________________
भावबोधिनी टीका. अष्टाशीतितमं समवायनिरूपणम्
५७१ पूर्वगतप्रथमानुयोगचूलिकाभेदेन पञ्चप्रकारस्य द्वादशाङ्गभूतस्य दृष्टिवादस्य सूत्रनामके द्वितीये भेदे 'अट्ठासीइसुत्ताई' अष्टाशीतिः सूत्राणि 'पणत्ताई' प्रज्ञ. प्तानि, 'तं जहा' तद्यथा-'उज्जुसुयं' ऋजुमूत्रम्, 'पारेणयापरिणयं' परिणतापरिणतम्, 'एवं' एवम्-अनेन प्रकारेण ऋजुसूत्रपरिणतापरिणतप्रभृतिरूपेण 'अट्ठासीइ' अष्टाशीतिः-अष्टाशीतिप्रकाराणि 'मुत्ताणि' सूत्राणि 'भाणिय वाणि' भणितव्यानि-वक्तव्यानि, 'जहा नंदीए' यथा नन्द्याम्-नन्दीसूत्रे यथाऽष्टाशीति सूत्राणि तथैवात्रापि विज्ञेयानि । 'मंदरस्स णं पव्वयस्स' मन्दरस्य खलु पर्वतस्य 'पुरथिमिल्लाओ चरमंताओ' पौरस्त्याचरमान्तात् 'गोथूभस्स आवासपव्वयस्स' गोस्तूपस्य आवासपर्वतस्य 'पुरथिमिल्ले चरमंते' पौरस्त्यश्चरमान्तो योऽस्ति, 'एस णं' एष खलु 'अट्ठासीइं जोयणसहस्साई' अष्टाशाति योजनसहस्राणि 'अबाहाए' अबाधया व्यवधानेन 'अंतरे' अन्तरे-दूरे ‘पण्णत्ते' प्रज्ञप्तः। दृष्टिवाद१२ बारहवें अंग के अठासी सूत्र कहे हैं। इस अंग के परिकर्म, सूत्र, पूर्वगत, प्रथमानुयोग और चूलिका ये पांच भेह हैं। इस अंग का जो दूसरा भेद सूत्र है उसमें ही अठासी ८८ सूत्र कहे हुए हैं। वे ऋजुसूत्र, परिणत, अपरिणत, इत्यादि प्रकार से नंदी की तरह जानना चाहिये। मंदर पर्वत के पूर्वदिग्वति चरमांत भाग से गोस्तूप आवासपर्वत का जो पौरस्त्यचरमांत प्रदेश है वह व्यवधान(अन्तर)की अपेक्षा अठासी८८हजार योजन दूर है। मेरुपर्वत के पूर्वदिशाकेअन्तभाग से जंबूद्वीप का चरमांतप्रदेश४५ पेंतालीस हजार योजन प्रमाण है। इससे गोस्तूप पर्वत४२वयालीस हजार योजन दूर है। तथा यह पर्वत एकहजार योजनका विष्कं भवाला है। इस तरह ४५-४२-१ - इनसब का योग८८अठासी होता है। इतनी हजार योजन की છે, એ અપેક્ષાએ કહેલ છે. બારમાં દષ્ટિવાદ અંગના અયાશી (૮૮) સૂત્ર કહેલ છે. આ અંગેના પરિકર્મ, સૂત્ર પૂર્વગત. પ્રથમાનુગ, અને ચૂલિકા એ પાંચ ભેદ છે આ અંગને જે બીજ સૂત્ર નામને ભેદ છે તેમાં ૮૮ અઠયાશી સૂત્ર કહેલ છે. તે ત્રાજુસૂત્ર, પરિણત, અપરિણત, ઈત્યાદિ પ્રકારે નન્દીની જેમ સમજવા મંદર પર્વતની પૂર્વ દિશાના અંતિમ ભાગથી ગેસ્તૂપ આવાસ પર્વતને પૂર્વનાં અન્તિમ પ્રદેશ અધ્યાશી (૮૮) હજાર યોજન દૂર છે. મેરુ પર્વતની પૂર્વ દિશાના અન્તિમ ભાગથી જંબૂઢીપને અન્તિમ પ્રદેશ પીસ્તાળીશ હજાર જન પ્રમાણ છે. ત્યાંથી ગોસ્તૂપ પર્વત ક૨૦૦૦ બેંતાળીસ હજાર યોજન દૂર છે. તથા તે પર્વત ૧૦૦૦ એક હજાર જનના વિષ્કલવાળો છે. એ રીતે ૪પ૦૦૦, પિસ્તાળીસ ૪૨૦૦૦, બેંતાળીસ અને ૧૦૦૦ એક હજારનો સરવાળો ૮૮૦૦૦ અધ્યાશી હજાર યોજન થાય છે. તેથી મેરુના પૂર્વાન્ત પ્રદેશથી ગેરતૂપને પૂર્વાન્ત પ્રદેશ ૮૮૦૦૦ અઠયાસી હજાર
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
