________________
भावबोधिनी टीका. अष्टमास्वरूपनिरूपणम् रणानि 'धम्मायरिया' धर्माचार्याः, 'धम्मकहा' धर्मकथाः, 'इहलोइयपरलोइयइविविसेसा' ऐहलौकिकपारलौकिकद्धिविशेषाः 'भोगपरिच्चाया' भोगपरित्यागाः 'पव्यजाओ' प्रव्रज्याः 'सुयपरिग्गहा' श्रुतपरिग्रहा:-श्रुताध्ययनानि 'तवोवहाणाई' तपउपधानानि 'बहुविहाओ' बहुविधाः-मासिक्यादिभेदादनेकविधाः 'पडिमाओ' प्रतिमाः द्वादशभिक्षुपतिमाः, खमा' क्षमा 'अजवं' आजवम् ऋजुता, 'महवं' मार्दवं मृदुता च, 'सोयं च सच्चसहियं' शौचं च सत्यसहितम् , तत्र-शौचपरद्रव्यापहरण मलिनतादिराहित्यम् , तथा-'सत्तरसविहो य संजमो' सप्तदशविधश्च संयम:=पृथ्वीकायादिसप्तदशविधः संयमः, 'उत्तमं च वंभ' उत्तमं च ब्रह्ममैथुनविरत्यादिरूपमुत्कृष्ट ब्रह्मचर्यम् , 'अकिंचणया' अकिंचनता 'तो' तपः, 'चियाओ' त्यागः-प्रागमोक्तविधिनादानम्, 'समिइगुत्तीओ' समितिगुप्तयश्चैव पश्चसमितयस्तिस्रो गुप्तयश्च, 'तह' तथा 'अप्पमायजोगो' अप्रमादयोगः, 'सज्झायझाणाण य उत्तमाणं दाहंपि' स्वाध्यायध्यानयोश्च उत्तमयोद्वयोरपि 'लवखणाई' लक्षणानि-स्वरूपाणि, तत्र स्वाध्यायस्य लक्षणंम्-'सज्झाएण पसत्थं झाणं' चैत्य, वनषण्ड, राजा, मातापिता, समवसरण, धर्माचार्य, धर्मकथाएँ, ऐहलौकिक ऋद्धिविशेष, भोगपरित्याग, प्रव्रज्या, श्रुताध्ययन, विशिष्टतपश्चरण, मासि की आदि के भेद से अनेक प्रकार की प्रतिमाएँ, अर्थात् बारह प्रकार कि भिक्षप्रतिमाए क्षमा, आजेव-ऋजुता, मार्दव-मृदता सत्यसहितशीच दूसरों के द्रव्य को अपहरण करने से उद्भूत मलिनता से रहित होना-पृथिवीकाय आदि १७सतरह प्रकार का संयम, मैथुनविरति
आदि रूप उत्कृष्ट ब्रह्मचर्य, अकिंचनता, तप, त्याग-आगमोक्त विधि से मुनियों को आहार पानी लाकर देना, पांच समितियां, तिन गुप्तियां तथा अप्रमादयोग, उत्तम स्वाध्याय और ध्यान इन दोनों के लक्षण, ये सब विषय कहे गये हैं। अन्तर्मुहूर्ततक कोई एक वस्तु में चित्त को एकाग्र ચૈત્યનું, વનખંડનું, રાજાનુ, માતાપિતાનું, સમવસરણનું, ધર્માચાર્યોનું ધર્મ કથાઓનું, આલોક અને પરલેકની વિશિષ્ટ અદ્ધિનું ભેગપરિત્યાગનુ, પ્રવજ્યાનું, શ્રાધ્યયનનું, વિશિષ્ટ તપનું, માસિકી આદિના ભેદથી અનેક પ્રકારની પ્રતિમાઓનું એટલે કે બાર પ્રકારની ભિક્ષુપ્રતિમાઓનું વર્ણન કરાયું છે. તથા ક્ષમા, આવત્રાતા, માર્દવ-મૃદુતા, સત્ય સહિતશૌચ-બીજાના દ્રવ્યનું અપહરણ-કરવાથી ઉદ્દભૂત મલિનતાથી રહિત થવું, પૃથ્વીકાય આદિ ૧૭ પ્રકારના સંયમ, મૈથુન પરિત્યાગરૂપ ઉત્કૃષ્ટ બ્રહ્મચર્ય, અકિંચનતા, તપ, ત્યાગ-આગમોકત વિધિ પ્રમાણે આહારપાણી લાવીને મુનિને દેવા, પાંચ સમિતિ, ત્રણ ગુપ્તિયે, તથા અપ્રમાદયોગ, ઉત્તમ સ્વાધ્યાય અને ધ્યાનમાં લક્ષણ, એ બધા વિષયોનું કથન કર્યું છે. અન્તર્મુહૂર્ત સુધી
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર