAraNa ke kAmaNu zarIra agurulaghu dravyAtmaka hAya che. ( manoyo vajJono 2 DthaLa qi ) manAyeAga ane vacanaceAga, e bannene agurulaghu heAya che. ( nhAyajJono tAM vAM) kAyogane gurulaghu kahevA joIe, ahIM kAmaNu kAyayeAgane grahaNa karavAnA nathI eTale ke kANu kAyayeAgane gurulaghu kahevA joie nahI. bAkInA cha kAyayeAgane gurulaghu kahevA joie, kAraNa ke temanAM dravya gurulaghu hAya che. (saroSono bALarovojo cathaLa ) sAkArAyeAga-jJAna, anAkArApayeAga-dana, e khannene anurulaghu kahevA joIe, kAraNa ke upayega amUtta hAya che, tethI tee agurulaghu hoya che. ( savannA, savvasA, savvapAvA, nahA po'AciAyo) sadravya, sa`pradeza, ane saparyAyAne kAraNa ke pratyAkhyAnanuM pratyeAjana atyaMta gUDha-gahana che. '" cevA saMgama na AnaMti ' huM sthaviro ! tame sayamane paNa samajatA nathI, kAraNa ke saMyama pALavAnuM kA ati duSkara che. " therA saMgamaraNa aTuM na jJAnaMti ' huM sthavireza ! sayamanuM zu' prayAjana che te paNa tame jANatA nathI, kAraNa ke saMyamanuM pratyeAjana samajavAnuM kArya atyaMta muzkela che. "thA saMvara'na jJAti "huM sthaviro ! tame sa'varane jANatA nathI. kAraNa saMvaranI ArAdhanA karavAnuM kAya ati duSkara che. badhA loko tenI ArAdhanA karI zakatA nathI. " zera savasa bhaTTa na jJALa'tti " he sthaviro ! tame savaranuM zu' prayAjana che te paNa jANatA nathI, kAraNa ke tenA ArAdhananI vidhi durvijJeya che. "zerA vivegana nALAMti " ke sthaviro ! tame vivekane samajatA nathI, kAraNa ke tenuM svarUpa duvijJaya che "thavA vivettaAE aTTuM na bALati" huM sthaviro! tame vivekanuM prayAjana paNu 66 ,, zrI bhagavatI sUtra : 2 96
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 jANatA nathI, kAraNa ke te pratyeAjana atyaMta sUkSma che. therA viusaga na jJALa'tti 2 huM thaviro ! tame vyutsagane jANatA nathI, kAraNa ke te karavAnuM kAryAM ghaNuM kaThina che. " therA vikallumsa baTTuna jJALa'ti " huM sthavire ! tame vyutsaga nuM pratyeAjana paNa jANatA nathI kAraNa ke tenuM svarUpa jANavAnuM kA ghaNuM duSkara che. kAlAsyaveSIputra aNugAranI te vAta sAMbhaLIne te sthavira bhagavatAe tene A pramANe kahyuM- " huM Aya ! ame sAmAyikane samajIye chIe ane sAmAyikanA prayeAjanane paNa jANIye chIe. huM A ! ame pratyAkhyAnanuM pratyeAjana paNa samajIe chIe. he Aya ! ame sayamane jANIe chIe ane saMyamanA prayeAjanane paNa jANIe chIe. huM A ! ame suvarane jANIye chIe ane savaranA prayeAjanane paNa jANIye chIe, huM Aya ! ame vivekane jANIye chIe ane vivekanA ane pazu jANIye chIe. tathA huM Aya! ame vyutsagane jANIye chIe ane vyutsarganA ane paNa jANIye chIe, sthavira bhagavAnuM e prakAranuM kathana sAMbhaLIne kAlAsyaveSiputra aNugArete there mAvate . vacalI " te sthavira bhagavAne pUchyuM ke " huM Aryo! jo tame sAmAyikane jANatA haiA, sAmAyikanuM pratyeAjana samajatA hA, ( cAvat ) vyutsatuM pratyeAjana samajatA hai| (ahIM padmathI pratyAkhyAnathI laIne byuTsa sudhIne uparyukta pATha grahaNa karAyo che) te huM Aryo ! huM Apane pUchuM chuM ke ApanI mAnyatA pramANe sAmAyika zu che? ane huM Arya ! ApanI mAnyatAnusAra sAmAyikanuM zu' pratyeAjana che? p yAvat 46 cAvata " ApanA mata pramANe byuTsanA ze| artha che ? ( ahIM "cAva" padmathI pUrvokta nIce pramANenA pATha grahaNa karAyA che-ApanA mata anusAra pratyAkhyAna zuM ane pratyAkhyAnanuM pratyeAjana zuM che? ApanI mAnyatA mujakha sayama zu che ? ane sayamanuM prayeAjana zuM che? ApanI mAnyatA mujama viveka zu che, ane vivekanuM pratyeAjana zu che? ApanA mata pramANe vyutsarga zuM che ? ) kAlAsyaveSIputra aNugAranA A praznAnA te sthavira bhagavaMteAe evA uttara ApyA ke " gAvA ne atno sAmArUpa, AyA ne gajJo samAyaMsa aTUThe " huM A ! amArA mata pramANe sAmAyika vastu samabhAvarUpa AtmA che, ane huM A ! AtmA ja samabhAvarUpa sAmAyikanA atha che. jyAre AtmA samabhAvarUpa sAmAyikamAM pravRtta thAya che tyAre te navA karmonA baMdha bAMdhatA nathI, ane pahelAMnA saMcaya karelAM karmonI nirjarA kare che. e ja sAmAyikanuM prayAjana che. e ja pramANe amArA mata pramANe AtmAja pratyA zrI bhagavatI sUtra : 2 97
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ khyAna pirasI vagerenA niyamanarUpa che ane amArA mata anusAra AtmA ja pirasI vagerenA niyamanarUpa pratyAkhyAnanuM prayajana che. eTale ke te pratyAkhyAnanuM prajana e che ke tenA prabhAvathI AtmAnI sAthe karmonA agamarUpa je AzravaThAre che te baMdha thaI jAya che. amArA mata pramANe AtmAja saMyama che, pRthvIkAya, aSkAya vagere nI rakSA karavArUpa athavA pApathI dUra rahevA rUpa saMyama hoya che. je saMyamane pRthvIkAya vagere nI rakSA karavArUpa, athavA pApathI virAma pAmavArUpa mAnavAmAM Ave che te kiyAne kartA AtmA ja gaNAya che. te kAraNe kriyA ane kriyAvAna (kartA) mAM abhedanI apekSAe AtmAne ja saMyamarUpa mAnya che. tathA AtmA ja saMyamanuM prayojana che eTale ke AtmAno svabhAva pRthvIkAya vagere cha kAyanA jInI virAdhanA karavAne athavA pApimAM pravRtti karavAnuM nathI eTale ke AtmA saMyamarUpa che. A rIte AtmAno pitAne svabhAva ja saMvararUpa che tethI AtmA pote ja saMyamarUpa gaNI zakAya ane te saMyamanuM prayojana pRthvIkAya vagere cha kAyanA jInI rakSA karavI ane pApathI virakta thavuM e gaNe zakAya tethI AvA prakAranuM prajana AtmAthI juduM nathI, kAraNa ke AtmA pote saMyamarUpa che. tethI AtmAne saMyamanA prayajanarUpa darzAvyo che. saMyamanuM prayojana 17 sattara prakAranuM kahyuM che. AtmA ja amArI mAnyatA pramANe saMvara che. indriya ane mananI pravRttiene rekavI tenuM nAma saMvara che. jyAre AtmA saMyamathI yukta bane che tyAre ApoApa Indriya ane mananI caMcaLa pravRtti baMdha paDI jAya che. tethI saMvara e AtmAne ja guNa che-bIjA koIne nathI. tethI guNa ane guNamAM abhedanI apekSAe ahIM AtmAne saMvararUpa kahyo che. AtmAnI aMdara cAlatI AsravanI pravRttione nirodha karavAnuM prayojana te saMvara che. tethI tevI AstranI pravRttione nirodha karavArUpa prajana AtmAmAM ja raheluM hoya che. tethI AdhAra Adheya bhAvamAM abhedapaNuM mAnIne AtmAne ja saMvaranA phalarUpa prakaTa karyo che. saMvararUpa AtmA navA karmabaMdhathI rahita thaI jAya che, eTale ke temAM navAM karmone Azrava thato nathI. enuM nAma ja zubhAzubha pravRttine nirAdha che, ane e ja saMvaranuM prayojana che, jJAna vivekayukta hoya che. amArA mata pramANe AtmA ja vivekarUpa che. eTale ke AtmA pote ja viziSTa jJAnarUpa che, kAraNa ke AtmAnuM ravarUpa ja jJAnamaya che. te jJAnanuM prajana eTaluM ja che ke tenI mAraphata heya ane upAdeya vastune baMdha thAya che ane te jJAnavaDe AtmAne heya ane upAdeyanI samajaNa paDe che. vivekanuM je prayeAjana che te AtmArUpa ja che, kAraNa ke je AtmA ja vivekarUpa hoya te vivekanuM prayojana paNa AtmArUpa ja hoya che A kathanavaDe phalarUpa prajanane vivekathI abhinna mAnIne vivekarUpa AtmAne vivekanA prajanarUpa mAne che. zarIra uparathI mamatvano tyAga kare tenuM nAma vyutsarga che, AtmA ja kAyAnA mamatvanA tyAgarUpa vyutsargane artha cheeTale ke viSayamAM Asakti na rAkhavI eve projanarUpa che. TIkAkAra A samasta viSayane "tathA"i pada kahIne spaSTa zrI bhagavatI sUtra : 2 98
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare che. sAmAyikane samabhAvarUpa kahela che. samabhAva eTale samatA. rAgadveSathI rahita banIne tamAma prANIone, tamAma bhUtane, tamAma jIne, ane tamAma sane potAnI mAphaka gaNavA tenuM nAma samabhAva che. dharma ane dharmanA abhedathI athavA bhAvapradhAna nirdezathI samano artha samatva che. tathA-rAgadveSathI rahita evA samatArUpa (samabhAvayukta vyaktine pratikSaNa je vilakSaNa vizuddhinI prApti thAya che, ane je vizuddhi apUrva karmanirjarAnA heturUpa bane che. te vizuddhinuM nAma ja "samaya" che te samAya ja sAmAyika che. tAtparya e che ke samaya samAya. ane samAyamAMthI ja " sAmAyika zabda banyo che. rAgadveSathI rahita je AtmA hoya che tenuM nAma "sama" che. ane Aya" eTale "lAbha" (prApti) jIvane pratikSaNa evI vilakSaNa vizuddhinI prApti thatI rahe che ke je vizuddhinA prabhAvathI AtmA apUrva - pUrve kadI na anubhavI hoya evI-karmanirbhara kare che. athavA sama zabdano artha jJAna darzana ane cAritra thAya che. ane Ayane artha lAbha thAya che jema zaradaRtumAM candranI kaLA zukala bIjathI zarU thaIne dararoja vadhatI ja jAya che tema pratikSaNa AtmAne je vilakSaNa jJAnAdikanI prApti thatI rahe che tenuM nAma ja samAya che. A samAya ja jenuM prayojana che te sAmAyika kahevAya che. A rIte samatAyukta ane jJAnAdithI yukta AtmA, pratikSaNa samyagU jJAna, darzana ane cAritrarUpa paryAyothI yukta thatuM rahe che ke jethI bhavATavImAM bhramaNa karavA rUpa dukhane nAza thAya che, je anupama sukhane apAvanArI che, ane je cintAmaNi, kalpavRkSa ane kAmadhenuthI paNa adhika gaNAya che. enuM nAma ja sAmAyika che. athavA-rAgAdithI rahita thavuM enuM nAma "sama " che. te samanI je Aya (pravRtti) che tenuM nAma "samaya" che. te samAya ja sAmAyika che, athavA samayamAM je hoya tene sAmAyika kahe che, athavA samayathI je niSpanna thAya che tenuM nAma sAmAyika che, athavA samAyane je aMza che tenuM nAma sAmAyika che, athavA jenuM prayojana "samAya che te sAmAyika che. A gAthAo vaDe sAmAyika zabdanI je vyutpatti batAvavAmAM AvI che te pUrve arthasahita prakaTa karavAmAM AvI gaI che. athavA-sama-jJAna vageremAM athavA jJAnAdikavaDe je pravRtti cAle che tenuM nAma samAya che. te samAya ja sAmAyika che. athavA--rAgAdithI rahita AtmArUpa samane je guNone lAbha (prApti) thAya che tenuM nAma samAya che. athavA jJAnAdikanI je Aya (lAbha) tene samAya kahe che. te samAya ja sAmAyika che. zrI bhagavatI sUtra : 2 99
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA-sama zabdano artha maitrI che, tethI te maitrImAM athavA te maitrI vaDe je aya-gamana-pravRtti thAya che, tenuM nAma samAya che. athavA samano je lAbha thAya che tene ja samAya kahe che. e samAya ja sAmAyika che. te sAmAyikane mULa guNonA AdhArarUpa kahela che, ane temAM tamAma sAvadayAgano parityAga thato hovAthI tene sAvadyAga viratirUpa paNa kahela che. jJAna, darzana ane cAritrarUpa ratnatrayathI yukta je AtmA che, e ja AtmA vAstavika rIte Atmatva svarUpavALo hoya che. tethI rAgadveSathI rahita ane AvaraNothI rahita evA te AtmAne, pitAnI mAraphata thatI kRtakarmonI nijerA karavAnA hetarUpa je vizuddhi che te vizuddhithI yukta thaI javAne kAraNe. ane jJAna, darzana cAritrathI yukta thaI javAne kAraNe, potAnA svarUpanI prApti thaI javAne kAraNe, pitAnA svarUpanI prApti thaI jAya che. tethI e vAta siddha thAya che ke AtmA ja sAmAyika che. kahyuM paNa che ke-- ___jIvo guNapaDiyano, nayassa dabahiyassa sAmAiyaM " dravyArthika nayanI apekSAe guNaviziSTa AtmA ja sAmAyika che. eTale dravyArthika nayanI mAnyatAnusAra je AtmA vizuddha jJAna, darzana ane cAritra rUpa nija guNone prApta kare che. e AtmA ja sAmAyika che e vAta siddha thAya che. tathA navAM karmone grahaNa na karavA ane pUrvakRta saMcita karmonI nija karavI, evuM je sAmAyikanuM prayojana che te paNa AtmA ja che. kAraNa ke navAM karmo grahaNa na karavA ane saMcita pUrvakRta karmonI nirjarA karavI e AtmA ja guNe che tethI guNa ane guNamAM abhedanI apekSAe sAmAyikanA prajanane AtmArUpa kahela che guNa ane guNamAM kyAreka abheda mAnI levAnuM kAraNa e che ke AtmAnA nija guNa AtmAthI bhinna hotA nathI jema ke "nITo ghaTaH" mAM nIla guNanI sAthe ghaTa (ghaDA) rUpa guNa sAthe kaI apekSAe abheda bhAva mAnI levAmAM Ave che. e ja pramANe pirasI vagere niyamarUpa, athavA sAvadyayoga-nivRttirUpa, athavA zrAvakanA navamA vratarUpa, athavA pApatyAgarUpa je pratyAkhyAna che, te AtmAnA dharmarUpa che. tethI pratyAkhyA nane paNa AtmAnA dharmarUpa gaNIne dharma ane dhamamAM ahIM paNa abheda mAnIne AtmAne pratyAkhyAnarUpa kahevAmAM AvyA che-tathA navAM karmonA Agamana (Asava) ne nirodha karavAnuM praye janarUpa je pratyAkhyAna che te paNa AtmAnA dharmarUpa che. te kAraNe AtmA pratyAkhyAnanuM prayojana paNa che. eja pramANe pRvIkAyika vagere nI rakSA karavArUpa ane pApathI nivRtta thavArUpa je 17 prakAranA saMyama che te paNa AtmAnA ja dharmarUpa che. tethI AtmA ja saMyama che, tathA prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna vagerenI virati zrI bhagavatI sUtra : 2 100
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. rUpa, tathA pAMca AsraveAnA saMvaraNarUpa, tathA mULa guNeAne dhAraNa karavArUpa je sayamanu pratyeAjana che, e prayeAjana paNa AtmAnA dharmarUpa che. te kAraNe AtmAne ja saMyamanA prayAjanarUpa kahyo che karmAMnAM kAraNarUpa prANAtipAta vagere pApasthAne che. temane AtmAnA je pariNAmavaDe rokavAmAM Ave che te pariNAmane paNa saMvara kahe che, te saMvara AsraveAnA nirodharUpa hoya che mAatra nirodha saM: " jevI rIte nAvamAM chidrovaDe jaLa praveza kare che. evI ja rIte AtmArUpI nAvamAM prANAtipAta vagere pApa kayAevaDe ane indriyA vagere chidrovaDeka rUpI jaLa praveza kare che, paraMtu jevI rIte catura nAvikA nAvanA chidrone khadha karIne temAM thatA jaLanA pravezane aTakAve che. e ja pramANe AtmA paNa karUpI jaLanA AgamananAM kAraNeAne AsravAne pAMca samiti, traNa gruti vagere mAraphata baMdha karI de che te kAraNe karUpI jaLatu Agamana aTakI jAya che, enuM nAma ja saMvara che. te Asrava nirodharUpa savara 20vIsa prakAranA tathA pachasattAvana prakAranA kahyo che. te sa'vara AtmAnA nijadhama che. tethI AtmA ja saMvara che. A pramANe navA karmonA nirodhakaravArUpa je savaranu` prayeAjana che te paNa AtmAne ja dhama che. dharma ane dharmImAM anedanI apekSAMe AtmAne ja saMvaranA phaLarUpa mAnavAmAM AvyA che. e ja pramANe viziSTa edharUpa je viveka che te paNa jJAnamaya AtmAnA guNu che. te kAraNe guNu ane guNImAM abhedanI apekSAe AtmAne ja viveka mAnavAmAM Avye che. cheDavAlAyaka vastunA tyAga karavAnu ane grahaNa karavA lAyaka vastune grahaNa karavAnu je vivekanuM prayAjana che te tyAgIrUpa AtmAnA dhama che. te kAraNe dhama ane dharmImAM abhedanI apekSAe AtmAne ja vivekanA pratyeAjanarUpa mAna vAmAM AvyA che. zarIra vagerenA mamatvano parityAga karavA tenu nAma vyutsaga che. te gRtsaga paNa AtmAne ja dharma che, tethI ahI paNa dhama ane dharmImAM abhedanI apekSAe AtmA ja vyutsarga che ema kahevAmAM ALyu che. viSaya vageremAM anAsaktirUpa je vyutsarganuM prayAjana che te paNa AtmAne ja eka dharma che. tethI AtmAne ja vyutsanA prayeAjanarUpa kahyo che tathA-AtmA tyAgI che, vivekI che, nima matvI che, ItyAdirUpe vyavahAra thavAne kAraNe AtmA ja sAmAyika che, AtmA ja sAmAyikanuM pratyeAjana che, A rIte vyutsaga prayAjana sudhInI khAkhatAmAM AtmAne te te rUpe mAnavAmAM koi paNa jAtane vAMdhA AvatA nathI. te kAraNe ja sthavira bhagavaMtAe temanuM pratipAdana karyuM che. sthavira bhagavaMtAvaDe sAmAyika vagerenuM te prakAranuM pratipAdana sAMbhaLIne " sennAha!savesicapuse baLare there maLavate tra vacalI " te kAlAsyaveSiputra aNugAre te sthavira bhagavAne A pramANe pUchyuM-naph me cho ! AcA sAmAC, bAvA sAmAcAsa ke vuM jJAna AcA vilAsa baTTu " huM AU! jo ApanA mata pramANe AtmA ja sAmAyika hAya, AtmA ja sAmAyikanu prayAjana hAya, ( cAvallR) AtmA ja vyutsaganuM prayAjana hAya to Apa zA kAraNe krodha, mAna, mAyA ane lAbhanA parityAga karIne eTale ke rAga, dveSa, phAma, krodha vagere rahita thaIne paNa' mirca thavAyat '' nivAmi, nariAmi, zrI bhagavatI sUtra : 2 101
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ alpALa' vosirAmi'zA mATe A vacanevaDe pApanI nindA, gA~ vagere karI che ! kAraNa ke jIvA bhavya hoya che ane sAmAyikavALA hoya che te tA pahelethI ja rAga, dveSa ane krodhAdithI rahita banI jAya che. tethI evA jIve kAi paNa rIte koinI paNa niMdA karatA nathI. kAraNa ke niMdA karavAnuM kAraNa rAgadveSa vagere hAya che. sAmAyika vagerethI yukta jIvamAM te rAgadveSa vagerene abhAva hAvA joIe. kAlAsyavedhIputra aNugAranA A prakAranA prazna sAMbhaLIne sthavira bhagavaMtAe samajAvyuM ke huM kAlAsyaveSIputra aNagAra ! rAgadveSa vagerethI rahita hAvA chatAM paNa ame LiyAmi, Aimi bakhALa vosirAmi'" vagere vacanAnA je prayAga karIye chIe te sayamanA rakSaNa mATe ja karIye chIe, HH saMjamAe ' ame saMyamanA lAbhane mATe ja " avanuM mahe'" avadya (pApa)nI garcA karIe chIe, kAraNa ke avadya (pApa)nI dhRNA thAya tyAre ja sayamanI prApti thAya che, adya (pApa) sabaMdhI anumatinA viccheda thAya tyAre ja sayamanI yukta thavAya che. tAtparyaM e che ke jyAM sudhI avaghanI garha thatI nathI tyAM sudhI avadyanI anumatinA viccheda thatA nathI, ane jyAre tenI garhA thaI jAya tyAre ghRNuAvaDe gahita kAryanI anumedanA karavAnuM nirasana (nirAkaraNa ) thai jAya che. tyAre kAlAsyaveSikaputra aNugAre sthavira bhagavAne pUchyu--he bhagavante ! fa nfigi aaa, unfigi daa "y'usi (fial) sayama che ke agae ( aniMdA ) saMyama che!" tyAre te sthavira bhagavatAe temane samajAvyuM ke " jAOAsavesicavutta ! gaddA saMgame ne aA saMgame " huM kAlAsyaveSikaputra ! gA~ saMyama che ane agA~ asayama che, garhAne sayamarUpa je kahI che tenuM kAraNa, kAraNamAM kAryane upacAra che. tAtparya e che ke gA~ saMyamanI utpAdaka hAvAthI garhAne saMyamanA kAraNarUpa mAnI che, ahI' je gaharUpa kAraNane saMyamarUpa kahevAmAM Avela che te kAraNamAM kAnA upa cAra karIne lakSaNAvRttithI kahela che, "no yamaH '' gA~ sayama che, te prakAranA kathananuM tAtparya e che ke gA~ avadyanI anumatinA vinAza karAvI nAkhe che tethI pahelAM je pApamAM anumatinA avinAzavaDe AtmAmAM karmonuM upAdAna thatuM hatuM, te upAdAna have gA~vaDe pApanI anumatine vinAza thavAthI thatuM nathI. tethI tenI mAraphata karmInA anupAdAna thavAnA hetubhUta hovAthI te goM sayamarUpa che e vAta spaSTa thaI jAya che, te gahuM mAtra saMyamanI ja janaka che eTaluM ja nahIM pazu te rAgadveSa vagerene paNa AtmAthI dUra kare che, e ja vAta sUtrakAre--" hA vicaLa savva zeSa viger " A sUtrapAThavarDa sUtrakAre kahyuM che ke gA~ tamAma doSone - rAgadveSa vagerene tathA pUrvapArjita pApAne naSTa karI nAkhe che. te govaDe rAgadveSa vagerenA kevI rIte nAza thAya che te have sUtrakAra batAve che- 'satra' vAhiya'vaLAv " te adya (pApa) goM; samasta mithyAtvane jJa rijJAthI jANIne ane pratyakhyAna parijJAthI tenA parityAga karIne rAgadveSa vagerene nAza karI nAkhe che. " q vu Ne AyA 64 zrI bhagavatI sUtra : 2 103
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMje rAttei mavarUAma banavAthI nahIM karyA pachI amAro AtmA saMyamamAM sthiratAvALa banI jAya che-eTale ke saMyamarUpa phaLanA utpAdanamAM sannihita thaI jAya che. athavA AtmArUpa saMyama upahita (prAsa) thaI jAya che. "g rahyuM che sAcA saMgame ugraviNa mavarU" avadya (pApa) nI gaha karyA pachI amAro AtmA saMyamamAM uprasthita thaI jAya che. eTale ke atizaya daDharUpe temAM sthira thaI jAya cheA prakAranAM sthavira bhagavaMtenAM vacane sAMbhaLIne re vAraNiyapu bAre " te kAlAsyaveSika putra aNagAra "paM" saMbaddha thaI gayA-ajJAnathI rahita banI gayA-te te viSayonA jJAnathI yukta banI gayA "there mate vaMta chaiNarU, vitta maM7i ga vAsI" saMbaddha thayA pachI temaNe sthavira bhagatane vaMdaNa karI, namaskAra karyA. vaMdaNa nAma skAra karIne temaNe sthavira bhagavaMtene kahyuM-"are ! he bhagavaMte ! " | tti ja cA " A padene A prakArane artha "gva" pahelAM kadi paNa "annAnayA" ajJAnane kAraNe (A padenuM svarUpa nahIM samajI zakavAthI) mavAyA" nahIM sAMbhaLavAthI (A prakArano artha pahelAM keInI pAse nahIM sAMbhaLavAthI) "vophiyANa" mahAvIra prabhunA dharmanI aprANirUpa abodhi hovAne kAraNe athavA autpattikI Adi buddhino abhAva hovAthI, prabaMdhane abhAva hovAne kAraNe, "aLamiAtathA vistRta bedhanA abhAvane kAraNe a"i pratyakSarUpe je na hatuM, "sucALe " anyane mukhe kadI sAMbhaLyuM na hatuM, "asuvALa" darzana ane zravaNanA abhAve anubhavajanya saMskAra na hovAthI meM tenuM kadI paNa smaraNa karyuM na hatuM, "avinAyA" viziSTa bodhane viSaya temane banAvyAM na hatAM, "avorai" sadguruone pUchIne praznottarapUrvaka kadI paNa temanuM viziSTa spaSTIkaraNa karyuM na hatuM, " vorijhaLA" kadI paNa te padane nizcaya karyo na hato, "zanisantA " amArA pramAdane kAraNe gurujanee te padano artha "ziSya sArI rIte samajI zake te AzayathI " meTA meTA graMthamAMthI saMkSeparUpe amane samajAvyuM na hatuM, tethI "bagvaghAriyA " huM hajI sudhI te padane arthane mArA nizcaya jJAnanA viSayabhUta banAvI zakyo na hato "yama Lo nahi" Ape A padanA je arthanuM Aje mArI samakSa pratipAdana karyuM che, te arthane A pahelAM kadI paNa huM mArI zraddhAnA viSayarUpa banAvI zakyo na hatA, kAraNa ke A padene " A pramANe ja artha thAya che" evI dhAraNA rUpa zraddhA meM pahelAM kadI paNa karI na hatI. zraddhA na hovAne kAraNe A padane A artha mArI pratItinA viSayabhUta paNa banI zakyo na hato. athavA zrI bhagavatI sUtra : 2 103
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ hetuo vaDe nirNata karIne meM temAM vizvAsa mUkyo nahIM, "jo ro" ane meM tene mArI rUcinA viSayarUpa paNa banAvyuM nahIM. paraMtu "ghaLa ma! he bhagavate ! "sesi ghacA nALacANa, vArANa, ghoSa, mir " Ape je sAmAyika vagere padanA arthonuM vAstavikarUpe pratipAdana karyuM che, tene lIdhe have mane A padenA - sAmAyikathI laIne vyutsarganA artha paryantana padenA arthanuM sArI rIte jJAna thayuM che-nizcita rIte tenA svarUpanI mane samajaNa paDI che te kAraNe, tathA meM te viSayanuM pratyakSa zravaNuM karyuM hovAne kAraNe, mahAvIranA zAsanamAM jainadharmanA pAMca mahAvratarU5 dharmanI avANirUpa bodhinI prApti mane thaI javAne kAraNe, tathA have viziSTa bodhanI mArAmAM jAgRti thaI javAne kAraNe, " zikSA " A padane meM pratyakSa joyAM che (temanAM vAstavika arthanAM darzana karyA che, ane ApanAM mukhethI meM temane artha sArI rIte zravaNa karyo che, ApanI pAse tenuM zravaNa karyA pachI anabhavajanya saMskArane kAraNe meM vAraMvAra temane mArAM smaraNa jJAnane viSaya banAvela che, tethI temanuM viziSTa jJAna (baMdha) mane maLI gayuM che, kAraNa ke guru samAna Apa bhagavaMtee viziSTarUpe tenuM spaSTIkaraNa karyuM che ke AtmAthI bhinna evAM je zarIrAdika padArtho che temanI sAthe temane koI paNa prakArane saMbaMdha nathI, paNa AtmAnI sAthe ja temane yathArtharUpe saMbaMdha che. evuM Ape temanA viSayamAM je pratipAdana karyuM che te kAraNe, tathA ziSyone tene anAyAse baMdha thAya te hetuthI dayAsAgara Apa gurutulya bhagavaMte e vizAla ahaM pravacanane sAra grahaNa karIne amArA jevA ziSyone samajAvyo che te kAraNe meM tene mArA aMtaHkaraNamAM ghaNuM ja sArI rIte nizcitarUpe dhAraNa karela che eTale ke sthAyIrUpe sthAna dIdhuM che evA A sAmAyika vagere padene bagvamag >> A artha ke jene Ape hamaNA ja AtmArUpe pratipAdita karyo che, tene huM "saddami" mArI zraddhAne viSaya banAvuM chuM eTale ke ApanI mAraphata pratipAdita sAmAyika vagere padone AtmarUpa artha para huM mArI saMpUrNa zraddhA vyakta karuM chuM. "riyAma" huM enI pratIti karuM chuM, "roni ane temAM mArI ruci jAhera karUM chuM. "game re kahe tuda thatA he bhagavanto ! Ape je rIte AtmArthasUcaka A sAmAyika vagere padonuM pratipAdana karyuM che e pratipAdana ja e padone vAstavika artha batAvanAruM che. A prakAranA kAlAsthaSikaputra aNagAranAM hAdika vacano sAMbhaLIne te sthavira bhagavaMte e temane kahyuM ke he Arya ! ame je kahyuM temAM "saMka"i Apa saMpUrNa rIte zraddhA rAkhe "vattAhi ajJo" he AyaApa tenI sArI rIte pratIti kare "ohi arajo " te viSe UMDo vicAra karIne temAM ruci jamAve. kahevAnuM tAtparya e che ke ame je prakAre sAmAyika vagere panA arthanuM AtmarUpa arthamAM pratipAdana karyuM che, te artha ja sAco che zrI bhagavatI sUtra : 2 104
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ temane bIje kaI paNa artha nathI-evI tame zraddhA, pratIti ane ruci rAkhe tyAra bAda "te jADhAriyA re ? te kAlAsyaveSikaputra aNagAre "there mA vaM namaMNa" sthavira bhagavaMtane vaMdaNuM namaskAra karyA. vaMdaNA namaskAra karIne temaNe pitAnI je hArdike IcchA hatI te temanI AgaLa prakaTa karI-"rUchAmi mate ! kudama gaMti jAva jamAvyo dhamAko paMcamahaaphathaM dizAmaLa vAraMvakinArA naM virita '' he bhagavo ! ApanI samakSa dIkSA aMgIkAra karIne rahevA mAguM chuM. atyAra sudhI huM cAra mahAvratarUpa dharmanuM pAlana karatuM hatuM, have huM ApanI samakSa pratikamaNa sahita pAMca mahAvratarUpa dharmane svIkAra karavA IcchuM chuM. temanI A prakAranI hArdike IcchA sAMbhaLIne sthavira bhagavatee temane kahyuM ke "mA nu revALuvA ! mA uciMdhuM " he devAnupriya ! Apane jenAthI sukha upaje te kare. paNa AtmakalyANamAM vilaMba kare joIe nahIM " sthavira bhagavatenAM e vacano sAMbhaLIne te kAlAsyaSikaputra aNagAre temane vaMdaNuM karI, namaskAra karyA. vaMdaNa namaskAra karIne cAturyAma dharmane parityAga karIne pratikramaNa sahita pAMca mahAvratavALA dharmane svIkAra karyo. tyArabAda te kAlAsthaSiputra aNa gAre aneka varSo sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karyuM. temaNe muktirUpa prajAnanI siddhine mATe eTale ke mokSa prApta karavAne mATe nagnabhAva, muMThabhAva, snAna tyAga, daMtadhAvanane tyAga, chatra dhAraNune tyAga, pagamAM mojAM, DAM paheravAne tyAga, bhUmipara zayana, kezakuMcana, brahmacarya pAlana, vizuddha bhikSAnI ja prApti, lAbhAlAbhamAM saMtoSa, parISaha ane upasargo para vijaya vagere sahana karyuM ane temaNe te arthanI siddhi karI eTale ke aMtima uchavAsa nivAse teo siddha thaI gayA, buddha thayA, mukta thayA, parinivRta thayA ane tamAma hane aMta karanAra banI gayA. e sU0 5 che | kalAyeSikaputra aNugAra prakaraNa samAsa zrI bhagavatI sUtra : 2 105
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ apratyAkhyAna ke svarUpakAnirUpaNa apratyAkhyAna Adi prakaraNa kAlAsyaveSikaputra aNagAra pratyAkhyAna kriyAthI siddhapada pAmyAM e vAta tA hamaNAM ja prakaTa karavAmAM AvI che. ne pratyAkhyAnanI viparIta apratyAkhyAna kriyA che, te apratyAkhyAna kriyAnuM nirUpaNa karavAne mATe have sUtrakAra sUtra kahe che-" mate ! tti maLavuM joyame !" ityAdi. sUtrArtha--( a Mte utti maLavuM joyane !) he bhagavan ! evuM kahIne bhagavAna gautame ( samaLa' aLava ) zramaNa bhagavAna ( mahAvIra') mahAvIrane (vaM) vaMdaNA karI (namaMttak ) namaskAra karyAM. ( trijJAnasattA) vaDhDhA naskAra karIne (va' vacAtI) temaNe bhagavAna mahAvIrane A pramANe pUchyuM (te mULa aMte ! sessi ya ta yas ya kibaNassa ya khattiyarasa ya sama caiva appaccakakhANa kiriyA jJa6) he bhagavan! zreSThinI, daridrInI, paNunI ane kSatriya-rAjAnI apratyAkhyAna kriyA zuM ekasarakhI hAya che! ('tA joyanA ! meTriyanna nAva acalAna jiriyA (7) hA, gautama ! zreSThIthI laI ne rAjA sudhInI apratyAkhyAna kriyA ekasarakhI hAya che. (se TrenuM maMDhe !) he bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke zreSThIthI laine rAjA sudhInI apratyAkhyAna kriyA eka sarakhI hoya che? (noyamA ! vika` vadhu4) he gautama ! huM avirati bhAvanI apekSAe evuM kahu chu. ( le teTle jocamA ! hava vunnara, naitricaNa tanucatta caNT) zreSThI (zeTha) thI laIne rAjA sudhInI apratyAkhyAna kriyA ekasarakhI hAya che. TIkA-" mane tti " he bhagavan ! A rIte sAdhIne, 8. mAva' nocame" bhagavAna gautame "kSamaLa' maLava` mahAvIra' '' zramaNa bhagavAna mahAvIrane " vavad ramasad 'vaMdA karI ane namaskAra karyo, " 6ttA namaMttittA " vaMdaNA namaskAra karIne " va vacArI " A pramANe prazna pUchyo-"OM mULa maMte ! " he bhagavan ! " senTriyala " jenuM mastaka lakSmIdevInI kRpAdRSTithI pratyakSa lakSyamAna-lakSadraviNarAzIthI racita suvaNa mugaTathI zeAlI rahyuM che evA nagaranA mukhya vyApArI-nagarazeThanI tathA 'taLucaAE " tanukanI-pUrvanA pApakane kAraNe je lakSmIthI rahita daridra sthitimAM mUkAyela che tenI " divasa " kasanI (dhana hovA chatAM paNa je vyakti tenA dAnadharmAdimAM sadupayoga karatA nathI tenI ) tathA "vRttiyajJa ' " kSatriyanI ( rAjAnI ) " sama veva anva-jJAna kiriyA kajjai apratyAkhyAna kriyA zuM ekasarakhI haiAya che! bhagavAna mahAvIra svAmI tenA A pramANe javAkha Ape che--'phtA noyamA ! " hA, gautama ! setriyambha ca nAva vavavavALajiriyA jJadr " zreSThInI, daridranI, kaMjusanI (: 61 ,, 66 cr "" 66 dr zrI bhagavatI sUtra : 2 106
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kSatriyanI apratyAkhyAna kriyA ekasarakhI ja hoya che. tyAre gautamasvAmI mahAvIra prabhune pUche che ke "he La mare! " he bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke te badhAnI apratyAkhyAna kriyA ekasarakhI hoya che? uttara--"ocamA ! vivuM paDudA" he gautama! aviratinI apekSAe "re tenAM gocamA ! purU" huM evuM kahuM chuM ke "selsi ca tajutha ja kAra zreSThInI, daridranI, kRpaNanI ane kSatriyanI apratyAkhyAna kriyA ekasarakhI hoya che. tAtparya e che ke bhale zeTha hoya ke bhale garIba hoya, bhale kRpaNa hoya ke bhale rAjA heya paNa je teo avirati hoya to te badhAnI apratyAkhyAna kriyA sarakhI ja hoya che. temanI te kriyAmAM kaI paNa jAtane bheda hete nathI sU0 6 AdhAkarmaka svarUpa kA nirUpaNa prazna--(se LaLa jAvAnuvAda) he bhagavan! zA kAraNe te saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che? uttara--( joyA ! A baMne muMnamALe maLe nija AvA dharma jAma) he gautama! AdhAkarmI AhArane grahaNa karanAra zramaNa nigraMtha pitAnA AtmadharmanuM ullaMghana kare che. (kAcA ghaH) pitAnA AtmadharmanuM ( moLa) ullaMghana karate te zramaNa nigraMtha (puvIcAro jAjavaMapha) pRthvIkAyika jIvonI dayA pALatuM nathI. (nAra tatawAyaM bAvala) yAvat te trasakAya paryaMtanA jIvonI dayA paNa pALatuM nathI. (je siM 1 | navA sIza mAdA bANA) tathA te je jIvonAM zarIrane khAya che (te ri nI nAvATTa) te jInI paNa te darakAra karatA nathI. (te tenA jIvana ! ghauM kudara) he gautama! te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke (gaThThA ne bhujamANe samaNe niggaMthe Auya pajjAo sattakammapagaDIo Ava aNupariyahai) AyAkarmI AhAra lenAra zramaNa nircatha AyuSyakarma sivAyanI sAta karma zrI bhagavatI sUtra : 2 107
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-(se LAM lAlapuvariSada2) he bhagavan! zA kAraNe te saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che? uttara--( vocamA ! zI ja muMnamALe maLe nirAze AcAra varSa amag) he gautama ! AdhAkarmI AhArane grahaNa karanAra zramaNa nigraMtha pitAnA AtmadharmanuM ullaMghana kare che. (kAyA ghamma) pitAnA AtmadharmanuM (rUmamA) ullaMghana kare te zramaNa nigraMtha (puravIvAruAM jAvava) pRthvIkAyika jIvanI dayA pALatuM nathI. (nAra rasAyaM bANa) yAvata te trasakAya parya tanA jIvonI dayA paNa pALatuM nathI. (je hiM ja ra nuM nIvALa sarIra mAhAra bA) tathA te je jInAM zarIrane khAya che (te zi viSe jAvaTTa) te jInI paNa te darakAra karatA nathI. (se tenA koca ! gudA) he gautama! te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke (mApa of bhujamANe samaNe niggaMthe Auya bajAo sattakammapagaDIo Ava aNupariyai) AdhAkama AhAra lenAra zramaNa nithi AyuSakarma sivAyanI sAta kama- prakRtine gADhatara baMdha bAMdhe che ane (vAva) te saMsAramAM vAraMvAra paribhramaNa kare che. (AmuLi = of mate ! muMkamANe tamane nijAthe $i vaMdha, nAva vavavija) he bhagavan ! prAsuka eSaNIya (sUjatA) AhArane upayoga karanAra zramaNa nigraMtha zuM bAMdhe che? (cAva7 ) zene upacaya kare che? (cAyatta padathI ahIM " zuM kare che ane zene caya kare che?" A be prazno grahaNa karAyA che) (goyamA phAsuesaNijja NaM bhujamANe samaNe niggathe AuyavajjAo sanmagrNI ghacidhA dvArA sidhidvAgo ) he gautama ! prAsuka eSaNIya AhArane upayoga karanAra zramaNa nigraMtha, AyuSya karma sivAyanI sAta karmaprakRtine pahelAM teNe gADha baMdhanathI bAMdhI hatI temane zithila baMdhanavALI karI nAkhe che. ( yu ) te saMvRta aNagAranA je hoya che. (navara) paNa tenAmAM e vizeSatA hoya che ke (gAya 4 na janma vaiSag, sira ne raMpa) te AyuSakarma baMdha kayAreka bAMdhe che ane kyAreka nathI bAMdhate. (taheva DAgha Atha) "te saMsArane pAra zrI bhagavatI sUtra : 2 108
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' '' 66 ,, (ra 66 TIkA -- jJAAna mujJamaLe " sAdhune nimitte cha kAyanA jIvAnA vinAzavALA je AhAra vagere taiyAra karAya che te AhArate AdhA ka doSathI dUSita gaNavAmAM Ave che. bASAcarma tti bASAmeM " A pramANe tenI vyutpatti thAya che--sAdhuone nimitte cha kAyanA jIvAnI virAdhanA karIne taiyAra karelA AhArane mATe A zabda prayoga thAya che, athavA-" AdhA rmati AvAja " sAdhune nimitte saceta vastune aceta karavI, aceta vastune rAMdhavI, upAzrayAdika, banAvarAvavA, vastrAdi vaNAvavA, e badhAMne "AdhA kama " kahe che. AvA AdhAkama doSathI dUSita AhAranA upabhoga karanAra "samaLe nithe " zramaNa nigraMtha " vidharU " prakRti baMdhanI apekSAe athavA pRSTAvasthAnI apekSAe kevA kanA madha bAMdhe che ? vi padmad " sthitibaMdhanI apekSAe athavA vRddhAvasthAnI apekSAe zu kare che? " vipAr anubhAgama dhanI TIkA- AAmaLa mujJamALe " sAdhune nimitte cha kAyanA jIvAnA vinAzavALA je AhAra vagere taiyAra karAya che te AhArate AdhA ka doSathI kRSita gaNavAmAM Ave che. AApAca rmati bAdhAma " A pramANe tenI vyutpatti thAya che-sAdhuene nimitte cha kAyanA jIvAnI virAdhanA karIne taiyAra karelA AhArane mATe A zabda prayAga thAya che, athavA- badhA jarma kRtti AdhAma " sAdhune nimitte saceta vastune aceta karavI, aceta vastune rAMdhavI, upAzrayAkrika, banAvarAvavA, vasrApti vaNAvavA, e badhAMne AdhA kema ? kahe che. AvA AdhAkama doSathI dUSita AhAranA upabhoga karanAra " samaLe nizaMthe " zramaNa nigraMtha " viSar " prakRti kha MdhanI apekSAe athavA pRSTAvasthAnI apekSAe kevA kattA madha khAMdhe che? "ai padmareD " sthitibaMdhanI apekSAe athavA vRddhAvasthAnI apekSAe zu kare che? "tri vipAr anubhAgamadhanI apekSAe athavA nidhattakaraNanI apekSAe zenA caya kare che ? " vizvanA ' pradezamadhanI apekSAe athavA nikAyanI apekSAe zenA upacaya kare che? A prazno pUchyA che e praznonA bhagavAna mahAvIra A pramANe uttara Ape che. "ocamA! he gautama! " jisma' nuM mugamALe " AdhAkama doSathI dUSita AhArAdino upaleAga karanAra " samaLe nizaMthe " zramaNa nigraMtha " AEvanAo sAmanTItro' AyuSyakama sivAyanI sAta kama prakRtiyA ke jemane teNe pahelAM " sithiMgaLaDhAo " zithila khadhanathI khAMdhI hatI " niyama dhaLa ddhAo " temane te dRDha khadhanathI bAMdhelI kare che. tAtpaya e che ke AdhAkami ka AhAra vagerenA upayAga karanAra zramaNa nigraMtha AyuSyaka sivAyanI je sAta kamaprakRtiyA pahelAM zithila khaMdhavALI hatI temane dRDha kha'dhanavALI kare che. "nAva anuci " (cAya6) te sa'sAramAM janmamaraNu sahita vAraMvAra paribhramaNa karyA kare che. ahIM " 'Ava''(cAva=paryaMta) ,, ,, 66 cAha --... zrI bhagavatI sUtra : 2 109
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ padavaDe nIcene sUtrapATha grahaNa karAve che-"dRAATiyAgo kAThiyAgo pakarei, maMdANubhAvAo tivvANubhAvAo pakarei, appapaesaggAA bahupaesaggAo pakarei, Auya ca Na kamma siya badhai, siya no badhai, asAyAveyaNijja ca Na kammaM bhujjo bhujjA uvaciNAi, aNAiyaM ca Na aNavayaggaM dIhamaddhaM cAurata saMsAratA" A pAThanuM tAtparya A pramANe che-hasvakALanI sthitivALI karma- prakRtine te dIrghakAlanI sthitivALI banAve che. maMda anubhAgavALI karma- prakRtine te tIvra anubhAgavALI banAve che. alpa pradezavALI karmaprakRtine te bahu pradezavALI banAve che te AyuSyakarmane baMdha bAMdhe paNa che ane nathI paNa bAMdhate. te vAraMvAra asAtavedanIya kamane upacaya kare che, tathA anAdi anaMta ane dIrgha mArgavALA, cAra gatirUpa saMsArarUpI vanamAM paribhramaNa karyA kare che. A badhAM padanI vyAkhyA "saMvRtAnaprakaraNamAM" (prathama zatakanA prathama uddezakanA 28mAM sUtramAM) karI che te tyAMthI vAMcI levI. "se che kAra agvarica" he bhagavana ! te zramaNa nigraMtha zA kAraNe pUrvokta vize paNavALA saMsAra vanamAM paribhramaNa karyA kare che? uttara-gA mujhamALe" AdhArmika AhArAdinuM sevana karanAra "tamane niSathe " zramaNa nigraMtha "AyA para arUma" AtmAnA dhamanuM ullaMghana kare che, eTale ke mRtacAritrarUpa je AtmAne dharma che tenuM AvI sthitimAM te pAlana karI zakatuM nathI. "sAcA dharma gaphurakramamALe" tathA pitAnA cAritrAtmaka dharmanuM ullaMghana (parityAga) karanAra te zramaNa nigraMtha "vijApharo" pRthvIkAyika jInI "jAvava" anukaMpA karate nathI-dayA pALato nathI. " jAva tarazAzaM nAvala" tathA trasakAya sudhInA nI paNa te rakSA karatuM nathI. ahIM "jAvA padathI aSkAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAyane grahaNa karavAmAM AvyA che. AdhAmika AhAra vagerene upayoga karanAra zramaNa nircatha pRthvIkAyathI laIne trasakAya sudhInA je cha kAyanA jIvo che temanI anukaMpa karato nathI, eTale ke temanuM rakSaNa karatA nathI paNa virAdhanA kare che. "je lauM ke ca aaN navA " je jInA "rAchuM" zarIranuM AhArarUpe nirmANa thayuM che tenuM te AdhArmika AhAra karanAra zramaNa niyatha pitAnA AhArarUpe grahaNa kare che "te vi vIve nAvaua" e jIve para paNa te dayA karatuM nathI. eTale ke tenA manamAM e dayAbhAva utpanna thatuM nathI ke arere ! A gRhasthoe mAre nimitte A pRthvI kAya che kAyanA jIvonI virAdhanA karI che. "ze te jovA ! parva yudazarU he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuM che ke "ma i si saMbhALe" AdhAkama cheSathI dUSita AhArane upaga karanAra "tame rizramaNa nigraMtha "za. zrI bhagavatI sUtra : 2 110
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ inAmo sattAnI kAra bayparicakra" AyuSyakarma sivAyanI sAta kama prakRtine daDhatara baMdhavALI banAve che, (cAra) te saMsArakAMtAra (aTavI) mAM vAraMvAra janma--maraNavaDe paribhramaNa kare che. ahIM "cApa " padathI nIcene sUtrapATha grahaNa karAve che-"te hastakALanI sthitivALI prakRtine dIrghakALanI sthitivALI banAve che, maMda anubhAgavALI karmaprakRtine tIvra anubhAgavALI kare che, alpa pradezavALI kama prakRtine bahu pradezavALI banAve che, te AyuSyakamano baMdha bAMdhe che paNa khare ane nathI paNa bAMdhate, te azAtA vedanIyana vAraMvAra upacaya kare che ane anAdi, ananta, dIrgha mArga vALI, cAra gatirUpa saMsAra aTavImAM vAraMvAra bhaTakyA kare che. "puriyA eTale vAraMvAra paribhramaNa kare che. AdhA karmathI viparIta arthavALe zabda prAsuka eSaNAya che. tethI "AdhAkama" sUtranuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra " prasuka eSaNIya" sUtranuM nirUpaNa kare che-"fig varma na mare e prAsuka eTale aceta ane eSaNAya eTale AdhAka vagere tamAma doSothI rahitanirdoSa-evA AhArane "muMnamALe " upabhega karanAra "mane nirAze " zramaNa nirca tha "dharU nAva lAvanArU" kevI (keTalI) karma prakRtine baMdha bAMdhe che? cAvavuM te kamaprakRtine upacaya kare che ? ahIM "cAva" padathI "jiM kari , ii vinora" e be prazno grahaNa karAyA che. gautama svAmInA upalA praznanuM tAtparya e che ke prAsuka eSaNIya AhAradine upabhaMga karanAra zramaNa nirca tha keTalI kama prakRtino baMdha kare che? temane kevI rIte kare che? temAMthI kene caya kare che? ane kone upacaya kare che? tene bhagavAna mahAvIrasvAmI A pramANe uttara Ape che- "ojA! " he gautama! "wiALi suMvALa" prAsuka eSachaNIya AhAra vagereno upaga karanAra "maLe che ke zramaNa mitha, * bhASacavAno sattazaHrs" AyuSyakarma sivAyanI sAta karmapraka tiye ke jemane pahelAM teNe gADha baMdhanathI bAMdhI hatI temane have zithila baMdhanavALI banAve che. A viSayamAM pahelA zatakanA pahelA uddezakanA 28 mAM sUtramAM saMvRta aNagAra viSe je varNana karyuM che te prAsuka eSaNAya. AhArAdino upaga karanAra zramaNa nigrathane lAgu paDe che, e ja vAta sUtrakAre "hA saMhe " sUtravaDe samajAvI che. "nA" paraMtu AyuSyabaMdhanI apekSAe tenAmAM je viziSTatA che te mAtra 6 of janma rivaMdha, phira no vadha" A sUtrapATha vaDe prakaTa karI che, temAM batAvyuM che ke AyuSyakarmane baMdha te kayAreka bAMdhe che ane kayAreka nathI paNa bAMdhate, je te AyuSyane baMdha bAMdhe te devAdi zubha AyuSyano ja baMdha bAMdhe che. anya azubha AyuSyane baMdha bAMdhane nathI. "yaM ta nava vIca" bAkInuM zrI bhagavatI sUtra : 2 111
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, '' " saMsArane pAra karI jAya che" tyAM sudhInuM tamAma kathana saMvRta aNugAranA kathana pramANe ja samajavuM. ' vIcar ' eTale sa'sArane pAra karI jAya che. 'se meLavhena nAma vIcarU ? " he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke te sa MsArarUpI kAMtArane oLaMgI jAya che? tenA javAba ApatAM mahAvIraprabhu kahe che ke " goyamA! he gautama ! " phAsuesa NijjaM " aceta nirdoSa AhAra vagerenA "mulamALe " upayAga karanAra " samaLe nigraMtha ' zramaNa nigraMtha lAcAra dhamma " AtmAnA dhamanuM-zruta cAritrarUpa dhanuM- " no ana" ullaMdhana karatA nathI. " bacAt dharma aLamimALe " AtmAnA dhama nuM--zrutacAritrarUpa dharmanuM-ullaMdhana na karanAra zramaNa nigraMtha "puruvijJAi avaLatti " pRthvIkAyanI anukaMpA (dayA) rAkhe che. "lAva tasanAtha ava var " thAvat che trasakAya sudhInA jIveAnI anukapA rAkhe che. ahIM "cAvata" padathI avkAya, tejaskAya vAyukAya ane vanaspatikAyane grahaNa karavAmAM Avelache. "nesipi ca na' nIvALa' sarorUM AjJAArUM' tathA-te zramaNa nigratha je jIveAnAM zarIranA AhAra kare che "te vinIne annak'' te jIvA paNa cAlAva rAkhe che. he gautama ! " se meLaaeLavAya vI " te kAraNe meM evuM kahyuM che ke prAsuka nirdoSa AhArAdinA upayAga karanAra zramaNa nigraMtha AyuSyakama sivAyanI sAta ke prakRtiyAnA khadha khAMdhatA nathI. ane je kama prakRtiyAnA khadha pahelAM bAMdhelA hAya che, jemanI dIrghakAlanI sthiti hoya che, jemanA tIvra anubhAga hAya che, evI kamaprakRtiyAne te alpakALanI sthitivALI ane maMda anubhAgavALI manAve che. ane bahupradezavALI kama prakRtiyAne te apapradezavALI banAve che. A rIte te sa sArakAMtArane oLaMgI jIya che. A sUtranuM tAtparya e che ke AdhAkarmika AhAra vagerenA upabhAga karanAra zramaNu nigra Mtha AyuSya sivAyanI sAta kaprakRtine baMdha bAMdhe che parantu prAsuka nirdoSa AhAra vagerene! upaleAga karanAra zramaNu nigraMtha AyuSyaka sivAyanI sAta ka`prakRtiyAnA khaMdha bAMdhatA nathI. AdhAmi~ka AhArAddhi karanAra zramaNanigraMtha je kama prakRtiyAnA baMdha bAMdhyA hAya che te ka prakRtiyAne te nI sthitivALI, tIvratara anubhAgavALI ane ahutara pradezavALI banAve che, parantu prAsuka nirdeSi AhAra Adino upayega karanAra zramaNa ni tha pahelAM je ka prakRtiyonA baMdha bAMdhelA hoya che temane te; alpakALanI sthitivALI maMdaMtara anubhAgavALI ane alpatara pradezavALI banAve che. dd A rIte banne prakAranA zramaNa nigraMthonA viSayamAM je cAra prazno karyAM che tenA uttaro ApyA che. sUtranI zarUAtamAM AdhAkarmika AhArAdi grahaNa karanAra zramaNa nigrathane anulakSIne cAra prazno pUchyA che, ane temanA uttarA ApyA che--< ivaSar " A praznanA uttara A pramANe maLyeA che AyuSya karma sivAyanI sAtakaprakRtiyonA baMdha khAMdhe che, " virU praznanA uttara A pramANe maLyo che-" alpakALanI sthitivALI ka`prakRtiyone ,, A zrI bhagavatI sUtra : 2 112
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ dI kALanI sthitivALI anAve che, mada anubhAgavALI karma prakRtiyAne tIkSa anubhAgavALI manAve che, alpa pradezavALI kama prakRtiyA bahu pradezavALI banAve che tathA prAsuka nirdoSa AhArAdi grahaNa karanAra zramaNa nigraMtha AyuSyakA badha bAMdhe paNa che ane nathI paNa madhatA, tathA pahelAM teNe je prakR tiyAnA gADha ba Mdha mAMdhyo hateA te kama prakRtiyAne zithila madhavALI khanAve che, dIrgha kALasthitivALI kama prakRtiyone te hasvanI sthitivALI manAve che, tIvra anubhAgavALI ka`prakRtiyone te maMda anubhAgavALI banAve che, ane bahu pradezavALI kama prakRtiyAne te alpa pradezavALI manAve che A sivAyanuM tamAma vaktavya saMvRta aNugAranA prakaraNamAM khatAvyA pramANe ja samajavuM, AdhAkarmika AhAra vagere karanAra zramaNa nigraMthanuM vaktavya asavRta aNugAra pramANe samajavuM | sU. 7 5 bhAgaLanA sUtramAM jIvAnI anuka'pAvALA zramaNa nigraMtho sa'sArane tarI jAya che, e vAta prakaTa karavAmAM AvI che. temanuM saMsArane tarI javAnuM kA karmonA asthira thavAnA kAraNe eTale ke-karmAnA nAza-parivartana thavAthI ja sabhavI zake che. teneA khyAla rAkhIne sUtrakAra asthiranA viSayamAM sUtra kahe che. parivartana ke svarUpa kA nirUpaNa " se mULa aMte ! thire pahAdura " ityAdi. sUtrA --( mate ! ) he bhagavan ! ( thire poTTa6) je padArtha asthira hAya che te zu'palaTatA ( parivartana pAmatA) rahe che ? ( no dhare pahoTTaT ) zu sthira padArtha palaTatA nathI ? ( thare maGgaTTu) je padArtha asthira hoya che te zu` bhAMgI jAya che ? (no citte mannarU) zu sthira padArtha bhAMgato nathI ? ( sAsaNa vAhaNvAcitta asANacaM) zu khAlaka zAzvata che ane mAlakapaNuM azAzrvata che? ( lAlaNa pafgy, maMdiyatta bannAtha) zu paDita zAzvata che ? ane paDitapaNuM azAzvata che ? (tA noyamA ! cire pahodara, navapaMkriyaI alAlaca ) hA, gautama ! asthira padAtha palaTatA rahe che, ( cAvava) pa'Dita zrI bhagavatI sUtra : 2 113
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNuM azAzvata che. (22 maM! sevaM kaM! tti nAra vidag ) he bhagavana! ApanA kahevA pramANe ja badhuya che. he bhagavana ! e pramANe ja che. evuM kahIne (cAra) gautamasvAmI pitAne sthAne gayA. TIkAI-"re pULa maM?" he bhagavana! je "e" adiyara hoya che eTale ke je padArtha haMmezA ekasarakhI sthitimAM rahetuM nathI te padArthane asthira kahe che. evA lekTa (mATInuM Dhepha) vagere padArtho "oda" zuM badalAtA parivartana pAmatAM rahe che? pahelAMnI avasthAne cheDIne bIjI avasthAne pAmatAM rahe che? ahIM AtmAnI apekSAe asthira padArtha karma che. te karmo pratyeka samaye jIva pradezamAMthI jUdAM paDatAM rahe che. ene ja karmanI asthiratA kahe che. eTalA mATe ja karma badalatuM rahe che evuM kahyuM che. tAtparya e che ke karmo, badha, udaya, nirjarA vagere pariNAmothI AkrAnta thatuM rahe che, tene ja karmanuM parivartana kahe che. "vo: ivo" sthira padArthanA svarUpamAM pari. vartana thatuM nathI, jemake zilA vagere padArtho pitAnA svarUpane kadI paNa badalatAM nathI, ahIM AtmAnI apekSAe vicAra karavAmAM Avyo che. temAM sthira padArtha jIva che, kAraNa ke karmono kSaya thavA chatAM paNa jIva pitAnA nija varUpamAM ja sthira rahe che, evuM kyAre ya paNa banatuM nathI ke jIva avarUpe parivartana pAmate heya. mekSAvasthAmAM paNa tenA cetanarUpa svabhAvane apAya (nAza) thato nathI. tathA "asthira magaja" evuM je kahyuM teno bhAvArtha e che ke asthira svabhAvavALA tRNAdika padArtho jevI rIte tUTI jAya che, evI rIte jIvAtmAnI sAthe lAgelAM asthira svabhAvavALAM karmo paNa tUTI jAya che-eTale ke jIvAtmAthI alaga thaI jAya che-nAza pAmI jAya che. "jo thira mAru" eTale ke sthira svabhAvavALI vastuo kadI paNuM bhAMgatI nathIsarvathA nAza pAmatI nathI. jemake lehazalAkA vagere rizvara svabhAvavALAM padA ne kadI paNa sarvathA nAza thatuM nathI. ahIM AtmAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave to te (jIva) zAzvata hovAthI kadI paNa nAza pAmatuM nathI. jIvanuM lakSaNa cetanA che, traNe kALamAM evo samaya Avyo nathI, AvatA nathI ane Avaze paNa nahIM ke jyAre jIva cetanA lakSaNathI rahita hoya. temAM je kAMI parivartana thatuM rahe che. te paryAyanI dRSTie thatuM rahe che syAdvAda siddhAntane eka aTala niyama che ke dravyArthika nayanI apekSAe kaI paNa vastumAM kaI paNa prakAranuM parivartana thatuM nathI, je kAMI parivartana thAya che te paryAyanI apekSAe ja thAya che. te ja kAraNe ahIM pratyeka padArthane pariNAmI nitya mAnavAmAM Avela che apariNamI nitya mAnavAmAM Avela nathI. tethI nara, deva vagere paryAnI apekSAe jIva vinAzI hovA chatAM dravyanI apekSAe to te zAzvata ja che. je A siddhAntane mAnavAmAM na Ave te mokSane mATe prayatna koNa kare? koIpaNa mokSane mATe prayatna ja na kare, have sUtrakAra zAzvata ane azAzvatanA viSayamAM sUtranuM kathana kare che-sAnA vAig" bAlaka zAzvata che, vyavahAranayanI apekSAe bAlaka zabdano artha zizu thAya che ane nizcayanayanI apekSA zrI bhagavatI sUtra : 2 114
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlaka zabdano artha asaMyata jIva thAya che. te asaMtarUpa bAlaka jIva dravya rUpe zAzvata (nitya) ja. ane temAM raheluM bAlakapaNuM-asaMtapaNe nizcayanathI ane vyavahAranayathI paryAyarUpa hovAne kAraNe azAzvata che "khAtara paMdi vaMcitta mAracaMpaMDita zAzvata che ane paMDitapaNuM azAzvata che. vyavahAranayathI paMDita zabdano artha zAstravettA thAya che, ane nizcayanayanI apekSAe saMyata jIvane paMDita kahe che. vyavahAranayanI apekSAe paMDitatvane arthazAstrajJapaNuM thAya che ane nizcayanayanI apekSAe tene artha saMyatapaNe thAya che te saMtapaNuM paryAyarUpa hovAne kAraNe azAzvata che, te badhA praznone uttara ApatAM mahAvIraprabhu kahe che ke-"daMtA joyagathire pora, UMcAM zAsahA, gautama ! asthira padArtho parivartana pAmatA rahe che, (rAva) paMDitapaNuM azAzvata che. "cA " padathI nIcene sUtrapATha grahaNa karAyo che-" sthira padArtho palaTAtA nathI, asthira padArtho bhAMgI jAya che, sthira padArtho bhAMgatA nathI, bAlaka zAzvata che, bAlakapaNuM azAzvata che, paMDita zAzvata che." A padane artha praznanasUtranA artha pramANe ja samaja. revaM maMte! mare! tti rAva vi " he bhagavana ? Apa devAnuM. priye je kahyuM te satya ja che, he bhagavana ! te vAta taddana sAcI ja che, kAraNa ke Ama vAkyamAM zaMkAne sthAna ja hotuM nathI. evuM kahIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmIne vaMdaNa karI, namaskAra karyA vaMdaNa namaskAra karIne saMyama ane tapathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA teo pitAne sthAne gayA. e sU0 8 che ItizrI jainAcArya jainadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta bhagavatIsUtranI priyadarzinI vyAkhyAnA pahelA zatakano navamo uddezaka samApta 1-lA dazave udezekI avataraNikA dazamo uddezakano prAraMbha dasamA uddezAmAM je viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che tenuM TUMkANamAM varNana karavAmAM Ave che anya tIrthikonuM vaktavya temAM calamAna che te calita thatuM nathI evuM kathana be paramANuone parasparamAM saMga thatuM nathI, kAraNa ke paramANuo ati sUkSama hovAthI be paramANuomAM snehakAyane abhAva rahe che. paNa traNa cAra, pAMca vagere paramANuone parasparamAM saMyoga thAya che. kAraNa ke traNa cAra vagere paramANuone jayAre saMga thAya che tyAre temanAmAM snehakAyane uddabhava thAya che. te traNa paramANuo bhedatAM 1-bhAgamAM vaheMcAI jAya che. traNa paramANuonA traNa bhAga karavAthI eka eka paramANu rahe che. e ja zrI bhagavatI sUtra : 2 115
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe cAra paramANuone vibhAga karavAmAM Ave to temanA be benA vibhAga thAya che athavA to eka ekanA cAra bhAga thAya che. paramANu milita avasthAmAM duHkharUpe pariName che. duHkha je che te karma che. te zAzvata che. temAM caya ane apacaya thAya che. uccAraNanA pahelAMnI bhASA ja bhASA che bolAtI bhASA; bhASA nathI. athavA bhASaNa karyA pachInI bhASA; bhASA che. te bhASA abhASakanI bhASA hoya che, belanAranI bhASA; bhASA hotI nathI. utpattinA pahelAM kriyA duHkharUpa che, karAtI kriyA duHkharUpa hetI nathI. kriyAsamayane vyatikama thatAM karAyelI kiyA duHkharUpa che. te kiyA karanArane duHkharUpa che, nahIM karanArane duHkharUpa nathI. akRtya duHkha che. aspRzya duHkha che. akriyamANuM, kRta dukha che. karma nahIM karavAthI prANa. bhUta, jIva ane sarva vedanA bhogave che. kema karIne vedanA bhagavatA nathI evI paratIyikonI mAnyatA che. te viSayamAM mahAvIra prabhunuM vaktavya. anya matamAM rahela asatyapaNAnuM pratipAdana je calamAna che te calita thaI cUkayuM evuM kathana. be paramANuone paNa para paramAM saMga thaI zake che, kAraNa ke eka eka paramANumAM paNa nehakAyane sadbhAva rahe che, traNa vagere aNuonA saMgane temaNe paNa svIkAra karyo che savega pAmelAM be aNuonA be TukaDA karavAthI eka eka aNu jUduM paDe che. saMga pAmelA traNa paramANuonA be vibhAga karavAthI zAzA ne be bhAga thatA nathI paNa eka vibhAga eka paramANuvALa bane che. paNa tenA traNa TukaDA karavAthI eka eka paramANavALA traNa vibhAga thAya che. e ja pramANe saMga pAmelA cAra paramANunA be TukaDA karavAthI be be pradezavALA kandha thatA nathI paNa eka skandha eka pradezavALe ane bIje kaMdha traNa pradezavALo thAya che. pAMca paramANuo skandha duHkha-kamarUpe pariNamate nathI. kama azAzvata hoya che, zAzvata hotuM nathI. bhASaNanI pahelAnI bhASA bhASA hotI nathI. je bolavAmAM Ave che eja bhASA hoya che. bhASaNa pachInI bhASA paNa bhASA nathI. bolanAranI bhASA ja bhASA kahevAya che. nahI belanAranI bhASA; bhASA kahevAtI nathI. bhASAnI jema ja kiyA viSe paNa samajavuM, kRtya duHkha che. pRzya duHkha che. kriyamANa kRta duHkha che. karma karIne prANa, bhUta, jIva, sarava vedanA bhogave che. akRtya, aspRzya, akriyamANa kRta duHkha nathI, karma nahIM karI karIne prANa, bhUta, jIva, sarva vedanA bhegavatA nathI. A kAraNe anya tIrthikone mata asatya che, tathA-anya tIthikonI bIjI eka evI mAnyatA che ke eka jIva eka ja samaye IryApathikI sAmparAyikI e be kiyAe eka sAthe kare che. temanI te mAnyatA paNa asatya che, kAraNa ke te be kiyAe paraspara virodhI svabhAvavALI che. IpathikI kriyA kaSAyanA udayane abhAva hoya tyAre ja thAya che. paraMtu sAmpAyikI kiyA te kaSAyane zrI bhagavatI sUtra : 2 116
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ udaya hoya tyAre ja thAya che. tethI eka ja samaye jIva be kriyA karavAne samartha hoto nathI e bhagavAnane mata che. narakamAM virahakALa keTalo che? e prazna. uttara-12 muhUrta che. ahIM prajJApanAnuM chaThuM vyutkAntipada jANavuM joIe. "sevaM maM" ItyAdi kathanavaDe gautamanuM anumaMdana. uddezakanI samApti. ane pahelA zatakanI paNa samApti. navamA uddezakanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra dasamA uddezakanuM nirUpaNa kare che. navamA uddezakane aMte "karma asthira heya che" evuM varNana karavAmAM AvyuM che. karmAdinA viSayamAM paratIrthiko ethI virUddha prarUpaNuM kare che, tethI temanA matanuM khaMDana karavAne mATe tathA pahelA zatakanI zarUAtanI dvAra gAthAmAM " vaDhaorr " evuM je dazamAM dvArarUpe kaheluM che tenuM pratipAdana karavAnA AzayathI A dasamAM uddezakanI zarUAta karavAmAM AvI che. anyayuthikoMke mata kA nirUpaNa "anna cicAAM maM! patra sAvarakara " ItyAdi. sUtrArtha-(mete !) he bhagavana ! (ajarUriyALuM) anya tIrthiko (g mArUti ) A pramANe kahe che (nAra parva ti) (cArajU ) A pramANe prarUpaNa kare che ke (24mA avajhiNa) je cAlI rahyuM che tene calita (cAlI cUkayuM) kahI zakAya nahIM (nAra nirikAmAM anirikAnna) (cAra) jenI nija rA thaI rahI che tene nijINuM kahI zakAya nahIM. (jo padamAguvoDhA jayo na sAtti) be paramANu pudgala; eka skaMdharUpe pariNamatA nathI, (huM pAmag TchA nathi divANa) be paramANu yuddha mAM snehakA)no abhAva hoya che. ( ra ra prabhAzupAhi gyo nagoiti ) tethI be paramANu pudgale eka skaMdharUpe pariNamatA nathI. (tiLikha thaigorANA ghAyajo vAri) traNa paramANu pule eka kaMdharUpe pariName che. ( ) kayA kAraNathI (tior vmApurA prathama sAti) traNa paramANu yuddha eka skadha rUpe pariName che? (ti paramANu hA asthi vidyAgha) te traNa puramANu yuddhamAM sanehakAyano sadUbhAva hovAthI (ta rijina paramANu gyako sArvati) te traNa paramANu pula skaMdharUpe pariName che. (te migaHIT sudAM vi, utA vi naMti ) je te skadhanA vibhAga karavAmAM Ave te tenA be vibhAga paNa thaI zake che ane traNa vibhAga paNa thaI zake che. ( kajjamANA egayo divaDhe paramANupoggale bhavai, egayao vi divaDhe paramANu joje mavad ) jyAre tenA be bhAga karavAmAM Ave che tyAre tyAre nA-nA nA be bhAga thAya che. eTale ke 1 paramANune eka bhAga ane 1 paramA ne bIjo bhAga thAya che. (riNA mALA sikiA paramANu jovA mayaMti) je tenA traNa bhAga karavAmAM Ave te traNe paramANu pUle judA paDIne eka eka paramAno pratyeka bhAga bane che, ( 5 6 vattAri0 ) eja pramANe (yAvatu) cora paramANu yuddhanA viSayamAM paNa samajavuM. ( varSa paramANuvokahA jo kAti) pAMca paramANu yuddha eka skaMdharUpe pariName che. (zALijJA tuvarAttApa jIvaMti) ane skaMdharUpe pariNamIne teo duHkharUpa-karUpa thaI jAya che. ( vi # tenAraNa racA mAM ravariza ) duHkharUpa te karma sarvadA zAzvata rahe che, ane te sArI rIte upacaya ane apacaya pAmyA kare che. ( pukiMga masA mArA, mAsikanamA mArA mAtA) bAlyA pahelAM bhASA; bhASA che. bolatI vakhate bhASA abhASA che. (mAtAmacarid 2 mAriyA mArA) bhASAnA samayanuM ullaMghana karanArI 2nA traNa sUcaka bhAgavata viSaya, dharUpa arUpa-kama ) zrI bhagavatI sUtra : 2 117
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ belavAmAM AvelI bhASA; bhASA che. (kA kA kuvA mAsA mAtA, mAsirAmaannii bhAsA abhAsA, bhAsAsamayaviikkaMtaM ca NaM bhAsiyA bhAsA, sA kiM bhAsa mA mAgo mANa) je bolyA pahelAM bhASA; bhASA hoya, bolatI vakhatanI bhASA; abhASA hoya ane bolavAnA samayanuM ullaMghana karanArI evI belAyelI bhASA; bhASA hoya to te bhASA kenI che-zuM belatAnI te bhASA che ke nahIM balatAnI te bhASA che ? (amAro i am mAra, no sA mANaso mAsa) abhASamAnanI-nahIM bolanAranI-te bhASA che, paraMtu bhASAmAnanI -belatAnI te bhASA nathI. (juTiMga RriyA phuraNA, mALI ziyA aTullA) karyA pahelAM kiyA duHkha-duHkhahetu che, je kriyA karavAmAM AvI rahI hoya che te duHkha-duHkhahetu nathI. (viriyA samacavAd or er ficiA ) tathA pahelAM karAyelI kriyA duHkha-du:khahetu che. (puSya ziricA duat, - mANI kiriyA adukkhA, kiriyA samayavIikaMta ca Ne kaDA kiriyA dukkhA sA phri vAro TuvA, kALa surakSA) karyA pahelAMnI kriyA duHkhaheta hoya, karAtI kriyA duHkhahetu na hoya ane karAyelI kriyA dukhahetuM hoya, te te kiyA karaNakAlamAM karanAra vyaktinA dukhanI hetubhUta hoya che ke nahIM karanAranA dukhanI hetubhUta hoya che? (no vastu mAM jANo kuvA, sevaM varSa riyA ) te karanArane duHkhanI hetubhUta thatI nathI-paNa akriyamANu hoya tyAre karavAne samaye na karAtI kriyA nahIM karanArane dukhanI hetubhUta thAya che. (te karaNathI duHkhahetu nathI paNa akaraNathI duHkhahetu che. (zirace turaM, pUrva dukkhaM, akajjamANakaDaM dukkha, aka? aka? pANabhUyajIvasattA veyaNaM vedeti ) akRtya dukha che, aspRzya duHkha che. akriyamANa kRta duHkha che, tethI karma nahIM karIne prANa, bhUta, jIva ane satva vedanA bhogave che, evuM anya tIrthikonuM kahevuM che. (te ja mate !) te he bhagavan! e kevI rIte saMbhavI zake-zuM temanuM te maMtavya satya che ? TakAI-"343ciya" anya tIrthiko anya matavAdIo "mane " he bhagavan! "gvamArvati" A pramANe kahe che. ahIM je "cAva" pada mUkayuM che tenI mAraphata "mArUti pari " e be pada grahaNa karavAmAM AvyAM che. teo zuM kahe che te sUtrakAra batAve che-"ga vajuM vastramANe jije cAlI rahyuM che te acalita che "vAva niriznamALe Li iLe" (yAvatuM) jenI nirjarA thaI rahI che te aniI che. tAtparya e che ke je karma vartamAnakALe AtmAmAMthI cAlI rahyuM che tene cAlI cUkayu kahI zakAya nahIM, kAraNa ke vartamAnamAM cAlI rahelA kamane cAlI cUkelA karmanA kAryanuM niSpAdana karavAne asamartha mAnavAmAM Ave che, tathA " vaDha7 " cAlI rahyuM che" vartamAnakALano nirdeza kare che. ane "ghaTitam" " cAlI cUkayuM che? tenI mAraphata bhUtakALane nirdeza thAya che. "vat "mAM "ra" dhAtune vartamAnakALane "" rAtR " pratyaya lAgyo che. ane ""uddhatam " mAM bhUtakALano " pratyaya lAge che. A rIte "za" ane " " pratye anukrame vartamAna ane bhUtakALanA nirdezaka hovAthI vartamAnano bhUtakALarUpe vyavahAra saMbhavI zake ja nahI. tethI anya tIrthiko " jan ja jasTiram " evuM mAnatA nathI. "nAka vijJAimAne niSiA " (yAvat ) jenI nija rA thaI rahI che te anirjINuM che-tenI nirjarA thaI cUkI evuM kahI zakAya nahIM ahIM "cA" padathI "kIrijhamALe manuSI i2, rehAnA zarU 3, zrI bhagavatI sUtra : 2 118
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamAne che , jhikajhamALe gariko , mijhamALe gaIka 6, kanna je kahe che, niSamALe kamake 8" A pAThane saMgraha kare che. tenuM tAtparya e che ke anyatIthiko jevI rIte calita karmane calita mAnatA nathI, e ja pramANe udIryamANa kamane udaNuM mAnatA nathI, vedyamAna karmane vedita mAnatA nathI, prahAyamANa karmane prahaNa mAnatA nathI, chidyamAna karmane chinna mAnatA nathI, bhighamAna karmane bhinna mAnatA nathI, dahAmAna kamane didha mAnatA nathI, priyamANa karmane mRta mAnatA nathI ane niyamANa karmane nimANa mAnatA nathI, kAraNa ke e badhAmAM vartamAna ane bhUtakALano nirdeza thayo che. vartamAna samayamAM bhUtakAlika kAryanI asaMbhavatAne kAraNe vartamAnakALa ane bhUtakALa e bannene eka samayAvacchedana nideza ke asaMgata lAge che, tethI teo evA nirdezane mAnatA nathI. teo te "ha che arakig jAga vijJAnane lajJi " evuM ja mAne che. tathA temanI bIjI mAnyatAo kayI kayI che te sUtrakAra " paramANu pA " ItyAdi sUtre vaDe prakaTa kare che-"o vadhu pANI pAvo - sAhati" be paramANu yuddha eka saMdharUpe pariNamatA nathI. te bAbatamAM temanI mAnyatA evI che ke be paramANu maLIne be AsuvALe (dvayaNuka) skaMdha banAvI zakatA nathI kAraNa ke teo atyaMta sUkSama hoya che. tethI skaMdharUpe pariNamavA mATe kAraNarUpa neharuNane temanAmAM sadbhAva heta nathI. e ja vAta sUtrakAre "vo kArotrA grzo rAti" A sUtravaDe zaMkA rUpe upasthita karIne "rASTra rAjArA nariA vizag" A sUtravaDe pratipakSIo taraphathI tene uttara Apyo che be paramANu yuddha zA kAraNe saMga pAmIne eka skaparUpa banatAM nathI ? te A pramANe pratipakSIoe uttara Apyo che-e paramANu sUma hoya che. sUkSama hovAne lIdhe temanAmAM nehaparyAya rAzi hotI nathI. te kAraNe te paramANu pesTa umeca ra mIti" be paramANu pudgale paraspara maLI jaIne eka ske dharUpa paryAyane utpanna karI zakatAM nathI. "vikSatvA pA" evuM siddhAMtanu vacana che. niSpa sAthe snigdha, niSparUkSane ane rakSaNakSane parasparamAM baMdha thaI jAya che. tethI baMdha thavAne mATe snigdha rUkSa guNa sApekSa hoya che. ahIM be paramANu sUkSama heya che, tethI temanAmAM sneha-cikAza rahetI nathI. te kAraNe temane parasparamAM saMga thatuM nathI. tathA "sidi mALochA thazo jAnaMti" traNa paramANupule arasaparasamAM maLIne eka vyaNukarUpa skaMdhaparyAyane utpanna kare che, kAraNa ke jyAre teone parasparamAM sAga thAya che tyAre temanAmAM sthUlatA AvI jAya che, te kAraNe temanAmAM sanehakAya AvI javAthI temane parasparamAM saMga thaI jAya che. e ja vAta sUtrakAre "jJA ti ivabhAi varAchA ghAco sAti" A sUtrapATha vaDe zaMkArUpe raju karIne "risTa zrI bhagavatI sUtra : 2 119
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ sidA tA tiAi paramANu potAnA gharaco ti" A sUtrapATha vaDe tene uttara Ape che. traNa paramArthapudgale parasparamAM maLI jaIne je skaMdha paryAyamAM pariName che tenuM kAraNa e che ke temanAmAM nehakAyano saddabhAva che. kahevAnuM tAtparya e che ke traNa paramANuomAM sthalatA hovAne lIdhe temanAmAM nehakAya hoya che, te nehakAyanI sahAyatAthI te traNa cAra vagere paramANuo maLI jaIne dharUpe pariName che, "te miSamALar in vi rikSA vi neti" skaMdharUpe pariNamelAM te traNa paramANupune jyAre judA karavAmAM Ave che tyAre temanA be bhAga paNa thaI zake che ane traNa bhAga paNa thaI zake che, "suhA jamAnA ghAvo vize paCHITovAhe mA, go phi ni vakra che majyAre te saMyukta paramANuonA be vibhAga karavAmAM Ave che tyAre -lA paramANu yuddhalanA be vibhAga thAya che. "ti vi vAgnamALA tiuiLa pa2mAmaDhA mayaMti " je te saMhata (kaMdharUpe pariNamelA) traNa paramANu buddhanA traNa vibhAga karavAmAM Ave te eka eka paramANu pulavALA temanA traNa vibhAga thAya che. "g SAva jA"i eja pramANe (yAvata) cAra pagamaNu pulonA viSayamAM paNa jANavuM ahIM "cAvata " pa8thI '' 4thA gacALa pamagrgDhAnAM 3TDhA tathA tuH rAja purmona ena vAca" evuM samajAvavAmAM AvyuM che ke jevI rIte traNa paramANu yuddhalAnA AlApake kahevAmAM AvyA che evI ja rIte cAra paramANu yuddhanA AlApa paNa banAvI levA joIe, te AlApaka A pramANe banaze--"jAri rAmAnujA gyo sati ( gr cattAri paramANupAgAlA egavaoM sa haNati ? cauNhaM parama Nu pogAlANaM athi siNehakAe tamhA cattAri paramANuyoggalA egayao sAhaNati / te bhijjamANA duhAvi cauddA vi kajAti, duhA kajjamANA egayao do paramANuzognalA bhavati, egayao vi deA paramANu poggalA bhavati / cauhA 7mALA vari paraypATA mavati " A AlApa ne bhAvArtha A pramANe che cAra paramANupula parasparamAM saMyoga pAmIne eka skaMdharUpa paryAyamAM pariName che. tema banavAnuM kAraNa e che ke temanAmAM nehakAyane sadUbhAva hoya che. kAraNa ke jyAre teo parasparamAM saMyoga pAme che tyAre temanAmAM sthalatA AvI jAya che. A rIte saMga pAmelAM te paramANupuddhalenA je vibhAga karavAmAM Ave te be vibhAga karavAmAM Ave te be vibhAga paNa thaI zake che ane cAra vibhAga paNa thaI zake che. ne tenA be vibhAga karavAmAM Ave to pratyeka vibhAga be be paramANu padrano bane che; ane je cAra vibhAga karavAmAM Ave te pratyeka bhAga eka eka paramANu pula bane che. tathA "vaMja mAgumA " jyAre pAMca paramANu pula paraspara sAthe maLIne eka skaMdharUpa paryAyamAM pariName che tyAre tenI te kaMdharUpa paryAya duHkharUpe pariName che. eja vAta sUtrakAre "go sALi surAttA pati A sUtrapATha vaDe samajAvI che. zrI bhagavatI sUtra : 2 120
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, sAsae "" ahI je " julattAC iti '" evuM kahevAmAM AvyuM tenuM tAtparya e che ke te pAMca paramANu pula ekatra thaine kamarUpe pariName che. ahIM je duHkhane kamarUpa kahevAmAM AvyuM che te kAryamAM kAraNanA upacAranI apekSAe kahela che, kAraNa ke ka; du:kha denAra hAvAthI duHkhanuM kAraNa gaNAya che. ane duHkha tenuM kArya gaNAya che. tethI kArUpa duHkhamAM ka rUpa kAraNanA upacAranI apekSAe tene ahIM svayaM ka rUpa kahela che. TuRvi ca na se te duHkharUpa ka zAzvata che. sA samiya" sadA samita (parimANu sahita) che. " cinnara navanaTM " temAM sadA upacaya ane apacaya thayA kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke pAMca paramANu maLI jaIne ka rUpe pariName che. te kama pravAharUpe nitya heAvA chatAM paNa sadA caya ane apacaya pAmyA kare che. caya eTale vRddhi ane apacaya eTale hrAsa. (hAni) 'sUcA samiyaMka pada e batAve che ke karmImAM je caya ane apacaya tha!ya che te pramANasahita (Apa) thAya che tenA viSayamAM guNuhAnInuM prakaraNa joi levuM. bhASA have sUtrakAra bhASAnA viSayamAM sUtra kahe che-"putri mAtA mAttA" bhASaNa karyo pahelAMnA samayane mATe ahIM "pUrva" zabda vaparAyA che. eTale ke melyA pahelAMnI bhASAne ja bhASA kahe che-tAtparya e che ke kheAlyA pahelAM je zabdanA aNuenI gheAkaDI (pUMjarUpe) thAya che tene bhASA kahe che. kAraNa ke te vakSyamANu bhASAnI kAraNarUpa hoya che. " mANijJamALI masA amArA "" tathA je bhASA olavAmAM AvI rahI hAya che te bhASAne bhASA kahI zakAya nahIM, kAraNa ke vata mAna samaya atisUkSma hoya che, te kAraNe te vyavahAramAM anu paMcAgI hAya che. " mAsA samacarIta caLa` mAhiyA mAlA " khelavAnA samaya pasAra thaI gayA pachI, eTale ke khAlI cUkavyA pachInI bhASA; che. kahevAnuM tAtparya e che ke jyAre bhASA mukhamAMthI nIkaLI cUke che tyAre ja sAMbhaLanArane padArtha saMbadhI jJAna thAya che-te kAraNe je bhASA khelAI cUkI che tene bhASA kahevAya che. jA sA putri bhAsA bhAsA, bhAsijjhamANI mAsA amAlA, mAtA samayanIta jana`mAsA mAsA mAttA" jo elyA pahelAMnI bhASAne bhASA kahevAtI hoya, vamAnamAM khelAtI bhASAne bhASA kahevAtI na hAya, ane belavAmAM AvI cUkelI AvatI hAya te evA prazna udbhave che ke "sA sao bhAsA te khelanAra vyaktinI bhASA che ke nahIM khelanAra vyaktinI bhASA che ? uttara- ( mAsA naM sAmAnnA) te nahIM khelanAranI bhASA che. kahevAnuM tAtpa e che ke bhASaNanA pahelAM ane bhASaNanI pachI ane edha thavAne kAraNe te nahI khelanAranI bhASA che." na vadhu sA mAsamA " khelanAra vyaktinI te bhASA nathI. kAraNa ke je bhASA khelavAmAM AvI rahI che temAM bhASApaNAne svIkAra karavAmAM Avye nathI. tenuM kAraNa e che ke tenI mAraphata zrotAne ane khAdha thatA nathI. mukhamAMthI pUrNa rUpe ,, bhAsA zrI bhagavatI sUtra : 2 bhASAne bhASA kahevAmAM mAsako mArA gamA 121
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA nIkaLI cUkavyA pachI ja zrotAne anA edha thAya che. tethI je bhASA khelavAmAM AvI rahI che tene bhASA gaNatA nathI, have sUtrakAra kriyAnA viSayamAM nirUpaNa kare che-- 66 66 66 ,, 66 ' putri viriyA TuvA " ahI kriyA padma vaDe kAyikI kriyA levAmAM AvI che. jyA sudhI kriyA karavAmAM AvI rahI nathI tyAM sudhI te kriyA duHkha-duHkhahetu hAya che, kajjamANA kiriyA adukkhA " je kriyA karavAmAM AvI khehI che te duHkha du:khanI heturUpa hotI nathI. tathA kiriyA samaya vasaMta va La vaDA ziriyA TuvA ' kriyA karavAnA samaya jyAre pasAra thaI jAya che tyAre eNTale ke kriyA karavAnA samaya pachI karavAmAM AvelI kriyA duHkha-duHkhahetu hAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke kriyA karyA pahelAM ane karyA pachI du:khaheturUpa heAya che paNa vatamAna samayamAM je kriyA karavAmAM Ave che te du:khahetu hotI nathI. paNa pUche che-" jJA mA pu%0i jiriyA " jo karyAM pahelAMnI kriyA duHkhahetu hAya, " gamALI jiAi baTudukkhaa kkhA " ane vamAnamAM karAtI kriyA duHkhahetu na hAya, viviyA samaya nita na' lA dudhalA " tathA je kriyAnA kALa pasAra thaI gayA che. evI karavAmAM AvelI kriyA duHkhahetu hoya te ( abhyAsa na hovAne kAraNe pUrvakALamAM kriyA du:khajanaka hAya che, ane abhyAsa thaI gayA pachI vartamAna kALamAM teja kriyA duHkha prayojaka thatI nathI. parantu kRta kriyA duHkhadAyI hAya che, kAraNa ke kriyA karyAM bAda pazcAttApa vagere thAya che, athavA parizrama vagere thAya che. te kAraNe te kriyA duHkhanA heturUpa anI jAya che. ) sA kiM kara no tulA, ajAo sujJA " karaNukALamAM karanAra vyaktine hAya che ke nahI karanAra vyaktine duHkhanI heturUpa hAya che ? uttara-'aLasroLa sA yuddhA no sajI sA raLako 11 nahIM karanArane te duHkhanA heturUpa thAya che, karanArane duHkhanI heturUpa thatI nathI, kAraNa ke jyAM sudhI te kriyA karavAmAM AvatI nathI tyAM sudhI te du:khajanaka 66 duHkhanA heturUpa kkhA che e mAnyatA svIkAravAmAM Avela che. karavAne samaye karavAmAM AvatI kriyA karanAra vyaktine abhyAsa hovAne kAraNe du:khajanaka thatI nathI. "sevaM vattabdha liyA " akriyamANutva hoya tyAre--eTale ke karavAne samaye nahI' karAtI kriyA nahI karanArane te duHkharUpa thatI nathI e pramANe kahI zakAya che. A pramANe anyatIthikAnI mAnyatA che. A uparAMta mIjI paNa keTalIka mAnyatAe temanI A pramANe che. ke " javuM yuvuM" duHkha akRtya-kriyA vinA-hAya che. tAtparya e che duHkha; bhaviSyakALanI apekSAe jIvA vaDe aniSpAdya hAya che. ahI' duHkha eTale asAtArUpa-sukhAbhAvarUpa-pratikUla vedanIya duHkha graheNa zrI bhagavatI sUtra : 2 122
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavuM. kaI paNa jIva evuM Icchato nathI ke mane duHkha upaje. parantu tene dukha te upaje che ja. tethI te duHkha svabhAvathI ja upaje che, ane te kAraNe ja te akRtya che. athavA-ahIM " duHkha" pada vaDe duHkhanA kAraNa rUpa "ka" " ne ja du:kha samajavuM joIe. " majurva sukaa" duHkha aspRzya che. eTale ke duHkha akRtya hovAthI aspRzya-abaMdhanIya che. "lajanamALa vAM ) vartamAnakALamAM je karavAmAM AvI rahyuM che te kiyamANa che tathA bhUtakALamAM je karavAmAM AvI gayuM che te kRta che. "duHkha kiyamANa paNa nathI, ane kRta paNa nathI. tethI te akriyamANa kRta che " traNe kALamAM jIvane karma no ba dha bAMdhavo paDato nathI. tethI karma nahIM karavA chatAM paNa "pALa mUca nIka sattA" prANa, bhUta, jIva ane sa "veavi veti" vedanA bhogavatA rahe che. A jAtanuM tamAma kathana svabhAvavAdIonuM che. teo evuM kahe che ke je sukha dukha vagere prANa, bhUta, vagerene bhogavavA paDe che te temanAM karmonA phaLarUpa hatA nathI, kAraNa ke koI paNa prANI, bhUta vagere mAraphata karmone baMdha baMdhAto ja nathI. tethI je kaMI thAya che te svabhAvathI ja thayA kare che. e vAta "ti vicA" A sUtrapATha vaDe batAvavAmAM AvI che. lekamAM je kaMI sukha duHkha vagere bhegavavA paDe che te bIjA keI kAraNane lIdhe bhegavavA paDatA nathI paNa svAbhAvika ja hoya che. A vAtane samajA. vavAne mATe "vatatothita" ItyAdi paDyo che. temanI mAraphata e vAta samajAvavAmAM AvI che ke jIvone aneka prakAranAM je sukha duHkha abuddhipUrvaka (vinA vicAryuM) bhegavavA paDatA hoya che te niSkAraNa ja hoya che, kAraNa hotAM nathI. eTale ke tenI pAchaLa keI kAraNa hatuM nathI paNa te svabhAvika ja hoya che jevI rIte kAMTAmAM tINatA, pipaTamAM lIlAza, meramAM vicitratA, e badhAMnuM kaI cekakasa kAraNa nathI-paraMtu svabhAvathI ja te hoya che, evI ja rIte sukhaduHkhAdi bhAva paNa kaI kAraNane lIdhe upajatAM nathI paNa svabhAvathI ja upa jyA kare che. vaLI jevI rIte pataMga vagerenuM AkAsa mAM uyana, ane mAchalimAM pANInuM saMcaraNa kaI khAsa kAraNone lIdhe thatuM nathI paNa svabhAvathI ja thayA kare che, evI ja rIte sukhaduHkhAdi bhAva paNa svabhAvathI ja thayA kare che. kahyuM paNa che- " svabhAvena pravartante sukhaduHkhAdayA hymii| yathA svabhAvato loke haMsAdInAM hi shukltaa||" upara mujabane svabhAvavAdine mata che. te viSayamAM gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke-"re meyaM aMte ga" he bhagavan! svabhAvavAdI vagerenuM pUrvokta je mantavya che te zuM sAcuM che? | sU-1 che zrI bhagavatI sUtra : 2 123
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ svamatake svarUpamAnirUpaNa A praznane javAba ApatAM mahAvIra prabhu gautama svAmIne zuM kahe che te A sUtramAM batAvyuM che. A sUtra vaDe mahAvIra prabhu anya matavAdIonA matanuM khaMDana karIne potAnA matanI prarUpaNuM kare che- joyA! ja na te gathiyA" I. sUtrArtha-ocamA ! he gautama! (of se jhATariyA) te anyatI. thike (gve bAphavaMti) je evuM kahe che ke (kAva thai veti kRti vattadha ricA) (cA ) " jIva vedanAne bhegave ne te svAbhAvika che " tyAM sudhInuM temanuM (je te pramANu) je badhuM kathana che-je mAnyatA che (fpachI te vAsu ) te mithyA che teo je kahe che te satya nathI. (ahaM joyA ! para' gaNavAma) he gautama! huM te evuM kahuM chuM ke ( raju cAkhe nimAbe riLei ) je cAlI rahyuM che te cAlI cUkyuM che (vA) jenI nirjarA thaI rahI che te karma nirNa thaI cUkayuM che. to pazupomAhA jayazo nagiritti) be paramANu pula paraspara sAthe saMyoga pAmIne eka skaMdhaparyAya rUpe pariName che. ( va paramANuvA - camo sALaMti?) zA kAraNe be paramANupula maLIne eka kaMdhaparyAyarUpe pariName che? uttara- (ko gharamajuvorchA asthi sihANa) te be paramANu yuddhamAM paNa nehakAyane sadbhAva hoya che. to paramANujArA UTTo sAtti) te kAraNe te be paramANu yuddha paNa skaSaparyAyarUpe pariNAme che. (te minnAnA jAti) je temanA vibhAga karavAmAM Ave te be vibhAga thAya che. (du =mArA paramAvo che gya paramANuvowche mA ) temane eka bhAga paramANune ene bIjo bhAga paNa eka paramANane thAya che. (tiuir vmAjuvor priyo sAdia) traNa paramANu puvale paraspara sAthe saga pAmIne skaMdhaparyAya rUpe pariNAme che. zrI bhagavatI sUtra : 2 124
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( nhA sini paramANu sAti?) zA kAraNe traNa paramANu pudgale skaMdhaparyAya rUpe pariName che. (DyuiM paramANuIRA mariya sinehavA) traNa paramANu yudramAM sanehakAyane sadbhAva hoya che. ( tA tiAi paramANu vAhA jayo sati ) te kAraNe traNa paramANu pule paraspara sAthe maLIne eka skaMdhaparyAyarUpe pariNAme che. (te mijhamA duA vi tirA vi naMti) jayAre te traNa paramANu yudvanA vibhAga karavAmAM Ave che. tyAre temanA be vibhAga paNa paDe che ane traNa vibhAga paNa paDe che. (su jamAnA pjAro gharamagvo che, jANo supati raMdhe mava) temanA be bhAga A pramANe bane che eka bhAga paramANu pudgalane bane che ane bIjo bhAga be pradezI kaMdharUpa bane che. (tihA jamAnA tifor grHITY&aa avaMti) jyAre temanA traNa vibhAga karavAmAM Ave che tyAre pratyeka vibhAga 1,1 paramANu pudgalane bane che (pUrva jarUri) cAra paramANu pulanA viSayamAM paNa ema ja samajavuM. ( vaMra paramANumAra chAro sAti) pAMca paramANu yuddha paNa paraspara sAthe maLIne eka skaMdharUpa paryAyarUpe pariName che. (inaca nALittA vAMdhattANa naMti) eTale ke pAMca paramANu pula paNa parasparanI sAthe bhegA maLI jAya che ane e rIte teo eka skaMdhaparyAyane utpanna kare che. (vadhe ra vAsaNa) A skaMdha paryAya zAzvata nathI paNa azAzvata che. (sayA mirca kAciMDa 1 lAvanagara ) te paryAya sadA parimANa rUpe che ane upacaya tathA apacaya rUpe banyA kare che. ( gva mAtA amArA) bAlyA pahelAMnI bhASAbhASA nathI paNa abhASA che. (bhAsijjamANI bhAsA bhAsA bhAsA samaya vIikkaMtavaNaM bhAsiyA bhAsA abhAsA) bhASAne samaya oLaMgI gayelI bhASA eTale ke belavAmAM AvI cUkelI bhASA, bhASA nathI, bhASA che uparyukata mahAvIra prabhune abhiprAya jANIne temane pUchavAmAM AvyuM che ke (a f$ mAgo mAsA, mAmo mANA) je chelyA pahelAMnI bhASA abhASA hoya, ane je bhASA bolavAmAM AvI rahI che tene ja bhASA gaNavAmAM AvatI hoya, tathA balavAmAM AvI cUkelI bhASAne abhASA kahevAmAM AvatI hoya te te belanAranI bhASA che ke nahIM bolanAranI bhASA che. mAro mANat) te belanArAnI bhASA che. ( no hu nA jamAnA mAtA) nahIM belanAranI bhASA nathI. (pura vizvariya zakuvA, kaddA mAsA, tAmALiyA) karyA pahelAnI kriyA duHkhanA heturUpa hotI nathI. bhASAnI jema ja kriyAnA viSayamAM paNa samajavuM ( viDiyA vi lAva jo yA TuvA, nouhu aLago TuvA he vattara sirA) kriyA paNa (yAvat , ) karanArane ja duHkha nI hetubhUta hoya che. nahI karanArane te duHkhanI hetubhUta thatI nathI, emaja kahevuM joIe. ( viSe tuvaNaM, ) sukavuM, jJamALava6 TurNa, 4 4 zrI bhagavatI sUtra : 2 125
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUvIjasattA re veti tivattatraM ricA) duHkha kiyAja jaheya che. duHkha pRsya ja hoya che. dukha kriyamANakRta hoya che. prANa, bhUta, jIva ane satva, kriyA karIne ja vedanA bhagavyA kare che ema kahevuM joIe. sU-rA TakAthe" ! " he gautama ! "mi kannathiyA" anyatIthike anya matavAdIo "i bArUddhati " evuM je sAmAnya rUpe kathana kare che " mAtaMte" evuM je vizeSarUpe kathana kare che, "gvaM prajJAcarita" evI je prajJApanA kare che, (vanita) evI je prarUpaNa kare che, (ahIM yAvat padathI svabhAvavAdIonA matanuM pratipAdana karanAra pUrvokta tamAma pATha grahaNa karAya che) te pATha kyAM sudhI grahaNa karavAno che te batAvavAne "reya ti" sudhI te pATha grahaNa kare ema sUtrakAre kahyuM che, eTale ke pahelA sUtramAM svabhAvavAdIo e pitAne pUrNa mata prakaTa karyo che. ahIM "yAvat " pada vaDe ema kahyuM che. (vecaLa veti ) sudhInA te pUrvokta pATha grahaNa karo. temAM temaNe batAvyuM che ke prANa, bhUta, jIva, ane satta, e sau svabhAvathI ja vedanA bhegavatA rahe che. "ne te " temaNe evuM je kahyuM che te "micchA che gvabhAchuM" mithyA kahyuM che. temanuM te kathana sAcuM nathI. "ga puLocanA ! gvaM , mANemi, pUmi, pUmi " he gautama! huM te evuM kahuM chuM (yAvata) prapaNuM karuM chuM ke je cAlI rahyuM che te cAlI cUkayuM, (yAvata) jenI nirjarA thaI rahI che te nirjINa thaI cUkayuM, ahIM "yAvatu" parathI " udIyamANamudIritam, vedyamAna beditam , prahiyamANaM prahINaM chidyamAnaM chinnam , mimA fma, rAmAnaM , jhiyamanuM mRtam" A pAThane saMgraha karAye che. paratIrthikane mata kevI rIte mithyA che te have spaSTa karavAmAM Ave che je cAlatI vastune prathama samaye cAlI cUkelI mAnavAmAM na Ave te tene bIjA samayamAM paNa acala ja mAnavI paDaze. A rIte te te kadI paNa calita thaze ja nahIM. paraMtu aMtima samaye "calita thaI cUkI " e je vyavahAra thato jovAmAM Ave che tethI e vAta siddha thAya che ke te vastu prathama samayathI zarU karIne antima samaya sudhI calita thatI rahe che. "tAtAruM thira ciraM zA pazcAtta nArASyiti" A nyAyAnusAra ema ja mAnavuM joIe ke prathama samayathI laIne ja vastumAM (calita) evo vyavahAra thavA mAMDe che. je prathamathI ja e vyavahAra thaI zakato na hoya te antima samaye paNa pradeza (vyavahAra) ne mAnavAmAM na Ave te jeTalI kriyAo che te badhI nirarthaka ja banI jaze. mATe vartamAnanI vivakSAnI apekSAe paNa vastumAM atItatA (bhUtakAlInatA) virUddha paDatI nathI. je vartamAna kSaNe vastu zrI bhagavatI sUtra : 2 126
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI gayelI pUrvalaNonI apekSAe eja vastu calita che. te prakArane vyavahAra karavAmAM kaI jAtanI muzkelI che ja nahIM. A AkhAya viSayanuM " vaDhamALe vaDhi" sUtramAM vistAra pUrvaka pratipAdana karavAmAM AvyuM che. tethI adhika vistAra thavAnA bhayathI tenuM pharIthI ahIM pratipAdana karyuM nathI. paratArikenI je evI mAnyatA che ke (be paramANu yudale paraspara sAthe maLIne eka aparyAya rUpe pariNamatA nathI kAraNa ke teo ati sUkSama hoya chete kAraNe temanAmAM sneha (cIkAza) ne abhAva hoya che, temanI te mAnyatAnuM khaMDana karavAne mATe sUtrakAre "o gharamAMgiriA" ItyAdi sUtranuM kathana karyuM che. temAM A pramANe kahyuM che-je eka paramANumAM nehaguNa (cikAza, na hoya te te snehaguNa paramANu samUhamAM kevI rIte saMbhavI zake ? jevI rIte eka retInA kaNamAMthI je telane aMza nIkaLI zakate nathI te temanA samudAyamAMthI paNa tenI prApti thatI nathI, jyAre eka talane dANAmAM snehaguNa rahela hoya che te tenA samudAyamAM paNa nehaguNa raheluM hoya che. A prakArane siddhAMta che have te eka paramANumAM nehaguNane abhAva hoya te saMga pAmelA paramANu samudAyamAM pa nehaguNa kevI rIte saMbhavI zake ? kadI paNa saMbhavI zake nahIM. je ema thatuM hoya te paramANu samudAyanA sagathI skaMdhanI je utpatti thAya che te kadI paNa thaI zake nahIM. A kAraNe bhagavAna mahAvIra svAmI gautama svAmIne kahe che ke "sA pAchupAI gyavo sAti" be paramANu pule ekarUpe maLI jAya che. eka rUpe maLavuM tenuM nAma ja sakandanI utpatti che. te bannene saMghAtaka (saMga) saMghAtanA kAraNarUpa nehaguNanA saddabhAva vinA saMbhavI zakatA nathI. tethI ema mAnavuM joIe ke te be pula paramANuomAM snehaguNa avazya hoya che. ane te nehaguNa te pasmANuonA sAgathI tyAM prakaTa thaI gaye evuM paNa nathI. te guNa pratyeka paramANumAM pahelethI ja mejUda hato. " to gharamANu pAchA jAgo jAti" zA kAraNe be paramANu yudrale paraspara sAthe saMga pAmIne skadhaparyAyane utpanna kare che? A prakAranA gautamanA praznano javAba ApatAM prabhu kahe che "rASTra paramANuvATAi asthi sahavA" te be paramANumAM snehakAyane sadUbhAva hoya che "tA" tethI "o paramANu vonA junA sALaMti" be paramANu yuddha cIkAza hovAne kAraNe eka zrI bhagavatI sUtra : 2 1ra7
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA sAthe cATI jAya che traNa paramANu ke cAra paramANune ja saga thAya che evuM nathI. be paramANu snehakAya mejUda hoya che e vAtanuM te anya tIthikanA A kathana vaDe paNa samarthana thAya che-ke traNa pudgala para mANu eka bIjA sAthe coMTI jAya che ane jyAre temanA vibhAga karavAmAM Ave che tyAre lA-1 paramANunA be vibhAga athavA 1-1 paramANunA traNa vibhAga thAya che" kahevAnuM tAtparya e che ke je be paramANuomAM neharuNa (cIkAza) na hoya te traNa pula paramANuo vALA skalpanA 1-1 para mANunA be vibhAga ane 1-1 paramANunA traNa vibhAga kevI rIte banI zake ? tethI temanI e mAnyatA vaDe paNa A vAta siddha thAya che ke be paramANamAM nehaguNa hoya che, nahIM te traNa paramANunA saMgathI utpanna thayela skaMdhamAMthI 1-1 nA be vibhAga banI zakata nahIM. eja kathana vaDe e vAta paNa sAbita thaI jAya che ke je nA deDha pudgala paramANuonuM eka bIjA sAthe cATI javAnuM tame svIkAratA ho te e vAta paNa tamAre svIkAravI ja paDaze ke eka pudgala paramANumAM paNa nehaguNa hoya che, A pramANe jyAre eka paramANu pulamAM paNa snehaguNa hovAnuM pramANa maLe che tyAre e vAta kevI rIte saMgata mAnI zakAya ke be paramANu yuddhamAM nehaguNane abhAva hovAthI temane saMghAta-saMga thato nathI? uparokta pramANane AdhAre te ema ja mAnavuM paDaze ke be paramANu yuddhane saMghAta (saga) paNa thaI zake che. vaLI anya tIrthike evuM je kahe che ke traNa paramANunA saMghAtathI banela kalpane 1pa-1 paramANunA be vibhAga paDe che, te vAta paNa sAcI nathI. kAraNa ke je paramANunuM adhikaraNa karavAmAM Ave te temAM paramANu paNanA abhAvane prasaMga prApta thaze. kAraNa ke paramANunuM vibhAjana thaI zakatuM nathI. eTale ke eka paramANunA be bhAga paNa thatA nathI ane aneka bhAga paNa thatA nathI. paramANu drayanA ja bhAga saMbhavI zake che. te kAraNe ja sUtrakAra kahe che ke "te mirajhamALa suI jAti? sAyega pAmelA be paramANu jyAre jUdA thAya che tyAre eka, eka paramANu vALA be vibhAga thAya che. eja vAta sUtrakAre "su kAma caro mAjIvo mArU" A sUtrapATha vaDe prakaTa karI che. A kathana vaDe sUtrakAre e vAta spaSTa karI che ke snehakAyane kAraNe eka bIjA sAthe saMyega pAmIne eka skadharUpe pariNamela be paramANupulanuM jyAre vibhAjana karavAmAM Ave che tyAre temAMnA eka eka paramANunA be bhAga paDI jAya che. A bAbatamAM vipakSIonuM je maMta. vya AgaLa batAvyuM che ke traNa paramANu yuddhathI banela skandhanuM jyAre vibhAjana karavAmAM Ave che tyAre 1-1 paramANunA be vibhAga paDI jAya che temanuM A kathana vicAravAmAM Ave te ayukta lAge che. kAraNa ke paramANumAM apAzuM saMbhavatuM nathI. je eka paramANunA be bhAga thaI zakatA hatA te ja ardhapaNuM saMbhavI zakata. paraMtu eka paramANunA be bhAga thatA ja nathI, je paramANunA be athavA aneka bhAga mAnavAmAM Ave te paramANumAM para zrI bhagavatI sUtra : 2 1ra8
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, ,, mANutvapaNAnA ja nAza thAya che. A rIte snehakAyanA sadbhAve e paramANu enA saceAganuM ane temanA vibhAgAnuM pratipAdana karIne have sUtrakAra traNa paramANuenA saghAtanuM ane temanA vibhAganuM nirUpaNa karavA mATe kahe che ke "tigni paramANuomAsA Ayo sAtti " traNu paramANuomAMnA pratyeka paramANunA parasparamAM vilakSaNa saMcAga thavAthI teo eka skandharUpe pariName che. te traNa paramANu pudgaleAnuM zA kAraNe saceAjana thAya che te batAvavAne mATe sUtrakAra kahe che-" tiLa vamAnuvAcALa sthiUigendrALu " traNa paramANu yuddhaaAnA sayAganuM kAraNa snehakAya che. tamhA tiNNi paramANupoggalA egayao sAhaNaMti " te kAraNe te traNa paramANu pule eka skaMdharUpe pariName che, " mingamALA kuddA viviA vi Mti'' jo te traNa para mANu janya skandhanuM vibhAjana karavAmAM Ave te temanA bhAga e rIte pazu paDe che ane traNa rIte paNa paDe che. eTale ke temanA be vibhAga paNa paDe che ane traNa vibhAga paNa paDe che. "duddA gamALA prAyoramAnuvo che, hAco suvarNatti paramANuveDhe " jyAre temanA eka vibhAga karavAmAM Ave che tyAre eka vibhAga eka paramANu vALA ane ae ane bIjo vibhAga dvidezI skadharUpa bane che. paraMtu 15-15 paramANunA be bhAga banatA nathI. ane jyAre tenuM traNa bhAgamAM vibhAjana karavAmAM Ave che tyAre pratyeka bhAga eka paramANune! ane che. tAtparya e che ke jo te skandhanA traNa bhAga karavAmAM Ave te dareka bhAgamAM eka eka paramANu bhinna rUpe rahe che. " lAva vattari " eja pramANe cAra paramANu yudlAnI khAkhatamAM paNa samajavuM, tenuM varNana anyayUthikAlApanI vyAkhyAmAM ApavAmAM Avyu che te tyAMthI samajI levuM, cAra paramANuenA snehakAyane kAraNe saghAta thavAthI teo eka ska'dha rUpe pariName che. jyAre temanA vibhAga karavAmAM Ave che tyAre e rIte vibhAga thAya che, eka prakAranA vibhAgamAM phakta eka ja paramANu hAya che. ane khIjA prakAranA vibhAgamAM tripradezI kanya heAya che. paMnna paramANu pozachA yano sALatti " pAMca paramANu puaAnA snehakAyane kAraNe sayeAga thaine teo eka skandharUpe pariName che. eja vAta egayao sAhamittA dhattAe kajjati A sUtrapATha vaDe darzAvavAmAM Avela che. tAtparya e che ke pAMca paramANu pudgalA eka khIjA sAthe maLI jaine skandharUpe pariName che. " vadhe va ca Le che alasar " paramANue eka bIjA sAthe maLI jaIne je skandha bane che te skandha paramANuonI jema nitya che te nathI paNu ani t "" zrI bhagavatI sUtra : 2 129
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ tya (azAvata) hoya che. kAraNa ke tenI utpatti ane vinAza pratyakSa anubhavI zakAya che, "sayA nica kArijharu 2 avanikA " te skandha paryAya sarvadA-badhA samaye-niyamathI ja anitya hovAne kAraNe caya ane apacaya pAmyA kare che. anya tIrthikanuM "vaMza paramANu pustrAH saMtA varSanA mavatti" pAMca paramANu pudgalenuM sAjana thaIne teo karUpe pariNAme che" A kathana paNa gya nathI. kAraNa ke karmarUpa paryAyanI utpatti anaMta paramANu yuddhanA saMga thIja thAya che. tethI te anaMta kaMdharUpa hoya che. pAMca paramANunA saMgathI je paryAyarUpa skaMdha utpanna thAya che te te kevaLa skaMdharUpa ja hoya che. karma jIvanA svabhAvane DhAMke che. eTaleke kamane e svabhAva hoya che ke te AtmAnA jJAnAdika guNene DhAMkI de che. jIvana jJAnAdika guNonuM AvaraNa karavuM eTale jIvanuM AvaraNa karavuM. kAraNa ke guNa ane guNamAM abhedanI apekSAe bheda manAtuM nathI. eja vAta batAvavAne mATe sUtrakAre kahayuM che ke "rma jIvAvaraNamAmiLyate" A rIte jyAre karmane svabhAva ja jIvane AvaraNa karavAnuM che tyAre asaMkhyAta pradezavALA jIvanuM pAMca pradeza vALuM karma kevI rIte AvaraNa banI zake ! tathA karmane je zAzvata kahe che, te paNa saMgata nathI. je karmane zAzvata mAnavAmAM Ave te tenI je kSepa zama vagere avasthAmAM hoya che te hoI zake nahIM temane abhAvaja mAna paDe. ane tene je abhAva hoya te jJAnAdikanI utpattine paNa abhAva ja mAnave paDaze, kAraNa ke karmanA kSapazama vagerethIja jJAnAdi prakaTa thAya che. tathA jJAnAdikamAM je hAni ane vRddhi karmanA kSayopazamathI thayA kare che. te paNa thaI zake nahIM temane paNa abhAva mAnavo paDe. paraMtuM evuM te banatuM nathI. jJAnAdikanI hAni ane vRddhi lekamAM spaSTarUpe jovAmAM Ave che. tathA evuM je kahyuM che ke 'karma sadA caya ane apacaya pAmyA kare che." e vAta te karmanI ekAntataH zAzvata dazAmAM banI zakatI ja nathI, kAraNa ke je padArtha ekAntataH nitya hoya che temAM caya apacaya thatAM nathI jema ke AkAza ekAntataH nitya che. te temAM caya ane apacaya kadI paNa thatAM nathI A rIte vicAra karavAmAM Ave te karmamAM ekAntaH zAzvatatA saMbhavatI nathI, paNa temAM azAzvatatA ja saMbhave che. A rIte karmamAM AzAzvatatA mAnavAmAM Ave to ja temAM caya ane apacaya thavAnuM saMbhavI zake che. have anyatIthikanuM bhASAnA saMbaMdhamAM je maMtavya che tenuM khaMDana karavAmAM Ave che. "gva mAtA mAlA, mAsikanamafmamA" teo kahe che ke bhASaNanA pahelAMnI je bhASA che tene ja bhASA kahevAya che. belavAmAM AvatI bhASA, bhASA nathI. te temanA matanuM "puvi mAtA jamAnA" ItyAdi sUtre vaDe khaMDana karavamAM AvyuM che ke bhASaNathI pahelA bhASAmAM bhASApaNuM hatuM zrI bhagavatI sUtra : 2 13)
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ "" nathI- kAraNa ke bhASaNa pahelAM bhASAmAM bhASAtpattineAja abhAva rahe che. tethI te abhASA che. abhASAmAM je n zabda che te abhAvAthaeNka che. tenI mAraphata e vAta darzAvavAmAM AvI che ke ANyA pahelAMnI bhASAmAM bhASA paheAtuM nathI. tethI bhASaNathI pahelAMnA samayanI bhASAmAM anya tIthi kAe je bhASApaNuM batAvyu che tenuM nirAkaraNa thaI jAya che. kadAca ahIM kAI ne evI zaMkA thAya ke uccAraNa pahelAnI bhASAne jo bhASA na kahevAya! tA bhASA kAne kahevAya ? te zaMkAnA samAdhAna mATe sUtrakAra kahe che ke " mANijJamALI mArA; mArA 'uccAraNa samaye je vartamAna kALanI uccArAtI bhASA che tene ja bhASA kahe che. eja pramANe '" mAlAsamacataMtra mAciyA mANA samAnA bhASAnA samaya vyatIta thaI gayA pachI khelavAmAM AvelI bhASA paNa abhASA che. bhASA nathI. tenuM tAtpaya e che ke uccAraNu karyAM pachInA kALe khelAyelI bhASA pazu bhASA kahevAtI nathI. pratikSI evu je kathana kare che ke vartamAna kALa ati sUkSma hAvAthI vyavahAramAM anupayeAgI hAya che. eTale ke vyavahAranuM aga khanatA nathI, te kAraNe vartamAna kALanI bhASA; bhASA nathI temanu te kathana paNa cagya nathI. kAraNa ke vartImAna samaya ja vidyamAna hovAthI vyavahAranA prayAjaka hAya che jyAre bhUtakALa ane bhaviSyakALanA samaya te asata rUpa hoya che te kAraNe te vyavahAramAM anupayeAgI rahyA kare che. tathA pratipakSIe pahelAM evuM je kahyuM che ke " kSamAno AlA' nahI khelanAranI bhASA, bhASA kahevAya che teA temanI te mAnyatAnuM khaMDana karavA mATe sUtrakAra kahe che ke " mAlALo na mAttA, na vahu nA gamAtramomA " vartamAnakALe je puruSa uccAraNa karI rahyo hAya che eja puruSanI bhASAne bhASA kahevAya che, uccAraNa pahelAnI ke uccAraNa pachInI bhASAne bhASA kahevAtI nathI. bhUtakALa ane bhaviSyakALamAM puruSe nahIM uccArelI bhASAne bhASA kahetA nathI vaLI pratipakSIe evuM je kahyuM che ke bhASAnA samaya vyatIta thayA pachI khelAyelI bhASAne bhASA kahevAya te kathana paNa kharAkhara nathI kAraNa ke pratikSIe jyAre bhASyamANu ( mAlatI) bhASAne bhASArUpe svIkArI ja nathI tyAre samacavIgata jna " tA A abhilApanA abhAvane ja prasaMga Ave che. eTale ke A prakAranA abhilApaja khelI zakAya nahI. kAraNake vartamAna kALanI bhASAne jo bhASArUpe svIkArI nathI te bhUtakALanI bhASArUpe kevI rIte svIkArI zakAya ! tethI A sUtrane abhilApa ja thaI zake nahIM'. tathA bhUtakALanI bhASA pUrNarUpe khelAyelIbhASA pratipAdya-zrotAne mATe--abhidheya-vAcyapadArtha mAM pratyayAtpAdaka thAya che, eTale ke pUrNarUpe khelAyelI bhASA sAMbhaLavAthI sAMbhaLanAra vyaktine tenA vAccA samajAya che-tethI khAdha karAvanAra hAvAthI bhUtakALanI bhASAne bhASA kahevo te pazu cagya nathI. kAraNa ke temAM jepratya << bhAsA zrI bhagavatI sUtra : 2 131
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ , ,, cetpAdakatva hetu ApavAmAM Avela che te tenA sAdhyanA abhAvamAM paNa rahe che, anaikAntika che sAdhyanA abhAvamAM paNa rahenAra hetune anaikAntika hetu mAnavAmAM Ave che. te A pramANe-sAMbhaLanArane-pratipAdyane viSaya ( vastu ) saMbaMdhI je jJAna apAya che tenA pratyenI hetutA teA kara vagerenI ceSTAemAM paNa Ave che, kAraNa ke pratipAdya puruSa (sAMbhanAra ) temanI ceSTAe vaDe paNa vAcyA ne samajI zake che. tethI "samayacattiAnte sati mAvitA mAvA mAvA pratyayovAstyAt ' te hetu vagerenI ceSTAomAM paNa cAlyA gayA hAvAthI tyAM bhASApaNAnA abhAve anaikAntika hetu thai jAya che. tathA abhASakanI bhASAne bhASA kahevI te paNa saMgata nathI. kAraNa ke jo A jAtanI mAnyatAne svIkAravAmAM Ave te! siddha thavA ane acetana paDhA mAM paNa bhASAnI prApti thavAne prasaga udbhave che. eja rIte kriyA paNa vamAnakA LamAM ja yukta che. e AzayathI sUtrakAre kahyuM che ke-' pudri jiyiAgatu kkhA pUrvAMkALe karavAmAM AvelI kriyA duHkhanA heturUpa thatI nathI, " jahA mAsA tathA mALivA " jevI rIte vartamAna kALanI bhASA bhASArUpa hoya che eja rIte vamAnakALanI kriyA ja sukha duHkha vagerenA kAraNarUpa hoya che. pUrNAMkALanI ke parakALanI kriyA sukhaduHkhAtinA kAraNarUpa hAtI nathI " jiriyA vinAya maLo suvA no lahu sA raLo tulA " kriyA karanArane ja du:khadenArI hAya che, nahIM karanArane, duHkhadAyaka hAtI nathI kAraNa ke leAkamAM evuM pratyakSa jovAmAM Ave che. jo e vAta mAnI levAmAM Ave ke nahIM karanArane mATe kriyA duHkhanI janaka che, te te vAtanI pratIti thaI zakatI nathI. lekamAM evuM spaSTa jovAmAM Ave che ke kriyA; karavAne samaye ja sukha du:khanI janaka hAya che. jo pUrvakALe athavA parakALe kriyAnA ja abhAva thaI cUkayA hAya tA te sukhaduHkhAdinI janaka kevI rIte banI zake ? abhAva kAI paNa kAnA janaka khanI zakatA nathI, jo abhAvamAM kAryaMjanakatA mAnI levAmAM Ave te abhAva te satra sadA meAjUda hAya che, teA pachI saghaLI jagyAe saghaLAM kAryanI utpatti thayA karavI joIe ! pachI te ghaTa vagerenA nirmANane mATe IMDa vagere kAraNeAnA upayega karavAnI AvazyakatA zI che? meAkSane mATe sayama vagerenI paNa zI AvazyakatA rahe ? tethI e vAta mAnavI ja paDaze ke pUrvAMkALanI tathA parakALanI kriyA sukhaduHkha vagerenI janaka hAtI nathI. phakta vartamAna kALe karAtI kriyA ja sukhaduHkha vagerenI janaka ane che. " sUtra' pattava siyA " A rIte evuM kahI zakAya ke kriyA karanArane ja kriyA duHkha janaka thAya che, nahIM karanArane duHkhajanaka thatI nathI, ahIM kriyAnA viSayamAM evuM je kahevAmAM Ayu che ke vartamAnakA chAnI ja kriyA; karanAra vyaktine sukhaduHkha vagerainI janaka thAya che--bhUta zrI bhagavatI sUtra : 2 132
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaviSyatakALanI kriyA sukhadu:kha vagerenI janaka thatI nathI ane te karanArane ja sukhadu:kha vagerenI janaka thatI nathI--te te viSe kAi taTastha ziSya evI zakA karI zake ke cha divasa pahelAM athavA tenA karatAM paNa AgaLa ana karanAra manuSyane ana rUpa karAyelI te kriyA du:kha janaka thavI joIe nahIM. paraMtu vyavahAramAM teA evu jovA maLe che ke pUrve karavAmAM AvelI te kriyA vatamAna samaye duHkha janaka thAya che jyAre kAI mANusa para hatyArUpa kriyA karavAnA Aropa sAbita thAya che tyAre varSo pahelAM teNe karelI hatyAnA phaLarUpe tene phAMsI vagere du:khajanaka phaLa bhAgavavA paDe che. eja pramANe AvezamAM AvI jaI ne kAInI hatyA karavA mATe hAthamAM talavAra laIne dhasI jatA mANusane kAi pAlisa pakaDI le teA tene eja sajA lAgavavI paDe che ke je hatyA karanAra bhAgave che. A dRSTAMtA vaDe e siddha thAya che ke vatu. mAna samaye hatyArUpa kriyA nahIM karavA chatAM paNa bhaviSyamAM thanArI te kriyAe te kriyA karavAnI icchAvALI vyaktine vamAna samaye ja tenuM phaLa daI dIdhuM, tathA je manuSye vartImAna samaye kAinI hatyA karI hAya che te manuSyane vamAna samaye ja tenuM phaLa bheLavavuM paDe che evuM paNa jovAmAM Avatu' nathI. sAmAnya rIte, kriyAnuM phaLa tene bhaviSyamAM ja maLe che tethI e vAta kevI rIte mAnI zakAya ke vartamAnakALanI kriyA ja sukhaduHkhAdi rUpa phaLa de che, bhUta ane bhaviSyakALanI kriyA nahIM. samAdhAna--siddhAMtanI e mAnyatA che ke pratyeka kama peAtAnI akhAdhA sthiti pachI ja phaLa Ape che. zubhAzubha karmonA adha mana, vacana ane kAyAnI zubha ane azubha pravRtti para AdhAra rAkhe che. kAya sa MbadhI kriyA jIveA mArakta jevI karAze te pramANe kamanA khadha baMdhAze, aMdha aMdhAyA pachI te kama eja samaye udayamAM Ave che eveA niyama nathI. akhAkSAkALa vyatIta thayA pachI kama udayamAM Avaze ja. tethI je jIve bhUtAkALamAM hiMsA vagere kriyA karI che, te jIvanuM te kriyA karatI vakhate jevuM Atma pariNAma rahyuM te pramANe tene karmInA badha paDayo ane teNe udayamAM AvatAM sukha duHkhAdi rUpa phaLa dIdhuM. A rIte kama'nI udayamAM AvavA rUpa je kriyA che tenAthI ja jIvane sukhaduHkhAdi rUpa phaLa maLe che. kamanuM uddayamAM Avavu eja vartamAnakALanI kriyA che. A kathana vaDe e vAta spaSTa jaNAya che ke jIve zrI bhagavatI sUtra : 2 133
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelAM-bhUtakALamAM hiMsA rUpa kriyA karI hoya te jyAre te hiMsA janya karma udayamAM Avaze tyAre ja jIvane tenuM phaLa bhogavavuM paDaze, jyAre tenuM phaLa tene maLe che te samayane tene vartamAnakALa kahe che. tenA pahelAne samaya bhUtakALa gaNAya che. e ja pramANe bhaviSyamAM jIvanI mAraphata thanArI kriyAnA viSayamAM samajavuM, tethI A dRSTibiMduthI vicAra karIne bhUtakALa ane bhaviSyakALanI kriyAne nirarthaka batAvI che ane vartamAnakALanI kriyAne sArthaka kahI che have sUtrakAra duHkhanA viSayamAM kahe che-"divaM duvaM" vartamAnakALanI apekSAe kriyA vaDe saMpAdyamAna ja duHkha hoya che. kriyA vinA svabhAvathI duHkha hetuM nathI. eTale ke vartamAnakALamAM je kriyA karavAmAM Ave che te kriyAthI ja dukha udbhave che. tethI duHkha kriyAjanya gaNAya che, te vAta siddha thAya che. svabhAvavAdIonuM evuM kathana che ke "duHkha svAbhAvika ja hoya che temanuM te kathana saMgata nathI. keI vastu sukharUpa che ke duHkharUpa che tene nirNaya antarAtmAmAM vedana karyA vinA thatA nathI. tethI "kala Tuham" duHkha vedanathI ja jANI zakAya che, vedana, vagara jANI zakAtuM nathI. " STmA dauM Tura" duHkha kriyamANu kRta che, akriyamANa kRta nathI. " A kriyamANa kRta duHkhane karIne prANa, bhUta, jIva ane sarva vedanA bhagave che. tAtparya e che ke jIva kriyamANa kRta duHkhane vAraMvAra karIne, pharI pharIne duHkhane anubhava karyA kare che. "rUti va fNA" e pramANe kahI zakAya che. A sUtrane bhAvArtha A pramANe che-pUrva pakSa rUpa anyatIthikAe je kahyuM che te badhuM mithyA ja che. jema ke-vartamAnakALe calAyamAna kamane je prathama samaye calita mAnavAmAM na Ave te bIjA vagere samaye paNa tene acalita ja mAnavuM paDe. tethI te kadI paNa calita thAya ja nahIM. tethI vartamAnamAM paNa vivakSAthI atItatA viruddha hotI nathI. A viSayanuM "imALe raji" sUtramAM vistArathI spaSTIkaraNa karyuM che. tethI ahIM tenuM pharIthI piSTapeSaNa karavuM megya nathI. tathA pahelAM evuM je kahevAmAM AvyuM che ke calAyamAna karma calitanuM kArya saMpAdana karavAne asamartha hoya che, tethI calAyamAnane calita mAnI zakAya nahIM, te te kathana paNa yuktiyukta lAgatuM nathI, kAraNake pratikSaNe utpAdyamAna sthAsakezakuzala vagere ghaTanI je pUrva avasthAo che te avasthAnI pUrNa rUpe samApti thAya tyAre ja ghaTaparyAyanI pUrNa prAdurbhuti (nirmANa) tenI antakSaNe thAya che e eka nizcita vAta che, te avasthAo utpanna thAya tyAre antakSaNe utpanna thanAre ghaTa je prAraMbhakALe pitAnuM kArya na kare te te keI AkSepane pAtra vAta nathI. kAraNa ke te samaye te asat che-pUrNarUpe tenuM nirmANa thayuM nathI. kArya te te tyAre ja karaze ke jyAre pUrNarUpe tenuM nirmANa thaze, e ja pramANe prathama samayanuM calita karma pitAnA anta samayanuM calita kArya na kare te temAM zuM deSa che ? e te kAraNone svabhAva che ke teo pita pitAnuM kArya karyA kare. tAtparya e che ke jevI rIte prathama samayavartI ghaTa pitAnuM atta samayavatI kArya karato nathI chatAM paNa tene ghaTa ja kahevAya che aghaTa kahevAtuM nathI, eja pramANe prathama kSaNavatI calita karma pitAnuM zrI bhagavatI sUtra : 2 134
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ antakSaNavartI calita kArya na karavA chatAM acalita kahevAtuM nathI, calita ja kahevAya che. tethI calAyamAna karmane prathama kSaNanI apekSAe calita mAnIne je temAM anta kSaNavatI calitanA saMpAdananI kSamatA prathama samaye na hoya temAM keI AkSepa jevuM nathI, e te barAbara ja che ke prathama kSaNavatI te calAyamAnarUpa calita pUrNarUpe calita na hovAthI te samaye calitanuM anya kSaNavartI kArya nahIM kare. kAraNa ke judAM judAM kAryonuM thavuM te kAraNenI bhinna bhinna avasthAo para AdhAra rAkhe che. tathA-evuM je anyamationuM kahevuM" be paramANu sUkSma hovAthI temanAmAM snehakAya ne abhAva hoya che tethI teo eka bIjA sAthe sajana pAmatA nathI" A kathana paNa barAbara nathI. eka paramANumAM paNa snehaguNane sadbhAva mAnavAmAM AvyuM che. A vAta jainasiddhAta ja mAne che. evuM nathI kAraNa ke paratIthike paNa kahe che ke saMjana pAmela traNa paramANuonA skaMdhanuM vibhAjana karavAthI 1-1 paramANunA be vibhAga thAya che. A rIte temanI mAnyatA pramANe eka ane arthe paramANu eka bIjA sAthe maLI jAya che, to temanI mAnyatA vaDe ja e vAta siddha thAya che ke eka paramANumAM paNa snehaguNa hoya che. je snehaguNa na hatA te temane saMga kaI paNa rIte thAta nahIM "rijina paramANumAtrA jayo gira te mikajhamALA ku vi channati, kuI #marn grga vivaDhatti " A kathana pramANe sAI paramANuonuM eka bIjA sAthe saMjana pAmavAnuM svIkAravAmAM AvyuM che. te pachI be paramANu pulanuM nehakAyane abhAve sajana thatuM nathI e kathana kevI rIte sAcuM gaNI zakAya? A te potAnI mAtAne vadhyA kahevA jevuM lAge che! vipakSIe 1-1 paramANupulanI je vAta kahI che tene jaina siddhAMta svIkAra karatuM nathI. ahIM te temanI mAnyatAne AdhAra laIne paramANumAM rahela neha guNa (cIkAza) siddha karavA mATe temanI mAnyatA pragaTa karavAmAM Avela che. jaina siddhAMtanI mAnyatA to evI che ke paramANunA vibhAga paDI zrI bhagavatI sUtra : 2 135
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakatA nathI. kAraNa ke paramANuM evI nAnAmAMnAnI vastu che ke tenA vibhAga paDI zake ja nahIM. je paramANunA paNa vibhAga thatA hoya te vibhAjya vastune paramANu kahevAne badale skaMdha ja kahevAze tathA, ghara gharamANupuchAH saMhatAH kratA avaMti" paratIthikanuM A kathana paNa saMgata lAgatuM nathI. kAraNa ke pAMca paramANuonA saMjanathI karmarUpa skaMdha banaze te te pAMca ja pradezavALe banaze- anaMta pradezavALo nahIM bane te te asaMkhyAtapradezI jIvanuM AvaraNa kevI rIte karI zake ? tAtparya e che ke jIvanuM AvaraNa karavAne svabhAva karmomAM heya che. ane te karmanuM anaMta paramANuo vaDe nirmANa thayuM hoya che. tethI teo eka skaMdharUpa hetAM nathI paNa anaMta skaMdharUpa hoya che, tyAre ja teo asaMkhyAta pradeza vALA jIvanuM AvaraNa karI zake che tethI ? pAMca paramANu yuddala eka bIjA sAthe saMjana pAmIne kamarUpe pariName che " e kathana susaMgata nathI. tathA-" karma zAzvata ja che e kathana paNa yogya nathI. kAraNa ke ekAnta nityatAmAM kiyAne abhAvanA hovAthI koI paNa prakAranuM parivartana thatuM nathI. karmane je ekAnta- zAzvata mAnavAmAM Ave te tenI kSapazama AdirUpa je vividha avasthAo hoya che te kevI rIte saMbhavI zake? ane tenA abhAve te jJAnAdika guNemAM hAni ane vRddhine paNa abhAva mAnavAne prasaMga utpanna thaze jJAnAdika guNemAM hAni ane vRddhi thatI te pratyakSa jaNAya che. madirAnuM sevana karanAra vyakitanA jJAnAdika guNonI hAni thatI jovAmAM Ave che ane ghI vagere sevana karanArane jJAnAdika guNonI vRddhi thatI dekhAya che. ahIM evI zaMkA asthAne che ke madirAnA vagere sevanathI jJAnanI hAni ane ghI vagerenA sevanathI jJAnanI vRddhi thatI jaNAtI hoya te pachI jJAnAvaraNIya vagere karmonA pazamanI zI AvazyakatA che? kAraNa ke madirA vagere abhakSya padArthonuM sevana eja vyakita karaze ke jene heya ane upAdeyane viveka nathI. jene heya ane upAdeyanuM bhAna haze te te temanuM sevana nahIM kare paraMtu bhakSya, pavitra padArthonuM ja sevana karaze. vRtAdika padArtho sAtvika gaNAya che ane madyAdika padArtho tAmasa gaNAya che. tethI je AtmAnI aMdara zrI bhagavatI sUtra : 2 136
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ heya ane upAdeyane viveka jeTalA pramANamAM rahelA heAya che teTalA pramANamAM te AtmA jJAnAvaraNIya vagere karmAMnA kSayApazamathI yukata hoya che ane jeTalA pramANamAM te hece pAdeyanA vivekathI rahita hAya che. eTalA ja pramANamAM te jJAnAvaraNIya vagere karmonA udhyathI yukata hoya che. A kathanane sAMza e che ke je AtmAmAM jJAnAvaraNIya vagerekanA jeTalA pramANamAM kSayezama vagere thayela hAya che. te AtmA eTalA jJAnanA utkarSa (vRddhi) vALA hAya che. ane je AtmAmAM jJAnA-varaNIya vagere kA jeTalA udaya thayela hAya che teTale te AtmA jJAnanI maMdatA vALA hoya che. tethI je karmane zAzvata (nitya) mAnavAmAM Ave teA jJAnAvaraNIya kamanA kSayepazamane kAraNe jJAnamAM je hInatA ane vRddhi thAya che te thai zake ja nahI paNa jJAnamAM hInatA ane vRddhi thayA kare che. tethI e vAta samajI zakAya che ke kama ekAnta thI zAzrvata nathI tathA " karmonA sadA upacaya ane apacaya thatA rahe che kathanane paNa sAcuM mAnI zakAya nahI. kAraNa ke anya tIthikAe kane ekAntataH zAzrvata mAneluM che. zAzvata padArthomAM upacaya ane apacaya sabhavI zakatA nathI. jo tene upacaya ane apacayathI yukta mAnavAmAM Ave to temanAmAM nizce zAzvatatA mAnavI joIe nahI, kAraNa ke A mAnyatA pramANe tene pariNAmI nitya mAnavuM paDaze. para`tu vipakSIe tene evuM mAnela nathI. tethI nakkIrUpe zAzvata karmoMmAM saMbhavitatA na hovAne lIdhe temanuM te kathana paNa kharAkhara nathI. upacaya ane apacayanI tathA-- !--vipakSIonu bhASAnA heturUpa hAvAthI melyA pahelAMnI bhASA bhASArUpa che" e kathana paNa saMgata lAgatuM nathI, kAraNa bhASAnI utpatti to uccAraNa karavAthI ja thAya che uccAraNa karyAM pahelAM to bhASAnuM astitva ja nathI, ane bhASaNu ( uccAraNa ) karyAM pahelAM " A bhASA che" ema kahevAtuM paNa nathI. temaja A prAkAranuM kathana leAkavirUddha paNa che. tathA ". bhASyamANu bhASA) ( vartamAna samaye uccAravAmAM AvatI ) bhASA nathI; abhASA che kAraNa ke vartamAna samaya vyavahAranuM aMga hoto nathI " A kathana paNa sAcu' nathI, kAraNa ke vartamAna samaya ja astitva vALA hovAthI vyahAramAM upayAgI che bhUtakALa ane bhaviSyakALa to vinAzI ane anupanna zrI bhagavatI sUtra : 2 '' 137
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovAne kAraNe mojuda hotA nathI, tethI te baMne kALa vyavahAranA aMgarUpa paNa hotA nathI. tathA " bhASAne samaya vyatIta thayA pachInI bhASA; bhASA che, abhASA nathI" A kathana paNa cagya nathI. kAraNa ke je bhAgamANa (bolAtI) bhASAne ja bhASA rUpe svIkAravAmAM na AvatI hoya to "mAvata samarathatikAnta" ItyAdi abhilApa banI zake ja nahIM je bhASA hoya te tene samaya vyatIta thavAne prasaMga Ave-paNa bhASAne ja abhAva hoya to tene samaya vyatIta thavAnI vAta ja kyAMthI uddabhave ? tethI A prakArane abhilApa ja banI zake nahIM. tathA samaya vyatIta thaI gayA pachInI bhASAne pratipAdita karavA mATe "pratiya zami pratyacoravAjAra" Avo je hetu batAve che te paNa anekAntika che kAraNa ke kara vagerenA hAva bhAvamAM paNa abhidheya pratipAdanatA che paNa temAM bhASAtva nathI. tathA "abhASakanI bhASA bhASA che " A kathana paNa gya nathI, kAraNa ke evuM mAnavAmAM Ave te siddha ane acetanamAM paNa bhASAnI prApti thavAne prasaMga uddabhavaze. e ja pramANe kriyA paNa vartamAna kALamAM ja yukata chekAraNa ke vartamAna kALa ja saddhapa che- astitvavALo che. tathA abhyAsa anabhyAsa vagere kAraNa kahevAmAM Avela che te paNa yogya nathI, kAraNa ke abhyAsa vagere nahIM hovA chatAM paNa koI kiyA sukharUpa ja lAge che. tathA evuM je kahyuM che ke nahIM karavAthI kriyA dukharUpa lAge che, te kathananI paNa pratIti thatI nathI. kAraNa ke karatI vakhate ja kriyA sukharUpa ke duHkharUpa lAge che -pahelAM ke pachI nahI... kAraNa ke te kriyAne pUrvakALe ane pachInA kALe abhAva ja rahe che. tathA yadacchAvAdIo (niyativAdIo)nuM "vivuM varavuM" ItyAdi kathana paNa asatya ja che, kAraNa ke karyA vinA ja je kama sukha dukha rUpa thavA mAMDe te aneka prakAranAM je aihika ane pAralaukika anuSThAne karavAmAM Ave che te vyartha ja jAya? evuM te banatuM nathI. niyativAdIo paNa anuSThAnamAM mAne che "atyam ". A prakAnI svabhAvavAdIonI mAnyatA paNa sAcI nathI. kAraNa ke kAMTA vageremAM rahelI tINutAnI jema tamAma vastuo vinA karyo banI jatI hoya te aneka prakAranA aihika ane pAralIkika kamano abhAva ja mAnave paDaze paraMtu evuM banatuM nathI. anya matavAdI oe paNa keTalAka pAralaukika karmAdikanA anuSThAna karavAnuM svIkAryuM che. tethI ema ja mAnavuM paDaze ke anya matavAdioe je kahyuM che te temanA ajJAnane kAraNe kahyuM che. anya yuthike (anya tIrthike)nA virbhAgajJAnamAM cAra bhAMgA (vibhAga) thAya che, te cAra bhAga A pramANe thAya che.- (1) sadUbhUtamAM abhUta, (2) abhUtamAM sadabhUta, (3) saddabhUtamAM sadabhUta zrI bhagavatI sUtra : 2 138
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane (4) asatkRtamAM asadbhUta tenuM spaSTIkaraNa A pramANe che- sadbhUta paramANumAM asabhUta--ardho paramANunuM cATI javuM-e mAnyatA dharAvavI A pahelA bhAMgA che. vyApaka AtmAmAM sadbhUta caitanya che ema mAnavuM te bIje bhAMge che. AtmAne vyApaka mAnave te asadUbhUta che. kAraNa ke AtmA pAta peAtAnA prApta zarIranI kharAkhara manAya che vyApaka manAtA nathIsadbhUta paramANumAM niSpradezatva mAnavuM te sadUbhUtamAM sadbhUta nAmane trIjo bhAMgA che. vyApaka atmAmAM asadbhUta katRtva mAnavuM te ceAthA bhAMge che, A rIte anyatIthikA mata ajJAnamUlaka che, ema jANIne bhagavAnanAM vacanAmAM zraddhA rAkhavI. ahIM je prANa, bhUta, jIva ane sattva zabdanA prayAga karAyA che tenA atha A pramANe samajavA. e indriyavALA, traNa indriyavALA ane cAra IndriyavALA jIvA; prANa zabdathI grahaNa karAyAM che. vanaspatinA jIvA, bhUta zabdathI, pacendriya jIve; jIva zabdathI ane khAkInA pUthvIkAya akhAya tejakAya ane vAyukAyanA jIvA satva zabdathI gRhaNu karAyAM che ema samajavu. ghAsa, rA anyatIrthiko ke kriyA ke viSaya meM praznottara kA nirUpaNa puratIthikAnA kriyA viSe praznottara-- '' lajjA hathiyALa aMte ! vaM avaMti' ityAdi. sUtrA--( mate ! he bhagatrana! (banna'sthivALotra. AyaMti) anya tIthikA evuM kahe che ke (jJAnava' vahu te lIye oLa samaLa ko jiriyAko vAre'ti) eka jIva eka samaye e kriyAo kare che. (saMjJA ) te e kriyAe A pramANe che- daiyiAva 6 sa'pApa' 4) (1) irSyApathikI ane (2) sAMparAyikI jIva A mane kriyAo kare che, ( U~ samaya. riyAnavirepha) jyAre jIva iryApathikI kriyA karatA hAya che tyAre tuM samaya sAc vares) sAMparAyikI kriyA paNa karatA hoya che. (jJa' samaya sAtha vakta' samaya Airiya vare, ) je samaye jIva sAMparAyikI kriyA karatA hAya che te samaye irSyApathikI kriyA paNa karatA hAya che, ( yiAAi padmaraLacAn sevAcaM vare, saMvAcA paNacAriyA vare6) irSyApathikI kriyA karavAthI sAMparAyikI kriyA kare che sAMparAyikI kriyA karavAthI iryApathikIkriyA kare che. (vaeN vahu ne nIce omAM samAMto jiyiAmo varDa) A rIte eka jIva eka samaye ekriyAe kare che-(tA nA yiAva ja savAA 2) eka ryApathikI kriyA ane bIjI sAMparAyikI kriyA. ( se meya aMte ! zrI bhagavatI sUtra : 2 139
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJa') tA he bhagavan ! temanuM te kathana sAcu` che? ( noyamA !) he gautama ! (naM na te anna'sthithA H bArUti ) te anya tIthikA evuM je kahe che, (traM caitra lAvane teNaM zAtaMtu) ( cAsa) temaNe evu je kahyuM che ( micchA te va' bApu ) te temaNe mithyA kahyuM che-te sAcuM nathI. ( a N puLa nocamAM ! va" jAvAmi) he gautama! huM evuM kahuM chuM' ke ( va` ghajI-ze lIve samaye ja phririya' rek) eka jIva eka samaye eka ja kriyA kare che. ( prathamaya tattavvacAC khecatra nAva dyA nA sAMvarAca vA) te vAta svasamaya vaktavyatAthI ( sva siddhAMtathI ) jA NavI joIe ke jIva eka samaye IyA~pathikI athavA sAMparAyikI e be mAMthI eka ja kriyA kare che, TIkA ---" annayiALa aMte ! " he bhagavat anya matavAdIe A pramANe kahe che, ( ahIM nAva (cAva=paryanta ) pada vaDe " va` mAnta, va prazAnti, paNa pAyanti) A kriyApadone grahaNa karavAmAM AvyAM che. ) te zuM kahe che te sUtrakAre "va vahu ne nIve ityAdi sUtrapATha vaDe khatAvyuM che. eka jIva ( iLa samAM) eka samaye '- ro jiriyAo retti ' e kriyAo kare che. te e kriyAo ( tuM gaddA) A pramANe che--" yiAvi 6 saMvAca 2" eka IryApathikI kriyA ane khIjI sAMparAyikI kriyA. iryo eTale gamana. te gamanane mATenA je mArga hAya che tene irSyApatha kahe che. temAM je kriyA thAya che te kriyAne IryApathikI kriyA kahe che, eTale ke gama nAgamana karatI vakhate kAyayeAgane kAraNe je kama badha thAya che tene IrSyApathikI kriyA kahe che, saMparAya eTale kaSAya. jenA kAraNe jIva sa`sAramAM paribhramaNa karyA kare che tenuM nAma saparAya ( kaSAya ) che. te kaSAyane lIdhe je kriyA thAya che te kriyAne sAMparAyakI kriyA kahe che, eTale ke kaSAyane kAraNe je kaba thAya che tene sAMparAyikI kriyA kahe che " zaeN samaruM " je samaye jIva " riyA vahiya * iryopathikI kriyA kare che " tuM mayaM '' eja samaye " saMvAE padmaOM" te sAMparAyikI kriyA paNa kare che, tathA "nuM samartha saMvAE varepha ' je samaye jIva sAMparAyikI kriyA kare che. " te samaya phariyAcaM varepha " te samaye IyopathikI kriyA paNa kare che. " EriyAvahiyANa paraNyANa sAMvarAA var ' " irSyApathikI kriyA karI levAthI jIva 'sAMvarAE vajrarek '' sAMparAyikI kriyA kare che,ane ' sAcA vALacA riyAddhi patter " sAMpAyikI kriyA karI levAthI irSyApathikI kriyA kare che. " vahu to nIce ttenuM samAM Dho ziyALo re tti " A rIte eka jIva eka samaye e kriyAe kare che-" huM bahA " te e kriyAe A pramANe '' ' 66 'IriyAvahiya' ca saMparAiya' ca " zrI bhagavatI sUtra : 2 140
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka IpathikI ane bIjI sAMparAyikI re evuM mane ! gvaM gurU?" te he bhagavan! teo ema kevI rIte kahe che?-zuM temanI mAnyatA sAcI che? tene javAba ApatA bhagavAna kahe che ke "joyA" he gautama! "s i te annathiyA jayaMti ka" te anya tIthike evuM je kahe che, evuM je bhASaNa kare che, evI je prajJApanA kare che, evI je prarUpaNa kare che, "i a =Ava" ahIM "jAtrA padathI anya matavAdIone "eka jIva eka samaye be kriyAo kare che" ItyAdi tamAma pUrvokta pATha grahaNa karavAmAM Avyo che, "je te pravAhaMdu" ane evuM je temaNe kahyuM che "mirajhA te gvamare" te temaNe jUhuM kahyuM che-temanI te mAnyatA bhUla bharelI che. "huM na joyamA ! " he gautama ! huM te " A vAmi" evuM kahuM chuM, evuM bhASaNa karuM chuM, evI prajJApanA karuM chuM ane evI prarUpaNa karuM chuM ke "ghava haju je nore" eka jIva "gmoi samagoi" eka samaye "g ciM varu" eka kriyA ja kare che. " sAcavattadattayA beya caM" te vAta svasamaya (sva siddhAMta) nA vaktavyane AdhAre samajavI joIe, te svasamayanI vaktavyatA A pramANe che " IriyAbahiya vA sAMparAiyavA ja samaya iriyAvahiya' pakarei, taM samaya saMparAphartha na ghare" ItyAdi jIva eka samaye eka ja kriyA kare che, kAM to te iryApathikI kriyA kare che athavA to sAMparAyikI kriyA kare che. je samaye te IpathikI kriyA karate hoya che te samaye te sAMparAyikI kriyA karato nathI. je samaye te sAMparAyikI kriyA karatuM hoya che te samaye te IpathikI kiyA karatuM nathI. iryApathikI kriyA karI levAthI te sAMparAyikI kriyA karato nathI ane sAMparAyikI kiyA karI levAthI chava; iryApathikI kiyA karato nathI. A rIte eka jIva eka samaye eka ja kriyA kare che anya tIthikanA A ciMdhyA matanuM nirasana A rIte karI zakAya. IparthikI kriyA mAtra kAyasega ne kAraNe ja utpanna thAya che, te kaSAyane kAraNe utpanna thatI nathI, kAyayoga rUpa je kAraNe che te kaSAyarUpa hetuM nathI, paNa te te kaSAyathI bhinna ja hoya che. tethI IryApathikI kriyA akaSAye dvava (vinA kaSAye utpanna thanArI hoya che. paNa sAMparAyikI kiyA kaSAyarUpa doSathI udbhavatI hoya che. kaSAye saMsAramAM paribhramaNanA kAraNarUpa che. kaSAyanuM nAma ja sAMparAya che, e sAMparAyarUpa kaSAyothI je kriyA utpanna thAya che, te kriyAne sAMparAvikI kriyA kahe che, A rIte eka kriyA kaSAyathI utpanna thAya che ane bIjI kriyA kaSAyathI utpanna thatI nathI, A prakAranI eka bIjAthI virUddha kriyAo eka ja samaye eka puruSa mAraphata kevI rIte karI zakAya ? kahevAno hetu e che ke eka ja samaye eka jIvavaDe te baMne kriyAonuM saMpAdana thavuM koIpaNa rIte saMbhavita nathI, tethI te baMne kiyAe eka jIva ekaja samaye kare che" evI paratIthinI mAnyatA zrI bhagavatI sUtra : 2 141
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyA che, kAraNa ke eka ja samaye parasparathI virUddha evI be kiyAonuM eka puruSa vaDe saMpAdana thavuM azakya che. jema ke jaI rahele devadatta ubho che" e kathana koIne paNa satya nahIM lAge, kAraNa ke javAnI kriyA ane ubhA rahevAnI kriyA paraspara virUddha kriyAo che. te te bane kiyA eka ja puruSa vaDe eka ja samaye saMbhavI zakatI nathI. e ja pramANe kaSAyajanita ane kaSAya rahita e be kiyA (sAMparAyikI ane IryApathikI) paraspara virUddha hovAne kAraNe eka jIva vaDe eka ja samaye saMbhavI zakatI nathI. tethI te be kriyAe eka ja sAthe thAya che, evI mAnyatA mithyA samajavI. sU-3 / utpAtaviraha kAnirUpaNa upapAta viraha AgaLanA prakaraNamAM kriyAnuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. jeo kiyAvALA hoya che temano upapAta (janma) hoya che. A rIte kriyAnuM nirUpaNa karatI vakhate kriyAmUlaka upapAtanuM maraNa thaI Ave che. ane upapata'nuM smaraNa thatAM tenA pratipakSI upapAta, virahanuM smaraNa thaI Ave che. tethI have sUtrakAra upApata virahanuM nirUpaNa kare che. nirarphe mane ! jevAM 4" ItyAdi. sUtrArtha-(mate! ) he bhagavan! (niyaoi devArtha zA) narakagati keTalA kALa sudhI ( vavavAgi far TumttA?) upapAta virahita kahI che. (myamAM !) he gautama! (Ghavi u samaye ) ochAmAM ochI eka samaya ane (3odf vANaEqttA) vadhAremAM vadhAre bAra muhurta sudhI narakagatine upAzrI virahita kahela che. (gvuM vatI mALiyadaa niravalaM) A rIte AkhuM vyandintaka pada kahevuM. (revaM kaMse ! mahe! ri jJAva vihApha) he bhagavAn ApanuM kahevuM sAcu che. he bhagavAn ApanA kahevA pramANe ja badhuM barAbara che. A pramANe kahIne bhagavAnane vaMdaNA namaskAra karIne gautama svAmI saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhavita karatA potAne sthAne besI gayA, TIkAno artha sUtrartha pramANe ja che. narakagati ochAmAM ochA eka samaya ane vadhAremAM vadhAre 12 muhUrta sudhI upapAtathI virahita rahe che. tethI vadhAre samaya te upapAtathI virahita rahetI nathI. jenA upapAtana vyutkAti kahe che A viSa vyutkAntipada" nAmanuM prakaraNa che. te vyutkAntipada prajJApanA sUtranuM chaDu paDha che, tenI vizeSa mAhitI prajJApanA sUtramAMthI meLavI levI che sU 4 uItizrI jainAcArya jainadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta bhagavatIsUtranI priyadazinI vyAkhyAnA pahelA zatakane navame uddezaka samApta 1lA zrI bhagavatI sUtra : 2 142
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahale udezA kI avataraNikA pahelA zatakane pahele uddezakano prAraMbha A bIjA zatakamAM "kamANa gha va " ItyAdi gAthA vaDe kahelA dasa uddezaka che. temAMnA pahelA uddezakamAM-nIcenA viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. pRthivIkAya vagere ekendriya che zvAsa vagere le che ke nahI ? hA, le che teo zvAsa vageremAM zuM le che ? teo vAyunAM paramANuone grahaNa kare che. te paramANuomAM rUpa, rasa, gaMdha ane sparza hoya che evuM pratipAdana, ane prajJApanA sUtramAMthI tenuM pramANa. saMkSiptamAM nArakenuM varNana. chae dizAomAM zvAsocchavAsa vagaNAnuM AkarSaNa thAya che evuM nirUpaNa. vAyukAyika che zvAsa vagere le che ke nathI letA ? hA, le che. vAyukAyika jI vAyukAyamAMthI nIkaLIne vAyukAyikamAM ja utpanna thAya che e viSe vicAra vAyukAya jInuM maraNa kevI rIte thAya che? AghAtathI temanuM maraNa thAya che vAyukAyika jInAM zarIra ane azarIranuM pratipAdana. vAyukAya jIvone cAra zarIra hoya che evuM kathana. sakarmaka mRtAdI aNugAranA varUpanuM kathana, prANa, bhUta, jIva satva, vijJa ane vettAnA svarUpanuM kathana, siddha, buddha, mukta, pAraMgata paraMparAgata vagerenA svarUpanuM kathana, Arya zrI sjadakanuM caritra vaizAlika zrAvaka piMgalaka nigraMthanA kaMdane praznane leka sAnta (ana sahita) che ke anaMta che? kayA maraNathI marato jIva saMsAra vadhAre che ane kayA maraNathI marate jIva saMsAra ghaTADe che ! skaMdakanA manamAM saMzaya thavAthI te mauna rahe che. zrI mahAvIra svAmInA AgamananA khabara sAMbhaLIne skaMdakanuM temanI pAse gamana skaMdakanA mahAvIra prabhune prazrane ane prabhunA uttare, skaMdakanI azruta devalekamAM utpatti ane mahAvidehamAMthI mikSagamana, tenuM pratipAdana. prathamaM zatakaM procya pazcamAGgasya yatnataH / dvitIyazatakaM tasya vivRNomi yathAmati // 1 / ! pAMcamAM aMganA prathama zatakanuM zAntipUrvaka vivecana karI ne have huM tene bIjA zatakanuM mArI buddhi pramANe vivaraNa karUM chuM. bIjA zatakanA uddezakonA saMgrahane mATe sUtrakAre "kANa" vagere gAthAo kahI che. asAsakhaMdae vi ya samugghAya puDhavidiya annautthi bhAsA ya / devA ya camaracaMcA samayakhitta'sthikAya bIyasae // 1 // A gAthAne artha A pramANe che "vIeg" A bIjA zatakamAM A zrI bhagavatI sUtra : 2 143
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe dasauddezaka che (1) ucazvAsa, chaMdaka, (2) samuddaghAta (3) pRthivI, (4) Indra, (5) anyamUthika, (6) bhASA, (7) deva, (8) camacaMcA, (9) samayakSetra ane (10) astikAya. te uddezakemAM nIce pramANenA viSa nuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che-pahelA uddezamAM zvAsocchuvAsa viSe ane skaMdakaaNagAra viSe, bIjA uddezakamAM samudyAta viSe, trIjAmAM pRthvInA viSayamAM, cethA uddezakamAM IndranA viSayamAM, pAMcamAM uddezakamAM anya tIthikenA viSayamAM chaThThA uddezakamAM bhASAnA viSayamAM, sAtamAM uddezakamAM deva viSe AThamAM uddezakamAM camacaMcA nAmanI rAjadhAnInA viSe navamAM uddezakamAM samaya kSetranA svarUpa viSe ane dasamAM uddezakamAM astikAyanA viSayanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ucchavAsanizvAsa ke svarUpanA nirUpaNa pahelA zatakanuM vivaraNa pUruM thayuM. have bIjA zatakanuM vivecana zarU thAya che. temAM bIjA zatakanA pahelA uddezakanuM varNana karavAmAM Ave che. tene AgaLanA uddezaka sAthe A prakArane saMbaMdha che. pahelA zatakanA chellA uddezakanA antima bhAgamAM chAnA upapAta virahanuM pratipAdana karyuM che. ane A uddezakamAM jIvenAM ucalDravAsa vagerenuM pratipAdana karAyuM che. A bIjA zatakanA udezakane A prakArane saMbaMdha AgaLanA uddezaka sAthe che. tenuM prathama sUtra "te vana ItyAdi che. sUtrArtha--(tenuM je te samaer) te kALe ane te samaye (jide gAme naya thA) rAjagaha nAmanuM nagara hatuM ( vaLo ) tenuM varNana aupapAtika sUtramAM varNavelI caMpAnagarInI mAphaka che. (sAmI samo) te nagaramAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. (risA vicA) temanI dezanA sAMbhaLavAne mATe pariSada nIkaLI (vo trio) prabhue dharmopadeza Ape. (ArA pAyA) te sAMbhaLIne pariSada pAchI gaI. (tenuM jAhera sefsamaur) te kALe ane te samaye (samajaNa marao mAvA) zramaNa bhagavAna mahAvIranA (gadde tevAsI) moTA antavAsI ziSya (kAva ghagvAsamarche) (cAra) papAsanA karIne (ghaNaM vAva) ApramANe bolyA. (je ime bhaMte ! beiMdiyA iMdiyA, cAridiyo jIvA eesi NaM ANAma vA zrI bhagavatI sUtra : 2 144
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ vALo ghA nA nA nIlA ghA nAnAmo, vAsAmo) he bhagavana hIndriya, trIndriya, caturidrika ane pacendriya che je zvAsa aMdara grahaNa kare che. ane je uzvAsa bahAra kADhe che te te ame jANIye chIe ane joIe chIe. paNa ( rUpe puravAra kAra vArAphucA ricA nIvA) pRthvIkAyathI laIne vanaspatikAya sudhInA je ekendriya che temanA (aa pa ri naM zALA vA vALA vA karatAraM vA nIrAhe ra vALA na pAsAmo) bAhyAbhyantara zvAsa ane uchUvAsa viSe ame kaMI paNa jANatA nathI ke tene jotA paNa nathI. ( [ mate jItrA bALamaMti vA vALamaMti vA kSaitta vAniyaMti vA?) te he bhagavad ! te jIva zuM zvAsa grahaNa kare che ane uzvAsa bahAra kADhe che ! (haMtA mA !) hA, gautama! (pa ri naM jIvA AmaMti vA vALamaMti , varNavaMti vA vasaMta vAM) te jIve paNa aMdara zvAsa le che. aMdara zvAsa cheDe che, bahArathI zvAsa grahaNa kare che ane niHzvAsane bahAra kADhe che. TIkAI--"te he teof samagi" kAla padavaDe ahI avasarpiNIne cothe Are levAmAM AvyuM che. ane "samaya" padathI zreNika rAjAne zAsana samaya levAmAM AvyuM che. eTale ke avasarpiNInA cothA ArAmAM zreNika rAjAnA zAsana samaye "rAdhei jANaM thA" rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. "vo sAmI samoDhe" te nagaranuM varNana aupapAtika sUtramAM varNavelI caMpA nagarI nI mAphaka samajavuM, e vAta "avor " padathI sUtrakAre batAvI che. te nagaramAM zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhu padhAryA. "parikSA niyA" tAramAthI lokonI pariSada prabhune upadeza sAMbhaLavA mATe prabhu pAse javA upaDI. "ghaNo 6i " prabhue temane dharmopadeza dIdhuM. "parikSA javA dharmopadeza sAMbhaLIne pariSada tyAMthI pAchI pharI. "telaM vaheluM tenuM nagor" A pade vaDe ahIM " sabhA visarjana thayA pachIno kALa ane uchuvAsa niHzvAsa vagerenA prazno pUchavA ne samaya" levAmAM AvyA che. "tamArA mAga mAvaThTha neTre tevA " eTale ke zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA ceSTha ziSya gautama svAmI. "vajuvAnamALe " mAM je "nA" (Ava7 ) pada che tenA vaDe pahelA zatakanA pahelA uddezakano sAtamAM ane AThamAM sUtramAna"kAca " padathI zarU karIne "vaMjhari " sudhIne pATha grahaNa karAve che tema samajavuM. vaMdaNa namaskAra vagere karIne prabhune gautama svAmIe vinayapUrvaka " gvaM vANI" A pramANe pUchayuM che " ne je mare ! he bhagavana! A je "phuriyA " be IndriyavALA "tedizA" traNa IndriyavALA, " vAri " cAra IndriyavALA ane "ifjaMliyA" pAMca IndriyavALA " javA" jIve che, "gg si " temane "mA" ada zrI bhagavatI sUtra : 2 145
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ rano " jA" ane "ghorma vA" bahArane je "vaphAuM vA nItAsaM yA" ucchavAsa ane niHzvAsa che. "nAnAmo sAmo" tene te samajIye chIe ane joI zakIe chIe. paNa "jo me putravIrUNA gAya vAcharUArA ricA nIlA" pRthvIkAyathI laIne vanaspati kAya sudhIne je ekendriya jIve che. (ahIM" yAva" padathI apUkAya, tejaskAya ane vAyukAyanA grahaNa karavA joIe " si kALA vA pAma vA" temanA bAhya AtyaMtara. " sara vA nIsAraM vA 4 gALAno ja nAmo" ucchavAsa nivAsana ame jANatA nathI ane ame jotA nathI. tAtparya e che ke zrIndriya sudhInA jIvonA bAhyAbhyatra vAcchavAsane anubhavathI jANuM zakAya che ane dekhI zakAya che. paNa pRthvIkAyika akendriya jIthI zarU karIne vanaspati kAyika sudhInA akendriya jIvonA bAhyAbhyantara zvasevAsa anubhavathI jANI zakAtA nathI ane dekhI. paNa zakAto nathI. "g go mate ! kIyA" te he bhagavana te pRthvIkAyathI laIne vanaspatikAya sudhInA ekendriya che " bALamaMti nA jaLamaMti jA?" zuM zvAsa aMdara le che ane bahAra cheDe che? "valaMta vA nIti nA ?" zuM bahArathI zvAsamAM havA laI tene niHzvAsa rUpe bahAra kADhe che? praznane bhAvArtha A pramANe che ekendriya jIvo vasechavAsa le che ke nahIM ? A jAtanI zaMkAnu kAraNa e che ke ekendriya jInA zvAsocchuvAsa pratyakSa joI zakAtuM nathI, paNa temanAmAM caitanya te hoya che. ane tethI A jAtanI zaMkA svAbhAvika rIte utpanna thAya che. bhagavAna tene A pramANe javAba Ape che "haMtA joyAhA, gautama! "g vi # jIvA" te badhAM ekendriya jIvo paNa "bhAnanaMti nA pALAnaMti vA" bAhyAbhyatara zvAsa le che ane "rAri vA vInaMti =" bAhyAbhyatara ni:zvAsa cheDe che. jevI rIte citanyayukata manuSya zvAsocchavAsanI kriyA kare che tevI ja rIte citanyayukata ekendriya jIvo paNa zvAsa levAnI ane niHzvAsa kADhavAnI kriyA kare che. AgamAM zAstromAM pRthivIkAyika vagere ekendriya ja kahevAmAM Avela che. teo zvAsoachuvAsa le che ke nahIM, evI je zaMkA uddabhavI che tenuM kAraNa e che ke manuSya vagere mAM jevI rIte zvA chuvAsanI kriyA pratyakSa joI zakAya che. tevI rIte ekendriya jIvamAM te kiyA pratyakSa joI zakAtI nathI. tethI te prakAranI zaMkA asthAne nathI je A bAbatamAM evI dalIla karavAmAM Ave ke AgAmomAM temane jIva pratipAdita karyA che to te vAta mAnavI ja joIe ke teo vAsozvAsa le che. temAMthI zaMkAne mATe avakAza ja nathI. te tenuM samAdhAna A pramANe karI zakAya keTalAka jI (deDakAM vagere) ghaNA samaya sudhI zvAsa letAM nathI. te zuM pRthivIkAya vagere che te prakAranA che? ke manuSya vagerenI jema vasocchavAsathI yukta che ? e prakAranI zaMkA thAya che. zrI bhagavatI sUtra : 2 146
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA ghaNA lAMbA samaya sudhI vAsepzavAsa nahIM lenArA che paNa kaIka samaye te zvAse chUvAsa letAM jovAmAM Ave che. paNa ekendriya che te zvAse zvAsa letAM kadI paNa levAmAM AvatA nathI. tethI tejI vAsepzavAsa grahaNa kare che ke nathI karatA ? evI zaMkA anucita nathI. te zakAnA samAdhAnamAM A sUtra vaDe teo zvAsocchavAsa vagere le che ema kahevAmAM AvyuM che.-1u uchuvAsa niHzvAsano adhikAra cAlato hovAthI jIvAdika samuccaya daMDaka ane vIsa daMDakarUpa pacIza padomAM uchuvAsa niHzvAsano nirNaya karavAne mATe gaumata svAmI prazna pUche che ke - of mete tu navA kALamaMti vA vaMti va " ItyAdi. sUtrArtha- oi mate ! | g jIvA) he bhagavan! te kaIjAtanA dravyane ( rAjamaMtti vA vALamaMtti vA karatasaMti vA nIrAMti vA?) bAhyAbhyantara zvAsa rUpe grahaNa kare che, ane kaI jAtanA dravyone bAhyAbhyantara nivAsa rUpa choDe che! (noramA !) he gautama ! (zvamai viaggfsAruM gADuM) dravyanI apekSAe anaMta pradeza dravyane (vetto mAMgavAsoDhAjuM) kSetranI apekSAe asaMkhyAta pradezamAM avagADha thayelAM dravyane, (jo annacara hADuM) kALanI apekSAe kaI paNa jAtanI sthitivALAM dravyone, (mAvI jaLamaMttAruM, saMdhatA, ramaMtADuM, chAramaMtADuM ) bhAvanI apekSAe varNa gaMdha rasa ane sparzavALA dravyane (bAbata vA vALamaMti ) teo bAhyAbhyantara zvAsarUpe le che (ArasaMti vA nIsara gA) ane evA ja dravyane bAhyAbhyantara niHzvAsa rUpe cheDe che. (AruM mAro vALamaMtAruM gAnaMti vA vALakhaMti vA kSati nA visaMti vA) he bhagavana! te jIvo bhAvanI apekSAe je varNavALA dravyone bAhyAbhyantara zvAsa rUpe le che tathA bAhyAbhyantara niHzvAsa rUpa choDe che, (tAI ki egavaNNAiM ANamaMti vA pANabhaMti vA, UsasaMti vA nIsasaMti vA te dravya zuM eka varNavALAM hoya che! (bAramo vAvo gAya ni javuM vaMvilaM) he gautama! ahIM AhAragAma grahaNa kare joIe ane jo traNa cAra ane pAMca dizAomAMthI zvAsa ane niHzvAsanA pudgalene jhaDaNa kare che tyAM sudhI pATha grahaNa kara joIe, ( i mate ! ne bALamaMti vA vALati vA karatasaMti vA nIravaMti vA) he bhagavan! nAraka jI kaI jAtanA dravyone bAhyAbhyantara zvAsa rUpe le che. ane kyA prakAranA dravyane bAhyAbhyantara nivAsa rUpa cheDe che! (saM rela vAva niyama cha bALamaMti zrI bhagavatI sUtra : 2 147
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA vALamaMti ghA, vasati vA, nIrAMti va) he gautama! A viSayamAM paNa AgaLa mujaba ja samajavuM cha dizAomAMthI teo bAhyAbhyantara zravAsa niHzvAsanA pudgalene grahaNa kare che tyA sudhInuM kathana AgaLa mujaba ja samajavuM. (aa paviyA rAghAca nidavAghAcA mALiyArA tenA nicamAM dili) sAmAnya che ane e kendriya jI viSe evuM kahevuM joIe ke je kaI vyAghAta naDate nahoya te teo badhI dizAomAMthI vAsa nizvAsanA pudgalane grahaNa kare che, paNa je vyAghAta naDato hoya te chae dizAomAMthI vAsa niHzvAsanA pudgalene grahaNa karI zakatA nathI, paNa kaI vakhata traNa dizAomAMthI, te kaI vakhata cAra dizAomAMthI ane koI vakhata pAMca dizAomAMthI zvAsa nivAsanA pudgalene grahaNa kare che, bAkInA tamAma jIve che e dizAmAMthI vAsa niHzvAsanA pudgalene grahaNa kare che. TIkAryuM--"viMda of mate" ahIM "" pada sAmAnyanuM nirdezaka che. tethI ahIM teno artha" kaI jAtanAM dravyone e thAya che. "g vIjA" pRthi vikAyathI laIne vanaspati sudhInA ekendriya che "kALamaMta vA vALamaMti vA, 3NavaMti vA, nirakSara ghA" bAhyAbhyantara zvAsamAM grahaNa kare che. ane cheDe che! praznane bhAvArtha e che ke ekendriya jIve vAsepzavAsamAM kaI jAtanAM dravyone grahaNa kare che! bhagavAna mahAvIra svAmI tene A pramANe uttara Ape che "jo !" he gautama ! "vaLaoi in sivAruM dhyAruM" ekendriya je dravyanI apekSAe anaMta pradezavALAM dravyone zvAsocchavAsa rUpe grahaNa kare che, "tto" kSetranI apekSAe "kAMsanloDhAruM" AkAzanA asaMkhyAta pradezomAM rahelA dravyane grahaNa kare che. ahIM "pradeza" zabda vaDe AkAzanAM pradeze grahaNa karAyA che. "jAjI " kALanI apekSA e "annAIDaruM" eka, be vagere samayarUpa sthitivALAM dravyomAMthI kaI paNa eka sthitivALAM dravyone grahaNa kare che. "mAro " bhAvanI apekSAe " vALA kRNAdi varNavALAM, "aMtANuM" surabhi vagere gaMdhavALAM, "mAruM" tikata (tIkho) vagere rasavALAM, " sitArUM" kaThera vagere sparzavALAM dravyane "AmaMtti vA vALamaMti vA, vasaMti vA, nIravaMtti vA" Abhyantara zvAsarUpe le che. bahAra zvAsa rUpe le che. aMdara niHzvAsa rUpe cheDe che, bahAra niHzvAsa rUpe chaDe che, he bhagavad "mAvo nAsa" bhAvanI apekSAe varNavALAM je dravyone te " sAmaMta nA vALamaMti vA, vasati vA" nI saMti vA" bAhyAbhyantara zvAsa rUpe grahaNa kare che ane bhAdyAbhyantara niHzvAsa rUpe cheDe che "tAruM gari sAmaMta , maMtti nA rAsati vA nIti vAte dravyo zuM eka varSa vALA hoya che? tAtyarya e che ke pRthvIkAya vagere ekendriya jIve bhAvanI ape zrI bhagavatI sUtra : 2 148
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ pi " ,, kSAe varNa yukata je drabyAne zvAseAcchvAsamAM grahaNa kare che ane cheDe che te drabyA zu eka ja varNavALA hAya che athavA be, traNa, pAMca vagere vaNu vALA hAya che? te praznane mahAvIra prabhu A pramANe javAma Ape che. " gALo mecano nAya ti 23 paM ihe gautama ! ahIM AhAragamanA viSayamAM kahela AlApaka grahaNa karavA joie. ane traNa, cAra, ane pAMca dizAnA drabyAne teo grahaNa kare che ema samajavuM eTale ke cha dizAmAMnI traNa, cAra ke pAMca dizAomAM rahelAM dranyAne te jIveA zvAsocchvAsa rUpe grahaNa kare che. ane cheDe che. A uttarasUtranuM evuM tAtparya che ke prajJApanA sUtranA 28mAM AhAra paTTamAM kahelA AhAragama nAmanA je AlApaka che te ahIM kahevA joie. paNa te AlApaka ane A AlApakamAM eTalA ja taphAvata che ke tyAM AhAra viSe je sUtreA kahelAM che eja sUtra ahIM zvAserAsa viSe kahevA joie jema ke " pAvannAra, tuvannArUM ttivannArUM, nAva cannArUM vi, jAIM vannao kAlAI tAI kiM ekaguNakAlA jAva anaMta guNakAlAI bhAvanI apekSAe te jIvA je drabyAne zvAseAsa rUpe te dravyeAM eka ja varNavALAM hatAM nathI, paNa eka vaNu vALAM e varNavALA paNa hAya che, traNa varNavALAM paNa hAya che, cAra vaNu vALAM paNa hAya che ane pAMca vaNu vALAM paNa hAya che. tathA je kALA vaNunA drajgyA te jIvA vaDe zvAseAvAsa rUpe grahaNa karAya che te caiA eka gaNA, be gaNuA traNa gaNuA, ane anaMtagaNuA (pata ) kALAM paNa hoya che. eja pramANe gaMdha, rasa vagerenA viSayamAM paNa samajavuM A rIte pRthvIkAya vagere jIveAmAM zvAsocchvAsanA viSayamAM jANI laine have nAraka veAnA zvAse zrvAsanA viSayamAM gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che- nuM maMte ! nA ANamaMti vA pANamaMti vA, utsasaMti vA nIsasaMti vA he bhagavan nArakajIva kaI jAtanAM dravyAne zvAsezvAsa rUpe grahaNa kare che ane cheDe che ? uttara-ta ceva nAva chiitta bALamatiyAvALamati vA, upasaMti vA nIlasaMti vA'' he gautama ! pRthivI vagere ekendriya jIvAnA zvAsocchvAsanA viSayamAM kahyA pramANe ja nArakAnA viSayamAM paNa samajavu eTale ke nArakInA paNa dabvao anaMtapaesiyAI davtrAI " dravyanI apekSAe anata pradezavALA drAne zvAsocchvAsamAM grahaNu kare che ane cheDe che, ityAdi AlApaka ahI' kahevA joIe. kayAM sudhI ne AlApaka kahevA joIe ? te tenA samAdhAna mATe kahyuM che ke " no iai" nAraka jIvA cha dizAmAMthI zvAse cchavAsamAM grahaNa karavA yAgya dravyAne grahaNa kare che. " tyAM sudhI te avA paka kahevA. " nIvAiviyA vAdhAya nitrAvAyAya mALicanA "" sAmAnya jIvA ane ekendriya jIve vyAghAta vALAM ane vyAghAtavinAnA kahevA joie ' jIve ' zrI bhagavatI sUtra : 2 dd grahaNa kare che pazu hAya che, 149
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAMthI kyAM che tyAghAtavALAM che ane kayAM che vyAghAta vinAnA che te sUtramAM ja batAvyuM che. je alakAtmaka eleka rUpa vyAghAta naDate na hoya te jIvo chae dizAomAMthI zvAcchAsane cagya padralene grahaNa kare che e niyama che. paNa jo aleka rUpa vyAghAta thatA hoya te teo kayAreka traNa dizAomAMthI. kayAreka cAra dizAomAMthI ane kayAreka pAMca dizAomAMthI zvAsane gya pule grahaNa kare che. tathA ekendriya enA viSe A pramANe samajavuM "puDhApurA mate ! rUrti bALati pAmati jasavaMti nIsasaMti ? goyamA ! nivvAghAeNaM chAisiM vAghAyaM paDuca siya tidisiM ca udisiM uttara piMi " he bhagavan! pRthivIkAyanA jI keTalI dizAomAMthI zvAsocchavAsane egya pulane grahaNa kare che? he gautama! je vyAghAta thatA na hoya te niyatathI ja chae dizAomAMthI teo zvAso uchuvAsane gya pudgalene grahaNa kare che, paNa je ekarUpa vyAghAta naDatuM hoya te je je dizAomAM vyAghAta naDate heya te te dizAe sivAyanI bAkInI dizAo. mAMthI zvAsocchuvAsane cAgya pudra grahaNa kare che. A rIte kayAreka traNa dizAmAMthI, kayAreka cAra dizAmAMthI ane kayAreka pAMca dizAmAMthI zvAsocchavAsa ne egya mudra grahaNa kare che, A pramANe ja apUkAyathI laI vanaspati kAya sudhInA ekendriya jInA viSayamAM paNa samajavuM. je vyAghAta naDato na hoya te chae dizAomAMthI ane je vyAghAta naDatuM hoya te kayAreka traNa dizAmAMthI, kyAreka cAra dizAmAMthI ane kayAreka pAMca dizAmAMthI teo zvAsavAsane pukla paramANuone grahaNa kare che. te pRthikAya vagerenA jI lekanA antamAM paNa rahe che, tethI traNa vagere dizAomAMthI zvAsovAsane yogya pudgala paramANuone grahaNa karavAmAM temane aDacaNa paDe che. relA nicamA chatti " ekendriyo sivAyanA nArakI vagere trasa jIve chae dizAmAMthI zvAsocchavAsane yogya pula paramANuone grahaNa kare che evo niyama che, kAraNa ke trasa che. trasa nADInI aMdara ja rahe che. tethI chae dizAomAMthI zvAsocchavAsa yogya pula parapaNue meLavI zake chAsUrA AgaLanA prakaraNamAM ekendriya jIvonA zvAsocchavAsanuM varNana karavAmAM AvyuM. vAyukAya jenI gaNatarI paNa ekendriya jIvamAM ja thAya che. to te ane vAyu ja zuM zvAsa niHzvAsa rUpa hoya che ke pRthivIkAya vagere jInI jema keI anya padArtha temanA zvAsa niHzvAsamAM grahaNa thAya che? te jANavA mATe gautamasvAmI mahAvIra prabhune pUche che ke zrI bhagavatI sUtra : 2 150
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,'vAujANnaM maMte ! " ItyAdi ! bA pANamai vA, sUtrA ( vAGAt jaM mane ! vAyuA ceva bALamajU lasad vA nIsarU vA ? ) huM bhagavan vAyukAyanA jIve zuM vAyukAyAne ja zvAseAvAsa rUpe grahaNa kare che? ( daMtA zocamA ! ) hA, gautama ? ( vAkAr_vi nAva nIrarU vA) vAyukAyika jIvA vAyukAyAne ja zvAseAcchvAsa rUpe mahaca kare che ( vAlAr na maMte! vAsANa ceva gaLeAlacanaphasa ghutto chAttA uddAttA mukko munno jvAcAra ) he bhagavan? zu' vAyukAyika jIve: hajAro vakhata vAyuAyikAmAMthI marIne vAyukAcAnI paryAyamAM ja zuM pharIthI vAra vAra utpanna thAya che! (hU~ttA! jothama ! ) hA, gautama ! (jJAnaparacA ) vAyukAyika jIvA hajArAvakhata marIne pharIthI vAyukAyAnI paryAyamAM ja utpanna thAya che. (semaMte ! puidde ddArU putre jAr ?) he bhagavan ! te vAyukAyika jIvA svakAya zastra, parakAya zasra ane ubhayakAya zastrane AghAta pahoMcavAthI mare che ke vinA AdhAte mare che" (nocamA! pudde uddAtlR no avukejJAE) te svakAya vagere zastrone AghAta paheAMcavAthI mare che,AghAta paheAMcyA vinA maratA nathI ( te maa! misarI niyama, sasarII nizrvamarU,) he bhagavan ! vAyukAyika jIvA jyAre marIne anya gatimAM jAya che tyAre zarIra sahita jAya che ke zarIra rahita jAya che! (noyamAM !) he gautama! (sica sarIta nindahamad ghiya ttattI nilamaTM) te zarIra sahita paNa jAya che ane zarIra rahita pazu jAya che. (le dvega aMte ! traM punar niya sIDI nilamapha siya sarIrI nilama) he bhagavan! zA kAraNe Apa evuM kaheA che ke tee zarIra sahita paNa jAya che ane zarIra rahita thaine paNa jAya che ! ( noyamAM ! ) he gautama! ( vAGajAcaraNa nuM vArisarIyA paLattA ) vAyukAyika thavAnAM cAra zarIra kahyAM che. ta`nA) te A prakAre che ( borAhid, venni, taiyA, H ) audrArika, ane vaikriya, tejasa ane kANu, lohiyayendri cArU vighnanAca te trarNanuM nimaT ) audyArika vaikriya, e e zarIrane cheADI tathA taijasa ane krANue e zarIrane sAthe laine te bIjI gatimAM jAya che ( se senade La noyamAM ! vunnarU siya sasarI nilamar siya annarIta nilamaya) he gautama! te kAraNe evuM kahevAmAM AvyuM che ketee zarIra sahita paNa anya gatimA jAya che ane zarIra rahita paNu jAya che. TIkA "" vAyukAya ke Ana-prANa kAnirUpaNa ' vAyuA naM. mate ! he bhagavan ? vAyukAyika jIvA vAyukAe ceva ANamai vA pANamai vA utsasai vA nIsasai vA zrI bhagavatI sUtra : 2 dd 151
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitAnA sajAtIya vAyukAyikane ja zvAsAdi rUpe grahaNa kare che? A prakAranA gautama svAmInA praznane mahAvIra prabhu A pramANe javAba Ape che "gat joyA" hA, gautama ! "vArUNa nAva nIrasa vA vAyukAyika jIve sajAtIya vAyukAne ja zvAsAdika rUpe grahaNa kare che. zaMkA-je zvAsocchavAsa vagere vAyurUpa hoya che te te vAyune paNa bIjA vAyunI AvazyaktA paDaze, ane bIjA vAyune paNa keI trIjA vAyunI jarUra paDaze, A rIte te ahIM anavasthA doSane prasaMga ubhe thaze. zaMkAkAranI zaMkA evA prakAranI che ke pRthivI vagere jIve pota pRthivI vagere rUpa hoya che, ane temane je zvAseGgavAsa hoya che te vAyu rUpa hoya che, paNa vAyukAyikamAM evuM nathI, vAyukAyike svayaM vAyu rUpa hoya che ane temane zvAsocchuvAsa paNa vAyu rUpa ja hoya che. A rIte je vAyukAyika ane jIvavA mATe anya vAyunI jarUra paDe te bIjA vAyukAne paNa vAyunI AvazyakatA rahetI haze. A pramANe mAnavAmAM Ave te zvAse chUvAsarUpa vAyune kayAMye paNa antaja nahIM Ave je tene keIpaNa sthAne anta mAnI levAmAM Ave to ema zA mATe mAnavuM ke prathama vAyukAyika jIvone zvAsocchavAsanI AvazyakatAja hotI nathI. samAdhAna-A pramANenuM kathana megya nathI, kAraNa ke kaI paNa jIvana jIvavA mATe zvAsocchavAsanI jarUra paDe ja che nirjIvane paDatI nathI. vAyukAyike paNa jIva ja hoya che tethI temane zvAsa ane ni:zvAsanI AvazyakatA paDe che. paraMtu zvAsozvAsa rUpa vAyune tenI AvazyaktA rahetI nathI kAraNa ke te te acitta jIva rahita hoya che. tethI ahIM anavasthA daSanI saMbhAvanA rahetI nathI. zaMkA-je jIvane ja zvAsevAsanI jarUra paDatI hoya te je siddha pada ne pAmelAM jIve che temane paNa tenI AvazyaktA hovI ja joIe nahIM te zvAsocchavAsanA vAyunI jema temane paNa nijIvAja mAnavA paDaze ? samAdhAna-A jAtanI zaMkA asthAne che, kAraNa ke ahIM je vAta cAlI rahI che te saMsArI jIvonI apekSAo cAlI rahI che. pRthivI, pANuM vagere che saMsArI gaNAya che. je saMsArI ja hoya che temane 4 thI 6 paryArio zrI bhagavatI sUtra : 2 upara
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhave che. siddha che saMsArI nathI paNa mukta che vaLI zarIrethI rahita che tethI temane zvAsocchavAsanI AvazyakatA rahetI nathI. karmone bilakula abhAva hoya tyAre ja siddha avasthAnI prApti thAya che. nAma karmane eka bheda paryApti nAmakarma che. tene udaya thAya tyAre ja jIva paryAptaka kahevAya che. siddhone nAma kamano ja abhAva hovAthI paryApti nAma kamane paNa abhAva ja hoya che. tethI teo paryApta ane aparyApta avasthAethI rahita thaI jAya che, temanAmAM te ekalI zuddha cetanA ja rahe che. zaMkA-je saMsArI jIne ja zvAsocchavAsanI AvazyakatA rahetI hoya te vigrahagatimAM rahelA ane AvazyakatA kahI nathI. teo paNa saMsArI jIve ja che. vigrahagatimAM rahelA jIvone eTale ke aparyApaka jIvamAM dasa prANAmAMthI sAta prANanuM astitva kahyuM che. manabala, vacanabala ane zvAsecchavAsa e traNe prANe aparyAptAvasthAmAM ane hotA nathI evuM kahela che. te ja rIte vigrahagati samApanna jIva zvAsocchavAsane abhAve ajIva kahevAto nathI eja pramANe jemanI zvAsocchavAsanI kriyA jovAmAM AvatI nathI evA vAyukAyikAdi jIne zvAso chUvAsanA abhAve paNa che ja kahevAya che chatAM paNa temanAmAM (vAyukAyikamAM) zvAcchavAsane saphUbhAva mAnavAnI AvazyakatA zI che? samAdhAna-AvI zaMkA paNa ucita nathI. kAraNa ke jIvanI aparyAptAvasthA paNa traNa samaya paryata ja rahe che. tyAra bAda te paryAptaka avasthA ja banI jAya che. kALanA sUkSamamAM sUkSama aMzane samaya kahe che. vyavahAramAM paNa evuM jovAmAM Ave che ke sAmAnyamAM sAmAnya prANuM paNa pitAnI zvAsozUvAsanI kriyAne keTalAka samaya sudhI rUMdhI zake che tethI karIne teo nijIva banI jatAM nathI. ahIM te ema kahevAmAM AvyuM che ke paryAptaka avasthAvALA zvAsaQvAsanI kriyAne avazya sadbhAva hoya che. tene abhAva hoya te te jIvane paryApaka ja mAnI zakAya nahIM athavA- A je zvAse chUvAsa rUpa vAyu che te vAyurUpa hovA chate paNa vAyukAyika jIvanA je audArika, vikriya zarIro hoya che te rUpe te hete nathI. kAraNa ke AnA prANa nAmanA vAyunA je pule che teo dArika vaikiya zarIranAM pudgale karatAM aneka gaNuM pradezavALA hovAne kAraNe sUkama hoya che. tethI temAM caitanyavALA vAyunA zarIrane samAveza thaI zakato nathI. A rIte ahIM anavasathI deSa lAgato nathI kahevAno Azaya e che ke zvAsa nizvAsa rU5 vAyu acetana hoya che. tethI tene zvAsa nizvAsanI jarUra paDatI zrI bhagavatI sUtra : 2 153
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI ahI anavasthA doSane sabhava rahetA nathI. tr vAsACAM aMte ! " he bhagavan! vAyukAyikA vAukAe ceva annenasacanamna svattoAttA kAttA tatheya mukkora padmavAr ? ''. vAyukAyamAM ja lAkhA vakhata marIne tyAM ja zu vAra vAra janma le che ? vAyukAyanuM vakatavya cAlatuM hAvAthI vAyuAyakAnA viSayamAMja A prazna pUchavAmAM Avyo che. nahitara teA A prazna pRthivIkAyika vagere ne pazu lAgu pADI zakAya che. kAraNa ke pRthivIkAyika vagere jIvAnI paNa marI marIne pRthivIkAyika vageremAM ja utpatti thAya che. te tamAma pRthivIkAyikanI kAryAsthati asaMkhyAta rUpe tathA vanaspatinI apekSAe anaMta rUpe pratipAdita karavAmAM AvI che. kahyuM paNa che. bhAvArtha-pRthvI, pANI agni ane vAyukAyanA jIvAnI kAyasthiti asaMkhyAta avasarpiNI utsarpiNI kALa pramANu heAya che. tathA vanaspatikAyanA jIvAnI kAyasthiti anaMta avasarpiNI kALa pramANe heya che. ,, gautama svAmInA te praznanA mahAvIra prabhu A pramANe uttara Ape che. phtA noyamA ! jAva paccAyAi hA, gautama ! vAyukAyanA jIvA lAkhA vakhata marIne vAyukAyamAM ja pharI pharIne janma le che. ahIM (yAvata,) padmathI arrare. vAka ceva aNegasyasahassa khutto udAittA udAittA tatthetra bhujjora pATha grahaNa karAye che. 66 ,' prazna-" te maLe ! ai juduM rU" he bhagavan te vAyukAyika jIvA zu peAtAnA zarIra rUpa zastrathI, parakAya rUpa zastrathI athavA banne kAya rUpa zastrathI haNAIne mare che! ke 'navudde ddArU" svakAya vagere zastrathI AghAta pAmIne mare che ? uttara- poyamA! pure kAra, no apuo uddA" he gautama ! vAyukAyika jIvA svakAya vagere zastranA AghAta pAmavAthI ja mare che AghAta pAmyA vinA maratA nathI. " vAyukAyika jIve svakAya, parakAya athavA banne kAyarUpa zasranA sapaka thI AghAta pAmIne ja mare che" A kathana seApakramaAyuSyanI apekSAe karAyu' che. paraMtu nirupakrama AyuSyanI apekSAe teA anya prakAre paNa tenu maraNa sabhave che. prazna- " te aMte ! isattarIrI nilamar asarIrI nibhramar ?'' he bhagavan te vAyukAyika jIva jyAre marIne khIjI gatimAM jAya che tyAre zuM te zarIra sahita jAya che ke zarIra rahita jAya che ? uttara-ci nathII nilamar " siya asarIrI nilamar ' he gautama kAi apekSAe te zarIrane sAthe paNa laI jAya che, ane kAI apekSAe te zrI bhagavatI sUtra : 2 154
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIrane sAthe nathI paNa laI jatA prazna-" se meLaDheLa mate ! vunnarU " he bhagavan ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke vAyukAyika jIvA zarIra sahita pazu paragatimAM jAya che ane zarIra rahita paNa paragatimAM jAya che ? uttara- nocamAM ! vAjAcasAM cattArisorA pannattA " he gautama ! vAyukAyika jIvAmAM cAra zarIra kahyAM che. je A pramANe che. ,, "" * bo]hit " audArika, " veunni" vaikriya, "teca" tejasa, ane "R" kACNu vAyukAyika jIvA " borAjiyane'ndriyArUM nippajJAca '' audArika ane vaikriya zarIrane choDIne ja anyagatimAM jAya che paraMtu tecaca maEi niSa marjha " tejasa ane kANu zarIra, anya gatimAM che. kAraNa ke te anne zarIra pratyAghAtathI rahita hAya che. 'te teLadruAM vocamAM! ' kannarU siya kSasII nivalamadda brica balarIrI nilama" he gautama ! ArIte vAyukAyika jIvA taijasa ane kAma`Nu zarIranI apekSAe zarIra sahita anya gatimAM jAya che ane audArika ane vaikriya zarIranI apekSAe zarIra rahita thaine anya gatimAM jAya che sU 3 / / mRtAdi anagAra ke svarUpa kA nirUpaNa mRtAdI aNugAranu prakaraNa vAyukAyika jIvAnI pharI pharIne vAyukAyikAmAM ja utpatti thAya che evuM AgaLanAM prakaraNamAM kahevAmAM AvyuM che. have A prakaraNamAM e batAvavAmAM Ave che ke koI koI muni paNu sa'sArabhramaNanI apekSAe pharI pharIne tyAMne tyAja utpanna thAya che. " mArUM naM aMte ! niyaMa" ityAdi ,, sUtrA--( mahAna maMte ! he bhagavan ! prAsuka AhAra lenAra (niyaM ke ) nigrantha, ke jeNe ( no nizrvamave) potAnA bhavaneA nidha karyAM nathI. ( noniruddhamavace) saMsAranA prapaMcanA nirodha karyo nathI, ( no pILasaMsAre ) jene saMsAra kSINa thayeA nathI, ( o pILasalAveyanine) jenA sa'sAra vedanIyane nAza thayA nathI, ( jo vocchinnasaMsAveyanikke ) jenA saMsAranuM chedana thayuM nathI. (no niTriyaDhe) je kRtArtha thayA nathI, jo niTriyaTTa har binne jenuM kArya samApta thayelA kAnI jema pUrU thayela nathI, eTale ke je kRtakatya thayA nathI zu ( punavi ) pharIthI paNa (Etya hava ADrU ) Atiya ca, manuSya vagere gatirUpa saMsArane prApta kare che. ? ( 'jJAnocanA!) hA, gautama ! (mAtlR nuM niya Te nAva punavithatha pUrvokata vizeSaNA vALA prAsuka AhAra lenAra nigraMtha manuSya gatirUpa sa`sArane vAravAra prApta kare che. zrI bhagavatI sUtra : 2 vagaTTE ) aNugAratiya ca, 155
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrA--ddha mArUM naM mate! acitta vastunemRta kahe che te mRtarUpa acitta vastunA AhAra lenArane mRtAdI kahe che, eTale ke prAruka bhAjI tathA upalakSaNathI eSaNIya vastunA AhAra karanAra te ... vaLIyArI niya' ke ' nigraMtha aNugAra paNa zuM tiya ca manuSyAdi vagere gatirUpa saMsArane phrI phrIne prApta kare che? eTale ke kai paristhitimAM te nigraMtha saMsArane pharI phrIne prApta kare che te sUtrakAra nIcenA sUtra vaDe spaSTa kare che " no nirdemane " ItyAdi je je mRtADhI zramaNa nigra^thanAM vizeSaNe A sUtramAM batAvyAM che, te vizeSaNAthI yukata zramaNa nigraMthanA sasAranA aMta AvatA nathI. kahevAnu tAtparya e che ke te vizeSaNNA vALA zramaNa ni tha prAsuka AhAranA upa bhAga karavA chatAM paNa saMsAramAM paribhramaNa kare che. have te vizeSaNAnuM spaSTI karaNa karavAmAM Ave che. " no nindvamave ' te mRtAdI zramaNa nigraMtho aneiruddha bhava vALA hAya caramabhava vALA na heAya eTale ke jeNe peAtAnA AAgAmI bhavanA aMta karyAM naheAya te avazya macchu pAmIne A sasAramAM pharI janma dhAraNa kare che, te sa'sArane taraze nahi. ahI jo evI zaMkA sevavAmAM Ave ke je mRtAdI zramaNa nitha peAtAnA AgAmI bhavane nidha karyo nathI. te be bhava karIne paNa mukita prApta karI zake che, te tene kevI rIte saMsAramAM janma lenArA mAnI zakAya! te zaMkAnuM nivAraNa karavA mATe sUtrakAra kahe che ke " no nizrvamavavare " jeNe bhavaprapaMcanA bhavistArane nirAdha karyo nathI eveA zramaNa niSra tha vAraMvAra saMsAramAM janma dhAraNa kare che ahIM be bhava karIne meAkSa janAranuM varNana karyuM nathI. ahI te evA mRtADhI zramaNa nigrathanA ullekha karyo che ke jene be bhava karyo pachI paNa aneka bhava karavAnA bAkI che. mRtAdI aNagAra deva ane manuSyabhavanI apekSAe paNa aniruddha bhava vistAra vALA hAI zake che. paNa ahI' evA zramaNa nigraMtha nI vAta karavAmAM AvI nathI paNa ahI teno pILasaMsAre " jenuM catugatirUpa saoNMsAramAM paribhramaNa karavAnuM mahINa (kSI) thayu nathI evA mRtADhI zramaNa nigraMtha sa'sAramAM vAravAra bhramaNa kare che ema kahevAmAM avyu che tenuM tAtparya e che ke je zramaNa ni"tha hovA chatA dravyaliMgI che bhAva zrI bhagavatI sUtra : 2 156
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ liMgI nathI ene A kathana lAgu paDe che. e ja kAraNe no jaLasaMsAraveLijo " jene saMsAra vedanIya karma kSINa thayA nathI e zramaNa nigraMthane uparanuM kathana lAgu paDe che, saMsAra vidharmI vALo sAdhu gatimAM eka eka vAra paNa jaI zakatA hoya che te tenuM nirAkaraNa karavA mATe "no roina saMsAre" viSezaNu mUkayuM che eTale ke jene cAre gatimAM aneka vAra paribhra. maNa karavAnuM hajI bAkI che. ane te kAraNe " ne vorivajavaMtALa " jenA cAre gatimAM bhramaNa karAvanAra karmone hajI kSaya thaye nathI, ane eja kAraNe "no niSkriya " jenuM mekSarUpa prayajana hajI sudhI pUrNa thaI zakayuM nathI, ane tethI, je "o niQicaTU vALane Icchita arthanI mokSanI prApti karI za nathI eTale ke je kRtArtha thaye nathI, evA mRtAdI nigraMtha aNugAra zuM "punAvi " pharI pharIne A anAdi saMsAramAM "rathaEUR" narakAdi gatirUpa bhavane prApta kare che? gautamasvAmInA A praznane bhAvArtha e che ke acitta athavA eSaNIya AhArane upabhega karanAra zramaNa nigraMtha je phakta vizeSaNothI yukata hoya to te saMsAramAM vAraMvAra janma laIne janmamaraNanA duHkho bhegavaze ke teno saMsAramAMthI chuTakAre thaI jaze ? gautama svAmInA e praznano javAba ApatAM mahAvIra prabhu kahe che ke "haMtA joyamAM ! hA, gautama! ahIM "tA" pada svIkAranA arthamAM vaparAyuM che "mA naM nike mRtAdI nigraMtha ke je niruddhabhava vALe nathI, nirUddhabhava prapaMca vALo nathI, prahaNa saMsAravALa nathI, prahaNa saMsAra vedanIya karma vALa nathI, saMsAra nA aMta vALo nathI, aMta karelA saMsAra vedanIya karma vALe nathI, je kRtArtha thayela nathI, je kRta kRtya thayela nathI. jenuM kArya samApta thayelA kAryanI jema pUruM thayela nathI te "puLAvi pharIthI paNa vAraMvAra "phathayaM" narakAdi gatirUpa saMsArane "durvA bAjIrU prApta kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke aniruddha bhavAdi vizeSaNothI yukta nigraMtha vAraMvAra catutirUpa saMsAramAM janma maraNa pAmyA kare che . sUkA jIva, prANa, bhUta Adi ke svarUpamAnirUpaNa saMsAra cakranI madhyamAM rahelA muninA jIvane prANa, bhUta vagere che nAme judA judA samaye ke eka ja samaye zuM varNavI zakAya che? A zrI bhagavatI sUtra : 2 157
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznanA uttara jANavAne mATe gautama svAmI mahAvIra prabhune " a naM aMte " ityAdi padmathI pUche che. sUtrA -( meLa ane vitti vattayaM NiyA ) he bhagavan te ni tha muninA jIvane kayA zabdathI varNavI zakAya che ! ( nocanA ! pALetti yattatraM ricA) te niyatha muni jIvane '"prANa" saMjJAthI varNavI zakAya che, ( mU tti ttava siyA) "bhUta' zabdathI paNa oLakhI zakAya che, ( satte tti vattayaM sicA ) 'satya" zabdathI paNa eLakhI zakAya che. ( viSNu tti vattatraM siyA ) trijJa" zabdathI paNa oLakhI zakAya che, ( vecotti vatta siyA ) " ava " zabdathI paNa oLakhI zakAya che. (vALe mU, lIye, satta, viSNu vephetti vattavuM liyA " tene prANu, bhUta jIva, satya, vijJa ane veda, e badhA zabdothI oLakhI zakAya che (saLaoLa mate !, vurU) he bhagavan ! Apa zA kAraNe evu kahA che ke (a naM pALetti vattatraM ziyA nAvaneyo tti vattanya priyA) te munine "prANa" bhUta, jIva, satva vagerethI eLakhI zakAya che, ( goyamA ! jamhA ANamai vA pANamai vA ussasa vA NIkhasai vA tamhA pANetti vattayaM NiyA) je kAraNe te muninA jIva mAghAbhyantara zvAsa ane nizvAsane grahaNa kare che ane cheDe che te kAraNe tene "prANa" zabdathI oLakhI zakAya che (jJaddA mU, mara, mallik ca saddA mU tti vattatraM ricA) je kAraNe tenI utpatti thai hatI, thAya che ane thaze te kAraNe tene "bhUta ' zabdathI oLakhI zakAya che. ( nanhA nIvenIvapha nIvatta bAvacaM6AM 31 lIksamhAlIyetti rUttava priyA ) je kAraNe teNe bhUtakALamAM chatranA dhane prApta karyAM hatA, vartamAnamAM jIve che jIvava AyuSya karmAMnA te anubhava kare che, ane bhaviSyamAM paNa jIvaze, te kAraNe tene mATe jIva' zabda vAparI zakAya che. ( nA satta sumAsumeTuiM meriMsAratte tti vasavva siyA) je kAraNe te zubha ate azubha karmo vaDe addha che te kAraNe "satva" zabdathI oLakhI zakAya che. (jJa Attitta Rju sAya. avidure che nAgara, tanhA viSNu tti ttavaliyA) je kAraNe te tIkhA, kaDavA, tura khATA, ane mIThA rasa jANe che te kAraNe tene vijJa" kahevAmAM Ave che. (nanhA verIIya muddatuvaNaM ta aa veDhe tti vattatraM ttiyA ) je kAraNe sukha duHkha vedana kare che. te kAraNe tene "veda" kahevAmAM Ave che. ** 6 TIkA-seLa mate !" he bhagavan ! te munijIvane (gni tti vasantra ttiyA) kayA zabdathI eLakhAvI zakAya che. 8. noyamA ! "huM gautama! " vAmetti vattatraM ttiyA ' tene "prANa" kahI zakAya che. jyAre zvAseAvAsa vagere yukta paNAnI vAta kahevAmAM AvatI hAya tyAre nigra thajIvane mATe "prANa" zabdanA prayoga karI zakAya che kAraNa ke te prANanakriyA vagere yukta hAvAne kAraNe "prANa" nAma tene mATe atha - yukta jaNAya che. mUtti vRttabdha licA'" tene "bhUta" paNu kahI zakAya che 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 158
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre thavuM vagere dharmAMthI yukta paNAnI vivakSA karavAmAM AvatI hAya tyAre "bhUta" nAma ayukta ( sAka ) lAge che mATe te samaye "bhUta" zabdanA upayoga karI zakAya che. nIce tti vRttabdha vicAra tene ' jIva" paNa kahI zakAya che. jyAre upayega Adi dharmathI yukta vikSA karavAmAM AvatI hAya tyAre tene mATe jIva" zabdane paNa upayoga karI zakAya che. "matte tti ttavuM vicA'tene "sattva" paNa kahevAya che, jyAre zubha azubha kamathI yukta paNAnI vikSA karAtI haiAya tyAre satva" nAmathI paNa tene oLakhI zakAya che. viSNu vittavvaM siyA " jyAre kaDaveA, khATA, madhura vagere raseAnA AsvAdana karavArUpa dharmanI vivakSA karavAmAM AvatI hoya tyAre tene mATe vijJa" zabdanA prayoga paNa karI zakAya che. Da beyotti vasaNvaM siyA " jyAre sukhadu:kha vagerenA anubhava karavArUpa dharmanI vivakSA karavAmAM AvatI hAya tyAre tene mATe "veda" zabdanA prayAga paNa karI zakAya che. A pALe, mULa, nIce, satta, viSNu lephetti ttavuM vicaTM '' ane jayAre zvAse zrvAsa vagere dharmAMthI yukta paNanI eka sAthe vavakSA karAtI hoya che tyAre te zramaN nimaya jIvane mATe prANa, bhUta, jIva, satva, trijJa ane veda e chae zabdene prayAga thaI zake che. A nigamana ( samApti) vAkaya che. tenuM kAraNa jANavAnA AzayathI gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke "se rRAM aMte ! vaM yuvaklR te naM vALatti vattav' siyA, nAva ceyotti vRttabaMdiyA !'''he bhagavan! Apa zA kAraNe evuM kahe chA ke te zramaNa nizcayane prANa, bhUta, jIva, sattva, vijJa, ane veda kahI zakAya che? tenA uttara mahAvIra prabhu A pramANe Ape che. noyanA ! '' he gautama! "na " je kAraNe bALamar thA pALa mai vA zramaNa nigra tha jIva Abhyantara zvAsane grahaNa kare che ane cheDe che ,, 66 uRsad vA nIsasarU vA" khAhya zvAsane grahaNa kare che ane cheDe che, taCA pALe sivarAvyuM cicA " te kAraNe tene mATe "prANa" zabda kahevAmAM Ave che 66 'jJA mULa marce maMvizrva cattA mUtti vattatraM ttiyA " je kAraNe bhUtakALamAM tenuM zarIra utpanna thayuM vartamAna kALe utpanna thAya che. ane bhaviSya kALe paNa te utpanna thaze, te kAraNe utpattirUpa dharmanI apekSAe tene bhUta" paNa kahI zakAya che. " samhA lIdhe " anAdi hevAne kAraNe bhUtakALamAM teNe je kAraNe jIvanA dharmone prApta karyA hatA, vamAna kALe paNa te "jhIk '' jIvanA dharmavALA che- " nomAM bAgye A ma` govar' tathA upayoga lakSaNa rUpa jIvatvane tathA je vamAna dehamAM jIvane rahevAnuM kAraNa anela che te pUrva baddha AyuSka kama nA anubhava karI rahyo che "samhA navetti vasantra liyA '' te kAraNe tene "jI" paNa kahI zakAya che. "naphAne muddAmumaihiM je kAraNe te zubhAzubha karmomAM Asakta rahe che. tanhA satteta vatavya' vicA" te kAraNe tene "satva" paNa kahevAmAM Ave che "nanhA tiAjju "" 66 ', 66 sAca vizvamadure rahe gALa ' je kAraNe te tIkhA, kaDavA, turI, khATA ane mIThA rasa jANe che eTale ke tenuM AsvAdana kare che tamhA viSNu ti vttvvNziyA " te kAraNe tene "vi" kahI zakAyache. jamhA vedetti suhadukkhaM " je kAraNe te sukha ate duHkhanuM vedana kare che saddAneotti vattavaM siyA ' te zrI bhagavatI sUtra : 2 159
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNe tene "veda" paNa kahI zakAya che. " se teNaTTeNaM pANetti vattavvaM siyaalAya neyotti vattavaM ricA" he gautama ! te kAraNe nigraMtha jIvane prANathI laIne veda sudhInA zabdo vaDe oLakhAvI zakAya che. ! sU pA AgaLa evu* pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke je zramaNa nigraMtha prAsuka AhAra grahaNa karanAra che, paNu aniruddha bhavapraca`ca Adi vizeSaNA vALA DAya che tene paNa catutirUpa saMsAramAM vAravAra bhramaNa karavu paDe che. have e batAvAmAM Ave che ke je zramaNa nigraMtha prAsuka AhAranA upayAga karatA hAya ane niruddha bhavaprapaMca vagere vizeSaNA vALA hoya tenI kevI gati thAya che ! "mArUM kAM aMte ! " sUtrA- ( maLe ! niruddhamaye niddhamayavce nAva nicitrunine mAphLa niyaM3) bhagavan ! jeNe potAnA AgAmI bhavanA nirAya karI nAMkhyA che, peAtAnA bhavavistArane nirAdha karyAM che, yAvat jenuM kA sa MpUrNa thayelA kAnI jema pUrNa thaI gayelu che ( eTale evA ke je kRtakRtya thai gayela che) evA mRtAdI zramaNuni tha zuM ( kuLavi thae ono chaTM ?) krIthI manuSya vagere cAra gati vALA sa'sArane prApta karatA nathI ? ( etA jocamA!) hA gautama ! ( mArUM naM niyaMo jJAna puLavi sthathaM vaM no Acchara ) niruddha bhava vagere vizeSaNA vALA mRtADhI zramaNa nigraMtha manuSya vagere catutirUpa sa'sAramAM pharI janma leteA nathI. ( tte maMte ! ri vattavattiyA ?) he bhagavan AtmakalyANa karanAra te zramaNa nithane kayAM kayAM nAme eLakhI zakAya ! ( gocanA ! ) he gautama ! (siddhetti ttatraMziyA) pUrvokta vizeSAvALA te zramaNa nigra thane "siddha" nAmathI kahI zakAya che, ( yuddhRtti vattatraM ttiyA) "buddha" paNa kahI zakAya che, (muttetti vatta liyA ) mukta paNa kahI zakAya che, pAravaNa tti vattatraM ttiyA) pAraMgata paNa kahI zakAya che ( parvanaqftta vatabdha U~cA) paraparAgata" paNa kahI zakAya che,( hraddhe, vudde,mutte,parinimbuDe, aMtarjDa, satulavavatti vattatraM siyA) siddha, buddha, mukta parinizrvata, aMtakRta ane sa. duHkha prahINa, paNa kahI zakAya che. (tetraM mate ! sevaM bhaMte ! bhagavaM goyame samaNaM bhagava mahAvIra vaMdai namasai vadittA namasittA gamana tavaSA thavALuM AvemALe vi) he bhagavan! Ape je kahyuM te yathArtha ja che he bhagavan! ApanI vAta sAcI che. A pramANe kahIne bhagavan 66 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 yz dd 160
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautame bhagavAna mahAvIrane vaMdA karI namaskAra karyo vaMdA namaskAra karIne teo saMyama ane tapathI peAtAnA AtmAne bhavita karatA vicAravA lAgyA, eTale ke peAtAne sthAne gayA. // sU. 65 ( TIkA-mArUM aMte ! niyaMke " huM bhagavan ? mRtAdI nigraMtha acitta vastunA AhAra karanAra zramaNa nigraMtha ke jeNe ( niyamane ) potAnA AgAmI bhavanA nirodha karyo che eTale ke je caramabhavane pAmelA che, niSkramavayaMce jene bhavanA vistAra prApta karavAnuM khAkI rahela nathI, ( vaddILasaMsAre ) jeNe caturthAMtirUpa saMsAramAM bhramaNu karavAnuM dUra karI nAkhyu che. ( vaddInasattAvaLiA ) jenA sa'sAravedya kama naSTa thaI cUkayAM che, ( vocchinnasaMsAre) catu-tirUpa saMsAramAM gamana karAvanAra kamanA madha jene tUTI gaye che, "vooiAsasAveyane " jenA sasAra vedanIya kama nA sathA nAza thaI gayA che eTale ke anubaMdhanA chedanane lIdhe jeNe cAragatirUpa sa'sAramAM bhramaNa karAvanAra vedya karmonA nAza karI nAkhyA che, (niTviyaDhuM) jeNe peAtAnuM kArya siddha karI lIdhuM che, ( niyivRLikne ) tathA je kRtakRtya thaI gayela che evA te mRtAdI aNugAra ( sthathaeN) catuti bhramaNurUpa saMsArane zuM (no puni bAjIra) pharIthI prApta karatA nathI? eTale ke evA zramaNa nigraMtha zuM sasAramAM pharIthI janma maraNa pAmatA nathI; tenA uttara prabhu A pramANe Ape che. "noyamA!" he gautama ! "makArUM na nia" evA mRtAdI nigraMtha (nAva no punaHvityaruM daLa banakara ) krIthI A cAra gativALA sa`sAramAM janma letA nathI. eTale ke te siddhapada pAme che. te zramaNa nigraMthane kayAM kayAM nAme oLakhavAmAM Ave che te jANavAne mATe gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke ( se N aMte! viza--'nniyA) he bhagavan! pUokta vizeSaNAvALA te zramaNa nigraMthane kayAM kayAM nAme oLakhavAmAM Ave che ! uttara- (poyamA !) huM gautama ! ( dghirde,tti ttava priyA ) temane mATe siddha padanA prayAga karI zakAya che kAraNa ke temaNe temanAM tamAma kAryo siddha karI lIdhAM hAya che. yudghatti vattavanniyA) vimaLa kevaLajJAna vaDe tee samasta lAka ane alAkanA jJAtA ane draSTA banI jAya che tethI temane "buddha" paNu kahI zakAya che. ( muttatti vAlamiyA ) jJAnAvaraNIya vagere ATha konA kSaya thai javAne kAraNe temane "mukta" paNa kahI zakAya che. raktta vattava liyA ) temaNe saMsArane pAra karyA hAya che- sa`sAra sAgarane te zrI bhagavatI sUtra : 2 161
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarI gayA hoya che tethI temane mATe "pAragata" zabdano prayoga paNa karI zakAya che. jo ke te muni hajI saMsAra sAgarane tarI gayA nathI, chatAM paNa temane mATe "pAragata" zabdane je prayoga karavAmAM Ave che te AgaLa pAsa thanArI siddha avasthA prApta thaI cUkI evuM mAnIne karavAmAM Avela che. (Ara vattAva siyA) temane "paraMparAgata" kahevAnuM kAraNa e che ke temaNe je saMsArarUpI samudrane pAra karIne mokSanI prApti karI che te mithyAtva vagere guNasthAnI athavA manuSya vagere sugatinI paraMparAthI prApta karela che athavA karma jALathI dUra rahevAnI mukta puruSonI je paraMparA che te paraMparAne anusarIne ja teo karmajALathI dUra rahyA che. tethI temane "mATe paraMparAgata ne paNa prayoga karI zakAya che. have kathita arthanI samApti karavAne mATe sUtrakAra kahe che ke ( siddha, vu, mutta, parivuiDe, taja, saMtuSaNa pILatti vattatraM siyA) niruddha bhava vagere vizeSaNavALe te zramaNa nigraMtha jIva, siddha, buddha, mukta, parinivRta, antakRta ane sarva duHkha pahINa vagere zabda ne prayoga paNa temane mATe karI zakAya che. have prakaraNane upasaMhAra karavAnA AzayathI gautama svAmI kahe che (seva maMte te mane.) he bhagavan! Apa devAnupriye pRthivyAdika ekendriyathI laInezramaNa nigraMtha sudhInA jInA viSayamAM je kahyuM te yathArtha ja che. te sarvathA satya ja che. e pramANe kahIne (majavuM jo) bhagavana gautama ( mAvaM bhAvI vaM namaMaz) zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNa karI,namaskAra karyA vaMdaNA namaskAra karIne (laMgane tANA) saMyama ane tapathI ( maLe ) pitAnA AtmAne bhAvita karatA (vidara) vicAravA lAgyA. eTale pitAne Asane jaIne besI gayA. sUda kanDanake cAritrakA nirUpaNa Arya zrI skandakanuM prakaraNa AgaLanA prakaraNamAM saMta jIvanI apekSAe saMsAranI vRddhi, hAni tathA zrI bhagavatI sUtra : 2 162
