Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भावबोधिनी टीका. पञ्चदशसमवाये पञ्चदशपरमाधार्मिकादीनां निरूपणम् १९९ पञ्चदश धनषि ऊर्ध्व उच्चत्वेन प्रज्ञप्तः। 'धुवराह' ध्रुवराहुः, राहुविविधः पर्व राहुर्बुवराहुश्च, पर्वराहुः पौर्णमास्याममायां च चन्द्रादित्यावुपरजति, यस्तु चन्द्रस्य चतुरङ्गालमधस्तात्संचरति स ध्रुवराहुः, स खलु 'बहुलपक्खस्स बहल पक्षस्य कृष्णपक्षस्य पडिवए' प्रतिपदं तिथि मारभ्य प्रतिदिनं 'पन्नरसभाग पन्नरसभागेणं' पञ्चदशभागं पञ्चदशभागेन, वीप्तायां द्वित्वम्, पञ्चदशं पञ्चदशं भागमित्यर्थः चन्द्रस्य 'लेस्सं' लेश्यां लेश्यां दीप्तिस्तत्कारणत्वान्मण्डलम्, 'आवरेत्ताण' आकृत्य-आच्छाद्य तिष्ठति, तद्यथा-'पढमाए' प्रथमायां प्रतिपदितिथौ पञ्चदशभागेषु प्रथम भागम् 'वीयाए' द्वितीयायां तिथौ भाग= द्विभागम्, तृतीयायां त्रिभागम्, चतुर्थी चतुर्भागम्, पञ्चम्यां पञ्चभागम्, षष्ठयां षड् भागम्, सप्तम्यां सप्तभागम्, अष्टम्यामष्टभागम् नवम्यां नवभागम, दशम्यां दशभागम, एकादश्यामेकादशभागम्, द्वादश्यां द्वादशभागम्, त्रयोदश्यां त्रयोदश्. है ।१५। नमिनाथ अहंत पन्द्रह धनुष के उँचे थे। राहु-दो प्रकार का कहा गया है-एक पर्वराहु और दूसरा ध्रुवराहु। पर्वराहु पौर्णमासी एवं अमावस्या में चन्द्र और आदित्य को उपरक्त करता है-ग्रसता है। जो चन्द्र के चार अंगुल नीचे संचार करता है वह ध्रुवराहु है। यह कृष्णपक्ष की प्रतिपदातिथि से लेकर प्रतिदिन क्रमशः चन्द्रमा की एक एक कला को आच्छादित करता रहता है। यह उस का काम पन्द्रह दिनतक चलता रहता है। वह इस प्रकार है-प्रतिपदा तिथि में पन्द्रह भागों में से प्रथम भाग को, द्वितीयातिथि में द्वितीयभाग को, तृतीया तिथि में तीसरे भाग को, चतुर्थी तिथि में चौथे भाग को, पंचमीतिथि में पांचवें भाग को छठतिथि में छठवें भाग को, सप्तमी तिथि में सातवें भाग को, अष्टमी तिथि में
आठवें भाग को, नवमी तिथि में नववे भाग को, दशमी तिथि में दशवे भागकों, एकादशी तिथि में ग्यारहवे भाग को, द्वादशीतिथि में बारहवे
નેમિનાથ અર્હત પંદર ધનુષપ્રમાણ ઉંચા હતા. રાહુ બે પ્રકારના કહ્યા छे-(१) ५१राहु अने (२) ध्रुवराहु. राहु पूनम मन अमावास्याये यन्द्र અને સૂર્યને ઉપરકત કરે છે–ગ્રસિત કરે છે. ચન્દ્રથી ચાર આંગળ જે નીચે સંચરે છે. તે ધવરાહુ છે તે કૃષ્ણપક્ષના પડવેથી લઈને પ્રતિદિન ક્રમશઃ ચન્દ્રમાની એક એક કલાને આચ્છાદિત કરતો રહે છે. તેનું આ કાર્ય પંદર દિવસ સુધી ચાલ્યા કરે છે. તે આ પ્રમાણે બને છે–પષે તિથિએ પંદરમાંથી એક ભાગને, બીજની તિથિએ બીજા ભાગને, ત્રીજનીતિથિએ ત્રીજાના ભાગને ચોથની તિથિએ ચોથા ભાગને પાંચમે પાંચમાં ભાગને, છઠ્ઠની છઠ્ઠાભાગને, સાતમે સાતમા ભાગને, આઠમે આઠમા ભાગને તેમની તિથિએ નવમા ભાગને, દસમે દસમાં ભાગને, અગિયારસે અગિયારમાં ભાગને
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
