Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भावबोधिनी टीका. राशिद्वयस्वरूपनिरूपणम्
९११ लक्षाणि सप्तनवति सहस्राणि च भवन्ति । यद्यपि 'एवं सत्तवि भाणियन्याओ जं जासु जुज्जइ' इत्युक्त्वा-'आसीयं बत्तीसं अट्ठावीसं तहेववीसं च । अट्ठारस सोलसगं अद्भुत्तरमेव बाहल्लं । इति गाथाया बाहल्यप्रमाणमुक्त्वा पुनः प्रत्येक पृथिव्यां यावन्तो नरकावासाः सन्ति तावन्तः-'तीसा य पण्णवीसा पन्नरस दसेव सयसहस्साई । तिण्णेगं पंचूणं पंचेव अणुत्तरा नरगा' इति गायथा पूर्वमुक्ताः, तथापि स्पष्टपतिपत्तये पुनरप्याह-'दोच्चाए णं पुढवीए, तच्चाए णं पुढवीए, चउत्थीए पुढवीए, पंचमीए पुढवीए, छट्टिए पुढवीए सत्तमीए पुढवीए गाहाहिं भाणियवा' द्वितीयस्यां पृथिव्यां, तृतीयस्यां पृथिव्यांच तुथ्यों पृथिव्यां, पञ्चम्यां, पृथिव्यां, षष्ठयां पृथिव्यां, सप्तम्यां पृथिव्यां गाथाभिर्भणितव्याः । अयं भावःद्वितीयस्यां पृथिव्यां यावत् सप्तम्यां पृथिव्यां यावन्तो नरकावासाः सन्ति, तेषां संख्या गाथानुसारेण वक्तव्या । सप्तमीपृथ्वीविषये भगवान् गौतमो भगवन्तं महावीरं यत् जिज्ञासते तदेवाह-'सत्तमाए पुढवीए पुच्छा' सप्तम्यां पृथिव्यां पृच्छा-सप्तमपृथ्वीविषये भगवतो गौतमस्य प्रश्नः-भगवानाह--'गोयमा' हे गौतम ! 'सत्तमाए पुढ़वीए अद्रुत्तरजोयणसयसहस्स. बाहल्लाए' सप्तम्याः पृथिव्या अष्टोत्तरयोजनशतसहस्रबाहल्यायाः अष्टोत्तरैकलक्षयोजनबाहल्ययुक्तायाः सप्तम्याः पृथिव्याः 'उवरि' उपरि-उपरितने भागे 'अद्धतेवन्नजोयणसहस्साई ' अर्द्धत्रिपञ्चाशयोजनसहस्राणि-सा द्विपश्चाशयोलाख ९७ हजार २३ हैं । अब सूत्रकार स्पष्टपतिपत्ति के निमित पुनः कहते हैं कि-प्रथम पृथिवी में, द्वितीय पृथिवी में तृतीय पृथिवी में, चतुर्था पंचम पृथिवी में षष्ठ पृथिवी में सप्तम पृथिवी में जितने रनरकावासों की संख्या है वह 'तीसा य पण्णवीसा' इत्यादि गाथा द्वारा पहिले प्रकट की जा चुकी है सो उसी के अनुसार समझना चाहिये। सप्तमपृथिवी के विषय में गौतम ने जो प्रश्न किया-उसके ऊपर भगवान महावीर उनसे उत्तर के रूप में कहते हैं कि हे गौतम! सातवीं पृथिवी की मोटाई जो एकलाख आठ हजार योजन की कही गई है उसमें ऊपर नीचे के साढेबावन ५२॥ (ચર્યાસી લાખ, સત્તાણું હજાર તેવીસ) છે. હવે સૂત્રકાર સ્પષ્ટીકરણને માટે ફરીથી કહે છે કે પહેલી, બીજી, ત્રીજી, ચોથી, પાંચમી, છઠ્ઠી અને સાતમી પૃથ્વીમાં नरवासानी संन्यासी छे ते 'तीसा य पण्णवीसा' त्या गाथाममा પહેલા બતાવી દેવામાં આવ્યું છે, તે તે પ્રમાણે સમજી લેવું, સાતમી પૃથ્વી વિષે ગૌતમે જે પ્રશ્ન પૂછયો તેના ઉત્તરરૂપે ભગવાન મહાવીર તેમને કહે છે કે હે ગૌતમ! સાતમી પૃથ્વીની ઊંચાઈ એક લાખ આઠ હજાર જનની કહેલ છે. તેમાંથી ઉપરને પરા સાડીબાવન હજા૨ જન ભાગ અને નીચેને પણ પરા સાડીબાવન
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
