Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भावबोधिनी टीका. एकादशाङ्गस्वरूपनिरूपणम्
विपाका आख्यायन्ते । च= पुनः 'अन्ने वि' अन्येऽपि 'एवमाइया' एवमादिकाःएवंरूपाः अर्था आख्यायन्ते । एवं 'बहुबिहा' बहुविधा: = अनेक प्रकारा: 'अत्थपरूवणा' अर्थप्ररूपणाः ' वित्थरेणं' विस्तरेण 'आवविजति' आख्यायन्ते । 'विवागस्यस्स णं' विपाकश्रुतस्य खलु 'परिता' संख्येया 'वायणा' वाचनाः 'संखेज्जा अणुओगदारा' संख्येयान्यनुयोगद्वाराणि 'जाब संखेज्जाओ संगहणीओ' यावत्संख्येयाः संग्रहण्यः । ' से णं' सः = विपाकः खलु 'अंगट्टयाए' अङ्गार्थतया 'एक्कारसमे अंगे' एकादशमङ्गम् । अत्र 'वीसं अज्झयणा' विंशतिरध्ययनानि, 'वीस उद्देसणकाला ' विंशतिरुदेशन कालाः, 'बीसं समुद्देसणकाला ' विंशतिः समुदेशनकालाः । तथा-'संखेज्जाई' संख्येयानि 'पयसय सहस्साई' पदशतसहस्राणि - एकाकोटिश्चतुरशीतिलक्षाणि द्वात्रिंशत्सहस्राणि १८४३२००० च पदानि 'पयग्गेणं' पदाग्रेण = पदपरिमाणेन 'पण्णत्ता' प्रज्ञप्तानि । तथा 'संखेज्जाणि अक्खराणि ' संख्येयान्यक्षराणि, 'अनंता गमा' अनन्ता गमाः, 'अनंता पज्जवा जाव' अनन्ताः पर्यवा यावत् । ' एवं ' एवम् = उक्तप्रकारेणात्राङ्गे साधूनां 'चरणकरणपरूवणा' चरणकरण प्ररूपणा 'आघविज्जइ' आख्यायते =कथ्यते । से त्तं विवागसुए ' तदेतद् विपाकश्रुतम् ॥ सू० १८४ ॥
"
८३३
ने कहा है । इसी प्रकार के और भी दूसरे विविध प्रकार के विषय इस विपाकसूत्र में विस्तार के साथ कहे गये हैं। इस विपाकन की बाचनाएँ संख्यात हैं। अनुयोगद्वार संख्यात हैं। यावत् संग्रहणियां संख्यात हैं। अंगार्थ की अपेक्षा यह अंग ग्यारहवां अंग है। इस में बीस अध्ययन हैं। बीस उद्देशनकाल हैं। बीस ही समुद्देशनकाल हैं। और पदपरिमाण की अपेक्षा इसमें संख्यात हजार अर्थात् १ एक करोड ८४ लाख ३२ हजार पद हैं। तथा इस में संख्यात अक्षर हैं, अनंत गम हैं, यावत् अनंत पर्यायें हैं। इस प्रकार इस अंग में चरण और करण की प्ररूपणा कही गई है। यही विपाकसूत्र का स्वरूप है || सू० १८३ ||
કર્માના વિપાક સૂત્રકારે બતાન્યેા છે. આ પ્રકારના વિવિધ પ્રકારના બીજા વિષયાનું પણ આ વિપાકસૂત્રમાં વિસ્તારથી કથન કયુ` છે. આ વિપાકશ્રુનમાં સ`ખ્યાત વાચનાએ છે, સંખ્યાત અનુયાગ દ્વાર છે અને સંગ્રહણીઓ વગેરે પણ સખ્યાત છે, અગેાની અપેક્ષાએ વિપાકસૂત્ર અગિયારમું અંગ છે, તેમાં વીસ અધ્યયન, વીસ ઉદ્દેશનકાળ અને વીસ સમુદ્રેશનકાળ છે. તેમા સ`ખ્યાત હજાર-૧૮૪૩૨૦૦૦ એક કરાડ ચેારાસી લાખ ખત્રીસ હજાર પટ્ઠા છે. તેમાં સખ્યાત અક્ષર છે, અનંત ગમ છે અને અનંત પર્યાયે। વગેરે છે. આ રીતેઆ અંગમાં ચરણુ અને કરણની પ્રરૂપણા કરી છે. વિપાકાતનું આવું સ્વરૂપ છે સૂ ૧૮૩
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
