________________
भावबोधिनी टीका. एकोनचत्वारिंशत्तमे समवाये आधोवधिकशतादि निरूपणम् ४०९
टीका–'नमिस्स'इत्यादि-नमेः खलु अर्हतः एकोनचत्वारिंशत् 'आहोहिय. सया' आधोऽप्रधिकशतानि-नियतक्षेत्रविषयावधिज्ञानवतां शतानि अवधिज्ञानिन इत्यर्थः आसन् । 'कुलपव्वया' कुलपर्वताः क्षेत्रमर्यादाकारित्वेन कुलकल्पाः पर्वताः कुलपर्वताः, यथा लोके कुलं मर्यादाकारि भवति तयैव क्षेत्रमर्यादाकारिणः कुलपर्वता भवन्ति । कुलपर्वता हि 'समयखेत्ते' समयक्षेत्रे अर्द्ध तृतीय द्वीपविषये एकोनचत्वारिंशत् पज्ञप्ताः, तद्यथा-त्रिंशद् 'वासहरा' वर्षधराः, वर्षधराणां त्रिंशत्वं हि एवमुपपद्यते-जम्बूद्वीपे षट् घातकीखण्डस्य पूर्वदिशोऽध षट्, तथा पश्चिमदिशोऽर्धभागे षट्, तथा पुष्कराधस्य पूर्वदिशोऽर्धभागे षट्, पश्चिमा:भागे षट् । पञ्च मन्दरा जम्बूद्वीपे एको मन्दरः, धातकी खण्डे द्वौ मन्दरौ, तथा पुष्कराई वौ मन्दरौ, इति पञ्च मन्दराः । 'चत्तारि ___ अब सूत्रकार ३९ उनचालीस संख्याविशिष्ट समवाय का कथन करते हैं'नमिस्स णं अरहओ' इत्यादि ।
टीकार्थ-नेमिनाथ अर्हतप्रभु के नियतक्षेत्र को विषयकरने वाले अवधिज्ञानियो की संख्या ३९०० उनचालीस सौ थी । क्षेत्रों की मर्यादा करने वाले होने से कुलकल्प जो पर्वत हैं वे कुलपर्वत कहलाते हैं । जिस प्रकार लोक में कुलमर्यादाकारी होता हैं इसी प्रकार क्षेत्रों की मर्यादा करने वाले पर्वत होते हैं। ये कुलपर्यत समयक्षेत्र-अढाईद्वीपमें ३९ उनचालीस कहे गये हैं, वे उस प्रकार से हैं-३० तीस वर्षधर पर्वत, पंचमंदराचल और ४चार इषुचारपर्वत । वर्षधरपर्वत३०तीस प्रकार से हैं जंबूद्वीप मेंछ, धातकीखंड में पूर्व दिशा में६छ और पश्चिमदिशार्ध में ६ इस प्रकार१२, तथा पुष्कराधक्षेत्र में पूर्व और पश्चिमा में १२ बारह इस तरह ६+१२+१२=३० तीस हो जाते हैं । ५ पांच
હવે સૂત્રકાર ઓગણચાલીસ [૩૯] સંખ્યાવાળાં સમવાનું કથન કરે છે – 'नमिस्स णं अरहओ' इत्यादि ।
ટીકાથ–નમિનાથ અર્હત પ્રભુના નિયત ક્ષેત્રને વિષય કરનારી અવધિજ્ઞાનીઓની સંખ્યા ઓગણચાલીસ સે (૩૯૦૦) હતી. ક્ષેત્રની મર્યાદા [હદ] બતાવનાર હોવાથી જે કુલકલ્પ પર્વતે છે તેમને કુલપર્વત કહે છે. જે રીતે લેકમાં કુળ મર્યાદાકારી હોય છે એ જ રીતે ક્ષેત્રની મર્યાદા કરનાર પર્વતે હોય છે. તે કુલપર્વતે સમય ક્ષેત્ર–અઢી દ્વીપ માં ૩૯ ઓગણચાલીસ કહેલ છે. જે આ પ્રમાણે છે–ત્રીસ[૩૦] વર્ષધરપર્વત,(૫) મંદરાચલ અને ચાર પJઇષચાર પર્વત, વર્ષધર પર્વતના ૩૦ ત્રીસ પ્રકાર છે–જંબુદ્વીપમાં ૬, ધાતકી ખંડના પૂર્વ દિશામાં ૬ અને પશ્ચિમદિશાર્ધમાં ૬, આ રીતે ૧૨, તથા પુષ્કરાર્થના પૂર્વ અને પશ્ચિમાર્ધમાં મળીને ૧૨. આ રીતે
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર