Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 SEPE SORD zrI harSa puSpAmRta jaina granthamAlA granthAGkaH 87 / / zrI mahAvIra jinendrAya namaH // tapomUrti pUjyAcAryadeva zrIvijayakarpUrasUribhyo namaH / hAlAradezoddhAraka pUjyAcAryadeva zrIvijayAmRtasUribhyo namaH / suvihitaziromaNisUripurandara zrI zIlAGkAcAryaviracita vRtti sametaM zrutakevali - paJcamagaNabhRtzrImatsudharmasvAmi-praNItaM // zrI zrAcArAGga sUtraM saTIkam // ( dvitIyo vibhAgaH prathamazrutaskandhasya - SaSThAdhyayanataH sampUrNaH ) MEERCOOOOOOOOMMOD sampAdakaH saMzodhakaJca pUjyAcAryadeva zrIvijayakapUrasUrIzvara - paTTadhara - pUjyAcAryadeva zrIvijayAmRtasUrIzvara - vineyaH pannyAsa - zrIjinendravijaya - gaNI EDGOOOOOOODRAADLARADHN0000000
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 2 // prakAzikA :-- zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA lAkhApAvala-zAMtipuro (saurASTra) gujarAta vIra saM0 2506 vikrama saM0 2036 san 1980 A AgamanA adhikArI yogavAhI gurukulavAsI suvihita munirAjo ane sAdhvIjI mahArAjo cha / mUlya ru.10) mudraka: gautama pArTa prinTarsa nyAvara (rAjasthAna) // 2 //
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ pA sampAdakIya - zrI jinezvaradevoe arthathI prarUpela ane gaNadharadevoe sUtrathI racela dvAdazAGgImAM zrI AcArAgasUtra e bIju aMga che. sUtro Upara niyukti bhASya cUrNa TIkA racAyA che. ane e paMcAMgI zrI jaina zAsanano AdhAra che| A zrI AcArAMgasUtra e dvAdazAMgI mAM bIju aMgasUtra che. te upara pUjyapAda sUrIzvara zrI zIlAMkAcAryajIe TIkA racI che. te TIkAnA prathama zrutaskandhanA pAMca adhyayana svarUpa prathama bhAga gai sAla pragaTa thayela ane prathama zrutaskandhanA chaTThA adhyayanathI sampUrNa zrI AcArAMga sUtra A vIjA bhAgAM pragaTa thAya cha / A granthanA sampAdana mATe pR0 AgamoddhAraka AcAryadeva zrImatsAgarAnandasUrIzvarajI ma. sampAdita saTIka zrI AcArAMga sUtra tathA zrI AgamamaMjuSA tathA vAbu zrI dhanapatasiMhajI prakAzita TIkA tathA DabhoI zrI AcArya jaMbUsvAmI jaina jJAnabhaNDAranI hastaprata Adino upayoga karI yathAmati saMzodhana kayu ch| parama pUjya vyA0 vA0 kavikulakirITa pU0 pAda AcAryadeveza zrImadvijayalandhimarIzvarajI mahArAjAnA paTTadhara tIrtha prabhAvaka pU0 pAda AcAryadeva zrI vijayavikramasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratno pU0 pAda vidvadvarya paM. zrI sthalabhadravijayajI gaNivara tathA temanA saMsArI pitAzrI munirAjazrI kamalayazavijayajI mahArAja AdinA sadupadezathI zrI AcArAMga sUtra saTIka mATe je bhamUlya sahakAra malyo che tenI anumodanA karIe chIe / // 3 //
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA. rAjavRttiH (zIlAkA.) munirAjazrI kamalayazavijayajI ma0 e potAnA putrane 18 varSanI umare dIkSA apAcI je pU0 paM0 zrI sthUlabhadravijayajI gaNivara tarIke vicare ke ane pote vi0 saM0 2031 mahA suda 12 nA 68 varSanI umare rAdhanapuramA bhavya mahotsava sAthe dIkSA lai pU0 pAda AcAryadeva zrI vijayavikramasUrIzvarajI mahArAjanA ziSya banI AtmalakSI banI bhavya ArAdhanA karI rahyA ch| // 4 // phAgaNa suda 10 somavAra hA. vi. pro. tapagaccha jaina upAzraya 45, digvijaya plaoNTa jAmaganara li. hAlAradezoddhAraka pUjya AcAryadeva zrI vijayAmRtasUrIzvara vineya / paM0 jinendravijaya gaNI // 4 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 5 / / * prakAzakIya amArI granthamAlA taraphathI gai sAla zrI AcArAMga sUtra saTIka bhAga prathama pragaTa thayela ane A sAla A bIjo bhAga pragaTa thAya che / A granthanuauM saMzodhana saMpAdana, hAlAra dezoddhAraka pU0 AcAryadevazrI vijayaamRtasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pU0 paM0 zrI jinendravijayajI gaNivara zrIe ghaNI khaMtathI ka che / prAcIna zrI Agama Adi sAhityanA uddhAramAM preraNA ApavA mATe pU0 pAda tIrthaprabhAvaka AcAryadeva zrIvijayavikramasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratno vidvAna pU0 pannyAsa zrI sthUlabhadravijayajI mahArAja tathA pU0 munirAja zrI kamalayazavijayajI mahArAjano khUba AbhAra mAnIe chIe ane sahakAra ApanArA bhAgyazAlIonI zubha bhAvanAnI anumodanA karI dhanyavAda ApIe bIe / kAlajIthI mudraNa kAma, karavA mATe gautama ArTa prinTarsa byAvaranA vyavasthApakonI khaMta mATe AbhAra mAnIe chI / li0 mahetA maganalAla catrabhuja //////// // 5 //
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // ****************** tIrthaprabhAvaka pUjya AcAryadeva zrIvijayavikramasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pU0 munirAja zrI kamalayazavijayajI mahArAjanA sadupadezathI zubha sahakAra ApanArA * bhAgyazAlIyonI zubha nAmAvalI " rakama ru0 dAtA 3000) judA judA saMghanA jJAnakhAtA taraphathI 1000 ) zrI uNa jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha jJAnakhAtethI 1000) zrI iDara jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha jJAnakhAtethI 501) zrI saradArapura jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha jJAnakhAtethI 301) zrI bIlodrA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha jJAnakhAtethI 251) zrI karabaTIyA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMghanA jJAnakhAtethI pravartinI pU0 sAdhvIjIzrI suvratAzrIjI mahArAjanA ziSyA 108 vardhamAna tapa olInA ArAdhaka viduSI pU0 sAdhvIjI zrI subhadrAzrIjI mahArAjanA sadupade zathI malela sahakAra 500) ru0 zrI cANyasmA zrAvikA saMghamA jJAnakhAtAnI upajamAMthI 500) ru0 suzrAvaka bAbusAla gabharUcanda haraDe ********************************** // 6 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // ** sAdara vaMdanA saha samarpaNa parama pUjya taponidhi pU0 paM0 zrI maNivijayajI dAdAnA ziSyaratna zAsanaziromaNi pU0 pAda paM0 zrI buddhivijayajI ( buTerAvajI ) gaNivaranA ziSyaratna nispRhI ziromaNi pU0 paM0 zrI ANaMdaviyayajI gaNivaranA ziSyaratna munigaNa saradAra pU0 munirAja zrI harSavijayajI mahArAjanA ziSyaratna kalikAle ugratapaHkAraka pU0 AcAryadeva zrI vijayakarpUrasUrIzvarajI mahArAjanA paTTadhara hAlAradezoddhAraka kaviratna pU0 AcAryadeva zrI vijayAmRtasUrIzvarajI mahArAjAne agaNita upakAronI puNya smRti rUpe sAdara vaMdanA saha samarpaNa -- jinendravijaya ******** **** // 7 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 8 // 5 anukramaNikA pRSThaM 554 556 pRSThaM 567 571 prathama brahmacarya zrutaskandhaH 6 dhRtAdhyayanam kramaH uddezaka nAma 1 nijakavidhUnanoddezakaH 2 kammavidhUnanoddezakaH 3 upakaraNazarIravidhUnanoddezaka: 4 gauravatrikavidhUnanoddezakaH 5 upasargasanmAnavidhUnanoddezakaH 7 mahAparijJAdhyayanaM vyucchinnam 8 vimokSAdhyayanam . 1 samanujJavimokSoddezakaH 2 akalpanIyavimokSoddezaka: piNbadAnaprarUpagoddezakaH 4 bahAnasagAI pRSThamaraNoddezaka: kramaH uddezaka nAma 5 bhaktaparijJAmaraNoddezakaH 6 iGgitamaraNoddezakaH 7 prAtimApAdapopagamanoddezaka: 456 8 kAlaparyAyamaraNoddezakaH 8 upadhAnazrutAdhyayanam 1 caryAnAmoddezaka: 2 zayyAnAmoddezakaH 3 parISahoddezaka: . cikitsAnAmoddezakaH dvitIyo'grazrutaskandhaH // 514 542 1 piNDaiSaNAbhyayanam 5471 piNDoddezaka: Ex.do '100xmmm 585 605 611 516 535 cUlikA 1 // 8 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSThaM // 8 // pRSThaM kramaH uddezaka nAma 2 piNDavizuddhinAmodda zakaH 3 piNDavizudinAmoddezakaH . 4 piNDagrahaNavidhinAmoddezakaH 772 776 666 678 1 685 786 766 701 .708 714 da kramaH uddezaka nAma 2 nAvayatanAnAmoddezaka: 3 upadhAvapratibandhoddezakaH ... 4 bhASAjAtAdhyayanam 1 vacanavibhaktinAmoddezakaH 2 krodhAdya tpattivarjanoddezaka: 5 vastraiSaNAdhyayanam 1 vastragrahaNoddezaka: 2 vanadharaNoddezaka: 6 pAtreSaNAdhyayanam 1 pAtranirIkSaNoddezakaH 2 pAtrayatanoddezakaH / 7 avagrahapratimAdhyayanam / 1 avagrahoddezakaH 2 avagrahayatanoddezakA 6 saMyamavirAdhanAnAmoddezakaH : 7 saMyamAtmadAtRvirAdhanoddezakaH 8 pAnakavicAroddezaka: 6 aneSaNIyapiNDoddezakaH 10 labdhapiNDavidhinAmoddezakaH 11 labdhapiNDavizeSavidhinAmoddezakaH 2 zayyaiSaNAdhyayanam 1 saMsaktapratyapAyoddezaka: 2 zaucavAdidoSoddezakaH chalanAparihAroddezakaH 3 irSyAdhyayanam 1 anvayatnAnAmoddezaka: 20 722 735 745 825 27 76.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 10 / / ***** kramaH uddezaka mAma 2 dvitIyA saptasaptakA cUlA 1 sthAnAdhyayanam 2 niSIthikAdhyayanam 3 uccAraprazravaNAdhyayanam 4 zabdAdhyayanam pRSTha 841 844 846 854 kramaH uddezaka nAma 5 rUpAdhyayanam 6 parakriyAdhyayanam 7 anyo'nyakriyAdhyayanam 11711 3 tRtIyA bhAvanA cUlA pRSTha 861 863 870 871 ********************** // 10 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zuddhipatrakam // // 11 // paridhAsyAmi vaitatsUtraM patra paMktiH prazuddha 456 5 SaSThamadhyayane 464 3 kSakSAmapyeka 468 14 tAla. 466 11 vikalendriAyANAmapi 470 6 nR kavidhaiH 472 7 garayasyapi 477 12 saTThavvagro 483 10 acela 483 11 kammakyaya. 484 5 yoSayitavyaM 484 8 zrAvikAdikaM 484 1. vyuNkarSa SaSThAdhyayane kSaNamapyeka *tAlu.. vikalendriyANAmapi nekavidhaiH garIyasyapi savvo acele kammakkhaya0 jhoSayitavyaM zrAvakAdikaM vyutkarSa patra pNkti| mazuddha 484 10 paridhAsyami 484 12 vetatsUtraM 485 11 bhisahate . 486 5 eANe 460 3 0'vyacchede0 461 12 rzadda0 468 2 putaretadevaM 4666 smayameva 501 2 lUgasA 502 2 parattada0 506 5 gaNiyA 506 11 AhArat 'dhisahate pANe 0'vyavacchede0 *darza0 punaretadevaM svayameva lUsagA paradatta gaNikA AhArAt // 11 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 12 // zuddha patra paMktiH azuddha 506 3 jaNuvIi 5096 acala cala 510 11 viziSTaNa. 511 7 mithyAhiSTirasau 11 6 0grathitA 513 5 pAdapogama515 3 punazca 515 5 parItyAgaH 515 6 kathanIko 515 10 nyAsagd0 515 14 saMlekhanakramaH 517 3 vimukte. 518 4 siNdhArA0 518 13 nAvavvaM 521 1 mAghAiya. 521 5 bAhvayo anuvIi acale cale viziSTaguNa. mithyAdRSTirasau graMthitA pAdapopagamapUnazca0 parityAgaH kathanIyo (nyAsAd saMlekhanAkrama. *vimuktate *sidhArA. nAyavvaM vAghAiya. bahvayo patra paMktiH azuddha 522 1 su . 522 6 khanayA0 526 4 soe 529 11 mitiniGgam 526 14 kezindu 535 6 pAyapukhlaNaM 5416 veyADiyaM 545 1 kSudvahanIya. 546 11 0mAtmAna 555 6 pratipannanA. 556 11 mahAraparijunnaM 588 13 bandhan 586 1 .nivRtta. 563 7 catabhireva 564 13 aNadhammiyaM | 150 2 hayapupve saMlekhanayA0 loe mitiliGgam kecidbhU0 pAyapucchaNaM veyAvaDiyaM kSudvedanIya0 mAtmana *pratipannAnA0 ahAparijunna badhnan / nivRtti catubhireva aNudhammiyaM hayapugve // 12 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 13 // patra paMkti: 'azuddha 601 1 bIjaNhaNena 610 6 prAzvanAtha0 612 7 kASThAni 617 6 sakRdvA617 mukhyatyayena 618 2 duprAlasameNa 621 14 trilokyAmaskandantaM 624 1 krayaiva 626 10 hIu 631 3 tumbhATThAe 8vidhA0 632 632 0vAkkaya * 633 7 paJcamA 634 12 bhikSuNi 641 2 0 hayati0 641 3 - bhikSu0 zuddha bIjagrahaNena pArzvanAtha * kASThAni ca sakRdvyAsubvyatyayena duvAlasameNa trilokyAmAskandantaM kriyaiva hou tumbhaTThAe dvidhA 0vAkkAya0 pacamI bhikSuNI gRhapati 0 -sa bhikSu0 patra paMkti 641 14 tApya0 650 11 satSu 652 8 nAsmiAn 653 4 solupatayA 653 14 657 664 12 mA 667 12 piMDayAyaM 685 3 cAmama0 azuddha 662 6 tvabheredaM 694 5 vidhIyanta 704 5 apakamya 705 8 kAlena nu0 723 730 708 2 dA 2 0 prateze *metatprati0 6 kSadradvArA: tasthi0 6 zuddha nApya0 satsu nAsmin lolupatayA kSudradvArA tatthi0 vA piDavAyaM cAyama0 tvamevedaM vidhIyanta apakramya kAlenAnu0 vA 2 pradeze *metatprati* // 13 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 // patra paMktiH azuddha 734 / mehuNadhamaM mehuNadhamma 738 4 puja *pujesu 740 2 (vakkayakammaMtANi) vaMkkayakammaMtANi 740 12 paNyApaNA paNyApaNA: 74. 14 viviktigRha viviktagRha 745 7 no khalu no ya khalu 746 7 sarvajJa sarvatra 746 7 guNa nAM 747 5 saMstA kastava saMstArakastatra 750 12 uvasyayaM / uvassayaM 7526 mehaNadhasma mehuNadharma 763 1 tRNaphalavaDagalaka tRNaphalakaDagalaka bhasmAtrakAdi. bhasmamAtrakAdi0 763 11 vAsAvasaM vAsAvAsaM 767 13 saMtharamANeNi saMtharamANehi 777 13 gavAha gahAya patra paMktiH azuddha 7816 se sadi 781 10 paDivahiyA 783 6 paDipahiyA 7851 navonmArgeNa 785 11 va . 786 7. .cchidya yAva. 766 3 bhASate 766 10 pAyaccinetti 798 10darzanAyAdikAM 802 3. 'ThAlAni' 803 1. tibemi 804.6 niSpanaM, 805 5. ahaM . 808 9 vibhUSitana 813 13. catvArI 817 6 navaraM patra saddhi pADivahiyA pAripahiyA nlevonmArgeNa vA. cchinyuryAva. bhASeta pAyacchinneti darzanIyAdikAM 'TAlAni ttibemi // sU0140 niSpannaM guNAnAM maha vibhUSitAni catvAro navaraM tatra / / 14 / /
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // thaMDilaMsi naiyAyataNesu bhedastantrI0 gAyanAdikAH prAdhAnyatayA sAyae patra paMktiH azuddha zuddha 820 10 tatyanena ityanena 821 3 to 'no 5273-8-1 patagdraha patadgraha 530 3 kariSyAmi0 na kariSyAmI 830 4 gRhmAmI0 na gRhAmI. 832 6 aNpaNA apaNo 832 8 bhUmAe / bhUmIe 833 1 hija vA hijA vA 836 3 gantArAdau pUrvamema gantArAdau pUrvameva vicintyevaMbhUtaH vicintyaivaMbhUtaH 841 10 ddha sthAnenA0 dadrvasthAnenA. 845 2 prAligijja vA prAligijja vA viliMgijja vA 845 10 yadaso yadasau 846 (2 0satANa ya saMtANayaM patra paMktiH prazuddha 85. 11 thaMDilaMli 851 5 naiyAyataNasu 855, 13 bhedastrantrI0 8606 gAyAnAdikAH 864 4 0pradhAnyatayA 864 13 sayAe 866 11 yasAe 867 6 dAhAi 878 10 usamadattassa 882 12 babhaMmi 886 14 viggaM 887 5 tareNaM 8866 rathaNi(NI) 867 14 paJcamadaza. 10. 6 valambanaH sAyae dohAI usamadattassa baMbhaMmiya .vaggaM taveNaM rayaNi(NI) paJcadaza0 *valambamAnaH
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 // // aham // sUripuraMdarazrImatzIlAGkAcAryaviracitavRttisameta // zrImadAcArAGga sUtram // // dvitIyo vibhAgaH // // atha dhUtAkhye SaSThamadhyayane prathamoddezakaH // uktaM paJcamamadhyayana, sAmprataM SaSThamArabhyate, aspa cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAjyayane lokasArabhUtaH saMyamo mokSazca / pratipAditaH, sa ca niHsaGgatAvyatirekeNa karmadhunanamantareNa ca na bhavatIsyatastatpratipAdanArthamidarapakramyata ityanena | sambandhenAyAtasyAspAbhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, topakrameAdhikArI dveSA-adhyapanArthAdhikAra uddezAdhikArazca, tabAdhyayanArthAdhikAra prAgamANi, uddezArthAdhikAraM tu niyuktiko vimaNipurAhapahame niyagaviNaNA kammANa vitiyae taiyagaMmi / uvagaraNasarIrANaM pautpae gAravatigassa // 25 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ uha zava BA prathamoddezake mijako:-svajanAsteSAM vidhUnanetyayamarthAdhikAra, dvitIye karmaNAM, tRtIye upakaraNazarIrANA, caturthe / bIAcA gauravatrikasya, vidhUnaneti sarvatra sambandhanIyam, upasaH sanmAnanAni ca, yathA sAdhubhirvidhUtAni tathA paJcamoddezake rAjavRttiH pratipAdyata ityarthAdhikAraM parisamApayya nikSepamAha-sa ca tridhA, tatrauSaniSpanne'dhyayanaM, nAmaniSpanne tu dhRtaM, tacca, (zIlA. caturdA, tatrApi nAmasthapane sugamatvAdanAdRtya dravyabhAvadhUtapratipAdanAya gAthAsakalam.46. // avasaggA sammANayaviramANi paJcamaMmi uddese| danvadhuyaM vatthAI bhAvadhuyaM kamma avavihaM / 251 // dravyadhRtaM dvidhA-Agamato noprAgamatazca, Agamato jJAtA tatra cAnupayuktaH, noAgamatastu jJazarIraMbhavyazagairavyatiriktaM dravyadhRtaM dravyaM ca tadvastrAdi dhUrta ca rajo'panayanArtha dravyadhUtaM, AdigrahaNAvRkSAdi phalAtha, bhAvadhUtaM karmASTavidhaM, tadvimokSArtha dhyata iti gaathaashklaarthH|| punarapyetadevArtha vizeSataH pratipAdayitumAhaahiyAsittuvasagge divve mANassae tiricche ya / jo vihuNai kammAI bhAvadhuyaM taM viyANAhi // 25 // adhikamAsakhAtyartha soDhavA, kAnatisarA -upasargAn , kiMbhUtAn ? -divyAnmAnuSAstairazcAMzca yaH karmANi saMsArataruvIjAni vidhunAti--apanayati tadbhAvadhutamityevaM jAnIhi, kriyAkArakayoramedAdvA karmadhUnanaM bhAvadhUtaM jAnIhIti bhaavaarthH|| gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataMtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam obujjhamANe iha mANavesu AghAi se nare, jassa imAo nAimao savvao supaDilehiyAo bhavaMti, AghAi se nANamaNelisaM, se kii tesiM samuTThiyANaM nikvitta HEON
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ // ya, daMDANaM samAhiyANaM pannANamaMtANaM iha muttisaggaM, evaM avi ege mahAvIrA vipparikamaMti, pAsaha ege avasIyamANe aNattapanne se bemi, sevi kumeharae viNiviTThacitte pacchannapalAse ummaggaM se no lahai bhaMjagA iva saMnivesaM no cayaMti, evaM avi ege aNegasvehiM kulehiM jAyA svehiM sattA kalaNaM thaNaMti, niyoNao te na labhaMti mukkhaM, aha. pAsa tehiM kulehiM AyattAe jaayaa| su. 172 / / gaMDI ahavA koDhI, rAyaMsI avamA.. riyaM / kANiyaM jhimiyaM ceva, kuNiyaM khujjiyaM sahA // 1 // udariMca pAsa mUyaM ca, suNIyaH ca gilAsaNiM / vevaI pIDhasapi ca, silivayaM mahumehaNi // 2 // solasa ee rogA akkhAyA annupuvvso| ahaNaM phusaMti AyaMkA, phAsA ya asamaMjasA // 3 // . maraNaM tesiM saMpahAe uvavAyaM cavaNaM ca naccA, pariyAgaM ca saMpehAe / sa. 173-176 // * svargApavag! tatkAraNAni ca tathA saMsAraM tatkAraNAni cAvabudhyamAno'nAvArakajJAnasadbhAvAd 'iheti martyaloke mAnaveSu viSayabhUteSu dharmamAkhyAti sa naro bhavopagrAhikarmasadbhAvAt manuSyamAvavyavasthitaH san dharmAmAcaSTe, na punaryathA zAkyAnAM kuDayAdimyo'pi dharmadezanAH prAduNyanti, yathA vA vaizeSikANAmulukabhAvena padArthAvirbhAvanam , evamasmAkaM nAka-ghAtikarmakSaye tUtpamanirAvaraNakSAno manuSyabhAvApanna eva kRtArtho'pi sacahitAya sadevamanujAyAM parSadi kathayatIti / ki tIrthakara eva dharmAmAcaSTe utAnyo'pi, anyo'pi yo viziSTajJAnaH samyakpadArthaparicchedI sa dharmA aliuY.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIbAcA (DIlArA) .462 // virmAvanaM karotIti darzayitumAha-yasyAtIndriyajJAninA zrutakevalikopA imA:' zastraparijJAyAM sAdhitatvAt pratyakSavAcinedamA'mihitAH 'jAtayaH' ekendriyAdayA 'sarvataH sarvaiH prakAre emavAdaraparyAptakAparyAptakarUpaiH suSTu-zAdivyudAsena 'pratyupekSitAH' prati upa--sAmIpyena IkSitA--jJAtA bhavanti sa dharmamAcaSTe nApara iti / idamevAra'bhAbyAti' kathayati 'sa' tIrthakatsAmAnyakevalI aparo bAtizayajJAnI zrutakevalI vA, kimAkhyAti -zAnaM' jJAyante paricchidyante jIvAdayaH padArthAH yena tajjJAnaM-matyAdi pazadhA, kimbhUtaM jJAnamAkhyAti?-'anIhazaM' nAnyatredRzamastItyanIrazaM, yadivA sakalasaMzayApanayanena dharmamASANa eva sa Atmano bAnamananyasarazamAkhyAti / keSAM punaH sa dharmamASaSTa ityata Aha-'sa' tIrthakudgaNadharAdiH 'kIrtayati' yathAvasthitAn bhAvAn pratipAdayati 'teSAM' dharmAcaraNAya samyagutthitAnA, padivA utthitA draSyato bhAvatadha, dravyataH zarIreNa bhAvato jhAnAdibhiH, tatra striyA samavasaraNasthA ubhayathA'pyusthitAH zRNvanti, puruSAstu dravyato bhAjyA:, bhAvotthitAnA tu dharmamAvedayati uttiSThAsanA caM devAnA tirAva ye'pi kautukAdinA bhUpavanti tebhyo'pyAcaSTe, bhAvasamasthitAn vizizeSayiSurAha--nikSiptA:saMyamitAH manovAkAyarUpAH prANyupamardakAritvAiNDA iva daNhA yaiste tathA teSAM nikSiptadaNDAnA, tathA 'samAhitANaM' samyagAhitA:--tapAsayama udyuktAH samAhitA ananyamanaskArateSAM, tathA prakarSeNa jJAyate'neneti prajJAnaM tadvatAM sazrutikAnAm 'i' asminmanuSyaloke 'mukimArga' zAnadarzanacAritrAtmakaM kIrcayatIti sambandhaH / tasya ca tIrthakRtaH sAkSAdarmamAvedayataH kecana laghukarmANasvathaiva pratipadya dharmacaraNAyogacchantyapare tvanyathetyetatpratipAdayitumAha--apizabdazcArthe,
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ //// 463 // // // //// // // // // //// cazabdazca vAkyopanyAsAtheM, evaM tIrthakRtA''vedite satyeke-lamdhakammavivarA vividhaM saMyamasaGgrAmazirasi parAkramante, parAn vA indriyakarmaripan Akramante parAkramanta iti / etadviparyayamAha--sAkSAttIrthakare sakalasaMzayacchetcari dharmamAvedayati satyekAn prabalamohodayAvRtAn saMyame'vasIdataH pazyata yUrya, kimbhUtAnityAha--nAtmane hitA prajJA yeSAM te anAtmaprajJAstAniti, kutaH punaH saMyamAnuSThAne'vasIdanti ityArekAyAM so'haM bravImi / atra dRSTAntadvAreNa sopapattika kAraNamityAha-sezandastacchabdArthe, apizabdazcArthe, saca vAkyophnyAsAH, tadyathA ca kUsmoM mahAde viniviSTaM cittaM yasyAsau viniviSTacitto--gAdyapagataH palAzaiH-patraiH pracchanaH phlAsapacchamA, sUtre tu prAkRtatvAdvathatyayaH, 'ummaggati vivara unmajyate'neneti vonmajyam , Urdhva vA mArgamunmArga, sarvathA arandhramityarthaH, tadasau na labhata / ityakSarArthaH / bhAvArthastvayam--kazcid hRdo yojanazatasahasravistIrNaH prabalazevAlayanakaThina vitAnAcchAdito nAnArUpakarimakaramatsyakacchapAdijalacarAzrayaH, tanmadhye caikaM vitrasApariNAmApAditaM kacchapagrIvAmAtrapramANaM vivaramabhUt , tatra 8 caikena karmeNa nijayathAta prazrapTena viyogAkulatayetastatazca zirodharI prakSipatA kutazcittathAvidhabhavitavyatAniyogena / tadvandhra grIvAnirgamanamApta, tatra cAsau zaraccandracandrikayAH kSIrodasalilapravAhakalpayopazobhitaM vikacakumudanikara kRtopacAramiva tArakAkIrNa namastalamIkSAcakre, dRSTvA cAtIva mumude, AsIccAsya manasi-yadi tAni madANyetatsvargadezyamaSTaparva manorathAnAmapyaviSayabhRtaM pazyanti tataH zomanApadyata ityetadavadhAryatUrNamanveSaNAya bandhUnAmitazcetazca vabhrAma avApya ca nijAn punarapi vahivarAnveSaNAsa taH paryaTatina pa.sadvidharaM visvINatyA hRdasya pracuratayA yAdasAmIkSate, // // //// // //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ mobAcA dhutA. uhekA rAjattiH (zIlAsA.) 1464 // tatraiva ca vinAzamupayAta iti / asyAyamoMpanayA--saMsArahade bIvakUrma karmapAlavivarato manuSyAryakSetrasukulotpattisamyaktvAvasAnanamastalamAsAca mohodayAt zAtyartha viSavIpamogAya vAsadanuSThAnavikalona saphalatAM nayati, tasyAge kutaH punaH saMsArahadAntavartimastadavAsita, tasmAdavApya mavAtadurApaM karmavivarabhUtaM samyaktvaM cacAmapyekaM tatra na pramAdavatA bhAvyamiti taatpryaarthH| punarapi saMsArAnuSaGgiNAM dRSTAntAntaramAha-bhAgA' pakSAsta ica zItoSNaprakampanacchedanazAkhAkarSaNadomAmoTanamaJjanarUpAnupadravAn sahamAnA api saniveza sthAnaM karmaparatantratayA na syajanti, evamityAdinA dArzantikamayaM darzayati-'eva'miti vRkSopamayA 'api sambhAvane, 'eke karmaguravo'nekarUpeSu kuleghUccAvaceSu jAtA dharmAcaraNayogyA api rUpeSu pahurindriyAnukUleSUpalakSaNArthatvAcchandAdiSu pa viSayeSu 'sakA adhyupapanA zArIramAnasaduskhadu:khitA rAjopayopaddhatAH agnidAhadagdhasarvasvA nAnAnimittAhitASayo'pi na sakaladuHkhAvAsaM gRhavAsaM karmAnighnAsvastumalam / api tu tatsthA eva teSu veSu vyasanopanipAteSu satsu karaNaM stananti' dInamAkrozanti, tadyathAhA tAta! hA mAtaHhA deva! na yujyate mayata evaM vidhe'vasare evambhUtaM vyasanamApAdayitu, taduktam-"kimidamacintitamasahazamaniSTamatikaSTamanupamaM duHkham / sahasaivopanataM me nairayikasveva sattvasya // 1 // " ityAdi, yadivA rUpAdiviSayAsaktA upacitakANo narakAdivedanAmanubhavantaH karuNaM stanantIti, naca karuNaM stananto'pyetasmAt duHkhAnmucyante ityetadayitumAha-duHkhasya nidAnam-upAdAnaM karma tataste vilapanto'pi na labhante 'mokSa' darakhApagamaM mocakAraNaM vA saMyamAnuSThAnamiti / duHkhavimokSAmAve ca yathA nAnAvyAdhyupasaSTAH saMsArodare prANino 465 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivartante tathA darzayitumAha-'apa' iti vAkyopanyAsAthai pazya tvaM cAvaceSu kuleSu, AtmatvAya-mAtmIyakarmAnubhavAya jAtA, tadudayAccemA avasthAmanubhavantItyAha-porazarogavaktavyatAnugataM zlokatraya, vAtapittazlepmasAthapAtajaM caturdA gaNDa, tadasyAstIti gaNDI-gaNDamAlAbAnityAdi, athavetyetatpratiroMgamamisambadhyate, athavA tathA 'kuSThI' kuSThamaSTAdazamedaM sadasyAstIti kuSThI, taba sapta mahAkuSThAni, tadyathA-aruNodumbaranizyajiharUpAlakAkanAdapauNDarIkadraSThAnIti, mahattvaM vaiSAM sarvadhAtvanupravezAdasAdhyatvAcceti, ekAdaza budraSThAni, tayathA-sthUlAruSka 1 mahAkRSTha kASTha 3-dharmadala 4 parisarpa 5 visarpa 6 sidhma 7 vicacikA 8 kiTimaha pAmA 10 zatAruka 11 saMjJAnIti, sarvANyapyaSTAdaza, sAmAnyataH kuSThaM sarva satripAtajamapi vAtAdidoSotkaTatayA tu medabhAgmavatIti / tathA-rAjAMsorAjayakSmA so'syAtIti gajAMsI, cayItyarthaH, saca kSayaH samipAtajazcatuyaH kAraNebhyo bhavati iti, uktaMca"tridoSo jAyate yakSmA, gayo hetucatuSTayAt / garodhAt bhayAccaiva, sAhasAviSamAsanAt // " yA-apasmAro vAtapittazlemmasamipAta jatvAccaturdA, tadvAnapagatasadasadvivekaH bhramamUrchAdikAmavasthAmanumavati prANIti, A uktaM ca-"bhramAvezaH sasaMrambho, meSodreko htsmRtiH| apasmAra iti zeyo, gaMdo ghoracaturvidhaH // 1 // tathA 'kANiya'ti adhirogaH, sa ca dvidhA-garbhagatasyotpate jAtasya ca, tatra garbhasthasya dRSTibhAgamapratipannaM tejo bAspandhaM karoti, tadevakAdhigataM kANaM vidhate, tadeva raktAnugata raktAkSaM picAnugataM piGgAkSa zleSmAnugata zuklAkSaM vAtAmugale vikRtAkSa, bAtasya vAtAdimiyo'miSyando mavati, tasmAccha sarve rogAH prAduSyantIti, uktaMca
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 466 / / "vAtAtpitAtkaphAdra kAdabhiSyandazcaturvidhaH / prAyeNa jAyate ghoraH, sarvane zrAmayAkaraH // 1 // " iti, tathA'jhimiya'ti, jADayatA sarvazarIrAvayavAnAmavazitvamiti, tathA 'kuNiyaM 'ti garbhAdhAna doSAd hasyaikapAdo nyUnaikapANirvA kuNi, tathA 'khukhiyaM' ti kubjaM pRSThAdAvasyAstIti kubjI, mAtApitRzoNitaM zukradoSeNaM' garbhasthadoSodbhavAH kunjavAmanakAdayo doSA mavantIti uktaM ca--"garbhe vAtaprakopena, dauhave vA'pamAnite / bhavet kubjaH kuNiH paGagumUko sanmana eva vA // 1 // mRko manmana evetyetadekAntarite sukhadoSe raganIyamiti / tathA-'udariM 'ca'ti' caH samuccaye vAtapittAdisamutthamaSTadhodaraM tadsyAstItyudarI, tatra 'nalodaryasAdhyaH - zerpAstva cirotthitAH sAdhyA iti, te cAmI medAH* pRthaka samastairapi cAnilAdye, plIhora baDagudaM tathaiva / Agantuka saptamamaSTamaM tu, jalodaraM veti bhavanti tAni // 1 // " iti, tathA 'pAsa mUyaM ca 'tti pazya - avadhAraya mRkaM manmanabhASiNaM vA, garbhadoSAdeva jAtaM taduttarakAlaM ca, paJcaSaSTimukhe rogAH saptasvAyataneSu jAyante tatrAyatanAni oSThau dantamUlAni dentA jihvA tAlukaNThaH sarvANi ceti tatrASTAvoSThayoH pazcadaza dantamUle aSTau danteSu pazca jihvAyA' nava tAluni saptadaza kaNThe trayaH sarveSvAyataneSviti, 'suNiyaM ca ' ti zUnatvaM zvayathurvAtapittazlegnasannipAtaraktAbhighAtajo'yaM SoDheti, uktaM ca"zophaH syAt Sar3idho ghoro, dobara se lakSaNaH / vyastaiH samastaizvApIha, tathA raktAbhighAtajaH // 1 // " iti, tathA 'gilAsaNi 'ti bhasmako vyAdhiH, sa ca vAtapitvotkaTatayA zleSma nyUnatayopajAyata iti, tathA 'vevaI 'ti vAtasamutthaH zarIrAvayavAnAM kampa iti uktaM ca- prakAmaM vepate yastu, kampamAnazca gacchati / kalApakha dhutA hai| udde zakA 1 // 466 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 467 // *** ' taM vidyAnmukta sandhinibandhanam // 1 // " iti, tathA 'poDhasappi ca'tti janturgarmadoSAt pIDhasapitvenotpadyate, jAto vA karmadoSAdbhavati, sa kila pANigRhItakASThaH prasaprpatIti, tathA 'silivayaM 'ti zlIpadaM - pAdAdau kAThinyaM, tadyathA- prakupitavAtapittazleSmANo'dhaH prapannA vaNo (vakSo) rujaGghAsvavatiSThamAnAH kAlAntareNa pAdamAzritya zanaiH zanaiH zopha (pa) mupajanayanti tacchlIpadamityAcakSate - "purANodaka bhUmi (ya) SThAH, sarvaSu ca zItalAH / ye dezAsteSu jAyante, zlIpadAni vizeSataH // 1 // pAdayorhastayozcApi zlIpadaM jAyate nRNAm / karNoSThanAzAsvapi ca, kecidicchanti tadvidaH // 2 // " tathA 'mahumehaNiM' ti madhumeho- bastirogaH sa vidyate yasyAsau madhumehI, madhutunyaprasrAvavAnityarthaH, tatra pramehANAM viMzatirbhedAH, tatrAsyAsAdhyatvenopanyAsaH, tatra sarva eva pramehAH prAyazaH sarvadoSotthAstathApi vAtAdyutkaTabhedAdviMzatirbhedA bhavanti, tatra kaphAdaza SaT pittAt vAtajAzcatvAra iti sarve'pi caite'sAdhyAvasthAyAM madhumehalamuprayAntIti, uktaM ca- "sarva eva pramehAstu, kAlenAtikAriNaH / madhumehatvamAyAnti tadA'sAdhyA bhavanti te // 1 // " iti / tadevaM SoDazApyete - anantaroktA: 'rogA' vyAbhayo vyAkhyAtAH 'anupUrvazo' anukrameNa 'artha' anantaraM 'na' iti vAkyAlaGkAre 'spRzanti' abhibhavanti 'AtaGa kA' AzujIvitApahAriNaH zUlAdayo vyAdhivizeSAH 'sparzAzca' gADhaprahArAdijanitA duHkhavizeSAH 'asamaJjasAH' kramayaugapadyanimittAnimittotpannAH spRzantIti sambandhaH / na rogAtakaireva kevalaimucyate, anyadapi yat saMsAriNo'dhikaM syAttadAha--teSAM kamgurUNAM gRhavAsAsaktamanasAmasamaJjasarogaiH klezitAnI 'maraNa' prANatyAgalakSaNaM 'saMprekSya' paryAlocya punarupapAta // 467 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH zIlAvA.) 468 // cyavanaM ca devAnAM karmodayAt sazcitaM jJAtvA tadvidheyaM yena gaNDAdirogANAM maraNopapAtayozcAtyantiko'bhAvo bhavati, kiMvA ca-karmaNAM mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogAhitAnAmabAghottarakAlamudayAvasthAyAM paripAkaM ca samprekSya' zArIramAnasa dhutA. uddezakA ! duHkhotpAdakaM paryAlocya taducchittaye yatitanyam // sa ca karuNaM stanantItyAdinA granthenopapAtacyavanAvasAnenAvedito'pi punarapi tadgarIyastvakhyApanAya prANinAM saMsAre nirvedavairAgyotpatyarthamabhiSitsukAma Aha-. .. suha jahA tahAM saMti pANA aMdhA tamasi viyAhiyA, tAmeva sahaH asai bhaiacca uccASayaphAse parisaMveei, buddhahiM evaM paveiyaM-saMti pANAvAsagArasagA udae udaecarA AgAsagAmiNo pANA pANe kilesaMti, pAsa loe mahanmayaM // sU. 177 // 'ta' karmavipAka yathAvasthitaM tathaiva mamAvedayataH zRNuta yUyaM, tadyathA-nArakatiyaGnarAmaralamaNAzcatasro gatayA, tatra narakagatau catvAroM yonilakSAH paJcaviMzatikulakoTilakSAH trayaviMzatsAgarIpamANyutkRSTA sthitiH vedanAzca paramAdhArmikaparasparodIritasvAbhAvikaduHkhAnA nArakANAM yA bhavanti tA. vAcAmagocarAH, yadyapi lezatazvikathayiSorabhidheyaviSayaM na vAgavatarati tathA'pi karmavipAkAvedanena prANinAM vairAgyaM yathA syAdityevamartha zlokaireva kizcidabhidhIyate-"zravaNakhavanaM netrotAraM karakramapATanaM, hRdayadahanaM nAsAcchedaM pratikSaNadAruNam / kaTavidahana tIkSNApAtatrizalavibhevana, vahanavavanA koraiH samantavibhakSaNam // 1 // tIkSNairasibhirdIptaH kuntairviSamaiH parazvadhe SR shckrH| parazanizalamudgaratomaravAsImuSaNDImiH // 2 // sambhinnatAlazirasa chinabhujAzchinnakarNanA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ sauSThAH / bhinnahRdayovarAtrA minnAkSipuTAH suduHsvArtAH // 3 // nipatanta utpatanto viSTamAnA mahItale donaaH| nekSante trAtAraM nairayikAH karmapaTalAndhArA 4 // chidyante kRpaNAH kRtAntaparazostIkSNena dhArAsinA, krandanto viSavIci(vacchava)bhiH parivatAH sNbhkssnnvyaaptH| pAThyante krakacena vAruvadasipracchinnabAhubayAH, kumbhISu apupAnadagdhatanavo mUSAsu cAntargatAH // 5 ||bhRjjynte jvalavambarISahutabhugajvAlAbhirArAviNo, dIptAGgAranibheSu vjrbhvnessvnggaarkesstthitaaH| dahyante vikRtorvavAhuvadanAH krandanta ArsasvanAH pazyantaH kRpaNA dizo vizaraNAstrANAya ko no bhavet // 6 // " ityAdi / tathA tiryaggatau pRthivIkAyajantUnAM sapta yonilakSA dvAdaza kulakoTilakSAH svakAyaparakAyazastrANi zItoSNAdikA vedanAH, tathA'pakAyasyApi sapta yonilakSAH sapta cakulakoTilakSAH vedanA api nAnArUpA eva, rAthA tejaskAyasya sapta yonilakSAH prayaH kulakoTIlakSAH pUrvavadvedanAdikaM, vAyorapi sapta yonilakSAH sapta ca kulakoTilakSAH vedanA api zItoSNAdijanitA nAnArUpA eva, pratyekavanaspaterdaza -yonilakSAH sAdhAraNavanaspatezcaturdaza ubhayarUpasyApyaSTAviMzatiH kulakoTIlakSAH, tatra ca gato'sumAnanantamapi kAla chedanabhedanamoTanAdijanitA nAnArUpA vedanA anubhavamAste, vikalendriAyANAmapi dvau dvau yonilakSau kulakoTathastu dvIndriyANAM sapta trIndriyANAmaSTI caturindriyANAM nava, duHkhaM tu suspipAsAzItoSNAdijanitamanekA'dhyakSameva teSAmiti, paJcendriyatirazcAmapi catvAro. yonilakSAH kulakoTIlakSAstu jalacarANAma trayodaza pakSiNA dvAdaza catuSpadAnA daza uraHparisarpANAM daza bhujaparisappANAM nava vedanAcaM nAnArUpA yAstirAM sambhavanti tA: Wwwwwwwwwwww 200000
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ . dhutA. 6. uddezakA 1 pratyakSA eveti, uktaM ca-"kSutRhimAtyuSNamayAditAnA, parAbhiyogavyasanAturANAm / aho ! tirazcA zrIAcA matiduHkhitAnAM, sukhAnuSaGgaH kila vArtametad // 1 // " ityAdi / manuSyagatAvapi caturdaza yonilakSA dvAdaza rAjavRttiH kulakoTIlakSAH, vedanAstvevambhRtA iti-"duHkhaM strIkukSimadhye prathamamiha bhave garbhavAse narANAM, pAlatve cApi zIlAbA.) dAkhaM malalulitatanustrIpayaHpAnamizram / tAruNye cAmi duHkhaM bhavati virahajaM vRddhabhAvo'pyasAraH, saMsAre 470 // re manuSyA! vadana yadi sukha svalpamapyasti kizit // 1 // pAlyAtprabhRti ca rogaidaSTo'bhibhavazva yAvaviha mRtyu / zokaviyogAyogairdurgatadoSaizca kavidhaiH // 2 // kSuttahimoSNAnilazItadAhadAridrayazokapriyaviprayogaiH / daurbhAgyamauyAnabhijAtyadAsyavairUpyarogAdimirasvatantraH // 3 // " ityAdi / devagatAvapi catvAro yonilakSAH SaDviMzatiH kulakoTIlakSAH teSAmapIr2yAMviSAdamatsaracyavanabhayazanyavitudyamAnamanasA duHkhAnuSaGga eva, sukhAbhAsAbhimAnastu kevalamiti, uktaM ca-"deveSu cyavanaviyogaduHkhiteSu, krodheAmadamadanAtitApiteSu / AryA nastadiha vicArya saMgirantu, yatsaukhyaM kimapi nivedanIyamasti // 1 // " ityAdi / tadevaM caturgatipatitAH saMsAriNo nAnArUpaM karmavipAkamanubhavantItyetadeva. sUtreNa darzayitumAha-'santi' vidyante 'prANA: prANinaH 'andhA cacurindriyavikalA bhAvAndhA api sadvivekavikalAH tamasi andhakAre marakagatyAdau bhAvAndhakAre'pi ca mithyAtvAviratipramAdakaSAyAdike karmavipAkApAdite vyavasthitA vyAkhyAtAsaci-tAmevAvasthA kuSThAyApAditAmekendriyApayasikAdikAM vA sakRdanubhUya kamrmodayAsAmeva asakRd-aneko tigatyocAvacAna-tIvramandAn // 47 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 471 // sparzAna-dAkhavizeSAna 'pratisaMvedayati' anubhavati / etacca tIrthakRdbhirAveditamityAha-'dhu: tIrthakRddhiH 'etad' | anantaroktaM prakaNAdau vA veditaM praveditam / etacca vakSyamANaM praveditamityAha-'santi' vidyante 'prANAH' prANino 'vAsakAH' 'vAsa zabdakutsAyo' vAsantIti vAsakA:-bhASAlabdhisampannA dvIndriyAdayaH, tathA rasamanugacchantIti / rasagA:-kaTutiktakaSAyAdirasavedinaH saMjina ityarthaH, ityevambhUtaH karmavipAkaH saMsAriNAM samprekSya iti sambandhaH, tathAA 'udake udakarUpA evaikendriyA jantavaH paryAptakAparyAptakamedena vyavasthitAH, tathA udake carantItyudakacarA:-pUtarakaccheda nakaloiNakatrasA matsyakacchapAdayaH, tathA sthalajA api kecana jalAzritA mahoragAdayaH pakSiNazca kecana tadgatavRttayo draSTavyA, apare tu AkAzagAminaH pakSiNA, ityevaM sarve'pi 'prANA: prANino'parAn prANinaH AhArAdyartha matsarAdinA vA 'klezayanti' upatApayanti / yadyevaM tataH kimityata Aha-'pajhya' avadhAraya 'loke' caturdazarajvAtmake, karmavipAkAtsakAzAt 'mahadbhayaM nAnAgatiduHkhaklezavipAkAtmakamiti // kimiti karmavipAkAnmahadbhayamityAha-- bahudukkhA hujantavo, sattA kAmesu mANavA, abaleNa vahaM gacchanti sarIreNaM pabhaMgureNa aTTe se bahudukkhe iha pAle pakuvvai ee rogA bahU naccA AjarA pariyAvae nAlaM pAsa, alaM taveehiM evaM pAsa muNI ! mahanbhayaM nAivaija kaMcaNa // sU017 // bahani duHkhAni karmavipAkApAditAni yeSAM jantUnAM te tathA, huryasmAdevaM tasmAttatrApramAdavatA bhAvyaM / kimityevaM / ||471. bhUyo bhUyo'padizyata ityata Aha-yasmAdanAdibhavAmyAsenAgaNitottarapariNAmAH 'saktAH' gRddhAH 'kAmeSu' icchAmadana
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhutA. rUpeSu 'mAnavAH puruSA ityato na punaruktadoSAnuSaGgaH / kAmAsaktAca badavApnuvanti tadAha-balarahitena niHsAreNa zrIAcA tuSamuSTikalpanaudrArikeNa zarIreNa 'prabhaMgureNa svata eva bhaGgazIlena tatsukhAdhAnAya karmopacityA'nekazo vadhaM gacchanti | rAjavRttiH uddezakA 1 kaH punarasau vipAkakaTukeSu kAmeSu yo ratiM vidadhyAdityAha-mohodayAdAtaH, agaNitakAryAkAryavivekaH so'sumAnbahu zIlAsA.) duHkhaM prAptavyamaneneti bahuduHkha ityenaM kAmAnuSaGga prANinAM klezaM vA 'bAlo' rAgadveSAkulitaH prakarSaNa karoti prakaroti, H472 // tajjanitakarmavipAkAcca anekazo vadhaM gacchati, yadivA rogeSu satsu ityetadvakSyamANaM baoNlo'jJaH prakaroti tadAha-etAn gaNDakuSTharAjayakSmAdIna rogAna bahunUtpannAniti jJAtvA tadrogavedanayA AturAH santa: cikitsAyai prANinaH paritApayeyuH, 8 'lAvAdipizitAzinaH kila kSayavyAdhyupazamaH syAdityAdivAkyAkarNanAjjIvitAzaMyA garayasyapi prANyupamardeza pravarteran, naitadavadhArayeyuH yathA-svakRtAvandhyakarmavipAkodayAdetat , tadupazamAccopazamaH, prANyupamardacikitsayA ca kilmiSAnuSaGga eveti, etadevAha-pazyaitadvimalavivekAvalokanena yathA 'nAlaM' na samarthAH cikitsAvidhayaH karmodayoMpazamaM vidhAtu, yadyevaM tataH kiM kartavyamiti darzayati-'alaM' paryApta 'tava' sadasadvivekinaH 'ebhiH' pApoSAdAnabhUtazcikitsAvidhibhiriti / kiM ca-etat praNyupamardAdikaM 'pazya' avadhAraya he 'mune! jagattrayasvabhAvavedina, mahat-bRhadbhayahetutvAdbhaya, yadyevaM tataH kiM kuryAditi darzayati-nAtipAtayet' na hanyAt kazcana prANinaM, yata eka smimapi prANini-inyamAne'STaprakAramapi karma badhyate, taccAnuttArasaMsAragamanAyetyato mahAbhayamiti, yadivA ee roge // 472 // bahU NaccetyAdiko pranthaH kAmAnadhikRtya neyaH, etAn rogarUpAn kAmAn bahUn jJAtvA AsevanAprajJayeti AturA:
