________________
भावबोधिनी टीका. नवमसमवाये नैरयिकाणां स्थित्यादिनिरूपणम् १२१ प्रवेशं कर्तुमर्हन्ति । विजयस्य खलु द्वारस्य-जम्बूद्वीपसंबन्धिनः पूर्वदिग्व्यव. स्थितस्य विजयद्वारस्य 'एगमेगाए' एकैकस्मिन् 'बाहाए' बाहौ पावभागे इत्यर्थः, नवनव संख्यकानि 'भोमा' भौमानि=भूमिसंबन्धीनि विशिष्ट स्थानानि सन्ति । व्यन्तराणां देवानां सुधर्मासभा नव योजनानि उर्ध्वमुच्चत्वेन प्रज्ञप्ताः । दर्शनावरणीयस्य खलु कर्मणो नव उत्तरप्रकृतयः प्रज्ञप्ताः, तद्यथानिद्रा, प्रचला, निद्रानिद्रा, प्रचलामचला, 'थीणद्धी' स्त्यानद्धिः, चक्षुर्दर्शनावरणम्, अचक्षुर्दर्शनावरणम् , अवधिदर्शनावरणम्, केवलदर्शनावरणम् । अस्यां खलु रत्नमभायांपृथिव्याम् अस्त्ये केषां नैरयिकाणां नव पल्योपमानि स्थितिः पज्ञप्ता। चतु• पृथिव्यामस्त्ये केषां नैरयिकाणां नव सागरोगमानि स्थितिः प्रज्ञप्ता । असुरकुमाराणां देवानाम् अस्त्येकेषां नव पल्योपमानि स्थिति; प्रज्ञप्ता । सौधर्मजगती में जो रन्ध्र-छिद्र है सो उस के औचित्य से उनमें से नव योजन प्रमाण अवगाहना वाले ही मत्स्य जंबूद्वीप में प्रवेशकर सकते है इससे अधिक अवगाहना वाले नहीं। पूर्वदिशा में व्यवस्थित विजयद्वार के जंबूद्वीप संबंधी विजयद्वार के पार्श्वभाग में नव नव भौम हैं-भूमि संबंधीविशिष्ट स्थान अथवा नगर हैं। व्यन्तर देवों की अपेक्षा नव योजन की ऊची है। दर्शनावरणीय कर्म की उत्तर प्रकृतियां नव हैं, वे इस प्रकार हैं-निद्रा१, प्रचला२, निंद्रा-निद्रा३, प्रचला-प्रचला४, स्त्यानर्धि५, चक्षुदर्शनावरण६, अचक्षुदर्शनावरण७, अवधिदर्शनावरण८, और केवलदर्शनावरण९। इस रत्नप्रभा पृथिवी में कितनेक नारकियों की नव पल्योपम की स्थिति कही गई है। चौथी पृथिवी में कितनेक नारकियों की स्थिति नव सागरोपम की कही गई है। असुरकुमार देवों में कितनेक देवों की તીમાં (કેટમાં) જે છિદ્રો છે તે એવાં છે કે તેમાંથી નવ જન પ્રમાણ અવગાહના વાળા જ મસ્યા જંબુદ્વીપમાં પ્રવેશ કરી શકે છે, તેથી વધારે અવગાહનાવાળાં પ્રવેશી શકતાં નથી.
પૂર્વ દિશામાં આવેલ જંબુદ્વીપના વિજયદ્વારના પાર્વ ભાગમાં નવ, નવ ભૌમ છે-ભૂમિનું વિશિષ્ટ સ્થાન અથવા નગર છે વ્યક્તર દેવેની સુધર્મા સભા ઊંચાઈની અપેક્ષાએ નવ યોજનની છે. દર્શનાવરણીય કર્મની ઉત્તર પ્રકૃતિ નવ છે, તે આ प्रभारी -(१)निद्रा, (२) प्रथमा, (3) निद्रा-निद्रा (४) प्रया-प्रन्यसा, (५) स्त्यानद्धि (6) यक्षुश नाव२५ (७) अयश ना२], (८) मवधि नाव२७५ (6) उताराનાવરણ. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં કેટલાક નારકીઓની સ્થિતિ નવ પલ્યોપમની કહી છે. ચેથી પૃથવીમાં કેટલાક નારકીઓની સ્થિતિ નવ સાગરોપમની કહેલ છે. અસુરકુમાર દેવોમાં કેટલાક દેવેની સ્થિતિ નવ પલ્યોપમની કહી છે સૌધર્મ, ઇશાન
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
