________________
समवायाङ्गसूत्रे न्नगरेषु सुधर्मादिसभानामग्रतः मणिपीठिकोपरिस्थिताः सर्वरत्नमयाः सछत्र चामरध्वजाद्यलकृता वृक्षाश्चैत्यवृक्षत्वेन व्यवड़ियन्ते । यद्देवजातीयस्य यश्चैत्यवृक्षः स गाथाद्वयेन पोच्यते-'कलंबो पिसायाणं बडो जक्खाणचेइयं । तुलसी भूयाणं भवे रक्खसाणं तु कंडओ ॥ १ ॥ असोगो 'किण्णराणं च किंपुरिसाणं य चंपयो। नागरुक्खो भुयंगाणं गंधवाणं य तुंबरू ||२|| इति, कदम्बः (कदम्बवृक्षः) पिशाचानां वटो यक्षाणां चैत्यम् । तुलसी भूतानां भवेत् राक्षसाणां तु काण्डकः ॥१॥ अशोकः किन्नराणां च किं पुरुषाणां च चम्पकः। नागरक्षो भुजंगानां गन्धर्वाणान्तु तुम्बरुः ॥२॥ वटश्चैत्यं वटवृक्ष इत्यर्थः । भुजंगानां महोरगदेवानामित्यर्थः । 'जंबूणं सुदंसणा' जम्बूः खलु सुदर्शना उत्तरकुरुक्षेत्रस्थितः पृथिवीकायपरिणतः सुदर्शनाभिधेयो जम्बूवृक्ष इत्यर्थः। अष्टयोजनानि ऊर्ध्वमुञ्चत्वेन प्रज्ञप्ता । 'कूड सामलीणं गरुलावासे' कूटशाल्मली खलु गरुडावासाः देवकुरुक्षेत्रस्थितगुरुड जातीयस्य वेणुदेवस्यावास इत्यर्थः, अष्टयोमें सुधर्मा आदि सभाए आगे मणिपीठिका के ऊपर स्थित तथा छत्र, चामर एवं ध्वजा आदि से सुशोभित जो सर्वरत्नमय वृक्ष होते हैं उन्हीं का नाम चैत्यवृक्ष है। जिस देव जाति का जो चैत्यवृक्ष होता है वह इन दो गाथाओं द्वारा कहा जाता है--'कलंबो' 'असोगो' इत्यादि। "पिशाचों का चैत्यवृक्ष होता है उसका नाम कदम्बवृक्ष है १। यक्षों का चैत्यवृक्ष वटवृक्ष है २। भूतों का चैत्यक्ष तुलसी है ३राक्षसों का चैत्यवृक्ष काण्डक है ४ ॥१॥ किन्नरों का चैत्यवृक्ष अशोकवृक्ष है ५। किं पुरुषों का चैत्यक्ष चम्पकक्ष है भुजंगों का चैत्यवृक्ष नागवृक्ष है | और गंधों का चैत्यवृक्ष तुम्बरु है ८ ॥२॥ जंबूद्वीप की जगती आठ योजन की ऊँची कही गई है। देवकुरुक्षेत्रस्थित गरुड जातीय वेणुदेव के આગળ મણિપીઠિકાની ઉપર રહેલ તથા છત્ર ચામર અને વજા આદિથી સુશોભિત જે સર્વરત્નમય વૃક્ષો હોય છે તેમને ચિત્યવૃક્ષ કહે છે કયી દેવજાતિનું કયું ચૈત્ય वृक्ष हाय छ, ते २५ मे आयाम द्वारा मताव्युछे-'कलंबो' 'असोगो' इत्यादि
પિશાચન ચિત્યવૃક્ષનું નામ કદમ્બવૃક્ષ છે (૧) યાના ચિત્યવૃક્ષનું નામ વટવૃક્ષ છે (૨) ભૂતાનું ચિત્યવૃક્ષ તુલસી છે. (૩) રાક્ષસેનું ચિતત્પવૃક્ષ વટવૃક્ષ કાંડક છે(૪) ૧ કિન્નરેનું ચિત્યવૃક્ષ અશોકવૃક્ષ છે (૫) કિં પુરુષોનું ચિત્યક્ષ ચમ્પકવૃક્ષ છે. ६, सुरगोनु चैत्यक्ष नामवृक्ष छ (७) मने गानु चैत्यक्ष तुभु३७ (८)
જબૂદ્વીપની જગતી-(કોટ) આઠ યેાજન ઉંચી બતાવી છે. દેવકુસક્ષેત્રમાં આવેલ ગચ્છ જાતિના વિશુદેવના આવાસ આઠ યોજન ઊંચા કહેલ છે આઠ સમયને
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
