________________
२८८
समवायाङ्गसूत्रे
अयमप्यन्तर्मुहूर्तमेव । इति द्वादशम् । तथा 'सजोगी केवली' सयोगी केवली कायादिव्यापारवान् केवलज्ञानीत्यर्थः। इति त्रयोदशं जीवस्थानम् । तथा अयो. गीकेवली-निरुद्धमनः प्रभृतियोगः शैलेशीगतः हूस्वपञ्चाक्षरोच्चारणमात्रकालंयावत्स्थायीत्यर्थः । इति चतुर्दशं जीवस्थानम् । 'भरहेरवयाओ णं' भरतैरवतयोः खलु जीवा प्रत्यश्चा चतुर्दश चतुर्दश योजनसहस्राणि चत्वारि च एकोत्तराणि योजनशतानि योजनस्य एकोनविंशतिभागेषु षड्भागाश्च आयामेन प्रज्ञप्ता । अर्थात् भरतैरवतयोः प्रत्येकं जीवा १४४०१ योजनानि, एकोनविंशतिभागविभक्तस्य योजनस्य षड्भागाश्च विस्तारेण प्रज्ञप्ताः । भरतैरवते हि आरोपित प्रत्यनीय कर्म सर्वथा क्षीण हो जाता है । इसका दूसरा नाम क्षयवीतराग भी है। इस गुणस्थान की प्राप्ति क्षपक को ही होती है। इसका भी उत्कृष्ट काल एक अन्तर्मुहूर्त का है १२॥ तेरहवें गुणस्थान का नाम सयोगि केवली है। मन, वचन और काय इन तीनों योगों से युक्त जीव यहां पर रहता है
और घातक कर्मों के सर्वथा क्षय होने से केवल ज्ञान को प्राप्त कर लेता है१३। चौदहवें गुणस्थान का नाम अयोगिकेवली है, इस गुणस्थान में आत्मा तब ही पहुँचता है कि जब वह तीनों योगों का निरोध कर देता है इसमें जीव की शैलेशी अवस्था हो जाती है। पांच ह्रस्व अक्षरों के उच्चारण करने में जितना समय लगता है उतने समय तक जीव इस गुणस्थान में ठहर कर बाद में मोक्ष में चला जाता है१४। भरत और ऐरवत, इन क्षेत्रों की प्रत्येक की जीवा-प्रत्यश्चा-(धनुषकी दोरी) विस्तार की अपेक्षा चौदह हजार चारसौ एक (१४४०१) योजन और एक योजन के उन्नीस (१९) भागों में से छह भाग ६/१९ प्रमाण अर्थात्-भरत और ऐरवत રથાને મેહનીયકર્મ તદ્દન ક્ષીણ થઈ જાય છે. તેનું બીજું નામ ‘ક્ષયવીતરાગ” પણ છે. આ ગુણસ્થાનની પ્રાપ્તિ ક્ષેપકને જ થાય છે તેને ઉત્કૃષ્ટ કાળ પણ એક અન્તમુહૂર્તને છે (૧૨) તેરમાં ગુણસ્થાનનું નામ રોળિયહ્યો છે. આ ગુણસ્થાને જીવ મન, વચન, અને કાય એ ત્રણે યોગથી યુકત રહે છે, અને ઘાતિયા કર્મોને સર્વથા ક્ષય થવાથી કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી લે છે. (૧૩) ચૌદમાં ગુણસ્થાનનું નામ 'अयोगिकेवली' 2. 20 गुस्थाने आत्मा त्यारे । पाये छ या ते ત્રણે ભેગને નિરોધ કરી નાખે છે. તેમાં જીવની શશી અવસ્થા (અચલાયમાન અવસ્થા) થઈ જાય છે. પાંચ હૃસ્વ અક્ષરનું ઉચ્ચારણ કરવામાં જેટલો સમય લાગે છે એટલા સમય સુધી જીવ આ ગુણસ્થાનમાં રહીને મોક્ષમાં ચાલ્યો જાય છે. (૧૪)
सरत भने भरवत, मे १२४ क्षेत्रनी वा-प्रत्यया- (धनुष्यनी होरी) વિસ્તારની અપેક્ષાએ ચૌદ હજાર ચાસે એક (૧૪૪૦૧) જન અને એક જનની
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
