________________
७६८
समवायानसूत्रे टीकार्थ-सप्तमाङ्गस्वरूपं परिपृच्छति-'से किं तं उवासगदसाओ' अथ कास्ता उपासकदशाः? आह-'उवासगदसासु णं' उपासकाः-श्रावका:-तेषामुपासकत्व बोधिका दशाध्ययनप्रतिबद्धा-दशा-अवस्था उपासकदशास्तासु उपासकदशासु खलु 'उवासयाणं' उपासकानां श्रावकाणां 'नगराई' नगराणि, 'उजाणाई उद्यानानि 'चेइयाई' चत्यानि 'वणखंडा' वनषण्डाः 'रायाणो' राजानः, "अम्मापियरो' मातापितरौ, 'समोसरणाई' समवसरणानि 'धम्मायरिया' धर्माचार्याः 'धम्मकहाओ' धर्मकथाः 'इहलोइयपरलोइयइडिविसेसा' ऐहलौकिकपारलौकिकऋद्धिविशेषाः। तथा-'उवासयाणं' उपासकानाम् ‘सीलव्वय वेरमणगुणपञ्चक्खाणपोसहो. बवासपडि वाजणयाओं' शीलव्रतविरमणप्रत्याख्यानपौषधोपचासप्रतिपादनता:--- तत्र-शीलानि-सामायिक-देशावकाशिक-पोषधा-तिथिसंविभागाख्यानि, व्रतानि पश्चाणुव्रतानि, गुणाः त्रीणि गुणव्रतानि, विरमणम्-मिथ्यात्वान्निवर्तनम् , प्रत्याख्यानम् पर्वदिनेषु त्याज्यानां परित्यागः. पोषधोपवासाः-पोषं-पुष्टिं धर्मस्य वृद्धिमिति यावद् धत्ते पोषधः अष्टमी-चतुर्दश्यमावस्यापूर्णिमादिपर्वदिनानुष्ठेयो ___टीकार्थ-‘से किं तं उवासकसाओ' इत्यादि-हे भदंत ! उपासकद. शांग का क्या स्वरूप है ? उत्तर-उपासक नाम श्रावक का है। इसके दश अध्ययन हैं । इन अध्ययनों में इनकी उपासकत्वबोधकदशाअवस्थाओं का वर्णन किया गया है । इसलिये इसका नाम उपासकदशा हुआ है। इस उपासकदशासूत्र में श्रावकों के नगरों का, उद्यानों का, चैत्यों का, वनखंडों का, राजाओं का, मातापिता का, समवसरणों का धर्माचार्यों का, धर्मकथाओं का, ऐहलौकिक, पारलौकिक ऋद्धिविशेषों का, तथा इन उपासकों के शीलवतों का, अणुव्रतों का-अपशस्तकामरागादिकभावों से विरति का, गुणवतों का, नमस्कारसहितप्रत्याख्यानों का, पोषधोपवास का-पोष अर्थात् पुष्टिको धारण करे ऐसा जो आहार, शरीरसत्कार
--'से किं तं उवासकदसायो' इत्यादि । હે ભદન્ત ! ઉપાસકદશાંગનું સ્વરૂપ કેવું છે? ઉત્તર-ઉપાસક શ્રાવકને કહે છે. આ સૂત્રના દસ અધ્યયન છે, એ અધ્યયનમાં તેમની ઉપાસકત્વબેધક દશાઓ અવસ્થાઓનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. તેથી તેનું નામ “ઉપાસકદશા” પડ્યું છે. આ ઉપાસકદશાસૂત્રમાં શ્રાવકોનાં નગરનું, ઉદ્યાનનું, ચિત્યનું, વનખંડનું, રાજાઓનું, માતાપિતાનુ, સમવસરણોનું, ધર્માકથાઓનું, આલોક અને પરલોકની વિશિષ્ટ દ્ધિનું તથા તે ઉપાસકનાં આણુવ્રતાનું શીલવતે નું, ગુણવ્રતનું, નમસ્કાર સહિત પ્રત્યાખ્યાનનું, પિષધેપવાસનું (પષ એટલે કે પુષ્ટિને ધારણ કરનાર આહાર, શરીર સત્કાર આદિનો ત્યાગ, તેને પિષધ કહે છે, તેની સાથેને જે
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