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 473 // 'kAmecchAndhA aparAn prANinaH paritApayeyuH ityAdinA prakrameNeti // tadevaM rogakAmAturatayA sAvadyAnuSThAnapravRtAnAmupadezadAna purassaraM mahAbhayaM pradrzya tadviparyastAnAM sasvarUpAM guNavattA didarzayiSuH prastAvamAra cayannAha - AyA bho ! bho dhUyavAyaM paveyaissAmi (dhUtovAyaM paveyaMti) iha khalu attattA tehiM tehiM kulehiM abhiseeNa abhisaMbhUyA abhisaMjAyA abhinivvuDA abhisaMbuDDA abhisaMbuddhA abhinikkaMtA aNupuvveNa mahAmunI // sU0 179 // "bhoH" iti ziSyAmantraNe, yadahamuttaratrA vedayiSyAmi bhavatastad 'AjAnIhi ' - avadhAraya, 'zuzrUSasva' zravaNecchAM vidhehi 'bho:' iti punarapyAmantraNamartha garIyastvakhyApanAya, nAtra bhavatA pramAdo vidheyo, dhUtavAdaM kathayiSyAmyahaM dhRtamaSTaprakAra karmmadhUnanaM jJAtiparityAgo vA tasya vAdo dhUtavAdaH taM pravedayiSyAmi, avahitena ca bhavatA bhAvyamiti / nAgArjunIyAstu paThanti - "dhUtovAyaM paveyaMti" aSTaprakAra ka dhUnanopAyaM nijadhUnanopAyaM vA pravedayanti tIrthakarAdayaH / ko'sAvupAya ityata Aha- 'iha' asmin saMsAre 'khaluH" vAkyAlaGkAre Atmano mAva AtmatA - jIvAstitA svakRtakarmmapariNatirvA tayA'bhisambhUtAH saJjAtAH, na punaH pRthivyAdibhUtAnAM kAyAkArapariNAmatayA IzvaraprajApatiniyogena gheti teSu teSUccAvaceSu kuleSu yathAsvaM kamrmmodayApAditeSu 'abhiSekepA' zukrazoNitaniSekAdikrameNeti, tatrAyaM kramaH-- "saptAhaM kalalaM vindyAttataH saptAhamavu dam / abu dAjjAyate pezI, pezIto'pi dhanaM bhavet // 1 // " iti, tatra yAvatkalalaM tAvadabhisambhUtAH, pezIM yAvadabhisaJjatAH, tataH sAGgopAGgasnAyuziroromAdikramAbhini // 473 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhojAcA rAjaciH (bIlAkA.) ghetA.6 uddezaka // 54 // nAdabhinitAH, tataH pramutAH santo'bhisaMvRddhAH, dharmazravaNayogyAvasthAyAM varcamAnA dharmakathAdika nimittamAsA ghopalabdhapuNyapApatayA'misambuddhAH, tataH sadasadviveka jAnAnA:- abhiniSkrAntA, tato'dhItAcArAdizAstrAstadarthabhAvanopavRhitacaraNapariNAmA anupUrveNa zikSakagItArthakSapakaparihAravizuddhikakAkivihArijinakalpikAvasAnA munayo'bhUvamiti // abhisambuddhaM ca pravijiSumupalabhya yamijAH kuyustadarzayitumAha taM parikamaMtaM paridevamANA mA cayAhi iya te vayaMti-chaMdovaNIyA ajhovavannA akkadakArI jaNagA vyaMti, atArise muNI (Na ya)ohaM tarae jaNaMgA jeNa vippajaDhA, saraNaM tattha no sameha, kahaM nu nAma se tattha ramaha, eyaM nANaM sayA samaNavAsijjAsi ttibemi // suu0180|| iti prathama uddezakaH // 6-1 // . 'tam' avagatatasvaM gRhavAsaparAGmukhaM mahApuruSasevitaM panthAna parAkramamANamupalabhya mAtApitRputrakalatrAdayaH paridevamAnA mA'smAn parityaja 'iti' etan te. kRpAmApAdayanto vadanti, kiM cAparaM vadantItyAha-chandenopanItA: chandopanItA:-tavAbhiprAyAnuvartinastvayi cAbhyupapanAH, tadevambhUtAnasmAnmA'vamaMsthA ityevamAkrandakAriNo 'janakA' mAtApitrAdayo janA vA rudanti / evaM ca vadeyurityAha-na tAdRzo munirbhavati, na caughaM saMsAraM tarati, yena pAkhaNDavipralabdhena 'janakA' mAtApitrAdayaH 'apoDhA.' tyaktA iti / sa cAvagatasaMsArasvabhAvo yatkaroti tadAha-na basAvanaraktamapi bandhavarga 'tatra' tasminnavasare zaraNaM sameti, na tadabhyupagamaM karotItyarthaH / kimityasau zaraNaM naitItyAha-kathaM nu // 474 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 475 // nAmAsau 'tatra' tasmin gRhavAse sarvanikArAspade narakapratinidhau zubhadvAraparighe ramate ?, kathaM gRhavAse dvandvaikahetau | vighaTitamohakapATaH san rati kuryAditi ? / upasaMhAramAha-'etat' pUrvoktaM jJAnaM sadA Atmani 'samyaganuvAsaye: vyavasthApayeH, itiradhikAraparisamAptau, navImIti pUrvavat / dhUtAdhyayanasya prathamoddezakaH samAptaH // 6-1 // // atha SaSThAdhyayane dvitIyoddezakaH // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Arampate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddezake nijakavidhUnanA pratipAditA, sA caivaM phalavatI syAghadi karmavidhunanaM syAd, ataH karmavidhananArthamidamupakramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdi stram Aura logamAyAe caittA puvvasaMjogaM hicA uvasamai pasittA baMbhaceraMsi vasu vA . aNuvasu vA jANitu dhammaM ahA tahA ahege tamacAi kusIlA // sU0 181 // 'loka' mAtApitAputrakalatrAdika tamAtura snehAnuSaNatayA viyogAt kAyaryAvasAdena vA yadi vA jantuloka kAmarAgA. turama AdAya' jJAnena 'gRhItvA' paricchiya tathA tyaktvAH ca 'pUrvasaMyogaM mAtApitrAdisambandhaM, tathA 'hitvA' gatvopazama uSitvApi brahmacarye, kimbhUtaH sanniti darzayati-vasu dravyaM tadbhUtaH kaSAyakAlikAdimalApagamAdvItarAga ityarthaH ////////////////////////////////////////////// // 475 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhutA. uddezaka: 2 zrIAcA rAjavRttiH (zIlAkA.) // 476 // ////////////////////////////////////////////// tadviparyayeNAnuvasu sagaga ityarthaH, yadivA vasuH-sAdhuH anuvasuH-zrAvakA, taduktam-'vItarAgo vasujJeyo, jino vA sNyto'thvaa| sarAgo dhanuvasuHprokA, sthaviraH pAvako'pi vA // 1 // " tayA jJAtvA 'dhamma' zrutacAritrAkhyaM yathAtathAvasthitaM dharma pratipadyApyathaike mohodayAttathAvidhabhavitavyatAniyogena 'ta' dharma prati pAlayituna zaknuvanti, kiMbhRtAH 1-kutsitaM zIlaM yeSAM te kuzIlA iti, yata eva dharmapAlanAzaktA ata eva kuzIlAH // evambhUtAzca santaH kiM kuyu rityAha patthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuchaNaM viusijjA, aNupuvveNa aNahiyAsemANA parIsahe durahiyAsae, kAme mamAyamANassa iyANi vA muhattaNa vA aparimANAe bhee, evaM se aMtarAehiM kAmehiM AkevaliehiM apanA cee / sU0 182 // kecidbhavazatakoTidurApamavApya mAnuSaM janma samAsAdyAlabdhapUrvAM saMsArArNavottaraNapratyalA bodhidroNImaGgIkRtya mokSa| tarubInaM sarvaviratilakSaNaM caraNaM punadurmivAratayA manmathasya pArisavatayA manaso lolupatayendriyagrAmasyAnekabhavAbhyAsA- 8 pAditaviSayamadhuratayA prabalamohanIyodayAdazubhavedanIyodayAsannaprAdurbhAvAdayazaHkIyutkaTatayA avagaNayyA''yatimavicArya kAryAkArya urarIkRtya mahAvyasanasAgaraM sAmpranekSinayA'dhAkRtakulakramAcArAstattyajeyuH, tatyAgazca dharmopakaraNaparityAgAdbhavatItyatastadarzayati-vastramityanena kSaumikaH kalpo gRhItaH, tathA 'patadgrahaH' pAtraM kambalaM' auNika kalpaM pAtraniryoga vA 'pAvapuJchanaka' rajoharaNaM etAni nirapekSatayA vyutsRjya kazciddezaviratimabhyupagacchati, kazciddarzanamevAla // 476 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 477 // mbate, kazcittato'pi bhrazyati / kathaM punadurlabhaM cAritramavApya punastattyajedityAha - parISahAn duradhisahanIyAn 'anukameNa' paripATyA yaugapadyena vodIrNAnanadhisahamAnAH - parIpadairbhagnA mohaparavazatayA puraskRta durgatayo mokSamArga parityajanti / bhogArtha tyaktavatAmapi pApodayAdyatsyAttadAha - 'kAmAn' virUpAnapi 'mamAyamANassa' tti svIkurvato mogAdhyavasAyino'ntarAyodayAt 'idAnIM' tatkSaNameva prabrajyA parityAgAnantarameva bhogaprAptisamanantarameva vA anta na vA kasyevAhorAtreNa vA tato'pyUrdhvaM zarIrabhedo bhavatyaparimANAya, evambhUta AtmanA sArddhaM vivakSitazarIrabhedo bhavati yenAnantenApi kAlena punaH paJcendriyatvaM na prApnoti / etadevopasaMjiddISu rAha - ' evaM ' pUrvoktaprakAreNa 'sa' bhogAbhilASI AntarAyikaiH kAmaiH- bahupratyapAyaiH na kevalamakevalaM tatra bhavA AkevalikA:- sadvandvAH sapratipakSA itiyAvat asampUrNA vA, taiH sadbhiravatIrNAH saMsAraM tAn vA dvitIyArthe tRtIyA, 'caH' samuccaye, 'esa' iti bhogAbhilASiNaH, kAmairatRptA eva zarIrabhedamavApnuvantIti tAtparyArthaH // apare svAsannatayA mokSasya kathaJcitkutazcit kadAcidavApya caraNapariNAmaM pratikSaNaM laghukarmmatayA pravarddhamAnAdhyavasAyino bhavantIti darzayitumAha ahege dhammamAyAya AyANappabhisu paNihie ghare, appalIyamANe daDhe savvaM giddhiM parinAya, esa paNae mahAmuNI, ahaaca sahavvao saMgaM na mahaM asthiti iya ego ahaM, ahiMsa jayamANe ittha virae aNagAre savvao muDe rIyaMte, je acele parivusie saMciva omoyariyAe se AkuDe vA hae vA lucie vA paliyaM pakattha aduvA // 477 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhutA06 uddezakA 2 pakattha atahehiM sahaphAsehiM iya saMkhAe egayare annayare abhinnAya titikkhamANe zrIAcA parivvae je ya hiro je ya ahirImANA ||suu. 183 // rAjavRttiH 'atha' anantarameke vizuddhapariNAmatayA mAsanApavargatayA 'dharma' zrutatrAritrAkhyaM 'AdAya' gRhItvA vastrapatadgrahAzIlAkA.) didharmopakaraNasamanvitA dharmakaraNeSu praNihitAH parISahasahiSNavaH sarvajJopadiSTaM dharma careyuriti / atra ca pUrvANi .4780a pramAdatrANyapramAdAbhiprAyeNa paThitavyAnIti, uktaM ca-"atra pramAdena tiro'pramAdA, syAvA'pi yatnena punaH prmaadH| viparyayeNApi paThanti tatra, suutraannydhiikaarvshaadidhijnyaaH||1||" kimbhUtAH punardharma careyurityAha-kAmeSu mAtApitrAdike vA loke na pralIyamAnA apralIyamAnAH-anabhiSaktA dharmAcaraNe 'dRDhAH' tapAsayamAdau draDhimAnamAlambamAnA dharma carantIti, kiM ca-sA 'gRddhi' bhogakAtA duHkharUpatayA jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA parityajet / tatparityAge guNamAha-'eSa' iti kAmapipAsAparityAgI prakarSeNa nataH-prahvaH saMyame kammadhunanAyAM vA mahAmunirbhavati nApara iti / kiM ca-'atigatya' atyetyAtikramya 'sarvataH sarvaiH prakAraiH 'saGga' sambandhaM putrakalatrAdijanitaM kAmAnuSagavA, kiM bhAvayedityAha-na mama kimapyastIti yatsaMsAre patata AlambanAya syAditi, tadabhAvAcca 'iti' uktakramaNako'hamasmin-saMsArodare, na cAhamanyasya kasyaciditi / etadbhAvanAmAvitazca yatkuryAtadAha-'ana' asmin maunIndre pravacane virataH san sAvadyAnuSThAnAddazavidhacakravAlasAmAcAryA yatamAnaH, ko'sau?'anagAra' pravajitaH, ekatvamAvanA bhAvayannavamodarye saMtiSThata ityuttarasUtreNa sambandhaH, iyameva kriyA anantarasUtreSvapi aln478.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476 // lagayitavyeti, kiMca-'sarvataH' dravyato bhAvatazca muNDo 'royamANaH' saMyamAnuSThAne gacchan, kimbhUta ityAha-yaH | 18 'acela.' alpavelo jinakalpiko vA 'paryuSitaH' saMyame udyuktavihArI antaprAntabhojI, tadapi na prakAmatayetyAha 'saMcikkhai' saMtiSThate avamaudarye / nyUnodaratAyAM vartamAnaH san kadAcitpratyanIkatayA grAmakaNTakaistudyatetyetaddarzayitumAha-'sa' munirvAgbhirAkruSTo vA daNDAdibhirhato vA luzcito vA kezotpATanataH pUrvakRtakarmapariNatyudayAdetadavagacchan samyaktitikSamANaH parivrajediti, etacca bhAvayet , tadyathA- 'pASANaM ca khalu bho kaDANaM kammANaM puddhicinnANaM duppaDikkatANaM vedayitsA mukkho, nasthi aveyaittA, tavasA vA zosaittA" ityAdi / kathaM puna- 2 gbhirAkrazyata ityAha-'paliaMti karma jugupsitamanuSThAnaM tena pUrvAcaritena kuvindAdinA prakathya jugupsyate, tadyathAbho kolika ! pravrajita ! tvamapi mayA sAmevaM jalpasIti, athavA jakAracakArAdibhiparaiH prakAre prakathya nindA vidhatte, ebhirvA vakSyamANaiH prakArarityAha-'atathyaH vitathairasadbhUtaiH zabdaizcaurastvaM pAradArika ityevamAdikaiH sparzezca asadbhUtaiH sAdho kartumayuktaiH karacaraNacchedanAdibhiH svakRtAdRSTaphalamityetat 'saGkhyAya' jJAtvA titikSamANaH pravrajediti, yadivA pAnAM ca khalu bhoH kRtAnAM karmaNAM pUrva duzcIrNAnAM duSparAkrAntAnAM vedayitvA mokSaH, nAstyavedAyitvA, tapasA vA kSapayitvA /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 480 // etat saGkhyAya, tadyathA - ""paMcahiM ThANehiM umatthe uppanne uvasagge sahai svamai titikkhai ahiyAsei, taMjahA- jakkhAiTThe ayaM purise, ummAyapatte ( vakhittacitte ) ayaM purise 2, dittacittaM ayaM purise 3, maMcaNaM tanbhavaveNIyANi kammANi uditrANi bhavaMti-jannaM esa. puriMse AusAha baMdhai tippaha pies paritAveha 4, mamaM ca NaM sammaM sahamANassa jAva ahiyAsemANassa egaMtaso kammaNijjarA havai 5 | paMcahi ThANehiM kevalI udine parosa he uvasagge jAva ahiyAsejA, jAva mamaM ca NaM ahiyAsemANarasa bahave chaumatthA samaNA niggaMthA udinne parIsahovasagge sammaM sahissaMti jAva ahiyAsissaMti" ityAdi, parISahAzcAnukUla pratikUlatayA bhinnA ityetaddarzayitumAha-eka tarAn - anukUlAn anyatarAn - pratikUlAn parISahAnudIrNAnabhijJAya samyaktitikSamANaH parivrajet yadivA'nyathA parISadANAM dvaividhyamityAha-ye ca pariSahAH satkAra puraskArAdayaH sAghohariNo-mana AhlAdakAriNo ye tu pratikUlatayA ahAriNo-manaso'niSTAM, yadivA 1 paJcabhi: sthAnezvadmasthavatpannAnupasargAna sahate kSamate titikSate abhyAsayati, tathathA-yakSAviSTo'yaM puruSaH, unmAda prApto'ya puruSaH, ptacitto'yaM puruSaH mama ca tadbhava vedanIyAni karmANyudIrNAni bhavanti yadeSa puruSa Akrozati badhnAti tepate viTTayati paritApayati, mama ca samyak samAnasya yAvadadhyAsInasyaikAntataH karmanirjarA bhavati / paJcabhiH sthAne: kevalI udIrNAn parISahAnupasargAn yAvadadhyAsayet yAvat mamAdhyAsyataH bahavastradmasthAH zramaNA nirgranthA udIrNAn parISahopasargAn samyak sahiSyante yAvad adhyAsiSyante / dhutA 6 udda zakaH 2 ***** // 480
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 481 // //////////////////////////////////////////////////// hIrUpA:-yAcanA'celAdayaH, ahImanasazca-alajjAkAriNaH zItoSNAdayaH ityetAn dvirUpAnapi parISahAn samyaka titikSamANaH parivrajediti // kiMca ciccA savvaM visuttiyaM phAse samiyadasaNe, ee bho NagiNA vuttA je logaMsi aNAgamaNadhammiNo ANAe mAmagaM dharma esa UttaravAe iha mANavANaM viyAhie, ittho varae taM jhosamANe AyANijjaM parinnAya pariyAeNa vigiMcai, iha egesiM egacariyA hoi tatthiyarA iyarehiM kulehiM suddhasaNAe savvesaNAe se mehAvI parivvae mubhi aduvA dubhi aduvA tattha bheravA pANA pANe kilesaMti, te phAse puTTho dhIre ahiyA sijjAsi timi // sU0 184 // iti dvitIya uddezakaH // 6-2 // tyaktvA sA parISahakRtAM visrotasikA parISahApAditAn sparzAn-duHkhAnubhavAn 'spRzet' anubhavet samyagadhisaheta, sa kimbhUtaH -samyag itaM-gataM darzanaM yasya sa samitadarzana:, samyagdRSTirityarthaH / tatsahiSNavazca kimbhRtAH syurityAha-'bho' ityAmantraNe 'ete' parISahasahiSNavo niSkiJcanA nirgranthA bhAvanagnA 'uktAH' abhihitAH, yasminmanuSyaloke anAgamanaM dhammo yeSAM te'nAgamanadharmANaH, yathA''ropitapratijJAbhAravAhitvAnna punaha pratyAgamanepsava iti. kiMca-AjJApyate'nayetyAjJA tayA mAmakaM dharma samyaganupAlayet tIrthakara evamAheti, yadivA dhaniSThAyyevamAha-dharma evaiko mAmakaH anyattu sarva pArakyamityatastamahamAjJayA-tIrthakaropadezena samyakromIti, kimityAjJayA 485 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (zIlAGkA.) dhutA06 uddezaka: 2 // 482 // //////////////////////////////////// dharmo'nupAlyata ityata Aha-'eSa:' anantaroktaH 'uttaravAda' utkRSTavAda iha mAnavAnAM vyAkhyAta iti / kiM ca-- 'ana' asmin karmadhunanopAye saMyame upa-sAmIpyena rata uparataH tad-aSTaprakAraM karma 'jhoSayan' jhapayana dharma carediti, kiM cAparaM kuryAdityAha-AdIyata ityAdAnIyaM-karma tatparijJAya mRlottaraprakRtibhedato jJAtvA 'paryAyeNa' zrAmaNyena vivecayati, kSapayatItyarthaH / atra cAzeSakarmadhunanAsamartha tapastadvAhyamadhikRtyocyate-'iha' asmin prabacane 'ekeSAM' zithilakarmaNAmekacaryA bhavati-ekAkivihArapratimA'bhyupagamo bhavati, tatra ca nAnArUpANigrahavizeSAstapazvaraNavizeSAzca bhavantItyatastAvatyAbhRtikAmadhikRtyAha--'tatra' tasminnekAkivihAre 'itare' sAmAnyasAdhubhyo viziSTatarA 'itareSu' antaprAnteSu kuleSu zuddhepaNayA dazeSaNAdoSarahitenAhArAdinA 'sarvaiSaNaye ti sarvA yA''hArAyadgotpAdanagrAsaipaNArUpA tayA suparizuddhena vidhinA saMyame parivrajanti, bahutve'pyekadezatAmAha--sa medhAvI maryAdAvyavasthitaH saMyame parivrajediti, kiM ca-sa AhArastedhitareSu kuleSu surabhirvA syAt athavA durgandhaH, na tatra rAgadveSo vidazyAt , kiM ca-athavA tatraikAkivihAritve pitRvanapratimApratipannasya sato 'bhairavA' bhayAnakA yAtudhAnAdikRtAH zabdAH prAdarbhaveyuH, yadivA 'bhairavA' bIbhatsAH 'prANA: prANino dIptajihvAdayo'parAn prANinaH 'klezayanti' upatApayanti, tvaM tu punastaiH spRSTastAn sparzAna duHkhavizeSAn 'dhIraH' akSobhyaH sannatisahasva / itiradhikAra parisamAptau, bravImIti pUrvavat / dhRtAdhyayane dvitIyoddezakaH parisamAptaH // 6-2 // ////////////////////////////////////////////////// // 482 // --: :- -
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 483 // . // atha SaSThAdhyayane tRtIyoddezakaH // ukto dvitIyoddezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddezake karmadhUnanA'bhihitA, #sA ca nopakaraNa zarIravidhUnanAmantareNa, ityatastadvidhananArthamidamArabhyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasya sUtramuccArayitavyam , taccedam eyaM khu muNI AyANaM sayA suyakkhAyadhamme vihUyakappaM nijhosaittA, je acele parivusie tassa NaM bhikkhussa no evaM bhavai-parijuNNe me vatthe vatthaM jAissAmi suttaM jAissAmi, sUI jAissAmi saMdhissAmi sovissAmi ukkasissAmi vukkasissAmi parihissAmi pAuNissAmi, aduvA tattha parikkamataM bhujo acelaM taNaphAsA phusaMti, sIyaphAsA phusaMti, teuphAsA phusaMti, dasamasagaphosA phusaMti, egayare annayare virUvarUve phAse ahiyAsei acela lAghavaM AgamamANe, (evaM khalu se ughagaraNalAghaviyaM tavaM kammakyayakAraNaM karei) tave se abhisamannAgae. bhavai, jaheyaM bhagavayA paveDayaM tameva abhisamiccA saJcao savvattAe saMmattameva samabhijANijjA, evaM tesiM mahAvIrANaM cirarAya puvAI vAsANi rIyamANANaM daviyANaM pAsa ahiyAsiyaM ||suu0185 / ////////////////////////////////////////////////// // 483 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 484 // 'etat' yatpUrvoktaM vakSyamANaM vA 'khuH' vAkyAlaGkAre, AdIyate ityAdAnaM karmma AdIyate vA'nena kamrmesyAdAnaM - kammapAdAnaM tacca dhamrmopakaraNAtiriktaM vakSyamANaM vastrAdi tanmuniH nirdoSayiteti sambandhaH kimbhUtaH 1 -- 'sadA' sarvakAlaM suSTvAkhyAto dhamrmo'syeti svAkhyAtadharmmA-saMsAra bhIrutvAdyathAropitabhAravAhItyarthaH tathA vidhRtaH - tuNNaH samyagspRSTaH kalpaH- AcAro yena sa tathA sa evambhUto munirAdAnaM jhoSayitvA AdAnamapanedhyati, kathaM punastadAdAnaM vastrAdi syAdyena tat yoSayitavyaM bhavedityAha - alpArthe naJ, yathA'yaM pumAnajJaH svanpajJAna ityarthaH, yaH sAdhurnAsya celaM - vastra mastItyacelaH, anpacela ityarthaH, saMyame 'paryuSito' vyavasthita iti, tasya bhikSoH 'naitadbhavati' maitatkalpate yathA parijIrNa me vastramacelako'haM bhaviSyAmi na me tvaktrANaM bhaviSyati, tatazca zItAdyarditasya kiM zaraNaM me syAditi vastraM vinetyato'haM kazcana zrAvikAdikaM pratyagraM vastraM yAciSye, tasya vA jIrNasya vastrasya sandhAnAya sUtraM yAciSye, sUci ca yAciye, avAptAbhyAM ca sUcitrAbhyAM jIrNavastrarandhaM sandhAsyAmi - pATitaM seviSyAmi, laghu vA sadaparazakalalagana ta utkarSayiSyAmi, dIrgha vA sat khaNDApanayanato vyuNkarSayiSyAmi, evaM ca kRtaM satparidhAsyami tathA prAcariSyAmItyAdyAyAnopahatA asatyapi jIrNAdivastrasadbhAve yadbhaviSyatA'dhyavasAyino dharmaikapravaNasya na bhavatyantaHkaraNavRttiriti, yadivA jinakalpikAbhiprAyeNaivetatsUtraM vyAkhyeyaM tadyathA - 'je acele' ityAdi, nAsya celaM vastra mastItyacelaHacchidrapANitvAt pANipAtraH pANipAtratvAt pAtrAdisaptavidhatabhiyogarahito'bhigrahavizeSAt tyaktakanpatrayaH kevalaM rajoharaNa mukhavastrikAsamanvitastasyAcelasya bhikSornaitadbhavati, yathA- parijIrNa me vastraM chidraM pATitaM cetyevamAdi vastragata - , ghutA * 6 uddezakA 3 // 484 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 485 // mapadhyAnaM na bhavati, dhammiNo'bhAvAddhAbhAvaH, sati ca dhammiNi dhanveiSaNaM nyAyyamiti satpathaH, tathedamapi tasya na bhavatyeva yathA-aparaM vastramahaM yAciSye ityAdi pUrvavanne, yo'pi chidrapANitvAta pAtraniyogasamanvitaH kalpatrayAnyatarayukto'sAvapi parijIrNAdisadbhAve tadgatamapadhyAnaM na vidhatte, yathAkRtasyAlpaparikarmaNo grahaNAtsUcisUtrAnveSaNaM na karoti / tasya cAcelasyAlpacelasya vA tRNAdisparzasya sadbhAve yadvidheyaM tadAha-tasya hyacelatayA parivasato jIrNavastrAdikRtamapadhyAnaM na bhavati, athavaitatsyAt-tatrAcelatve parAkramamANaM punastaM sAdhumacelaM kvacidgrAmAdau tvaktrANAbhAvAt tRNazayyAzAyinaM taNAnA sparzAH paruSAstRNairvA janitAH sparzA:-duHkhavizeSAstuNasparzAste kadAcita spazanti, tAMzca samyaga adInamanasko'tisahata iti sambandhaH, tathA zItasparzAH spRzanti-upatApayanti, tejA-uSNasparzAH spRzanti, tathA daMzamazakasparzAH spRzanti, eteSAM tu parIpahANAmekatare'viruddhA dezamazakaNasparzAdayaH prAdurbhaveyuH, zItoSNAdiparISahANAM vA parasparaviruddhAnAmanyatare prAduSpyuH, pratyeka bahuvacananirdezazca tIvramandamadhyamAvasthAsaMghacakaH, ityetadeva darzayati-virUpaM-bIbhatsaM mano'nAhAdi vividhaM vA mandAdibhedAdUpaM-svarUpaM yeSAM te virUparUpAH, ke te?-' sparzAH' duHkhavizeSAH, tadApAdakAstuNAdisparzA vA, tAn samyakkaraNenApadhyAnarahito'bhisahate, ko'sau?-'acela:' apagatacelo'mpacelo vA acalanasvarUpo vA samyaktitikSate, kimabhisandhya parISahAnadhisahata ityata Aha-laghorbhAvo lAghavaM, dravyato bhAvatazca, dravyato jhapakaraNalAghavaM bhAvataH kamalAghavaM 'Agamayan' avagamayan budhyamAna itiyAvada adhisahate parISahopasargAniti, nAgArjunIyAstu paThanti-"evaM khalu se uvagaraNalAghaviyaM tavaM kammakkhayakAraNaM XX // 485 /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvAnA rAvRttiH zIlAkA.) dhutA. udezakA ////////////////////////////////////////////////// kareha" 'evam' uknakrameNa bhAvalAghavArthamupakaraNalAghavaM tapazca karoti iti bhAvArthaH kiM ca-'se' tasyopakaraNalAghavena karmalAghavamAgamayataH karmalAghavena copakaraNalAgharamAgamayatastRNAdisparzAnadhisahamAnasya 'tapaH' kAyaklezarUpatayA bAhyamabhisamanvAgataM bhavati-samyaga Abhimukhyena moDhaM bhavati / etacca na mayocyate ityetadarzayitumAha--'yathA' yena prakAreNa 'ida' miti yaduktaM vakSyamANaM caitadbhagavatA-borabarddhamAnasvAminA prakaNAdau vA veditaM praveditamiti, yadi nAma bhagavatA praveditaM tataH kimityAha-tad-upakaraNalAghavamAhAralAghavaM vA 'abhisametya' jJAtvA evakAro'vadhAraNe, tadeva lAghavaM jJAtvetyarthaH, kathamiti cet taducyate-'sarvata' iti dravyataH kSetrataH kAlato bhAvatazca, tatra dravyataH AhAropakaraNAdau kSetrataH sarvatraH grAmAdau kAlato'hani rAtrI vA durbhikSAdau vA sarvAtmaneti bhAvataH kRtrima kalkAdyabhAvena, tathA 'samyaktva'miti prazastaM zobhanaM eka saGganaM vA tattvaM samyaktvaM, yaduktam-"prazastaH zobhanazcaiva ekaH saGgata eva ca / ityetairupasRSTastu : bhAvaH samyaktvamucyate // 1 // " tadevambhUtaM samyaktvameva samatva peva vA samabhijAnIyAt' samyagAbhimukhyena jAnIyAta-paricchindyAt , tathAhi-acelo'pyekacela. dikaM nAvamanyate, yata uktam"'jo'vi duvatthativattho egeNa acelago va saMtharaha / Na hu te hIlaMti paraM sabve'vi ya te jiNANAe 5 yo'pi dvivastrastrivastra ekena acelako vA nivahati / naiva dolayati paraM sarve'pi ca te jinAjJAyAma // 1 // ye khalu vimadRzakalpAH saMhananadhRtyAdikAraNaM prApya / nAbamanyate na ca honamAtmAna manyata tebhyaH / / 2 / / sarva'pa jinAjJAyAM yathAvidhi B karmakSapaNArtha / biharantyudyatAH khalu samyagabhijAnAtyevam // 3 // ////////////////////////////////////////////////// 486 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 487 // // 1 // " tathA "je gvala visarisakappA saMghayaNadhiyAdikAraNaM ppp| NavamantraNa yahI appANa mannaI tehiM // 2 // savve'vi jiNANAeM jahAviSTi kammagvavaNa aAe / viharati ujjayA khalu sammaM abhijAI evaM // 3 // " ti yadivA tadeva lAghanamitya sarvato dravyAdinA sarvAtmanA nAmAdinA samyaktvameva samyabhijAnIyAt tIrthakara gaNadharopadezAt samyakkuryAditi tAtparyArthaH / etacca nAzakyAnuSTAnaM jvaraharatakSakacUDA laGkAraratnopadezavadbhavataH kevalamupanyasyate, api tvanyairbahubhizcirakAlamA sevitamityetaddarzayitumAha- 'evam' ityacelatayA pitAnAM dAdisparzAnathimahamAnAnAM teSAM mahAvIrANAM sakalaloka camatkRtikAriNAM 'cirarAtra' prabhUtakAlaM yAvajjIvamityarthaH, tadeva vizeSato darzayati- 'pUrvANi prabhUtAni varSANi 'rIyamANAnAM saMyamAnuSThAnena gacchata, pUrvasya tu parimANaM varSANAM saptatiH koTilakSAH paTapaJcAzacca koTisahasrAH tathA prabhUtAni varSANi rIyamANAnAM tatra nAbheyAdAramya zItalaM dazamatIrthakaraM yAvatpUrvasaGakhyAmadbhAvAt pUrvANItyuktaM tataH ArataH zreyAMsAdArabhya varSasaMkhyApravRttevarSANItyuktamiti, tathA 'dravyANAM' adhyAnAM muktigamanayogyAnAM 'pazya' avadhAraya yattRNasparzAdikaM pUrvamabhihitaM tadadhisoDhavyamiti samyakaraNena sparzAttasahanaM kRtametadavagaccheti // etaccAdhisahamAnAnAM yatsyAttadAha " AgayapannANANaM kisA bAhavo bhavani payaNue ya maMsasoNie visseNi kaTTu parinnAya, esa tiSNe mutte virae viyAhie tibemi / / sU0 186 / / AgataM prajJAnaM padArthAvirbhAvakaM yeSAM te tathA teSAmAgataprajJAnAnAM tapasA parIpahAtisahanena ca kRzA 'bAhavaH' bhujA ////////// //////// // / 497 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhutA. 3 | uddezakA bhavanti, yadivA satyapi mahopasargaparISahAdAvAgataprajJAnatvAd 'bAdhA: pIDAH kRzA bhavanti, karmakSapaNAyotthitamya zrIAcA zarIramAtrapIDAkAriNaH parIpahopasargAna sahAyAniti manyamAnasya na mana:pIDotpadyata iti, taduktam-NimmANei rAjavRttiH paro ciya appANa uNa veyaNaM sriiraannN| appANo cija hiayassa Na uNa dukkhaM paro dei // 1 // " (zIlAkA. ityAdi, zarIrasya tu pIDA bhavatyeveti darzayitumAha-pratanuke ca mAMsaM ca zoNitaM ca mAMsazoNite dve api, tasya hi // 4880a rUkSAhAratvAdalpAhAratvAcca prAyazaH khalatvenaivAhAraH pariNamati, na rasatvena, kAraNAbhAvAcca pratanveva zoNitaM tattanu tvAnmAMsamapIti tato medAdInyapi, yadivA prAyazo rUkSaM vAtalaM bhavati, vAtapradhAnasya ca pratanutaiva mAMsazoNitayoH, acelatayA ca tRNasparzAdiprAdurbhAvena zarIropatApAt pratanuke mAMsazoNite bhavata iti, 'saMsArazreNo' saMsAgavataraNI rAgadveSakaSAyasaMtatistA kSAntyAdinA vizreNI kRtvA, tathA 'parijJAya' jJAtvA ca samatvabhAvanayA, tayayA-jinakampikaH kazcidekakalpadhArI dvau trIna vA bibharti, sthavirakalpiko vA mAsArddhamAsakSapakaH tathA vikRSTAvikRSTatapazcArI pratyahaM bhojI 8 kUragaDuko vA, ete sarve'pi tIrthakadvacanAnusArataH parasparAnindayA samatvadarzina iti, uktaM ca-"jIvi duSattha tivatyo egeNa acelago va sNthrh| nahute hIleMti para savvevi hute jiNANAe // 1 // " tathA jinakalpika: pratimApratipanno vA kazcitkadAcit paDapi mAsAnAtmakalpena bhikSA na labhate tathA'pyasau kUragaDakamapi yathaudanamuNDastvamityevaM na hIlayati / tadevaM samatvadRSTiprajJayA vizreNIkRtya 'eSa' uktalakSaNo muniH tIrNaH saMsArasAgara 1 vidadhAti paro nevAtmano vedanAM zarIrANAm / Atmana eva hRdayasya na punaduHkhaM paro dadAti / / 1 / / // 488 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 486 eSa eva muktaH sarvasaGgebhyo virataH sarvasAvadyAnuSThAnebhyo vyAkhyAto nApara iti / bravImItizabdau pUrvavat // tadevaM saMsArazreNI vizleSayitvA yaH saMsArasAgaratIrNavattInoM muktavanmukto virato vyAkhyAtA, taM ca tathAbhRtaM kimaratiramibhavedata neti, acintyasAmarthyAt karmaNo'bhavedityetadevAha virayaM bhikkhurIyaMtaM cirarAosiyaM araI tatya kiM vidhArae ?, saMdhemANe samuhie, jahA se dIve asaMdINe, evaM se dhamme Ariyapadesie, te aNavakakhamANA eNe aNaivAemANA daiyA mahAviNo paMDiyA, evaM tesiM bhagavI aNaTThANe jahA se diyApoe evaM te sissA diyA ya rAo ya aNapuvyeNa vAya ttibemi / / sU0 187 // // iti tatIya uddezakaH // 6-3 // vistamasaMyamAd bhikSaNazIlaM bhikSu' 'royamANa' nissarantamaprazastebhyo'saMyamasthAnebhyaH prazasteSvapi guNotkarSAdupayu pari vartamAnaM cirarAtraM-prabhUtaM kAlaM saMyame uSitazvirarAtroSitastamevaMguNayuktam 'araniH' saMyamodvignatA tatra' tasmina saMyame pravartamAnaM kiM vidhArayet kiM pratiskhalayet 1, kiMzabdaH prazne, kiM tathAbhUtamapi mokSaprasthitaM praNAyya viSayamaratirvidhArayet , omityucyate, tathAhi-durbalAnyavinayavanti cendriyANyacintyA mohazaktirvicitrA karmapariNatiH kiM na kuryAditi uktaM ca-"'kammANi NaNaM ghaNacikaNAiM garuyAI vaharasArAha / NANaTThiaMpi purisaM karmANi nUnaM ghanakaThorANi gurukAni vAsArANi / jJAnasthitamapi puruSa patha utpathaM nayanti // 1 // //////////////////////////r////////////////////////// // 48 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ //////// paMthAo uppahaM Niti // 1 // " yadivA ki kSepe, kiM tathAbhUtaM vidhArayedaratiH / , naiva vidhArayedityarthaH, tathAhi-asau / zrIAcAkSaNe kSaNe vizuddhataracaraNapariNAmatayA viSkambhitamohanIyodayatvAnnaghukammau bhavatIti, kutastamarativi(na vidhAgye dhutA. 3 rAjavRttiH uddezakaH3 zIlAkA. dityAha-kSaNe kSaNe'vyacchedenottarottaraM saMyamasthAnakaNDakaM saMdadhAnaH samyagutthitaH samutthitaH uttarottara guNasthAnakaM vA / / saMdadhAno yathAkhyAtacAritrAbhimukhaH samusthito'sAvatastamaratiH kathaM vidhArayaditi ? / sa caivambhUto na kevalamAtmanastrAtA // 46 // al pareSAmapyaratividhArakanyAta trANAyetyetaddarzayitumAha-dvirgatA Apo'sminniti dvIpaH, sa ca dravyabhAvabhedAt dvedhA-tatra dravyadvIpa AzvAsadvIpaH, AzvAsyate'sminnityAzvAsaH AzvAsazcAsau dvIpazcazviAsadvIpo, yadivA AzvasanamAzvAsaH, AzvAsAya dvIpa AzvAsadvIpaH, tatra nadImamudra bahumadhyapradeze bhinna hitthAdayastamavApyAzvasanti, asAvapi dvedhA-sandIno'sandInazceti, yo hi pakSamAsAdAvudakena plAvyate sa sandIno, viparItastvasandInaH siMhaladvIpAdiH, yathA hi mAyAtrikAstaM dvIpamasandIna mudanvadAdettitIrSavaH samavApyAzvasanti evaM taM mAvasaMdhAnAyotthitaM sAdhumavApyApare prANinaH samAzvasyuH, yadivA dIpa iti prakAzadIpaH, prakAzAya dIpaH prakAzadIpaH, sa cAdityacandramaNyAdirasandIno'parastu vidyu-hai| dulkAdiH sandIMno, yadivA pracurendhanatayA vivakSitakAlAvasthAyyasandIno viparItastu sandIna iti, yathA hyasau sthapuTAdyAvedanato heyopAdeyahAnopAdAnavatA nimittabhAvamupayAti tathA kvacitsamudrAdyantarvartinAmAzvAsakArI ca bhavati evaM jJAnasaMdhAnAyotthitaH parIpahopasargAzobhyatayA'sandInaH sAdhurviziSTopadezadAnato'pareSAmupakArAyeti, apare bhAvadvIpaM bhAvadIpaM vA anyathA vyAcakSate-tadyathA-bhAvadvIpaH samyaktvaM, tacca pratipAtitvAdopazamika bAyopazamikaM ////////////////
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ # & ! ////////// ca dIno bhAvadvIpaH kSAyikaM tyasandIna iti taM dvividhamavApya parItasaMsAratvAt prANina Azvasanti bhAvadIpastu sandInaH zrutajJAnam asaMdInastu kevalamiti tacAvAya prANino'vazyamAzramantyeveti, athavA dharma saMdadhAnaH samutthitaH sannasteduSpradhRSyo bhavatItyukte kacidayet kimbhUtama bhammoM ? yatsandhAnAya samutthita iti, atrocyate vAsI dvIpo'sandInaH-- asalilapluto'va rugNavAhanAnAmitareSAM ca bahUnAM jantUnAM zaraNyatayA''zvAmahe turbhavatyevamasAvapi dharmaH 'AryapradezitaH' tIrthakarapraNItaH patApacchedanirghaTito'mandInaH yadiyA kutarkAprayatayA'sandInaH - akSobhyaH prANinAM trANAyAzvAsabhUmirbhavati / tasya cAryapradezitasya dhammasya kiM samyaganuSThAyinaH kecana santi ?, omityucyate, yadi santi kimbhUtAsta ityAha- 'te' sAdhavo bhAvasandhAnodyatAH saMyamArateH praNodakA mokSanediSThA bhogAnanavakAGkSanto dharme samyagutthAnavantaH syuriti etaduttaratrApi yojyam, tathA prANino'natipAtayantaH, upalakSaNArthatvAt zeSamahAvratagrahaNamAyojyaM, tathA kuzalAnuSThAnapravRttatvAdayitAH sarvalokAnAM tathA 'medhAvino' maryAdAvyavasthitAH 'paNDitAH ' pAyopAdAna parihAritayA samyakpadArthajJA dharmmAcaraNAya samutthitA bhavantIti / ye punastathAbhUtajJAnAbhAvAt samyagviveka vikalatayA nAdyApi pUrvoktasamutthAnavantaH syuH te tathAbhRtA AcAryAdibhiH samyaganupAlyA yAvadvivekino'bhUvannityetadayitumAha- 'evam' utA 'teSAm' aparikarmitamatInAM 'bhagavato' vIravarddhamAnasvAmino dharme samyaganutyAne sati tatparipAlanatastathA sadupadezadAnena parikarmitamatitvaM vidheyamiti, atraiva dRSTAntamAha--dvijaH--pakSI tasya potaH zizuH dvijapotaH sa yathA tena dvijena garbhaprasavAt prabhRtyaNDakocchrano // / 461 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAjavRttiH (zIlAGkA.) // 462 // ////////////// cnataramedAdikAsvavasthAsu yAvanniSpannapakSastAvatpAlyate evAmAcAryeNApi ziSyakaH pravajyAdAnAdArabhya sAmAcAyu padezadAnenAdhyApanena ca tAvadanupAnyate yAvadgItArtho'bhUt yaH punarAcAryopadezamullaGghaya svairitvAdyathA kathaJcitkriyAsu pravarttate sa ujjayinIrAjaputravadvinazyediti, tadyathA ujjayinyAM jitazatro rAjJo dvau putrau, tatra jyeSTho dharmmaghopAcAryasamIpe saMsArAsAratAmavagamya pravatrAja; krameNa bAdhItAcArAdizAstro'vagatatadarthazca jinakalpaM pratipitsuH dvitIyAM saccabhAvanAM bhAvayati, sA ca paJcadhA -- tatra prathamopAzraye dvitIyA tadbahiH tRtIyA catuSke caturthI zUnyagRhe paJcamI zmazAne, tatra paJcama bhAvanAM bhAvayataH sa kaniSTho bhrAtA tadanurAgAdAcAryAntikamAgatyovAca--mama jyAyAn bhrAtA vAste ?, sAdhubhirabhANi--kiM tena ?, sa Aha- pravrajAmyahaM AcAryeNokto - gRhANa tAvat pravrajyAM punardrakSyasi, sa tu tathaiva cakre, punarapi pRcchata AcAryA UcuH--kiM tena dRSTena ?, nAsau kasyavidullApamapi dadAti, jinakalpaM pratipattukA pa iti, asAvAha-- tathA'pi pazyAmi tAvaditi, nirbandhe darzitaH, tUSNIbhAvasthita eva vanditaH, tadanurAgAcca niSiddho'pyAcAryeNa nivAryamANo'pyupAdhyAyena triyamANo'pi sAdhumirasAmpratametadbhavato duSkaraM duradhyavaseyamityevaM kathyamAne'yahamapi tenaiva pitrA jAta ityavaSTambhena mohAnathaiva tasthau yathA jyeSTho bhrAteti, itaro devatayA''gasya vanditaH, zikSakastu na vanditaH, tato'sAva parikarmitamatitvAt kupitaH avidhiritikRtvA devatA'pi tasyopari kupitA satI talaprahAreNAkSigolako bahirnizcikSepa, tatastajjyAyAn hRdayenaiva devatAmAha- kimityayamajJastvayA kadarzitaH, tadasyAkSiNI punarnavIkuru, sAtvavAdIt-- jIvapra dezaimuktAvimau golako na zakyo punarnavIkartta ityuktvA RSivacanamalaGghanIyamitya dhutA* 6 uddezakaH 3 / / 462 / /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 493 // vadhArya tatkSaNazvapAkavyApAditailAsigolako gRhItvA tadakSNozcakAra / ityevamanupadezapravarttanaM sApAyamityavadhArya ziSyeNa sadA''cAryopadezavartinA bhAvyam, AcAryeNApi sadA svaparopakAravRttinA samyak svaziSyA yathoktavidhinA pratipAlanIyA iti sthitam / ityetadevopapaMharanAha--yathA dvijapoto mAtApitRbhyAmanupAlyate evamAcAryeNApi ziSyA aharnizam 'anupUrveNa' krameNa 'vAcitAH' pAThitAH zikSA grAhitAH samastakAryasahiSNavaH saMsArottaraNasamarthAzca bhavanti / itiradhikAraparisamAptau, bravImIti pUrvavat / dhRtAdhyayane tRtIyoddezakaH parisamApta iti // 6-3 // //////////////////////////////////////////////////// // atha SaSThAdhyayane caturthoddezakaH / / uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arazyate, asya cAyamabhisambandhaH--ihAnantaroddezake zarIropakaraNadhUnanA| 'bhihitA, sA ca paripUrNA na gauravatrikasamanvitasyetyatastadbhUnanArthamidamupakramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAskhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam evaM te sissA diyA ya rAo ya aNapuvveNa vAiyA tehiM mahAvIrehiM pannANamantehiM tesimaMtie pannANamuvalambha hiccA ucasama phArusiyaM samAiyaMti (hecA uvasamaM ahege pArusiyaM samAruhaMti) vasittA baMbhaceraMsi ANaM taM notti mannamANA AghAyaM tu succA nisamma, samaNunnA jIvissAmo ege nikkhamaMte asaMbhavaMtA viDajjhamANA kAmehiM giDA //////////////////////////////////////////////////// // 493 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajjhovavannA samAhimAghAyamajosayaMtA satyArameva pharusaM vayaMti // sU0 188 // zrIAcA _ 'evam' iti dvijapotasaMvarddhanakrameNaiva te ziSyAH' svahastapravAjitA upasampadAgatAH prAtIcchakAzca divA ca rAtrI rAmAna: uddezakaH4 zIlA ca 'anupUrveNa' krameNa 'vAcinA:' pAThitAH, tatra kAlikamahnaH prathamacaturthapauruSyoradhyApyata utkAlikaMtu kAla velA varja sakalamapyahorAtramiti, taccAdhyApanamAcArAdikrameNa kriyate, AcArazca trivaparyAyo'dhyApyata ityAdikrameNAdhyApitA: 464 0 ziSyAzcAritraM ca grAhitAH, tadyathA-yugamAtradRSTinA gantavyam kUrmavatsaGkucitAGgena bhAvyamityAdya zinAM prAhitA vAcitA:-adhyApitAH, kairiti darzayati-tairmahAvIrai:-tIrthakara gaNadharAcAryAdibhiH, kimbhUtaiH ?-prajJAnavadbhiH, jJAnibhire. vopadezAdi dattaM lagatItyato vizeSaNaM, te tu zidhyAH dviprakAga api prekSApUrvakAriNastepAm-AcAryAdInAm 'bhanitake' samIpe prakarSaNa jJAyate aneneti prajJAna-zrutajJAnaM, tasyaivAparasmAdAptisadbhAvAdityatastada, 'upalabhya' labdhvA bahuzrutIbhUtAH prabalamohodayApanItasadupadezotkaTamadatvAt tyaktvopazama, sa ca dvedhA-dravyabhAvabhedAna, stra dravyopazamaH kanakaphalAdyApAditaH kalupajalAdeH bhAvopazamastu jJAnAdivayAt , tatra yo yena jJAnenopazAmyati sa jJAnopazamaH, nAyAAkSepaNyAdyanyatarayA dharmakathayA kazcid upazAmpatInyAdi, darzanopazamantu yo hi zuddhena samyagdarzananAparamupazamayati, yathA zreNikenAzraddadhAno devaH pratibodhita iti, darzanaprabhArakairvA sammatyAdibhiH kazridarazAmyati, cAritropazamastu krodhAyupazamo pinayanamrateti, tatra kecana judrakA jJAnodayato'yaHguparyana manamAnAsna pebhRtamupazamaM tyakamA vAna andi lavottambhitagarvAdhamAtAH 'pAruSyaM parupatAM 'samAdadali' gRhanti, tadyathA-paramparaguNa niyAgAM mImAMsAyAM vA eko ////////////////////////////////////////////////////
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 4 // 5 // //////////////////////////////////////////////////// sparamAha-tvaM na jAnI na caiSA zabdAnAmayamathoM yo bhavatA'bhANi, api ca-kazcideva mAdRzaH zabdArthanirNayAyAlaM, na sarva iti, uktaM ca-'paSTA guravaH svayamapi parIkSitaM nizcitaM punaridama naH / vAdini ca mallamukhya ca mAgevAntaraM gaccheta // 1 // " dvitIyastvAha-nanvaspadAcAryA evamAjJApayantItyukte punarAha-so'pi vAcikuNTho buddhivikalaH kiM jAnIte , tvamapi ca zukavatpAThito nirUhApoha ityAdInyanyAnyapi, dugRhItakaticidakSaro mahopazamakAraNaM jJAnaM viparItatAmApAdayan mbauddhatyamAvirbhAvayan bhApate, uktaM ca--"anyaiH svecchAracitAnarthavizeSAn ameNa vijJAya / kRtsnaM vAgmayamita iti khAdatyaGgAni darpaNa // 1 // krIDanakamIzvarANAM kukkuttlaavksmaanvaallbhyH| zAstrANyapi hAsyakathAM laghutAM vA kSallako nayati // 2 // " ityAdi, pAThAntaraM vA "heccA uvasamaM ahege pArusiyaM samArahaMti" tyaktvopazamam 'atha' anantaraM bahuzrutIbhUtAH eke na sarve paruSatAmAlambante, tatazcAlatAH zabditA vA tUSNIbhAvaM majante huGkAraziraH--kampanAdinA vA prativacanaM dadati / kiM ca eke punarbahmacarya-saMyamastatroSitvA AcAro vA brahmacarya tadartho'pi brahmacaryameva tatroSitvA AcArArthAnuSThAyino'pi tadbhatsitAstAmAjJA-tIrthakaropadezarUpAM 'no iti manyamAnAH' nozabdo dezapratiSedhe dezatastIrthakaropadezaM na bahu manyamAnAH sAtAgauravavAhulyAccharIravAkuzikatAmAlambante, yadivA apavAdamAlambya pravarttamAnA utsargacodanAcoditAH santaH naiSA tIrthakarAjJetyevaM manyante, darzayanti cApavAdapadAni "'kujA bhikkhU gilANassa, agilAe samAhiyaM" 1 kuryAdbhikSuglAnasya aglAnyA samAhitaM / //////////////////////////////////////////////////// 445 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgAvRttiH (zIlAjhA.) dhutA. 3 uddezakA .496 // ityAdi, tatazca yo yena glAyati tasya tadapanayanArthamAdhAkAMdyapi kArya, syAdetat-kiM teSAM nAkhyAtAH kuzIlAnAM pratyapAyAH yathA''zAtanAbahulAnAM dIrghaH saMsAra iti ?, taducyate-'tuH' avadhAraNe, AkhyAtamevaitatkuzIlavipAkAdikaM zrutvA 'nizamya' avabudhya ca zAstArameva paruSa vadantIti smbndhH| kimarthaM tarhi zRNvantIti cettadAha-samanojJA' lokasammatA jIviSyAma itikRtvA praznavyAkaraNArthameva zabdazAstrAdIni zAstrANyadhIyate, yadivA anenopAyena lokasammatA jIviSyAma itikRtvaike niSkramya, athavA samanojJA udyaktavihAriNaH santo jIviSyAmaH saMyamajIvitenetyevaM niSkramya punarmohodayAd asambhavantaH-te gauravatrikAnyataradoSAt jJAnAdike mokSamArge na samyagmavanto-nopadeze vartamAnA vividhaM dahyamAnAH kAmaddhA gauravatrike'dhyupapanA viSayeSu 'samAdhi' indriyapraNidhAnamAkhyAtaM tIrthakadAdibhiH yamAveditaM taM 'ajoSayanta:' asevamAnA durvidagdhA AcAryAdinA zAstrAbhiprAyeNa codyamAnA api tacchAstArameva paruSa vadanti-nAsminviSaye bhavAn kiJcijjAnAti, yathA'haM sUtrArtha zabdaM gaNitaM nimittaM vA jAne tathA ko'nyo jAnIte, ityevamAcAryAdikaM zAstAraM hIlayantaH paruSa vadanti, yadivA zAstA-tIrthakRdAdistamapi paruSa vadanti, tathAhi-kacitskhalite coditA jagadu:-kimanyadadhikaM tIrthadvakSyatyasmadgalakartanAdapIti, ityAdibhirapAcInairAlAparalIkavidyAmadAvalepAcchAstrakRtAmapi duSaNAni vdeyuH|| na kevalaM zAstAraM paruSa vadantyaparAnapi sAdhUnapavadeyurityetadAha sIlamaMtA uvasaMtA saMkhAe rIyamANA asIlA aNavayamANassa biiyA maMdassa bAlayA // suu0189||
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 467 / zIlam-aSTAdazazIlAGgAsahasramaGkhyaM, yadivA mahAvratasamAdhAnaM paJcendriyajayaH kaSAyanigrahasniguptiguptatA cetyetacchIlaM vidyate yeSAM te zIlavantaH, tathA upazAntAH kaSAyopazamAt , atra zIlavagrahaNenaiva gatArthatvAdupazAntA ityetadvizeSaNaM kaSAyanigrahaprAdhAnyakhyApanArtha, samyak khyAyate-prakAzyate'nayeti saMkhyA-prajJA tayA 'rIyamANA' saMyamAnuSThAne parAkramamANAH santaH kasyacidvizrAntamAgadheyatayA azIlA eta ityevamanuvadato'nu-pazcAdvadataH pRSThato vadato'nyena vA mithyAdRSTayAdinA kuzIlA ityevamukte'nuvadataH pArzvasthAdeH dvitIyaiSA 'mandasya' ajJasya 'cAlatA' murkhatA, eka tAvatsvatazcAritrApagamaH punaraparAnudhuktavihAriNo'pavadata ityeSA dvitIyA bAlatA, yadivA zIlavanta ete upazAntA vetyevamanyenAbhihite kvaiSAM pracuropakaraNAnAM zIlavattopazAntatA vA ityevamanuvadato hInAcArasya dvitIyA bAlatA bhavatIti // apare tu vIryAntarAyodayAt svato'vasIdanto'pyaparasAdhuprazaMsAnvitA yathAvasthitamAcAragocaramAvedayeyuH, ityetaddarzayitumAha niyamANA vege AyAragoyaramAikkhaMti, nANabhaTThA saNalasiNo // sU0 160 // eke-kamrmodayAt saMyamAnivartamAnA liGgAdvA, vAzabdAdanivartamAnA vA, yathAvasthitamAcAragocaramAcakSate, vayaM tu karttamasahiSNava AcArastvevambhUta ityevaM vadatAM teSAM dvitIyA bAlatA na bhavatyeva, na punarvadanti-evaMbhUta evAcAro yo'smAbhiranuSThIyate, sAmprataM duSSamAnubhAvena balAdyapagamAnmadhyabhUtaiva vartanI zreyasI notsargAvasara iti, uktaM hi"nAtyAyattaM na zithilaM, yathA yuJjIta saarthiH| tathA bhadraM vahantyazvA, yogaH sarvatra puujitH||1|| // 47 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRtiH (zIlAGkA.) // 468 // oxxx api ca - "" jo jastha hoi bhaggo, ovAsaM so paraM aviMdato / gaMtu tattha'ca (va) yaMto, imaM pahANaMti ghoseti // 1 // " ityAdi / kimbhUtAH putaretadevaM samarthayeyurityAha- sadasadviveko jJAnaM tasmAdbhraSTA, jJAnabhraSTAH tathA 'daMsaNalUsiNo' tti samyagdarzana vidhvaMsino'sadanuSTAnena svato vinaSTA aparAnapi zaGkotpAdanena sanmArgAccyAvayanti // apare punakriyopetA apyAtmAnaM nAzayantItyAha namamANA vege jIviyaM viSpariNAmaMti puTThA vege niyahaMti jIviyasseva kAraNA niktaMpi tesi dunnikvaMtaM bhavai, bAlavayaNijA hu te narA, puNo puNo jAi' paka: ppiti ahe saMbhavaMtA viddAyamANA ahamaMsIti viukkase udAsINe pharusaM vayaMti, paliyaM pakathe aduvA pakathe atahehiM, taM vA mehAvI jANijA dhammaM / / sU0 191 // namanto'pyAcAryAderdravyataH zrutajJAnArthaM jJAnAdibhAvavinayAbhAvAt kammodayAd eke na sarve saMyamajIvitaM 'vipariNAmayanti' apanayanti, saccaritAdAtmAnaM dhvaMsayantItyarthaH / kiM cAparamityAha - eke - aparikammitamatayo gauravatrikapratibaddhAH spRSTAH parISahairnivarttante saMyamAt niGgAdveti kimarthaM 1 - jIvitasyaiva - asaMyamAkhyasya kAraNAt - nimittAt sukhena vayaM jIviSyAma itikRtvA sAvadhAnuSThAnatayA saMyamAnnivarttante / tathAbhUtAnAM ca yatsyAttadAha-teSAM gRhavAsAniSkrAntamapi jJAnadarzanacAritramRlottaraguNAnyataropaghAtAddRniMSkrAntaM bhavati / taddharmmaNAM ca yatsyAttadAha-hutau yasmAda1 yo yatra bhavati bhagno'vakAzaM so'parama vindan / gantuM tatrAsamarthaM idaM pradhAnamiti ghoSayati // 1 // dhutA * : uddezakaH 4 // 468 / /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaganuSThAnAt duniSkrAntAstasmAdbAlAnAM-prAkRtapuruSANAmapi vacanIyA gayA bAlavacanIyAste narA iti / kiM capaunaHpunyenArahaTTaghaTIyantranyAyena jAtiH-utpattistAM kalpayanti, kimbhRtAste ityAha-adhaHsaMyamasthAneSu sambhavantovartamAnA avidyayA vA'dho vartamAnAH santo vidvAMso vayamityevaM manyamAnA laghutayA''tmAnaM vyutkarSayeyuriti-AtmanaH zlAghAM kurvane, yatkizcijjAnAno'pi mAnonnatatvAdrasasAtAgauravabahulo'hamevAtra bahuzruto yadAcAryoM jAnAti tanmayA'lpenaiva kA lenAdhItamityevamAtmAnaM putkarSayediti / nAtmazlAghatayaivAsate, parAnapya pavadeyurityAha-'udAsInAH' rAgadveSarahitA madhyasthA bahuzrutatve satyupazAntAstAna skhalitacodanodyatAn paruSa vadanti, tadyathA-smayameva tAvatkRtyamakRtyaM vA jAnIhi tato'nyeSAmupadekSyasIti / yathA ca paruSaM vadanti tathA sUtreNaiva darzayitumAha-'paliya'ti anuSThAnaM tena pUrvAcaritenAnuSThAnena tRNa hArAdinA prakathayed-evambhUtastvamiti, anyathA vA kuNTamaNTAdibhiguNe mukhavikArAdibhirvA prakathayediti / kimbhRtaiH ?-'atathyaH' avidyamAnairiti / upasaMharanAha-'ta' vAcyamavAcyaM vA 'taM' vA dharma zrutacAritrAkhyaM 'medhAvI' maryAdAvyavasthito 'jAnIyAt' samyaka paricchindyAditi // so'sabhyavAdapravRtto bAlo gudinA yathA'nuzAsyate tathA darzayitumAha ahammaTThI tumaMsi nAma bAle AraMbhaTThI aNuvayamANe haNa pANe ghAyamANe haNao yAvi samaNajANamANe, ghore dhamme, udIrie uvehada aNANAe, esa visanne viyadde viyAhie ttibemi // sU0 192 // ////////////////////////////////////////////////
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhutA.6 uddezaka:4 artho'syAstItyarthI, adharmeNArthI adharthIi , yato nAma tvamevambhUto'to'nuzAsyase, kuto'dharmArthI ? yato 'bAla.' zrIAcA ajJA, kuto bAlo ?, yata 'ArambhArthI' sAvadyArambhapravRttaH, kutaH ArambhArthI ?, yataH prANyupamardavAdAnanuvadannatad vaSe, rAjavRttiH tadyathA-jahi prANino'pararevaM ghAtayan natazcApi samanujAnAsi gauravatrikAnubaddhaH pacanapAcanAdikriyApravRttastitpiNDa canapAcanAdikiyA (zIlAkAra tarkI tatsamakSaM tAnanuvadasi-ko'tra doSo 1, na hyazarIrairddharmaH kattuM pAyaMte, ato dharmAdhAraM zarIraM yatnataH paalniiy||50 // miti, uktaM ca "zarIraM dharmasaMyuktaM, rakSaNIya prytntH| zarIrAjAyate dharmoM, yathA bIjAtsadakuraH // 1 // " iti, kiM caivaM bravISi tvaM, tadyathA-'ghora' bhayAnako dharmaH sarvAsravanirodhAt dugnucara: ut -prAbalyenerita:kathitaH pratipAditastIrthakaragaNadharAdibhirityevamadhyavasAyI bhavastimanuSThAnata 'upekSate' upekSAM vidhatte, 'Nam' iti vAkyAlaGkAre, 'anAjJayA' tIrthakaragaNadharAnupadezena svecchayA pravRttaH iti, ka evambhUta iti darzayati-'eSa' ityanamtarokto'dharmArthI pAla ArambhArthI prANinAM hantA ghAtayitA ghnato'numantA dharmopekSaka iti, viSaNNaH kAmabhogeSu, vividha tardatIti vitardo-hiMsakaH 'tardai hiMsAyA'mityasmAt kartari pacAyaca, saMyame vA pratikUlo vitardaH ityevaMrUpastvameSa vyAkhyAta ityato'haM bravImi-vaM medhAvI dhamma jAnIyA iti // etacca vakSyamANamahaM bravImItyata Aha kimaNeNa bho! jaNa karissAmitti mannamANe evaM egevaittA mAyaraM pIyaraM hicA nAyao ya pariggahaM vIrAyamANA samuhAe avihiMsA suvvayA daMtA (samaNA bhavissAmo aNagArA akizcaNA aputtA apasuyA avihiMsagA suvayA daMtA paradattabhohaNo pAvaM
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 501 // kammaM na karessAmo samuTThAeM ) passa doNe uppahae paDivayamANe vasaTTA kAyarA jagA lUgasA bhavaMti, ahamegesiM siloe pAvae bhavaha, se samaNo bhavittA vibhate 2 pAsahege samannAgaehiM saha asamannAgae namamANehiM anamamANe virahiM avirae daviehiM adavie abhisamicA paMDie mehAvo niDiyaTThe vIre AgameNaM sayA parakamijAsi timi // sU0 193 // iti caturtha uddezakaH // 6-4 // kecana - viditavedyA vIrAyamANAH samyagutthAnenotthAya punaH prANyupamardakA bhavantIti, kathamutthAya ? - kimahamanena 'bhoH' ityAmantraNe 'janena' mAtApitRputrakalatrAdinA svArthapareNa paramArthato'nartharUpeNa kariSyAmIti, na mamAyaM kasyacidapi kAryasya rogApanayanAderalamityato'nena kimahaM kariSye ?, yadivA pravivajiSuH kenacidabhihitaH kimanayA sikatAkavalasannibhayA pravrajyayA kariSyati bhavAn ? adRSTavazAyAtaM tAvadbhojanAdikaM bhuGkSvetyabhihito virAgatAmApanno bravItikimahamanena bhojanAdinA kariSye 1, bhuktaM mayA'nekazaH saMsAre paryaTatA tathApi tRptirnAbhUt, tatkimidAnImanena janmanA bhaviSyatItyevaM manyamAnA eke viditasaMsArasvabhAvA u (vi) ditvA'pyevaM tato 'mAtaraM' jananIM 'pitaraM janayitAraM jananIpitaraM ' hitvA tyaktvA ' jJAtayaH' pUrvAparasambandhinaH svajanAstAn parigRhyata iti parigrahaH- dhanadhAnyahiraNyadvipadacatuSpadAdiH taM kimbhUtAH ? - vIramivAtmAnamAcaranto vIrAyamANAH samyaka saMyamAnuSThAnenotthAya samutthAya vividhairupAyaihiMsA vihiMsA na vidyate vihiMsA yeSAM te'vihiMsA:, tathA zobhanaM vrataM yeSAM te suvratAH, tathendriyadamAddAntAH, ityevaM // 501 /
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ / samutthAya, nAgArjunIyAstu paThanti-"samaNA bhavissAmo aNagArA akiMcaNA aputtA apasUyA avizrIAcAhiMsagA suvvayA daMtA parattadabhoiNo pAvaM kammaM na karessAmo samuTThAe" sugamatvAnna vitriyate, ityevaM samu dhutA. rAvRttiH uddezakA 4 (cIlAGkA.) tthAya pUrva pazcAt 'pazya' nibhAlaya 'dInAn' zRgAlatvavihAriNo vAntaM jighRkSun pUrvamutpatitAn saMyamArohaNAt / pazcAtpApodayAt pratipatata iMti, kimiti daunA bhavantIti darzayati-yato 'vazAla vazA indriyaviSayakaSAyANAM tata 502 // ArcA vazArtAH, tathAbhUtAnAM ca karmAnuSaGgaH, taduktam-"'soi diyavasaNaM bhaMte! kai kammapagaDIo badhai ! goyamA / AuavajAo satta kammapagaDIo baMdhaDa jAva aNupariaDa / kohavasaTTeNaM bhaMte ! jove kai evaM taM ceva" evaM mAnAdiSvapIti, tathA 'kAtarAH parISahopasargopanipAte sati viSayalolupA vA kAtarAH, ke te?janAH, kiM kurvanti ?-te pratibhagnAH santaH 'lUSakA bhavanti' vratAnAM vidhaMsakA bhavanti, ko hyaSTAdazazIlAGgasahasrANi dhArayiSyatItyevamabhisandhAya dravyaliGga bhAvaliGga vA parityajya prANinAM vigadhakA bhavanti / teSAM ca pazcAtkRtaliGgAnAM yatsyAcadAha-'atha' Anantaye 'ekeSAM' bhagnapratijJAnAmutpravajitAnAM tatsamanantaramevAntamuhartena vA paJcatvApattiH syAd , ekeSAM tu 'iloko' zlAghArUpaH pApako bhavet , svapakSAtparapakSAdvA mahatyayazaH-kIrtirbhavati, tadyathA-sa eSa pitRvanakASThasamAno bhogAbhilASI vrajati tiSThati vA, nAsya vizvasanIyaM, yato nAsyAkarttavyamastIti, uktaM ca1zrotrendriyavazAttoM madanta ! kati karmaprakRtIbaMdhnAti', gautama ! AyurvarjAH sapta karmaprakRtIbaMdhnAti yAvata anuparivartate / // 502 // krodhavazAttoM bhadanta! jIvaH kati evameva tat /
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////////////////////////////////////////////////////// "paralokaviruddhAni, kurvANaM dUratastyajeta / AtmAnaM yo na saMdhatte, sau'nyasmai syAtkathaM hitaH ? // 1 // " ityAdi, yadivA sUtreNaivAlAdhyatA darzayitumAha-so'yaM zramaNo bhUtvA vividhaM bhrAnto-bhagnaH zramaNavibhrAnto, vIpsayA'tyantanugupsAmAha, kiMca--pazyata yUyaM karmasAmayam 'eke vizrAntamAgadheyAH samanvAgatarudyaktavihAribhiH saha vasanto'pyasamanyAmatA:-zItalavihAriNaH, nathA 'namamAnai.' saMyamAnuSThAnena vinayavadbhiH 'anamamAnAn' nighuNatayA sAvadyAnuSThAyino, vistaraviratA dravyabhUtairadravyabhUtAH pApakalaGkAGkitatvAdevambhUtairapi sAdhubhiH saha vasanto'pi, evambhUtAna 'abhisamatva' jJAtvA kiM karttavyamiti darzayati paNDitaH tvaM jJAtajJeyo 'medhAvo' maryAdAvyavasthito 'niSThitArtha:' viSayasukhanipipAso 'vIraH' karmavidAraNasahiSNu tvA Agamena' sarvajJapraNItopadezAnusAreNa 'sadA' sarvakAlaM parikAmayeriti / itiradhikAraparisamAptau, bravImiti pUrvavad // dhRtAdhyayanasya caturthoddezakaH / parisamAptaH // 6-4 // ////////////////////////////////////////////////// // atha SaSThAdhyayane paJcamoddezakaH // uktazcaturthoddezakaH, sAmprataM paJcama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddezake karmavidhUnanAtha gauravatrayavidhUnanA'bhihitA, sA ca karmavidhUnanopasargavidhUnanAmantareNa na sampUrNabhAvamanubhavati, nApi satkArapuraskArAtmakasanmAnavidhUnanAmantareNa gauravatrayavidhunanA sampUrNatAmiyAdityata upasargasanmAnavidhananArthamidamupakramyate, ityanena // 503 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (zIlAkA. dhutA06 uddezakA 5 .504 // sambandhenAyAtamyAsyohezakasyAskhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam se gihesu vA gihataresu vA gAmesu vA garmataresuvA nagaresu vA nagaraMtaresu vA jaNavayesuvA jaNavayaMtaresu vA gAmanayaraMtare vA gAmajaNavayaMtare vA nagarajaNavayaMtare vA saMtegaiyA jaNA lasagA bhavaMti aduvA phAsA phusaMti te phAse puDhe voro ahiyAsae, oe samiyadasaNe, dayaM logassa jANittA pAINa paDINaM dAhiNaM udoNaM Aikkhe, vibhae kiDe veyavI je svala samaNe bahassue bajhAgame AharaNaheukusale dhammakahAlaDisampanne skhetaM kAlaM purisaM samAsajja ke'yaM purise kaM vA darisaNamabhisampanno ? evaMguNa jAie pabhU dhammassa Aghavittae) se uhiema vA aNuDiesu vA sussusamANesu paveyae satiM viraha uvasamaM nivvANaM soyaM ajaviya maddaviyaM lAviyaM aNaivattiyaM samvesiM pANANaM savvesiM bhUyANaM sabvesi sattANaM savvesiM jIvANaM aNavIi bhikkhU dhammamAikkhijA // sU0 194 // . 'sa' paNDito medhAvI niSThitArtho vIraH sadA sarvajJapraNItopadezAnuvidhAyI gauravatrikApratibaddho nirmamo niSkizcano nirAza ekAkivihAritayA prAmAnugrAmaM rIyamANaH kSudratiryagnarAmarakatopasargaparISahApAditAn duHkhasparzAna nirjarArthI samyagaghisaheta, va punarvyavasthitasya te parISahopasaggA abhipateyuriti darzayati-AhArAdyarthaM praviSTasya gRheSu vA, ucca // 504.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIcamadhyamAvasthAsaMsUcakaM bahuvacanaM, tathA gRhAntareSu vA, asanti buddhayAdIna guNAniti grAmAH teSu vA tadantarAleSu vA, naiteSu karo'stIti nakarANi teSu vA tadantarAleSu vA, janAnAM lokAnAM padAni--avasthAnAni yeSu te janapadAHavantyAdayaH sAdhuviharaNayogyA: 'a SaDvizatirdazAsteSu tadantarAleSu vA, tathA grAmanagarAntare vA grAmajanapadAntare vA nagarajanapadAntare vA udyAne vA tadantare vA vihArabhUmigatasya vA gacchato vA, tadevaM tasya mijhoAmAdInadhizayAnasya kAyotsargAdi vA kurvata eke kAluSyopahatAtmAno ye janA luSayantIti lUSakA bhavanti, 'luSa hiMsAyA'mityasmAta nyuDa, te 'santi' vidyante, tatra nArakAstAvadupasargakaraNaM pratyavastu, tiryagamarayorapi kAdAcitkatvAnmAnuSyANAmevAnukUlapratikUlasadbhAvAjjanagrahaNaM, yadivA jAyanta iti janAH, te ca tiryagnarAmarA eva janazabdAbhihitA, te ca janA anukUlapratikUlAnyatarobhayopasargApAdanenopasargayeyuriti, tatra divyAzcaturvidhAH, tadyathA-hAsyAt 1 pradveSAd 2 vimarthAt 3 pRthagvimAtrAto 4 vA, tatra kelIkilaH kazcidvayantaro vividhAnupasargAn hAsyAdeva kuryAt , yathA bhikSArtha praviSTaH tulakaimikSAlAbhArtha palalavikaTatarpaNAdinopayAcitakaM vyantarasya prapede, bhikSAvAptau ca tadyAcamAnasya kutazcidupalabhya vikaTAdikaM taiDu Dhoke, tenApi kelyaiva te nullakAH kSIcA iva vyadhAyiSata 1, pradveSeNa yathA bhagavato mAghamAsa 1 'puracchimeNaM kappai nigaMthANa vA nigaMthINa vA jApa magahAo ecae, dakkhiNeNaM kApaDa niragaMthANa vA niggathINa SA jAva kosaMbIo ettae, pacchimeNaM jAva thUNAvisamo, uttareNaM jAva kuNAlAvisabho, tAva mArie khitte, no kappaha itto bAhiti, masyAM ca AyabhUmikAyAM sArddhapaJcaviMzatirjanapadA dharmakSetrANyahadbhiktAni //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI zrAcA dhutA06 //////// (zIlAkA.) // 506 // rajanyante tApasIrUpadhAriNyA vyantoMdakajaTAbhAravalkalavibhissecanamakAri 2, vimarzAkimayaM dRDhadharmAna vetyanukUlapratikUloyasagaiH parokSayet , yathA maMghignasAdhu mAbitayA kayAcidvayantaryA nIvepadhAriNyA zUnyadevakulikAvAsitaH / sAdhuranukUlopasaggairupamapito dRTa barmeti ca kRtvA bandita iti 3, tathA pRthag vividhA mAtrA yeSUpasargeSu te pRthagvimAtrA:hAsyAditrayAnyatarArabdhA anyatarAramApino bhavanti, tadyathA bhagavati saGgamakeneva vimArabdhAH pradvepeNa paryavapitA iti, mAnuSA api hAsyapradveSavimarzakazIlapratisevanAbhedAccaturdA, tatra hAsyAdeva nAmaNiyA kSullakamupama yantI daNDena tADitA rAjAnamupasthitA, julakena tadAhRtena zrIgRhodAharaNena rAjA pratiyocita iti 1, pradveSAd gajamukunAratyaiva zvasurasomabhUtineti 2, vimarzAccandragupto rAjA cANAkyacodito dharmaparIkSArthamannApurikAbhirdharmamAvedayantaM sAdhumupasargayati, sAdhunA ca pratADaca tAH zrIgRhodAharaNaM gaje niveditamiti 3, tatra kutsitaM zIlaM kuzIlaM tasya pratisevana kuzIlapratisevanaM tadartha kazcidupasarga kuryAt , tayathA-IrSyAlugRhapayuSitaH sAdhuzcatasRbhiH yInanninIbhiH proSita matakAbhiH sakalAM rajanImaikekayA pratiyAmamupasamgito na cAsau tAsu lulubhe mandaravanniSpakampo'bhUditi 4 / nairyagyonA api bhayapradveSAhArApatyasaMrakSaNabhedAccaturdaiva, tatra bhayAtsAdibhyaH, pradveSAdyathA bhagavatazcaNDakauzikAta , AhArat siMhavyAghAdibhyaH, apatyasaMrakSaNAt kAkyAdibhya iti / tadevamuktavidhinopasampAdakanyAjAnA lUpakA bhavanti, athavA tapa grAmAdiSu sthAneSu tiSThato gacchato vA sparzA:-duHkhavizeSA AgarAvedanIyaH: srAnti-amibhavanti, te caturvidhAHtadyathA--ghanatA'kSikaNukAdeH patanatA bhramimUcha dinA mtambhanatA vAtAdinA zleSaNatA tAlunaH pAtAdagulyAdervA /
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5.7H syAt , yadivA vAtapittazleSmAdikSobhAt spAH spRzanti, athavA niSkiJcanatayA tRNasparzadaMzamazakazItoSNAdyApA ditAH sparzAH-duHkhavizeSAH kadAcispRzanti-abhibhavanti, taizca spRSTaH parIpa haimtAn sparzAna--duHkhavizeSAn 'dhIraH' Pa ajhomyo'dhimaheta narakAdiduHkhabhAvanayA'vandhyakammodayApAditaM punarapi mayaivaitatsoDhavyamityAkalayya samyak titi kSeteti / kIdRkSo'dhisahetetyata Aha, yadivA ma evambhUto na kevalamAtmanastrAtA sadupadezadAnataH pareSAmapIti | darzayitumAha -'ojaH' eko rAgAdivirahAta samyaga itaM--gataM darzana masyeti samitadarzanaH, samyagdRSTirityarthaH, yadiyA 'zamitam' upazamaM nItaM 'darzana' dRSTinimasyeti zamitadarzanaH, upazAntAdhyavasAya ityarthaH, athavA samatAmitaM-- gataM dazanaM- dRSTirasyeti samitadarzanaH, samadRSTirityarthaH, evambhRtaH sparzAnadhisaheta, yadivA dharma mAcajhItetyuttarakriyayA saha sambandhaH, kimabhisandhAya dharmamAcakSIteti darzayati-'dayAM kRpA 'lokasya' jantulokasyopari dravyato jJAtvA kSetrataH prAcInaM pratIcInaM dakSINamudIcInama rAnapi digvibhAgAnabhisamIkSya sarvatra dayAM kurvan dharmamAcakSIta, kAlato | yAvajjIvaM, bhAvato'rakto'dviSTA, kathamAcakSIta ?--tadyathA--sarve jantavo duHkhadviSaH sukhalipsavaH AtmopamayA sadA draSTavyA iti, uktaM ca-"na tatparasya saMdhyAt, pratikUlaM yadAtmanaH / eSa samAhiko dharmaH, kAmAdanyaH pravartate // 1 // " ityAdi, tathA dharmamAcakSANo 'vibhajet' dravyakSetrakAlabhAvabhedairAkSepaNyAdikathAvizeSa prANAtipAtamRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigraharAtrIbhojanavirativizepairvA dharma vibhajet , yadivA ko'yaM puruSaH kaM nato devatAvizeSamabhigRhIto'nabhigRhIto vA? evaM vibhajet , tathA kIrtayebatAnuSThAnaphalaM, ko'sau kIrtayed ?--vedavid, 507 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (solAGkA.) dhunA06 uddezakaH 5 .508 // Agamaviditi / nAgArjunIyAstu paThanti-"je khalu samaNe bahussue bajhAgame AharaNaheukusale dhammakahAlaDisampanne khetta kAlaM purisaM samAsajja ke'yaM purise kaM vA darisaNamamisampanno? evaMguNajAie pabhU dhammassa Aghavittae" iti, kaNThyaM / sa punaH keSu nimittabhUteSu kIrtayedityAha-'sa' Agamavita svasamayaparasamayajJaH 'utthiteSu vA' bhAvotthAnena yatiSu, vAzabda: uttarApekSayA pakSAntaradyotakA, pArzvanAthaziSyeSu caturyAmotthiteSveva barddhamAnatIrthAcAryAdiH pazcayAmaM dharma pravedayediti, svaziSyeSu vA sadosthiteSvajJAtajJApanAya dharma pravedayediti, anutthiteSu vA' zrAvakAdiSu 'zubhraSamANeSu dharma zrotumicchatsu gurvAdeH payu pAsti kurvatsu vA saMsArotAraNAya dharma pravedayet / kimbhUtaM pravedayedityAha--zamanaM zAntiH, ahiMsetyarthaH tAmAcakSIta, tathA viratim , anena ca mRSAvAdAdizeSavratasaGgrahaH, tathA 'upazamaM' krodhajayA, anena cottaraguNasaGgrahaH, tathA nitiH nirvANaM mUlaguNottaraguNayorahikAmuSmikaphalabhUtamAcakSIta, tathA zaucaM sarvopadhizucitvaM nirvAcyavratadhAraNaM, tathA ArjavaM mAyAvakratAparityAgAt , tathA mArdavaM mAnastabdhatAparityAgAt , tathA lAghavaM sabAhyAbhyantaragranthaparityAgAt , kathamAcakSIteti darzayati-'anatipatya' yathAvasthitaM vastvAgamAbhihitaM tathA'natikramyetyarthaH, keSAM kathayati ?-'sarveSAM prANinAM' dazavidhAH prANA vidyante yeSAM te prANinasteSAM sAmAnyataH saMjJipaJcendriyANAM, tathA 'sarveSAM bhUtAnAM' muktigamanayogyena bhavyatvena bhUtAnA-vyavasthitAnA, tathA 'sarveSAM jIvAnAM' saMyamajIvitena jIyatA jijIviSUNAM ca, tathA 'sarveSAM sattvAnAM' tiyanarAmarANAM saMsAre klizyamAnatayA karuNAspadAnAmekAthikAni vaitAni prANAdIni vacanAni // 508 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 506 // ityatasteSAM kSAntyAdikaM dazavidhaM dharmaM yathAyogaM prAgupanyastaM zAntyAdipadAbhihitam 'anuvicintya' svaparopakArAya mikSaNazIlo bhikSurdharmmakathAlabdhimAn 'AcakSIta' pratipAdayediti / yathA ca dhammaM kathayettathA''ha jaNuvI bhikkhU dhammAhakkhamANe no attANaM AsAijjA no paraM AsAijA no annA pANAI' bhUyAha jIvAi sattAi AsAijjA se aNAsAyae ANAsAyamANe vajjhamANANaM pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM 'jahA se dIve asaMdINe evaM se bhavai saraNaM mahAmuNI evaM se uTThie ThiyappA aNihe acala vala avahillese parivvae saMkvAya pesalaM dhammaM diTThimaM parinivvuDe, tamhA saMgati pAsaha gaMthehiM gaDhiyA narA visannA kA makkatA tamhA luhAo no parivittasijjA, jassime AraMbhA savvao savvapyAe suparinAyA bhavati jesime lUsiNo no parivittasaMti se vaMtA kohaM ca mANaM yamAya ca lobhaM ca esa tuTTe viyAhie tibemi / / sU0 195 / / samikSurmumukSuranuvicintya - pUrvApareNa dhammaM puruSaM vA''locya yo yasya kathanayogyastaM dharmmamAcakSANaH AGiti maryAdayA yathA'nuSThAnaM samyagdarzanAdeH zAtanA AzAtanA tathA AtmAnaM no AzAtayet, tathA dharmmamAcacIta yathASssmana AzAtanA na bhavet, yadivA''tmana AzAtanA dvidhA-dravyato bhAvatazca dravyato yathA''hAropakaraNAderdravyasya kAlA tipAtAdikRtA''zAtanA - bAdhA na bhavati tathA kathayed, AhArAdidravyabAdhayA ca zarIrasyApi pIDA bhAvAzA ******** / / 506 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhutA06 zrIAcArAvRttiH (zIlAkA.) uddezakA XX . tanArUpA syAt , kathayato vA yathA gAtrabhaGgarUpA bhAvAzAtanA na syAt tathA kathayediti, tathA no paraM zuSu AzAtayed-hIlayed , yataH paro hIlanayA kupitaH sannAhAropakaraNazarIrAnyatarapIDAya pravarttateti, atastadAzAtanAM varjayana dharma ba yAditi, tathA'nyAn vA sAmAnyena prANino bhUtAn jIvAn saccAno AzAtayed-bAdhayet , tadevaM sa muniH svato'nAzAtakaH parairanAzAtayan tathA'paganAzAtayato'nanumanyamAno pareSAM vadhyamAnAnAM prANinAM bhUtAnAM jIvAnAM sacAnAM yathA pIDA notpadyate tathA dharma kathayediti, tadyathA-yadi laukikakuprAvacanikapArzvasthAdidAnAni prazaMsati avaTataTAmAdIni vA tataH pRthivIkAyAdayo vyApAditA bhaveyuH, atha dUSayati tato'pareSA antarAyApAdanena tatkRto bandhavipAkAnubhavaH syAt uktaM ca-"je 'u dANaM pasaMsaMti, vahamicchati pANiNaM / je u NaM paDi. sehiMti, vitticcheaM kariti te||1||" tasmAttadAnAvaTataDAmAdividhipratiSedhavyudAsena yathAvasthitaM dAnaM zuddhaM prarUpayet sAvadyAnuSThAnaM ceti, evaM ca bravannubhayadoSaparihArI jantUnAmAzvAsabhUmirbhavatIti, etadRSTAntadvAreNa darzayatiyathA'sau dvIpo'sandInaH zaraNaM bhavatyevamasAvapi mahAmuniH tadrakSaNopAyopadezataH vadhyamAnAnAM vadhakAnAM ca tadadhyavasAyavinirvartanena viziSTaNasthAnApAdanAccharaNyo bhavati, tathAhi-yathoddiSTena kathAvidhAnena dharmakathA kathayan kAMcana pravAjayati kazcina zrAvakAn vidhatte kAzcana samyagdarzanayujaH karoti, keSAzcitprakRtibhadrakatAmApAdayati / kiMguNazcAsau dvIpa iva zaraNyo bhavatItyAha-eva'miti vakSyamANaprakAreNa 'sa' zaraNyo mahAmunirbhAvotthAnena saMyamA 1 ye tu dAnaM prazaMsanti vadhamicchanti praanninaam| ye caitat pratiSedhayanti vRtticcheda kurvanti te // 1 // 100.00 510 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ muSTAnarUpeNa ut-prAvanyena sthita utthitaH, tathA sthito jJAnAdike mokSAdhvanyAtmA yasya sa sthitAtmA, tathA snihyatIti sniho na sniho'snihA-nAgadveSarahitatvAt apratibaddhaH, tathA na calatItyacalaH parISahopasargavAterito'pIti, tathA calaH aniyatavihAritvAta , tathA saMyamAdabahinirgatA lezyA-adhyavasAyo yasya sa bahirlezyaH yo na tathA so'vahitezyaH sa evambhUtaH pari-samantAta saMyamAnuSThAne vrajet parivrajet , na kvacitprativadhyamAna itiyAvata , sa ca kimiti saMyamAnuSThAne parivrajedityAha-saMkhyAya' abaMdhArya 'pezalaM' zobhanaM 'dharma' aviparItArtha darzanaM-dRSTiH sadanuSThAnaM vA sA yasyAstyasau dRSTimAna , saca kaSAyopazamAt kSayAdvA, pri:-smntaabhit:-shiitiibhuuto| yastvasaGkhyAtavAn pezalaM dharma mithyAhiSTirasona nirvAtIti darzayitumAha-itihetI yasmAdviparItadarzano mithyASTiH saGgavAnna nirvAti tasmAta 'sagaM' mAtApitRputrakalatrAdijanitaM dhanadhAnyahiraNyAdijanitaM vA saGgavipAkaM vA pazyata yUyaM vivekenAvadhArayata, sUtreNaiva salamAha-ta evaM saGgino narAH savAdyAbhyantaregrenthegrathittA avabaddhA viSaNNA granthasaGge nimagnAH kAmaiH-icchAmadanarUpairAkrAntA avaSTabdhA na nirvAnti, yadyevaM tataH kiM karttavyamityAha-yasmAtkAmAdyAsaktacetasaH svajanadhanadhAnyAdimRJchitAH kAmajaiH zArIramAnasAdibhidukhairupatApitAstasmAd rUkSAta-saMyamAniHsaGgAtmakAt 'no parivitraseta' na saMyamAnuSThAnAbibhIyAt , yataH prabhUtataraduHkhAnuSaGgiNI hi saGgina iti / kasya punaH saMyamAna parivitrasanaM sambhAvyata ityAha-yasya mahAmuneravagatasaMsAramokSakAraNasyeme saGgAH-ArambhA anantaroktA avigAnataH sarvajanAcaritatvAta pratyakSAsannavAcinedamA'bhihitAH 'sarvata: sarvAtmakatayA suparibAtA bhavanti, kimbhUtA ArambhAH1-yevime grantha 5 .
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 512 // grathitA viSaNNAH kAmamarAkrAntA janA 'lUSiNo' lUSaNazIlAH hiMsakA ajJAnamohodayAt 'na parivitrasanti' na bibhyati, yo bhUtAMzvArambhAn jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA ca pariharati tasyaite suparijJAtA bhavanti / rambhANAM parijJAtA sa kimaparaM kuryAdityAha - 'sa' mahAmuniH pUrvavyAvaNitasvarUpo 'vAntvA tyaktvA krodhaM ca mAnaM ca mAyAM ca lobhaM ceti, svagatabhedasaMsUcanArtho vyastanirdezaH, sarvAnuyAyitvAt krodhasya prathamopAdAnaM tatsambaddhatvAnmA nasya lobhArthaM mAyopAdIyata ityatastatkAraNatvAnmAyAyA lobhasyAdAvupanyAsaH tataH sarvadoSAzrayatvAt sarvaM gurutvAcca sarvopari lobhasya, kSapaNAkramaM vA''zrityAyamupanyAsa iti, cakAro hItaretarApekSayA samuccayArthaH / sa evaM krodhAdIn vAntvA mohanIyaM troTayati, sa caiSo'pagatamohanIyaH saMsArasantatestuTTaH - apasRto vyAkhyAtastIrtha kRdAdibhiritiradhikAraparisamAptau bravImItyetat pUrvoktaM // yadi vaitadvacyamANamityAha kAyassa viyAdhAeM esa saMgAmasIse viyAhie se hu pAraMgame muNI, avihammamANe phalagAvaDI kAlovaNIe kaMkhijja kAlaM jAva sarIrabheuttibemi // sU0 196 // iti paMcama uddezakaH // 6-5 // // iti SaSThamadhyayanam // 6 // 'kAya' audArikAditrayaM ghAticatuSTayaM vA tasya 'vyAghAto' vinAzaH, athavA cIyata iti kAyastasya vizeSeNAGgamaryAdayA''yuSkakSayAvadhilakSaNayA ghAto vyAghAtaH - zarIravinAzaH eSa saGgrAmazIrSarUpatayA vyAkhyAto, yathA hi saGgrAmazirasi parAnIkanizitAkRSTakRpANaniryat prabhAsaMvalitodyatsUrya sviDudbhUtavidyannayana camatkRtikAriNi kRtakaraNo'pi subha dhutA 6 udda zaka: 5 / / 512 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ TazcittavikAraM vidhatte, evaM maraNakAle'pi samupasthite parikarmimatamaterapyanyathAbhAvaH kadAcitsyAd ato yo maraNakAle na muhyati sa pAragAmI muniH saMsArasya karmaNo vA uttiptamArasya paryantayAyIti / kiM ca-vividha parISahopasagairhanyamAno vihanyamAnaH na vihanyamAno'vihanyamAnaH na nirviNaH san vaihAnasaM mAIpRSThamanyadvA bAlamaraNaM pratipadyata iti, yadivA hanyamAno'pi sabAhyAbhyantaratayA tapaHparISahopasargaH phalakavadavatiSThate na kAtarImavati, tathA kAlenopanItaH kAlopanIto-mRtyukAlenAnyavazatAM prApitaH san dvAdazavarSasaMlekhanayA''tmAnaM saMlikhya girigahvarAdisthaNDilapAdapogamaneGgitamaraNabhaktaparijJAnyatarAvasthopagataH 'kAlaM' maraNakAlamAyuSkakSayaM yAkccharIrasya jIvena sArddha medo bhavati tAvadAkAkSed, ayameva ca mRtyukAlo yaduta zarIrabhedo, na punarjIvasyAtyantiko vinAzo'stIti / itiradhikAraparisamAptI, bravImItyAdikaM pUrvavaditi, paJcamodezakA, tatsamAptau samAptaM dhRtAkhyaM SaSThamadhyayanamiti // 3-5 // 0835 // // 513 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH gholAGkA.) 514 // // saptamaM mahAparijJAkhyamadhyayanaM vyucchinnam // // atha vimokSAkhye aSTamAdhyayane prathamodda zakaH // uktaM SaSThamadhyayanaM atha saptamASTamAdhyayanamArabhyate, adhunA saptamAdhyayanasya mahAparijJAkhyasyAvasaraH tacca vyavacchinnamiti kRtvA'tilaGghayASTamasya sambandho vAcyaH sa cAyam - ihAnantarAdhyayane nijakarmma zarIropakaraNagauravatrikopasargasanmAna vidhUnanena niHsaGgatA'vihitA, sA caivaM sAphalyamanubhavati yadyantakAle'pi samyagniryANaM syAdityataH samyagniryANapratipAdanAyedamArabhyate, yadivA niHsaGgavihAriNA nAnAvidhAH parISahopasaggaH soDhavyA ityetatpratipAditaM, tatra mAraNAntikopasarganipAte sati adInamanaskena samyagniryANameva vidheyamityasyArthasya pratipAdanAyedamArabhyate ityanena sambamghenAyAtasyAsyAdhyayanasyopakramAdIni catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramadvArA yAto'rthAdhikAro dvedhA, tatrApyadhyayanArthAdhikAraH prAgabhihitaH, uddezArthAdhikAraM tu niyuktikArI bibhaNipurAha asamaNunnassa vimukkho paDhameM biie akappiyavimukkho / paDisehaNA ya ruTThassa ceva sanbhAvakahaNA ya // 253 // taiyaMmi aMgaciTThA bhAsiya AsaMkie ya kahaNA ya / sesesu ahIgAro uvagaraNasarIramukkhesu // 254 // uddesaMmi cautthe vehANasagiDapiTThamaraNaM ca / paMcamae gelannaM bhattaparinnA ya ghoDavvA / 255 // chami u egantaM iMgiNimaraNaM ca hoi boDavdhaM / sattamae paDimAo pAyavagamaNaM ca nAyavvaM // 256 // ** vimo0 8 udde zakaH 1 // 514 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 515 // XX 6.x. aNapugvivihArINaM bhattaparitrA ya iMgiNImaraNaM / pAyavagamaNaM ca tahA ahigAro hoi aTThamae // 25 // atrAyoddezake'yamarthAdhikAraH, tadyathA-asamanujJAnAM samanojJAnAM vA trayANAM triSaSThayadhikAnAM prAvAdukazatAnAM vimokSaH-parityAgaH kArya:, tathA tadAhAropadhizayyAtadRSTiparityAgazca, pArzva sthAdayaH punazcAritratapovinayeSvasamanojJAH, yathAcchandAstu pazcasvapi jJAnAcArAdiSvasamanojJAsteSAM yathAyogaM tyAgo vidheya iti 1 / dvitIye tu akalpikasya-AdhAkarmAdevimokSA-parItyAgaH kAryoM, yadivA''dhAkarmaNA kacinimantrayeta, tataHpratiSedho vidheyaH, tatpratiSedhe ca ruSTasya sataH siddhAntasadbhAvaH kathanIko yathaivambhUtaM dAnaM tava mama ca na guNAyeti 2 / tRtIye tUddezake'yamarthAdhikAraH, tadyathAgocaragatasya yatezItAdinA kampanAdikAyAmaGgaceSTAyAM satyAM gRhasthasyeyamArekA syAd yathA-grAmadhammarudvAdhyamAnasya zRGgArabhAvAvezAdasya yateH kampanamityevaM bhASite AzaGkite vA tadAzaGkAvyudAsAya yathAvasthitArthakathanA kriyata iti 3 / zeSeSu tUddezakeSu paJcasvayamarthAdhikAra, tadyathA-upakaraNazarIrANAM vimokSaH-parityAgastadviSayaH samAsato vyAsatastUcyatecaturthoddezake svayamarthAdhikAraH, tadyathA-vaihAnasam-udbandhanaM gArddhapRSTham-aparamAsAdihRdayanyAsAgdgRddhAdinA''tmavyApAdanam, etat prakAradvayaM maraNaM vAcyaM 4 / pazcamake tu glAnaMtA bhaktaparijJA ca boddhavyA 5 / SaSThe tvekatvam-ekatvabhAvanAtatheGgitamaraNaM ca boddhavyaM 6 / saptamake tu pratimA:-bhikSupatimA mAsAdikA vAcyAH, tathA pAdapIpagamanaM ca jJAtavyamiti 7 / aSTamake tvayamarthAdhikAraH, tadyathA-anupUrvavihAriNAM-pratipAlitadIrghasaMyamAnAM zAstrArthagrahaNapratipAdanottarakAlamavasIdatasaMyamAdhyayanAdhyApanakriyANAM niSpAditaziSyANAmutsargataH dvAdazasaMvatsarasaMlekhanakramasaMlikhitadehAnAM bhaktapariTeGgita
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH zIlAvA. vimo. 8 uddezakA maraNaM pAdapopagamanaM vA yathA bhavati tathocyata iti gAthApaJcakasamAsArtho, vyAsArthastu pratyuddezakaM vakSyate / nikSepastu vidhA-aodhaniSpanno nAmaniSpannaH sUtrAlApakaniSpannazceti, tatraughaniSpanne nikSepe'dhyayanaM, nAmaniSpanne tu vimokSa iti nAma, tatra vimokSasya nikSepaM cikIrSaH niryavikAra Aha___ nAmaMThavaNavimukkho davve khitte ya kAla bhAve ya / eso u vimukkhassA nikkhevo chavviho hoi||58|| nAmavimokSaH sthApanAvimokSo dravyavimokSaH kSetravimokSaH kAlavimokSo bhAvavimokSazca tyevaM vimokSasya nikSepaH SoDhA bhavatIti gAthAsamAsArthaH // vyAsArthapratipAdanAya tu sugamanAmasthApanAvyudAsena dravyAdivimokSapratipAdanadvAreNAha vyavimukkho niyalAiesu khittaMmi caaryaaiisu| kAle ceiyamahimAiesu aNaghAyamAIo // 25 // dravyavimokSo dvadhA-Agamato noAgamatazca, Agamato jJAtA tatra cAnupayuktaH, noAmatastu zarIramavyazarIvyatiriko nigaDAdikeSu viSayabhUteSu yo vimokSaH sa dravyavimokSaH, suvyatyayena paJcamyarthe saptamI, nigaDAdibhyo dravyebhyaH sakAzAdvimokSo dravyavimokSaH, aparakArakavacana sambhavastu svayamabhyUhyAyojyaH, tadyathA-dravyeNa dravyAt sacittAcittamizrAdvimokSa ityAdi, kSetravimokSastu yasmin kSetre cArakAdike vyavasthito vimucyate kSetradAnAdvA yasminvA kSetre vyAvaya'te sa kSetravimokSaH, kAlavimokSastu caityamahimAdikeSu kAleSvamAghAtAdighoSaNApAdito yAvantaM kAlaM mucyate yasminvA kAle vyAkhyAyate so'bhidhIyate iti gaathaarthH|| bhAvavimokSapratipAdanAyAhaduviho bhAvavimukkho desavimukkhoya savvamukkho y|desvimukkhaa sAhU samvavimukkhA bhave siddhaa||260 ////////////////////////////////////////////////////
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvavimokSo dvidhA-Agamato noAgamatazca, Agamato jJAtA tatra copayukno, noAgamatastu dvidhA-dezataH sarvatazca, tatra dezato'vigtasamyagdRSTinAmAdyakaSAyacatuSkakSayopazamAdezaviratAnAmAdyASTakaSAyakSayopazamAdbhavati, sAdhUnAM ca dvAdazakaSAyakSayopazamAta kSapakazreNyAM ca yasya yAvanmAnaM kSINaM tasya tatkSayAddezavimuktetyataH sAdhavo dezavimuktA, bhavasthakevalino'pi bhavopagrAhisadbhAvAddezavimuktA eva, sarvavimuktAzca siddhA bhaveyuH iti gAthArthaH // nanu bandhapUrvakatvAmokSasya nigaDAdimokSavadityAzaGkAvyavacchedArtha bandhAmidhAnapUrvakaM mokSamAhakammayadavvehi samaM saMjogo hoi jo u jIvassa / so baMdho nAyavvo tassa viogo bhave mukkho // 26 // 'karmadravyaiH karmavargaNAdravyaiH 'sama' sArddha yaH saMyogo jIvasya sa, bandhaH prakRtisthityanubhAvapradezarUpo baddhaspRSTanidhatanikAcanAvasthazca jJAtavyaH, tathaikaiko hyAtmapradezo'nantAnantaiH karmapudgalaibaddhaH, badhyamAnA apyanantAnantA eva, zeSANAmagrahaNayogyatvAt , kathaM punaraSTaprakAraM karma badhnAtIti ced, ucyate, mithyAtvodayAditi, uktaM ca--'kahaM NaM bhate ! jIvA aTTha kammapagaDIo baMdhaMti ?, goamA! NANAvaraNijjassa kammarasa udaeNaM darisaNAvaraNijja kammaM niacchanti, daMsaNamohaNijassa kammassa udaeNaM micchattaM Niyacchanti, micchatteNa uineNaM 1 kathaM bhadanta ! jIvA aSTakamaprakRtIbaMdhnanti ?, gautama ! jJAnAvaraNIyasya karmaNa udayena darzanAvaraNIyaM karma badhnanti (udayate), darzanamohanIyasya karmaNa udayena mithyAtvaM badhnanti (udayate), mithyAvena udIrNena evaM khalu jIvo'STakarmaprakRtIbaMdhnAti / //////////////////////////////////////////////////
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRtti: za'lAGkA.) 516 // **** evaM khalu jIve aTThakammapagaDIo baMdhaha" yadivA - hatuppi agantassa reNuo laggaI jahA aMge / taha rAgadosaNe hAliyasa kammaMpi jIvassa // 1 // " ityAdi, tasyaivambhUtasyASTaprakArasya kaNaH AsravanirodhAt tapasA'pUrvakaraNa kSapaka zreNi prakrameNa zailezyavasthAyAM vA yo'sau viyoga:- kSayaH sa mokSo bhavediti gAthArthaH // asya pradhAnapuruSArthatvAt prArabdhAsindhArAvratAnuSThAnaphalatvAt tIrthikaiH saha vipratipattisadbhAvAcca yathAvasthitamavyabhicAri mokSasya svarUpaM darzayitumAha, yadivA pUrvvaM karmmaviyogoddezena mokSasvarUpamabhihitaM sAmprataM jIvaviyogoddezena mokSasvarUpaM darzayitumAha - jIvassa attajaNiehi ceva kammehiM puvvabaddhassa / savvavivego jo teNa tassa aha ittio mukkho // 262 // jIvasyAsaGkhyeyapradezAtmakasya svato'nantajJAnasvabhAvasyAtmanaiva - mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogapariNatena tAni - vaddhAni yAni karmANi taiH pUrvabaddhasyAnAdibandhabaddhasya pravAhApekSayA tena karmmaNA 'sarvavivekaH' sarvAbhAvarUpatayA yo vizleSastasya-jantoH 'athetyupapradarzane etAvanmAtra eva mokSo nAparaH paraparikalpito nirvANapradIpakalpAdika iti gAthArthaH / ukto bhAvavimokSaH, sa ca yasya bhavati tasyAvazyaM bhaktaparijJAdimaraNatrayAnyatareNa maraNena mAvyaM, tatra kAraNe kAryopacArAt tanmaraNameva bhAvavimokSo bhavatItyetatpratipAdayitumAha bhattaparinnA iMgiNi pAyavagamaNaM ca hoi nAvavvaM / jo maraha carimamaraNaM bhAvavimukkhaM viyANAhi / / 263 / / 1 snehakSitagAtrasya reNurlaMgati yathA'Gge / tathA rAga basne hArdrasva karmApi jIvasya // 1 // vimo08 udda zaka 1 // 518 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 516 //////////////////////////////////////////////////// bhaktasya parijJA bhaktaparijJA'nazanamityarthaH, tatra trividhacaturvidhAhAranivRttimAn sapratikarmazarIro dhRtisaMhananavAn yathA samAdhirbhavettathA'nazanaM pratipadyate, tatheGgite pradeze maraNamiGgitamaraNamidaM caturvidhAhAranivRttisvarUpaM viziSTasaMhananavataH svataH evodvarttanAdikriyAyuktasyAvagantavyaM, tathA parityaktacaturvidhAhArasyaivAdhikRtaceSTAvyatirekeNa ceSTAntaramadhikRtyaikAntaniSpratikarmazarIrasya pAdapasyevopa-sAmIpyena gamanaM-vartanaM pAdapopagamanametacca jJAtavyaM bhavati, yo hi bhavasiddhikazcarama-antima maraNamAzritya mriyate sa etatpUrvoktatrayAnyatareNa maraNena mriyate, nAnyena vaihAnasAdinA bAlamaraNenetyetaccAnantaroktaM maraNaM ceSTAmedopAdhivizeSAt vaividhyamanubhavadbhAvamokSaM vijAnIhIti gAthArthaH // sAmpratametadeva maraNaM saparAkametramedAd dvividhamiti darzayitumAha saparikame ya aparikamae ya vAghAya ANupuvIe / suttatthajANaeNaM samAhimaraNa tu kAyanvaM // 26 // ___ 'parAkramaH' sAmarthya saha parAkrameNa vartata iti saparAkramastasmizca maraNaM syAta, tadviparyaye cAparAkrame-javAbalaparikSINe tadbhaktaparikSeGgitamaraNapAdapopagamanabhedAstrividhamapi maraNaM saparAkrametaramedAt pratyekaM dvaividhyamanubhavati, tadapi vyAghAtimetaramedAt dvidhA bhavet tatra vyAghAtaH siMhavyAghrAdikRto'vyAghAtastu pravrajyAstrArthagrahaNAdikayA''nupUrvyA vipaktrimamAyuSkakSayamanubhavato yo bhavati so'vyAghAta ihAnupurvItyuktaM, tatra paramArthopakSepeNopasaMharati-vyAghAtenAnupUA vA saparAkramasyAparAkramasya vA maraNe samupasthite sati sUtrAthana kAlAtayA samAdhimaraNameva karttavyaM, bhaktaparikSeGgitamaraNapAdapopagamanAnAmanyatarad yathAsamAdhi vidheyaM, na vehAnasAdikaM bAlamaraNaM karttavyamiti gaathaarthH|| tatra //////////////////////////////////////////////////// // 516 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAjavRttiH (zIlAvA.) vimo.6 uddezakA 1 // 520 // 444444 saparAkramamaraNaM dRSTAntadvAreNa darzayitumAha saparakamamAeso jaha maraNaM hoi ajavairANaM / pAyavagamaNaM ca tahA evaM saparakama maraNaM // 265 // saha parAkrameNa vartata iti saparAkrama, kiM tat ?-maraNaM Adizyate-ityAdezaH AcAryapAramparyazratyAyAto vRddhavAdo yamaitidyamAcakSate, sa Adezo 'yathe'tyudAharaNopanyAsArthaH, yathaitattathA'nyadapyanayA dizA draSTavyaM, 'AryavairA'vairasvAmino yathA teSAM maraNamabhUt tathA pAdapopagamanaM ca, etacca saparAkrama maraNamanyatrApyAyojyamiti gAthArthaH // bhAvArthasta kathAnakAdavaseyaH, tacca prasiddhameva yathA''ryavismRtakarNAhitazRGgAberaiH pramAdAdavagatAsammamRtyubhiH saparAkramaireva rathAvarttazikhariNi pAdapopagamanamakArIti / sAmpratamaparAkramaM darzayitumAha aparakamamAeso jaha maraNa hoi udahinAmANaM / pAovagame'vi tahA eyaM aparakarma maraNaM // 266 // . na vidyate parAkramaH-sAmarthyamasminnityaparAkrama, kiM tat ?--maraNaM, tacca yathA jaGghAbalaparikSINAnAmudadhinAmnAm-AryasamudrANAM maraNamabhUda, ayamAdezo-dRSTAnto vRddhavAdAyAta iti, pAdapopagamane'pi tathaivAdezaM jAnIyAd yathA pAdapopagamanena teSAM maraNamabhUditi, etad-aparAkrama maraNaM yadAryasamudrANAM saJjAtamevamanyatrApyAyojyamiti gAthA'kSarArthaH / / bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH, taccedam-AryasamudrA AcAryAH prakRtikazA evAsana , pazcAcca taivAvalaparikSINaiH zarIrAllAbhamanapekSya tattityakSubhigacchasthairevAnazanaM vidhAya pratizrayaikadeze nirhArimaM pAdapopagamanamakAri // sAmprataM vyAghAtimamAha // 520 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 521 // AghAiyamAeso avaraDo hujja annataraeNaM / tosali mahisIi hao evaM vAghAiyaM maraNaM // 267 // vizeSeNAghAto vyAghAta:-siMhAdikRtaH zarIravinAzastena nivRttaM tatra vA bhavaM vyApAtima, kazcitsihAdyanyatareNAparAddho bhaveda-Arabdho bhaveta tena yanmaraNaM tadvathAghAtimaM, tatra vRddhavAdAyAta Adezo-dRSTAntaH, yathA-tosalinAmAcAryoM mahiSyA''rabdhazcaturvidhAhAraparityAgena maraNamabhyupagataH tadvayAghAtimaM maraNamiti gAthA'kSarArtho, bhAvArthasta kathAnakAdavaseyaH taccedama-tosalinAmAcAryo'raNyamahiSIbhiH prArabdhaH, tosalideze vAhvayo mahiSyaH sambhavanti, tAbhizca kadAcidekA sAdhuraTavyantarvArabdhaH, saca tAbhiH nudyamAno'nirvAhamavagamya caturvidhAhAraM pratyAkhyAtavAniti // sAmpratamavyAghAtimapratipAdanecchayA''ha aNapubvigamAeso pavvajjAsuttaatthakaraNaM ca / vIsajio ya ninto mukko tivahassa nIyassa // 268 // __ AnupUrvI-kramastaM gacchatItyAnupUrvIgaH, ko'sau ?-Adezo-vRddhavAdaH, sa cAyaM, tadyathA-pUrvamutthitasya pravrajyAdAnaM, tataH sUtrakaraNaM punararthagrahaNaM, tatastadubhayanirmAtaH supAtranikSiptastrArthaH gurvAdinA'nujJAto'bhyudyato maraNatrikAnyatarAya 'niryan' nirgacchan trividhasyAhAropadhizayyAkhyasya nityaparibhogAmityasya mukto bhavati, tatra yadyAcAryastadA ziSyA. niSpAdyA'paramAcArya vidhAyotsargeNa dvAdazasAMvatsarikyA saMlekhanayA saMlikhya tato gacchavisajjito gacchAnujJayA svasthA. pitAcAryavisarjito vA abhyudyatamaraNAyAparAcAryAntikamiyAt , evamupAdhyAyaH pravartiH sthaviro gaNAvacchedakaH sAmAnyasAdharvA''cAryavisarjitaH kRtasaMlekhanAparikarmA bhaktaparijJAdikaM maraNamabhyupeyAta , tatrApi bhAvasaMlekhanAM kuryAta // // 521 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (zIlAGkA.) vimo. 8 uddezakaH 1 // 522 // ////////////////////////////////////////////////////// dravyasaMlekhanAyAM su kevalAyAM doSasambhavAdityAhapaDicoioya kuvioraNNo jaha tikkha sIyalA ANA / taMbole ya vivego ghaTTaNayA jA pasAo ya // 269 // praticoditaH sannAcAryeNa punarAMpa saMlikhetyevamabhihitaH 'kupitaH' kruddho yathA ca rAjJaH pUrva tIkSNAjJA pazcAcchItalIbhavati evamAcAryasyApi, 'tambole' nAgavanlIpatre ca kuthite zeSarakSaNAya 'viveka' parityAgaH kAryaH, tataH 'ghaTanA' kadarthanA kAryA, tatsahiSNoH pazcAdyAvat prasAda iti gAthA'kSarArthaH, bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH, taccedam-ekena sAdhunA dvAdazavarSasaMkhanayA''tmAnaM saMlikhya punarabhyudyatamaraNAyAcAryo vijJaptaH, tenApya bhANi-yathA'dyApi saMlikha, tato'sau kupitaH tvagasthizeSAmaGagulI bhaktvA darzayati, kimatrAzuddhamiti ?, AcAryo'pi yenAbhiprAyeNoktAstamAviSkarotiata evAzuddho bhavAn , yato vacanasamanantaramevAGgulImaGgadvAreNa bhAvAzuddhatAmAviSkRtavAnityuktvA''cAryastatpratibodhanAya dRSTAntaM darzayati, yathA--kasyacidrAjJo nityaM niSpandinI locane, te ca svavaidyopanyastAnuSThAnavato'pi na svasthatAmiyAtA, punarAgantukena vaidyanAbhihitaH-svasthIkaromi bhavantaM yadi muhUrta vedanAM titikSase vedanArtazca na mAM ghAtayasIti, gajJA cAbhyupagataM, aJjanaprakSepAnantarodbhUtatIvavaMdanAnApagate mamAkSiNI ityevaMvAdinA vyApAdayitumArebhe, tato rAjJastIkSNAjJA, yatazca pUrvamavyApAdanamabhyupagatamataH zItaleti, muhUrtAccApagatavedanaH paTunayanazca pUjitavaidyo mumude rAjeti, evamAcAryasyApi tIkSNA praticodanAdikA''jJA paramArthatastu zItalati, yadi punarevaM kathite'pi nopazAmyati tataH zeSasaMrakSaNArtha vikRtanAgavallIpatrasyeva vivekaH kriyate, athAcAryopadezaM pratipadyate tato gaccha eva tiSTato ghaTTanA //////////////////////////// // 522 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 523 // durvacanAdibhiH kadarthanA kriyate, yadi ca tathApi na jvalati tataH zuddha itikRtvA'nazanadAnena pratijAgaraNena ca prasAdaH kriyata iti // kimbhUtaH punaH kriyantaM vA kAlaM kathaM vA''tmAnaM saMlikhedityetat hRdi vyavasthApyAha niSphAIyA ya sIsA sauNI jaha aMDagaM payatteNaM / bArasasaMvacchuriyaM so saMlehaM aha karei // 270 // vicittAraM vigaInijjUhiyAha' cattAri / saMvacchare ya dunni u egaMtariyaM tu AyAmaM // 271 // nAirigiDDo u tayo chammAse parimiyaM tu AyAmaM / ane'vi ya immA se hoi vigiDaM tathokammaM // 272 // vAsaM koDIsahiyaM AyAmaM kAu ANupuvvIe / girikaMdaraM mi maMtu pAyavagamaNaM aha kareha // 273 // sUtrArthatadubhayaiH svaziSyAH prAtIcchakA vA 'niSpAditA' yogyatAmApAditAH zakunineSANDakaM prayatnena tato'sau 'atha' anantaraM dvAdaza sAMvatsarikIM saMlekhanAM karoti, tadyathA catvAri varSANi 'vicitrANi' vicitra tapo'nuSThAnavanti bhavanti, caturthaSaSThASTamadazamadvAdazAdike kRte pAraNakaM savikRtikamanyathA veti, pazcamAdArabhya saMvatsarAdaparANi catvAri varSANi nirvikRtikameva pAraNakamiti, navamadazamasaMvatsaradvayaM svekAntaritamAcAmlamekasminnahani caturthamaparedyurA cAmlena pAraNakamiti, tata ekAdazasaMvatsaraM dvidhA vidhatte tatrAdyaM SaNmAsaM nAtivikRSTaM tapaH karoti, caturthaM SaSThaM vA vidhAya parimitenAcAmlena pAraNakaM vidhatte, nyUnodaratAM karotItyarthaH, aparaSaNmAsaM tu vikRSTatapazcaraNAvataH pUrvoktameva pAraNakaM, dvAdazaM tu saMvatsaraM koTIsahitamAcAmlaM karoti, pratidinamAcAmlena bhuGkte, AcAmlasya koTayAH koTiM mIlayatyataH koTIsahitamityuktaM, caturmAsAvazeSe tu saMvatsare telagaNDUSA na skhalitanamaskArAdyadhyayanAyA pagatavAta mukhayantrapracArArthaM // 523 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH zIlAGkA.) // 524 / / ****** paunaHpunyena karotIti, tadevamanayA''nupUrvyA sarva vidhAya sati sAmarthye guruNA'nujJAto girikandaraM gatvA sthaNDilaM pratyupekSya 'atha' anantaraM pAdapopagamanaM karoti, iGgitamaraNaM vA bhaktapratyAkhyAnaM vA yathAsamAdhi vidhatta iti gAthAcatuSTayArthaH / anayA ca dvAdaza saMvatsarasaMlekhanA''nupUrvyA krameNa AhAraM paritanuM kuvata AhArA milApocchedA bhavatItyetadgAthAdvayena darzayitumAha kaha nAma so tavokammapaMDio jo na niccujuttappA | lahuvittIparikkhevaM vacai jemaMtao ceva 1 // 274 // AhAreNa virahio appAhAro ya saMvaranimittaM / hAsato hAsato evAhAraM niru bhijA // 275 // kathaM nAmAsau tapaHkarmaNi paNDitaH syAt ? yo na nityamudyuktAtmA san varttanaM vRttiH - dvAtriMzatkAlaparimANalakSaNA tasyAH parikSepaH saMkSepo vRttiparikSepaH laghuvRciparikSepo'syeti laghuvRttiparikSepaH tadbhAvaM yo bhuAna eva na vrajati kathamasau tapaHkarmaNi paNDitaH syAt 1, tathA''hAreNa virahito dvitrAn paJcaSAn vA vAsarAn sthitvA punaH pArayati tatrApyalpAhAro'sau bhavati, kimarthaM 1 - 'saMvaranimittam' anazananimittaM evamasAvupavAsaiH pratipAraNakamanpAhAratayA ca hrAsayan hrAstrayannAhAramuktavidhinA pazcAnnirundhyAd-bhaktapratyAkhyAnaM kuryAditi gAthAdvayArthaH / ukto nAmaniSpanno nikSepastanniyukti, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM taccedam se bemi samaNunnassa vA asamaNunnassa vA asaNaM vA pANaM vA khAhamaM vA sAimaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kathalaM vA pAyapucchaNaM vA no pAdenA no nimaMtijjA no kujjA vimo08 udda ezakaH 1 // 524 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 525 // veyAvaDiyaM paraM ADhAyamANe tibemi // sU0 167 // so'haM bravImi yo'haM bhagavataH sakAzAt jJAtajJeya iti, kiM tadbravImi ?-vakSyamANaM, tadyathA-'samanojJasya vA' vAzabda uttarApekSayA pakSAntarodyotakA, samanojJo dRSTito liGgato na tu bhojanAdibhiH tasya, tadviparItastvasamanojJaHzAkyAdistasya vA, azyata ityazanaM--zAlyodanAdi, pIyata iti pAnaM--drAkSApAnakAdi, khAdyata iti khAdima--nAlikerAdi, svAdyata iti svAdima-kapUralavaGgAdi, tathA vastraM vA pAtraM vA patagraha vA kambalaM vA pAdapuJchanaM vA, no pradadyAta--prAsukamaprAsukaM vA tadanyeSAM kuzIlAnAmupabhogAya no vitaret , nApi dAnArtha nimantrayet , na ca teSAM vaiyAvRttyaM kuryAta, param--atyarthamA driyamANa iti, atyarthamAdaravAnna tebhyaH kimapi dadyAt nApi tAnAmantrayet na ca teSAM vaiyAvRtyamuccAvacaM kuryAditi, bravImItyadhikAraparisamAptau // etacca vakSyamANamahaM bravImItyAha dhuvaM ceyaM jANijjA asaNaM vA jAva pAyapuchaNaM vA labhiyA no labhiyA bhujiyA no bhujiyA paMthaM viuttA viukkama vibhattaM dhamma josemANe samemANe calemANe pAijA vA nimaMtijA vA kujjA veyAvaDiya paraM aNADhAyamANe timi // sU0 198 // te hi zAkyAdayaH kuzIlA azanAdikamupadayeM va yuH, yathA-dhruvaM caitajjAnIyAta--nityamasmadAvasathe bhavati labhyate vA'to bhavadbhiretadazanAdikamanyatra labdhvA vA'labdhvA vA bhuktvA vA'bhuktvA vA asmaddhRtaye'vazyamAgantavyaM, alabdhe lAbhAya labdhe'pi vizeSAya bhukte punaH punarmojanAyAbhukte'pi prathamAlikArthamasmaddhRtaye yathAkathazcidAgantavyaM, yadyathA ////////////////////////////////////////////////////
