________________
भावबोधिनी टीका. पञ्चपञ्चाशत्तमं समवायनिरूपणम्
४५५ क्खप्पहीणे' इति संग्राह्यम्, मुक्तः अन्तकृत: परिनिर्वृतः सर्वदुःखमहीणः सर्वदुःखरहित इत्यर्थः। 'पढमविइयासु दोमु पुढवीसु' प्रथमद्वितीययोः 'दोमु' द्वयोः 'पुढवीसु' पृथिव्योः ‘पणपन्नं' पञ्चपञ्चाशत् 'निरयावाससयसहस्सा नरकावासशतसहस्राणि=नरकावासलक्षाणि-मथमायां त्रिशल्लक्षाणि द्वितीयायां पञ्चविंशतिलक्षाणि इत्येव पञ्चपञ्चाशन्नरकावासलक्षाणि 'पण्णत्ताई' प्रज्ञप्तानि । 'दसणावरणिज्जनामाउयाणं' दर्शनारणीयनामायुषां 'तिहं कम्मपगडीण' तिसृणां कर्मप्रकृतीनां ‘पणपन्न' पञ्चपश्चाशत् दर्शनावरणीयस्य निद्रादयः पञ्चदर्शनादयचत्वार इति नव, नाम्नो द्विचत्वारिंशत्समवायोक्ता गत्यादयो विचत्वारिंशत्, आयुषो नरकादयश्चतस्र इत्येवं सर्वसंकलनया पश्चपञ्चाशत् 'उत्तरपगडीओ' उत्तरप्रकृतयः ‘पण्णत्ता' प्रज्ञप्ताः ॥ सू. ९४॥ षट्पञ्चाशत्तमं समवायमाह-'जंबूद्दिवे णं' इत्यादि ।
__ मूलम्-जंबूद्दीवे गंदीवे छप्पन्नं नक्खत्ता चंदेण सद्धिं जोगं जोइंसु वा जोइंति वा जोइस्संति वा । विमलस्सणंअरहओ छप्पन्नं गणा छप्पन्नं गणहरा होत्था ॥सू. ९५॥ किंतु अभी केवल वीस अध्ययन ही उपलब्ध होते है । प्रथम, द्वीतीय इन प्रथिवियों में नरकावासों की संख्या५५ पचपन लाख की है। पहिली पृथिवी में ३० तीस लाख और दूसरी पृथिवी में २५ पचीस लाख हैं। दर्शनावरणीय, नाम, आयु इन तीन कर्म प्रकृतियों की उत्तरप्रकृतियों की संख्या ५५ पचपन कही गई है। नामकर्म गति आदिक ४२ बयालीस प्रकृतियां, दर्शनावरणीय की चक्षुदर्शनावरण आदि ९ नौ प्रकृतियां और आयुकर्म मनुष्यायु आदि ४ प्रकृतियां इस प्रकार ये सब मिलकर ५५ पचपन हो जाती है |सू०९४॥
अब सूत्रकार ५६ छप्पन संख्याविशिष्ट समवाय का कथन करते हैंનિવૃત્ત થયા અને સમસ્ત દુઃખનો અંત લાવી દીધો. પહેલી અને બીજી પૃથ્વીમાં નરકાવાસની સંખ્યા પંચાવન લાખની છે. પહેલી પૃથ્વીમાં ૩૦ લાખ અને બીજી પૃથ્વીમાં ૨૫ લાખ નરકવાસ છે. દર્શનાવરણીય, નામ. અને આયુ, એ ત્રણ કર્મોની ઉત્તર પ્રવૃતિઓ, પંચાવન કહી છે નામકર્મની ગતિ આદિ ૪૨ બેંતાલીસ પ્રકૃતિ દર્શનાવરણીયની “ચક્ષુદર્શનાવરણ” આદિ ૯ નવ પ્રકૃતિ અને આયુકમની મનુષ્યાયુ આદિ ૪ ચાર પ્રકૃતિને સરવાળેકરતાં પંચાવન ઉત્તરપ્રકૃતિ થાય છે.સૂ. ૯૪
व सूत्रा२ छपन (५६) सध्यावाणां समवायेशव छ. 'जंबद्दीवेणं
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
