________________
भावबोधिनी टीका. त्रयोदशसमवाये मोहनीयस्यान निरूपणम् अदुवदंडेणं महामोहं पकुव्वइ ॥६॥गूढायारीनिगूहिज्जा, मायं मायाए छायए । असच्चवाईणिण्हाई, महामोह पकुव्वइ ॥७॥ धंसेइ जो शिरो 'विभज' विभज्य=विदलय्य 'फाले' स्फोटयति-खण्डशःकरोति, स महामोहं प्रकुरुते ॥४॥ पञ्चममाह-'सीसं' इत्यादि-जे केई' यः कश्चित् जनः 'वेढेण' वेष्टेन आवेष्टनेन=आईचमोदिमयेन वेष्टनेन 'सीसं' शीर्ष 'अभिक्खणं' अभीक्ष्णम् वारंवारम् 'आवेदेइ' आवेष्टयतिबध्नाति यतः, अत एव-'तिव्वासुमसमायारे' तीव्राशुभसमाचारः, तीव्रः परिणामदुःखजनकत्वेन भयानका अशुभसमाचार: सावद्यकर्म यस्य स तथा, स महामोहं पकुरुते॥५॥ षष्ठमाह'पुणो पुणो' इत्यादि-पुनःषुनः प्रणिधिना हत्वोपहसेज्जनम् । फलेनाथवा दण्डेन महामोहं प्रकुरुते॥६॥ 'पुणो पुणो' पुनःपुनः वारं वारम् 'पणिहीए' पणिधिना=मनोयोगपूर्वकम् ‘फलेणं' फलेन-बिल्वादि कठौरफलेन 'अदुव' अथवा 'दंडेणं' दण्डेन 'जणं' जनम-उन्मत्तादिपुरुषं 'हणित्ता' हत्वा-'उवहसे' उपहसेत यः, महामोहं प्रकुरुते ॥६॥ सप्तममाह-'गूढायारी' इत्यादि-गूढाचारी निगृहेत मायां मायाया छादयेत् । असत्यवादी निहते महामोहं प्रकुरुते ॥७॥ को विदारकर उसका खंड २ कर देता है वह महामोहनीय कर्म को बांधता है। यह मोहनीय का चतुर्थस्थान है। जो कोई मनुष्य आर्द्रचर्म (गिलाचमरा) आदिरूप वेष्टन से किसी प्राणी के मस्तक को लपेट कर मारता है वह तीत्र अशुभ सावद्यकर्म का करने वाला होने से अपने महामोह की वृद्धि करता है। यह महामोह का पंचम स्थान है। जो प्राणी मनोयोग पूर्वक किसी उन्मत्त (पागल)पुरुष को बिल्वादिक फल से अथवा दंड से मार कर हँसता है-खुशी मनाता है-उस की हँसी करता है-वह अपने महामोह को बढाता है। यह मोहनीय का छठवां स्थान है। जो कपटी व्यक्ति अपनी माया को मायाचारी से छिपाता है-और झूठ बोलकर મસ્તકને છેદાને તેના ટુકડે ટુકડા કરી નાખે છે, તે મહામોહનીય કર્મ બાંધે છે. આ મહનીયનું ચોથું સ્થાન છે. જે કોઈ મનુષ્ય જીના ચામડા આદિરૂપ વેન્ટન વડે કોઈ પ્રાણીને મસ્તકને લપેટીને તેને મારી નાખે છે, તે તીવ્ર અશુભ સાવદ્ય (પાપયુકત) કર્મ કરતે હોવાથી પિતાના મહામહનીય કર્મની વૃદ્ધિ કરે છે. આ મહામહનું પાંચમું સ્થાન છે. જે વ્યક્તિ મનેયોગપૂર્વક કોઈ પાગલ પુરુષને બિલ્વાદિક ફળથી અથવા દંડાથી મારીને હસે છે. ૨ાજી થાય છે. તેની મજાક ઉડાવે છે તે પિતાના મહામોહનીય કર્મને વધારે છે. આ મોહનીયનું છઠ્ઠું સ્થાન છે જે કપટી માણસ પિતાની માયાને (કપટને) માયાચારીથી છુપાવે છે. અને જાડું
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