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (zIlAkA. vimo08 uddezakA .523 // vA bhavatAM kalpanIyaM bhavati tattathA dAsyAma iti, anupatha evAsmadAbasatho bhavatAM varcate, anyathA'pyasmatkRte panthAnaM vyAvApi vakrapathenApyAgantavyamapakramya vA'nyagRhANi samAgantavyaM, nAtrAgamane khedo vidheyaH, kimbhUto'sau zAkyAdiriti darzayati-'vibhakta' pRthagbhUtaM dharma 'juSan' Acaran, etacca kadAcitpratizrayamadhyena 'samemANe ti samAgacchan tathA 'calemANe'tti gachan bra yAd yadivA'zanAdi pradadyAt azanAdidAnena vA nimantrayedanyadvA prazrayAdvaiyAvRttyaM kuryAta, tasya kuzIlasya nAbhyupeyAt na tena saha saMstavamapiM kuryAna, kathaM param -alyarthamanAdriyamANa:--anAdaravAn , evaM hi darzanamudipatIti bravImItyetatpUrvoktaM // yadi vaitadvakSyamANamityAha ihamegesiM AyAragoyare no sunisaMte bhavati te iha AraMbhaTTho aNuvayamANA haNa pANe ghAyamANA haNamo yAvi samaNujANamANA aduvA avisamAyayaMti aduvA pAyAu viujjati, taMjahA-atthi soe natthi loe, dhuve loe madhuve loe, sAie loe aNAie loe, sapajjavalie loe apajjavasie loe, sukaDetti vA dukaDetti vA, kallANetti vA pAvetti vA, sAhutti vA asAhutti vA siDitti vA asipitti vA, niraetti vA bhaniraeti vA, jamiNaM vippaDivamA mAmagaM dhamma panavemANA itthavi jANaha akasmAta, evaM tesiM no suyakkhAe dhamme no supanate dhamme bhavada // sU0 199 // 'iha' asminmanuSyaloke 'ekeSAM' puraskRtAzubhakarmavipAkAnAmAcaraNamAcAro-mokSArthamanuSThAnavizeSastasya gocaro B // 526 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayaH no suSTha nizAnta:-paricito bhavati, te cApariNatAcAragocarA yathAbhUtAH syuH tathA darzayitumAha-'te' anadhI- | | tAcAragocarA bhicAcaryA'snAnasvedamala parISahatajitAH sukhavihAribhiH zAkyAdibhirAtmasAtpariNAmitAH iha manuSya- | loke ArambhArthino bhavanti, te vA zAkyAdayo'nye vA kuzIlAH sAvadyArambhArthinaH tathA vihArArAmataDAgakUpakaraNaudezikabhojanAdibhirdharma badanto'nuvaMdantaH, tathA jahi prANina ityevamaparairghAtayanto dhnatazcApi samanujAnantaH, athavA adattaM parakIyaM dravyamagaNitavipAkAstirohitazubhAdhyavasAyA: 'Adadati' gRhantIti, kiM ca-tatra prathamattIyavate alpavaktavyatvAta pUrva pratipAdya tato bahutaravaktavyatvAt dvitIyavratopanyAsa iti, athaveti' pUrvasmAta pakSAntaropakSepakA, tadyathA adasaM gRhantyathavA vAco vividhaM-nAnAprakAga prayuamti, 'tadyathetyupakSepArthaH, asti 'lokaH' sthAvarajaGgAmAtmakA, tatra navakhaNDA pRthvI saptadvIpA vasundhareti vA, apareSAM tu bramANDAntarvatI, apareSAM tu prabhUtAnyevambhatAni brahmANDAnyudakamadhye plavamAnAni saMtiSThante, tathA santi jIvAH svakRtaphalabhujaH, asti paralokaH, sto bandhamokSau, santi pazca mahAbhUtAni ityAdi, tathA'pare cArvAkA AhuH-nAsti loko mAyendrajAlasvapnakalpamevaitatsarva, tathA hyavicAritaramaNIyatayA bhUtAbhyupagamo'pi teSAmato nAsti paralokAnuyAyI jIvo, na staH zubhAzume, kiNvAdibhyo madazaktivadbhatebhya eva caitanyamityAdinA sarva mAyAkAragandhardhanagaratulyam, upapatyakSamatvAditi, uktaM ca-'yathA yathA'rthAzcinyante, vivicyante (vicAryante) tathA tthaa| yadyetatsvayamarthebhyo, rocate tatra ke vayama ? // 1 // bhautikAni zarIrANi, viSayAH karaNAni ca / tathApi mandairanyasya, tattvaM samupadizyate // 2 // " ityAdi, || 527 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zroAcA. vimo.. | uddezaka (zIlAbA.) // 528 // tathA sAGkhyAdaya AhuH-'dhruvo' nityo lokaH, AvirmAvatirobhAvamAtratvAdutpAdavinAzayoH, asato'nutpAdAt satazcAvinAzAta, yadivA 'dhravaH nizcalaH, saritsamudrabhRbhUdharAbhrANAM nizcalatvAta , zAkyAdayastvAhuH-adhvo loko'nityA, pratikSaNaM vizarArusvabhAvatvAt , vinAzahetorabhAvAt nityasya ca kramayogapadyAbhyAmarthakriyAyAmasAmarthyAt , yadivA 'adhravaH' calaH, tathAhi-bhUgolaH keSAzcinmatena nityaM calannevAste, Adityastu vyavasthita eva, tatrAdityamaNDalaM dUratvAdye pUrvataH pazyanti teSAmAdityodayaH AdityamaNDalAdho vyavasthitAnAM madhyAhnaH ye tu dUrAtikrAntatvAnna pazyanti teSAmastamita iti, anye punaH sAdiko loka iti pratipannAH, tathA cAhu:-"AsIdidaM tamobhUtamaprajJAtamalakSaNama / amataryamavijJeyaM, prasuptamiva srvtH||1|| tasminnekArNavIbhUte, nssttsthaavrjnggme| naSTAmaranare caiva, pranaSToragarAkSase // 2 // kevalaM gaharIbhUte, mhaabhuutvivrjite| acintyAtmA vibhustatra, zayAnastapyate tpH||3|| tasya tatra zayAnasya, nAbheH padma vinirgatam / taruNaravimaNDalanirbha, hRdyaM kAzcanakarNikam // 4 // tasmin padme tu bhagavAn daNDI yjnyopviitsNyuktH| brahmA tatrotpannastena jaganmAtaraH sssttaaH||5|| aditiH surasaGghAnAM ditirasurANAM manurmanuSyANAma / vinatA vihanmAnAM mAtA vizvaprakArANAm // 6 // kanH sarIsRpANAM sulasA mAtA tu nAgajAtonAm / surabhizcatuSpadAnAmilA punaH sarvaSIjAnAm / / 7 // " ityAdi, apare tu punaranAdiko loka ityevaM pratipannAH, yathA zAkyA evamAhuH- anavadano'yaM bhikSavaH ! saMsAraH, pUrvA ca koTI na prajJAyate, avidyA nirAvaraNAnAM saccAnAM na vidyate, na ca sacotpAda // 528 // m
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////////////////////////////////////////////////////// iti, tathA saparyavasito loko, jagatpralaye sarvasya vinAzasadbhAvAt, tathA'paryavasito lokaH, sataH AtyantikavinAzAsambhavAta, 'na kadAcidanIdRzaM jagaditi vacanAt , tatra yeSAM sAdikasteSAM saparyavasito yeSAM tvanAdikasteSAmaparyavasita iti, keSAJcittamayamapIti, tathA coktam- "dAveva puruSau loke, kSarazcAkSara eva ca / kSaraH sarvANi bhUtAni, kUTastho'kSara ucyate // 1 // " ityAdi, tadevaM paramArthamajAnAnA astItyAdyabhyupagamena lokaM vivadamAnAH nAnAbhUtA vAco niyuJjanti, tathA''tmAnamapi prati vivadante, tadyathA-muSTu kRtaM sukRtamiti vA duSkRtamiti vetyevaM kriyAvAdinaH saMpratipadyante, tathA suSTu kRtaM yat sarvasaGgaparityAgato mahAvratamagrAhi, tathA'pare duSkRtaM bhavatA yadasau mugdhamRgalocanA putramanutpAdyojjhiteti, tathA ya eva kazcitpravajyodyataH kalyANa ityevamabhihitaH sa evApareNa pAkhaNDikavipralabdhaH klIbo'yaM gRhAzramapAlanAsamartho'napatyaH pApa ityevamabhidhIyate, tathA sAdhuriti vA asAdhuriti vA svamativikalpitarucibhirabhidhIyate, tathA siddhiriti vA asiddhiriti vA naraka iti vA anaraka iti vA, evamanyadapyAzritya svAgrahagrahiNo vivadanta iti darzayati, 'yadidaM vipratipannA' yatpUrvoktaM lokAdika tadidamAzritya vivighaM pratipannA vipratipannAH, tathA coktam8 "icchaMti kRtrima saSTivAdinaH sarvameva mitiniGgam / kRtsnaM lokaM mAhezvarAdayaH sAdiparyantam // 2 // nArIzvarajaM kecita kecitsomAgnisambhavaM lokam / dravyAdiSaDvikalpaM jagadetatkecidicchanti // 2 // IzvarapreritaM kecitkecidubrahmakRtaM jagat / avyaktaprabhavaM sarva, vizvamicchanti kaapilaaH||shaayaadRcchikmidN sarva kezindatavikArajam / keciccAnekarUpaM tu, bahudhA sNprdhaavitaaH||4||" ityAdi, tadevamanavagAhitasyAdvAdo ////////////////////////////////////////////////////
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAjavRttiH (zIlAsA.) vimo.8 uddezakaH 1 // 530 // X danvatAmekAMzAvalambinA matimedAH prAduSSyanti, taduktam-"lokakriyA''tmatattve vivadante vAdino vibhisArtham / aviditapUrva yeSAM syAdAdavinizcitaM tattvam // 1 // " yeSAM tu punaH syAdvAdamataM nizcitaM teSAmastitvanAstitvAderarthasya nayAbhiprAyeNa kathazcidAzrayaNAt vivAdAbhAva eveti, atra ca bahu vaktavyaM tattu nocyate, granthavistarabhayAd, anyatra ca sUtraMkRtAdau vistareNa suvihitatvAditi / te ca vivadantaH parasparato vipratipannAH "mAmakam" ityAtmIyaM AtmIyaM dharma prajJApayantaH svato naSTAH parAnapi nAzayanti, tathAhi-kecitsukhena dharmamicchanti apare duHkhenAnye snAnAdineti, tathA mAmaka evaiko dharmo mojhAyAnirvAcyazca nApara ityevaM vadanto'puSTadharmANo'viditaparamArthAna pratArayanti teSAmuttaraM darzayati-'atrApi' asti loko nAsti vetyAdI jAnIta yUyam 'akasmAditi mAgadhadeze AgopAlAGganAdinA saMskRtasyaivoccAraNAdihApi tathaivoccArita iti, kasmAditi heturne kasmAdakasmAd hetorabhAvAdi- 1 tyarthaH, tatrAsti loka ityukte'trApyevaM jAnIta yathA na bhavatyevamakasmAd , hetorabhAvAditi, tathAhi-yadyekAntenaiva loko| 'sti tato'stinA saha samAnAdhikaraNyAdyadasti tallokaH syAd evaM ca tatpratipakSo'pyaloko'stItikRtvA loka evAlokaH syAd, vyApyasadbhAve vyApakasyApi sadbhAvAdaloMkA mAvA, tadabhAve ca tatpratipakSabhUtasya lokasva prAgevAbhAvaH sarvagatatvaM vA lokasya syAditi, athavA loko'sti na ca loko bhavati, loko'pi nAmAsti, na ca loko'lokAbhAva ityevaM syAd, aniSTaM caitava , kiMca-asteyApakatve lokasya ghaTapaTAderapi lokatvaprAptiH, vyApyasya vyApakasadbhAvanAntarIyakatvAt , kiM ca asti lokaH ityeSApi pratijJA loka itikRtvA hetorapyastitvAt , pratijJAhetvorekatvAvAptiH, tadekatve hetva // 530 // XX
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 531 // ////// bhAvaH, tadabhAve kiM kena siddhayatIti 1, utAstitvAdanyo loka ityevaM ca pratijJAhAniH syAt, tadevamekAntenaiva lokAstitve'bhyupagamyamAne hetvabhAvaH pradarzitaH, evaM nAstitvapratijJAyAmapi vAcyaM tathAhi - nAsti loka iti bruvan vAcyaHkiM bhavAnastyuta neti ?, yadyasti kiM lokAntarvatIM na veti yadi lokAntargataH kathaM nAsti loka iti bravISi 1, atha bahirbhUtastataH kharaviSANavadasadbhUta eveti kasya mayottaraM dAtavyam ityanayA dizaikAntavAdinaH svayamabhyudya pratikSezavyA iti, 'eca' miti yathAsstitva nAstitvavAdasteSAmAkasmiko niyuktikaH, evaM dhuvAdhuvAdayo'pi vAdA niyuktikA eveti, asmAkaM tu syAdvAdavAdinAM kathaJcidabhyupagamAnna yathoktadoSAnuSaGgo, yataH svaparasacAnyudAsopAdAnApAdyaM hi vastuno vastutvam, ataH svadravyakSetra kAlasvabhAvato'sti paradravyAdicatuSTayAnnAstIti uktaM ca - " sadeva sarvaM ko necchet, svarUpAdicatuSTayAt 1, / asadeva viparyAsAnna cenna vyavatiSThate // 1 // " ityAdi, alamatiprasaGgenAcaragamani kArthatvAt prayAsasya evaM dhruvAvAdiSvapi paJcAvayavena dazAvayavena vA'nyathA vaikAntapakSaM vikSipya syAdvAda - po'bhyUmAyojya iti / sAmpratamupasaMharati- ' evaM ' uktanItyA teSAmekAntavAdinAM na svAkhyAto dhamrmmo bhavati, nApi zAstrapraNayanena suprajJApito bhavati // kiM svamanISikayA bhavatedamabhidhIyate ?, netyAha-yadivA kimbhUtastarhi suprajJApito dharmo bhavatItyAha se jaheyaM bhagavayA pavezyaM AsupattreNa jANayA pAsayA aduvA gutI vaogoyarassa ttibemi savvatya saMmayaM pAvaM, tadeva uvAikamma esa mahaM vivege viyAhie, gAme vA //////////////// // 531 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo. 8 uddezakaH 1 zrIAcArAGgavRttiH (colAGkA. // 532 // //////////////////////////////////////////////////// aduvA raNe neva gAme neva raNe dhammamAyANaha paveiyaM mAhaNeNa mahamayA, jAmA tinni udAhiyA jesu ime AyariyA saMbujjhamANA samuDiyA, je NivuyA pAvehiM kammehiM aNiyANA te viyAhiyA // sU0 200 // tadyathA 'idaM' syAdvAdarUpaM vastuno lakSaNaM samastavyavahArAnuyAyi kvacidapyapratihataM 'bhagavatA' zrIvarddhamAnasvAminA praveditam , etadvA'nantaroktaM bhagavatA praveditamiti, kimbhUteneti darzayati-AzuprajJena, nirAvaraNatvAt satatopayuktenetyarthaH kiM yaugapadyana !, neti darzayati-'jAnatA' jJAnopayuktena, tathA 'pazyatA' darzanopayuktenaitatpraveditaM, yathA nepAmekAntavAdinAM dharmaH svAkhyAto bhavati, athavA guptirvAggocarasya-bhApAsamitiH kAryetyetatpraveditaM bhagavatA, yadivA asti nAsti dhruvAdhruvAdivAdinA vAdAyotthitAnAM trayANAM triSaSTayadhikAnAM prAvAdukazatAnAM vAdalabdhimatAM pratijJAhetudRSTAntopanyAsadvAreNa tadupanyastaSaNopanyAsena ca tatparAjayApAdanataH samyaguttaraM deyam, athavA guptirvAggocarasya vidheyetyetadahaM bravImi, vakSyamANaM cetyAha-tAn vAdino vAdAyotthitAnevaM bra yAd-yathA bhavatAM sarveSAmapi pRthivyaptejo. vAyuvanaspatyArambhaH kRtakAritAnumatibhiranujJAto'taH sarvatra 'sammatam' abhipretamapratiSiddhaM 'pApa' pApAnuSThAnaM, mama tu naitatsammatamityetaddazayitumAha-'tadeva' etatpApAnuSThAnamupa-sAmIpyenAtikramya-atilaya yato'haM vyavasthito'ta eSa mama viveko vyAkhyAtaH, tatkathamahaM sarvAnAtaSiddhAsravadvArIH saMbhASaNamapi kariSye ?, AstAM tAvadvAda ityevamasamanajavivekaM karotIti, atrAha codaka:-kathaM tIthikAH sammatapApA ajJAnino mithyAdRSTayo'caritriNo'napasvino
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 533 / //////////////////////////////////////////////////// veti !, tathAhi-te'pyakRSTabhUmivanavAsino mUlakandAhArA vRkSAdinivAsinazceti, atrAhAcArya:-nAraNyavAsAdinA dharmaH, api tu jIvAjIvaparijJAnAt tatpUrvakAnuSThAnAcca, tacca teSAM nAstItyato'samanojJAste iti / kiM ca-sadasadvivekino hi dharmaH, sa ca grAme vA syAt athavA'raNye, naivAdhAro grAmo naivAraNyaM dharmanimittaM, yato bhagavatA na vasimamitaradvA''zritya dharmaH praveditaH, api tu jIvAditattvaparijJAnAt samyaganuSThAnAcca, atastaM dharmamAjAnIta 'pravedita' kathitaM 'mAhaNaNa'tti bhagavatA, kimbhUtena ?-'matimatA' mananaM-sarvepadArthaparijJAnaM matistadvatA matimatA kevalinetyarthaH / kiMbhRto dharmaH pravedita ityAha-'yAmA' vratavizeSAH traya udAhRtAH, tadyathA--prANAtipAto mRpAvAdaH parihai grahazceti, adattAdAnamaithunayoH parigraha evAntarbhAvAt trayagrahaNaM, yadivA yAmA-cayovizeSAH, tadyathA--aSTavarSAdAtri zataH prathamastata UddhamASaSTaH dvitIyastata UddhavaM tRtIya iti atibAlavRddhayovyu dAso, yadivA yamyate-uparamyate saMsArabhramaNAdebhiriti yAmA:-jJAnadarzanacAritrANIti te 'udAhRtA' vyAkhyAtAH, yadi nAmaivaM tataH kimityAha-'yeSu' avasthAvizeSeSu jJAnAdiSu vA ime dezAryA apAktaheyadharmA vA sambudhyamAnAH santaH samutthitAH, ke ?-ye 'nivatA:' krodyAdyapagamena zItIbhRtAH pApeSu karmasu 'anidAnA' nidAnarahitAH te 'vyAkhyAtA:' pratipAditA iti ||k punaH | pApakarmasvanidAnA ityata Aha uDDaahaM tiriyaM disAsu savvao savvAvaMti ca NaM pADiyakka jIvehi kammasamArambhe jataM parinnAya mehAvI neva sayaM eehiM kAehiM daMDaM samAraMbhijA nevanne eehiM kAehiM //////////////////////////////////////////////////
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (ghIlAGkA.) //////////////////////// bimo. 8 uddezakA 1 .534 // daMDa samAraMbhAvijA nevanne eehiM kAehiMdaM samAraMbhaMte'vi samaNajANejA jeva'nne eehiM kAehiM daMDa samAraMbhaMti tesipi vayaM lajjAmotaM paritrAya mehAvItaM vA daMDaM anna dhA no daMDabhI daMDa samAraMbhijAsi ttimi // sU0 201||iti prathama uddezakaH // 8-1 // UddharvamadhastiyagdikSu 'sarvataH sarvaiH prakAraiH sarvA yAH kAzcana dizaH cazabdAdanudizazca Nam' iti vAkyAlaGkAre 'pratyeka jIveSu' ekendriyasUkSmetarAdikeSu yaH karmasamArambha:-jIvAnuddizya ya upamardarUpaH kriyAsamArambhaH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre taM karmasamArambha jJaparijJayA jJAtvA pratyAkhyAnaparijJayA pratyAcakSIta, ko'sau ?-'medhAvI' maryAdAvyavasthita iti, kathaM pratyAcakSItetyAha-naiva svayamAtmanA 'eteSu' caturdazabhUtanAmAvasthiteSu 'kAyeSu' pRthivIkAyAdiSu 'daNDam' upamarda samArameta, na cApareNa samArambhayet , navAnyAn samArabhamANAn samanujAnIyAt , ye cAnye daNDa samArabhante, suvyatyayena tRtIyArthe SaSThI, tairapi vayaM lajjAma ityevaM kRtAbhyavasAyaH san tajjIveSu karmasamArambhaM mahate'naya 'parijJApa' jJAtvA 'medhAvI' maryAdAvAna , tathA pUrvoktaM daNDamanyadvA mRSAMvAdAdikaM daNDAdvibhetIti daNDabhIH san no 'daNDaM' prANyupamardAdikaM samAramethAH, karaNatrikayogatrikeNa pariharediti, itiradhikAraparisamAptau bravImIti pUrvavata / vimokSAdhyayane prathamoddezaka iti // 8 // //////////////////////// 534 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ . pAdapatram- // atha aSTamAdhyayane dvitIyoddezakaH // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Aramyate, asya cAyamamisambandhaH, ihAnantaroddezake'naghasaMyamapratipAlanAya kuzIlaparityAgo'bhihitA, sa caitAvatA'kalpanIyaparityAgamRte na sampUrNatAmiyAd ato'kalpanIyaparityAgArthamidamupa kramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdivatram se bhikkhU parivamijA vA cihijA vA nisIijja vA tuyahija vA susANaMsi vA munnAgAraMsi vA giriguhaMsi vA rukkhamUlaMsi vA ku'bhArAyayaNaMsi vA huratyA vA kahiMci viharamANaM taM bhikkhu uvasaMkamitta gAhAvaI yA-AusaMto samaNA ! ahaM khalu nava aTThAe asaNaM vA pANaM vA svAima vA sAimaM vA vatthaM vA paDiggahaM vA kaMbara vA pAyapuclaNaM vA pANAI bhUyAI' jovAI sattAI samArambha samuddissa kIyaM pAmiccaM acchijjaM aNisaTuM abhihaDaM AhaDa ceemi AvasahaM vA samussiNomi se bhujaha vasaha, AusaMto samaNA! bhikkhU taM gAhAvaha' samaNasaM savayasaM paDiyAikkheAusaMto! gAhAvaI no khala te vayaNaM ADhAmi no khala te vayaNaM parijANAmi, jo tuma mama ahrAe asaNaM vA 4 vatthaM vA 4 pANAvo 4. samArambha samuhissa koyaM
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaGgavRttiH solAGkA.) // 536 // pAmiccaM acchijja aNisaha abhihaDaM Ahaha ceesi AvasahaM vA samussiNAsi, se| vimo. 8 virao Auso gAhAvaI! eyarasa akaraNayAe // sU0 202 // uddezakA 2 'sa' kRtasAmAyikaH sarvasAvadyAkaraNatayA pratijJAmandaramArUDho bhikSaNazIlo bhikSuH bhikSArthamanyakAryAya vA 'parAkrameta' viharet tiSThedvA dhyAnavyagro niSIdedvA adhyayanAdhyApanazravaNazrAvaNAdRtaH, tathA zrAntaH kvacidadhvAnAdau tvagavartanaM vA vidadhyAt , kvaitAni vidadhyAditi darzayati-'zmazAne vA' zabAnAM zayanaM zmazAnaM-pitRvanaM tasmin vA, tatra ca tvagvarttanaM na sambhavatyato yathAsambhavaM parAkramaNAdyAyojyaM, tathAhi-gacchavAsinastatra sthAnAdikaM na kalpate, pramAdaskhalitAdau vyantarAdyapadravAta , tathA jinakalpArtha sattvabhAvanAM bhAvayato'pi na pitRvanamadhye nivAso'nujJAtaH, pratimApratipatrasya tu yatraiva sUryo'stamupayAti tatraiva sthAnaM. jinakalpikasya vA, tadapekSayA zmazAnasUtram , evamanyadapi yathAsambhavamAyojyaM, zUnyAgAre vA giriguhAyAM vA 'huratthA vatti anyatra vA grAmAdevahistaM bhikSu kvacidviharantaM gRhapatirupasaMkramya vineyadezaM gatvA 'brUyAd' vadediti, yacca vayAttadarzayitumAha-sAdhu zmazAnAdiSu parikramaNAdikA kriyAM kurvANamupasaGkramya-upetya pUrvasthito vA gRhasthaH prakRtibhadrako'bhyupetasamyaktvo vA sAdhvAcArAkovidaH sAdhumahizyatana yAta-yathaite labdhApalabdhabhojinaH tyaktArambhAH sAnukrozAH satyazucaya eteSu nikSiptamakSayamityato'hametebhyo dAsyAmItyabhisandhAya sAdhumupatiSThate, vakti ca-AyuSman ! bhoH zramaNa ! ahaM saMsArAvarNavaM samuttitISuH khalaH' B536 // vAsyAladvAre tavAya' yuSmaciminaM azanaM vA pAnaM vA khAdima vA svAdimaM vA tathA vastraM vA patadgrahaM vA kambalaM
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 537 / / ********* vA pAJchanaM vA samuddizya - Azritya kiM kuryAditi darzayati- patra vendriyocchvAsanizvAsAdisamantritAH prANinastAna, abhUvan bhavanti bhaviSyanti ceti bhUtAni tAni tathA jIvitavanto jIvanti jIviSyantIti vA jIvAH tAn, saktAH sukhaduHkheSviti saccAstAn samArabhya - upamartha, tathAhi - azanAdyArambhe prANyupamardo'vazyaMbhAvI, etacca samastaM vyastaM vA kazcitpratipadyeta iyaM cAvizuddhikoTigR hItA sA cemA - "" AhAkammuddesia mIsajjA bAyarA ya pAhuDiA / a ajjhoyarago uggamakoDI a chanbheA || 1 ||" vizuddhikoTiM darzayati- ' krItaM ' mUlyena gRhItaM 'pAmiccaM ' ti aparasmAducchinnamudyatakaM gRhItaM balAtkAritayA vA'nyasmAdAcchidya rAjopasRSTo vA'nyebhyo gRhibhyaH sAdhordAsyAmItyAcchindyAt, tathA 'anisRSTaM' parakIyaM yattadantike tiSThati na ca pareNa tasya nisRSTaM dattaM tadanisRSTaM tadevaMbhUtamapi sAdhordAnAya pratipadyate, tathA svagRhAdAhRtya 'ceemi'tti dadAmi tubhyaM vitarAmi, evamazanAdikamuddizya trayAt, tathA 'AvasathaM vA' yuSmadAzrayaM samucchRNomi - AderArabhyApUrvaM karomi saMskAraM vA karomItyevaM prAJjalikhanatottamAGgaH san azanAdinA nimantrayet, yathA-bhuGkSvAzanAdikaM matsaMskRtAvasathe vasetyAdi, dvivacanabahuvacane adhyAyojye / sAdhunA tu sUtrArthavizAradenAdInamanaskena pratiSedhitavyamityAha - AyuSman ! zramaNa ! bhikSo ! taM gRhapatiM samanasaM savayasamanyathAbhUtaM vA pratyAcakSIta, kathamiti ceddarzayati yathA - AyuSman ! bho gRhapate ! na khalu tavaivaMbhUtaM vacanamahamAdriye, khaluzabdo'pizabdArthe, sa ca samuccaye, nApi tadetadvacanaM 'parijAnAmi' AsevanaparijJAnena vidadhe'hamityarthaH, 1 AdhAka mauddezike mizrajAtaM bAdarA ca prAbhRtikA pUrtizca adhyakSa raka udgamakoTI ca SaDbhedA // 1 // *********** // 537 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRtiH (zolAGkA. // 538 // yastvaM mama kRte'zanAdi prANyupamardena vidadhAsi yAvadAvasathasamucchrayaM vidadhAsi bho AyuSman gRhapate ! virato'hamevambhUtAdanuSThAnAt katham 1 - etasya - bhavadupanyastasyAkaraNatayetyato bhavadIyamabhyupagamaM na jAne'hamiti // tadevaM prasahyAzanAdisaMskArapratiSedhaH pratipAdito, yadi punaH kazcidviditasAdhvabhiprAyaH pracchannameva vidadhyAttadapi kutazcidupalabhya pratiSedhadityAha se bhikkhu parikkamija vA jAva huratthA vA kahiMci viharamANaM taM bhikkhu uvasaMkamitta gAhAvaI AyagayAe pehAe asaNaM vA 4 vatthaM vA 4 jAva Ahahu ceei AvasahaM vA samudisaNAi bhikkhU parighAseu taM ca bhikkhU jANijA sahasammaiyAe paravAgaraNeNaM annesiMghA sukSA- ayaM khalu gAhAvaI mama aTThAe asaNaM vA 4 vatthaM vA 4 jAva AvasahaM vA samussiNAi, taM ca bhikkhU paDilehAe AgamittA ANavilA aNAsevaNAe tibesi // su0 203 // , taM kSaM kacit zmazAnAdau viharantamupasaGkramya prAJjalirvanditvA gRhapatiH prakRtibhadrakAdikaH kazcidAtmagatayA prekSayA'nAviSkRtAbhiprAyaH kenacidalakSyamANo yathA'hamasya dAsyAmItyazanAdikaM prANyupamardenArameta, kimarthamiti ceddarzayati - tadacanAdikaM bhikSu 'parighAsayitu' mojayitu', sAdhubhojanArthamityarthaH, AvasathaM ca sAdhubhiradhivAsayitumiti, tadazanAdikaM sAdhvarthaM niSpAditaM bhikSuH 'jAnIyAt' paricchindyAt, kathamityAha - svasammatyA paravyAkaraNena vA vimo08 udde zakA 2 // 538 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 536 ////////////////////////////////////////////////// tIrthakaropadiSTopAyena vA anyebhyo vA tatparijanAdibhyaH zrutvA jAnIyAditi varttate, yathA'yaM khalu gRhapatirmadarthamazanAdikaM prANyupamardaina vidhAya mahya dadAtyAvasathaM ca samucchaNoti, tadbhiH samyaka 'pratyupekSya' paryAlocyAvagamya ca jJAtvA 'jJApayet' taM gRhapatimanAsevanayA yathA'nena vidhAnenopakalpitamAhArAdikaM nAhaM bhuje evaM tasya jJApana kuryAd , yadyasau zrAvakastato lezataH piNDaniyuktiM kathayed , anyasya ca prakRtibhadrakasyodgamAdidoSAnAvirbhAvayet / prAsukadAnaphalaM ca prarUpayet , yathAzaktito dharmakAM ca kuryAta, tadyathA-"kAle deze kalpyaM zraddhAyuktena zuddhamanasA ca / satkRtya ca dAtavyaM dAnaM prayatAtmanA sdbhyH||1||" tathA "dAnaM satpuruSeSu svalpamapi guNAdhikeSu vinayena / ghaTakaNikeva mahAntaM nyagrodhaM satphalaM kurute // 2 // duHkhasamudraM prAjJAstaranti pAtrArpitena dAnena / laghuneva makaranilayaM vaNijaH sadyAnapAtreNa // 3 // " ityAdi, itiradhikAraparisamAptI, brajImItyetatpUrvoktaM vakSyamANaM cetyAha bhikkhuva khala puTThA vA apuTThA vA je ime Ahaca gathA vA phusaMti, se haMtA haNaha khaNaha chiMdaha dahaha payaha Alu paha vilupaha sahasAkAreha vipparAmusaha, te phAse dhoro puTTho ahiyAsae aduvA AyAragoyaramAikkhe, takiyA maNelisaM aduvA vaiguttIe goyarassa aNupuvveNa saMmaM paDilehae Ayatagutte buDehiM eyaM paveyaM // sU0 204 // 'ca' samuccaye 'khalaH' vAkyAlaGkAre bhikSaNazIlo bhikSustaM bhikSu pRSTA kazcidyathA mo mikSo! bhavadarthamazanAdika-18 // 536 // //////////////////////////////////////////////////
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////// //////// mAvasathaM vA saMskariSye'nanujJAto'pi tenAsau tatkarotyavazyamayaM cATumicalAtkAreNa vA grAhayiSyate, aparastvIpatsAdhyAzrIAcA vimo. 8 cAravidhijJo'to'pRSTvaiva chAnA grAhayiSyAmItyabhisandhAyAzanAdikaM vidadhyAt , sa ca tadaparibhoge zraddhAbhaGgAccATuzatAvRttiH | uddezakA 2 grahaNAcca roSAvezAniHsukhaduHkhatayA'lokajJA ityanuzayAcca rAjAnusRSTatayA canyakArabhAvanAtaH pradveSamupagato hananAdikazIlAkA.) mapi kuryAditi darzayati-ekAdhikAre bahvatidezAdya ime praznapUrvakamapraznapUrvakaM vA AhArAdikaM 'granthAta' mahato 540 // dravyavyayAd 'AhRtya' DhaukitvA AhRtagranthA vA-vyayIkRtadravyA vA tadaparibhoge 'spazanti' upatApayanti, kathamiti ceddarzayati--'sa' IzvarAdiH pradviSTaH san hantA svato'parAMzca hananAdau codayati, tadyathA-hatainaM sAdhu daNDAdibhiH 'kSaNata'vyApAdayata chinnahastapAdAdikaM dahata agnyAdinA pacata urumAsAdikaM Alumpata vastrAdikaM vilumpata sarvasvAA pahAreNa sahasAt kArayata-Azu pazcatvaM nayata tathA vividhaM parAmRzata-nAnApIDAkaraNairvAdhayata, tAMzcaivambhUtAn 'sparzAn' duHkhavizeSAn 'dhIraH' akSobhyaH taiH sparzaH spRSTaH sannadhisaheta, tathA paraiH kSutpipAsAparISadaH spRSTaH sannadhisaheta, na tu punarupasargaH parISahairvA tarjito viklavatAmApannastaduddezikAdikamabhyupeyAdanukUlairvA sAntvavAdAdibhirupasargito nAdadyAda, api tu sati sAmarthye jinakalpikAdanyaH AcAragocaramAcakSItetyAha-nAnAvidhopasargajanitAn sparzAnadhisaheta, athavA sAdhUnAmAcAragocaram-AcArAnuSThAnaviSayaM mUlottaraguNabhedabhinnamAcakSIta, na punarnayaidravya vicAraM, tatrApi / malaguNasthArthamuttaraguNAH, tatrApi piNDaiSaNAvizuddhi mAcakSIta, atra ca piNDaiSaNAsUtrANi paThitavyAni, api ca yatsva // 540 // yamaduHkhitaM syAnna ca paraduHkhe nimittabhUtamapi / kevalamupagrahakara dharmakRte tadbhaveddeyam // 1 // " kiM sarvasya
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 541 // sarva kathayeta 1. neti darzayati-tarkayitvA' paryAlocya puruSaM, tadyathA-ko'yaM puruSaH kazca nato'bhigRhIto'namigRhIto madhyasthA prakRtimadrako vetyevamupayujya yathAhe yathAzakti cAvedayeta, satyAM ca zaktau pazcAvayavenAnyathA vA vAkyenAnIhazama-ananyasadRzaM svaparapakSasthApanAvyudAsadvAreNAvedayediti, atha sAmarthya vikala: syAt kupyati vA kathyamAne'sAvanukUlapratyanIkastato vAgguptirvidheyetyAha-sati sAmarthya zRNvati vA dAtari AcAragocaramAcakSIta, 'athave' tya yathAbhAve tu vAgguptyA vyavasthitaH sannAtmahitamAcaran 'gocarasya' piNDavizuddhathAderAcAragocarasya 'AnupUA udgamapraznAdirUpayA samyagazuddhiM pratyupekSeta, kimbhUtaH ?-AtmaguptaH san , satatopayukta ityarthaH, naitanmayocyata ityAha'buddhaiH kanpyAkampyavidhijJaiH etat pUrvoktaM praveditam // etadvA vakSyamANamityAha se samaNane asamaNanassa asamaNaM vA jAva no pAhajjA no nimaMtijA no kujA yADiyaM paraM ADhAyamANe ttibemi // sU0 205 // na kevalaM gRhasthebhyaH kuzIlemyo vA akalpyamitikRtvA''hArAdikaM na gRhNIyAt , sa samanojJo'samanojJAya tata pUrvoktamazanAdikaM na pradadyAt , nApi param-atyarthamAdriyamANo'zanAdinimantraNato'nyathA vA teSAM vaiyAvRttyaM kuryAditi. bravImItizabdAvadhikAraparisamAptyau~ / kimbhUtastahiM kimbhUtAya dadyAdityAha-- dhammamAyANaha paveiyaM mAhaNeNa maimayA samaNane samaNanassa asaNaM vA jAva kujjA veyAvaDiyaM paraM ADhAyamANe ttimi // suu0206|| iti dvitIya uddezakaH // 8-2 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (solAkA. 'dharma' dAnadharma jAnIta yUyaM 'praveditaM' kathitaM, kena :-zrIvarddhamAnasvAminA, kimbhUtena ?-'matimatA' keva vimo. 8 linA, kimbhUtaM dharmamiti darzayati-yathA samanoja:-sAdharudyaktavihArI aparasmai-samanojJAya cAritravate saMvignAya uddezakA 3 / sAmbhogikAyaikasAmAcArIpraviSTAyAzanAdikaM caturvidhaM tathA vastrAdikamapi caturdA 'pradadyAt' prayaccheda , tathA tadartha ca / nimantrayet , pezalamanyadvA vaiyAvRtyam-aGgamardanAdikaM kuryAt , naitadviparyastebhyo gRhasthebhyaH kutIthikebhyaH pArzvasthAdibhyo'saMvignebhyo'samanojJebhyo vetyetatpUrvoktaM kuryAditi, kintu samanojJebhya eva param-anyarthamAdriyamANastadarthasIdane / paramuttapyamAnaH samyagvaiyAvRttyaM kuryAt , tadevaM gRhasthAdayaH kuzIlAdayastyAjyA iti nidarzitam , ayaM tu vizeSogRhasthebhyo yAvallabhyate tAvadgRhyate, kevalamakalpanIyaM pratiSibhyate, asamanojJebhyastu dAnagrahaNaM prati sarvaniSedha iti / itibravImizandau pUrvavad / vimokSAdhyayane dvitIyodezakA samAptaH // 8-2 // // 542 // // atha aSTamAdhyayane tatIyoddezakaH // ukto dvitIyoddezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake'kalpanIyAhArAdipratidho'bhihitastatpratiSedhakupitasya dAturyathAvasthitapiNDadAnaprarUpaNA ca, tadihApyAhArAdinimittaM praviSTena zItAdyaGgokampadarzanAnyathAbhAvavato gRhapateryathAvasthitapadArthAvedanato gItArthena sAdhunA'sadArekA'pane yetyanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasya sUtrAnugame sUtramuccArayitavyaM, taccedam
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 543 // majjhimeNaM vayasAvi ege saMbujjhamANA samuDiyA, succA mehAvI vayaNaM paMDiyANaM nisAmiyA samiyAe ghamme AriehiM paveie te aNavakaMkhamANA aNaivAemANA apariggahemANA no pariggahAvaMtI savvAvaMti caNaM logasi nihAya daMDaM pANehiM pAvaM kamma akuvvamANe esa mahaM agaMthe viyAhie. oe jahamassa kheyanne upavAyaM cavaNaM pa nacA // sU0 207 // iha trINi vAMsi-yuvA madhyamavayA vRddhazceti, tatra madhyamavayAH paripakvabuddhitvAddhArha ityato darzayati-madhyamena vayasA'pyeka sambudhyamAnAH dhammacaraNAya samyagutthitAH samutthitA iti, satyapi prathamacaramavayasorutthAne yato bAhunyAyogyatvAcca prAyo vinivRttabhogakutUhala iti niSpratyUhadharmAdhikArIti madhyamavayograhaNaM / kathaM sambuddhayamAnAH samutthitA ityAha-iha trividhAH sambudhyamAnakA bhavanti, tadyathA-svayaMbuddhAH pratyekabuddhAH buddhabodhitAca, tatra buddhabodhitenehAdhikAra iti darzayati-'medhAvI' maryAdAvyavasthitaH 'paNDitAnAM'tIrthakadAdInAM 'vacana' hitAhitaprAptiparihArapravartakaM AkarNya pUrva pazcAt 'nizamya' avadhArya samatAmAlambeta, kimiti ?-yataH samatayA-mAdhyasthyenAryaH-tIrthakRdbhidharmaHzrata cAritrAkhyaH 'praveditaH' Adau prakarSaNa vA kathita iti, te ca madhyame vayasi zrutvA dharma sambudhyamAnAH samutthitAH santaH kiM kuyu rityAha-te niSkrAntAH mokSamabhi pasthitAH kAmamogAnamikAantaH tathA prANino'natipAtayanta, parigrahamaparigRhantaH, AdyantayograhaNe madhyopAdAnamapi draSTavyam , tathA(to) mRSAvAdamavadanta ityAdyapi vAcyam , evambhUtAH ////////////////////////////////////////////////// // 543 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 544 // ////// " svadehe'pyamamatvAH 'savvAvaMti 'ti sarvasminnapi loke caH samuccaye sa ca bhinnakramaH, 'Nam' iti vAkyAlaGkAre, no parigrahavantazca bhavantItiyAvat kiM ca prANino daNDayatIti daNDaH - paritApakArI taM daNDaM prANiSu prANibhyo vA 'nidhAya' kSiptvA tyaktvA 'pApa' pApopAdAnaM 'kammai' aSTAdazamedabhinnaM tat 'akurvANaH' anAcaranneSu mahAna na vidyate granthaH sabAhyAbhyantaro'syetyagranthaH ' vyAkhyAtaH' tIrthakaragaNadharAdibhiH pratipAdita iti / kazcaivambhUtaH syAdityAha - 'ojaH' advitIyo rAgadveparahitaH 'dyutimAn saMyamo mokSo vA tasya 'khedajJo' nipuNo devaloke'pyupapAta cyavanaM ca jJAtvA sarvasthAnAnityatA hitamatiH pApakarmmavarjI syAditi / kecittu madhyamavayasi samutthitA api parISahendriyaiglanatAM nIyanta iti darzayitumAha AhArovacayA dehA parIsahapabhaMgurA pAsaha ege savvidiehiM parigilAyamANehiM // sU0 208 // AhAreNopacayo yeSAM te AhAropacayAH, ke te ? - dihyanta iti dehAstadabhAve tu mlAyante mriyante vA, tathA 'parIpahaprabhaJjanaH' priissdeH sadbhirbhaGgurA dehA bhavanti, tatazcAhAropacitadehA api prAptaparIpahA vAtAdikSobheNa vA pazyata yUyameke klIvAH sarvairindriyaiglayamAnaiH klIvatAmIyuH tathAhi - cutpIDito na pazyati na zRNoti na jighratItyAdi, tatra kevalino'pyAhAramantareNa zarIraM glAnabhAvaM yAyAd AstAM tAvadaparaH prakRtibhaGgurazarIra iti, syAnmataM- akevalyakRtArthatvAt kSudvedanIyasadbhAvAccAhArayati dayAdIni vratAnyanupAlayati, kevalI tu niyamAt setsyatItyataH kimarthaM zarIraM dhArayati ? taddharaNArthaM cAhArayatIti 1, atrocyate, tasyApi catuHkarmmasadbhAvAnnaikAntena kRtArthatA, tatkRte zarIraM vibhU 1 vimo0 8 | uddezakaH 2 / / 5.44 / /
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ //////////////////////////////////////////////////// yAta, taddharaNaM ca nAhAramantareNa, zudvehanIyasadbhAvAcceti, tathAhi-vedanIyasadbhAvAttatkRtA ekAdazApi parISahAH kevalino vyastasamastAH prAduSSyanti ityata AhArayatyeva kevalIti sthitam , ata AhAramRte glAnatendriyANAmiti pratipAditaM // viditavedyazca parISahapIDito'pi kiM kuryAdityAha oe dayaM dayaha, je saMnihANasatthassa kheyanne se bhikkhU kAlanne palanne mAyane khaNane viNayanne samayanne pariggahaM amamAyamANe kAleNaTThAi apaDigne duhao chittA niyAI // sU0 209 // 'oja eko rAgAdirahitaH san satyapi kSutpipAsAdiparISahe 'dayAmeva dayate' kRpA pAlayati, na priisshai| tarjito dayAM khaNDayatItyarthaH / kA punardayAM pAlayatItyAha-yo hi laghukarmA samyaG nidhIyate nArakAdigatiSu yena tatsanidhAnaMkarma tasya svarUpanirUpakaM zAstraM tasya khedajJo-nipuNo, yadivA sannidhAnasya-karmaNaH zastraM-saMyamaH sannidhAnazastraM tasya khedajaH-samyaka saMyamasya vettA, yazca saMyamavidhijJaH sa bhikSuH kAlajJaH-ucitAnucitAvasarajJaH, etAni ca sUtrANi lokavijayapaJcamoddezakavyAkhyAnusAreNa netavyAnIti, tathA balajJo mAtrajJaH kSaNajJo vinayajJaH samayajJaH parigrahamamatvena acAna kAlenotthAyI apratijJaH ubhayatazchettA, sa caivambhUtaH saMyamAnuSThAne nizcayena yAti niryAtIti // tasya ca saMyamAnuSThAne parivrajato yatsyAcadAha taM bhikkhusIyaphAsaparivevamANagAya uvasaMkamittA gAhAvaI bUyA-AusaMto samaNA! // 5.50
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo08 uddezakaH 3 no khalu te gAmadhammA uvvAhaMti ?, AusaMto gaahaavii| no khala mama gAmadhammA bhIvAcA uvvAhaMti, sIyaphAsaM ca no khalu ahaM saMcAemi ahiyAsittae, no khalu me kappar3a rAjavRttiH agaNikAyaM ujjAlittae vA pajjAlittae vA kArya AyAvittae vA payAvittae pA (cIlAi.) annesi vA vayaNAo, siyA sa evaM vayaMtassa paro agaNikAyaM unjAlittA pajAlittA kArya AyAvija vA payAvija vA, taM ca bhikkhU paDilehAe AgamittA ANavijA aNAsevaNAe timi // sU0 210 // iti tRtIya uddezakaH // 8-3 // 'tam' antaprAntAhAratayA nistejasaM niSkizcanaM bhikSaNazIlaM bhikSumatikrAntasoSmayauvanAvasthaM samyaktvaktrANAbhAvatayA zItasparzaparivepamAnagAtraM upasaGkramya-AsannatAmetya gRhapatiH-aizvaryo mAnugato mRganAmyanuviddhakazmIrajabahalarasAnuliptadeho mInamadAgurudhanasAradhUpitaranikAcchAditavapuH prauDhasImantinIsandohaparivRto vArtIbhUtazItasparzAnubhavaH san | kimayaM munirupahasitasurasundarIrUpasampado matsImantinIravalokya sAttvikabhAvopetaH kampate uta zItenetyevaM saMzayAno a yAta-mo AyuSmana ! zramaNa ! kulInatAmAtmAMna AvirbhAvayana pratiSedhadvAreNa praznayati-no bhavantaM grAmaghAHviSayA ut-prAbalyena vAdhante , evaM gRhapatinokte viditAbhiprAyaH sAdhurAha-asya hi gRhapaterAtmasaMvittyA'GganAva lokanA''viSkRtabhAvasyAsatyAzaGkA'bhUd ato'hamasyApanayAmItyevamabhisandhAya sAdhurvabhASe-AyuSman ! gRhapate ! 'no k khalu' naiva grAmadharmA mAmuddhAdhante, yatpunarvepamAnagAtrayaSTiM mAmIkSAMcakRSe tacchItasparzavijRmbhitaM, na manasijavikAraH, ////////////////////////////////////////////////////////// // 546 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 547 // zItasparzamahaM na khalu zaknomyadhisoDhu', evamuktaH san bhaktikaruNArasAkSiptahRdayo bayAna-suprajvalitamAzuzukSaNiM kimiti na sevase, mahAmunirAha-mo gRhapate ! na khalu me kalpate'gnikArya manAga ujjvAlayituM prakarSaNa jvAlayitu prajvAlayitu svato jvalitAdau 'kArya' zarIramISan tApayitumAtApayituvA prakareMNa tApayitu pratApayituvA, anyeSAM vA vacanAt mamaitatkattaMna kalpate, yadivAgnisamArambhAyAnyovA vaktuna kalpate mameti |tN caivaM vadantaM sAdhumavagamya gRhapatiH kadAcidetatkuryAdityAha-syA-kadAcitsa-paro gRhastha evamuktanItyA vadataH sAdhoragnikAyamujjvAlayya prajvAlayya vA kAyamAtApayet pratApayedvA, taccojjvAlanAtApanAdikaM bhikSaH 'pratyupekSya' vicArya svasanmatyA paravyAkaraNenAnyeSAM vA'ntike zrutvA-avagamya jJAtvA taM gRhapatimAjJApayet-pratibodhayet , kayA?-anAsevanayA, yathaitat mamAyuktamAsevitu, bhavatA punaH sAdhubhaktyanukampAbhyAM pRNyaprAgbhAropArjanamakArIti, pravImItizabdAvuktArtho / vimokSAdhyayanasya tRtIyoddezakaH prismaaptH||8-3|| // atha aSTamAdhyayane caturthoddezakaH / / / uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddezake gocarAdigatena zItAdyaGgavikAradarzanAnyathAbhAvApannasya gRhasthasyAsadArekA vyudastA, yadi punagRhasthAbhAve yoSita evaanythaabhaavaabhipraayennop| sargayeyuH tato vaihAnasagArddhapRSThAdikaM maraNamapyavalambanIyaM, kAraNAbhAve tu tana kAryamityetatpratipAdanArthamidamArabhyata an547 // ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram ////////////////////////////////////////////////////
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcAgaGgavRttiH (zIlAGkA. / 548 // je bhikkhU tihiM vatthehiM parivusie pAyaca utthehiM, tassa NaM no evaM bhavai - cautthaM vatthaM jAissAmi, se addesaNijAi' vasthAi, jAijjA ahApariggahiyAha' vatthAha' dhArijA, no dhoijA no ghoyarattAi vatthAi ghArijjA, apaliovamANe (apaliucamANe ) gAmaMtaresu omacelie, eyaM khu vatthadhArissa sAmaggiyaM // sU0 211 / / iha pratimApratipanno jinakalpiko vA acchidrapANiH, tasya hi pAtraniryogasamanvitaM pAtraM kanpatrayaM cAyamevaughopadhiafa naupagrahikaH, tatra zizirAdau caumikaM kanpadvayaM sArddhahastadvayAyAmaviSkambhaM tRtIyastvaurNikaH, sa ca satyapi zIte nAparamAkAGkSatItyetaddarzayati-yo bhikSuH tribhirvastraiH 'paryuSito' vyavasthitaH, tatra zIte patatyekaM kSaumikaM prAvRNoti, tato'pi zItAsahiSNutayA dvitIyaM caumikaM punarapi atizItatayA kSaumikakalpadvayopayaNikamiti, sarvathauNikasya bAhyAcchAdanatA vidheyA, kimbhUtaistribhirvastrairiti darzayati- ' pAtracaturtheH' patantamAhAraM pAtIti pAtraM, tadgrahaNena ca pAtraniryogaH saptaprakAro'pi gRhItaH tena vinA tadgrahaNAbhAvAt sa cAyam - ""pattaM pattAbaMdho pAyaDavaNaM ca pAyakesariA / paDalAi rayattANaM ca gocLao pAyaNijogo // 1 // " tadevaM saptaprakAraM pAtraM kanpatrayaM rajoharaNaM 1 mukhavastrikA 2 cetyevaM dvAdazadhopadhiH, tasyaivambhUtasya bhikSoH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'naivaM bhavati' nAyamadhyavasAyo bhavati, tadyathA- na mamAsmin kAle kanpatrayeNa samyak zItApanodo bhavatyatazcaturthaM vastramahaM yAciSye, adhyavasAyaniSeve 1 pAtraM pAtrabandhaH pAtrasthApanaM ca pAtrakezarikA paTalAni rajastrANaM ca gocchukaH pAtraniryogaH // 1 // vimo0 0 uddezaka 4 // 54= //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 544 | ca tadyAcanaM darotsAditameva, yadi punaH kanpatrayaM na vidyate zItakAlazcApatitastato'sau jinakalpikAdiryathaiSaNIyAni vastrANi yAceta-utkaraNApakarSaNarahitAnyaparikarmANi prArthayediti, tatra "uddiDha 1 pahe 2 aMtara 3 ujjhiyadhammA 4 ya" catasro vastraiSaNA bhavanti, tatra cAdhastanyoyoragraha itarayostu grahaH, tatrApyanyatarasyAmabhigraha iti, yAzcAvAptAni / ca vastrANi yathAparigRhItAni dhArayet, na tatrotkarSaNadhAvanAdikaM parikarma kuryaad.|| etadeva darzayitumAha-no dhAvetaprAsukodakenApi na prakSAlayet , gacchavAsino hyaprAptavarSAdau glAnAvasthAyAM vA prAsukodakena yatanayA dhAvanamanujJAtaM, na tu jinakalpikasyeti, tathA-na dhautaraktAni vastrANi dhArayet , pUrva dhautAni pazcAdraktAnIti, tathA grAmAntareSu gacchan vastrANyagopayan vrajed, etaduktaM bhavati-tathAbhUtAnyasAvantaprAntAni bibharti yAni gopanIyAni na bhavanti, tadevamasAvavamacelikaH, avamaM ca taccelaM cAvamacelaM pramANataH parimANato mRnyatazca, tadyasyAstyasAvavamacelika ityetat-pUrvoktaM 'khuH avadhAraNe, etadeva vastradhAriNaH sAmagryaM bhavati-eSaiva trikanpAtmikA dvAdazaprakArodhikopadhyAtmikA vA sAmagrI bhavati, nApareti // zItApagame tAnyapi vastrANi tyAjyAnItyetadarzayitumAha _ aha puNa evaM jANijjA-uvAikkaMte khalu hemaMte gimhe paDivanne ahAparijunnAivatthAI' parihavijjA, aduvA saMtaruttare aduvA omacele aduvA egasADe aduvA acele // suu0212|| yadi tAni vastrANyaparahemantasthitisahiSNUni tata ubhayakAle pratyupekSayan vimati, yadi punarjIrNadezyAni jIrNAnIti jAnIyAt tataH parityajatItyanena sUtreNa darzayati, atha punarevaM jAnIyAdyathA'pakrAntaH khanvayaM hemanto grISmaH // 54 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 550 // pratipannaH apagatA zItapIDA yathAparijIrNAnyetAni vastrANi, evamavagamya tataH pariSThApayet parityajediti, yadi punaH sarvANyapi na jIrNAni tato yadyajjIrNaM tattatpariSThApayet pariSThApya ca nissaGgo viharet yadi punaratikrAnte'pi zizire kSetrakAlapuruSaguNAdbhavecchataM tataH kiM karttavyamityAha-- apagate zIte vastrANi tyAjyAni, athavA kSetrAdiguNAddha vAte vAsi satyAtmaparitulanArthaM zItaparIkSArthaM ca sAntarottaro bhavet sAntaramuttaraM - - prAvaraNIyaM yasya sa tathA kvacitprAvRNoti kvacitpArzvavartti vibhartti zotAzaGkayA nAdyApi parityajati, athavA'vamacela ekakalpaparityAgAt dvikalpadhArItyarthaH, athavA zanaiH zanaiH zIte'pagacchati sati dvitIyamapi kalpaM parityajet tata ekazATakaH saMvRtaH, athavA''tyanti zItAbhAve tadapi parityajedato'celo bhavati, asau mukhavastrikAra joharaNamAtropadhiH // kimarthamamAvekaikaM vastraM parityajedityAha - , lAghaviyaM AgamamANe tave se abhisamannAgae bhavai // sU0 213 // laghavo lAghavaM lAghavaM vidyate yasyAsau lAghavika (sta) mAtmAnamAgamayan- ApAdayan vastraparityAgaM kuryAt, zarIropakaraNakarmmaNi vA lAghavamAgamayana vastraparityAgaM kuryAditi / tasya caivambhUtasya kiM syAdityAha - 'se' tasya vastraparityAgaM kurvataH sAdhostapo'bhisamanvAgataM bhavati, kAyaklezasya tapobhedatvAt uktaM ca- "" paMcahi ThANehiM sama. 1 paJcabhiH kAraNaiH zramaNAnAM nirmanthAnAmacettakatvaM prazastaM bhavati, tadyathA-bhalpA pratilekhanA ? vaizvasikaM rUpaM 2 tapo'numataM 3 lAghavaM prazastaM 4 vipula indriyanigrahaH 5 / vimo0 8 uddezakaH 4 / / 550 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 551 //// ////////////////////////////////////////////// NANaM niggaMdhANa acelagatte pasatye bhavati, taMjahA-appA paDilehA 1 vesAsie sve ta lAghave pasatthe 4 viule iMdiyaniggahe 5" // etacca bhagavatA praveditamiti darzayitumAha jameyaM bhagavayA paveiyaM tameva abhisamidhA savvao savvattAe sammattameva sama. bhijANijA // sU0 214 // yadetadbhagavatA-vIravarddhamAnasvAminA praveditaM tadevAbhisametya-jJAtvA 'sarvataH sarvaiH prakAraiH sarvAtmatayA samyaktvameva samatvaM vA-sacelAcelAvasthayostulyatAM 'samabhijAnIyAt' AsevanAparikSayA Aseveteti // yaH punaralpasattvatayA bhagavadupadiSTaM naiva samyag jAnIyAtsa etadadhyavasAyI syAdityAha jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-puTTho khalu ahamaMsi nAlamahamaMsi sIyaphAsaM ahiyAsittae, se vasumaM savvasamannAgayapannANaNaM appANaNaM ke akaraNayAe Auhe tavassiNo hutaM seyaM jamege vihamAie tatthAvi tassa kAlapariyAe, se'vi tattha viaMtikArae, icceyaM vimohAyataNaM hiyaM suhaM khamaM nissesaM ANagAmiyaM tibemi // sU0 215 // iti caturtha uddezakaH // 8-4 // 'gam' iti vAkyAlaGkAre yasya bhikSormandasaMhananatayA evambhUto'dhyavasAyo bhavati, tadyathA-spRSTaH khanvahamasmi rogAtakai zItasparzAdibhirvA stryAdhupasagairvA, tato mamAsminnavasare zarIravimokSaM kattuM zreyo 'nAlaM' na samartho'hamasmi,