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhatva- saMsArane sarvathA kSaya- e viSayanuM kathana karavAmAM AvyuM che. have eja viSayanuM tathA temanA karatAM bhinna viSayanuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAra skandamuninuM caritra kahe che "tef #aa " ItyAdi sUtrArtha -(te jAheoi te samagi) te kALe ane te samaye (maLemA mahAvIre) zramaNa bhagavAna mahAvIra (AAiLo navarAmo) rAjagRha nagaranA (kurisTAco vAgo) guNazila caityamAMthI (udyAnamAMthI) jini svama) nIkaLyA. (namittA) tyAMthI nIkaLIne (vaphiyA) bahAranA (1LavavA vinA) pradezomAM teo vicAravA lAgyA. (te jenate samagi) te kALe ane te samaye ( TA nAmaM narI phosthA) koMgalA nAmanI nagarI hatI. (avoro) varNana caMpAnagarI pramANe ja samajavuM (tare va strANa tArI )te kRta galA nagarInI ( vakriyA) bahAra (uttarapu iiiramANa), IzAna khuNAmAM ( jIttapachAta jA re dRorathI) chatra palAzaka nAmanuM caitya udyAna hatuM (vaghAro) tenuM varNana pUrNabhadranA caitya pramANe ja samajavuM (tai samavi majA magvIre upanAraMvArenAva samosALa parikSA niWA) vihAra karatAM karatAM kevaLajJAna ane kevaLa darzana yukta zramaNa bhagavAna mahAvIra te chatrapalAzaka caityamAM ( udyAnamAM) padhAryA. (yAvatuM) samavasaraNa racAyuM, temane upadeza sAMbhaLavA mATe pariSada nIkaLI vagere sUtrapATha grahaNa kara. (tIre caMDhA caraNa karAze) te kRtaMgalA nagarIthI bahu dUra paNa nahIM ane najIka paNa nahI eve sthAne (nAvathI nAma natharI dothA) zrAvastI nAmanI nagarI hatI. (vaghai) tenuM varNana paNa caMpAnagarI jevuM ja samajavuM. (taLa chai sAvathI nagarI bhAlassa atevAsI khaMdae NAma kaccAyaNassa gotte paribvAyage parivasai) te zrAvastI nagarImAM gardabhAga nAmanA parivrAjakane ziSya &daka nAmane pari. trAjaka raheto hato te kAtyAyana getra hato. (viveka, jamakuvera, sAmavera, ahavvaNaveyANaM itihAsapaMcamANa nighaMTu chaTThANa cauNha veyANa sa'govaMgANa sarahassA Na sArae, vArae, dhArae, pArae, saDaMgavI, sadvitaMtavisArae, saMkhANe sikkhAkaNe, ghAgaraNe chauMde, nirutta joisAmayaNe annesu bahUsu babhaNNaesu parivvAyAesu nayesu kuriniphri vArSi yuriyA) te Rgvada, samAveda, ane yajurveda ane atharvaveda e cAre vedone jANakAra hatA. sAthe sAthe ItihAsa purANone paNa te jANakAra hato. te nighaMTune paNa jANakAra hatA. ItihAsa nighaMTu sahita cAre vedane te jANakAra hatuM eTaluM ja nahIM paNa te aMga upAMga sahita ane rahasya sahita cAre vedane viziSTarUpe jJAtA hate, mAraka ho vAraka hatuM, ane dhAraka hatuM. tethI evuM lAgatuM ke teNe jANe ke cAre vedane kaMThastha karI lIdhA che. A rIte vedanA viSayamAM te saMpUrNajJAna dharAvatuM hatuM, vedanAM chae aMgeno te vettA (jJAna) hatuM. te SaSThitaMtrane paNa niSNAta hato. gaNita zAstra, zikSaNa zAsa, AcAra zAstra, vyAkaraNa zAstra, chaMda zAstra, vyutpatti zAstra, tiSa zAstra tathA bIjA paNa aneka brAhmaNa zAstrone te vizArada haste parivrAjaka saMbaMdha nItimAM te ghaNe ja catura hatA (tAtha of sAvathI garIe fpa&iNa nica zrI bhagavatI sUtra : 2 163
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( paisAhipsatraNa) have eja zrAvastI nagarImAM vaizAlika zrAvaka, piM'galaka nAmanA eka nigratha rahetA hatA, (taLa`se vi'chat nAma nice vettAhik savar ) bhagavAnanI mAtAnuM nAma vizAlA hatuM. vizAlAnA putra hovAthI temane mATe ahIM vaizAlika zakhsanA prayAga thayA che. vaizAlika zrAvaka" eTale bhagavAna mahAvIranAM vacanAmAM zraddhA rAkhanAra te pigalaka nigraMtha ( annayA yAE) eka divasa ( baLeva rAyanasanone aMteLavavAnajIk) jyAM kAtyAyana gotrIya kadaka parivrAjaka virAjatA hatA tyAM gayA. ( hAdittA ) tyAM jaine caLaAEotta ghA LamavuM, puSkara ) temaNe tA kAtyayana gAtrIya skandakane A pramANe prazno pUchyA ( mALA! jinna chate hor baLate kor) huM mAgadha! lIka anta sahita che ke anta rahita che. ( sa telIne baLa te chIne jIva anta yukta che ke anta sahita che. (sa jatA ligni, gaLatA siddhi) siddhi aMta sahita che ke aMta rahita che. ( veLa vA maLe chAM mamALe lIveva46 nA hAcarvA) kayA maraNuthI maratA jIvane! sauMsAra vadhe che, ane kayA kyA maraNathI maratAM jIvanA saMsAra ghaTe che. ( va yumALe htAya tAva AyavahiM ) me' Apane je A prazno pUchyA che tenA tame javAkha Ape, (taeNa se khaMdara kaccAyaNassagotte vekhAliyasAbaraNa piMgalaeNaM niya' TheNa NphaLama levuM puSThi samALe ) jyAre bhagavAna mahAvIranA vacanAmAM zraddhA rAkhanAra piMgalaka nigna thavaDe kAtyAyana gAtrIya skandakane A prakAranA prazno pUchavAmAM AvyA tyAre ( siMiSa vitiniSThi, melamAvane, julasamAjane ) te skandraka parivrAjaka zakAyukta, kAMkSAyukta, ane vicikitsAyukta thaI gayA ane teo bheda tathA kaluSabhAvane pAmyA. (vejJADhicamAvacarasavihaAE niyamsa morlR iivavi avAka no saMcArlR ) tee mahAvIranA upAsaka piMgalaka nigrathanA praznonA uttara ApI zakayA nahI ( tusiLIC saMvidyur ) tethI teo cupa ja rahyA. ( saLaM sevelAyilAvaN viSNuniya32AyaNa gotta paMca yo itaevi gamavuMvuM puche) temane cupacApa rahelA joIne vaizAlika zrAvaka piMgalaka nigraMthe kAtyAyana geAtrIya te skanda ne bIjI vAra paNa eja prazno pUchyA ane trIjI vAra paNa eja pUzno pUchyAM ke(maLaddA ! kisa ave loe jAva keNa vA maraNeNa maramANe jIve vaDDhai vA hAyai vA ) huM mAgadha ! leka anta sahita che ke aMtarahita che. tyAMthI zarU karIne kayA maraNathI marIne jIva saMsAra vadhAre che ane kayA maraNathI marIne sa sAra ghaTADe che, tyAM sudhInA prazno pUchyA (vaM puSamALe sAva tAva lAcavajJAhi) huM skandaka! mArA A praznonA tame uttara Ape. (taLase2AvaLaAE gote da vesAliyAvaraNa piMgaleNa niyaMTheNa doccapi taccapi iNamakkhevaM pucchie samANe saMkie, kaMkhie vitigicchie, bhedasamAvanne, No vesAliyasAvayassa piMgalassa yiThassa kiMci vi pAmokkhaM akkhAi u No saMcAi tusaNIe saMciTThai ) zrI bhagavatI sUtra : 2 164
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte zAlika zrAvaka nigraMtha vaDe be vAra ane traNa vAra pUchavA chatAM paNa kAtyAyana getrIya AMdaka temanA praznonA uttara ApI zake nahIM. paNa zaMkita, kAMkSita, vicikitsAyukta ja banI gayAM, ane bhedasamApanna thaIne kaluSabhAva yukta thayA. tathA cupacApa besI rahyA. ( Takartha--teja kADhe te samagr) te kALe ane te samaye tamane majAvaM mahAvIre) zramaNa bhagavAna mahAvIra (AyajillAnA nAmo) rAjagRha nagaranA (juriTAyo yA) guNazilaka maityamAMthI ( udyAnamAMthI) (vsjigatama) nIkaLyA. (phinimittA) tyAMthI nIkaLIne (ci zakhavavA vi6) teo bahAranA pradezamAM vihAra karavA lAgyA. tenuM zAse tenuM samagi) te kALe ane te samaye ( %caMDhA nAme nayana ghoghA) kRdaMgalA nAmanI nagarI hatI. (jo ) aupapAtika sUtramAM varNavelI caMpA nagarInA jevuM ja tenuM varNana samajavuM (taNe cAThANa nathI vaNi rattarapurarithame pirimANa chattaparA nA re hotha) te kRtaMgalA nagarInI bahAra IzAna koNamAM chatrapalAzaka nAmanuM citya (udyAna) hatuM.(vaLo ) papAtika sUtramAM varNa velA pUrNabhadra cityanA (udyAna) jevuM ja tenuM varNana samajavuM (RM tamane mAtra mahAvIra vachaviA hiMsaLadhare gAva samosAI ) A viSayanuM varNana pahelA zatakanA pahelA uddezakanA pAMcamAM sUtramAMthI vAMcI levuM vihAra karatAM karatAM kevaLajJAna ane kevaLa darzanathI yukta zramaNa bhagavAna mahAvIra te ramaityamAM (udyAnamAM) padhAryA temane upadeza sAMbhaLavA pariSada nIkaLI ItyAdi varNana ahIM samajI levuM (tIre caMDhApa nathI) te kRtaMgalA nagarIthI (gaphUraNAmo) atizaya dUra paNa nahIM ane atizaya najIka paNa nahIM evA sthaLe (sAvathI Raa nathI thA) zrAvatI nAmanI nagarI hatI. (vaUro) tenuM varNana paNa caMpAnagarInA varNana pramANe ja samajavuM ( tatha sAvathI nagarI mArulsa te jArI rahag MAma davArA tatte dizAca rivarapha) te zrAvastI nagarImAM gardabhAlane ziSya, kAtyAyana gotrI skandaka nAmane parivrAjaka raheto hate. have sUtrakAra skandakanI vidvatAnI vAta kare che te kanTaka parivrAjaka (viveka, Rigveca, , aphavA ) kAcA pradhAna trasvedane, maMtra pradhAna yajaveMdane, gIta pradhAna sAmavedane ane kiyA pradhAna atharvavedane jJAtA hatA. A rIte te cAre vedane jANakAra hate (rivaMvaFIT') pAMcame ItihAsa ane (nighaMTuTTA ) nighaMTu-vaidika zabdakoza paNa te jANatA hatA. A rIte te (saMbhovAnuM saraLa) zikSA, ka95, vyAkaraNa, chaMda, jyotiSa, ane vyutpatti rUpa cha aMgavALA, tathA aMgenA arthane vistAra rUpa upAMgevALA (sAhUNA) tathA gUDha rahasyavALA, (vANuM vecANa') te cAre vedane (tArA) smAraka hato eTale ke bhUlI gayelAne tenuM smaraNa karAvanAra hate. (vAraNa) azuddha pATha vagerenuM uccAraNa karatAM anya janane vAranAra(rAkanAra) hite. (dhAraNa) bhaNelA vedane dhAraNa karanAra hovAthI tene dhAraka hate A padane e artha ghaTAvI zakAya ke badhA vede skandaka parivAja ke jANe ke kaMThasthaja zrI bhagavatI sUtra : 2 165
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI lIdhA hatA. "AraNe veda viSayaka jJAnamAM te pAraMgata hatuM (heravI) vedanA chae aMgane te vizeSa rUpe jJAtA hate. (drivaMtavivAraNa) kapiladarzana-sAMkhya darzanane te vizArada hate. (saMjJA) saMkhyA pradhAna gaNitazAstrane paNa te niSNAta hata (sivA 4) jenA vaDe vedane artha zIkhavAmAM Ave che te "zikSAzAstra ane vedakathita AcAranuM nirUpaka je kapa zAstra che temAM paNa tevizArada haste (kAro) vyAkaraNa zAstramAM, (4) chaMda zAstramAM, (ni) vyutpatti zAstramA, (noratAmathaLe) tiSa zAstramAM tathA (ba, vahUdu vaFggggg) bIjAM paNa aneka brAhmaNa zAstromAM (manusmRti,) yAjJavalayAdi smRti, AraNyaka vagere brAhmaNa zAstromAM tathA (parinivAsu naku) parivrAjaka saMbaMdhI zAstromAM paNa (suniTTi cAvi hovA) te ghaNe ja niSNAta hate. (of RAvatha nacarI) have e zrAvatI nagarImAM (fr4 nA nica8) piMgalaka nAmane eka aNugAra rahetuM hatuM. te aNagAra (vesAruM sANa) vaizAlikanA zrAvaka hatA eTale ke bhagavAna mahAvIraprabhunA zrAvaka-upadeza zravaNa karanAra hatA. vizAlA, mahAvIra svAmInI mAtAnuM nAma hatuM tethI vizAlAnA putra hovAthI teo vaizAlika kahevAtA piMgalaka nigraMtha,bhagavAna mahAvIranA upAsaka hatA temane mahAvIra prabhune upadeza sAMbhaLavuM gamatuM hatuM tethI temane vaizAlika zrAvaka kahevAmAM Avela che. zrAvaka zabdanI vyutpatti A pramANe thAya che boti vinavAvI ja H zrAva jinendra bhagavAnane upadeza zravaNa karanArane zrAvaka kahe che. kahevAnuM tAtparya e che ke je zrAvatI nagarImAM te samaye veda, vedAMga vagere viSanuM jJAna dharAvanAra skadaka nAmane eka parivrAjaka raheto hato, eja nagaramAM te samaye piMgalaka nAmane eka zramaNa nigraMtha paNa rahetuM hatuM. bAhyAbhyantara parigrahathI rahita jaina dharmAnuyAyI munine zramaNa nigraMtha kahe che. (taNa naM re urjAsTannaamN niyaMThe vesAliyasAvae annayA kayAI jeNeva khadae kaccAyaNassa gotte teNeva kAjharu) eka divasa te vaizAlika zrAvaka (mahAvIranA upAsaka) piMgalaka aNagAra jyAM kAtyAyana gotrIya skandaka parivrAjaka rahetuM hatuM tyAM gayA (vAcharA) tyAM jaIne temaNe tene (rUmavetra) A pramANe prazno pUchyA (jAnag) he mAgadha! magadha dezamAM janmelA he kanTaka ( iNa che jo bane ho ) A leka anta sahita che ke anta rahita che. eTale ke A lokano kadI nAza thAya che ke nathI thate tathA (3 aMte nIce jate ) jIva anta sahita che ke anta rahita che. ( tA riddhi janatA vi?i) siddhi-siddhi aMtasahita che ke aMta rahita che. (ta te siddha jagate sika) siddha e tasahita che? ke aMtarahita che ? (aa nA maLe mAmA nIce vara nA ThThA vA) jIva kathA maraNathI potAnA saMsAranA vadhArAthI vadhe che ane kyA maraNathI pitAnA saMsAranI hAnithI ghaTe che. kahevAnuM prayajana e che ke jIvamAM te vRddhi paNa thatI nathI ane hAni hRAsa paNa thatI nathI. paNa saMsAranA vardhanathI jIvanI vRddhi ene saMsAranI hAnithI jIvanI hAni ahIM mAnI levAmAM AvI che. tethI A praznone A pramANe bhAvArtha ghaTAvI zakAya kevA prakAranA maraNathI jIva saMsAramAM vAraMvAra paribraNa kare che. ane kevA prakAranA maraNathI jIva pitAnA saMsAramAM paribhramaNanI sthitine zrI bhagavatI sUtra : 2 166
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAza karI nAkhe che? A prakAranA pAMca prazno che (pUrva kumaLe) jyAre vaizAlika zrAvaka piMgalake A pramANe pUchayuM ane kahyuM ke (gvaM tAjaar) mArA A praznonA tame pahelAM javAba Ape pachI huM bIjA prazno paNa pUchIza. (ta naM re ravaM cata jayAre kAtyAyana getrIya te kanTaka parivrAjakane (fing niyAM verAsTikarAvavi phaLamAM puSThira samALa) vizAlika zrAvaka piMgalaka nigraMtha vaDe A prazno pUchavAmAM AvyA tyAre (laM) tenA manamAM zaMkA udbhavI ke piMgalaka munie je prazno pUchayA che tene amuka rIte javAba ApI zakAya ke bIjI kaI rIte javAba ApI zakAya ? tenA mananI sthiti DAmADoLa thaI gaI AthI te praznone kaye javAba Apa tene nirNaya te karI zakayA nahIM (saMviA) teo kAMkSAyukta thaI gayA temane manamAM evuM thayuM ke A rIte te praznonA javAba ApuM te paNa ThIka nahIM lAge ane te sivAyanI koI bIjI rIte paNa yogya javAba ApI zakAya tema nathI te praznonA sAce sAcA uttara kyA haze te jANavAnI AkAMkSA temanA manamAM janmI. (vitiiirajha) temanuM mana vicitsAthI yukta thaIgayuM huM A piMgalaka nircathane A prakArane uttara ApIza te tene temAM zraddhA raheze ke nahIM rahe evA prakAranI AzaMkA temanA manamAM utpanna thaI. (merAvajo) temanI mati mUjhAI gaI te praznone zuM javAba Apa tenI samajaNa na paDavAthI teo vimAsaNamAM paDI gayA. (jumAvajo ) jyAre te praznone nirNaya teo karI zakyA nahIM tyAre teo pitAnA manamAM zarama anubhavavA lAgyA temanA manamAM kaluSatA AvI gaI tethI teo (besAliyasAvayassa pigalayassa niyaMThassa kiMci vi pamokkhaM akkhAi upo. saMg) vaizAlika zrAvaka (mahAvIranA upAsaka) piMgalaka nigraMthanA e praznone bilakula javAba ApI zakyA nahIM ane tethI teo (tulinora saMkSiTu) cupacApa besI ja rahyA. | (agri fing fke verAstri sIvaNa ) jyAre te mahAvIranA upAsaka piMgalaka nigraMtha temane cupacApa beThelA joyA tyAre temaNe (vaLa jatta caMcaM) kAtyAyana getrIya skandaka parivrAjakane (yoti ) bIjI ane (tAva) trIjI vakhata paNa (makave) eja pro ( pUche) pUgyA ke (mI !) he mAgadha! (he skandaka) ( isa te jo jJAva nA maraNeNaM maramANe jIve vaha vA hAyai vA etAvatAva AikkhAha) ar anta sahita che ke anta rahita che, tyAMthI zarU karIne kevA prakAranA maraNathI marIne jIva saMsAra vadhAre che ane kevA prakAranA maraNathI marIne jIva saMsAra ghaTADe che. tyAM sudhInA mArA praznonA tame uttara Apo.bIjI vAra tathA trIjI vAra e praznonA javAba ApavAnuM jyAre piMgalaka nigraMtha vaDe kAtyAyana gotrI skandaka parivrAjakane kahevAmAM AvyuM tyAre te skandaka parivrAjaka zaMkita, kAMkSita, vagere sthitivALA thaI javAne kAraNe te praznonA uttara ApI zakavAne asamartha banyA. tene pariNAme praznonA uttara nahIM ApatAM mauna ja rahevAnuM temane egya lAgyuM. tethI teo cupa cApa besI ja rahyA. che sU. 7 zrI bhagavatI sUtra : 2 167
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ "ag sAvathI ItyAdi. sUtrArtha-(ta) tyAra bAda (sAvarathI nahI) zrAvastI nagarImAM ( liMgAlA jJAva vasu) zRMgATakamAM- jyAM traNa mALe maLatAM hoya, cAra mAge maLamAM hoya, evI rIte aneka prakAranA mArgomAM (mahuvA nAlaMmara. thI nAbUdevA) lekene mATe samudAya ekaTho thaI gaye ane leke bhagavAnanA AgamananI vAta karavA lAgyA. (jJAva parisa nirajI) lekanI pariSada prabhune upadeza sAMbhaLavAne nIkaLI ItyAdi tamAma sUtrapATha ahIM grahaNa kara (taLa) tyAra bAda ( pacacANa jorarasa tasa rasa vahunArU ba tira gyama to nirama) aneka mANasa pAsethI bhagavAna mahAvIranA AgamananA samAcAra sAMbhaLIne ane tene potAnA hRdayamAM dhAraNa karIne te kAtyAyana gotrIya skandaka parivrAjakanA manamAM () A (gvAre) prakAra (ga0ig) AdhyAtmika, (ciMti) ciktita, (gig) kalpita, (pathig) prArthita, (maLomg) mane gata (sAbe) saMkalapa (saYcqvisthA ) utpanna thaye- ke (evaM khalu samaNe bhagava mahAvIre kaya galAe nayarIe bahiyA chattapalAsae ceie saMgane taraNA karavA mAve mane vidA) zramaNa bhagavAna mahAvIra, kRdaMgalA nagarInI bahAra chatrapalAzaka nAmanuM je caitya (udyAna) che temAM saMyama ane tapathI potAnA AtmAne bhavita karatA birAje che. ( chAni [ samamAM bhaThThAvI vaivAmi, namaMft) temanI pAse huM jauM ane temane vaMdana namaskAra karUM ( ) emAM ja mAruM zreya che ( samAM maLavuMmahAvIra jaivirA nahiMtA) zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karIne (kaartttA samAnattA) temano satkAra tathA sanmAna karIne tathA (rALamAruM seva reDyuM ghagvANittA) kalyANa svarUpa, maMgaLasvarUpa, dharmadeva svarUpa, caitya (jJAna) svarUpa, mahAvIra prabhunI pathuM pAsanA karIne (sumAruM = f gyArahayAruM dRAruM gheruM pariNArUM) A prakAranA artho, hetuo, prazno (vArA vAvAjhuM) kAraNe, ane vyAkaraNa, viSe (chinnA) temane pUchuM. ( ra ) A pramANe manamAM vicAra karyo, ( saMde) e pramANe saMkalpa karyo. (saMrephrijJA) e vicAra karIne (negeDa ghaDhivAcavA teNeva vAchara) jyAM parivrAjake rahetA hatA temamAM teo gayA. (3vArikA) tyAM jaIne zrI bhagavatI sUtra : 2 168
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ti ja UMcA vaLiyuM ciM ca misiMgha ja dezAiM ja) temaNe tyAMthI tridaMDa, kamaMDaLa, rudrAkSanI mALA, karoTikA (mATInuM pAtra vizeSa) vRSikA Asana kezarikA, (moDhuM sApha karavA mATe rUmAla) ( ivLAthe 4 ) paNa nAlaka-trikAThikA, (kunarca 2) aMkuzaka vRkSo parathI pAMdaDAone ekaThA karavA mATenuM aMkuzanA AkAranuM sAdhana, (vitti ) pavitraka aMgUThI, (tti 2) gaNetrikA, (chattAM ja) chatra (vALAko ) pagarakhAM (T4thA 2) pAdukAo, dhArarattAno ) ane garika vagere dhAtuo vaDe raMgelAM vastro ( ) lIdhAM. (jentiA ) te badhI vastuo laIne (DyiA vAvALo) parivrAjakanA maThamAMthI (phinikla) teo bahAra nIkaLyA, ( vaniraNamitta) bahAra nIkaLIne (fhaMsa, kuMdiya, vaya, jori, mihira, riNa, jIya, attara, pavittA, jattiya ) tridaMDa, kamaMDaLa, rudrAkSanI mALA kareTikA, vRSikA, kezArikA, trikASThikA, aMkuzaka, aMgUThI ane gatrikAne hAthamAM grahaNa karIne (chattIvALasaMku) chatrI ughADIne ane pagarakhAM paherIne (dhAra rahi ) gaeNrika dhAtuthI raMgelAM vastro paherIne te sjadaka ( sAvathI nagarI maamaNef nircha ) zrAvastI nagarInA madhyanA mArgethI nIkaLyA. (nirijItta) tyAMthI nIkaLIne (neva caMpA nacara, netra jIttapAsaT , Lava mane majAvuM mAre teva pAtha jamA) jyAM kRdaMgalA nagarI hatI ane jyAM chatrapalAzaka nAmanuM caitya hatuM teai tyamAM (udyAnamAM) zramaNa bhagavAna mahAvIra barAjatA hatA, te tarapha javAne mATe ravAnA thayA. TIkArtha- ( tA baM sAvathI nara) jyAre skandaka parivrAjakane vizAlika zrAvaka mahAvIranA upAsaka piMgalaka niJthe pAMca prazno pUchayA ane te prazno traNa vakhata pUchavA chatAM paNa teo tene uttara ApI zakyA nahIM tyAre te praznonA yathArtha uttara jANavAnI jijJAsA temanA skandakanA manamAM jAgI ane te samaye yoga paNa evuM banyuM ke zramaNa bhagavAna mahAvIranuM eja samaye zrAvastI nagarImAM zubhAgamana thayuM. lekene mukhethI prabhunA AgamananA samAcAra sAMbhaLIne skandake pitanA saubhAgyanI prazaMsA karI ane te praznonA yathArtha uttara jANavAnI IcchAthI te skandaka parivrAjaka bhagavAna mahAvIranI pAse jAya che. A prasaMganuM A sUtramAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. piMgalaka nigraMthanA pAMca praznothI zaMkita kAMkSita vagere mane bhAvathI yukta banelA te skandakane mahAvIra prabhunA AgamanamAM samAcAra kevI rIte maLyAM te sUtrakAra batAve che. siMgram jAva panna" zrAvatI nagarInA zRMgATaka ziMgoDAnA AkAranA vagere aneka mArgo para traNa mArgo maLatA hoya te sthAne, cAra mArgo maLatA hoya te sthAne, aneka mArgo maLatA hoya te sthAne, rAjamArga para ane sAmAnya mArga para "mahAna saMbha rU" mANasanI ThaTha jAmI hatI, ane "kAlUrU va " te jana samUha bhagavAna mahAvIranA AgamananI zrI bhagavatI sUtra : 2 169
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ' ?? vAta karI rahyo hatA jJAna padathI ahI` pariSada nIkaLI bhagavAne dharmopadeza dIdhA ItyAdUi pADe grahaNa karavA A viSayanuM vizeSa vaNna aupapAtika sUtranA pUrvAnAM 38 mAM sUtranI mArA vaDe lakhAyalI pIyUSaviNI TIkAmAMthI vAMcI levuM " sapna... " pariSada visarjana thayA pachI bahujaNassa atie eyamaTTha - socA ' jyAre teNe ghaNA lAkane mukhethI bhagavAna mahAvIranA AgamananAM samAcAra sAMbhaLyA ane jyAre tene hRdayamAM dhAraNa karyA tyAre ' kaccAyaNassa gotarasa tassa khaMdayassa kAtyAyana gotrIya te skandakanA manamAM A prakA saMkalpa samujjitthA utpanna thayA te sa'kalpa kevA prakAraneA hateA te sUtrakAre nIcenA vizeSaNA dvArA batAvyuM che 'lAsthi'" eTale ke aMkuza nI mAphaka Atmagata vicArarUpa hAvAthI te sa`kalpa AghyAtmika hatA ciMtit ' eTale ke leka antasahita che ke rahita che ItyAdi praznottara rUpa hovAne kAraNe dvipatranI jema (aMkuramAMthI je e kumaLI pAMdaDIe phUTe che tene dvipatra kahe che) cintita hatA "daki" kalpita hatA. eTaleke hu. bhagavAnane lAka antasahita che ke anta rahita che e vAta pUchIza ityAdri kalpanA rUpa vicArezamA te sa'kalpa pariNata thayela hAvAthI pallavita thayeA hAya tema kalpita hatA Dii" abhilASA rUpa hateA eTaleke te vicArane manamAM iSTarUpe svIkAryAM hatA tethI puSyayukta latAnI jema prArthita hatA tathA te saMkalpa hajI sudhI kAInI pAse paNa prakaTa karyAM na hatA. te kAraNe te maneAgata hatA. pachI temaNe manamAM eve dRDha nizcaya karyuM ke bhagavAnanI pAse jaIne A praznonA yathArtha uttara pUchIza. jema latAne phaLa Ave che tema te praznonA uttara jANuvArUpa phaLanI prApti mATe tee Atura thayA hatA. "" skandraka parivrAjakanA manamAM A pramANe vicAra thayo . hajI samaLeand Heart anore nayarIe bahiyA chattapalAsara ceie saMjameNa tavasA appANa mavemALe virU '' atyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra kRtagalA nagarInI bahAra AvelA chatrapalAzaka udyAnamAM tapa ane sayamathI peAtAnA AtmAne bhAvita karatA birAjamAna che. teA khare khara mArA sadbhAgye A suMdara avasara prApta thayA che " ta nAmi '' te huM temanI pAse ja tyAM jaine pahelAM te " samaNa bhagavaM mahAvIraM vadAmi nama'sAmi " zramaNa bhagavAna vahAvIrane vaMdana namaskAra karUM. " samaNa bhagavaM mahAvIra vaMdittA namaH sittA " zramaNa bhagavAna mahAvIrane vana namaskAra karIne, sarittA sammAnittA " temanA satkAra karIne tathA sanmAna karIne, tathA " ddA mAruM mRtraya ceca vajjuvaasittaa " kalyANa svarUpa maMgaLa svarUpa dhanya svarUpa caitya jJAna svarUpa zrI mahAvIra prabhunI pa`pAsanA (sevA) karIne " mArUM caLa cAddavAnuM " temane A prakAranA eTale ke leAkanI sAntatA anantatA vagere rUpa " chaTThArUM '' arthA, ' heyArUM '' hetuo, pAsiNAI prazno, ranArU'" ane vyAkaraNeA vagere 66 66 '' va vhAraLArU' '' kAraNeA vRddhittaN " pUcha seya hajI me " emAM 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 zd 66 170
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja mArUM zreya che. e vAtamAM koI zaMkAne sthAna nathI, have "It >> vagerenA artha samajAvavAmAM Ave che "mAruM" lekanI anta sahitatA ke anta rahitatA vagere rUpa sAmAnya artha "he cArUM" anvaya, vyatireka rUpa hetuothI samajI zakAya tema hovAthI te lekAdikenI sAntatA ke anantatA rUpa hetuo. " jAtiLAjuM " praznone viSayabhUta hovAne kAraNe leka vagerenI sAntatA athavA ananta rUpa te prazno. "ra " utpattinA viSaya rUpa hovAthI te leka vagerenI sAntatA athavA anantatA rUpa kAraNe. " vAra" ane vyAkriyamANa hovAthI lokanI sAntatA rUpa vyAkaraNe tAtparya e che ke te pAMce praznonA uttara, bhagavAna mahAvIra svAmI pAsethI ja mAre samajavA joIe e vicAra skandakanA manamAM udbhavya "tti va aa saMparphe " A kAraNe teNe bhagavAna mahAvIrane vaMdana vagere karavAne saMkalpa karyo. saMhittA" evo saMkalpa karIne teo "keLava parivAyAvara tene 3vAda" jayAM parivrAjakano maTha hato tyAM gayA. "vA chattA" tyAM jaIne temaNe tyAMthI "tiraMvuM" tridaMDa parivrAjakane (dhAraNa karavAne khAsa prakArane daMDa) "puSi" kamaMDaLa, " LicaM?" rudrAkSanI mALA, "ravi " mATInuM pAtra "miti vija" Asana, "ciM ra" meTuM vagerene sApha karavA mATe kapaDAne kakaDe, "ra" trikAbdikA, "" vRkSonAM pAMdaDA nIce pADavA mATenuM aMkuzanA AkAranuM sAdhana, "pavitta " aMgUThI, "tti " gaNetrikA kAMDe paheravAnuM upakaraNa, "chatta ra" chatra, "vAgo ? pagarakhA, " pAucALo" pAdukAo, pAvara garika vagere dhAtuothI raMgelAM vastro vagere vastuo "jeogphu" lIdhI. " jegizttA " te vastuo laIne rilAyAvatA vahiniva" teo parivrAjakanA maThamAMthI bahAra nIkaLyA. vinimittA" te maThamAMthI bahAra nIkaLIne temaNe "tiraM diya kaMcaNiya karoDiya bhisiya kesariya chaNNAlaya, aMkusaya pavittaya gaNettiya hatthagae" tridaMDa, kamaMDaLa, rudrAkSanI mALA, karoTikA, vRSikA, kezarIka SaNanAlaka vikASThakA aMkuza, pavitrika (aMgUThI) ane gaNetrikane hAthamAM grahaNa karyA. tathA chatra mAthe oDhIne ane pagamAM jeDA paherIne "pAvAvayiiha" ane dhAturakatathI raMgelAM vastrone (bhagavA vastrone) zarIra para dhAraNa karIne skandaka parivrAjaka "nAvasthI nag" zrAvatI nagarInA "maruM mavi " madhyanA mArge thaIne "nirAkaru? nIkaLyo. " nirittA" tyAMthI nIkaLIne "va thayA nathI ? jayAM kRdaMgalA nagarI hatI, "bera ittAnA rUNa" te nagarInI bahAra chatra palAzaka nAmanuM caitya ( udyAna) hatuM, " negera samajuM maLavuM jaNAvI?" ene te cityamAM jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjatA hatA, "taideva pardI ratha maLA" te tarapha javAne temaNe nizcaya karyo eTale ke te tarapha javAne mATe ravAnA thayA. sU 8 ! zrI bhagavatI sUtra : 2 171
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ have A tarapha bhagavAnanI pAse zuM banyuM tenuM sUtrakAra varNana kare che. sUtrA--( poyamArU ) he gautama ! A pramANe sa Mbodhana karIne (samaLe maLava' mahAvIre ) zramaNa bhagavAna mahAvIre ( mana goyama va vAsI) bhaga vAna gautamane A pramANe kahyuM-( noyamA !) he gautama ! (ghughnasaMtaA nAM mRtti) tuM Aje tArA bhUtakALanA saMbadhIne joIza. ( aMte ! i ) he bhagavan ! kayA mArA pUrva saMdhIne huM... joiza ? prabhue kahyuM-(v nAma ) skandakane tuM joiza. ( te jAhevA dvA, vaSThireLa nA) he prabhu ! huM tene kayAM, kevI rIte ane keTalA samaya pachI joIza ? ( 'haju goyamAM ! ) tyAre prabhue kahyuM he gautama ! (tenaM ADheLa tenuM samaLe sAvathI nAma nacarI hothA ) te kALe ane te samaye zrAvastI nAmanI nagarI hatI. (vaLA) tenuM vaNuna capAnagarI pramANe samajavuM (tatyanuM sAvathIrnacarIp ) te zrAvastI nagarImAM (mAharaNa a MtevAsI hrAcAyaLasotte) gabhAlanA ziSya kAtyAyana geAtrI ( lavaNa nAma parivAyat visar) skaMdaka nAmanA parivrAjaka rahe che. (taM caitra jJAna neLeva mamaM attipa teLeva pArastha namaLA) A viSayanuM samasta vadhuna AgaLa kahyA pramANe ja samajavuM. te kanhaka parivrAjaka mArI pAse AvavA mATe ravAnA thaI cUkayo che. ( te naMbarRdvadusaMtte zraddhALavattiyante aMtarAva vadRdda) have te A sthAnathI bahu dUra nathI. ghaNeA ja najIka AvI gayA che-rastAnI vacce ja che. (poyamA!) he gautama ! (ajJeya khaM muzrutti) tuM hamaNA ja tene joiza ( maMtte tti mAvaja noyame samAM maLyuM mAtara' nava samar) huM bhagavan ! evu sakhAdhana karIne bhagavAna mahAvIrane vadana namaskAra karyA. ( vijJAnamaMNittAtra vayAsI) vaMdana namaskAra karIne temaNe mahAvIra prabhune A pramANe kahyuM-(dU| mate ! vaNa cacaLaAE goro vevANuSipALa gati muMDe mavittA bAmo baLAriya vavatta ?) he bhagavan! zu te kAtyAyana geAtrIya skandaka Apa devAnupriyanI pAse dIkSA grahaNa karIne, agArAvasthAnA tyAga karI aNugArAvasthA dhAraNa karavAne samartha che ? ( daMtA pamU) hA, gautama ! te samartha che. (jJAva' 2 nuM samaLe mA mahAvIre matta-o goyamassa eyama parikahei, tAvaM ca NaM se khadae kaccAyaNassa gote taM desaM kuntra C ) zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhu gautama svAmIne A vAta karatA hatA tyAre ja kAtyAyana gotrI skandaka parivrAjaka tyAM AvI pahoMce. TIkA--" zocamArUM " he gautama ! evu sakhAdhana karIne "samAM sava' mahAvIre " zramaNa bhagavAna mahAvIre " mAtra noyama " bhagavAna gautamane " ' vacArI " A pramANe kahyuM- dd zrI bhagavatI sUtra : 2 172
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ _" ( yAre te skandraka parivrAjaka peAtAnI badhI sAmagrIone sAthe laine kRtagalA nagarImAMthI bhagavAna mahAvIra pAse AvavA mATe upaDo tyAre) bhagavAna mahAvIre gautamane "huM gautama !'' evu' sodhana karIne zuM kahyuM te sUtrakAra batAve che'rUtti nAM poyamA ! putraa E" he gautama ! tuM tArA koI pUrva paricita sa'kha`dhIne joIza-gRhasthAvasthAmAM jenI sAthe paricaya ke mitratA thai DrAya evI vyaktine joIza. A prakAranA atika ta ane Akasmika vacanA mahAvIrasvAmIne mukhethI sAMbhaLIne Azcaya cakti thayelA gautamasvAmIe mahAvIra prabhune pUchyu " naM aMte '' he bhagavAn huM kayA pU`paricitane joiza tyAre bhagavAne kahyuM ke "vayaM sAma" kadane joze tyArepharIthI prabhune gautamasvAmIe kahyuM ke " seDhe vAdyA vareivA " he bhagavAna ! huM tene kayAM joIza ? kevI rIte jaiza ? mArI AMkheAthI joIza-athavA tA mArA kAne sAMbhaLIza? huM tene keTalA samaya pachI joIza ? tyAre bhagavAne kahyuM "va' hyujI nocamAM !" he gautama ! sAMbhaLa, vAta A pramANe che ter nAyeLa teAM samAM " te kALe ane te samaye " sAthI nAma nacarI hosthA zrAvastI nAme nagarI hatI. ( ahIM bhUtakALanA prayAga thayA hAvA chatAM vavartamAnakALa grahaNu karavAnA che-eTale ke A kALe ane A samaye zrAvastI nAmanI nagarI che. vAlo " tenuM varNana ca'pAnagarInA vana pramANe ja samajavu' eTale ke zrAvastI nagarI capAnagarInA jevI che, 'sthaLa sAthId nacaraaur " te zrAvastI nagarImAM mAlTsa ' gaI bhAla nAmanA paritrAjakanA " levAlI " ziSya ''saMpa nAma rivAyatyALAno-te mik'' kAtyAyana geAtranA skaka nAmanA parivrAjaka rahe che te kAtyAyana gotranA che ane tenuM nAma skandhaka che. te skandraka parivrAjaka che. teM ceka " ahIM skandaka parivrAjakanuM varNana sUtra 7 pramANe ja karAyuM che tema samajavuM. "nA" padma thI zarU karIne " neLeva tavajrAsah grahaNa karavA. 44 ' e khatAve che ke riuvveya, jajuvve ya cai " sudhInA samasta sUtrapATha ahIM ,, " jeNeva mamaM atie teNeva pahArettha gamaNAe ,, A rIte te kaIMka pari trAjaka tenA maThamAMthI mArI pAse AvavA mATe upaDI cukayo che. adUrAgae bahusaMpatte, advANapaDivanne atarApahe vaha A pramANe che-" dUre AvataH " te najIkamAM ja akrUratA avadhisthAnanI apekSAe paNa saMbhavI zake apekSAe be gAu vagerenuM aMtara paNa sabhavI zake dd zrI bhagavatI sUtra : 2 zd maiM naM ApadAnuM spaSTIkaraNa AvI pahoMcyA che. te che athavA dUranA mAnI che. te tenuM nirAkaraNa 173
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA mATe kahyuM che ke "ggi" te atyanta najIkane mArge AvI gayA che, ahIM ema mAnavAne kAraNa na rahe ke te kaI najIkana udyAna vageremAM vizrAma laI rahyo che, te batAvavA mATe kahyuM ke "aThThA divane" te hajI rastA para cAlI rahela che-vizrAma vagere mATe koI bAga vageremAM gayela nathI ane tethI te "saMtarA vada" rastAmAM ja che. kahevAnuM prayojana e che ke te skandaka niraMtara paMtha kApIne A jagyAnI samIpe AvI cUkyo che. tethI he gautama! tuM tene ane mAM chari ?? hamaNAM ja joI zakIza. eTale ke he gautama! tuM tArA pUrvaparicita skaMdakane DI ja vAramAM pratyakSa nihALIza. "maMte ti majAvuM me tamai mA mIra jaM namaMtarU" he bhagavad ! evuM saMbodhana karIne bhagavAna gautame zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karI, namaskAra karyA "phittA namaMfair pvaM vANI" vaMdana namaskAra karIne temaNe temane A pramANe pUchyuM " bhaMte ! khaMdae kaccAyaNassa gota devANuppiyANaM atie muMDe bhavittA agArAo aTIFra dUor " he bhagavan! kAtyAyana gotrI skaMdaka parivrAjaka zuM Apa devAnupriyanI pAse muMDita thaIne, (dIkSA aMgIkAra karIne) gRhasthA vasthAno tyAga karIne aNagArAvasthA dhAraNa karavAne mATe zaktimAna che ? he bhagavAna ! ApanI samakSa je kaMika AvI rahyo che tenAmAM ghara choDIne ApanI pAse dIkSA aMgIkAra karavAnI cegyatA che kharI? gautamanI e prakAranI jijJAsA jANIne bhagavAna mahAvIre A pramANe javAba Ape-"daMtA umU" hA, gautama! te kaMika mArI pAse dIkSA levAne samartha che. "jAvaM ja naM maLe ma mAvIne manavamo garama zvama parirU' jyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra gautama svAmIne A pramANe kahI rahyA hatA " tAva ja baM" esamaye ja "he viMra vALA vore" kAtyAyana gAtravALe te skandaka "taM uM chua zALajI" e sthAne zIgha AvI pahoMce. tAtparya e che ke jyAre gautamasvAmI bhagavAna mahAvIrane sakandaka parivrAjakamAM dIkSA levAnuM sAmarthya che ke nahIM evuM pUchI rahyA hatA ane jyAre mahAvIra prabhu gautamane evo javAba ApI rahyA hatA ke "hA, tenAmAM dIkSA levAnuM sAmarthya raheluM che. barAbara eja vakhata kundake bhagavAna birAjatA hatA te sthAnamAM praveza karyo che sUlA tyArabAda zuM banyuM te sUtrakAra kahe che-"tai mAravuM jone ' ityAdi sUvAtha-( tai) tyArapachI (mAve zo) bhagavAna gautama ( - thai jorAM ho kAtyAyana gAtravALA te skandakane (zA ja nirA) najIkamAM AvI pahelA jANa (facLameva anura) pitAne AsanathI zrI bhagavatI sUtra : 2 174
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ turata ja uDyA (muddittA) uThIne ( vimeva) turata ja (paravuva8 ) tenI sAme gayA. (qvA chirA neva vAgha coro seva ravITcha) jyAM kAtyAyana gotrIya skandaka parivrAjaka hatuM tyAM sudhI teo gayA (vAiittA jALae mota svArtha prarva vayAsI) tyAM jaIne temaNe kAtyAyana maitrI sakandakane A pramANe kahyuM (ara sAthe) he skandaka tamAruM svAgata he ( yA tusAcaM) he skandaka tamArU susvAgata che (vaMyA ! anurAja ) he ska-daka tamAruM Agamana anvAgata ho tamArUM ahIM Agamana thavAnuM ucita ja thayuM che tethI jarUra kalyANa thAo (vaMcA sAthe anurAvuM ) he skandaka tamAruM svAgata ane anvAgata che (vaMcA ! ) he skandaka (jUi tuma khaMdayA sAvatthIe nayarIe piMgalaeNaM niyaMTheNaM vesAliya sAvaeNe innmkkhevNcchi) tamane zrAvastI nagarImAM zAlika zrAvaka piMgalaka nigraMthe A prakAranA prazno pUchayA hatA ke (mAnaddA) he magadha (fja rIte hoi, vAte jova?) leka anta sahita che. ke anta rahita che. (saM vi teva hRdamA ) ItyAdi je prazno tamane pUchayA hatA, tene javAba nahIM jANavAne kAraNe tame zuM ti vagere manobhAvathI yukta banIne ahIM bane teTalI UtAvaLathI AvyA che. ( ayA ! na sama?) he adaka! kahe te vAta sAcI che ne ? (ttA mariya) hA, gautama ! e vAta kharekhara sAcI che (tA te taig zvAcasporo mavaM joma a varAsI ) tyAra bAda kAtyAyana gotravALA te skandake bhagavAna gautamane A pramANe pUchyuM (je che te si vacana ! taddAne bALI tavaNI ) he gautama ! ATale badhe jJAnI athavA tapasvI puruSa koNa che ke tene oi tara ja mama tAva rasake dhruvaM - vastrApu) jeNe mArA gupta arthane (vicArene atyAre ne atyAre ja jANIne tamArI samakSa eTalI badhI spaSTatA pUrvaka prakaTa karyo che ke( tanaMkALAti) jethI tame te vAtane mArA mane gata vicArane jANI zakyA che? (tapi se maLavuM joyame haM vAcabA jorUM parva vayAsI) tyAre bhagavAna gautame kAtyAyana gotrI te skaMdakane A pramANe kahyuM (gharSa caMdu caMdrA!) he sjadaka sAMbhaLo, vAta A pramANe che (mama gha-mAri dhammovANA samabhgvN mahAvIre uppaNNanANa dasaNadhare araho jiNe kevalI tIyapaDuppannamaNAgaya biyA. rg sonU sarvAriNI) mArA dharmAcArya ane dharmopadezaka zramaNa bhagavAna mahAvIra che. teo utpanna kevalajJAnadazananA dhAraka che, arihaMta che, jina che, kevalI che. teo bhUta vartamAna ane bhaviSyakALanA viSayane hastAmalakanI jema (hAthamAM rahelA amaLAnI jema) jANI zake che, ane sarvadazI che (i. mama isa ke tava tAva usake hRvuM karavA') temaNe ja tamArA A gUDha, manogata artha (vicAro prazno) mane yathArtha rUpe kahyA che. ( kayA mahuM. kALAmi vaMcA) he skaMda tethI ja huM tamArA te gupta prazno jANuM chuM. zrI bhagavatI sUtra : 2 175
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (tAM te taMtra pAcaLaNa pote mAtra zocame ' vAsI) gautamanI pAMsethI te vAta jANIne kAtyAyana geAtrIya skaMdake bhagavAna gautamane A pramANe kahyuM ( gacchAmo NaM goyamA ! tava dhammAyariyAM samaNaM bhagavaM mahAvIra vaMdAmo namasAmo jAva vastuvArAno) he gautama ! cAle. tamArA dharmAcAya dharmopadezaka, zramaNa bhagavAna mahAvIrane ApaNe vaMdana karIe namaskAra karIe ane yAvata temanI payu pAsanA karIe. ( bAsund` levAnulviyA) tyAre gautame javAba ApyA hai devAnupriya ! Apane jema sukha upaje tema kare. (nA pavitraMSe re) paraMtu vila`kha na karo. (taeNa se bhagavaM goyame khaMdaeNaM kaccAyaNassa gotteNaM saddhiM jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre seva vahAresTa amaLA) tyAra bAda bhagavAna gautamakAtyAyana geAtrALA ska'kane sAthe laIne jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjatA hatA te tarapha javA lAgyA. TIkA- sAM mA~ nocame svastha vAyarala posa' pUrAyaM jJAnistA ddhivAneva Amu, " A sUtrapAThanA a` sUtrAmAM ja khatAvI dIdhA che. ahIM kAine kadAca evI za`kA thAya ke gautamasvAmI te sayata hatA ane kandraka parivrAjaka teA asayata hatA te A rIte asayatanuM sanmAna karavAnesayatane ubhA thaIne sAme javuM paDe te vAta ucita lAgatI nathI ema karavAthI samyagdazanamAM aticAra (mithyAtvanA doSa) lAge che. paNa ahIM te prakAranI AzakA asthAne che. kAraNa ke gautamasvAmIe evuM je karyuM te AgamavyavahArI hAvAne kAraNe karyuM che kahevAnA bhavA e che ke gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIrane mukhe e vAta sAMbhaLI hatI ke skandaka AgAra avasthAne tyAga karIne aNugAra avasthA agIkAra karaze. tethI temanA pratye prema utpanna thavAthI ane tenI te avasthA tarapha pramAda uddabhavavAthI. tathA mahAvIra prabhunA jJAnA tizayane prakaTa karavAnA uddezathI, prabhu vaDe ska MdakanA viSe je gupta vAta petAnI pAse prakaTa karavAmAM AvI hatI te vAta skandakane kahIne prabhu pratye tenAmAM mAnanI lAgaNI jAgRta karavA mATe gautamasvAmI skandakanI sAme jAya temAM doSa aTThittA jevuM kaMi lAgatuM nathI. tethI '; uThIne paccuva gaccha i gautamasvAmI skandakanI pAse gayA, " vajjunacchittA 'skaMdakanI pAse jaine temaNe " lakSya jantAcaLaAELotta' yAsI '' kAtyAyana gotranA te skandaka ne 39 66 46 A pramANe kahyuM. "vasthA " huM skandapha padhArI " sAcuM " tamArU svAgata hA kAraNa ke bhagavAna mahAvIranI pAsenuM tamArUM Agamana tamAre mATe kalyANakArI ja nIvaDaze tame ahI padhAryA. te ghaNu sArU karyuM. sunnAyA ' huM skandaka ! tamArUM ahIM je Agamana thayuM che te ghaNu ja khuza thavA jevuM banyuM che kAraNa ke tame ahIM AvyA tethI tamArA praznonA yathArtha javAkha tamane maLaze. praznonA niya karavAnA hetu rUpa hovAthI tamArU Agamana zAbhAspada banyuM che. hu gurAya aMcA " he skandaka ! tame ahI AvyA zrI bhagavatI sUtra : 2 66 d' 176
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 te ThIka ja thayuM che. kAraNa ke ahI` AvavAthI tamArU kalyANa ghaNI ja jhaDapathI thavAnuM che. " sAcamAcaM vaMcA ! '' huM skandaka! tamArUM Agamana zezabhA rUpa ane anurUpa ( ucita) banyuM che. kAraNa te Agamana tameAne zAzvata sukha apAvanAra nIvaDavAnuM che. have gautamasvAmI skandakane piMgalaka nigraMthe pUchelA prazno ane temanA javAbe ApavAnI temanI asamatA nA viSayamAM A pramANe pUche che ke jULa tuma vA! sAthornacaraudrajInuM nAma nicaMTenuM vesAhiyatAvAM gamavayaM puSkara " huM skandaka ! zrAvastI nagarImAM rahetA mahAvIranA anuyAyI piMgalaka nitra thai tamane A pramANe prazno pUchayA hatA mA! " he mAgadha ! (magadha deza nivAsI hai skaMdaka !) < * a aMte sro anaMte hor ?" leAka sAnta (anta sahita-antavALA ) che ke ananta (atarahita-ra -anta vagaranA) che ! " taM ceva " A padavaDe ema batAvavAmAM AvyuM che ke piMgalaka nigranthavaDe skandakane pUchAyelA saghaLA prazno ahI grahaNa karavA joIe je pATha A pramANe zu' jIva antasahita che ke antarahita che ? siddhi sAnta che ke siddhi ananta che? siddha sAnta che ? ke siddha ananta che ? kayA maraNethI maravAthI jIva sa'sAra vadhAre che ane kayA maraNathI maravAthI jIva saMsAra ghaTADe che? A praznonA uttara viSe tamArA manamAM za'kA, kaMkhA vagere udbhavavAthI tenA yathA uttara jANavAne mATe " ALeva OM'' jyAM bhagavAna mahAvIra svAmInuM samavasaraNa che 'teneva" tyAM AgaLaja vuM bALa" tame AvyA che. se NUNaM khadayA! aTUTThe sama " huM skanda ! kahe! mArI vAta sAcI che ke nahIM? tyAre kadake temane kahyuM, "EtA asthi" he gautama ! tamArI vAta tadna sAcI che. '" tA " pada ahiM svIkAranA arthamAM vaparAyuM che. tethI e vAta nakakI thAya che ke gautamanI vAta sAcI che tema skandaka svIkAre che A rIte gautama vaDe potAnI hRdayagata vAta sAMbhaLIne skandakanA AzcayanA pAra na rahyo. te bolI uThayA che. chelle aaN noyamA ! taphAve nAnI vAsuparastrI " gautama ! evA jJAnI athavA taparavI kANu che ke " ne naM tava ghaNa acche mama tAva sakke phLva ajJA' jemaNe tamArI pAMse mArA A gupta a (prazno) ne ATalI badhI jhaDapathI prakaTa karyA che ? lye taH kRti rakSya sapha (zupta eTale ke chupA) skandake peAtAnA vicArA koinI pAse prakaTa karyAM na hatA. hajI te vicArA ne temaNe manamAM ja rAkhelAM hatAM, skandakanA praznAne bhAvAtha ' (C '' A pramANe che he gautama ! evA jJAnI athavA tapasvI kANu che ke jeNe mArA maneAgata vicArAne jANIne tamArI pAMse prakaTa karyo che. jethI tame paNa mArA maneAgata vicArone kharAkhara jANI gayA che ? kandakanA A prakAranA prazna sAMbhaLIne gautamasvAmIe tene kahyuM, he santaka ! mArA dharmocA, 66 ,, mama mA 'samaNe bhagavaM ,, mahAvIre zramaNa bhagavAna mahAvIra ahIM ( zrI bhagavatI sUtra : 2 zd 177
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ birAjamAna che. " 3qnAvaMttare teo utpanna thayelA kevalajJAna ane darzananA dhAraka che (gA) teo ahata che. eTale ke teo utpanna kevaLajJAna ane kevaLadarzananA dhAraka e mATe che ke teo tene mATe egya che Lei" teo jina che. kAraNa ke temaNe rAgadveSa vagerene jItI lIdhAM che. jevI che teo kevaLI che kevaLajJAnI che. tethI teo puuTvicALaNa" bhUta, vartamAna ane bhaviSyakALanI badhI vAte jANe che. (trikAbaLajJAnI paNa eka dRSTie te evA ja hoya che paNa ahI trikALajJAnanI vAta nathI e batAvavA mATe "sarvAipU" tathA "sakhvAriNI '' vizeSaNane prayoga karyo che "sabU" teo sarvajJa che trikALa saMbaMdhI tamAma rUpI ane arUpI padArthonuM yathArtha jJAna dharAve che. tathA " risI" sarvadazI che hAthamAM rahelAM maktA phaLanI jema tamAma padArthone joI zakatA hovAthI teo sarvadazI che. "ne mama paNa kare tavatAva radda kahyA" evA te bhagavAne ApanA te rahasyakata (gupta) vicAro mArI pAse turata ja prakaTa karyo che eTale ke piMgalaka nirgathe tamane jyAre prazno karyA, ane tame tamArA manamAM je vicAra karyo te tyAre ja darpaNamAM jema pratibiMba dekhAya tema temanA jJAnamAM spaSTa rIte dekhAyA eja vAta "" para batAve che. te ska-daka ! temanI pAsethI huM te jANuM zaka chuM tAtparya e che ke he skandaka ! mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, ahaMta, jina, kevalI bhagavAna mahAvIra che. teo kevaLa jJAna ane kevaLadarzanathI yukta che. teo tamArA mananI vAta paNa jANe zake che, temaNe mane e badhI vAta kahI che. tethI ja huM tamArA mane gata prazno jANI zakyo chuM. "tai"gautamanI te prakAranI vAta sAMbhaLIne "re haM javAcA jore kAtyAyana getrI skandake "mAraM gAya parva vANI" bhagavAna gautamane A pramANe kahyuM "chAno of no mA " he gautama cAle " tanna dhammAyariya dhammovaesaya samaNaM bhagava mahAvIra vadAmo namaMsAmo jAva pjjuvaasAmo " tamArA dharmAcArya dharmopadezaka, zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse ApaNe jaIe ane temane vaMdana namaskAra karie ane traNa prakAre (kAyika, vAcika ane mAnasika) e traNa prakAre temanI payuM pAsanA karie. ahIM jAva (cAra) padathI "tivihAra-vANa, vAcA, mAricAra jhuvAsaNA" A sUtra pATha grahaNa karavAnuM che eTale ke mana, vacana ane kAyAthI ApaNe bhagavAna mahAvIranI paryApAsanAM (sevA) karIe e skandakane Azaya prakaTa thaye che skandakanI evI hArdika IcchA jANIne tame temane kahyuM "jANu vizudiyA" he devAnupriya ! Apane jema sukha upaje tema kare. " mA vahivuM hu" sArA kAmamAM vilaMba karavo nahIM. "tapavi re mAve moyane - birasa goLa saddhi meLeva samaje mAve mahAvIre teva paTTAtha maLA" A pramANe kahIne, bhagavAna gautama pote ja kAtyAyana getrIya kanDakane sAthe laIne zramaNa bhagavAna mahAvIra jyAM virAjatA hatA tyAM javA upaDyA sU. 10 mA zrI bhagavatI sUtra : 2 178
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ "te jAheoi" ItyAdi. sUtrArtha--tef #i ai aNavi) te kALe ane te samaye (samaLe maLavuM magvI vicadamo cAvi dothA) zramaNa bhagavAna mahAvIra, vyAvRtta bhejI hatA-eSaNIya AhAra-vizuddha AhAra-karanAra hatA. (ta samarasa mAvo mahAvIrassa viyadRbhoissa sarorayaM orAlaM siMgAraM kallANaM sivaM dhanna maMgala sassirIyaM aNaMlaM kiyabhUsiyaM lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM siroe aIva aIva uva memo nig) vyAvRtta bhejI te zramaNa bhagavAna mahAvIranuM zarIra udAra AbhUSaNa vagere zRMgArathI rahita hovA chatAM paNa zRMgArathI yukta hoya tevuM, kalyANa svarUpa, zivarUpa, maMgaLarUpa atizaya suMdara, samasta lakSaNothI, vyaMjanevI ane guNethI yukta hatuM. bhagavAnanuM zarIra kudaratI sauMdaryathI atizaya zobhAyamAna lAgatuM hatuM (tA re vaM cAraNa zoro samAna bhagavao mahAvIrassa viyahabhoisa sarIrayaM orAlaM jAva aIva aIva uyasobhemANaM. TIR) tyAra bAda kAtyAyana getranA te skandake vyAvRtta bhejI zramaNa bhagavAna mahAvIranuM udAra yAvatu atIya zobhAyamAna zarIra joyuM. (pAsiT) te zarIra joIne (hRdata vittamaiie) tenA manamAM ghaNe harSa thaye, tene saMtoSa thaye ane tenA AnaMdano pAra na rahyo (vaphamaLe, paramomarrkSi) sivilavmAciA negeva tamane manavamAre tene sava ) tenA manamAM temanA pratye ghaNe ja utkaTa prema jAgyuM. tenuM mana ghaNuM ja suMdara banI gayuM. AnaMdathI tenuM hRdaya nAcI uThayuM. A rIte atyaMta harSa sAthe te bhagavAna mahAvIra jyAM virAjamAna hatA tyAM pahoMcyA. (3vAchittAtamAM mAve mAvIra tivRtto gAyAdi vAha re) tyAM jaIne temaNe bhagavAna mahAvIrane traNa vAra pradakSiNa pUrvaka vaMdana namaskAra karyA, (kArapasgvAtapha) ane yAvat pay pAsanA karI. (caMdrayArU maLe mArdha mahAvIre caM#cAratorAM vaM vAsI) he skandaka ! evuM saMbodhana karIne zramaNa bhagavAna mahAvIre kAtyAnagotrI te skandakane A pramANe kahyuM TIkA-"teof oi teoi tamagi" te kALe ane te samaye "maLe mana mahAvIre ?" zramaNa bhagavAna mahAvIra "varamoraiyAvi hoya" vyAvRttabhejI hatA. vyavRttabhejanI vyutpatti A pramANe thAya che "cAkRR. mukta kRti davAronI ?' eSaNIya (eSaNa samiti yukta) AhArane vyAvRtta AhAra kahevAya che. te vyAvRtta yAne nirdoSa AhAranuM grahaNa karanArane vyAvRtta jI kahe che eTale ke prAsuka ( vizuddha) AhAra lenArane vyAvRttabhejI kahe che. "agi mAro vIrasa vitha moza" vizuddha AhAra karanAra te zramaNa bhagavAna mahAvIranuM "sAce " zrI bhagavatI sUtra : 2 179
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakkhaNa zarIra koruM' ( udAra sauthI su Mdara ) hatuM. " siMgAra cha z'gArathI yukta zarIra jevuM suMdara lAge che. tevuM suMdara bhagavAnanuM zarIra lAgatuM hatuM. eTale bhagavAnanu' zarIra eTaluM badhuM zAbhAyamAna hatuM ke AbhUSaNlRA vagere zRMgAra vinA paNa te atizaya suMdara hatuM, " dakAnuM " bhagavAna pote ja kalyANa svarUpa hAya che. tethI temanu zarIra kalyANu svarUpa hatuM. " Oa >> bhagavAna chakAyanA jIvAnI rakSA karanAra hatA. tethI temanu zarIra dareka jIvana mATe nirupadrava rUpa hatuM. " dhanna "prazasta hAvAne lIdhe te zarIra dhanyarUpa hatuM. % mAjI ' zivasukhadAtA haiAvAthI athavA pApAnu nAzakarto hAvAthI bhagavAnanuM zarIra maMgalarUpa hatuM " fttarIya '' alaukika zaiAbhAvALuM hAvAthI bhagavAnanu' zarIra leAkeAttara ( apArthiva) zaibhA-vALuM hatuM. alaMkiya vibhU vica' " zarIranI zeAbhA alaMkArAthI vadhe che. paNu bhagavAnanA zarIranI zeTalAM tA alakArA dhAraNa karyA vinApaNa atizaya su Mdara lAgatI hatI. yaMjJaLaLoyayeya che. sAmudrika lakSaNAthI (hAtha paga AdinAM zAokta zubha lakSaNAthI ( tala maSA vagere rUpa zubha vyaMjanA tathA audAya ane gAbhI vagere guNeAthI yukta bhagavAnanuM zarIra hatuM. sirI anna bra 7sememALe vidyu tekAraNe bhagavAnanuM zarIra atizaya zAbhAyamAna lAgatu 3. tase khaMdakaccAyaNassa gotte samaNassa bhagavao mahAvIrassa viyaha bhoissa kAtyAyana geAtranA skandake vizuddha AhAra lenAra zramaNa bhagavAna mahAvIranA " boparuM nAva va va omemAAM pAra++'' udAra vagere pUrvokta atyaMta suMdara zarIranAM darzana karyAM kahevAnuM prayAjana e che ke skandake bhagavAna mahAvIranA udAra, zRgAra rUpa, kalyANu rUpa, zivasvarUpa, dhanya rUpa, maMgala rUpa, sazrIka, anala kRtavibhUSita ( vinA alaMkAre paNa alakArothI ze|bhAyamAna hAya tevuM) tathA zubha lakSaNlRA, vyaMjana ane guNuAthI yukta zarIrane joyuM. '"NittA" bhagavAnanuM sau'* yukta zarIra joine skandakane hadu tuTTu vittamAnavi" ghaNA ha thayA, atizaya saMteSa thaye ane tenA AnaMdanA pAra na rahyo. (athavA huSTa eTale vismita ane tuSTa eTale saMtuSTa cittavALA "maMtrit '' bhagavAnanI mukhAkRti, sau vagere joine te ghaNA ja AnaMdita thayA vImaLe ?" tene bhagavAna mahAvIra pratye atyaMta prIti jAgI . eTale ke bha gavAnanu. zArIrika sauMdarya tathA guNa vagere joIne te ghaNo ja khuzI thayo. "momaEiC " tenu mana caMcalatAno parityAga karIne bhagavAnanI aMdara ja lIna thaI gayu. tethI te saumyabhAvathI yukata banI gayo. tene te vakhate zrI bhagavatI sUtra : 2 (6 180
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' koI paNa prakAranI cIntA rahI nahIM sivasavisaqmALacit " tenA hRdayamAM eTale badhe AnaMda thayeA ke Ana MdathI tenuM hRdaya nAcI uThayuM. A rIte manamA atizaya AnaMda ane ullAsa sAthe (neLeya samaLe sAyaM mahAvIre teLava savA cha ) jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra khIrAjatA hatA tyAM te pahoMcI gayA. ( vanacchittA ) tyAM jaine teNe "samaLa mAtra mahAvIra ) zramaNu bhagavAna mahAvIranI ( ti putto) traNa vAra bAphaLa' cALi ph gAra pannuvAsarU ) pradakSiNApUrvaka vaMdanamaskAra karIne yAvat mana vacana ane kAyarUpa traNe prakAre pa pAsanA ( sevA karI tyAra bAda (vacAra ) huM skandraka ! evuM sa`khAdhana karIne ( samaLe maLava' mahAvIre)zramaNa bhagavAna mahA vIre ( paMca javAyaLasattatraM cAlI " kAtyAyana gAtrI kandaka parivrAjakane ApramANe kahyuM / sU-11 / / " se sthULa tuma TyA '' ityAdi / sUtrA --( se zULa tuma thayA !) ke skandaka ! (sAvathIva navarI nice n viMzajJa velajiyasAtra zrAvastI nagarImAM vaizAlika zrAvakabhagavAna mahAvIranA upAsaka-piMgalaka nigranthe tamane ( phLa acchera' puSThi ) A pramANe prazno pUchyA ke-( majjA) huM mAgadha ! " magadhadezamAM janmelA he skanda ! " (fsa mantAdu anaMte cho ? ) leka anta sahita che ke anta rahita che ? ItyAdi prazno temaNe pUchyA hatA. ( E te eka gAya neLeva mamaM ga tikteLavavamAp ) te prazno sAMbhaLIne tamArA manamAM zaMkA kAMkSA vagere utpanna thavAthI tame tenA uttara jANavA mATe mArI pAse AvyA che . ( te mULa zyA! ayamaTe samaTTu) he skandaka! kahe te vAta sAcI che ? (tA asthi) skandake javAkha ApyA, " hA, ApanI vAta sAcI che. (nevica tevA ! bacameyAdave bAsthira, pittila, paci, vid, maLogaNa, saMgve samudhvannisthA ) tathA he skanda ! tamane A prakAranA AdhyAtmika cintita, prArthita, kalpita. maneAgata sakalpa utpanna thayA che, (tti a Mte hor baLate srop tapta vica nuM layamaTTu) ke leAka antasahita che ke anta rahita che ? ItyAdi. te te praznonA A pramANe artha thAya che--( i ghajI mad saMcA! caviSe hod vannatte) huM skandaka ! meM cAra prakAranA lAka varNavyA che--(ta jJaddA) te cAra prakAro A pramANe-ddo, hetto, dAruo, Avo ) (1) dravyanI apekSAe, kSetranI apekSAe. (3) kALanI apekSAe ane (4) bhAvanI apekSAe. (1mo naM o hor sa aMte, vaeNsto na ho asaMkhejjAo joyaNa koDAkoDIo AyAma vikkhaMbheNa, asaMkhejjAo joyaNa zrI bhagavatI sUtra : 2 181
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ joDAjoDIo viNavarga vAgo) dravyanI apekSAe leAka eka che ane te aMta sahita che. kSetranI dRSTie te leAka laMbAI ane paheALAinI ape kSAe asakhyAta kADA koDI ceAjana lAMkhe paheALe che. ane piridhanI ape kSAe te asaMkhyAta ceAjana kADAkeADI piridhivALA che. ( asthi puLa 4 aMte ) ane vaLI te anta sahita che. ( hrAjago / jo na thAr nakArI, na cArU na maMtrisajja ) kALanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te bhUtakALamAM kAI paNa evA samaya na hatA ke jyAre tenuM astitva na hoya, vartamAnakALamAM paNa kAI evA samaya jovAmAM AvatA nathI ke jyAre tenuM astitva na heAya, ane bhaviSyamAM paNa tenuM astitva na hoya evA samaya Avaze nahI. ( viMtu ca, marca, visar ca ) paraMtu te leAkanuM astitva bhUtakA LamAM hatuM. vartamAnakALe che ane bhaviSyamAM paNa rahevAnuM che. ( dhruve, niyat, sAsaNa, ava, vid, arRi, nicce, sthi puLa te te) A rIte kALanI apekSAe vicAravAmAM Ave te leAka dhruva che, niyata che, zAzrvata che, akSaya che, avyaya che ane nitya che. tethI teno aMta nathI. (mAyo chuM loe anaMtA vaNNapajjavA, aNatA gaMdha pajjavA, anaMtA rasapajjavA, anaMtA phAsa pajjavA, anaMtA garuyalahuya pajjavA, aNaMtA agurulahuya pajjavA, natthi puNa se te) ane bhAvanI apekSAe leAka anaMta varNa paryAyarUpa che, ana ta gadha paryAyarUpa che, anaMta rasaparyAyarUpa che, anaMta spaparyAyarUpa che, anaMta sasthAnaparyAyarUpa che, anaMta gurulaghu paryAyarUpa che, tathA anaMta agurulaghu paryAyarUpa che. tathA aMtarahita che. A rIte (te staM cA ! sutro hod cha mate, kAro hoi, ajaMte, mAtrae hor te ) DeskandUka ! dravyanI apekSAe leAka sAnta (antayukta) che, kSetranI apekSAe leAka sAnta ( antasahita ) che. paNa kALanI apekSAe leka anata ( ata rahita) che ane bhAvanI apekSAe paNa lAka aMta rahita che, ( je triya te khaMdyA ! jAtra sa ate jIve, anaMte jIve, tassavi ya NaM ayaM a) huM skandaka ! tamane jIvanA viSayamAM " jIva aMta sahita che ke a'ta rahita che! " evI je za`kA uddabhavI che tenuM samAdhAna A pramANe che( evaM khalu jAva davvao NaM ege jIve sa ate, khettao NaM jIve asaMkhejja varNasa, saMve socADhe, yi puLa se aMte) dravyanI apekSAe jIva eka che ane te antasahita ( sAnta) che, kSetranI apekSAe jIva asa'khyAta pradezI che ane asaMkhyAta pradezamAM avagADha che. tethI te kSetranI apekSAe paNa antasahita che. ( hrAmo gaM lIve na yArna mArI nAka nicce nathvi puLa che te) kALanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te bhUtakALamAM kAi evA samaya na hatA ke jyAre jIvanuM astitva na hAya zrI bhagavatI sUtra : 2 182
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAMthI zarU karIne te nitya che te aMtarahita che tyAM sudhIne sUtrapATha grahaNa karo. "AgaLa lekane kALanI apekSAe aMtarahita pratipAdita karavA mATe je sUtrapATha Ape che te ahIM grahaNa kare." mAvo i vIve avitA banAvavA, batAvaMtaLapasjhA, lavitA jANitA javA, jatA rastra karavA, Rthi re te) bhAvanI apekSAe jIva anaMta jJAna paryAyarUpe che, anaMta darzanaparyAyarUpa che, anaMta cAritraparyAyarUpa che, anaMta agurulaghuparyAyarUpa che. ane tethI bhAvanI apekSAe te aMtasahita nathI paNa aMtarahita ja che. (se taM davvao jIve sa ate, khettamo jIve sa ate, kAlao jIve aNave, mA nI gaLate ) A rIte dravyanI apekSAe jIva sAnta (anta sahita che, kSetranI apekSAe paNa jIva sAnta (anta sahita) che. paNa kALanI apekSAe jIva anaMta che ane bhAvanI apekSAe paNa jIva anaMta aMta rahita" che. (2) (ne vi ca te vaMcA purA nAva maMtA ddhi, baMtA siddhI. taraNa vi yi re he skandaka! siddhinA viSayamAM tamane evI zaMkA uddabhavI che ke "siddhi sAnta che ke anaMta che tenuM samAdhAna A pramANe che (mag arayA ! parva ujju carivaha siddhI pauttA) he skandaka! meM siddhi cAra prakAranI kahI che. "saMagr"te prakAro A pramANe che- (ratramo, vego, jADho, mAvo) (1) dravyanI apekSAe (2) kSetranI apekSAe (3) kALanI apekSAe ane (4) bhAvanI apekSAe (rAgo i viThThI sa tA) dravyanI apekSAe siddhi eka che ane te anta sahita che. (ttamo siddhI pUjAyaaliisN joyaNasayasahassAI AyAmavikkhaMbheNaM, egA joyaNakoDI bAyAlIsaM ca joyaNasayasahassAI tIsa ca joyaNasahassAI doNi ya auNApaNgajoyaNasae kiMdhi vikherApi parive pavyttA) kSetranI apekSAe siddhinI laMbAI ane pahoLAI 45 lAkha jananI che, ane tenI parigha (parimiti) eka karoDa betALIsa lAkha trIsa hajAra base ogaNapacAsa yeAjanAthI kAMIka vadhAre che. (asthi puLa ) A daSTie vicAravAmAM Ave te siddhi aMta sahita che. (ADhayo vi fuDhI ne cArU ra mArI kAra vi) "kALanI apekSAe bhUtakALamAM kadI paNa siddhi nuM astitva na hoya evuM banyuM nathI" tyAMthI zarU karIne te nitya che" tyAM sudhI pATha grahaNa kare. (mAvo nag soyarasa taNuM mAciDyA ) bhAvanI apekSAe siddhinA viSayamAM lekanI jema ja samajavuM. A rIte (divaso siddhi sayaMtA, tto siddhI satA, zAstro rokAtA, mAvo siddhI zAMtA) dravyanI apekSAe siddhi aMta sahita che. kSetranI apekSAe paNa siddhi aMta sahita che ane bhAvanI apekSAe paNa siddhi aMta 2hita che. ( je ki ra te vaMcA jAva %i saoNte siddha taM vevajaav davao NaM ege siddha sate, khettaoNaM siddhe asaMkhejjapaesie, asaMkhe zrI bhagavatI sUtra : 2 183
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ kApo, thi te) tathA he skandaka tamane siddha sAnta (anta sahita) che ke anaMta (aMta rahita) evI je zaMkA che. tenuM samAdhAna A pramANe che-ahIM badhuM AgaLa kahyA pramANe ja samajavAnuM che dravyanI apekSAe siddha eka che te aMta sahita che. kSetranI apekSAe siddha asaM khyAta pradezavALA che ane asaMkhyAta pradezAvagAhI che e rIte kSetranI apekSAe paNa teo aMta sahita che. (vAyo che siddha sAhira na0i gm re te) kALanI apekSAe siddha sAdi (Adi yukta) hoya che paNa tyAra bAda teo avasAna rahita thaI jAya che. A rIte teo anta rahita che tAtparya e che ke sAdi anaMta che ( mAvo chai fNa maitALAjIvajJAA , baMtA raMgrisjhavA, zaLatA anusuda pannavA, nAtha pukha che te) ane bhAvanI apekSAe siddha anaMta jJAna paryAya rUpa che. anaMta darzana paryAya rU5 che. anaMta agurulaghu paryAya rUpa che. tathA temane aMta hoto nathI (je vi ya te khaMdayA ! imeyArUve ajjhathie, citie jAva samupanjitthA keNa mAna maramANe gove vA vA phAyarU vAta ni ca ni camat) he skandaka! tamArA manamAM A prakArane AdhyAtmika, citita (yAvatu) mane gata saMkalpa utpanna thaye che ke kayA prakAranA maraNathI marIne jIva pitAne saMsAra vadhAre che. ane kayA prakAranA maraNathI marIne jIva pitAne saMsAra ghaTADe ?-tenuM paNa A pramANe samAdhAna che-(parva vahu vicA) he skandaka ! ( #g duvidhe ) meM be prakAranAM maraNa kahyAM che, ( taMs1) te prakAro A pramANe che-(vAma ca itvacALe 2) (1) bAlamaraNa ane (2) paMDita maraNa (se f taM vATamaLe ?) bAlamaraNa eTale zuM? uttara-(vAimaLe kuvAjharavi va) bAlamaraNa bAra prakAranAM kahyAM che-( 1 ) te prakAro A pramANe che ( mALe, vaLe, toDyuM che, tamAmaLe, nirivA, tApane, jIve, gaDhAse, viramaFache, thoura, vALa,dviSTri) (1) valayamaraNa-taraphaDI taraphaDIne thatuM maraNa (2) zArtAmaraNa-parAdhInatA pUrvaka thatuM maraNa, (3) antaHzalya viNa zarIramAM zastrAdi pasI javAthI thatuM maraNa (4) taddabhavamaraNa-je paryAyamAM rahelA hoya te paryayane cheDIne pharIthI e ja paryAyamAM janma dhAraNa kare paDe tevuM maraNa. (5) giripatana- pahADa parathI paDI javAthI thatuM maraNa (6) tarupatana-vRkSaparathI paDI javAthI thatuM maraNa, (7) jaLapraveza-pANImAM DUbI javAthI thatuM maraNa (8) javalana maraNa-AgathI baLIne thatuM maraNa, (9) viSabhakSaNathI maraNajhera khAvAthI thatuM maraNa, (10) zastro papAta-zastrane ghA vAgavAthI thatuM maraNa, (11) vaihAyasagaLe phase khAIne thatuM maraNa ane (12) gRghaskRSTa maraNa-gIdha vagere pakSIo ke jAnavara dvArA phADI khAvAthI thatuM maraNa. (je te vaMcA ! duvADhIvALa zrI bhagavatI sUtra : 2 184
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAlamaraNeNaM maramANe jIve aNaMtehiM neraiyabhavaggaNehiM aNpANaM saMjoei) A rIte bAra prakAranA bAla maraNathI marate jIva pitAne anaMta nAraka bhavathI yukta kare che, (ttiriya manu reva mavahiM ago saMzorU) tiryaca, manuSya ane devanA bhava grahaNathI pitAne yukta kare che (bApharca 2 of ILavavA sIma jApharaMtaraMvAratA' ayparicakra) temaja anAdi. anaMta, dIrdha mArgavALA, cAra gatirUpa saMsAra kAMtAramAM ( saMsAra rUpI vanamAM ) vAraMvAra paribhramaNa kare che. (te raM vADhALa maramALa nIve varU) A rIte bAla maraNathI marate jIva pitAne saMsAra vadhavAthI vadhe che. eTale ke bAlamaraNathI maratA jIvane saMsAramAM vAraM vAra paribhramaNa karavuM paDe che. (rerAM kAma ) bAlamaraNanuM upara kahyA pramANenuM svarUpa che. (se %i saM paMhicama) paMDita maraNanuM kevuM svarUpa che ! uttara-(himAsuvi paurn') paMDita maraNanA be prakAra kahyAM che. (ta ka) te prakAro A pramANe che TgovAmaLe ya mattAtrAne 2) (1) pAdapapagamana ane (2) bhakta pratyAkhyAna (f TrovAmaLe) pAdapapagamana eTale zuM? (grgovALe suvi Hvo) pAdapayagamana maraNanA be prakAra che. (taM gA) te prakAre A pramANe che (naraharime ca nihAje ) (1) nirdhArima ane (2) aniharima. (niramAM zAhine) niyamathI ja pAdape pagamananA A bane prakAranA pratikarmathI rahita hoya che, (se jiM taM matavAvALe?) bhaktapratyAkhyAnanuM kevuM svarUpa che? uttara (ma- ta hALe duvide vaLa) bhaktapratyAkhyAnanA be prakAra kahyA che (tuM raha) te A pramANe che. (nahAni 2 manohAri 2) (1) nirdhArima ane (2) aniharima. (niyama sahi me) bhaktapratyAkhyAnanA A be prakAra paNa pratikarma thI sahita hoya che. (se rAM mattavadattAvALe) bhakta pratyAkhyAnanuM A prakAranuM svarUpa hoya che, ( icceteNa khaMdayA ! duviheNaM paMDiyamaraNeNaM maramANe jIve aNaMtehiM ne rayaha ma Le imagif" vinaMga , kAva thIrUvarU) he skandaka ! e banne prakAranA paMDita maraNathI marate jIva anaMta nAraka, manuSya, tiryaca, ane deva bhavagrahaNathI pitAnI jAtane mukta karatuM nathI. ane anAdi, anaMta dIrghamArgavALA cAra gatirUpa saMsArakAMtArane te oLaMgI jAya che. (te saM paMhiyArA mAmA lIve DrAca, te jaM variyama ) A rIte paMDitamaraNathI marato jIva pitAno saMsAra ghaTADe che paMDita maraNanuM A jAtanuM svarUpa che. ( gyi vaMcA suviNaM maLeof mAmA Hve vaDhapha phUAra vA) he skandaka ! A rIte be prakAranAM maraNethI maraNa pAmate jIva pitAne saMsAra vadhI javAthI vadhe che ane pitAne saMsAra ghaTI javAthI ghaTe che. eTale ke paMDita maraNathI maranAra jIvane saMsAra ghaTe che paNa bAla maraNathI maranAra jIvane saMsAra vadhe che zrI bhagavatI sUtra : 2 185
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkAryuM--" jUoi tuma yAhe sakandaka ! tamane "sAvarathI nacaraNa" zrAvastI nagarImAM "velAsTica sAvo" mArA anuyAyI (bhagavAnanI mAtAnuM nAma vizAlA hatuM. ) vizAlAne putra vaizAlika kahevAya. ahI mahAvIra svAmI mATe vaizAli zabda vAparyo che. ane piMgalaka temane anu. yAyI hovAthI tene mATe vaizAlika zrAvaka vizeSaNa vAparyuM che) "piMgADha riTena " piMgalaka nigraMtha "rU sarva pujIiA pramANe prazno pUchayA che ke "mA " he mAgadha! ( magadha dezatpanna skandaka !) " 4i sa te ToNa te roleka sAnta (aMtasahita) che ke ananta-anta rahita che? "have te rava nAva neva + aMtara dRDhavamA" eja pramANe jIva, siddhi, siddha, ane maraNanA viSayamAM tamane prazno pUchavAmAM AvyA. tyAre tamArA manamAM zaMka, kAMkSA vagere utpanna thayAM "re pUor vaMcA macama sama" he skandaka ! kahe, mArI vAta sAcI che ? "daMtA zariyama hA prabho ! apanI vAta sAcI che. ane tene yathArtha uttara jANavAne mATe ja huM ApanI pAse Avyo chuM. skandakanI te vAta sAMbhaLIne mahAvIra prabhue tene kahyuM- "ghayA ! " he skandaka! "te" tamane "je vi" piMgalaka nirca the je prazno pUchayAM che tene lIdhe "amegAve" A prakArane " gathig" AdhyAtmika, viMti" cintita, paristhA" prArthita, "#gig" kalpita no " manogata "sa " saMkalpa "samunnajillAmAM utpanna thaye che ke " isa te jo te DhoNa?" leka aMtasahita che ke antarahita che? te "taraNa vi ca aMga uvor?" tene A rIte artha karavAmAM A be che-"hA" he skandaka ! "mag jaTiva sTora paUro" meM lekanI cAra prakAre prarUpaNa karI che. (ta ) te A pramANe che "vo vero loko mAvo" (1) dravyanI (2) kSetranI, (3) kALanI ane (4) bhAvanI apekSAe meM ArIte cAra prakAre lekanI prarUpaNa karI che. "vo i gm roNa te dravyanI dRSTie vicAra karavAmAM Ave te leka eka che ane te aMtasahita che. kahevAnuM prajana evuM che ke jIva, pudgala, dharma, adharma, AkAza, ane kALa, e cha bhedanI apekSAe dravyanA cha prakAra kahyA che temAMthI kALadravya sivAyanA pAMcadravyo bahu pradezI hovAne kAraNe temane astikAya kahevAmAM Avela che. jeTalA AkAzamAM tedrane sahabhAva (astitva) che teTalA bhAgane laka kahe che. jyAM mAtra AkAzadravyaja che tene aleka kahevAmAM Avela che. leka paMcAstikAyarUpa eka dravya che. tethI paMcAstikAyarUpa eka dravyatvanI daSTie leka eka che, ema kahyuM che. tathA te sAnta (antasahita) che tenuM tAtparya A pramANe che-paMcAstikAyarUpa eka dravyapaNuM lokAnta sudhIja che-tenAthI AgaLa nathI, kAraNa ke AgaLa AkAza dravya sivAya bIjuM kaIpaNa dravya nathI A rIte leka ne ane A paMcAstikAya rUpa lekane virAma hovAthI te leka sAnta (anta sahita) che kSetranI apekSAe lekanI laMbAI tathA pahelAI asaMkhyAta keDA, kaDI, jananI kahI che. tathA tenI paridhi (gherA) paNa zrI bhagavatI sUtra : 2 186
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ,, asakhyAta kADA, kADI ceAjananI kahI che. A rIte vicAra karatAM te vAta siddha thAya che ke dravyanI tathA kSetranI apekSAe leAka sAnta ( aMta sahita ) che. kSetranI apekSAe leAkane asaMkhyAta kADA, keDI ceAjana lakhe tathA paheALA kahyo che. ane temAM ja jIvAdika dravya rahe che. tenA piSi ( gherAve ) paNu eTaleA ja che. A badhuM hAvA chatAM paNa te maryAdA sahita hovAthI tene sAnta (aMta yukta) kahyo che. " Ajo na joh na cAk na bAsI na cAr sama, nAr jJa mavisar '' kALanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te bhUtakALamAM kAi evA samaya na hateA ke jyAre tenuM astitva na hAya, vartumAna kALe paNu kAI evA samaya hateA nathI ke jyAre lekanuM astitva na hAya, bhaviSyamAM paNa kAI eve! samaya nahIM haiAya ke jyAre leAkanuM astitvaja na hoya. paNa bhUtakALamAM leAkanu astitva hatuM, vartamAna kALe che ane vi SyamAM paNa raheze ja traNe kALAmAM leAkanuM astitva hoya che. eTale ke leka hatA, leAka che ane leAka haze. eja vAtanuM sUtrakAra have hakAra vAcaka vAkayA vaDe pratipAdana kare che " mavinu, mavad, malliph " kALanI apekSAe leAkanA astitvane vicAra karavAmAM Ave te te pahelAM hateA, hAlamAM che, ane bhivaSyamAM paNa raheze. tethI A leka dhruve " acala hevAne kAraNe dhruva che dhruva hAvA chatAM paNa te kadAca aniyata svarUpa vALA sabhI zake che te Aza'kAnuM nivAraNa karavA mATe sUtrakAre tene "niyar " niyata kahela che leAka eka svarUpa vALA hovAthI niyata che. " sAkSar " te zAzvata che sadA tenuM astitva rahe che. koi paNa kSaNa evI nathI hAtI ke jyAre tenuM astitva na hoya. pratikSaNe padArthanA sadbhAva (astitva) niyata kALanI apekSAe paNa mAnI zakAya che. paNa leAkanI khAkhatamAM evuM nathI. te te " ( avinAzI ) che. koI paNa kALe teneA kSaya thatA nathI. ahutara ( ghaNA ) pradezeAnI apekSAe paNa padArthIne akSaya mAnI zakAya che, paNa A leAka evA nathI paNa A leAka tA anyaya che. eTale ke tenA tamAma pradeze vyaya rahita hAya che. temAM vadhArA ke ghaTADA thatA nathI tenA pradezamAM paNa dravyarUpe avyaya paNuM saMbhavI zake che. paNa lAkamAM te prakAranuM avyaya paNu' nathI paNu leAkanI je anaMta paryAyeA che te sadA kALa temAM anata rUpe avasthita meAjuda rahe che. tethI paryAyanI avasthitinI apekSAe lAka " tRp " avasthita che. kahevAnuM tAtpa e che ke kALanI apekSAe leka " ninge" nitya che, haMmezAM eka sarakhI sthiti vALA che. "sthipuLa ne aMte " kALanI apekSAe leAka sAnta ( aMta sahita ) nathI paNa ana`ta ( aMta rahita) che. kAraNa ke kALanI apekSAe A lAka bhUta kALamAM hatA, vartamAna kALe paNa che ane bhaviSyakALe paNa raheze, tathA A leka dhruva che, zAzvata che, nitya che, akSaya che, $6 akkhae akSaya 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 dd dd 187
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ avyaya che avasthita che. A dRSTie vicAravAmAM Ave te kALanI apekSAe A DhAkene kadI paNa nAza thatA nathI avuM siddha thAya che. "mAvAmo na hoi anaMtA vavajJavA " bhAvanI apekSAe leAka anaMta vaNu paryAya rUpa che eka guNu kALatva vagere vaNu vizeSa che. eTale ke varNa paryAya che. bhAvanI apekSAe eka guNu kALatva vagere paryAyAthI laIne anaMta vaNu pa ryAya rUpa A lAka che. tathA " laLatA rAMdhavAvALatA saMpannavA anaMtA phAsa majjavA " eja pramANe bhAvanI apekSAe A leAka anaMta rasaparyAya rUpa anaMta ga Mdha paryAyarUpa ane anaMta spa paryAya rUpa che. " anaMtA saMThANapajjavA, anaMtA guruyalahuya pajjavA, anaMtA aguruyala huya pajjavA " bhAvanI apekSAe A lAkasasthAnanI aneka paryAya rUpa che, guru laghu guNNAnI anata paryAyA rUpa che ane aguru laghu guNunI anaMta paryAya rUpa paNa che. guru laghu guNu khAdara (sthULa ) ska MdhAmAM rahe che. ane aguru laghu guNu paramANuomAM, sUkSma skaMdhAmAM, ane amUtta dravyeAmAM raheleA hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke bhAvamAM dravyamAM rahelAM rUpa, rasa gaMdha, sparza, saMsthAna vagerene samAveza thAya che. tethI jyAre bhAvanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave tyArete rUpa, rasa vagerenI dRSTieja vicArakaravAmAM Ave che, ema samajavuM. rUpa, rasa vagere guNNA ekaja paryAyavALA hAtA nathI, paNa jema dravyamAM anaMta paryAya hAya che tema guNAmAM paNa ana ta paryAyeA hoya che. guNAmAM je vRddhi athavA te hAni thAya che teneja guNaparyAya kahe che. gRjana paryAya dravyamAM hAya che. ane atha paryAya guNamAM hoya che. eja atha paryAyanI apekSAe SaTa, (7) sthAna patita hAnivRddhi thatI rahe che. Agama graMthamAM A viSayane ghaNI sArI rIte spaSTatA pUrNAMka samajAvAmAM AvyA che. guNa paryAyanuM bIju nAma guNAMza kahelu che. A rIte bhAvanI apekSAe leAka rUparasa ga Mdha sparza vagere anaMta paryAya rUpa hoya che. eja pramANe dravyagata sasthAna paNa pratyeka drazyamAM ana Mta paryAyavALu hAya che. tethI bhAvanI apekSAe joie ta! sasthAnanI dRSTie paNu lAka anaMta che. agurulaghu zu amUtta (arUpI ) kaiAmAM, paramANuomAM ane sUkSma skaMdhAmAM hAya che. te agurulaghuguNu paNa anaMta paryAya vALA hAya che. gurulaghuguNu khAdara (sthULa) skAmAM hoya che. gurulaghuguNa paNa anaMta paryA vALA hoya che. A rIte bhAvanI apekSAe lAkanA kI paNa nAza thato nathI. tethI bhAvanI apekSAe lAkane anaMta ( aMta rahita ) kahyo che. eja vAta nasthi chuLa che aMte " A sUtrapATha vaDe vyakta karavAmAM AvI che. have A viSayanA upasaMhAra karatAM bhagavAna mahAvIra skandane kahe che ke te tta' khaMdayA ! davtrao loe sa aMte, khettao loe sa aMte, kAlao loe anaMte, mAno hor baLate " huM skandaka! A rIte vicAra karatAM dravyanI apekSAe lAka sAnta ( aMtayukta) che, kSetranI apekSAe paNa leka sAnta che. paNa kALanI apekSAe leAka anata (aMtarahita ) che, ane bhAvanI apekSAe paNa lAka anata che. A prakAranA tamArA pahelA praznanA uttara che. lAka viSenA pahelA praznanA uttara ApIne have zramaNa bhagavAna mahA- zrI bhagavatI sUtra : 2 188
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra skandake pUchelA jIva viSenA bIjA praznano uttara Ape che , ne te ja te vaMcA ! = = = ciMte ute jIve" he skandaka ! tamArA manamAM javanA viSayamAM A prakAranI zakI udbhavela che ke "jIva anta sahita che ke anta sahita ?" "taraNa vi ca kAma " te tene uttara A pramANe che-"ghauM raju nA' he audaka ! meM jIvanA cAra prakAra prarUyA che. (tta ) te A pramANe che-(1) dravya (2) kSetra (3) kALa ane (4) bhAva A cArenI apekSAe jIvanI sAntatA ane anaMtatAne vicAra kare joIe. "davaso je je jIve che te" dravyanI apekSAe eka jIva sAntaanta sahita-che. kahevAnuM tAtparya e che ke ahIM dravyanI apekSAe tathA eka jIvanI apekSAe jIvane sAnta (anta sahita) kahela che. kAraNa ke eka pachI jyAre bene vicAra karavAmAM Ave che tyAre eka sakhyA sAnta (anta sahita) banI jAya che. Ama te siddhAMtamAM jIva rAzine akSaya, anaMta mAnavAmAM Avela che. paraMtu ahIM e rIte vicAra karavAmAM AvyuM nathI. ahIM te eka jIvanI apekSAe ja vicAra karavAmAM Avyo che, kAraNa ke eka jIva svataMtra dravya che. tethI dravyanI apekSAe eka jIvane sAnta (aMta yukta) kahela che. kSetranI apekSAe paNa jIva sAnta (anta sahita) che evuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che jIva akhyAta pradeza vALo che eTale ke eka jIvanA asaMkhyAta pradeza hoya che. tethI te kAkAzanA asaMkhyAta pradezamAM avagAhanA vALe che. ahIM kadAca evI AzaMkA sevavAmAM Ave ke labdha paryA. maka nidiye jIva, ke je asaMkhyAta pradeza hoya che, tenI jaghanya ochAmAM e chI) avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa ja hoya che to te kevI rIte lokAkAzanA asaMkhyAta pradezamAM avagAhanA vALa hoI zake? tenuM samAdhAna A pramANe che eka jIva lekAkAzanA asaMkhyAta pradezamAM avagAhanA vALa hoya che" A kathana sAmAnya jIvane anulakSIne karAyuM che. kahevAne bhAvArtha e che ke AtmAnuM parimANa AkAzanI jema vyApaka paNa mAnavAmAM AvyuM nathI, ane paramANunI jema aNu rUpa paNa mAnavAmAM AvyuM nathI. paNa je jIvane tenA karma anusAra je zarIranI prApti thAya che te zarIra pramANa AtmA banI jAya che eTale ke madhyama parimANa mAnavAmAM Ave che. te pramANamAM pradezonI saMkhyA nyUna adhika thatI nathI- te to saghaLA jImAM barAbara ja rahe che paNa avagAhanA (laMbAI pahoLAI vagere mAM phera paDe che tethI siddhAMtakAe evuM kahyuM che ke eka jIvanuM AdhAra kSetra kAkAzanA zrI bhagavatI sUtra : 2 189
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ asaMkhyAtamAM bhAgathI laIne saMpUrNa kAkAza sudhInuM hoI zake che. kAkAzane pradezanuM parimANa asaMkhyAta che ane te asaMkhyAtanA paNa asaMkhyAta bheda kahelA che. tethI kAkAzanA evA asaMkhyAta bhAgonI kalpanA karI zakAya che ke je aMgUlanA asaMkhyaya bhAga pramANa hoya. evaDe nA eka bhAga paNa asaMkhyAta pradezAtmaka ja hoya che tevA eka bhAgamAM paNa keI eka jIva rahI zake che, ene evA be bhAgomAM paNa eka jIva rahI zake che A rIte eka eka bhAga vadhatAM vadhatAM chevaTe sarvalekamAM paNa eka jIva rahI zake che. kahevAnuM tAtparya e che ke eka jIva dravyanuM ochAmAM ochuM AdhAra kSetra aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa hoya che ane te AdhAra kSetra asaMkhyAta pradezI kAkAzanA eka asaMkhyAtamAM bhAga rUpa paNa hoya che. tathA eka jIva dravyanuM vadhAremAM vadhAre AdhArakSetra saMpUrNa lekAkAza paNa hoya che. A kathanathI e vAta spaSTa thAya che ke labdha paryApaka nidiyA jIvanI jaghanya (ochAmAM ochI) avagAhanA pramANe ja je tenuM AdhArakSetra haze te paNa asaMkhyAta pradezAtmaka ja haze. paraMtu te asaMkhyAta pradezI kAkAzanA asaMkhyAtamAM bhAga rUpe ja kahevAze. A rIte jIva lekanA asaMkhyAta pradezomAM avagAhanA vALa che, e kathanamAM kaI paNa prakArano deSa jaNAte nathI. ratha punA je te kSetranI apekSAe jIva sAta (anna yukta) che. A rIte dravyanI apekSAe eka jIvadravya sAnta (ata sahita che, ane kSetranI apekSAe paNa eka jIdravya anna yukta che. "4o nIve na cArU nAnI nAva unane '' kALanI epakSAe jIvanI sAntatA anaMtatAne jyAre vicAra karavAmAM Ave che tyAre jIva anaMta (aMta rahita) che evuM siddha thAya che, kAraNa ke traNe kALamAMthI e. kaI paNa kALa nathI ke jyAre tenuM astitva na hAya-bhUtakALamAM jIva na hatA evuM kahI zakAya tema nathI, vartamAna kALamAM jIva nathI evuM paNa kahI zakAtuM nathI, ane bhaviSya kALamAM jIva nahIM hoya evuM paNa mAnI zakAtuM nathI. tethI emaja mAnavuM paDaze ke bhUtakALamAM jIva hato, vartamAnamAM che ane bhaviSyamAM paNa raheze traNe kALamAM jIvanuM astitva hoya che. kAraNa ke jIva dhava, zAzvata, nitya vagere svabhAva vALe che ( nA puLa re re ) tethI siddha thAya che ke kALanI apekSAe jIva sAH aMta rahita-che. "mAgha of zaiA bApa navA bhAvanI apekSAe jIvanI aMta sahitatA ke e tarahitatA ne vicAra karavAmAM Ave te jIvane ananta aMtarahita sAbita karI zakAya che. kAraNa ke jIvadravya anaMta jJAna paryAya rUpa che. jJAnanI paryAnI kalpanA kevalI bhagavAnanA kevaLa zAna thI ja thaI zake che. te jJAna paryAye avibhAga pari cheda rUpa hoya che tethI bhAvanI apekSAe jIvane anaMta jJAna paryAya kahyo che. gata taLapaMjhavA" jIvadravya anaMta darzana guNa paryAya rU5 che. zrI bhagavatI sUtra : 2 190
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa ke darzana guNanI paNa anaMta paryAye hoya che " mAMtA pittapannavA" jIva anaMta cAritra paryAya rUpa che, kAraNa ke cAritra guNanI paNa anaMta paryAya hoya che. "aitA kurakura paDavAjIva anaMta aguru laghu paryA. varUpa che. audArika zarIranI apekSAe anata guru laghu paryAya rUpa che tathA kArmANa zarIra ane jIvanA svarUpanI apekSAe anaMta aguru laghu paryAya rUpa che. kuLa ane A rIte bhAvanI apekSAe jIva aMta rahita che, have jIvanI sAntatA ane anaMtatA vizenA samasta kathanane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke " vo kare 4 aMte, rAmo nI ra zo, jADhayo gIve te mA bIve te " dravyanI apekSAe eka jIva sAtta aMtayukta che; kSetranI apekSAe paNa te sAta che, paNa kALa ane bhAvanI apekSAe jIva anaMta " aMtarahita che kahevAnuM prayojana e che ke jIvanI jJAna, darzana ane cAritraparyAya ane tarUpa che temane koI paNa avasthAmAM aMta saMbhavano nathI, tethI je bhAvanI apekSAe jIva anaMta jJAna, darzana vagere paryAyarUpa hoya te tene artha ja e thAya che ke bhAvanI apekSAe jIva anaMta e ta rahita che A rIte bIjA praznanuM samAdhAna karavAmAM AvyuM che. "ne vi ca te vaMcA pura" he skanda ! tamAre trIjo prazna A pramANe che-" siddhi sAnta (anta sahita) che ke anaMta (aMtarahita) che?" tenuM samAdhAna A pramANe che-" have hu mA vaMcA ! divA siddha gUUttA " he skandaka! meM siddhi cAra prakAranI kahI che. (raM ga ) te cAra prakAre A pramANe che-"dava ta ko, vATo. mAro" (1) dravyanI, (2) kSetranI, (3) kALanI ane (4) bhAvanI apekSAe siddhinI aMtasahitatA ane A tarahitatAne vicAra karavo joIe. " ravo giaa siddhI sa caMtA " dravyanI apekSAe kSiddhi eka che. ane te eka hovAne kAraNe ja aMta sahita che. kSetranI apekSAe siddhinI laMbAI pahoLAI 45 lAkha pejana pramANa che. tenI paridhi (gherA) eka karoDa beMtALIza lAkha trIsa hajAra baso ogaNapacAza (14230249) janathI paNa DI vadhAre che. je vAstavika daSTie siddhine vicAra karavAmAM Ave te te sakaLa kamanA kSayarUpa ja che, athavA jeTalA AkAzarUpa sthAnamAM siddha bhagavate vase che te sthAnane siddhi kahe che. paNa ahIM " siddhi " pada vaDe ISatpAArA siddha zilA-pRthvI ja grahaNa karavAmAM Avela che; kAraNa ke te siddhonA AdhArabhUta AkAzarUpa sthAnanI pAse AvelI che. "asthi puna re aMte " tethI te e tavALI (sAnta) che A rIte dravyathIsiddhi ane kSetrathIsiddhi anta yukta che. vADho [ siddhI na cArU ra ANI" kALanI apekSAe siddhinI sAntatA ane anaMtatAne vicAra karavAmAM Ave te tenI anaMtatA ja zrI bhagavatI sUtra : 2 191
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ na pramANa che. tenI piridha ( gherAvA ) eka karoDa be tALIza lAkha trIsa hajAra khase egaNuSacAza (14230249) ceAjanathI paNa thADI vadhAre che. je vAstavika dRSTie siddhine vicAra karavAmAM Ave te te sakaLa karmInA kSayarUpa ja che, athavA jeTalA AkAzarUpa sthAnamAM siddha bhagavaMtA vase che te sthAnane siddhi kahe che. paNa ahIM " siddhi " pada vaDe iSAbhArA siddha zilA--pRthvI ja grahaNa karavAmAM avela che; kAraNa ke te siddhonA adhArabhUta AkAzarUpa sthAnanI pAse AvelI che. " sthi puLa se aMte" tethI te aMtavALI ( sAnta) che A rIte dravyathIsiddhi ane kSetrathIsiddhi anta yukta che. 8 hrAhako na siddI na cArna bannI " kALanI apekSAe siddhinI sAtatA ane anaMtatAnA vicAra karavamAM Ave te tenI anaMtatA ja sAbita thAya che kAraNa ke bhUtaLamAM evA koI paNa samaya na hatA ke jyAre tenuM aritatva na hoya jAva na kayAi na bhavai, na kayAi na bhvirajJarU, trimu ca, mavarU ca, atriCrUca, yuvA, nicA, sAptA, vacA, acA, avaTriyA vizvA " kALanI apekSAe bhUtakALamAM siddhinuM astitva hatuM, vartamAna kALamAM paNa che ane bhaviSyamAM paNa raheze. kAraNa ke te dhruva niyata zAzvata, akSaya, anyaya, avasthita ane nitya che. " mAvo ca nA hoyajJa sahA mALiyA !' bhAvanI apekSAe leAkanI anaMtatA je rIte sAbita karavAmAM AvI che, eja rIte siddhinI paNa anaMtatAnuM pratipAdana karI zakAya che. A rIte bhAvanI apekSAe siddhi anaMta vaNu, gaMdha, rasa, spa ane sthAna paryAyarUpa che; te anata gurulaghuparyAyarUpa che, anaMta agurulaghu paryAyarUpa che. tene kadI aMta nathI. A rIte " no biTTI sa AMtA, kSetto lignI Na thatA " DUbyanI ane kSetranI apekSAe siddhi antayukta ( sAnta ) che. pazu " hAjo siddhI anaMtA, mAro sidgho baLatA " ane bhAvanI apekSAe siddhi anata che. huM skanda ! tamArA trIjA praznonA saMkSepamAM A pramANe uttara che.-dravya ane kALanI apekSAe siddhi sAnta che, paNa kALa ane bhAvanI apekSAe siddhi anata ( antarahita ) che. A rIte trIjA praznanuM samAdhAna karavAmAM AvyuM che. kALa " ni ca te aMtyA ! nA f baLa'ne feDhe ' huM skandUka ! tamArA manamAM evI zakAkAMkSA vagere udbhavela che ke "sidda" sAnta (anta yukta) che ke anaMta (aMta rahita) che ? " te tenuM samAdhAna A pramANe che-De skandaka ! dravyanI apekSAe, kSetranI apekSAe, kALanI apekSAe ane bhAvanI ape. kSAe ema cAra prakAre meM siddhanI prarUpaNA karI che. " svvo ` ne viSesaMte '' dravyanI apekSAe eka siddha sAnta anta sahita che. eTale ke zrI bhagavatI sUtra : 2 192
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka siddhanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave to siddha sAnta che. "vero fiddha saMveagotti" kSetranI apekSAe siddha asaMkhyAta pradezavALA che. tathA "sakApauoDhe" te AkAzanA asaMkhyAta pradeza mAM avagAhanA vALA che. jenI avagAhanA AkAzanA asaMkhyAta pradezamAM hoya che tene asaMkhyAta pradezAvagADha kahevAmAM Ave che. "asthi gii sa te" tethI kSetranI apekSa e siddha sAH anta sahita che. "zAstro ( zive mArA sapanA sara kALanI apekSAe siddha sAdi anaMta che eTale ke Adi sahita che ane aMta rahita che. eka siddhanI apekSAe siddhano jIva Adi sahita che tathA aneka siddhonI apekSAe siddhi nA jI aparyasita anAdi anaMta che. siddhi saMpUrNa karmono kSaya rUpa hoya che. te siddhinI utpatti jJAna, darzana, cAritra vagere rUpa kAraNenI pUrNatAthI thAya che. tethI te siddhithI yukta je jIva che te siddha kahevAya che siddha jIvanI apekSAe sAdi (AdithI yukta) ane anaMta manAya che paraMtu ghaNuM jIvonI apekSAe anAdi anaMta che. "nathi pujA re te" paNa te siddha jIvane aMta hotA nathI. kAraNa ke tenuM astitva sadA kALa rahe che. mATe anaMta che (saMta rahita) che "mAro vi li sattA jALavavAmAM bhAvanI apekSAe jIva anaMta jJAna paryAya rUpa hoya che-tAtparya e che ke jJAnanI paryAye anaMta hoya che-ane jJAna jIvanuM nija svarUpa che. tethI jJAna rUpa hovAne kAraNe siddha jIva paNa anaMta (aMta. rahita) hoya che kavia DhasaLavavA" jema jJAnanI paryAye anaMta hoya che tema siddhane darzananI paryAye paNa anaMta hoya che. "anaMtA musaduvAgavA" ane aguru laghu guNanI paryAye paNa anaMta hoya che- jIvanA svarUpane anulakSIne ahIM aguru laghu paryAye samajavI. tethI " pm che ? " bhAvanI apekSAe siddhajIvane kadI paNa aMta hotA nathI te atarahita hoya che. have A kathanane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che ke "re saM vAvazo naM hi te, vera je sid ra te " dravya ane kSetranI apekSAe siddha aMta sahita che, paNa "vAjo siddha kare, mAzo fu fse " kALa ane bhAvanI apekSAe siddha aMtasahita che. A pramANe cothA praznanuM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che, te skandaka ! leka vagere padArtho dravya ane kSetranI apekSAe sAnta (aMta sahita) che, paNa kALa ane bhAvanI apekSAe anaMta (aMta rahita) che A rIte lokathI zarU karIne siddha sudhInI sAntatA ane anaMtatAnI bAbatanA praznonuM samAdhAna karIne have bhagavAna maraNa viSayanA praznanuM samAdhAna kare che. " vi ja te caMdrA! juvAre kathi viMti jJAna kunnisthA" he skandaka ! tamane A prakArane AdhyAtmika, citita, (yAvatu) mane gata zrI bhagavatI sUtra : 2 193
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkalpa utpanna thAya che ke " jove jenA nA maLe mAmAne vaDha ghA phAyara vA" kevA prakAranA maraNe maravAthI jIva pitAno saMsAra vadhAre che, ane kevA prakAranA maraNe maravAthI jIva pitAne saMsAra ghaTADe che? " taraNa vi 2 naM amade" te tamArA te praznano uttara A pramANe che. " ghauM vastu raghaMcA ! maNa duvid maLe paur " he skandaka ! meM be prakAranAM maraNa kahyAM che. (tta ) te be prakAro A pramANe che-"vAmane ja paMhicamaLe ca" (1) bAlamaraNa ane (2) paMDitamaraNa tyAre skandake mahAvIra prabhune pUchayuM ke "re phri naM ghATamaLe?" he bhagavana bAlamaraNanuM svarUpa kevuM hoya che? A pramANe skandakanI jijJAsA jANune prabhu tene kahe ke "vAsamaLe TuvATavi paumtte " he kabdaka! bAlamaraNanAM bAra prakAra kahyAM che. (te te prakAre A pramANe che. 1 "caDhImara bAlamaraNa (vastramAM ) jyAre ghaNI ja bhUkha, tarasa vagerethI taraphaDIne jIva maraNa pAme che tyAre te maraNane valayamaraNa kahe che. athavA saMyamathI bhraSTa thayelA mANasanA maraNane paNa valayamaraNa kahe che. 2 "vadamana" vazAnaMmaraNa-saLagatA dIvAthI AkarSAIne jevI rIte pataMgiyAM mare che tevI rIte IndriyonA gulAma banIne duHkhita thayelA jIvanuM je maraNa thAya che tene "vazArUMmaraNa" kahe che. 3 "caMtomara" antaHzalya maraNa AtmAmAM pravezela mAyA vagere zalya na nIkaLavAne kAraNe je maraNa thAya che-eTale ke mAyA vagere ane parityAga karyA vinA je maraNa thAya che tene antaH zalya maraNa kahe che. 4 "tamavALa" taddabhava maraNa manuSya vagere paryAyamAM utpanna thayela jIvanuM bIje bhave teja paryAyane AyuSya baMdha bAMdhIne je maraNa thAya che te maraNa ne tadubhava maraNa kahe che. eTale ke je paryAyamAM jIva janma pAmyuM hoya te paryAyamAMthI marIne pharIthI pAche te ja paryAyamAM utpanna thatuM hoya te tenA maraNane taddabhava maraNa kahe che. jema ke kaI jIva manuSya paryAyane cheDIne pharIthI pAcho manuSya paryAyamAM ja janma dhAraNa kare te tenA maraNane tabhava maraNa kahe che taddabhava maraNanI vyutpatti A pramANe thAya che- "tame mavAya ma " eja pramANe kaI jIva tirthaM ca nimAM janma dhAraNa karIne tyAMthI marIne pharIthI tiryaMca nimAM janma dhAraNa kare te tenA maraNane taddabhava maraNa kahe che. te taddabhava maraNa manuSya gatinA jIvamAM ja saMbhave che-deva ane nAraka gatinA jemAM te maraNa saMbhavatuM nathI, kAraNa ke siddhAMtamAM, evuM kahyuM che ke deva marIne deva thatuM nathI ane nAraka jIva marIne nAraka bhavamo janma lete nathI. 5 "jiringche "giripatana parvata parathI nIce paDavAthI thatA maraNane giripatana maraNa kahe che. 6 "tapaNe" vRkSa parathI paDI javAthI je maraNa zrI bhagavatI sUtra : 2 194
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 "C thAya che tene vRkSa patana maraNa kahe che. 7 " jJavaeNse javAthI je maraNa thAya che tene jaLa praveza maraNu kahe che. agnimAM kUdI paDI ne khaLI mAthI je maraNa thAya che maraNa kahe che. viSamaLe ?-viSa khAvAthI je maraNa bhakSaNa maraNa kahe che. 10 " kayovALe ' talavAra vagere zastronA ghAthI je maraNa thAya che tene zasrAvapATana maraNa kahe che. 11 veddAcare " gaLe phAMsa khAI ne je maraNu upajAvavAmAM Ave che tene vaihAyasa maraNu kahe che. 12 nirdeviTTe " gIdha vagere mAMsAhArI pakSIo vaDe phADI khavAvAthI je macchu thAya che tene gRddhapRSTa maraNu kahe che. athavA- hAthI, uMTa, vagere prANI enA paga taLe cagadAi javAthI je maraNa thAya che tene gRddhupRSTa maraNu kahe che, athavA mAMsAhArI ziyALa vagere jAnavarA vaDe bhakSita thavAne kAraNe je maraNa thAya che tene gRddhapRSTa maraNa kahe che. athavA gIdha vagere pakSIo vaDe pRSTa bhAganuM bhakSaNa thaI javAne kAraNe je maraNa thAya che tene gRpRSTa maraNa kahe che. "diramAsamayiAdI satatveta' A padonA A pramANe atha thAya che- hAthInA bhavamAM, UMTanA bhavamAM, athavA gadheDA vagerenA bhavamAM vidyamAna jIvanA zarIrane gIdhA vaDe phADI khAvAmAM Avyu hoya teA temanA te maraNane paNa gRddhatkRSTa maraNa kahe che. " 99 zrI bhagavatI sUtra : 2 66 pANImAM DUbI jalaNapave se "" " icce teNa khaMDyA ! duvAlasaviNa bAlamaraNeNaM maramANe jIve anaMtehiM nethamavALuM banbALa saMgolpha " huM skandaka ! A khAra prakAranAM khAlamaraNeAthI maratA jIva peAtAnI jAtane anaMta nAraka jIvAnA bhavagrahaNathI yukta kare che. eTale ke evA jIvAne anata nAraka bhavAnI prApti thAya che. A rIte tenA sa`sAra vadhI javAthI te jIvanI vRddhi thAya che ema kahevAmAM AvyuM che. ' tiSi-maLuca-va-bAALa aLavuAM TImanuM sAgarata-saMjJAktaar aNupariya A pramANe khAra prakAranAM khAla maraNathI maratA jIva tiya "ca, manuSya ane devanA anaMta bhaveAmAM janma maraNa karatA rahe che, eTale ke te anAdi, anaMta ane dI' mA vALA cAra gati rUpa saMsAra kAMtAramAM vAra' vAra paribhramaNuryA kare che. A rIte te jIvanA sasAra vadhatA rahe che. " se sa. mamALe caTTurU " A rIte sa'sAranA vadhavAne jIvanuM vadhavuM kahevAmAM AvyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke mAra prakAranAM khAlamaraNathI maratA jIva peAtAnA sa'sAranI vRddhi kare che. " atta vAhamane " A pramANe mAlamaraNanuM varNana karavAmAM Avyu che. tene javalana praveza thAya che tene viSa '' prazna- " huM ta'vaMkriyamane paDita maraNa eTale zu? 39 uttara- paMciyanarane duviSe vaLatte ' paDita maraNu e prakAranAM kahyAM che. tatva ane atatvanA vivekathI rahita jIvanuM je maraNu hAya che tene khAlamaraNa kahe che, ane tatva ane atatvanA vivekathI yukta jIvanuM je maraNu hAya che. 195
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene paMDita maraNa kahe che. paMDita maraNanA A pramANe be prakAra che- (1) pAdapapagamana ane (2) bhaktapratyAkhyAna pAdapepagamana maraNanA be bheda che- (1) nirdhArima ane (2) aniharima te bane bhedamAM pratikarma thatuM nathI. te kathananuM spaSTIkaraNa nIce mujaba che pAdapa eTale vRkSa pAdapapagamana maraNamAM muni tUTI paDelA vRkSanI jema je niSkriya rUpe rahe che. jevI rIte jaDamULamAMthIukhaDI paDeluM vRkSa je sthAne paDayuM hoya te sthAne eka ja sthitimAM paDayuM rahe che-sthAna sama hoya ke viSama hoya chatAM paDatI vakhate je sthitimAM vRkSa paDayuM hoya e ja sthitimAM paDayuM rahe che. e ja pramANe sama athavA viSama sthAnamAM rahele muni je maraNamAM jIvane anta Ave tyAM sudhI niSkriya dazAmAMja paDayA rahe che. te maraNane pAdapopagamana paMDitamaraNa kahe che. A pAdapapagamana maraNa cAre prakAranA AhAranA parityAgathI thAya che, temAM sevA karavAmAM AvatI nathI kAraNa ke te niyamathI ja sevAthI rahita hoya che. tenA niharima ane aniharima evA je be bheda kahyA che te bhedanuM spaSTIkaraNa A pramANe che- je maraNa niharathI thAya che tene niharima maraNa kahe che nihara" eTale bahAra kADhavuM te je sAdhu upAzraya vageremAM maraNa pAme che, ane pachI tenA mRtazarIrane zrAvake vaDe bahAra kADhavAmAM Ave che, te sAdhunA maraNane niharima pAdapapagamana maraNa kahe che. A rIte maraNa pAmatAM sAdhunA zabane bahAra kADhavAmAM Ave che tethI tene maraNane nirdhArima kahe che. paNa je sAdhu prathama thI ja upAzrama vagere cheDI ne vanamAM pahADa upara jaIne pAdapapagamana maraNathI vanamAM ke pahADa upara maraNa pAme che tenA zabane bahAra kADhavAnI jarUra rahetI nathI. e prakAranA maraNane "aniharima maraNa" kahe che. A baMne prakAranAM maraNa sAdhuo dvArA karavAmAM AvatI sevAthI rahita hoya che. "te ? vagovAmaLe " pAdapapagamana maraNanuM A prakAranuM svarUpa che, prazna-"re matta caravALe" bhaktapratyAkhyAna maraNanuM kevuM svarUpa che? uttara-bhaktapratyAkhyAnanAM paNa be prakAra kahyAM che. (1) niharima ane (2) aniharima te bhaktapratyAkhyAna maraNa pAdapepagamana maraNanI jema pratikamathI rahita hotuM nathI. pa1 "niramAM saki" te niyamathI pratikarmathI yukta ja hoya che. "te saM mattAkallAne " A prakAranuM bhaktapratyAkhyAnanuM svarUpa che. "icceteNaM khaMdayA ! duviheNaM maraNeNaM maramANe jIve aNaMtehi nerymnAhiM jALa visaMgo" he skandaka ! je jIva A be prakAranA paMDita maraNathI pitAnA zarIrane parityAga kare che te anaMta nAraka bhavathI pitAnI jAtane rahita banAve che eTale ke te prakArane sAdhu maraNa pAmIne naraka gatimAM utpanna thatuM nathI. "tiriyamapuramavA garavA visaMgo" zrI bhagavatI sUtra : 2 196
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, tr vaLI te anaMta tiya iMca bhaveAthI, ananta manuSya bhavAthI ane ananta deva bhavAthI paNa pAtAnI jAtane rahita banAve che. eTale ke tene tica manuSya ane devemAM paNa janma levA paDatAM nathI. A rIte te "gaLAca na baLava dagrga dIhamaddhaM cAuraMtasaMkhArakaMtAraM anAdi, anaMta, dIgha mA vALA ane cAragativALA sa'sArarUpI vanane " vayar " ALagI jAya che, eTale ke mAkSapadane prApta kare che. maiM sa~ mamALe caD " A pramANe maratAM jIva sa'sArane ghaTADavAthI ghaTe che. eTale ke pa MDita maraNathI maraNu pAmanAra jIvanA saMsAra ghaTe che- saMsAramAM paribhramaNa karavAne anta AvI jAya che. kahevAnuM tApa evuM che ke kane kAraNe ja jIvane sa'sAramAM bhramaNa karavuM paDe che. kanA saMbaMdha vinA jIvane saMsAramAM rahevuM paDatuM nathI. kanA sa badhathI jIva bhArekI ane che. jevI rIte vajanadAra vastu pANImAM DUbelI rahe che tema kanA sakha dhathI bhArekamI khanelA jIvane saMsArasAgaramAM lAMkhA kALa DUbelA rahevu paDe che. vajanadAra cIjane halakI cIja karatAM bhAre mAnavAmAM Ave che-te kAraNe saMsArane pAra pAmanArA jIva karatAM saMsAramAM paDelA jIvane karmAMbadhane kAraNe bhAre kamI mAnavAmAM Ave che, paNa kakha dhathI rahita thayelA jIvane vajana vinAnA hAvAthI haLukI mAnavAmAM Ave che. A prakAre sUtrakAre jIvanA saMsAranI vRddhine jIvanI vRddhi kahI che ane jIvanA sauMsAranI hAnine jIvanA ghaTADA kahyo che jIvanA saMsAranI vRddhi kevI rIte thAya che ane ghaTADA kevI rIte thAya che, A sUtramAM sUtrakAre samajAvyuM che. 66 ne sa~paDiyamane" paMDitamaraNanuM A prakAranuM svarUpa che. A kathanane upasa'hAra karatAM mahAvIra prabhu skandakane kahe che ke- " SaLavA! duvi phreLa maLeLa, maramAne lIdhe varDjharvA phAyarU vA " he kantaka ! te e prakAranAM maraNAmAMthI khAlamaraNathI maratA jIva anAdi, anata, dI mAvALA A saMsArarUpI vanamAM anaMta vAra naraka vagere cAre gatimAM bhramaNa kare che. enuM nAma ja jIvatuM ( athavA jIvanA 'sAranuM vadhavuM che. paNa patimaraNathI maratA jIva pUrvakata vizeSazeAvALA sa sArarUpI vanane ALagI jAya che. enuM nAma ja jIvanuM " athavA jIvanA saMsAranuM " ghaTavuM che. A pramANe bhagavAne skandraka parivrAjakanA pAMca praznanAnA uttara ApyA 5sU. 12 // tyAM se va " ItyAdi 66 sUtrA--( sthaLa che lA pAcaLala notte saMyuddha) pAte pUchelA praznAnA yathArtha uttara maLavAthI kAtyAyana geAtrI skandvaka samuddha thayA, temane khAdhanI prApti thaI. tethI temaNe ( samaLa samAvI; vavava namasada ) zramaNu zrI bhagavatI sUtra : 2 197
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIrane vaMdana karI, namaskAra karyo. (vaMhittA maMrirA vaM vANI) vaMdana namaskAra karIne temaNe mahAvIra prabhune A pramANe kahyuM-(rUchAmi of mete ! tudama gaMti jasTiAnnatta dharma nimittA) he bhagavAna! huM ApanI pAsethI kevali prarUpita dharmanuM zravaNa karavAnI IcchA rAkhuM chuM. (bAsudde vALupiyA mA dipai da) he devAnupriya! Apane jema sukha upaje tema kare paraMtu zubha kAryamAM DhIla karaze nahIM. (ta tamane avaM mAre vaMcazna vAcanasa jottara tIre ma macANa parisANa vadhvaM ja ) tyAra bAda zramaNa bhagavAna mahAvIre kAtyAyana getrI skandakane tathA tyAM upasthita ghaNI ja moTI pariSadane dharmane upadeza Ape. (ghA mALiyA) ahIM dharmakathA kahevI joIe te dharmakathAnuM varNana aupapAtika sUtranA pUrvAdhanA chappanamAM sUtramAMthI vAMcI levuM. (ta se vA vAyarasa jojo samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA Nisamma hatudra jAva hiyae dvAI vara) zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhune mukhethI dharmakathA sAMbhaLIne tathA tene hRdayamAM dhAraNa karIne kAtyAyana getrI skandakane ghaNuM ja harSa thaye, ghaNe ja saMtoSa thaye, (yAvatu) tenuM mana AnaMdathI nAcI uThayuM, ane te pitAnI uthAnazakitathI ubhA thayA. (3drittA ramAM mAve mahAvIra tivarcyuro AcALipacAMi ; vArittA varU namaMtarU caMdrittA nasirA) uThIne temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vidhipUrvaka vaMdana namaskAra karyA. vaMdana namaskAra karIne (gvaM vAsI) temaNe bhagavAnane A pramANe kahyuM.-(sarAmi mate ! fridhuM vAvALa vattiyAmi mate ! Lithe pavanaM) he bhagavana! A nigraMtha pravacanamAM zraddhA rAkhuM chuM, he bhagavAna ! huM A nigraMthapravacana pratye prIti dharAvuM chuM, (sef of mete nirtha pAvacaT') he bhagavAna! mane A nigraMtha pravacana ruce che, (adama of maM! thiM pAvaca) he bhagavana huM A nirgathe pravacanane svIkAra karuM chuM. "varga maMte ! tame mane ! gati maM?" he bhagavana ! A nirgaya pravacana sAcuM che, he bhagavana ? A nigraMtha pravacana yathArtha che, he bhagavan! A nigraMtha pravacana avitatha (satya) che. temAM koI zaMkAne sthAna ja nathI "kAsameca mate! he bhagavAna A nirca tha pravacana sarvathA asaMdigdha spaSTa che. "chidaM mare! " he bhagavAna A nigraMtha pravacana IcchavA gya che, "chidaM mate he bhagavana ! A nigraMtha pravacana atyaMta IcchavA gya che. "pharijharavii imate ! he bhagavAna A ninya pravacana Isita pratIsita Icchita tathA vizeSa Icchita che. (se kAM racatti) ApanA kahevA pramANe ja te nitha pravacana che. A pramANe ( ) kahIne sakaMdake (tamAM arva mAvatara vaMDu rASTra) zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karI, namaskAra karyA. (vaMrirA namaMtti) vaMdana namaskAra karIne teo (uttarapurasthimaM hitimA navamarU) uttara ane pUrvadizA vaccenA khUNAmAM-IzAna khUNAmAM-gayA. (zavamittA tira, dive paNa, java dhAvattAzo gite pahe) tyAM jaIne temaNe temanA tridaMDa, kamaMDaLa ane AgaLa jaNAvelI bhagavA vastro sudhInI badhI vastuo ekAMtamAM mUkI zrI bhagavatI sUtra : 2 198
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIdhI, (dattA) te vastuone ekAMtamAM mUkIne (jheLeva tamane maLavuM mahAvIre tene savAcha ) teo jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI bIrAjatA hatA tyAM gayA. (jJAAchittA samaju mAM mahAvIra" tirahutto gAyApicArji jerU rijJA vaMpha namaMaz) tyAM jaIne temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vidhipUrvaka vaMdana namaskAra karyA (vaMhitA namaMtti ) vaMdana namaskAra karIne (guM vArI) temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane A pramANe kahyuM (lari. maM! Dho, sTioN mate koNa, zArjitajiLa maMte ! sTopa) he bhagavAna! A leka jarA ane maraNathI baLI rahyo che-saLagI rahyo che. he bhagavAna! A loka te banethI prajavalita thaI rahyo che eTale ke atyaMta baLI rahyo che he bhagavana ! A leka comerathI jarA maraNathI AdIta pradIpta (javalita prajavalita thaI rahyo che. ahIM eka daSTAMta Ape che-(phe jahALAmaNa vera hAvagAraMhi AiyAjamaie) jevI rIte kaI gRhasthanA makAnamAM Aga lAge tyAre te tene te taratha baqmAre moraDhapurA maMje mAru ca sAcA prAMtamaMta mavama) pitAnA gharamAMthI ochA vajanane paNa kImati sAmAna laIne keI surakSita-thAnamAM cAlyA jAya che. kAraNa ke tenA manamAM vicAra Ave che ke (nathagi samAne pachApurA hicAg suhApa nA nirasAda, mANumittA vira6) je A saLagatAM gharamAMthI huM eAchA vajanavALI paNa bhAre kImatI vastu bahAra kADhIza, to te vastuo, bhaviSyamAM mAre mATe hitakAraka, sukhakAraka kSemakAraka, ane aspRdaya (bhAgyeAdaya) kAraka thaI paDaze. tathA mArI bhAvI peDhI mATe te upayegI thaI paDaze. A jAtane vicAra karIne te banate prayatna karIne kIMmatI vastuone baLatA gharamAMthI bahAra kADhI le che. (gvameva vALuqicA ! mA vi kAcA mare , , vii, mag, mAme, the, sAhig, saMmag, kAjumag, , maMDANamA) eja pramANe he bhagavana mAre AtmA paNa eka evI vastu che ke je mane ISTa (gamatI vastu) che. kAMta che. priya che, manojJa che, manema che, sthirarUpa che. vizvAsa yukta che, saMmata che, anumata che, bahumata che, ane AbhUSaNothI bharapUra karaMDiyA samAna che. (mAsiiyN, mANa uNha, mANaM khuho, mANa pivAsA, mANaM corA, moNa vAlA, mANa daMsA, mANa masayA, mANa vAiyapittiyasebhiya-sannivAiya-vivihA rogAyakA parovaramAtu) tethI tene ThaMDI, garamI, bhUkha, tarasa vagere muzkelIo sahana karavI na paDe te mATe cAra tene duHkha na kare te mATe, vyAla-sarpa tene kaSTa na pahoMcADe te mATe, DAMsa tathA macchara tene karaDe nahIM te mATe, vAta, pitta, kapha ane sannipAtanA rogo ane ataMka tene paDI zake nahIM te mATe, tathA parISaha ane upasarga tenI pAse AvI paNa na zake te mATe (tti da ra nityaki samA) mArA manamAM evo vicAra AvyuM che ke tene pUrvokta vidanemAMthI bacAvIne janma, jarA ane maraNa rUpI duHkhanA agnimAM baLatA saMsArarUpI gharamAMthI bahAra kADhI lauM. te te mAre mATe (Grocasa hicANa) paralekamAM hitakAraka, (a) sukhakAraka, (mApa) kSemakAraka, ( virecanA ) kalyANa kAraka nivaDaze ane (kamittaig) paraMparA paNa kalyANa kAraka (avirata ) thaze (te chAmi of sevAviyA ! sava pUjAvirSa) te he devAnupriya ! Apa pite ja mane dIkSA Ape evI zrI bhagavatI sUtra : 2 199
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArI icchA che. ( sacanetra muMdyAvi.) Apa jAte ja ApanA hAthathI mane muMDita karA-dIkSA pradAna karA, ( sayameva sephAnika) Apa jAte ja mane pratilekhanA vagere dha kriyAe zikhavA, (sacamena NiAtrika' ). Apa pAte ja mane sUtra ane temanA artha bhaNAvA, tathA ( sayameva AyAragoyara' vissyvenacacararana nAyAmA vattiya dhamAlika) Apa pote ja mane AcAra (jJAnAdi pAMca AcAra ) ane gecara (bhikSAcaryAM ) tathA vinayavALA ane vinaya thI prApta thatAM phaLavALAM caraNu-vratAdi ( caraNasitterI, ) ane karaNa ( vidyavizuddhi ), vagere karaNa (sitterI ) ane yAtrA ( sayama yAtrA )ane mAtrA (AhArAdikanI mAtrA) vALA dharmanA upadeza Ape| (taLa samanemaLavo mahAvIre ) tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre (lUMTyuM khvAcaAorsasacameva pannAvarU jJAna dharmamAvara) kAtyAyana geAtrI skaMdakane peAtAne hAthe ja dIkSA ApI ane ( ska Dhake uparAkta jevI, icchA darzAvI hatI te prakAranA ) dharmopadeza ApyA. teupadeza vaDe bhagavAna mahAvIre tene samajAvyu ke ( FvAjIviyA ! maMtavya ) hai devAnupriya ! A pramANe cAlavu' joIe. ( va vikriyantra') A pramANe ubhA rahevu' joI e, ( vaeN ninnIca~') A rIte esavu joie, ( va tuTriyao) A rIte paDakhuM pheravavu joia, ( E muktticahna ) A rIte AhAra karavA joI e, ( NaM Asiyantra) A pramANe khelavu joie, ( O satrAC TrAya) AvI rIte potAnI AtmazaktithI uDIne-pramAda nidrAnA parityAga karIne samajI vicArIne ( vaLerphei ) praNIe pratye, (mUrtti ) bhUtA, pratye, ( nItlRi ) jIve pratye ane (ufo) satve pratye (saMgamenasaMmicavyuM ) sayamapUrNAMka vartavu joIe, tamArI keAI pravRttithI temanI lAgaNI na dukhAya, temanI hiMsA na thAya vagere dhyAnamAM rAkhavu joie, ( vi 6 naM ke jo Si viSamAcava.) A khAkhatamA jarA paNu pramAda karavA nahIM. taraNa se khaMdara kaccAyaNassagotte samaNassa bhagavao mahAvIrassa imaM cArUM dharmiya utraE sakSma saMvahi j) tyAre te kAtyAyana geAtrI kadake zramaNu bhagavAna mahAvIranA te prakAranA dharmopadeza sArI rIte grahaNa karyAM. (samAnAr ) zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjJA pramANe have te skaMdaka muni ( sarjAO6 ) te pramANe cAlavA lAgyA, (ta vidrarU) te pramANe uMThavA lAgyA, ( tarphe nisIcarU ) te pramANe besavA lAgyA, (tarphe sucaTTaklR, tadda munA,sad mAsak) te pramANe paDakhu pheravavA lAgyA, te pramANe AhAra karavA lAgyA te pramANe khelavA lAgyA, ( ta chuTTAh chaTThAca vALaai, mULa, nI,i sohiMsalameLa' sanamar ) ane te pramANe pramAda rahita manIne samajI vicArIne bhUta pratye prANIo pratye, jIvA pratye ane sattvA pratye saMyama pUrvakanuM vana rAkhavA lAgyA. eTale ke e jIvAne duHkha na thAya e rIte yatanApUrvaka sauMyamI zrI bhagavatI sUtra : 2 200
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana jIvavA lAgyA ( sa ra ba baTuM no pAvarU ) A bAbatamAM teo bilakula pramAda karatA nahIM, (taUT te ghaMgha ravAyarasa jojo maLavAre gag) A rIte kAtyAyana gotrI te skaMdaka aNagAra banI gayA. (ricA samig, bhAsa'samie esaNAsamie, AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, uccArapAsavaNa lenAlaMvAddiAvaLiyAmiNa) teo ( 1 ) IrSAsamiti (2) bhASAsamiti (3) eSaNa samiti (4) AdAna bhAMDa-mAtra nikSepaNa samiti (5) uccAra-khela-jala zidhAnaka pariSThApanikA samiti nuM yathArtha pAlana karavA lAgyA. (manamiSa, vayamig, samA, mAju, vacanu? vAMcaT) teo mananI kriyAmAM sAvadhAna hovAthI manaH samiti thaI gayA, vacananI kriyAmAM sAvadhAna hovAthI vacana samita thaI gayA, ane kAyAnI kriyAmAM sAvadhAna rahevAthI kAya samiti thaI gayA. mana, vacana ane kAyA para kAbU rAkhavAne kAraNe teo mane guNi, vacana gupti ane kAya guptithI yukta banI gayA. (jo, kuttiri, kuttavamathArI, vA, anna , ane, ghaMti, vane, niraMriNa, sohie, aNiyANe, appussue, abahillese susAmaNNarae date iNameva NigaMthaM pAvara pura jAvuM vi) tathA teo jInI rakSA karanArA hovAthI gupta, pitAnI pAMce Indriyone kAbUmAM rAkhatA hovAthI guptendriya ane nava vADa sahita brahmacaryanuM pAlana karatA hovAthI gusabrahmacArI banyA. teo "nA"--sAcA tyAgI banyA. (zraq) saraLa svabhAvanA banyA temaNe temanA jIvanane "dhanya" sArthaka banAvyuM "saMtivane " teo kSamA ane zAntithI yukta jitendriya "dhita" Atma zuddhi vALA, "ane aniyANa niyANathI rahita banyA. "agggteo kutUhalavRtti thI rahita banyA. bahiskele teo asaMyamI vRttithI tadna rahita thayA. "suramaUOT" mana, vacana ane kAyanA gathI teo zramaNa dharmamAM lIna thayA, " re ) temaNe krodhAdi kaSA para vijya meLavI lIdhe, A rIte nirdoSa nigraMthaaNagAra banIne, skaMdaka muni jinezvara bhagavAne kahela vinya pravacananuM pAlana karatA karatA viharavA lAgyA. TIkArtha- W T re raMg dattAcAra jore" leka, jIva, siddhi, siddha, ane maraNanI sAntatA (akhta yuktatA) ane anaMtatAnA viSayamAM kAtyAyana gotrI skaMdaka bhagavAna mahAvIra vaDe yathArtha uttara maLavAthI bhagavAna mahAvIra upara temane sAcI zraddhA upanna thaI, ane teo te viSayanA yathArtha jJAnI banyA. A rIte bhagavAna mahAvIramAM temane zraddhA utpanna thavAthI temaNe "samAM mA mahAvIra vaM" zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karI zrI bhagavatI sUtra : 2 201
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ namaskAra karyo. "vaMdittA namaMtijJA purva vicArI" vaMdana namaskAra karIne temaNe prabhune A pramANe vinaMti karI. "rUchAmi gaM maMte ! tu maMriNa jhinnatta dhamaeN nimittA" he bhagavana huM Apane mukhethI kevaliprarUpita dharma sAMbhaLavA mAguM chuM A prakAranI kevali prarUpita dharma sAMbhaLavAnI temanI jijJAsA joIne bhagavAna mahAvIre temane kahyuM- "kag[huM viA" he devAnupriya! tamane jema sukha upaje tema karo " mA divaM. " zubha kAmamAM vilaMba kare joIe nahIM- "tapa" samane mAnava mahAvIre ?" tyAra bAda zramaNa bhagavAna mahAvIre "yaMdracAra daravAjA rarara " kAtyAyana gAtrI skandaka tathA "tIre 2 ma mAsTacANa" tyAM bhegI thayelI ghaNuM ja maTI sabhAne "dharma parivara" zruta cAritra rUpa dhamane upadeza dIdhe"dhaHvaThThA mALavavA " ahIM dharma kathA kahevI joIe, te dharmakathA kaI? "thi Dho gathi aDhoNa" ItyAdi rUpa dharmakathA aupapAtika sUcanA pUrvArdhamAM chappanamAM sUtrathI jijJAsuoe te dharmakathA vAMcI levI. "tA re ghaMTa vAyA noro samajaNa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA Nisamma hatuddha jAva hiyae" kAtyAyana getrIya skaMda parivrAjake jyAre te dharmakathA zramaNa bhagavAna mahAvarane mukhethI ekacitte sAMbhaLI ane hadayamAM avadhAraNa karI tyAre temane ghaNe harSa thayA, ane temane ghaNe saMtoSa thayo. ( haSTa tuSTa eTale atizaya duSTa athavA haSTa eTale haSita ane tuSTa eTale dharmakathA sAMbhaLIne saMtoSa pAmela ) temanA ulAsano pAra na rahyo, "kAma" bhagavAnanI amRta jevI vANI sAMbhaLIne temanuM mana prasanna thayuM, temanuM mana "ghamaromAriNag" prasannatAthI bharAI gayu eTale ke bhakti bhAvathI pUrNa manavALA skandaka parivrAjakanuM hRdaya "risaMvavivAgi " bhagavAnane dharmopadeza sAMbhaLIne harSollAsathI nAcI uThayuM. eja samaye "vA udde"teo pitAnI utthAnazaktithI uThayA. "phrijJA" ane uThIne samAM mAve mAvataraM" temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane ji " traNa vAra "cALiyANior' je rijJA vaM namaMta" AdakSiNa pradakSiNApUrvaka vaMdana namaskAra karyA. "vaMrirA ramaNirA - jaghANI" vaMdana namaskAra karIne temaNe bhagavAna mahAvIrane A pramANe kahyuM sAmi mate ! nAtha gvaca" he bhagavAn ! A nirgathe pravacana ja yathArtha che, te kAraNe mane temAM zraddhA utpanna thaI che. zraddhA utpanna thavAnuM mukhya kAraNa e che ke Apa jevA kevalI bhagavAna tenI prarUpaNuM karanAra che tethI te avazya grahaNa karavA cogya che evI zraddhA mArA manamAM utpannathaI che tethI A nigraMtha pravacanamAM huM atUTa zraddhA yukta banI gayo chuM. "patticAra baM mate ! nirthi para " he bhagavAna ! leka vagerenuM svarUpa Ape zrI bhagavatI sUtra : 2 202
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratipAdita karyA pramANe ja che evI pratIti mane thaI gaI che. tethI nigraMtha pravacana para mArI prIti-vizvAsa vyakta karuM chuM "g of maMte! fijAvathai " jema amRta dareka jIvane ruci kAraka thaI paDe che tema A nigraMtha pravacana zravaNa karavAnI mArI ruci paNa vadhatI ja jAya che. "kadamami nuM te ! Lithe vAtacaci" tethI he bhagavAna! AjathI huM A nigraMtha pravacanane aMgIkAra karuM chuM " gvamere mane! he bhagavAna Ape je ta ne upadeza Ape che te yathArtha ja che, tevuM te ! Ape je tanuM prati pAdana karyuM che, te akSara akSara satya che temAM kaI paNa prakAranI zaMkAne sthAna nathI. "vita ! " he bhagavan! Ape je kahyuM che. te satya ja che "kAMddhime maMte ! " he bhagavan! ApanI vAta saMdeha rahita che temAM zaMkAne mATe bilakula avakAza ja nathI te sarva prakAre zaMkA rahita ja che "phUjhiyame mete !" he bhagavana! ApanAM vacana IcchavA gya che-ApanA vacana sAMbhaLavAnI abhilASA mane thAya kare che. "ghaphijhiyame mete ! " he bhagavad ApanAM vacane atizaya ISTa che. "chiiicame maMte !" he bhagavAna! ApanAM vacana ISTa ane pratISTa che. "te sadaM tamaM vaha" Ape je kahyuM te sarva prakAre yathArtha je che, "ra " A pramANe kahIne skandake "tamai mAM bhAva vaMpha namahaDDa" zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyA. "caMdrittA namaMfsattA" vaMdana namaskAra karIne teo "rattarapurithamaM vinimAyaM avamarU) uttara ane pUrva dizAnI vaccenA khUNAmAM (IzAna khUNAmAM) gayA. (gavavAmittA ) tyAM jaIne temaNe fi4 2, rije , vAva pAvaraza gete he" temanA tridaMDa, kamaMDala garika vagere dhAtuthI raMgelAM vastro (bhagavAM kapaDAM) vagere vastuo ekAntamAM mUkI dIdhI. kahevAne bhAvArtha e che ke skandake parivrAjaka tarIkenA je je cihno hatAM. tene parityAga karyo. "gettA" te badhI vastuone ekAnta sthAnamAM mUkIne derA sahita mukhavastrikA (muhapattI,) rajoharaNa, calapaTTaka, pacheDI, vagere muniveSa dhAraNa karIne "keLava samo mana mahAvIre" jayAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI virAjamAna hatA "teNeva unAdajI" tyAM AvyA. " vAiittA" tyAM AvIne temaNe " nama ma jaNAvI zramaNa bhagavAna mahAvIranI "tigtto" traNa vAra "gAyAphif gyAMi " AdakSiNa pradakSiNA " varU" karI. (pittA) traNa vAra AdakSiNa pradakSiNuM karIne (vaMra narmasa) temaNe bhagavAna mahAvIrane vaMdana karI namaskAra karyA "caMdrittA maMpittA gvaM vANI" vaMdana namaskAra karIne temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane A pramANe kahyu "bAsTivi maMte rA' he bhagavana! A leka cAre taraphathI saLagI rahyo che. eTale ke A AkhAya jIva leka me. rathI baLI rahyo che. "pasTioN mate! Dho" he bhagavan! A jIvaleka sAmAnya rUpe ja saLagI rahyuM che evuM nathI paNa te te khUba ja adhika pramANamAM prajavalita hoya evuM lAge che. "' gAdrittAjhiroLa mare " zrI bhagavatI sUtra : 2 203
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ he bhagavan! A jIvalokamAM evuM keI paNa sthAna nathI ke je AdIta thaI rahyuM na hoya. tene saLagAvanAra A vastuo che- "garaNa maLe " tenuM kAraNa jarA ane maraNa che. vRddhAvasthAne jarA kahe che. ane eka paryA yamAMthI bIjI paryAyamAM utpanna thavuM tenuM nAma maraNa che. eTale ke je gatimAM janma thayela hoya te gatinuM AyuSya pUruM thatA prANatyAga rUpa je avasthA Ave che tene maraNa kahe che, jarA ane maraNa e baMne pradIpta agnisamAna che. jevI rIte agnithI banI gayelI vyaktine atyaMta kaSTa thAya che evI ja rIte jarA ane maraNa paNa jIvane mahAduHkha rUpa thaI paDe che. A rIte agni jevI rIte atizaya kaSTa kAraka che tevI ja rIte jarA, maraNa paNa atizaya kaSTa kAraka che. banemAM kaSTakArakatAnI samAnatA hovAthI jarAmaraNane pradIpta agninI upamA ApavAmAM AvI che. jevI rIte agnithI ghara vagere baLI jAya che, eja rIte jarA ane maraNathI A jIvaleka rAta divasa atizaya rUpe baLatuM rahe che. jevI rIte agnithI saLagatA gharanuM rakSaNa karavAne mATe hAthamAM pAchuM laIne agnine bujhAvanAra keI vIra puruSanI jarUra paDe che tevI ja rIte jarAmaraNa rUpa agnithI aviratapaNe saLagI rahelA jIvanI rakSA mATe ApanA sivAya kaI paNa e vIra nathI ke je samartha hoya Apaja evA vIra che ke je jarAmaraNa rUpa agnithI amAruM rakSaNa karavAne samartha che. tethI he nAtha ! jarA ane maraNarUpa agnithI bacavAne mATe huM Apane zaraNe Avyo chuM Apa ApanA sadupadeza rU5 vacananAmRtanuM pAna karAvIne A saMsAra rUpI vanamAMthI mane pAra utAre eja vAtanI puSTi mATe skandaka eka daSTAMta Ape che-(se nANAmaNa jANAva) jema ke koI eka gAthApati dhanika (gRha) che. (zaTiffNa kSiAmAnaMti) tenA gharamAM Aga lAge che. te (che taEUR maM? mavA kapamAre morg) tenA gharamAM je upakaraNe vajanamAM halakAM paNa mUlyavAna hoya che te upakara ne (maNi ratnAdi rUpa vajanamAM halakAM paNa bhAre mUlyavALAM) laIne (AyA hatamAM avamarU) te kaI surakSita sthAne cAlyA jAya che. makAnane Aga lAge tyAre vajanadAra, kImatI vastuone bahAra kADhavAmAM ghaNuM muzkelI paDe che. tethI DAhyo mANasa vajanadAra kImatI vastuone bahAra kADhavAne badale vajanamAM halakI paNa ghaNI mUlyavAna hoya evI vastuone ja banI zake teTalI jhaDapathI upADI ne baLatAM gharamAMthI bahAra nIkaLI jAya che. kAraNa ke temAM ja tenuM zreya raheluM che. je Ama karavAmAM te meDuM kare te te mUlyavAna vastuone bacAvavAnuM paNa muzkela thaI paDe che, ane kayAreka te te vastu bahAra kADhavA janArane pitAnA prANa paNa gumAvavA paDe che. tethI buddhimAna mANasa; halakA vajananI, sArabhUta, ane mUlyavAna ratnAdika vastuo ne ja taddana surakSita sthAne laI jAya che. kAraNa ke te e vicAra kare che ke (Ara visthAri sAthe) baLatA gharamAMthI bahAra kADhavAmAM AvatI A zrI bhagavatI sUtra : 2 204
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ ochA vajananI paNa bhAre mUlyanI vastuo (pachI purANa ) have pachInA samayamAM mane (cAra) hitakAraka, (su) sukhakAraka, (mApha) kalyANa kAraka, (niyA ) ane bhAgyodaya kAraka banaze, (bAjuniyA) ane mArI bhAvI peDhIne mATe paNa upagI (mavirapaTTa) thaI paDaze. A rIte vicAra karIne, te gRhastha pitAnA saLagatA makAnamAMthI ghaNA ochA vajananI paNa kImatI vastuo (ratna, maNi vagere) laIne surakSita sthAnamAM jaIne rahe che. A pramANe dRSTAMta ApIne have skandaka pitAnI sarakhAmaNuM paNa te gRhasthanI sAthe karatAM kahe che. ke ( mera) eja pramANe, (vAirfjA ). he devANupriya mArI pAse paNa AtmA rUpI ratna mojuda che. jevI rIte pilA gRhastha evo vicAra karyo ke ochA bhAra vALI paNa kImatI vastune je saLagatA gharamAMthI bahAra kADhI levAmAM Avaze te te potAne mATe upayogI, tathA kalyANakArI thaI paDaze, evI ja rIte mArI pAse paNa eka ratna mejUda che ke jenI paNa baLatA gharamAMthI rakSA karavA lAyaka vastunI jema-rakSA karavAnI jarUra che. eja vAta A rIte pragaTa karavAmAM AvI che- (maka vi bhAyAne maM) he bhagavAna mAre AtmA paNa eka atizaya kImatI vastu che. te eka bhAMDa (pAtra) nA samAna che. (2) te mAre mATe vAMchita-arthane pUraka hovAthI ISTa rUpa che, (te) te hitanI prApti karanAra hovAthI kAnta che, (vi) te avyAbAdha sukha denAra hovAthI mane priya che, (magom) te zubhagati apAvanAra hovAthI manejha che, (mAre) akSaya sukhano dAtA hevAthI manema che, (thekane ) avinAzI hovAthI sthirarUpa che, (vekSaife) mokSanI prApti mATe vizvAsa pAtra hovAthI vaizyAsika che. (saM5) tenI mAraphata karAyelAM kAryo sAthe samaMta hovAthI saMmata che, (Ajumae(viparIta AcaraNa karavA chatAM paNa mAnanIya hevAthI-anukUla pravRtti na karavA chatAM paNa mAnya hovAthI anumata che.) (vaghumag ) tamAma AtmavAdI siddhAMtakAre vaDe svIkRta karAyela hovAthI bahumata che. (maMDalavaramANe) AbharaNe (ghareNAM) thI bharelA karaMDiyA samAna athavA kImatI vastuthI bharelI piTI jevo che. ahIM ke evI zaMkA kare ke AtmAne bhAMDa ( vAsaNa) sAthe sarakhAva te egya nathI, uparokta kathanamAM doSa jaNAya che kAraNa ke AtmAne nitya mAnavAmAM Avela che, jyAre bhAMDa (vAsaNa) nI anityatA te pratyakSa anubhavI zakAya che. mATe A upamA barAbara jaNAtI nathI. A rIte je AtmAne bhAMDa-pAtranI sAthe sarakhAvavAmAM Ave te AtmAne paNa anitya mAnave paDaze. te pachI mokSanI prApti kone thaze? A jAtanI zaMkAnuM nivAraNa karavA mATe AtmAmAM nityapaNAnuM pratipAdana karavA mATe kahyuM che ke ( mA zI) mArA A AtmAne ThaMDI kaSTa na pahoMcADe ( mALe 36) tene garamI kaSTa na pahoMcADe, ( mALe yu ) tene sudhA sahana karavI na paDe, zrI bhagavatI sUtra : 2 205
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ (mA virANA) tene tRSA sahana karavI na paDe, (mA vorA) tene cAre vaDe pIDA sahana karavI na paDe, (mA vAtrI) tene vApada, sarpa vagere pIDA na pahoMcADe, (vvi gr) tene DAMsa pIDA na pahoMcADe, (mA maracA) machare tene pIDA na pahoMcADe, (mAdi vArU pitti vaeNmira sannivAra). tene vAta, pitta ke kaphanA vikArathI utpanna thatA rege tathA vAta, pitta ane kapha e traNane eka sAthe vikAra thavAthI thatA sannipAta vagere roga sahana karavA na paDe, (viviThTha racaMjhA) lAMbe samaye prANa haranArA aneka prakAranA tAva vagere roga tathA TUMkA samayamAM ja prANa haranArA hadayazUla vagere tene sahana karavA na paDe, (parasotavaIT) bAvIsa prakAranA parISaha ane devA manuSya vagere kRta upadrava rUpa upasarga athavA vidana kAraka hovAthI parISaharUpa upasarga- (mA saMtu) tene pIDA na pahoMcADe- ThaMDI vagerenA kaTe mArA AtmAne pIDA na pahoMcADe- (f) ema samajIne meM mArA AtmAnuM ghaNuM sArI rIte rakSaNa karyuM che. zA mATe tenuM rakSaNa karyuM che? te tenuM spaSTIkaraNa karavAne mATe kaMika kahe che ke (gNa e nizig samAje) jarA, maraNa vagere rUpa agnithI saLagatA A saMsAra rUpI gharamAMthI bahAra kADhavAmAM Avele A AtmA (poyarA) paralokamAM (citta) mArA hitane mATe, (tA) sukhane mATe, ( g) kalyANane mATe (niyANa) abhyadayane mATe ane (rAjumitta) AnugamitAne mATe-eTale ke para bhavamAM sukhane mATe (mavirahmarU) upayogI thaI paDaze. ( dRchAmi - RvANuvicA) tethI he devAnupriya! mArI evI IcchA che ke huM Apane vinaMti karuM chuM ke (mera padagAviSa) Apa pite ja mane dIkSA Ape Apa jAte ja mane derA sahita muhapatti rajoharaNa vagere rUpa muniveSa dhAraNa karA. (sacava murAvi6) Apa pote ja mane muMDita kare mArA kezana loca kare (tathA dAvi ) Apa pratilekhenA vagere kriyA o zIkhavADe (sarova sivAya) Apa teija mane grahaNazikSA tathA AsevanA zikSA pradAna kare. tathA (cora AcAcara zrutajJAnAdi saMbaMdhI anuSThAna- kAlAdhyayana vagere AcAra, tathA bhikSATana rUpa gecarI vagere A panI pAse ja huM zIkhavA mAguM chuM tathA vijApharALagAvAmAyA vattiye dharmAmAjias) vinaya- guru zuzraSA rUpa vinaya, vinAyaka-karmakSayAdi rUpa vinayajanya phaLa, vrata vagere caraNa, piMDavizuddhi vagere karaNa, saMyamanA nirvAhane mATe ja grahaNa karavAnA AhAranI mAtra vagere viSayane jemAM zrI bhagavatI sUtra : 2 206
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAveza thato hoya evA dharmane Apa pote ja mane upadeza Ape evI mArI IcchA che. A rIte jyAre bhagavAna mahAvIre skandakane pravajyA dIkSA grahaNa karavAno utsAha joye ane tenuM pAlana karavAnuM temanuM sAmarthe potAnA kevaLajJAnarUpa prakAzathI jANuM lIdhuM, tyAre bhagavAne poteja tene dIkSA ApI. have eja vAtanuM spaSTIkaraNa karavAne mATe sUtrakAra kahe che ke (79) skadakanI uparokta vinaMti sAMbhaLIne (samaLe mAva mAvI) zramaNa bhagavAna mahAvIre (rayaM vAcanasotta) kAtyAyana gotrIya skandakane (sathava vAvepha) potAnA hAthe ja dIkSA ApI (nAgha dhabbe kAva) ane uparokta je prakAranI IcchA temaNe prakaTa karI hatI te rIte munidharma temane samajAvyo, have sUtrakAra e batAve che ke bhagavAna mahAvIre skandakane munidharma kevI rIte samajAvyo. (Ave tevANujiyA tara) he devAnuM priya, skandaka A pramANe cAlavuM joIe tAtparya e che ke munie, muni dharmanuM pAlana karavAne mATe je mAge cAlavAnuM hoya te mAge barAbara sAme najara nAkhIne cAlavuM joIe A pramANe sAvadhAnI rAkhavAthI jIvanI hiMsA thatI nathI A pramANe cAlanAra sAdhu IryAsamitinuM pAlana karanAra gaNAya che. muni dharmanuM nirdoSapaNe pAlana karavA mATe IryAsamitinuM pAlana karavuM Avazyaka gaNAya che. ema karavAthI anya jInA prANanuM rakSaNa thAya che eTaluM ja nahIM paNa ahiMsArUpa mahAvratanuM paNa sArI rIte pAlana thAya che | (gvaM ridriyavaM) he devAnupriya ! je jagyAe ghaNu mANasonI avara javara thatI hoya evI jagyAmAM, saMyamanA pAlanamAM kaI muzkelI na paDe, tathA pitAnA taraphathI anya jIne keI jAtanI muzkelI na paDe, e rIte ubhA rahevuM joIe. ( nirarUca) muninI e pharaja che ke jyAM te besavA mAgatA hoya te jagyAne pahelAM rajoharaNathI sApha karavI joIe, tyArapachI tyAM besavuM joIe, ( gdhe takriyavaM) paDakhuM badalatI vakhate paNa munie sAvadhAnI rAkhavI joIe-sUtI vakhate paDakhuM badalavAnI jarUra paDe tyAre munie je bAju paDakhuM badalavuM hoya te bhAgane rajoharaNathI sApha karIne paDakhuM pheravavuM joIe, (gva munivaracaM) A pramANe bhojana karavuM joIe mUni e nirdoSa AhAra grahaNa kare joIe-AhAra saMbadhI deze rAkhIne AhAra le joIe (parva mAricA) belatI vakhate bhASA samitinuM pAlaka karavuM joIe. sAdhue sAvadya (deSa yukta) bhASAne sadA parityAga karave joIe hita, mita vacane ja bolavA joIe. " (gvaM udgA phUA) pitAnI Atma zaktithI uThIne-eTale ke pramAda tathA nidrAne tyAga karIne, sAvacetI pUrvaka-vivekayukta thaIne (aa, mauiM, jJoTuM ) munie prANa, bhUta, jIva ane sanI yatanA pUrvaka rakSA karavI joIe. eja vAta (saMkaLa saMmica4) A sUtra pATha. zrI bhagavatI sUtra : 2 207
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDe samajAvavAmAM AvI che. (prANa) padathI dvindriya, trIndriya ane catura rindriya ja grahaNa karavAmAM AvyA che. (bhUta) padathI vanaspatikAyanA jI grahaNa karAyA che. (jIva) padathI paMcendriya che ane satva) padathI pRthivIkAya, akAya, tejasakAya ane vAyukAyanA ja grahaNa karavAmAM AvyA che. kahevAnuM tAtparya e che ke saMyamI sAdhunI pratyeka pravRtti evI hevI joIe ke jenAthI jIvenI virAdhanA na thAya. (riphaM 2 of 1 mo ii va qmArUa') A prANa vagerenA rakSaNa rUpa prajanamAM ( saMyamamAM) bilakula pramAda karavo joIe nahIM. bhagavAna mahAvIra skandaka aNagArane samajAve che ke he skandaka ! je zrutacAritra rUpa dharmanuM pAlana karavAne meM tamane upadeza Ape che, tenA pAlanamAM tamAre bilakula pramAda seva nahIM. (ta se vA vAyAsa jojo ! A rIte jyAre bhagavAna mahAvIre kAtyAyana getrI skaMdakane aNagAra-dharmanuM varUpa samajAvyuM tyAre temaNe (kamaLa mAnavamo mahAvIrala rUma thAvuM ) zramaNa bhagavAna mahAvIrane te prakAranA (micaM) dhArmika-cAritra pAlanarUpa (3varsa) upadezane (samuM vahivatta) ghaNI sArI rIte svIkArI lIdhe eTale ke saMyama dhAraNa karyo ane niraMtha dharmanuM yakta rIte pAlana karavA mAMDayuM. have sUtrakAra e batAve che ke saMyama aMgIkAra karyA pachI andaka aNagAre zuM karyuM? ( tamanarg ta ArajI ) have te skandaka prabhunI AjJAnusAra IryAsamitinuM pAlana karIne avara javara karavA lAgyA. (ta vira) saMyamamAM tathA pravacanamAM virAdhanA na thAya te rIte ubhA rahevA lAgyA. (ta nirNaya) besatI vakhate kevI rIte besavuM, e bAbatamAM prabhue je AjJA ApI hatI te pramANe have pramArjanA karIne (raharaNathI besavAnI jagyA sApha karIne) yatanA pUrvaka besavA lAgyA. (tasucakrUpha) prabhunI AjJAnusAra yatanApUrvaka patkha keravavA lAgyA eTale ke paDakhu pheravatAM pahelAM te jagyAnuM tathA te. paDakhAnuM pramArjana ( pUjI levAnI kriyA) karatA hatA. (tahuM muM) bhagavAnanI AjJAnusAra nirdoSa-prAsuka-ahAra grahaNa karavA lAgyA eTale ke aMgAra deSa ane dhUmAdi deSathI rahita AhAra grahaNa karavA lAgyA. (tada mANa) sAvadya vacanane tyAga karIne nirvagha (deSa rahita) vacana bolavA lAgyA.--bhASAsamitinuM pAlana karavA lAgyA (tadda uThThANa dvArA) tathA potAnI AtmazaktithI uThInepramAda nidrAne tyAga karIne, sAvadhAnI pUrvaka ( hiM, mUrdUi jhI, satta, saMmevi) prANa, bhUta, jIva ane sonI rakSA thAya evI rIte vartavA lAgyA. eTale ke teo yatanA pUrvaka jInI rakSA karavA lAgyA. ripaM Lo pAtharU) A arthamAM (saMyamanuM pAlana karavA rUpa pitAnA kartavyamAM) teo bilakula pramAda karatA nahIM. (taLa re haMg gAyanasa zo) A rIte kAtyAyana gotrI kuMdaka sAcA arthamAM aNugAra banyA eTale ke bhagavAnane upadeza sAMbhaLIne temaNe prarUpela dharmanuM AcaraNa karatAM karatAM dravya ane bhAve aNagAra thaI gayA. teo kevA aNagAra thaI gayA ? te batAvavAne mATe sUtrakAra kahe che ke-($rivAmig ) teo IryAsamiti yukta banyA. rAga dveSathI rahita banIne yatanA pUrvaka gamana karavuM. tenuM nAma (IryA) che. eTale ke jyAre sUryanAM tejasvI kiraNathI mAga sArI rIte prakAzika thaI gaye heya, cAre dizAomAM prakAza phelA heya zrI bhagavatI sUtra : 2 208
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI paNa vastune AMkhe vaDe jovAmAM kaI paNa prakAranI muzkelI naDatI na hoya, baMne AMkhethI vastunuM barAbara nirIkSaNa karI zakAtuM hoya, tathA jhAkaLa vagerethI rahita evo mArga che je manuSyanA avara javarathI, ratha cakranA saMcArathI, ane azva vagere prANIonA paganI kharIthI ceka (acitta) thaI cukaye hoya, evA prAsuka (deSa rahitI mArga para gADAnI dUsarI pramANa bhUmine joIne, dhIme dhIme, zarIrane Ama tema DolAvyA vinA muninuM je gamana thAya che tene IryA kahe che. te IryAthI je samita(yukta ) hoya che, tene isamita athavA IryAsamita vALa kahe che. te kanDaka aNagAra te prakAranI IryAsamiti vALA thaI gayA. (mAtAmiNa) karkaza paNuM vagere rahita, hita, mita, mRdu vANuM belanArane bhASAsamitithI yukta kahevAmAM Ave che. skandaka aNagAra bhASAsamitithI paNa yukta banyA(garsamig ) vizuddha bhikSAne "eSaNa" kahe che. te eSaNAnA A pramANe traNa prakAra che- (1) gaSaNa, (2) grahaeSaNa, ane (3) paribhASaNa. A eSaNAthI je yukta hoya che eTale ke tenuM je barAbara pAlana kare che tene eSaNa samita kahe che. skandaka aNagAra eSaNA samitithI yukta banI gayA- vALamamattanivAmiNa ) bhAMDa eTale pAtra ane mAtra eTale vastrAdi rUpa upakaraNe. pAtra ane vastrAdi rUpa upakaraNane mUkatI vakhate tathA letI vakhate yatanA pUrvaka je pravRtti karavAmAM Ave che eTale ke temane je sthAne mUkavA hoya te sthAnane pahelAM rajoharaNathI paMjavAnI ane je upakaraNane uThAvavAnuM hoya tene uThAvatAM pahelAM tenI pramArjanA karavAnI kriyAne AdAnabhAMDamAtra nikSepaNuM samiti kahe che. te samitithI je yukta hoya che tene AdAnabhAMDamAtra nikSepaNuM samiti kahe che, skandaka aNagAra AdAnabhaMDamAtra nikSepaNa samitithI yukta banyA. tAtparya e che ke kanTaka muni keI paNa dharmopakaraNane mUkatAM ke upADatAM pahelAM tenI sArI rIte pratilekhanA ane pramArjanA karI letA hatA (kArapAsavajI narasiMvAridrAvaLiyAmig) (karAra) eTale mALa, jhADe. (savA) eTale mUtra (pezAba,) (4) kapha, (44) eTale zarIrane mela, ( vALa ) eTale nAkamAMthI nIkaLate cIkaNe padArtha (zeDA,) e badhI vastuo paraDavAnI kriyA yatanApUrvaka karavI tenuM nAma uccAra prasavaNa khela jala ziMghANa-pariSThApanikA samiti che te samitithI yukta munine ucAraprasavaNa khela jala zidhANu pariSTAnikA samita kahe che. skandaka aNagAra te samitithI paNa yukta banI gayA. (maLaramie) tyAra bAda teo mana samita banI gayA. eTale ke nirava (deSa rahita) mananI pravRttivALA banI gayA-azubha managane parityAga karIne teo zubhamaneyegavALA banI gayA. ( ) teo vacana samita banI gayA. eTale ke asatya, zrI bhagavatI sUtra : 2 209
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaza sAvadya ( doSa yukata ) vagere doSothI rahita vacane khelavA lAgyA. hita, mita, ane priya satyavacana rUpa yAgathI yukta banI gayA. ( yajJami ) kAya eTale zarIra, tee kAyasamita khanI gayA. eTale ke peAtAnA zarIranI kriyAe athavA peAtAnAM ageAnA halanacalana evI rIte karavA lAgyA ke jethI kAi paNa virAdhanA na thAya tenuM dhyAna rAkhatA thai gayA. ( manutte ) temaNe peAtAnA manane pUre pUrU vaza karI lIdhuM. teo mananA sayamathI yukata thaI gayA manAyegathI je kama rUpa rajanA praveza thatA hatA tenA temaNe nirodha karI lIdhe. eTale ke azubha manAyeAgane (mAnasika pravRttine) temaNe zekI dIdhA e rIte tee maneguptithI yukata banI gayA. maneguptinA A pramANe traNa prakAra che- Atta raudradhyAna vALI tamAma icchAone tyAga karavA te pahelI manegupti che. zAstramALa anusaranArI ane paralokane sudhAra nArI tathA dhyAnanA anubaMdhavALI, evI je madhyastha bhAvavALI vRtti hAya tene khIjI mane gupti kahe che. kuzala ane akuzala manevRttinA nirAdha pUrvaka, lAMkhA abhyAsathI ane cega vaDe prApta thayelI avasthA vizeSathI Atma svarUpamAM jema ramaNatA thAya che te mane gupta che, kahyuM paNa che ke-- ( vimukta kalpanAjAla, samatve supratiSThitam ) brahmArAma manasto, manonusiAhata) / / manAgupti A pramANe traNa prakAranI kahI che-eka manAgupti evI che ke jemAM kalpanAAnA taddana abhAva rahe che-kaI paNu prakAranI kalpanA manama uddabhavatIja nathI. jemAM mana madhyasthavRttivALuM banI jAya che evI khIjA prakAranI manAgupti che. trIjI manegupti evA prakAranI che ke jemAM mana; AtmArUpI khagIcAmAM ramaNa karyA kare che aTale ke Atma panA cintanamAMja lIna thai jAya che. ( vacanutte ) peAtAnI vANInA saMyamane kAraNe tee vacanapta ( vacanaguptithI yukata ) khanI gayA. tathA ( hrAyanui) kAyA saMbadhI avara javara, pracalana, spandana vagere rUpa kriyAthI rakSita hAvAne kAraNe eTale ke kAyikI kriyAyatanApUrvaka karatA heAvAthI teo kAyaguptithI yukata banI gayA. kAyagupti e prakAranI hAya che-tene eka prakAra eveA che ke jemAM kAyAnI ceSTA ( pravRtti ) nA nidha karavAmAM Ave che, ane bIjo prakAra evA che ke jemAM ogama anusAra pravRtti karavAnA niyama karavAmAM Ave che. eTale ke muni kAryAtsaga (vhAiFT) karatI vakhate parISaha ane upasarga AvI paDavA chatAM paNa peAtAnA zarIrane nizcala rAkhe che te vakhata tee kAyAthI kAi paNa prakAranI kriyA karatA nathI. A kAyaguptine paheleA prakAra thayA, kAyaSinA khIjo prakAra A pramANe che-temAM siddhAMta pramANe AjJAnusAra zArIrika kriyAe karavAnI hAya che. potAnI icchA mujaba kAyakI kriyAnI svataMtra pravRtti muni karatA nathI. jema ke jyAre sAdhu gaucarI mATe nIkaLe, zayana vagere kriyA kare tyAre teNe gurunI AjJA levI paDe che, evI zAstrAjJA che. ane koI paNa upakaraNa grahaNa karatI vakhate athavA kAi jagyAe esatI vakhate te jagyAnuM ane upakaraNanu paTvevaNa (pratilekhanA) tathA pramArjana zrI bhagavatI sUtra : 2 210
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavuM paDe che. A rIte khIjA prakAranI kAyakruptinA pAlana mATe sAdhu peAtAnA gurunI ke vaDila muninI AjJAnusAra zayana, Asana, nikSepa, AdAna vagere kriyAo kare che ane peAtAnI svataMtra pravRttionA parityAga kare che. A rIte kAyaguptinA bIjo prakAra niyama sahitanI kAyAnI pravRttine samajaveA kahyuM paNa che-- upasargaprasaGge'pi kAyotsargajuSo muneH / sthirIbhAvaH zarIrasya, kAya guptirnirgaMdhate // 1 // zayanAsana nikSepAdAnasaMkramaNeSu ca / sthAneSu ceSTA niyamaH kAyaguptistu sA'parA // 2 // bhAvA -kAryAnsaMga karatI vakhate koipaNa prakAranA upasarga AvavA chatAM paNa jo muni peAtAnA zarIrane sthira rAkhe kAusaggamAM sthiratA rAkhe, teA te pahelA prakAranI kAyaguptithI yukata gaNAya che. khIjA prakAranI kAyagupti e che ke jemAM zayana, Asana nikSepa vagere kriyAemAM zarIranI pravRttie niyamana karavAmAM Ave che-pratilekhanA, pramAjanA, guruAjJA vagere rUpa niyamana karavAmAM Ave che. skanda aNugAra paNa pUrvakita maneAgruti vagerethI yukata thavAthI ( tte ) guptiethI yukta banI gayA. ( kruttiniTa) tee guptendriya banI gayA. eTale ke temaNe potAnI badhI indrione pota potAnA viSacethI nivRtta karI dIdhI. ( ruttamacarI ) jIvana paryanta azrAne parityAga karavAthI teo guptabrahmacArI banI gayA. ( E ) bilakula niHsa*ga-arsa ga thai gayA, ( nU) dorInA jevA saraLa thaI gayA. eTale ke temaNe jIvana mAMthI vakratAne bilakula piratyAga karI dIdhA. athavA sayamane lajajA kahe che. teo saMyamI banI gayA evA artha paNa thaI zake che. " dhanne " temaNe dharmAMrUpa dhana prApta karI lIdhu, tyaMtilame ) zakita zALI hovA chatAM pazu kSamAzIla banyA. peAte kitasa'panna hovA chatAM paNa sahanazIla anavuM, tenuM nAma kSAMtikSama che. skandaka aNugAra pAte viziSTa zakti zALI hAvA chatAM paNa AvI paDatAM duHkhA ane upasagemAMne zAnti pUrvaka sahana karatA hatA. tethI temane kSAMtikSama kahyA che. ( kSAyA kSamate rUtti kSAMtikSanaH) A vyutpatti pramANe niSphaLatAne kAraNe bIjA leAkeAnA aparAdhAne mApha karanAra vyakitane kSAMtikSama kahI zakAya nahIM. AgaLa kaeNndakane " guptendriya " kahevAmA avyA che. IndriyAnA vikArAne chupAvavAthI paNa guptendriya pazu saMbhavI zake che. paNa skandakanA guptendriyapaNAnA viSayamAM evI AzakA keIne paNa na thAya te mATe temane (nni i) jitendriya kahyA che. A pada e batAve che ke indriyAthI utpanna thatA vikArAnA abhAvane kAraNe temanAmAM indriyone vaza rAkhavAnuM sAmarthya hatuM. ( ttehik) skanda aNugAra mahAvratAmAM nirdeSa hatA eTale ke aticArothI rahita mahAvratAnuM pAlana karanAra hatA. athavA tyAga ane vairAgyanA guNAthI sugeAbhita hatA. ( aLiyAne ) mahAvratAnI ArAdhanA karavA chatAM paNa tee Aleka ke paraleAkanA sukhanI icchA vagaranA hatA. eTale ke tee niyANAthI rahita hatA. ( nitAM TrIyate niyaakRti nivAnam ) nidAnanI A pramANe vyutpatti thAya che. eTaleke-AtmArUpI bhUmimAM utpanna zrI bhagavatI sUtra : 2 211
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayela kuzala kama rUpa kalpavRkSa ke je samyakatva rUpa aMkura vALuM hoya che, tathA je aneka prakAranI niLa bhAvanAe rUpI jaLa vaDe si Mcita thaI ne AtmArUpI bhUmimAM vRddhi pAmatuM hoya che tathA dhyAnarUpI kriyA ja jenAM vAdaLAM che tathA akhaMDa tapa ane sayama rUpa anuSThAnA ja jenAM sudara puSpA DAya che, ane mekSa rUpI phaLathI je atya'ta zAbhAyamAna haiAya che, tevA kuzala kama rUpa kalpavRkSane cakavita vagere paDhavInI prApti rUpa AlAkanA sukha ane iMdra vagere padavInI prAptirUpa paraaAkanA sukhanI abhilASArUpa tIkSNa dhAravALI niyANA rUpI kuhADIthI chedI nAkhavAmAM Ave che. tAtpa e che ke nimaNu karavAthI mekSaprApti dUra ThelAya che ane jIvane sa'sAramAM vAra'vAra paribhramaNu karavuM paDe che skandaka aNugAra A prakAranA niyANAthI rahita hatA. tee Aleka ane paraleAkanA sukhanI lAlasAthI rahita hatA (eNvuZq)kAipaNa padmA nuM sevana karavAnI ke avaleAkana karavAnI utkaMThAthI tee rahita hatA. ahi te" sayama vagere anuSThAnanA paripAlanamAM atyaMta lIna khanI javAthI eka kSaNamAtra paNa temanI cittavRtti asaMyama bhAva tarapha vaLatI na hatI eTale ke temanI manevRtti asaMyama bhAva tarapha svapnamAM paNa jatI na hatI. " musAmaLat '' teo zuddha sAdhu dharmanuM pAlana karavAmAM sadA tatpara rahetA hatA. tApa ke peAtAnA prANanI paNa paravA karyA vagara tee sAdhudhanuM utkaTa rIte pAlana karatA hatA. ' te ''krodhAdi kaSAyane temaNe bilakula dabAvI dIdhA hatA. athavA- (vRMte) padanI chAyA (acanta) paNa thAya che. tethI e a paNa ghaTAvI zakAya-ke temaNe rAgadveSa bannenA anta nAza karI nAkhyA hatA. A rIte sAdhunA guNAthI yukata banelA hovAthI skandaka aNugAra '"meva" jinAkata " nAtha vAyAM puro cAra tri' (jevI rIte mAthI ajANu vyakita mAga jANanArane AgaLa rAkhIne tenI pAchaLa jAya che tevI rIte nigraMtha pravacanane AgaLa karIne (nitra 'tha pravacanane) anusarIne bhagavAnanI sAthe vicaravA lAgyA. // sU. 13 5 tamAma skandakanI dIkSA thaI gayA pachI bhagavAna mahAvIre devedezamAM vihAra zarU karyAM ane skandake tapasyA karavA mAMDI, e vAta sUtrakAra nIcenA sUtra vaDe batAve chetarAM samaLe maLavuM 'mahAvIre ItyAdi sUtrAtAM samaLe maLayA mAvAre) tyAra bAda zramaNa bhagavAna mahAvIre ( caTAko nacarIyo ) kRtagalA nagarInA ( ittavajAvacAo vadyAo ) chatrapalAzaka nAmanA caityamAMthI (udyAna mAMthI ) ( daiinizrvamaTM) bahAra nIkaLyA ( vihAra karyAM ) ( iinivamittA ) tyAMthI nIkaLIne ( vidyA jJaLAcatriAr virlR ) tee janapadamAM vihAra karavA lAgyA. (jJa N se lava nAre ) - zrI bhagavatI sUtra : 2 212
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre skandara aNagAre ( samANa mAgo mAsa) zramaNa bhagavAna mahAvIranA (ta vALa theraLa tA) tathA prakAranA virenI pAse (rAmArUcamArUcArUM pravAsa aMtaruM ajJarU ) sAmAyika vagere agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM (phinnittA) adhyayana karIne (gera samaju mA mAvIne tene vAdarU) jaya zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjatA hatA tyAM gayA. (kAchittA) tyAM jaIne (samAM mama mIraM vaM nama) temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyA. (vaMrirA namaMttigNe racArSI) vaMdana namaskAra karIne temaNe bhagavAnane A pramANe kahyuM (icchAmi NaM bhaMte ! tumbhehiM abbhaNNAe samANe mAsiya bhikkhupaDima uvsNpattit of vipinnA) he bhagavan! je ApanI AjJA heya te mahinAnI bhikSupratimA aMgIkAra karIne vicaravAnI mArI IcchA che. (bahuvAkurivayA) tyAre mahAvIra bhagavAne temane kahyuM tamane jema sukha upaje tema kare. (mAM parivaMdhuM re) paraMtu vilamba karaze nahIM (tAjI re 4 aNagAre samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM abbhaNunnAe samANe hade jAva namasittA mAhi mihira vAraMvakiof fahAra) tyArabAda skandaka aNagAre bhagavAna mahAvIranI AjJA laIne mAsika bhikSupratimA aMgIkAra karI ane prabhune vaMdana namaskAra karIne vicAravA lAgyA. (taoi te haraNa . mAsiya bhikkhupaDima ahAsutaM, ahAkappa, ahAmagga ahAtacca', ahAsamma vALa vANe) tyArabAda te skaMdaka aNagAre mAsika bhikSupratimAnuM sUtronusAra, kalpAnusAra, mArgAnusAra ane satyatApUrvaka ghaNI ja sArI rIte kAyAthI ArAdhana karyuM," vAra" tenuM pAlana karyuM, (to) zodhana karyuM, ( tIr, pUraMd, , kazupA, gALA mATe tene samApta karyuM tene pUrNa karyuM, tenuM kIrtana karyuM, tenuM anupAlana karyuM ane AjJAnusAra tenI ArAdhanA karI. ( jo sattA jAva sArastA netra tamane majA. mahAvIre tene kavAcharu) tyAra bAda mAsika bhikSapratimAnuM kAyAthI sArI rIte AcaraNa karIne yAvatu uparokata ArAdhanA sudhInI vidhi pUrI karIne teo jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjamAna hatA tyAM AvyA- (vavAfchaar ) tyAM AvIne "mai mayaM mahAvIra sAva namaMpittAM gharathAUM " zramaNa bhagavAna mahAvIrane vidhi pUrvaka vaMdana namaskAra karIne A pramANe kahyuM- hRchAmi aaN maMte ! tudarda gAmagoriNa samAne to mArAM mituMhiY 3imvinA je virittAhe bhagavana ! je ApanI AjJA hoya te huM dvimAsika (be mAsanI) bhikSupratimA aMgIkAra karavAnI IcchA rAkhuM chuM. "mahAku sevAnubiyA ! mA paviMdha' " he devAnupriya! zrI bhagavatI sUtra : 2 213
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamane sukha upaje tema kare paraMtu AvA zubha kAryamAM vilaMba karaze nahIM. " a gvuM tenAra" tyAra bAda bhagavAnanI AjJA laIne skandaka aNagAre dvimAsika bhikSupratimA aMgIkrara karI. mAsika bhikSu pratimAnA pAlanamAM je varNana upara karavAmAM AvyuM che tevuM varNana dvimAsika bhikSa pratimAnA pAlanamAM paNa akSarazaH samajI levuM. eja rIte ska-daka aNagAre trimAsika "rajJAti " cAra mAsika, varamANiAM pAMca mAsika "SH"i chamAsika "sattAsiyaM " sAta mAsika, tathA " patamAM sattA vize pahelI-eTale ke AThamI sAta tridivasanI, taravuM sattArUM vibIjI eTale ke navamI sAta divasa rAtanI, tanna sattArUM ciM ' trIjI eTale ke dasamI sAta rAtri divasanI, "aho " cothI-eTale ke agiyAramI eka divasa rAtrinI, "gingyaM " pAMcamI eTale ke bAramI eka rAtrinI, A pramANe bAre bhikSu pratimAnuM ArAdhana karyuM. " tapi R Na aTI giaaN " mijarat kAkujaM vAva bar" tyAra bAda eka rAtrinI bAramI bhikSupratimAnuM sUtronusAra ArAdhana karIne skandaka aNagAra "seva samaLe mAthIre tenA karAra" jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjamAna hatA tyAM AvyA " samkiar" tyAM AvIne temaNe "sama mAM mAthAM vaMdu nabaMra zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyo. "varita nasittA 4 vAto" vaMdana namaskAra karIne temaNe mahAvIra prabhune A pramANe kahyuM-(rUchANi naM aMte ! surame adamaNujA nALe gunA jarUra tArA vanittA je ritti) he bhagavAna ! je Apa AjJA Ape te have guNaratna saMvatsara nAmanuM tapa karavAnI mArI icchA che. bhagavAne kahyuM-(gadda sudaM vANuvicA) he devANupriya! Apane sukha upaje tema kara (mA padhaM ) paraMtu zubhakAryamAM vilamba kare nahIM. ( taeNa se khaMdae aNagAre samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa' abbhaNuNNAe sama nneTLAva saMvarajI tavo vasaMnniA ' viThThara) A rIte zramaNa bhaga vAna mahAvIranI AjJA laIne skandaka aNagAre guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karavA mAMDI (ta nA ) te tapanI vidhi A pramANe che-(4 mAsaM casthaM cauttheNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM diyA ThANukkuDue sUgabhimuhe, macAvanammI mAthAmAne rAri vIsaLajuM savAre ) pahelA mahinAmAM niraMtara (eka paNa divasa cheDayA sivAya) ekAntara upavAsa karavA. divase ubhaDaka Asane besIne. sUryanI tarapha mukharAkhIne taDakAvALI jamInamAM AtApanA levI. tApa sahana kare ane rAtre vastra oDhayA vinA vIrAsane besavuM. (gve to mAuM chaM gaNijiao hiyA rAju bhUmi zrI bhagavatI sUtra : 2 214
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthArAmanI jAya tta vIsa 2) eja pramANe bIjA mahinAmAM niraMtara chaTTane pAraNe cha4 kare. divase ubhaDaka Asane sUryanI tarapha mukha rAkhIne taDake veThe ane rAtre oDhayA vinA vIrAsana kare (gvaM tadavaM mAsa aTTameNa, cauttha mAsa dasama dasameNa, paMcama mAsa vArasama bArasameNa, mA rasa, tattama mAsa soDhasamaM-somAM ) trIjA mahinAmAM niraMtara aThThama (traNa upavAsane) pAraNe aphrema karavA joIe. ane bAkInI tamAma vidhi pahelA ane bIjA mAsanAM vidhi pramANe ja samajavI cothA mahinAmAM niraMtara cAra upavAsane pAraNe cAra upavAsa karavA joIe ane bAkInI vidhi pahelA mAsa pramANe ja samajavI. pAMcame mahine pAMca upavAsane pAraNe pAMca upavAsa karavA ane bAkInI saghaLI vidhi AgaLa pramANe ja samajavI. chaTTha mahine cha upavAne pAraNe che upavAsa karavA ane bAkInI tamAma vidhi pahelA mAsa pramANe ja samajavI sAtame mahine sAta upavAsane pAraNe sAta upavAsa karavA, divasa ane rAtre karavAnI bIjI vidhi AgaLa mujabaja samajavI. (mana mAra mAratamaM karArame) AThame mahine ATha upavAsane pAraNe ATha upavAsa karavA. bAkInI vidhi AgaLa mujaba samajavI. (navamaM mAre vIsarUma vIsarUi ) navame mahine nava upa vAsane pAraNe nava upavAsa karavA. bAkInI vidhi AgaLa mujaba ja karavI (rAmaM mAraM vArI maM-rAvInameLa ) dasame mahine dasa upavAsane pAraNe dasa upavAsa karavA bAkInI vidhi AgaLa mujaba ja samajavI. (4#THE mAM vIsarUmaM vIsa ) agiyArame mahine agiyAra upavAsane pAraNe agiyAra upavAsa karavA. bAkInI badhI vidhi AgaLa mujaba samajavI, (vArasaE mA vIrarUmeM hevI me) bArame mahine bAra upavAsane pAraNe bAra upavAsa karavA. bAkInI badhI vidhi AgaLa pramANe ja karavI. (teramuM mai apvI gaMgap vI meLa) terame mAse tera upavAsane pAraNe tera upavAsa karavA. bAkInI badhI vidhi pahelA mAsa pramANe ja karavI. (rasa mAtaMtI tIsarUme') caudame mahine cauda upavAsane pAraNe cauda upavAsa karavA. bAkInI tamAma vidhi pahelA mAsa mujabaja samajavI (wAsama mA rIsarUma vIsarUmei) paMdarame mahine paMdara upavAsa ne pAraNe paMdara upavAsa karavA bAkInI vidhi AgaLa kahyA pramANe samajavI. (sora jAra vorarU-vottIrUi) seLame mahine seLa uparvane pAraNe soLa upavAsa karavA bAkInI vidhi AgaLa kahyA pramANe ja karavI. (zanikkhitteg tabokammeNa diyA ThANuka kuDie sUrAbhimuhe AyAvaNabhUmie AyAvemANe 14 : sAM avAja) trIjAthI laIne seLamAM mAsa sudhI divasa ane rAtri saMbaMdha kartavya vidhi pahelA ane bIjA mAsanI je vidhi batAvI che te pramANe ja che. eja vAta sUtrakAre A sUtrapATha vaDe batAvI che. kahevAnuM tAtparya e che ke trIjA mahinAthI seLamAM mahinA sudhI divase sUryanI sAme mukha rAkhIne ubhaDaka Asane taDakAmAM besIne taDake sahana kare ane rAtre vastra oDhayA vinA vIrAsane besI ne ThaMDI sahana karavI. (ta se caMdra aNagAre guNarayaNa saMvacchara tavokamma ahAsuta, ahAkappa jAva ArAhettA ) A rIte skandaka aNagAre guNaratana saMvatsara nAmanA tapanI sUtrAnusAra, zrI bhagavatI sUtra : 2 215
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnusAra ( yAvat ) ArAdhanA karI ( ahIM ) ( cAvatu ) pada vaDe pahelI bhikSu pratimAmA AvatA tamAma pATha ArAdhanA karI tyAM sudhIne pATha grahaNu karavAnA che. ArAdhanA karIne teo ( lejeya samaLe maLavA mahAre seLaya vALajIrU ) jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA tyAM AvyA ( jIvAnacchittA samaLa' manava mahAvIra' vAr nammattarU ) tyAM AvIne temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIranevaMdyuta namaskAra karyo. "vaMttA samaMmirA " vaMdana namaskAra karIne divastha che:duma-sama-yuvAseliM, masadamAsalamahaiiM vivisenditavosmeriM appALa mAthemALe viTTu) aneka upavAsa, chaThTha, ahama, dezama ( cAra upavAsa, ) ane dvAdazama ( pAMca upavAsa ) rUpa tapasyAthI ane mAsa khamaNu tathA amAsa khamaNa vagere vividha prakAranI tapasyAethI peAtAnA AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. ( tahAM se cakrU aLavAre seLa karAoLa', vikaaLa, yattaLa, vadviA, chAkhaLa, siveLa, dhaALa, maMgasLa', 'sacliIpaLa', roLa, ttaLa, uttameLa', TvAreLa', mAnumAleLa' to meLa) tyAra khAda te udAra, vipula, pradatta, pragRhIta, kalyANarUpa, zivarUpa dhanyarUpa, maMgalarUpa, zAbhAyukta, ugra udAtta, ujjavala uttama, udAra ane mahAprabhAvazALI tapa thIskandaka aNugAranuM (su, jIle, nimaMtte, TricaAEAvaLandre viSTiniTiyA mud,jille, dhanisaMtadnAr cAviddotthA) zarIra sukAI gayuM, rUkSa thaI gayuM ( lUkhuM sukuM thaI gayuM ) temanuM zarIra sathA mAMsa rahita ana! gayuM, zarIramAM phakta hAMDakAM ane cAmaDI ja rahI. cAlatI vakhate temanA zarIranAM hADakA eka bIjA sAthe ghasAIne ( kaTa kaTa ) avAja karavA lAgyAM teonuM zarIra ghaNuM ja kRza thaI gayu. temanA te kRza zarIranI nase paNa dekhAvA lAgI. (lIthaeNnIveLA jIrU ) teo potAnA AtmakhaLathI ja cAlatA hatA, zarIra khaLathI nahIM. ( lIvanIvena citrurU) teo peAtAnA AtmabaLathI ja besatA, hatA ( ANaM mAsittA viziSTApha) bhASA khelIne paNa thAkI jatA. mAruMmAsamAne nihAr mAsa mAliCAmi tti nirATM) bhASA kheAlatAM khelatAM paNa thAkI jatA. mAre khelavuM paDaze-evA vicAra AvavAthI paNa teo thAkI jatA tathA (se naTTAnAmardulaDhiyAvA, pannAdiyAd vA, tiruNakiyAjJacA, 'idulahiyA vA) jevI rIte lAkaDAMthI, pAMdaDAMthI talanI siMgAthI evaDInA sAMThAthI, ( maeNkavasahiyArUM vA) vAsaNAthI, ( rUMgAlavahiyArU vA )athavA kAlasAthI bhareluM koi gADuM hAya. (urphe TviggA tuA sanALI satarUM OM, sattar vidyu ) ane jyAre uparokta vastue ghaNAja tApane lIdhe ghaNIja zuSka thai jAya che tevI vastuothI bhareluM gADuM cAlatI vakhate ( khaTa, khaTa ) avAja karatu cAle che, ane jyAre te gADuM ubhuM rahe che tyAre paNa ( khaTa, khaTa avAja thAya che. ( meva) eja pramANe (saMpavi nAre zrI bhagavatI sUtra : 2 216
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAruM che, sad virU) jyAre skandaka aNagAra cAlatA tyAre temanA hADakAM eka bIjA sAthe ghasAvAthI temAMthI (khaTa, khaTa) e avAja te hate temanuM zarIra hADakAnA mALakhA jevuM banI javAne kAraNe evuM banatuM hatuM (3nA tavenuM kavavi "soLa kuvAsaLaviva mAsasirajhaom) A rIte je ke temanuM zarIra kRzatAnI parAkASThAe pahoMcI gayuM hatuM-eTale ke mAMsa ane zeNita (lehI) thI bilakula vihIna banI gayuM hatuM-te paNa tapanA prabhAvathI temanuM AtmabaLa vadhAre pradIpta thayuM hatuM. tethI teo rAkhanI nIce DhaMkAyelA agni jevA dedIpyamAna hatA. (taLa teuri tarataiyalig ma gava vAsAmamA virU) A sUtra pATha vaDe uparokta vAta ja prakaTa karavAmAM AvI che. eTale ke teo tapathI ane tethI tathA tapatA tejathI atizaya zobhAyamAna lAgatA hatA. e sUTa 14 che TIkArtha---" tALa samaLe mAvaM mahAvIre" tyAra bAda zramaNa bhagavAna mahAvIre "yaMga zo naya ko " kRdaMgalA nagarIne "chattAtrAnA veTTa cAvo" chatrapalAzaka maityamAMthI (bagIcA) mAMthI (ghanivama) vihAra karyo. & genimittA " tyAMthI vihAra karIne "vahaat 1LavathariNA vidyA '' bahAranA pradezomAM vicaravA lAgyA. "tALAM re caMdra ane re" tyAra bAda daka aNagAra "tAravA jerA gati" tathA prakAranA sthavirenI pAse sAmaphathamAphaDuM pArakuM " sAmAyika Adi agiyAra aMgono "" abhyAsa karavA lAgyA. "pinnA " tene abhyAsa karIne "va samaLe mAvaM mAre" jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA tetra vAta " tyAM AvyA. (3rAtti ) tyAM AvIne "samai. maLavuM mahAvIra ghaMvara maM temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyo. "vaMhitA nahi dauM vArI ane vaMdana namaskAra karIne A pramANe kahyuM zaMkA-ahIM keIne A prakAranI zaMkA udUbhave ke skandaka aNagAre agiyAra aMgone abhyAsa karyo. " A kathana mujaba te ema ja mAnavuM paDe ke agiyAra aMganI racanA skaka aNagAranI pahelAM ja thaI gaI haze. je evuM na banyuM hota to temaNe kevI rIte te aMgeno abhyAsa karyo hita ? je e vAta siddha thAya te A pAMcamAM aMgarUpa bhagavatIsUtramAM temanuM je jIvana caritra varNavyuM che te susaMgata lAgatuM nathI kAraNa ke pahelAM banelAM agiyAra aMgenI racanA vakhate te skaka aNugAra hatA ja nahIMteo aNagAra te tyArapachIja banyA hatA. tethI A vAtamAM virodhAbhAsa jaNAya che. te te zaMkAnuM A pramANe samAdhAna karI zakAya che-bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM nava vAcanAo hatAM. te badhI vAcanAo mAM aMdatharitranA pahelAM je. zrI bhagavatI sUtra : 2 217
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ skanda,caritranI utpatti pachI bhagavAna sudharmAsvAmIe potAnA ziSya jaMbusvAmIne saMbodhIne A prastuta vAcanAmAM skandakanA caritranI prarUpaNa karI che. A rIte temAM virodhAbhAsa jevuM kaMI rahetuM nathI. skandake bhagavAnane zuM kahyuM ? sUtrakAra te batAve che-"chami maMta ! tuhiM amagoore sanALe mAsi migva varSavanittAi vikiraNa" he bhagavan ! jo ApanI AjJA hoya te mAsika bhikSu pratimAnI ArAdhanA karavAnI mArI icchA che. tyAre bhagavAna mahAvIre temane javAba Ape- " sui revAnufpacA! mAM viMdhe " tamArI icchA pramANe sukhethI kare paraMtu zubha kAryamAM vilaMba kare nahIM. "ta te vaMzA mAre" tyAre te sakandaka aNagArane "adamaNunnAi samAne " "tamanamAyA mahAvIre " zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjJA maLavAthI " jAva maMpittA " ghaNe harSa tathA saMteSa pAmyA ane teoe bhagavAna mahAvIra ne vaMdana namaskAra karyo. vaMdana namaskAra karIne "mA ifmagvaNime vAMnittA virU" temaNe mAsiya bhikSupratimAnI ArAdhanA karavA mAMDI A pahelI bhikSupratimA eka mAsamAM pUrNa thAya che. tenI ArAdhanA karanAra zikSa amuka prakAranA abhigrahanuM pAlana kare che.tenI ArAdhanA ga7nI bahAra rahIne karAya che. tenI ArAdhanA karanAra eka mAsa sudhI dararoja eka datti AhAranI ane dakti pANInI le che. dakti eTale dhArAvalI tUTayA vinA jeTaluM vahorAvavAmAM Ave teTalA bhAgane eka datti kahevAya che. kahyuM paNa che "gacchA vi NikvamittA, paDivajjai mAsiyaM mhaapddimN|| dattega bhoyaNassa ya, pANassa vi ega jA mAsaM // 1 // A gAthA vaDe uparokta vAta ja samajAvavAmAM AvI che. dazAzrutaska dha sUtranA sAtamAM adhyayananA trIjA sUtrathI laIne bAvIsamAM sUtra sudhImAM tenuM svarUpa vistArathI samajAvyuM che. te jijJAsuoe tyAMthI vAMcI levuM. te sUtronI vyAkhyA paNa temAMja ApelI muniharSiNI nAmanI TIkAmAMthI vAMcI levI zaMkA-bhikSu pratimAonuM ArAdhana te viziSTa zrutajJAna vALA ja karI zake che. evuM siddhAMtamAM kahyuM che jema ke - "gacche cciya nimmAo, jA punyA dasabhave asaMpuNNA / navamassa taiya vatthU , hoi jahaSNo suyAhigamo" // 1 // bhikSupratimAnI ArAdhanA eja muni karI zake che ke je gacchamAM kuzala heya, je vadhAremAM vadhAre dasa pUrvathI kaMika ochA jJAnane dhArI hoya ane ochAmAM ocho navamAM pUrvanI trIjI vastune (valthane ) jJAtA hoya. jyAre skandaka aNagAra te pUrvanA dhAraka na hatA teo te agiyAra aMganA ja pAThI (dhAraka) hatA. to A prakAranA viziSTa tapanI ArAdhanA karavAne adhikAra temane kevI rIte hoI zake? uttara-zAstrano e niyama bIjI vyaktione mATe che paNa skandaka aNagArane te niyama lAgu pADI zakAya nahIM, kAraNa ke temaNe sAkSAt sarvajJa zrI bhagavatI sUtra : 2 218
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAvIra prabhunI AjJA laIne bhikSapratimAnuM ArAdhana karyuM hatuM. tethI te kathanamAM kaI zaMkA rahetI nathI. kAraNa ke sarvajJa bhagavAna je kaMI kahe che te dravya kSetra kALa ane bhAvane joIne ja kahe che. "ra che caMkha kare" tyAra bAda skandaka aNagAre "marfamirahima " mAsika bhikSupratimAnuM "kAkutta" sUtramAM batAvelI vidhi pramANe, "jallAmAM " samyaguM darzana samyagU jJAna ane samyak cAritra rUpa mokSamArganusAra athavA pitAnA kSapazama bhAva anusAra "ka ta" tattva anusAra athavA satyane anusarIne, "bahAraE " samabhAva anusAra athavA karmanirjarAnI bhAvanA anusAra, "TUM " pitAnA zarIrathI nahIM ke mAtra abhilASAthI ja-" jANesparza karyo-eTale ke eka mAsa sudhI vidhi sahita tenI ArAdhanA karI. je yatanA pUrvaka ArAdhanA karavAne kAraNe temaNe sArI rIte tenuM pAlana karyuM. "roya" temAM kaI paNa prakAranA aticAra (deSa) rUpa mela lAgI na jAya tenI kALajI rAkhavAne kAraNe athavA je aticArarUpa mela lAge che tene sApha karavAne kAraNe temaNe tene zedhita karyuM-zuddha karyuM. athavA-"sara"nI chAyA "zomati" paNa thaI zake che. je e dRSTie tenA arthane vicAra karavAmAM Ave te tene artha A pramANe paNa ghaTAvI zakAya ke pAraNAne divase guru vagere mAraphata apAyeluM vadheluM bhojana karavAthI temaNe tapasyAnI zobhAmAM abhivRddhi karI. "tAre?" tapanI samayamaryAdA pUrI thayA pachI paNa thoDA samaya sudhI temaNe tenuM pAlana karyA karyuM. te kAraNe jANe ke teo tene tarI gayA eTale temaNe bhikSupratimAne samApta karI. ( pUru) tapanI avadhi pUrNa thaI javA chatAM paNa tapasyA saMbaMdhI kAryonA parimANanI teo pUrti karatA rahyA, te kAraNe temaNe te pUrI karI, (hi) jyAre pAraNane divasa AvyuM tyAre temaNe gurUnI pAse jaIne evuM kahyuM ke meM A prakArane abhigraha lIdhe hato, ane meM A bhikSupratimAmAM te abhimanuM sArI rIte pAlana karyuM che, te kAraNe bhikSupratimAnuM barAbara pAlana karyuM che, e pramANe tenuM kIrtana guNagAna karyuM " bhikSupratimAnI samApti thayA pachI paNa teo tenI anumodanA karyA karatA. A pramANe skandaka aNagAre pahelI bhikSu pratimAnuM "mAnA mA " prabhunI AjJA anusAra ArAdhana karyuM. ra vAghA pArittA " A rIte pahelI bhikSupratimAnuM pita nI kAyAthI barAbara ArAdhanA karIne "nAva bAta" tenuM pAlana karIne, tene zodhita athavA zobhita karIne, tIrita karIne, pUrita karIne, kIrtita karIne, anu pAlita karIne ane bhagavAnanI AjJAnusAra ArAdhanA karIne "reva samaje. maLavuM mAre " jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjamAna hatA, tene zrI bhagavatI sUtra : 2 219
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ k 6. utrAgaccha " tyAM gayA. trAjjitA " tyAM jaIne temaNe " samaLa' matha mahAvIra vaMdai namasai zramaN bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyAM. "yaMtrittA narmasinnA'vaMdana namaskAra karIne temaNe temane " yAsI '' A pramANe kahyuM-"rcchAmiLa aMte ! '' he bhagavan! mArI evI icchA che ke tumerUM gamanuLA samALe " ApanIe AjJA hoya te o mAciyuM. mivuttimaM varNa vijJattAna' vitti' e mAsanI avadhivALI bhikSu pratimAnI ArAdhanA karU' tyAre bhagavAne skandaka aNugArane kahyuM- bAmudde na piyA mA paribaMdha kareha " hai devAnupriya ! tamane jema sukha upaje tema karo zubha kAryomAM vilaMba karavA nahI, 'te eva A trIjI bhikSupratimAnA viSayamAM paNa tamAma sUtra pATha pahelI bhikSupratimA pramANe ja samajI leve, paNa temAM A pramANe vizeSatA che-pahelI bhikSupratimAmAM dararoja AhAra ane pANInI eka eka dAta grahaNa karAya che jyAre bIjI bhikSupratimAmAM AhAra ane pANInI e be dAta maNa karavAmAM Ave che AhAranI e dattiyA be mAsa sudhI dararAja levAmAM Ave che. bAkInuM samasta kathana pahelI bhikSupratimA pramANe ja samajavuM. e ja pramANe " teliyaM, cA-nAsiyaM, vadhamAliya, immAnitya, sattamAliyaM" traimAsika caturmAsika, paMcamAsika, chamAsika, ane saptamAsika pratimAenA dviSayamAM paNa samajavuM. temAM viziSTatA A pramANe che-traimAsika bhikSupratimAmAM AhAra ane pANInI traNu traNa dattiye levAya che, caturmAsika bhikSu pratimAmAM AhAra ane pANInI cAra cAra vruttiyeA levAya che. pAMca mAsa cAlatI pAMcamI bhikSu pratimAmAM AhAra ane pANInI pAMca pAMca dattiyA levAya che, cha mAsanI avidhavALI chaThThI bhikSu pratimAmAM AhAra ane pANInI cha cha dattiyA levAya che, sAta mAsanI avadhivALI sAtamI bhikSu pratimAmAM AhAra ane pANInI sAta sAta dattiyA levAya che. bAkInuM samasta kathana A pratimAemAM paNa pahelI pratimA pramANeja samajavuM. tyAra khAda AThamI bhikSupratimA Ave che. tene " prathamA " zabdathI oLakhavAmAM Ave che. navamI pratimAne " vrutIyA" zabdathI ane dasamI pratimAne tRothA " zabdathI oLakhavAmAM Ave che te traNa pratimAonI ArAdhanA karavAnI aSi sAta sAta dinarAtanI che. eja vAta vaDhama sattaraadiyN sUtra dvArA samajAvavAmAM Avela che. AThamI navamI ane dasamI pratimAemAMthI je pahelI bhikSupratimA che tenuM, eTale ke AThamI pratimAnuM sAta dinarAta ArAdhana karavuM paDe che. te sAta dinarAtanI avadhivALI bhikSu pratimAnuM paNa skandaka aNugAre ArAdhana karyuM eja pramANe khIjI pratimA, eTale ke navamI bhikSu pratimA ke jenI ArAdhanA sAta dinarAta karavI paDe che, ,, 4< zrI bhagavatI sUtra : 2 "" 6: 220
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane trIjI pratimA, eTale ke dasamI bhikSu pratimA ke jenI ArAdhanA paNa sAta dinarAta karavo paDe che, tenuM paNa skandaka aNagAre vidhi pUrvaka "nAjJayA gAradho mAta" zAstrajJA pramANe ArAdhana karyuM. A traNa pratimAmAnI pahelI ( AThamI bhikSupratimA ) nuM ArAdhana karanAre cAra prakAranA ahArane tyAga karIne ekAntara upavAsa karavA joIe. gAmanI bahAra kAnsarga karavo joIe. uttAnaka, pArthika ane naiSadhika, e traNamAMnA koI paNa eka Asane besavuM joIe sUve tyAre cattA athavA eka paDakhe sUve. bese tyAre naiSadhika Asane bese "niSa" e besavAnI eka rIta che. te dvArA banatAM Asa nane naiSadhika kahe che. te niSadyA pAMca prakAranI kahI che-(1) samapAdaputa, (2) niSadhikA, (3) haktizuMDikA, (4) paryakA ane (5) ardhaparyakA. je pAsanamAM banne paga ane puta ( kulA) besavAnI bhUmine sparza che, te Asanane (samapAdaputa niSaghA) kahe che. je AsanamAM gAyanI jema besavuM paDe che te Asanane "jonivRzciA ' kahe che. je niSadyAmAM bane paga ane bane putathI samAna besIne eka pagane hAthInI sUMDhanI jema laMbAvIne besavAmAM Ave che te Asanane (hasti zuMDikA) kahe che padmAsane besavAnI rItane (parya kAniSadyA) kahe che. je AsanamAM eka pagane bIjA paga para rAkhIne besavAmAM Ave che te Asanane "ardha paryakA niSadyA" kahe che. - navamI bhikSu pratimAmAM paNa cAra prakAranA AhArano parityAga karIne ekAntara upavAsa karavA paDe che jemAM AsananI ja viziSTatA hoya che. temAM (1) daMDAsana, (2) lagaMDAsana ane (3) ukuTukAsana e traNa Asane hoya che. je AsanamAM paganA agrabhAga Adine phelAvIne daMDanI jema paDI javAya che te Asanane daMDAsana kahe che. "lagaMDa '' eTale vakakASTha lagaDA sanamAM mastaka ane eDI Adi bhAga bhUmine sparze che paNa pIThano bhAga bhUmine sparzatuM nathI. je AsanamAM besatI vakhate puta " kulA ' jamInathI addhara ja rahe che te Asanane ukuTukAsana kahe che. dasamI bhikSupratimAmAM paNa pahelI be-AThamI ane navamI-pratimA pramANe ja sAta dinarAtanI tapasyA karAya che. paNa dasamI pratimAmAM A traNa Asane thAya che-(1) vIrAsana, (2) gohikAsana ane (3)AmrakunzAsana, khurazI para beThelA mANasanI nIcethI khurazIne khaseDI levAmAM Ave chatAM paNa khurazI para beThA hoya eja rIte je AsanamAM besavAmAM Ave che te Asanane vIrAsana kahe che. tene vIrAsana kahevAnuM kAraNa e che ke te Asana vIra puruSo dvArA AcaraNIya che. gAyane dohatI vakhate je rIte deha zrI bhagavatI sUtra : 2 221
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAra vyakti bese che tevI rIte je AsanamAM besavuM paDe che te Asamrana gatikAsana kahe che. te AsanamAM banne paganA agrabhAga para besavuM paDe che. samasta zarIrane saMkucita karIne je AsanamAM besAya che te Asanane Ane kunzAsana kahe che. AThamI, navamI, ane dasamI bhikSupratimAmAM je Asane darzAvyA che temAMnA keI paNa eka Asane ArAdhake besavuM. joIe, have sUtrakAra agiyAramI bhikSupratimAnuM kathana kare che-"moriNa" agiyAramI bhikSupratimAne " mahotransivA" nAmathI oLakhavAmAM Ave che. skandaka aNagAre te agiyAramI bhikSupratimAnuM vidhipUrvaka ArAdhana karyuM A prati. mAnI ArAdhanA karanAre gAmanI bahAra jaIne kAryotsarga karavo paDe che ane cAra prakAranA AhAranA parityAga pUrvaka SaSThabhaktanI tapasyA karavI paDe che, eTale ke chaThTha karavo paDe che kAyAtsarga karatI vakhate baMne paga eka bIjA sAthe sparze tema ubhA rahevuM paDe che. ane baMne hAtha laTakatAM rahe che. have sUtrakAra bAramI bhikSupratimAnuM varNana karatAM kahe che-(pdf) eka ja rAtrimAM jenI ArAdhanA thAya che te bAramI bhikSupratimAnuM skandaka aNagAra vidhipUrvaka ArAdhanA karavA lAgyA bAramI bhikSupratimAnI vidhi A pramANe che. agiyAramI pratimAnuM ArAdhana karyA pachI aThThama karIne-traNa upavAsa karInegAmanI bahAra, smazAna Adi nirjana jagyAmAM jaIne rAtribhara kAryotsarga karIne A pratimAnI ArAdhanA karAya che te pratimAnA ArAdhake nIce darzAvyA pramANe ubhA rahIne kAryotsarga kare paDe che-zarIrane Agale bhAga saheja mukela hoya che, AMkhe animiSa (apalaka) rahe che, ane paga eka bIjA sAthe joDAyelA ane baMne hAtha laTakatAM rahe che. najara keI eka pula para sthira karAya che. A avasthAmAM manuSya deva ane tiryakaro dvArA je upasargo thAya che tana mana, vacana ane kAyAnI ekAgratA rAkhIne sahana kare che. skandaka aNagAre te bAramI bhikSupratimAnuM vidhipUrvaka ArAdhana karyuM. A rIte audaka aNagAre (ArU migsK) eka rAtanI avadhivALI bAramI bhikSapratimAnuM ( kuraM) sUtramAM tenI ArAdhanAnI je vidhi batAvI che te pramANe (mAtA) yAvat ArAdhana karIne teNe tamane mArca maThThAvIre tera savAcha ) tyAra pachI jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjatA hatA tyAM teo gayA. (3arifchattA) tyAM jaIne (aai mAvaM mAvIra vaMpha namaMraDuM) temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNuM namaskAra karyo, ( vaMhitA nasirA) vaMdaNa namaskAra karIne temaNe temane A pramANe vinati karI- (rUchami je mate) he bhadanta ! mArI evI IcchA che ke (tu mehuM magmIT sAthe) ApanI AjJA prApta karIne (rr[ saMvarajI tavo ) guNaratna saMvatsara nAmanA tapanI ArAdhanA karUM. eTale ke huM guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karavA mAguM chuM. (rat sava') nI saMskRta chAyA (muLayane lavaNa). zrI bhagavatI sUtra : 2 222
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. tene artha A pramANe thAya che--( gunAmAM manirjhana vizeSALAM cana saMvatsareNa satribhAgavarSeNa yasmin tapA vizeSe bhavati tat guNaracana matsara pUrNAMka eka tRtyAMza varSa sudhI-eTale ke 16 mAsa sudhI je tapanI ArAdhanA karIne kamanirA rUpa guNAnI racanA ( utpatti ) thAya che, te tapanuM nAma guNuracanA saMvatsara che. jo ( juna' saMtrasajja.) e chAyA rAkhavAmA Ave te tenA artha A pramANe thAya che- junA nilA vizeSa ya ra Ani /smanhrazuLarahnaH ) nirAvizeSa guNarUpa ratna jemAM hAya tene guNaratna kahe che. (guNaratnazcAsau saMvatsarazvati guNaratnasaMvatsaraH guNaratnasaMvatsaro vidyate yatra tapovizeSe tat zui rahnasaMvabharam ) te guNaratna rUpa je saMvatsara che tene guNaratna savatsara kahe che. je tapamAM guNaratna saMvatsaranuM astitva hoya che te tapane guNuna saMvatsara tapa kare chekahevAnuM tAtpa e che ke je tapanI ArAdhanAmAM Akhu' va karmonI nirA rUpa guNaratnathI yukta vyatIta thAya che, te tapanuM nAma guNaratna saMvatsara che. A guNuna savatsara tapanI ArAdhanA karavA mATe jyAre skandvaka aNugAre mahAvIra prabhunI AjJA magI tyAre prabhue kahyuM (hAmudda devAviyA mA ciMdha re ) he devAnupriya ! tamane sukha upaje tema karA paNa zubhakAryamAM vilaMbha karavA joI e nahI A rIte mahAvIra prabhunI anujJA meLavIne skandaka aNugAre te guNaratna saMvatsara tapane aMgIkAra karyuM. eja vAta sUtrakAra have pachInA sUtramAM kahe che (saLa' nava aLare samaNega bhagavayA mahAvoreNa' abbhaNuNNAe samANe jAva namasittA gunnrynnsNvjItantroma` 3saMnnittA virU ) jyAre zramaNa bhagavAne skandaka aNugArane te guNaratna savasara tapanI ArAdhanA karavAnI rajA ApI tyAre skandakane ghaNA saMteASa thayeA. cittanI prasannatA ane mananA AnaMda sahita te tapanA svIkAra karyAM. bhagavAna mahAvIrane vaNA namaskAra karIne teo tyAMthI vidAya thayA ane guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karavA lAgyA have te guNaratna savasara tapanI vidhi sUtrakAra batAve che( saM'hA) tenI vidhi A pramANe che. ( 14ma' mAsa svastha tyeLa sAbititrasena somena' vicA ThANukkuDue sUrAbhimudde AcAvaNabhUmie AyAvemANe, rattiM vIrAsaNeNa atrAuDeNa ya ) pahele mahine niraMtara ekAntara upavAsa karavA joie-eTale ke upavAsane pAraNe upavAsa karavA joie. A rIte paDele mAhune paMdara upavAsa ane paMdara pAraNAM thAya che. upavAsa ane pAraNAne divase ArAdhaka sAdhue TALudula '' utkaTThakAsane ( ubhaDaka Asane-patranA agrabhAgane AdhAre ) sUrya'nI tarapha mukha rAkhIne taDakA vALI bhUmimAM sUryanA tApa sahana karavA joI e te taDakAvALI jagyA pahekethI ja niyata karavAmAM AvelI hAya che. te bhUminI pratyupekSaNA pramAnA karIne ja tyAM tApamAM besavAmAM Ave che. 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 223
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ A rIte te AkhA divasa vyatIta kare che ane rAtre zarIra khUlluka rAkhIne vIrAsane bese che. " vAGeLa " padma dvArA e darzAvavAmAM Avyu` che ke ArAdhaka muni dvArA sahitanI muhapatti, rajoharaNu ane ceAlapaTTaka sivAya kAi paNu va kapaDu peAtAnA zarIrapara rAkhI zakate nathI. va orUM mAla" khInne mAsa paNa pUrvokta vidhi pramANe ja teNe vyatIta karavA paDe che. pazu khIjA mAsa daramiyAna teNe chaTha ( e upavAsa ) ne pAraNe chaTha karavA joie. A rIte vIsa divasa upavAsanA ane dasa divasa pAraNAMnA Ave che. " ' sakhyuM ' A vidhi pramANeja trIjo mAsa paNa vyatIta karavA joI e. paNa trIjA mAsa daramiyAna aThThamane pAraNe aThThama ( ( traNa upavAsane pAraNe traNa upavAsa ) karavA joie. A rIte trIje mahine cAvIsa divasa tapasyAnA ane ATha divasa pAraNAMnA Ave che. ( caraNya mAla' sameLa' ) ceAthA mahine paNa pUrvokta vidhi pramANe ja vyatIta karavA joie. paNa cothA mahinAmAM cAra upavAsane pAraNe cAra upavAsa karavA joI e ceAthA mahinAmAM upAsanA 24 divasa ane pAraNAMnA 6 divasa Ave che. ( paMcama' mAsa' vArasama vAraNa meLa' pAMcamAM mahinAmAM pAMca upavAsane pAraNe pAMca upavAsa karavA joIe, khAkInI khadhI vidhi AgaLa kahyA pramANe samajavI, temAM tapasyAnA divasa pacIsa ane pAraNAnA divasa pAMca Ave che. ( chuTuM mAsa' calama' 23sameLa ) chaThThuM . mahine cha upavAsane pAraNe cha upavAsa karavA joie. A rIte tapasyAnA cAvIsa divasa ane pAraNAMnA cAra divasa Ave che. ( ttama' mAsa sojIsama - soilameLa') sAtamAM mahinA daramiyAna sAta upavAsane pAraNe sAta upavAsa karavA paDe che. bAkInI badhI vidhi AgaLa kahyA pramANe ja samajavI sAtamAM mahinAmAM tapasyAnA divase 21 Ave che ane pAraNAMnA divase 3 Ave che. (kuma' mAsa' gaTTAlama' TvAsameLa) AThamAM mahinA daramiyAna ATha upavAsane pAraNe ATha upavAsa karavA paDe che. A mahinAmAM tapasyAnA 24 divasa Ave che ane pAraNAnA traNa divasa Ave che. bAkInI badhI vidhi pahelA mAsa pramANe ja che, (navama' mAsa' vIsana thI meLa) navamAM mahine nava upavAsane pAraNe nava upavAsa karavA paDe che. bAkInI samasta vidhi pahelA mahinA jevIja che. A mAsamAM tapasyAnA 27 satyAvIza divase ane pAraNAMnA traNa divase Ave che, ( sama' mAsa' cAvIsama vAvIsamena) dasamAM mahinA daramiyAna dasa upavAsane pAraNe dasa upavAsa karavA paDe che. bAkInI vidhi AgaLa mujaba haiAya che. A mAsamAM tapasyAnA divasa 30 tIsa ane pAraNAnA divasa traNa Ave che. ( sima'mAla' 23vIsarUma' cavIameLa') agiyAmAM mahine agiyAra upavAsane pAraNe agiyAra upavAsa karAya che. te mAsamAM upavAsanA divase tetrIsa ane pAraNAMnA sei traNu Ave che.( vAralama' mAla' ikvIlAM avvIsamena') khAramAM mAsa daramiyAna khAra upavAsane pAraNe khAra upavAsa karavA paDe che. te mAsamAM tapasyAnA divasa cAvIsa ane pAra zrI bhagavatI sUtra : 2 224
