Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भावबोधिनी टीका. पञ्चचत्वारिंशत्तमे समवाये समयक्षेत्रादि निरूपणम् ४२७ पञ्चचत्वारिंशत्तमं समवायमाह-'समयखेत्ते' इत्यादि ।
मूलम्-समयखेते णं पणयालीसं जोयणसयसहस्साइं आयामविक्खंभेणं पण्णत्ते । सीमंतए णं नरए पणयालीसं जोयणसयसहस्साइं आयामविक्खंभेणं पण्णत्ते । एवं उडुविमाणे वि। ईसिपब्भारा णं पुढवी एवं चेव । धम्मे णं अरहा पणयालीसं धणूइं उड़ उच्चत्तेणं होत्था। मंदरस्स णं पव्वयस्स चउदिसिपि पणयालीसं पणयालीसं जोयणसहस्साइं अबाहाए अंतरे पण्णत्तें । सव्वे विणं दिवडखेत्तिया नक्खत्ता पणयालीसं मुहुत्ते चंदेण सद्धिं जोइंसु वा जोइंति वा जोइस्संति वा । तिन्नेव उत्तराई, पुणबसू रोहिणी विसाहा य, ए ए छ नक्खत्ता पणयालमुहुत्तसंजोगा। महालियाए णं विमाणपविभत्तीए पंचमे वग्गे पणयालीसं उद्देसणकाला पण्णत्ता ॥सू. ८४॥ ___टीका--'समयखेत्ते' समयक्षेत्रम्-कालोपलक्षितं क्षेत्रं मनुष्यक्षेत्रमित्यर्थः, खलु 'पणयालीसं' पञ्चचत्वारिंशत् 'जोयणसयसहस्साई' योजनशतसहस्राणि पञ्चचत्वारिंशल्लक्षयोजनानि 'आयामविक्खंभेणं' आयाम विष्कम्भेण-दैर्घ्यविस्ताराभ्यां 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तम् कथितम् । 'सीमंतए णं नरए' सीमन्तकः खलु नरक:= __अब सूत्रकार ४५ पैंतालीस संख्याविशिष्ट समवाय का कथन करते है-'समयखेत्तेणं' इत्यादि ।
टीकार्थ-कालोपलक्षितक्षेत्र-अर्थात् मनुष्यक्षेत्र-अहाईदीप-आयाम और विष्कंभ की-लंबाई चौडाई की अपेक्षा ४५ पेंतालीस लाख योजन का कहा गया है। प्रथमपृथिवी का वृत्ताकार विशाल नरक जो प्रथम प्रस्तार के मध्यभाग में स्थित है और जो विशाल और प्रधान होने से नरकेन्द्र इस __वसूत्र४।२ पिस्तीस (४५) सण्यावा सभपायानु ४थन ४३ छ-'समयखेत्तेण' इत्यादि ! ટીકાર્થ-કાલપલક્ષિત ક્ષેત્ર–એટલે કે મનુષ્ય ક્ષેત્ર-અઢી દ્વીપ-લંબાઈ અને પહોળાઈની અપેક્ષાએ પિસ્તાળીસ [૪૫] લાખ એજનને કહ્યો છે. પહેલી પૃથ્વીની વૃત્તાકાર વિશાલ નરક કે જે પ્રથમ પ્રસ્તારના મધ્ય ભાગમાં આવેલ છે. અને જે વિશાળ અને મુખ્ય હોવાથી નરકેન્દ્રના નામે ઓળખાય છે. તે લંબાઈ પહોળાઈની અપેક્ષાએ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર