________________
भावबोधिनी टीका. अष्टत्रिंशत्तमे समवाये कुंथुनाथादि गणधरादिनिरूपणम् १०७
टीका--'पासस्स ण' इत्यादि-पार्श्वस्य खलु अर्हतः पुरुषादानीयस्य अष्टात्रिंशत् आर्थिकासाहस्यः उत्कर्षिका आर्यिकासंपत् 'होत्था' आसीत् । 'हेम. क्यएरण्णवईयाण' हैमवतैरण्यवतिकयोः हैमवतैरण्यवतक्षेत्रसम्बन्धियोः 'जीवाणं' जीवयोः 'धणुपिहे' धनुःपृष्ठे अष्टात्रिंशद् योजनसहस्राणि 'सत्त य चत्ताले जोयणसए' सप्त च चत्वारिंशद् योजनशतानि 'दस एगूणवीसइ भागा जोयणस्स किंचिविसे सूणा' दशएकोनविंशतिभागा योजनस्य किंचिद्विशेषोनाः एकोन विंशतिभागविभक्तस्य योजनस्य किंचिद्विशेषोना दशभागाः परिक्षेपेण-विस्ता. रेण प्रज्ञप्ते । जम्बूद्वीपरूपवर्तुलक्षेत्रस्य हैमवतैरण्यवताभ्यां द्वितीयषष्ठाभ्यामवच्छिन्नस्य आरोपितज्यधनु:पृष्ठसदृशे परिधिरखण्डे धनुः पृष्ठे उच्यते, तत्प यन्तभूते सरलप्रदेशपती जीवा सदृशत्वाद् जीवे उच्यते । 'अत्थस्स गं'
अब सूत्रकार ३८अडतीस संख्याविशिष्ट समवाय का कथन करते हैं'पासस्स णं अरहो' इत्यादि ।।
टीकार्थ---पुरुषश्रेष्ठ पार्श्वनाथ अहंतप्रभु की ३८ अडतीस हजार आर्यिकाएँ उत्कर्षिका उत्कृष्टरूप से आर्यिका(साध्वी)संपत् थी। हैमवत और ऐरण्यवत क्षेत्र संबंधी जो दो जीवा हैं उनके धनुपृष्ठ ३८७४० अडतीस हजार सातसो चालीस योजन और १ एक योजन के १९ उन्नीस भागों में से किञ्चित् विशेष कम १० दस भाग प्रमाण विस्तार की अपेक्षा से कहे गये हैं। हैमवत यह दूसराक्षेत्र है और ऐरण्यवत यह छठवां क्षेत्र हैं। ये दोनों क्षेत्र जंबूद्वीप में हैं। इसलिये इन दोनों क्षेत्रों से युक्त जंबूद्वीप की जो कि गोलाकार है दक्षिण और उत्तरदिशा की परिधि डोरी पर चढे हुए धनुष के पृष्ट जैसी हो जाती है। इसलिये इन दोनों परिधिखंडों का नाम धनुःपृष्ठ कहा गया है। यहां तक जो आकाश
હવે સૂત્રકાર આડત્રીસ (૩૮) સંખ્યાવાળાં સમવાયનું કથન કરે છે— 'पासस्स णं अरहओ' इत्यादि ।
ટીકા–પુરૂષશ્રેષ્ઠ પાર્શ્વનાથ અર્હત પ્રભુની આડત્રીસ હજાર આયિકાઓ ઉત્તમ રીતે આયિકા સંપર્ હતી. હૈમવત અને હૈરણ્ય ક્ષેત્રોની જે જીવાઓ છે તેમના ધનુપૃષ્ઠ ૩૮૭૪૦ (આડત્રીસ હજાર સાતસે ચાળીશ) યોજન અને એક યોજનના ૧૯ ભાગમાંથી ૧૦ ભાગ પ્રમાણથી થોડું ઓછું વિસ્તારની અપેક્ષાએ કહેલ છે. હૈમવત બીજું ક્ષેત્ર છે અને હૈરણ્યવત છઠું ક્ષેત્ર છે. તે બન્ને ક્ષેત્ર જબૂદ્વીપમાં છે. તેથી તે બન્ને ક્ષેત્રેથી યુકત જંબુદ્વીપની દક્ષિણ અને ઉત્તર દિશાની પરિધિ કે જે ગોળાકાર છે, તે દેરી ચડાવેલ ધનુષના પૃષ્ઠ જેવી લાગે છે. તે કારણે તે બન્ને પરિધિખંડનું નામ ધનઃપૃષ્ઠ કહેલ છે. અહીં સુધી આકાશના પ્રદેશોની જે સરલ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