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo08 uddezakaH 4 zrIAcArAvRttiA (zIlAkA.) // 552 // zItasparza' zItApAditaM duHkhavizeSa bhAvazItasparza vA stryAdhupasargam 'adhyAsayitum' aghisoDhumityato bhaktaparizeGgitamaraNapAdapopagamanamutsargataH kattaM yuktaM, na ca tasya mamAsminnavasare'vasaro yato me kAlakSepAsahiSNurupasargaH samutthito rogavedanAM vA cirAya soDhanAlamato vehAnasaM gArddhapRSThaM vA ApavAdikaM maraNamatra sAmprataM, na punarupasagitastadevAbhyupeyAdityAha-'sa' sAdhuH vasu-dravyaM sa cAtra saMyamaH sa vidyate yasyAsau vasumAn , sarvasamanvAgataprajJAnenAtmanA kazcidarddhakaTAkSanirIkSaNAdupasargasambhave satyapi tadakaraNatayA A-samantAtto-vyavasthita AvRtto, yadivA zItasparzavAtAdijanitaM duHkhavizeSamasahiSNustaccikitsAyA akaraNatayA vasumAna sarvasamanvAgataprajJAnenAtmanA AvRtto-vyavasthita iti, sa copasargito vAtAdivedanAM cAsahiSNuH kiM kuryAdityAha-huhetI yasmAccirAya vAtAdivedanA soDhumasahiSNuH, yadivA yasmAt sImantinI upasargayitumupasthitA viSabhakSaNodvandhanADupanyAsenApi na muzcati tatastapasvinaH prabhUtatarakAlanAnAvidhopAyopAjitatapodhanasya tadaiva zreyo yadaikaH kazcinniH sapatnIko'pavarake pravezitaH ArUDhapraNayapreyasIprArthitastanirgamopAyamalabhamAna. AtmodvandhanAya vihAyogamanaM tadA''dadyAdvipaM vA bhakSayet patanaM vA kuryAd dIrghakAlaM vA zItasparzAdikamasahiSNuH sudarzanavat prANAn jadyAt / nanu ca vehAnasAdikaM bAlamaraNamuktaM, taccAnAya, tatkathaM tasyAbhyupagamaH, tathA cAgama:-"'icceeNaM pAlamaraNeNaM maramANe jIve aNatehiM nerahayabhavagga 1 ityetena bAlamaraNena mriyamANo jIvo'nantai rayikabhavagrahaNairAtmAnaM saMyojayati yAvadanAdikaM cAnavadanaM cAturantaM saMsAra. kAntAraM bhUyo bhUyaH parivattate / // 552 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 553 // haNehiM appANaM saMjoei jAva aNAiyaM ca NaM aNavayaggaM cAurataM saMsArakatAraM bhujjo bhujo pariyaitti, atrocyate, naiSa doSo'trAsmAkamAItAnA, naikAntataH kizcitpratiSiddhamabhyupagataM vA maithunamekaM vihAya, api tu dravyakSetrakAlabhAvAnAzritya tadeva pratiSidhyate tadeva cAbhyupagamyane, utsargo'pyaguNAyApavAdo'pi guNAya kAlajJasya sAdhoriti, etadarzayitumAha-dIrghakAlaM saMyamapratipAlanaM vidhAya saMlekhanAvidhinA kAlaparyAyeNa bhaktaparijJAdimaraNaM guNAyeti, evNvidhe| tvavasare tatrApi vehAnasaMgArddhapraSThAdimaraNe api kAlaparyAya eva, yadvakAlaparyAyamaraNaM guNAya evaM vehAnasAdikamapItyarthaH, bahunA'pi kAlaparyAyeNa yAvanmAtraM karmAsau kSapayati tadasAvanpenApi kAlena karmakSayamavApnotIti darzayati-'so'pi vehAnasAdevidhAtA, na kevalamAnupUrdhyA bhaktaparijJAdeH kartetyapizabdArtha.. 'tatra' tasmin vehAnasAdimaraNe 'viaMtikArae'tti vizeSeNAntiyanti:-antakriyA tasyAH kArako vyantikArakA, tasya hi tasminnavasare tavahAnasAdikamautsargikameva maraNaM, yato'nenApyApavAdikena maraNenAnantAH siddhAH setsyanti ca, upasaJjihIrSarAha-'ityetata' pUrvoktaM vehAnasAdimaraNaM vigatamohAnAmAyatanam-AzrayaH karttavyatayA tathA hitam apAyaparihAratayA tathA sukhaM janmAntare'pi sukhahetutvAt tathA 'kSama' yuktaM prAptakAlatvAt tathA niHzreyasaM karmakSayahetutvAt tathA 'AnugAmika tadajitapuNyAnugamanAt , itibravImizabdau pUrvavad / vimokSAdhyayanasya caturthoddezakaH samAptaH // 8-4 // //////////////////////////////// //////////////////////
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo. 8 zrIAcArAvRttiH zIlADhA. udezakA 5 // 554 // // atha aSTamAdhyayane paJcamoddezakaH // uktazcaturthoddezakaH, sAmprataM pazcama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddezake bAlamaraNaM gAIpRSThAdika- mupanyastam , iha tu tadviparyastaM glAnabhAvopagatena bhikSuNA bhaktaparijJAkhyaM maraNamabhyupagantavyamityetatpratipAdyate, tadanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram je bhikkha dohiM vatthehiM parivusie pAyataiehiM tassa NaM no evaM bhavai--taiyaM vattha jAissAmi, se ahesaNijjAI vatthAI jAijA jAva evaM khu tassa bhikkhussa sAmaggiyaM, aha puNa evaM jANijA-uvAikkate khala hemante gimhe paDivaNe, ahAparijunnAi' vatthAiM parihavijA, ahAparijunAI parihavittA aduvA saMtaruttare aduvA oma cele aduvA egasADe aduvA acele lAviyaM AgamamANe nave se abhisamannAgae bhavai jameyaM bhagavayA paveiyaM tameva abhisamicA savao savvattAe sammettameva samabhijANiyA, jassa NaM bhikkhussa evaM bhavaha--puTTho abalo ahamaMsi nAlamahamasi gihatarasaMkamaNaM bhikkhAyariyaM gamaNAe, se evaM vayaMtassa paro abhihaDaM asaNaM vA 4 AhaTTa balaijjA, se puvAmeva AloijA--AusaMto! no khala me kappai abhiharDa asaNaM 4 bhuttae cA pAyae vA anne vA eyappagAre (taM bhikkhU ke gAhAvaI uvasaMka // 554 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 555 mitta vUyA AusaMto samaNA ! ahaNaNaM tava aTTAe asaNaM vA 4 abhiha dalAmi, se puvAmeva jANaMjA AusaMtI gAhAvarDa ! jannaM tumaM mama aTThA asaNaM vA 4 abhiharDa siNoya khalu se ruppa eyappagAraM asaNaM vA 4 bhottae vA pAyae vA anne vA tahappagAre) // sU0 216 // tatra trikampaparyuSitaHsthavirakalpiko jinakalpiko vA sthAt, kalpadvayaparyuSitastu niyamAjjina kalpika parihAravizudvikayathAlandikapratimApratipanna nAmanyatamaH asmin sUtre'padiSTo yo bhikSurjina kanpikAdirdvAbhyAM vastrAbhyAM paryuSito vastrazabdasya sAmAnyavAcitvAdekaH kSaumiko'para aurNika ityAbhyAM kanyAbhyAM paryuSitaH saMyame vyavasthitaH kimbhUtAbhyAM kalpAbhyAM 1--pAtravRtIyAbhyAM paryupita ityAdyanantarodde zakavanneyaM yAvat 'nAlamahamaMsitti spRSTo'haM vAtAdibhI ro 'acala' asamartha : 'nAla' na samartho'smi gRhAdgRhAntaraM saGkramitu, tathA bhikSArthaM caraNaM caryA mikSAcaryA tadgamanAya 'nA' na samartha iti, tamevambhUtaM bhikSumupalabhya syAdgRhastha evambhUtAmAtmIyAmavasthAM vadataH sAdhoravadato'pi paro gRhasthAdiranukampA bhaktirasArdrahRdayo'bhihRtaM - jIvopamardanivRtaM, kiM tad ? - azanaM pAnaM khAdimaM svAdimaM cetyArAdAhRtya tasmai sAdhave 'dalaejja'tti dadyAditi / tena ca glAnenApi sAdhunA sUtrArthamanusaratA jIvitaniSpipAsunA'vazyaM marttavyamityadhyavasAyinA kiM vidheyamityAha-sa jinakalpikAdInAM caturNAmapyanyatamaH pUrvameva - AdAveva 'Alocayet' vicArayet, katareNodgamAdinA doSeNa duSTametat 1 tatrAbhyAhRtamiti jJAtvA'bhyAhRtaM ca pratiSedhayet, tadyathA-- AyuSman gRhapate ! // 555 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrotrAcA rAvRttiH zIlAhA.) vimo.4 uddezakaH / na khanvetanmamAbhihRtamabhyAhRtaM ca kalpate azanaM bhoktu pAnaM pAtumanyadvaitattakAramAdhAkAdidoSaduSTaM na kanpate, ityevaM taM gRhapatiM dAnAyodhatamAjJApayediti, pAThAntaraM vA "taM bhikkhu kei gAhAvaI upasaMkamitta bUyA-- AusaMto samaNA ! ahAnaM tava aTThAe asaNaM vA 4 abhihaDa dalAmi, se puvbAmeva jANejA--AusaMto gAhAvaI ! jannaM tuma mama ahoe asaNaM vA 4 abhihaDaM cetesi, No ya khalu me kappaDa eyappagAraM asaNaM vA 4 bhotae vA pAyae vA, anne vA tahappagAre"tti, kaNThyaM, tadevaM pratiSiddho'pi zrAvakasajJiprakRtibhadrakamithyAdRSTInAmanyatama evaM cintayet , tadyathA-eSa tAvat glAno na zaknoti bhikSAmaTituna cAparaM kazcana bravIti tadasmai pratipiddho'pyahaM kenacicchabanA dAsyAmItyevamabhisandhAyAhArAdikaM Dhokayati, tatsAdhuraneSaNIyamitikRtvA pratiSedhayet // // 55 // jassa NaM bhikkhussa ayaM pagappe-ahaM ca khala paDipratto apaDibasehiM gilANo agilANehiM abhikaMgva sAhammiehiM kIramANaM veyAvaDiyaM sAijissAmi, ahaM vAvi khala appaDinako paTinnattassa agilANo gilANamsa abhikakha sAhammiyassa kujjA vegAvaDiya karaNAe AhaGka parinnaM aNusvissAmi AhaDaM ca sAinissAmi 1, Ahahu parinnaM ANavigvassAmi AhaDaM ca no sAinissAmi 2, Ahahu parinaM no * bhANavikhassAmi AhaDaM ca sAijissAmi 3, AhaTTa parinnaM no ANakkhissAmi // 553 /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhaDaM ca no sAinjissAmi 4 evaM se ahAkihiyameva dhammaM samabhijANamANe sNte| virae susamAhiyalese tatthAvi tassa kAlapariyAe se tattha viaMtikArae, icceyaM vimohAyayaNaM hiyaM suhaM khamaM nissesaM ANagAmiyaM timi // sU0 217 // .. // iti paJcama uddezakaH // 8-5 // Nam' iti vAkyAlakAre yasya mijhoH parihAravizuddhikasya yathAlandikasya pA'ya--vakSyamANaH 'prakalpa: AcAro bhavati, tadyathA--ahaM ca khalu 'caH'samuccaye 'khala: vAkyAlakAre ahaM kriyamANaM vaiyAvRtyamaparaiH 'svAdayiSyAmi abhilaSiSyAmi, kimbhRto'haM ?--pratijJapto-vaiyAvRttyakaraNAyAparairukta:- abhihito yathA tava vayaM vaiyAvRttyaM yathocitaM karma iti, kimbhUtaH paraH ?--apratijJaptaH anuktaiH, kimbhUto'haM--glAno--vikRSTatapasA kartavyatA'zakto vAtAdikSomeNa vA | glAna iti, kimbhUtairapa?--aglAna:-ucitakarttavyasahiSNubhiH, tatra parihAravizuddhikasyAnupArihArika: karoti kampasthito vA paro, yadi punaste'pi glAnAstato'nye na kurvanti, evaM yathAlandikasyApIti, kevalaM tasya sthavirA api kurvantIti darzayati--nirjarAm 'abhikAkSya' uddizya 'sAdhammiko sadRzakalpikairekakalpasthairaparasAdhubhirvA kriyamANaM vaiyAvRttyamahaM 'svAdayiSyAmi' abhikAGkSayiSyAmi yasyAyaM bhikSoH prakalpa:--AcAraH syAt sa tamAcAramanupAlayan bhaktaparijJayA'pi jIvitaM jahyAt , na punarAcArakhaNDanaM kuryAditi bhaavaarthH| tadevamanyena sAdhammikeNa vaiyAvRttyaM kriyamANamanujJAtaM, sAmprataM sa evAparasya kuryAditi darzayitumAha-pa: samuccaye apizabdaH punaHzabdArthe, saca pUrvasmA // 5575
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . zroAcA rAvRttiH zIlAvA.) uddezaka // 558 // ////////////////////////////////////////// dvizeSadarzanArthaH, khala' vAkyAlaGkAre, ahaM ca punarapratijJapta:-anabhihitaH pratijJAmya-vaiyAvRtyakaraNAyAbhihitasya aglAno glAnasya nirjarAmabhikAkSya sAdhammakasya vaiyAvRtyaM kuryA, - kimartha ?-'karaNAya' tadupakaraNAya tadupakAgayetyarthaH, tadevaM pratijJA parigRhyApi bhaktaparijJayA prANAn jahyAt , na punaH pratijJAmiti suutrbhaavaarthH| idAnIM prajJAvizeSadvAreNa caturbhaGgikAmAha- ekaH kazcidevambhUtAM pratijJA gRhNAti, tadyathA-glAnamyAparasya sAdharmikasyAhArAdikamanveSayiSyAmi, aparaM ca vayAvRttyaM yathocitaM kariSyAmi, tathA'pareNa ca sAdharmikeNAhatamAnInamAhArAdika svAdayipyAmi--upamocya, evambhUtA pratijJAmAhatya--gRhItvA vaiyAvRttyaM kuryAditi 1, tathA'para AhUtya--pratijJA gRhItvA yathA'paranimittamanvIkSiSye AhAgadikamAhRtaM cApareNa na svAdayiSyAmIti 2, tathA'para AhRtya pratijJAmevambhUtA, tadyathAnAparanittimanvIkSiSyAmyAhArAdikamAhRtaM cAnyena svAdayiSyAmIti 3, tathA'para mAhRtya--pratijJAmevambhRtA, tadyathAnAnvIkSipye'paranimittamAhArAdikaM nApyAtamanyana svAdayiSyAmIti 4, evambhUtA ca nAnAprakAre pratijJA gRhItvA kutazcid gnAyamAno'pi jIvitaparityAgaM kuryAt , na punaH pratijJAlopamiti / amumevArthamupasaMhAradvAreNa dayitumAha-evam uktavidhinA 'sa' bhikSuravagatatattvaH zarIgadinipipAsuH yathAkIrtitameva dharmam-uktasvarUpaM samyagargAmajAnana--AsevanApagjJiyA AmevamAnaH, nathA lApavikamAgamayanityAdi yaccaturthoddezake'bhihitaM tadatra vAcyamiti, tathA 'zAntaH kaSAyo. pazapAcchAnto vA anAdisaMsAraparyaTanAd virataH sAyadyAnuSThAnAt zobhanAH samAhRtA-gRhItA lezyA:-antaHkaraNavRttayastaijasIprabhRtayo vA yena sa sumamAhRtalezyaH, evambhRtaH san pUrvagRhItapratijJApAlanAsamartho glAnabhAvopagatastapasA rogAtakena ////////
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA pratijJAlopamakurvan zarIraparityAgAya bhaktapratyAkhyAnaM kuryAt , 'tatrApi' maktaparijJAyAmapi tasya' kAlaparyAyeNAnAgatAyAmapi kAlaparyAya eva niSpAditaziSyasya saMlikhitadehasya yaH kAlaparyAyo-mRtyoravasarovApi nAnAvasare'sAveva kAlaparyAya iti, karmanirjarAyA ubhayatra samAnatvAta , samikSastatra-glAnatayA'nazanavidhAne vyantikAraka: -karmakSayavidhAyIti / uddezakArthamupasaJjihI rAha-sarva pUrvavad / vimokSAdhyayanasya paJcamoddezakaH parisamAptaH // 8-5 // ////////////////////////////////////////////// . // atha aSTamAdhyayane SaSThoddezakaH // uktaH paJcamoddezakaH, sAmprataM SaSTha Arabhyate, asya cAyamamisambandhaH--ihAnantaroddezake glAnatayA maktapratyAkhyAnamuktam , iha dhRtisaMhananAdiklopeta- ekatvabhAvanAM bhAvayabiGgitamaraNaM kuryAdityetatpratipAdyata ityanena sambandhenAyAta-. myAsyoddezakasyAdau sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, taccedama je bhikkhU egeNa vatyeNa parivusie pAipiIeNa, tassa NaM no evaM bhavai-biiyaM vatyaM jAissAmi, se ahesaNija vatthaM jAijjA ahApariggahiyaM patthaM dhArikhA jAva gimhe parivanne AhAraparijunnaM vatthaM parihavijjA 2ttA aduA egasADe aduvA acele lAviyaM AgamamANe jAva sammattameva samabhijANIyA // suu0218|| gatArtha // tasya ca mikSorabhigrahavizeSAt sapAtramekaM vastraM dhArayataH parikammitamatelaghukarmatayA ekatvabhAvanA'vyavasAyaH // 55 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo. uddezaka zrIAcAgaGgavRttiH (zIlAGkA. 56.0 spAditi darzayitumAha jassa NaM bhikkhussa eva bhavai--ege ahamaMsi, na me asthi koi, na yAhamavi kassavi, eva se egAgiNamaMva appANaM samabhijANijjA, lAviyaM AgamamANe tave se abhi samannAgae bhavai jAva samabhijANiyA // sU0 219 // 'Nam' iti vAkyAlaGkAre, yasya mikSAH 'evamiti vakSyamANaM bhavati, tadyathA-eko'hamasmi saMsAre paryaTato na me pAramArthika upakArakatatvena dvitIyo'mti, na cAhamanyasya duHkhApanayanataH kasyacid dvitIya iti, svakRtakarmaphalezvaratvAtprANinAM, evamasau sAdhurekAkinamevAtmAnam--antarAtmAnaM samyagamijAnIyAta, nAsyAtmano nAkAdiduHkhatrANatayA zaraNyo dvitIyo'mtItyevaM saMdadhAno yadyadrogAdikamuphtApakAraNamApadyate tattadaparazaraNanirapekSo mayaivaitatkRtaM mayaiva soDhavyamityetadadhyavasAyI samyagadhisahate / kuta etadadhisahata ityata Aha -lAviyamityAdi, catuthozikavadgatArtha, yAvat | 'sammattameva samabhijANiya'tti // iha dvitIyoddezake udgamotpAdanaiSaNA pratipAditA, tadyathA-'AusaMto samaNA! ahaM khala tava aTTAe asaNaM vA 4 vatthaM vA paDiggahaMvA kaMbalaM vA pAyapuchaNaM vA pANAI bhUyAI jIvAI sattAi samAraMbha samuddissa kIyaM pAmicca acchejnaM aNisiDaM Ahaha ceemi' ityAdinA grantheneti, tathAnantaroddezake grahaNeSaNA pratipAditA, "siyA ya se evaM payaMtassavi paro abhihaDaM asaNaM vA 4 Ahaha dalaejjA" ityAdinA granthena, tato grAsaiSaNA'vaziSyate, atastatpratipAdanAyAha XXX.03.0.0.. . // 56. //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bhikkhU pA bhikkhuNI vA asaNaM vA 4 AhAremANe nAMvAmAo haNayAo dAhiNaM haNayaM saMcArijA AsAemANe, dAhiNAo vAmahaNayaM nA saMcArijA AsAemANe, (AdAyamANe) se aNAsAyamANe lAviyaM AgamamANe tave se abhisamantrAgae bhavaI, jameyaM bhagaSayA paveiyaM namevaM abhisamicA savvao samvattAe sammattameva samabhi jaanniyaa| sU0 230 // __ 'sa' pUrvavyAvaNito bhikSu' sAdhuH sAdhvI cA azanAdikamAhArasudgamotpAdanaiSaNAzuddhaM pratyutpanna grahaNeSaNAzuddhaM ca gRhItaM saDhaGgAritAbhidhUmitavajamAhAgyet , tyozcAGgAritAbhidhRmitayo rAgadveSau nimittaM, tayorapi sarasanIrasopalabdhiH, kAraNAbhAve ca kAryAbhAva itikRtvA rasopalabdhinimittaparihAraM darzayati-sa bhikSurAhAramAhArayano vAmato hanuto dakSiNA hanu rasopalabdhaye saJcArayedAsvAdayatrazanAdikaM, nApi dakSiNato vAmAM saJcArayedAsvAdayan , tatsaJcArAsvAdanena hi sopalabdhau gagadveSanimitte aGgAritatvAbhidhRmitatve syAtAmato yatkiJcidapyAsvAdanIyaM nAsvAdayet , pAThAntara vA 'ADhAyamANe AdarakhAnAhAre mUJchito gRddho na saJcArayediti, invantarasaGkramavadanyatrApi nAsvAdayediti darzayatisahyAhAra caturvidhamapyAhArayan rAmadveSau pariharasAsvAdayediti, tathA kuzvinimittAddhanvantaraM saJcArayannapyanAsvAdayan saJcArayediti / kimiti yata Aha-AhAralAghavamAgamayan-ApAdayan no AsvAdayedityAsvAdaniSedhena cAntaprAntAhArAbhyupagamo'bhihito bhavati, evaM ca tapaH 'se tasya mijhorabhisamanvAgataM bhavatItyAdi gatArtha yAvata 'sammattameva samami
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH zIlAkA.) vimo.. udezakA .562 // jANiyAti // tasya cAntaprAnta zitayA'pacitamasizoNitasya baradasthisantateH kriyA'vasodatkAyaceSTasya zarIraparityAga-- buddhiH syAdityAha " jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-se gilAmi ca khalu ahaM imami samae ima sarI' ragaM aNupubveNa parivahittae, se aNapugveNaM AhAraM saMvahijjA, aNapuvveNaM AhAraM saMvahitA kasAe payaNue kicA samAhiyacce phalagAvayahI uDAya bhikkhU abhini- -- - vuDacce // sU0 221 // 'Nama' iti vAkyAlaGkAre yasyaikatvabhAvanAmAvitasya bhikSorAhAropakaraNalAghavaM gatasya 'eva'miti vakSyamANo'bhiprAyo bhavati, 'se' iti tacchandArthe tacchando'pi vAkyopanyAsArthe, 'ca: zabdasamuccaye 'khalu' avadhAraNe, ahaM cAsmin 'samaye' avasare saMyamAnamare glAyAmi glAnimeva gato rUkSAhAratayA tatsamutthena vA rogeNa pIDito'to na zaknomi rUmatapobhiAbhiniSTaptaM zarIrakamAnuA -yatheSTakAlAvazyakakriyArUpayA parivoDhuM nAlamahaM kriyAsu vyApArayituma , asminnavasare idaM pratikSaNaM zIryamANatvAccharIrakamiti matvA sa. mikSaganupUrdhyA--caturthaSaSThAcAmlAdikayA AhAra 'saMvarsayeta' saMkSipeta na punadizasaMvatsarasaMlekhanA''nupUrvIha gRhyate, glAnasya tAvanmAtrakAlasthitegbhAvAd, atastakAlayogyayA''nupUrvyA dratyasaMlekhanArthamAhAraM nirundhyAditi / dravyasaMlekhanayA saMlikhya ca yadaparaM kuryAttadAhaSaSThASTamadazamadvAdazAdikayA''nupUA''hAraM saMvaryaM kaSAyAn pratanUna kRtvA sarvakAlaM. hi kaSAyatAnavaM vidheyaM vizeSatastu
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ //////////////////////////////////////////////////// malekhanAvasare ityatamtAna pratanana kRtvA mamyagAhitA- vyavasthAyitA acA- zarIraM yena sa samAhitArcaH, niyamitakAyavyApAra ityarthaH, yadivA arcA-lezyA samyagAhinA--janitA lezyA yana sa mamAhitArcaH, ativizuddhAdhyavasAya ityarthaH yadivA'rcA- krodhAdyadhyavasAyAtmikA jvAlA samAhitA--upazamitA'rcA yena sa tathA, 'phala' karmakSayarUpaM tadeva phalakaM tena padi--saMsArabhramaNarUpAyAmarthaH--prayojanaM phalakApadarthaH sa vidyate yasyAsau phalakApadarthI, yadivA phalakavadvAmyAdimirubhayato bAhyato'bhyantaratazcAvakRSTaH phalakAvakRSTa ityevaM vigRhyApatvAta 'phalagAvayaTThI' ityuktaM, yadivA takSyamANo'pi durvacanavAsyAdibhiH kaSAyAbhAvatayA phalakavadavatiSThate tacchIlazceti phalakAvasthAyI, vAsIcandanakalpa ityarthaH, sa evambhRtaH pratidinaM sAkArabhaktapatyAkhyAyI balavati gaMgAvege utthAya-abhyudyatamaraNodyamaM vidhAyAbhinivRttAHzarIramantAparahito dhRtimaMhananAyupeto mahApuruSAcIrNamArgAnuvidhAyIGgitamaraNaM kuryAt // kathaM kuryAdityAha aNupavisittA gAma vA nagaraM vA kheDaM vA kabbaDaM vA maDaMba vA paTTaNaM vA doNamuhaM vA AgaraM vA AsamaM vA sannivesaM vA negamaM vA rAyahANi vA taNAI jAijA taNAI' jAinA se tamAyAe egatamavakamijA, egaMtamavakkamittA appaMDe appapANe appabIe appaharie. appose appodara apputrtigapaNagadagamaTTiyamakaDAsaMtANae paDilehiya 2 pamanjiya 2 taNAI' saMtharijA, taNAI saMtharittA ityavi samae ittariya kujjA, ta saccaM saccavAI oe tinne chinnakahakahe AIyaDe aNAIe ciccANa bheuraM kAyaM saMvidvaya
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zolAGkA.) // 564 // virUvarUve parIsahovasagge assi vissaMbhaNayAe bhairavamaNucinne tatthAvi tassa kAlapariyAra jAva aNugAmiyaM tibemi // sU0 222 // iti SaSTha uddezakaH / / 8-6 // pratibuddhayAdIn guNAniti gamyo vA'STAdazAnAM karANAmiti grAmaH, sarvatra vAzabdaH pakSAntaradarzanArthaH, nAtra karo vidyata iti nakareM, pazuprAkArabaddhaM kheTaM, tullakaprAkAraveSTitaM kaTaM, arddhatIyagavyRtAntargrAmarahitaM maDambaM pattanaM tudvidhA -- jalapattanaM sthalapattanaM ca, jalapattanaM yathA kAnanadvIpaH, sthalapattanaM yathA mathurA, 'droNamukhaM' jalasthalanirgamapravezaM yathA marucchaM tAmraliptI vA 'Akaro' hiraNyAkarAdiH, 'AzramaH' tApasAvasathopalakSita AzrayaH, 'sanni vezaH' yAtrAsamAgatajanAtrAso janasamAgamo vA 'naigamaH' prabhUtataravaNigvargAvAsaH 'rAjadhAnI' rAjAdhiSThAnaM rAjJaH pIThikAsthAnamityarthaH eteSvetAni vA pravizya tRNAni yAceta tataH kimityAha saMstArakAya prAsukAni darbhavIraNAdikAni kacidgrAmAdau tRNasvAminamazupirANi tRNAni yAcitvA sa tAnyAdAya kAnte - giriguhAdAvapakrAmed-gacchedekAntaM - raho'pakramya ca prAsukaM mahAsthaNDilaM pratyupekSate, kimbhUtaM taddarzayati-alpAnyaNDAni kITikAdInAM yatra tadanpANDaM tasmina, alpazabdo'trAbhAve varttate, aNDakarahita ityarthaH, tathA'lpAH prANino-dvIndriyAdayo yammina tattathA, tathA alpAni bIjAni nIvArazyAmAkAdInAM yatra tattathA tathA alpAni haritAni-durgApravAlAdIni yatra tattathA, tathApAvasyAyenoparitanAvazyAyavivarjite tathA'lpoda ke bhaumAntaricoda kara rahate, tathottiGgapana kodakamRttikAsantAnarahite, tatroniGgaH- pipIlikAmantAnakaH panako bhRmyAdAvuddhivizeSaH udakamRttikA - acirA kAyAdrIkRtA ////////// vimo0 8 uddezakaH 6 // 564 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////////// mRttikA markaTa santAnako - lUtAtantujAlaM, tadevambhUte mahAsthaNDile tRNAni saMstaret kiM kRtvA 1- tat sthaNDilaM cakSuSA 565 // pratyuSekSya 2, vIpsayA bhRzabhAvamAha evaM rajoharaNAdinA pramRjya 2, atrApi vIpsayA bhRzArthatA sUcitA, saMstIrya ca tRNAnyuccAra prasravaNabhUmiM ca pratyupekSya pUrvAbhimukha saMstArakagataH karatalalalATasparzidhRtarajoharaNaH kRtasiddha namaskAraH AvattitapaJcanamaskAro'trApi samaye apizabdAdanyatra vA samaye 'itvara' miti pAdapopagamanApekSayA niyatadezapracArAbhyupagamAdiGgitamaraNamucyate, na tu punaritvaraM sAkAraM pratyAkhyAnaM sAkArapratyAkhyAnasyAnyasminnapi kAle jinakalpikAderasambhavAt kiM punaryAvatkathika bhakta pratyAkhyAnAvasara iti, itvaraM hi rogAturaH zrAvako vidhatte, tadyathA - yadyaha pasmAdrogAt paJcapairobhimuktaH syAM tato bhokSye, nAnyathetyAdi, tadeva mitvaram - iGgitamaraNaM dhRtisaMhananAdivalopetaH svakRtatvagvarttanAdikriyo yAvajjIvaM caturvidhAhAraniyamaM kuryAditi, uktaM ca - ""paccakkhai AhAraM cauvvihaM niyamao gurusamIce / iMgiyade semi tahA cipi hu niyamao kuNar3a // 1 // uvvantai pariattai kAigamAI'vi appaNA kuNar3a / samvamiha appaNaccia Na annajogeNa dhitibalio // 2 // " tacceGgitamaraNaM kimbhUtaM kimbhUtazca pratipadyata ityAha'tad'iGgitamaraNaM sadbhayo hitaM satyaM -- sugatigamanAvisaMvAda nAtsarvajJopadezAcca satyaM tathyaM, tathA svato'pi satyaM vaditu N zIlamasyeti satyavAdI, yAvajjIvaM yathoktAnuSThAnAdyathA''ropitapratijJA bhAranirvahaNAdityarthaH tathA 'ojaH' rAgadveSa 1 pratyAkhyAti mahAraM catuvidhaM niyamAd gurusamIpe / iGgideze tathA ceSTAmapi niyamataH karoti // 1 // udvate pariSatete kAyikayAdyapi AtmanA karoti / satramihAtmanaiva nAnyayogena dhRtibalikaH / / 2 / // 565 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo. uddezaka rahitaH, tathA 'tIrNaH' saMsArasAgaraM, bhAvini bhRtavadupacArAttIrNavattIrNa ityarthaH, tathA 'chinnA' apanItA 'katha' kathamapi zrIAcAgAvRttiH yA 'kathA' gagakathAdikA vikathArUpA yena sa chinnakathaMkathaH, yadivA, kathamahamiGgitamaraNapratijJA nirvahiSye ityevaMrUpA 8 yA kathA sA chinnA yena sa chinnakakathA, dRSkaganuSThAna vidhAyI hi kathaMkathI bhavati, sa tu punarmahApuruSana yA na vyA(zIlAbA.) kulatAmiyAditi, tathA A--samantAdatIva itAjJAtA paricchinnA jIvAdayo'rthA yena mo'yamAtItArthaH adattArtho vA, / 566 // yadivA'tItA:- sAmastyenAtikrAntAH arthAH--prayojanAni yasya sa tathA, uparatavyApAra ityarthaH, tathA A-samantAdatIva ito--gato'nAdyanante saMsAre AtItaH na AtItaH anAtItaH, anAdatto vA saMsArI yena sa nathA, saMsArArNavapAragAmItyarthaH, sa evambhUta iGgitamaraNaM pratipadyate, vidhinA 'tyaktvA ' projjhya svayameva bhidyate iti bhiduraM--pratikSaNavizarAru' 'kArya' karmavazAdgRhItamaudArikaM zarIraM tvaktvA tathA saMvidhUya parISahopasargAn pramathya 'virUparUpAn' nAnAprakArAna soDhavA 'asmin sarvajJapraNIta Agame visrambhaNatayA vizvAsAspade taduktArthAvisaMvAdAdhyavamAyena bhairavaM-- bhayAnakamanuSThAnaM klIduradhyavasamiGgitamaraNAkhyamanucIrNavAn--anuSThitavAniti, tacca tena yadyapi rogAtumtayA vyadhAyi tathApi tatkAlaparyAyAgatatulyaphalamiti darzayitumAha- 'tatrApi' rogapIDA''hiteGgitamaraNAbhyupagame'pi, na kevalaM kAlaparyAye. tyapizabdArthaH, 'tasya' kAlajJasya bhikSorasAveva kAlaparyAya:, karmakSayasyobhayatra samAnatvAditi, Aha ca-'sevi tattha viyaMtikArae' ityAdi pUrvavadgatArtham, itibravImizabdAvapi zuNNArthAviti vimokSAdhyayanasya SaSThoddezakaH samAnaH // 8-6 // // 566 // ..........
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////////////////////////////////////////////////////// // atha aSTamAdhyayane saptamoddezakaH // uvavaH SaSThohe zakaH, sAmprataM saptamavyAkhyA pratanyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantarodezake ekatvabhAvanAbhAvitasya dhRtisaMhananAdyapetasyeGgitamaraNamabhihitam . iha tu sevaikatvabhAvanA pratimAbhiniSpAdyata iti kRtvA'tastAH pratipAdyante, tathA viziSTatarasaMhananopetazca pAdapopaganamapi vidadhyAdityetaccetyanena. sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram je bhikkhU acele parisie tassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-cAemi ahaM taNaphAsaM ahiyAsittae sIyaphAsaM ahiyAsittae teuphAsaM ahiyAsittae daMsamasagaphAsaM ahiyAsittae egayare annatare virUvarUve phAse ahiyAsittae, hiripaDicchAyaNaM ca'haM no saMcAemi ahiAsittae, evaM se kappei kaDibaMdhaNaM dhArittae // sU0 223 // yo bhikSuH pratimApratipanno'bhigrahavizeSAdacelo--digvAsAH 'paryuSitaH saMyame vyavasthito 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'tasya' bhikSoH 'evamiti vacyamANo'bhiprAyo bhavati, tadyathA-zaknomyahaM tRNasparzamapi soDhuM dhRtisaMhananAdyapetasya vairAgyabhAvanAmAvitAntaHkaraNasyAgamena pratyakSIkRtanArakatiryagvedanAunubhavasya na me taNasparzo mahati phalavizeSe'bhyudyatasya kizcita pratibhAsate, tathA zItoSNadezamazakasparzamadhisoDhumiti, tathA ekatarAn anyatargazcAnukUlapratyanIkAna virUparUpAn 'sparzAn' duHkhavizeSAnadhyAsayitu-soDhumiti, kiM tvahaM hrI-lajjA tayA guhyapradezasya pracchAdanaM hrIpracchAdanaM, taccAhaM tyaktu na zaknomi, etacca prakRtilajjAlu(tma)katayA sAdhana vikRtarUpatayA vA syAt , evamebhiH kAraNaH
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAganavRttiH zAlAkA. vimo. 8 uddezakA 7 aduvA // 56 // //////////////////////////////////////////////////////// / 'se' tasya 'kalpate' yujyate 'kaTibandhana' colapaTTakaM kartuM, sa ca vistareNa caturaGgulAdhiko hasto dairyeNa kaTipramANa iti gaNanApramANenaikA, punaretAni kAraNAni na syuH tato'cela eva parAkrameta, acelatayA zItAdisparza smygdhisheteti|| etatpratipAdayitumAha aduvA tattha parakamaMtaM bhujo acelaM taNaphAsA phusanti sIyaphAsA phusanti teuphAsA phusanti daMsamasagaphAsA phusanti egayare annayare virUvarUve phAse ahiyAsei, acele lAviyaM AgamamANe jAca smbhijaanniyaa|| sU0 224 // sa evaM kAraNasadbhAve sati vastraM vibhRyAdathavA naivAsau jiha ti, tato'cela eva parAkrameta, taM ca tatra saMyame'celaM parAkramamANaM bhUyaH-punastuNasparzAH spRzanti-upatApayanti, tathA zItoSNadaMzamazakasparzAH spRzantIti, tathaikatarAnanyatarAMzca virUparUpAn sparzanudInadhisahate asAvacelo'celalAghavamAgamayamityAdi gatArthaM yAvat 'sammattameva samabhijANiya'tti // kiMca-pratimApratipanna eva viziSTamabhigrahaM gRhNIyAt , tadyathA-ahamanyeSAM pratimApratipamAnAmeva kizciddAsyAmi, tebhyo grahISyAmItyevamAkAraM catubhaGgikayA'bhigrahavizeSamAha jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu annesiM bhikkhUNaM asaNaM vA 4 AhaTa dalahassAmi AhaDaM ca sAijissAmi 1 jassa gaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu annesiM bhikkhUNaM asaNaM vA 4 AhaG dalaissAmi AhaDaM ca no sAissAmi 2 68.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 566 // ////////////////////////////////////////////////////// jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai-ahaM ca khalu asaNaM vA 4 AhaTu no dalaissAmi AhaDaM ca sAinjirasAmi 3 jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai--ahaM ca khala annesiM bhikkhaNaM asaNaM vA 4 Ahaha no dalaissAmi AhaDaM ca no sAinjissAmi 4, acakhala teNa ahAirittaNa ahesaNijjaNa ahApariggahieNaM asaNeNa vA 4 abhikaDavaM sAhammiyassa kujjA veyAvaDiyaM karaNAe, ahaM vAvi teNa ahAhariteNa ahe. saNijjaNa ahApariggahieNaM asaNeNa vA 4 abhikAvaM sAhammiehiM kIramANaM veyA vaDiyaM sAinjissAmi lAviyaM AgamamANe jAva sammattameva samabhijANiyA ||suu0225|| etacca pUrva vyAkhyAtameva, kevalamiha saMskRtenocyate-yasya bhikSorevaM bhavati-vakSyamANam , tadyathA-ahaM ca khalvanye. bhyo bhikSubhyo'zanAdikamAhRtya dAsyAmyaparAhRtaM ca svAdayiSyAmItyeko maGgakaH 1, tathA yasya mikSorevaM bhavati, tadyathAahaM ca khalvanyebhyo'zanAdikamAhRtya dAsyAmyaparAhRtaM ca no svAdayiSyAmIti dvitIyaH 2 yasya mikSorevaM bhavati, tadyathAahaM ca khalvanyebhyo'zanAdikamAhRtya no dAsyAmyaparAhRtaM ca svAdayiSyAmIti tRtIyaH 3 tathA yasya bhikSorevaM bhavati, tadyathA-ahaM ca khalvanyebhyo bhikSubhyo'zanAdikamAhatya no dAsyAmyaparAhRtaM ca no svAdayiSyAmIti caturthaH 4 / ityevaM caturNAmabhigrahANAmanyataramabhigrahaM gahIyAt , athavA eteSAmevAdyAnAM trayANAM bhaGgAnAmekapadenaiva kazcidabhigrahaM galI mana lA yAditi darzayitumAha-yasya mikSorevabhUto'bhigrahavizeSo bhavati, tadyathA-ahaM ca khalu tena yathA'tiriktena-Atmapari // 56 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaGgavRttiH zAlAGkA. // 570 // bhogAdhikena yatheSaNIyena yatteSAM pratimApratipannAnAmeSaNIyamuktam , tadyathA-paJcasu prAbhRtikAsu agrahaH dvayorabhigrahaH vimo. : tathA yathAparigRhItenAtmArtha svIkRtenAzanAdinA nirjarAmamikAkSaya sAdhammikasya vaiyAvRtyaM kuryAd, yadyapi te pratimA 18 uddezakaH pratipannatvAdekatra na bhuJjate tathApyekAbhigrahApAditAnuSThAnatvAtsAmbhogikA bhaNyante, atastasyaM samanojJasya karaNAyaupakaraNArtha vaiyAvRtyaM kuryAmityevaMbhUtamabhigrahaM kazcidgRhNAti / tathA'paraM darzayitumAha-vAzabdaH pUrvasmAtpakSAntaramAhaapizabdaH punaHzabdArthe, ahaM vA punastena yathAtiriktena yathaiSaNIyena yathAparigRhItenAzanena 4 nirjarAmabhikAi kSya sAdhammikaiH kriyamANaM vaiyAvRttyaM svAdayiSyAmi-abhilASaSyAmi, yo vA'nyaH sAdhammiko'nyasya karoti taM cAnumodayiSyAmi--yathA suSTu bhavatA kRtamevaMbhUtayA vAcA, tathA kAyena ca prasannadRSTimukhena tathA manasA ceti, kimityevaM karoti ?--lAghavikamityAdi, gatArtha // tadevamanyatarAbhigrahavAn bhikSaracelaH sacelo vA zarIrapIDAyAM satyAmasatyAM vA AyuHzeSatAmavagamyodyatamaraNaM vidadhyAditi darzayitumAha jassa NaM bhikkhassa evaM bhavai-se gilAmi khala ahaM imammi samae imaM sarIragaM aNapuvveNaM parivahitae, se aNapuvveNaM AhAraM saMvahinjA 2 kasAe payaNue kiccA samAhiyacce phalagAvayaTThI uTThAya bhikkhU abhinivvuDacce aNapavisittA gAmaM vA nagaraM vA jAva rAyahANiM vA taNAi' jAilA jAva santharijA, ityapi samA kAyaM ca joga ca IriyaM ca paccakavAijA, taM saccaM saccAvAI aura ninne chinna kahaMkahe AiyaDe aNAIe
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ .571 cicANaM bheuraM kAyaM saMvihuNiya visvarUve parIsahovasagge assi vissaMbhaNAe bheravamaNucinne tatthaghi tassa kAlapariyAe, sevi tattha viantikArae, icceyaM vimohAyapaNaM hiyaM muhaM khamaM nissesaM ANugAmiyaM tibemi // sU0226 // iti saptama uddezakaH // 8-7 // Namiti vAkyAlaGkAre, yasya bhidorevaMbhUto-vakSyamANo'bhiprAyo bhavati, tadyathA-glAyAmi khanvahamityAdi yAvataNAni saMstareta , saMstIrya ca tRNAni yadaparaM kuryAttadAha-atrApi samaye--avasare na kevalamanyatrAnujJApya saMstArakamAruhya siddhasamakSaM svata eva paJcamahAvratAropaNaM karoti, tatazcaturvidhamapyAhAraM pratyAcaSTe, tataH pAdapopagamanAya kAyaM ca-zarIraM pratyAcakSIta, tadyogaM ca-AkuzcanaprasAraNonmeSanimeSAdikam , tatheraNamIryA tAM ca sUkSmA kAyavAggA manogatAM vA' prazasta pratyAcakSIta, tacca satyaM satyavAdItyAdyanantaroddezakabanneyam / itibravImizabdAvapi kSuNNArthAviti vimokSABdhyayanasya saptamoddezakaH samAptaH // 7 // -- -- // atha aSTamAdhyayane aSTamoddazakaH // uktaH saptamodde zakA, sAmpratamaSTama Arabhyate, asya cAyamabhisambandha:-ihAnantaroI zakeSu rogAdisambhave kAlaparyAyAgataM parijJaGgitamaraNapAdapopagamana vidhAnamuktam , iha tu tadevAnupUrvIvihAriNAM kAlaparyAyAgatamucyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdistramucyate // 571 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo. uddezakA aNupubveNa vimohAI', jAI dhorA samAsajja / vasumanto maimanto, savaM naccA zrIAvA. aNelisaM // 1 // duvihapi viittA NaM, buddhA dhammassa paargaa| aNupubvIi saGghAe, rAGgavRttiH ArambhAo tiuddaI (kammuNAo tiaTTaI) // 2 // kasAe payaNa kiccA, appAhAre (zIlAGkA.) titikkhae / aha bhikkhU gilAijjA, AhArasseva antiyaM // 3 / jIviyaM nAbhikavijA, maraNaM novi patthae / duho'vina sajijA. jISie maraNe tahA / / 4 / / AnupUrvI-kramaH, tadyathA-pravrajyAzikSAsUtrArthagrahaNapariniSThitasyaikAkivihAritvamityAdi, yadivA AnupUrvI-saMlekhanAkramazcatvAri vikRSTAnItyAdi tayA AnupUrtyA yAnyabhihitAni, kAni punastAni ?-'vimohAni' vigato moho yeSu / yeSAM vA yebhyo vA tAni tathA-bhavataparijhaGgitamagNapAdapopagamanAni yAnyevaMbhUtAni yathAkramamAyAtAni dhIrAH-prakSobhyAH samAsAdya-prApya vasu-dravyaM saMyamastadvanto vasumantaH, tathA mananaM matiH-heyopAdeyahAnopAdAnAdhyavasAyastadvanto matimantaH, tathA 'sarva' kRtyamakRtyaM ca jJAtvA yadyasya vA bhaktaparijJAnAdika maraNavidhAnamucitaM dhRtisaMhananAdyapekSayA'nanyasadRzam-advitIyama , sarva jJAtvA sama dhimanupAlayediti // 1 // kiM ca -dve vidhe prakArAvasyeti dvividhaM tapo bAhyamabhyantaraM | ca tadviditvA--Asevya yadivA mokSAdhikAre vimoktavyaM dvividhaM, tadapi bAhya zarIropakaraNAdi AntaraM rAgAdi, taddheyatayA viditvA tyaktvetyarthaH, heyaparityAgaphalatvAt jJAnasya, ''miti vAkyAlaGkAre, ke viditvA ?-'buDA' avagatatattvA dharmAsya--zrutacAritrAkhyasya pAragA:--samyagvettAraH, te buddhA dharmasvarUpavedina: 'AnupUA ' pravrajyAdikrameNa
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 373 // saMyamamanupAnya mama jIvataH kazvidguNo nAstItyataH zarIramokSAvasaraH prAptaH tathA kasmai maraNAyAlamahamityevaM 'saMkhyAya' jJAtvA, ArammaNamArambhaH--zarIradhAraNAyAnnapAnAdyanveSaNAtmakastasmAt truTayati--apagacchatItyarthaH, subvyatyayena paJcamyarthe caturthI, pAThAntaraM vA 'kammuNAo tiaI' karmASTamedaM tasmAt truTayiSyatIti truTayati 'varttamAnasAmIpye varttamAnavadve' - (pA0 3-3-131 )tyanena bhaviSyatkAlasya varttamAnatA || 2|| sa cAbhyudyatamaraNAya saMlekhanAM kurvan pradhAnabhUtAM bhAvasaMlekhanAM kuryAdityetaddarzayitumAha- kaSaH--saMsArastasyAyAH kaSAyAH -- krodhAdayazcatvArastAn pratanUn kRtvA tato yakizcanAznIyAt, tadapi na prakAmamiti darzayati-- 'alpAhAraH' stokAzI SaSThASTamAdi saMlekhanAkramAyAtaM tapaH kun yatrApi pArayettatrApyalpamityarthaH alpAhAratayA ca krodhodbhavaH syAdatastadupazamo vidheya iti darzayati-- titikSate - asadRzajanAdapi durbhASitAdi kSamate, rogAtaGkaM vA samyak sahata iti, tathA ca saMlekhanAM kurvvannAhArasyAnpatayA 'athe' tyAnantarye 'bhikSuH' mumukSuH 'glAyeta' AhAreNa vinA glAnatAM vrajet, caNe'mUrcchannAhArasyaivAntikaM - paryavasAnaM vrajediti, catvAri vikRSTAnItyAdi saMlekhanAkramaM vihAyAzanaM vidadhyAdityarthaH, yadivA glAnatAmupagataH sannAhArasyAntika-- samIpaM na vrajet tathAhi-- AhArayAmi tAvatkaticiddinAni punaH saMlekhanA zeSaM vidhAsye'hamityevaM nAhArAntikamiyAditi // 3 // kiM ca taMtra saMlekhanAyAM vyavasthitaH sarvadA vA sAdhujIvitaM prANadhAraNalakSaNaM nAbhikAGkSat nApi kSudvedanAparISahamanadhisahamAnoM magNaM prArthayed 'ubhayato'pi jIvite maraNaM vA na saGga vidadhyAt jIvite maraNe tathA // 4 // kiM bhUtastarhi syAdityAha 1 ////////////// // 573 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAcAgaGgavRttiH (zIlAGkA. // 574 / / majjhatthonijjarApeho, samAhimaNupAlara / anto bahiM viUssijja, aJjhatthaM suDamesae // 9 // jaM kiMcudhakkamaM jANe, AUkhemassamappaNo / tasseva antarajAe. viSpaM sikkhijja paNDie || 3 || gAme vA aduvA raNe, thaMDilaM paDilehiyA / apyapANaM tu vinnAya, taNAI' saMthare muNo // 7 // anAhAro tuyahijjA, puTTo tatthahiyAsae | nAhavelaM ucaccare, mANussehi vipuvaM // 8 // rAgadveSayormadhye tiSThatIti madhyasthaH, yadivA jIvitamaraNayornirAkAGkSanayA madhyastho nirjarAmapekSitu zIlanamyeti nirjagapekSI, sa evaMbhUtaH samAdhi-maraNasamAdhimanupAlayet - jIvitamaraNAzaMsArahitaH kAlaparyAyeNa yanmaraNamApadyate tat samAdhistho'nupAlayediti bhAvaH / antaH kaSAyAn bahirapi zarIropakaraNAdikaM vyutsRjyAtmanyadhyadhyAtmam-anta karaNaM tacchuddhaM sakaladvandvoparamA dvisrotasikA rahitamanveSayet prArthayediti // 5 // kiM ca - upakramaNamupakramaH - upAyastaM yaM kazcana jAnIta, kasyopakramaH ? - 'AyuH kSemamya' AyuSaH kSemaM samyakUpAlanaM tasya, kamya sambandhi tadApuH 1 - AtmanaH, etaduktaM bhavati - AtmAyuSo yaM cemapratipAlanopAyaM jAnIta taM kSiprameva zikSet-vyApArayet paNDito - buddhimAna, 'tasyaiva' saMlekhanAkAlasya 'antaraDAetti antaHkAle'rddhamaMlikhita eva dehe dehI yadi kazcit vAtAdikSobhAta AtaGka AzujIvitahArI syAt tataH samAdhimaraNamabhikAGkSan tadupazamopAyamepaNIyavidhinA'bhyaGgAdikaM vidadhyAt punarapi saMlikheta, yadivA''tmanaH AyuHkSemasya - jIvitasya yatkimapyupakramaNam - AyuH pudgalAnAM saMvarttanaM manupasthitaM tajjAnIta, tatastasyaiva vimo. 8 uha zakaH 8 / / 574 1
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ .573 // //////////////////////////////////////////////////// saMlekhanAkAlasya madhye'vyAkulitamatiH kSiprameva bhaktaparijJAnAdikaM zikSeta-Aseveta paNDito-buddhimAniti // 6 // saMlekhanAzuddhakAyaca maraNakAla samupasthitaM jJAtvA kiM kuryAdityAha-grAma:-pratIto, grAmazabdena cAtra pratizraya upalakSitaH, pratizraya eva sthaNDilaM-saMstArakabhuvaM pratyupekSya, tathA araNye vetyanena copAzrayAbahirityetadupalakSitam , udyAne giriguhAyAmaraNye vA sthaNDilaM pratyupekSya vijJAya cAlpaprANa-prANirahitam , grAmAdiyAcitAni prAsukAni darbhAdimayAni tRNAni saMstareta 'muniH' yathocitakAlasya vetteti // 7 // saMstIrya ca tRNAni yatkuryAttadAha-na vidyate AhAro'syetyanAhAraH tatra yathAzakti yavAsamAdhAnaM ca trividhaM caturvidhaM vA''hAraM pratyArUpAyAropitapaJcamahAvrataH kSAntaH-vAmitasamastaprANigaNaH samasukhaduHkhaH AvarjitapuNyaprAgbhAratayA, maraNAdavimyat saMstArake tvagvarttanaM kuryAt , tatra ca spRSTaH parISahopasagaistyaktadehatayA samyaktAnadhyAsayed-adhisaheta, tatra mAnuSyairanukUlapratikUlaiH pIpahopasarga: spRSTo-vyApto nAtivelamupacaret-na maryAdolanaM kuryAt , putrakalatrAdisambandhAmAtadhyAnavazago bhUyAt , pratikUlairvA parISahopasargarne krodhanighnaH syAditi // 8 // etadeva darzayitumAha-- saMsappagA ya je pANA, je ya uddddmhaacraa| bhuJjanti maMsasoNiya, na chaNe na pama. jje||9|| pANA dehaM vihiMsanti, ThANAo navi unbhme| AsavehiM vivittehiM, tippamANo'hiyAsae // 10 // gandhehiM vivittehiM, AukAlassa pArae / paggahiyataragaM ceyaM, daviyassa viyaanno||11|| ayaM se avare dhamme, nAyaputteNa sAhie / Aya
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaGgavRtti: zrIThAGkA. # 576 // vajjaM paDoyAraM, vijahijA tihA tihA // 17 // saMsarpantIti saMsarpakAH- pipIlikA kroSTrAdayo ye prANAH- prANino ye coddharvacarA - gRdhrAdayo ye cAdhavarAH bilavAsitvAtsarpAdayasta evaMbhUtA nAnAprakArAH 'bhuJjante' abhyavaharanti mAMsaM siMhavyAghrAdayaH tathA zoNitaM mazakAdayaH, tAMca prANina AhArArthinaH samAgatAnavantisukumAravaddhastAdibhirna kSaNuyAt na hanyAt na ca bhakSyamANa zarIrAvayavaM rajoharaNAdinA pramArjayediti // 9 // kiM ca-prANAH - prANino dehaM mama (vi) hiMsanti, na tu punarjJAnadarzanacAritrANItyatastyaktadeddAzinastAnantarAyabhayAna niSedhayet tasmAcca sthAnAntrApyudbhramet-nAnyatra yAyAt, kiMbhUtaH san ? - AzravaiH - prANAtipAtAdibhirviSaya kaSAyAdibhirvA 'triviktaiH' pRthagbhUtairavidyamAnaiH zubhAbhyavasAyI tairbhazyamANo'pyamRtAdinA tRpyamANa iva samyavatatkRtrAM vedanAM taistapyamAno vA'dhyAsayed-adhisaheta // 10 // kiM ca - granthaiH sabAhyAbhyantaraiH zarIragagAdibhiH 'viviktaiH' tyaktaiH sadbhirgranthairvA-aGgAnaGgapraviSTerAtmAnaM bhAvayan dharmmazukladhyAnAnyataropetaH 'Ayu:kAlasya' mRtyukAlasya 'pAragaH' pAragAmI syAt yAvadantyA ucchvAmanizvAsAstAva tadvidadhyAd, etanmaraNa vidhAnakArI siddhi triviSTapaM vA prApnuyAditi gataM bharataparijJAmaraNaM / sAmpratamiGgitamaraNaM zlokArddhAdinocyate - tadyathA - 'pragRhInatarakaM cedaM prakarSeNa gRhItataraM pragRhItataraM tadeva pragRhItatara kam, 'idamiti vakSyamANamaGgitamaraNam, etaddhi bhaktapratyAkhyAnAtsakAzAnniyamena caturvidhAhArapratyAkhyAnAdiGgita pradeza saMstArakamAtra vihArAbhyupagamAcca viziSTataradhRtisaMhanAdyupetena prakarSeNa gRhyata iti, kasyaitadbhavati 9-dravyaM saMyamaH sa vidyate yasyAsau dravikastasya 'vijAnato' gItArthasya vimo08 | udde zakA 8 // 576 .
