Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
८६६
समवायाङ्गसूत्रे सर्वोत्तम मिति, सर्वाक्षरसन्निपातप्रतिष्ठितत्वेन लोकविन्दुसारमुच्यते । अस्य पदपरिमाणमर्द्धत्रयोदशकोटयः। 'उप्पायपुव्वस्स णं' उत्पादपूर्वस्य खलु 'दस' दश 'वत्थू' वस्तूनि, निश्चितार्थाधिकारप्रतिबद्धोऽध्ययनसदृशो ग्रन्थविशेषो वस्तुप्रोच्यते, 'पन्नत्ता' प्रज्ञप्तानि, तथा 'चत्तारि' चत्वारि 'चूलियावत्थू' चूलिकावस्तूनि-चूडा इव चडाः, इह दृष्टिवादे परिकर्मसूत्रपूर्वगतानुयोगेष्वनुक्तार्थानां संग्रहपरा ग्रन्थपद्धतयश्चडाशब्देनाभिधीयन्ते, चडा एव चूलिकाः, डलयोरेकत्वस्मरणात्, तासां वस्तूनि । 'अग्गेणियस्स' अग्रेणीयस्य खलु 'पुव्वस्स' पूर्वस्य 'चोदसवत्थू' चतुर्दश वस्तूनि 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि, तथा 'बारस' द्वादश 'चलियावत्थू' चूलिकावस्तूनि 'पन्नत्ताई' प्रज्ञप्तानि । 'वीरियप्पवायस्स णं पुवस्स' वीर्यप्रवादस्य खलु पूर्वस्य 'अट्टवत्थू' अष्टवस्तूनि ‘पन्नत्ताई' प्रज्ञप्तानि, तथा 'अट्ठ' अष्ट ' चूलियावत्थू' चलिकावस्तूनि 'पण्णत्ताई' प्रज्ञप्तानि । 'अत्थिणत्थिप्पवायस्स णं पुवस्स' अस्ति नास्तिप्रवादस्य खलु पूर्वस्य 'अट्ठारसवत्थू' अष्टादशवस्तूनि 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि, तथा 'दस' दश 'चलियावत्थू' चूलिकावस्तूनि 'पण्णत्ताई' प्रज्ञप्तानि । 'नाणप्पबिन्दु की तरह यह इस लोक में अथवा श्रुतलोक में सर्वोत्तम है तथा समस्त अक्षरों के सन्निपाति संबंध-ये यह प्रतिष्ठित युक्त है। इसके पदों का परिमाण साढे बारह १२ करोड का है१४। उत्पादपूर्व की दश वस्तुएँ-निश्चित अधिकार से प्रतिबद्ध दस अध्ययनरूप हैं। तथा चार चूलिका वस्तुएँ ४ हैं। चूलिका वस्तुएँ वे ग्रन्थ पद्धतियां हैं कि जिनमें दृष्टिवाद, परिकर्म, सूत्र, पूर्वगत और अध्ययन इनमें नहीं कहे गये विषय का संग्रह किया गया है। इनकी जो वस्तुएँ हैं वे चूलिका वस्तुएँ हैं। अग्रेणीयपूर्व की चौदहवस्तुएँ हैं और १२ चूलिका वस्तुएँ हैं। वीर्यप्रवादपूर्व की आठ वस्तुएँ हैं और आठ ही चूलिका वस्तुएँ हैं। अस्ति नास्तिपवादपूर्व की १८ वस्तुएँ हैं और दस चूलिका वस्तुएँ हैं। ज्ञानप्रवादपूर्व की १२वस्तुए અક્ષરનાં બિન્દુની જેમ તે આલેકમાં અથવા શ્રુતલેકમાં સર્વોત્તમ છે. સમસ્ત અક્ષ રેના સન્નિપાતિ સંબંધથી તે પ્રતિ ઠત યુકત છે તેમાં ૧૨ કરોડ પ૦ લાખ પદ છે. ઉત્પાદ પૂર્વની દસ વસ્તુઓ ચોક્કસ વર્ણનથી પ્રતિબદ્ધ દસ અધ્યયન રૂપ છે, તથા ચાર ચૂલિકાવસ્તુઓ છે. ચૂલિકા વસ્તુઓ એવી ગ્રન્થપદ્ધતિ છે કે જેમાં દષ્ટિવાદ, પરિકર્મ, સૂત્ર, પૂર્વગત અને અધ્યયનમાં નહીં કહેવાયેલા વિષયને સંગ્રહ કરાશે છે. તેમાં આવતી જે વસ્તુઓ છે તેમને ચૂલિકાવસ્તુઓ કહે છે. અણીય પૂર્વની ચૌદ વસ્તુઓ છે. અને બાર ચૂલિકાવસ્તુઓ છે–વીર્યપ્રવાદ પૂર્વની આઠ વસ્તુઓ છે અને આઠ જ ચૂલિકાવસ્તુઓ છે.–અરિતનાસ્તિ પ્રવાદ પૂર્વની ૧૮ વસ્તુઓ છે.
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
