________________
समवायाङ्गसूत्रे
१०७२
न च नाम-नाम इति निश्वये, 'अन्नलिंगे' अन्यलिङ्गे स्थविरकल्पिकादिकरूपे, 'न य गिहिलिंगे' न च गृहिलिङ्गे = गृहस्थरूपे तथा - न च कुलिङ्गे = शाक्यादिरूपे निष्क्रान्ताः । किन्तु तीर्थङ्कररूपेणैव निष्क्रान्ताः ||२३|| कस्तीर्थङ्करः कियद्भिः परिवारैः सह निष्क्रान्त इत्याह-'एको भगवं वीरो' भगवान् महावीर एकाकी - निष्क्रान्तः । तथा पासोमल्लीय तिहितिहिस एहिं' पार्श्वोमल्लिय त्रिभिस्त्रिभिः शतैः परिवारैः : सह निष्क्रान्तः । भगवं पि वासुपुज्जो' वासुपूज्यो भगवान् 'छहिं पुरिससएहिं षड्तिः पुरुषशतैः सह निष्क्रान्तः ||२४|| तथा - उगाणं भोगाणं राइणाणं च खत्तियाणं च ' उग्राणां भोगानां राज्ञां च क्षत्रियाणां च 'चउहिं सहस्से हिं' चतुर्भिः सहस्रैः सह 'उसभो' ऋपभो निष्क्रान्तः । 'सेसाओ सहस्सपरिवारा' शेषास्तु तीर्थङ्कराः सहस्रसहस्र परिवारैः सह निष्क्रान्ताः इत्यर्थः ||२५|| 'सुमइत्थ णिच्चभतेण णिग्गओ' सुमतिरत्र नित्यभक्तेन निर्गतः = भगवान् सुमतिनाथोऽकृतोपरकल्पिक आदिरूप अन्यलिङ्ग में दीक्षित नहीं हुए, न गृहस्थरूपलिंङ्ग में दीक्षित हुए और न शाक्यादिरूप कुलिङ्ग में ही दीक्षित हुए किन्तु तीर्थकररूप में ही दीक्षित हुए। अब सूत्रकार यह प्रकट करते हैं कि कौन २ से तीर्थंकर कितने २ परिवार के साथ दीक्षित हुए हैं- भगवान् महावीर ने एकाकी दीक्षा धारण की है। तथा पार्श्वनाथ भगवान् और मल्लिनाथ भगवान् ने तीन २ सौ परिवारों के साथ दीक्षा धारण की है। भगवान वासुपूज्य ने छह सौ पुरुषों के साथ दीक्षा धारण की है। उग्रवंश के भोगवंश के राजाओं और क्षत्रियों के ४ हजार परिवार के साथ ऋषभदेवने दीक्षा धारण की है । तथा इनसे अवशिष्ट जो तीर्थकर हैं उन्होंने एकेक हजार परिवार के साथ धारण की है। भगवान् सुमतिनाथ ने विना उपवास के ही जिन दीक्षा धारण की है । तथा पार्श्वनाथ હતી. તે તીર્થં કરાએ સ્થવિર કલ્પિક આદિરૂપ અન્યલિંગમાં દીક્ષા લીધી ન હતી, ગૃહસ્થરૂપ લિગમાં પણ તેએ દીક્ષિત થયા ન હતા, અને શાકયાદિ રૂપ કુલિંગમાં પણ તેઓ દીક્ષિત થયા ન હતા, પણ તેએ તીર્થંકરરૂપે જ દીક્ષિત થયા હતા. હવે સૂત્રકાર એ બતાવે છે કે કયા તીર્થંકરે કેટલો પરિવાર સહિત દીક્ષા ગ્રહણ કરી હતી—ભગવાન મહાવીરે એકાકી (કાઇ પણ પરિવાર વિના) દીક્ષા ધારણ કરી હતી. પાર્શ્વનાથ ભગવાને તથા મલ્લિનાથ ભગવાને ૩૦૦-૩૦૦ માણસા સાથે દીક્ષા લીધી હતી. ભગવાન વાસુપૂજ્યે ૬૦૦ પુરુષા સહિત દીક્ષા લીધી હતી. ઉગ્રવંશ અને ભેાગવંશના ચાર હજાર રાજા અને ક્ષત્રિયાના પરિવાર સાથે ભગવાન ઋષભદેવે દીક્ષા લીધી હતી. તે સિવાયના તીથ કરીએ એકેક હજારના પરિવાર સહિત દીક્ષા લીધી હતી. ભગવાન સુમતીનાથે ઉપવાસ કર્યા વિના જ દીક્ષા ધારણ કરી હતી. વાસુપૂજ્ય
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર