________________
भावबोधिनी टीका चतुस्त्रिंशत्तमे समवाये बुद्धातिशयनिरूपणम् ३९३ तत्थ तत्थ वि य णं तक्खणादेवसंछन्नपत्त'प्फपल्लवसमाउलो सच्छत्तो सज्झओ संघटो सपडागो असोगवरपायवो अभिसंजायइ' यत्र यत्रापि च खलु अर्हन्तो भगवन्तस्तिष्ठन्ति वा निषीदन्ति-उपविशन्ति वा तत्र तत्राऽपि च खलु तत्क्षणादेव-तस्मिन्नेव सणे संछन्नपत्रपुष्पपल्लवसमाकुल:-संछन्नः सघण्टेः पत्रः, पुष्पैः, पल्लवैश्च समाकुलो व्याप्तः सच्छत्रः छत्रसहितः, सध्वजः ध्वजासहितः, सघण्ट: घण्टासहितः, सपताका पताकासहितः, अशोकवरपादपः अशोकवृक्षः अमिसंजायते स्वयमेव समुत्पद्यते।।११।। 'ईसि पिट्ठओ मउडट्टाणमि तेयमंडलं अभिसंजायइ अंधयारे वि य णं दसदिसाओ पभासेइ' ईषत् पृष्ठतः पश्चादभागे मुकुटस्थाने मस्तकप्रदेशे तेजोमण्डलं-भामण्डलम् अभिसंजायते, स्वयमेवात्पद्यते यदन्धकारेऽपि च खलु दशदिशः प्रभासयति-प्रकाशयति।१२।। बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे' बहुसमरमणायो भूमिभागः यत्र यत्र भगवन्तोऽहन्तस्तिष्ठन्ति, निपीदन्ति, गच्छंति वा तत्र तत्र भूमिभागो निम्नोन्नतरहितत्वादत्यन्तसमोऽतिरमणीयश्च भवति।१३।। 'अहोसिराकटया जायंति' अधः शिरसः अधोमुखाः कण्टकाः जायन्ते भवन्ति।१४।। 'ऊऊ विवरीया सुहफासा भवंति' ऋतवः विपरीता वहार नियम से उसी क्षण में सघन पत्र, पुष्प और पल्लव से युक्त छत्र, ध्वना, घंटा और पताका सहित अशोक वृक्ष का होना, ग्यारहवां अतिशय हुआ। मस्तक के पीछे दश दिशाओं को प्रकाशित करने वाले तेजोमंडल का होना, बारहवां अतिशय हुआ। बहुसम-अत्यंत एकसा भूमिभाग का होना-अर्थात् जहां जहां भगवन्त अहंत प्रभु विराजते हैं, अथवा बैठते हैं, या जाते हैं वहां का भूमिभाग नीचा ऊँचा से रहित होकर अत्यंत सम और रमणीय हो जाता है। तेरहवां अतिशय हुआ। अहंत भगवान् जहां पधारते हैं वहा पर कंटकों का अवाख होना, चौदहवां अतिशय हुआ। विपरीत ऋतुओं का भी सुखस्पर्श से
જ્યાં ભે છે ત્યાં ત્યાં એ જ ક્ષણે સઘન પત્ર, પુષ્પ અને પલ્લવથી યુક્ત છત્ર, ધ્વજા, ઘટડીઓ, પતાકા એ વાળા અશોકવૃક્ષનું હોવું, તે અગિયારમે અતિશય છે. (૧૨) મસ્તકની પાછળ દસે દિશાઓને પ્રકાશિત કરનાર તેજમંડળનું હોવું તે બારમે અતિશય છે (૧૩) બહુસમ–અત્યંત એક સરખા ભૂમિભાગનું બનવું-એટલે કે જ્યાં જ્યાં અહંન્ત ભગવાન વિરાજે છે, અથવા બેસે છે, કે જાય છે ત્યાં ત્યાંને ભૂમિભાગ ઊંચનીચે નહીં રહેતા સમતલ અને રમણીય થઈ જાય છે. આ તેરમે અતિશય છે.(૧૪)અહંત ભગવાન જે માર્ગેથી વિચરે છે ત્યાંના કાંટા અધોમુખ થઈ જાય છે. આ ચૌદમ અતિશય છે. (૧૫) વિપરીત હતુઓનું પણ સુખસ્પર્શથી
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