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ NanA divase be Ave che, ( terasa mA vIrarUma avAje) teramAM mahinAmAM tera upavAsane pAraNe tera upavAsa karavA joIe A mAsamAM tapasyAnA divase 26 chavIsa ane pAraNAMnA divasa be Ave che. ( Raman jAvaMtInag tIvameLa') caudamAM mahine cauda upavAsane pAraNe cauda upavAsa karavA paDe che. A mahinAmAM tapasyAnA 28aThayAvIsa ane pAraNanA 2 be divasa Ave che, (qvDrasamaM mAraM vIrarUma vattavameLa ) paMdaramAM mahine paMdara upavAsane pAraNe paMdara upavAsa karavA paDe che, te mAsamAM tapasyAnA 30 tIsa ane pAraNAnA 2 be divasa Ave che, (ghoraNama mAd vorarUma vorIyaramena) seLame mahine soLa uparAne pAraNe seLa upavAsa karavA paDe che, te mahinAmAM tapa sthAnA 32 batrIsa ane pAraNAMnA 2 be divasa Ave che. te badhA upavAsa (zanijila) niraMtara-AMtare pADyA vinA karavA joIe. A prakAranI guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karavA skandaka muni pitAne samaya pasAra karatA hatA. divase teo ubhaDaka Asane besIne sUryanI tarapha mukha rAkhIne AtApana bhUmimAM (taDakA vALI jagyAmAM) AtApanA letA hatA ane rAtre vIrAsane besatA hatA. sara6muhapatti, rajoharaNa ane calapaTTaka sivAya bIjuM kaI paNa vastra rAkhatA nahIM. A rIte (taraMja re rA re) te sarjaka aNagAra ( gujarAtaMvarae tavomaM) guNaratna saMvatsara tapanI (kagrgz) sUtranI AjJAnusAra (mauM) kalpa pramANe (kAva mAhAttA) ArAdhanA karIne tene maLe mAve malhAvIre tene vAparacha) jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra birAjatA hatA tyAM AvyA. kahevAnuM tAtparya e che ke skandaka aNagAre guNaratnasaMvatsara tapanI ArAdhanA bhagavAnanI AjJAnusAra, sUvAnusAra Adi mayadAnuM pAlana karIne karI. ane ArAdhanA pUrI karIne teo mahAvIra prabhunI pAse AvyA. A guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA uparokta vidhithI karavAmAM Ave che. temAM pratyeka mAsanA upavAsa ane pAraNAnA divasanI saMkhyA nIce pramANe che (1) pahelA mAsamAM ekAntara upavAsanA divase 15 paMdara hoya che ane pAraNAnA divasa paNa 15 paMdara hoya che. (2) bIjA mAsamAM 2-2 be-be upavAsanI tapasyAnA 20 vIsa divasa, ane 10 dasa divasa pAraNAnA hoya che. (3) trIjA mAsamAM 3-3 traNa traNa upavAsanI tapasyAnA 24 vIsa divasa ane pAraNAnA ATha 8 divasa hoya che (4) cothA mAsamAM 4-4 cAra-cAra upavAsanI tapasyAnA 24 covIsa divasa, ane pAraNAnA 6 cha divasa hoya che. (5) pAMcamAM mAsamAM 5-5 pAMca-pAMca upavAsanI tapasyA thavAthI 25 pacIsa divaso tapasyAnA ane pAMca divasa pAraNA nA hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 2 225.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) chaThThA mAsamAM 6-6 cha-cha upavAsanI tapasyAnA 24 grevIsa divasa ane pAraNAnA 4 cAradivasa hoya che. (7) sAtamAM mAsamAM 7-7 sAta-sAta divasanA upavAsanI tapasyAnA 21 ekavIsa divasa ane pAraNAnA 3 traNa divasa hoya che. (8) AThamAM mAsamAM 8-8 ATha-ATha divasanA upavAsanI tapasyAnA 24 covIza divasa ane pAraNAnA 3 divasa hoya che. (9) navamAM mAsamAM 9-9 nava-nava divasanA upavAsanI tapasyAnA 27 satyAvIsa divasa ane pAraNAnA 3 traNa divasa hoya che. (10) dasamAM mAsamAM 10-10 dasa-dasa upavAsanI tapasyAnA 30 tIsa divasa ane pAraNAnA 3 traNa disa hoya che. (11) agiyAramAM mAsamAM 11-11 agyAra -agyAra divanA upavAsanI tapasyAne 23 tetrIsa divaso ane pAraNAnA 3 traNa divasa hoya che, (12) bAramAM mAsamAM 12-12 bAra bAra divasanA upavAsanI tapayAnA 24 vIsa divasa ane pAraNAne 2 be divasa hoya che (13) terame mahine 13-13 tera-tera divasanA upavAsanI tapasyAnA 26 chavIsa divasa ane pAraNAnA 2 be divasa hoya che. (14) caudamAM mAMsamAM 14-14 cauda-cauda divasanA upavAsanI tapa sthAnA 28 aThayAvIsa divasa ane pAraNAnA 2 be divasa hoya che. ( 15 ) paMdaramAM mAsamAM 15-15 paMdara-paMdara divasanA upavAsanI tapasyAnA 30 tIsa divasa ane pAraNAnA 2 be divasa hoya che, (16) seLamAM mAsamAM 16-16 seLa-seLa divanA upavAsanI tapasyAnA 32 batrIsa divasa ane pAraNanA 2 be divasa hoya che, A rIte tapasyAnA 407 cArase sAta divasa ane pAraNAnA 73 tetera divaso mane LIne kula 480cAraseeMsI divaso thAya che, tene 30trIsa vaDe bhAgavAthI 16 soLa mAsa Ave che A tapa seLa mAsamAM pUrU thAya cheahIM-kaI evI zaMkA uThAve ke mahinAnA divase 30 ja hoya che chatAM ahIM 32 ane tetrIsa divasa paNa batAvyA che tathA kaI kaI mAsamAM tapasyAnA divase 30 thI ochA paNa batAvyA che te te pramANane eka eka mAsanI tapasyAnuM pramANa kevI rIte gaNI zakAya ! te te zaMkAno khulAse A pramANe ApI zakAya-je mAsamAM ahama AditapasyAnA dinenuM pramANa pUrUM thatuM na hoya, te mahinAmAM pachInA mAsanA khUTatA divase laIne te pramANa pUruM karavuM joIe. je mAsamAM tapasyAnA adhika divaso AvatA hoya te mAsanA eTalA divasone pachInA mAsamAM zAmila karI levA joIe. A prakAranuM guNaratna saMvatsara tapa hoya che. zrI bhagavatI sUtra : 2 226
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ te guNaratna saMvatsara tapa pUrU karIne skandaka aNugAra zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse AvyA. (kavAnacchitA) tyAM AvIne temaNe (samaLa mAtra mA~" thI. yaMt namasarU ) zramaNu bhagavAna ! mahAvIrane vaMdaNA namaskAra karyo. ( jJA namaMttittA ) vaMdhruNA karIne teo (duM pa5chadrudumalamapurA hiM aneka upavAseAthI, aneka chaThathI, aneka aThThamethI, aneka celAethI ( cAra upavAsAthI ) aneka paMcAlA ( pAMca upavAse ) thI, aneka mAsa khamaNeAthI tathA aneka amAsakhamaNeAthI potAnA AtmAne bhAvita karatA rahyA. A prakAranAM tapa karatAM karatAM skandaka aNugAranI zArIrika sthiti kevI thaI gaI te have sUtrakAra batAve che (taLa che saMgha bAre tenAhe, vikaaLa', yajJeLa', fir', @ALeLa', siveLa', dharmoLa, maheLa', samnirILa, kona', uttaLa, uttameLa', vArena' mAnumAleLa' to meLa) kannaka ajugAra te udAra, vipula, prahatta pragRhIta kalyANakArI, zivarUpa, dhanyarUtha, magaLarUpa, zobhAyukta, uttama, udAtta, suMdara, udAra ane atizaya prabhAvazALI tapathI ( muae jIhle ) zarIre zuSka tathA rukSa thaI gayA ( nirmAMNe ) temanuM zarIra masa rahita thaI gayuM. ( ducazmAvaDhe ) ane hADa ane cAmaDInA mALakhA jevuM dekhAvA lAgyuM. have ( udAra ) Adi vizeSAnI sACkatA khatAvavAmAM Ave che skandaka aNagAre AleAka ke paraaAkanI kAI paNa prakAranI AkAMkSAthI prerAI ne te tapa karyuM na hatuM A rIte niHsvArtha bhAve thayelu hAvAne kAraNe tene mATe yeAjavAmAM Avelu ( udAra ) vizeSaNa sAka che. te tapa sAmAnya na hatuM. lagAtAra aneka varSo sudhI tenI ArAdhanA karI hatI te kAraNe te ( vikavhena ) vipula-vistRta hatuM. koI koI vipula tapa evuM heAya che ke jemAM gurumahArAjanI anumati maLI hotI nathI, athavA jenA prAraMbha karavAmAM vizeSa prayatnanI jarUra rahetI nathI. pazu skandaka aNugAranuM tapa evuM na hatuM. te tapa tA ( catta') gurumahArAja dvArA devAmAM Avelu hatu ane vizeSa prayatna dvArA sAdhya hatu. athavA ( yajJeLa) nI saMskRta chAyA (vatsena ) paNa thAya che. te tapa pramAdathI rahita thaIne prayatna pUrvaka karavAmAM AvyuM hatu, evuM tenuM tAtpa che. te tapa gurudvArA devAmAM AveluM hovA chatAM sAmAnya rIte gRhIta thayelu paNa hAi zake che, paNa skandvaka aNugAranuM tapa evuM na hatu, skandaka aNugAre te tapanA ( vALi...) bahu mAna sahita gurumahArAja pAse svIkAra karelA hatA. gurumahArAjanI samakSa agIkRta karAyeluM tapa AlAka tathA paraleAkanI AkAMkSA paripUrNa karavAne mATe paNa karAyuM heAya che, paNa skandvaka aNugAre evAM koI nimittathI A tapanI zrI bhagavatI sUtra : 2 227
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArAdhanA ArAdhanA karI na hatI, tethI temanuM tapa (oALeLa' ) kalyANarUpa-nIrogI tAnA kAraNarUpa hatuM, mATe ja tene kalyANakArI kahyuM che je vastu nIgItAnA kAraNarUpa hAya che te leAka saMbaMdhI nIrogItA ane pAralaukika nIragItAnA kAraNu rUpa hoya che, paNa skandakanuM tapa e prakAranuM na hatu, te te samasta duH khAnuM antakAraka hovAthI ( fuleLa' ) zivasvarUpa hatu, te sAmAnya rUpe samasta du:khAnuM aMtakAraka paNa hAi zake che, paNa skandvaka aNugAranuM tapa te prakAranuM na hatuM paNa te ( dhammena) zrutacAritrarUpa dhananI prApti karA vanAra hAvAthI ( dhanya ) hatuM, pApAnuM upazamana karavAnA kAraNabhUta hovAthI te (maMgaona'). 'maMgaLasvarUpa' hatuM, samyaka ArAdhanAthI zezabhAyamAna hAvAthI te tapaHkama samnirIvaLa' ) ( sa ka ) hatu, A tapaHkama karatI vakhate skandaka aNugAranAM pariNAma tenI ArAdhanA karavAmAM uttarAttara vRddhi pAmatAM rahetAM hatA, tethI te tapaHka ( puoLa' ) udagra-unnata hatu, tenI ArAdhanAmA ucca pariNAmeAnI sthiratA heAvAthI te ( ttena`) udAtta hatu. A tapanI karatAM pariNAmAmAM kAI paNa prakAranI malinatA pravezavAthI te ( ttameLa`) uttama hatuM. te tapamAM nispRhatAnI parAkASThatA hAvAthI te ( irAoLa' ) udAra hatuM. te tapa sAmAnya prabhAvavALuM nahatuM paNa ( mALu mAvegaM alaukika prabhAvanuM janaka hatu. A prakAranI tapasyA niraMtara karyA karavAthI skandaka aNugAranuM zarIra leAhIthI rahita thaI gayuM hatu. tethI te kASTha jevuM zuSka lAgatu hatuM. bhUkhanA prabhAvathI te taddana rukSa thai gayuM hatuM. ( nimna'te ) Avazyaka AhArane abhAve temanuM zarIra mAMsarahita thai gayuM hatu. jyAre mANasanA zarIramAM mAMsa ane rakta rahetAM nathI tyAre te zarIra hADacAmanA mALakhAM jevuM thai jAya che. Ave mANasa jyAre halanacalana kare che tyAre tenA hADakAMnA ghaNathI je avAja thAya che tene kiTikiTakA'' kahe che. skandaka muninAM hADakAM paNa uThatAM, besatAM tathA cAlatAM kaTakiTanA avAja karatAM hatAM. jyAre skandaka aNugAranuM zarIra lagabhaga mAMsa ane raktathI rahita thaI gayuM tyAre " atRitvambhAvaLade " te zarIra phakta cAmaDIthI maDhayuM hAya evuM lAgatuM hatu. tethI te asthinAM baMdhana chUTAM paDI gayAM nahIM, ane te eka khIjAthI alaga paDI gayAM nahIM, jema paTTInI madadathI kaI vastune khIjI vastu sAthe khAMdhI rAkhavAmAM Ave che tema skandaka muninAM asthi cAmaDIrUpI paTTI vaDe joDAyelAM rahyAM. eja vAta sUtrakAre (TriyambhAvaLade ) patra dvArA khatAvI che. A kAraNe zarIranuM halana calana karatI vakhate temanA hADakAMnA ghaNuthI khaTa-khaTa avAja nIkaLatA hatA (ftte) temanI zArIrika zaktinA ,, zrI bhagavatI sUtra : 2 228
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ bilakula hAsa thaI gayuM hatuM tethI teo atizaya durbaLa thaI gayA hatA. (paffjatA ) temanA mAMsa rahita zarIramAMthI temanI nase spaSTa dekhAtI hatI kaThinamAM kaThina tapasyAne kAraNe temanA zarIranI je evI hAlata thaI gaI hatI, te evA zarIre teo utthAna Adi kiyAe kevI rIte karatA haze? te A zaMkAnA nivAraNa mATe sUtrakAra kahe che ke-(vIrya nIvef jarU) kavi vIrena jachati ! teo zArIranA baLathI cAlatA nahIM paNa temanA AtmabaLathI ja cAlatA hatA. ahIM pahele (jIva) zabda AtmAne vAcaka che ane bIjo (jIva) zabda zArIrika baLane vAcaka che. kahevAnuM tAtparya e che ke teo AtmabaLathI ja gamanAdi kiyA karatA hatA, zArIrika baLathI nahI. zArIrika baLa na hovA chatAM teo AtmabaLathI ja calanAdi kiyA karatA hatA. (vIvaM jIvena viTTara) eja pramANe teo AtmabaLathI ubhA rahetA hatA, zarIrabaLathI nahIM (mAAM mANittA viziSTa, mArUM mANa mALe niSThA, mosaM maNirAmini basTAru ) A pade dvArA sUtrakAra e darzAvavA mAge che ke traNe kALamAM temane bolavAnI ruci thatI nahIM, paNa bola vAno prasaMga Ave te glAni ja thatI hatI. skandaka aNagAranI zArIrika hAlata kevI thaI gaI hatI tenuM sUtrakAra daSTAnta dvArA spaSTIkaraNa kare che (se kAmag wifcArUvA) lAkaDAMthI bharelI kaI gADI hoya, (ttararicAra tA) pAMdaDAnA samUhathI khIce khIca bharelI kaI gADI hoya, (tinanfjA vA) talanI ziMgothI bharelI kaI gADI hoya, (maM sahiyArU va) mATInAM vAsaNathI bharelI kaI gADI hoya, (iMTarAiru trA) kelasA thI bharelI kaI gADI heya, (palasANiyA vA) eraMDAnAM kAsTathI bharelI kaI gADI heya, (3 ) ane te sUryanA tApathI sUkAI gayelI hoya, (suzA tamALA) e rIte sUkAI javAne lIdhe jema te (saNa 42 ) khaTa-khaTa avAja karatI cAle che. (tasa6 viMpha) ane tene cAlatI aTakA vIe tyAre khaTakhaTa avAja karatI ubhI rahe che, e ja pramANe halana calana karatI vakhate skandaka aNagAranAM hADakAM paNa eka bIjA sAthe ghasAvAthI khaTakhaTa avAja thatuM hatuM. skandaka aNugAra (kavi taveLA) tapathI upacita (puSTa) hatA, paNa (varaNa sarojiM ) paNa mAMsa ane raktathI apacita (kSINa) hatA. (tucALe viva mAtAhika ) paNa teo rAkhanI nIce DhaMkAyelA agninI jema (tere tai) tapa ane tejanI zrIthI (kAtithI) (Ava gava vonA vi) atizaya zubhatA hatA. kahevAnuM tAtparya e che ke jema rAkhathI agni bahArathI jotAM te tejahIna lAge che paNa aMdarathI te tejathI saLagate rahe che, tema kardaka aNagAranuM zarIra mAMsa ane zeNitathI rahita hovAne kAraNe bahArathI te nisteja lAgatuM hatuM paNa temane AtmA te zubha dhyAna ane tapathI dedIpyamAna hate A sU 14 zrI bhagavatI sUtra : 2 229
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prakAranA aneka ati vilakSaNa tapa karyAM pachI skandvaka aNugAre zuM karyuM" te have sUtrakAra kahe che 'seLa jAheLa yAti' ' '' sUtrArtha: ( tena vADheLa tenuM samAM ) te kALe ane te samaye (biMduM nacare ) rAjagRha nAme nagara hatuM. ( samosaraLa) tyAM mahAvIra prabhu pradhAryAM tyAM sameAsaraNa racAyuM. (jJAna parattA kayA ) ( pariSada dhama kathA nIkaLI tyAMthI zarU karIne ( dharmakathA sAMbhaLIne sabhA visarjana thaI) tyAM sudhInuM kathana AgaLa pramANe samajavuM. (taLa tarasa saMcarasa baLarasa ,, tyAra bAda te skandaka aNugArane bAcA ArUM'' eka vakhata puuvvrsaavrtkaalsamaruMtti" rAtrinA chellA prahare "dharmajJaciMgamAAE " dharma jAgaraNa karatI vakhate ( mecAne kAsthi, vittiv nAtha samujJisthA) A prakAranA AdhyAtmi, ciMtita maneAgata saMkalpa thayeA ( ahI* maneAgata pantanA vizeSaNA AgaLa pramANe samajavA ) (va' vahu a meLa' cAra veLa' gorAdena' Ava jile dharmaniyaMttarnAr ) A prakAranuM udAra tapa karavAthI huM dukhaLa thaI gayA chuM, mArA zarIranI nase bahAra spaSTa dekhAya che. (lava nIveLa gacchAmi ) huM. zarIrabaLathI nahI paNa AtmabaLathI cAlu chuM, (notra'novega vidyAmi ) AtmabaLathI ja sthira rahuM chuM, ( jJAna zimi) khelatAM paNa glAni anubhavuM chuM'. (nAgAmetra visargacchAmi sasa Mvidani ) hu jyAre cAluM chuM tyAre mArAM hADakAMnA gharSaNathI khaTa-khaTa avAja thAya che, esatI vakhate paNa khaTa khaTa avAja thAya che. ( ta' sthi tA me TrAne ) chatAM paNa hajI mArAmAM utthAna zakti che. ( mme' caDhe, vahi pusiTMAra. pakrame ) kama che, khaLa che vIya che ane puruSakAra parAkrama che (tajJAvatA me asthi kaTTALe, meM, vaje, vIra, pusiAme ) te jyAM sudhI mArAmAM utthAna zakti, khaLa, vI ane puruSArthaM parAkrama meAjuda che, ( gAya dhammAra dhammovadesae suhatthI samaNe bhagava mahAvIre jiNe viharai ) jyAMsudhI puruSomAM gandhahastI samAna mArA dharmothAya dharmopadezaka, jine zvara zramaNa bhagavAna mahAvIra vidyamAna che, (ttAtratA ne seva hAkalpamAyALa caLI ) tyAM sudhI mArU zreya che, te AvatI kAle rAtri pUrI thAya zrI bhagavatI sUtra : 2 230
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ gujuvaDhavamasyujhiyami mA padure jamA ) ane kamaLAne tathA hariNonAM netrane vikasAvanAra sUryane prakAza phelAI jAya, (4ttA toyagriNe) lAla azokavRkSanA jevA prakAza vALA, ( musumurAri ) kiMzuka palAza khAkharAnuM puSTa, popaTanA mukhya samAna, ane caThInA ardhabhAga samAna lAla raMgane, (mAravo) sarovara AdimAM kamala vRndone vikasita karanAra, (sariMi) eka hajAra kiraNa vALa, (vina cara) divasa karanAre (terasat s&te tUre TTiyama) tejathI dedIpyamAna sUrya jyAre udaya pAmaze tyAre (samaja mAtra mahAvIra vairittA jAva suvAsitta) he zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse jaIne temane vaMdaNA namaskAra karIza. vaMdaNuM namaskAra karIne temanI paryapAsanA paryantanI vidhi karIne (samai mArA maThThAvIrenAM kAmaNunnA sAthe) hu zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjJA laIza. AjJA laIne (sayameva ) mArI jAte ja (umaragAruM kAverA) pAMca mahAvrata aMgIkAra karIza (4mAM samIko ca merA) ane sAdhu sAdhvIone khamata-khamAsaNa karIza. khamata khamAsaNA karIne tathA karAvIne (tAhiM there kArdUi saddhi) saMthAro karanArA sAdhuone je sahAyatA kare che tevA sthavirenI sAthe (viruM vAdya ) vipula parvata para vipulAcala para (nirca sAthe) dhIre dhIre (duhA ) caDhIza. tyAM caDIne (meSaNa saMnijAnaM) meghanA samUha jevA varNa vALA, (resivAd) devanA nivAsa sthAna vALA ( guDhavINirApaTTa ) pRthvIzilApaTTakanI pratilekhanA karIza. ( hisTreNittA) tenI pratilekhanA karIne tenA upara (masaMthAriyaM saMrirA ) darbhane saMthAro bichAvIza (masaMthArozyarala ) te darbhanA saMthArA para ubhA rahIne (saMsTeLA ghoSanA sirasta ) huM dhaNA Adara bhAva sahita saMllekhanA (saMthAra ) aMgIkAra karIza. (mattapApaDiyAvicAra ) cAra prakAranA AhArano tyAga karIza. (govA) huM pAdapapagamana saMthAre karIza. ( jasTiM baLavattAna vitti ) e sthitimAM rahele huM mArA maraNanI AkAMkSA nahIM karuM. (tti ) A prakAranI bhAvanAthI prerAIne skandaka aNagAre (Athe saMgheru) upara jaNAvyA pramANe saMkalpa karyo. (saM. tti) A prakArane saMkalpa karIne ( x giacvamAcAg samajaNa nA aMte) jyAre prAtakALa thaye, jyAre sUryane prakAza phelAye-ahIM sUryane prakAza phelAya tyAM sudhInuM kathana upara mujaba grahaNa karavAnuM che-tyAre skandaka aNagAra (seva samaLe mAvaM mAre) jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjatA hatA (seLeja kAra vajuvAra) tyAM AvyA. tyAM AvIne vaMdaNAthI paryuM pAsanA paryantanI kriyA karI. (aa vamaLa mA mAre vairAM aTI w cAlI) tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre kaMdaka aNagArane A pramANe kahyuM he skandaka! (se haMracA purAvAjhamacari) rAtrinA chellA prahare (dhamakAri jJAnamALA) dharmajAgaraNa karatI vakhate tamane (methAne bagathiI jAva mukitathA) A prakArane AdhyAtmika, manogata saMka65 utpanna thaye che ke (ghauM vahu karuM chui gyAhaveoi tai si vikave zrI bhagavatI sUtra : 2 231
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ raM veva nA #AruM gavaramAra viritta) huM A prakAranA pUrvokta udAra, vipula Adi vizeSaNavALA tapathI ghaNe ja durbaLa thaI gayo chuM.-ahIM samagra AgaLa kahyA pramANe skandakanA saMkalpanuM varNana karavAnuM che-maraNanI apekSA rAkhyA vinA huM pAdapapagamana saMthAro karUM tyAM sudhInuM pUrvokta kathana ahIM samajI levuM temAM ja mAruM kalyANa che, (tti ja pa saMde-saMhittA vANuM scjamAcAra vAra karuM neva maM yaMti tene rAmApaNa) A prakArane saMkalpa karIne prAtaHkALa thatAM ja ane sUryane prakAza phelAtAMja tame jaldI mArI pAse AvyA che- ( jUi vaMcA ! a sa ) he skandaka! mArI vAta sAcI che ne? tyAre skandake kahyuM- (daMtA athi) he bhadanta ! ApanI vAta sAcI che. (kAmuThuM revAnuwyA mA paridha ) bhagavAna mahAvIre temane kahyuM che devAnupriya ! tamane rucetema kare. zubha kAryamAM vilaMba kare joIe nahIM sUpA. TIkAI-vivecana-" te jo te tamagi" te kALe ane te samaye "jidde " rAjagRha nagaramAM " ra" bhagavAna mahAvIranuM Agamana thayuM, tyAMthI zarU karIne "kavi parikSA paricA " sabhA visarjita thaI tyAM sudhInuM kathana ahIM AgaLa mujaba grahaNa karavuM "taof " jyAre sabhA visarjita thaI tyAra bAda "taraNa vaMcANa kaLAraNa" te skandhaka aNagArane "saUTyA cA " ke eka samaye "pudarattAvAttAtrAma. caMsi " rAtrinA pAchalA bhAge ( madhya rAtri pachI ) "ghaHjAtaciMkArAbaraNa" dharmajAgaraNa karatA A prakArane mane gata vicAra utpanna thayA. (rAtrinA AgalA bhAgane pUrvarAtri ane pAchalA bhAgane aparAtri kahe che. pUrvarAtra ane aparaNAtra rUpa je kALa samaya che tene "pUrvazAtrAvarAtra samara " kahe che. te samaye-eTale ke madhyarAtre athavA pAchalI rAtre dharmane nimitte je jAgaraNa karAya che tene dharma jAgaraNa kahe che) A prakAranuM dharma jAgaraNa karatA skandaka aNagArane "rayA zathi niMti kava takinAtha' A prakArane AdhyAmika, citita, kalpita, prArthita ane manogata saMkalpa utpanna thaye. have AdhyAtmika Adi vizeSaNonI sArthakatA batAvavAmAM Ave che-skandaka aNagAre jyAre e vicAra karyo ke huM upavAsanA pratyAkhyAna laIza" tyAre te vicAra aMkuranI jema temanA AtmAmAM utpanna thayuM hatuM, te vicAra Atmagata hovAthI tene mATe AdhyAtmika vizeSaNa cagya che. pAcha. LathI te vicAra vAraMvAra AvavA lAgyo. tethI dvipatritanI jema eja vicAra ciMtita-samaraNarUpa kahevAya. bhagavAnanI AjJApUrvaka huM upAsanA pratyAkhyAna karIza e A rIte te vicAra bhagavAnanI AjJA laIne pratyAkhyAna karavAnI IcchArUpa vizeSatA vALo banI javAthI pallavita thayuM hoya e banAvathI tene kahipata vizeSaNa lagADayuM che "upavAsanA pratyAkhyAna mATe huM bhagavAnanI samakSa prArthanA karIza" A prakArane vicAra vadhAre viziSTatAvALe banavAthI tene prArthita vizeSaNa lagADavAmAM AvyuM che. tathA " A upavAsanA zrI bhagavatI sUtra : 2 ra3ra
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyAkhyAna zAzvata siddhipada apAvanAra che te prakAranI daDha zraddhAthI yukta hovAne kAraNe tathA te vicAra hajI keInI samakSa prakaTa karavAmAM Avyo na hatuM tethI tene manogata kahevAmAM Avela che. A prakArane vicAra AvavAnuM kAraNa zuM hatuM? sUtrakAra have tenuM kAraNa batAve che-" at rUmef gvAveoi koroi nAva jise dhamanisaMtAM kApaskandaka aNagAre jyAre joyuM ke A prakAranA udAra Adi pUrvokta vizeSaNo vALA tapathI mAruM zarIra durbaLa thaI payuM che. zarIranI badhI nasene samUha bahArathI pUre pUro dekhAvA lAge che. "bIve bIna jarachAmi " mArUM zArIrika baLa kSINa thaI gayuM che paNa huM AtmAnA baLathI cAluM chuM. " jIvaM nI viTTaf " AtmAnA baLathI ja sthira rahI zake chuM. eTale ke zArIrika baLathI zarIranuM halanacalana Adi thatuM nathI. "gAva nirAmi" bolatAM bolatAM paNa lAni yukta thaI jAuM chuM. "belivuM paDaze " evA vicArathI paNa manamAM glAni anubhavuM chuM. ane sUkAM kASTa, sUkAM pAna, sUkI tala zige, ke mATInAM vAsaNothI bharelI gADI jema khaTa-khaTa avAja karatI cAle che ke khaTa-khaTa avAja karatI ubhI rahe che "gvAva gae"i eja pramANe mArA zarIramAM paNa mAtra hADakAM ja hevAne kAraNe sadaM chAji" huM khaTa-khaTa avAja karate cAluM chuM -( hADakAMnA gharSaNathI te avAja thatA hoya che.) "sa vi"i ate uThatAM tathA besatAM paNa khaTa-khaTa avAja thAya che. A rIte huM zArI rika rIte nirbaLa thaI gayuM chuM, mArAmAM zArIrika zakti to bilakula rahI ja nathI. chatAM paNa utthAna Adi karma karavA jeTalI zakti te hajI paNa bAkI rahI hatI te batAvavAnuM sUtrakAra kahe che-"d garika tane dUche" sakandaka aNagAra vicAra kare che ke hajI paNa mArAmAM utthAna che, "me, , vigi, kurivAjA " karma che, baLa che, vIrya che ane puruSArtha parAkrama paNa che. te kAra sAme zaritha sAthe, , je, vigi, kurisara ghara " jyAM sudhI mArAmAM utthAna karma, baLa vIrya ane puruSArtha parAkrama mojuda che ane "nAva ca ne dhamAcariye dhovA" jyAM sudhI mArA dharmAcAryo, dharmopadezaka, "tame mana mAvaje" jinendra bhagavAna, gabdhaha stI samAna, zramaNa bhagavAna mahAvIra vidyamAna che. "tAvatA zecaM" tyAM sudhImAM A pramANe karavAmAM ja mAruM kalyANa che-"ruM" AvatI kAle, jyAre "TaqmAcAi raLI prAtaH kALa thAya (rAtrinA aMdhakAranI jagyAe prakAza phelAya) "kastu nai #omasumisTiya"i jyAre kamaLa patra vikasI jAya ane kamala nAmanA haraNanA bane kemala nayane jyAre vikasita thAya, zrI bhagavatI sUtra : 2 233
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 siya-mukhyamud-guMgadhrAyala 66 ,, "" zramaNa bhagavAna mahA ,, jAva pajjuvAsittA 66 ahApaMDure' " rAtri pUrI thaine jyAre te pAse " lAla azokanA jevA prakAzathI yukta, rile " kiMzuka-palAzapuSpa, zukamukha ( popaTanuM mukha ) ane caNeAThInA a bhAganAM jevA lAla, " majjAsaMdonnUC " sarovaramAM rahelAM kamalavRndane vikasAvanAra " sasanmni " hajAra kiraNeA vALA, " viLayare " divasa karanArA, "secane aMte " tejathI prakAzita evA " rUpe sthi, " sUrya jyAre udaya pAmaze tyAre-eTale ke rAtri vyatIta thai gayA pachI jyAre sUrya prakAzavA lAgaze tyAre ' samaLa' sava mahAvIra laiMttiA vIrane vaMdaNA karIne " narmabrijJA ' namaskAra karIne ane sevA zuzruSA dvArA-vinaya dvArA temanI payu pAsanA karIne " samaneAM AvA mahAvIrena'' te zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse pAdapeApagamana sathA karavAnI rajA mAgIza, anbhaNunAe " teo te mATe anumati Ape te "layameva paMca mArUM ArovettA" mArI jAte pAMca mahAvratA aMgIkAra karIne samaLA ca samaLIeca dvrAmettA" sAdhu tathA sAdhvIenI sAthe kSamApanA karIne sahAverdi thavuM saddhi yAhU~ " saMthAro karanArA sAdhune sahAyarUpa thAya evA sthavirAnI sAthe " viruM panvaya " vipulAcala parvata upara " saLiya^ raLiya dutti " dhIme dhIme caDhIza. " putrIbrijAvaTTatha meLasaMnivAsa sevakRttivAca '" tyAM caDIne kALA meghanA jevA zyAma varNavALA ane jenA para devAnA samAgama thAya che evA sudara pRthvIzilApakanI " TviotttiA '' pratilekhanA karIne rUma saMthAna" tenA upara darbhanA saMstAraka bichAvIza. " graMthattiA cha sastAraka bichAvIne "bhasaMthAro yasa saMlehaNA jhosaNA jhUsiyassa " tenA para besIza. ane rAgadveSathI rahita banIne zarIra ane kaSAyane kSINu karanArI sallekhanA ( saMthAro ) Adara sahita agIkAra karIza. . mattavALadiyA.-vicahna " cAre prakAranA AhAranA jIvana paryanta tyAga karavAnA pratyAkhyAna karIza. A rIte " hAruM gavarjavamAsa ' huM ane mArA jIvana ane maraNunI AzaMsA rAkhyA vinA " pAtronacarala " pAdapApagamana saMthArA kAra karU' tA temAM mArU kalyANu che. " ttinuM " dharma jAgaraNa karatI vakhate skandaka aNugAre manamAM e pramANe nizcaya karIne sadde '" pUrvokta sa'ka95 karyAM. " saMotti " evA saMkalpa karIne " 7 pADavamAyAr cIr " khIje divase jyAre rAtri pasAra thai ane prAtaH kALa thayA, nAva nahaMte ' jyAre sUrya potAne prakAza phelAvavA lAgyA tyAre " meLeva mAtra mahAvIre teNeva jAva pajjuvAsai " teo jyAM bhagavAna mahAvIra prabhu virAjamAna hatA tyAM gayA. ane tyAM jaine namaskArathI paryuM`pAsanA pantanI vidhi karI. skandvaka aNugAra jyAre bhagavAnanI payu pAsanA karI rahyA hatA tyAre bhagavAne temane je vacanA kahyA sUtrakAra prakaTa kare che- " samaLe mArga mahAvIne " zramaNa bhagavAna mahAvIre tyAre kuMvAra " huM skandraka ! evuM sa Adhana karIne coLA` ''skandaka aNugArane ttva' yacAlI " 66 gI ,, HH thaze tathA prakAzayukta (C zrI bhagavatI sUtra : 2 << (( rattAsoya 234
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe kahyuM "re jUoi tara vaMcA !" he kabdaka ! tamane "givaravAvAjhanayaMti" pUrva ane aparAtrinA samaye "dhakArivaM jAnamALA" dharmajAgaraNa karatI vakhate "yAre mAthi nava samunithA" e Adhyatmika, citita, kalpita. prArthita, mane gata vicAra thayuM hatuM ke "evaM khalu aha eyArUveNaM taveNaM orAleNaM viuleNaM taM ceca jAva kAlaM aNavaka mAnasa virirA" huM A prakAranA udAra, vipula Adi vizeSaNothI yukta tapathI durbaLa thaI gaye chuM. tyAMthI zarU karIne je huM maraNanI A kakSA rAkhyA vinA pAdapepagamana saMthAro karUM te tethI mAruM kalyANa thaze sudhI sUtrapATha AgaLa pramANe samajI le. " riA " te tame tamArA manamAM e nizcaya karIne "rva saMpatti " e prakArano saMkalpa karyo che. (RdizA e saMkalpa karIne " zaruM pAghamAyANa nA gaDhane neva mama ri tera rUmA" prAtaHkALa thatAM ane sUryane prakAza phelAvatA ja tame zIghA mArI pAse AvyA che. "te pot are tama " te kahe, he skandaka ! te vAta sAcI che ne ? prabhunuM evuM kathana sAMbhaLIne skandaka aNugAre kahyuM, "haMtA gathi" hA, bhadanta ! ApanuM kathana sarvathA satya che. tyAre prabhue skandaka aNagArane kahyuM, "mahAku vAstuvicA! mA uviMdhe " he devAnupriya! tamane je rIte sukha upaje tema kare. A zubha kAryamAM vilaMba karavo joIe nahIM. eTale ke tame pAdapapagamana saMthAre karavAne je nirNaya karyo che te nirNaya amalamAM mUkIne tamAruM kalyANa kare che sU. 15 tIrthakara bhagavAna pAsethI saMthAre karavAnI anujJA prApta karIne skandaka aNugAre zuM karyuM te sUtrakAra kahe che-"tati " ItyAdi sUtrArtha--(ta ) tyAra bAda teNe haMg akhArete skandaka aNugAra (maracA mahAvIref) bhagavAna mahAvIranI (adamaputrA samAje) anu mati meLavIne (hRda turR vAva hicA) atizaya harSa pAmyA, atizaya saMtuSTa thayA ane temanuM hRdaya praphulita thayuM. (TrAra Da) pachI teo temanI utthAna zaktithI uThayA. (3drittA maLe mA malhAvIra') uThIne temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane (tiraskutto gAyALiyAhAM re nittA vaM namaMa ) pradakSiNa pUrvaka vaMdaNuM karI namaskAra karyo ( vaMphittA namaMtittA) vaMda namaskAra karIne (camela) potAnI jAte ja ( paMjamAicAruM bAro) pAMca mahAvrata aMgIkAra karyA. (sAvittA) pAMca mahAvrata aMgIkAra karIne (samaLA ca sanaLIo ca sAme) temaNe sAdhu ane sAdhvIene khamatakhAmaNu karyA. (vAmittA tADuiM zeraddhi kArdi DhiM) tyAra bAda saMthAre karanAra sAdhuone sahAyarUpa thAya evA sthavironI sAthe vizva padavayaM) vipulAcala parvata para (ciM caM dudde) dhIme dhIme ArohaNa karyuM. (tuti) tenA upara ArahaNa karIne temAM duSaLalaniri zrI bhagavatI sUtra : 2 235
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhruvasaMniyAya' puthvIsijAvaTTaya ik ) temaNe meghanA jevA kALA vaNu vALA tathA dezanA samAgama vALA pRthvIzilApaTTakanI pratilekhanA karI ( uttessiA kacoravAsakaLamUmi paNihephe ) tenI pratilekhanA karyA pachI temaNe uccAra prasravaNu bhUminI pratilekhanA karI. ( hihettA ) tenI pratilekhanA karIne temaNe (masaMthArAM saMdharapha) pRthvIzilApaTTaka para darbhanA sathAre bichAvyo (saMkttiA pusthAmimudde saMvahiyaMttiTM) sa`thArA bichAvIne teo tenA para pUrvadizAmAM mukha rAkhIne pa kAsane besI gayA. ( car3hariddhi sanapha" silA vRttiya-makSa ahiM Tuva' nacI) pakAsane esIne dasa nakha sahita khanne hAtheAne aMjalirUpe joDIne, temane mastaka para gAThavIne tee A pramANe khelyA-( jJamotthaLa aaiaaN mayatAnuM jJAna saMpattAnuM) siddha gati prApta karanAra arhata bhagavAne mArA namaskAra hA. ( ahI siddhigati pantane samagra pATha grahaNa karavA joie ) '" morcyuna samaLaskamAvo mahAvIraska lAva saMvAniyAmaAE " siddhigatine bhaviSyamAM prAptakaranArA zramaNa bhagavAna mahAvIrane mArAM namaskAra hai. " eAmi nuM matrota tattvaca' ' ahI" rahelA huM tyAM virAjatA bhagavAna mahAvIrane namaskAra karUM chuM.(pAsavu me bhagavaM tasthagae phyaMti ) tyAM virAjatA mahAvIra bhagavAna tyAM rahyA rahyA mane nihALe. ( tti Tu vaMklR namasarU) A pramANe kahIne temaNe zramaNu bhagavAna mahAvIrane dhruNA karI, namaskAra karyo. ( vaeNjJiAnamaMttittA) vajraNA namaskAra karIne (va' vacAlI) A pramANe melyA (putri vimar samastra bhagabao mahAvIrassa aMtie jAvajjItrAe sabba pANAivAe para vakkhAe) me pahelAM paNa zramaNa bhagavAna mahAvIranI samakSa jIvanaparyanta samasta prANAtipAtanA pratyAkhyAna karelAM che. ( gAya micchAsaLagharahe vaSavavAdjhAyagnIvAra) mithyAvAdathI laine mithyAdarzana zalya pantanA paNuM jIvanaparyantanA me pratyAkhyAna karelAM che. ( rgALa icana' samaLA maLavo mahAvIranna atik sava' vALAvAC pacavAmi ) atyAre paNa zramaNa bhagavAna mahAvIranI samakSa samasta prANAtipAtanA pratyAkhyAna karU bru.-(jJAvaiIvANu ) jIvanapayanta te pratyAkhyAna karU chuM. ( gAyanIvACnA micchAnuMvaLanarjI vAmi) mRSA vAdathI laIne mithyA dana zalya pantanA jIvana paryanta pratyAkhyAna karU chu ( evaM savva asaNaM-pANaM- kha imaM - sAiyaM cauvvihaMpi AhAra jAvajjovAe pccraNAmi) eja pramANe samasta azana, pAna, khAdya ane svAdya, e cAre prakAranA AhAranuM paNuM jIvanaparyanta pratyAkhyAna karUM chuM. (OM viz zrI bhagavatI sUtra : 2 236
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktapAna NaM imaM sarIraM iTTha kaMta piya jAva mA phutu tti kaTTu eyaM piNaM caramehiM jhasAsarImAttendivosirAmi ) A mArUM zarIra ke je pahelAM mane ISTa hatu, kAnta hatu. priya hatuM. ane koi prakAranA parISaha ane upasaga tene pIDA pahoMcADI na zake evI bhAvanAthI huM je zarIranI rakSA karatA hatA have carama ucchvAsa niHzvAse letI vakhate eTale ke maraNa kALe tene paNa hu tyAga karU chuM. (tti E ) A pramANe vicAra karIne skandaka aNugAre ( saMcetanA dhrutranA krUtti" ) kAyA ane kaSAyAne kSINu karanArI salekhanA ( saMthAre ) AdarapUrvaka dhAraNa karyAM. ( mattavALavahiyArUtrivaNa ) cAre prakAranA AhAranA pratyAkhyAna karyAM. ( pAovaca. jAruM baLavalamAne nir ) pApApagamana sa thArAmAM sthira thaI gayA. ane maraNanI AkAMkSA ke jIvananI AkAMkSAthI rahita anI gayA. ( tAM te saMr baLavAre samasa bhagavao mahAvIrasma tahArUvANaM therANaM aMtie samAiyamAiyAI ekkArasa aMgAI ahijjittA bahupaDipuNNAI duvAlasavAsAI sAmaNNapariyAgaM tsnizA ) A rIte te skandaka aNugAre zramaNa bhagavAna mahAvIranA evA sthavirAnI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgenuM sArI rIte adhyayana karyuM ane pUrAM khAra varSa sudhI zramaNa paryAyanuM pAlana karIne (masiyA saMIC ) eka mAsanA saMthArAthI ( bALa sUcittA) potAne yukta karIne ( kuM marApha' baLasaLAv che?) sATha bhaktonuM anazana dvArA chedana karIne-eTale ke 29 upavAse pUrA karIne ( Aroyadi te ) AlecanA tathA pratikramaNa karIne ( samAvitta ) samAdhi prApta karIne (bAjIputhvIta jAmbA ) kramazaH kALa. dharma pAmyA-maraNa pAmyA // sU-16 // 66 ' TIkA - saphLa ne saMtu baLavAre lamAM maLavA mAgoreLa na jInnAh lamALe " jyAre skanDaka aNugArane zramaNa bhagatrAna mahAvIre sathA karavAnI anujJA ApI tyAre temane manamAM ghaNuMA ja ha thayA, temanA cittamAM avaNuMnIya sa MtASa thayA, ane temanuM hRdaya AnaMdollAsathI paripUNu thai gayu eja vakhate " TvAr urphe '' teo temanI utthAnazaktithI uDyA, ane "6 utA " uThIne " sabaLa mApa mahAvIra' tivrutto gAyALiyAddina repha ' temaNe traNa vAra pradakSiNA pUrNAMka zramaNa bhagavAna mahAvIrane " vRMdda nama~lak vaMdaNA namaskAra karyo, " vRttiA nazvittA " vaNA namaskAra karIne sayamen paMcamacA, bover " potAnI jAte ja temanA pAMca mahAvratA a'gIkAra karyA " novijJA" pAMca mahAvratAne svIkAra karIne temaNe " samaLA cU samaNIo ya khAmei " zramaNa ane zramaNiyeAthI ( sAdhu sAdhvIne ) khamatakhAmAM karyo, " jJAmittA 'khamatakhAmaNAM karIne " tAdzeriM jJAi saddhi viddha nvaya saLiyaM saLiya purUM, " je sthavire salekhanA (saMthArA) nI vidhi karAvavAmAM kuzaLa hatA evA sthavirezane sAthe laIne dhIme dhIme * 23 zrI bhagavatI sUtra : 2 237
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatanApUrvaka, temaNe vipulAcala parvata para ArohaNa karyuM. tyAM jaIne "meghAsAica vijhivAcaM puDhavIlistrAva parije" kALA meghanA jevA zyAma varNavALA, ane jenI suMdaratAne kAraNe deve paNa AkarSAIne tyAM AvatA hatA evA pRthvIzilApakanI temaNe pratilekhanA karI. "diddittA" tenI pratilekhanA karIne "varaghApAnava ikri " uccAra prasavaNane yogya bhUminI pratilekhanA karI, "kriprinnA" tenI pratilekhanA karIne " ramasaMthAra saMgha" darbhane saMthAro bichAvya. saMthArittA saMthAro bichAvIne tenA para "purathAmiku" pUrva dizA taraphpha mukha karIne "saDhicaMda nijo" padmAsana karIne besI gayA e Asane besIne "rayafari ratana sirasAvatta ma0 saMgarsTa Tu i vacArI " temaNe temanA baMne hAtha evI rIte joDayA ke eka hAthanA nakha bIjA hAthanA nakhanA sparza kare tyAra pachI temaNe pitAnA aMjalibaddha hastane mastakanI pAsethI jamaNI bAjUthI zarU karIne vaMdaNa karavA mATe traNa vAra ghumAvyA ane tyAra bAda mastaka ( lalATa) nI pAse aMjali rAkhIne A pramANe bolyA "nago tALuM mAvaMtaof Hva saMvattA " siddhi gati nAmanA sthAnamAM virAjamAna ahaMta bhagavaMtane mArAM namaskAra he, "namozuof samAna mAgo mane vIsa" zramaNa bhagavAna mahAvIrane mArAM namaskAra che. " jAva saMvara jAmana" bhagavAna mahAvIrane namaskAra zA mATe kare che? teo siddhigati prApta karavAnA hovAthI temane namaskAra kare che. "vavAmi gaM maLavaMta tathA ja" A sthAne rahele huM samosaraNamAM virAjamAna zrI zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhune vaMdaNA karUM chuM. (pAsa3 me mA sarathANa have ) sasaraNamAM virAjatA bhagavAna mahAvIra temanI jJAnadaSTi dvArA ahIM rahelA mane je "ti " e pramANe kahIne te kanTaka aNagAre "vaM namaH " zramaNa bhagavAna mahAvIrane tyAMthI ja vaMdaNa namaskAra karyA. "vaMritA sittA parva vacArI " vaMdaNuM namaskAra karIne A pramANe chelyA. "puvi pi maNa samabasa mA mahAvoraNa 3 ti" meM pahelAM bhagavAna mahAvIranI samakSa sa vAiriphavA pravakaNA jJAvajIvApa" samasta prANAtipAtane jIvana paryana tyAga karyo hate. "gAva mirajhAnDe paNa vAvavA" tathA mRSAvAdathI laIne mithyAdarzana zalya paryantanA aDhAre pApone meM jIvanaparyanta tyAga karyo hato. "zU iri 3 ja samajAta majAno mAvajata A tira saje pAvAd gafja nAvarIyA;" atyAre paNa bhagavAna mahA zrI bhagavatI sUtra : 2 238
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIranI sAkSIe huM samasta prANAtipAtane jIvanaparyanta tyAga karUM chuM. nava misaLatarka davAmi " mithyAdarzana zalya parvatanA aDhAre pApasthAnane paNa jIvanaparyanta parityAga karUM chuM. "ga " A rIte " savva asaNaM, pANaM khAimaM sAimaM caubi pi AhAra paccakavAmi jAva vANa" samasta azana, pAna, khAdya ane svAdya, e cAre prakAranA AhA. ne jIvanaparyanta tyAga karUM chuM. tathA "i pira je meM dU zrata * jAva tumAruM A zarIra ke jene meM pahelAM ISTa, kAnta, priya Adi mAnyuM hatuM ane tene kaI paNa prakAranI pIDA sahana karavI na paDe te mATe huM dhyAna rAkhatuM hatuM ane te prakAre tenuM paripAlana karate hate. e zarIrano paNa "gi pi ra aaN nahiM karatA nissaf" carma ucchavAsa nizvAsa paryanta tyAga karUM chuM-eTale ke e zarIrane meha paNa choDuM che. "tti " manamAM e vicAra karIne "saMga sUsA sit" kAyA ane kaSAyane kSINa karanAra saMthAra karyo. "mavALakiyApi " temaNe cAre prakAranA AhArano tyAga karyo "pAvA" pAdapiyagamana nAmane saMthAro karyo. e sthitimAM temaNe " mAruM jaLavahanarvi vi " pitAnA maraNanI paNa AkAMkSA rAkhI nahI. kAraNa ke saMthAro karanAra muni je pitAnA maraNanI ke jIvananI AkAMkSA rAkhe te tene aticAra deSa lAge che. tethI ja ahIM kahyuM che ke skandaka aNagAre pAdapi gamana saMthAro karIne pitAne maraNanI AkAMkSA karI nahI. e rIte temane pAdapapagamana saMthAre aticAra deSathI rahita hate. "taLa re haraNa agare" A rIte te skandaka aNagAre " mAla mAro pArItata taNAvANaM che ati bhagavAna mahAvIranA te prakAranA sthavire pAse sAmarUcamAMgyAruM sAmAyika Adi " dorAruM " agiyAra aMgenuM "gaNinittA " sArI rIte adhyayana karIne "vahupatiruM pUrAM " TuvAvAsArUM" bAra varSa sudhI sAmaUriyAAM vALa" zramaya paryAyanuM pAlana karyuM tenuM pAlana karavuM mAliyA he eka mAsanA saMthArAthI "battaof kUpittApitAnI jAtane yukta karIne-" jhuiM mAruM maLasakhANa cherittA" anazana dvArA sATha bhaktonuM chedana karIne ( 29 upavAsa pUrA karIne ) " bAkora pAse " gurUnI samakSa pitAnA aticAre ( de ) nuM nivedana karIne ane e rIte tenI AlecanA dvArA pratikAnta banIne "mAhi" zAnta citte "kAju gkramazaH "jAI jA" kALadharma pAmyA che sU0 16 che zrI bhagavatI sUtra : 2 239
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ " To re " pdyAri ! sUtrArtha- (tapavi) tyAra bAda (te therA mAvaMto) te sthavira bhagavaMtoe jAyuM ke (caMda ') skandaka aNagAra (vADhacaM nALi7) kALadharma pAmyA che. te jANIne (pani vALAri 3 reMti ) temaNe temanA parinirvANa nimitte kAyetsarga karyo. ( #fsattA parAvIvAruM niri) kAtsarga karIne temaNe temanA pAtra ane vastra lIdhAM. (jaTTiA ) te laIne teo (virAmo zvAso) vipulAcala parvata upara thI (rajiyaMtaLicaM) manda gatithI (yatanA pUrvaka) (voti) nIce utaryo vo hisA) nIce utarIne kara amane avaM mahAvIre tene sAti ) jayAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjatA hatA tyAM AvyA. (vArittA) tyAM AvIne (samAM majAvuM - viraM vaMra namaMrU) zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA namaskAra karyA. (paMhitA nahian)vaMdaNA namaskAra karIne ( parva vArI ) A pramANe kahyuM - (g khalu devANuppiyANaM aMtevAsI khaMdae NAma aNagAre pagai bhaie, pagai viNIe, par kavare, jarUrathagodamAgamAyATome) he bhadanta ! Apa devAnupriya nA ziSya, skandaka nAmanA aNagAra ke je bhadra, vinIta ane upazAnta prakRtivALA hatA jenAmAM svAbhAvika rIte ja kodha, mAna, mAyA akalpa pramANa mAM ja hatA, (niyamasaMnne) jeo atyaMta nirabhimAnI hatA, ( aNIne mA viLIejeo tapa, saMyama Adi anuSThAna karavA mATe sadA tatpara rahetA hatA, jeo bhadra ane vinIta prakRtivALA hatA, (te na nAjugis bamaNunnAha ) teo Apa devAnupriyanI anujJA laIne (mera paMcamadhyAruM borovijJA) pitAnI jAte ja pAMca mahAvrata aMgIkAra karIne (samA ra samaLIyo sAmerA ) sAdhu ane sAdhvIone khamAvIne (la isa ) amArI sAthe visaruM pada saM je nirava nA mAg/putrI 1 jANa ) vipulAcala parvata para gayA hatA. ( ahIM samasta kathana AgaLa lakhyA pramANe samajavuM ) te skandaka aNagAra kramazaH kALadharma pAmyA che ( me 2 re mAyAmaMag) A temanAM pAtra, vastra Adi upakaraNa che. tyAre (maMte tti majAvaM joraze mA mahAvIra vaM namaMta2) bhagavAna gautame zramaNa bhagavAna mahAvIra ne "he bhadanta ! " evuM saMbodhana karIne vaMdaNa namaskAra karyA. (vaMttA namaMfsattA parva ) vaMdaNA namaskAra karIne temaNe mahAvIra prabhune A pramANe prazna pUchayo (ga vahu levAnufari aMtevAsI khaMdae NAmaM aNagAre kAlamAse kAla kiccA kahiM gae, kahiM ubavanne ?) he bhadanta ! Apa devAnupriyanA ziSya skadaka nAmanA aNagAra kALa avasare kALadharma pAmIne kayAM gayA che ? kayAM utpanna thayA che ? ( eTale ke kaI gatimAM gayA che ) ( zo mA !) "he gautama !" e pramANe saMbodhana karIne (samaLe mA mahAvIra) zramaNa bhagavAna mahAvIre (mAnava no zrI bhagavatI sUtra : 2 240
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ varANI) bhagavAna gautamane A pramANe kahyuM, (va achu no mA!) he gautama ! ( mana sevAnI vaMg .17 magT nAva 2 of Hu abmaNunAe samANe sayameva camahabbayAI ta ceva savva avase siya neyavya jAva AloiyapaDiko samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA accue kappe deva tANa varane) mArA ziSya skandaka aNagAra ke jeo prakRti bhadra Adi pUrvokta vizeSaNavALAM hatAM, jemaNe mArI anujJA meLavIne svayaM pAMca mahAvrata dhAraNa karIe ( ahIM pUrvokta samasta kathana grahaNa karavAnuM che. te kathana kayAM sudhI grahaNa karavuM joIe ?) Alecana dvArA pratikAnta thaIne, zAnta citte, kALadharma pAmIne amRta nAmanA bAramAM devalokamAM devanI paryAye utpanna thayA che. (tathAM sArU rerA rAtrI sonamArUM ki itto) te devalokamAM devenI sthiti bAvIsa sAgaropamanI kahI che (takSNa vaMtaraNa fka varasa vAvouM nAno mAruM riDuM TUTantyAM A skandaka agragAranI kALasthitI paNa bAvIsa sAgaropamanI che (se maMte ! rA re tAyo virocALo Arava mavakagm fpharavA gaMtara ja vaphA fheM chiddhi, huM kavajhihira) he bhadanta" te skanDakadeva devalokamAMthI temanA Ayune kSaya thatA, bhavane kSaya thatA, sthitine kSaya thatA, tyAMthI avine kayAM jaze ? kayAM utpanna thaze? ( joyA!) hegautama ! ( (mahAvire vore sividda, punihi, Dira, pariLiyAphipha, sa haja mAM idedira) te skandaka deva ayyata devakamAMthI cyavane mahAvideha kSetramAM siddha thaze, buddha thaze, mukta thaze, parinivRta thaze ane samasta duHkhene aMta karanAra thaze || sU0 17 | TIkArtha-( tai te the vaMcaM gaLA pAsTara kALi) te sthaviroe jyAre jANyuM ke skandaka aNagAra kALadharma pAmyA che, tyAre temaNe (ni. vijJALavAiM samAM jati ) parinirvANa pratyayavALe kAryotsarga karyo pari. nirvANa eTale maraNa A maraNamAM je zarIranuM pariSThApana thAya che tenuM nAma paNa parinirvANa ja che A parinirvANa je kAyotsarga karavAmAM kAraNa35 heya che, te kAryotsargane (parinirvANa pratyaya kAryotsarga kahe che te kAtsarganuM kAraNa maraNa hoya che, ane te maraNa pachI karavAmAM Ave che athavA (nijhALatti vArasa) nuM evuM tAtparya thAya che ke jenuM nimitta maraNa che evAM viziSTa sthAnane (parinirvANa pratyaya kAyotsarga) kahe che. (4 ) e kAryotsarga karIne, (pattavIkA) skandaka aNagAranAM pAtra, vastra Adi upakaraNa temaNe laI lIdhAM. ((giar) te upakaraNane laIne (vivALo vAgI Li saLiyuM voraeti) teo vipulAcala parvata parathI dhIre dhIra-maMda gati-yatanA pUrvaka nIce utaryA. eTale ke vipulAcala parvata para skandaka aNagAra maraNa pAmyA pachI temanA mRta zarIranI pariSThApanA karIne, teo temanAM upakaraNane laIne tyAMthI pAchAM pharyA (vohitA) tyAMthI nIce pAchA pharIne teo. (negeva maLe mAve mAvIne tene vAda) zrI bhagavatI sUtra : 2 241
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ "" 66 (6 ,, 66 99 yukta hatA, allI tapa, sayama 39 66 jyAM zrIzramaNa bhagavAna mahAvIraprabhu virAjatA hatA, tyAM AvyA. "vAnaddhi(1' tyAM AvIne temaNe . samAM maLarya mahArvar namaMNad' zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA namaskAra karyo. " vRttiA narmalittA " vadaNA namaskAra karIne "tra cAsI ' A pramANe kahyuM-" traM cattu levAnuLiyALa aMtevAsI va nAmaM aNagAre pagaibhaie he bhadanta ! A devAnupriyanA ziSya, skandaka nAmanA aNugAra ke je svabhAve bhadra hatA, pagaiviNIe " jeo svabhAve vinIta hatA, " nasaMte " jee svabhAve upazAMtavRttivALA hatA' pagai payaNu imAnamAyA. hodde ) svAbhAvika rIte ja jemanAmAM krodha, mAna, mAyA ane aAbha atizaya alpa pramANamAM hatA, mitramasaMpanne " svabhAvathI ja sukhada pariNAmavALA mAva dhathI jee AdinI ArAdhanAmAM ja jemaNe peAtAnuM khAkInuM bhaddae ' jee atizaya bhadrika prakRtivALA hatA, hatA, evA " tena skandUka aNugAra 'devANu piehiM abbhaNunnAra samoNe " Apa devAnupriyanI AjJA laIne " satyameva paMcama cArUM " potAnI jAte ja pAMca mahAvratA agIkAra karIne samaNA ya samaNIo ya zramaNa ane zramaNine ( sAdhvIe ) khamAvIne " erphei sastuM " amArI sAthe " vittuM CA ' vipulAcala parvata para saLiyo saLiyaM " dhIre dhIre ArahaNa karIne " taM caiva niravasesaM jAva ANuputrIe kAlaM gae " " jAva a Nupuvvoe kAla' gae sudhI sUtramAM AvatuM samasta kathana grahaNa karavuM. " me ca se AcAramaMda" A temanAM pAtra vajra Adi upakaraNa che. tema sthavirAnA mukhathI A prakAranAM vacanA sAMbhaLIne '' maLavuM joyame " bhagavAna gautame skandakanuM pAralaukika vRttAMta jANavAnI jijJAsAthI " maMatti " he bhadanta ! evuM sodhana karIne, " samAM maLayaM mahAthI' 'varSa, nama'sa' zramaNa bhagavAna mahAvIne pahelAM te vaMdaNA karI, namaskAra karyAM. "vattiA samannidAva. vayAso " vaMdA namaskAra karIne temaNe mahAvIra prabhune A pramANe pUchyuM- ' lajI haiyAnuLiyALa atevAsI laghu nAma aLavAre " he bhadanta ! Apa devAnupriyanA aMtevAsI ( ziSya ) 16 (6 99 ** 66 ndraka aNugAra " jAhamAre hAruM jijjA " kALamAse-kALa avasare kALa pAmIne-" jJAnad " kALadharma (maraNa) pAmIne rUMna" kayAM gayA che ? ( viMgane '' kayAM upanna thayA che ? tyAre prabhue temane A pramANe javAba ApyA- " noyanA ! " huM gautama ! mama aMtevAsI khaMdae NAmaM gaLavAre 'mArA aMtevAsI skandUka aNugAra, ke jee tArUM ma' bhadra 66 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 jIvana vyatIta karyuM" hatu, vinodu " jee vinIta 66 dy 242
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtinA hatA. "R of Ng garamayjJANa samAje yamenTa davAruM mArohetaa taM ceva savva avasesiya neyavya jAva AloiyapaDikkate samAhipatte vAimAre zAruM divA vaghu je revattA vavava " mArI anujJA laIne pitAnI jAte ja pAMca mahAvrato aMgIkAra karIne ( ahIM bAkInuM samasta kathana pUrvokta kathana pramANe ja grahaNa karavAnuM che ke kayAM sudhI te kathana grahaNa karavAnuM che ? te sUtrakAra kahe che ke " Aleca dvArA pratikAnta banIne zAntacitta kALadharma pAmyA, tyAMsUdhI pUrvokta kathana grahaNa karavuM kALadharma pAmIne teo ayyadevalekamAM devanI paryAye utpanna thayA che "tuM re avasi necavuM " A pramANe je kaheluM che tethI "samajAka samanIko sArA"thI zarU karIne " sa imattAruM kAraNa cherittA paryatane pATha grahaNa kare jaIe, kahevAnuM tAtparya e che ke vilakSaNa tapasyAthI yukata saMyamanI ArAdhanA karIne skandaka aNagAra marIne acuta devale nAmanA bAramAM devalokamAM devanI paryAye utpanna thayA. " tathai barthai AvAmAM thAthI sAro mAruM dik guttA" te devalekamAM gayelA devenuM AyuSya bAvIsa sAgaropamanuM hoya che. "tana rAyaNa vi Teva vAvI tA. janAruM TiTTa guttA" eja pramANe tyAMnuM skandaka aNagAranuM AyuSya paNa bAvIsa sAgaropamanuM samajavuM. gautamasvAmI te devanA viSayamAM bIjo prazna pUche che-"re NaM bhate! khadae deve tAo devaloyAo AukhaeNaM bhavakkhaeNaM, ThiikkhaeNaM aNe. tara' vacaM vattA #hiM di" he bhadanta ! te skandaka de, te devalokamAM Aya karmanA dalikenI nirjarA thatAM, devabhavanA kAraNarUpa gatyAdika karmonI nirjarA thatAM, tathA AyuSka karmanI sthitinuM vedana karI lIdhA pachI devabhava saMbaMdhI zarIrane parityAga karIne kyAM jaze, kayAM utpanna thaze ? tene uttara ApatAM prabhu kahe che-"noramA ! mAvile vAre riSikSatti, vRSNis, murajahi, parini nAdira, sAvaluNAgarmata' ri"i he gautama ! te skandaka deva tyAMthI cavIne mahAvideha kSetramAMthI "sinnihi" siddha pada pAmaze, "vRtti ?i kevaLa jJAnarUpa AlekathI lekAlekane jANanAra thaze, "kuriva"i karmabaMdhanathI sarvathA mukta thaI jaze, "varani vANiH " karmarUpa saMtApanA abhAvane lIdhe bilakula zItala thaI jaze, ane (saduvALamaMtafhA" zArIrika, mAnasika samasta dukhane anta (abhAva) karaze. e sU 16 . ItizrI jainAcArya jainadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta bhagavatIsUtranI priyadazinI vyAkhyAnA bIjA zatakane pahelo uddeza samApta 2-1 zrI bhagavatI sUtra : 2 243
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ samudraghAtake svarUpa kA nirUpaNa bIjA zatakanA bIjA uddezakano prAraMbha bIjA zataka nA bIjA uddezakamAM je je viSayonuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, te viSa saMkSepamAM A pramANe che - gautamane prazna samudraghAta keTalA hoya che ? uttara:-samuddaghAta sAta hoya che (1) vedanA samuddaghAta, (ra) kaSAya samughAta () maraNa samudughAta (4) vaikriya samudaghAta 5) taijasa samuddaghAta (6) AhAraka samuphaghAta ane (7) kevali samudraghAta A prakArane prabhu na uttara, bhAvitAtmA anagAranuM varNana. kayA maraNathI maratA jIvane saMsAra vadhe che ?" A prazna pahelA zatakamAM pUchavAmAM AvyuM che ane tene uttara ApavAmAM AvyuM che. te prazna sAthe A vAtane paNa saMbaMdha che ke maraNa be prakAranA che-(1) mAraNAMtika samuddaghAtapUrvaka ane (2) mAraNAMtika samuddaghAta vagara, tethI dvAragAthAmAM kahelA samughAtanuM sUtrakAra nirUpaNa kare che-"maMte ! samughA " ItyAdi sUtrArtha-(phavi mane ! samudAyA pattA ) he bhagavana samudraghAta keTalA prakAranA che? ( joyA ! ) he gautama ! (sattaramuvAcA guttA) samudughAta sAta prakAranA kahyA che. (taMgaNA) te prakAre A pramANe che (veyanA muthAra) vedanA samudraghAta ( gvaM samuraghAcavuM kAmathiyaramughacavaje mALiyaa ) AdinA bhedathI je pramANe prajJApanA sUtramAM darzAvyA che te pramANe sAta samuddaghAta samajavA. paNa temAM AvatA chAghasthika samuddaghAtane ahIM samAveza kare joIe nahIM. (kAva mALiyA pAcamuvAca pAyaduvaM) eja pramANe vaimAnika paryanta jANavuM. kaSAya samuddaghAta tathA alpa bahuta kahevuM (aNagArassa Na bhaMte ! bhAviyappaNo kevalisamugghAe jAva sAsayaM aNAgayaddhaM jADha nidra ti ?) he bhadanta ! bhAvitAtmA aNagAra kevali samughaddAta kare che? ( tyAMthI zarU karIne ) te siddha zAzvata, anAgatAddhAkAla sudhI rahe che ? ( paryantanuM kathana grahaNa karavuM ) . ( samudAyauhuM necava ) A praznane javAba prajJApanAsUtranA samuddaghAta padamAM darzAvyA pramANe samajavo. TIkArtha "zaphaLa maresamudhAyA pattA?" he bhadanta ! samudughAta keTalA prakAranA kahyA che ? ekaja bhAvathI prabaLatApUrvaka ghAta nirjaraNa karavuM tenuM nAma samudughAta che. zaMkA - Apa samadughAtano artha samajAvatA je eka ja bhavanI vAta kare che te kene tenI sAthe ekaja bhAva ahIM samajavo ? uttara - jyAre AtmA vedanA Adi samudraghAta vALA thAya che tyAre te vedanAdine viSaya karanAra anubhava rUpa jJAnanA AkAre pariName che. kahevAnuM zrI bhagavatI sUtra : 2 244
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAtparya e che ke jema ghaTa (ghaDe) ne jANanAre AtmA ghaDAne jANatI vakhate te ghaTane jANe che- e ja pramANe vedanA Adi samughAta karanAro AtmA paNa jyAM sudhI vedanA Adi samuddaghAta viSayaka jJAna vALo nahIM thAya, tyAM sudhI te vedanAdi samuddaghAtane jANI zakaze nahIM. je te tene jANaze te te vAta nizcita che ke te tenA viSenA jJAnanA AkAramAM pariNata thaI gayo che. tyAre ja te tene jANI zake che. e ja pramANe vedanA AdinA anubhava-jJAnanI sAthe AtmAnuM je tadAkAra rUpe pariNamana thAya che tene ja AtmA ane vedanA Adi anubhava jJAnane ekIbhAva kahe che. kahevAnuM tAtparya e che ke je samudaghAtamAM AtmA ekameka thaIne tenI sAthe saMbaMdha rAkhanArA karmone AtmapradezathI alaga kare che, enuM nAma ja samuddaghAta che-eja samudughAtane zabdArtha che, ane jayAre AtmA vedanA Adi samughAtarUpe pariName che tyAre te kAlAntare anubhavavAne yogya karmapradezane udIraNuM dvArA kheMcIne udayamAM lAve che-udayamAM lAvIne temanuM vedana kare che, ane tyAra bAda tenI nirbhara kare che. eTale ke AmapradezonI sAthe saMkilaSTa ( lAgelAM) te vedanIya Adi karma pradezanI te AtmA paricAhanA kare che, enuM nAma ja prabaLatA pUrvaka ghAta ( nirjara) -che. kahevAnuM tAtparya e che ke vedanIya Adi karmanA je pradeza kALAntare udayamAM AvavA lAgyA hatA, temane vedanIya Adi samuddaghAta yukta thayele AtmA udIraNAkaraNa rUpa prabaLatA dvArA udayamAM lAvIne khapAvI nAkhe che-dUra karI nAkhe che- e pramANe tene dUra karavAnI athavA khapAvavAnI kriyAne ja " prabaLatA pUrvaka ghAta" kare che. A pramANe samuddaghAtane artha spaSTa karIne have sUtrakAra gautamasvAmInA praznone bhagavAna mahAvIre zo uttara Apyo te samajAve che (joyA!) he gautama! (sattaramughAyA vaLA ) samuddaghAta sAta kahyA che. vedanA samudUghAta AdinA bhedathI tenA sAta prakAra paDe che. tenuM prajJApanA sUtramAM je varNana karyuM che te ahIM grahaNa karavAnuM che, ema samajAvavA mATe sUtrakAre kahyuM che ke (ga sAcA cha3marathayasamu vAcaka mAcitra) chadmasthaka samuddaghAtane choDIne A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-(vaLa mare! chApamafthI saguNAcA pattA ?) he bhadanta ! chAghasthika samudughAta keTalA che? te tene lagatA prakaraNane ahIM choDI devAnuM che te prakaraNa ahIM prahaNa karavAnuM nathI, kAraNa ke chAghasthika samudraghAta cha hoya che ane ahIM sAta samuddaghAtanuM prakaraNa cAlI rahyuM che prajJApanA sUtramAM sAta samuddaghAtonuM je prakaraNa che te prakaraNa ja ahIM samudughAta padathI grahaNa karavAnuM che, cha samuddaghAtanuM varNana karanAra prakaraNa ahIM grahaNa karavAnuM nathI. kAraNa ke samuddaghAta te sAta che. (ramujAcapacaM) te prajJApanA sUtranuM chatrIsamuM pada che. temAM samudraghAtonuM varNana karyuM che. te te chatrIsamuM pada ahIM grahaNa karavAnuM che. te pada A pramANe che ( mate kuvArA ! sattata muvaghAcA patta, te hArevanAmughANa, sAyaNamughAra) ItyAdi ! samuddaghAta viSe A gAthA paNa che zrI bhagavatI sUtra : 2 245
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ veyaNa kasAya maraNe veuvviyateuyaAhAre // kevalie ceva bhave, jIvamaNussANa satteva // 1 // A gAthAmAM jaNAvyA pramANe jIvapada ane manuSyapadamAM sAta samuhUghAta hoya che. nArakAdi jemAM te te sAtamAMthI yogyatA anusAra samudaghAte ja thAya che, sAte samudraghAta thatA nathI, vedanA samudAghatavALe jIva vedanIya karmonAM patine nAza kare che. kaSAya samudughAta vALe jIva kaSAyanAM pudgalene nAza kare che. mAraNAntika samuddaghAtavALo jIva AyuSkakarmonA pulane nAza kare che. vaikriya-samudraghAtavALe jIva pitAnA Atmapradezane zarIranI bahAra kADhIne tene eka meTe, saMkhyAta jana pramANu lAMbe daMDa banAve che, te daMDanI pahoLAI te daMDa banAvanAra vyaktinA zarIra jeTalI ja hoya che. daMDa banAvyA pachI te AtmA yathAsthUla vaikiya zarIra nAma karmanAM pudrale ke jemane teNe pahelethI bAMdhI rAkhyAM hoya che, temane naSTa kare che. ane temane nAza karyA pachI te AtmA yathAsUma vaikriya zarIra nAmakarmanAM pulene grahaNa kare che. kahyuM paNa che- (veradavA muvA samo, saragAruM gocAhuM chuM ne , aAvA re joje pariNAherU mahAsudu pAma sArUti) jIva vaikiya samudughAta kare che. te samuddaghAtamAM te pitAnA Atmapradezone daMDAkAre saMkhyAta jana sudhI laMbAve che, yathA bAdara pudgalenI te parizATanA kare che ane yathAsUma padralene te grahaNa kare che eja pramANe tijasa samuddaghAta ane AhAraka samuddaghAta viSe paNa samajavuM. te badhA samudyAmAM AtmapradezanuM zarIramAMthI bahAra nirgamana ( nIkaLavAnI kriyA) thAya che. te badhA samuddaghAtane samaya antarmuhUrtane hoya che. phakta kevali samuddaghAtana kALa ATha samayane kahyo che, ekendriya ane vikalendriya cha zarUAtanA traNa-eTale ke vedanIya, kaSAya ane mArAntika-samudraghAta kare che. vAyukAyika che tathA nAraka chezarUAtanA cAra samudraghAta kare che-eTale ke pUrvokta traNa samadaghAta ane the vaikriyasamuddaghAta kare che. deva ane paMcendriya tiryaMca zarUAtanA pAMca-pUrvokta cAra ane taijasa-samuddaghAta kare che. manuSya sAte sAta samudughAta kare che. ekendriyathI laIne manuSya paryantanA je samudaghAte kahyA che temAM alpa bahurva batAvavA mATe sUtrakAra kahe che-(vAva mALiyA) tenuM tAtparya e che ke ekendriyathI laIne vaimAnika deve sudhInA jIvanuM samudughAtanuM prakaraNa prajJApanA sUtramAM ApeluM che. te ahIM te prakaraNamAM ApyA pramANe kathana samajavuM. (sAya samupAyA rANAvadu) kaSAya samughAta tathA alpabahutva kahevuM joIe. samudraghAta sAta che, temAMthI vedanA samudughAtanA viSayamAM AgaLa zrI bhagavatI sUtra : 2 246
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAmAM AvyuM che. bAkInA cha samughAta nIce pramANe che-kaSAya sumuddaghAta, mAraNatika samuddaghAta, vaikiyasamuddaghAta, taijasasamuddaghAta, AhArakasamuddaghAta ane kevalisamudraghAta. prajJApanA sUtramAM chelluM samudughAtapada che-paNa chAghasthikasamuddaghAta ahI grahaNa karavAno nathI eja pramANe vaimAnika paryata samajI levuM, tathA alpAbahatva paNa prajJApanA sUtramAMthI jANI levuM. gautamasvAmI mahAvIra prabhune pUche che ( kAraNa je aMte ! mAviyagNo vaDhinamughANa) he bhadanta ! bhAvitAtmA aNagArane kevali samuddaghAta thAya che? tenuM varNana kevalisamughAta prakaraNamAM prajJApanA sUtranA chatrIsamAM samudraghAta padamAM karyuM che. te te samasta varNana ahIM grahaNa karavuM joIe te varNana kayAM sudhI grahaNa karavuM joIe te batAvavA mATe kahevAmAM AvyuM che ke (tario mavarR-te tatha siddha mati asarIrAjIvaghaNA NANasaNovauttA NiTriyaTThA, NirayA, NireyaNo vitimirA visuddhA) A pAThathI laIne (sAsacamaMITddha lAsTa vikRti ) A pAThanI sAthe joDI devuM joIe. tethI e artha thAya che ke teo siddha zAzvata anAgatA dvAkAla paryanta rahe che. prajJApanA sUtranA chatrIsamAM samuddaghAta padamAM samuhughAte viSenuM varNana vistArathI karavAmAM AvyuM che te tenuM ahIM saMkSipta varNana karavAmAM Ave che ahIM samuddaghAta sAta kahyA che (1) vedanA samudughAta, (2) kaSAyasamu dughAta, (3) maraNa muddaghAta, (4) vaikriyasamudraghAta, (5) tajasa samudraghAta, AhAraka samuddaghAta ane (7) kevali samuddaghAta (1) vedanA samudraghAta asatAvedanIya karmane AdhAra laIne thAya che (2) kaSAya samudraghAta kaSAya nAmanA cAritra mohanIya karmane AdhAre thAya che. (3) mAra blika samudughAta aMtamuhUrta pramANa Ayu bAkI rahe tyAre karAya che. tethI te anatamuhUrtazeSa Ayukamane AdhAre karAya che. (4) vaikriya samudRghAta, (5) taijasa samudughAta ane (6) AhAraka samuddaghAta anukrame vaikriya zarIra rajasa zarIra ane AhAraka zarIra nAmakarmane AdhAre karAya che. (7). kevali samudyAta satAvedanIya ane asatAvedanIya, zubhanAma ane azu bhanAma, uccagotra ane nIcagotra, e traNa aghAtiyA karmonA AdhAre karAya che, kahevAnuM tAtparya e che ke vedanA samudaghAtamAM rahele AmA asAtA vedanIya karmanAM pulane nAza kare che. eTale ke vedanA samudaghAta karatI vakhate vedanAthI atyaMta pIDAte jIva, jenA para anaMtAnaMta karmayuddale eMTI rahelAM hoya che evA pitAnA Atmapradezane bahAra kADhe che-temane phelAve che. te Atmapradeze, mukha, jaThara AdinAM chidrone ane kamaskaMdha AdinA aMtarAlene bharI daIne eTale ke te saunA chidromAM ane aMtarAlemAM vyApIne-laMbAI ane pahoLAInI apekSAe zarIramAtra vyApI jAya che zrI bhagavatI sUtra : 2 247
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane tyAM teo eka aMtarmuhUrta samaya sudhI rahe che. te antamuhUtakALamAM teo ghaNuM ja asAtavedanIya karma pudgalenI nirjarA karI nAkhe cheA kriyAnuM nAmaja vedanA samudyAta che. kaSAya samudUghAtamAM rahele AtmA kaSAya nAmanA cAritramehanIya karma padralene nAza kare che. eTale ke jyAre kaSAyanA udayathI jIva atyaMta AkuLa-vyAkuLa thate heya che, tyAre te pitAnA pradezane zarIranI bahAra kADhIne phelAve che. te vadana udara AdinA chidrone tathA karmonA aMtarAle ne te AtmapradezothI bharI daIne laMbAI ane pahoLAInI apekSAe zarIra pramANa kSetramAM vyApI jAya che e sthitimAM te eka aMtamuhUtakALa sudhI ja rahe che. eTalA kALamAM te kaSAyavedanIya karmanA pulonI nirjarA karI nAkhe che. eja rIte maraNasamuddaghAtamAM rahelo AtmA AyukamanA pudgalene nAza kare che. eTale ke te samudughAta karate jIva pote jeTaluM AyuSya jogavavAnuM hoya che teTalA aNyakarmane bhegavatA bhegavatA jyAre eka aMtarmuhUrta pramANa Ayukama bAkI rahe tyAre pitAnA Atmapradezone zarIranI bahAra kADhe che. ane te AtmapradezathI mukha, udara AdinAM chidrone, tathA karmaska AdinA aMtarAlene bharI daIne potAnA zarIranI apekSAe ochAmAM ochA aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANu lAMbI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta ejana lAMbI evI eka dizA saMbaMdhI jagyAmAM vyApIne eka aMtamuhUrta kALa sudhI te sthiti rahe che. eTalA samayamAM te AyukarmanA aneka pudgalene nAza karI nAkhe che. te kriyAnuM nAma maraNasamudyAta che. vaikriyasamudraghAta karate jIva vikiya zarIranAmakarmanA putrane nAza kare che. eTale ke vaikriyasamudUghAta vALo jIva pitAnA Atmapradezone zarIranI bahAra kADhIne, temane zarIra pramANe viSka (pahoLAI) ane bAhalyavALA ane sAkhyAtajana pramANa lAMbA daMDarUpa banAvIne kriya zarIra nAmakarmanA putrane nAza kare che. eja pramANe tejasa samughAta ane AhAraka samudaghAtanA viSayamAM paNa samajavuM. paNa temAM nIce pramANe vizeSatA che-taijasa samughAta telezyA nikaLavAnA samaye thAya che ane tenA prabhAvathI jIva taijasa nAmakarmanAM putrane nAza kare che. tethI te samuddaghAta tejasa nAmakarmanA vinAzamAM kAraNa bhUta bane che (6) AhAraka samughAta karato jIva AhAraka zarIra-nAmakarmanI nijara kare che. nAraka cha zarUAtanA cAra samuddaghAta kare che. asurakumAra Adi saghaLA deve zarUAtanA pAMca samuddaghAta kare che. vAyukAyika sivAyanA ekendriya che ane vizlendriya jIve zarUAtanA traNa samuddaghAta kare che. vAyukAyika cha zarUAtanA traNa ane ce vekiya ema cAra samuddaghAta kare che. pAMcendriya tiryaMce zarUAtanA pAMca samuddaghAta kare che. manuSya sAta zrI bhagavatI sUtra : 2 248
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ samudraghAta kare che prajJApanA sUtramAM darzAvela mAhitI ahIM saMkSiptamAM ApavAmAM AvI che e uparathI e spaSTa thAya che ke kaye samudaghAta karyo jIva kare che, tene kALa keTaluM hoya che, kyA karmathI samuddaghAta thAya che, ane kayA samudUghAtanuM zuM phaLa maLe che che jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtra nI priyadarzinI vyAkhyAnA bIjA zatakane bIje uddeza samApta thaye. tIsare uTheze kI avataraNikA bIjA zatakanA trIjA uddezakano prAraMbha trIjA uddezakanA viSayonuM saMkSipta varNana A pramANe che. prazna-pRthvI keTalI che? uttara-pRthvI sAta che-(1) ratnaprabhAvapRthvI (2) zarkarA prabhA (3) vAlukAprabhA (4) paMkaprabhA (5) dhUmaprabhA (6) tamaprabhA (7) tamastamaprabhA pRthvI gautamane prazna-zuM samasta jIve pahelAM anekavAra narakamAM utpanna thayA hoya che? uttara-hA samasta che anekavAra narakamAM utpanna thAya hAya che. jIvAjIvAbhigama sUtranA bIjA udezakano atideza-udezakanI samApti. bIjA zatakanA bIjA uddezakanI pUrNAhuti karIne have sUtrakAra trIjA uddezakane prAraMbha kare che. A trIjA uddezakane bIjA udezaka sAthe A prakArane saMbaMdha che-bIjA uddezakamAM samuddaghAtonI nirUpaNa karavAmAM AvI che. te samuddaghAtamAM eka mAraNAntika samuddaghAta paNa che mAraNAntika samuddaghAta karanAra keTalAka che narakamAM (pRthvIomAM) utpanna thAya che. tethI jIvenI uttine sthAna rUpa te pRthvIonuM pratipAdana karavAnuM tathA bIjA zatakanI dvAragAthAmAM pratipAdita pRthvInuM nirUpaNa karavAnuM prasaMge cita lAge che. te e prakArane saMbaMdha hovAthI A trIjA uddezakane prAraMbha karavAmAM AvyuM che. tenuM sauthI paheluM sUtra A pramANe che-"jaLa aMte ! " ItyAdi zrI bhagavatI sUtra : 2 249
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthivyAdi ke svarUpa kA nirUpaNa sUtrArtha-( '' mate ! puDhavIo vaLattAgo ) he bhadanta ! pRthvIe (narakA) keTalI kahI che ? (nIyAminame necALa no vittiyo so so paiyantro ) jIvAbhigamasUtranA nAraka viSenA bIjA uddezakamAMthI A viSaya jANI levA. tenA viSe. A dvAra gAthA che-- * puDhavI ogAhitA nirayA saMTha Nameva bAhala' / fararparikakheva vaNNo gaMdho ya phAso ya // 1 // A uddezakamAM pRthvI viSe " pRthvInI avagAhanA karIne keTale dUra sudhI nArakA rahe che" te viSe, saMsthAna viSe, pRthvIenA vistAra viSe, pRthvIonA viSNu'bha ane parikSepa viSe, vaNu gaMdha ane sparzI viSe varNana karyuM che ( nAvaline pALA cannaputrA ) he bhadanta ! samasta jIvA chuM tyAM pahelAM utpanna thaI gayA hAya che ? ( haiM'tA goyamA ! asarUM, anuvA, baLa'tavastuto puDhavI urdUno) hA, gautama ! anekavAra athavA anaMta vAra samasta jIve te pRthvIomAM utpanna thai cukyA hoya che. pRthvI uddezaka A prakAranA che san TIkA ~(phaLa maMte ! puDhavIo paLattAtro) he bhaddanta ! narakA ( pRthvIe) keTalI che ? kahevAnuM tAtparya e che ke je pRthvIe ( narakeA ) mAM nAraka jIvA rahe che e pRthvIe keTalI che? A praznanA uttara jANavA mATe sUtrakAra jIvAbhigamasUtranA nirdeza kare che. ( mime neciyAnano vittio pho lo taiyavo) jIvAbhigamasUtranA khIjA uddezakamAMthI A praznanA uttara jANI levA jAie. A viSayane spaSTa karanArI sa`grahagAthA A pramANe che-- putrI onAdeza ityAdi. A saMgrahagAthAmAM e vAtanuM spaSTIkaraNa karavAmAM AchyuM che ke jIvAbhigamasUtranA bIjA uddezakamAM pRthvIe viSe vicAra karavAmAM AnyA che, te pRthvIomAM rahenArA nAraka jIvAne vicAra karavAmAM AnyA che, nAraka jIvAnAM saMsthAnAnA vicAra karavAmAM AvyA che, tathA te narakA ( pRthvIe ) nA svarUpa AdinuM nirUpaNu karavAmAM Avyu che. tethI ja jIvAbhigama sUtranA khIjA uddezakamAMthI narake viSe samasta varNana vAMcavAnuM kahevAmAM AvyuM che. pRthvI viSe ahI evu pUchavAmAM AvyuM che ke ( mate !) he bhadanta, ( rULa' puDhIo vattAo?) pRthvIe keTalI kahI che? tyAre bhagavAna mahAvIra gautamasvAmIne uttara Ape che ke ( nocanA) he gautama! (satta punnIbonnAlo) pRthvI sAta kahI che. (a nA ) temanAM nAma A pramANe che--( caLaqmA ItyAdi. ratnaprabhA, zakarAprabhA, vAlukAprabhA, pakaprabhA, dhUmaprabhA, tamaprabhA, ane tamastamA prabhA. (audrittA nicA ) keTalI pRthvIne choDIne nAraka jIvA pRthvInA avaziSThe ( bAkInA ) bhAgamAM rahe che ? tenA uttara A pramANe che-sAta narakA ( pRthvIe ) mAMthI pahelI ratnaprabhA nAmanI pRthvI eka lAkha eMzI hajAra ceAjananA vistAra vALI che. zrI bhagavatI sUtra : 2 250
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAMnA uparane eka hajAra ceAjana pramANa bhAga cheDIne ane eka hajAra pramANu nIcenA bhAga ne choDIne bAkInI jagyAmAM trIsa lAkha narakAvAsa che. eja pramANe zakarAprabhA Adi pRthvIemAM paNa nIce pramANe samajavuM-- zarA nAmanI bIjI pRthvInA vistAra eka lAkha khatrIsa hajAra ceAjananA che tenA uparanA eka hajAra caiAjana pramANa bhAga ane nIcenA eka hAra ceAjana pramANa bhAga cheDIne bAkInI jagyAmAM pacIsa lAkha narakAvAsa che. trIjI vAlukAprabhA pRthvI nI UMcAi eka lAkha aThayAvIsa hujAra ceAjananI che. temAM upara tathA nIcenA eka eka hAra Ajana pramANa bhAga cheDIne khAkInA paMdara lAkha narakAvAsa che. cAthI paMkaprabhA nAmanI pRthvInI UMcAI eka lAkha vIsa bAra ceAjananI che. tenA pazu uparanA tathA nIcene eka eka hajAra ceAjana pramANa bhAga cheADIne bAkInA bhAgamAM dasa lAkha narakAvAsa che. pAMcamI dhUmaprabhA nAmanI pRthvInI uMcAi eka lAkha aDhAra hajAra ceAjananI che. tenA paNa upara tathA nIcenA eka eka hujAra ceAjana pramANa bhAgAne cheDIne bAkInA bhAgamAM traNa lAkha narakavAsa che. chaThThI tamaprabhA pRthvInI UMcAI ekalAkha seALahajAra yeAjananI che. tene pazu upara tathA nIcenA eka eka hajAra ceAjanapramANa bhAga cheDIne khAkInI jagyAmAM 9999 navaNuhajAra navaseAnavANu narakAvAsa che. sAtamI tamastamaprabhA nAmanI pRthvInI UMcAi eka lAkha ATha hajAra AjananI che. tenA upara sADA khAvana hajAra ( parA hajAra) ane nIcenA sADA bAvana hajAra pramANa bhAgane cheDIne bAkInA bhAgamAM phakta pAMca ja narakAvAsa che, ( sALameva ) saMsthAna eTale AkAra je nAraka jIvAnA avAsa AvalikA ( pakita) mAM Avela che, temanA AkAra gALa, trikANIe ke cAmrUNIe hAya che. te sivAyanA je narakA vAseA che te aneka AkAravALA hoya che. ( varlDa') mAhulya eTale jADAi narekAvAsAnuM mAhatya traNa hajAra cAjananuM hAya che. te kevI rIte hAya che ? tA tenA javAkhamAM kahe che ke-nIce eka hajAra cAjana. madhyamAM eka hajAra caiAjana ane upara eka hajAra ceAjana. ( nivattvamastheivo). sakhyAta vistAravALA je narakAvAsA che temane AyAma ( laMbAI ) viSphabha ( paheALAi ) ane parikSepa ( parimiti ) sakhyAta ceAjana pramANa che. te sivAyanA je narakAvAsA che temanA AyAma, viSNubha ane parikSepa bhinna bhinna pramANamAM che ( vaLo. taiyo ca jANo 5) narakAvAsAnA vaNu, rasa, gaMdha ane sparza atyaMta aniSTa hoya che. ityAdri samasta A uddezakanA aMtabhAga sudhImAM samajAvavAmAM Avyu che. (phri sajye pALA thava puvA ) ahIM A prakAranA prazna samajavA zrI bhagavatI sUtra : 2 251
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnaprabhApRthvImAM je trIsa lAkha narakAvAsa che temAM samasta jIve zuM pUrve utpanna thayelA hoya che ? tene uttara detA prabhu gautamasvAmIne kahe che (hRtA jovamAM!) hA, gautama ! samasta jIve (galakuM) aneka vAra (mahuvA) athavA-jhaottapuro) anaMta vAra ratnaprabhA Adi sAte pRthvIemAM pahelAM utpanna thayA hoya che ke sU. 1 | ItizrI jainAcArya jainadharmadivAkara pUjyazrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta bhagavatIsUtranI priyadazinI vyAkhyAnA bIjA zatakane trIjo uddezaka samApta ra-1 cauthe udeze kI avataraNikA bIjA zatakano cotho uddezaka prAraMbha A cothA uddezakamAM je viSayanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che te viSayanuM saMkSipta vivecana A pramANe che gautamasvAmIne prazna-Indriya keTalI hoya che ? prabhune uttara Indriye pAMca che-zrotrendriya, cakSurindriya dhrANendriya, rasanendriya ane sparzendriya. prajJApanA sUtramAM IndriyenA viSayamAM je pahele udezaka kahyo che tene ullekha indriyanA bhede, IndriyonA AkAra, IndriyanI dIrghatA, IndriyanA viSayo AdinuM nirUpaNa-uddezakanI samApti. bIjA zatakane trIjo uddezaka pUro karIne have sUtrakAra cothA uddezakane prAraMbha kare che. trIjA udezaka sAthe cothA uddezakano A prakArano saMbaMdha che-trIjA uddezakamAM nAraka jInuM nirUpaNa karyuM che, te nArake pAMca Indriya vALA hoya che, tethI IndriyanI prarUpaNAne mATe tathA bIjA zatakanI zarUAtamAM AvatI dvAra gAthAmAM AvatA indriya padanuM pratipAdana karavA mATe A ceze uddezaka zarU karyo che. tenuM paheluM sUtra A pramANe che ( rU mate ! ItyAdi ! sUtrArtha-(maMte ) he bhadanta ! ( phuriyA pattA !) indriya keTalI kahI che? (TocamA) he gautama! (iaa ricA pattA) Indriye pAMca kahI che. (raMga) te A pramANe che-( patRmi hRci vaso ) prajJApanA sUtranA pahelA uddezakanA paMdaramAM IndriyapadanuM ahIM kathana karavuM joIe, zrI bhagavatI sUtra : 2 upara
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ IndrayoM ke svarUpamAnirUpaNa (AMTALA vAdara vora vAva jojo) tathA temAM kahyA pramANe indriyane AkAra, dItA AdinuM paNa varNana karavuM joIe. aleka parvatanA vivecana vALa samasta indriya uddezaka ahIM kahe joIe. TIkArtha-(phaLa mate ! phuriyA pannA ) he bhadanta! Indriye keTalI kahI che? praznanuM tAtparya e che ke jemanA dvArA jIvane oLakhavAmAM Ave che, te jIvanI nizAnI rUpa Indriyo keTalI che? A praznano mahAvIra prabhu A pramANe javAba Ape che-(jo mA ! rRricA vaMza pattA) he gautama ! indriya pAMca kahI che. (raMga) te prakAro A pramANe che- (5afmo phaMvirAvato necaro) prajJApanA sUtramAM (Indriya) nAmanuM paMdaramuM pada che, te padane pahele uddezaka vAMcavAthI A viSe jANavA maLaze te uddezaka kayAM sudhI vAMcave? (takALa thA voharaM jAva choLo phuriya varelo) saMsthAna bAhulya pRthatvathI zarU karIne (basTova) sudhInI pacIsa dvArethI yukta be gAthAo grahaNa karavI joIe te be gAthAo nIce pramANe che. (saMThANaM bAhallaM pohattaM kaipaesa ogADhe) (MAdu vika, visA gAnAra zAre I / (adAya asIya maNI, duddhapANe tella phANiya vasA ya / (kaMbala thUNA thiggala dIvodahi loga 5 loya // 2 // (tti ri3 lo) A be gAthAo dvArA e kahevAmAM AvyuM che ke A pacIza dvAre vALI, IndriyenuM pratipAdana karanAra, prajJApanA sUtranA Indriya nAmanA padane pahele uddezaka che, te uddezaka ahIM pUre pUro kahe joIe. tema karavAthI indriya viSenuM samasta varNana samajI zakAze. te bane gAthAone artha A pramANe thAya che- saTT) dvAramAM IndrinA AkAre kevA hoya che te batAvyuM che. jemake zrotrendriya ne AkAra kadaMbanA puSpa je, cakSu Indriyane AkAra masUranI dALa jevo ane candramAM je goLa hoya che. ghaNendriyane AkAra muktaka puSpa je, rasanA indriyane AkAra pUrapI je che ane sparzendriyane kaI cekakasa AkAra hete nathI ( bAhulya dvAramAM ) IndriyenI jADAInuM varNana karavAmAM AvyuM che. te varNana A pramANe che- jeTalI Indriyo che te badhI AgaLanA asaMkhyAta bhAga pramANa jADI che. (vottadvAra ) mAM IndriyanI dIrghatAnuM varNana karyuM che. te varNana A pramANe che-tra, cakSu ane dhrANendriyanI dIrghatA eka AMgaLanA zrI bhagavatI sUtra : 2 253
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ asaMkhyAtamAM bhAgapramANa che, jIbhanI dIrghatA nava AMgaLa pramANa che, spaze. ndriyanI dIrghatA pAta peAtAnA zarIranA pramANa jeTalI heAya che. zarIra jevu nAnuM ke mATu hoya che te pramANe ja sparzendriya paNu nAnI meTI dIgha tA vALI hAya che. ( rUpase ) nAmanA dvAramAM e spaSTa karavAmAM Avyu. che. ke pAMce indriye anaMta pradezothI niSpanna che. eTale ke pratyeka idriyane asakhyAta asakhyAta AkAza pradeza avagADyA che ane dareka iMdriyamAM anaMta pudgala lAgelAM che. ( koDha ) dvAramAM e batAvyuM che ke badhI Indriyo asakhyAta pradezeAmAM avagADhe che. ( bAya ) dvAramAM e khatAvyuM che ke avagAhanAnI apekSAe sauthI sUkSma cakSuIndriya che cakSu IndriyathI sakhyAtagaNI avagAhanA zrotrendriyanI hoya che. zrotrendriyathI sakhyAtagaNI avagAhanA ghrANendriyanI hAya che. ghrANendriyathI asakhyAta gaNI avagAhanA vALI rasanAindriya che. ane rasanA indriya karatAM sakhyAta gaNI avagAhanA sparzendriyanI hoya che. ( chuTTu) dvAramAM e khatAvavAmAM Avyu` ke kevaLa cakSuindriya sivAyanI zrotrAdika indriyA sRSTa thayelA (sparza pAmelA ) peAtAnA viSayane prakAzita kare che. cakSuindriya viSayanA sparza karIne peAtAnA grAhya viSayane prakAzita karatI nathI kAraNa ke khIjI indriyAnI jema tene prApyakArI kahela nathI, je indriyA peAtAnA viSayane sparza karIne tene prakA zita kare che, te indriyAne prApyakArI gaNavAmAM Ave che. sparzendriya, ghaNendriya, rasanendriya ane zrotrendriya prApyakArI che. ( viTTu) A dvAramA evuM batAvavAmAM AvyuM che. cakSuIndriya sivAyanI cAre indriyamAM jyAre pudgalA AvIne praveza kare che tyAre ja teo pAta peAtAnA viSayAne grahaNa karI zake che. cakSuindriyamAM pudgaleA pravezatAM nathI kAraNa ke te aprApyakArI che. ( vijJaya ) A dvAramAM e batAvavAmAM Avyu che ke badhI indriyonA viSaya sAmAnya rIte AchAmAM oche AgaLanA asakhyAtamA bhAga pramANa che. ane vadhAremAM vadhAre zrotrendriyanA viSaya khAra cAjana sudhInA che. jo tene te zabdarUpa viSaya zabdAntareA dvArA ke pratikULa pavana dvArA pratihata thayA na hoya ta zrotrendriya khAra caiAjana paryaMtanA zabdane grahaNa karI zake che. cakSuI ndriya eka lAkha ceAjana karatA paNa dUranA viSayane grahaNa karI zake che. khAkInI IndriyA- ghrANendriya, rasanendriya ane sparzendriya nava nava cAjana pantanA viSayAne grahaNa karI zake che. anAra ) A dvAramAM e vAta samajAvI che ke samudlAtathI yukata aNugAranA nirjarA saMbadhI je pudgaleA heAya che temane chadmastha manuSya joi zakatA nathI. ( re ) A dvAramAM e batAvavAmAM AvyuM che ke nirjarA sabaMdhI pudgaleAne nAraka jIvA jANI zakatA nathI, joI zakatA nathI ane temane AhAra paNa karI zakatA nathI. e dvArapradarzana gAthAomAM kahelAM agiyAra dvArAnuM vivecana upara zrI bhagavatI sUtra : 2 254
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ - pramANe che. bAkInAM khArathI laIne cAvIsamAM dvAra sudhInuM eTale ke ( Adarza dvAra ) thI laI ne (leAkadvAra ) sudhInuM vivecana vadhAre lAMbu che. vistAra thaI javAnA bhayathI te dvArAnuM vivecana ahIM Apyu nathI. te vivecana prajJApanA sUtranA pahelA uddezakanA (indriyapada ) mAMthI vAMcI levuM (jJAna asroto) A padma dvArA sUtrakAre pacIsamAM dvAranA ullekha karyo che. A dvAramA gautama svAmIe mahAvIra prabhune pUchyuM che ke-( bahoLeLa aMte ! jA ke, davA jANaapujjA ) uttara ( nocamAM ! no dharmAthALa' ke, nAya no AgAsatthikAraNa phuDe, AgAsasthikAyassa deseNa phuDe, AgAsatthikAyassa parasehiM phuDe, no puDhavIkAraNaM phuDe, jAva no addhAsamae NaM phuDe, ege ajIdabbadese agurula huehiM aNatehi aguruhuyaguNehi saMjutte sanvAgAsa anaMta marUpe ) tenA artha A pramANe che gautama svAmI pUche che-he bhadanta ! AleAkAkAza kayA dravyathI athavA keTalA astikAyAthI pRSTa che? uttara- he gautama ! AlAkAkAza kAi paNa dravyathI, ke kAi paNa astikAyathI dhRSTa nathI. te dharmAstikAyathI laine AkAzAstikAya paryaMntanA koi paNa astikAyathI pRSTa nathI. ahIM je ( gAya ) panta pada AvyuM che tenA dvArA adhAmAM stikAya, jIvAstikAya ane pudgalAstikAyane grahaNa karavAmAM AvyA che. kahe. vAnuM tAsa e che ke aleAkAkAzamAM kei dravya paNa nathI ane koI asti kAya paNa nathI. paNa te aleAkAkAza ( vAsathiAyasa vele: ae ) AkA zAstikAyanA dezathI pRSTa che, ( bagAsatyihrAyala pauhiM che) AkAzAstikAyanA pradezathI dhRSTa che. (no putrIAAM pudde, bAvano ahAlama rvi OM) te alakAkAza pRthvIkAyathI pRSTa nathI, ahlAsamaya pantanA paNa AstikAyAthI pRSTa nathI. . bhagavAnanuM A prakAranuM kathana sAMbhaLIne gautama svAmIe pUchyuM-he bhadanta ! jo aleAkAkAzane kAi paNa dravya ke astikAya spatA nathI teA te alekAkAzarUpa padArtha kevA che ? te viSayanuM spaSTIkaraNa karavA mATe prabhu temane kahe che ke ( ne ajhIyrese anuSaarphiMgamaM anujI ca junaitlRi saMjItte) te aleAkAkAzarUpa padAtha eka ajIva dravyanA deza rUpa padAtha che ane te anaMta agurulaghu guNeAthI yukta che. ( savvAnAsa anaMtamA mULa ) tathA anaMta bhAgathI nyUna thayelA sarvAkAza rUpa che. ahI kei evA prakAra nI zakA na karI zake ke ( jo aleAkAkAza dharmAstikAya AdithI sRSTa nathI teA te kalpanAnA gheADAnA jevu atyaMta asat ja mAnavu' paDe kAraNa ke te ajIva dravya pradezarUpa che, tathA anaMta agurulaghu guNAthI te yukta che. ane zrI bhagavatI sUtra : 2 255
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAM kAkAzane viraha (abhAva hovAthI te anaMta bhAga nyuna sarvakAza rUpa che. ) te mATe nIce pramANe khulAse karyo che-A alekAkAza AkAza nA svarUpa bhUta che ane anaMta agurulaghu guNothI yukta che. tethI te kalpanAnA ghoDA jevuM asat rUpa hoI zake nahIM paNa te eka sapa (astitva dharAvanAra) padArtha rUpa che. lokAkAzanI jema te phakta pRthvI Adi kAryo dvArA, dharmAstikAya Adi dvArA ane samaya dvArA spaSTa nathI--vyA nathI. te ala kAkAza AkAzAstikAya Adi dvArA pRSTa kema nathI ? uttaraH--je pRthvIkAya Adi alokAkAzamAM hatA te teo tene sparza karatA hatA. paNa tyAM to pRthvIkAya Adi che ja nahIM-te tene sparza koNa kare! alekamAM alaktA e kAraNe ja rahelI che ke tyAM pRthvIkAya Adi kAya rU5 leka nathI. je kAraNe tyAM lokone abhAva che teja kAraNe alokamAM lokAbhAvanuM satya che, tethI lokAbhAvathI vidhI lokanuM tyAM avasthAna-astitva kevI rIte mAnI zakAya ? tethI ja tyAM je lekanuM avasthAna ja nathI te lekane alakane sparza paNa kevI rIte saMbhavI zake? je vastu jyAM majAda ja na hoya tyAM tene sparzI ja saMbhavI zake nahIM. avidyamAna vastune sparza kaI paNa ThekANe dekhe nathI ke sAMbhaLyA nathI, AkAzAstikAyanA deza ane pradeza dvArA alakano sparza thAya che ema je kahevAmAM AvyuM che tenuM kAraNa e che ke AkAzAstikAyanA deza ane pradezamAM alakano agrabhAge saMlagna che. te alakAkAza eka che ane AkAzadravya dezarUpa hovAne lIdhe te ajavadravyanA pradezarUpa che ! 1 ! jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtranI priyadarzinI vyAkhyAnA bIjA zatakane ceAthe uddeza samApta thaye. anya matavAdIyoM ke matakA khaMDanapUrvaka svamata kA niapaNa bIjA zatakano pAMcamo udezaka prAraMbha bIjA zatakanA cothA uddezakanuM nirUpaNa pUrUM karIne have sUtrakAra pAMcamA uddezakanuM nirUpaNa kare che. cothA uddezaka sAthe pAMcamAM uddezakane saMbaMdha A pramANe che-cothA uddezakamAM IndriyonuM nirUpaNa karyuM che. te indriye dvArA ja viSaya bhegarUpa paricAraNA thaI zake che tethI te viSaya bhegarUpa pavicAraNAnuM nirUpaNa karavA mATe tathA bIjA zatakanI zarUAtamAM AvatI dvAragAthAmAM (anna sthira) anya yuthike ( anya matavAdIo) nuM pratipAdana karavA mATe sUtrakAre A pAMcame uddezaka zarU karyo che. A prakAranA saMbaMdhathI zarU thatA A pAMcamAM uddezakanuM paheluM sUtra A pramANe che-(gaM sthiya matte !) I zrI bhagavatI sUtra : 2 256
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrArtha- ( maMte ! banna0iALa parva mAphakataMti mAAMti, jAti, pati) he bhadanta ! anya matavAdIo evuM kahe che, evuM bhASaNa kare che, evI prajJApanA kare che, evI prarUpaNa kare che ( saMjJA ) ke ( paraM nirIke jANa samAne) jyAre nigraMtha kALa pAme che tyAre (24mULa tu agri ) te devalokamAM devanI paryAye utpanna thAya che. te paryAyamAM utpanna thayela (je vi) te ( no anna, no banehiM tevA tevo ) anya devane athavA anya devenI devIone (jJika aniMDi) pitAne vaza karIne (ricA) viSayabhega bhegavate nathI, to nirikA vIrogaginiya hiniya ricAra) athavA te potAnI devIone vaza karIne temanI sAthe viSayabhega karato nathI. paNa (1LAme nA vivigha vizvara rivAje) te deva pitAnI vaikiya zaktithI pitAnA be rUpa banAve che. temAnuM eka rUpa devanuM ane bIjU devInuM hoya che. A rIte be svarUpamAM vibhakta thayele te deva, devIrUpe vibhakta thayelA pitAnA ja bIjA rUpanI sAthe viSayabhoga seve che. A rIte ( je vi ja nuM lIve ghauM samaUM to veNa reDDa) eka ja jIva eka ja samaye be vedane anubhava kare che (raMgANA) te be veda A pramANe che-(cidaM ra puravaM 2) (1) strIvedaane (2) puruSaveda. (gvuM jarUrathacavazvathA necavA) A pramANenuM anya matavAdIonuM vaktavya che tema samajavuM (kAva rUriyajaM ja kurivaM 4) strIveda puruSaveda paryantanuM (meca mate parva) he bhadanta ! anyamatavAdIonI te mAnyatA zuM sAcI che? he (jogama!) he gautama! (= te bannakathi gve zarUFti gAva rUthie ja punarca 2) anyamatavAdio evuM je kahe che ke ekaja jIva eka ja samaye strIveda ane puruSavedane anubhava kare che (ahIM praznamAMnuM samasta kathana grahaNa karavAnuM) (je te purva mA ) temaNe evuM je kahyuM che te (mi che te purva AhaMdu) temaNe mithyA (khATuM) kahyuM che. (huM pu nocamAM! I mArUvArSi, mAtAmi, unnami, pUmi) he gautama ! huM te evuM kahuM chuM, evuM bhASaNa karuM chuM, evI prajJApanA karuM chuM ane evI prarUpaNuM karuM chuM ke (ga hu niyaMTe ) keI nigraMtha kALa pAmIne (ajaya devorevattA kAvattA mAru ) kaI eka devalekamAM devanI paryAye utpanna thaI jAya che, (maDhisu jJAva mAmA. rUmsa ridriA ) bhale te sAmAnya devalokamAM utpanna thaye na hoya, paNa aneka RddhithI bharapUra devalokamAM utpanna thaye hAya, mahA prabhAvazALI devalekamAM utpanna thaye heya, lAMbA AyuSyavALA ane ghaNe dUra sudhI javAnI zaktithI yukta devalokamAM te unna thaye hoya, (2 oi taEUR mavamagiar vAja risAmo 36nonA mAmA nAva vaNika) tyAM upanna thayelA te devanI mahAna Rddhi hoya, evuM dedIpyamAna svarUpa hoya ke je dase zrI bhagavatI sUtra : 2 2pa7
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ dizAone prakAzita karatuM hAya, tathA pratyeka jonArane tenA rUpamAM navInatAnAM darzana thatAM hAya ( ce aaN tatva ane tene gaNitevALa levIo ) evA te deva tyAM anya devAne tathA anya dezanI devIone ( buminuMttiyajJamittu niya) peAtAne vaza karIne ( yArek) temanI sAthe viSayabhoga bhagave che. (no UpanAmena avvAAM vivica vivica paricArlR) peAtAnA zarIranA vaikriya zaktithI deva ane devInA be rUpa banAvIne te viSayasega bhAgavatA nathI, (ovicanaM nIveiAMsamAM haLa vecavecaklR ) A rIte eka jIva eka samaye eka ja vedanA anubhava kare che-(saMjJA) te veDha A pramANe che ( rUcineya nA pusivecanA) veda athavA puruSaveda eka ja jIva eka ja samaye strIveda ane puruSavedanA anubhava karatA nathI kAraNake (OM samaya sthi vecacer no te samartha puttaveya ver ) je samaye te strIvedyaneA anubhava kare che te samaye te puruSavedanA anubhava karatA nathI, (naM samaya putinee veei, no samacaM sthicavecave ) ane jyAre te puruSavedanu vedana karatA hAya che tyAre te strIvedanu vedana karatA nathI, ( rUxicavecahna phLa no puliveca' velpha, pulanecarala phaLa no kUsthiyaneya ve ) tathA strIvedanA udayathI puruSavedanu vedana karatA nathI ane puruSavedanA udayathI strIvedanu vedana karatA nathI. (va' vahune lIdhe oLa samA haLa veca' ve A rIte eka jIva eka samaye eka ja vedanu vedana kare che--( taMnA phasthicameca thatA pusineya vA) kAMtA zrIvedana' veina kare che kAMtA puruSavedanu vedana kare che. ( dUrathI pRthvInena' fioLa' pusi Dtha ) srIvedanA udaya thatAM strI puruSanI abhilASA kare che ( purito purasavavA poLa kRtyi gherU ) ane puruSavedanA uDDaya thatAM puruSa strInA samAgama icche che. A rIte (te Si te aLakhaLa smRti-tajJA-thI vA puli' purasevAthI ) strI ane puruSa banne ja strIveda ane puruSavedanA udayamAM eka bIjAnI abhilASA karatA hAya che-srI puruSanI ane puruSa strInI abhilASA karatA hoya che. TIkA -gautamasvAmI mahAvIrasvAmIne A prakArane prazna pUche che ( anna'ciyALA mate ! ) he bhadanta ! anya matavAdIe ( va Ala ti) evu kahe che, ( va mAsa te) janasamUhanI vacce evu bhASaNa kare che,( va padmavRtti) dRSTAMtAdi dvArA evuM batAve che, ( ' vavetti ) zAstromAM evI prarUpaNA kare che ( taMjJA) ke ( vavajIniyaruM) kAi paNa nigraMtha sAdhu ( kAjaN ) mRtyu pAmIne devalAkamAM devagati prApta kare che. tyAM jaI ne teM ( phenamUna avaLeLa) devarUpa thayelA potAnA zarIrathI. ( seLa taltha no ane deve No annesiM devANa devIo ahijuMjiya ahijujiya pariyArei ) anya devAne ane anya devIAne peAtAne vaza karIne temanI zrI bhagavatI sUtra : 2 258
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe viSayasukha bhogavato nathI. ahIM (ane seve, ala rajAI jevIgo ) e je pATha Ave che tenuM tAtparya nIce pramANe che-te pitAnAthI bhinna devonI sAthe ane pitAnAthI bhinna devenI devIo sAthe viSayasukha bhogavate nathI. ane (jo 3 nirivAbo vImo madanica bahirnAni vAire) te pitAnI devIone vaza karIne temanI sAthe paNa viSayasukha bhogavato nathI te te tyAM kevI rIte viSayasukha bhegave che? te kahe che-(jJAnamera riTiva jidinA parivArepha) te deva pitAnI vaikriyazakti dvArA pitAnA ja be rUpa banAve che-eka devanuM rUpa ane bIju devInuM rUpa ane tenI sAthe ja viSayasukha bhogave chekahevAnuM tAtparya e che ke devalokamAM gayelA te nircathajIva devanI pAse anya sAmagrI te hotI nathI. tethI te (agura ) pitAnI jAte ja-eTale ke pitAnI kriyAzaktithI pitAnA zarIranAM be rU5 banAve che-eka devanuM rUpa ane bIjuM devInuM rUpa. te devanuM svarUpa devIrUpanI sAthe viSayasukha bhogave che. A rIte potAnAM ja be rUpa banAvavAne kAraNe te jIva eka sAthe puruSaveda ane strIvedane anubhava kare che. A rIte eka ja jIva eka samaye be vedanuM vedana kare che. A prakAranI mAnyatA anya tIthike dharAve che. ( parva para kicara davacA necavA ) A prakAranI anyatIthikanI mAnyatA samajavI (jhAva ricAM 1 purisarca 2) A pAThane joDavA mATe ( 17 ) parathI sUcita thate pATha A pramANe che-(jJa mAM sthira veei, sa samaya purisaveya veei, ja samaya purisaveyaM veei, ta samayaM itthiyaveya ei, itthIveyasa veyaNAe purisavera veei, purisaveyassa veyaNAra ithiyaveya veei, evaM khalu ege vi ya Na jIve egeNa samaeNa do veya veei, ithi = puri ) je samaye jIva strIvedanuM vedana karato hoya che te samaye te puruSavedanuM paNa vedana karate hoya che. je samaye jIva puruSavedanuM vedana karatA hoya che te samaye te strIvedanuM paNa vedana karatA hoya che. (1) puruSa vedanA vedanathI jIva strIvedanuM vedana kare che ane (2) strIvedanA vedanathI jIva puruSavedanuM vedana kare che. A rIte jIva eka samaye be vedanuM vedana kare che-(1) strIvedanuM ane (2) puruSavedanuM je nigraMtha marIne devagatimAM utpanna thaye hoya, tene viSe paratIrthike uparokta je maMtavya dharAve che te viSe gautama svAmI bhagavAna mahAvIra prabhune pUche che- hai hame mane ga) he bhadanta ! anya tIthikanuM temanA viSenuM te kathana zuM saMbhavita che ? tene mahAvIra prabhu A pramANe uttara Ape che-( joyA) he gautama ! (taM sthiya parva mAraphati) te anya tIrthike evuM je kahe che (nAra thiye ja juve zrI bhagavatI sUtra : 2 259
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4) ke eka ja jIva eka ja samaye strIveda ane puruSavedanuM vedana kare che. ( ahI gautamanA praznamAM AvatuM samagra kathana grahaNa karavuM joIe) ( je te gvuM thAya) anya matavAdIoe evuM je kahyuM che te (mi te vaMkAya). temaNe mithyA kaheluM che. eTale ke temanuM kathana sAcuM nathI. kAraNake te deva jyAre strInuM rUpa dhAraNa kare che tyAre paNa pite puruSa hovAthI te samaye tenA puruSavedane ja udaya saMbhavI zake che-strIvedane nahIM. strIvedanuM parivartana karavAmAM Ave tyAre strIvedane ja udaya rahe che, puruSavedane nahIM, kAraNa ke strIveda ane puruSaveda eka bIjAthI virUddha ja hoya che kahevAnuM tAtparya e che ke deva pitAnA mULa zarIramAM rahevA chatAM paNa eka samaye aneka rUpa banAvI zake che. eka ja samaye te strI ane puruSa banI jaI zake che. paNa jyAre teNe puruSa ane strI bananuM rUpa dhAraNa karyuM hoya tyAre paNa te kRtrima strI rUpamAM ekalA puruSavedane ja udaya hAya che, kAraNake puruSavedane jenAmAM udaya che evA jIvanuM te eka rUpAMtara ja hoya che. tethI eka ja samaye be vedone udaya mAnavo te nyAyasaMgata lAgatuM nathI. kAraNake eka ja samaye eka ja jagyAe be vedano udaya thavo zakya nathI. jemanI vacce paraspara virodha hoya che temanuM eka ja jagyAe eka ja samaye astitva jovAmAM AvatuM nathI. jemake jyAM prakAza hoya tyAM aMdhakAra na hoya. kudaratI rIte ja. strIveda ane puruSaveda eka bIjAnA virodhI hovAthI eka ja samaye ane eka ja jagyAe te banenuM astitva saMbhavI zakatuM nathI. tethI "eka ja jagyAe eka ja samaye strIveda ane puruSaveda e baneno udaya thAya che," evI paratIthikanI mAnyatA mithyA che. A viSayane vistArathI samajAvavA mATe bhagavAna mahAvIra svAmI gautama svAmIne kahe che ke (za kuLa noramA | gvuM sAravavAmi, mAtAmi, parAmi, homi) he gautama! huM te evuM kahuM chuM, evuM bhASaNa karuM chuM, evI prajJApanA karuM chuM, ane evI prarUpaNA karuM chuM ke (gvaM vahu niyaMThe 4rapa samA) nigraMtha sAdhu kAladharma pAmIne sAmAnya devalokamAM utpanna thato nathI, paNa te te (maDhipu nA mAjumAvelu rAjUgNa nidigtevo anna tevoug vavavattA mag evA keI devalekamAM utpanna thAya che ke jyAM viziSTa vimAna parivAra Adi rUpa ruddhi hoya che. je devaleke pitAnA acitya prabhAvathI sadA yukta hoya che ahIM (zAstra ) ( paryanta) pada dvArA (magurUjatuM, ma hu, mAnasetu, mAro ) A pade grahaNa karAyAM che temane artha A pramANe che-je devaloka pitAnI viziSTa prabhAthI sadA camakatA rahe che, je viziSTa baLathI yukta hoya che. ja vizALa kIrtine bhaMDAra hoya che, je viziSTa sukhonA bhaMDAra hoya che. tathA dUra dUra gamana karanArA dethI je sadA bharelA rahe che ane jyAM rahenArA zrI bhagavatI sUtra : 2 260
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ devonI bharasthiti eka be Adi sAgaropamanI hoya che. evA devalokamAMnA koI eka devalokamAM te nigraMtha sAdhune jIva devanI paryAye utpanna thAya che. te devanI trAddhi kevI hoya che te batAvavAne mATe prabhu gautamane kahe che ke (2 of 70 je mavA raDhiA jAva magge) tyAM te evA deva bane che ke jenI vimAna parivAra Adi rUpa Rddhi ghaNuM ja sArI hoya che, jenI ghati ghaNu ja vadhAre hoya che, je viziSTa baLasaMpanna hoya che, je viziSTa kIti ane viziSTa sukhasaMpanna hoya che, ane je acitya prabhAvavALo hoya che. jenuM vakSasthaLa sadA hArathI zobhatuM hoya che. jenI bane bhujAo valaya ane truTita (bAhu rakSaka AbhUSaNo ) thI vibhUSita hoya che, jenA bane hAtha aMgada (abhUSaNa vizeSa) thI sadA vibhUSita hoya che, jemanA gAla kuMDaLonI kAntithI sadA camakatA rahe che, ane karNapITha ( kaNunA Abha SaNa) thI jemanA banne karNa sadA vibhUSita rahe che, jenAM vastra ane abhUSaNa vividha prakAranA hoya che, jemanA mastaka para vividha prakAranI puSpamALAo ane mugaTa rahe che, mAMgalika ane zreSTha vastrone je sadA dhAraNa kare che kalyANakArI puSpamALAothI tathA candana Adina sugaMdhita lepathI jeo sadA zobhatA hoya che, jenuM zarIra sadA dedIpyamAna hoya che, (4vavaUTHI ) paga sudhI laTakatI ane jholA letI vanamALAthI je yukta hoya che, evuM te deva pitAnA divya varNathI divyagaMdhathI-devasaMbaMdhI surabhigaMdhathI, divya AkArathI, divya sparzathI-sukumAra AdirUpa sparzathI divya saMghAtathI, divya saMhananathI, divya saMrathAnathI, vimAna parivAra AdirUpa divya addhithI, divya hutithI-zArIrika dItithI, divya vimAnanA prabhAvathI divya zarIra sauMdaryathI, zarIre paherelAM ratnAdinI divya kAntithI, tathA zarIranI kAMti ane deha saudaryathI (Ara vinA) dase dizAone (pUrvAdi cAra dizA, agni Adi cAra khUNA, tathA uparanI ane nIcenI dizAo) (3 mALe) prakAzita karatA (mAmANe) prabhAyukta karatA, (nAva vaNika) jenAranA cittane prasanna karatA-temanuM rUpa eTaluM badhuM manoza hoya che ke temane jonAranI AMkha temanuM rUpa jotAM tRptija anubhavatI nathI. teo jenAranI najare kSaNe bho navIna rUpa dhAraNa karatA hoya evuM lAge che. (te baM saraLa ane re anaihi vALa tevI mijhuniya majunica parica) uparokta samRddhi AdithI yukta devalokamAMnA keI paNa eka devalokamAM utpanna thayele te deva, anya devone tathA anya devanI devIone vAraM vAra pitAne vaza karIne temanI sAthe viSayasukha bhogave che. tathA (agirirathama tevo aniMnira mini ricArU) pitAnI devIone vaza karIne vAraM vAra temanI sAthe viSayasukha bhegave che. (avaLAva lag ) pite ja potAnI jAtane ( vikarinAM vidivaya ) vaikiya zaktithI deva ane devI rUpe utpanna karIne ( no paricArU ) viSayasukha bhogavatA nathI. A kathananuM tAtparya e che ke( 1 ki 2 6 nave) eka jIva ( gi' samaM) eka samaye (aa reca ve) eka ja vedanuM vedana kare che. (saMhA-thiyaro vA kurica tA). kAMte te strIvedanuM vedana kare che, kAMte puruSavedanuM vedana kare che ane vedanuM zrI bhagavatI sUtra : 2 261
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka ja samaye eka sAthe vedana karatA nathI. kAraNa ke (OM samaya dRsthiyanecaM vai ) je samaye te strIvedanuM vedana karatA hAya (no ta' samaya puliyeya' nep ) te samaye te puruSavedanuM vedana karatA nathI, (na' samaya puraveca vad te samaya' no sthitreya. vairU ) jyAre te puruSavedanuM vedana karatA hoya che tyAre te strIvedanuM vedana karatA nathI. (vivecakSa saphaLa no puNivel veva) strIvedanA udayathI te puruSavedanuM vedana karatA nathI ane (pulinecarala paLa no sthiyaneya vejDa) puruSavedanA udayathI te strIvedanuM karatA nathI. ( va vahu to nIne poLa' samA haLa veya' veg) A rIte eka jIva eka samaye eka ja vedanuM vedana kare che. (tajJA-phathIcaveca' vA putineca' vA) kAMtA strIvedanuM vedana kare che, kAMtA puruSavedanuM vedana kare che. eka jIva eka ja samaye eka ja vedanuM vedana kare che, tenuM kAraNa zuM? te tene khulAse A pramANe che- rUthI thIyeLa phona pupti patthara ) jyAre strImAM strIvedanA udaya thAya che tyAre te strI puruSanI abhilASA kare che, ane (purio puttiveLa` saphaLeLa' sthi paththar ) jyAre puruSamAM puruSavedanA udaya thAya tyAre te strInI abhilASA kare che. (vo vi te baLamA paththati) A rIte potAnA vedanA udaya thAya tyAre teo banne eka khIjAnI abhilASA kare che-( ta. jJaddA-phathI vA puria ) strI puruSanI abhilASA kare che, (vruttina nA diva) ane puruSa strInI abhilASA kare che sU.1 garbha ke svarUpa kAnirUpaNa A pramANe anyatIthikAnA matanuM khaMDana karIne have sUtrakAra gabha viSenuM prakaraNa zarU kare che-(pameLa ) ityAdi sUtrA ...( urnanameLa' aMte ! cakrame Aijo naiSir hor ? ) he bhaddanta ! udakagabha keTalA samaya sudhI uDhakaga rUpe rahe che ? ( noyamA noLa' ya samaya nagnoseLa chammAnA) he gautama ! te kagarbha eAmAM Ache. eka samaya ane vadhAremAM vadhAre cha mAsa sudhI uttakagabharUpe rahe che, ( tirikkhajoNiyagabheNa bhate tirikkhajoNiyaganbhe ti kAlao kevaccira hoi ) he bhaddata ! tiya cayAnika gabha keTalA samaya sudhI ti*cayeAnika gabharUpe rahe che ? ( na60Le aMto mujutta joseLa anusavacchArUM ) hai gautama ! tiya ceAnika gabha AchAmAM eche. eka aMtarmuhUrta ane vadhAremAM vadhAre ATha varSa sudhI tiya cacAnika garUpe rahe che. ( madhurasI zarumeLa mate ! manuthvI jnma tti hAstro kavi hodda!) hai bhadata ! mAnuSIgama keTalA samaya zrI bhagavatI sUtra : 2 262
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI mAnuSI gaI rUpe rahe che. (nomA ! nakhkhAM tomukuTM innosenaM vAralarava karAtlR) he gautama ! mAnuSIgala AchAmAM oche. 'tamuhUta' ane vadhAremAM vadhAre khAra varSa sudhI mAnuSI garbha rUpe rahe che. TIkA -(rAmeLa mate !) kALAntare jaLanA je pudgale varasAdanA pANIrUpe pariNAme che, te puaAne udakaga kahe che. te te vAtane anulakSIne gautama svAmI bhagavAna mahAvIrane pUche che ke he bhadanta ! te udyagarbhanI kAlasthiti keTalI che? eTale ke te udyakagabha vadhAremAM vadhAre keTalA samaya sudhI ane ochAmAM ochA keTalAka samaya sudhI udakaga rUpe rahe che ? praznanuM tApa nIce pramANe che-je jaLanAM pudgalenA pariNamanathI varasAda varase che te jaLanAM pudgale jo varasAda rUpe varase nahIM te echAmAM ochA keTalA samaya sudhI varasatA nathI ane vadhAremAM vadhAre keTalAka samaya sudhI varasatAM nathI ! gautamanA te praznanA mahAvIra prabhu A pramANe uttara Ape che (noyamA ! ) hai gautama ! (naLe na samaya ) udakaganA phALa ochAmAM Ache. eka samayanA ane( ujjoseLa ) vadhAremAM vadhAre cha mAsanA che. chamahinA pachI udghakaga rUpe rahetA nathI, paNa te vRSTirUpe pariName che. te ukagala mAgazara, poSa ane vaizAkha paryaMtanA mahinAomAM saMdhyArAga tathA meghAtpAda Adi lakSaNA vALo hoya che. kahyuM paNa che (pauSe samArgazIrSe sandhyArAgo'mbudAH sapariveSAH ) ( nAsya" mArpazISa zIta, pauSe'mivAttaH // 1 // ) tenA A pramANe atha thAya che-- mAgazara mAsamAM ane poSa mAsamA saMdhyA kALe AkAzamAM je ratAza dekhAya che, tathA candramAnI cAre kAra je meghAthI aMkita kuMDalAkAra jaLacakrarUpa pariveSa dekhAya che, mAgazara mAsamAM je vadhAre ThaMDI paDatI nathI ane poSamAM je atizaya ThaMDI paDe che, te badhAne ukagabha kahe che. jo te udakagabha koi paNa kAraNe pratihata na thayeA hAya teA cha mahinA pachI avazya varasAda rUpe varase che. udakaganuM vizeSa vivecana sthAnAMgasUtramAM karavAmAM AvyuM che. te jijJAsuoe tyAMthI te vAMcI levu'. (tirikkha joNiyagabheNa bhaMte tirikkhajoNiyaganbhetti kAlao kevaccira ho!) he bhadanta ! tiyagyeAnika jIveAnA ga` keTalA samaya sudhI tiya gyAnika gabharUpe rahe che ? tenA uttara ApatA prabhu kahe che (nocamAM ) ityadi he gautama ! ti cainika jIvAne gabha AchAmAM echA aMtarmuhUta sudhI ane vadhAremAM vadhAre ATha varSa sudhI tigU garbha rUpe rahe che. tyAra bAda te avazya janma le che. bAkInuM kathana sUtrA pramANe ja samajavuM sU. 25 zrI bhagavatI sUtra : 2 263
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyabhavattha ke svaapa kA nirUpaNa mAnuSI garbha je niyata kALe janma na le to te mAtAnA udaramAM keTalA kALa sudhI rahe che te sUtrakAra batAve che-(A mAthe' mate !) ItyAdi) sUtrArtha-(AMcamathe marevAcamAthe tti jAgo jevadattara 6!) he bhadanta! kAyabhavastha keTalA samaya sudhI kAyabhavastha rUpe rahe che? (noramA!) he gautama! (Tumi Atomuhurta 4%ose vAsaM saMvachAruM) kAyabhavastha ochAmAM oche aMtarmuhUrta sudhI ane vadhAremAM vadhAre vIsa varSa sudhI kAyabhavastha rUpe rahe che. TIkArtha-mAtAnA udaramAM rahelA garbhanuM je zarIra che tene kAya kahevAmAM Ave che. te kAyarUpa zarIramAM ja je bhava (janma) thAya che tene kAyabhava kahe che, kAyabhavamAM je rahe che te kAyabhavasthane "choDa" kahe che. gautamasvAmInA A praznanuM tAtparya e che ke te kArabhavastha (choDa) keTalA samaya sudhI kAryabhavastha rUpe rahe che. uttara--gautama ! te kAyabhavastha ochAmAM oche aMtarmuharta sudhI ane vadhAremAM vadhAre covIza varSa sudhI kAyabhavastha rUpe rahe che vIsa varSa A rIte kahevAmAM AvyA che-jema ke koI eka jIvanuM zarIra mAtAnA udaramAM garbha rUpe raheluM hoya tyAra pachI te jIva te zarIra rUpe mAtAnA udaramAM bAra varSa sudhI rahe ane tyAra bAda marIne pitAnA eja zarIramAM pharIthI utpanna thaI jAya ane tyAM bIjA bAra varSa sudhI rahe A rIte kAya bhAvastha (Da) rUpe kahevAnuM vadhAremAM vadhAre kALa 24 varSane kahyo che. sU. 3 manuSyAdi garbha ke kAlakA nirUpaNa mapura ci" ItyiAdi sUtrArtha- ( TUratAM visativiSoLiyavINa mane noLiyaHg it varu zaruM saMvirU) he bhadanta! manuSyanI strInI nimAM gayeluM puruSanuM, ane paMcendriya tiyanI strI (mAdA)nI yonimAM gayeluM paMcendriya tiryaMcanuM vIrya keTalA kALa sudhI temanI nimAM rahe che? (locama! soLa zratomunna kose vApamuddattA) he gautama ! manuSya strInI nimAM gayeluM manuSyanuM virya tathA pacendriya tiryaMca strInI nimAM gayeluM paMcendriya tiyacanuM vIrya ochAmAM ochuM eka aMtarmuhUrta sudhI ane vadhAremAM vadhAre bAra muhUrta sudhI nimAM rahe che. TIkArya-artha spaSTa che. tAtparya e che ke gAya Adi padriyatiya"ca jAtinI mAdAnI nimAM gayeluM vIrya tathA manuSya strInI nimAM gayeluM vIrya ochAmAM ochA eka aMtamuhUrta sudhI ane vadhAremAM vadhAre bAra muhUrta sudhI jIvanI utpatti karI zake che. 4 zrI bhagavatI sUtra : 2 264
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva eka bhavameM kitane pitA ke putra ho zakatA hai ? isa viSa kA nirUpaNa (o lIveLA mate " ityAdi sUtrA-( te nIcenuM mate ! ) he bhadanta ! eka jIva ( eka vAra janma levAnI apekSAe ( vacALe puttattAprvaM keTalA jIvAnA putra thai zake che ? ( noyamA !) he gautama ! eka jIva eka bhavamAM ochAmAM ochI pArasa vAtoduM vA) eka vyakitanA ke e vyakitane ( titriA ) ke traNa vyakitaonA (gnosena ) vadhAremAM vadhAre ( sacapuduttarala govALa puttattA hU~vuM lAgaccharU) zata pRthakatva jIvAnA mALeLa ) bAjI ) ( bheLa ) ( putra thaI zake che ! pa ! ' TIkA -gautama svAmI bhagavAna mahAvIrane pUche che-" i noleLa mate ! he bhaddanta ! eka jI 1 mALa ''ekabhanna grahaNu karavAthI " sUvar cALa ' keTalA jIvAnA " puttattAe habvaM Agacchai putrarUpe hAI zake che ! ahI je ( X ) padma AvyuM che te vAkayAla'kAramAM AvyuM che. uttara sUtramAM paNa ema ja samajavuM. have gautamanA praznanA je uttara maLyo te sUtrakAra samajAve che- " nocamAM ! ' he gautama ! eka ja jIva eka bhavamAM huM * stanA rokhkhuM | tind" nA nannenuM " AchAmAM oche. eka jIvane, athavA e jIvanA athavA traNa jIvanA putra anI zake che ane " sayaputtassa jIvANaM puttattAe " vadhAremAM vadhAre sAthI navasA sudhInA jIvAnA putra thaI zake che. hamaNA ja e vAta khatAvavAmAM AvI che ke ceAnimAM praviSTa manuSyAnuM tathA tiya cAnuM vIya vadhAremAM vadhAre khAra muhUta paryaMta sacitta rahI zake che, A prakAranI paristhitimAM eka gAya AdinI sAthe khaseAthI navasA sAMDha sabhAga kare te te saunuM vI` eTalA samaya sudhI cenimAM sacitta ja yu raheze. tevIya samudAyamAM kAi jIva utpanna thaI zake che. A rIte utpanna thayelA sa'tAnane te saghaLA jIveAnuM saMtAna mAnavuM paDaze. tethI ja kahyuM che ke vadhAremAM vadhAre asethI navasA jIvanuM te saMtAna banI zake che. athavAkhasAthI navasA sudhInI saMkhyAnA sAMDhAnuM vIya khAra muhUtathI echA samayamAM eka nalikAmAM ekatra karIne gAyanI cenimAM nAkhavAmAM Ave te te sthitimAM utpanna thayela te saMtAna te uparAkta badhA sAMDhAnuM saMtAna gaNAya che. sU. pA 61 La jhIvalla La' mate ! " ityAdi dha sUtrAya -( zrI bhagavatI sUtra : 2 7) lIlano aMte ! nauya mathALeLa taiyaDyA lIvA 265
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuttA kuda karachanita) he bhadanta ! eka jIvanA eka vAra janma levAnI apekSA keTalA putra utpanna thAya che? (joyA!) he gautama! (banne) ochAmAM ochA (go vA, rovA sigio vA) eka jIvanamAM eka vAra janma levAnI apekSAe eka athavA be athavA traNa ane (3oLa') vadhAremAM vadhAre (sayasa pu SIrA puttattA sUvuM mAna ) be lAkhathI nau lAkha sudhInA jIvo putrarUpe utpanna thatA hoya che. ( je LaTrena mate ga sukarara kAra phuda kAchatti) he bhadanta ! Apa evuM zA kAraNe kahe che ke eka jIvanA eka vAra janma levAnI apekSAe ochAmAM ochA eka, be athavA traNa ane vadhAremAM vadhAre be lAkhathI nava lAkha jI putra rUpe utpanna thAya che ? (mocamA !) he gautama! (phathI ca koLI medunavattI nA saMko, samucuss) strI ane puruSanI kamata nimAM maithunavRttika nAmane saMga utpanna thAya che. (te suko vize saMviti) tethI teo bane zukra zroNita rUpa nehane saMbaMdhita kare che. (tabdha nahaomi po. vA do vA tiNNi vA, ukkoseNa sayasahassapuhatta jIvANa puttacAe havva kAjI) te saMga pAmelAM raja ane vIryamAM ochAmAM ochA eka, be athavA traNa che ane vadhAremAM vadhAre be lAkha cha putrarUpe utpanna thaI zake che. (te tenuM jJAva hRda4 Tcha ) te kAraNe meM evuM kahyuM che. TIkAtha--( navA ' mane !) he bhadanta ! eka jIva ( vIva avAje) eka jIvarUpa mAtAnA garbhamAM bhavagrahaNa karete arthAt eka ja vAra janma dhAraNa kare te (vaphALuM puttattA vAchaMti) keTalA ja putra rUpe utpanna thAya che? A praznano bhAvArtha nIce pramANe che-eka jIvanA eka bhavagrahaNamAM keTalA cha putrarUpe utpanna thAya che? mahAvIra prabhu tene javAba ApatA kahe che-(vA !) he gautama!(som" vo vA vA tiLiyA) eka jIvanA bhavagrahaNamAM ochAmAM ochA eka, athavA be, athavA traNa jIva eka sAthe putrarUpe utpanna thaI zake che, (3or') ane vadhAremAM vadhAre (caraNa putta jIvA puttara dhruvaM mAra) be lAkhathI nava lAkha che eka sAthe putrarUpe utpanna thaI zake che. saiddhAMtika paribhASA anusAra be thI nava. sudhInI saMkhyAne (pRthakatva) kahe che. tethI sUtrane artha batAvatAM ( jayAra )e pada mUkavAmAM Avela che, mATe bethI nava lAkha lakhyA che. A rIte eka jIva eka bhavagrahaNa kare tyAre be lAkhathI nava lAkha sudhInA che eka sAthe putrarUpe utpanna thaI zake che. A vAta masyAdika jamAM jovA maLe che-eka ja vAranA saMgathI bethI nava lAkha jI garbhamAM utpanna thAya che ane eTalAM ja janma pAme che. tethI ja evuM kahyuM che ke "eka ja jIvanA ekavAra nA bhavagraNathI lakSa pRthakatva (be thI navalAkha) putra utpanna thAya che, zrI bhagavatI sUtra : 2 266
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vAranA saMga thI manuSya strInI penImAM joke be lAkhathI navalAkha ja tenA garbhamAM utpanna thAya che paNa te badhAM janma letAM nathI. paraMtu masyAdi mAM jeTalA che eka sAthe garbhamAM utpanna thAya che teTalA tamAma jI janma le che. have tenuM kAraNa jANavAne mATe gautamasvAmI bhagavAna mahAvIrane prazna pUche che-"(te jemAM ma?! gvaM yudatta, jJAva dUrva bAjI" he bhadanta ! Apa evuM zA kAraNe kahe che ke eka jIvanA eka vAranA bhavagrahaNathI ochAmAM ochA eka, be, athavA traNa jIva putra rUpe utpanna thaI zake che ane vadhAremAM vadhAre lakSa-pRthakRtva jI putra rUpe utpanna thaI zake ? A praznano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke-(joraHI) he gautama! (sudhIra purita 2 mehANa medupatti nAma koNa samuq7) strI ane puruSanA karmakRta nimAM maithunavRttika nAmane saMga utpanna thAya che. tene bhAvArtha A pramANe che-maithuna kriyAmAM pravRtti karAvanAra athavA mithuna kiyAnA heturUpa rasI ane puruSane saMga jayAre karmakRta nimAM thAya che, tyAre ja jaghanya ane utkRSTa nI apekSAe pUrvokta pramANamAM darzAvyA mujaba saMtAne utpanna thAya che. (rUsthag pusaNa) ne (meduvatti nAma saMno samudags) sAthe saMbaMdha che. eTale ke strI ane puruSamAM maithuna vRttika nAmane saMga utpanna thAya che. temane te soga kayAM utpanna thAya che te batAvavA mATe kahyuM che (jamajA koLig) ke te saMga karmakRta nimAM utpanna thAya che. nAmakarma dvArA nirmita je ni che tene karmakRta yoni kahe che. te mithuna vRttika nAmane saMyoga utpanna thatA ( Tu sineha saMvitti ) te bane saMbhaMga karIne pitAnA zukra ane zeNita rUpa snehane paraspara ekatra kare che. (taratha i =hune je kAM to vA tiuir vA) temAM ochAmAM ochA eka, athavA be athavA traNa saMtAna eka sAthe utpanna thAya che. ane vadhAremAM vadhAre (sayatapura navA puttattApa duvaM kAnajI ) be lAkhathI nava lAkha jIvo eka sAthe saMtAnarUpe utpanna thaI zake che. teNe tenaTTu gAtra dave Adara) he gautama! te kAraNe huM evuM kahuM chuM ke eka sAthe ochAmAM ochA eka, be athavA traNa jIvo ane vadhAremAM vadhAre be lAkhathI nava lAkha jIvo putrarUpe utpanna thaI zake che. sU6 / zrI bhagavatI sUtra : 2
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithuna sevAse asaMyamake kAraNa kA nirUpaNa mathuna asaMyamanuM ja kAraNa che, e vAta darzAvavA mATe sUtrakAra kahe che ke-(duLa maMte) rUlyAri sUtrArtha - (mare ! meLave tevamaLa zerisa alaMgane jharU!) he bhadanta ! maithunakarmanuM sevana karanAra vyaktine asaMyama kevA prakArano hoya che? A vAtanA spaSTIkaraNa mATe eka dRSTAMta Ape che-( joyA !) he gautama! (se gaThThArAmA vaipurise) jevI rIte ke puruSa (tattai #) tatpa suvarNanI saLI vaDe ( nAstriyaM vA nUranAjhirca vA) rUnI nalikAne athavA bhUsAnI nalikAnA (samaye jJA) nAza karI nAkhe che, (joyA ) he gautama! barAbara (risA ataMrame) ebe ja asaMyama (me seva mAkhaNa laga6) maithuna kamanuM sevana karanAra vyaktine thAya che. (seva maMte ! vAva viru) he bhadanta! Apa devAnupriye kahyA pramANe ja bane che. ApanuM kathana tana satya che. evuM kahIne gautamasvAmI potAne sthAne jaIne besI gayA. TIkAI-(phUpe maMte ! tenA pitA avanane jannarU) he prabhu ! je vyakti A maithunakarmamAM pravRtta thAya che temane kevA prakArane asaMyama deSa lAge che? gautamasvAmInA AvA praznanuM kAraNa e che kemaithunakarma paNa asaMyamane kAraNarUpa hoya che. tethI maithunakarma saMbaMdhI asaM. yamane jANavAne mATe uparane prazna pUchavAmAM AvyuM che. tene javAba Apa. tA mahAvIra prabhu gautamane samajAve che ke he gautama! je vyakti maithuna karma nuM sevana kare che temane prANAtipAta rUpa asaMyama "pApa" lAge che. eja vAtane spaSTa karavA mATe bhagavAna nIcenuM daSTAnta Ape che-(se nA nAma je puri jayanADhi vUDanA4i vA tai Mer samiNe gA) jema koI puruSa rU athavA bhUsAthI bharelI vAMsanI pilI naLImAM atyaMta tapAvelI saLI nAkhe te jema naLImAM rahela rU athavA bhUsAno bilakula nAza thaI jAya che, e ja pramANe enimAM rahelAM jIvone maithuna sevana karanAra nAza karI nAkhe che. nigata jIvo paMcendriya hoya che. (ANa vocamA ! meLa sevamaLa ane karu) he gautama! mithunakarmamAM Asakata jIvo te prakArane asaMyama seve che. (reva maMte ! re re!) he devAnupriya ApanI vAta taddana sAcI che. ema kahIne bhagavAna mahAvIrane vaMdaNa nama: skAra karIne (jJAvi) gautama svAmI tapa ane saMyamathI pitAnA AtmAne bhAvita karatAM viharavA lAgyA che sU 7 zrI bhagavatI sUtra : 2 268
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRhiDakA nagaranivAsI zrAvako kA varNana pahelAM mANasanI ane tiryaka paMcendriya jIvonI utpattinuM varNana karavAmAM AvI gayuM che have sUtrakAra devonI utpattinuM pratipAdana karavA mATe taMgikA nagarInA zrAvakonuM varNana kare che-( taLe maLe ) ItyAdi sUtrArtha-(tA" tyAra bAda (tamane majAva mahAvIra) zramaNa bhagavAna mahAvIre ( fro narao) rAjagRha nagarInA (kurisTAbo cAlo) guNazIla nAmanA caityamAMthI (nivamarU) vihAra karyo. (parinimittA) tyAMthI nIkaLIne (vadivA jhaLavacakavAra vira) teo janapademAM vihAra karavA lAgyA. (tejI zAhe tenuM samaM') te kALe ane te samaye (tuniyA nAmaM nArI sthA) taMgikA nAme eka nagarI hatI. (asLo) tenuM varNana caMpA nagarI pramANe samajavuM. (tI sujiyA nagarI vakriyA) te tuMbikA nagarInI bahAra (uttaraputhime TiNImA) izAna khUNAmAM (pusaT nAnuM je hothA) puSpatika nAmanuM caulya hatuM. (vA) tenuM varNana pUrNabhadraka maitya pramANe samajavuM. (ta suvicAra nI) te taMgikA nagarImAM ( samovAsayA parivanaMti ) aneka zramaNopAsaka "zrAvaka " rahetA hatA. (rA,tti ) teo ruddhithI paripUrNa ane audArya Adi guNethI dIpta hatA. ( jiriyaviSa4mavAra saLagAvIrUon ) jemane rahevAnAM aneka vistRta makAne hatAM, palaMga AdirUpa zayananI sAmagrIothI, paThaka Adi rUpa AsanethI, rathAdi rUpa yAnethI ane gaja, azva AdirUpa vAhanethI te zrAvako yukta hatA. ( rAdhAdunnAthajaracA) temanI pAse dhananI nyUnatA na hatI, sonA cAMdIthI temanA bhaMDAra bharelA hatA. (bhAgonoriAvattA) teo Aga pragathI yukta hatA. (vida vikasTamarUpa) temanA kuMTuMbanA mANasoe jamI lIdhA pachI paNa temanA bhejanAlayamAM khAdya ane piya padArtho ghaNuM moTA pramANamAM paDyA rahetAM hatAM. (vahu sArIjanahivatrathamUA ) temane tyAM aneka dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, pADA ane gheTAM hatAM. ( vahunanA mAmUyA ) aneka manuSya paNa temane parAjaya karI zakatA nahIM. (milApa nI jIvA) jIva ane ajIvanA svarUpanA teo ghaNuM jANakAra hatA. (3ra4youpAvA" puNya ane pApanuM teo atizaya dhyAna rAkhatA hatA. (tasava, saMvara, nijhA, viciA, Ahira, vaMdha mANa punA) astra, baMdha, saMvara, nirjarA, kiyA, adhikaraNa, baMdha tathA mokSanuM zrI bhagavatI sUtra : 2 269
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpa teo barAbara jANatA hatA (annA devAsurasAgArakinnrkiNpurisgrulNgdhnvmhaargaaiehiN devagaNehi niggathAo pAvayaNAo aNati. komanis ) koI paNa kArya sAdhavA mATe teo devenI sahAyatA IcchatA nahIM nigraMtha pravacanathI temane calAyamAna karavAne deve samartha na hatA, asuro, nAgakumAro paNa samartha na hatA, garuDo samartha na hatA, rAkSase samartha na hatA, kinnara samartha na hatA, kiparU samartha na hatA, gaMdharva samartha na hatA, ane mahoraga Adi devagaNa paNa samartha na hatA. (jiggathe pAvayaNe nissa kiyA, nikkaMkhayA, nivyitigicchi yA laTThA, gahiyaTTA, puchiyA, micaTTA, viniciThThA, kRimiMgonApurAtattA ) ninya pravacanamAM teo zaMkA rahita hatA, kAMkSA rahita hatA, ane vicikitsA rahita hatA. teo zAstrArthathI sArI rIte paricita hatA. zAstro dvArA pratipAdita artha temanA aMtaHkaraNamAM sadA dRDhatAthI vasate hate. je zAstra pratipAdita arthamAM temane saMdeha utpanna thate te teo jJAnI lekane pUchIne potAnA saMdehanuM nivAraNa karatA. tethI temaNe zAstrArthane sArI rIte samajI lIdhe hate. zAstrapratipAdita arthanuM zuM rahasya che te temaNe kaI paNa jAtane saMdeha rAkhyA vinA nizcita karI lIdhuM hatuM. temanA hADe hADamAM tathA nase nasamAM nigraMtha pravacana pratye anurAga vyApele hate. (mArA MiAthe paLe , aAM ja teNe baLadde) teo kahyA karatA hatA ke he Ayu mAne ! A nigraMtha pravacana ja mekSa apAvanAra che. tethI teja sArabhUta che, te sivAyanAM badhAM pravacane kupravacane che ane asArabhUta-sArarahita-che.(kariya vaDhagr) temanA aMtaHkaraNa sphaTika maNiyAnI mAphaka zuddha rahetA hatA eTale ke teo pAparahita aMta:karaNavALA hatA "baTcaluvArA" temanA makAnanAM dvAra dAna puNya mATe sadA ughADAM rahetAM hatAM. "niyattate rASagverA" dareka gharamAM tathA aMtaHpuramAM kaI paNa jAtanI reka Teka vinA temane praveza karavA devAmAM AvatuM hatuM. ( vahiM tIvracaTLamAparavALavavAhiM) teo ghaNA prakAranA zIlavrata, guNavata, viramaNuM, pratyAkhyAne ane pauSadhapavAsa karatA hatA. (jAmudipuom jAtinuM paripuvi vAta sanma AbuvAlA ) teo caudaza, AThama, amAsa ane pUnamanI tithiyonA pauSadhe karatA hatA. ( tamane Nigathe phAsurasaNijjeNaMasaNapANakhAimasAimeNaM vatyapaDigagahakaMbalapAyapucchaNe NaM pIThaphalagasejjAsaMthAraeNaM osahabhesajjeNaM paDilAbhemANA ahApaDiggahiehiM tahiM ja mAmAnA vidati ) tathA teo zramaNa nigraMthane nirdeza eSaNIya azana pAna, khAdya, svAdya Adi cAra prakArane ahAra, varu, pAtra kambala, poMchana, pITha, phalaka, zayyA, sasatAraka, auSadhe ane bhaSa vaherAvatA hatA. ane pite grahaNa karelAM tapAkarma dvArA pitAnA AtmAne bhAvita karatA hatA. zrI bhagavatI sUtra : 2 27)
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkArtha-(ta ) tyAra bAda temaNe ma mAvI) zramaNa bhagavAna mahAvIra (AjihAjo navarAgo) " rAjagRha nagaranA" (kutiSThAno yA) guNazIla caityamAMthI (nizvamarU) nIkaLyA (nivamittA) tyAMthI nIkaLIne (vA) bahAranA "kanA viNA visa" pradezamAM vihAra karavA lAgyA. " zAhe teNaM namagi" te kALe ane te samaye "tUniyA jA rahI " taMgikA nAmanI eka nagarI hatI "vaUOT " te nagarI nuM samagra varNana caMpAnagarI jevuM ja samajavuM. "tIrtha sujiyA nathari hirA" te tuMgika nagarInI bahAra "pustri rilImANa" IzAna keNamAM (uttara ane pUrva vaccenA khUNe ) "putti nAma rUpa tathA " puSpatika nAmanuM rautya (yakSAyatana ) hatuM "aun" aupAtika sUtramAM pUrNabhadraka maityanuM jevuM varNana karyuM che tevuM tenuM varNana samajavuM. "taratha phuniyA nacarI" te taMgikA nagarImAM " samAcAra parivati" aneka zramaNopAsake (zrAvake ) rahetA. hatA. te zrAvake kevA hatA te batAvavA sUtrakAra kahe che-teo mahAna hatA athavA dhana, dhAnya Adi ruddhithI yukta hatA. " vittA " dIpta hatA. audArya Adi guNothI vikhyAta hatA. athavA teo pitAnA dharmanA bahumAnathI garvita - gaurava yukta-hatA "visthiomvikasTamavALAnavAjhu phA" temanAM rahevAnA aneka makAne viratRta, moTA ane vizALa hatAM. te makAne palaMga Adi zayananI sAmagrIthI pIThana Adi AsanethI, rathAdi yAnethI ane gaja, azva Adi vAhanethI cuta hatAM. "vadhaLavAcakavarIcAo temanI pAse gaNima, dharima, meya ane parichedyarUpa bahu ja dhana hatuM. temaja suvarNa tathA rajata paNa moTA pramANamAM hatuM. "kAjAmIjIsaMghavattA " Ayega-lAbhane mATe mAlanI nItipUrvaka kharIdI karavAmAM ane "prAga"--lAbha thAya tyAre tene nItirvaka vecavAmAM teo kuzala hatA. eTale ke teo nItipUrvaka dravyopArjana karatA hatA. "viraTrivikasTamaravA" A pada dvArA ema batAvavAmAM AvyuM che ke teo atizaya dayALu hatA. kAraNa ke temanA bhejanAlayamAM eTalI badhI bhejanasAmagrI raMdhAtI hatI ke temanA parijanoe bhojana karyA pachI paNa ghaNI ja khAdya sAmagrI paDI rahetI. te vadheluM anna dIna, anAtha Adi janone vaheMcI devAmAM AvatuM hatuM. "jadurANIvAsamaDhiyAmA" temane tyAM aneka dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, gheTAM ane gheTIo hatAM. te zramaNopAsake eTalA badhA bhAgyazALI hatA ke "duSaNarU amUcA" ekato zuM paNa aneka mANaso maLIne paNa temane parAbhava karI zaktA nahIM -kaI temano tiraskAra karI zakatuM nathI. eTale ke teo zaktizALI ane mAnanIya hatA. aneka mANaso dvArA paNa aparibhUta (ajeya) hatA. upara zrI bhagavatI sUtra : 2 271
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, 31 kta-" laThThA, dvittA, aparimUyA '-traNa vizeSaNA temanAmAM pradIpanA dRSTAntanI sArthakatA batAve che jema tela, vATa ane yAtithI yukta dIvA kAI nirbhrAta jagyAe surakSita rAkhavAmAM Ave te tyAM te sArI rIte prakAza ApyA kare che, eja rIte zramaNApAsaka paNa potAnI tela ane vATa samAna ruddhi vaDe tathA dIvAnI jyeAtI samAna udAratA, gaMbhIratA AdirUpa dIpti vaDe yukta hatA. tathA te nirvAMtasthAnanA pratinidhirUpa sadAcArathI maryAdAnuM sadA pAlana karatA hatA. eja temanI aparibhUtatA ( ajeyatA ) hatI. tenAthI paNa teo yukta hatA. tethI ADhayatA, (Rddhi) dIpti ane aparibhUtatA, e traNe mAM rahenAra hetutAvacchedaka dhama eka che " tethI "tRLa'mani " nyAye pratyakSa anumAna ane AgamazabdomAM pramANatAnI jema pratyeka AthatA Adine hetu mAnavA joie nahIM. jevI rIte tela, vATa ane jyAtithI yukta dIvA nirvAta sthAnamA surakSita maLyA kare che ane prakAza Ape che eja rIte zramaNApAsake paNa Aca, dIpta ane aparibhUta hAvAthI khUba zelatA hatA. te zramaNApAsakA laukika vahevAramAM jevA dakSa hatA evA ja dhArmika viSayAmAM paNa teo dakSa hatA, e nIcenAM sUtro dvArA matAvavAmAM Avyu che-" miya nIvAnIyA 'jIva ane ajIvanA yathArtha svarUpanA tee jJAtA hatA. 6 laddhapuNNapAvA puNya tathA pApanuM` strarUpa paNa teo sArI rIte samajatA. --sa-na-ga-jiriyA-diva--baMdha-movaDalA " Asrava' savara, nija rA, kriyA, adhikaraNa, adha, ane meAkSa, e tattvonA viSayamAM teo nipuNa hatA. eTale ke te tattvAmAM haiya kayAM kayAM tattvo che ane upAdeya taravAM kayAM kayAM che te teo samatA hatA. jevI rIte taLAva Aphri mAM jharaNAMo dvArA pANI Ave che, eja pramANe AtmArUpI taLAvamAM ATha prakAranAM karma rUpI jaLanA praveza mithyA darzana Adizya bhAva vaDe niraMtara thayA kare che. tenuM nAma ja Asrava che. tene kAraNe ja mithyAdarzana, avirata, pramAda, kaSAya ane cega uddabhave che. kane je upAyAthI pravezatA aTakAvavAmAM Ave che te upAcAnu nAma savar che. samiti, gupti, pariSahe para vijaya Adi kAraNeAthI sa`vara thAya che. jIvanA pradeze!mAMthI karmo nirI javAnI--naSTa thaI jvAnI-kriyAnu nAma nirA che. kriyA zakhsa dvArA kAyikI Adi kriyAo grahaNa karavAmAM Avela che. jenA dvArA AtmA narakagatimAM javAnI cAgyatA meLave che tenu nAma adhikaraNa che. dravya ane bhAvanI apekSAe te adhikaraNa nA e prakAra kahyA che. gADI, yaMtraAdi dravyAdhikaraNA che krodhAdika kaSAye bhAvAdhikaraNA che. jIvane kama pudgaleAnI sAthe je sa'madha che tenuM nAma madha " che. samasta konA AtmAmAMthI kSaya thavA tenuM nAma mAkSa che. kahevAnu tAtpa e che ke karmonA astitvamAM jIvanI je avasthA << hatA. Asava " dd zrI bhagavatI sUtra : 2 272
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahe che, te avasthA karmAnA sadatara abhAva thayApachI rahetI nathI. kane sathA kSaya thaI gayA pachI jIvanI avasthA zuddha suvarNanA jevI niLa khanI jAya che. tethI jIvanI te avasthA sAdi (Adi sahita ) hovA chatAM paNu apa vasita rahe che. kAraNa ke e sthitimAM tenI aMdara azuddhatA utpanna karanAra koI paNa zakti ja rahetI nathI, tethI ja te avasthAne sAdyapa vasAna rUpa kahela che. eka siddhamAM anaMta siddhonA avagAha kAi paNa muzkelI vagara rahe che tethI tene avyAbAdha rUpa kahela che. jIvanI evI je avasthA che tenuM ja nAma meAkSa che. kahyuM. paNa che "C samasta karmanA vipramAkSa ( nAza) thavA enuM nAma ja jIvanA mekSa che. e avasthAmAM jIva zuddha rahe che. jIvanI te avasthA sAdi hAvA chatA aparyavasita DAya che-AdithI yukta hAtA chatAM aMta rahita hoya che. te avasthAmAM jIva AvyAbAdha rUpe ( kAi paNa jAtanI khAdhA vinA ) rahe che te zrAvakA e Asrava Adi tattvAnI haeNpAdeyatAnA ( grAhya agAdhutAnA ) jJAtA hatA. amaduMnA " temanA hRdayamAM e vAta para dRDha zraddhA hatI ke dharmanA sevanathI utpanna thayela sAmarthya sivAya jIvanA koi paNa anya sahA thaka nathI, tethI teo devAdikanI sahAyatAnI icchA rAkhatA nahIM te samajatA hatA ke dhama sivAya jIvana koI paNa bIjo sahAyaka hAtA nathI athavA teo samajatA hatA ke pAte karelAM karmonA phaLa jIve segavavA paDe che. tethI pAte karelAM karmonA vipAka bhAgavatA temanA manamAM dukhalatA AvatI nahI', ane dukha latA nahIM AvavAthI kRtAnuM phaLa bhogavavAmAM anya koinI paNa madadanI AkAMkSA rAkhatA nahIM. nigraMtha pravacanamAM e zrAvakAne eTalI dRDha zraddhA hatI ke " ninthAo AvacaLAmo ka nigraMtha pravacanathI (vAghunAgara-nirjivurikSA baMdhananonA du' kALedi') vaimAni kAdi devA, asurakumAza, nAgakumArA, yakSa, rAkSasa, kinnara, kipuruSa A vRkSa vigere cAre vyantara vizeSa che. garuDa-garuDanAcihna vALA suvarNa kumAra, gaMdhava ane maheAraga e paNa vyantaravizeSa che. ityAdi devagaNa pazu ( aLaknaniSnA) temane rajamAtra paNa calAyamAna karavAne samartha nahatA. te zramaNe pAsaka ( nice pALe ) nigraMtha pravacanamAM ( niRjiyA ) zaMkArahita hatA -te dvArA pratipAdita tattvomAM temane koI paNa prakAranA sa Mdeha thatA nahI. (niyaMttiyA ) para matane ApanAvavAnI icchA temane svamamAM paNa thatI nahI'. ( nivRittinizciyA ) "jainadhama mAM pratipAdita mAnu anuSThAna niSphaLa jAya che, " evA phaLa vizenA saMdeha temanA cittamAM kadI uddabhavatA nahIM (rudghATTA ) anA zravaNane lIdhe teA lakhyA hatA. ( ciTTA) arthanA avadhAraNathI teo gRhItA hatA. (vutttitrutA je arthamAM temane saMdeha thatA te atha jJAnIne pUchIne peAtAnA saMdehanuM te nirvANu karatA hatA. tethI te pRSTAtha k ) zrI bhagavatI sUtra : 2 203
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA (miyANA) pUchelA ane temane sArI rIte baMdha thato hato tethI teone abhigatArtha vizeSaNa lagADyuM che. (vinirijharcA) arthanI avadhAraNathI teo padArthone nizcaya karatA hatA, tethI teo vinizcitArtha hatA. (aiikaMmarAjarattA) asthi eTale hADakAM ane asthinI vacce rahelI dhAtu vizeSanuM nAma majAja che. temanA asthimajajA dharmanA raMge raMgAyelA hatA nirNaya pravacana pratye temanA Atma pradezomAM prema ane anurAga hate eTale ke temanA Atmapradeza pravacanamaya ja hatA. tethI ja teo temanA putrAdikane vAraMvAra evuM kahyA karatA ke (bacAva vaLa) he AyuSmAno A nigraMtha pravacana () mokSarU5 arthane prApta karAvanAruM che. tethI ja (kaca pade) tesArabhUta che. (tere ) A nigraMtha pravacana sivAyanA bIjAM je pravacane che te kupravacane che. te mekSane prApta karAvatA nathI mATe sArarahita che. have sUtrakAra te zramaNe pAsakAnA audArya Adi guNonuM varNana karatAM kahe che. ke (jharicaDhir) temanA ata: karaNe sphaTika maNinI mAphaka zuddha yAne nirmaLa eTale ke pApa rahita hatAM "avaMcihuvA' temanA makAna puNyadAna mATe hamezAM ughADA ja rahetA hatA. (niraMte ghasA ) temane AvavA javAmAM kaIne kaI paNa prakArane saMdeha na hatuM tethI rAjAnA aMtaH puramAM paNa teo vinA kaTeka teo jaI zakatA hatA. teo kevI rIte dharmanuM ArAdhana karatA, te have sUtrakAra prakaTa kare che. (vahiM) aneka prakAranA ( sIsTa jayapuramA vAvAvADuM ) dharmAnuSThAnanI ArAdhanA karatA hatA. sAmAyika, dezAvakAzika, pauSadha,ane atithi saMvibhAga rUpa zIlanuM teo pAlana karatA hatA, pAMca aNuvratAnuM teo pAlana karatA hatA, traNa guNavratAnuM teo pAlana karatAhatA, mithyAtvanA sevanathI teo sadA dUra rahetA hatA, tyAjya vastuone teo pratyAkhyAna laIne tyAga karatA hatA. (paSa) eTale puSTi. ahIM puSTi zabda zarIranI puSTinA arthamAM vaparAye nathI paNa dharmanI pRSTi arthamAM tene prayAga karI che. piSadha karavAthI zarIranI puSTi bhale thatI na hoya, paNa dharmanI puSTi te avazya thAya che. tethI jenA dvArA dharmanI puSTi thAya tene piSadha kahe che. parvanA divase cAre prakAranA AhAranA tyAga pUrvaka pauSadhazALAmAM rahIne A vrata karAya che. A vratavizeSamAM je upavAsa-rahevAnuM thAya che tene piSadhopavAsa kahe che. piSadhapavAsane e pramANe vAcyArtha thAya che. e piSadhopavAsa kyAre karAya che? "vAkasamudigchAmANiLaNucaudaza, AThama, amAsa ane pUname pauSadhapavAsa karavAmAM Ave che. te zramaNopAsako "ra" e pauSadhavratanuM te tithiomAM " sa"zAstrokta vidhipUrvaka zrI bhagavatI sUtra : 2 274
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Tqvi " pUrNarUpe "bagvmALA" pAlana karatA hatA. "samane viMdhe Biggsfbannef " teo zramaNa nircane sadA prAsuka eSaNIya (acitta, nirdoSa ) "basaTITNAmasAmeNaM " azana, pAna, khAdya ane svAdya tathA " vatharimAvAyagchaLe " vastra, pAtra, kAmaLa, phalaka-pATa, zA-pAtharaNuM athavA aDhI hAthanI laMbAInuM Asana vizeSa saMstAraka--zarIra pramANa zayyA, tathA "somezai " auSadha ( eka dravyamAMthI banAvelI davA) bhaiSajya ( aneka dravyomAMthI banAvelI davA) "ifmemAna " vaherAvatA hatA. tathA "vahArivA"i vidhi pUrvaka aMgIkAra karelAM "ravADuiM" tapakarma dvArA ( chaTha, AThama Adi tapasyAo dvArA) "HIT mArA pitAnA AtmAne bhAvita karatA "vi"i rahetA hatA ke sU8 pArthApatyIyaWvIroMkAvarNana "revaM jAna " ItyAdi / sUvA-(te seoi tenuM " te kALe ane te samaye "GHT. jija" pArzvanAtha bhagavAnanA ziSyanA ziSya ("the mAro) vira bhagavaMta (vaMDuM saLaTRArdUi saddhi) pAMca aNagAronI sAthe (saMfgri) laIne taLeva tuniyA nI sevA putra rU teva vAri) te taMgikA nagarInI bahAra AvelA puSpavatika caityamAM padhAryA. teo zuM karatAM karatAM tyAM AvyA, te have sUtrakAra prakaTa kare che-(kALupuTiva jamAnA, mAluma kurUjhamALA, mudde mudde viramALA) krame krame vihAra karatA, eka gAmathI bIjA gAma jatA jatA, sukha pUrvaka vihAra karatA karatA teo tyAM padhAryA. te sthavira bhagavaMta (gArU sannA) jAti saMpanna, ( saMpannA, ) kuLa saMpanna, (4iAmAM) baLa saMpanna, (havataMtra ) rUpasaMpanna, (vinayasaMpannA) vinayayukta, (ja. jA) jJAnathI yukta, (haMsAraMvajhA ) darzana saMpanna, (vArittasaMpannA) cAritrasaMpanna, (sTagAraMvannA) lajajA saMpanna, (hAghava saMpannA) lAghavasaMpanna,(gocarI tenI) ejasvI, tejasvI, (varasI) pratApI ane (saMsI) kItiyukta hatA. (nicohA) temaNe kodhane jItI lIdhuM hatuM. (niyamALA) mAnane jItI lIdhuM hatuM, (nimAyA) mAyAne jItI hatI, (jiyohA) bhane temaNe jItI lIdhuM hatuM (nizita) zrI bhagavatI sUtra : 2 275
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ nidrAne jItI lIdhI hatI, ( U~catriyA ) indriyAne vaza karI lIdhI hatI, (jhiya parInnA ) aneparISaheA para vijaya meLavyeA hateA, ( nItriyAsamaLamanighyamA ) tee badhA jIvananI AkAMkSAthI ane maraNanA bhayathI rahita hatA ( nAvattiyAvaLamUcA) teo kutrikApaNuM " jyAM khatrI upayegI vastuo maLe tevI dukAna samAna hatA. vakusuyA vaTTuparivArA " tee bahuzruta hatA ane meATA parivAra vALA hatA. ( vAcchinnA ) puSpavata ka udyAnamAM AvIne ( bAki voTsrottitttiA) zAstranI AjJA mujaba vanapAlanI AjJA laIne (saMgamena savasA aghyAyaM mavemALA vitti) tee sayama ane tapathI peAtAnA AtmAne bhAvita karatA rahevA lAgyA. '' pAsava .6 H TIkA-( tena jADheLa teLa samAM, te kALe ane te samaye mitranA " parzvanAthanA ziSyanA ziSya ' theAmAvate " sthavira bhagavatasthavira bhagatrantu emane kahe che ke jeo sayamayAgathI zithila thatA anya sAdhuone AleAka tathA paralAka viSayaka apAya ahita batAvIne te sayamaceAgamAM sthira kare che.-te sthavira ke jeo " jJAtaMtrA " mAtRvaMza saMbaMdhI zuddha jAtithI yukta hatA, * kusaMpannA, " jee pitA saMdhI zuddhava'za rUpa kuLathI yukta hatA' vaNasaMpannA, " jeo mAnasika khaLathI yukta hatA, 8 vayanA " jee zarIra sauthI tathA sadaraka muhapattI Adi rUpa sAdhuveSathI yukta hatAM, 8 vinacaRpannA '- vinayathI yukta hatA, 8 nA vaMvannA naLasavannA carittasaMpannA " jeo samyak samyak darzana ane samyak cAritrathI yukta hatA' 8. jIjJAsa~vannA chAvavasavannA " jee sayama rUpa , jJAna lajjA thI yukta hatA, alpa upadhirUpa dravya lAghavathI tathA nRddhi Adi 66 "kriya gaurava tyAgarUpa bhAvalaghavathI yukta hatA, onaMsI '" mananI sthiratA rUpa ojasathI yukta hatA, " tecaNI" zArIrika prabhArUpa tejathI yukta hatA, " vac'sI" viziSTa prabhAvarUpa vastrathI yukta hatA athavA prabhAvazALI vANIthI yukta hatA, ''nasI~ " kIrtithI yukta hatA, nicahnoddA " jemaNe krodhane jItyA hatA eTale ke uttama kSamAguNune dhAraNa karanAra hatA, mAyA" jemaNe mAyAne jItI hatI-eTale ke uttama ajava dharma thI yukta hatA, " niyaaA " jemaNe lAbhane jItyA hatA eTale ke teo nirvyAbhI hatA- jhiyamALA " jemaNe mAnakaSAya para vijya meLavyeA hateA-eTale ke mA vadhama ne dhAraNa karatA hatA, : niyaniddA " jemaNe pramAda rUpa nidrAne vaza karI hatI, niyatriyA '' jemaNe indriyA para vijaya meLavyeA hateA, " kliyarIsA '' kSudhA Adi parISAne jItyA hatA. parISahe AvI paDatA je mujAtA na hatA, " nItriyAsamaLamavimujA " jee maraNanA bhayathI ane jIvananI AkAMkSAthI sarvathA rahita hatA, ( gAya attiyAvaLamUyA ) je kRtrikA paNu samAna hatA, jedukAnethI traNe leAka saMbaMdhI dareka vastu maLI zake che te dukAnane 66 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 zd (L 66 206
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ "kutrikApaNa" kahe che. ku + trika + ApaNu = kutrikA paNa. ku = pRthvI, trika = traNa, ApaNa dukAna. jevI rIte kutrikApaNumAMthI dareka upagI cIjo maLI zake che eja pramANe e sthavira bhagavaMtA pAsethI paNa AtmakalyANa karavAne dareka prakArane bedha maLatuM hatuM. ahIM "vAva (paryata) pada dvArA nIcenAM pada grahaNa karAyAM che-ttApradhAna teo anazana Adi bAra prakAranAM AMtarika tathA bAhya tapathI yukta hatA, "TipdhAra" saMyama guNothI yukta hatA. ahIM (guNa) padathI ( saMyama) grahaNa karAya che je tapa ane saMyamane ahIM grahaNa karavAmAM Avela che te tapa ane saMyama mekSanA mukhya sAdhane gaNAya che. kathAnA pradhAna" cAritranI puSTi jenA dvArA karAya che tene karazuM kahe che. te karaNa uttaraguNarUpa che ane piMDavizuddhi Adi tenA 70 bheda che. je bhede A pramANe che piMDa visohI 4 samii 5 bhAvaNA 12 paDimA 12 iMdiyaniroho5 / paDilehaNa 25 guttIo3 abhiggaha 4 ceva karaNaMtu // 1 // A karaNathI teo yukta hatA-eTale ke uttaraguNonA ArAdhaka hatA. te kAraNe teo caraNa saMpanna hatA. jenA prabhAvathI saMsAra rUpI samudrane oLaMgI zakAya che-eTale ke cauda guNasthAnamAM avasthAnarUpa saMsArane pAra pAmI zakAya che-tene caraNa kahe che. te caraNa mUlaguNarUpa hoya che. vratAdinA bhedathI tenA paNa nIce pramANe 70 prakAra kahyA che kya5 samaNadhamma 10 saMjama 17 veyAvaccaM 10 ca vaMmaguttIo NANAitiyaM 3, tava 12 kohaniggahAI 4 caraNameyaM / / 1 / / A caraNathI teo yukta hatA. eTale ke mUlaguNanA ArAdhaka hatA. rAjamEgEALA" IndriyenuM niyamana karavuM tenuM nAma nigraha che. temaNe Idrane vaza karI lIdhI hatI. tethI temane nimaha saMpanna kahyA che. (triya ggbA) pratilekhanA Adi Avazyaka kriyAo karavI athavA tane nirNaya kare tenuM nAma "nizcaya" che. teo evA nizcayavALA hatA. "mavALa teo mArdavathI yukta hatA eTale ke vinayabhAvavALA hatA. "gagANAnA" teo ArjavaguNathI yukata hatA eTale ke kuTilatA rUpa pariNatithI rahita hatA. zaMkA- jitakriodha Adi vizeSaNothI temanAmAM mArdava Adi guNonuM astitva hatuM tema jANI zakAya che. te mAvapradhAna Adi vizeSaNanI zuM upayogitA che? uttara-zaMkA barAbara che. paNa jitakrodha Adi vizeSaNe e batAve che ke teo krodhAdinA udayane viphala karI nAkhatA hatA. eTale ke krodhAdikanI mULamAM zrI bhagavatI sUtra : 2 ra77
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattA hovA chatAM paNa temane udaya rahita banAvI detA hatA, temanI Atmazakti eTale badhI prabaLa hatI ke teo krodhAdikane paNa rokI zakatA hatA. ane mArdavAdi guNathI teo yukta hatA, e dvArA sUtrakAra ema batAve che ke temanAmAM krodhAdikanA udayane abhAva hato. eTale ke temanAmAM kadI paNa krodhAdikane udaya thatuM nahIM. "strAghavaqALA" je kriyAo karavAnI hoya temAM dakSatA hiAvI tenuM nAma lAghava che. teo te lAghava saMpanna hatA. eTale ke karavA gya kriyAo (anuSThAne) karavAmAM teo kuzala hatA. "tivALA " teo kSamA guNathI yukta hatA. " muttiwAkhA" nirlobhatA eTale mukti teo te nirlobhatAthI yukta hatA. eja pramANe vidyAthI-rohiNI prajJapti Adi vidyAthI, devAdhiSThita maMtrathI, AgamarUpa vedothI, kuzalAnuSThAnarUpa brahmacaryathI, naigama Adi nathI, abhigraha AdarUpa niyamathI jIva ajIva Adi padArthonA yathArtha svarUpanA kathanarUpa satyathI, athavA bhASA samitirUpa satyathI, aMtaHkaraNanI zuddhirUpa zaucathI, te sthavira bhagavate yukata hatA. tathA "vArapALA" teo prazasta bhAvathI yukata hatA. " noSiA " zedhi pradhAna-saMyamanI zuddhithI yukata hatA eTale ke niraticAra cAritranA ArAdhaka hatA. "LiyA" teo nidAna baMdhathI rahita hatA, tapasyA AdinA phaLarUpe devAdinI Rddhi AdinI prAptinI IcchA rAkhavI tenuM nAma nidAna niyANuM che. teo evA niyANAthI rahita hatA. "kapuracA " viSayamAM utkaMThArUpa AturatAthI teo rahita hatA. "arikSA" saMyamanI bahAra temanI manovRtti rUpa lezyA ja na hatI-teo vizuddha bhAvalezyAthI yukata hatA. "surAmaUrayA " niraticAra cAritrarUpa zramaNa paryAyamAM teo rata hatA-eTale ke teo zuddha saMyamanuM pAlana karatA hatA. "viThTha vaFor" teo niravadya praznottara denArA hatA. "kutticAvanamUnA" teo katrikA paNa samAna hatA. eTale ke upagI cIjonI dukAna jevA hatA eTale ke samasta arthane saMpAdana karanArI labdhithI teo yukta hatA athavA samasta guNothI yukta hatA. " vahusuyA" sakala zratajJAnanA dhAraka hatA, gadarivAra ziSya ane praziSya rUpa moTA parivAravALA hatA evA te sthavira bhagavaMta "paMThuiM banArasahiM taddhi" pAMcaso aNagAranA samUhathI parivA" yukta hatA. "ajupurdiva naramALA" tIrthaMkara paraMparA pramANe vicaratA "jAmAjuma TULamALA " pagapALA vihAra karIne eka gAmathI bIje gAma vicaratA-vaccenA gAmane choDayA vinA "suduM juduM vimA" sukha pUrvaka thAjana ( cAra kaSa) pramANu vihAra karatA karatA " nA nivA zrI bhagavatI sUtra : 2 278
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ da nacarI, neLeya pUtra cepa teLeva vALao'ti" jyAM tuMgikA nagarI hatI, te naga rInI bahAra jayAM puSpavatika caitya hatuM tyAM AvI pahAMcyA, " jIvAjittA'' tyAM AvIne " jJAhila' emA enniA na' saMgamena' tamannA avALa bhAMvemANA viharati " zAstrAnusAra vanapAlanI AjJA lai sayama ane tapathI peAtAnA AtmAne bhAvita karatA rahevA lAgyA ! sU, 9 / HH 66 taLa suniyArnacaroC ''ityAdi tuMgikA nagarImAM AkAranA--traNa sthAnamAM, catuSkamaLatA heAya evA 16 '' ,, 66 ujA sUtrA --" saphaLa... " tyAra bAda " siMghADagatigaca ukkacacara mahApahapaddesu " zrRMgATaka ziMgADAnA vALA mArgamAM, trika-traNa rastA bhegA thatA hAya tevA cAramA maLatA hoya tevA sthAnamAM, catvara-aneka mA sthAnamAM, mahApatha-rAjamArga para, patha-sAmAnya mArga para, jAva egadisA. bhimuddA NijjayaMti " yAvat ekadizAmAM badhA javA lAgyA. eTale ke sthavira bhagavanta puSpatika udyAnamAM padhAryAnA samAcAra jyAre tuMgikA nagarI zUuTaka Adi mArgApara pratyeka vyaktinA mukhe sAMbhaLavAmAM AvyA tyAre leka tuMgikA nagarImAMthI te sthavira bhagavantAnI pAse javA lAgyA. taLa " A rIte sthaLe sthaLe A vAtanI khabara phelAtA " te samaLovAsA ' tuMgikA nagarInA te zrAvake imIse kahAe laTThA samANA A vAta sAMbhaLIne vruttuDhDhA jJAna sAve'ti " atizaya harSa ane sateSa pAmyA temaNe eka bIjAne khAlAvyA 'rAvittA va... vacANI " khelAvIne te temanI sAthe A pramANe vAtacIta karavA lAgyA.--" va vahu haitrALuviyA ! sAyani ' hai devAnupriyA ! pArzvanAtha bhagavAnanA ziSya " the manayaMttA " sthavira bhagavanta k jAisaMpannA jAva ke je jAtisampanna, kulasampanna Adi guNAvALA che, ( ahIM AgaLanA sUtramAM AvatA sthavira bhagavantanAM madhAM vizeSaNe grahaNa karavA ) teo puSpavatika caityamAM AvIne ahA paDirUva oggaha oggivhittA Na ', zAstrAjJAnusAra vanapAlanI AjJA laine saMgamena' tavasA aCALa maLyemALA vik ' sayama ane tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatA tyAM vicare che. " ta vahu revAnundriyA " te he devAnupricai ! " taddAvALI thALa' mAtra tALa' nALanocahna visaracA maddA ' sthavira bhagavantAnAM nAma ane geAtranuM zravaNa karavAthI paNa jIveAne mahAna phaLanI prApti thAya che, te vimana puLa amiyamaLavaLanamaMttaLapadavucchaLa vastuvaasnnyaae jAva gaNayAe temanI pAse javAthI, temane vandenA karavAthI, temane namaskAra karavAthI, temane kuzaLa samAcAra pUchavAthI, temanI sevA karavAthI ane temanA upadeza sAMbhaLavAthI AtmAnuM kalyAzu thaI jAya te temAM Azcaya pAmavA jevuM nathI. '"tamo na` revAnuNviyA ghere maLayaMte gAmo namasAmo gAya. pannuvAsAmo " tA hai devAnupriyA ! cAle, zrI bhagavatI sUtra : 2 ,, 209 dd ' tu giyAe nayafrie " 95
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 ,, * karIne ' tasthavira bhagavate pAse jaie. temane vaMdA namaskAra karIe. ( yAvata ) temanI payu pAsanA karIe. ca' je kU vA paramane vA Air muddAC AmAr nikSeNavALujamiyattA maNir ) te kAma Apa saune mATe A bhava ane parabhavamAM hitakArI, sukhakArI, kSemakArI, kalyANakArI ane paraleAkanA bhAtA rUpa banaze. ( kRtti TUTu aAmaLasa baMtti camaTuM himuLa'ti) A pramANe vicAra karIne temaNe khIjAnI vAtacItane mAnI lIdhI. " dittuLannA ''eka khIjAnI vAtane mAnya karIne " meLeva sArUM nihArUM teLavavAnaotti " teo pAta peAtAne ghera gayA. " vALachittA ' ghera jaIne cA " temaNe snAna kathu " cazimAM ?" khalikama karyuM -kAgaDA Adine annAdi ApyAM, " cakouymNglpaaycchittaa " kautuka, magaLa ane prAyazcitta karyAM e madhAM kAme muddhaLavelA maMOAvasthA. piiA " sabhAmAM paheravA caiAgya maMgaLakArI vastrone dhAraNa karyo, " avamadhAmaraLAvaMyisarIyA " thoDA vaja nanAM paNa adhika mUlyavALAM AbhUSaNAthI zarIrane zaNagArIne tee " sarjato sarvAto ne to pattiniNamati " peta peAtAnA gharamAMthI bahAra nikaLyAM. " DiniRmittA '" bahAra nikaLIne ' hrAyo mihAti " tee eka jagyAe ekatra thayA. " niAcittA '' ekatra thaIne " vAcavAvAreLa ' page cAlIne " tuniyA nayaroC maLyuM moLa..." tuMgikA nagarInI vacce thaI ne " niotti ' nIkaLyA. " nivRoittA" tyAMthI nIkaLIne 'negetra puchyuM ce meLavavA O ti " jayAM puSpannatika caitya hatuM tyAM AvyA. sunjijJA " tyAM AvIne " there maLavate vaMdeLa manameLa micchati ' pAMce abhigameAthI yukta thaine teo badhA te sthavira bhagava MtA pAse gayA. " saMjJA " te pAMca prakAranA abhigama nIce pramANe che-" sacittALa puchyAna vivasaraLacA " (1) peAtAnI pAsenA sacitta dravyane dUra karavuM acittA Na DhutrALa. A vikalaLayA " (2) acitta dravyeAne pAse rAkhavA. egasADi ghULa uttarAmajamena" (3) sibyA vinAnA kapaDAthI uttarAsaMga karavA-eTale kreyatanA pALavA mATe mukhapara vastra rAkhavuM. " caluAse ahi << tr HH (4) sthavira bhagava MtAne jotAveta banne hAtha joDavA, ane maLo cattI daLeLa ) (5) manane ekAgra karavuM. A pramANe pAMca abhigameAthI yukta thaine teo badhA naineya thAmAyatoteneva vA tti " jayAM sthavira bhagavatA hatA tyAM AvyA. 66 uvAgacchittA ' tyAM AvIne temaNe "ttistuso' traNa vAra AcALiyAddina reD rikttA" pradakSiNA pUrNAMka temane vaMdA namaskAra karyo. vaMdA namaskAra karIne " jAva tivihAe pajjuvAsaNAe vastuvAsaMti "trividha paryuM`pAsanAthI paryu pAsanA 66 TIkA -- taLa' ) tyAra khAda ( duniyA daLatiya-23-cA-23mud-mAvahetu ) karavA lAgyA | sU.1 || nadr ) tugikA nagarInA zi'gADAnA AkAranA ( liMga mAgamAM--eTale ke trikANiyA mArgomAM ( trir) jyAM traNa mArgo maLatA hoya tevA sthAnamAM, catuSka-- jyAM cAra mArga maLatA hAya tetrA cAkamAM, ( jJaskara ) zrI bhagavatI sUtra : 2 66 ', 280
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAM aneka mArga maLatA hoya tyAM, (Atua) cAra dvAravALAM sthAnamAM eTale jyAM pathike vizrAma le che evA sthAnamAM, (mAtha) rAjamArgamAM (tha) sAmAnya mArgamAM (kAva simimuddA jijJAcaMti) yAvat eka dizA tarapha mukha karIne leke cAlavA mAMDyAM. kahevAnuM tAtparya e che ke tuMgika nagarInA saMgATaka Adi mArgo para konI bhAre bhIDa jAmI hatI. teo parasparaje vAta karatA hatA te sUtrakAra che nIce pramANe sUtra dvArA kahe che -(vA ) koI kaI jagyAe lokenI bhAre bhIDa hatI ane teo eka bIjA sAthe vAta karatA hatA. (jaLakUvA) kaI kaI jagyAe lekane samUha eka bIjAne pUchate hata (1LavavA ) kaI kaI sthaLe lekene avyakta davani AvatuM hatuM. kaI kaI thaLe (kAvaDhavA ) manuSyane vyakta nAda saMbhaLAte hate (vapuSpa) kaI jagyAe pANInAM mojAonI jema manuSyane samUha Avate hate, (kapu4ithI) keI kaI jagyAe mANasone nAne samUha najare paDatA hate, kaI kaI jagyAe (seLavAgha) manuSyane eTale mATe samUha cAlatuM hatuM ke temane eka bIjA sAthe ghasAIne cAlavuM paDatuM hatuM. temAMnA (vALo) aneka manuSyo ( kacchamaUrasa) eka bIjAne (gvamAgharU ) sAmAnya rIte A pramANe kahetA hatA, ( mArU) kaI kaI vizeSa pramANamAM eka bIjAne A pramANe kahetA hatA, (parva gur) kaI kaI mANaso eka bIjAne vinA pUchyuM evuM kahetA hatA ( pagTTa) ane kaI ke pUchavAmAM Ave tyAre kahetA hatA ke--(ga 4 vijuDavA pAsAvijJA gherA mAtA) he devAnupriye! pArzvanAtha bhagavAnanA praziSya, sthavira bhagavaMta (gdhyAdhuputri grAma) guruparaMparA pramANe vihAra karatA tathA (jAmairmrN sUramALA) eka gAmathI bIje gAma anukrame vicaratA vicaratA (ramA ) ahIM AvyA che, ( su saMvattA) ahIM padhAryA che, (du samosA) ahI samavasata thayA che-eTale ke sAdhune kape evA sthAnamAM utaryA che te batAvavA mATe kahe che-( rUva tujiyANa narI vahiM) A tuMbikA nagarInI bahAra je ( ggg gg) puSpavatika udyAna che tenA (sAhiwve huM affettA saMkhe tArA kapALuM mAremALA vinaMti) zAstrAnusAra vanapAlanI AjJA laI ne sattara prakAranA saMyama ane bAra prakAranAM tapathI AtmAne bhAvita karatA virAje che. ( kRtaja) e manamAM nizcaya karIne loke eka dizA tarapha mukha karIne tuMbikA nagarImAMthI nIkaLe che-eTale ke temanI pAse javAne nizcaya karIne taMgikA nagarImAMthI puSpavatika udyAna tarapha javA mATe ravAnA thAya che. (tAM te samovANathI) tyAra bAda te zramaNopAsake (rUmINe hA jI samAja ) A samAcAra jANIne ( tuH rave ti) atizaya harSa ane saMtoSa pAmyA. teo AnaMdamagna banIne manamAM atizaya tRpti pAmyA. temanA aMtaH raNa AnaMdathI ubharAvA lAgyAM, temanA hRdaya nAcI uThayAM. temaNe turata ja eka bIjAne bolAvyA ane (savA ) lAvIne (aa vayAsI) eka bIjAne A pramANe kahevA lAgyA-paraM zrI bhagavatI sUtra : 2 281
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArzvapatyIyasthaviroM ke darzanotsuka janasamuha kA nirUpaNa pAsAvaccijjA therA bhagavatA jAisaMpannA jAva ahApaDirUva oggaha oggihittA khaM sanameLa tavasA vpALa AvemALA virati ) hai devAnupriye ! pArzvanAthanA praziSya, sthavira bhagavaMtA, je zuddhamAtRvaMza rUpa jAtithI yukta che ane kula sapanna Adi guNAthI yukata che ( te zuSNeA AgaLanA sUtramAM ApyA che)teA puSpavatika caityamAM AvIne zAstrAjJA pramANe vanapALanI rajA laIne, saMyama ane tapathI temanA AtmAne bhAvita karatA thakA virAjyA che. ( 7` mAjIka rahyajI devALuyiA) hai devANupriye ! (tAravALo thALa' mAtALa nAma gocaAE vi savaLacAi ) AvAM sthavira bhagavaMteAnA nAmageAtranA zravaNathI paNa mahAna lanI prApti thAya che eTale ke zAstromAM evuM kahevAmAM Avyu che ke evA sthavira bhagavAnA nAma ane gAtranuM zravaNa karavAthI paNa jIvAne janma, maraNu ane jarAnA abhAva thavArUpa mahAna phaLanI prApti thAya che. teA ( 5 ) he mitra ! (asmimaLa vaeNna namaMNA-vahivuLa, vastuvAlaLayAra puna) temanA sAkSAt darzana karavAthI, temanI pAse jaIne temanI stuti karavAthI, pAMce aMge jhukAvIne temane namaskAra karavAthI, temane sukhazAtA pUchavAthI, ane mana vacana ane kAyAnA ceAgeAthI temanI sevA karavAthI je phaLa prApta thAya che tenI te! vAta ja zI karavI ? kahevAnuM tAtpaya e che ke abhigamana Aphri dvArA je advitIya phaLa prApta thAya che tenuM te varSoMna ja thai zake tema nathI - te te| avaNanIya che. ( jJavALacAT) ahIM ( yAvata ) padmathI ( egassa vi Ariyalsa dhammiyamsa suvaNayassa savaNayAe kimaMga ! puNa viulassa aTThassa smAyatIrthaMkara dvArA pratipAdika dhArmika ( dhama prayAjaka eka paNa upadezanA zravaNathI mahAna phaLanI prApti thAya che, te huM mitra ! je jIve temanA dvArA upaSTa mAkSarUpa ane grahaNa karI le che, temanI teA vAta ja zuM karavI ! te jIva te meAkSarUpa mahAna phaLanI prApti karIne sathA kRtArtha ja thaI jAya che. ( taM rAcchAmo na levAnulviyA) teA hai devANupriyA ! cAlA, ( ( there aya te gAmo namasAmo gAvavaSNuvAsAmo ) ApaNe adhA sAthe maLIne temane vaMdA karIe, namaskAra karIe yAvat temanI payu pAsanA karIe kahevAnuM tAtpa che ke--cAle temane vaMdA karIe, guNugAna pUrvaka temanI stuti karIe, temane pAMce agA eMkAvIne namaskAra karIe, abhyutthAna Adi dvArA temanA satkAra karIe, kAraNa ke teo kalyANu svarUpa che, ' kalpa ' eTale meAkSa te kareMja nita samasta upAdhiceAthI rahita haiAya che. e mAkSarUpa kalyanA jIvAne jemA prApti karAve che teo kalyANurUpa kahevAya che athavA gAna, darzIna ane * zrI bhagavatI sUtra : 2 282
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritrane (kalya) kahe che. te jJAna, darzanatapa ane cAritrarUpa Arogya dvArA jeo saMsAranA meha jALa rUpI agninI javALAthI atyaMta trAsI uThelA jInI rakSA kare che-temane jIvatadAna de che, temanuM kalyANa kare che, evA jIvane kalyANasvarUpa kahevAya che. te sthavira bhagavaMte maMgaLarUpa che. (maMma siMha) bhava saMbaMdhI baMdhanane () kahe che, athavA A bhavabaMdhanajanitaje duHkha che tene (6) kahe che. te (1) ne je (jAti) nAza kare che athavA svargamekSa jenA dvArA prApta karavAmAM Ave che tenuM nAma (Hy) che. te (ma)ne ApanAra athavA grahaNa karanArane maMgala kahe che kRtacAritra rUpa dharmane dhAraka jIva e maMgaLa svarUpa hoya che. evA maMgaLasvarUpa te sthavira bhagavaMte che. devatA ja daivata che--dharmadeva che. evA dharmadevasvarUpe te sthavira bhagavaMte che cetanane (niti) kahe che, te citi samyagUjJAna rUpa hoya che (nitI saMjJAne) dhAtumAMthI (triya jita) pANinI vyAkaraNa anusAra ( vitar ) pratyaya lagADavAthI sthiti bane che. te citi (jJAna) svarUpa je hoya che tene caitya kahe che, evA caityarUpa te sthavira bhagavate che. athavA-kalyANakArI hovAthI teo kalyANa svarUpa che, pApanuM upazamana karAvanAra hovAthI teo maMgalarUpa che, dharmadeva svarUpa hovAthI sthavira bhagavaMte daivatarUpa che, ane prazasta mana havAmAM hetubhUta hovAne kAraNe teo caityarUpa che tethI temanI (v=gvAsAno) partha pAsanA karIe-vinayapUrvaka temanI sevA karIe. kAraNa ke (caM) te sthavira bhagavatinI sevA ApaNe mATe ( hicANa, suhANa, mag, nisecANa, majumiyA avira6) hitakArI, kSemakArI, sukhakArI, zreyakArI ane AgAmI bhavane mATe paNa vizeSa kalyANa kArI thaI paDaze. A padanI vyAkhyA A bhagavatIsUtramAM skandakanA prakaraNamAM ApavAmAM AvI che, to te prakaraNamAMthI vAMcI levI. (riA) A pramANe vicAra karIne te pramANe pAsakee (AUUUUNa mitte hikuti) sthavira bhagavaMtenI parya pAsanA karavA javAnI vAtane paraspara svIkAra karyo. (riphuni ) svIkAra karIne teo (1Leva sAruM sAruM jillA teneDa kavAchara) pita pitAne ghera gayA. (RvArichattA) ghera jaIne "jJAcA caDhiA " temaNe snAna karyuM tyAra bAda kAgaDA Adi pakSIone annAdi devArUpa balikarma karyuM. "covacamArA carittA" tyAra bAda maza AMjavArUpa kautuka karyA. maMgaLakAraka karmo karyA ane duHsvapna AdinuM phaLa naSTa karavAne mATe Avazyaka prAyazcitta karyA. "gujArA maMjaNA yathAruM gamridiyA" tyAra bAda temaNe sabhAmAM paheravA cogya svaccha tathA mAMgalika kapaDAM sArI rIte dhAraNa karyA. " mAmalAmAM zrI bhagavatI sUtra : 2 283
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvicArI " ane ochA vajanavALA paNa bhAre mUlyavALA AbhUSaNe paheryA. A pramANe sajAvaTa karIne teo "aufhaMto sahiMto jihiMto" pita pitAne gharethI "afbaramati" nIkaLyA. "pariNamattA " gherathI nIkaLIne "co mita" eka sthaLe bhegA thayA. "jAyo bijhi" eka ja jagyAe ekatra thaIne teo badhA " vaphAvALa" pagapALA ja (vAhanamAM besIne nahIM) "tuM nivANa nagarI mA~ mAM " tuMbikA nagarInI vacce thaIne "vijAti" nIkaLyA. "LichittA" nagarInI vaccethI pasAra thaIne "jenera kucvarU jerU" jyAM puSpatika udyAna hatuM "seLeva 3 OMtti" tyAM AvI paheMcyA. "vAjhira" tyAM jaIne "there mAvaMte vaMajiLa zamitAbhe miti " teo pAMca prakAranA abhigama pUrvaka sthavira bhagavaMte pAse gayA. vinayapUrvaka guru AdinI pAse javAnI je vidhi zAstro mAM batAvI che te vidhi pramANe gurunI pAse gamana karavuM tenuM nAma abhigama che. tenA pAMca prakAre nIce pramANe che-"sattAnuM yuvA vikarAcAra" (1) sacitta dravyane parityAga karavo-sAdhuonAM darzana karavA jatI vakhate pitAnI pAse tAbUla Adi vastuo rAkhavI nahIM. (2) " nirALasUrasAnuM visarAvA" acitta vastrAdikene tyAga na karavo. (3) "gsAgi r vAraMvALAM " (3) bhASAnI yatanAne nimitte zIvyA vinAno kApaDane kakaDe (mukhavastrikA) meDhA upara rAkhe (5) "vahuvAre baMgagiami " pUjya avinAM darzana thatAM ja bane hAtha joDavA. (5) (mAro gmttIvALa) manane bhaktimAM ekAgra karavuM. eTale ke aneka viSayane vicAra karavAmAMthI manane vALI laI tene darzana AdimAM sthira karavuM. A pramANe pAMce abhigama pUrvaka te zrAvaka nA there mAro seva vAghatti) jyAM sthavira bhagavate virAjatA hatA tyAM AvyA. "vArittA" tyAM AvIne temaNe tivavRtto" traNavAra "cApa ti) AdakSiNa pradakSiNa karyA-(hAtha joDIne jamaNuM kAnathI zarU karIne cakrAkAre lalATanI upara thaIne DAbA kAna sudhI laI ja. A pramANe traNa vAra karavuM ane pachI tene mAthA para goThavave tenuM nAma AdakSiNa pradakSiNa che) "rattA" AdakSiNa pradakSiNa karIne (nAga) ahIM (yAvat ) padathI "caMdra namaMNa vaMhittA vamasi" temaNe temane vaMdaNA karI, namaskAra karyA. vaMdaNuM namaskAra karIne " sivihAra vgvArAcAra" mana, vacana ane kAyarUpa trividha prakAre "ggvAsaMti" temanI sevA karavA lAgyA che. sU. 10 || zrI bhagavatI sUtra : 2 284
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ viroM kI dharmopadezanAkA nirUpaNa "tA te ghA maLato ItyAdi sUtrArtha--"tapa" tyAra bAda "te therA mAvaMto" te sthavira bhagavatee "tehi maLavArA" te zramaNopAsakene be tIre ya mahA mahApAra te ghaNuM maTI sabhAmAM "jAvanA dha" cAturyAma dharmane-cAra mahAvatavALA dharmane "pariti" upadeza dIdhA. "jJAti sAkSate upadeza kezisvAmInA upadeza mujaba samaje. jevI rIte kezisvAmIe cAra mahAvrata rUpa dharmane upadeza Apyo hato te pramANeja sthavira bhagavaMtoe paNa upadeza ApyuM. te dharmakathA kayAM sudhI grahaNa karavAnI che te samajAvavA mATe sUtrakAra kahe che ke jAva samovAsittA jillAmAM zALA mArA mArU" jeo A cAra mahAvrata ane cAra aNuvatarUpa dharma aMgIkAra karIne sAdhu, sAdhI, zrAvaka ke zrAvikA rUpe raheze ane AjJAnuM pAlana karaze tyAM sudhI te kathA kahI. "va i jazo A rIte dharmakathA pUrI thaI. "taNa te samovAsA therApaM mAvaMtA ati dhamma soccA nisamma haTTa tuTa jAva hiyayA tikkhutto AyAhiNa payAhiNaM kare ti" tyAra bAda te zramaNe pAsake sthavira bhagavaMtenI pAse dhamakathAnuM zravaNa karIne tathA tene pitAnA hRdayamAM avadhAraNa karIne atizaya harSa ane saMtoSa pAmyA. AnaMdathI temanAM hRdaya praphullita thayAM temaNe te sthavirabhagavatene traNa vAra vidhi pUrvaka AdakSiNa pradakSiNA karI. "vAva tivihANa jaguvAranavAra vyjAti" ane trividha (mana, vacana ane kAyAthI) paryapAsanAthI temanI sevA karavA lAgyA.( uszjANittA 4 vaghArI) papAsanA karIne temaNe temane A pramANe pUchayuM-" nA mate! %i " he bhadata ! saMyamanI ArAdhanAnuM zuM phaLa maLe che? "tAM mate ! " he bhadanta ! tapanI ArAdhanAnuM zuM phaLa maLe che uttara-"tA te the mAvaMto te maLavAnag gva racAra tyAre te vira bhagavatee te zramaNopAsakone A pramANe javAba Ape-"saMga ano zAzvaya" he Aryo! saMyama anAstava phaLavALe che-eTale ke saMyamanI ArAdhanA karavAthI kamene Asrava thatuM nathI, "have vorAna " tapa vyavadAna phaLavALuM che. eTale ke tapathI AtmA karmarUpa kAdavathI rahita banIne nirmaLa thaI jAya che. "tai te samakhorAsA there mAvate vaM tArI tyAra bAda te pramANe pAsakee te sthavira bhagavaMtone A pramANe pharIthI pUchayuM-bakarAM maMte saMjame gASTra tophAnahe bhadanta ! je saMyama anAsavaphaLavALe hoya ane tapa vyavadAna phaLa vALuM hoya te " uttiraM na pare ! revA devo 33vati de devalekamAM utpanna thAya che tenuM zuM kAraNa che zrI bhagavatI sUtra : 2 285
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 << uttara-'tastha La' jJASTiyapura therete samajovAlaN ya' vacArI" teomAMnA kAlikaputra nAmanA sthavire temane A pramANeja kahyuM-" puvatavena laggo phevA phuva sronuM savavajJatti " he ArcI ! pUrvIkRta tapanA prabhAvathI devA devaleAkamAM utpanna thAya che. tattha mehile nAma there te samaNovAsae evaM vyaasiipusanameLa aggo revA revajroDyu itravati " te sthavirezamAM eka meghila nAmanA sthavira hatA, temaNe kahyuM, he ArcI pUrvAMsayamanA prabhAvathI deve deva lAkamAM utpanna thAya che. sathaLa, brAnila nAma there te samaLovAlad cAlI " temAMnA AnaMdarakSita nAmanA sthavire te zramaNApAsAne A pramANe kahyuM " mpiyAr lagno tevA phevaroC vavajJati '" kama nA pUre pUrA kSaya na thavAthI eTale ke kama avaziSTa rahevAthI devA devaleAkamAM utpanna thAya che. " tathaLa' hAsane nAma there te samaLonAsava' vacArII-saLiyAd lagno ! devA devoDyu thayAMti " temAMnA kAzyapa nAmanA sthavire te zramaNeApAsakAne kahyuM-he AryA ! saMgathIyukta thavAne kAraNe devA devalAkamAM utpanna thAya che. punnatane, punnasAmeLa', jamniyANa, saLiyAhno ! devA devaloesa uvajjati sacce NaM esa aTThe jo cetra NaM Aya bhAvavattavvayAe " huM A ! A rIte pUrvAMtapanA prabhAvathI, pUrva sayamanA prabhAvathI kama nA pUrepUre kSaya na thavAne kAraNe ane saMgathI yukta thavAne kAraNe devA deveaAkamAM utpanna thAya che A vAta satya hAvAthI kahI che-amArA evA mata hAvAne kAraNe kahI nathI. eTale ke e vAta sAcI che mATe kahI che, kalpanAthI kahI nathI, "sana te samaLovAsanA therehiM mAvaThuM mArUM cA vAr. vAnaraLApha vAriyA samANA haTThaTThA there bhagavate vadaMti, namasaMti vaMdittA narmasittA pariNAi pucchaMti " jyAre te sthavira bhagavaMtAe te zramaNApAsakAne A prakAranA javAba ApyA tyAre te ghaNuM! huM ane sa MteSa pAmyA. temaNe sthavira bhagavAne vaMdaNA karI ane pAMce aMge namAvIne temane namaskAra karIne temaNe temane khIjA aneka prazno paNa pUchyA. (jJiLAE puSTikarI) prazno pUchIne (vADuM lAtiyaMti) te praznonA atha grahaNa karyAM (vinnA) atha grahaNa karIne eTale ke potAnA praznonA samucita uttara meLavIne ( chaTThApa urutti ) temanI utthAna zaktithI uDayA. vruittA there mAvaMte zivaghunno pati narmasaMti" uThIne temaNe sthavira bhagavAne traNa vAra vaMdhruNA karI, namaskAra karyAM. ( vaivittA namattittA ) vaMdaNA namaskAra karIne ( thALI maLavatALa atiyAo ) te sthavira bhagavAnanI pAMsethI tathA ( putrAJo ceTcAo) puSpatika caityamAMthI ( jiniyajJamaMtti ) bahAra nIkaLyA. (rinimitte) tyAMthI nIkaLIne (zAmela vili pAubbhUyA tAmeva vinipariyA ) je dizAmAMthI AvyA hatA, te dizAmAM pAchAM karyAM. ( saLa te there mAvaMto annavA jA') tyAra khAda te sthavira - bhagavatAe keAi eka samaye (tu ziyALo nayariyAno purvAvathAgo remo paddhiniTMoti) tuMgikA nagarI nA te puSpavatika caityamAMthI vihAra karyAM. ane tyAthI (kiniSThittA ) vihAra karIne tema ( ciA naLayayabiAra' vinaMti ) bahAranA pradezAmAM vicaravA lAgyA 66 zrI bhagavatI sUtra : 2 286
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkA -- taLa te the mAvaMto ) tyAra bAda te sthavira bhagava tAe ( setti samabovAsayALa') te zramaNNA pAsakane (lIle ca maTTu mArucAvI ra6) te vizALa pariSadA ( sabhA ) mAM ( vAGanAma dharma piita) cAra mahArtharUpa dharmanA upadeza dIdhA (nAyelisAmila ) kezisvAmInI cAra mahAvrata kathanarUpa dharmAMkathA jevI che evI ja A sthavira bhagavaMteAnI paNa dhama kathA samajavI. te dhamakathAmAM nIce pramANe cAra mahAvrata kahyA che-- "1 savvAo pANAivAyAo veramaNa' " samasta prANAtipAtathI virakata thavuM. 2 sabbAo musAvAyAno vemaLa '--samasta tRSAvAdathI virakata thavu. "ph sAo aLiCALAo vaimana' - -samasta adattAdAnathI kRita thavu. 4 saggAe Aio nemaLa "--samasta parigrahathI virakata thavuM, ahIM khAcane mahAnatamAM gaNAvyuM nathI kAraNa ke maithunanA parigrahamAM samA veza karavAmAM Avye che. uparAkata dharmakathA kayAM sudhI grahaNa karavI ! tenA khulAsA nIcenA sUtramAM karyAM che--" nAva samaLovAsiyattANu vimAne baLApa bAju mavad " te pATha tyAM sudhI grahaNa karavAnA che cAra mahAvrata athavA cAra aNuvratAne aMgIkAra karIne jeo sAdhu athavA sAdhvIpaNuM. zrAvaka zrAvikA paNe raheze, teo AjJAnA ArAdhaka gaNAze, ' gAya dhammo digo " dhama kathA pUrI thaI. A kathAmAM te sthavira bhagavaMtAe aNugArarUpa dharmAMnuM tathA agArarUpa dharmanuM vaNuna karyuM che. ahIM samasta dhakathA kahevI joie te dharma kathA aupapAtika sUtramAM chappana tathA saMtAvanamAM sUtranI mArA dvArA lakhAyelI pIyUSarSiNI TIkAnI vyAkhyAmAM ApavAmAM Avela che. te te tyAMthI vAMcI levI. saphLa` sekramaLoyalA cevALa'maMttiv yAM sojjA A pramANe te zramaNepAsakoe te sthavira lagavatA pAsethI dhakathA sAMbhaLIne ane tene '"nizA" tene peAtAnA hRdayamAM dhAraNa karI (6 tunu bAya hicayA) temanA hRdayamAM atizaya harSa ane saMtoSa thayo. ha`ne kAraNe temanAM hRdaya praphullita thayAM ( tivadyuttA ) traNa vAra ( yAphiLa payALineti ) temaNe traNavAra AdakSiNa pUrNAMka temane vaMdaNA namaskAra karyA. (jJAva tiniAdpannunnAbhaLAv panuMvAsaMti) ane temaNe te vira bhagava MtAnI traNe prakAre-mana, vacana ane kAyanAM cAgathI pa`pAsanA karI. ahIM je ' yAvatuM ' pada AvyuM che. tenA dvArA vaMdana, namaskAra Adi grahaNa karAyAM che. (pannucittA va cAlI) pappu pAsanA ( sevA ) karIne temaNe te sthavira bhagavAne ApramANe prazna pUchyo. (saMgaseLa aMte jile) huM laddanta ! sarva viratirUpa saMyamanuM phaLa zuM hoya che? ( veLa aMte ! he !) he bhadanta! tapanuM zuM phaLa hAya che. A rIte zrI bhagavatI sUtra : 2 287
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapa ane saMyamanA viSayamAM te zramaNopAsakee be prazno pUchaDyA. (ra) tyAre (te therA mAvato te samaLIyAra parva zArI) te sthavira bhagavatee te zramaNopAsakone A pramANe javAba Ape-(saMkaLa sajjo! mAtra che) he Aryo! saMyamanuM phaLa anAstrava hoya che. Asava eTale navIna karmonuM Agamana. te Asrava na thavo tenuM nAma anAsava che. eTale ke navIna karmonuM Agamana baMdha thavuM tenuM nAma anAsava che. te saMyamane kAraNe bane che. mATe saMyamanuM phaLa anAstrava kahela che. (tavo vorA ) tapanuM phala vyavadAna che. pUrve saMpAdita karmarUpa gahana vanane kApavuM tenuM nAma vyavadAna che. athavA anya bhavamAM saMpAdita karmarUpa malanuM saMzodhana karavuM tenuM nAma vyavadAna che. A rIte pUrvakRta karmonA nAzarUpa tapanuM phaLa batAvyuM che. ( agi te maLavArA there mAvaMte vANI) saMyamanuM phaLa anAsava ane tapanuM phaLa vyavadAna hoya che, eve te sthavira bhagavantane javAba sAMbhaLIne temaNe temane A pramANe prazna karyo-(kA mate ! raMkane akhASTra tare vALa che) hebhadantA je saMyamanuM phaLa anAsava hoya ane tapanuM phaLa vyavadhAna ja heya te ( patti mate ! revA devahu jAti ) zA kAraNe deve devalokamAM utpanna thAya che? prazna pUchavAne Azaya e che ke saMyamanuM phaLa anAstrava ja hoya ane tapanuM phaLa vyavadAna ja hoya te saMyama ane tapanI ArAdhanA karanArane sIdhI muktinI ja prApti thavI joIe. devakanI prApti thavI joIe nahIM, kAraNa ke saMyama ane tapanuM ArAdhana karanArane develekamAM utpanna thavAnuM kAraNa ja rahetuM nathI. ApanA kahevA pramANe te saMyama ane tapa siddhigati prApta karAvanAra gaNavA joIe. paratu evuM ja kAyama banatuM nathI. kAraNa ke evA ja devakamAM paNa utpanna thAya che. te teo zA kAraNe devakamAM utpanna thAya che? A prakArane te zramaNe pAsakene prazna sAMbhaLIne (tI sTiyapure nAmaM je te saghaLovANag gvuM vacArI) te sthaviremAMnA kAliputra nAmanA sthavire te zramaNopAsakene A pramANe uttara Ape- (putravegakano sevA jevo pta kaaSatti) che A ! pUrva tapasyAnA prabhAvathI deva devalekamAM utpanna thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke tapa ane saMyama kaI paNa AyubaMdhane mATe kAraNarUpa hatAM nathI, paNa te te nirjarAnAM kAraNarUpa bane che. chatAM paNa je che temanA prabhAvathI devalekanA Ayune baMdha karIne tyAM devapaNe utpanna thAya che, tenuM kAraNa rAga che-rAgayukta tapa ane saMyama devagatinAM kAraNabhUta bane che. vItarAganAM tapa ane saMyama devagatinAM kAraNabhUta nahIM banatAM mukti nAM kAraNarUpa bane che, pUrvatapa eTale sarAgAvasthAmAM karAtI tapasyA kAraNa ke te vItarAgAvasthA karatAM pUrvakAlabhAvinI hoya che. (tasya hi rAma re zrI bhagavatI sUtra : 2 288
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ . te kamaLovAlarava vacArI) teemAMnA medhila nAmanA sthavire te zramaNA pAsakone A pramANe kahyuM-( puntrasaMnnamena' anto! levA TevonuM lava 'tti ) huM ArcI ! pU. sayamathI deve devaleAkamAM utpanna thAya che" A rIte pUrva tapa ane sayamanA prabhAvathI temanI ArAdhanA karanAra manuSyanI utpatti devaleAkamAM thAya che, e rItanA kAlikaputra ane medhila nAmanA sthavirenA kathananA sAra samajavA, e vAta teA AgaLa kahI devAmAM AvI che ke sarAgAvasthA bhAvinI je tapasyA che te vItarAganI tapasyAnI apekSAe pUrvakAlabhAvinI che. tethI tene pUrva tapa kahela che. eja pramANe ahI' saMyama athavA khyAtarUpa levA joIe. ayathAkhyAtarUpa te sacama rAgAvasthA, bhAvI hoya che. rAgAvasthA bhAvI je tapa ane sayama hAya che te devalAkamAM devapaNe utpattinA kAraNarUpa ane che. vItarAgAvasthA bhAvI tapa ane sayama devagatimAM utpanna karAvavAnA kAraNarUpa khanatAM nathI, evuM siddhAMtanuM kathana che. tethI evuM kahyuM che ke * tapa ane sacama mekSa apAvavAmAM kAraNarUpa hAya che " tethI e vAta spaSTa thAya che ke sarAgakRta tapa ane sayamathI devagati prApta thAya che. devAyunA baMdha rAgAMzathI madhAya che, kAraNa ke rAgAMza karmAM dhanu' kAraNa gaNAya che. ( tasthaLa AgaLa vizva nAma there. te kSamanovAsad va vayANI) te sthavira bhagavatAmAMnA AnaMdarakSita nAmanA sthavire te zramaNeApAsakeAne A pramANe javAkha ApyA-- ( miyANa laggo ! levA tejodhyu thayaIti) he AryoM ! karmanA pUre pUrA kSaya na thavAthI devA devalAkamAM utpanna thAya che. kahevAnu tAtparya e che ke AtmAmAM jyAre jIvakRta karyAM khAkI rahI jAya che, tyAre jIvAne devatvanI prApti thAya che. 6 zakA----kevaLajJAna thayA pachI paNa AtmAmAM karmo bAkI rahI jAya che, ( kevaLajJAnanI prApti pachI pazu aghAtikarmo khAkI rahe ) te tene devatvanI prApti kema thatI nathI ? uttara--kevaLajJAna thayA pachI paNa je AghAtikamAM bAkI rahI jAyache te kAryakArI hAtA nathI. tethI teo saMsAra ka ka baMdhanA kAraNarUpa banatA nathI, tethI devaleAkanI prApti thatI nathI, paNa siddhigatinI ja prApti thAya che ( tasthaLa Asave nAmazeSe te samajotrAsa vavacArI ) te sthavirAmAMnA kAzyapa nAmanA sthavire temane ApramANe kahyuM-( saLiyAd ggo ! tevA devaho mu vavajJati) huM Aa ! saMgitAne kAraNe devA devalAkAmAM utpanna thAya che. je jIva sagavALA hoya tene saMgI kahe che. te saMgInA je bhAva tenu nANu saMgitA che. AdithI yukta khanelA jIva paNa jo dravyAkrikAmAM saMga sahita hAya che te te karmanA adha kare che. te kAraNe tevA jIvanI utpatti devalAkamAM ja thAya che kahyuM paNa che-- zrI bhagavatI sUtra : 2 289
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ " punvatavasaMjamA hoti rAgiNo pacchimA arAgassa saMga yuro, saMn vArma mA te che ? | rAgI puruSanAM tapa ane saMyamane pUrvatapa ane pUrvasaMyama kahe che, paNa rAgarahita (vItarAga) nAM tapa ane saMyamane pazcAt tapa (uttaratapa ) ane pazcAt saMyama (uttara saMyama) kahe che. rAga eTale saMga. te saMgathI karmabaMdha baMdhAya che, ane karmabaMdhathI bhava-saMsAra utpanna thAya che. have sUtrakAra pUrvokta matane upasaMhAra karatAM kahe che ke-( puravatAM , puravavaMjame', zamiyANa, siniyara bano ! sevA Tevoig gvavanaMti) he Aryo ! pUrvatapathI, pUrvasaMyamathI, kamitAthI ane saMgitAthI deva devakemAM utpanna thAya che. A rIte sarAga tapa, sarAga saMyama Adi devatvanI prAptine mATe kAraNarUpa che, tethI devatvanI prApti akAraNaka nathI paNa sakAraNaka che, (Ana para a) he Aryo ! amArA dvArA pratipAdita A uttararUpa je artha che te satya che. A prakArane uttara ( jevA gAyamAttaravayA) ame abhimAnane adhIna thaIne ApyuM nathI, paNa tIrthaMkara prabhudvArA pratipAdita hovAthI te uttara vAstavika che, ane tethI te pAramArthika che. (gAmamAvava vyatA) A padanuM tAtparya nIce pramANe che-abhimAnane vaza thaIne jIve dvArA keTalIka vakhata svAbhiprAya-vakalpita abhiprAya ApavAmAM Ave che. tevA abhiprAyane AtmabhAva vaktavyatA kahe che. te ame Apele uttara e prakArane nathI. tene tIrthakaro dvArA pratipAdita che tethI te yathArtha che amArI kalpanA zaktithI te uttara apAye nathI (rALa te samovAsA) tyAre zramaNopAsaka (therenTiM mAvaThuM) te sthavira bhagavaMto dvArA (rUmaDuM thAvADuM vAvALA) te prakAranA te uttare sAMbhaLIne (vAAi ) pratibaMdhita thayA. ( tuTTA) teo atizaya harSa ane saMtoSa pAmyA. (there maLavaMte vai namasa) temaNe te sthavira bhagatene vaMdaNu karI, namaskAra karyA. (vaMphittA niyaMtti) vaMdaNuM namaskAra karIne (fsAruM puchari) bIjA prazno paNa pUchayA. (sAruM puchattA) prazno pUchIne (madrA vadhAriyaMti) te praznonA samucita uttare temanI pAsethI jANa lIdhA. (3vArittA) yathArtha samucita uttare meLavIne (3pg 3 ta) temanI utthAna zaktithI uThayA, (3TTiA there mAvaMte tighutto vairi namaNaMti) uThIne temaNe sthavira bhagavatene vaMdaNu karI, namaskAra karyA. (caMtittA nasirA) vaMdaNa namaskAra karIne (verA mAvaMtA ticAro) sthavira bhagavaMtanI pAsethI, ane (gazyAgo reko) puSpatika cityamAMthI teo badhA (nivamaMti) bahAra nIkaLyA. (nimittA) tyAMthI bahAra nIkaLIne (gAmeva vila pAudapUrA) je dizAethI AvyA hatA (sAmeva siM vijaya) zrI bhagavatI sUtra : 2 29)
