________________
समवायाङ्गसूत्रे सम् । इदमपि पूर्ववदेव(९२६६१ ९/६१) विज्ञेयम् 'इमीसे णं रयणप्पभाए पुढवीए' अस्याः खलु रत्नप्रभायाः पृथिव्याः-एतद्रत्नप्रभापृथिवीसंबन्धिनः 'अंजणस्स कंडस्स' अञ्जनकाण्डस्य अञ्जननाम्नो दशमस्य काण्डस्य 'हेहिलाओ' चरमंताओ' अधस्तनाच्चरमान्तात् 'वाणमतरभो मेजविहाराणं' व्यन्तरभौमेयविहाराणाम्-व्यन्तराः-देव विशेषाः, तेषां ये भौमेया विहारा:-क्रीडागृहाणि तेषाम् 'उवरिमंते' उपरिमान्तः-उपरितनो यो भागोऽस्ति, 'एस णं' एष खलु 'नवनउइजोयणसयाइ' नवनवतियोजनशतानि 'अबाहाए' अवाधया अव्यवधानेन 'अंतरे' अन्तरे-दूरे ‘पण्णते' प्रज्ञप्तः। इदमत्रानुसन्धेयम्-रत्नपभायाः प्रथमकाण्डस्य उपरितनचरमान्तादञ्जनकाण्ड दशसहस्रयोजनदरमस्ति(१००००)। तत्र प्रथमकाण्डे प्रथमशतयोजनाभ्यन्तरे व्यन्तरनगराणि सन्ति, इति दशसहस्रतः एकस्मिन् शते. ऽपसारिते नवनवतिशतात्मकं(९९००) सूत्रोक्तमन्तरं भवति ॥सू. १३८॥ हजार-योजन का कहो गया है। यह भी पहिले की ही तरह से निकाल लेना चाहिये। इस तरह निकालने पर यह प्रमाण ९९६५१ नन्नानवे हजार छहसो इक्कावन इकसठिया नवभाग ९/६१ योजन का आता है। रत्नप्रभा पृथिवी संबंधी जो दशवां अंजनकांड है उसके अधस्तन चरमांत प्रदेश से अर्थात् नीचे के अन्तिम प्रदेश से व्यन्तरदेवों के क्रीडागृहों का जो ऊपर का भाग है वह व्यवधान की अपेक्षा नौ हजार नौसौ ९९०० योजन दूर है। यह दूरी इस प्रकार से जाननी चाहिये-रत्नप्रभा पृथिवी के प्रथमकाण्ड के ऊपर के अन्तिम भाग से अंजनकांड दशहजार१००००योजन दूर है। प्रथम कांड में सौ१००पहिले योजन के भीतर व्यन्तर देवों के नगर हैं। इसलिये दश हजार १०००० योजन में से सौ १००योजन घटाने पर ९९००नवहजार नवसो जो बचते हैं यही सूत्रोक्त अन्तर निकल आता है ॥सू० १३८॥ બતાવ્યા પ્રમાણે ગણતરી કરવાથી તે પ્રમાણ પણ ૯૯૨૫૧ ૯/૬૧ જન આવે છે. રત્નપ્રભા પૃથ્વીના દશમા અંજનકાંડના અધસ્તન ચરમાન્ત પ્રદેશથી–નીચેના અન્તિમ પ્રદેશથી-વ્યન્તર દેવાનાં કીડાગૃહનો ઉપરનો ભાગ નવ હજાર નવસો (૯૦૦)
જનને અંતરે છે. તેનો ખુલાસો આ પ્રમાણે છે-રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પહેલા કાંડના ઉપરના અન્તિમ ભાગથી અંજનકાંડ દસ હજાર (૧૦૦૦૦) યોજન દૂર છે. પહેલાં કાંડના પહેલાં સો એજનમાં વ્યક્તર દેવોનાં નગર છે. તેથી દસ હજાર (૧૦૦) યોજનમાંથી ૧૦૦ એજન બાદ કરવાથી ૦૦ નવાણુંઓ જનનું સૂત્રોક્ત અન્તર નીકળે સૂ. ૧૩૮
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
