Book Title: Agam 04 Ang 04 Samvayang Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भावबोधिनी टीका नबमसमवाये नवब्रह्मचर्यगुप्तेर्निरूपणम् ११३ दाणीए नव रयणीओ उद्धं उच्चत्तेणं होत्था, अभिजीनक्वत्ते साइरेगे नवमुहत्ते चंदेणं सद्धिं जोगं जोएइ, अभिजियाइया नव नक्खत्ता चंदस्स उत्तरेणं जोगं-जोयति, तं जहा-अभिजीसवणो जाव भरणी ॥ सू० २६ ॥
टीका--'नव बंभचेर गुत्तीओ' इत्यादि नव नवसंख्यकावंभचेर गुत्तीओ' ब्रह्मचर्यगुप्तयः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-'नो इत्थी पसुपंडगसंसत्ताणि सिज्जासणाणि सेवित्ता भवई'नो स्त्रीपशुपण्डकसंसक्तानि शवासनानि सेविता भवति, स्त्रीभिः पशुभिर्नपुसकैश्च संयुक्तानां शय्यासनानामनिषेवणं प्रथमा ब्रह्मवर्यगुप्तिः। 'नो इत्थीणं कहं कहिता भवई'नो स्त्रीणां कथां कथयिता भवति-स्त्री सम्बन्धिकथा कथनाभावरूपा द्वितीया । 'नो इत्थीठाणाई सेवित्ता भवइ'नो स्वीस्थानानि सेविता भवति-तिष्ठन्ति येषु तानि स्थानानि निषद्यादयः, स्त्रीणां स्थानानि= स्त्रीस्थानानि, यत्र निषद्यादिषु स्त्रिय उपविष्टाः, ततः उत्थितास्वपि तासु मुहूर्त नोपविशेदिति तृतीया। नो इत्थीणं इदियाई मणोहराई मणोरमाइं आलो. इत्ता निज्झाइत्ता भवई' स्त्रीणां मनोहराणि-चित्ताकर्षकत्वात्, मनोरमाणि-सुन्दराकृतित्वात् इन्द्रियाणि=मुखन यननासिकादीनि आलोकयिता सामान्यतयाऽवलो. टीकार्थ—'नव बंभचेर गुत्तीओ' इत्यादि।
ब्रह्मचर्य की नौ गुप्तियां कही गई हैं। वे इस प्रकार है-स्त्री, पशु और पंडक-नपुंसक, इन से सयुक्त शय्या प्रासन का सेवन नहीं करना,यह प्रथम ब्रह्मचर्य की गुप्ति है १। स्त्रियों की कथा नहीं करना यह द्वितीय गुप्ति है । जिस निषद्या आदिकों के उपर स्त्रियां बैठी हों और फिर वे उन पर से उठ गई हों तो उन निषद्यादिकों पर एक मुहूर्त तक नहीं बैठना, यह ब्रह्मचर्य की तीसरी गुप्ति है ३। चित्ताकर्षक होने से मनोहर, तथा सुन्दराकृतिसंपन्न होने से मनोरम ऐसे स्त्रियों के मुख, नयन एवं नासिका आदि इन्द्रियों के रागभाव से प्रेरित होकर सामान्य रूप से
सूत्र नभुसमवायांग छ–'नव बंभचेरगुत्तीओ" इत्यादि ! ટીકાર્થ-બ્રહ્મચર્યની નવગુપ્તિઓ છે તે આ પ્રમાણે છે-સ્ત્રી, પશુ, અને પડક– નપુંસક, તેમની સાથે શયાનું સેવન ન કરવું તે બ્રહ્મચર્યની પહેલી ગુપ્તિ છે. સ્ત્રીઓની કથા ન કરવી તે બીજી ગુપ્તિ છે. જે નિષદ્યા (સ્થાન) આદિની ઉપર સ્ત્રીઓ બેઠી હોય અને પછી તેના પરથી ઉઠી ગઈ હોય તે નિષદ્યા આદિ ઉપર એક મુહૂર્ત સુધી ન બેસવું તે બ્રહ્મચર્યની ત્રીજી ગુપ્તિ છે ચિત્તાકર્ષક હોવાને લીધે મનેહર, તથા સુંદર આકારના હોવાને લીધે મનોરમ એવાં સ્ત્રીઓનાં મુખ, નયન, નાસિકા આદિ અંગોને શગ ભાવથી પ્રેરાઈને સામાન્ય રીતે તથા વિશેષ
શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર