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ eja dizAmAM pAchAM pharyA. (tA) tyAra bAda (te the annayA cAruM) ke eka samaye te sthavira bhagavaMte (tuMniyA nI pujAno rU. vAgo) tuMbikA nagarImAMthI ane puSpatika cityamAMthI (parinirjhati) bahAra nIkaLyA (nirijhatA) bahAra nIkaLIne (vA kAvayavidAviti) anya pradezamAM vicAravA lAgyA che sU 11 che tuNDikAnagarI se vihAra ke antara pAzvApanthIya sthaviroM kA varNana pArzvapatyIya nircAe taMgikA nagarImAMthI vihAra karyA pachI zuM banyuM te sUtrakAra batAve che-(telaM che) ItyAdi / sUtrArtha--(tenuM je tenuM samagi)te kALe ane te samaye ( tti nA nare) rAjagRha nAme nagara hatuM, (kAra pariNA variyA) sabhA visajita thaI, tyAM sudhInuM varNana grahaNa karavuM. (te zAse tevi samagi ) te samaye (samakSa mAvo mahAvIra Tre levAnI raMgUrU nAma zavicre jAva saMkhitta viulateyalesse chaTTe chaTTaNaM aNikkhittaNaM tavokammeNaM saMjameNaM tavasA AvA mAthe jarU) zramaNa bhagavAna mahAvIranA mukhya ziSya indrabhUti nAmanA gaNadhara hatA. teo saMkSipta vipula tejalezyA vALA hatA-eTale ke vipula telesthAne pitAnI aMdara saMkucita karanArA hatA. teo niraMtara chane pAraNe chaThThanI tapasyAthI tathA saMyama ane tapathI temane AtmAne bhAvita karatA rahetA hatA. (ta re ma no cha maf grosirNa ghaDhamANa ri karI sakakSA re) te bhagavAna IndrabhUti gaNadhare (gautama svAmI) chaDranA pAraNAne divasa pahelA pahore svAdhyAya karIne (rIcAra joriNI jJai fNayA) bIjA pahore dhyAna-sUtra arthanuM cintana karIne ( tarUcANa vorizIpa kAriyA vAlamane mukti ) trIje pahere zArIrika ane mAnasika capaLatAthI rahita thaIne asaMbhrAnta jJAnapUrvaka mukhavArikAnI pratilekhanA karI (zi. zrI bhagavatI sUtra : 2 291
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ sephittA) pratilekhanA karIne (mAcArUM vatthArUM killepha) bhAjananI ane vastronI pratilekhanA karI. (pariddittA mALArUM umaka7) pratilekhanA karIne temaNe te pAtronI pramArjanA karI. (vmanittA) pramArjanA karIne (mAyA 33) pAtrane hAthamAM lIdhAM. (3fkRttA) pAtrone laIne tene samaje mAvaM maThThAvIre teNeva vAcharU ) jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA tyA AvyA. ( vavAdittA) tyAM AvIne (samAM mAtra mAvIra" vaMda navuM) zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNa karI, pace aMge namAvIne namaH skAra karyA. (zrerittA namaMtti ) vaMdaNa namaskAra karIne (ga vavANI) temaNe temane A pramANe kahyuM-(rUchAni naM mate tuhiM damaUTI channamana pAraNagaMsi rAyagihe nayare uccanIcamajjhimAI kulAI gharasamudANassa bhikkhAyariyAe dattA) he bhadanta ! ApanI anujJA maLe to Aje chaThThanA pAraNAne divase huM rAjagRha nagaranA ucca, nIca ane madhyama kulemAM bhikSAcaryAnI vidhi anusAra bhikSA levAne javA mAguM chuM. tyAre bhagavAne A pramANe javAba ApyA (bAsu levAzujiyA! mA virSa jeTTa) he devAnupriya! Apane sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. (taNa maLavuM na maLaf marrat mahAvIre dagorNa samA ) tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjJA laIne gautama svAmI (ramaNa mA mahAvIraNa ricAno purAvo jerusa nikama?) zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAsethI, guNazilaka caitya mAMthI bahAra nIkaLyA. (phinivamittA) bahAra nIkaLIne (turiyanavasTama saMbhaMte jugatarapaloyaNAe diTThIe puraoriya sohamANe jeNeva rAyagihe Nayare teNeva rajAjI ) zArIrika ane mAnasika caMcaLatAthI rahita thaIne asaM brAnta jJAnapUrvaka dhUMsarI pramANa sAmenI bhUminuM dRSTithI zodhana karatAM karatAM rAja. gRha nagara tarapha cAlavA lAgyA (3vA jIittA ) rAjagRha nagaramAM jaIne ( rAyagihe Nayare uccanIcamajjhimakulAI gharasamudANassa bhikkhAyariya aDai ) UMca, nIca, ane madhyama gharamAM zAstrokta vidhi anusAra gocarI prApta karavA mATe pharavA lAgyA che. 12 che, * TIkAthete jAheoi tevi samari ) te kALe ane te samaye ( rAji nAma jJAva pariNA parivA) rAjagRha nAme nagara hatuM. pariSadA visa rjita thaI tyAM sudhInuM vakatavya grahaNa karavuM. ahIM (cAva7) padathI ema sUcavavAmAM AvyuM che ke (phoTA) padathI zarU karIne (dharmA ) paryantane samasta pATha grahaNa karavAne che. (te zAse telaM samavi) te kALe ane te te samaye (samasta majAno mahAvIrarasa) zramaNa bhagavAna mahAvIranA ( aMtevAsI) paTTaziSya (raMvamUruM nAma jAre) indrabhUti ( gautamasvAmI) nAma nA aNagAra hatA. teo (vAva tattivikawte jeNe) saMkSipta vipula telekyA vALA hatA. ahIM yAvat padathI jAtisaMpannA, kulasaMpanna Adi guNe grahaNa karavA. temanI tejalezyAmAM aneka jana sudhInA kSetramAM rahelI vastune bALI nAkhavAnuM samarthya hatuM. tethI te legyA ne vipula-vistIrNa kahI zrI bhagavatI sUtra : 2 ra9ra
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. paNa teo te tejalezyAne prayoga karatA nahIM. temaNe tene pitAnA zarIramAM ja saMkSipta (saMkucita) karIne rAkhI hatI. (IMdra jI Li vidvatte tavomoi) teo nirantara chaThane pAraNe chaThTha karatA hatA. eTale ke vacce AMtaro paDayA vinA be upavAsane pAraNe be upavAsa satata karyA karatA hatA. A prakAranI tapazcaryAthI ( saMgame tavanA) ane sattara prakAranA saMyama ane anazanAdi bAra prakAranAM bAhya ane AMtarika tapathI teo (gagoi mAre mALo virU) pitAnA AtmAne bhAvita karatA rahetA. (vi) eTale vihAra kare-paNa te kriyApadane ahIM e bhAvArtha che ke teo pUrvokta saMyama tapa AdithI yukta potAnA AtmAmAM lIna rahetA hatA. ( taof mA joye) te bhagavAna gautame (IndrabhUti) (inavamaLavAranar'ni) chaDanI tapasyAne anne pAraNAne divase (gDhamA porisI) pahele pahere (sArtha joz) svAdhyAya karyo, (vINa voriNI) bIje pahere sUtra arthanA cintana rUpa dhyAna karyuM, ( tarUvAra pariNI mariyamavavanasaMmate mupatti paripha) trIje pahore zArIrika utAvaLa ane mAnasika utAvaLa ane mAnasika asthiratAthI rahita thaIne-mukhavastrikAnI pratilekhanA karI teo jhaDapathI pratilekhanA karatA nahIM, te samaye manane asthira rAkhatA nahIM paNa upayoga pUrvaka-upaganI sthiratA pUrvaka pratilekhana karatA hatA. temanA jJAnamAM temane e prakAranI cintA rUpa brAnti utpanna thatI nahIM ke Aje pAraNAne divase mane zuddha prAsuka AhAra maLaze ke nahIM, pratilekhanAmAM moDuM thaI jaze te kadAca prAsuka AhAra nahI maLe evI cintA temane thatI nahIM. je samaye munie karavA yaMgya kiyA hoya te samayecita kiyA teo barAbara karatA ane te vakhate AgaLa pAchaLanI cintA choDI detA. (parINirA) muhapa. ttinI pratilekhanA karIne (mAcArU vathANuM kiTTa) pAtro ane vastronI pratilekhanA karI.(jisTreNittA) temanI pratilekhanA karIne (mAyAruM TET) pAtronI pramArjanA karI, (pramannittA) pramArjanA karIne (mALArUM 3 ) temaNe te pAtra lIdhAM. ( vattA ) pAtro laIne (neva samaLa mAM malhAvIre tela lavAjI) jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA tyAM AvyA ( vArikA) tyAM AvIne temaNe (samAM majAvaM malhAvIra jaM namaMta) zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNA karI ane namaskAra karyA. vaMrirA namaMfsattA) vandaNa namaskAra karIne ( vavANI) A pramANe chelyA ( rUchamii mate tumeei paramagiMINa samA) he bhadanta! ApanI ajJA maLe te ( vamaLavAraniNa) Aje chaThanI tapasyAnA pAraNAne divase (sAjidde care) rAjagRha nagaramAM (3ghanIvAinA sTA) ucca, nIca ane madhyama kuLomAM (gharasamurAirasa) gRhasamudAna-aneka gharanI zrI bhagavatI sUtra : 2 299
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSA levAne mATe (midhAriyA) zAstrokta vidhi pramANe bhikSA meLavavAne mATe (gaNis) bhramaNa karavAnI mArI icchA che. eTale ke ApanI anujJA laIne Aje chaTrakanA pAraNAne dine ukta kulemAM gocarI karavA javAnI mArI abhilASA che. A rIte jyAre gautama svAmIe AjJA mAgI tyAre prabhue temane kahyuM-(gAyu revANuvicA) he devAnupriya! tamane sukha upaje tema kare, (mA didhuM je DhIla na kare. tyAre bhagavAna gautama (samAM mArA mANo mujaiUTI[ samALe ) zramaNa bhagavAna mahAvIranI AjJA laIne (samarasa majAvo mAvIsa ticAro gujariA vecAzo) zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAsethI ane guNazilaka cautya (udyAna ) mAMthI (parinirvamarU) nIkaLyA (dinimittA) tyAMthI nIkaLIne (sucittavamalaMmate) varA rahita, capalatA rahita ane bhrAnti rahita thaIne (kutara pakToLA siddI) cAra hAthapramANa vyavadhAnane (jagyAne) pitAnA deharUpa thAnathI laIne daSTipAta paryantanA sthAnarUpa antarane jenArI daSTithI-eTale ke I. samitinA ArAdhana pUrvaka (puroni somANe) AgaLanA mArganuM dhana karatA-eTale ke IryAsamiti pUrvaka cAlatAM ( va rAja re tera vArI 6) jyAM rAjagRha nagara hatuM tyAM AvyA (vAiittA) tyAM AvIne (rALa nare kAnIyamazimArUM choDuM gharamulALarasa mikavAcariyANa zarU ) teo ucca, nIca madhya Adi kulenA gharamAM zAstrokta vidhi pramANe bhikSA prAptine mATe bhamaNa karavA lAgyA che. sU. 12 che agi RItyAdi. sUtrArtha--(tAjuM te mavaM ca ) bhagAna gautama ( sAthe najare jAya garamANe yadunA niH ) jyAre rAjagRha nagaramAM bhikSA prAptine mATe bhramaNa karatA hatA tyAre temaNe aneka mANasone mukhe vAta sAMbhaLI (gyaM hevAnvicA) he devAnupriye! ( suniyA nagarI vahiyA pucsage g) tuMgika nagarInI bahAra puSpavatika maityamAM (pArAzinA ghed mar to samajovAnaufhuM rUmAruM thAvADuM vAraNAruM puchiyA) pArzvanAtha bhagavAnanA santAnika sthavira bhagavaMte padhAryA hatA. tyAMnA zramaNe pAsAe temane A prakAranA prazno pUchayA hatA-(bhaMgAM mate ja karuM?) he bhadanta! saMyamanuM zuM phaLa maLe che? (ta mate " pahe!) he bhadanta ! tapanuM zuM phaLa maLe che? ( tai te there mato te samaLavAnA vacAtI) tyAre te sthavira bhagavantae temanA te praznone A pramANe uttara Ape-(saMmeNAM zrI bhagavatI sUtra : 2 294
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ A thano aLacahe huM Aryo ! saMyamanuM phaLa anAsrava che. ( tave jovAna Dhe tapanuM phaLa vyavadAna ( nirjarA ) che. ( tA cetrajJAva puvvataveLa mbiyA saMniyANu ajJo ! tevA revajokhuM putravaghnatti). A viSayamAM 11mA sUtramAM (punnataveLa) ityAdi padA dvArA je kathana karavAmAM AvyuM che, te grahaNa karavuM. eTale ke pUrva tapathI, pUrvIsa yamathI, kami`tAthI ane sa'gatithI, huM AryA ! deve devaleAkamAM utpanna thAya che. te vAta satya che, anta pratipAti che, amArI kalpanAthI upajAvI kADhelI nathI" tyAM sudhIne samasta sUtrapATha ahIM grahaNa karavA. (kemeya mate va.) te zuM te kathanane satya mAnI zakAya tema che ? ( tapaLa' samane maLava' goyame mItte ho tutyu samANe jAyasaDUDhe jAva samutpannakouhalle ahApajjattaM samudANaM gehai ) pramANe vAta leAkeAnA mukhethI sAMbhaLIne bhagavAna gautamane te vAta jANavAnI zraddhA utpanna thaI ' yAvat' teo Azcaya pAmyA, ane temaNe tyAMthI phara jeTalI bhikSA prApta karI. (nainniA ) bhikSA laI ne ( rAziddAbo nacarAno ) teo rAjagRha nagaramAMthI ( pattinirNamad ) nIkaLyA. ( pattinivamittA ) tyAM. thI nIkaLIne ( Rtuci nA sohemALe teneja samaLe mayaM mahAvIre teneja inaDrU ) tvarA rahita ( yAvat.) IryAsamiti pUrvaka teo jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA tyAM AvyA. ( vAiittA ) tyAM AvIne temaNe ( samaLatta maLavo mahAvIrannapUttAmaMte gamAgamaLAC himak ) zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse ucita sthAne besIne gamana ane Agama namAM lAgelA aticArA ' doSo ' nuM pratikramaNa karyuM.. ( samaLesAM bAhorU) eSaNA ane aneSaNAnI AlAcanA karI ( bAhonnA mattAnuM hio ) AleAcanA karI ne pachI temaNe vaheArI lAvelAM ahAra pANI bhagavAna mahAvIrane dekhADavAM. ( divRttittA) bhaktapAna khatAvIne (samAM mayaM mahAvIra nAva EvacArI ) temaNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane A pramANe kahyuM-(vaM ghaNu maMte ! aha tumehiM aNNA samANe rAyagihe nayare uccanIcamajjhimAi kulAI ghrsmuvALamsa mizrvacariyA bahumALe yadur ninAmemi ) he bhadanta ! Aja ApanI anujJA laIne rAjagRha nagaranA UMca, nIca ane madhyama kuLAmAM zAstrokta vidhi pramANe bhikSA levAne mATe ghare ghare Iyamiti pUrvaka pharatA hatA. tyAre aneka mANaseAne mukhethI meM A pramANe vAta sAMbhaLI che- ( evaM khalu devANupiyA ! tuMgiyAe nayarIe bahiyA puSkavaie ceie paasaazikhA merA magana'to ) hai devAnupriyA ! tuMgikA nagarInI khahAranA puSpavatika caityamAM pArzvanAtha bhagavAnanA santAnika sthavira bhagatatAne ( samaLovAdi zrI bhagavatI sUtra : 2 295
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAranA ? ** mArUM cAranArU vALanArUM. pujjiyA ) tyAMnA zramaNeApAsakee A prazno pUchyA hatA~~~ saMkrameLa' aMte ja he,tameLa mate ! @ ? ) he bhadanta ! saMyamanuM zuM phaLa prApta thAya che ? he bhadanta ! tapanuM zuM phaLa maLe che ? (sa' caitra nAva sattvAM samade jo cevaLabAyamAvavattatrayANa) A prakAranA praznonA uttAmAM sthavira bhagavaMtAe je kahyuM hatuM te ahIM kahevuM joIe te kayAM sudhI kahevuM ? " ame ApelA A uttarA satya che ahuta pratipAdita che, amArI kalpanAthI upajAvI kADhelA nathI '' tyAM sudhInuM samasta kathana sUtra 11 agiyAra anusAra ahI paNa e thanana samajavuM. ( ta` namU La mate ! gherA mAyano serSi monAsavALuM rUmAr' cAravA, vAgaranArUM vArittava) teA hai bhadanta ! zuM te sthavira bhagava MtA te zramaNeApAsakeAnA te prakAranA praznone! te pramANe uttara ApavAne samartha che? ( sAduM vyaUmU ) athavA asamartha che samiyANaM bhate ! te therA bhagavaMto tesiM samaNovaH sayANaM imAI eyArUbAI vAgarittae " hai bhaTThata ! te sthavira bhagavantAe te zramaNApAsakone temanA praznonA je uttara ApyA te uttarA ApavAne mATe teo abhyAsa vALA che ke uhAhu asamiyA " anabhyAsI che ? bAlinayALa maMDhe ! te theA mato tesa samagovArayALuM mArUM ca vArpha vALotarrAdgha (nAnnivA " he bhadanta ! te zramaNeApAsakeAnA te pramANe uttara ApavAmAM te sthavira bhagavaMto upayAga yukta che, ke upayoga rahita che ? " parlRiniyALa aMte ! te the maLavato sesi gamaLovAtacAnuM mArUM cArUM vAparanArU varettara " he bhadanta ! te sthavira bhagavAne te zramaNeAAsakAnA te prakAranA uttara ApavAne yogya vizeSa jJAna yukta che . udAhu athavA " ahiniyA 'vizeSajJAnathI rahita che ? eTale ke sAdhAraNa jJAnavALA che puvtra taveNaM ajjo ! deva devaloesu ubavajjati, puvvasaMjameNa kammiyAe ajjo ! devA devaloesu uvavajjati, sacceNaM samaDhe no ceva nuM AcamAtra vattavvacAC '' tee evuM je kahe che ke- he AryAM! pUrva tapathI, pUrvIsaMyamathI, karmitAthI ane sagitAthI deve devalAkamAM utpanna thAya che. A vAta satya hAvAthI kahI che, amArI buddhithI upajAvIne kahI nathI " A prakAranuM temanuM kathana zuM satya che? gautama svAmInA A praznaneA javAba mahAvIra prabhu A pramANe Ape che-" namU La zocamA ! te therA bhagavaMto tesi samaNovAsayANaM imAI ethArUvAI vAgaraNeI vAgarettae, jo cetra NaM appabhU' " he gautama ! te sthavira bhagavaMtA zramaNApAsakeAnA praznonA te prakAranA uttarA ApavAne samartha che asamatha nathI. (tarU cena sneyanya settiya) bAkInuM samasta kathana paNa e pramANe ja samajavu' eTale ke te sthavira bhagavantA temanA praznonA te prakAranA uttarI devAne abhyAsayukta, upayogayukta (6 zrI bhagavatI sUtra : 2 ,, 66 296
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane vizeSajJAna yukata che. temaNe pitAnA manathI upajAvI kADhIne te uttare ApyA nathI. A pramANe prabhue gautamane javAba Ape, vaLI vadhu pratIti karAvavA mATe pitAne paNa eja prakArane abhiprAya che ema batAvavAne mATe nIce pramANe kahyuM-kahUM ki baM noma ghavArUkami) he gautama! huM paNa e viSayamAM evuM ja kahuM chuM, (mAtAmi) bhASaNa karuM chuM, (ja mi) prajJApita karuM chuM, ( mi) ane prarUpaNa karuM chuM ke (puvata jevA roNu vavava #tti) parvatapanA prabhAvathI deva devalokamAM utpanna thAya che, puSyanamena revA devoug vavanaMti) pUrva saMyamanA prabhAthI deva devalokamAM utpanna thAya che, (miyANa sevA revouhu raghavajJati) kamitA dvArA deva devalokamAM utpanna thAya che, (saMcAi tevA revANu unnati) saMgitA dvArA de develekamAM utpanna thAya che A rIte ( putaveja, puSya , micANa, saMjANa karajo! revA devopaNu vAvati) pUrvatapa dvArA, pUrva saMyama dvArA, kamitA dvArA ane saMgitA dvArA deva devakamAM utpanna thAya che (sarve naM parNama no veva naM kAcamAvavattaravayANa ) A vAta meM satya kahI che mArA AtmabhAvathI kahI nathI paNa kevaLajJAnathI joIne kahI che sUA.3 TIkA -(ta ma joya) tyAra bAda bhagavAna gautame ( rAyajide nare) rAjagRha nagaramAM bhikSAthe (kAra mAne) pharatAM pharatAM, (va nAsa nisAme) aneka manuSyane mukhe A pramANe vAta sAMbhaLI gautama svAmIe zI vAta sAMbhaLI, te nIcenAM sUtra dvArA prakaTa karavAmAM Avela che (gvaM j revAnuM vicA) he devApriye ! (tujiyA nagarI vahiyA purA g) taMgikA nagarInI bahAra AvelA puSpavati udyAnamAM (pArAvadarA the maLato) pArzvanAtha bhagavAnanA santAnIya sthavira bhagavaMte padhAryA hatA. ( kamaLovaripahiM) temane tyAMnA zramaNe pAsakoe "rUma " AgaLa kahyA mujaba "gyAvADuM" A prakAranA "vAraNArUM purijIyA" prazno pUchayA hatA, kahevAnuM tAtparya e che ke tugika nagarInI bahAra AvelA puSpavati caityamAM pArzvanAtha bhagavAnanA praziSya padhAryA hatA. taMgikA nagarInA zrAvake temanI pAse gayA hatA. temaNe temane nIce pramANe prazno pUchayA hatA "laMkane mate viM ke he bhadanta ! saMyamanuM zuM phaLa maLe che? "vemAM mare! vi che? he bhadanta ! tapanuM zuM phaLa hoya che? "tai " zrAvakanA te prakAranA prazno sAMbhaLIne "te gherA mAvaMto te samaLAvAsa thaM vacAtI" te sthavira bhagavaMtoe temane A pramANe uttara Ape "saMjane jo " he Aryo ! saMyamanuM anAsavarUpa phaLa maLe che. eTale ke saMyamanI ArAdhanA karavA jIva navAM karmone baMdha bAMdhato nathI. "ra vorALa " tapanuM phaLa vyavadAna zrI bhagavatI sUtra : 2 297
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ (nirA) che. eTale ke tapathI karmarUpa vanane vidhvaMsa thAya che karmonI nirjarA thAya che, " reva jJAva puvatave pugalaMka mizrA saLiyA arajo! tevA revahoNu vannati" A rIte sUtra mAM AvatA praznottarene sUtra pATha ahIM grahaNa karavAnuM che. A rIte pUrvatapathI, pUrva saMyamathI kamitAthI ane saMgitAthI deva devalekamAM utpanna thAya che" tyAM sudhInuM kathana grahaNa karavuM. aneka sthavira bhagavaMtee vibhinna mate upara mujaba javAba ApyA che, "a vi ga " tathA temaNe ema paNa kahyuM che ke amAruM A kathana amArI kalpanAthI upajAvI kADheluM nathI, paNa pAnAtha prabhunuM ja te kathana che. pArzvanAtha prabhudvArA pratipAdita hovAthI te satya che temAM zaMkA sevavA jevuM nathI amArI mahattA mATe A uttara ApyA nathI. paNa ahaMta pratipAdita uttara Apyo che. " mecaMgao gva" rAjagRha nagaranA zrAvaka A pramANe vAta karatA hatA ane kahetA hatA ke te sthavirenuM kathana kevI rIte mAnI zakAya ? "rAjagRha nagaranA zrAvakenI A prakAranI carcA gautamasvAmIne kAne paDI. "ta" tyAre re mA goca" te bhagavAna gautama "mIre jANa DhaDha maLe " te carcAthI paricita thaIne "kAcA nAva samunno " te vAta jANavAne zraddhAyukta thayA, te sthaviranuM kathana satya che ke nahIM te bhagavAna mahAvIrane pUchIne nakakI karavAnI zraddhA temanAmAM janmI ane te jaNavAnuM kutUhalathayuM. jene zraddhA utpanna thaI hoya te jAtazraddha kahevAya che. gautama svAmIe jyAre zrAvakanA mukhethI pUrvokata vAta sAMbhaLI tyAre temane A prakAranI sAmAnya zraddhArUpa vAMchA utpanna thaI ke tapa ane saMyamanA svarUpane nirNaya tha joIe. A prakAranI vAMchAM temanA hRdayamAM pahelAM utpanna thaI na hatIzrAvakenI vAta sAMbhaLIne ja have te vAMchA utpanna thaI hatI. tethI temane jAtazraddha kahyA che. A prakAranI vAMchA utpanna thavAnuM bIjuM kAraNa e paNa hatuM ke saMyama ane tapane viSe devagatimAM javAnI vAtane anulakSIne judA jadA sthaviroe judo jude abhiprAya darzAvyA hatA. tethI gautamane saMzaya thaye ke vAstavika paristhiti zI che! A rIte jAtazraddha havAmAM temane saMzaya kAraNarUpa thaye tethI temane "jAtasaMzaya " kahyA che. temane jAtakutUhala kahevAnuM kAraNa e che ke tapa, saMyama ane devakagamananA viSayamAM bhagavAna mahA vIrane pUchavAmAM AvatAM teo ze uttara Apaze te jANavAne teo utsuka thayA hatA. "quLaNa" paDha ema batAve che ke tapa, saMyamane nirNaya karavAne mATenI vAMchA pahelAM sAmAnya rUpe temanAmAM jAgI hatI. have te vAMchA temanAmA vizeSarUpe udbhavI hatI, athavA jyAM sudhI zraddhAnuM svarUpa tirahita rahe che tyAM sudhI te zraddhAne (nAnA) kahe che, paNa jyAre zraddhAnuM svarUpa prakaTa thaI jAya che tyAre te zraddhAne "vajJA" kahe che, kahevAnuM tAtparya e che ke zrI bhagavatI sUtra : 2 298
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvane nirNaya karavAnI vAMchA jevAM sudhI gautama svAmInA cittamAM aprakaTa svarUpe rahI tyAM sudhI teo jAta zraddhA kahevAyA paNa jyAre te vAMchAM temanA cittamAM prakaTa svarUpe jAgRta thaI tyAre teo utpanna zraddhA kahevAyA. "scar temane utpannazraddha thavAmAM kAraNabhUta temane utpannasaMzaya thaye. ". jo kahe " ane te kAraNe ja teo utpanna kautUhala-jemane jANavAnI atizaya utkaMThA thaI che evA-thayA. "saMjJAca Adi padamAM je saM" zabda che te atizayatA vAcaka che. jema ke atizaya pramANamAM-pahelAM karatAM adhika pramANamAM jemane zraddhA utpanna thaI che evA te gautama thayA. kAraNa ke temanA hRdayamAM tapa, saMyama AdinA svarUpanA viSayamAM saMzaya utpanna thaI gayo hato. tethI temanA svarUpane nirNaya karavAnI jijJAsA temanA cittamAM vizeSa pramANamAM jAgRta thaI cukI hatI, ane sAthe evI utkaMThA paNa pahelAM karatA adhika pramANamAM jAgI hatI ke A viSayane nirNaya karavAne mATe jyAre huM mahAvIra prabhune prazno pUchIza tyAre teo tene uttara Apaze. A rIte saMjAta saMzaya thaIne teo saMjAtakutUhala (utkaMThA yukta ) thayA. e ja rIte "samudaUsa" Adi padanI vyAkhyA paNa samajI levI. A pramANe jAta, uttapanna, saMjAta ane samRtpanna vizeSaNothI yukta zraddhA, saMzaya ane kutUhala pada vacceno bheda samaja. A prakAre mAnasika sthiti saMpanna banIne gautama svAmIe "bApasad samuai g" tyAMnA ucca, nIca ane madhyama gharamAMthI joIe teTalA pramANamAM bhikSA grahaNa karI, "jebrijJA" bhikSA laIne "rAmiNA no nAno parinirvamarU" teo rAjagRha nagara mAMthI nIkaLyA. " viinavamittA" tyAMthI nIkaLIne "kArica nAva maLe keLA muLanisTara reDDA neLeva tamane maLavuM maNAvI?" tvarA rahita cAle cAlatA, zArIrika capalatA rahita, dhUMsarI pramANa mArganuM dRSTithI saMzodhana karatA, jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra virAjamAna hatA, te guNazilaka maityamAM AvyA. "uvAgarikattA "" tyAM AvIne temaNe "samajaNa maLavo mahAvIra4ra karajAtebhagavAna mahAvIrathI bahu dUra paNa na hoya ane bahu pAse paNa na hoya evA sthAne besIne " gamakhAvAmaviANa pariSadama " IryApathanuM prati kramaNa karyuM-gamana tathA AgamananA aticAronI AlecanA karI. " gHUTmaLaai mAroug" eSaNA ane aneSaNonI Alecana karI. 1, gAyovRttat" AlocanA karIne " mattA viru" vahArI lAvelAM ahAra pANI prabhune batAvyAM , ghaDisitta" te batAvIne temaNe "ghamAM mAdya mAvI jJAna gvaM vAsI" zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNa namaskAra karIne A pramANe zrI bhagavatI sUtra : 2 299
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyuM-"gdha saMju maMte !" he bhadanta ! "huM tune madamaguLA samA" ApanI AjJA laIne huM Aje bhAvi nare" rAjagRha nagaramAM gaye hate. "datta nI vizALa sTAruM gharamuvAcaLa mikrAthariyA gaDhamAM vahULa nirAmeni" tyAM ucca, nIca, ane madhyama kuLamAM, zAstrokta vidhi pramANe bhikSA levAne mATe jyAre eka gharethI bIje ghare paryaTana karI rahyo hato, tyAre meM aneka lekene maDhe A pramANe vAta sAMbhaLI che-"helA zudiyA" " parva vastu" he devAnupriye ! "tujiyAI nArI phirA taMgikA nagarInI bahAra "gvaruNa jeu" puSpavatika cityamAM "nANAdijAkA pArzvanAtha bhagavAnanA praziSya "the mAvaMto" sthavira bhagavaMtene "samane vAra'' zramaNopAsakoe "mAruM thavA " A prakAranA-nIce pramANe "nA " prazno (gukiyA) pUchayA-(lAmenuM mate ! jiM je tai mate ! ji che?) he bhadanta ! saMyamanuM zuM phaLa che? he bhadanta ! tapanuM zuM phaLa cha 1 (ta ceva jAva sacceNa esamaDhe No ceva Na AyabhAva vattavvayAe ) ahIM bAkInuM samasta kathana sUtra 11 pramANe ja samajavuM. "A kathana satya che mATe kahyuM che amArI lAghAne mATe karyuM thanI " tyAM sudhI samasta pATha grahaNa karaze. A pramANe rAjagRha nagaranA zrAvakanI vacce je vAta thaI, te bhagavAna mahAvIranI samakSa prakaTa karIne sthaviree je uttara ApyA te viSe gautama svAmI mahAvIra prabhune nIcenA prazno pUche che (ta pabhU Na bhaMte ! te therA bhagavato tesi samaNovAsayANa imAI gvAvAjhuM vAvAjhuM vAstari tai6) he bhadata ! te zramaNopAsakanA te prakAranA praznonA te prakAranA uttara ApavAne te sthavira bhagavo samartha che, athavA (vAduqmU) asamartha che? (tamiva ba maMte ! te gherA mAvaMto hiM samaNovAsayANa' imAI eyArUvAI vAgaraNAI vAgarittae, udAhu asamiyA ?) he bhadanta! te sthavira bhagavate te pramaNe pAsakenA te prakAranA praznonA uttara ApavAne mATe abhyAsayukta che, ke abhyAsayukta nathI? (gas jiyANa bhaMte ! te therA bhagavato tesiM samaNovAsayANa imAI eyArUvAI vALArUM vAraNa?) te sthavira bhagavate te eNmapAsakonA te prakAranA praznonA uttare devAne upagapALA (jJAnayukta) che, (3rAdu kArakijha? ) ke uttara devA gya jJAnathI rahita che? A prakArane prazna pUchavAnuM tAtparya e che ke te sthavire te zrAvakonA praznonA uttara devAne upagavALA che ke nahIM ? ( paliujjiyANa bhaMte ! te therA bhagavato tesiM samaNovAsayANaM imAI cAhavA vALArUM vAttA) athavA te sthavira bhagavaMte te zramaNe pAsakenA te prakAranA praznonA uttara ApavAnuM vizeSa jJAna dharAve che ke "3Adu nathI dharAvatA ? teo evuM je kahe che ke (purave mano! sevA sevApaNuM uvavajjati, puvasaM jameNa, kammiyAe, saMgiyAe ajo ! devA devaloesu uvava tti, sadaveof usama jo veva zA mAva vatayANa) pUrvatapathI, pUrva saMyamathI, karmitAthI ane saMgitAthI deva develekamAM utpanna thAya che, A vAta ame amArI kalpanAthI kahetA nathI paNa satya hovAthI kahI che-pAzvanAtha prabhudvArA pratipAdita hevAthI amAruM kathana satya che " kahevAnuM tAtparya zrI bhagavatI sUtra : 2 300
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ e che ke rAjagRha nagaranA zrAvakene mukhe sAMbhaLelI tamAma hakIkata prabhune saMbhaLAvI. ane te viSayamAM temanA manamAM uddabhavelA prazno paNa mahAvIra prabhane pUchayA, mahAvIra prabhue gautama svAmInA te praznonA je javAba ApyA te sUtrakAra prakaTa kare che-(vmU joya ! te gherA mAvaMto tee maLavAracAluM mAruM gAjavADuM vAraNArUM vattA ) he gautama! te sthavira bhagavanta te zramaNopAsako dvArA pUchavAmAM AvelA te praznonA uttara ApavAne samartha che. (no reva avamU) asamartha nathI. (tAra necara kavaciM) bAkInA praznonA paNa evAja uttara samajavA. eTale ke te sthavira bhagavate temanA te praznonA uttara ApavAne gya upaga vALA (jJAna vALA) che, abhyAsa vALA che ane uttara ApavA yogya vizeSa jJAnayukta che, upaga rahita nathI, abhyAsa rahita nathI ane vizeSa jJAnathI kahita nathI. ( vi nAcamAva vatadavAgha) he gautama ! te sthavira bhagavantAe je vAtanuM pratipAdana karyuM che te satya ja che. temaNe te prakArane arthe temanI kalpanAthI karyo nathI paNa bhagavAna pArzvanAtha dvArA pratipAdita je artha che tenuM ja kathana karyuM che. A viSayamAM mAro je abhiprAya che te paNa he gautama! tuM sAMbhaLa. ( ja vi noyA! patramavAmi, qnnami, pUri) he gautama! pArzvanAthanA saMtA nika sthavirenA jevuM ja mAruM maMtavya che ke putra rivA devIpa rAvati) pUrva sarAga tapanA prabhAvathI deve devalokamAM utpanna thAya che, (puvaNaM meLa' sevA TevoNuM 33vanaMti) pUrva sarAga saMyamathI deva deva lekamAM utpanna thAya che.( mA revA resToAsu izavajJa ti, nicANa sevA tevo 30vati) karmitAthI deve devalekamAM utpanna thAya che, saMgitAthI de devalokamAM utpanna thAya che, (puravaNa', puragrasaMgame', miyANa, saMgiyA, devA devaloesu uvavajjati sacce Na esamaDhe No cetra Na AyabhAvavattavyayAe) pUrvatapathI, pUrva saMyamathI, karmitAthI (karmo bAkI rahevAthI) ane saMgitAthI (saMyama AdithI yukata hovA chatAM dravyAdinI saMgati-anurAgathI) deva deva likamAM utpanna thAya che, A artha sAce che. A artha mArA ja jJAnathI huM kahetuM nathI paNa anaMta jJAnIoe evuM ja kaheluM che. prabhue gautamane evuM samajAvyuM ke he gautama ! tapa ane saMyama ane mekSa prAptinA kAraNa rUpa che, devaloka prAptinAM kAraNa rUpa nathI. chatAM paNa jyAre te sarAga hoya che tyAre devatva apAvavAne kAraNabhUta bane che. e ja pramANe tapa ane saMyamathI yukata jIvanA karmone je pUre pUro kSaya thato nathI. je temanA karmo avaziSTa rahI jAya che athavA je te saMgitA (dravyAdikenI Asakti) thI yukata rahyA kare che te tene mokSa maLato nathI paNa devaleka maLe che. tethI A viSayane zrI bhagavatI sUtra : 2 301
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ anulakSIne te sthavirAe te zramaNeApAsakane je kahyuM che te satya ja che. huM paNa temanA matamyane anumedanA ApuM chuM, kAraNa ke temaNe satya arthanuM ja pratipAdana karyuM che. mahAvIra prabhunA mukhathI A prakAranA uttara maLavAthI gautama svAmInA saMdeha dUra thaI gayA. | sU. 13 || havenA prakaraNamAM zramaNepAsakonI payu'pAsanAnA viSayamAM kahevAmAM AvyuM che. te payu pAsanAnuM zu phaLa maLe che te darzAvavAne mATe sUtrakAra kahe che--(tAttva' `) ityAdi zramaNaparyupAsanA ke la kA nirUpaNa sUtrArtha (sAvana mate ! samAMthA mALe vAvastuvAlamAla tri jIvantuvAsaLA ? ) he bhaddanta !tathArUpa (te prakAranA) zramaNunI athavA mAhananI paryuM pAsanA karanAranI payu pAsanAnuM kevA prakAranuM phaLa maLe che! ( goyamA ! ) he gautama ! ( vaLajjA) temanI paryuMpAsanA zravaNu phaLa vALI hAya che. eTale ke temanI payu pAsanA karavAthI zAstra zravaNunA avasara maLe che.(se chAM aMte ! savaLe i! ) he bhaddanta ! zravaNunuM zuM phaLa prApta thAya che ? ( nALa he) zratraNa jJAna phaLa vALu hAya che ( te naM maMte ! nAne iGe ? ) hai bhadanta ! te jJAnanu zu' phaLa maLe che ! ( vinnAnaGe ) te vijJAna phaLa vALu DhAya che. ( sena male vinnAne ji he) he bhaddanta ! te vijJAnanuM zuM phaLa maLe che! ( vavajJAna vijJAna pratyAkhyAna phaLa vALu` heAya che. (ULa' mane vazvapalALe ji che !) he bhaddanta ! te pratyAkhyAnanuM zuM phaLa maLe che! (samamajyuM ) te pratyAkhyAna saMyama phaLavALA hAya che. (se na maMte ! saMgame * he !) he bhadanta ! sayamanuM zuM phaLa maLe che ! (maDhya OM) saMyama anAsrava phaLa vALe che. (tra agaNataMtra che) eja pramANe anAsravanuM` phaLa tapa che, ( tavenophALa che) tapa vyavadAna ( nirjarA vALuM hAya che. (3 naMmate ! yoALe he ? ) bhadanta ! vyavadAnanuM zu phaLa maLe che! (potAne ajiriyA DhuM) te vyatradAna akriyAkaLavALu hoya che. (sALa' maLe ! ajiriyA $i'chA ! ) he bhadanta ! akriyAnuM zu phaLa maLe che ? ( siddhiva vasALa chA pannattA nocanA !) he gautama ! akriyA aMte siddhi phUlavALI hAya che. gAthA-(saLe gALe ya vinnA zvavALe ca saMgame, aLadrya tathe ceva dorAne ajiriyA siddhI) paryuM pAsanAthI zravaNu, zravaNuthI jJAna, jJAnathI vijJAna, vijJAnathI pratyAkhyAna,pratyAkhyAnathI saMyama, sayamathI anAsrava, anAsabathI tapa, tapathI vyavadAna, vyavadAnathI AkriyA, ane akriyAthI siddhi prApta thAya che.sU144 zrI bhagavatI sUtra : 2 302
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkArtha-(tAraM baM mare !) te prakAranuM che rUpa jenuM tene (tathArUpa) kahe che. eTale ke saderaka muhapatti, rajoharaNa Adi muniveSane tathArUpa kahe che. te tathArUpa vALA munijananI--zramaNanI-tapathI yukta sakala saMyamInI eTale ke mUlaguNa, uttaraguNadhArI muninI, tathA mAhananI-pate enI virAdhanA karatA nathI ane (mA hana, mA dura) bIjAne hatyA na karavAne upadeza Ape che, evA mUlattaraguNadhArI sAdhunI (ghagvAramALarasa) paryuM pAsanA karanArA zramaNopAsakone (TsgvALA rahyA!) temanI patyuM pAsanA kevuM phaLa Ape che ? kahevAnuM tAtparya e che ke je vyakti zramaNanI athavA mAhananI sevA kare che tene kevuM phaLa maLe che? mahAvIra prabhu kahe che (locama) he gautama(savA ) zramaNanI sevA karanAra vyaktine sat zAstranA zrava gurUpa phaLanI prApti thAya che. vaLI gautama svAmI prabhune pUche che ke-" ao di " he bhadanta ! sata zAstranA zravaNathI jIvane kevuM phaLa maLe che ? mahAvIra prabhu javAba Ape che-"savane jALaske " he gautama ! sata zAstranA zravaNathI jIvane ajIva Adi tattva viSayaka jJAnanI prApti thAya che. te jJAnanuM zuM phaLa maLe che ? "vinnA kahe " he gautama ! jJAnanuM phaLa je vijJAna che tenI tene prApti thAya che. zAstra sAMbhaLavAthI sAmAnya jJAna maLe che. ane sAdhAraNa jJAnamAMthI viziSTa jJAna utpanna thAya che. jenAthI jIvane hiya ane upadeyane bodha thaI zake che tenuM nAma ja vijJAna che. ahIM vivekarUpa jJAnane ja vijJAna pada dvArA grahaNa karavAmAM Avela che-heya ane upAdeya samajavAne viveka Ave tenuM nAma ja vijJAna prApti che. evuM vijJAna zratajJAna dvArA ja utpanna thAya che. "te ja mare! vizALa che? " he bhadanta! vijJAnanuM zuM phaLa maLe che ? tyAre mahAvIra prabhu javAba Ape che-"gvariyALa je" vijJAnanuM phaLa pratyAkhyAna hoya che. kahevAnuM tAtparya e che ke je AtmAnI aMdara hApAyadeyanA viveka rUpa viziSTa jJAna ( vi jJAna) utpanna thAya che. te AtmA praNAtipAta Adi pApane parityAga kare che. eTale ke te prANAtipAta Adi kriyAo karatuM nathI, vijJAnanuM e phaLa tene maLe che. "te cha maMte davalAne 1 che?" he bhadanta! pratyAkhyAnanuM zuM phaLa maLe che? mahAvIra prabhu kahe che ke "saMghama za?" pratyAkhyAna karanAra vyaktine saMyamanI prApti thAya che-pApa pravRttine parityAga karanAra vyaktine saMyamarUpa phaLanI prApti thAya che. pApapravRttithI dUra rahevuM enuM nAma ja saMyama kahevAya che. evA AtmAne svAbhAvika rIte saMyama prApta thAya che. "a vi maMte ! sAme che " he bhadanta! saMyamanuM kevA prakAranuM phaLa saMyamI AtmAne maLe che? mahAvIra prabhu te zrI bhagavatI sUtra : 2 303
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznanuM nIce pramANe samAdhAna kare che-"zanaSphacare" he gautama ! saMyamanA prabhAvathI navIna karmone Asava thatuM nathI. eTale ke saMyamI jIva navIna kamene baMdha karato nathI " parva mA tava " eja rIte je jIva Asava rahita hoya che te haLu kamI hovAthI tapa kare che. A rIte anAsa vanuM phaLa tapa che. "tare vovALa " tapathI AmAnI aMdaranA pUrva saMcita karmonI nirjarA thAya che. "ze baM mare! vAvALe ji " he bhadanta ! A vyavadAna ( nirjara) thI AtmAne zuM lAbha thAya che? "vorA ji pirA che" vyavadAna ( nirjara) thI tene meMgene nirodha thaI jAya che eTale ke karmonI nirjarA thavAthI jIva akriya thaI jAya che-jIva gone nirodha kare che. "R , are! AjiviA ! " he bhadanta ! te akiyAthI AtmAne kevA phaLanI prApti thAya che? "viddhi uDAvALA sTA" akriyAthI-yogane niSedha karavAthI-jIvane aMte muktirUpa phaLanI prApti thAya che A rIte akriyAnuM phaLa siddhi che. gAthA-" saraLa " ItyAdi ! zramanI upAsanA karavAthI jIvane sat zAstranA zravaNa rUpa phaLanI prApti thAya chezAstra zravaNathI zrutajJAnanI zrutajJAnathI viziSTa jJAna rUpa vijJAnanI, vijJAnathI pratyAkhyAnanI, pratyAkhyAnathI saMyamathI navIna karmonA baMdhAbhAvanI.navIna karmonA baMdhA bhAvathI nirjarAnI, nirjarAthIakiyA (AgonA nidhanI) ane akriyAthI sakala karmono kSayarUpa siddhi (mukti) prApta thAya che, A rIte pAna paraMparAnI jema payuM pAsanAnuM mukhya phaLa mokSa ja gaNAya che. sU, 14 mRSAvAdIke svarUpamAnirUpaNa AgaLanA prakaraNamAM e vAtanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM ke zramanI upAsanAnuM phaLa mekSaprApti che. paNa evuM phaLa jIvane dareka sAdhunI sevAthI prApta thatuM nathI paNa vilakSaNa guNavALA sAcA sAdhuonI sevAthI ja te prApta thAya che. kAraNa ke sAcA sAdhuo ahaMta pravacana anusAra ja potAnI pratyeka pravRtti karanArA ane satyavAdI hoya che. paNa te sivAyanA sAdhuo evA detA nathI, teo mRSAvAdI hoya che tethI A prakaraNamAM evA mRSAvAdI sAdhuonuM svarUpa batAvyuM che--( rUpiyAmAM mate ! ItyAdi. sUtrArtha-"ganna thayA mArUti mAti pati jati" he bhadanta! anyamUrthika (anyamatavAdIe) evuM kahe che, evuM bhASaNa kare che, evI prajJApanA kare che, evI prarUpaNa kare che, ullu rAyajita racAra hA mArA zvAsya za" ke rAjagRhanagaranI bahAra, vaibhAraparvatanI nIce zrI bhagavatI sUtra : 2 304
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ "utha mahuM ne dUra kare "ba" paro" jaLanI utpattinA svAna rUpa athavA adha nAmanuM eka hada (sarovara) che. "gaLADuM jhoyA AyAma ziva te aneka jana lAMbuM paheluM che. "tumavanati pore " te hadane AgaLano bhAga vividha vRkSonA samUhathI zobhAyamAna che. ri parive" tenI zabhA anekhI che. te jonAranI AMkhone anupama AnaMda Ape che. "tarathaLa va kAsTA vaTAcA saMcati >> tyAM aneka udAra (vizALa) megha utpanna thatA rahe che, "saMkuri " keTalAka utpanna thaI cAlyA jAya che, "vAtaMti" keTalAka temAM varasatAM rahe che. "tatra rite 2 [ savA mitro ne sine mArA minisArU " jyAre te jaLAzaya pUre pUruM bharAI jAya che. tyAre te sarovaramAMthI garama garama jaLakAya jaLa-haMmezA cAre tarapha jharaNAnA rUpe vahetuM rahe che. krameca mate i >> he bhadanta ! anyayuthikanuM te prakAranuM kathana zuM satya che ? "ocamA ! " he gautama ! " UM te sAthiyA davArUkavaMti jAva te ghavamAari nirite dama rUddhati" te a yUthike evuM je kahe che, evuM je bhASaNa kare che. evI je prajJApanA kare che, evI je prarUpaNa kare che te mAruti " te mithyA kahe che. "vAra sava necara " tathA hada viSenuM emanuM kathana paNa mithyA che-te kathana sAcuM nathI. "bahuM joyamA ! gvADuM mi " he gautama! e hada (sarevara) viSayamAM huM te evuM kahuM chuM, "mAtAmi" evuM bhASaNa karuM chuM, (vannavema) evI prajJApanA karUM chuM,( mi) evI prarUpaNa karuM chuM ke (gvaM vahu sAyaNika nANa bahiyA vebhArapatra yasa adUrasAmaMto estha NaM mahAtavovatIrappabhave nAmaM pAsavaNe ghare) rAjagRha nagaranI bahAra vibhAra parvatanI pAse "mahAtapatIra " prabhAva nAmanuM jharaNuM che. (paMca dhanurathArUM kAcAmavijaya meLa) tenI laMbAI ane pahebhAI pAMca se dhanuSapramANa che. (jAdumaraMmaMti re) tene agrabhAva vividha vRkSasamUhothI maMDita che. (saritA sArI ) tenI zobhA ghaNI ja adbhuta che-cittane lebhAve tevuM te AkarSaka che. (raNajije, tene jotA darzakanI AMkhe thatI ja nathI. (gamave ) tyAM tenA jevuM suMdara bIju kaI jharaNuM nathI, (4) tene joIne darzakone atyaMta saMtoSa thAya che ( ratha naM siLa noLiyA navA 5 vorA ) te jharaNAmAM aneka uSNanivALA cha tathA pule (3mattApa, vadyAmaMti, vikramati, racaMti. vAjinnati) jaLarUpe utpanna thatAM rahe che, ane nAza pAmIne utpanna thatAM rahe che. ( taritta ca sAsamiya sine phaLei nA cAra miniva) te jaLAzaya pUre pUruM bharAI jAya tyAre garama garama pANI sadA cAre tarapha zrI bhagavatI sUtra : 2 305
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI bahAra vahetuM rahe che (ga zomAmagvovatIuma pAsavaLa ) he gautama ! te "mahAtapataraprabhava" nAmanuM jharaNuM che. (ii nocamA ! mahAtavotagmavaraNa vAraMvAra aTUTe ) he gautama ! A (uparokta ) 'mahAtapatIprabhava" jharaNAne artha che. ( mate tti majAvaM yame samai mAa mAvIraM vaM namaMta6) he bhadanta ! Ape kahyA pramANe ja che. he bhadanta ! ApanuM kathana yathArtha che. A pramANe kahIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNa karI namaskAra karyo ane pitAne sthAne besI gayA 15 TIkALuM--" ciyA baM maMte " he bhadanta ! anyamUthike ( anya tIrthike) " dave nAvati' sAmAnya rIte A pramANe (nIce kahyA pramANe) kahe che. A mAsaMti >> ke koI viziSTa prakAre samajAve che, "pUrveti" kaI keI hetu dRSTAMta Adi dvArA pitAnI mAnyatAne puSTi Ape che, ( vaheMti) tathA kaI kaI pitAnI buddhi anusAra prarUpaNa kare che ke- "rSa - frNa nacara" rAjagRha nagaranI bahAra "mANa ghaTavarSa " vaibhAra parvatanI nIce eTale ke parvatanI upara, nIcenA bhAgamAM "jutha naM mahuM dUra Ave (3) nare" jaLanI utpattinA sthAnarUpa eka hada (jaLAya) che. je ghaNuM vizALa che. tenuM nAma "adha" che. "apAchuM yA sAmavime" aneka yojanapramANa tenI laMbAI ane pahoLAI che. "bALAtumavaMciSare 'tenI samIpane pradeza aneka prakAranA vRkSa samUhothI vyApta che. "patinag" te bhAsaMpanna che. "gAva hi " (yAvatu) dazake tene joI ne atyaMta saMtoSa pAme che. "taratha if Sada karA vAcA saMsecaMti" tyAM aneka ati vistIrNa megha utpanna thayA kare che. " ramujIMti " keTalAka megha utpanna thatAM rahe che, " vAsaMti" keTalAka megha tenA para varasatAM rahe che. " tArittiya" te jaLAzaya pUre pUruM bharAI gayA pachI vadhArAnuM "Tare " jaLa "samizo te jaLAzayamAMthI "hA" haMmeza "minivaravamarU" jharaNuM rUpe bahAra nIkaLIne vahetuM rahe che. te jaLa " vasiSe " bahu ja garama rahe che. "hevarSa mAM ! gvaM" te he bhadanta! vaibhAra parvatanA jaLAzayanA viSayamAM anyatIthikanuM A je kathana che te zuM satya che ? tyAre mahAvIra prabhu gItama svAmIne A pramANe javAba Ape che-"f te mA! nathiyA gzanArUti va " he gautama ! anya tIrthikoe te jaLAzayanA viSayamAM temanuM evuM je kathana prakaTa karyuM che, "ne te ghavaM sArUkavaMti" teo evuM ra kahe che jiruM re gvamAfarvatti" te temanuM kathana javuM che-temanuM te kathana miSA che. A kathanamAM mithyAtva e kAraNe che ke te kathana vibhaLajJAna pUrvaka karavAmAM AvyuM che "maTuM pukha joinA ! mArUNAma" hegautama ! e viSayamAM huM te evuM kahuM chuM, "mAsAki, vAri, mi" evuM bhASaNa karuM chuM evuM samajAvuM chuM ane evI prarUpaNa karuM chuM ke zrI bhagavatI sUtra : 2 306
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ "gvuM chu rAsa racA ghacA " rAjagRha nagaranI bahAra vaibhAra parvatanI bahu pAse paNa nahIM ane bahu dUra paNa nahIM eve sthAne "gii je matavavattIrAma nAma savaLe na " mahA tapatIprabhava' nAmanuM jharaNuM che. eTale atizaya uSaNatA. -jenI utpatti mahAtapanI pAse che, tene " mahAtapatIra prabhava kahe che. je jhare che tene prasavaNa ( jharaNuM ) kahe che. te jharaNuM "fja dhanu layA zArAvikamevi" te jharaNAnI laMbAI pahoLAI 500 dhanuSapramANe che " bA humalaMmaMdira kahe " vividha prakAranA vRkSasamUhAthI te jharaNAne kinArAne bhAga zebhe che, "rakSiA " te jharaNuM suMdara che. "vAhI jenAranA manane te ghaNuM praphullita kare che. " riLije " te evuM darza nIya che ke vAre vAra jevA chatAM dazakanAM netrone tRpti thatI nathI. " mi >> atyanta ramaNIya hovAthI te anekhuM che. "vive" darzakone saMtoSa ApanAra hovAthI te pratirUpa che. te jharaNAnA jaLamAM je uSNutA rahe che tenuM kAraNa e che ke "tasthaLe ghare uttiLanokiyA terAyaNa" te jaLAzayamAM aneka uSNa yunika navA che ane pudgale "vattAjaLarUpe " vaghAti" utpanna thatAM rahe che, "virAma ti" vinaSTa thatAM rahe che, (eja kathita arthane ulaTAvIne batAvatA sUtrakAra kahe che) "rati vAriti" vinaSTa thatAM rahe che ane utpanna thatAM rahe che. "ta ttei ja naM racA mitro ne sine cAra miniTanagara" te jaLAzaya jyAre pUre pUruM bharAI jAya che, tyAre temAMthI garama garama apakAya-jaLa niratara bahAra nIkaLyA kare che, "ghara nocamA ! mahAtavovatIraqma pasaMva" he gautama ! "mahAtapAtIra prabhAva" jharaNAnuM AvuM svarUpa cheA prakaraNa nA arthane upasaMhAra karatAM bhagavAna gautama svAmIne kahe che ke "he gautama ! A prakAranuM mahAtapatIra prabhava" jharaNuM che." sevaM mane ! sekaMmate !" he bhadanta ! A udezakamAM Ape je kahyuM te satya ja che. be vAra ema kahevAnuM kAraNa prabhupratye gautama svAmIne atizaya Adara bhAva che. jene jenA pratye atizaya hoya che te sAmAnya rIte ( AdaraNIya vyaktinA) viSayamAM eka ja vAkyane be vAra prayoga karyA kare che. tethIja "sevaM marelevuM !i " e prayoga be vAra karavAmAM Avyo che. "tti" A pramANe kahIne "mAraM jo samai mana magvIra vaMrA namaMg" bhagavAna gautame zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdaNuM karI, namaskAra karyA vaMdaNA namaskAra karIne, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA pitAne sthAne besI gayA 15 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtranI priyadarzinI vyAkhyAnA bIjA zatakane paMcame uddeza samApta thaye. zrI bhagavatI sUtra : 2 307
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAke svarUpa kA nirUpaNa bIjA zatakanA chaThThA uddezakane prAraMbha -chaThThA uddezakamAM AvatA viSayanuM saMkSipta vivaraNa - "bhASA avadhAraNa (padArthanA svarUpanuM nirNaya karAvanAra) che ke nahIM e gautama svAmIne prazna-prabhune uttara, " hA, bhASA avadhAraNa che, bhASA nA viSayanuM nirUpaNa pajJApanA sUtranA "bhASA pada" mAM karyA pramANe samajavuM, evuM prabhunuM kathana. bIjA zatakanA pAMcamAM uddezakane ane "paratIrthika mithyAbhASI che, " ema kahevAmAM AvyuM che. te mithyAbhASitva ane satyabhASitva bhASA vinA jANI zakAtAM nathI. tethI bhASAnA svarUpanuM nirUpaNa karavA mATe sUtrakAre A chaTho uddezaka zarU karyo che, pAMcamAM uddezakanI sAthe chaThA uddezakane e prakA rane saMbaMdha che, A saMbaMdhapUrvakanA A chaThA uddezakanuM paheluM sUtra A pramANe che-"re pUNaM maMte! ItyAdi sUtrArtha-(se pUrva maMte ! mAmi ti zophAriNI mAtA) he bhadantA huM evuM mAnuM chuM," zuM A bhASA avadhAriNI bhASA che? (ga mAruM maLiyavaM) A viSayane jANavA mATe prajJApanAsUtranuM bhASApada kahevuM joIe, TakArtha-jenA dvArA ane baMdha thAya te bhASA che, kahevAnuM tAtparya kare che ke padArtha viSenuM jJAna jenA dvArA utpanna thAya che-padArthanuM jJAna kara vavAmaMA je madadarUpa thAya che ne bhASA che, zabdArtha viSayaka jJAna bhASA dvArA thAya che, tathA lekavyavahAra paNa bhASAthI ja cAle che-(mAre kutti mA) bolavAmAM Ave che te bhASA che, zabda rUpe pariNamita thayelI tathA zabda rUpe bahAra vyAsa je dravyasaMhati che tenuM nAma bhASA che, A tene padArtha (zabdArtha) thAya che vAkayArtha A pramANe che-he bhadanta! ""huM AvuM mAnuM chuM" evA prakAranI je bhASA che, te zuM vidhAriNI bhASA che? tene javAba ApatA mahAvIra prabhu gautama svAmIne kahe che-(pd mAtAnAM mALiyaa') bhASAnuM svarUpa jANavAne mATe prajJApanA sUtranA (bhASApada nAmanA) agiyAramAM padanuM kathana karavuM joIe. bhAvArtha-A sUtramAM sUtrakAre bhASAnA viSayamAM potAno abhiprAya batAve che. ekendriya sivAyanA prindriya Adi badhA jIvomAM bhASA vidyamAna hoya che. satya, asatya AdinA bhedathI bhASAnA aneka prakAra zAstromAM batAvyA che. jIva A bhASA dvArA ja potAno abhiprAya prakaTa kare che. bhASAvargaNAthI bhASA unna thAya che. temAM rUpa, rasa, gaMdha, ane sparza, e padralanA guNe rahelA hoya che. te amUtika nathI paNa mUrtika che. naiyAyika vagere anyasiddhAMtakAe (zALa thALA) tene AkAzanA guNAnusAra zrI bhagavatI sUtra : 2 308
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnela che. tyAre jainasiddhAMtakAro tene pudgalanI paryAya mAne che. pudgalanA aneka bheda che, paNa zAstrakArIe tene ATha vibhAgamAM vaheMcI nAkhela che(1) bhASAvagaNA (2) manevagaNA, (3) zvAsocchvAsa vaNA, (4) audArika vaNA, (5) vaikriya vaNA, (6) AhAraka vaNuA, (7) taijasavaNA ane (8) kArmAMNu vagaNA. bhASAnA e bheda kahyA che-(1) akSarAtmaka ane (ra) anakSarAtmaka bhASa zu che ? te kayAMthI ane kevI rIte utpanna thAya che? tenA AkAra kevA che ? te kevI rIte khAlAya che? ItyAdi samasta khAkhatAnA vicAra prajJApanA sUtranA agiyAramAM ( bhASApada ) karavAmAM Avye che. te bhASApaddhamAM A badhI khAmatAnuM nirUpaNa karyuM" che, ane sAthe sAthe e paNa kahyuM che ke bhASA keTalA prakAranI hoya che, bhASAnuM Adi kAraNu zuM che, bhASAnI unnatti karyAthI thAya che, bhASAne AkAra zenA jevA DAya che, bhASAne anta kayAM che, bhASA khAlanAra kANu ane keTalA che, bhASA nahIM khAlanArA krANu ane:keTalA che, ityAdi viSayanuM temAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. s015 11 khIjA zatakanA chaThTho uddezaka sAma // 216 // deva ke svarUpakA nirUpaNa || khIjA zatakanA sAtamA uddezakano prAraMbha / / chaThThA uddezakamAM bhASAnA vicAra karavAmAM AvyA che. bhASAnI vizuddhithI jIvane devatvanI prApti thAya che. chaThThA uddezaka sAthe sAtamAM uddezakanA te prakAranA saMbaMdha che tethI deva saMbaMdhI viSayanuM nirUpaNa karavAne mATe A deveddezakane prAraMbha karyo che. tenuM paheluM sUtra A pramANe che " AniALa' mate ! " ItyAdi / sUtrA ---( vijJAAM maMte ! levA vaLattA ? ) he bhadata ! deve keTalA prakAranA kahyA che ! ( poSamA ! vAimevALattA)huM gautama ! devAnA cAra prakAra kahyA che (teM jJA) te prakAro A pramANe che-(mavaLajJa, vALamaMta, lophTa, vemALiyA ) (1) bhavanapati, (2) vAnabhyantara, (3) caitiSTha ane (4) vaimAnika ( ddina mate ! mavaLavANInuM levAnuM TALA vajrattA ? ) he bhadanta! bhavanavAsI devAnAM sthAna kayAM AvelAM che ? ( nocamA ) hai gautama ! ( imIse rayaNa pabhAe pudadhIe jahA ThANapae devANa vaktavvayA sA bhANiyavvA ) mA ratnaprabhA pRthavinI nIce bhavanavAsI devAnAM sthAna kahelAM che, ityAdri samasta kathana prajJApanAsUtranA (sthAnapada) mAM kahyA pramANe samajI levuM ( navara) vizeSatA e che ke ( mavaLA vasattA) bhavanA kahevAmAM AngeA che. ( vavAAM hoyaE saMveg2amAnevuM jIvyuM. mALiyantra) temanA upapAta lAkanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM thAya che. A pramANe khadhu' kahevuM joie. (va sibiMdiyA sammattA) pUrNa siddhiga'DikA paryaMta samasta kathana thavu joie. ( karapANapaTTaNaM bAlocyataM evaM saMThANa' jIvAbhigame jAva vaimANi zrI bhagavatI sUtra : 2 309
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ mALiyavo savo) ka (devaleka) nAM sthAna, vistAra, ucAI ane AkA2, e badhAM viSe jIvAbhigamasUtramAM kahelA vaimAnika uddezaka pramANe ja samajavA TIkArtha-denA prakAranuM nirUpaNa karavAne mATe praznottara pUrvaka kathana karavAmAM Avela che-"#vi aMte " ItyAdi "vidyA maMte! levA quURaa?" gautama svAmI pUche che-he bhadanta! dezanA keTalA prakAra kahyA che ? tyAre bhagavAna mahAvIra javAba Ape che-"joyamA ! " he gautama ! " patni pannA" deve cAra prakAranA hoya che. (saMjJA) te cAra prakAre nIce pramANe che-"mavAvarU, ghoNamaMtara, gophara, remAbicA" bhavanapati, vAnavyaMtara, tiSka ane vaimAnika-"#dina mare! mAvANILuM vALa kALA jaNA ?" he bhadanta ? bhavanavAsI denAM sthAna kayAM che? "nayama.." he gautama! "mIre racaUqmANa putravI" A ratnaprabhA pRthivInI nIce bhavanapati devanAM sthAna che. A vAtane spaSTa karavAne mATe " nA kAna revAnuM vattAvA nA mALavAema kahevAmAM AvyuM che ke prajJApanA sUtrAnAbIjA ( sthAnapada) mAM je pramANe devonuM kathana karavamAM AvyuM che. te pramANe ahI te kathana thavuM joIe (sthAnapada) mAM deve viSe A pramANe vakatavyatA che " imIse rayaNappabhAe pur3avIe AsIisahassa uttarajoyaNasayasahassa bAhallAe uvari egaM joyaNasahassaM ogAhettA hedAcegaM joyaNasahassaM vajjettA majjheada dura sayuttare gocaraNa" ItyAdi A ratnaprabhA pRthivInI ucAI eka lAkha eMsI hajAra jananI che. temAne uparane eka hajAra jana pramANu ane nIcene eka hajAra yojana pramANa bhAga choDIne bAkInA eka lAkha aDyo tera hajAra jana pramANa bhAgamAM bhavanapati devanA sAta karoDa tera lAkha bhavana che, ema prajJApanA sUtramAM kaheluM che. eja prajJApanA sUtramAM prakaTa karavAmAM Avela vizeSa arthane vizeSatA pUrvaka batAvavAne mATe sUtrakAra kahe che "kavANagi" ItyAdi-upapAtanI apekSAe bhavanavAsI de devalokanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahe che. "gvaM saMDavaM mALica" eja pramANe bIjuM paNa samasta kathana karavuM joIe, je A pramANe che-"muthIuf Dhosa zahe4 mA " mAraNAntika samudaghAtamAM rahelA bhavanapati deva devalokanA asaM. khyAtamAM bhAgamAM ja rahe che, tathA " epiLe jo baraMDAmA ) svasthAnanI apekSAe Ama samajavuM temanA pUrvokta sAta karoDa tera lAkha bhavanAvAnI apekSAe teo lokanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahe che, kAraNa ke temanA te bhavanAvAsa lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM vidyamAna che eja rIte asurakumAranA viSayamAM temanA sthAna AdinA viSayamAM paNa samajavuM dakSiNanA tathA uttaranA asurakumAranAM bhavananA viSayamAM ane nAgakumAra AdikanAM bhavananA viSayamAM paNa ema ja samajI levuM eja pramANe gya rIte antaronA, tikonAM ane vaimAnika devenAM sthAna Adine paNa samajavA joIe A samasta kathana te sUtramAM kayAM sudhI grahaNa karavuM joIe, te samajAvavAne mATe kahyuM che ke "kAva siddhiAMDiyA tamattA" eTale ke cAre prakAranA devenAM sthAna AdinuM samasta kathana (siddhi DikAnI samApti paryata grahaNa karavuM. siddhi sthAnanA svarUpanuM pratipAdana karanAra eka prakaraNa zrI bhagavatI sUtra : 2 310
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, tenuM nAma (siddhigaDika) che, te siddhigaDikAnI samApti thAya tyAM sudhImAM cAre prakAranA devena bhavana Adi viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. te prakaraNa A pramANe che-" maMsiddhAjaM vAnA punattA?" hai bhadata ! siddhonAM sthAna kayAM che ! ItyAdi. ahI devasthAnanuM nirUpaNa karatI vakhate je siddhagaDikAnuM kathana karavAmAM AvyuM che te sthAnanuM vaktavya cAlatuM havAthI karavAmAM Avela che. tathA jIvAbhigamasUtranuM prakaraNa ahIM kahI devuM joIe-jema ke papri" kavimAna (devalokanAM vimAno AdhAra kahevA joIe, te AdhAra viSayaka kathana A pramANe che-" somIlAbey of bhaMte ! kappesu vimANapuDhavI kiMpaiTriyA paNNattA 1 goyamA ! ghaNodahi paidriyA, " ityAdi. prazna-he bhadanta ! saudharma ane IzAna kalpamAM vimAnanI pRthvI kenA AdhAra para che?" uttara-"he gautama! te pRthvI ghane dadhivAta-valayanA AdhAra para che" kahyuM paNa che" ghaNaudahi paiTANA surabhavaNA huMti dosu kappesu / tisu vAupaiTThA tadubhaya supaiTiyA tisu ya // 1 // teNa para uvarimagA, AgAsaMtara paiTThiyA savve || " iti / pahelAM be kanAM devabhavana ghanedadhivAtavalayanA AdhAra para che. pachInAM traNa kapanAM devabhavana vAyunA AdhAra para che, pachInAM traNa kalpanAM deva bhavana banenA AdhAra para che-eTale ke ghanedadhi ane ghanavAtanA AdhAra para che. tyAra pachInAM badhAM devalekanAM vimAna AkAzanA AdhAra para rahelAM che tyAre pUrva vAjuMttivimAna pRthvIonI UcAI A pramANe che " sohambhIsANesu NaM bhAte! kappesu vimANapuDhavI kevaiyA bAhalleNaM paNNatA ? he bhadanta! saudharma ane IzAna kapanI vimAna pRthvInI jADAI keTalI che? " jo mA !" he gautama! (rAvale noracA) ItyAdi. te banne deva lekamAM vimAna pRthvInI jADAI ra700 (be hajAra sAta se) jananI che. "sattAvIsasayAI Aimakappesu puDhavivAhallaM / ekaikahAni sesudu dugeya duge caukke y||1||" pahelAM be kalAkamAM pRthvInI jADAI 2700 jananI che. tyAra pachInA dareka be ka5mAM eka eka hajAra jana ochA karavAthI ane chellA cAramAM 1 hajAra jana ochA karavAthI chellA (bAramAM) kalpanI pRthvInI jADAI 2000 jana pramANa che. kahevAnuM tAtparya e che ke pahelAM be devalokanI vimAnapRthvInI jADAI 2700 jana, trIjA ane cothAnI 2600 ejana, pAMcamAM ane chaTrAnI ra500 jana, sAtamAM ane AThamAMnI 2400 yojana ane navamAM, dasamAM, agiyAramAM ane ? bAramAMnI 2200 ejana che. tathA nava raiveyaka vimAna pRthvInI jADAI paNa 2200 jananI kahI che. anuttara vimAnamAM te jADAI 210 jananI kahI che. kalpavimAnI (devalekanA vimAnanI) eTale ke bAra devalokenI UMcAI paNa kahevI joIe je A pramANe che "sohammIsANesu Na maMte ! kappesu vimANA kevaiyA uccatteNaM panattA?" zrI bhagavatI sUtra : 2 311
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ (jo ! uttarocAravADuM) he bhadanta ! saudharma ane IzAna deva lekamAM vimAnanI UMcAI keTalI kahI che! he gautama! 500-500 jananI kahI che. kahyuM paNa che- "paMcasaya uccatteNaM, Aima kappesu hoti u vimaannaa| ekkeka buDi sese, du duge ya duge caukke ya // 1 // " pahelA saudharmo ane bIjA IzAna nAmanA kapamAM vimAnanI UMcAI 500-500 pAMcase pAMcaso jananI che. pachInA be, be, be ane cAra devakonAM vimAnamAM 100-100ekasa ekasa ejananI UMcAI vadhatI jAya che. A rIte chellAM cAra devalokamAM vimAnanI UMcAI 900-900 navaso navase jananI thAya che. kahevAnuM tAtparya e che ke trIjA ane cothA devalekanA vimAnanI UMcAI 600-600 chase chase jananI, pAMcamAM ene chaThAmAM 700-700 sAta sAta jananI, sAtamAM ane AThamAMmAM 800800 ATha ATha jananI ane. navamAM dasamA, agiyAramAM ane bAra mAMmAM 900-00 navase navase jananI thAya che. greveyakamAM vimAnonI UMcAI 1000-1000 ekeka hajAra rojana pramANa che. anuttaramAM vimAnanI UMcAI 1100-1100 agiyArase agiyArase jana pramANa che. ( gvuM liMkA) eja pramANe vimAnanA AkAra paNa kahevA joIe. te AkAre A pramANe che (lohIzALelu " are ! vahu vimaur fi saMDhicA !) he bhadanta! saudharma ane IzAnaka5mAM vimAnene AkAra ke che (goyamA! je AvaliyA paviTTA te vaTTA, taMsA, caurasA, je AvaliyA bAhirA te zALA saMThiyA ti) he gautama! je vimAna AvalikAmAM (hArabaMdha) che te goLa, trikaNa ane khUNa che. paNa je vimAne AvalikA praviSTa nathI, te aneka AkAra vALAM che. have vimAna viSe A sivAnuM je varNana bAkI che te jaNAvavAne mATe sUtrakAra kahe che ke (jIvAmi nAva mAjida to mALiyaro ) vimAnanuM pramANa, vimAnane varNa, vimAnonI kAMti, vimAnanI gaMdha Adi viSaya jANavAne mATe jIvAbhigama sUtrane vaimAnika udezaka pUre pUra vAMco joIe. eTale ke te samasta viSayanuM varNana temAMthI jANI levuM. e sU. 1 | jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "bhagavatIsUtra" nI priyadarzinI vyAkhyAnA bIjA zatakane sAtame dezaka samApta zrI bhagavatI sUtra : 2 31ra
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThave udezaka kI avataraNikA bIjA zatakano AThamA uddezakano prAraMbha AThamAM uddezakamAM je viSayane vicAra karavAmAM AvyuM che, te saMkSepamAM nIce pramANe che-prazna-asurendra amaranI sudharmA sabhA kayAM che! uttara-jabU dviIpanA mandaraparvatanI dakSiNa dizAmAM aruNuvara dvIpa che. tenI bahAranI vedikAne ana-aruNadaya samudra utpAta parvatanuM pramANu-stubha parvatanI sAthe aruPvara parvatanI sarakhAmaNI-paghavara vedikA, vanakhaMDa e bannenuM varNana eka prAsAdavasa, tenuM varNana-maNipIThikA, aruNodaya samudra, amaracaMcA nAmanI rAjadhAnI, tene kile, sudharmA sabhA, upapAta-sabhA, hadanuM varNana, abhiSeka, alaMkAra, vijaya devanuM varNana.camarendranI RddhinuM varNana-uddezakanI parisamAsa, camarendrakI sudharmAsabhAdi Adi kA nirUpaNa sAtamAM uddezakamAM devanAM sthAnuM pratipAdana karAyuM che. te eja vakta vyanI apekSAe camaracaMcA nAmanA devasthAnanuM pratipAdana karavAne mATe AThame uddezaka zarU karyo che. A saMbadhane AdhAre zarU karAyelA AThamAM uddezakanuM sauthI paheluM sUtra A pramANe che. ( i maMte) ItyAdi ! sUtrArtha-( ja mate! vAraNa amuriMtara sulumaULo mAM mukyA youttA) he bhadanta ! asurakumAronA idra asurakumArarAjA camaranI sudharmA nAmanI sabhA kayA sthAne che ! ( joyA) he gautama! (gaMjUrI rIte baM rassa pavvayassa dAhiNeNa tiriyamasaMkhejje dIvasamudde vIivattA aruNavarassa dIvassa vAhirillAo veiya tAo aruNodaya samuhabAyAlIsa joyaNasahassAI ogAhityA, ettha Na camarassa asuriMdassa asurakumAraraNNo tigicchiyakUr3e nAma uppAyapavvae vo) he gautama! jaMbudvipa nAmanA dvIpamAM AvelA madara (meru) parvatanI dakSiNa dizA tarapha tIrachA aneka dvIpasamUdrone oLaMgIe tyAre aruNuvara nAmane eka dvIpa Ave che. te dvIpanI bAhA vedikAne cheDethI betALIsa hajAra jananuM samudranI uparanI sapATI paranuM aMtara oLaMgavAthI asUranA Indra asurarAja camarane tigicchakUTa nAmane utpAta parvata che. (sattara #rIse vocaLa, sUM La) (te parvata 1721 eka hajAra sAtaso ekavIsa) jana UMce che. ( rattAritIre jhoyAnA voraM udave ) 430 cArasotrIsa jana ane eka kezane tene udvedha (UMDAI) che. (ghumaraNa kAvAtAvaraNa pramANe naiyadai) A parvatanuM mApa gestubha AvAsa parvata jevuM ja samajavuM. (navaraM-zuM mAM mane mALiyavaM') ahIM eTalIja vizeSatA sama zrI bhagavatI sUtra : 2 313
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ javuM. (navaraM-3ra uma ma mAni vaM') ahIM eTalIja vizeSatA samajavAnI che ke gaustubhanA uparanA bhAganuM je mApa che te ahIM vaccenA mApa saman (mUle dasa bAvIse joyaNasae vikkha bheNa majjhe cattAri cautrIse joyaNasae vikkhaM M) eTale ke tigichaphaiTane viSka (vistAra) mULamAM 122 (eka hajAra bAvIsa) janane che ane vacce 424 cAra cesa ejanane viSka che. (3vari sattavIre joyA virame) ane uparane viSkana 723 ja nane che. ( mUke tiLigoLasAruM ronika vattIyuttare novAla f#vidhisene riUiM ) mULamAM teno parikSepa (parimiti) 3232 (traNe hajAra basa batrIsa) ceAjana karatAM saheja ocho che. ( i =oyanAM tiLi ja gucA gocanAda vivi7Le pariva ) vaccethI tene parikSepa parimita) eka hajAra traNase ekatAlIsa (1341) jana karatAM kaMIka e che. kAri ravi ya gogAsahassAruM loni ca isTalag orNA jijinA ivivef) uparanA bhAgane parikSepa (parimiti) be hajAra basa kyAMsI (2286) ejana karatAM kaMIka vadhAre che. A rIte ( je viratha) tene mULa bhAga vistRta che. (manne saMnnei) madhya bhAga saMkSipta che. ( vije) ane uparane bhAga vizALa che. (5 varavA vigig) tene madhyano bhAga uttama vajanA jevuM che, ane (mAma kALakig ) tene AkAra mahAmukuMde je che. (sagAvaLAmaNa che nAva parive) te Akhe parvata ratnamaya che, suMdara che ane ane khe che. (tei grg paramavA vaLa ca, satrama savaMtA sapividyutta) te parvata eka (padravaradi kAthI uttama kamaLanI vedikAthI, ane eka vanakhaMDathI cAre taraphathI AcchA dita che. ( T3HvAvelA vaLAMka 2 avoro) ahIM padmavaravedikA ane vanakhaMDanuM varNana karI levuM joIe. ( temAM siniSThasee amatvyakta 31 jadubha-Lane mUmamA ) A tigicchakUTa utpAta parvatane uparane bhAga taddana sapATa ane ramaNIya che (vago ) ahIM te uparanA bhAganuM varNana karI levuM joIe, ( tala vahunama-maNina mUmimArA cama tamAre prasthamAM maheM ne pAsAyaDhiMtA patta) uparano te suMdara bhAganA khabara vaccenA bhAgamAM eka moTo prAsadAvasaka- uttama mahela che, (sadgurUnArUM 3z 3darA vAvI jovAnA vimavaMLa) te prAsAdAvataMsakanI UMcAI baso pacAsa (25) jananI che ane vistAra ( viSka bha) eka so pacIza ( 125 ) janane che. (THI jANo ) ahIM te prAsAdavartAsakanuM varNana karavuM joIe, ( kaura bhUmi daorgo) te prAsAdAvartAsakanA ( uttama mahelanA ) uparanA bhAganuM zrI bhagavatI sUtra : 2 314
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNana karavuM joIe. (aTUlothaLajuM niiDhayA) ATha jananI maNipIThikA che. ( vamana sIhAsa sArivA' mALiyadava ) ahIM camaranA siMhAsananuM tathA parivAranuM varNana karavuM joIe. "taNa je tikigNa vALei chakkoDisae paNavanna ca koDIo paNatIsa ca sayasahassAI', paNNAsauM ca saha ssAI aruNodae samudde tiriya vIivaittA ahe rayappaNabhAe puDhavIe cattAlIsa joya NasahassAI ogAhittA etthaNa camarassa asuriMdassa asurakukAraraNNo camaracacAe nAma vALo paurat) A tibichakUTa parvatanI dakSiNe aruNodaya nAmano samudra che. A samudramAM cha abaja, paMcAvana karoDa, pAMtrIsa lAkha, pacAsa hajAra ejana (6553550000 yojana) tirachA jatA, ane ratnaprabhA pRthvI nA cAlIsa hajAra jana pramANa bhAga nIce utaratA asurakumAranA rAjA asurendra camaranI camacaMcA nAmanI rAjadhAnI Ave che. (gkocana sacaraNaM gAyAmavirva saMvUvIvadaqmALA) A camaracaMyA nagaranI laMbAI pahoLAI eka lAkha jananI che. eTale ke te jambudvIpanA jeTalI ja che. (TTI driva jovAnAM kaa karava) tenA keTanI UMcAI eka se pacAsa jananI che. (mULe pannA gocaruM vizva ei, 3/4 kaleravoyanAruM varSa ) te koTanA mULane vistAra pacAsa janane che ane uparanA bhAgane vistAra 12aa sADAbAra ejanane che. (vilIyA ddha jorAvAyAmeLa, zovikameLa', resUI gaddhagoLa uThTha 3ra ) tenA kAMgarAnI laMbAI ardhA jananI ane pahoLAI eka kezanI che, UMcAI ardhA ejanathI saheja ochI che. (egamegAe bAhAe paMcapaMca dArasayA, aDUDhAijjAI uDDa uccatteNa addha' vikkhaMbheNa te koTanI pratyeka bAjue 500-500 daravAjA che. te daravAjAonI UMcAI base pacAsa jananI che. tethI pahoLAI uMcAI karatAM aDadhI (125 savAse jana che, ( uvariyaleNa solasajoyaNasahassAI AyAmavikkhaMbheNa pannAsa joyaNasahassAI paMca ya sattANauya joyaNasae kiMcivisesUNe parikkheveNa sabaSpamANeNa mA vizvamAnava addha necavuM) uparitalanI (daravAjAnA uparanA bhAganI) laMbAI ane pahoLAI soLa hajAra jananI che ane tene parikSepa (parimiti pacAsa hajAra pAMcase sattANuM ja nathI kaMIka e che ke, vaimAnikamAM je je pramANe kahyAM che tenA karatAM ahIM dareka pramANu ardhA samajavA che sU TakArca-gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che ke nahi nuM maM1i anila jasukumAra jANa samA sukSma Tour ?) he bhadanta? asukumAronA rAjA asurendra camaranI sudharmAsabhA kayAM AvelI che? A praznane javAba ApatA. mahAvIra prabhu gautama svAmIne kahe che ke he gautama asurakumAre nA rAjA camarendranI sudharmA sabhA (navUvI lo) jambudvIpa nAmanA dvIpamAM AvelI che. (pAvara hior) te meru parvatanI zrI bhagavatI sUtra : 2 315
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ dakSiNa dizAmAM (tiriyamasaMnnei rIvaramure vIvatA) tIra asaMkhya dvIpa oLaMgavAthI (anavarasa vItraNa) aruNavara nAmane eka dvIpa Ave che. dvIpanuM je nAma che, eja nAma dvIpane gherIne AvelA aDhI dvIpanI bahAranA samudranuM paNa che, dvIpa ane dvIpanI pachI samudra che. eTaleke jaMbudvIpamAM AvelA meru parvatanI dakSiNa tarapha tIrachA asaMkhyAta dvIpasamudrone pAra karavAthI aNavara nAmane dvIpa Ave che. te dvIpanI cAre tarapha je samudrane aruNedaya samRdra kahe che. eja vAta (vArikAno veracaMtAno jo samu kAcA gIra soyAtacasAruM) A sUtra dvArA batAvavAmAM Ave che. eTale ke aruNuvara dvIpanI je vedikA che tenA antima cheDethI AgaLa vadhatAM aruNodaya nAsane samudra Ave che. te samudramAM beMtALIsa hajAra jana (zodittA) pramANa aMtara pAra karavAthI ( patthara mArA bahANa bahumALo tiviSe nA 3pappAcAig gum ) asurakumAranA rAjA camarendrane utpAta parvata Ave che. te parvatanuM nAma tigicchakUTa che, jyAre amarendrane tiryakamAM javAnI IcchA thAya che tyAre pahelAM te A parvata para Ave che. ane tyAMthI te tiryazlekamAM jAya che. te kAraNe tene utpAta parvata kahe che. have te tigicchakUTanuM mApa batAvavA mATe sUtrakAra kahe che ke (sattara vIre bocAsaNa 2 3 varoLa,vAritIre gocanA houM 3aLa) te utpAtaparvatanI uMcAI 1721 sattaraekavIsa ejananI ane tenI uMDAI (jamInanI aMdaranI avagAhUnA) 430 cAre trIsa jana ane eka kezanI che. (lyuma bAvAsa davA pamA neya vaM') gestubha nAmanA AvAsa parvatanuM jeTaluM pramANa che eTaluM ja pramANe A tigicchakUTa nAmanA utpAtaparvatanuM paNa samajavuM. gaustubha nAmanA A utpAtaparvatanuM je pramANu zastromAM batAvyuM che te nIce ApavAmAM Apela che. te gestubhaparvata nAgarAjAne A parvata che. te lavaNa samudranI vacce pUrvamAM Avela che. tenA Adi bhAgane ane uparanA bhAgane vikuMbha (rimiti A pramANe che (vAmane jivavo te vIsAyAtayAruM sarasaNa tevIse vAsaNa 2 233) Adi bhAgane vizkela che 1922 janane madhyabhAgane viSkabha 723 ejanane ane uparanA bhAgane viSkala 424 ejanane che, have zastabha ane utpAta parvatanA pramANamAM je taphAvata che te darzAvavA mATe sUtrakAra "nA" Adi sUtro kahe che-vari nA pALicarva >> gostubha parvatanA uparanA bhAganuM je mApa ApyuM che te mApa utpAta parvatanA madhyabhAganuM samajavuM. eTale ke stubha parvatanA uparanA bhAganuM mApa 4ra4 jananuM kahyuM che, te utpAta parvatanA madhya bhAganuM mApa 424 jana samajavuM eja vAta "mUvAMvAvI jovAnA vimaLa, maNe rAri zrI bhagavatI sUtra : 2 316
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ ravIne noLasara vizvamena, vari sattatevItte locaLasad vizrvameLa " A sUtrapATha dvArA prakaTa karavAmAM Avela che. kahevAnuM tAtpaya e che ke utpAta patanA viSNubha mULamAM 10rara ceAjana, madhya bhAgamAM 4ra4 ceAjana ane uparanA bhAgamAM 723 ceAjana che. 'mUhe tigni jhoyAnnassArUM phoLi ca vattImutto noyAsarjani viSemULe rilaeNveLa" have sUtrakAra te pavatanA parikSepa (parigha)nuM vaNu na kare che. mULamAM tenA parikSepa 4ra4ra ceAjana karatAM saheja e che. 'mo zaM gocaLasaR timni cADhe noyanamra iitta vizeSNune viveLa " madhya bhAgamAM tenA parikSepa 1341eka hajAra traNase ekatAlIsayeAjana karatAM thADA nyUna che. " riTromni ca loyaLajJaphlAE itri cIkkocanaSad vici viselA ivaviveLa" uparanA bhAgamAM tenA parikSepa 2286khAvIsaso chyAsI ceAjana karatAM thoDo vadhAre che. '"mUruvicaDhe" A rIte tenA mULabhAga vistRta che, "mo saMvitta" madhyabhAga sakSipta che, ane " ravi vizvAse" uparanA bhAga vizALa che, " maLye paravaciddi '' ahIM vigrahanA atha AkAra samajavAnA che. te parvataneA AkAra vatrajJa ( zreSTha vajA nAmanA zastra ) samAna che. tethI ne patane varavAvigrahika ( zreSTha vanA jevA AkAranA ) kahyo che. kahevAnuM tAtpa e che ke te pata madhyabhAgamAM saMkSipta-kRza che. " mamat saMjALamaMtra " mukaMda nAmanuM eka vAgha hoya che. mukudanA jevA AkAranA te utpAta pata che. A sUtra dvArA paNa eja vAta prakaTa karI che ke te madhyamAM kUza (sakSipta) che. te utpAta paryaMta savvacaLAma' sa.ratnamaya che. lo sArA sphaTikamaNi Adi samAna te nirmala che. nAva ai" pratirUpa paya"tanA vizeSaNAthI te yukta che. ahIM " nAva " ( paryaMnta ) padathI nIcenAM po grahaNa karavAnA che--" langve, r3e, vaDhe, maDhe, ni, nimmahe, niSva, ni3cchA, sapne, avi, sUignoNa, pAlA, vaMLijJe, amile, dive ' A vizeSaNAnA atha nIce pramANe che suMvALAM puleneA anelA hovAthI te parvata maLa-mulAyama che, maghuLa-atizaya kemaLa che, saraNa para ghaselI vastunA samAna te dRSTa che, kAmala sarANa para ghaselI vastunA jevA te zrRSTa che, tethI tene kharAkhara kha'kherIne dhULarahita banAvyA hoya teve lAge che. nimnaDhe" te nirmALa che, kIcaDa AdithI rahita haiAvAne lIdhe te niSpaka che. koI paNa jAtanA AvaraNuthI rahita kAntivALA hAvAthI te " niricchA, " che tenI prabhA su Mdara hAvAthI te saprabha che. temAMthI tejanA kiraNA sadA vikharAtAM rahe che tethI te samarIcika ( kirAthI yukta ) che. te anya vastune prakAzaka "" zrI bhagavatI sUtra : 2 317
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovAthI dyota-prakAzathI yukta che. te prasannatAne janaka havAthI prasAdIya che. te dekhavA gya hovAthI darzanIya che, atizaya suMdara hovAthI abhirUpa che ane suMdara AkRti vALe hevAthI pratirUpa che. "re jANa pa3mAcAra" te utpAta parvata eka paghavara vedikAthI ane "" eka vanakhaMDathI "satro ramaMtA hari dizAne che badhI bAjue gherAyeluM che. "ghavamavaraphayANa vAsaMkaraNa jAgo" ahIM padvavara vedikAnuM tathA vanakhaMDanuM varNana karavuM joIe. padmavaravedikAnuM varNana A pramANe che- "sA paraphayA ma joyaoi vadai A padravara vedikanI uMcAI ardhA ejananI che, "gha dhanunArUM viviMme" tene viSkabha ( vistAra) 500 dhanuSane che. "vALAna" te pUre pUrI rane nI banelI che. " fcha3rita kalevaranA parive" te padvavara vedikAne parikSepa (parigha ) tirikUTa parvatanA uparanA bhAga jeTale ja che. "tIseLa vAvecANa mayAhave vaLAvAze " te padmavara vedikAnuM adhika varNana A pramANe che-"vaphAyA temA" te padmavadikAnA staMbhanA mULabhAga vajane baneluM che. tenuM vistRta varNana (rAjakakSIya sUtra mAM ) karyuM che, te tyAMthI vAMcI levuM vanakhaMDanuM varNana A pramANe che-"re vAsa rehUAruM to jovAnuM javALime vanakhaMDane ghera be ejana karatAM saheja ocho che. "jasnA parivArane parijalevi" tene parikSepa pavaravedikAnaparikSepa jeTalo ja che. "viSe vhioramAre' te kRSNazyAma che, ane zyAma kAntithI yukta che. " tassa NaM tigicchakUDassa upAyapabbayassa uni bahusamaramaNijje bhUmibhAge pannatte te tigicchakUTa nAmanA utpAta parvatane uparano bhAga tadna samatala che. te bhAga uMco nIce athavA khADA TekarA vALa nathI te saghaLA suMdara lAge che. ( vAga) te samatala ramaNIya bhAganuM varNana nIce pramANe che (se naIM nAmag &iAputra zA) te bhUmibhAga muraja mukha nA jevuM che, ( muvaMjapuro vA) mRdaMgamukhanA jevuM che, ( ) sarovaranA talabhAga samAna che, (vAratahevA) karatala samAna che, ( kAcaMkajaM ephavA) arIsAnI sapATI samAna che, ( je vA) ane candramaMDala samAna che. A saghaLAM vizeSaNe dvArA e vAta prakaTa karavAmAM AvI che ke te bhUmibhAga taddana samatala cha. (tassa Na bahusamaramaNijjassa bhUmibhAgassa bahumajhadesabhAge ettha Na maha ghaT pAsAyasipa pannara) te bahusama ramarNIya bhUmibhAganI barAbara vacce vacce eka ghaNe uttama mahela Avela che. (avasa) padane artha mugaTa thAya che. te prAsAda (mahela ) zreSTha hovAthI bIjA prAsAdenI vacce mugaTanA jema-zibhUSaNanA jema-zebhe che. mATe te mahela ne "prAsAdavavaMsaka" kahela che. have te mahelanuM mApa batAvavAmAM Ave che-( kannAphucAracArUM lagDha rAjaM ) te mahela 250 ahiMse jana uce che. (vwvI lorang zrI bhagavatI sUtra : 2 318
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ vikaramai) tene viSkabha 1ra savAsa yojana che. (vAtA vaLo) have te prAsAda (mahela ) nuM varNana karavAmAM Ave che ( mamAyamUriyAlig) tenI uMcAI eTalI badhI che ke te AkAzane sparzatA hoya tema lAge che kahe vAne bhAvArtha e che ke te gaganacuMbI che. te tenI nirmala prabhAne kAraNe sapheda tathA prakAzita dekhAya che. tethI te prAsAda haMsa samAna lAge che-(zanijaLa racAmattitta) temAM maNI, suvarNa ane ratnanA velabuTTA AlekhelAM che. tethI te ghaNe manehara lAge che. (karajo. mUvija ) have te prAsAdanI uparanA bhUmibhAganuM varNana karavAmAM Ave che-(tarU ja pAsAyA vahiMang cAve kahyag guLajo ) prAsAdanA uparanA bhAgane (kahora) kahe che. te prAsAne uparIbhAga nIce darzAvyA pramANenI cIjonA velabuTTAthI yukta che(phAma, rasama, tulA, nara mAra, vina, vihAra, janara, , sAma, mara, kulara, laya, umarA, mattiri ) rAmRta-vAnara athavA varU, kama-baLada, turA-gheDe, nA-mANasa, mara-magara, vija-pakSI, vihAra-bIlADI, kinnara, mRga, sAma-aSTApada, rAmara, hAthI, vanalatA ane pAlatA. (kA sA tA LigamA) te mahelano uparane Akhe bhAga suvarNa ja banyuM hoya evuM lAge che. ( che) te bilakula svaccha ane (kAva vaNika) (4)mulAyamathI laIne pratirUpa parvatanA utpAta parvatanuM varNana karatI vakhate je vizeSaNe vAparyA che, te vizeSaNothI yukta che. tethI te utpAta parvatanA je suMdara che. bhUmibhAganuM varNana nIce pramANe che-(taraNa sAcA varkiMga bahusagaramaNijje bhUmibhAge paNNatte-tajahA-AliMgapukkharei vA, saratalei vA, zAcara rahevA, vaMsaMhevA) ityAdi vizeSaNavALA utpAta parvatanI bhUmi bhAga je te atyaMta samatala che. A sUtrane artha bhUmibhAganuM varNana karatI vakhate AgaLa ApavAmAM Avela che, te tyAMthI vAMcI le( a kocanA viDhiyA ) tenI maNipIThikA ATha yojanA pramANa che. (mArA vINAnAM sarijA maLavada) have camarendranA siMhAsananuM siMhAsananA parivAra (vibhAga ) sahita varNana karavAmAM Ave che(tss ga Na sIhAsaNassa avaruttareNa uttarapurasthime Na etthaNa camarassa javaThThI mAranANIno pannAo, parva purithame baM) ItyAdi. te siMhasananA vAyavya koNamAM, uttaramAM ane IzAna koNamAM camaranA cosaTha hajAra samAnika devanAM cosaTha hajAra bhadrAsana che. e ja pramANa pUrva dizAmAM (janaug mAhitIne sAravAramAM ja mAruM saravANuM ) parivAra sahita pAMca mukhya devIonAM parivAra sahita pAMca bhadrAsana che. (rANipura0i mitriyaae parisAe cauvvIsAe devasAhassINa cavIsa bhaddAsaNasAhassIo) agnikeNamAM abhyatarika pariSadanA cevIsahajAra devanAM vIsa hajAra bhadrAsana che. (gvaM hii maNimANa pariNA gaThThAvIa mahIsAhArIgo) eja pramANe dakSiNa dizAmAM madhyamAM pariSadanAM 28 aThayAvIsa hajAra bhadrAsana che. (vANipathimeLe jAhirA uriNAI vIla mANArANI) nityakANamAM bAhya pariSadanA batrIsa hajAra bhadrAsana che. ( thiI, sattA jALA zrI bhagavatI sUtra : 2 319
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ ni satta mAsaLAe~) pazcima dizAmAM sAta senApatiyAnAM sAta bhadrAsana che. ( paNi Acarava levALa, cAri mAsaLasasarakasaTrImo ) ityAdi / tathA cAre dizAomAM AtmarakSaka devAnAM 64000-64000 bhadrAsana che, eTale ke AtmarakSaka devAnAM badhAM maLIne be lAkha chappana hajAra bhadrAsana che. ( tassa NaM tigicchakUDassa dAhiNeNa chakkoDisae) (6000000000) paNapanne ca koDIo ( 550000000 ) paNatIsaM ca saya saharalAI ( 3500000 ) paNNAsaM 2 (10000 ) SUaApha gaLo amudde ttiriya vattA ) te tigiccha. kUTa parvatanI dakSiNa dizA tarapha arUNeya samudramAM chaso pacAvana karoDa pAMtrIsa lAkha pacAsa hajAra ( 612110000 ) cAjana tirakasa jaIne ( phe raLacaCmANa purvattArIne nocaLavanAra ottA) nIce ratnaprabhA pRthvInA cALIsa hajAra cAjanapramANu bhAga eLaMgIe tyAre ( sthaLa' amaragha azrva aghurakumALo samapaMcALAmAM rAcavALI pannattA ) asurakumAzanA rAjA camarendranI camara cacA nAmanI rAjadhAnI Ave che. A rIte camaraca'cA nAmanI rAjadhAnInuM sthAna khAtAvIne have sUtrakAra tenuM pramANu khatAvavA mATe nIcenAM sUtrA lakhe che. ( va nocaLa sacavrukSNa gAyAmavillR meLa ) te rAjadhAnInA vistAra ane AyAma ( laMbAI ) eka lAkha ceAjananI che. tethI te ( iDyUTInappamALA ) ja khUdvIpa jeTalA ja pramANavALI che. ( tte vina goyaLAya. urdU. guroLa) te rAjadhAnInA koTa bdoDhasA yAjana uMcA che. ( mUke pannAla noyanArU vihaMmeLa, riM adyatelanoyaLA nirNameLa ) te kATanA mULanA bhAganA vistAra pacAsa yAjana pramANa che, ane uparanA bhAgane vistAra zA! sADAbAra ceAjananA che. ( vinIlanA babrunoyA AyAmeLa ) tenA kAMgarAnI lakhAI ardhA ceAjananI che. ( joiniyameLa') ane paheALAI ekayeAjananI che,( temULa' baddhanovaLa gujju utteLa') ane uMcAI ardhA cAjana karatAM saheja ochI che. (mejAN yAphArca vaca cAlayA) tenI pratyeka krizAe 100-100 pAMcase pAMcase daravAjA che. (RAnApha' nAcaLanArUM karyuM. jIpattaLa) te daravAjAenI uMcAi 210 aDhisA yAjananI che. (aDha viSNumeLa) uMcAI karatAM paheALAI ardhI-eTale ke 121 savAsA ceAjananI che. (yoga selaNa ovabananAra AyAmavittvameLa' ) tenA uparanAM bhAganI lakhAI ane zrI bhagavatI sUtra : 2 320
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ paheLAI soLa hajAra jananI che. (vAsocAraNA vaM ca sattaLakA koLaag jiMjikiyeLa parivaheve') uparanA bhAgane parikSepa (parigha ) 1197 pacAsa hajAra pAMcase sattANuM pejana karatAM thoDo ocho che. (navapUmANe je mALiyaqmArA sadga necara) vaimAnika deve karatAM ahIM saghaLAM pramANa ardhA samajavA joIe. kahevAne bhAvArtha e che ke amaracaMcA rAjadhAnInA keTa, prAsAda, sabhA vagerenuM mApa ( uMcAI AdinuM pramANa ) saudharma vimAnanA keTa, prAsAda, sabhA AdinAM mApa karatAM adhuM" che. jema ke saudharma devalekamAM rahetA devanAM vimAnanA keTanI uMcAI rU09 jananI che, tyAre amarendranI nagarInA keTanI uMcAI 150 jananI che. A rIte saudharma devalokanA vimAnanA prakAra "koTa" karatAM amarendranI nagarInA prAkAra-keTa nuM mApa adhuM che, saudharma devalokane mukhya mahela 500 jana UMce che. te mahelanA parivAra rUpa bIjA je cAra mahela che temanI UMcAI 250-250 aDhi aDhiso jananI che. te cAra mahelamAMnA pratyeka mahelanI AsapAsa temanA parivAra rU5 cAra cAra mahela che. te darekanI UMcAI 125-125 savAse savAso jananI che. vaLI te cAra mahelamAMnA pratyekanA parivAra rUpa cAra cAra mahela che te darekanI UMcAI darA-rA sADIbAsaTha sADIbAsaTha jananI che. vaLI te cAra mahelomAMnA pratyekanA pari. vArarUpa bIjAM cAracAra mahela che. te darekanI UMcAI 31-31 savA ekatrIsa savA ekatrIsa jananI che, camaracaMcA rAjadhAnImAM mahelanuM mApa upara darzAvelAM saudharma kelekanA mahele karatAM adhuM che. eTale ke camacaMcA rAjadhAnInA mukhya mahelanI UMcAI rapa0 aDhi yejana che. ane te mukhya mahelanI AsapAsanA bIjAM jeTalA prAsAda ( mahele ) che te darekanI UMcAI mukhya prAsAda karatAM adha ardhI thatI jAya che. A rIte chellA cAra prasAdanI UMcAI 15y-3 jananI che. eja vAta sUtrakAre nIcenA sUtra dvArA prakaTa karI che-(rasAri parivAhI nANAdiMvALa ahInA zotti) prAsAdAvataMsakenI-uttama prAsAdanI adhI thai hIna cAra paripATI-paMkti che. eTale ke mukhya prAsAdanI AsapAsa pahelI cAra prasAdanI paMkti che jenA dareka prAsAdanI UMcAI 1rapasavAse jananI che. te cAra prasAdanI AsapAsa darA-darA sADIbAsaTha sADIbAsaTha jananI UMcAinA cAra cAra prasAdenI bIjI paMkti che, vaLI A bIjI paMktinA pratyeka prAsAdanI AsapAsa 31-31 savA ekatrIsa savA ekatrIsa jananI UMcAI vALA cAra cAra prAsAdanI trIjI paMkti Ave che. pachI A trIjI paMkatInA pratyeka prAsAdanI AsapAsa 15-1pa) jananI UMcAI vALA cAra cAra prAsAdanI cothI paMkti Ave che te prAsAdAvataMsakenI cAre paMktimAM ekaMdare 341 traNase ekatAlIsa prAsAde che. (mukhya 144+ 19 + 64 * ra56 ) e prAsAdanA IzAnakeNamAM asurendra camararAjanI (samAM ) sudharmA sabhA AvelI che. bhagavAne gautamasvAmIne upara mujaba javAba dIdhe.s 1 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "bhagavatIsUtra" nI priyadarzinI vyAkhyAnA bIjA zatakane AThame uddezaka samApta che 2-8 che zrI bhagavatI sUtra : 2 3ra1
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya ora kSetra kA nirUpaNa bIjA zatakanA navamA uddezakane prAraMbha- bIjA zatakanA navamAM uddezakanuM saMkSipta varNana nIce pramANe che. praznasamayakSetra kene kahe che ! uttara-aDhI dvIpa ane be samudrone samayakSetra kahe che. A viSayamAM jIvAbhigama sUtrane ullekha. AThamA uddezakamAM camaracaMcA nAmanI rAjadhAnI nuM tathA camarendranI sudharmA sabhA Adi viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. have kSetranA adhikAranI apekSAe A navamAM uddezakamAM samayakSetranuM varNana karavAmAM Ave che. (jimi mate !) sUtrArtha-( zimi mate ! maleri pada?) he bhadanta! kayA kSetrane samayakSetra kahe che! (yanA!) he gautama ! ( kanArIvAlo ja naHE ga i gag samacatte tti vayudava6) aDhI dvIpa ane be samudrone samayakSetra kahe che. (tarabaLa kayuM sqvIve, have vahIvaramuddALa tamAre nava mijAmavazvathA necavvA vAva mitapuraddhagophavihUi ) temAM jaMbUdvIpa nAmane dvIpa che te samasta dvIpa ane samudronI barAbara vacce vacce che. A pramANe samasta kathana jIvAbhigama sUtranA kathana pramANeja ahIM grahaNa karavAnuM che jyAM sudhI te kathana grahaNa karavuM che te sUtrakAra kahe che ke abhyantara puSkarArdha paryanta te kathana grahaNa karavuM joIe. paraMtu temAM tiSikanA viSayamAM je kathana Ave che te cheDI devuM joIe-te sivAyanuM samasta kathana grahaNa karavuM joIe. TIkArtha--gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che-(mi bhaMte! mane tti jaqvarU) he bhadanta! kayA kSetrane samayakSetra kahe che ! eTale ke kayA kSetranuM nAma samayakSetra che ! mahAvIra svAmI te praznane A pramANe javAba Ape che-(joyA! ) he gautama ! (jaTTIvA) aDhI dvIpa ane ( ca namudA) be samudrone (gayi garg samavette tti 13 var) samayakSetra kahe che. eTale ke jaMbudvIpa, dhAtakIkhaMDa ane arthe puSkaradvIpa, e aDhI dvIpane tathA lavaNasamudra ane kAledadhi samudra, e be samudrone samayakSetra kahe che. samaya eTale kALa te kaLathI upalakSita je kSetra tenuM nAma samayakSetra che. sUtrakAra pote ja AgaLa tenuM spaSTIkaraNa kare che-( tathai) tyAM aDhI dvIpa ane be samudronI vacce (savaM purI rIte) je jambudvIpa nAmane pahele dvIpa che te (Ara - dIvasamuThThA savadaaMtare) samasta dvIpa ane samudranI barAbara vacce che. samayakSetra eTale zuM TIkAkAra tenuM spaSTIkaraNa nIce pramANe kare che-samaya eTale kALa. tenA traNa bheda che-bhUtakALa, bhaviSyakALa ane vartamAnakALa te zrI bhagavatI sUtra : 2 322