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 577 // //////////////////////////////////////////////////// jaghanyato'pi navapUrvavizAradasya bhavati, nAnyasyeti, anApIGgitamaraNe yatsaMlekhanAtRNa saMstArAdikamamihitaM tatsarva vAcyam // 11 // ayamaparo vidhirityAha- 'ayaM sa' iti so'yam 'aparaH' anyo bhaktapratyAkhyAnAdbhinna iGgitamaraNasya 'dharmo' vizeSo 'jJAtaputreNa' vIravarddhamAnasvAminA suSTavAhita:--upalabdhaH svAhitaH, asya cAnantaraM vakSyamANatvAtpratyakSAsannavAcinedamA'bhidhAnaM, anApIGgitamaraNe pravrajyAdiko vidhiH saMlekhanA ca pUrvavadraSTavyA, tathopakaraNAdikaM hitvA sthaNDilaM pratyupekSyAlocitapratikrAntaH pazcamahAvatArUDhazcaturvidhamAhAraM pratyAkhyAya saMstArake tiSThati, ayamatra vizeSaH-Atmavarja praticAgm-aGgavyApAra vizeSeNa jahyAta- tyajeta 'trividhatrividhene ti manovAkAyaiH kRtakAritAnumatibhiH svavyApAravyatirekeNa parityajet , svayameva codvartanaparivartanaM kApikAyogAdikaM vidhatte // 12 // sarvathA prANisaMrakSaNaM pauna:punyena vidheyamiti dIyatamAha hariesuna nivajijA, thaNDilaM muNiyA se| viosijja aNAhAro, puTTho tattha- - 'hiyAsae // 13 // indiehiM gilAyanto, samiyaM Ahare munno| tahAvi se agarihe, acale je samAhie // 14 // abhikkame paDikame, saGa kucae pasArae / kAyasAhAraNahAe, itthaM vAvi aceynno|| 15 // parikkame parikilante, aduvA ciTTe ahAyae / ThANe Na parikilante, nisIijjA ya aMtaso // 16 // / haritAni-durvAGakurAdIni teSu na zayIta sthaNDilaM matvA zayIta tathA sabAhyAbhyantaramupadhi vyutsRjya-tyaktvA'nAhAraH // 577 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo.. bhIAcArAjavRttiH (cIlAvA.) uddezakA - san spRSTaH parIpahopasarga: 'tatra' tasmin saMstArake vyavasthitaH san sarvamabhyAsayed--adhisaheta // 13 // kiM casa ghanAhAratayA munilAyamAna indriyaiH zamino bhAvaH zamitA-samatA tAM sAmyaM vA AtmanyAhArayed--vyavasthApayet nArtadhyAnopagato bhUyAditi, yathAsamAdhAnamAste, tadyathA-saGkocananiviNNo hastAdikaM prasArayeta tenApi niviNNa upavizet yatheGgitadeze saJcaredvA, tathApyasau svakRtaceSTavAdagadya eva, kiMbhUta iti darzayati--acalo yaH samAhitaH, yadyapyasAviGgitapradeze svataH zarIramAtreNa calati tathApyabhyudyatamaraNAna calatItyacalA samyagAhita-vyavasthApitaM dharmadhyAne zukladhyAne vA mano yena sa samAhitaH, mAvAcalitazceGgitapradeze cakramaNAdikamapi kuryAditi // 14 // etaddarzayitumAha-prajJApakApekSayA'bhimukhaM kramaNamamikramaNaM, saMstArakAdgamanamityarthaH, tathA pratIpaM--pazcAdabhimukhaM kramaNaM pratikramaNamAgamanamityarthaH, niyatadeze gamanAgamane kuryAditiyAvat . tathA niSpano niSaNNo vA yathAsamAdhAnaM bhujAdika saGkocayetprasArayedvA, kimarthametaditi cedarzayati--kAyasya--zarIrasya prakRtipelavasya sAdhAraNArtha, kAyasAdhAraNAcca tatpIDAkRtAyuSkopakramaparihAreNa svAyu:sthitikSayAnmaraNaM yathA syAt , na punasteSAM mahAsattvatayA zarIrapIDotthApitacittasyAnyathAmAvaH syAditi bhAvaH, nanu ca niraMDasamastakAyaceSTamya zukakASThavadacetanatayA patitasya pracuratarapuNyaprAgmAro'bhihita iti, nAyaM niyamaH, suvizuddhAdhyamAyatayA yathAzaktyAropitamAranirvAhiNaH tattalyA karmakSayaH atrApyasau vA zabdAttatra vA pAdapopagamane'cetanavatsakriyo'pi niSkriya eca, yadivA 'atrApi iGgitamANe'cetanavacchuSkAkASThavatsarvakriyArahito yathA pAdapopagamane tathA sati sAmadhye tiSTheda // 15 // etatsAmama ve caitankuryA 578 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 579 // dityAha-yadi niSaNNasyAniSaNNasya vA. gAtramaGgaH syAt, tataH parikAmeta-caGkamyAd yathAniyamite deze'kRTilayA gatyA gatAgatAni kuryAta, tenApi zrAntaH san athavopaviSTastiSTheva, 'yathAyato' yathApraNihitagAtra iti, yadA punaH sthAnenApi pariklamamiyAta tadyathA-niSaNNo vA paryakreNa vA arddhaparyaGakeNa vorakUTukAsano vA paritAmyati tadA niSaNNaH syAt, tatrApyuttAnako vA pAca zAyI vA daNDAyato vA lagaNDazAyI vA yathA samAdhAnamavatiSThet // 16 // kiMca AsINe'NelisaM maraNaM, indiyANi samIrae / kolAvAsaM samAsajja, vitahaM pAure sae // 17 // jao vajjaM samuppajje, na tattha avalambae / tara ukkase appANaM, phAse tatthaDahiyAsae // 18 // ayaM cAyayatare siyA, jo evmnnpaale| savvagAyanirohe'vi, ThANAo navi unbhame // 19 // ayaM se uttame dhamme, puvvahANassa pgghe| aciraM paDilehittA, vihare ciTTha mAhaNe // 20 // 'AsIna: AzritaH kitana-maraNam , kiMbhUtam -'anIdRzam ananyapazamitarajanaduradhyakseyam, tathAbhUtazca ki kuryAditi darzayati-indriyANISTAniSTasvaviSayebhyaH sakAzAdrAgadveSAkaraNatayA samyagIrayet-prerayediti, kolA-ghuNakITakAsteSAmAvAsaH kolAvAsastamantapuMNakSatamuddehikAnicitaM vA 'samAsAdya' labdhvA tasmAdyadvitatham-Agantukatadutthajantu rahitamavaSTambhanAya prAdureSayet-prakaTaM pratyupekSaNayogyamazupiramanveSayet // 17 // iGgitamaraNe codanAmabhidhAya yaniSedhyaM tadarzayitumAha-'yato' yasmAdanuSThAnAdavaSTambhanAdervajavadana-gurutvAkarma avadha vA-pApaM vA tatsamutpadyata-prAdu 579.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo. 6 zrotrAcA rAjavRttiH zIlA 1580 // pyAt, na tatra ghuNakSatakASThAdAvavalambeta-nAvaSTammanAdikA kriyAM kuryAt, tathA 'tataH tasmAdutkSepaNApakSepaNAdeH kAyayogAduSpraNihitavAgyogAdArtadhyAnAdimanoyogAccAvadyasamutpattihetogatmAnamutkareMd-utkrAmayet, pApopAdAnAtmAnaM uddezakA 8 nivarttayeditiyAvat , tatra ca dhRtisaMhananAdyupeto'pratikarmazarIraH pravardhamAnazumAdhyavasAyakaNDako'pUrvApUrvapariNAmArohI | sarvajJapraNItAgamAnusAreNa padArthasvarUpanirUpaNAhitamatiH anyadidaM zarIraM nyAjyamityevaMkRtAdhyavasAya: sarvAn sparzAnduHkhavizeSAnanukUlapratikUlopasargaparISahApAditAn tathA vAtapittazleSmadvandvaitaraprodbhatAn karmakSayAyodyato mayaivaitadavA kRtaM soDhavyaM cetyetadadhyavasAyI adhyAsayed-adhisaheta, yato yanmayA tyaktaM zarIrakametadevopadravanti na punajighRkSitaM dharmAcaraNamityAkalayya sarvapIDAsahiSNurbhavediti // 18 // gata iGgitamaraNAvikA, sAmprataM pAdapopagamanamAzrityAhaanantaramamidhAsya mAnatvAdyo'yaM pratyakSo maraNavidhiH, sa cA''yatatage, na kevala bhaktaparijJAyA iGgitamaraNavidhirAyatataraH, ayaM ca tasmAdAyatatara iti cazabdArtha:, Ayatatara ityAGamividhau sAmastyena yata AyataH, ayamanayoratizayenAyata AyatataH, yadivA'yamanayoratizayenAto-gRhIta AttataraH, yatnenAdhyavasita ityarthaH, tadevamayaM pAdapopagamanamaraNavidhigattatage-dRDhataraH syAdbhavet , atrApi yadiGgitamaraNe pravrajyAsalekhanAdikamuktaM tatsarva draSTavyamiti, yadyasAvAyatataraH tataH kimiti darzayati-yo bhikSuH 'evam' uktavidhinaiva pAdapopagamanavidhimanupAlayet 'sarvagAtranirodhe'pi' uttapyamAnakAyo'pi mRrchannapi maraNasamudghAtagato vA bhakSyamAchAmAMsazoNito'pi kroSTugRddhapipIlikAdi // 580 // mirmahAsattvatayA''zaMsitamahAphalavizeSaH saMstasmAtsthAnAta-pradezAt dravyato bhAvato'pi zubhAdhyavasAyasthAnAna vyud
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhrameva-na sthAvAntaraM yAyAt // 16 // kiMca-'aya' mityantaHkaraNaniSpannatvAtpratyakSaH 'uttamaH' pradhAno maraNavidhiH sarvottaratvAdvammoM-vizeSaH pAdapopagamanarUpo maraNavizeSa iti, uttamatve kAraNaM darzayati-'pUrvasthAnasya pragraha' || iti paJcamyarthe SaSThI pUrvasthAnAdbhaktaparikSeGgitamaraNarUpAtprakarSeNa graho'tra pAdapopagamane, pragRhItatarametadityarthaH, tathAhiatra yadiGgitamaraNAnumataM kAyaparispandanaM tadapi niSedhyate cchinnamUlapAdapavanizceSTo. niSkriyo dahyamAnazchidyamAno vA | viSamapatito vA tathaivAste na tasmAtsthAnAccalati, cilAtaputravata , etadeva darzayati-aciraM sthAnaM, tacca sthaNDilaM tatpUrvavidhinA pratyupecya tasmin pratyupekSite sthaNDile viharediti, atra pAdapopagamanAdhikArAdviharaNaM tadvidhipAlanamukta, tacca sthAnAtsthAnAntarAsaMkramaNam , etadeva ca darzayati-tiSThet sarvagAtranirodhe'pi, sthAnAntarAsakramaNaM kuryAdityarthaH, ko'sau 1-'mAhaNe'tti sAdhuH, sa hi niSaNNo niSaNNa Udhvasthito vA niSpratikammoM yathAnikSiptamaGgamacetana iva na cAlayeditiyAvat // 20 // etadeva prakArAntareNa darzayitumAha acittaM tu samAsana, ThAvae tattha apprg| vosire savvaso kArya, na me dehe parIsahA // 21 // jAvajIvaM parIsahA, uvasaggA iti sngghyaa| saMvuDe dehabheyAe, iya panne'hiyAsae // 22 // bheuresu na rajijjA, kAmesu bahutaresuvi (bahulesuvi) / icchA lobhaM na sevijA, dhuvavannaM sapehiyA // 23 // sAsaehiM nimantijA, divvamAyaM na sahahe / taM paDibujjha mAhaNe, savvaM nUmaM vihuunniyaa||| 24 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH zIlAGkA.) 0 582 // na vidyate cittamasminnityacittam - acetanaM jIvarahitamityarthaH tacca sthaNDilaM phalakAdi vA 'samAsodha' labdhvA phalake'pi samarthaH kazcitkASThe vA'vaSTabhya tatrAtmAnaM sthApayet, vyavasthApya ca tyaktacaturvidhAhAro meruriva niSprakampaH kutAlocanAdiparikarmA gurubhiranujJAto vyutsRjet, 'sarvazaH' sarvAtmanA 'kArya' dehaM vyutsRSTadehasya ca yadi kecana parISahopasargAH syustato bhAvayet - 'na me dehe paroSahA: ' matsambandhI deha eva na bhavati, parityaktatvAt, tadabhAve kutaH parISahAH ?, yadivA na mama dehe parISahAH, samyakaraNena sahamAnasya tatkRtapIDayodvegAbhAvAt, ataH parISahAn kammaizatru jaya sahAyAnitikRtvA'parIpahAneva manyate // 21 // te punaH kiyantaM kAlaM soDhavyA ityAzaGkAvyudAsArthamAha'yAvajjIva' yAvatprANadhAraNaM tAvatparISahA upasargAzca soDhavyA ityetat 'saGkhyAya' jJAtvA tAnadhyAsayediti, yadivA na me yAvajjIvaM parIpahopasargA ityetatsaGkhyAya - jJAtvA'dhisaheta, yadivA yAvajjIvamiti yAvadeva jIvitaM tAvatparISahopasargajanitA pIDeti, tatpunaH katipayanimeSA'vasthAyi etadavasthasya mamAtyantamanyamevetyata etatsaGkhyAya - jJAttrA saMvRto yathAnikSiptatyaktagAtro 'dehabhedAya' zarIratyAgAyotthita itikRtvA 'prAjJaH' ucitavidhAnavedI, yadyatkAya pIDAkAyupatiSThate tattatsamyagadhisaheta // 22 // evaMbhUtaM ca sAdhumupalabhya kazcidrAjAdirbhogairupanimantrayet tatpratividhAnArthamAha - bhedanazIlA bhidurAH - zabdAdayaH kAmaguNAsteSu prabhUtatareSvapi 'na rajyet' na rAgaM yAyAta, pAThAntaraM vA 'kAmesu bahulesuvi' icchA madanarUpeSu kAmeSu bahuleSu - analpeSvapItyarthaH, yadyapi rAjA rAjyakanyAdAnAdinopapralobhayet tathApi tatra na gAmiyAt, tathA icchArUpo lobha icchA lobhaH - cakravartIndratvAdyabhilASAdiko nidAnavizeSastamasau nirjarA , bimo0 8 uddezA // 582 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 583 pekSI na seveta, suddhidarzanamohito brahmadattavanidAnaM na kuryAdityarthaH, tathA cAgamaH-'ihalogAsaMsappaoge paralogAsaMsappaoge 2jIviyAsaMsappayoge 3 maraNAsaMsappayoge 4 kAmabhogAsaMsappayoge 5 ityAdi 'varNaH' saMyamo mokSo vA sa ca sUkSmo durvijJeyatvAt , pAThAntaraM vA-dhuvavannamityAdi, dhruvaH-avyabhicArI sa cAsau varNazca dhruvavarNastaM saMprekSya dhruvAM vA zAzvatIM yazaHkIrti paryAlocya kAmecchAlomavikSepaM kuryAditi // 23 // kiMcazAzvatA-yAvajjIvamaparikSayAtpratidinadAnAdvA'staiistathAbhUtaivibhavaH kazcintrimantrayet tatpratibudhyasva yathA zarIrArtha dhanaM mRgyate tadeva zarIramazAzvatamiti, tathA divyAM mAyAM na zraddadhIta, tadyathA-yadi kazciddevo mImAMsayA pratyanIkatayA vA bhaktyA vA'nyathA vA kautukAdinA nAnaddhidAnato nimantrayeta , tAM ca tatkRtAM mAyAM na zraddadhIta, tathA budhyasva yathA devamAyaiSA, anyathA kuto'yamAkasmikaH puruSo durlabhametadravyaM prabhUtataramevaMbhUte kSetre kAle bhAve ca dadyAt ?, evaM dravyAdinirUpaNayA devamAyA budhyasva iti, tathA devAGganA vA yadi divyaM rUpaM vidhAya prArthayet tAmapi budhyasveti, 'mAhaNe'tti sAdhuH 'sarvam' azeSa 'nUmati karma mAyAM vA tata tAM vA 'vidhUya' apanIya devAdimAyAM budhyasveti kriyA // 24 // kiM ca- . . savvahiM amucchie, AukAlassa paare| titikkhaM paramaM nacA, vimohannayara hiyaM // 25 // timi // iti aSTama uddezakaH // 8-8 // iti aSTamamadhyayanam // 8 // sarve ca te'rthAzca sarvArthAH-paJcaprakArAH kAmaguNAstatsampAdakA vA dravyanicayAstaisteSu vA amRJchitaH-anadhyupapannaH
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ vimo. 8 uddezakA 8 bhIAcA AyuHkAlasya yAvanmAtraM kAlamAyuH saMsiSThate asau AyuHkAlastasya pAram-AyuSkapudgalAnAM kSayo maraNaM tadgacchatIti rAgavRttiH pAragaH, yathoktavidhinA pAdapopagamanavyavasthitaH pravarddhamAnazubhAdhyavasAya: svAyuHkAlAntagaH syAditi / tadevaM pAdapo. (caulAhA. pagamanavidhi parisamApayyopasaMhAradvAreNa trayANAmapi maraNAnAM kAlakSetrapuruSAvasthAzrayaNAttunyakakSatA pazcArddhana darzayati titikSA-parISahopasargApAditaduHkhavizeSasahanaM tattrayANAmapi parama-pradhAnamastIti 'jJAtvA' avadhArya 'vimohaanytrN||584|| hita'miti vigato moho yeSu tAni vimohAni-bhaktaparijhaGgitamaraNa pAdapopagamanAni teSAmanyataratkAlakSetrAdikamAzritya tunyaphalatvAddhitaM abhipretArthasAdhanAdato yathAzakti trayANAmanyatarattanyabalatvAdyathAvasaraM vidheyaM, iti adhikArapari samAptau bravImIti pUrvavat , nayavicArAdikamanugataM vakSyamANaM ca draSTavyamiti vimokSAdhyayanasyASTamoddezakaH samAptaH Bant-8 // samAptaM ca vimokSAdhyayanamaSTamamiti // 8 // granthAnaM 1020 // // 584 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / athopadhAnatAkhyaM navame 'dhyayane prathamoddezakaH / / // 585 // uktamaSTamamadhyayanaM, sAmprataM naramamArabhyate, amya cAyabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayaneSvaSTasu yo'dho'bhihitaH sa tIrthakRtA vIravarddhamAnasvAminA mvata evAcINa inyetanavame'dhyayane pratipAdyate, anantagadhyayanasambandhastvayam-ihAbhyudyatamaraNaM triprakAramabhihitaM, tatrAnyatarasminnapi vyavasthito'yAdhyayanArthavidhAyinamatighoraparISahopasargasahiSNumAviSkRtasanmArgAvatAraM tathA ghAtitaghAticatuSTayAvibhUtAnantAtizayAprameyamahAviSayasvaparAvabhAsakakevalajJAnaM bhagavantaM zrIvarddhamAnasvAminaM samavasaraNasthaM satcahitAya dhammadezanAM kurvANaM dhyAyedityetatpratipAdanArthamidamadhyayanamucyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanamya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakrame'rthAdhikAro dvadhA-adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhikArazca, tatrAdhyayanArthAdhikAro lezato'bhihitastameva niyuktikAraH spaSTataraM vibhaNipurAhajo jaiyA titthayaroso taiyA appaNo ya titthammi / vaNNeha tavo kamma ohANasuyaMmi ajjhayaNe // 27 // __ yo yadA tIrthakRdutpadyate sa tadA''tmIye tIrthe AcArArthapraNayanAvasAnAdhyayane svatapaHkarma vyAvarNayatItyayaM sarvatIrthakRtA kampaH, iha punarupadhAnazrutAkhyaM caramamadhyayanamabhUt ata upadhAnazratamityuktamiti // kimekAkAraM kevalajJAnavatsarvatIrthakRtAM tapaHkammotAnyathetyArekAvyudAsArthamAha // 585 /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ uddezaka 8 savvesiM tavokammaM niruvasaggaM tu vaNiya jiNANaM / navaraM tu vaDamANassa sovasaragaM muNeyavvaM // 27 // dhIAcArAjavRttiH titthayaro caunANI suramahio sijhiyavvaya dhuvammi / aNiguhiyabalavirio tavovihANaMmi ujjamai / kiM puNa avasesehiM duvakAvayakAraNA suvihiehiM / hoina ujamiyavvaM sapaccavAyaMmi mANusse? // 279 // zIlAkA.) gAthAtrayamapyuttAnArtham // adhyayanArthAdhikAra pratipAdyoddezArthAdhikAra pratipAdayatrAha.586 // cariyA 1 sijjA ya 2 parIsahA ya 3 AyaMkiyA(e)cigicchA 4 ya / tavacaraNa'higAro causuddesesu nAyavvo // 28 // caraNaM caryata iti vA caryA-zrIvIravarddhamAnasvAmino vihAraH, ayaM prathamoddezake'rthAdhikAraH 1, dvitIyoddezake tvaya. marthAdhikAraH, tadyathA-zavyA-vasatiH sA ca yAdRgbhagavata AsIt tAdRgvakSyate 2, tRtIye tvayamarthAdhikAra:-mArgAcyavananirjarArtha pariSoDhavyAH parISahAH, upalakSaNArthatvAdupasargAzcAnukUlapratikUlA barddhamAnasvAmino ye'bhUvan te'tra pratipAdyante 3, caturthe tvayamarthAdhikAraH, tadyathA-'AtaGkite' jutpIDAyAmAtaGkotpatto viziSTAbhigrahAvAptAhAreNa cikitsediti 4, tapazcaraNAdhikArastu caturvapyuddezakeSvanuyAyIti gAthArthaH // nikSepavidhA-oghaniSpanno nAmaniSpannaH sUtrAlApa. kaniSpannazca, tatraughaniSpanne nikSepe'dhyayana. nAmaniSpanne tUpadhAnazrutamiti dvipadaM nAma, tatropadhAnasya zrutasya ca yathAkramaM nikSepaH kartavya iti nyAyAdupadhAnanikSepacikIrpayA''hanAmaMThavaNavahANaM dave bhAve ya hoI nAyava / emeya ya suttassavi nivedo caravi ho hoi / 581 // ////////////////////////////////////////////////////
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////////////////////////////////////////////////// nAmopadhAnaM sthApanApadhAnaM dravyopadhAnaM bhAvopadhAnaM ca, anamyApyevameva catudrA nikSepaH, tara dravyazratamanupayuktasya yat zrutaM dravyArthaM vA yat zrutaM budhAvanikazrutAni ceti dravyazrutam . mAvazrutaM tvaGgAnaGgapraviSTazrunaviSayopayogaH / / tatra sugamanAmasthApanAbyudAsena dravyAdhupadhAnapratipAdanAyAhadavvavahANaM sayaNe bhAvuvahANaM tavo carittassa / tamhA u nANadasaNatvacaraNa hi ihAhigayaM / / 282 // upa-sAmIpyena dhIyate-vyavasthApyata ityupadhAnaM dravyabhRta mupadhAnaM dravyopadhAnaM tatpunaH zayyAdI sukhazayanArtha ziro'vaSTambhanavastu, 'bhAvopadhAna miti bhAvasyopadhAnaM bhAvopadhAnaM, tatpUnanidarzanacAritrANi tapo vA sabAhyAbhyantaraM, tena hi cAritrapariNatabhAvasyopaSTambhanaM kriyate, yata evaM tasmAta jJAnadarzanatapazcaraNairihAdhikRtamiti gAthArthaH / / kiM punaH kAraNaM cAritropaSTambhakatayA tapo bha vo padhAnamucyate ityAha jaha khalu mailaM vatthaM sujjhai udagAiehiM davvehiM / evaM bhAvuvahANeNa sujjhae kammamaDhavihaM / 283 // __'yathe'nyudAharaNopanyAsArthaH yathaitattathA'nyadapi praSTavyamityarthaH, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, yathA malinaM vastra mudakAdibhirdravyaiH zuddhimupayAti evaM jIvasyApi bhAvopadhAnabhRtena sabAhyAbhyantareNa tapasA aSTaprakAra karma zuddhimupayAtIti / asya ca karmakSayahetostapasa upadhAnazrutatvenAtropAttasya 'tattvabhedaparyAyAkhye tikRtvA paryAyadarzanAyAha-yadivA tapo'nuSThAnenApAditA avadhUnanAdayaH kapigamavizeSAH sambhavantItyatastAn darzayitumAhaodhUNaNa dhuNaNa nAsaNa viNAsaNaM jhavaNa khavaNa sohikrN| chayaNa bheyaNa pheDaNa DahaNaM dhuvaNaMca kammANa // 284
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH zIlAGkA upa. 9 uddezakA ////////////////////////////////////////////////// tatrAvadhUna nam-apUrvakaraNena kamrmagranthe bhedApAdanaM, taraca to'nyatarabhedasAmarthyAdbhavatItyeSA kriyA zeSeSvapyekAdaza su padeyAyojyA, tathA 'dhUnanaM' bhinna grantheranivartikaraNena samyaktvAvasthAnaM, tathA 'nAzanaM, kammaprakRteH stibukasaGkrameNa prakRtyantAgamanaM, tathA 'vinAzanaM zailezyavasthAyAM mAmastyena kAbhAvApAdanaM, tathA dhyApanam-upazamazreNyA karmA. nudayalakSaNaM vidhyApana, tathA 'kSapaNam' apratyAkhyAnAdiprakrameNa kSapakazreNyAM mohAdyabhAvApAdanaM, tathA 'zuddhikara' mityanantAnubandhikSayaprakra meNa kSAyikamampakvApAdanaM, tathA 'chedanam uttarottarazubhAdhyavasAyArohaNAsthitihAsajananaM, tathA 'bhedanaM bAdarasamparAyAvasthAyAM saJjavalanalobhasya khaNDazo vidhAnaM, tathA 'pheDaNanti apanayanaM catuHsthAnikAdInAmazubhaprakRtInAM ramatatra yAdisthAnApAdanaM, tathA 'dahana' kevali samudghAtadhyAnAgninA vedanIyasya bhammamAkaraNaM, zeSasya ca dagdharajjutulyatyApAdanaM, tathA 'dhAvana' zubhAdhyavasAyAnmithyAnvapudgalAnAM samyaktvabhAva saMjana namiti, patAzca kammaNo'vasthAH prAyaza upazamaNikSapakaNi kevali samudghAnazailezyavasthAprakaTanena prabhUtA AvirbhAvitA bhavantItyatastanprakaTanAya prakramyate, tatropazamazreNyAmAdAvevAnantAnubandhinAmupazamanA tAvankathyate, ihAsaMyatasamyagdRSTi dezaviratapramattApramattAnAmanyanage'nyatagyoga vartamAna Arambhako bhavati, tatrApi darzanamatakamanena krameNopazamayani, tadyathA-anantAnubandhinazcatura, uparitanalezyAtri ke ca vizuddhe mAkAgepayogyantaHkoTI koTIsthitisatkarmA parivartamAnAH zubhaprakRtIreva bandhana pratimamayamazubhaprakRtInAmanubhAgamanantaguNahAnyA hrAsayana zumAno cAnantaguNavRddhayA'nubhAga vyavasthApayana palyopamAsavyeyabhAgahInamunagena dhinibandhaM kuvana kANakAlAdAya parvamantama huna vizudhya U CEI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 58 mAnaH karaNatrayaM vidhanaM, taca pratyekamAntamAttika, tadyathA-yathApravRttikaraNamapUrvakaraNamanivRtta karaNaM ceti, catuthya pazAntAddhA, tatra yathApravRtta karaNe pratisamayamananta guNavRddhayA vizuddhimanubhavati, na tatra sthitighAtarasaghAtaguNazreNAguNasaMkramANAmanyatamo'pi vidyate, tathA dvitIyamapUrvakaraNaM, kimuktaM bhavati :-apUrvAmapUrvI kriyAM gacchatItyapUrvakaraNaM, tatra ca prathamasamaya eka sthitighAtarasaghAtaguNazreNiguNasaMkramA anyazca sthitibandha ityete pazcApyadhikArA yogapadyena pUrvamapravRttAH pravartanta ityapUrva karaNaM, tathA'nivRttikaraNamityanyo'nyaM nAtivartante pariNAmA asminnityanivRttikaraNaM, etaduktaM bhavati-prathamasamayapratipannAnAM tatkaraNamasumatAM sarveSAM tulyaH pariNAmaH, evaM dvitIyAdiSvapyAyojyaM, atrApi pUrvoktA eva sthitighAtAdayaH pazcApyadhikArA yugamA pravartanta iti, tata ebhistribhirapi karaNairyathoknakrameNAnantAnuvandhinaH kaSAyAnupazamayati, upazamanaM nAma yathA dhUlirudakena siktA draghaNAdibhirhatA na bAyvAdibhiH prasappaNAdivikArabhAgbhavati, evaM karmadhUlyapi vizuddhaya dakAIkRtA anivRttikaraNa kriyAhatA satyudayodIraNasaMkramanidhattanikAcanAkaraNAnAmayogyA bhavati, tatrApi prathamasamayopazAntaM karmadalika stoka dvitIyAdiSu samayeSvasaGkhyeyaguNavRddhayopazamyamAnamantamuhUrtena sarvamapyupazAntaM bhavati, evamekIyamatenAnantAnubandhinAmupazamo'bhihitaH, anye tvanantAnubandhinAM visaMyojanAmevAbhidadhati, tadyathA-kSAyopazamikasamyagdRSTa yazcaturgatikA apyanantAnubandhinAM visaMyojakAH, tatra nArakA devA aviratasamyagadRSTayastiyazco'viratadezaviratA manuSyA aviratadezaviratapramattApramattAH, ete sarve'pi yathAsambhavaM vizo-: J // 586 / dhivivekena pariNatA anantAnuvandhivisaMyojanArthaM prAguktaM karaNatrayaM kurvanti, tatrApyanantAnubandhinA, sthitimapavarttaya
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA upa.. uddezakA rAjavRttiH / (pIlAhA.) .590 // . apavartayan yAvatpanyopamAsaGkhyeyabhAgamAtrA tAvadvidhatte, tadapi panyopamAsaGkhyeyabhAgaM badhyamAnAsu mohaprakRtiSu pratimamayaM saMkrAmayati, tatrApi prathamamamaye stoka dvitIyAdiSvasaGkhyeyaguNaM evaM yAvaccaramasamaye sarvasaMkrameNAvalikA. gataM muktvA sarva saMkrAmayati, AvalikAgatamapi stibukasaMkrameNa vedyamAnAsvaparaprakRtiSu saMkrAmayati, evamanantAnubandhino visaMyojitA bhavanti / idAnIM darzana trikopazamanA maNyate-tatra mithyAtvasyopazamako mithyAdRSTivedakasamyagdRSTiA samyaktvasamyagmithyAtvayostu vedaka evopazamakaH, tatra mithyAtvasya pazamaM kurvastasyAntaraM kRtvA prathamasthitiM vipAkenAnubhUyopazAntamithyAtvaH sannupazamasamyagdRSTirbhavatIti / sAmprataM vedakasamyagdRSTiruparAmazreNiM pratipadyamAno'nantAnubandhino visaMyojya saMyame vartamAno darzanatrikamupazamayatyanena vidhinA, tatra yathApravRttAdIni prAgvattrINi karaNAni kRtvA'ntarakaraNaM kurvan vedakasamyaktvasya prathamasthitimAntamauhUttikI karoti, itarI tvAvalikAmAtrA, tataH kizcinnyUnamuharttamAtrA sthiti khaNDayitvA badhyamAnAnA prakRtInAM sthitibandhamAtreNa kAlena tatkarmadalikaM samyaktvaprathamasthitau prakSipannetyevamanayA prakriyayA samyaktvabandhAbhAvAdantaraM kriyamANaM kRtaM bhavati, mithyAtvasamyagmithyAtvaprathamasthitidalikamAvalikAmAtraparimANaM samyaktvaprathamasthitau stikasaGkrameNa saGkramayati, tasyAmapi samyaktvaprathamasthitau kSINAyA~ satyAmupazAntadarzanatriko bhavatIti / tadanantaraM cAritramohanIyamupazamayan pUrvavat karaNatrayaM karoti, navaraM yathApravRttakaraNamapramattaguNasthAna eva bhavati, dvitIyaM tvapUrvakaraNamaSTamameva guNasthAnakaM, tasya ca prathamasamaya eva sthitighAtarasaghAtaguNazreNiguNasaGakramApUrvasthitibandhA yogapadyana pazcApyadhikArAH pravartante, tatrApUrvakaraNamaGkhyeyamAge gate nidrApracala . .. ..
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 561 // 6-7 8 yorbandhavyavacchedo bhavati, tato'pi bahuSu sthitikaNDakasahasraM Su gateSu satsu parabhatrikanAmnAM caramasamaye triMzato nAmaprakRtInAM bandhavyavacchedaM vizvatte, tAzcemA : - devagatistadAnupUrvI paJcendriyajAtirvakriyA hA (kazagIratadaGgopAGgAni taijasa10 11. 12.1314. 15 16 17 15 16 20 21 22 23 kArmaNazarIre caturasra saMsthAnaM varNagandharasasparzAguruladhUpaghAtaparA ghAtocchvAsaprazastavihAyoga tisavAda ra paryApta kapratyeka 24 25 26 27 28 26 30 sthira zubhasubhagasusvarA deya nirmANatIrthakara nAmAni ceti, tato'pUrvakaraNacarama samaye hAsyaratibhayajugupsAnAM bandhavyavacchedaH, hAsyAdiSaTkasya tudayavyavacchedaztha, sarvakarmaNAmaprazasto ( NAM dezI ) pazamanAnivattanikAcanAkaraNAni ca vyavacchi dyante, tadevamasaMyatasamyagdRSTayA digva pUrvakaraNAnteSu sapta kamrmANyupazAntAni labhyante, tata UrdhvamanivRttikaraNaM, saca navamo guNaH, tatra vyavasthita ekaviMzatInAM mohaprakRtInAmantaraM kRtvA napuMsaka vedamupazamayati, tadanantaraM strIveTaM tato hAsyAdisaptakaM (paTaka), punaH puMvedasya bandhodayavyavacchedaH, tata UrdhvaM samayonAvalikAdvayena pu'vedopazamaH, tataH krodhadvayasya punaH sajjvalanakrodhasyaivaM mAnatrikasya mAyAtrikasya ca tataH saJjvalanalobhaM sUkSmakhaNDAni vidhatte, tatkaraNakAlaca ramasamaye lobhadvayamupazamayati, evaM cAnivRttikaraNAnte saptaviMzatirupazAntA bhavati, tataH sUkSmakhaNDAnyanubhavan sUkSmasampayo bhavati, tadante jJAnAntatarA yadazakadarzanAvaraNa catuSkayazaH kItyuccairgotrANAM bandhavyavacchedaH, tadevamaSTAviMzatimohaprakRtyupazame satyupazAntavItarAgo bhavati, sa ca jaghanyata ekaM samayamutkRSTato'ntarmuhurttaM, tatpratipAtaththa bhavacaye // 461 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 562 // NAddhAkSayeNa vA syAt sa ca yathA''rUDho bandhAdivyavacchedaM ca yathA kRtavAMstathaiva pratipatanvidhatte, kazcicca mithyAtvamapi gacchediti, yastu bhatrakSayeNa pratipatati tasya prathamasamaya eva sarvakaraNAni pravarttante, ekabhava eva kazcid vAgdvayamupazamaM vidadhyAditi / sAmprataM kSapakazreNirvyAvarNyate - asyAzca manuSya evASTavarSopari varttamAna Arambhako bhavati, sa ca prathamameva karaNatrayapUrvakamanantAnubandhino trisaMyojayati, tataH karaNatrayapUrvekameva mithyAtvaM taccheSaM ca samyagamidhyAtve prakSipan kSapayati, evaM samyagmithyAtvaM navaraM taccheSaM samyaktve prakSipati, evaM samyaktvamapi taccaramasamaye ca vedakasamyagdRSTirbhavati, tata UrdhvaM kSAyika samyagdRSTiriti etAzca saptApi karmmaprakRtIra saMyata samyagdRSTadyAdyapramattAntAH kSapayanti, baddhAyuSkacAtraivAvatiSThate, zreNikavad, aparastu kapAyASTakaM kSapayituM karaNatrayapUrvakamArabhate, tatra yathApravRttakaraNamapramattasyaiva, apUrda karaNe tu sthitighAtAdikaM prAgvannidrAdvikasya devagatyAdInAM ca triMzanAM hAsyAdicatuSkasya (ca) yathAkramaM bandhavyavaccheda upazamazreNikrameNa vaktavyaH, anivRttikaraNe tu styAnadvitrikasya narakatiryaggatitadAnupUrvye kendriyAdijAticatuSTayAtapodyotasthAvarasUkSma mAdhAraNAnAM poDazaprakRtInAM kSayaH, tataH kapAyASTakasyApi anyeSAM tu mataM pUrvaM kaSAyATakaM kSapyate, pazcAt SoDazeti, tato napuMsakavedaM, tadanantaraM hAsyAdiSaTkaM punaH puraMvedaM tataH strIvedaM tataH krameNa krodhAdInsajjvalanAn kSapayati, lobhaM ca khaNDazaH kRtvA kSapayati, tatra bAdarakhaNDAni kSapayannanivRttivAdaraH sUkSmAni tu sUkSmasamparAya iti, tadante ca jJAnAvaraNIyAdInAM SoDazaprakRtInAM bandhavyavacchedaM vidhatte, tataH kSINamoho'ntarmuhUrtta tadante dviramasamaye nidrAdvayaM kSapayati, antasamaye ca jJAnAntarAyadazakaM darzanAvaraNacatuSkaM ca kSapayitvA nirA upa0 uddezakA 1 // 562 / /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ .563 // varaNajJAnadarzanasamanvitaH kevalI bhavati, sa ca sAtAvedanIyamevaika badhnAti yAvatsayoga iti, sa cAntamu hUtaM dezonA pUrvakoTiM vA yAvadbhavati, tato'sAvantamuhUrtAvazeSamAyurjJAtvA vedanIyaM ca prabhUnataramatastayoH sthitisAmyApAdanArtha | samudghAtametena krameNa karoti, tadyathA--audArikakAyayogI AlokAntAdurvAdhaHzarIrapariNAhapramANaM prathamasamaye daNDaM karoti, punardvitIyasamaye tirazcInamAlokAntAtkAyapramANamecaudArikakAmaNazarIrayogI kapATavakapATaM vidhatte, tRtIyasamaye tvaparadiktirazcInameva kArmaNazarIrayogI manthAnavanmanthAnaM karoti, anuzreNigamanAcca lokasya prAyazo bahu pUritaM bhavati, tatazca turthasamaye kArmaNa kAyayogenaiva manthAntarAlavyApanAsaha niSkurairlokaH pUrito bhavati, punaranenaiva krameNa pazcAnupUrtyA samudghAtAvasthAM caturbhireka samayairupasaMharaMstathApAravAMstattadyogo bhavati, kevalaM SaSThasamaye manthAnamupasaMharabaudArikamizrayogI syAditi, tadevaM kevalI samudghAtaM saMhRtya pratyayaM ca phalakAdikaM tato yoganirodhaM vidhatte, tadyathA-pUrva manoyoga vAdaraM niruNaddhi, punarvAgyogaM kAyayogaM ca bAdarameveti, punaranenaiva krameNa sUkSmamanoyogaM niruNaddhi, tataH sUkSmavAgyogaM niruNaddhi, tataH sUkSmakAyayogaM nirundhana sUkSmakriyamapratipAti tRtIyaM zukladhyAnabhedamArohati, tannirodhe ca vyuparatakriyamanivattriM caturtha zukladhyAnamArohati, tadArUDhazcAyogikevalibhAvamupagataH sannantamu hUtaM yAvatkAlamajaghanyotkRSTamAste, tatra cAsau yeSAM karmaNAmadayo nAsti tAni sthitikSayeNa kSapayan vedyamAnAsu cAparaprakRtiSu saGkAmayan kSapayaMzca tAvadgato yAvadvicaramasamayaM, tatra ca dvicaramasamaye devagatisahagatAH karmaprakRtIH kSapayati, tAzcemAH-devagatistadAnupUrvI vaikriyAhArakazarIratadaGgopAGgacatuSTayametadvandhanasaGghAtAviti ca, tathA tatraivAparA imA: 3 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH zIlAvA.) 0 564 cayani, tadyathA-audArikataijasakArmaNAni zarIrANi etadvandhanAni trINi saGghAtAMzca SaT saMsthAnAni paTa saMhananAni upa.. . audArikazarIgaGgopAgaM varNagandharasasparzA manuSyAnupUrvyagurulaghUpaghAtapagaghAtocchvAsaprazastAprazastavihAyoganayastathA uddezakA 1 'paryAptakapratyekasthirAsthirazubhAzubhasumagadurbhagasusvaraduHsvarAnAdeyAyazAkIrtinirmANAni tathA nIcairgotramanyatA dvedanIya. miti, caramasamaye tu manuSyagatipaJcendriya jAtitrasabAdaraparyAptakasubhagAdeyayazaHkIrtitIrthakaratvAnyataradvedanIyAyuSkoccai gotrANyetA dvAdaza tIrthakRt keSAMcinmatenAnupUrvIsahitAstrayodaza atIrthakRcca dvAdazaikAdaza vA kSapayati azeSakarmakSayasamanantarameva cAsparzavadgatyA aikAntikAtyantikAnAbAdhalakSaNaM sukhamanubhavan siddhA(yA)khyaM lokAgramupaitItyayaM / gAthAtAtparyArthaH / / sAmpratamupasaMharaMstIrthakarAsevanataH prarocanatA dayitumAhaevaM tu samaNucinnaM vIravareNaM mahANubhAveNaM / jaM aNucarittu dhIrA sivamacalaM janti nivvANaM // 28 // evam' uktavidhinA bhAvopadhAna-jJAnAdi tapo vA vIravarddhamAnasvAminA svato'nuSThitamato'nye nApi mumukSuNaitadanuSTheyamiti gAthArthaH // samAptA brahmacaryAdhyayananiyuktiH // sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, taccedam ahAsuyaM vaissAmi jahA se samaNe bhagavaM uTThAe / saMkhAe taMsi hemaMte ahaNo pancaie rIitthA ||1||nno cedhimeNa vatyeNa pihissAmi taMsi hemaMte / se pArae AvakahAe, eyaM khu aNaMdhamiyaM tassa // 2||cttaari sAhie mAse, bahave pANajAiyA Agamma | abhirujjha kAyaM vihariMsu, ArusiyA tattha hiNsiNsu||3|| saMvaNTharaM sAhiyaM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAsa ja na rikAsi patthaga bhagavaM / acelae tao cAi taM vosijja vatthamaNagAre // 4 // AryasudharmasvAmI jambUsvAmine pRcchate kathayati, yathAzrutaM yathAsUtraM vA vadiSyAmi, tadyathA-ma zramaNo bhagavAn / vIravarddhamAnasvAbhyutthAya-udyatavihAraM pratipadya sarvAlaGkAraM parityajya paJcamuSTikaM locaM vidhAyakena devavyeNendrakSiptena yuktaH kRtasAmAyika pratijJa AvibhUtamanaHparyAyajJAno'STaprakArakarmakSayArtha tIrthapravartanAtha cotthAya 'saMkhyAya'jJAtvA tasmina hemante mArgazIrSadazamyAM prAcInagAminyA chAyAyAM pravrajyAgrahaNasamanantarameva 'rIyate sma' vijahAra, tathA ca kila kuNDagrAmAnmuhUrtazeSa divase karmAragrAmamApa, tatra ca bhagavAnita Arabhya nAnAvidhAbhigrahopeto ghorAn parISahopasargAnadhisahamAno mahAsattvatayA mlecchAnapyupazamaM nayan dvAdaza varSANi sAdhikAni chadmastho maunavratI tapazcacAra, atra ca sAmAyikAropaNasamanantarameva surapatinA bhagavadupari devadRSyaM cikSipe, tat bhagavatA'pi niHsaGgAbhiprAyeNaiva dharmopakakaraNamRte na dharmo'nuSThAtuM mumukSubhiraparaiH zakyata iti kAraNApekSayA madhyasthavRttinA tathaivAvadhAritaM, na punastasya tadupabhogecchA'stIti // etadarzayitumAha-na caivAhamanena vastreNendraprakSiptenAtmAnaM pidhAsyAmi-sthagayiSyAmi tasmin hemante tadvA vastraM tvaktrANIkariSyAmi, lajjApracchAdanaM vA vidhAsyAmi, kiMbhUto'sAviti darzayati-'sa' bhagavAn pratijJAyAH parIpahANAM saMsArasya vA pAraM gacchatIti pAragaH, kiyantaM kAlamiti darzayati-yAvatkathaM yAvajjIvamityarthaH, kimarthaM punarasau vimartIti ceddarzayati-khuravadhAraNe sa ca bhinnakramA, etadvastrAvajJAvadhAraNaM tasya bhagavato'nu-pazcAddhAmmikamanudhArmikaB meveti, aparairapi tIrthakRdbhiH samAcImityarthaH, tathA cAgamaH- "se ghemi je ya aIyA je ya paDuppannA je y|
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAjavRttiH (zIlAvA.) upa09 uddezaka // 566 // //////////////////////////////////////////////////// AgamessA arahaMtA bhagavanto je ya pavaiMsu je ya pavyayanti je a pavvaissanti savve te sovahI dhammo desiavvottikaha titthadhammayAe esA'Nadhammigatti egaM devadUsamAyAe pacAsu vA pavvayaMti vA pavvaissanti va"tti, api ca-'garIyastvAtsacelasya, dhrmsyaanyaistthaagtH| ziSyasya pratyayAccaiva, vastraM dadhe na lajjayA ||1||"ityaadi // tathA bhagavataH pravrajato ye divyAH sugandhi paTavAsA AsaMstadgandhAkRSTAzca bhramarAdayaH samAgatya zarIramupatApayantIti, etadarzayitumAha-caturaH samadhikAn mAsAn bahavaH prANijAtayo-bhramarAdikAH samAgatya Aruhya ca 'kArya' zarIraM "vijha.' kAye pravicAraM cakraH, tathA mAsazoNitArthitayA''ruhya 'tatra' kAye 'Na'miti vAkyAlaGkAre, 'hiMsiMmu' itazcetaca vilumpanti smetyarthaH // kiyanmAnaM kAlaM taddevadRSyaM bhagavati sthitamityetadarzayitumAha-tadindropAhile vastraM saMvatsaramekaM sAdhika mAsaM 'jaNa rikAsitti yatra tyaktavAn bhagavAna tasthitakalpa itikRtvA, tata Urdhva tadvastratyAgAt parityAgI, vyutsRjya ca tadana gAro bhagavAnacelo'bhUditi, tacca suvarNavAlukAnadIpUgahatakaNTakAvalagnaM dhigajAtinA gRhItamiti // kiM ca adu porisiM tiriyaM bhittiM cakkhumAsajja antaso jhAyai / aha cakkhubhIyA saMhiyA te hantA hantA bahave kaMdisu // 5 // sayahiM vitimissehiM ithio tattha se parinnAya / sAgAriyaM na seveha ya, se sayaM pavesiyA jhAi // 6 // je ke ime agAranthA mosIbhAvaM pahAya se jhaaii| puTThovi nAmibhAsiMsu gacchada nAivattai aMjU (puTTho va so apuTTho va ////////////////////////////////////////////////////
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 597 // No aNunnai pAvagaM bhagavaM // 7 // NI sukarameyamegesiM nAbhibhAse ya abhivAyamANe / hayapuve tattha daNDehiM lUsiyapuve appapuNNehiM // 8 // 'atha' Anantarye puruSapramANA pauruSI - AtmapramANA vIthI tAM gacchan dhyAyatIryAmamito gacchati, tadeva cAtra dhyAnaM yadIryAsamitasya gamanamiti bhAvaH kibhUtAM tAM ?- tiryagmitti - zakaToddhivadAdau saGkaTAmagrato vistIrNAmityarthaH, kathaM dhyAyati 1 - 'cakSurAsAga' caturdazvA'ntaH - madhye dattAvadhAno bhUtveti taM ca tathA rIyamANaM dRSTvA kadAcidavyaktavayasaH kumArAdaya upasargayeyuriti darzayati- 'atha' Anantarye catuHzabdo'tra darzanaparyAyo, darzanAdeva bhItA darzanabhItAH saMhitA - militAste bahavo DimmAdayaH pAMsumuSTayAdibhirhatvA hatvA cakranduH, aparAMzca cukruzuH pazyata yUyaM nagno muNDitaH, tathA ko'yaM kuto'yaM kimito vA ayamityevaM halabolaM cakruriti // kiM ca zayyata eSviti zayanAni vasatayasteSu kulavinimittAdvayatimiMzreSu gRhasthatIrthikaiH, tatra vyavasthitaH san yadi strIbhiH prArthyate tatastAH sumamArgAlA iti jJAtrA parijJayA pratyAkhyAna parijJayA pariharan sAgArikaM -maithunaM na seveta, zUnyeSu ca bhAvamaithunaM na seveta, ityevaM sa bhagavAn svayam AtmanA vairAgyamArgamAtmAnaM pravezya dharmmadhyAnaM zukladhyAnaM vA dhyAyati // tathA-ye kecana ime'gAraM gRhaM tatra tiSThantIti agArasthA:- gRhasthAstai miMzrI bhAvamupagato'pi dravyato bhAvatazca taM mizrIbhAvaM prahAya tyaktvA sa bhagavAn dharmadhyAnaM dhyAyati, tathA kutazcinnimittAdgRhasthaiH pRSTo'pRSTo vA na vakti, svakAryAya gacchatyeva, na tairukto mokSapathamativarttate dhyAnaM vA, 'aMju 'tti RjuH RjoH saMyamasyAnuSThAnAt, nAgArjunIyAstu paThanti - 'puTTho va so aTTho // 597 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAjavRttiH (zIlAvA.) // 5 // 8 // ////////////////////////////////////////////////// paNo aNanAi pAvagaM bhagava' kaNThayam // kiM ca-naitadvakSyamANa muktaM vA ekeSAm-anyeSAM sukarameva, nAnyaH prAkRtapuruSaiH kartamalaM, kiM tattena kRtamiti darzayati-abhivAdayato nAmibhASate, nApyanabhivAdayadyaH upa.1 kuSyati, nApi pratikUlo. | pasagaignyathAbhAvaM yAtIti darzayati-daNDatapUrva: 'tatra' anArya dezAdau paryaTana tathA 'lUSitapUvo hiMsitapUrvaH keza uddezakA luzcanAdibhira puNyai:-anAyeM: pApAcArairiti // ki ca pharusAI duttitikkhAi aiacca muNI parakkamamANe / AghAyanadRgIyAI daNDajuDAI muhijuDAI // 9 // gahie mihukahAsu samayaMmi nAyasue visoge adakkhu / eyAi se urAlAI gacchaI nAyaputte asaraNayAe // 10 // avi sAhie duve ghAse sIodaM abhuccA nikkhante / egattagae pihiyacce se ahinnAyadaMsaNe sante // 11 // 'paruSANi' karkazAni vAgaduSTAni tAni cAparaiduHkhena titikSyanta iti dustitikSANi tAnyatigatya-avigaNayya 'muniH' bhagavAn viditajagatstramAvaH parAkramamANaH samyaktitikSate, tathA AkhyAtAni ca tAni nRtyagItAni ca AkhyAtanRtyagItAni tAni uddizya na kautukaM vidadhAti, nApi daNDa suddhamuSTiyuddhAnyAkarNya vismayotphulalocana udbhUSita. romakUpo bhavati, tathA 'grathita:' aabaddho 'mithaH' anyo'nyaM kathAsu' svairakathAsu mamaye vA kazcidavabaddhastaM strIdvayaM vA parasya kathAyAM gRddhamapekSya tasminavamare 'jJAtaputro' bhagavAna vizoko vigatahapazca tAnmithaHkathA'yabaddhAn madhya Lalu 58 // mtho'drAkSIda , etAnyanyAni cAnukalapratikalAni parIpahopasargarUpANyurAlAni dRSyadhRSyANi duHkhAnyasmaran gacchati'
