________________
३८०
समवायाङ्गसूत्रे सेहे रायणियं खद्धं खद्धं बत्ता भवइ आसायणा सेहस्स' शैक्षो रानिक 'खदखद्धं' 'प्रचुरं प्रचुर प्रयोजनादधिकं निरर्थकं कठोरं वा 'वत्ता' वक्ता कथयिता स्यात्तदा शैक्षस्याशातना भवति॥२३॥सेहे रायणियं 'तज्जाएणं तज्जाएणं पडिहणित्ता भवइ आसायणा सेहस्स' शैक्षो रात्निकं 'तजाएणं-'तज्जाएण तज्जातेन तज्जातेनरात्निकमुखनिःमृतवचनानुरूपपतिवचनेन 'पडिहणित्ता' प्रतिहन्ता-शब्देन शब्दं घातयिता ग्लानादिसेवाद्यर्थ गुरुणा प्रेरितः शिष्यःप्रतिवदति "भवतैव कथं न क्रियते" इत्यादि रूपेण वक्ता स्यात्तदा शैक्षस्याशातना भवति ॥ २४॥ 'सेहे रायणिस्स कहं कमाणस्स "इति" एवं वत्ता भवइ आसायणा सेहस्स" शक्षो रात्निकस्य 'कहं कहेमाणस्स' कथां कथयतःअर्थात कथां वाचयतो रात्निकस्य व्याख्याने 'इति' अनेन प्रकारेण वक्तव्यम् इत्थं न वक्तव्यम्' एवम् एतादृशं वक्ता-भाषिता स्यातदा शैक्षस्याशातना भवति ॥२४॥ 'सेहे कहं कहेमाणस्स नो सुमरसीति वत्ता भवइ आसायणा सेहस्स' शैक्षो रात्निकस्य कथां कथयतः व्याख्याने कथां वाचयतो रात्निकस्य 'नो सुमरसीति'नो स्मरसीति-त्वं स्मृति पथं नानयसि' इत्याकारकं वक्ता =भाषिता यदि स्यात्तदा शैक्षस्याशातना भवति ॥२५॥ 'सेहे रायणि
शिष्य प्रमाद से गुरु को तूंकार-शब्द से बुलाता है तो इसलोक में अपकीर्ति को प्राप्त करता है और परलोक में कुयोनि में जन्म लेता है ।१। ॥२२॥ शिष्य गुरु के प्रति प्रयोजन से अधिक निरर्थक अथवा कठोर वचन बोले तो शिष्य को आशातना होती है ।२३। ग्लान आदि की वैयावच करने के लिये गुरु से प्रेरणा किया हआ शिष्य यदि 'आप ही क्यों नहीं करते हो' ऐसा अपमानजनक तद्रूप प्रत्युत्तर बोले तो शिष्य का आशातना होती है ।२४॥ गुरु के व्याख्यान समय में गुरु को 'ऐसा वोलना चाहिये' इस रीति से नहिं कहना चाहिये। ऐसा कहे तो शिष्य को आशातना होती है।२५। गुरु के व्याख्यान समय में 'आप को याद नहीं आताहै। ऐसा कहे तो शिष्य को आशातना लगती है ।२६। गुरु के व्याख्यान
શિષ્ય પ્રમાદથી ગુરૂને તુંકારાથી બેલાવે તે આલેકમાં અકીતિ પ્રાપ્ત કરે છે भने ५२सोमा दुयोनिमामि से छे. ॥१॥
(૨૩) શિષ્ય ગુરૂ પ્રત્યે જરૂર કરતાં વધારે નિરર્થક અથવા કઠેર વચન બેસે તે શિષ્યને અશાતના લાગે. (૨૪) ગ્લાન (વૃદ્ધ, બિમાર) આદિ સાધુની વૈયાવચ કરવાની ગુરૂ પ્રેરણું કરે ત્યારે આપ જ કેમ કરતા નથી” એમ કહેનાર શિષ્યને આશાતના દોષ લાગે છે. (૨૫) ગુરૂ વ્યાખ્યાન આપતા હોય ત્યારે “આમ બાલવું જોઈએ આમ ન બોલવું જોઈએ" એ પ્રમાણે ગુરૂને કહેનાર શિષ્યને આશાतना सा छे. (२१) १३ व्याज्यान मापता होय त्यारे "मापने या भावतु नथी"
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
