Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भावबोधिनी टीका. द्वाविंशतिसमवाये द्वाविंशतिपरीषहादीनां निरूपणम् २७१ नाऽभिप्रेति, न इतरेण सूत्रेण सह संबन्धयति स नयविशेषः, यथा - 'धम्मो मंगलमुकट्ठे' इयं गाथा छिन्नच्छेदनयमतेन व्याख्यायमाना न द्वितीयां गाथामपेक्षते, द्वितीयादि गाथा अपि तथैव व्याख्यायमाना न प्रथमां गाथामपेक्षन्ते, तथा सूत्राण्यपि यस्य नयस्याभिप्रायेण परस्परं निरपेक्षाण्येव व्याख्यायन्ते स नयः छिन्नच्छेदनयः सोऽस्ति येषां सूत्राणां तानि छिन्नच्छेदनायिकानि एतानि 'ससमयसुत्तपरिवाडीए' स्वसमय सूत्रपारिपाट्या = स्वसमया या सूत्राणां परिपाटी = व्याख्यानपद्धतिःस्तया - जिनमताश्रितमूत्रपरम्परयेत्यर्थः । अयं भावःदृष्टिवादरुपद्वादशाङ्गस्य सूत्ररूपद्वितीय प्रस्थाने जिनमताश्रितसूत्रपरम्परया द्वाविंशतिः सूत्राणि छिन्नच्छेदनायिकानि कथितानि । द्वाविंशतिः सूत्राणि 'अच्छिन्नछेयणइया' अच्छिन्नः = अपृथक्कृतः छेदः = पर्यन्तो येन सोऽच्छिन्नच्छेदः स चासौ नयश्च अच्छिन्नच्छेदनयः, यो नयः सूत्रमच्छिन्नं छेदेनाऽभिमैति नयिक कहे गये हैं । जो नय सूत्र को छिन्न मानते हैं वे छिन्नछेद नय हैं । इन नयोंकी दृष्टि में एक सूत्र दूसरे सूत्र के साथ संबंध नहीं रखना है । जैसे- “धम्मो मंगलमुकिहूं" इस गाथा का जब व्याख्यान छिन्नच्छेदन के अनुसार किया जावेगा तो यह बात इससे जाहिर होगी कि इस गाथा का संबंध किसी दूसरी गाथा से नहीं है । किन्तु यह गाथा स्वतंत्र है । इस तरह और भी दूसरी गाथाएँ अथवा द्वितीय आदि गाथाएँ जब इस नय की अपेक्षा से व्याख्यात होगी तब वे भी अपनी व्याख्या में प्रथम गाथा निरपेक्ष हैं यह जानी जावेगी । इसी प्रकार सूत्रों के विषयों में भी यही बात जान लेनी चाहिये । अर्थात्जब सूत्र इस नयके अभिप्राय से व्याख्यात किये जाते हैं तब वे परस्पर निरपेक्ष है, यही बात उनकी इस नय के अनुसार कृत व्याख्या પરપરા પ્રમાણે છિન્ન છેદનયિક કહેવામાં આવ્યાં છે. જે નય સૂત્રને छिन्न भाने छे, તેમને છિન્નચ્છેદ્રનય કહે છે. તે નચાની દૃષ્ટિએ એક सूत्र जीन सूत्रनी साथै संबंध राजतु नथी. प्रेम "धम्मो मंगलमुकिटं " આ ગાથાનું વ્યાખ્યાન જ્યારે છિન્નરચ્છેદનચે પ્રમાણે કરવામાં આવે ત્યારે એ વાત તેનાથી પ્રગટ થશે કે આ ગાથાને સંબંધ કાઇ ખીજી ગાથા સાથે નથી. પણ આ ગાથા સ્વતંત્ર છે એ જ રીતે એ સિવાયની અન્ય ગાથાએ અથવા દ્વિતીય આદિ ગાથાઓ જ્યારે આ નયની અપેક્ષાએ વ્યાખ્યાન કરાય ત્યારે તે પેાતાની વ્યાખ્યામાં પ્રથમ ગાથા સાથે સબંધ રાખતી નથી તે વાત જાણવામાં આવશે એ જ વાત સમજવી, એટલે કે—જ્યારે સૂત્રો આ નયની અપેક્ષાએ વ્યાખ્યાન કરાય છે, ત્યારે પરસ્પરમાં નિરપેક્ષ (સંબંધ વિનાના) છે, એ જ વાત નયની અપેક્ષાએ સમજવી, તેથી આ નય જે સૂત્રાને લાગુ પડે તે
પણ
તેમને વિષે આ સૂત્રાને છિન્ન
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