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ .56 // saMyamAnuSThAne parAkramate, jJAtA:-kSatriyAMsteSAM putraH-apatye jJAtaputraH-vIravarddhamAnasvAmI sa bhagavAnnaitaduHkhasmaraNAya gacchati-parAkramata iti sambandhaH, yadivA zaraNaM-gRhaM nAtra zaraNamastItyazaraNa:-saMyamastasmai azaraNAya parAkramata iti, tathAhi-kimatra citraM yadbhagavAnapariminavalaparAkramaH pratijJAmandaramArUDhaH pagakramate iti ?, sa bhagavAnapravajito'pi prAsukAhArAnupAsIta , zrayate ca kila pazcatvamupagate mAtApitari samAptapratijJo'bhUta , tataH pravijipuH jJAtibhirabhihito, yathA-bhagavan ! mA kRthAHkSate kSArAvase canamityevamabhihitena bhagavatA'vadhinA vyajJAyi, yathA-mayyasminnavasare pravajati sati bahavo naSTacittA vigatAsavazca syurityavadhArya tAnuvAca-kiyantaM kAlaM punaratra mayA sthAtavyamiti !, te Ucu:saMvatsaradvayemAsmAkaM zokApagamo bhAvIti, bhaTTArako'pyomityuvAca, kiM tvAhArAdikaM mayA svecchayA kArya, necchAvidhAtAya bhavadbhirupasthAtavyaM, tairapi yathAkathazcidayaM tiSThatvitimattvA taiH sarvaistathaiva pratipede // tato bhagavAstavacanamanuvAtmIyaM ca niSkramaNAvasaramavagamya saMsArAsAratAM vijJAya tIrthapravartanAyodyata iti darzayitumAha-api sAdhike dve varSe zItodakamabhuktvA-anabhyavahRtyApItvetyarthaH, aparA api pAdadhAvanAdikAH kriyAH prAsukenaiva prakRtya tato niSkrAnto, yathA ca prANAtipAtaM parihRtavAn evaM zeSavratAnyapi pAlitavAniti, tathA 'ekatva'miti tata ekatvabhAvanAbhAvitAntaHkaraNaH pihitA-sthagitA'rcA-krodhajvAlA yena sa tathA, yadivA pihitAccoM-guptatanuH sa bhagavAn chayasthakAle'bhijJAtadarzana:-samyaktvabhAvanayA bhAvitaH zAntaH indriyanoindriyaiH // sa evaMbhUto bhagavAn gRhavAse'pi sAvadyArambhatyAgI, kiM punaH pravrajyAyAmiti darzayitumAha 56.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA. // 600 // puDhavica AukAyaM ca meDakAyaM ca vAkAyaM ca / paNagAI SIyahariyAI tasakArya ca savvaso nacA // 12 // eyAi santi paDilehe, cinamantAi se abhinnAya / parivajjiya viharityA iya saGkAya se mahAvIre // 13 // adu thAvarA ya tasattAe, tasA ya thAvaratAe / aduvA savvajoNiyA sattA kammuNA kappiyA puDho bAlA // 14 // bhagavaM ca evamannesiM sovahie hu luppaI pAle / kammaM ca savvaso naccA taM paDiyAikskhe pAvagaM bhagavaM / / 15 / / duvihaM samica mehAvI kiriyamakkhAya'NelisaM nANI / AyANasoyamaivAyasoyaM jogaM ca savvaso NavA // 16 // lokadvayasyApyayamarthaH etAni pRthivyAdIni cittamantyabhijJAya tadArambhaM parivarjya viharati sma, kriyAkArakasambandhaH, tatra pRthivI sUkSmavAdagbhedena dvidhA, sUkSmA sarvagA, bAdarA'pi zlakSNakaThinabhedena dvicaiva tatra zlakSNA zuklAdipaJcavarNA, kaThinA tu pRthvIzarkarAvAlukAdi SaTUtriMzadbhedA zastraparijJAnusAreNa draSTavyA, aSkAyo'pi sUkSmavAdarameda / dvidhA, tatra sUkSmaH pUrvavadbAdarastu zuddhodakAdibhedena paJcavA, tejaH kAyo'pi pUrvavat navaraM bAdaro'GgArAdi pazcadhA, vAyurapi tathaiva, navaraM bAdara utkalikAdibhedena pazcadhA, vanaspatirapi sUkSmavAdarabhedena dvidhA, tatra sUkSmaH sarvago bAdaro'pyagramUlaskandhaparva bIja sammUrcchana medAtsAmAnyataH SoDhA, punardvidhA pratyekaH sAdhAraNazca tatra pratyeko vRkSagucchAdibhedAdvAdazadhA, sAdhAzNastvanekavidha iti, sa evaM bhedabhinno'pi vanaspatiH sUkSmasya sarvagatatvAdatIndriyatvAcca tadvyudAsena vAdage bhedatvena upa0.9 udde zakA 1 // 600 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMgRhItaH, tadyathA-panakAhaNena bIjAphUrabhAvarahitasya panakAdekhnyAdivizeSApannasya grahaNaM, vIjahaNena tvagravIjAderupAdAnaM, haritazabdena zeSasyetyetAni pRthivyAdIni bhRtAni santi' vidyanta ityevaM pranyupekSya tathA 'cittavanti' sacetarAnyabhivAya-jJAtvA 'iti' etatsaGkhyAya-avagamya sa bhagavAnmahAvIrastadArambhaM parivartya vihRtavAniti // pRthivIkAyAdInAM jantUnAM prasasthAvaratvena bhedamupadarya sAmpratameSA parasparato'nugamanamapyastItyetaddarzayitumAha-'atha' Anantarye 'sthAvarA' pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH te 'trasatayA' dvIndriyAditayA 'vipariNamante' karmavazAda gacchanti, cazabda uttarApekSayA samuccayArthaH tathA 'trasajIvAzca' kRmyAdayaH 'sthAvaratayA' pRthivyAditvena karmaninAH samutpadyante, tathA cAnyatrApyuktam-'ayaNNaM bhante ! jIve puDhavikAiyattAe jAva tasakAiyattAe ubavaNNapubve ? hantA goamA ! asaI aduvA'Natakhutto jAva uvavaNNapuve"tti, athavA sarvA yonayaH-utpattisthAnAni yeSAM sacAnA te sarvayonikAH satvAH sarvagatimAjA, te ca 'yAlA rAgadveSAkalitAH svakRtena karmaNA pRthaktayA sarvayonimAkatvena ca 'kalpitA:' vyavasthitA iti, tathA coktam- sthi kira so paeso loe vAlaggakoDimitto'vi / jammaNamaraNAbAhA aNegaso jattha Navi pttaa||1||" api ca-"raDAbhUmirna sA kAcicchaDA jagati vidyate / viniH karmanepathyairyatra sattvairna nATitama // 2 // " 1 bhayaM bhadanta ! jIvaH pRthvIkAyikatayA yAvat trasakAyikatayotpannapUrvaH 1, hanta gautama ! apakata anantakRtvo yAvadutnamnapUrSaH / 2 nAsti kila sa pradezo koke vAlAprakoTImAtro'pi ! janmamaraNAbAdhA bhanekazo yatra naiva prAptAH // 1 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAjavRttiH (cIlAza. // 602 // ityAdi / kiM ca-bhagavAzca-asau vIravarddhamAnasvAmyevamamanyata-jJAtavAn saha upadhinA vartata iti sopadhikA-dravya mAvopadhiyuktaH, huravadhAraNe, lupyata eva-karmaNA klezamanubhavatyeva 'ajJo' bAla iti; yadivA hurhetau yasmAtsopadhikaH / / uddezaka karmaNA lupyate bAlastasmAtkarma ca sarvazo jJAtvA tatkarma pratyAkhyAtAstadupAdAnaM ca pApakamanuSThAnaM bhagavAn varddhamAnasvAmIti // ci-dve vidhe-prakArAvasyeti dvividhaM, kiM tat 1-karma, tacceryApratyayaM sAmparAyikaM ca, tadvividhamapi / 'sametya' jJAtvA 'medhAvI sarvabhAvajJaH, "kriyA saMyamAnuSThAnarUpA karmocchetrImanIdRzIm-ananyasadRzImAkhyAtavAn , kiMbhUto ?-jJAnI, kevalajJAnavAnityarthaH, kiM cAparamAkhyAtavAniti darzayati-AdIyate karmAneneti AdAna-duSpaNihitamindriyamAdAnaM ca tat srotazcAdAnasrotastat jJAtvA tathA'tipAtasrotazca upalakSaNArthatvAdasya mRpAvAdAdikamapi jJAtvA tathA 20 'yogaM ca' manovAkAyalakSaNaM duSpraNihitaM 'savazaH sarvaiH prakAraiH karmavandhAyeti jJAtvA kriyAM saMyamalakSaNAmAkhyAtavAniti sambandhaH // kiMca ahavattiyaM praNAhiM sayamanasiM akaraNayAe / jassithio parimAyA sancakammAvahAra se adakkha // 17 // ahAkana se seve savvaso kamma (kammuNA) adakkhU / jaM kiMci pAvagaM bhagavaM taM akuvvaM viyarDa bhuJjitthA ||18||nno sevai ya paravatthaM parapAevI se na bhunyjitthaa| parivajiyANa umANaM gacchaha saMkhahiM asaraNayAe // 19 // // 602 // mAyaNNe asaNapANassa nANugiDe rasesu apaDinne / acchipi no pamajijA novi ya
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 .3 // kaDUyae muNI gAyaM // 20 // .. 'kuTTiH-hiMsA nAkuhiranAkuTirahiMsetyarthaH, kiMbhUtAm ?-atikrAntA pAtakAdatipAtikA-nirdoSA tAmAzritya, A svato'nyeSAM cAkaraNatayA-avyApAratayA pravRtta iti, tathA yasya striyaH svarUpatastadvipAkatazca parijJAtA manti, sarva kavihantIti sarvakarmAvahA:--sarvapApopAdAnabhUtAH sa evAdrAkSIta--sa eva yathAvasthitaM saMsArasvabhAvaM jJAtavAniti, etaduktaM bhavati--strIsvabhAvaparijJAnena tatparihAreNa ca sa bhagavAn paramArthadazyabhUditi // mUlaguNAnAkhyAyottaraguNa(gAn)pracikaTayipurAha-'yathA' yena prakAreNa pRSTvA vA'pRSTvA vA kRtaM yathAkRtam-AdhAkAdi nAsau sevate, kimiti 13 |-yataH 'sarvazaH sarvaiH prakAraistadAsegnena karmaNA'STaprakAreNa bandhamadrAkSIda--dRSTavAn, anyadapyevaMjAtIyaka na sevata | iti darzayati-yatkizcitpApakaM-pApopAdAnakAraNaM tadbhagavAnakurvan 'vikaTa' prAsukamabhuGkta-upabhuktavAn / kiM ca-nosa sevate ca--nopabhukte ca paravastraM--pradhAnaM vastraM parasya vA vastraM paravastraM nAsevate, tathA parapAtra'pyasau na bhukate, tathA pArevApamAnam-avagaNayya gacchati asAvAhArAya saGkhaNDayante prANino'syAmiti saGkhaNDistAmAhArapAkasthAnabhUtAmazaraNAya zaraNamanAlambamAno'dInamanaskaH kanpa inikRtvA parISahavijayAtha gacchatIti / kiM ca-AhArasya mAtrA jAnAtIti mAtrAjJaH, kasya ?--azyata ityazana--zAnyodanAdi pIyata iti pAnaM--drAkSApAnakAdiH tasya ca, tathA nAnugRddhI 'raseSu' vikRtiSu, bhagavatI hi gRhasthamAve'pi raseSu gRddhI sIna , kiM punaH prabajitasyeti , tathA rasemveva prahaNaM pratyapratibo, yathA-mayA'dya siMhakesarA modakA eva prAdhA ityevaMrUpapratijJArahito'nyatra tu kummASAdI sapratijJa eva,
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIAcA rAjavRttiH zIlAkA. 6.4 // tathA'kSyapi rajaHkaNukAdyapanayanAya no pramArjayennApi ca gAtraM munirasau kaNDUyate--kASThAdinA gAtrasya kaNDUtyapanodaM na vidhatta iti // kiM ca appaM tiriyaM pehAe appi piDao pehAe / appaM buie'paDibhANI paMthapehi care jayamANe // 21 // sisiraMsi aDapaDivanne taM posijja vtthmnngaare| pasAritta bAhu~ paNakame no avalambiyANa kaMdhami // 22 // esa vihI aNukanto mAhaNeNa miimyaa| bahuso . apaDinnaNa bhagavayA evaM riyati // 23 // tibemi|| iti prathama uddezakaH // 9-1 // alpazabdo'bhAve vartate. anpaM tiryaka-tirazcInaM gacchan prekSate, tathA'npaM pRSThataH sthitvotprekSate, tathA mArgAdi kenacitpRSTaH sannapratibhASI sanmanpaM brate, maunena gacchatyeva kevalamiti darzayati-pathiprekSI 'caredu' gacchedyatamAna:-prANiviSaye yatnavAniti // ki ca-adhvapratipanne zizire sati taddevayaM vastraM vyutsRjyAnagAro bhagavAn prasArya bAhU parAkramate, na tu punaH zItAditaH san saGkocayani, nApi skandhe'valambya tiSThatIti // sAmpratamupasajihIrSa rAha-eSa caryAvidhiranantarokto'nukrAntaH-anucIrNaH 'mAhaNe'tti zrIvardhamAnasvAminA 'matimatA' viditavedyena 'bahuzaH' anekaprakAramapratijJena-anidAnena 'bhagavatA' aizvaryAdiguNopetena, 'evam' anena pathA bhagavadanucIrNanAnye mumukSavo'zeSakarmakSayAya sAdhavo 'rIyante' gacchantIti / itiradhikAraparisamAptau, bravImIti pUrvava, upadhAnazrutAdhyayanasya prathamoiMzaka iti / 9-1 // 10.4
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha navame'dhyayane dvitIyoddezakaH // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhipambandha:-ihAnantarodazake bhagavatazcaryA'mihitA, tatra cAvazyaM kayAcicchayyayA-vasatyA bhAvya matasta-pratipAdanAyAyamuddezakaH prakramyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyodezakasyAdisUtram cariyAsaNAI sijAo egaiyAo jAo buiyaaoN| Aikkha tAI sayaNAsaNAI jAI sevisthA se mahAvIre // 1 // AvesaNasabhApavAsu paNiyasAlAsu egayA caaso| aduvA paliyaThANesu palAlapujesu egayA vAso // 2 // AgantAre ArAmAgAre taha ya nagare va egayA vaaso| susANe suNNagAre vA rukkhamUle va egayA pAso // 3 // eehiM muNI sayaNahi samaNe Asi ptersvaase| ra dipi jayamANe apamatte samAhie jhAi // 4 // caryAyAmavazyaMbhAvitayA yAni zayyAsanAnyamihitAni sAmarthyAyAtAni tAni zayanAsanAni-zayyAphalakAdInyAcakSva sudharmasvAmI jambUnAmnA'bhihito yAni sevitavAn mahAvIro-barddhamAnasvAmIti, ayaM ca zlokazcirantanaTIkAkAreNa na vyAkhyAtA, tatra kiM sugamatvAdutAbhAvAt , sUtrapustakeSu tu dRzyate, tadabhiprAyaM ca paryana vizva iti // praznaprativacanamAha-bhagavato bAhArAbhigrahavat pratimAvyatirekeNa prAyazo na zayyA'bhigraha AsIda, navaraM yatraiva caramapauruSI 605
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ potrAcA rAjaciH zIlA.) upa.. udezakara bhavati tatraivAnujJApya sthitavAn , tadarzayati-A--samantAdvizanti yatra tadAvezana- zUnyagRhaM samA nAma prAmanagarAdInAM tadvAsilokAsthAyikAmAgantukazayanAca buDayAghAkRtiH kriyate, 'prapA' udakadAnasthAnam AvezanaM ca sabhA ca prapA - ca AvezanasabhAprapAstAsu, tathA 'paNyazAlAsu' ApaNeSu 'ekadA' kadAcidvAmo bhagavato'thavA 'paliyanti karma tasya sthAnaM karmasthAnaM ayaskAravarddhakikuDayAdika, tathA palAlapujeSu maJcopari vyavasthiteSvadho, na punastemveva, jhuSiratvAditi // kiM ca--prasaGgAyAtA Agatya vA yatra tiSThanti tadAgantAraM tatpunAmAnagarAdvA bahiH sthAnaM tatra, tathA ArAme'gAraM--gRhamArAmAgAraM tatra vA tathA nagare vA ekadA vAsaH, tathA zmazAne zUnyAgAre vA, AvezanazanyAgAgyoMdA sakuDayADayatovRkSamale vA ekadA vAsa iti ||ki-'etessu' pUrvokteSu 'zayaneSu' vasatiSu sa 'muniH' jagattrayavettA RtubadveSu varSAsu vA 'zramaNa: tapasyudyaktaH samanA cA''sIt nizcalamanA ityathe, kiyantai kAlaM yAvaditi darzayati-paterasavAse'tti prakaraNa prayodazaM varSa yAvatsamastAM rAtri dinamapi yatamAnaH saMyamAnuSThAna uktavAn tathA'pramatto-nidrAdipramAdarahitaH 'samAhitamanA: visrotasikArahito dharmAcyAnaM zukladhyAnaM pA pAyatIti // kiMca Niddapi no pagAmAe, sevaha bhagavaM uddaae| jaggAvai ya appANaM isiM sAI ddine||5|| saMbujjhamANe puNaravi Asisu bhagavaM uhAe / nikkhamma egayA rAmro pahicakamiyA muhtaagN||6|| sayahiM tatthuvasaggA bhImA AsI annegruuvaay| . . "
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' saMsappagA ya je pANA anuSA je pakkhiNo uvacaranti // 7 // adu kucarA uvacaranti gAmarakvA ya sattihatthA ya / adu gAmiyA uSasaggA hatthI egaiyA purisA yAda nidrAmapyasAvaparapramAdarahito na prakAmataH sevate, tathA ca vila bhagavato dvAdazasu saMvatsareSu madhye'sthikAme vyantaropamargAnte kAyotsargavyavasthitasyaivAntamuha yAvarUkadarzanAdhyAsinaH sakRnnidrApamAda AsIt , tato'pi cotthAyAtmAnaM 'jAgarayati' kuzalAnuSThAne pravarttayati, yatrApISacchayyA''sIt tatrApyapratijJaH--pratijJArahito, na tatrApi svApAbhyupagamapUrvaka zayati ityarthaH // kiMca-sa muniniMdrApramAdAd vyutthitacittaH 'saMvudhyamAnaH saMsArapAtAyAyaM pramAda ityevamavagacchan punarapramatto bhagavAn saMyamotthAnenotthAya yadi tatrAntarvyavasthitasya kuzcinnidrApramAdaH syAta tatastasmAniSkramyaikadA zItakAlagatrAdau pahizcakramya muhUrtamAnaM nidrApramAdApanayanArtha dhyAne sthitavAniti kiMcazayyate-sthIyate utkuTukAsanAdiminviti zayanAni--AzrayasthAnAni teSu tairvA tasya bhagavata upasargA "bhomA' bhayAnakA Asan anevarUpAzca zItoSNAdirUpatayA'nukUlapratikUlarUpatayA vA, tathA saMsarpantIti saMsarvakA:-zu-yagRhAdAvahinakulAdayo ye prANinaH 'upacaranti'upa-sAmIpyena mAMsAdikamaznanti athavA zmazAnAdau pakSiNo gRdhrAdaya upacarantIti vartate // kiMca-'aya' anantaraM kutsitaM carantIti kucarA:-caurapAradArikAdayaste ca kvacicchunya gRhAho'upacaranti' upasargayanti, tathA grAmarakSAdayazca vivasvarAdivyavasthitaM zaktikRntAdihastA upacarantIti, Batha 'grAmikA' prAmadharmAzritA upasargA ekAkinaH syuH, tathAhi-kAcitstrI rUpadarzanAdhyupapanA upasargayet puruSo "
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'upa.. bhIbAcAgAvRttiH zIlAkA.) 1608 // veti // kiMcaihaloiyAIparaloiyAI bhImAI' annegruuvaaii| avi subhi bhigandhAi saddAI uddezakA annNgruuvaaii||9|| ahiyAsae sayA samie phAsAI viruuvruuvaaii| araha raha'' abhibhUya rIyai mAhaNe apahuvAI // 10 // sa jahiM tattha pucchisu egacarAvi egayA raao| avvAhie kasAitthA pehamANe samAhiM apaDinne // 11 // ayamaMtaraMsi ko ittha ? ahamaMsitti bhikkhu Aha1 / ayamuttame se dhamme tusiNIe kasAie jhaai||12|| ihaloke bhavA aihalaukikA:-manuSyakRtAH ke te ?-'spazA: duHkhavizeSA divyAstairazcAzca pAralaukikAstAnupasargApAditAn duHkhavizeSAnadhyAsayati-adhimahate, yadivA ihaiva janmani ye duHkhayanti daNDaprahArAdayaH pratikUlopasargAsta aihalaukikAH tadviparyastAstu pAralaukikAH, 'bhImA' bhayAnakA 'anekarUpAH' nAnAprakArAH, tAneva darzayati-api surabhi| gandhAH-srakcandanAdayo durgandhA:-kuthitakaDevarAdayA, tathA zabdAzcAnekarUpA vINAveNumRdaGgAdijanitAH, tathA kramelakarasitAdyasthApitAstAMzcAvikRtamanA 'adhyAsayati' adhisahate, 'sadA sarvakAlaM samyagitaH samita:--pazcabhiH samitibhiyuktaH tathA sparzAn-duHkhavizeSAnarati saMyame rati copabhogAmiSvaGge'mibhUya--tiraskRtya 'rIyate' saMyamAnuSThAne brajati, 'mAha 'tti pUrvava 'apahuvAdI' abahubhASI, ekadvivyAkaraNaM kvacinimitte kRtavAniti bhAvaH // 'sa' bhaga R6.60 vAnatrayodaza pakSAdhikAH ramA ekAkI vicaran tatra zUnyagRhAdI vyavasthitaH san 'janaiH' lokaiH pRSTA, tabathA--ko
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavAna ? kimatra sthitaH 1 vRtastyo detyevaM pRSTo'pi tUSNIMbhAvamabhajana , tathopapatyAcA apyekacarA-ekAkina ekadAkadAcidrAtrAvaTi vA papramaH, avyAhate ca bhagavatA kAritAH tato'jJAnAvRtadRSTayo daNDamuSTayAditADanato'nAryatvamAcaranti, bhagavAstu tatsamAdhi prekSaNaNo dhamdhyAnopagatacittaH san samyaktitiznate, kiMbhUtaH -'apratijJo' nAsya vairaniryAtanapratijJA vidyata ityapratijJaH // kathaM te papracchuriti darzayitumAha--ayamantaH--madhye ko'tra vyavasthitaH ?, evaM saGketAgatA duzcAriNaH pRcchanti karmakarAdayo vA, tatra nityavAsino duSpaNihitamAnasAH pRcchanti, tatra caivaM pRcchatAmeSAM bhagavAstUSNIbhAvameva bhajate, kvacibahutaradoSApanayanAya janpatyapi, kathamiti darzayati- ahaM bhikSurasmiIti, evmukte| yadi te'vadhArayanti tatastiSTatyeva, athAbhipretArthavyAghAtAta kaSAyitA mohAndhAH sAmpratekSitayaivaM pU yuH, yathA--tUrNamasmA-188 sthAnAnirgaccha, tato bhagavAnaciyattAvagraha itikRtvA nirgacchatyeva, yadivA na nirgacchatyeva bhagavAn kiMtu so'yamuttamaH pradhAno dharma AcAra itikRtvA sa kaSAyite'pi tasmin gRhasthe tUSNIbhAvavyavasthito yadbhaviSyattayA dhyAyatyeva--na dhyAnAtpracyavate // kiMca jaMsippege paveyanti sisire mArue pvaaynte| taMsippege aNagArA himavAe nivAya mesanti // 13 // . saMghADIo pavesissAmo ehA ya samAdahamANA / pihiyA va sakkhAmo aidukkhe himagasaMphAsA // 14 // tasi bhagavaM apaDinne ahe vigaDe ahI. yAsae / davie nikkhamma egayA rAo ThAie bhagavaM samiyAe // 15 // esa vihI
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) * 610 // ****** anto mAhaNeNa maImayA / bahuso apaDiNNeNa bhagavayA evaM royanti // 16 // timi // iti dvitIya uddezakaH / / 9-2 // yasmin zizirAdAvapyeke tvaktrANAbhAvatayA 'pravepante' dantavINAdisamanvitAH kampante yadevA 'pravedayanti' zItajanitaM duHkhasparzamanubhavanti, AdhyAnavazagA bhavantItyarthaH tasmiMzca zizire himakaNini mAste ca pravAti satyeke na sarve 'anagArA.' tIrthikapravrajitA himavAte sati zItapIDitAstadavanodAya pAtrakaM prajvAlayanti--aGgArazakaTikA manvepayanti prAvArAdikaM yAcante yadivA'nagArA iti prAzvanAthatIrthapravrajitA gacchvAsina eva zItArditA nivAtameSanti - ghaGkhazAlA divAva satIrvAtAyanAdirahitAH prArthayanti // kiM ca-iha saGghATIzabdena zItaH panodakSamaM kalpadvayaM trayaM vA gRhyate tAH saGgATIH zItArditA vayaM pravecyAmaH evaM zItArditA anagArA api vidadhati, tIrthikapravajitAstvedhAH samidhaH kASTAnItiyAd etAzca samAdahantaH zItasparza soDhuM zakSyAmaH tathA saMghATayA vA pihitAHsthagitAH kambalAdyAvRtazarIga iti kimarthametatkurvantIti darzayati-yato'tiduHkhametad-- atiduHsahametadyaduta himasaMsparzAHzItasparzavedanA duHkhena sAnta itiyAvat // tadevamevaMbhUte zizire yathoktAnuSThAnavatsu ca svayUthyetaradhanagAreSu yadbhagavAn vyadhAttaddarzayitumAha- 'tasmin evaMbhUne zizire himavAte zItasparze ca sarvakaSe 'bhagavAn' aizvaryAdiguNopetastaM zItasparzamadhyAsayati-- adhisahate, kiMbhUto'sau ? - 'apratijJA' na vidyate nivAtavasatiprArthanAdikA pratijJA yasya sa tathA kAbhyAsayati ? 'adho vikaTe' adhaH-- kuDayAdirahite channe'pyupari tadabhAve'pi ceti, punarapi vizinaSTi upa uddezakA 2 // 610 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAgadveSavirahAdadravyabhUtaH kammapandhidrAvaNAdvA draba:-saMyamaH sa vidyate yasyAsau dravikA, sa ca tathA'dhyAsayana yadyatyantaM zItena bAdhyate tatastasmAta chamAniSkramya bahirekadA-rAtrau muhartamAna sthitvA punaH pravizya sa bhagavAna zamitayA samyagvA samatayA vA vyavasthitaH san taM zItasparza rAsamadRSTAntena solu zaknoti-adhisahata iti // etadevoddezakArthamupasaMjihI rAha-esa vihI ityAdyanantaroddezakavanneyamiti / itibravImItizabdau pUrvavad / upadhyAnazrutasya dvitIyodezakA parisamApta iti // 1-2 // ////////////////////////////////////////////////// // atha navamAdhyayane tRtIyozakaH // ukto dvitIyoddezakaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake bhagavataH zayyAH pratipAditAH, tAsu ca vyavasthitena ye yathopasargAH parISahAzca soDhAstatpratipAdanArthamidamupakramyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram taNaphAse sIyaphAse ya teuphAse ya dasamasage y| ahiyAsae sayA samie phAsAI viruuvruuvaaii||1|| aha ducaralADhamacArI vajabhUmi ca sunmabhUmi ca / paMtaM sijja seviMsu AsaNagANi ceva paMtANi // 2 // lAdehiM tassuvasaggA bahave jANavayA lUsiMsu / aha lUhadesie bhatte kukkurA tattha hiMsisu nivii'su||3|| appe jaNe nivA // 611 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ rei lasaNae suNae dasamANe / chaccha kAriMti AhaMsu samaNaM kukkaga dasaMtutti / / 4 / / zrIAcA upa.. / tRNAnA-kuzAdInAM sparzAstRNaspAH tathA zItasparzAH tathA tejaHsparzA--uSNasparzAzcAtApanAdikAle zrAman yadivA. gaGgavRttiH uddezakaH3 gacchataH kila bhagavatastejaHkAya evAsIt , tathA daMzamazakAdayazca, etAna tRNasparzAdIna 'virUparUpAn' nAnAbhRtAna (zIlAkA.) bhagavAnadhyAsayati, samyagitaH samyagbhAvaM gataH samitibhiH samito veti // ki ca-'atha' Anantarye duHkhena cryte'.612|| sminniti duzcaraH sa cAsau lADhazca--janapadavizeSo dRzcaralADhataM cIrNavAn--vihRtavAna , sa ca dvirUpo-vajrabhUmiH zubhrabhUmizca, taM dvirUpamapi vihRtavAn , tatra ca prAntAM 'zayyA' vasati zUnyagRhAdikAmanekopadravopadratAM sevitavAna , tathA prAntAni cAsanAni--pAMzUkarazarkagaloSTa dyapacitAni ca kASTAni duTitAnyAsevitavAniti // kiM ca-lADhA nAma janapadavizeSAsteSu ca dvirUpeSvapi lADheSu 'tasya' bhagavatI bahava upasargAH prAyazaH pratikUlA AkrozazvabhakSaNAdaya Asan, tAneva darzayati--janapade bhavA jAnapadA--anAryA''cAriNo lokA: ne bhagavantaM lUSitavanto--dantabhakSaNolmukadaNDaprahArAdimirjihiMsuH, athazabdo'pizabdArthe, sa caivaM draSTavyaH, bhaktamapi tatra 'rUkSadezyaM' rUkSakalpamantaprAntamitiyAvata , te cAnAryatayA prakRtikodhanAH karpAsAdyabhAvatvAca tRNaprAvaraNAH santo bhagavati virUpamAcaranti, tathA tatra 'kukurAH' zvAnaste ca jihisuH, upari ca nipeturiti // kiM ca-'alpaH' stokaH sa jano yadi paraM sahasANAmeko yadivA nAstyeyAsAviti yaratAna zuno lUpakAna dazato 'nivArayati' niSedhayani, apitu daNDaprahArAdimirbhagavantaM hatvA tatpreraNAya // 612 // sIskurvanti, kathaM nAmainaM zramaNaM kukurAH zvAno dazantu-bhakSayanta ?, tatra caividhe janapade bhagavAn SaNmAsAvadhi kAlaM
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitavAniti // kiMca elikvae jaNe bhujo pahave vajabhUmi phrsaaso| laDhi gahAya nAliyaM samaNA nAtha ya vihariMsa // 5 // evaMpi tattha viharantA puTThapuvvA ahesi sunniehiN| saMlazcamANA muNaehiM ducarANi tattha lAdehiM // 6 // nihAya daNDaM pANehiM taM kAyaM vosanamaNagAre / aha gAmakaNTae bhagavante ahiAsae abhisamidhA // 7 // nAgA saMgAmasIse vA pArae tastha se mhaaviire| evaMpi tattha lAdehiM alahapugdhovi egayA gaamo|| 8 // 'idRkSaH' pUrvoktasvabhAvo yatra janastaM tathAbhUtaM janapadaM bhagavAn 'bhUyaH pauna:punyena vihRtavAn , tasyAM ca vajrabhUmoM pahavo janAH paruSAzino svAdhino rUjhAzitayA ca prakRtikrodhanAstato yatirUpamupalabhya kadarthayanti, tatastatrAnye / / zramaNAH zAkyAdayo yaSTi-dehapramANAM caturaGgulAdhikapramANAM vA nAlikA gRhItvA zvAdiniSedhanAya vijaha riti // kiM -evamapi yaSTayAdikayA sAmagryA zramaNA viharantaH spRSTapurvA' ArandhapUrvAH zvamirAsan , tathA 'saMlucyamAnA itazcetazca bhakSyamANAH zvamirAsan , durnivAratvAtteSAM, 'tatra' teSu lADhevAryalokAnAM duHkhena paryanta iti duzcarANiprAmAdInIti // tadevaMbhUteSvapi lADheSu kathaM bhagavAn vihRtavAniti darzayitumAha-prANiSu yo daNDanAiNDo-manovAkAyA // 613 // vikastaM bhagavAna 'nighAya' tyaktvA, tathA taccharIramapyanagAro vyutsRjyAtha 'grAmakaNTakAn' nIcajanarUkSAlApAnapi
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRtti zIlAkA.) upa.. uddezakA 3 .614 // bhagavAMstAMstAn samyakaraNatayA. nirjarAmabhisametya-jJAtvA'dhyAsayati-adhisahate // kathamadhisahata iti dRSTAntadvAreNa darzayitumAha-'nAgo' hastI yathA'sau saMgrAmamUrddhani parAnIkaM jitvA tatpArago bhavati, evaM bhagavAnapi mahAvIrastatra lATeSu parISahAnIkaM vijitya pArago'bhUt , kiM ca-tatra' lATeSu viralatvAdgrAmANAM kvacidekadA vAsAyAlabdhapUrvo grAmo'pi bhagavatA // kiM ca uvasaMkamantamapaDinnaM gAmaMtiyammi appattaM / paDinikkhamittu lUsiMsu eyAo paraM palehitti // 9 // hayapuvo tattha daNDeNa aduvA muhiNA adu kuntaphaleNa / adu leluNA kavAleNa hantA hantA bahave kandisu // 10 // maMsANi chinnapuvANi rahUMbhiyA egayA kaary| parIsahAI luciMsu aduvA paMsuNA uvkriNsu||11|| uccAlaiya nihaNiMsu aduvA AsaNAu khalaI su| vosahakAyapaNayA''sI dukkhasahe bhagavaM apaDinne // 12 // / 'upasaGkrAmantaM' mikSAyai vAsAya vA gacchantaM, kiMbhUtam ?-'apratijJaM' niyatanivAsAdipratijJArahitaM grAmAntikaM prAptamaprAptamapi tasmAdgrAmAtpratinirgatya te janA bhagavantamalUSiSuH, etaccocuH-ito'pi sthAnAtparaM dUrataraM sthAnaM 'payehi gaccheti // kiM ca-tatra grAmAdevahirvyavasthitaH pUrva hato hatapUrvaH, kena ?-daNDenAthavA muSTinA'thavA kunnAdiphalenAthavA leSTunA kapAlena-ghaTakharparAdinA hatvA hatvA bahavo'nAzcikranduH--pazyata yUyaM kiMbhUto'yamityevaM kalakalaM cakraH // kiM
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ | ca-mAMsAni ca tatra bhagavatazchinnapUrvANi ekadA kAyamavaSTabhya--Akramya tathA nAnAprakArAH pratIkUla parIpahAca bhagavantamaluJcipuH, athavA pAMsunA'trakIrNavanta iti // kiM ca-bhagavantamUtramurikSapya bhUmau 'nihatavantaH' kSiptavantaH, athavA 'AsanAta godohikotkuTukAsanavIrAsanAdikAt 'skhalitavanto nipAtitavantaH, bhagavAMstu punavyutsRSTakAyaH parIpahasahanaM prati praNata AsIt , parISahopasarmakRtaM duHkhaM sahata iti duHkhasaho bhagavAn , nAsya duHkhacikitsApratijJA vidyata ityapratijJaH / / kathaM duHkhasaho bhagavAnityetadRSTAntadvAreNa darzayitumAha suro sAmasIse vA saMtruDe tattha se mhaaviire| paDisevamANe pharusAI acale bhagavaM rIyitthA // 13 // esa vihI aNukanto mAhaNeNa maImayA / bahuso apaDiNNeNa bhagavayA evaM rIyaMti // 14 // tibemi // iti tRtIya uddezakaH // 9-3 // yathA hi saMgrAmazirasi 'zUra' akSobhyaH paraiH kuntAdibhirbhidyamAno'pi varmaNA saMvRtAGgo na bhaGgamupayAtIti, evaM saM bhagavAnmahAvIraH 'tatra' lADhAdijanapade parISahAnIkatudyamAno'pi pratisevamAnazca 'paruSAn' duHkhavizeSAn merurivAcalo--niSprakampo dhRtyA saMvRtAGgo bhagavAn 'rIyate sma' jJAnadarzanacAritrAtmake mokSAdhvani parAkramate smeti // uddezakArthamupasaMjihI rAha-'esa vihI'tyAdi pUrvavad / upadhAnazrutAdhyayanasya tRtIyoddezakaH parisamAptaH // 6-3 // // 615.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ usakA bhIvAcA // atha navamAdhyayane caturthoddezakaH // uktastRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Aramyate, asya cAyamamisambandhA-ihAnantaroddezake bhagavataH parISahopasargAghiIlAhA.) ghisahanaM pratipAditaM, tadihApi rogAtaGkapIDAcikitsAvyudAsena samyagaSisahate tadutpattau ca nita tapazcaraNAyodyacchatI tyetatpratipAdyate, tadanena smbndhnaayaatsyaasyoddeshksyaadivtrm.616|| omoyariyaM pAei apuDhe'vi bhagavaM rogehiM / puDhe vA apuDhe vA no se sAibaI teicchaM ||1||sNsohnnN ca vamaNaM ca gAyanbhaMgaNaM ca siNANaM ca / saMvAhaNaM ca na se kappa dantapakavAlaNaM ca parinnAe // // viraNa gAmaghammehiM rIyA mAhaNe asshvaaii| sisiraMmi egayA bhagavaM chAyAe bhAi Asoya // 3 // AyAvai ya gimhANaM acchA ukkuDue abhisAve / adu jAva ittha lUheNaM oyaNamaMthukammAseNaM // 4 // pizItoSNadezamazakAkrozatADanAyAH zakyA: parISahAH soDhaM na panaravamodaratA magarvAstu punA rogairaspRSTo'pi vAtAdilomAbhAve'pyavamaudarya nyUnodaratAM zaknoti kata, loko hi rogairabhidrataH saMstadupazamanAyAvamodaratAM vidhatte bhagavAstu tadabhAve'pi vidhatta ityapizabdArthaH, athavA'spRSTo'pi kAsavAmAdimivyagegaiH apizabdAspRSTo'pyasavedanIB. yAdibhirmAvaraugainyU nIdaratA karoti, atha kiM dravyarogAtakA bhagavato na prAduNyanti yena bhAvarogaiH spRSTa ityuktaM , taducyate, magavato hi na prAkRtasyeva dehajAH kAsazvAsAdayo bhavanti, AgantukAstu zastraprahArajA bhaveyuH, ityetadeva
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 617 / / darzayati sa ca bhagavAn spRSTo vA zramaNAdibhisvA kAyAmAdibhinAmI cikitnAmabhilapati nana payogataH pIDopazamaM prArthayatIti // etadeva darzayatumAha-- gAtrasya samyaka zovanaM saMzodhanaM virecanaM niHsotrAdibhiH tayA 1 madanaphalAdibhiH zavda uttarapadamutpArtho gatAnyaGganaM ca sahasrapAtailAdibhiH snAnaM conAma saMbAdhanaM ca hastapAdAdibhistasya-- bhagavato na kalpate, tathA sarvameva zarIramazucyAtmakamitye 'parijJAya' jJAnyA dantakASThAdibhirdantaprakSAlanaM ca na kalpata iti / kiM ca- 'virato' nivRttaH kebhyo - 'grAmagharmebhyo' yathAsvamindriyANAM zabdAdibhyo viSayebhyo 'rayate' saMyamAnuSThAne parAkramate, 'mAhaNe'ti, kiMbhUto bhagavAn ? asAca bahuvAdI, sakRdvAkaraNabhAvAdbahuzabdopAdAnam, anyathA hi avAdItyeva tr yAta nathaikadA zizirasamaye sa bhagavAMzchAyAyAM dharmmazukladhyAnadhyAyyAsIcceti // kiM ca--mukhyatyayena saptamyarthe SaSThI, grISmedhyAtApayati, kathamiti darzayati-niSTatyutkuTukA sano'bhitApaM tApAbhimukhamiti, 'atha' Anantarye dharmAdhAraM dehaM yApayati sma rUkSeNa--sneharahitena kena ?- 'odanamanthukulmASeNa' odanaM ca - kodravaudanAdi mandhu ca cadaracUrNAdikaM kunmApAzca - mASavizeSA evottarApathe dhAnyavizeSabhUtAH paryuSitamASA vA siddhabhASA vA odanamandhukulmASamiti samAhAradvandvaH tenAtmAnaM yApayatIti sambandha iti / / etadeva kAlAvadhivizeSaNato darzayitumAha eyANi tinni paDi seve aTTa mAse a jAvayaM bhagavaM / api ittha egayA bhagavaM aDamAsaM aduvA mApi / / 5 / / avi sAhie duve mAse chappi mAse aduvA viharitthA (api // 617 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAcArAjavRttiH colAGkA. 1614 // vittaa)| rAovarAyaM apaDinne anagilAyamegayA bhuje // 6 // chaTheNa egayA bhuje aduvA ahameNa dasameNaM / duAlasameNa egayA bhuje pehamANe samAhiM aparinne // 7 // NacA NaM se mahAvIre no'viya pAvagaM smykaasii| annehiM vA Na kAritthA kIrataMpi nANujANitthAH // 8 // 'etAni' odanAdInyanantaroktAni pratisevate, tAni ca samAhAradvandvaina tirohitAvayavasamudAyapradhAnena nirdezAtakasyacinmandabuddheH myAdArekA yathA-trINyapi samuditAni pratisevata iti, atastadvatha dAsAya trINItyanayA saGkhyayA nirdeza iti, trINi samastAni vyastAni vA yathAlAbhaM pratisevata iti, kiyantaM kAlamiti darzayati-aSTau mAmAna RtubaddhasaMjJakAnAtmAnaM ayApayad-vartitavAn bhagavAniti, tathA pAnamapyaddhamAsamathavA mAsaM bhagagan pItavAn // api camAsadvayamapi sAdhikam athavA SaDapi mAsAn sAdhikAn bhagavAnpAnakamapItvA'pi 'rAtroparAtra'mityaharanizaM vihRtavAna, kiMbhRtaH ?-'apratijJaH' pAnAbhyupagamarahita ityarthaH, tathA 'annagilAya'nti paryuSitaM tadekadA bhuktavAniti // kica-paSThenaikadA bhukte, SaSThaM hi nAmakasmibahanyekabhaktaM vidhAya punadinadvayamabhuktvA caturthe'hatha kamaktameva vidhatte, tatazcAdyantayorekamaktadinayoktadvayaM madhyadivasayozca maktacatuSTayamityevaM paNNAM bhaktAnAM parityAgAtSaSThaM bhavati, evaM dinAdivRddhayA'STamAdyAyojyamiti, athASTamena dazamenAthavA dvAdazamenakadA kadAcidbhaktavAn 'samAdhi' zarIrasamAdhAna 'prekSamANaH' paryAlocayan na punarbhagavataH kathaMcidaumanasyaM samutpadyate, tathA'pratijJa:-anidAna iti // ki ca-cAvA 11618.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ heyopAdeyaM sa mahAvIraH karmapreraNasahiSNunApi ca pAparka karma svayamakApAna na cAnyaracIkarata na ca kriyamANamaparanujJAtavAniti // kiM ca gAma pavise nagaraM vA ghAsamesa karDa prdvaae| muvisuddhamesiyA bhagavaM AyalajogayAe sevitthA // 9 // adu ghAyasA digiMThattA je anne rasesiNo sttaa| ghAsesajAe ciTThanti sayayaM nivaie ya pehAe // 10 // aduvA mAhaNaM ca samaNaM vA gAmapiNDolagaM ca atihiM vA / sovAgamUsiyAriM vA kukuraM vAvi viDiyaM puro||11|| vitticcheyaM vajanto tesimapattiyaM prihrnto| mandaM parakkame bhagavaM ahiMsamANA ghAsamesisthA // 12 // grAma nagarna vA pravizya bhagavAna grAsamanveSayet , parArthAya kRtamityudgamadoSArahitaM, tathA suvizuddhamutpAdanAdoparahitaM, tatheSaNAdoSaparihAreNeSitvA-anveSya bhagavAnAyata:-saMyato yogo-manovAkAyalakSaNaH AyatazcAsau yogazcAyatayogojJAnacatuSTayena samyamyogapraNidhAnamAyatayogasya bhAva AyatayogatA tayA samyagAhAraM zuddhaM grAsaiSaNAdoSaparihAreNa sevitavAniti // kiM ca-atha mikSA paryaTato bhagavataH pathi vAyasAH-kAkA 'digiMcha 'tti bubhukSA tayA''rtA bubhukSArtA ye cAnye rasaiSiNaH-pAnArthinaH kapotapArApatAdayaH sattvAH tathA grAsasyaiSaNArtham-anveSaNArtha ca ye tiSThanti tAn satatam-anavarataM nipatitAna bhUmau 'prekSya' dRSTA teSAM vRttivyavacchedaM varjayanmandamAhArAthIM parAkramate // kiM ca-atha brAhmaNa 2061e.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa. bhIAcArAvRttiH zIlAvA.) usakA lAbhArthamupasthitaM dRSTvA tathA zramaNaM zAkyAjIvakaparivATatApasanirgranthAnAmanyatamaM 'grAmapiNDolaka' iti mikSayodarabharaNArtha grAmamAzritastundaparimRjo dramaka iti, tathA'tithiM vA-Agantukam tathA zvapAka-cANDAla mArjArI vA kukura | vApi-zvAnaM vividhaM sthitaM 'purataH' agrataH samupalabhya teSAM vRtticchedaM varjayan manaso duSpraNidhAnaM ca bajaiyan manda-manAka teSAM trAsamakurvan bhagavAn parAkramate, tathA pazci kunthukAdIn jantUn ahiMsan grAsamanveSitavAniti // kiMca avi sUiyaM vA sukkaM vA sIyaM piMDa purANakummAsaM / adu bukkasaM pulAgaM vA laDe piMDe alaDhe davie // 13 // avi jhAi se mahAvIre AsaNatthe akukkue jhANaM / uDDe ahe tiriya ca pehamANe samAhimapaDinne // 14 // akasAI vigayageho ya saddarUvesu amu. cchie jhaaii| chaumattho'vi parakamamANo na pamAyaM saI pi kuzvitthA // 15 // sayameva abhisamAgamma AyatajogamAyasohIe / abhinivbuDe amAille AvakahaM bhagavaM smiyaasii|| 16 // esa viho aNukkato, mAhaNeNa mahamayA bahuso apaDipaNeNa, bhagavayA evaM rIyaMti // 17 // ttibemi|| // iti caturtha uddezaka // 9-4 // iti navamamadhyayanam // 9 // prathamo brahmacaryazrutaskandhaH samAptaH //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 651 // 'sUrya'ti yAdinA maktAmapi 'purANakulmAya vA bahudivasasiddhasthitakumAra zukAdi zItapiNDaM vA pazu pisa bhaktam bukasa ticitavAnyadanaM yadivA purAtanamapiNDaM dinA 'usakI niSpAvAdi, tadevambhUtaM piNDamavApyarAgarA ki bhagavAna navA'nyasminnapi piNDe va bhagavAniti tathAhi labdhe paryApta zobhane vA atrai yAti nApyalabdhe'paryApte'zomane vA''tmAnamAhAradAtAraM vA jugupsate / kica-tammistathAbhUta AhAre labdha upalabdha cApi dhyAyati sa mahAvIge, duSpraNidhAnAdinA nApavyAnaM vidhatte, kimatrastho dhyAyatIti darzayatiAsanasthaH-utkuTukagodohikAvIrAsanAdyavastho'kItkucaH san mukhavikArAdirahito dhyAnaM vammezuklayoranyatara dArohati kiM punastatra dhyeyaM dhyAyatIti darzayitumAha-Urdhvamastiglokasya ye jIvaparamANvAdikA mAtrA vyavasthitAstAna dravyaparyAya nityAnityAdirUpatayA dhyAyati, tathA samAdhim-antaHkaraNazuddhiM ca precamANo'pratijJo dhyAyatIti // ki ca na kapAyyakapAyI tadudayApAditamrakuTAdikAryAbhAvAt tathA vigatA gRddhi:-gAdhyaM yasyAsau vigatagRddhiH, tathA zabdarUpAdiSvindriyArtheSvamRcchito dhyAyati, mano'nukUleSu na rAgamupayAti nApItareSu dveSavazago'bhUditi, tathA chadmani-jJAnadarzanAvaraNIya mohanIyAntarAyAtmake tiSThatIti chastha ityevaMbhUto'pi vividham- anekaprakAraM sadanuSThAne parAkramamANo na pramAdaM - kapAyAdikaM sakRdapi kRtavAniti / kiM ca svayameva- AtmanA tattvamabhisamAgamya viditasaMsArasvabhAvaH svayaM buddhaH saMstIrthapravarttanAyodyatavAn tathA coktam- " AdityAdivibudhavisaraH sAramasya trilokyAmaskandantaM pada // 6290
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa. udhakA 4 manupamaM yacchivaM tvAmuvAca / tIrtha nAtho laghubhavabhayacchevi tarNa vidhatsvetyetadvAkyaM tvadadhigataye no bhIAcA kimu syAniyogaH // 1 // " ityAdi, kathaM tIrthapravartanAyodyata iti darzayati-'AtmazayA' AtmakammakSayoparAjavRttiH zamopazamakSayalakSaNayA''yatayoga-supraNahitaM manovAkAyAtmakaM vidhAya viSayaSAyAyupazamAdibhinivRttA-zItIbhRtA, (ghIlAGkA.) tathA amAyAvI--mAyArahita upalakSaNArthatvAdasyAkroSAdhapi draSTavyaM, 'yAvatkatha miti yAvajjIvaM bhagavAn paJcabhiH .622 // samitibhiH samitaH tathA tisabhiguptimigupazcAsIditi // zrutaskandhAdhyayanoddezakArthamupasaMjihI rAha-eSaH-anantaroktaH / zastraparijJAderArabhya yo'bhihitaH so'nukAnta:-anuSThita AsevanAparijJayA sevitA, kena ?-zrIvarddhamAnasvAminA 'matimanA' jJAnacatuSTayAnvitena bahuza:--anekazo'pratijJena-anidAnena bhagavatA-aizvaryAdiguNopetena, ato'paro'pi mumukSuranenaiva bhagavadAcIrNena mokSapraguNena pathA''tmahitamAcaran rIyate-parAkramate, itiradhikAraparisamAptau, bravI mIti sudharmasvAmI jambUsvAmine kathayati-so'haM bravImi yena mayA bhagavadvadanAravindAdarthajAtaM niryAtamavadhAritamiti // / ukto'nugamaH sUtrAlApakaniSpanna nikSepazca sasUtrasparzaniyuktikA, sAmprataM nayAH, te ca naigamasaGgrahavyavahAraRjusUtrazabda samabhirUTaivaMbhUtamedabhinnAH sAmAnyataH sapta, te cAnyatra sammatyAdI lakSaNato vidhAnatazca nyakSeNAbhihitA iti, iha punasta eva jJAnakriyAnayAntarbhAvadvAreNa samAsataHprocyante, adhikRtAcArAGgasya. jJAnakriyAtmakatayobhayarUpatvAta jJAnakriyAdhInatvAnmokSasya tadartha ca zAstrapravRtteriti bhAvaH, atra ca parasparataH savyapekSAveva jJAnakriyAnayo vivakSitakAryasiddhaye'laM nAnyo'nyani pekSAvityetatprapaJcyate, tatra jJAnanayAbhiprAyo'yam--yathA jJAnameva pradhAna na kriyeti, samasta
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////////////////////////////////////////////////// heyopAdeyahAnopAdAnapravRtte nAdhInatvAt , tathA hi-sunizcitAt samyagajJAnAtpravRtto'rthakriyArthI na visaMvAdyate, tathA coktam-"vijJaptiH phaladA puMsAM, na kriyA phaladA matA / mithyAjJAnAt pravanasya, phalAsaMvAdadarzanAd // 1 // " ityAdi, saMviniSThatvAcca viSayavyavasthitInAM tatpUrvakasakaladuHkhaprahINatvAccAnvayavyatirekadarzanAcca jJAnasya prAdhAnyaM, tathAhi-zAnAmAve'narthaparihArAya pravarttamAno'pi tatkaroti yena nitA pataGgavadanathena saMyujyate, jJAnasadbhAve ca samastAnapyarthAnarthasaMzayAMzca yathAzaktitaH pariharati, tathA cAgamaH-'paDhamaM nANaM tao' ityAdi, evaM tAvattAyopazamikaM jJAnamAzrityoktaM, cAyikamapyAzritya tadeva pradhAnaM , yasmAdbhagavataH praNatasurAsu mukuTakoTivedikAhitacaraNayugalapIThasya bhavAmbhodhitaTasthasya pratipannadIkSasya trilokabandho tapazcaraNavato'pi na tAvadapavargaprAptiH saJjAyate yAvajjIvAjIvAyakhilavastuparicchedarUpaM ghanaghAtikarmasaMhatikSayAtkevalajJAna notpannamityato jJAnameva pradhAnamaihikAmuSmikaphalaprAptikAraNa, yuktiyuktatvAditi / adhunA kriyAnayAmiprAyo'bhidhIyate, tadyathA--kriyaiva pradhAna hikAmuSmikaphalaprAptikAraNaM, yuktiyuktatvAta, yasmAddarzite'pi jJAnenArthakriyAsamarthe'rthe pramAtA prekSApUrvakArI yadi hAnopAdAnarUpI pravRttikriyA na kuryAt tato jJAnaM viphalatAmiyAt, tadarthatvAttasyeti, yasya hi yadartha pravRttistattasya pradhAnamitaradapradhAnamiti nyAyAta, saMvidA viSayavyavasthAnasyApyarthakriyArthatvAkriyAyAH prAdhAnyam , anvayavyatirekAvapi kriyAyAM samupalabhyete, yataHsamyakacikitsAvidhijJo'pi yathArthoSadhAvAptAvapi upayogakriyArahito nolApatAmeti, tathA coktam-"zAstrANyadhotyApi bhavanti mUrkhA, yastu kriyAvAn puruSaH sa vidvAn / saMcintyatAmauSadhamAtaraM hi kiM jJAna
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ upa.. bhIjAcArAjavRttiH (DIlAhA.) .624 // XXX mAtreNa krotyrogm!|| 1" tathA "krayaiva phaladA pusAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtmukhito bhavet // 1 // " ityAdi, takriyAyuktastu yathA'bhilaSitArthabhAgbhavasyapi, kRta iti uddezaka cetana hi dRSTe'nupapannaM nAma, na ca sakalalokapratyakSasiddhe'rthe'nyatpramANAntaraM mRgyata iti, tathA''muSmikaphala prAptyarthinA'pi tapazcaraNAdikA kriyaiva kartavyA, maunIndraM pravacanamapyevameva vyavasthitaM, yata uktaM-'beyakulagaNasaGgha AyariyANaM ca pavayaNa sue ya / savvesu'vi teNa kayaM tavasaJjamamujamanteNaM // 1 // " itazvaitadevamaGgIkartavyaM, yatastIrthakadAdibhiH kriyArahitaM jJAnamapyaphalamuktaM, uktaM ca-supahuM pi suamadhItaM kiM kAhi crnnvipphuunn(mukkss| aMdhassa jaha palittA diivstshsskoddovi.|| 1 // " dRzikriyApUrvakakriyAvikalatvAttasyeti bhAvaH, na kevalaM kSAyopazamikAjjJAnAkriyA pradhAnA, kSAyikAdapi, yataH satyapi jIvAjIvAdyakhilavastuparicchedake jJAne samullasite na dhyuparatakriyAnivartidhyAnakriyAmantareNa avadhAraNIyakamrmocchedaH, tadacchedAccana mokSAvAptirityato na jJAnaM pradhAna, caraNakriyAyAM punahikAmuSmikaphalAvAptirityataH saiva pradhAnabhAvamanubhavatIti, tadevaM / jJAnamRte samyakkriyAyA abhAvaH, tadabhAvAcca tadarthapravRttasya jJAnasya vaiphalyam / evamAdInAM yuktInAmubhayatrApyupalabdheAkulitamatiH ziSyaH pRcchati-kimidAnI tattvamastu , AcArya Aha-nanvabhihitameva vismaraNazIlo devAnAMpriyo 1caityakulagaNasadhe prAcArye ca pravacane zrute kA sarveSvapi tena kRtaM tapaHsaMyamaborupacchatA H-1 // 2 subahapi zrutamadhItaM kiM. 624 // kariSyati vihINacaraNasya / / andhasya yathA pradImA dIpazatasahasrakoTyapi // 1 // //////////////////////////
