Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi

Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 984
________________

भावबोधिनी टीका. नारकादीनामघगाहनानिरूपणम्
शरीरापेक्षया प्रधानम् , तदेवौदारिकम्, प्राधान्यं चास्य एतदपेक्षयाऽन्यस्यानुत्तरशरीरस्याप्यनत्तगुणहीनत्वात् । यद्वा--उदार-समधिकसहस्रयोजनप्रमाणत्वात्शेषशरीरापेक्षया बृहत्प्रमाणं वनस्पतिशरोरं, बृहत्वं चास्य भवधारणीयवैक्रियशरीरापेक्षया, न तु उत्तरवैक्रियशरीरापेक्षया, तस्य लक्षयोजनप्रमाणत्वात् । यद्वा उदारंस्थूलमसारं शुक्रशोणितमांसास्थिरूपं यद् द्रव्यं तेन निवृत्तमौदारिकम् । तथा भी प्रतिक्षण परिवर्तनरूप अवस्था को धारण करते हैं। 'उदारमेव औदारिकम्' यह औदारिक शब्द की व्युत्पत्ति है। उदार नाम प्रधान का है। तीर्थकर गणधर आदि के शरीर प्रधान होने के कारण औदारिक कहलाते हैं। तीर्थङ्कर गणधर आदि के शरीर प्रधान इसलिये हैं कि इनकी अपेक्षा अनुत्तर विमानवासी देवताओं का शरीर भी अनन्त गुण हीन होते हैं। अथवा-कुछ अधिक हजार योजन प्रमाण वाला होने के कारण अन्य शरीरों की अपेक्षा वनस्पति शरीर ब्रहत्प्रमाणवाला होता है इसलिये यह शरीर औदारिक कहलाता है। इसकी बृहत्पमाणता अवधारणीय वैक्रिय शरीर की अपेक्षा से समजनी चाहिये, उत्तर बैक्रिय शरीर को अपेक्षा नहीं, क्यों कि उत्तर वैकिय शरीर लाख योजन का भी होता है। अथवाउदार शब्द का अर्थ स्थूल एवं असार जो शुक्र, शोणित, मांस, अस्थिरूप द्रव्य है उससे बना हुआ है। तात्पर्य कहने का केवल एक यही है कि जो शरीर जालाया जा सके जिसका छेदन भेदन हो सके वह औदारिक કારણકે અજીવ આદિ પદાર્થ પણ પ્રતિક્ષણે પરિવર્તનરૂપ અવસ્થાને ધારણ કરતા २९ छ. 'उदारमेव औदारिकम्' या प्रमाणे मोरि शम्नी व्युत्पत्ति छे. મુખ્યને ઉદાર કહે છે. તીર્થકર ગણધર આદિનાં શરીર પ્રધાન હોવાને કારણે
દારિક કહેવાય છે. તીર્થકર ગણધર આદિનાં શરીરને પ્રધાન તે કારણે કહ્યા છે કે તેમની સરખામણીમાં અનુત્તર વિમાનવાસી દેવતાઓનાં શરીર પણ અનન્ત ગુણહીન હોય છે. અથવા હજાર જન પ્રમાણ કરતાં પણ વધારે જન પ્રમાણ હોવાને કારણે બીજાં શરીર કરતાં વનસ્પતિશરીર બૃહપ્રમાણવાળાં હોય છે તેથી તે શરીરને દારિક કહે છે. તેની બૃહત્ પ્રમાણતા ભવધારણીય વૈક્રિય શરીરની અપેક્ષાએ સમજવી જોઈએ, ઉત્તર-વૈકિય શરીરની અપેક્ષાએ નહીં, કારણ કે ઉત્તર વિક્રિય શરીર તે લાખ જનનું પણ હોય છે. અથવા ઉદાર એટલે સ્થૂલ પણ અર્થ થાય છે, તો તે દારિક શરીર સ્કૂલ અને અસાર એવાં શુક્ર, શેણિત, માંસ અને અસ્થિરૂપ દ્રવ્યનું બનેલું છે. તેનું તાત્પર્ય એ છે કે જે શરીરને બાળી શકાય, જેનું છેદનભેદન થઈ શકે તે શરીરને ઔદારિક શરીર કહે છે. વૈક્રિય
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર


Page Navigation
1 ... 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219