________________
२३४
समवायाङ्गसूत्रे
उत्कृष्टाः श्रमणसंपदा 'होत्था' आसन् । श्रमणेन भगवती महाबारेण श्रमणानां निग्रन्थानां 'सखुडुयविअत्ताणं' सक्षुद्रव्यक्तानाम् क्षुद्रकावयसा श्रुतेन वा न्यूनाः, व्यक्ताः वयः श्रुतपरिणताः तैः सहितास्तेषाम्, अर्थाभयविधानां निर्ग्रन्थानाम् अष्टादशस्थानानि=हेयोपादेयवस्तूनि प्रज्ञप्तानि, तद्यथा-व्रतषट्कं६ कायषम् १२ अकल्पो१३ गृहिभाजनम् १४ । पल्यङ्कः१५ निषद्या१६ च स्नानं१७ शोभावजनम् १८। 'चयछकं' व्रतपङ्कम् पञ्चमहाव्रतानि रात्रिभोजनविरतिश्च 'कायछक्कं' कायषकम्-पृथ्वीकायादिरक्षणरूपम् एतानि द्वादश स्थानानि उपादेयानि । 'अकप्पो' अकल्प्य: अकल्पनीयशय्यासनवसनाऽनशनपात्रादिरूपः, पदार्थः, गृहिभाजन स्थाल्यादिः, 'पलियंक' पल्यङ्को मञ्चकादिः, 'निसिन्जा' निषधास्यादिभिः सहोपवेशनम्, स्नान-देशतः सर्वतश्च शरीरक्षालनम् , अकल्प्यमारभ्य स्नानपर्यन्तमनुपादेयम् । 'सोहवजणं' शोभावर्जनम्-इदमुपादेयम् । 'आयारस्स णं भगवओ करने पर अठारह हो जाते हैं । अहंत प्रभु अस्ष्टिनेमि की उत्कृष्ट से अठारह हजार श्रमणसंपत्ति थी। श्रमण भगवान् महावीरने क्षुद्रवय से अथवा श्रुत से न्यून साधुओं के लिये और व्यक्त-वयपरिणत तथा श्रुतपरिणतसाधुओं के लिये हेयोपादेयभूत अठारह स्थान कहे हैं। वे इस प्रकार से हैं-प्रत छह काय छह अकल्प१३ ओर गृहिभाजन१४, पल्यंक१५ निषधा१६, स्नान१७ और शोभावजन१८। पांच महाव्रत और रात्रिभोजनविरति इस प्रकार से छह व्रत हैं। पृथ्वीकाय आदि छह जीवों की रक्षा करना ये षट्काय हैं। ये बारह स्थान उपादेय कहे गये हैं। अकल्पनीयशय्या, वसन-वस्त्र, अशन-आहार, और पात्र आदि१, गृहिभाजनथाली वगैरह२, पल्यंक-मञ्चक अादि३, निपद्या-स्त्रियों आदि के साथ बैठना४, स्नान-एकदेश अथवा सर्वदेश से शरीर का क्षालन-धाना, ये सब हेय कहे गये हैं। तथा अठारवां शोभावर्जन, यह उपादेय कहा है। અનુંમોદિત એ બધાની ગણતરી કરતાં કુલ અઢાર પ્રકાર થાય છે. અહંત પ્રભુ અરિષ્ટનેમિની ઉત્કૃષ્ટની અપેક્ષાએ અઢાર હજાર શ્રમણ સંપત્તિ હતી. શ્રમણ ભગવાન મહાવીરે સુદ્રવયના અથવા શ્રતથી ન્યૂન સાધુઓને માટે અને વ્યકત–વય પરિ ગત તથા શ્રત પરિણત-સાધુઓને માટે હે પાદેય ભૂત અઢાર સ્થાન બતાવ્યાં છે, તે આ પ્રમાણે છે વ્રત છ, કાય છે, અક૯પ, ગૃહિ ભાજન, પથંક, નિષદ્યા સ્નાન અને શોભાવજન પાંચ મહાવ્રત અને રાત્રિભેજનનો ત્યાગ એ છ વ્રત છે. પૃથ્વી કાય આદિ છ પ્રકારના જીવોની રક્ષા કરવી તે છ કાય છે. એ બાર ઉપાદેય સ્થાનો भताच्या छ. २५४६५नीय-शया, १सन-१. मशन-0२, मने पात्र मा गृहिभाजन थाणी वगेरे, पल्यंक मांयी माहिनिषद्या खी। मा साथे मेसवानु, स्नान શરીરના એક ભાગનું અથવા બધા ભાગોનું ક્ષાલન, તે બધા હેયસ્થાને બતાવ્યાં છે.
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
