Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi

Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 905
________________

८८६
समवायाङ्गसूत्रे न कदापि न सन्ति, 'ण कयाइ ण भविस्संति' न कदापि न भविष्यन्ति । अयं भावः-धर्मास्तिकायादयः आसन्नेव, सन्त्येव, भविष्यन्त्येव, इममेवार्थमेवाह-'भुवि च भवंति य भविस्संति य' अभूवश्व सन्ति च भविष्यन्ति च धर्मास्तिकायादयः। एते हि 'अयला' अचला: 'धुवा' ध्रुवाः 'णितिया' नियताः 'सासया' शाश्वताः 'अक्खया' अक्षयाः 'अवया' अव्ययाः 'अवडिया' अवस्थिताः 'णिच्चा' नित्याः। 'एवामेव' एवमेव अनेन प्रकारेणैव 'दुवालसंगे गणिपिडगे' द्वादशाङ्गो गणिपिटकः, 'ण कयाइ णासी' न कदापि नासीत् ‘ण कयाइ णत्थि' न कदापि नास्ति 'ण कयाइ ण भविस्सइ' न कदापि न भविष्यति । निषेधमुखेनास्य त्रैकालिकत्वं समर्थ्य विधिमुखेन तदेव समर्थयति-'भुवि च भवइ य भविस्सइ य' अभूच्च भवति च भविष्यति च । अतोऽयम् 'अपले धुवे जाव अवहिए णिच्चे' अचलो ध्रुवो यावदवस्थितो नित्यः। अत्र द्वादशाङ्गे गणिपिटके के के भावाः सन्ति ? इत्याह-'एस्थ णं दुवालसंगे गणिपिडगे' अत्र खलु द्वादशाङ्गे गणिपिटके 'अणंता भावा' अनन्ता भावाः जीवपुद्गलानामनन्तत्वादनन्ता जीवादयो भावाः, 'अणंता अभावा' अनन्ता अभावा अन्य भावरूपेणान्यभावास्यासत्वात्त एव भावा अभावा भवन्ति, इत्यतोऽनन्वा अभायाः, तथा 'अणंता हे उ' अनन्ता हेतवः-हिन्वन्ति-गमयन्ति बोधयन्ति-जिज्ञासावि अब नहीं है यह नहीं स्वीकार किया जा सकता है और भविष्यत् काल में भी नहीं होंगे यह भी मान्य नही हो सकता है क्यों कि ये पांचों ही अस्तिकाय थे और रहेंगे ही, कारण अचल, ध्रुव, नियत, शाश्वत, अक्षय, अव्यय, अवस्थित और नित्य हैं इसलिये। इसी तरह यह गणिपिटकरू। द्वादशांग पहिले भूतकाल में नहीं था यह नहीं माना जा सकता है, वर्तमान काल में नहीं है यह भी नहीं माना जा सकता और न यह भी माना जा सकता है कि यह भविष्यत में नहीं रहेगा। क्यों कि यह तो पहिले था ही तग है ही और भविष्यत् में रहेगा हो। गणिपिटक द्वादशांग में अनंत जीवादिक पदार्थ,अनंत-अभावरूप पदार्थ, अनत हेतु अनंत ધર્માસ્તિકાય આદિ પાંચ દ્રવ્ય ભૂતકાળમાં હતાં, વર્તમાનમાં છે અને ભવિષ્યમાં રહેશે-ત્રણે કાળમાં તેમનું અસ્તિત્વ રહેવા બાબત શંકાને કોઈ સ્થાન નથી–તેઓ અચલ, ધ્રુવ, નિયત, શાશ્વત, અક્ષય. અવ્યય, અવસ્થિત અને નિત્ય છે, તેવી જ રીતે આ દ્વાદશાંગરૂપ ગણિપિટક પણ ભૂતકાળમાં હતું, વર્તમાનમાં છે અને ભવિધ્યમાં રહેશે. તેથી તે પણ ધર્માસ્તિકાયની જેમ અચલ, ધ્રુવ, નિયત, શાશ્વત, અક્ષય, અવ્યય, અવસ્થિત અને નિત્ય છે. આ દ્વાદશાંગરૂપ ગણિપિટકમાં અનંત જીવાદિક પદાર્થો, અનંત અભાવારૂપ પદાર્થો, અનંત હેતુ, અનંત અહેતુ, અનંત
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર


Page Navigation
1 ... 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219