________________
भावबोधिनी टीका. द्वादशाङ्गविराधनाsराधनाजनितफलनिरूपणम् ८७ षयीभूतधर्मविशिष्टानर्थान ये ते हेतवः,ते च वस्तुनोऽनन्तधर्मात्मकत्वात, तत्म. तिबद्धानन्तधर्मविशिष्टानन्तवस्तुगमकत्वाच्चानन्ताः, अतोऽनन्ताहेतवः। तथा 'अणंता अहेउ' अनन्ता अहेतवः प्रत्येकहेतुप्रतिबद्धप्रत्येकधर्मविशिष्टवस्तुगमकत्वं परस्मिनास्तीत्यनन्ता अहेतवः, तथा 'अणंता कारणा' अनन्तानि कारणानि, मृत्पिण्डतन्त्वादीन्यनन्तानि घटपदादि निवर्तकानि कारणानि 'अणंता अकारणा' अन न्तान्यकरणानि तन्तु न घटस्य कारणम् , मृत्पिण्डं न पटस्य कारणम्, इत्येवमनन्तानि अकारणानि तथा 'अणंता जीवा' अनन्ताः जीवा: 'अणंता अजीवा' अनत्ता अजीवा द्वयणुकादयः 'अणंता भवसिद्धिया' अनन्ता भवसिद्धिकाः 'अणता अभवसिद्धिया' अनन्ता अभवसिद्धिकाः 'अणंता सिद्धा' अनन्ता सिद्धाः 'अणंता असिद्धाः' अनन्ता असिद्धाश्च 'पापविजंति' आख्यायन्ते, 'पण्णविजंति' प्रज्ञा प्यन्ते, 'परूविज्जति' प्ररूप्यन्ते, 'दंसिज्जतिः दयन्ते 'निदंसिज्जति' निदश्यन्ते 'उवदंसिज्जति' उपदश्यन्ते,। 'एवं दुवालसंग गणिपिडगं इति' एवं द्वादशाङ्गं गणिपिटकमिति इत्येवं रूपो द्वादशाङ्गो गणिपिटकोऽस्तीति विज्ञेयम् ।।सू.१८५॥
अहेतु, अनंत कारण, अनंत अकारण, अनंत जीव, अनंत अजीव, अनंत भवसिद्धिक, अनंत अभवसिद्धिक, अनंतसिद्ध और अनंत असिद्ध सामान्य रूप से प्रतिपादित किये गये हैं। विशेषरूप से प्रज्ञापित किये गये हैं। प्ररूपित किये गये हैं। उपमान उपमेय भाव आदि से उनका कथन किया गया है। दूसरे जीवों की दया से, अथदा भव्यजनों के कल्याण की अपेक्षा से पुनः पुनः इन्हें दिखलाया गया है। उपनय और निगमन इन दोनों का अथवा समस्त नयों के अभिप्राय को लेकर इन्हें इस प्रकार से शिष्यजन की बुद्धि में व्यवस्थापित कर दिया कि जिससे उन्हे इनके विषय में किसी भी प्रकार का संदेह न हो सके। इस प्रकार के स्वरूपवाला यह गणिपिटकरूप द्वादशांग है। કારણ, અનંત અકારણ, અનંત જીવ, અનંત અજીવ, અનંત ભવસિદ્ધિ, અનંત અભવસિદ્ધિક, અનંત સિદ્ધ, અનંત અસિદ્ધ, વગેરેનું સામાન્ય રીતે પ્રતિપાદન કરાયું છે, વિશેષ પ્રકારે પ્રજ્ઞાપન થયું છે, પ્રરૂપણ થયું છે, ઉપમાન ઉપમેય ભાવ આદિથી તેમનું કથન કરાયું છે. અન્ય છ પ્રત્યેની કરુણાથી તથા ભવ્યજનોના કલ્યાણને માટે વારંવાર તેમને ઉલ્લેખ કરાયો છે. ઉપનય અને નિગમન એ બનેના અથવા સમસ્ત નાના અભિપ્રાય અનુસાર શિષ્યજનોને એવી રીતે સમ જાવવામાં આવ્યા છે કે તેમના મનમાં કેઈપણ જાતને સંદેહ રહેવા પામે નહીં આ ગણિપિટકરૂપ દ્વાદશાંગનું આવું સ્વરૂપ છે.
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