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNa bhedothI yukta je kSetra che te kSetrane samaya kSetra kahe che. samaya, kSaNa, divasa-rAtri, mAsa, pakSa, Rtu, ayana, savatsara Adi rUpa je kALa che, te sUryanI gatithI jANI zakAya che ane tenuM astitva manuSyakSetromAM ja cheanyakSetromAM nathI, kAraNa ke manuSyakSetra sivAyanAM kSetrAmAM sUrya gati karatA nathI. tethI jyAM sudhI sUryanI gati che tyAM sudhI kALanA vyavahAra thAya che. tethI ja te kALathI upalakSita kSetrane samayakSetra kahe che (havanIvAminamavattA taiyA) jIvAbhigamasUtramAM A viSayanuM je varNana karavAAM AvyuM che. te ahIM grahaNa karavu' joie jIvAbhigama sUtramA A pramANe vaNu na karyuM che-(na' goyaLathasahasaM bAyAmavila meLa) eka lAkha ceAjananI tenI lakhAi ane paheALAi che " ityAdi samasta kathana ahI' levuM joie. A viSayanuM pratipAdana karavA mATe jIvAbhigama sUtramAMthI kayA sudhI vaNu na karavu joI e ! te sUtrakAra kahe che ke (nAva amitara pulaa' no vikULa') kahevAnu tAtparya e che ke jIvAbhigamasUtramAM jamUdrIpa manuSyakSetranA varNana sAthe jyAtiSTha devAnuM paNa varNana karavAmAM AveluM che jyeAtiSTha devAnu vaNu na ahI karavu joIe nahIM. e sivAyanu` jIvAbhigamasUtramAM Apelu samasta vana ahIM karavu joie. eTale ke jyAtiSTha devAnA viSayamAM je adhikAra Ave che te cheDI daI ne AkInA samasta viSaya ahI grahaNa karavA joIe sU.5 jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtranI priyavruzinI vyAkhyAnA bIjA zatakanA navamA uddeze samApta thayA. dAve uddezaka ke viSayoM kA nirUpaNa bIjA zatakanA dazamA uzakanA prAra bha A dasamAM uddezakanuM sakSipta viSaya vivaraNu nIce pramANe che prazna astikAya keTalAM che ? dharmAritakAyanA keTalA vadhu che ? uttara--tee varNAdithI rahita che ane avasthita che. dravya, kSetra, kALa, bhAva ane guNanI apekSAe dharmAstikAyanA pAMca bheda che. prazna-jIvAstikAyamAM varNAdika hAya che ke nahIM? uttara-temAM vaoNki hatA nathI. dharmAstikAya gatiguNavALu che, adharmAstikAya sthitinuNavALuM che AkAzAstikAya avagAhana guNavALu che, jIvAstikAya upayAga guNavALuM che ane pudgalAstikAya pUraNu galana svabhAvavALu che. prazna-pudgalAstikAyamAM keTalA varSoMkaDhAya che? uttara- temAM pAMca varSoM, pAMca rasa, e gaMdha ane ATha spa zrI bhagavatI sUtra : 2 323
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ za hAya che. prazna- dharmAstikAyanA eka pradezane dharmAstikAya kahe che ke aneka pradezane dharmAstikAya kahe che ? javAkha--jyAM sudhi eka paNa pradeza Ache hAya tyAM sudhI tene dharmAstikAya kahevAya nahIM. jema ke AkhA lADune ja lADu kahevAya che, ardhA lADune teA lADuno ardho kakaDA kahevAya che? eja pramANe dharmAstikAya AdinI bAbatamAM paNa samajavuM. prazna-AkAzanA keTalA bheda che? uttara-AkAzanA be bheda che- leAkAkAza ane aleAkAkAza, jIvarUpa che, jIvadezarUpa che, jIvapradezarUpa che, che, ajIvarUpa che, ajIva dezarUpa che, ajIva pradezarUpa che, rUpI ajIvanA cAra bheda che (1) skandha, (ra) skandhadeza, (3) skandha pradeza ane (4) paramANuM arUpI ajIvanA nIce pramANe pAMca bheda che-(1) dharmAstikAya, (2) dharmAstikAyanA pradeza,(3) adharmAstikAya (4) adhastikAyanA pradeza ane (5) ArdrAsamaya leAkAkAza ajIva dezarUpa, aguru laghurUpa che. prazna-leAkAkAzamAM keTalA varNAdika hAya che ? uttara temAM varNAdika hAtA nathI. vya prazna-dharmAstikAya AphrikAnuM pramANa keTaluM hoya che ? sparzanA tathA vizALatA keTalI hAya che ? uttara-dharmAstikAya leAkaparimita che. eja pramANe leAkAkAza ane astikAyAdikAnA paNa praznottarI samajI levA. prazna....adheAlAka dharmAstikAyanA keTalA bhAgane spaze che ! uttara-ardhA karatAM thADA vadhAre bhAgane sparze che. 481-1 --tiya glAka dharmAstikAyanA keTalA bhAgane sparze che! uttara--asakhyAta bhAgane sparze che. prazna--urdhva leAka dharmAstikAyanA keTalA bhAgane spaze che! uttara-mokaratAM gheADA echA bhAgane sparze che. dharmAstikAyanI sAthe ratnaprasAnI, dhanedadhinI, avakAzAntaranI spanA eja pramANe sAte pRthivIonI spanAnuM kathana, jabuddhIpArdika dvIpAnuM, lavaNusamudrAdi samudronuM, saudha kalpathI iSaprA bhArA pRthvI pantanuM, ane eja pramANe adharmAstikAya ane lAkAkAzanu varNana samajavuM. astikAya ke svarUpa kA niapaNa navamAM uddezakamAM samayakSetranuM nirUpaNa karyuM. te kSetra astikAya rUpa che, tethI astikAyanuM nirUpaNa karavA mATe tathA dvAragAthAmAM kahelA asti zrI bhagavatI sUtra : 2 324
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyatuM nirUpaNa karavA mATe A dasamAM uddezakane prAraMbha karAyeA che. tenuM pahelu sUtra A pramANe che-( phLa mate ! ) ityAdi---- sUtrA--( ma Mte, he bhadanta ! ( rULa' sthiAyA vaLattA ?) asti kAya keTalAM kahyA che. ( noyamA) he gautama! ( cayinnAyA vaLattA )asti kAya pAMca kahyAM che. ( tanA) te pAMcanAM nAma A pramANe che (dhasthidANa dhamathiMgara, bALA tyiArnI tyikAra, pothiAt ) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya, (3) AkAzAstikAya (4) chatrAstikAya ane (5) pudgalA stikAya ( dhammacinnA namate ! thaLe jAve, rasa, phAle !) he hai bhaddanta ! dharmAstikAyanA keTalA prakAranA vaNu hAya che, keTalA prakAranA gadha hAya che, keTalA prakAranA rasa hoya che ane keTalAka prakAranA spa hoya che (poyamA ! gavaLe, gAye, traNe trAse) he gautama! dharmAstikAyamAM va nathI, gadha nathI, rasa nathI, sparza nathI. ( bakSI banIne sAsaNa badui kozaznane) te dravya arUpI che. ajIva che, zAzvata che, avasthita che, lAka dravya che. (se samAsao viSe vaLatte) te dharmAstikAyanA sa'kSiptamA pAMca prakAra che. (sa'nA) te prakAre A pramANe che-(vaLo, hetto, hAilo mAvo muLamo (1) dvavyanI apekSAe dharmAstikAya, (2) kSetranI apekSAe dharmAstikAya, (3) kALanI apekSAe dharmAstikAya, (4) bhAtranI apekSAe dharmAstikAya ane (5) guNanI apekSAe dharmAstikAya. (vo na dhasthizALa po kuva ) dravyanI apekSAe dharmAstikAya eka dravya che. (hezvo no vaLA nametta) kSetranI apekSAe dharmAstikAya leAka pramANu che. ( hrAstro na cAr nadhdhi, nAva nicce kALanI apekSAe dharmAstikAya bhUtakALamAM koi paNa samaye na hatuM evuM pazu nathI, vartamAna kALamA keAI samaye nathI evuM pazu zakaya nathI, ane bhaviSyakALamAM paNa koI paNa samaye tenuM astitpU nahIM DAya evuM paNa nathI, kAraNa ke te nitya che, ( mAvo atha ave, gamyuM, gAle ) bhAvanI apekSAe dharmAstikAya vaNu rahita, gaMdharahita, rasa rahita ane spa rahita che. ( muLo gamananuLe) guNanI apekSAe dharmAstikAya gamana guNa vALu che. (gAyikA viveda) adharmo stikAya paNa evuM ja che. (navA guNo DhALanuLe) paraMtu adharmAstikAya guNanI apekSAe sthiti guNu vALuM che. ( pApaciANa niva ceva ) AkAzAstikAya paNa evuM ja che. (namAM letto na AvA citrArhocAchocaLamALamette) kSetranI apekSAe AkAzAstikAya leAkAleAkapramANa che, ( Apyo cepa ) anaMta che, ( nAva kuLo jIvavAhanA muLe) ane guNanI apekSAe avagAhana guNavALu che. ) zrI bhagavatI sUtra : 2 325
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. ,, (nIyiAt na` mane ! vaLe, r se, rU le) he bhadanta ! jIvA. stikAyane keTalA vaNu, keTaleA gadha, keTalA rasa ane keTalAsparza hoya che? ( nocamA ! ) he gautama ! ( vaLA nAva javI) jIvAstikAya vaNu rahitathI laIne arUpI paryantanA guNALu hAya che. (nIce,cAsaNa, batriyonane ) jIvAstikAya cetanAvALu, zAzvata, avasthita, leAkadravya che. (te samANo s viSe vaLatta ) te sa`kSiptamAM pAMca prakAranuM che. ( taMjJA) te prakArA A pramANe che- mukhyabo savaLavo " dravyanI apekSAethI laine guNanIapekSA pa ntanA tenA pAMca prakAra che. "namo" nI cinnAr baLatAnuM nIvanArUM che dravyanI apekSAe jIvAstikAya anaMta jIvadravyarUpa che khettao logappamANa mette " kSetranI apekSAe jIvAstikAya lAka parimita che, " kAcho na cAr na ApI, jJAva ninge " kALanI apekSAe jIvAstikAyanuM asvitva bhUtakALamAM koI paNa samaya na hatuM evuM banyuM nathI, tyAMthI laIne te nitya che tyAM sudhInuM kathana dharmAstikAya pramANe samajavuM. "mAvako puna avaLe, ve, gatte, gAre " bhAvanI apekSAe jIvAstikAya varNa, gadha, rasa ane sparahita che. " muLo ibonanu" guNanI apekSAe jIvAstikAca upayAga guNavALu, che. " posTatthiApana maMte rU vaLe, r rAdhe, r rale rhAle ! ' he bhadanta ! pudgalAstikAya keTalA vaNu vALuM che, keTalA gadhavALu che ? keTalA rasa vALuM che ? ane keTalA spavALu' che ? (poyamA ! ) he gautama ! ( paMcavaLe, paMca rahe, tubaMdhe, aTThajAtte, je anIne sAsarATruDonave ) puddhalAstikAya pAMca vaNu vALuM pAMca rasavALuM, e gadhavALuM, ATha spavALu, rUpI, ajIva, zAzvata, avasthita, ane leAkadravya che. ( te samAsago paMviSe vA tte) te pudgalAstikAyanA sa`kSiptamAM pAMca prakAra che. saMjJA ) te prakAro A pramANe che-( Tunano hetto, hAstro, mAvo, guLo ) (1) dravyanI apekSAe pudgalAstikAya, (2) kSetranI apekSAe pudgalAstikAya, (3) kALanI apekSAe pudgalAstikAya, (4) bhAvanI apekSAe pudgalAstikAya, ane (5) gurunI apekSAe pudgalAstikAya. ( 15tro nohatyiArbaLatAnuM sntADuM) dravyanI apekSAe puddhalAtikAya anata dravyarUpa che, (vaeNtto hoyacchamAnametta ) kSetranI apekSAe pudgalAstikAya lokaparimita (leAkapramANu ) che ( chAtro na cApha AAsI jJAna nimna ) kALanI apekSAe pudgalAstikAyanuM astitva bhUtakALamAM na hatuM evuM khanyuM nathI, tyAMthI laine te nitya che, tyAM sudhInuM samasta kathana dharmAstikAya mujama samajavuM. (mavagovAmaMte gAMdharvANamaMte bhAvanI apekSAe pudgalAstikAya vaNu, gaMdha, rasa ane spathI yukta che. ( guLano LI ) guNanI apekSAe pudgalAstikAya grahaNuguNavALuM che. ! sU 1 5 zrI bhagavatI sUtra : 2 326
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkAtha-" hu mane ! kAthiyA paUTa ' he bhadanta ! astikAya keTalA che? praznano bhAvArtha e che ke astikAnuM kevuM svarUpa che ane temanI saMkhyA keTalI che? - gautama svAmInA praznano javAba ApatAM mahAvIra prabhu kahe che ke "jecA" he gautama! "vaMja sthivALA gmttA" astikAya pAMca kahyAM che. "astikAya " zabdano artha A pramANe che-astikAya= astikAya. ati eTale pradeza ane kAya eTale rAzi. pradezanI je rezi ( samudAya) hoya che tenuM nAma astikAya che. athavA "asti" e tiData pratirUpaka nipAta avyaya che ane te bhUta, bhaviSya ane vartamAna, e traNe kALanuM vAcaka che. temAM bhAvArtha e thAya che ke je kArya rAzi bhUtakALamAM hatAM, varta. vartamAnakALamAM che ane bhaviSyamAM paNa haze temane astikAya kahe che. A prakAranA pAMca astikAya kahyAM che kahevAnuM tAtparya e che ke kAya- zarIranI jema je dravya bahu pradezevALAM che temane astikAya kahe che. avibhAgI pudgalanuM paramANu jeTalA AkAzarUpa sthAnane pradeza kahe che. evA pradeza jIva, pudgala, dharma, adharma ane AkAza dravyamAM ja hoya che, tethI te pAMce ne astikAya kahevAmAM Ave che. have TIkAkAra te astikA batAve che rtana" te pAMca astikAye nIce pramANe che-"vasthiwANa, adhamsthiTE, zAstrivA, , mArthiva ' (1) dharmAstikAya, (2) adha. mastikAya, (3) AkAzAstikAya, (4) jIvAstikAya ane (5) pulAstikAya. A pAMce astikAmAMthI sUtrakAre sauthI pahelAM dharmAstikAyanuM nirUpaNa karyuM che, tenuM kAraNa e che ke-dharma zabda sukhAdi maMgaLarUpa arthane pratye jaka hovAthI maMgaLarUpa manAya che. dharmAstikAya karatAM viparIta svabhAvavALuM adharmAstikAya che tethI dharmAstikAyanuM nirUpaNa karyA pachI sUtrakAre adharmAstikAyanuM nirUpaNa karyuM che. dharmAstikAya ane adharmAstikAyanuM AdhArarUpa kSetra AkAza che. tethI sUtrakAre te banenuM nirUpaNa karyA pachI AkAzAstikAyanuM nirUpaNa karyuM che. amUrtatvanA ane anantatvanA samAna guNane lIdhe AkA. zAstikAya pachI jIvAstikAyanuM nirUpaNakaryuM che. pulAstikAyajIvanuM upakAraka hevAthI jIvAstikAyanuM nirUpaNa karyA pachI sUtrakAre pulAstikAyanuM nirUpaNa karyuM che. prazna- umAi mate ! " he bhadanta ! dharmAstikAyane "vaLe "keTalA vaNa hoya che? " zaidhe " keTalI gaMdha che! " " keTalA rasa hoya che, jANe " ane keTalA sparza hoya che? zrI bhagavatI sUtra : 2 3ra7
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-(vaLe, che, are, are, avI, zanIve, kAraNa, kapi, hodave) he gautama! dharmAstikAya lAla, pILe, vAdaLI Adi pAMca raMgothI rahita hoya che, te sugaMdha ane durga dhathI rahita che. te khATA, khAre, kaDe Adi pAMca rasathI rahita che, te kaThera Adi ATha prakAranA sparzathI rahita che. te arUpI che, te ajIva ( caitanya rahita) che. dravyanI apekSAe te zAzvata (nitya) che. (bATriNa) dharmAstikAyanA aneka pradeza hoya che. tenA te prade. zimAM vadhAre ghaTADe thatuM nathI, mATe tene avasthita kahyo che (romana ) paMcAstikAya rUpa lekanuM te aMzabhUta dravya che. tethI tene lekadravya kahela che. ( mAro vaMde La ) dharmAstikAyanA saMkSiptamAM pAMca prakAra che, (Rs) te pAMca prakAre nIce pramANe che-(a), kSettaLo, vAgo mAvo kho) (1) dravyanI apekSAe dharmAstikAya, (2) kSetranI apekSAe dharmAsti kAya, (3) kALanI apekSAe dharmAstikAya, (4) bhAvanI apekSAe dharmAstikAya. (dAM ghathiws go ) dravyane anulakSIne je dharmAstikAyane vicAra karavAmAM Ave te te dharmAstikAya eka dravya rUpa che, aneka dravyarUpa nathI. (ttano ToLamALamere ) kSetranI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te te dharmAstikAya leka pramANa che. eTale ke te lokanA jeTaluM ja moTuM che. tenuM kAraNa e che ke te lekiAkAzamAM sarvatra vyApta che-kAkAne koI paNa pradeza e nathI ke jyAM A dravyanuM astitva na hoya. (jAjo yAti ja gaNI, na cArU naritha kAva dive) kALanI apekSAe bhUtakALamAM koI paNa samaye te (dharmAstikAya) na hatuM evuM banyuM nathI, vartamAna kALamAM kaI paNa samaye te nathI evuM banatuM nathI ane bhaviSyakALamAM kaI paNa samaye tenuM astitva nahIM hoya evuM banavAnuM nathI. eTale ke traNe kALamAM tenuM astitva hoya che ja. kAraNa ke te dravya nitya paryantanA vizeSaNovALuM che. ahI (vAva) padathI nIce sUtrapATha grahaNa kare che-(ra avira6, mahuM, mara, masi6, dhuve nirUpa sAsaNa, baRAra vara) te dhruva che, niyata che, zAsthata che, akSaya che, avasthita che ane nitya che. dharmAstikAyane traNe kALamAM sadabhAva ( astitva) hoya che. (mAvazo kavaLe, badhe, araNe, aar ) bhAvanI apekSAe dharmAstikAya rUpa dravya varNa gadha, rasa ane sparzathI rahita heya che. rUpAdika pulamAM ja jovAmAM Ave che-pudgala sivAyanA anya dravyamAM rUpAdika guNo hotA nathI. tethI dharmAstikAyamAM te guNene abhAva batAvavAmAM AvyuM che. eTale ja dharmAstikAyane arUpI mAnavAmAM AvyuM che, (ALo THLA) guNanI apekSAe dharmAstikAyane gamana guNavALuM zrI bhagavatI sUtra : 2 328
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyuM che, jevI rIte masyAdika jalacara jene cAlavAmAM jaLa udAsInarUpe kAraNarUpa bane che, e ja pramANe gatipariNata jIvAdikenI gati thatI nathI, kAraNa ke tyAM A dravya (dharmAstikAya) no abhAva che, lokAkAzanA anta sudhI ja A dravyano sadubhAva (astitva) che tethI tyAM sudhI ja jIvAdika dravyonuM gamana thaI zake che, (zaritha#INa aa reva) adharmAstikAya paNa evuM ja che, dravya, kAla, kSetra AdinI daSTie dharmAstikAyanuM jevuM svarUpa batAvyuM che, evuM ja svarUpa adharmAstikAyanuM paNa samajavuM, dravyanI apekSAe adharmAstikAya eka dravya che, kSetranI apekSAe te lokapramANa che, kALanI apekSAe traNe kALamAM tene sadUbhAva (astiva) hoya che. te zAzvata ane nitya che bhAvanI apekSAe te varNa gaMdha, rasa ane sparzathI rahita hoya che. zakA-uparanA kathakathI te evuM lAge che ke dharmAstikAya ane adharmAstikAya e ane dravya taddana samAna che, paraMtu e vAta te saMbhavita nathI, kAraNa ke dharma dravyathA adharma dravya viruddha che ane adharma dravyathI dharmadravya viruddha che, A rIte banne vacce asamAnatA rahelI hoya te temanI vacce badhI rIte samAnatA kevI rIte saMbhavI zake ? kAraNa ke be viruddha dravyamAM saMpUrNa samAnatA anyatra jovAmAM AvatI nathI, je paraspara viruddha dravyamAM saMpUrNataH samAnatA hoya te temanAmAM virodhakevI rIte mAnI zakAya ? A zaMkAnuM nivAraNa karavA mATe sUtrakAra kahe che ke ( navaraM' TLo kAna) dharmAstikAya gamana guNavALuM che. paNa adhamastikAya sthAna guNavALuM che. jevI rIte dharmAstikAya gamana karatAM che ane putalene gamana karavAmAM sahAyaka bane che, eja pramANe adharmAstikAya dravya sthiti pariNuta cho ane pudgalene sthitinI bAbatamAM (bhavAmAM) sahAthaka bane che. pathikane jema chAMyaDe thaMbhavAmAM sahAyana thAya che tema A dravya paNa ane pudgalene bhavAmAM sahAyarUpa thAya che. jevI rIte dharmadravya cAlavAmAM sahAyaka bane che eja rIte adhama dravya che bhavAmAM sahAyaka bane che eka gatimAM sahAyaka bane che, bIju sthitimAM sahAyaka bane che. dharmAstikAya ane adharmAstikAya vacce uparakta bheda hoya che. ( sthire f g ) AkAzastikAyanuM svarUpa paNa dhamastikAya ane adharmAstikAya jevuM ja che. (najara vero naM thaTItrikA cAhoyagHT ) dharmAstikAya ane adharmAstikAya karatAM AkAzAstikAyamAM zI vizeSatA che. te A sUtramAM sUtrakAre prakaTa karI che kSetranI apekSAe AkAzAstikAya leka ane eka pramANe che paraMtu dhamAM stikAya ane adhamastikAya kSetranI apekSAe leka pramANa che. eTaa ke zrI bhagavatI sUtra : 2 329
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAzAstikAya leka ane aleka banemAM vyApeluM che, paNuM dharmAstikAya ane adharmAstikAya te phakta lekamAM ja vyApeluM che. (are verAva) AkAzAstikAya zAzvata, avasthita, trikAlavatI, nitya ane anaMta che. (guNa avaB ) guNanI apekSAe AkrazAstikAya avagAhanA guNa vALuM che. jevI rIte TepalI bAra Ardi phaLane pitAnI aMdara rahevAne mATe AdhAra Ape che, e ja pramANe AkAza jIva, pudgala Adi dravyone pitAnI aMdara rahevAne sthAna ApavAmAM madadarUpa thAya che. jevI rIte dharmAstikAya gatimAM madada kare che ane adhamastikAya sthitimAM madada kare che. evI rIte AkAzAstikAyanuM kArya avakAzadAna devAnuM che, have sUtrakAra jIvastikAyanuM svarUpa batAve che prazna-(nIvariyALa aMte ! jarU vaLe, rU , e jaNe ) gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che- bhadanta ! jIvAstikAyamAM keTalA varNa, keTalA gaMdha, keTalA rasa ane keTalA sparza hoya che! mahAvIra prabhu javAba Ape che-(noramA ! vaLe lAva lAvI na sapaNa, agiNa jovAlve) jIvAstikAya rUpa, rasa, sparza vagere paudralika guNethI bilakula rahita hoya che. arUpI che, zAzvata che, avasthita che ane lekadravya rUpa che. ahIM (kAva) (paryata) agaMdha, arasa ane asparza e vizeSa levAmAM AvyA che dravyanI apekSAe jIva cetanAvALo, zAzvata ane avasthita che. paryAyanI apekSAe paMcAstikAyarUpa lokanA aMzabhUta dravya che (se tamAro vaMvihe paro) te jIvAstikAyanA saMkSiptamAM nIce pramANe pAMca bheda che-(vo sAva sukho) (1) dravyanI apekSAe jIvAstikAya, (2) kSetranI apekSAe jIvAstikAya, (3) kALanI apekSAe jIvA stikAya, (4) bhAvanI apekSAe jIvAstikAya ane (5) guNanI apekSAe jIvAstikAya. (taratha harago i fpasthivA sAMtAruM nIvaDavA) dravyanI apekSAe anaMta che. (ttamo MALamere) kSetranI apekSAe jIvA stikAya leka parimita che. eTale ke jeTaluM lekanuM pramANa che eTaluM ja pramANe jIvAstikAyanuM che. ( jora jIyA nAnI rAva dive) kALanI apekSAe jIvA stikAya keI paNa samaye na hatuM evuM nathI, te te nitya che. ahI (lAla) (paryanta) padathI nIcene sUtrapATha grahaNa karAya che-(2 rAri vArita, ra Api na bhaviSyati, apitu AsIt , asti, bhaviSyati, dhruvaHniyataH zAzvato-'kSayo'vya ghoghasthiti) pahelAM jIvAstikAyanuM astitva na hoya evuM banyuM nathIeTale ke bhUtakALamAM te hatuM. vartamAnamAM tenuM astitva na hoya evuM paNa banatuM nathI, eTale ke vartamAnakALamAM paNa tenuM astitva che ja bhaviSyamAM tenuM astitva na hoya evuM paNa banavAnuM nathI- bhaviSyamAM paNa te haze ja traNe kALamAM jIvAstikAyanuM astitva rahe che, mATe ja kALanI apekSAe te nitya che. jo ke paryAyanI apekSAe jIvane anitya mAnavAmA Avela che, paNu dravyanI apekSAe tene saddabhAva zAzvata rahetA hovAthI tene nitya mAna zrI bhagavatI sUtra : 2 33)
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAmAM Ave che. (mAro pukha mAi, ra, , ) bhAvanI apekSAe jIvAstikAyamAM kaI vaNa nathI, be prakAranI gaMdhamAMnI koI gaMdha nathI,pAMca prakAranA rasamAMnA keI rasa nathI ane ATha prakAranA sparzamAMthI koI paNa sparza nathI. te varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI taddana rahita che. (kuLo ja jA) guNanI apekSAe jIvAstikAya upaga guNavALuM che. upaga eTale caitanya. zAstromAM evuM kahyuM che ke ( athmacaitanyAnuvidhAthI pariNAma: po) AtmAnuM sainanyAnuvidhAthI je pariNAma hoya che tenuM nAma ja upayoga che. te upayoganA sAkAra ane anAkara evA be prakAra paDe che. te tanyarUpa upayoga jene guNa (kAryo che, te upavaguNa kahevAya che jIvamAM A upa gaguNa hoya che. jema dharmAstikAyanuM kAryanuM kArya (guNa) gati che, tema jIvane guNa-jIvanuM kArya-zaitanya che. kAraNa ke jIvamAM ja caitanyane guNa hoya che. A rIte paMcAstikAmAMnA jIvAstikAya sudhInA cAra astikAnuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra puklAstikAyanuM nirUpaNa kare che prazna-( IiS te ! zuM vaLe, 4 . #g re, 46 ?) he bhadanta ! pudgalAstikAyamAM keTalA varNa, keTalA prakAranA gaMdha keTalA rasa, ane keTalA prakAranA sparza hoya che? gautama svAmInA A praznane mahAvIra prabhu A pramANe javAba Ape che-(joyamA ) he gautama! (Gja vaLe, sugaMdhe, jaMgha che, bajAre) pulAstikAya pAMca varNavALuM, be gaMdhavALuM, pAMca rasavALuM ane ATha sparzavALuM hoya che. (vI) te kAraNe tene "rUpI ' kaheluM che. "mana" jemAM rUpa, rasa Adi guNa rahelA hoya che te avacetanA rahita hoya che. AnuM tAtpaya evuM nathI ke je ajIva haze te niyamathI ja rUpa, rasAdithI yukta haze karaNuM ke e prakAranI mAnyatAthI te dharmAstikAya AdimAM paNa rUpa, rasAdika hevAnuM mAnavuM paDe. te A kathanananuM tAtparya nIce pramANe samajavuM rUpa, rasAdivALA padArtho niyamathI ja ajIva hoya che paNa je ajIva hoya te rUpa, rasAdithI yukta hoya paNa kharuM ane rUpa, rasAdithI rahita paNa hoya. A rIte ahIM rUpI ane ajIvanI viSama vyAptija saMbhave che-samavyAmi saMbhatI nathI. te pulAstikAya paNa anya astikAnA jevuM ja (sAyaNa) zAzvata che-traNe kALamAM tenuM astitva hoya che, (badri) te avasthita che, ane (vi) lekadravya rUpa che. pulAstikAyamAM je nityatA ane avasthita paNa kahyuM che te dravyanI apekSAe ja kahevAmAM AvyuM che tema samajavuM. (se tamArA viSe paur) te pulAstikAyanA saMkSiptamAM pAMca prakAra paDe che. (taMjJA) te pAMca prakAre A pramANe che-(razo, jo, pAtro mAro, guNo ) (2) dravyanI apekSAe pudgalAstikAya, (2) kSetranI apekSAe pudgalAstikAya, (3) kALanI apekSAe pudgalAstikAya, (4) bhAvanI apekSAe putalAstikAya ane (5) guNanI apekSAe pulAstikAya. zrI bhagavatI sUtra : 2 331
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ThA cho je jA0i%ANa tAruM vaDuM) dravyanI apekSAe pudgalA. stikAya anaMta dravyarUpa che. (lero DhorvmaLame) kSetranI apekSAe paddhaastikAya lokapramANa che. (Aro yAnAsI lAvaLa) kALanI apekSA e pagalAstikAyanuM astitva kaI paNa kALe na hoya evuM banyuM nathI, kAraNa ke te nitya che. ahIM jAva (paryanta) padathI nIcene sUtrapATha grahaNa karavAne che-(cAr mAru, cArU ra mavizvarU, dhu, LirUpa, sApa, karavA, dava, ari ) eTale ke pudgalAstikAya bhUtakALamAM na hatuM evuM banyuM nathI vartamAnamAM nathI evuM paNa banatuM nathI ane bhaviSyamAM nahIM hoya evuM paNa banavAnuM nathI traNe kALamAM tenuM astitva hoya che ja, kAraNa ke te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita ane nitya che. (mAtrA vakhate baMdha, rasa, parase) bhAvanI apekSAe pudgalAstikAya varNa, gaMdha, rasa ane sparzavALuM che, (TLo jaLamuLa ) guNanI apekSAe pudagalAstikAya grahaNaguNavALuM che, guNane artha kArya ane grahaNane artha ApasamAM saMbaMdha ho, e thAya che. tenuM tAtparya e che ke audArika Adi pudagalonI sAthe jIvana saMbaMdha che, athavA jIva audArika Adi aneka prakAranAM pudgalene grahaNa karatA rahe che. ene ja pulAstikAyane grahaNa guNa kahe che ke su 1 che dharmAstikAya Adi pAMca prakAranAM astikAnA ravarUpanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra te batAve che ke dharmAstikAyanA eka dezamAM dharmAstikAyanA hoya che ke nahIM-(je ne ! dharithawAcavaNe) ItyAdi sUtrArtha--( maM! ghammAiyapAse dhampasthi ri vattatraM ricA) he bhadanta! dharmAstikAyanA eka pradezane anulakSIne, (A dharmAstikAya che,) evuM kahI zakAya kharuM? ( joya! jo rUTU sama ) he gautama ! e artha barAbara nathI-eTale ke dharmAstikAyanA eka pradezane dharmAstikAya kahI zakAya nahI. (gvaM koLi vi, tiiiA sattAri vi, paMca, cha, satta, 3, nA, , sahakA) eja pramANe dharmAstikAyanA be, traNa, cAra, pAMca, cha sAta, ATha, nava, dasa vagere pradezone paNa dharmAstikAya kahI zakAya nahIM. dharmAstikAyanA saMkhyAta pradezene paNa dharmAstikAya kahevAya nahIM. (ahaMkanA mese! dhAmatyikAravA dharmapi ri vALaM ziyA?) he bhadanta ! dharmAstikAyanA asaMkhyAta pradezane anulakSIne (A dharmAstikAya che, evuM kahI zakAya kharuM? (jorajA ! phaLa tama) he gautama! te artha paNa barAbara nathIeTale ke dharmAstikAyanA asaMkhyAta pradezone paNa dharmAstikAya kahI zakAya nahIM (egapaesUNe vi ya Na bhaMte ! dhammatthikAe dhammatthikAetti vasavvaM siyA?). zrI bhagavatI sUtra : 2 33ra
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaddanta ! eka paNa pradeza nyUna ( eche!) hAya evA dharmAstikAyane dharmAstikAya kahI zakAya kharU ? ( nocamA ! no phaLa>= samaGe) hai gautama ! e artha paNa kharAkhara nathI, eTale ke eka pradezanI paNa nyUnatA hoya te tene dharmAstikAya kahI zakAya nahIM. ( te meLaDheLa aMte vaM yuSaD o dharmaciAyajja paNe no dhammatthikAe ti vatavvaM siyA, jAva egapaesUNetriya NaM no dhammatthikAe tti savva liyA) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kaheA che ke dharmAstikAyanA eka pradezane dharmAstikAya kI zakAya nahI, be, traNa AdithI laIne asa khyAta pradezAne paNa dharmAstikAya kahI zakAya nahIM, ane eka pradeza nyUna DAya te paNa tene dharmAstikAya kahI zakAya nahI ? ( se mULa' jJeyamA ! vaDe thaLe ? sAhe che ? mAva sAhe thaze, no hraddhe ca) he gautama ! cakranA kha'ne cakra kahI zakAya, ke AkhA cakrane ja cakra kahevAya ! gautama svAmI javAma Ape che, he bhaddanta ! AkhA cakrane ja cakra kahI zakAya, cakranA khaMDane cakra kahI zakAya nahIM " mahAvIra prabhu kahe che ke (chyuM chatte, rame, aMte jhUle, Auhe, moyae se teNaTre Na goyamA ! evaM vuccai ege dhammatthikAyapaese jo free dovaM siyA jAva egapaesUNe vi ya NaM dhammasthikAe no dhamma cijAtti vAvaMliyA) eja pramANe chatra, caM, daMDa vasra, zastra mAika AdinA viSayamAM paNu samajavu' eTale ke temanA AkhA bhAgane ja chatra, cama, Adi kahI zakAya, temanA khaMDane chatra, cama, daMDa Adi nAme oLakhI zakAya nahIM he gautama ! te kAraNe ja huM evuM kahuM chuM ke dharmAstikAyanA eka pradezane pUrA dharmAstikAya kahevAtuM nathI. be, traNu, saMkhyAta, asaMkhyAta Adi pradezAne paNa dharmAstikAya kahetA nathI, eka ja pradeza nyUna (e) DAya evA dharmAstikAyane paNa pUrA dharmAstikAya kahI zakAtA nathI. ( seliAphUla La aMte ! dharmaciA tti vattavaMghiyA ) he bhadanta ! te pachI dharmAstikAya zabdathI zuM vyakta thAya che ? ( vocamA ! saMvenA dhammathiAt paNNA ) De gautama ! dharmAstikAyanA asaMkhyAta pradeza hAya che. ( te savve kasiNA paDipuNNA niravasesA, egagahaNagahiyA ekhaNaM goyamA ! dharmathijANa tti sabve liyA ) he gautama ! te saghaLA pradeze. kRna (saMpUrNa") pratipUrNa, niravazeSa ane (dharmAstikAya) evA eka zabda vaDe grAhya ( grahaNa karavA ceAgya ) anatAM hAya, tyAre ja te asakhyAta pradezane dharmAstikAya zabdathI oLakhI zakAya che. ( vamarmaciANa vi, jhIvaciANvongahasthi kAe vi evaM ceva-navaraM tiNi pi parasA aNatA bhANiyavvA sesaM taM caiva ) aSastikAya, AkAzAstikAya, ane jIvAstikAyanA viSayamAM paNa e pramANe ja samajavuM. pudgalAstikAyanA viSayamAM paNa ema ja samajavuM. paNa temAM zrI bhagavatI sUtra : 2 333
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTalI ja vizeSatA che ke javAstikAya, AkAzAstikAya ane pulAstikAyanA pradeza aneka che ema kahevuM joIe. bAkInuM samasta kathana dharmAstikAya jevuM ja samajavuM ke sU. 2 TIkArtha-" mate ghathivA utta vattA niyA" he bhadanta ! dharmA stikAyanA eka pradezane dharmAstikAya kahI zakAya kharUM ? praznanuM tAtparya nIce pramANe che. dharmAstikAyanA eka pradezamAM dharmAstikAyanA badhA dharmo (guNe ) mejuda hoya che ke nahIM ! - je eka pradezane dharmAstikAya kahI zakAto hoya te pradazasamudAya rU5 dharmAstikAyanuM astitva mAnavAnI AvazyakatA ja zI rahe kAraNa ke dharmAstikAyanA eka pradezane mATe "A dharmAstikAya che" evo ullekha karavAmAM AvI zake te e vAta to Apa Apa sAbita thaI jAya che ke pradeza samudAyAtmaka dhamastikAya mAnavuM nirarthaka ja che je pradeza samudAyAtmaka dharmAstikAyane siddha karavAne mATe upara darzAvele bIjo mata svIkAravAmAM Ave ane kahevAmAM Ave ke dharmAstikAyanA pratyeka pradezamAM dhamastikAyatva 35 dharma hete nathI, te e prakAranA kathanathI te pUrA dharmAstikAyane ja lepa thavAne prasaMga ubho thAya che. kAraNa ke je dharma avayavamAM astitvana dharAvatuM hoya te avayavanA samudAyamAM kayAMthI saMbhavI zake ? tethI evuM mAnavuM ja paDaze ke "pratyeminuM vidyamAnastha samuhari pravartamAnavameva " pradezasama dAyAtmaka dharmAstikAyamAM dharmAstikAyasvarUpa dharmane saddabhAva hoto nathI. jevI rIte retInA pratyeka kaNamAMthI tela maLavAne saMbhava nathI hoto tevI ja rIte tInA kaNonA samUhamAMthI paNa tela maLavAno saMbhava hoto nathI. eja pramANe dharmAstikAyanA eka pradezamAM je dharma (guNa) nathI te tenA pradezasamudAyamAM paNa hotuM nathI. have gautama svAmInA praznane mahAvIra svAmIe je javAba ApyA tenuM TIkAkAra nIce pramANe spaSTIkaraNa kare che | (mocama) he gautama ! (Lo phaLa sama) te arthe yogya nathI. eTale ke dharmAstikAyanA eka pradezane dharmAstikAya kahI zakAto nathI. e ja pramANe (rohi vi tion f, dattara Si, paMra 4, satta, ma, nava, rasa, sarakA) dharmAstikAyanA be pradezane traNa pradezane, cAra pradezane, pAMca pradezane,cha pradezane, sAta pradezane, ATha pradezane, nava pradezane dasa pradezane ane saMkhyAta pradezane praNa dharmAstikAya kahI zakAtAM nathI. (karaverA naM mane ! ghathiyagger ? he bhadanta ! dharmAstikAyanA asaMkhyAta pradezane dharmAstikAya kahI zakAya kharUM ? eTale ke dharmAstikAyanA asaMkhyAta pradezane mATe (dharmAstikAya) zabda vAparI zakAya kharo? mahAvIra prabhu tene A pramANe javAba Ape che(jomA!) he gautama! ( rULa sama) A artha paNa barAbara nathI. zrI bhagavatI sUtra : 2 33pa
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM kAraNa e che ke dharmAstikAyanA asaMkhyAta pradezane paNa dharmAstikAya kahI zakAya nahIM (pApAkUkhe vi ca " mate ! dhamarathawApa dhari tti vata trijA ) gautama svAmI pUche che ke-"he bhadanta ! jemAM eka pradeza e che hoya evA dharmAstikAyane mATe "dharmAstikAya " e prayoga karI zakAya khare ? bhagavAna vAba Ape che-(noramA ! jo rUTra sama) he gautama ! e vAta barAbara nathI-eka nyUna pradezavALA dharmAstikAyane paNa "dharmAstikAya" kahI zakAya nahIM. bhagavAnane A prakArane javAba sAMbhaLIne tenuM kAraNa jANavAnI jijJAsAthI gautama svAmI nIce prazna pUche che-(sai de te ! pUrva surakSa) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke ( ghamma0i18 gue no dhammathikAe tti vatavyaM siyA jAva egapaesUNe vi ya Na dhammatthikAe no dhmmtthipaNa ri vatavaM ricA) dharmAstikAyanA eka pradezane dharmAstikAya kahI zakAte nathI eka pradezanI nyUnatA hoya te paNa tene dharmAstikAya kahI zakAya nahI ahI cAvatuM (paryanta) padathI nIcene sUtrapATha grahaNa karAve che-be, traNa, cAra, pAMca AdithI laIne dharmAstikAyanA asaMkhyAta pradezane paNa dhamastikAya kahI zakAya nahIM. A rIte gautama svAmI mahAvIra prabhune temaNe ApelA uttaranuM kAraNa pUche che A praznano uttara samajAvavA mATe prabhu temane ja prazna kare che-(se vi w) he gautama! (oN ja, tAre ja) AkhA cakrane caka kahevAya ke tene eka bhAgane caka kahevAya ? gautama svAmI javAba Ape che- he bhadanta ! cakranA bhAgane cakra kahetA nathI paNa AkhA cakrane ja caka kahevAya che" mahAvIra prabhu samajAve che, "jema cakranA bhAgane caka kahevAya nahIM paNa cakrane bhAga ja kahevAya che, ane AkhA cakrane ja cakra kahevAya che, e ja pramANe eka pradeza paNa e che heya evA dhamastikAyane dharmAstikAya kahevAtuM nathI. tene to dharmAstikAyane bhAga ja kahevAya che. A kathana nizcayanayanA mata pramANe karyuM che nizcayanayanA abhiprAya anusAra te. pramAstikAyanA eka pradezane dharmAstikAya kahevAne niSedha che paraMtu vyavahAra nayanI mAnyatA pramANe te ekAdi pradeza nyUna hoya evA padArthane paNa e padArtha rUpe ja oLakhavAmAM Ave che. jema ke keTalAka avayathI rahita paTane paNa vyavahAramAM te paTa ja mAnavAmAM Ave che-apaTa mAnavAmAM AvatuM nathI, pUchaDI kapAI gayelI hoya evA kutarAne kutaro ja kahe chebIjA keI paNa nAme oLakhatA nathI. vyAkaraNakAroe paNa eja siddhAMta mAnya karyo che. teo kahe che. (rezavittamaracAna) eka pradezamAM (bhAgamAM) vikAra thaI javAthI padArtha bIje cheDeka ja thaI jAya che? e pradArtha je hoya che te ja rahe che. bhagavAnane yuktipUrvakane prazna sAMbhaLIne gautamasvAmIe je uttara Apyo te nIcenA sUtrapATha dvArA sUtrakAre prakaTa karyo che--mArja jaje. zrI bhagavatI sUtra : 2 33
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 no vaae caDhe ) A rIte gautamasvAmIne mukhe ja, cakranA bhAgane cA kahevAtuM nathI paNa AkhA cakrane ja cakra kahevAya che evA ni ya karAvIne khIjA padArthomAM paNa evu' ja mane che te darzAvavAmATe kahe che ' ize, nme, yuke, pUNe, mADhe, moca ) 'huM gautama jevI rIte eka paNa avayavathI rahita cakrane AkhuM cakra kahevAtu nathI, jevI rIte eka paNa avayavathI rahita chatra, ca, daMDa, vastra, zastra, mAdaka Adine chatra, cama Adi nAme oLakhAtAM nathI eja pramANe eka paNa pradeza nyUna hoya evA dharmAstikAyane dharmAstikAya kahI zakAtA nathI. ( le tenaTreLa nocamA ! ' vu(6 ) ityAdi hai gautama ! te kAraNe meM evu kahyuM che ke dharmAstikAyanA eka pradezane dharmAstikAyane nAme oLakhI zakatA nathI, tenA bethI laIne asa khyAta pradezane paNa dharmAstikAya kahI zakuAya nahI, eka paNa pradeza nyUna hAya evA dharmAstikAyane paNa dharmAstikAya kahI zakAya nahI. 1 ( se phri vAdaLu La` ma`te ! dharmAsthitrApatti sajjaflayA ) tA he bhadantI kAne dharmAstikAya kahI zakAya ? kahevAnA bhAvArtha e che ke jo dharmAstikAyanA eka pradezane dharmAstikAya na kahI zakAya, eka paNa pradezanI nyUnatA vALA dharmAstikAyane paNa dharmAstikAya na kahI zakAya, tA e tA kaheA ke dharmAstikAya' zabdanA vyavahAra kayAM karI zakAya ? kAne dharmAstikAya kahI zakAya ? << tr "" ,, A sUtramAM vaparAyeaA " jJAC ' zabda gAmaThI che. tenA atha puna: ' thAya che. gautama svAmInA praznanA uttara ApatA prabhu kahe che- ( gotA ! ) huM gautama ! (asavannA dharmathiAvattA ) dharmAstikAyanA asakhyAta pradeze! hAya che. te sane" te badhA jaNiA " pUre pUrA, '' hipU pratipUrNa rUpe, nivaselA " niravazeSarUpe " huLa ciA " A dharmostikAya che" evA zabda prayAgathI grahaNa karavAne-ceAgya khanI jAya tyAre dhammacinhANa tti vRttabdha' ttiyA ' te saunA te samUhane mATe " dharmAstikAya " zabdanA prayAga karI zakAya che dharmAstikAya pradezAnA uparakta vizeSaNeAnI sAkatA batAvavA mATe TIkAkAra kahe che kesara' eTale samasta eja pramANe kasiNA - kRtsnA " padanA artha paNa samasta ' thAya che, tathA e sivAyanA vizeSaNeA paNu eja arthanA vAcaka che. paNu jyAre te zabdonA anA jhINavaTathI vicAra karavAmAM Ave tyAre temanI vacce nIce pramANe taphA 6 vata najare paDe che-je thADA ke jhAjhA padArtho hAya che temane paNa vyavahAramAM < 66 tt < * sa` ' ( samasta kahevAmAM Ave che, kAraNa ke te ' sarva ' zabda eka dezIya satAne paNa darzaka hAya che, tethI te badhA, asakhyAta pradeze dharmAM stikAya che" evuM mAnavAnA prasaMga upasthita thAya che. vaLI e kathanathI evA arthe khAya thAya che ke eka, be, traNa Adi aneka avayava dharmostikAya che. A rIte asaMkhyAta pradezanA samudAyakarUpa padAmA ja dharmo zrI bhagavatI sUtra : 2 337
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ stikAyatAne bodha thavAne badale dezApekSa saghaLA pradezamAM dharmAstikAyatAne bodha thAya che. paNa e prakAranI mAnyatA te AgamonI virUddha jAya che. tethI "sarva" zabdane ahIM e artha le joIe nahI paNa "Ni" kR-- (saMpUrNa) artha levuM joIe, "kRtna" eTale pUre pUruM keTalAka bhAgonI apekSAe pUrA nahIM paNa sarva prakAre saMpUrNa evA pradeze kadAca svabhAva rahita paNa hoI zake che-eTale ke sarva pUre pU. pradeza hoya paNa je teo pita pitAnA svabhAvathI paNa rahita hoya te temAM sarva "zanA -saMpUrNatAne bAdha (vadhe) AvatuM nathI, ane temane dharmAstikAya rUpe mAnavA paDe, kAraNa ke phalepadhAyakavarUpa kAraNanA abhAve svarUpa gyatA hevA chatAM paNa eve vyavahAra saMbhavI zake che. te e vAtanuM nirAkaraNa karavAne mATe "gioor" (pratipUrNa) vizeSaNa vAparyuM che. A vizeSaNa evuM batAve che ke te sarvakRtna (saMpUrNa ) pradeza evAM hovA joIe ke je pitAnA svabhAvathI yukta hoya, te samaye tyAM svarUpa gyatAnI AvazyaktA mAnavAmAM AvI nathI-te cagyatAne te tyAM sadbhAva ja mAnya che. tyAre je temane mATe "dharmAstikAya' zabda vAparI zakAya che-ahIM evuM mAnavAmAM AvyuM nathI ke lAkaDI pitAnuM kArya na karatI heya-te eka bAjue paDelI hoya te paNa tene lAkaDI ja kahI zakAya che"eja pramANe te kusna ( saMpUrNa) pradeza potAnuM kArya na karatA hoya tyAre paNa temane dharmAstikAya kahevAne prasaMge upasthita thAya che. kAraNa ke nizcayanayanI mAnyatA pramANe te pitAnI kSiAmAM pravRtta dravya ja te te abhidheyanuM vAcya (bedhaka) hoya che. kRtyanA pradezanI pitAnI kriyAo karavAmAM pravRtti hevI eja emAM rahelI 8 pratipUrNatA" che. zaMkA-pitAnI kriyA karavAnI pravRtti, pitAnI aMdara evI cagyatA na hoya te paNa anyanI sahAyatAthI jovAmAM Ave che, e rIte te dhama stikAyanA pradezamAM anya pradezonI sahAyatAthI, pitAnI kriyA karavAnA sva bhAvanI vikalatA hovA chatAM te svabhAvanuM astitva mAnI laIne "pratipUrNatA mAnI levAmAM Ave te zuM vAMdhe che? samAdhAna-evuM nathI kAraNa ke "niravA " padathI evuM samajAvavAmAM AvyuM che ke pradezamAM je dharmAstikAyatA che te anya pradezanI sahAyatAthI nathI, paNa svabhAvathI ja che. A rIte badhA pradezo jyAre dharmAstikAyarUpa svabhAvathI yukta thaI jAya che. tyAre " "i (dharmAstikAya) evA eka zabdanA vAcya-kahevAne pAtra-banI jAya che athavA-te kRtna Adi saghaLAM pado samAna arthanA vAcaka che. "g ' joya! dhaHtha#tti zrI bhagavatI sUtra : 2 337
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ jatara niyA" he gautama! tyAre ja temane dharmAstikAya kahI zakAya che. "mammasthig fja vattava" eja pramANe adharmAstikAyanA viSayamAM paNa samajavuM. "kAsthi vi kIriyAvi zAstrAiNa vi iva jeva" AkAzA stikAya, jIvAstikAya ane pudgalAstikAyanA viSayamAM paNa e ja pramANe samajavuM nA " paNa temanAmAM nIce pramANe vizeSatA che- "riNuM pact iaa mALiyA" AkAzAstikAya, jIvAstikAya ane pudrAlAstikAya e traNe astikAyarUpa dravyonA pradeza ananta che, leka ane alekanI apekSAe AkAzAstikAyanA pradezamAM anaMtatA che, jIvanamAM sarva jIvonI apekSAe ane tatA che. tathA pudagalAstikAyamAM te svabhAvathI ja anaMtatA che. " re" bAkInuM samasta kathana AgaLa kahyA pramANe ja samajavuM. dharmAstikAya ane adharmAstikAya dravyanA asaMkhyAta pradeza kahyA che. AkAzAstikAya Adi traNa dravyanA anaMta pradeze kahyA che. kAraNa ke te dareka anaMta pradezika che sUrA utthAnAdi ke svarUpakA nirUpaNa jIvAstikAya upaga guNavALuM hoya che, e vAta pahelAM batAvavAmAM AvI che. have e samajAvavAmAM Ave che ke jIvAstikAyanA dezarUpa eka jIva utthAna Adi guNavALa hoya che -"jIveja mare! tazLe " ItyAdi sUtrArtha--"nIce na mare! aazLe, are, sajo, kavIgi, puttivAra he bhadanta ! utthAnavALe, karmavALe, baLavALa, vIryavALe ane purUSakAra parAkramavALe jIva (kAyamI ) AtmabhAva dvArA (lIvamAtra vati ti varSa liyA) chavabhAva rUpa caitanya batAve che, evuM kahI zakAya zrI bhagavatI sUtra : 2 338
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharU ? ('tA vocamA!jhIve ' sa TrAne khAva kavasetIti vattara' siyA) he gautama ! hA, utthAna Adi vizeSaNAvALA jIva AtmabhAvarUpa caitanya khatAve che, evu' kahI zakAya che. ( le LaTrena gAya vattavva siyA) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evu kaheA che ke utthAna Adi vizeSAvALA jIva AtmabhAvadvAza jIvabhAvarUpa caitanya khatAve che, evuM kahIzakAya che ? ( poyamA ! ) huM gautama ! ((nIne La' baLavALa' gAminiyohiynnaannpjjvaann evaM suyaNANapajjavANa ohiNANapajjavANa, maNapajjavaNA nnpadmavALa, varunAnaka vALa' ) jIva abhiniSeAdhika jJAnanI anaMta paryAyAnA eja pramANe zrutajJAnanI anaMta paryAyAnA, avadhijJAnanI anata paryAyAnA, manaH payajJAnanI anaMta paryAyAnA, kevalajJAnanI anaMta paryAyAnA, ( mar annALapALa', mukhya aLALa vALa, nimaMtaannALavajJavALa) mati ajJA nAnI anaMta paryAyAnA, zruta ajJAnanI anata paryAyAnA, vibhaga ajJAnanI anaMta poMcenA ( vavavulana jJavALa, acallusaLa vALa, bosiLalavALuM ) cakSudananI ana Mta paryAyAnA, acakSunanI anata paryocanA, avadhidarzananI anaMta paryAyAnA (devasaLapa(vALa) ane kevaladaza nanI ana ta paryAyanA ( boLa najI) upayegane prApta kare che. (goLa caLe lIve che) jIva upayAgalakSaNa vALe che. ( 6 Trena' va. yucarsoyamAM ! nIveLa safALe gAma vattatva sicA) he gautama ! te kAraNe meM evuM kahyuMche ke utthAna zrAdi vizeSaNAthI yukta jIva AtmabhAvarUpa caitanya batAve che, evu' kathana karI zakAya che. / / sU. 3 / / TIkA-( nIneLamate !) he bhadanta ! jIva (saTTAne sambhe) viziSTa cennArUpa utthAna vALA, jJAnAvaraNIya Adi kavALA, ( sahe) zArIrika tAkAtarUpa khaLa vALA, ( vI)i vIya vALA " sapUriNAme '' abhimAna vizeSarUpa puruSakAra ane parAkramavALA thaIne ( gAyamaveLa' ) AtmabhAvadvrArA-pariNAmA dvArA ( navamAva) caitanyarUpa jIvabhAvane (vayaMseIti vattaja piyA) prakaTa kare che, evu kahI zakAya kharU? upara jIvanA je pAMca vizeSaNa kahyAM che te siddhajIvane lAgU paDatAM nathI. kAraNa ke siddhajIvAmAM utthAnAdi kriyAonA abhAva hAya che jyAM sudhI jIvanA saMsAra sAthe samadha hAya tyAM sudhI ja e utthAnAdi kriyAo jIvamAM jovA maLe che. utthA nAdi kriyAothI yukta hAvu eja jIvanuM sa'sArIpaNu che. jyAM utthAnAdi kriyAonA asadbhAva che, evu' sthAna mekSa che. meAkSamAM utthAnAdi kriyAe hAtI nathI. jo tyAM paNa temane sadbhAva mAnavAmAM Ave te mekSa eka pAribhASika zabda ja manAya. tethI evu ja mAnavu cAgya che ke meAkSamAM utthAnAdi kriyAe nathI-sa`sAramAM je te kriyAonuM astitva che. kAraNa ke saMsAra sAthenA saMbaMdhathI saMsArI jIvAmAM te kriyAonA sadbhAva hoya che. te e kriyAethI yukta sa'sArI jIva ( AcamAne `) utthAna zayana, gamana, lAjana mAdhi AtmapariNAma dvArA (vamaya vRtti) jIbhAva rUpa caitanyane zrI bhagavatI sUtra : 2 339
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaTa kare che, evuM (uttaravaM vicA) kahI zakAya kharUM? have TIkAkAra praznanuM tAtparya samajAve che-viziSTa utthAna Adi kriyAo viziSTa jJAna pUrvaka ja thAya che e niyama che. evuM pratyakSa jovAmAM Ave che ke jyAM jJAnanI adhiktA hoya che tyAM kriyAomAM paNa adhiktA hoya che. tethI te kriyAo AdinI taratamatAthI (adhiktAthI) jIva pitAnA viziSTa zaitanyane prakaTa kare che-evuM je mAnavAmAM Ave te kaI paNa vadhe nathI. A prakAranuM maMtavya yogya che ke nahIM e gautama svAmInA praznane bhAvArtha che. tene uttara mahAvIra prabhu nIce pramANe Ape che-(haMtA joyA! vef Ta jAtIti siyA) he gautama! hA, utthAnAdi vizeSaNothI yukatajIva pitanA pariNAme dvArA caitanyarUpa bhAvane prakaTa kare che evuM mAnavAmAM kaI paNa harakata nathI. ahIM (vAva) (paryanta) padathI utthAnathI laine jIva bhAva sudhInA pada grahaNa karavAmAM AvyA che. jIva AtmabhAva dvArA pitAnA citanyane batAve che, evuM A sthana kAraNajJAna ne mATe prakaTa karavAmAM AvyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke--AtmA atIndriya padArtha che. tene koI paNa IndriyathI ke kSApazamika jJAnathI oLakhI zakAtuM nathI. tethI te pariNamono kartA je AtmA che tenuM jJAna e pariNAmo dvArA ja thAya che. te pariNamene je kartA che, te ja te pariNAmenuM kAraNa hoya che. gautama svAmI mahAvIra prabhue je uttara Ape tenuM kAraNa jANavAne mATe prazna kare che- (2 MaaN jJAva vattatraM ziyA) he bhadanta ! Apa zA kAraNe evuM kahe che ke "jIva AtmapariNAmodvArA caitanyabhAva prakaTa kare che ema kahevAmAM kaI harakta nathI? tene uttara mahAvIraprabhu A pramANe Ape che (yamAM !) gautama ( kIveot) jIva (zaitALa) anaMta (miLavolphinALakanavALa) Abhinibedhika jJAna (matijJAna)nI paryAnA sarvajJapaNA dvArA karAyelA vibhAgonA upayogane prApta kare che. kahevAnuM tAtparya e che ke jJAnamAM zaktinA aMza zrI bhagavatI sUtra : 2 340
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ anata hAya che. pratyeka jIva te te AvAraka karmonA kSayApazama Adi anusAra te te zaktinA aMzane jeTalA pramANamAM prApta karI zakAya teTalA pramANamAM prApta kare che. matijJAnamAM paNa te prakAranI zaktinA aMza anata hAya che e aMza chadmasthajIvAne mATe teA buddhigamya hAtA nathI--temane te sarvajJa ja sAkSAt jANe che. hA, anumAna Adi dvArA chadmastha pazu temane pAkSarUpe jANI zake che. matijJAnanAe anaMta zakti azAne ja ahIM ( varSana ) padathI grahaNa karavAmAM AvyA che. e sarvajJa prAkRta manAyA che. jIva jyAre utthAnAdi kriyAe karavAmAM pravRtta banyA hAya che, tyAre te kriyAo dvArA te peAtAnA svarUpabhUta upayAga svarUpane prakaTa kare che. tenuM te upayAgarUpa svarUpa aneka dhArAomAM vahetuM raheche-kayAreka matijJAnarUpe teA kayAreka zrutajJAna rUpe, kayAreka adhijJAna rUpe tA kayAreka mana:paryaya jJAna rUpe, kayAreka ketralajJAna rUpe tA kayAreka mati ajJAna Adi aneka rUpe te vahetuM rahe che. sa'sArI jIva jyAre utthAna, zayana Adi kriyAemAM pravRtta thAya che tyAre te kriyAe karatI vakhate te matijJAna AdinI anaMta paryAyAmAMthI koine koi eka paryAyane dhAraNa karatA rahe che. tethI e vAta prakaTa thAya che ke te sa'sArIjIva kriyAo karatI vakhate peAtAnA svarUpabhUta upayAganA azarUpa matijJAna AdinA anaMta zAmAMthI koi eka aMzane prakaTa karatA rahe che evuM kahevAmAM kAIpaNa prakAranA vAMdhA nathI. zrutajJAna AdinA viSayamAM paNa eja prakAranuM kathana samajI levu' snta" ananta padanA saMbaMdha ahI badhI jagyAe karI levA joie. vaLI ( sucaLALavagnavALa' ) te saMsArI jIva anaMta zrutajJAnanI paryAyAnA upayegane, ( oAiLavajJatrALuM) adhijJAnanI anaMta paryAyAnA upayAgane, ( mavaTAZ[C vALa) mana:paryavajJAnanI anata pAMcAnA upayogane, (devahaLALapagavALuM ) kevaLajJAnanI anaMta paryAyAnA upayogane prApta kare che, ane te jIva ( maLe aLALavajJayALa) matijJAnanI anaMta paryAnA (muyaaLApa vALa ) zruta ajJAnanI anaMta paryaMcAnA, ( vimaMgaLAba vasta vALa' ) vibha`ga jJAnanI ana Mta paryAyAnA, ( vavavastusaLayAvALa' ) cakSudazananI anaMta pAMcAnA, ( banavavuva sAvajJAna ) acakSu darzananI anaMta paryAyAnA, zrI bhagavatI sUtra : 2 341
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ (koni pajavA ) avadhi-darzananI anaMta paryAnA ane (4rssAvA) kevaLa darzananI anaMta paryAnA (3i Tcha ) upagane prApta kare che. A kathanane bhAvArtha A pramANe samajAvI zakAya-siddhAMtamAM uganA mukhya be prakAra kahyA che-(1) dazane paga (2) jJAne paga (3o DhakSaNa) jIvanuM lakSaNa upaga che. cakSudarzana, acakSudarzana avadhidarzana ane kevala darzananA bhedathI dazane pagane cAra prakAra che. ane jJAne paganA nIce pramANe ATha bheda che-(1) matijJAna, (2)zrutajJAna, (3) avadhijJAna, (4) manaH5ryavajJAna ( 5) kevala jJAna, (6) mati ajJAna (7) zrata ajJAna, ane (8) vibhajJAna upaganuM lakSaNa jIvamAM ja hoya cheajIvamAM hetuM nathI. tethI jyAre jIva utthAnAdi kriyAo vALa hoya che tyAre te uparokta upagemAMthI keI ne kaMI upagavALe rahe che. zaMkA-kevaladarzana ane kevalajJAna, e be upaga te ahaMta kevalI ane siddha paramAtmAomAMja hoya che; paNa teomAM utthAnAdi kriyAone sadbhAva te hite nathI. te pachI e vAta kevI rIte mAnI zakAya ke utthAnAdi kriyAo karate jIva upagane prApta kare che? samAdhAna-arvata avasthAmAM te zarIrane sadbhAva hovAthI utthAnAdi yiAo rahe che ja- temAM te keAI harakta nathI. have rahI siddha paramAtmAenI vAta. siddha paramAtmAo te te kriyAo karatA nathI, kAraNa ke temane zarIra ja hetAM nathI. paNa temanAmAM e be upaganuM astitva hevAmAM zI harakata che ? A kathanamAM vadhe te tyAre ja naDe ke jayAre evuM kahevAmAM AvyuM hoya ke upayoganA sadUbhAvamAM utthAnAdi kriyAo thAya che. ahIM te evuM kahevAmAM AvyuM che ke utthAnAdi kiyAonA sadubhAvamAM jIva e upagomAMthI keI upagane prApta kare che. zaMkAutthAnAdi rUpa atmapariNAmamAM pravRtta jIva Abhinibedhika jJAnAdipa upagane prApta kare che. te zuM tenI madadathI ja te pitAnA citanyane prakaTa kare che? samAdhAna--(3orache je jIve che guLa) jIvanuM lakSaNa upaga che-jJAna che-kAraNa ke tenA dvArA ja tene vastu paricacheda tarapha pravRtta karAya che te kAraNe ve upagarUpa jIvabhAvane uthAnAdi AtmabhAva dvArA prakaTa kare che. tenuM parva yu vIveof eLe kAra vattatraM ricA) te kAraNe evuM kahyuM che ke utthAnAdi kriyAvALe jIva pitAnA pariNAme dvArA jIvabhA varUpa caitanya prakaTa kare che. ahIM (vAgha) (paryanta) padathI ( m) thI laIne (AvamAvaMyati) paryantane sUtra pATha grahaNa karavAmAM Ave che. mA. 3 zrI bhagavatI sUtra : 2 34ra
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAza ke svarUpanA nirUpaNa AkAza nirUpaNa pUrva prakaraNamAM jIvane vicAra karyo. jIvanuM AdhAra kSetra AkAza che tethI jIvanuM nirUpaNa karyA pachI tenA AdhArarUpa kSetra hovAne kAraNe sUtra kAra have AkAzanuM nirUpaNa kare che-( vire ! mAre pao) ItyAdi sUtrArtha-(viLa mare! mAre vai) he bhadanta ! AkAza keTalA prakAranuM kahyuM che? (yamA ! he gautama ! (bhAre suvi vo) AkAza be prakAranA kahyAM che. (jaina) te be prakAre A pramANe che-(royAnA 2 borANe ja) (1) lokAkAza ane (2) avalokAkAza. (hocAse mAta ! | jIvA, va leNAM, jIvavAvA, jIvA, nA, joradaggar) he bhadanta! kAkAzamAM zuM jIve che ke jIvanA deza che ke jIvanApradeza che? ke ajIva che? ke ajIvanA deze che? ke ajIvanA pradeza che ? (joyA!) he gautama ! (vA vi, gItA vi.jIvaNasA vi, navA vi anIra rezi zazIvaERA vi) te kAkAzamAM jIve paNa che, jIvanA deza paNa che, ane jIvanA pradeza paNa che, ajIva paNa che, ajIvanA deza paNa che ane ajIvanA pradeza paNa che. tene jovA te niramA giviyA, raziyA, teAi , jattivicA, caMddhizA, MiviyA) kAkAzamAM je ja rahe che temAMnA keI jIva niyamathI ja eka IndriyavALA heya che, ke be indriyavALA hoya che, keI traNa IndriyavALA heya che, keIcAra IndriyavALA hoya che, ke pAMca IndriyeAvALA hoya che ane keI anindriya Indriye vinAnA hoya che. (je jIvatA te nivamA vilA) kAkA zamAM jIvanA je deza che te niyamathI ja ekendriya jIvanA deza che, ( kavi Mrira rara) ane hIndriyathI laIne atindriya jIva paryantanA deza che. ( alIvAre suvig ) kAkAzamAM je ajIva che te be prakAranA kahyA che. (tANA) te be prakAre A pramANe che-(vI ca ivI 2) (1) rUpI ajIva (2) arUpI ajIva ( vI te raviNA vaghai) rUpI ajIvanA cAra prakAra kahyA che. (taMgaNA) te cAra prakAra A pramANe che (ASA, vaMdhatA, hiSAsA, jamAnujA ) (1) skaMdha, (2) skaMdhadeza, (3) skaMdhapradeza ane (4). paramANu pula. je karI te vivi pUchatA) arUpI ajIvanA pAMca prakAra kahyA che. (taMga) te prakAra A pramANe che (RtyikAra, no vicAra re dhammathikAyassa paesA, adhammatyikAe no adhammasthikAyassa dese, adhammatthikAya paNa pavlA, tA samaye) (1) dharmAstikAya che dhamastikAyane deza nathI, (2) dharmAstikAyanA pradeza che(3) adhamastikAya che- adharmAstikAyane deza nathI () adharmAstikAyanA pradeza che ane (5) addhA samaya che. zrI bhagavatI sUtra : 2 343
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ (gopALAnaM are! f% bIjA pucchA ravi) he bhadanta ! alakA kAzamAM zuM che che? vagere prazno AgaLa laikAkAzanA viSayamAM pUchayA pramANe ja ahIM pUchavA joIe.( ! he gautama! (jo vA nAva no vakIla yg1) akAkAzamAM jIvathI laIne ajIvanA pradeze paryantanuM kaMI paNa nathI (je anIvAre) te alekAkAza eka achavadravya dezarUpa che (ae sahue aNaMte hiM agurulahuyaguNehiM saMjutte savvAgAse aNatabhAgUre te maguru laghu35 che, anaMta agurulaghu svabhAvavALA guNethI saMpanna che, tathA anaMtabhAvathI hIna sarvakAzarUpa che kAraNake alakAkAzanI apekSAe kAkAza anaMta bhagarUpa sUn TIkAE-gautama svAmI mahAvIra prabhune pUche che,(vize matte ! aTINe paur) he prabhu! AkAza keTalA prakAranuM kahyuM che? eTale ke AkAzanA keTalA bheda che? A prakArane prazna pUchavAnuM kAraNa e che ke naiyAyika Adi matAnusAra AkAzane eka ja gaNavAmAM AvyuM che. tethI e mAnyatAnuM nivAraNa-khaMDana-karavAnA hetuthI A prazna karAya che. mATe te praznane anucita gaNI zakAya nahIM. mahAvIra prabhu te praznane A pramANe javAba Ape che, (vinA!). he gautama ! (suvihe bANe gharo) AkAzanA nIce pramANe be bheda kahyA che(1) kAkAza ane (2) akAkAza-eja vAta( joyA jANe ja arorAjANe) pade dvArA vyakta karavAmAM AvI che. AkAzanuM sAmAnya lakSaNa e che ke te jIvAdika dravyone potAnI aMdara sthAna dAna Ape che. e sAmAnya lakSaNane najara samakSa rAkhI. gautama svAmIe A prakAranA cha prazno pUchyA che, ane mahAvIra prabhue AkAzanA be bheda samajAvIne te cha praznonA uttara ApyA che je gautamasvAmIne AkAzanA sAmAnya lakSaNanuM jJAna na hatuM te teo prabhune "AkAza keTalA prakAranuM che" e prazna na karata. paNa temaNe e prazna pUchayo che tethI jANI zakAya che ke temane AkAzanA lakSaNanuM te jJAna che ja. jyAM vibhAgane prazna ubhuM thatuM hoya tyAM tenA lakSaNanuM jJAna te pahelAM prApta thayeluM hoyaja. AkAzanA kAkAza ane alakAkAza, evA be bheda kahyA che. jeTalA kSetramAM dharmAstikAyAdika dravyonuM astitva che eTalA photrane-eTalA AkAzane-kAkAza kahe che, ane tethI viparIta prakAranuM alakAkAza che AlAkAkAzamAM AkAza sivAya kaMIpaNa dravyane sadabhAva hoto nathI. tethI, ja ( sTokSio jovAvArA:govastrakrioDakTrovArA) A kathana anusAra leka rUpa dharmAdika dravyothI upalakSita AkAzane kAkAza kahe che. ane aleka rUpa dharmAdika dravyanA abhAvathI upalakSita AkAzane alakAkAza kahe che. prazna-(@ocA na mare) he bhadanta! kAkAzamAM (f% zIvA, gItA , vaparA) zuM che (jIvanuM astitva) che, ke jIvadeza che, ke jIvapradezo che zrI bhagavatI sUtra : 2 u44
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM gautama svAmIe che prazno karyA che. temAMnA traNa jIva, jIvadeza ane jIvapradeza viSe che ane bIjA traNa prazno ajIva, achavadeza ane ajIvapradeza viSe che. " jIva pada dvArA ahIM samasta jIvadravya grahaNa karavAmAM AvyuM che. upaga lakSaNavALA jIvanA kevali prajJAkRta be, traNa Adi je vibhAga che, temane "vadeza" kahevAmA Avela che. tathA eja jIvanA prakRSTa dezane mATe (jIvapradeza) zabdano prayoga karyo che. te vibhAgo pADI zakAtA nathI. tethI je avibhAjya bhAga che temane ja pradeza kahevAmAM Ave che, ema samajavuM. gautama svAmInA A praznanuM tAtparya e che ke-lAkAkAzamAM saMpUrNa chavadravya che, ke jIvanA deza che, ke jIvanA pradeza che ? eja pramANe lokAkA zamAM ( vA, banAvAyelA, zanIvAlA ) ajIva "dharmAstikAya Adi dravya che," ke temanA pradeza che? zaMkA-je e vAta cokakasa che ke lokAkAzamAM jIva ane ajIva, e bane dravyanuM astitva che, te te kathanathI e vAta paNa siddha thAya che ke tyAM jIvapradeza, achavadeza, ane ajIva pradeza Adine paNa sadbhAva che, kAraNa ke temane temanI sAthe abheda che. te pachI sUtrakAre ahIM jIva ane ajIvanI sAthe jIvadeza pradeza, achavadeza ane ajIvapradezane svataMtrarUpe zA mATe grahaNa karyA che? samAdhAna keTalAka matavAdIo evuM mAne che ke jIva niravayava che. te A kathana dvArA temane e vAta samajAvavAmAM AvI che ke jIva niravayava nathI paNa sAvayava (avayavasahita) che. te mATeja sUtramAM chavadeza Adi padene svataMtra rIte grahaNa karavAmAM AvyA che. gautama svAmInA praznane mahAvIraprabhu A pramANe javAba Ape che-(noramA ) he gautama ! (kovA vi, nItA ji, zIvapAsAtti). lakAkAzamAM samasta chavadravya paNa che, jIvadravyanA dezapaNa che ane jIvadravyanA pradeza paNa che. (gItA ri, manISA ri, vi) eja pramANe temAM achavadravya paNa che, achavadravyanA deza paNa che ajIva dravyanA pradeza paNa che, je nI zrI bhagavatI sUtra : 2 345
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ te niyama pariyA, phaeNziyA, tephaMtivA, variyA, dviricA, ricA) kAkA zamAM raheluM chavadravya niyamathI ja ekendriya paNa che, be Indriya paNa che, trIndriya paNa che, caturindriya paNa che, paMcendriya paNa che ane anindriyaaparyApta, kevalI ane siddhapaNa hoya che. (anindriya) pada dvArA ahIM je aparyApta Adi je grahaNa karavAmAM AvyA che. tenuM kAraNa e che ke te jIne Indriye hotI nathI. aparyApta chane indriya paryAsinI pUrNatAne abhAve tathA cha paryAsimAMthI eka paryAtine sadabhAva na hovAthI kaI paNa Indriya hatI nathI. jo ke kevalIne indriyo hoya che, paNa te kAryakArI nathI. kevalInuM jJAna kSAyika hoya che. tethI tene IndriyAtIta mAnavAmAM AvyuM che. siddha paramAtmAone zarIra ja hotuM nathI temane indriyothI taddana rahita mAnavAmAM AvyA che te badhA jIvane nivAsa lekAkAzamAM ja che. siddhono nivAsa leAkanA agra bhAgamAM che, paNa te agrabhAga paNa lekamAM ja che ema kahevAmAM kaI vAMdhe naDato nathI. "kAkAzamAM chavadravya, charadeza ane jIvapradeza rahe che," A kathanathI bhagavAne gautama svAmInA pahelA traNa praznonA javAba ApyA che. ( gItA te nicamA vitA kavi ricA). jIvadeze niyamathI ja ekendriyathI laIne anindriya che paryantanA deza hoya che. jIvadeza ane ekendriya dezamAM abheda che kAraNa ke jIva ane ekendriyamAM vyApya vyApaka bhAva che. ahIM cAvata (paryanta) padathI be Indriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya deze grahaNa karavAmAM AvyA che. vaLI je jIvadeze che teja dvindriya Adi jIvAnA paNa deza che. e ja pramANe tene nIcANavA je niyana pariNA ) je jIva pradeza che teo niyamathI ja ekendriya pradezathI laIne anindriya paryantanA pradeza che. je jIvonA prakaSTa deza cheavibhAjaya vibhAga che-temane jIvapradeza kahe che. teo niyamathI ja ekendriya pradezathI laIne anindriya parvatanA pradeza che. jIvapradeza ane ekendriyAdi pradezamAM abheda che. jevI rIte jIva ane ekendriyamAM vyApya vyApaka bhAva che evI ja rIte jIvapradeza ane ekendriyapradezamAM paNa vyApya vyApaka bhAva hovAthI te abheda svAbhAvika lAge che.- jevI rIte vRkSa ane sIsama mAM vyApya vyApaka bhAva levAthI abheda svabhAvika che- eTale ke jevI rIte zrI bhagavatI sUtra : 2 346
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRkSane vyApaka ane sIsamane vyApya mAnavAmAM Ave che, kAraNa ke sIsama vinA paNa vRkSanuM astitva saMbhavI zake che paNa vRkSavinA sIsamanuM astitva kadI paNa saMbhavI zakatuM nathI. A rIte te banne vacce vyApya vyApaka bhAva hovAthI temanI vacce abheda mAnavAmAM Ave che e ja pramANe jIvadeza ane jIvapradeza, e bane vyApaka che ane ekendriyAdi deza ane pradeza vyApya che. jyAM jIvadeza ane jIvapradezatva rUpa vyApaka haze tyAM ekendriyanuM ja dezatva hiI zake che, e niyama thaI zakatuM nathI-anya jIvanuM paNa dezava tyAM hAI zake che. paNa jyAM ekendriyadi dezatva haze tyAM jIvadezavAdi paNa haze, evo niyama che.( vavapatA te nimAM vicArA kAra vicAraNA) A sUtramAM (jhAya) (paryanta) padathI zrIndriyapradeza, trIndriyapradeza, caturindriyapradeza paMcendriya pradeza ane anindriya pradeze grahaNa karAyA che. have prabhu gautama svAmInA chelalA traNa praznone uttara ApatA kahe che-(ke jalIyA te suviA pattA) je ajIva che te be prakAranA che. (saMjJA ) jema ke (havIra javI 2) (1) rUpI ajIva ane (2) arUpI ajIva, jemAM rUpa, rasa, gaMdha sparza hoya che evA mUrtika pradArthane "rUpI" kahe che, ane jemAM e cAra guNa hetA nathI evA amUrtika padArtha ne "arUpI" kahe che. ajIvanA mULa pAMca bheda che 1, dharmAstikAya, 2, adharmAstikAya, 3, AkAzAstikAya 4, puddagalAstikAya ane 5, kALa temAMnA pulAstikAya sivAyanA cAra astikAya arUpI che paNa pudgalAstikAya rUpI che.(be thI te raviMdyA ?) rUpI putalAstikAyanA cAra prakAra nIce pramANe che (vaMdhA, raMdharA, rAMdhavgNA paramANuvorThA )(1) kaMdha, (2) skadhadeza, (3) skaMdhapradeza ane (4) para mANu pulaparamANunA samudAya rUpa je avayavI che tene dha kahe che. skaMdhanA be traNa Adi apRthakarUpa je vibhAge che temane skaMdhadeza kahe che. dhadezanA je niraMza (avibhAjya) vibhAga che temane skaMdhapradeza kahe che. tathA avayava ane avayavI bhAvathI rahita je pudgala che, tene paramANu pula kahe che ahI paramANu paMdala temane ja kahyA che ke jeoe skaMdha avasthA prApta karI nathI. (ne kavI te paMviTTa guLA) arUpI jIvana nIce pramANe pAMca prakAra 4aa cha (dhammatthikAe,nA dhammasthikAyassa dese, dhammatthikAyassa paesA) adhammatthikAe, no gadhariyAvaraNa re,avanithAcakSa paver samaye) (1)dharmAstikAya,(2) dharmAstikAyanA pradeza (3)adharmAstikAya (4) adhurmAstikAya pradeza ane(5) ane ddhAsamaya (kALa) ahIM dharmAstikAyane deza ane adhamastikAyane deza grahaNa karavAne nathI. ahIM dharmAstikAyanA ane adharmAstikAyanAdezane zA mATe arUpI ajIvanA prakAra gaNavAmAM AvyA nathI tenuM spaSTIkaraNa nIce pramANe che- jIva ane pula aneka che. tethI eka jIva jeTalA sthAnamAM samAya che athavA eka pula jeTalI jagyA roke che, eTalI jagyAmAM saMkeca vistAra guNathI yukta zrI bhagavatI sUtra : 2 347
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** "" hAvAne kAraNe aneka jIva ane aneka pudgalanA samAveza thai zake che. te kAraNe jIva, jIvadeza, jIvapradeza ane pudgala, pudgala deza ane pudgala pradezanA viSayamAM evu kathana thaI zake che. kahevAnuM tAtparya e che ke pudgala ane jIvanA pradezamAM sAca ane vistAra pAmavAnI zakti (svabhAva) che. tethI eka pudgala tathA eka jIva jeTalA sthAnamAM rahI zake che eTalA ja sthAnamAM aneka jIva ane aneka pudgala paNa rahI zake che. tethI aneka jIva ane aneka pudgala hAI zake che, ane te kAraNe aneka jIva, aneka pudgala, aneka jIvadeza. aneka pudgaladeza, aneka jIvapradeza ane aneka pudgalapradeza evuM mahuvacanavALuM kathana saMgata khanI jAya che. tathA rUpI dravyanI apekSAe paNa aneka ajIva, aneka ajIvadeza, aneka ajIvapradeza " evu' mahuvacanavALu' kathana saMgata manI jAya che. tenuM kAraNu e che ke ekaja adhikaraNa (sthAna)mAM bhedavALI traNe vastune sadUbhAva rahI zake che dharmAstikAya AdimAM tA A prakAranA traNa bheda sa`bhavita nathI, paNa upara kahyA mujabanA be bheda ja sa`bhavita che. tenuM kAraNa e che ke jyAre dharmoskiAyAdi rUpa sa'pUrNa vastunI vAta karavAmAM AvatI hAya tyAre ja tene mATe dharmAstikAya Adi zabdanA prayAga thAya che. paNa jyAre dharmAstikAya AdinA aMza mAtranI ja vAta thatI hoya, tyAre temane dharmAstikAya AdinA pradeza kahevAmAM Ave che, kAraNa ke te pradeze| avasthita rUpavALA hoya che. dharmastikAyadghikonA dezonI kalpanA susa'gata lAgatI nathI, kAraNa ke emanA te deze| anavastirUpavALA hAya che, jo ke jIvAdika dvagaiAnA deza paNa anava stirUpavALA hAya che, te paNa te jIvAdi dezanuM eka ja sthAne bhinna bhinna rUpe rahevAnuM sa`bhavita heAya che, tethI temanI bhinna bhinna rUpe prarUpaNA karavAmAM AvI che. dharmAstikAya Adi dravyamAM te evI vAta ja zakaya nathI, kAraNa ke ekadravyarUpa che-bheda vinAnA che. vaLI temanAmAM sakucana Adi dhama (svabhAva) hAtA nathI. te kAraNe ja dharmAstikAya AdikAmAM dezanA niSeSa karavA mATe to padhdhiAcala che, to aSammAicAle) evu kahe zrI bhagavatI sUtra : 2 348
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAmAM AvyuM che. dharmAstikAya AdinA dezanA niSedhamAM bhagavAnanI prarUpaNuM ja kAraNarUpa che. A rIte (1) dharmAstikAya, (2) adharmAsikAyanA pradeze, (3) adhamastikAya, (4) adharmAstikAyanA pradeza (5) addhAkALa (vartamAna kALa ) e pramANe arUpI dravyanA pAMca prakAra varNavyA che. temanuM varNana karAyAthI kAkAza viSenA cha praznonA uttara maLI jAya che. aDhAsamaya aTale kSaNa ane te kSaNa vartamAna samaya rUpa hoya che-ane vartamAna samaya eka kSaNa rUpa hoya che. bhUtakALa ane bhaviSyakALanuM asatva ( abhAva-astitva) hevAthI, temane sadbhAva ja mAnavAmAM Avyo nathI. eka kSaNarUpa vartamAna kALane ja addhAsamaya rUpa mAne che. bIjI jagyAe arUpIne nIce pramANe kahyA che--(1) AkAzAstikAya, (2) AkAzAstikAya deza, (3) AkAzAstikAya pradeza, (4) dharmAstikAya, (5) dharmAstikAya deza, (6) dharmA. stikAya pradeza, (8) aSamastikAya, (8) adhamastikAyadeza, (9) adhama stikAya pradeza ane (10) addhA samaya (vartamAna kALa) zaMkA-je bIjI jagyAe arUpInA dasa prakAra kahyA che to ahIM zA mATe tenA pAMca bheda kahyA che? uttara-ahIM traNa bheTavALA AkAzane AdhAra rUpa gaNavAmAM Avela che, tethI tenA traNa bhedane gaNatarImAM lIdhA nathI. ahIM te je Adheya che temanA bhedane ja vicAra karavAmAM AvyA che. tethI dharmAstikAya, adharmAstikAya ane addhiAsamaya rUpa kALa e Adheya rUpa arUpI traNene ja ahIM vicAra karavAmAM AvyA che. A rIte upara kahelA 10 dasa bhemAMthI AkAzAstikAyanA traNa bhedIne kADhI nAkhavAthI bAkI sAta bheda rahe che. te sAta bhedane badale pAMca bhedenuM varNana zA mATe karavAmAM AvyuM che te AgaLa batAvavAmAM AvyuM che. eTale ke dharmAstikAyanA deza ane adharmo stikAyanA deza ane adhamastikAyanA dezane paNa gaNavAmAM AvyA nathI. bAkInA pAMcane ja arUpInA bheda tarIke gaNAvyA che have gautama svAmI mahAvIra prabhune alakAkAza ne viSe prazna pUche che(goLAkAre baM mane ! korA pucho tadda va) akAkAzamAM jIve ane ajIva Adi che ke nahIM ahIM paNa lokAkAzane viSe je 6 cha prazno AgaLa pUchyA che eja akAkAza viSe pUchavA joIe. te prazno A pramANe che-jogaagaase Na bhaMte! kiM jIvA, jIvosA, jIvapaesA, ajIvA, ajIvadesA, ajodhapaesA he bhadanta ! AlekAkAzamAM jIva chavadeza, jIva pradeza, ajIva,ajavadeza achatrapradeza hoya che ke nahI ? ( H) he gautama ! (7o vIrA vAva no jIva ghagar) nA, alakAkAzamAM chavadravya nathI, jIvadeza nathI, achavadravya nathI achavadeza nathI ajIvapradeza nathI ahI (GIR) (paryanta) pahathI jIvadeza jIvapradeza, ajIva, ajIradeza ane ajIvapradeza grahaNa karAyA che. prazna -je AkAkAza jIvAdikanA AdhArarUpa na hoya te tenuM ravarUpa kevuM che ! zrI bhagavatI sUtra : 2 349
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara- manava ) te alakAkAza eka ajIva dravyadezarUpa che. ahIM je alakAkAzamAM achavadravyanuM dezatva kaheluM che te kAlekarUpa AkAzadravyanA bhAgarUpe havAthI kahela che. te alakAkAza guru nathI, laghu nathI, paNa agurulaghurUpa che. (ALane huM jAdu guhiM saMju) te anaMta agurulaghu svabhAvavALA guNethI yukta che. eTale ke agurulaghu svabhAvavALA svaparyAyarUpa ane paraparyAyarUpa guNethI te yukta che. kahevAne bhAvArtha e che ke pariNamana vinAnI koIpaNa vastu hatI nathI Akaza ane alakAkAza paNa vasturUpa che. tethI temanAmAM paNa pariNamana hoya che te pariNamana laghu paNa hotuM nathI ane guru paNa hetuM nathI te pariNamananuM nAma ja svaparyAya paraparyAya che. parane nimitte je pariNamana thAya che tene paraparyAya kahe che jo ke alakAkAzamAM AkAza sivAya bIjuM koI dravya hotuM nathI, te paNa tyAM je paraparyAyarUpa pariNamana thatuM rahe che te kAkAzanA saMbaMdhane lIdhe ja thAya che ema mAnavAmAM AvyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke AkAza eka akhaMDa dravya che--tenA jeTalA bhAgamAM dharmAdika dravya rahe che eTalA bhAgane kAkAza kahe che. ane jeTalA bhAgamAM te rahetuM nathI teTalA bhAgane alakAkAza kahe che. to jevI rIte eka akhaMDa vAMsanA choDane halAvavAthI Akhe vAMsa hatyA kare che, eja pramANe parapadArthone kAraNe kAkAzamAM je pariNamana thAya che te akhaMDa (pUre pUrA) AkAzamAM thAya che, alakAkAzamAM kALadravya te che ja nahIM-to tyAM pratyeka kSaNe thayA karatAM svaparyAyarUpa sadaza (samAna) pari. gumana kevI rIte saMbhavI zake ? dareka pariNamana kALadravyane kAraNe thatuM hoya che, svataH (jAte ja) thatuM nathI. A rIte alakAkAza agurulaghu svabhAvavALA ! svaparyAya ane paraparyAyarUpa anaMta guNothI yukta che (savAre garamANe) te alakAkAza sarvAkAzamAM anaMta bhAga nyUna che, kAraNa ke akAkAza karatAM lokAkAza anata bhAgarUpa mAnavAmAM AvyuM che, tethI alakAkAzane eTalA bhAga pramANu nyUna kahela che. che AkAza nirUpaNa samApta che zrI bhagavatI sUtra : 2 350
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAstikAya ke pramANa aura sparzanA kA nirUpaNa dharmAstikAya AdinA pramANu ane spanAnuM nirUpaNu-- pUrva prakaraNamAM je dharmAdika drabyAnI vAta karavAmAM AvI che, temanA pramANanuM A prakaraNamAM sUtrakAre nirUpaNa karyuM che ( dhammaciANa of maMtte ! ) ityAdi sUtrA--( dharmathijANa aMte ! hai mAha vaLatte ? ) huM bhAnta ! dharmAstikAya keTaluM mATu hAya che ? ( zocamA ! ) he gautama ! (hor, joyamei, hoyaLamALe, hoya ke, hoyaM cena sittAAM vidu) te dharmAstikAya leAkarUpa che, DhAkamAtra che, leAkapramANu che, leAkasRSTa che, ane leAkane sparzIne raheluM che. ( patra mahammatthikAe loyAgAse jIvatthikAe poggalatthikAe paMca vi ekkAbhilAvA ) ye pramANe adharmAstikAya, leAkAkAza, jIvAstikAya. ane pudgalAstikAyanA viSayamAM paNa vaktavya ( kathana) samajavuM. eTale ke pAMcenuM vaNaeNna sarakhuM' ja samajavuM. ( aocho6chAM aMte ! dhammathiAyaNa devaE etti ?) he bhaddanta ! adheleka dharmAstikAyanA keTalA bhAganA sparza kare che ? (gocamA ! ) he gautama !( sAti LagatuM ghara) adheAlAka dharmAstikAyanA adha karatAM vadhAre bhAganeA spa kare che.(ticihot La maMnne! pujjA) he bhadanta ! apeAlAka dharmAstikAyanA keTalA bhAganA sparza kare che ? (yamA !) he gautama ! (saMvegamAna jhulax) tiya gluka dharmAstikAyanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparze che. (kaphtejod aMte! pujjA) he bhadanta ! urdhvalAka dharmAstikAyanA keTalA bhAganA sparza kare che ? ( nocamA ) ke gautama ! ( phe N baddha sar ) ulAka tenA adha karatAM ochA bhAganA 5za kare che. (mALa maMte ! caLavamAnunI dharmacivAyala siMha-Ana phusai, asaMkhejjaibhAgaM phusai, saMkhajje bhAge phusai, asaMkhabje bhAge phusai, satyaM lak ?) he bhaTThata ! ratnaprabhA pRthvI dharmAstikAyanA sakhmAtamAM bhAganA sparza kare che, ke asakhyAtamAM bhAganA sparza kare che, ke tenA sakhyAta bhAgAnA sparza kare che, tenA asakhyAta bhAgAnA sparza kare che, ke samasta lAganA sparza kare che ? ( nocanA!) he gautama ! (mosaMzleSmad ApavA, zrI bhagavatI sUtra : 2 351
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA kakSa, jo saheje anne ne sarva kula) ratnaprabhA pRthvI dharmAstikAyanA saMkhyAmAM bhAgano sparza karatI nathI, paNa tenA asaMkhyAtamAM bhAgane ja saMparza kare che. te tene saMkhyAmAM bhAgane ke asaMkhyAta bhAgane paNa sparza karatI nathI. te tenA samasta bhAgane paNa sparza karatI nathI (TUmiise NaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe ghaNodahI, dhammatthikAyassapucchA kiM saMkhejjaI A kuttara) he bhakta ! te ratnaprabhA pRthvIno je ghane dadhi che te dhamastikAyanA keTalA bhAgane sparza kare che? zuM te tenA saMkhyAmAM bhAgano sparza kare che? ( thacqmAM tA ghaNI-ghaMvAtag vAyA vi) he gautama ! je pramANe ratnaprabhA pRthvI dharmAstikAyanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che, e ja pramANe ghodadhi paNa tenA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che. eja pramANe ghanavAta ane tanuvAta paNa tenA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza are cha. (imIse gaM bhaMte ! rayaNappabhAe puDhavIe uvAsaMtare dhammatthikAyassa ki gAmA tarU, asaMkAmA kAva savaM purU?) he bhadanta! A ratnaprabhApRthvInu avakAzAntara zuM dharmAstikAyanA saMkhyAtamA bhAgane sparza kare che, ke asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che, saMkhyAta bhAgane sparza kare che, ke asaMkhyAta bhAgane sparza kare che, ke samasta dharmAstikAyane sparza kare che! (noramA !) he gautama! A ratnaprabhApRthvInuM avakAzAntara ( lejhara bhAgaM phusai, No asaMkhejjai bhAga phusaha, No saMkhejje bhAge phusai, No asaMkhejje mA, je sarva kara6) dharmAstikAyanA saMkhyAmAM bhAgane sparza kare che, tenA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza karatuM nathI, tenA saMkhyAta bhAgane sparza karatuM nathI, ke tenA asaMkhyAta bhAgane sparza karatuM nathI athavA te pUrA dharmAstikAyane paNa sparza karatuM nathI. (AsaMtarAruM ghavADuM) eja pramANe bIjA avakAzAntanA viSayamAM paNa samajavuM ( jahA rAjamAgha puravIra karAvA maLiyA, parve jJAna samA) ratnaprabhA pRthvInA viSayamAM ahIM je kathana thayuM che te sAtamI pRthvI sudhInI badhI pRthvIone paNa lAgU paDe che. (rIvArA havA, DhAkharapurA tA) jabUdvIpa Adi dvIpa lavaNu samudra zrI bhagavatI sUtra : 2 upara
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi samadro, (guM to #je gADha sulIvaramAra purA) saudharma kalAthI laIne ISa...bhAre pRthvI paryantanA e badhA padArtho dharmAstikAyanA keTalA bhAganA ( 2) sparza kare che? uttara-te sakavi bhalejharamAM vaMti) te badhA, dharmAstikAyanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che, (retA hivA) saMkhyAmAM bhAgane, ke saMkhyAtabhAgone, ke asaMkhyAta bhAgane, ke samasta dharmAsti. kAyane sparza karatA nathI ( gAmatitharg parva bhAre vi) adhama. stikAya ane lokAkAzanA viSayamAM paNa eja pramANe samajavuM. gAthA-" purophIna-pUjAnevenapurA libriI, samAja iaa re pRthivI, udadhi, ghanavAta, tanuvAta, ka95, raiveyake, anuttara vimAne ane siddhinA avakAzAntare dharmAstikAyanA saMkhyAmAM bhAgane sparza kare che, ane bAkInA pRthivI, ghane dadhi vagere dharmAstikAyanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che te sU. 5 TIkAI-"dhamsthig of mA Tum" he bhadata dharmAstikAya keTaluM moTuM hoya che-eTale ke te keTaluM vizALa che? gautama svAmInA A praznano uttara ApatA mahAvIra prabhu kahe che ke " mA! " he gautama! "Dho Dhora DhoLe Toca hothala vittAmAM vidga" A dharmAstikAya lekarUpa che" dharmAstikAyane lekarUpa kahevAnuM kAraNa e che ke te lokapramita (lekapramANa) hovAthI athavA "leka" dvArA oLakhAtuM hovAne kAraNe tene (ka) zabda dvArA oLakhavAmAM Ave che-loka jeTalo moTo che eTaluM ja meTuM dharmAstikAya che kAraNa ke te samasta vyApeluM che jevI rIte talamAM tela vyApaka banIne rahe che, eja rIte dhamastikAya saMpUrNa kAkAzamAM rahe che-le kAkAzane kaI paNa eve pradeza nathI ke jyAM tenuM astitva na hoya tethIja dharmAstikAyane lekaprati (leka pramANe kahyuM che, tathA jyAre kAkAzane vicAra karAya che tyAre tyAM paNa dharmAdika dravyene "ka" nAmathI varNavyA che. tethI ja tene lekapramita kahela che, vaLI A rIte lokapramANu hovAne lIdhe, ane (ka) zabda dvArA oLakhAtuM hovAthI dhamasti kAyane potAne ja lokarUpa kahela che. kahyuM paNa che ke "jarithamago " jJAtijAcamaco cho-A leka pAMca astikAyamaya che. A rIte dharmAstikAya svayaM (pite ja) lekarUpa che-tethI te lekamAtra (leka pramANa )-lekanuM jeTaluM pramANa che eTalA pramANa vALo-che e kathana susaMgata lAge che kadAca kaI evI dalIla kare ke dharmAstikAya cheDA pramANamAM ochuM hoya te paNa vahevAramAM te evuM kahI zakAya ke te lekamAtra (leka amita) che, te te dalIlanuM nirAkaraNa karavA mATe sUtrakAre (leka pramANa) pada mUkayuM che. "loka pramANa" padane upayoga karIne sUtrakAra e prakaTa kare che ke te sAva cheDA aze paNa nyUna nathI, paNa samasta lekamAM vyApta che, ane te kAraNe kAkAzanA jeTalA pradeza che te saghaLA pradeza dvArA te spaSTa che, tathA dharmAstikAya cauda rAjapramANu A lekane pitAnA saghaLA pradeza dvArA sparzI rahela che. zrI bhagavatI sUtra : 2 353
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ "gadhamUriyANa" jema dharmAstikAya lekarUpa, lekamAtra, lekapramANa, lekaTapRSTa che ane lokane spazane raheluM che, e ja pramANe adharmAstikAya paNa lekarUpa, lekamAtra, lekapramANa, pRSTa che ane lekane sparzIne raheluM che, ema samajavuM "DhoyAjANe " eja pramANe kAkAza, "nIvacivANa" jIvAstikAya,ane "ghorAristhA" pulAstikAyanA viSayamAM paNa samajavuM kAraNa ke te pacenuM "' miDhAvA" vaktavya eka sarakhuM ja che A rIte dhamAMstikAya, adharmAstikSaya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya ane pudgalAstikAyanI vizALatAnuM ane sparzanAnuM varNana karIne sUtrakAra sparzanAnA adhikArane laIne dharmAstikAyAdigata alaukAdionI sparzanAnA viSayanuM nirUpaNa kare che- prazna--"moDhA ni mane ! dhanmathilAsTa vartha pura) he bhadanta .. aleka dharmAstikAyanA keTalAka bhAgane sparza kare che. uttara--bocamA " he gautama! "tirAM adra saTTa" adheleka dhamastikAya ardhA karatAM vadhAre bhAgane sparza kare che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che- dharmAstikAya te samasta lekamAM vyApaka che. aleka te sAta rAjapramANathI saheja vadhAre pramANuvALe che. tethI cauda rAjapramANa lokamAM vyApaka ( vyApeluM) dharmAstikAya tenA ardhA karatAM thaDA vadhAre bhAgane sparza kare che, e gaNatarI yogya lAge che. prazna--"tiriyA maMte purA" he bhadanta ! tiryazleka dharmAstikAyanA keTalA bhAgane sparza kare che ? uttara-"noramA !"he gautama! "bajhamA tigleka dhamastikAyanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che. A kathananuM tAtparya nIce mujaba che-dharmAstikAya asaMkhyAta jana pramANa vALuM che, paNa tiryazleka 1800 aDhAra so jana pramANa che. tethI te dharmAstikAyanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa hovAthI tenA asaMkhyAtamAM bhAgane saparza kare che, te kathana barAbara che. prazna--"vou vi mese! puchA" he bhadanta ! udghaleka dharmAtikAyanA keTalAka bhAgane sparza kare che? uttara--be zocamA! " he gautama! "phera badra kuag" udghaleka dharmAstikAyanA ardha karatAM ochA bhAgane sparza kare che. A kathananuM kAraNa nIce pramANe che, samasta leka 14 rAju pramANa che. urvalakanuM pramANa sAta rAju karatAM ochuM che tethI 14 rAjupramANa lekamAM dharmAstikAya udghalekanA ardhA karatAM ochA bhAgane sparza kare che te kathana barAbara che. prazna--bALa mare! cakAmA purIhe bhadanta! ratnaprabhA nAmanI zrI bhagavatI sUtra : 2 354
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ je pahelI pRthvI (naraka) che dhammalTiAyamsa isaMhe r mAnuM chuiD saMlegar bhAgaM phusai, saMkhejje bhAge phusai, asaMkhejje bhAge phusai savvaM phusa 1 " te dharmAstikAyanA saMkhyAtamAM bhAganA sparza kare che? ke asakhyAtamAM bhAganA sparza kare che? ke tenA sakhyAta bhAgAnA sparza kare che ke tenA asa`khyAta bhAgAnA sparza kare che ? ke te saMpUrNa dharmAstikAyanA sparza kare che. uttara--'kocamAM ! '2 " No saMkhejjai bhAgaM phusai, asaMkhejjaibhAgaM la, no saMkSepte, no asalebne no savaM pusa' ratnaprabhA nAmanI pahelI pRthvI dharmAsti kAyanA saMkhyAtamAM bhAganA sparza karatI nathI, temaja asakhyAta bhAgane sparza karatA nathI, sakhyAta bhAgone sparza paNa karatI nathI, asakhyAta bhAgeAnA paNa sparza karatI nathI, samasta dharmAstikAyanA paNa sparzI karatI nathI. paNu te tenA asakhyAtamAM bhAganA sparza kare che. A javAkhanuM kAraNa nIce pramANe che. dharmAstikAya saMpUrNa leAkamAM vyApta che paNa ratnaprabhA pRthvI ghaNI thADI jagyAmAM AvelI che. gautama svAmInA uparokta pAMca vikalAmAMnA bIjA vikalpanA ja ahIM svIkAra thayA che. A prazna- mItte naM mate ! cALamAN putrI hoddI' he bhadanta ! ratnaprabhA saMba'zrI jeghanAdadhi che te dharmAstikAyanA keTalA bhAganA sparza kare che ? ( krUi' saMlagna mAM lak ?) zu' te tene saMkhyAtamAM bhAgane sparzI kare che! ( avejJapha mALa jUlar ) ke tenA asakhyAtamAM bhAgane sparza kare che ? " salene mAne dular ? asaMveLe mALe lak? santrA prasar ke tenA sakhyAta bhAgonA sparza kare che, ke tenA asa MkhyAta bhAgonA spa kare che? ke samasta dharmAstikAyanA sparza kare che? (C , "" uttara--" zaucamA ! '" he gautama ! jahA rayaNappabhA tahAghaNodahI " jema ratnaprabhA pRthvI dharmAstikAyanA asakhyAtamAM bhAgane sparza kare che, eja pramANe ratnaprabhAneA ghanAdadhi paNa dharmAstikAyanA asakhyAtamAM bhAgane sparza kare che. A rIte ahI paNa pAMca vikalpomAMnA bIjA vikalpane svI kAra karAyA che-khAkInA cArane svIkAra thayA nathI. ( va vavAcananuvAcA vi'' eja pramANe ratnaprabhAnA ghanavAta ane tanuvAta paNa dharmAstikAyanA asaMkhyAtamAM bhAganA sparza kare che. prazna--" mIlena ane ! thALamAt putrI cAlato dharmasthioAcaraNa ja saMvegamAM sar, asalAr mAnuM sar nAna savvalar " he bhadanta ! A ratnaprabhA pUthvInuM je avakAzAntara che te dharmAstikAyanA sakhyAtamAM bhAganA zrI bhagavatI sUtra : 2 355
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ sparza kare che? ke asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che? saMkhyAta bhAgone sparza kare che ke asaMkhyAta bhAgone sparza kare che? ke samasta dharmAstikAyane sparza kare che? uttara-"canA! " he gautama ! "saMgara mA puchu" ratnaprabhA pRthvInuM avakAzAntara dharmAstikAyanA saMkhyAmAM bhAgane sparza kare che. te dhamastikAyanA asaMkhyamAM bhAgane, ke saMkhyAta bhAgane, ke asaMkhyAta bhAga ne, ke samasta dharmAstikAyane sparza karatuM nathI. eja pramANe "kavANaMtarAruM sadagAruM" bIjA paNa jeTalAM avakAzAntaro che, teo badhAM dharmAstikAyanA saMkhyAmAM bhAgane ja sparza kare che evuM samajI levuM. __ "jahA rayaNappabhAe puDhavIe vattavvayA bhaNiyA evaM jAva ahe sttmaae|" dharmastikAyanI sparzanA pUrvokta rIte ratanaprabhA pRthvInI bAbatamAM je rIte vicAra karavAmAM Avyo che eja rIte bAkInI cha pRthvIo sAthenI sparzanA bAbatamAM paNa samajI levuM. kahevAnuM tAtparya e che ke ratnaprabhAnA ghanedadhi, ghanavAta, tanuvAta ane avakAzAntara, e badhAne jevI rIte pAMca sUtro dvArA vicAra karavAmAM AvyuM che e ja pramANe zarkarA, bAlukAprabhA vagere cha pRthvI enA ghodadhi, ghanavAta, tanuvAta ane avakAzAntare tathA te chae pRthvIne viSe paNa upara pramANe pAMca, pAMca sUtro samajI levA. A rIte sAtenA maLIne 35 pAMtrIsa sUtro banaze. "naMgUvIvAjIrAvavA, jIvamurArUvAramu" e ja pramANe jaMbudvIpa Adi asaMkhyAta dvIpa ane lavaNa samudra Adi asaMkhyAta samudro paNa dharmo. stikAyanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che, saMkhyAmAM bhAgane, ke saM. khyAta bhAgane ke asaMkhyAta bhAgane ke samasta dharmAstikAyane sparza karatA nathI. "gvaM roje je kAra rAmApA puravI " eja pramANe saudharmakalpa Adi kala5thI laIne ISatrAgabhArA pRthvI parvatanA viSe samajavuM eTale ke saudharma Aditasamasta kalpa (devaleke), nava veke, pAMca anuttara vimAne, ane ISatrAgabhArA pRthvI, e badhAM dharmAstikAyanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che. "tenA ripericavA ? teo saMkhyAmAM bhAgane, ke saMkhyA tabhAgone, ke asaMkhyAtabhAge ke samasta dharmAstikAyane sparza karatA nathI. A rIte bAkInA cAra vikalpa ahIM paNa lAgU paDatAM nathI. "vaM kagwlarAjA" adharmAstikAyanI sparzanAnA viSayamAM paNa dharmAstikAya pramANe ja varNana samajI levuM (DhoNe vi) lokAkAzanI sparzanAnA viSayamAM paNa e pramANe ja samajavuM. adharmAstikAyanI ratnaprabhA pRthvI sAthenI sparzanA viSenAM sUtre nIce pramANe che "imANaM rayaNapabhA puDhavI ahammatthikAe sA ki saMkhejjaibhAgaM phusai ? asaMkhejjaibhAgaM phusai ? saMkhejje bhAge phusai, 1 asaMkhejjebhAge phusai, savvaM phusaha" zrI bhagavatI sUtra : 2 356
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ ".goyamA ! no saMkhejjaibhAgaM phusai, asaMkhejjaibhAgaM phusai, no saMkhejje mA" ku?" no pra mANe gujju no sarve purU?" A sUtrano artha spaSTa che. AgaLa dhamastikAyanI ratnaprabhA pRthvI sAthenI sparzanA viSe je sutre ApyAM che, te sUtromAM dharmAstikAyane badale adharmAstikAyanA pada mUkIne dharmAstikAyanAM sUtro pramANe ja temane artha kare joIe eja pramANe dharmAstikAyanA sUtrapATha pramANe ja adharmAstikAyanI adhaloka, udghaleka vagerenI sAthenI sparzanAnA viSayamAM paNa sUtro kahevA joIe. paNa te sUtrapAThamAM dharmAstikAyane badale "adharmAstikAya" pada mUkavuM joIe. eja vAta "pdApi pUvava vAra vIraH " A kathana dvArA batAvavAmAM Avela che. saMgrahagAthAne artha A pramANe che-ratnaprabhA Adi sAte pRthvI, dhadadhi, ghanavAta ane tanuvAta. e traNe, bAra kalpa, 9 naiveyaka, pAMca anuttara vimAne ane IjhAbhArA nAmanuM siddhi sthAna, e sAte dharmAstikAyanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che paNa je avakAzAntara che te dharmAkAstikAyanA saMkhyAmAM bhAgane sparza kare che. che bIjA zatakane dazame uddezaka samAsa che jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta bhagavatI sUtranI priyadarzinI vyAkhyAnA bIjA zatakane dazame uddeza samApta thaye. je 2-10 >> zrI bhagavatI sUtra : 2 357