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 625 // ////////////// yathA jJAnakriyAyoM parasparamavyapekSau sakalakarmakandocchedAtmakasya mokSasya kAraNabhRtAviti, pradIptasamastanagagantavattiparasparopakAryopakArakabhAvAvAptAnAbAdhasthAnau padmabandhAviveti tathA coktam - " " saMjoyasihIe phalaM vadantI' tyAdi, svatantrapravRttau tu na vivakSitakAryaM sAdhayata ityetacca prasiddhameva, yathA 'hayaM NANa' mityAdi, Agame'pi sarvanayopasaMhAradvAreNAyamevArtho'bhihito, yathA - "savvesiMpi NayANaM bahuvihavattavayaM NisAmettA / taM savvaNayavisuddha jaM caraNaguNaDio sAha // 1 // tti, tadetadAcArAGgaM jJAnakriyAtmakaM adhigatasamyakpathAnAM kuzratasaritkaSAyajhapakulAkulaM priyaviprayogApriya saMprayogAdyanekavyasanopanipAta mahAvattaM mithyAtva pavaneraNopasthApita bhayazokahAsyaratyaratyAditaraGgaM vizrasAvelAcitaM (vilaM) vyAdhizatanakracakracakrAlayaM mahAgambhIraM bhayajananaM pazyatAM trAsotpAdakaM mahAsaMsArArNavaM sAdhUnAmuttitIrpatAM taduttaraNasamarthamavyAhataM yAnapAtramiti, ato mumukSuNA''tyantikai kAntikAnAbAdhaM zAzvatamanantamajaramamaramakSayamavyAbAdhamuparata samastadvandvaM samyagdarzanajJAnatratacaraNakriyAkalApopetena paramArtha paramakAryamanu mokSasthAnaM lipsunA samAlamvanIyamiti tadAtmakasya brahmacaryAkhyazrutaskandhasya nirRtikulIna zrI zIlAcAryeNa tattvAdityA paranAmnA pAharisAdhusahAyena kRtA TIkA parisamApteti // zlokato granthamAnam - 676 / / 1 saMyogasiddheH phalaM vadanti ( jaiva kacakreNa rathaH prayAti / andhazca paGaguzca vane sametya tau saMprayuktau nagaraM praviSTau // 1 // ) 2 hataM jJAnaM kriyAhInaM, 3 sarveSAmapi nayAnAM bahuvidhavaktavyatAM nizamya / tatsarvanayavizuddhaM yaccaraNaguNasthitaH sAdhuH // 1 // ******* // 625 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAjavRttiH (dholAvA. dAsaptatyadhikeSu hi zateSu saptasu gateSu guptaanaam| saMvatsareSu mAsi ca bhAdrapade zaklapaJcamyAm // 1 // zIlAcAryeNa kRtA gambhUtAyAM sthitena TIkaiSA / samyagupayujya zodhyA mAtsaryavinAkRtairAyaH // 2 // kRtvA''cArasya mayA TIkA yatkimapi saMcitaM puNyam / tepnunAyAjagadidaM nirvRtimatulAM sadAcAram // 3 // varNaH padamatha vAkyaM padyAdi ca yanmayA parityaktam / tacchodhanIyamatra ca vyAmohaH kasya no bhavati ? // 4 // upa.. uddezakA 4 tattvAdityAparAbhidhAnazrImacchIlAcAryavihitA vRttimacaryazrataskandhasya AcArAGgasya samAptA // * iti zrImadbhagadrayAhusvAmisaMdRbdhaniyuktisaMkalinAcArAGgaprathamazrutaskandhasya vRttiH zrIvAharigaNivihitasAhAyyakena zrIzolAGkAcAryeNa tattvA dityAparAbhidhAnena vihitA''yAtA saMpUrtima /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 627 // // aham // // atha dvitIyo'grAkhya-zrutaskandhaH // // cUlikA 1 // piNDaiSaNA'dhyayanaM 1 // uddezakaH 1 // jayatyanAdiparyantamanekaguNaratnabhRt / nyatkRtAzeSatIrthezaM tIrtha tIrthAdhipainutam // 1 // namaH zrIvarDamAnAya, sadAcAravidhAyine / praNatAzeSagIrvANacUDAratnArcitAhaye // 2 // . AcAramerorgaditasya lezataH, pravacmi tcchessikcuulikaagtm| Aripsite'the puNavAn kRtI sadA, jAyeta niHshessmshessitkriyH||3|| ukto navabrahmacaryAdhyayanAtmaka AcArazrutaskandhaH, sAmprataM dvitIyo'prazrutaskandhaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-uktaM prAgAcAraparimANaM pratipAdayatA, tadyathA-"'navabaMbhaceramaio aTThArasapayasahassio veo| havaha ya sapaMcacUlo bahubahuayaro payaggeNaM // 1 // " tatrAdya zrutaskandhe navabrahmacaryAdhyayanAni pratipAditAni, teSu ca na samasto'pi vivakSito'rtho'bhihitaH abhihito'pi sakSepato'to'nabhihitArthAbhidhAnAya sakSepoktasya ca prapaJcAya tadaamRtAzcatasrazcUDA uktAnuktArthasamAhikAH pratipAdyante, tadAtmakazca dvitIyo'prazrutaskandhaH, ityanena 1 navabrahmacaryamayo'STAdazapadasahasrakA vedaH / mavati ca sapaJcacUlo pahubahusaraH padApreNa // 1 // 627 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke sambandhenAyAtasyAsya vyAkhyA pratanyate , natra nAmasthApane anAdRtya dravyAgranikSepArtha niyuktikRdAhazrIAcA zrataskaM02 rAvRttiH davogAhaNa Aesa kAla kamagaNaNasaMcae bhAve / aggaM bhAve upahANayahuya uvagArao tivihaM // 4 // | cUlikA 1 zIlADhA.) tatra dravyAgraM dvidhA-Agamato noAgamata ityAdi bhaNitvA vyatirikta vidhA-sacittAcittamizradvanyasya vRkSakuntA- piNDai? deryadagramiti, avagAhanAgraM yadyasya dravyasyAdhastAdavagADhaM tadavagAhanAgraM, tadyathA-manuSyakSetre mandaravarjAno parvatAnAmu-18 uddezaka, 328 // cchyacaturbhAgo bhUmAvabagADha iti mandarANAM tu yojanasahasramiti, AdezAgram Adizyata ityAdezaH-vyApAraniyojanA, agrazabdo'tra parimANavAcI, tatazca yatra parimitAnAmAdezo dIyate tadAdezAgraM, tadyathA-tribhiH puruSaiH karma kArayati tAna vA bhojayatIti, kAlAgram-adhikamAsakaH, yadivA'grazabdaH parimANavAcakastatrAtItakAlo'nAdignAgato'nantaH sarvAddhA vA, kramAgraM tu krameNa-paripATayA'graM kramAnaM, etad dravyAdi caturvidhaM, tatra dravyAgramekANukAd dvayaNuka dvayaNukAd jyaNukamityevamAdi / kSetrAgram-ekapradezAvagADhAd dvipradezAvagADhaM, dvipradezAvagADhAntripradezAvagADhamityAdi / kAlAgramekasamayasthitikAd dvimamayasthitikaM dvimamayasthiti kAntrisamyasthitikamityAdi, bhAvAgramekaguNakRSNAd dviguNakRSNaM dviguNakRSNAtriguNakRSNamityAdi, gaNanA graM tu saGkhyAdharmasthAnAtsthAnaM, dazaguNamityarthaH, tadyathA-eko daza zataM sahasrAmatyAdi, saJcayAgraM tu sazcitamya dravyampa padupari janmazcayAya, yathA tAmropaskarasya sazcitamyopari zaGkaH, bhAvAgraM tu trividhaM-pradhAnAgraM prabhRtAgraM 2 upakArAgra 3 ca, natra pradhAnAya sacittAdi vidhA, sacittamapi dvipadA- 6.8 / dibhedAvidhava, tatra dvipadeSu tIrthakarazcatuSpade miha : apadeSa kalpavRkSaH, ani vayAdi mithaM tIrthakara evAlaGakRta //////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti, prabhUtAna' tvApekSika, tadyathA-"'jIvA poggala samayA davya parasA ya pajjavA ceva / thovA'NatANatA visesamahiyA duve gaMtA // " atra ca yathocaramana, paryAyAna tu sarvAgramiti, upakArAnatu yatpUrvoktasya vistarato'nuktasya ca pratipAdanAdupakAre varttate tad yathA dazavakAlikasya dve cUDe,. aameva vA zrutaskandha AcArasyetyatotropakArANAdhikAra iti / Aha ca niyuktikAra:uvayAreNa u pagayaM AyArasseva uvarimAItu / rukkhassa ya pavvayassa ya ja aggaaitheyaaii|| upakArAgreNAtra prakRtam-adhikAraH, yasmAdetAnyAcArasyaivopari vartante, taduktavizeSavAditayA tatsaMbaddhAni, yathA vRkSaparvatAderagrANIti | zeSANi tvagrANi ziSyamativyutpattyarthamasya copakArAgrasya sukhapratipattyarthamiti, taduktama 'uccAriassa sarisaM jaM keNai ta pakhvae vihiNA / jeNa'higAro taMmi u parUvie hoi suhagejhaM // 1 // " tatredamidAnI vAcyaM-kenaitAni niyuDhAni 1 kimarthaM 1 kuto veti', ata Ahatherehi'NuggahahA sIsahiaM hIu pAgaDatthaM ca / AyArAo attho AyAraMgesu pavibhatto // 6 // 1jIvA: pudgalAH samayAH (kAlikAH ) dravyANi pradezAzva paryavAzcaMva / stokAH anantaguNA anantaguNA vizeSAdhikAH Hdvaye'nantAH (anantaguNAH anntgunnaaH)||1|| 2 saccAritasya sadRzaM yatkenacit tat prarUpyate vidhinA / yenAdhikArastasmistu prarUpite bhavati sukhagrAhyam // 1 // // 29 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAvRttiH (colAGkA // 630 // 'sthaviH' itavRddhazcaturdazapUrvavidbhiniyUDhAnIti, kimartha ?, ziSyahitaM bhavatviti kRtvA'nugrahArtha, tathA'prakaTo'rthaH prakaTo yathA syAdityeva martha ca, kuto niyUDhAni ?, AcArAtsakAzAtsamasto'pyartha AcAgagreSu vistareNa pravibhakta iti // sAmprataM yadyasmAniyUda tadvibhAgenAcaSTa itibiiassa ya paMcamae aTThamagassa thiiyami uddese / bhaNio piMDo sijjA vatthaM pAuggahI ceva // 7 // paMcamagassa caut piNajaI samAseNaM / chaTThassa ya paMcamae bhAsajAyaM viyANAhi // 8 // 14 sattikkagANi sattavi nijjUhAi mhaaprinaao| satthaparinA bhAvaNa nijjUDhA u dhuya vimuttI // 9 // cUlikA piNDai0 . uddezaka 15 AyArapakappo puNa paJcakkhANassa tayavatthUo | AyAranAmadhijjA vIsaimA pAhuDaccheyA // 10 // brahmacaryAdhyayanAnAM dvitIyamadhyayanaM lokavijayAkhya, tatra paJcamoddezaka idaM sUtram - "savAmagaMdhaM parinnAya nirAmagaMdho parivvae" tatrAmagrahaNena hananAdyAstisraH koTayo gRhItA gandhopAdAnAdaparAstimaH, etAH paDapyavizodhikoTyo gRhItAH, nAzcemAH-mbano hanti ghAtayati nantamanyamanujAnIne, tathA pacati pAcayati pacanta(manya)manujAnIta iti, Ra tathA tatraiva mUtram- "adimmamANo kayavikkayaehi"ti, anenApi timro-vizodhikoTayo gRhItAH, tAzcemA:-krINAti
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0631 // krApayati krINanna manyamanujAnAne, tathA'yamamya-vimohAdhyayanasya dvitIyodezaka idaM sUtram-bhikkha parakarmajA ciTeja vA nisIeja vA tuyaTija vA susANaM si ve"tyAdi yAvad "bahiyA viharijA taM bhikAvu gAhAvatI uvasaMkamitta vaejjA-ahamAusaMto samaNA ! tumbhAvAe asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA pANAI bhUyAi jIvAI sattAIsamArambha samuddissa koyaM pAmica"mitya di, etAni sarvANyapi sUtrANyAzrityaikAdaza piNDaiSaNA niyUDhAH, tathA tasminneva dvitIyAdhyayane paJcamoddezake sUtram- "se vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pAyapuchaNaM uggahaM ca kaDAsaNa"miti, tatra vastrakambala pAipuJchanagrahaNAd vastraSaNA niyU DhA. patadgrahapadAta pAtraSaNA niyuDhA, avagraha ityetasmAdavagrahapratimA niyUDhA, kaTAsanamityetasmAcchayyeti, tathA pazcamAdhyayanAvantyAkhyasya caturthodezake sUtram-"gAmANugAmaM dUijamANassa dujAyaM dupparikkaMtaM" ityAdineryA sakSepeNa vyAvarNitetyata eva IryAdhyayanaM niyUDham , tathA SaSThAdhyayanasya dhRtAkhyasya paJcamoddezake sUtram - "Aikkhai vihayai ki dhammakAmI"tyetasmAdbhASAjAtAdhyayanamAkRSTamityevaM vijAnIyAstvamiti / tathA mahAparijJAdhyayane saptoddezakAstebhyaH pratyeka saptApi saptakakA niyUDhAH, tathA zastraparijJAdhyayanAdbhAvanA niyuDhA, tathA dhRtAdhyayanasya dvitIyacatuthoMdezakAbhyAM vimuktyadhyayanaM niyaMDhamiti, tathA 'AcAraprakalpa:'nizIthaH, sa ca pratyAkhyAnapUrvasya yattRtIyaM vastu tasyApi yadAcArAkhyaM viMzatitamaM prAbhRtaM tato niyUDha iti // brahmacaryAdhyayanebhya AcArAgrANi niyUDhAnyato niyUhanAdhikArAdeva tAnyapi zastraparijJAdhyayanAniyUDhAnIti darzayati--
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAvRttiH 'colAGkA. ////////////////////////////////////////////////// avvAgaDA u bhaNio satthaparinnAe daMDanikkhevo / so puNa vibhajamANI tahA tahA hoi nAyavvo // 11 // 'avyAkRtaH' avyakto'parisphuTa itiyAvat 'bhaNitaH' pratipAditaH, ko'so ?-daNDanikSepaH' daNDa:-prANipIDA cUlikA. lakSaNastasya nikSepaH-parityAgaH saMyama ityarthaH, sa ca zastraparijJAyAmavyakto'bhihito yatastena punaH vibhajyamAnaH / piNDe, aSTasvapyadhyayaneSvasAveva tathA nathA-anakaprakAge jJAtavyo bhavatIti / / kathaM punarayaM mayamaH sakSepAbhihito vistAyate ! | uddezakA / ityAhaegavihI puNa so saMjamutti ajjhattha bAhirA ya duhA / maNavayaNakAya tiviho cauvihI cAujAmI u||12|| paMca ya mahavvayAI tu paMcahA rAibhoaNe chtttthaa| sIlaMgasahassANi ya 'AyArassappavIbhAgA / / 13 // ____ aviratinivRttilakSaNa ekavidhaH saMyamaH, ma evAdhyAtmikavAdyabhedAd vidhA bhavati, punarmanovAkyayogabhedAntrividhaH, ma eva caturyAmabhedAccaturdhA, punaH paJcamahAvratamedAnpazcadhA, gatrIbhojanaviratiparigrahAcca poDhA, ityAdikayA prakriyayA bhidyamAno yAvadaSTAdazazIlAGgasahasraparimANo bhavatIti / kiM punaraso saMyamastatra tatra pravacane paJcamahAvratarUpatayA bhidyate ? ityAhaAikviu vibhaiu vinA va suhatara hoi / eeNa kAraNeNaM mahabbayA paMca pnnttaa|| 14 // saMyamaH paJcamahAvratarUpatayA vyavasthApitaH mantrAkhyAtu vimaktu vijJAtu ca sukhenaiva bhavatInyataH kAraNAtpazcamahA1 asagarasa niHpatto pra. mo : aramannayo hoi pra.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAni prajJApyane / / nAni capana mahAvanAni alinAni phalavAnta bhavanyato rakSAmantI vidhayamsadamAha.. tesi ca ravaNadA ya bhAvaNA paMca paMca hakikke / nA mantraparivArAso asbhinarI hAI / / 5 / / teSAM ca' mahAvatAnA mekai kAya tavRtti kalpAH paJca phaca bhAvanA bhavanti nAzca dvitIyAgrazrutamkandhe pratipAdya-ne. 'no'yaM zabaparijJAdhyayanAbhyantage bhavatIti / / mAmprataM cUDAnAM yathAmba parimANamA-- jAvoggahapatimAoM paDhamA sattikkagA viha prcuulaa| bhAvaNa vimuni AyAra pakkappA ninni ia paMca // 16 // ___ piNDaSaNAdhyayanAdArabhyAyagrahapratimAdhyayanaM yAvadatAni saptAdhyayanAni prathamA cUDA, maptamapnakakA dvitIyA, bhAvanA tRtIyA, vimuktizcaturthI. AcAraprakalpo nizIthaH, sA ca paJcamA Deti / tatra cUDAyA nikSepo nAmAdiH paDvidhaH, nAmasthApanaM tuNNe, dravyacUDA vyatiriktA sacittA kukuTamya acinA mukuTamya cUDAmaNiH mizrA mayUrasya, kSetracUDA lokaniSkuTarUpA, kAlacaDA'dhikamAsakasvabhAvA, bhAvacUDA sviyameva, nAyopamikamAvartitvAta / iyaM ca saptAdhyayanAmikA, tatrAdyamadhyayanaM piNDepaNA, tasya catvAryanuyogadvANi bhavanti, yAvannAmaniSpanne nikSepe piNDepaNA'dhyayanaM, tamya nikSepadvAreNa ma; piNDaniyuktiratra bhaNanIyeti / / mAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, tacce dam-- se bhikkhU cA bhikSuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jANilA-asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA pANehiM vA paNagehiM vA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgAvRttiH zriIlAvA.) zrutaskaM.. cUlika'.. piNDeSa. uddezakaH 1 boehi vA hariehiM vA sasattaM ummissaM soodaeNa vA AritaM rayasA vA parighA. (vA,siyaM vA nahappagAraM asaNaM vA pANaM vA khoimaM vA sAhama vA parahanthaMsi vA para pAyaMsi vA aphAsuyaM aNesaNijjati mannamANe lAbhe'vi sate no paDiggAhijjA // se ya Ahacca paDiggahe siyA se taM AyAya egaMtamavakkamijjA, egaMtamavakkamittA ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe appapANe appayoe appaharie appose appudae apputtiMgapaNagadagamaTTiyamakaDAsaMnANae vigiMciya 2 ummIsaM visohiya 2 tao saMjayAmeva bhujija vA pIijja vA, jaMca no saMcAijA bhuttae vA pAyae vA se tamAyAya egaMtamayakkamijA, ahe sAmathaMDilaMsi vA ahirAsiMsi vA kirAsiMsi vA tusarAsisi vA gomayarAsiMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi paDi. lehiya paDilehiya pamajjiya pamaljiya tao saMjayAmeva pariduvijA // sU. 1 // 'se' iti mAgadhadezIvacanataH prathamAnto nirdeze vartate, yaH kazcidbhikSaNazIlo bhAvabhikSumalottaraguNadhArI vividhAbhigraharataH 'mikSaNi pA' sAdhvI, sa bhAvamikSurvedanAdibhiH kAraNairAhAragrahaNaM karoti, tAni cAmani-- 'veaNa 1 veAbacce 2 iriyahAe ya 3 saMjamaTThAe 4 / taha pANavattiyAe 5 chaThaM puNa dhammaciMtAe 6 // 1 // " ityAdi, 1 vedanA vaiyAvRttya IthaM ca saMyamArtha ca / tathA prANapratyayAya SaSThaM punadharmacintAyai // 1 //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 635 // | amISAM madhye'nyata menApi kAraNenAhArArthI san gRhapatiH-gRhasthastasya kulaM -gRhaM tadanupraviSTaH, kimartha :--'piMDavAya paDiyAe'tti piNDapAto--bhikSAlAbhamtatpratijJayA--ahamatra bhinAM lapsya iti, sa praviSTaH san yatpunarazanAdi jAnIyAt , kamiti darzayati-'prANibhiH' ramajAdibhiH 'pana kaiH' ullIjIvaH maMsaktaM 'bIja' godhamAdibhiH 'haritaiH' durvA'kugadibhiH 'unmibhaM' zabalIbhUtaM. tathA zItodakena vA 'avasitam' AkRtaM 'rajasA vA' sacittana 'parighAsiyaM tti pariguNDitaM, kiyadvA vazyani ? 'tathAprakAram' evaMjAtIyamazuddhamazanAdi caturvidhamapyAhAraM 'parahaste' dAhaste parapAtra vA sthitam 'aprAsuka' macittam 'aneSaNIyam' AdhAkarmAdidoSaduSTam 'iti' evaM manyamAnaH 'sa' bhAvabhikSuH satyapi lAbhe na prati gRhNIyAdinyutsargataH, apavAdatastu dravyAdi jJAtvA pratigRhNIyAdapi, tatra dravyaM durlabhadravyaM kSetraM sAdhAraNadravyalAbharahitaM sarajaskAdibhAvitaM vA kAlo durbhikSAdiH bhAvo glAnatAdiH, ityAdibhiH kAraNarupasthitairalpabahutvaM paryAlocya gItArthoM gRhNIyAditi // atha kathaJcidanAbhogAtsaMsaktamAgAmisaconmizraM vA gahItaM tatra vidhimAha-se Ahacce'tyAdi sa ca bhAvabhinuH 'Ahacce ti sahasA saMsaktAdikamAhArajAtaM kadAcidanAbhogAtpratigRhIyAt, sa cAnAbhogo dAtRpratigRhItRpadadvayAccaturdhA yojanIya iti 'tam' evaMbhUtamazuddhamAhAramAdAyaikAntam 'apakrAmet' gaccheta , taM 'apakramya' gatveti / yatra sAgArikANAmanAlokamasampAtaM ca bhavati tadekAntamanekadheti darzayati'ahe ArAmaMsi vatti athArAme vA athopAzraye vA athazabdo'nApAtaviziSTapradezopasaGgrahArthaH, vAzabdo vikalpArthaH zUnyagRhAdyupasaGagrahArtho vA,, tadvizinaSTi-'alpANDe' alpazabdo'bhAvavacanaH; apagatANDa ityarthaH, evamanpabIje //////////////////////////////////////////////////
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrataskaM02 cUlikA piNDe . . uddezakA paharite 'alpAvazyAye' avazyAya udakasUkSmatuSAraH, alpodake, tathA 'alpottiGgapanakadagamRttikAmakaTaboAcA navRttiH santAnake' tatrottiGgastRNAgraudakabinduH, / bhuJjItetyuttarakriyayA sambandhaH ) panaka:-ullIvizeSaH, udakapradhAnA bholAvA.) mRttikA udakamRttiketi, makaTa:-sUkSmajIva vizeSasteSAM mantAnaH, yadivA markaTakasantAna:-koliyakaH tadevamaNDAdidoSarahite ArAmAdike sthaNDile gatvA prAragRhItAhArasya yatsaMsaktaM tad 'vivicya vivicya' tyaktvA tyaktvA, kriyA'bhyAvRttyA'zuddhasya parityAganiHzeSatAmAha, 'unmizraM vA' AgAmukasattvasaMvalitaM saktukAdi tataH prANinaH 'vizodhya vizodhya' apanIyApanIya 'tata:' tadanantaraM zeSa zuddhaM parijJAya sampagyata eva bhuJjIna pivedvA rAgadveSavipramuktaH sanniti, uktaJca-pAyAlIsesaNasaMkaDaMmi gahaNaMmi jIva ! Na hu chlio| ihi jaha na chalijasi bhujato rAgadosehiM // 1 // rAgeNa saiMgAlaM doseNa sadhUmagaM viyANAhi / rAgaddosavimukko bhujejA nijarApeho // 2 // " yaccAhArAdikaM pAtu moktu vA na zaknuyAtprAcuryAdazuddhapRthakkaraNAsambhavA / sa bhikSuH 'tada' AhAra jAta mAdAyakAntamapakrAmet , apakramya ca tadAhArajAtaM 'pariSThApayet' tyajediti sambandhaH, yatra ca pariSThApayettaddarzayati18 'ahe zAmathaMDilaMsi veti' 'atha' AnantaryAH vAzabda uttarApekSayA vikanyArthaH 'jhAmeti dagdhaM tasmin vA sthaNDile'sthirAzau vA kiDo-lohAdimalastadrAzau vA tuSarAzau vA, gomayarAzau vA, kiyadvA vakSyate ityupasaMharati-anya 1dvAcatvAriMzadeSaNAsaMkaTe gahane jIva ! nava chalitaH / idAnIM yathA na chalyase bhuJjana rAgadveSAbhyAM / tathA pravartasva ) // 1 // rAgeNa mAnAraM dvaSeNa sadhUmakaM vijAnIhi / rAgadveSavimukto bhujIta vA nirjarApekSI // 2 // ...... al // 636 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ .637 // tararAzau vA 'tathAprakAre' pUrvasadRze prAsuke sthaNDile gatvA tat pratyupekSya pratyupezya akSmA pramRjya 2 rajoharaNAdinA, atrApi dvivacanamAdarakhyApanArthamiti, pratyupekSaNapramArjanapadAbhyAM sapta bhaGgakA bhavanti, tadyathA-apatyupekSitamapramArjitam / apratyupekSitaM pramArjitaM 2, pratyupekSitamapramArjitaM 3, tatrApyapratyupekSya pramRjan sthAnAtsthAnasakramaNena sAn virAdhaH yati, pratyupekSyApyapramRjanAgantukapRthvIkAyAdIn virAdhayatIti, caturthabhaGgake tu catvAro'mI, tadyathA-duSpratyupekSitaM duSpramANitaM 4, duSpratyupekSita supramArjitaM 5, supratyupekSitaM duSpramANitaM 6, supratyupekSitaM supramArjitamiti 7, sthApanA / tatraivabhUte saptamamajhAyAte sthaNDinne 'saMyata eva' samyagupayukta eva zuddhAzuddhapuJjabhAgaparikalpanayA 'pariSThApayet' tyajediti // sAmpratamauSadhiviSayaM vidhimAha se bhikkhu vA bhikkhUNI vA gAhAvahakulaM jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANijA-kasiNAo sAsiyAo avidalakaDAo atiricchacchinnAo avu. cchiNNAo taruNiyaM vA chivADi aNabhikkaMtabhaliyaM pehAe aphAsuya aNesaNijjati mannamANe lAbhe saMte no paDiggAhijjA 1 // se bhikkhU vA jAva paviDhe samANe se jAo puNa osahIo jANijjA-akasiNAo asAsiyAo vidalakaDAo tiricchacchinnAo vucchinnAo taruNiyaM vA chivADi abhikkaMtaM bhajjiyaM pehAe phAsurya esaNijjati manamANe lAbhe saMte paDiggAhijjA 2 // suu02|| //////////////////////////////////////////////////// // 637 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAvRttiH zIlAhA.) ////////// ////// //////////////// sa bhAvabhikSuhapatikUlaM praviSTaH san yAH punaH "auSadhI" zAlicIjAdikAH evaMbhRtA jAnIyAt , tadyathA-'kasi zrutaskaM. 2 NAo'tti 'kRtsnA sampUrNA anupahatAH, atra ca dravyabhAvAbhyAM caturbhaGgikA, tatra dravyakRtsnA azastropahatAH, mAva cUlikA.? kRtsnAH sacittAH, tatra kRtsnA ityanena caturbhaGgakevAdyaM bhaGgatrayamupAtaM, 'sAsiyAo'tti, jIvasya svAma-AtmIyA piNDaipa.. mutpattiM pratyAzrayo yAsu tAH svAzrayA:, avinaSTayonaya ityarthaH, Agame ca kAsAzcidauSadhInAmavinaSTo yonikAlA uddezakaH 1 paThyate, taduktam-"etesi NaM bhaMte ! sAlINaM kevai kAlaM joNI saMciTTha" ityAdyAlApakAH, 'avidalakAo'tti na dvidalakRtAH advidalakRtAH, anUrdhvapATitA ityarthI, atiricchacchinnAo'tti tirazcInaM chinnA:kandalIkRtAstatpratiSedhAdatirazcInacchimAH, etAzca dravyataH kRtsnA bhAvato bhAjyAH, 'avvocchinnAo'tti vyava-a cchimA-jIvarahitA na vyavacchinnAH avyavacchinnAH, bhAvataH kRtsnA ityarthaH, tathA 'taruNiyaM vA chivArSi"ti, 'tarugIm aparipakkAM 'chivADi'nti mudgAdeH phaliM, tAmeva vizinaSTi-'aNabhiya kaMtamajjiyanti, nAmikrAntA jIvitAd anabhikrAntA, sacetanetyarthaH, 'abhajiya' abhagnAm-amarditAmavirASitAmityarthaH, iti prekSya' dRSTvA tadevaMbhUtamAhArajAtamaprAsukamaneSaNIyaM vA manyamAno lAmai sati na pratigRhNIyAt / / sAmpratametadeva sUtraM viparyayeNAha-sa eva bhAvamikSAH punarauSadhIrevaM jAnIyAta , tadyathA-'akRtsnA : asampUrNA dravyato bhAvatazca pUrvavacarcaH, 'asvAzrayAH vinaSTayonayaH, "dvivalakRtAH' UrdhvapATitA: 'tirazcInacchinnAH' kandalIkRtAH tathA taruNikA vA phalIM jIvitAdapakrAntAM bhagnAM 1 eteSAM bhavanta ! zAlInAM kiyantaM kAlaM yoniH saMviSThati ? //////////////
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceti, tadevaMbhRtamAhArajAtaM prAsukameSaNIyaM ca manyamAno lAbhe sati kAraNa gRhNIyAditi 2 // grAhyAgrAghAdhikAra evAhAravizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA jAva samANe se jaM puNa jANijA-pihuyaM vA bahurayaM vA bhujiyaM vA maMthu vA cAulaM vA cAulapalaMbaM vA saI saMbhajiyaM aphAsuyaM jAva no pddigaahijjaa| se bhikkhU vA jAva samANe se jaM puNa jANijA- pihuyaM vA jAva cA ulapalaMbaM vA asaI bhajiyaM dukkhutto vA nikAvunI vA bhanjiyaM phAsyaM esaNijjaM jAva paDigA hinjA 2 // suu03|| sa bhAvabhikSu hapatikulaM praviSTaH san ityAdi pUrvavadyAvat 'pihuya vatti pRthukaM jAtAvekavacanaM navasya zAlivrIhyAderagninA ye lAjAH kriyante ta iti, bahu rajA-tuSAdikaM yasmistadbahurajaH, 'bhujiya'nti agnyarddhapakvaM godhUmAdeH zIrSakamanyadvA tilagodhUmAdi, tathA godhUmAdeH 'manthu' cUrNa tathA 'cAulAH' tandulA: zAlivrIhyAdeHta eva cUNIkRtAstatkaNikA vA cAulapalaMcaMti, tadevaMbhUtaM pRthukAdyAhArajAtaM sakRd ekavAraM 'saMbhajiya'ti AmarditaM kizcidagninA kiJcidaparazastreNApAsukamaneSaNIyaM manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAt 1 // etadviparItaM grAhyamityAha-pUrvavata , navaraM yadasakRd-anekazo'gnyAdinA pakkamAmarditaM vA duSpakkAdidoSarahitaM prAsukaM manyamAno lAme sati gRhNIyAditi 2 // sAmprataM gRhapatikula pravezavidhimAha
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcAgAvRttiH hIlAkA.) zrutaskaM. 2 cUlikA-1 piNDepa.. uddezaka se bhikkha vA bhikSuNI vA gAhAvaikulaM jAva pavisiukAme no anna utthieNa vA gArathieNa vA parihArio vA apparihArieNaM sahiM gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisijja vA nikkhamija vA 1 // se bhikkha vA jAva bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhRmi vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA no annauthieNa vA gArathieNa vA parihAribho vA aparihArieNa saddhiM bahiyA viyArabhUmi vA vihArabhUmi vA niksvaminja vA pavisijja vA 2 // se bhikkha vA jAva gAmANagAmaM dRAjamANe no anna utthieNa vA jAva gAmANagAma duijijA 3 // suu04|| ____sa bhikSuryAvadgRhapatikula praveSTukAma emirvakSyamANaiH sArdhaM na pravizet prAk praviSTo vA na niSkrAmediti sambandhaH / yaiH saha na praveSTavyaM tAn svanAmagrAhamAha-tatrAnyatIrthikAH--sarajaskAdayaH 'gRhasthAH' piNDopajIvino vigajAtiprabhRtayaH, taiH saha pravizatAmamI doSAH, tadyathA--te pRSThato vA gaccheyugyato vA, tatrAgrato gacchanto yadi sAdhvanuvRtyA gaccheyustatastatkRta IprityayaH karmabandhaH pravacanalAghavaM ca, teSAM vA svajAtyAdyutkarSa iti, atha pRSThatastatastatvaSo dAturvAbhadrakasya, lAbhaM ca dAtA saMvibhajya dadyAttenAvamaudaryAdI durbhikSAdau prANavRttina syAdityevamAdayo doSAH, tathA pariharaNaM-parihArastena carati pArihArika:-piNDadoSaparihagNAduTuktavihArI sAdhurityarthaH, sa evaMguNakalitaH sAdhuH 'aparihArikeNa' pArzvasthAvasannakuzIlamaMsavatayathArachandarUpeNa na pravizena , tena saha praviSTAnAmaneSaNIyabhikSAgrahaNAgrahaNa kRtA // 610 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 641 // doSAH, tathAhi aneSaNIyagrahaNe tatpravRttiranunnAtA bhavati, agrahaNe taiH sahAsaGkhaDAdayo doSAH, tata etAn doSAn jJAtvA sAdhu hatikulaM piNDapAtapratijJayA taiH saha na pravizenApi niSkAmediti / / taiH saha prasaMgato'nyatrApi gamana pratiSedhamAha-bhikSurvahiH 'vicArabhUmi' saJcAvyutsargabhUmi tathA 'vihArabhami' svAdhyAyabhUmi tairanyatIrthikAdibhiH saha doSasambhavAna pravizediti sambandhaH, tathAhi--vicArabhUmau prAsukodakasvacchAsvacchabahvalpanilepanakRtopaghAtasaddhAvAd, vihArabhUmau vA siddhAntAlApakavikatthanabhayAtsehAdyasahiSNukalahasadbhAvAcca sAdhustA taiH saha na pravizenApi tato niSkrAmediti 2 // tathAsa bhikSurdAmAdgrAmo grAmAntaramupalakSaNArthatvAnnagarAdikamapi 'daijjamANo'tti gacchannemiranyatIthikAdibhiH saha doSasambhavAnna gaccheda , tathAhi--kAyikyAdinirodhe satyAtmavirAdhanA, vyutsarge ca prAsukAprAsukagrahaNAdAvupaghAtasaMyamavirAdhane bhavatA, evaM bhojane'pi dopasambhavo bhAvanIyaH sehAdivipratAraNAdidoSazceti 3 // sAmprataM tadAnapratiSedhArthamAha se bhikkhU vA bhikkhaNo vA jAva paviDhe samANe no annautthiyarasa vA gAratthiyassa vA parihArio vA aparihAriyassa asaNaM vA pANaM vA svAimaM vA sAimaM vA dijjA vA aNupaijjA vA // suu05|| samikSuryAvadgRhapatikula praviSTaH sannupalakSaNatvAdapAzrayastho vA tebhyo'nyatIrthikAdibhyo doSasambhavAdazanAdikaM 4 na dadyAta svato tApyanupradApayedapareNa gRhasthAdineti, tathAhi-tebhyo dIyamAnaM dRSTA loko'bhimanyate--ete yaivaMvidhA 641.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaGgavRttiH zIlAbA.) zrutaH 2 cUlikA piNDai01 uddezakaH 1 nAmapi dakSiNAH , api ca-tadupaSTambhAdasaMyamapravartanAdayo doSA jAyanta iti // piNDAdhikAra evAneSaNIyavizeSapratiSedhamadhikRtyAha se miksva vA jAva samANe asaNaM vA 4 assipaDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAi samArabbha samuddissa kIyaM pAmiccaM acchijjaM aNisaha abhihaDaM AhaTTa ceei, taM tahappagAraM asaNaM vA 4 purisaMtarakaDaM vA apurisaMtarakaDaM vA yahiyA nohaDaM vA anIhaDaM vA attaTTiyaM vA aNattahiyaM vA paribhuttaM vA aparibhuttaM vA AseviyaM vA aNAseviyaM vA aphAsuyaM jAva no paDiggAhijjA 1 // evaM pahave sAhammiyA egaM sAhammiNiM bahave sAhammiNoo samuddissa cattAri AlA. vagA bhANiyavvA 2 // suu06|| sa-bhikSaryAvadgRhapatikula praviSTaH sannevabhUtamAhArajAtaM no pratigRhNIyAditi sambandhaH, 'assaMpaDiyAe'tti, na vidyate svaM-dravyamasya so'yamasvo-nirgrantha ityarthaH, tatpratijJayA kazcidgRhasthaH prakRtimadraka eka 'sAdharmika' sAdhu 'samuddizya' asvo'yamityabhisandhAya 'prANino bhUtAni jIvAH sattvAca' eteSAM kizcidbhedAredaH, tAn samAramyetyanena madhyagrahaNAtsaMrambhasamArambhArambhA gRhItAH, eteSAM ca svarUpamidama-""saMkappo saMraMbho pariyAvakaro 1saMkalpA saMrammaH paritApako bhaveta samArambhaH / Aramma upadravataH zuddhanayAnAM ca sarveSAm // 1 // //////////////////////////////////////////////////// // 642 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////////////////////////////////////////////////// bhave smaarmbho| AraMbho uddavao.sukhanayANaM tu sbvesiN||1||" ityevaM samArambhAdi 'samuddizya' adhikRtyAdhAkarmAdi kuryAditi, anena sarvA'vizuddhikoTigRhItA, tathA 'krIta' mRnyagRhItaM 'pAmiccaM' ucchintraka 'Acchedya' parasmArbalAdAcchinnam 'aNisiha'ti 'anisRSTaM' tatsvAminA'nutsaGkalitaM collakAdi 'abhyAhRtaM' gRdasthenAnItaM, tadevaMbhRtaM krItAdyAhRtya 'ceei'tti dadAti, anenApi samastA vizuddhikoTiga hotA, 'tad' AhArajAtaM caturvidhamapi 'tathAprakAram' AdhAkarmAdidoSaduSTaM yo dadAti tasmAtpuruSAdaparaH puruSaH puruSAntaraM tatkRtaM vA apuruSAntarakRtaM vA--tathA tenaiva dAtrA kRtaM, tathA gRhAnnirgatamanirgataM vA, tathA tenaiva dAtrA svIkRtamasvIkRtaM vA, tathA tenaiva dAtrA tasmAdbahuparibhuktamaparibhuktaM vA, tathA stokamAsvAditamanAsvAditaM vA, tadevamaprAsukamaneSaNIyaM ca manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi / / etacca prathamacaramatIrthakRtorakampanIyaH madhyamatIrthakarANAM cAnyasya kRtamanyasya / kalpata iti / evaM bahUn sAvarmikAn samuddizya prAgvacarcaH / tathA sAdhvIsUtramapyekatvabahutvAbhyAM yojanIyamiti 2 / punarapi prakArAntareNAvizuddhikoTimadhikRtyAha se bhikkha vA jAva samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 Sahave samaNA mAhaNA atihi kivaNavaNomae pagaNiya 2 samuddissa pANAI' vA 4 samArambha jAva no paDiggAhijjA // sU0 7 // sa bhAvamikSuryAvadgRhapatikulaM praviSTastadyatpunarevaMbhUtamazanAdi jAnIyAt, tadyathA-pahUn zramaNAnuddizya, te ca 1643 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH zIlAGkA.) cUlikA 1 piNDai0 1 uddezaka paJcavidhAH-nigranthazAkyatApasagairikAjIvikA iti, brAhmaNAn bhojanakAlApasthAyyapUrvo vA'tithistAniti kRpaNAdaridrAstAna vaNImakA-bandiprAyAstAnapi zramaNAdIn bahan 'uddizya' pragaNayya pragaNayyodizati, tadyathA-dvitrAH zramaNAH paJcaSAH brAhmaNA ityAdinA prakAreNa zramaNAdIna parisaGkhyAtAnuddizya, tathA prANyAdIn samArabhya yadazanAdi saMskRtaM tadAsevitamanAsevitaM vA'prAsukamaneSaNIyamAdhAkarma, evaM manyamAno lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // vizodhikoTimadhikRtyAha-- se bhikkhU vA bhikkhaNI vA jAva paviDhe samANe se jaM puNa jANijjA-asaNaM vA 4 ghahave samaNamAhaNa-atihi-kivaNavaNImae samuhissa jAva ceei taM tahappagAraM asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM vA avahiyAnIhaDaM aNattaTThiya aparibhutaM aNAseviyaM aphAsuyaM aNesaNijjaM jAva no paDiggAhijjA / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM pahiyAnIhaDaM attaDiyaM paribhuttaM AseviyaM phAsuyaM esaNijjaM jAva paDiggA hijjA 2 // sU0 8 // sa miyatpunarazanAdi jAnIyAta, kiMbhRtamiti darzayati-bahun zramaNabAhmaNAtithikRpaNavaNImakAn samuddizya zramaNAdyarthamiti yAvata, prANAdIMzca samArabhya yAvadAhRtya kazcid gRhastho dadAti, tattathAprakAramazanAdyapuruSAntarakRtamabahinigatamanAtmIkRtamaparibhuktamanAsevitamaprAsukamaneSaNIyaM manyamAno lAbha sati na pratigRhNIyAt 1 // iyaM ca "jAvaM. // 644 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiyA bhikkhu" ci, etadvayatyayena grAhyamAha-athazabdaH pUrvApekSI punaHzabdo vizeSaNArthaH, atha samikSuH punarevaM jAnIyAta, tadyathA--'puruSAntarakRtam' anyArtha kRtaM bahirnirmatamAtmIkRtaM paribhuktamAsevitaM prAsukameSaNIyaM ca jJAtvA lAme sati pratigalIyAta, idamukta bhavati-avizodhi koTiyathA tathA na kalpate, vizodhikoTistu puruSAntarakRtAtmIyakRtAdiviziSTA kanpata iti 2 // vizuddhikoTimadhikRtyAha-- se bhikkha vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisiukAme se jAra puNa kulAI jANijjA-imesu khala kulesu niie piMDe dijjA aggapiMDe dijjA niyae bhAe vijjaDa niyae avaDDamAe dijjaha, tahappagArAI kulAI niiyAi' niumANAIno bhattAe vA pANAe vA pavisijja vA nikvamijja vA 1 // eya khala tassa bhikkhassa bhikravaNIe vA sAmaggiyaM jaM savvahiM samie sahie sayA jae simi 2 // suu09|| piNDaiSaNAdhyayana aayoddeshkH||2-1-1-2|| samikSavidgRhapatikula praveSTukAmaH se-tacchandArthe sa ca va.kyArthopanyAsA:, yAni punarevabhUtAni kulAni jAnIyAta , tadyathA-imeSu kuleSu 'khala' vAkyAlaGkAre nityaM pratidinaM 'piNDa' poSo dIyate, tathA agrapiNDa:zAnyodanAdeH prathamamuddhRtya mikSArtha vyavasthApyate so'piNDo nityaM bhAga:-ardhapoSo dIyate, tathA nityamupArddhabhAga:poSacaturthabhAgaH, tathAprakArANi kulAni 'nityAni' nityadAna yuktAni nityadAnAdeva 'nihaumANAi'nti nityam /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgavRttiH bholAGkA.) 646 zruta. 2. cUlikA-1 piNDai01 uddezakA 'umANaM'ti pravezaH svapakSaparapakSayoryeSu tAni tathA, idamuktaM bhavati-nityalAbhAtteSu svapakSaH-saMyatavargaH parapakSaH-aparabhikSAcaravargaH sarvo bhikSArthaM pravizeta , tAni ca bahubhyo dAtavyamiti tathAbhUtameva pAkaM kuyuH, tatra ca SaTkAyavadhA, alpe ca pAke tadantarAyaH kRtaH syAdityatastAni no bhaktArtha pAnArtha vA pravizeniSkrAmedveti 1 // sarvopasaMhArArthamAha__'etaditi yadAderArabhyoktaM khaluzaMbdo vAkyAlaGkArArthaH, etattasya bhikSoH 'sAmagryaM samagratA yadudgamotpAdanagrahaNaiSaNAsaMyojanApramANeGgAladhUmakAraNaiH suparizuddhasya piNDasyopAdAnaM kriyate tajjJAnAcArasAmagryaM darzanacAritratapovIryAcArasaMpannatA ceti, athavaitatpAmagryaM sUtreNeva darzayati-yat 'sarvArthaH' sarasavirasAdibhirAhAragataiH yadivA rUparasagandhasparzagataiH samyagitaH samitaH, saMyata ityarthaH, pazcabhirvA samitibhiH samitaH zubhetareSu rAgadveSavirahita itiyAvata , evaMbhUtazca saha hitena vartata iti sahitaH, sahito vA jJAnadarzanacAritraiH evaMbhUtazca sadA 'yateta' saMyamayukto bhavedityupadezaH, bravImIti jambUnAmAnaM sudharmasvAmIdamAha-bhagavataH sakAzAccha, tvA'haM bravImi, na tu svecchayeti / zeSaM pUrvavaditi 2 // piNDaiSaNAdhyayanasya prathamoddezakaH smaaptH|| zru0 2 0 1 0 1 u01||
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ - // atha prathama-piNDaiSaNAdhyayane dvitIyoddezakaH / uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake piNDaH pratipAditastadihApi tadgatAmeva vizuddhakoTimadhikRtyAha se bhikkhU vA bhikkhuNI vA gAhAvaikulaM piMDa vAyapaDiyAe aNupaviDhe samANe se jaM puNa jaNijA--asaNaM vA 4 ahamiposahiesu vA aDamAsiemu vA mAsiesu vA domAsiesu vA temAsiesu vA cAubhmAsiesu vA paMcamAsiesu vA chammAsiesu vA uUsu vA uTasaMdhIsu vA uupariyahesu vA bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo ukkhAo pariesijjamANe pahAe dohiM ukkhAhiM pariesijjamANe pahAe tihiM ukkhAhiM pariesijjamANe pahAe ku'bhImuhAo vA kalovAhao vA saMnihisaMnicayAo vA pariesijjamANe pehAe tahappagAra asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM jAva . aNAseviyaM aphAsuyaM jAva no paDiggAhijjA 1 // aha puNa evaM jANijjA puri saMtarakaDaM jAva AseviyaM phAsuyaM paDiggAhijjA 2 // sU0 10 // sa bhAvabhikSuryatpunarazanAdikamAhAramevaMbhUtaM jAnIyAt , tadyathA-aSTamyAM pauSadhA-upavAsAdiko'STamIpauSadhaH sa vidyate / 647 //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAcAgAvRttiH (dholAvA.) zruta* 1 cUlikA-3 | piNDai ! uddezakA .648 // yeSAM te'STamIpauSadhikA-utsavAH tathA mAsikAdayazca RtusandhiH--RtoH paryavasAnam RtuparivataH-Rtvantaram , ityAdiSu prakaraNeSu bahUn zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagAnekasmAripaTharakA grahItyA kUrAdikaM 'pariesijjamANe'tti taddIyamAnAhAreNa bhojyamAnAn 'prekSya' dRSTA, evaM dvikAdikAdapi piTharakAd gRhItvetyAyojanIyamiti, piTharaka eva saGkaTamukhaH kumbhI, 'kalovAio vatti picchI piTakaM vA tasmAdvaikasmAditi, sannidheH-gorasAdeH saMnicayastasmAdveti, 'tao evaM vihaM jAvaMtiyaM piMDaM samaNAdINaM pariesijjamANaM pehAe'tti,] evaMbhUtaM piNDaM dIyamAnaM dRSTvA apuruSAntarakRtAdivizeSaNamaprAsukamaneSaNIyamiti manyamAno lAbhe sati na pratigahIyAditi 1 // etadeva savizeSaNaM grAghamAha-atha punaH sa bhikSarevaMbhUtaM jAnIyAttatto gahNIyAditi sambandhA, tadyathA--puruSAntarakRtamityAdi 2 // sAmprataM yeSu kuleSu bhikSArtha praveSTavyaM tAnyadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jAIpuNa kulAI jANijjA, taMjahA-uggakulANi vA bhogakulANi vA rAinakulANi vA khattiyakulANi vA ikakhAgakulANi vA harivaMsakulANi vA esiyakulANi vA vesiyakalANi vA gaMDAgakalANi vA kohAgakalANi vA gAmarakkhakulANi vA bukkAsakulANi(pokkasAiyakulANi) vA annayaresu vA tahappa. gAresu kulesu aduguchiesu agarahiesu asaNaM vA 4 phAsuyaM jAva paDiggAhijjA // sU. 11 // // 6 .
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 // samikSabhikSArtha praveSTukAmo yAni punarevaMbhRtAni kulAni jAnIyAtteSu pravizediti sambandhaH, tadyathA--ugrA--AramikAH, bhogA--rAya: pUjyasthAnIyAH, rAjanyA:--sakhisthAnIyAH, kSatriyA-rASTrakUTAdayaH, icvAkavaH - RSamasvAmi-15 vaMzikAH, harivaMzA:--harivaMzajAH ariSTanemivaMzasthAnIyAH, 'esitti goSThAH, vaizyA- vaNijaH, gaNDako-nApitaH, yo hi grAma udghoSayati, koTTAgA:--kASThatakSakA varddhakina ityarthaH, bokazAliyA:--tantuvAyAH, kiyanto vA vakSyante ityupasaMharati--anyatareSu vA tathAprakAreSvajugupsiteSu kuleSu, nAnAdezavineyasukhapratipattyarthaM paryAyAntareNa darzayati--agahya Su, yadivA jugupsitAni carmakArakulAdIni gANi-dAsyAdikulAni tadviparyayabhUteSu kuleSu labhyamAnamAhArAdikaM prAsukameSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi // tathA se bhikkha vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA-asaNaM vA 4 samavAesu vA piMDa niyaresu vA idamahesu vA khaMdamahesu vA evaM ruddamahesu vA mugudamahesu vA bhUyamahesu vA jakhamahesu vA nAgamahesuvAthUbhamahesuvA ceiyamahesu vA rukkhamahesuvA girimahesu vA darimahesu vA agaDamahesu vA talAgamahesu vA dahamahesu vA naimahesu vA saramahesu vA sAgaramahesu vA Agaramahesu vA annayaresu vA taippagAresu virUvarUveSu mahAmahesu vahamANesu bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage egAo ukkhAo pariesijjamANe pehAe dohiM jAva saMnihisaMnicayAo vA pariesijjamANe pehAe tahappagAraM 649 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDai01 uddezakaH 2 asaNaM vA 4 apurisaMtarakaDaM jAva no paDiggAhijjA 1 // aha puNa evaM jANijjA zrotrAcA rAjavRttiH dinnaM jaM tesiM dAyavaM, aha tattha bhujamANe pehAe gAhAvahabhAriyaM vA gAhAvahabhagirNi zIlAvA.) vA gAhAvaiputtaM vA dhUyaM vA suNhaM vA dhAi vA dAsaM vA dAsiM vA kammakaraM vA kamma kariM vA se puvAmeva AloijjA-Ausitti vA bhagiNitti vA dAhisi me itto / 650 // annayaraM bhoyaNajAyaM, se sevaM vayaMtassa paro asaNaM vA 4 Ahaha dalaijjA tahappagAraM asaNaM vA 4 sayaM vA puNa jAijjA paro vA se dijjA phAsuyaM jAva paDiggA hijjA 2 // sU0 12 // sa bhikSuryatpunarevaMbhUtamAhArAdikaM jAnIyAttadapuruSAntarakRtAdivizeSaNamaprAsukamaneSaNIyamiti manyamAno no galIyAditi sambandhaH, tatra samavAyo-melakaH zaGkhacchedazreNyAdeH piNDanikara:-pitRpiNDo mRtakabhaktamityarthaH, indrotsavaHpratItaH skandaH-svAmikArtikeyastasya mahimA-pUjA viziSTe kAle kriyate, rudrAdayaH-pratItA: navaraM mukundo-paladevaH, tadevaMbhUteSu nAnAprakAreSu prakaraNeSu satpu teSu ca yadi yaH kazcicchramaNabrAhmaNAtithikapaNavaNImagAdirApatati tasmai sarvasmai dIyata iti manyamAno'puruSAntarakRtAdivizeSaNaviziSTamAhArAdikaM na gahIyAta, athApi sarvasmai na dIyate tathA'pi ka janAkIrNamiti manyamAna evaMbhUte saGkhaDivizeSe na pravizediti // etadeva savizeSaNaM grAmamAha atha punarevaMbhUtamAhArAdikaM jAnIyAta , tadyathA-dattaM yattebhyaH zramaNAdibhyo dAtavyam, 'atha' anantaraM tatra svata || 65. //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 65 // eva tAn gahasthAna bhuJjAnAn 'prekSya' dRSTvA''hArAoM tatra yAyAt , tAn gRhasthAn svanAmagrAhamAha tadyathA--gRhapatimAryAdikaM bhuJjAnaM pUrvameva 'Alokayet pazyet prabhu prabhusaMdiSTaM vA bra yAta , tadyathA-AyuSmati ! bhagini ! ityAdi, dAsyasi mahyamanyataradbhojanajAtamiti, evaM vadate sAdhave paro-gRhastha AhRtyAzanAdikaM dadyAta, tatra ca janasaGkalavAtsati vA'nyasmin kAraNe svata eva sAdhuryAcet, ayAcito vA gahastho dadyAt , tatprAsukameSaNIyamiti manyamAno gRhNIyAditi // anyagrAmacintAmadhikRtyAha se bhikkha vA 2 paraM ajoyaNamerAe saMkhahiM naccA saMkhaDipaDiyAra no abhisaMdhArijjA gamaNAe 1 // se bhikkha vA 2 pAINaM saMkhaDiM nacA parINaM gacche aNADhAyamANe, paDINaM saMkhaDi naccA pAINaM gacche aNADhAyamANe, dAhiNaM saMkhaDi naccA udoNaM gacche aNADhAyamANe, uINaM saMkhaDi naccA dAhiNaM gacche aNADhAyamANe, jattheva sA saMkhaDi siyA, taMjahA-gAmaMsi vA nagaraMsi vA kheDaMsi vA kabbaDaMsi vA maDaMbaMsi vA paTTaNaMsi vA AgaraMsi vA doNamuhaMsi vA negamaMsi vA AsamaMsi vA saMnivesaMsi vA jAva rAyahANiMsi vA saMkhaDi saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe 2 // kevalo bUyA-AyANameyaM AyayaNameyaM) saMkhaDiM sakhaDipaDiyAe abhidhAremANeAhAkammiyaM vA uddesiyaM vA mIsajAyaM vA kIyagaDaM vA pAmiccaM vA acchijjaM vA 651.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAvRttiH // //// aNisiha vA abhihaDaM vA Ahaha diljamANaM bhujijjA 3 // bhIAcA zrutaskaM. 2 sa bhikSaH 'para' prakaNArddhayojanamAtre kSetra saMkhaNDayante-virAdhyante prANino yatra sA saGkaDistA jJAtvA tatpratijJayA cUlikA0 1 'nAbhisaMdhArayet' na paryAlocayettatra gamanamiti, na tatra gaccheditiyAvat // yadi punameSu paripATathA pUrvapravRttaM gamanaM zrIlaGkA.) piNDaiSa.. tatra ca saGkhaDiM parijJAya yadvidheyaM tadarzayitumAha uddezaka sa bhikSuryadi 'prAcInAM' pUrvasyAM dizi saGghaDiM jAnIyAttataH 'pratIcInam' aparadigbhAgaM gaccheta, atha pratIcInAM jAnIyAttataH prAcInaM gaccheta , evamuttaratrApi vyatyayo yojanIyaH, kathaM gaccheta 1-'anAdriyamANaH saGkaDimanAdarayannityarthaH, etaduktaM bhavati-yatraivAsau saGkhaDiH syAtatra na gantavyamiti, ka cAsau syAditi darzayati, tadyathA-pAme vA prAcuryeNa grAmadharmopetatvAt , karAdigamyo vA grAmaH, nAsmiAn karo'stIti nakara, dhUliprAkAropetaM kheTaM, kaTa-kunagara, sarvato'rddhayojanAtpareNa sthitagrAma maDambaM pattanaM-yasya jalasthalapathayoranyatareNa paryAhArapravezaH, AkarA-tAmrAderutpattisthAnaM, droNamukhaM-yasya jalasthalapathAvubhAvapi, nigamA-vaNijasteSAM sthAnaM naigamam , AzramaM yattIrthasthAnaM, rAjadhAnI-yatra rAjA svayaM tiSThati, sannivezo yatra prabhUtAnAM bhANDAnAM praveza iti, tatraiteSu sthAneSu saGkhaDiM jJAtvA saGghaDi pratijJayA na gamanam 'abhisaMdhAra yeva' na paryAlocayet , kimiti !, yataH kevalI brayAt 'AdAnametat' karmopAdAnahai metaditi, pAThAntaraM vA 'AyayaNameyaMti AyatanaM-sthAnametadoSANAM yatsaGghaDIgamanamiti, kathaM doSANAmAyatanamiti am // 6 // 2 // darzayati-'saMkharDi saMkhaDipaDiyAe'tti, yA yA saGkhaDistAM tAm 'abhisandhArayataH' tatpratijJayA gacchataH sAdhoravazyame // // //// // //// // ////
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ teSAM madhye'nyatamo doSaH syAt, tadyathA-prAdhAkarma vA auddezika vA mizrajAtaM vA krAMtakRtaM vA udyatakaM vA AcchedyaM / vA anisRSTama (TaM vA') pAhRtami (taM veti,) eteSAM doSANAmanyatama doSaduSTaM bhuJjota, ma hi prakaraNa kataivamabhisaMdhArayet-yathA'yaM yatimatprakaraNamuddizyehAyAtaH, tadasya mayA yena 6 nacitprakAreNa deyamityabhisandhAyAdhAkarmAdi vidadhyAditi, yadivA yo hi solupatayA saGkhaDipratijJayA gacchet sa tata evAdhAkarmAdyapi bhuJjIte ti / kiJca-ma DinimitamAgagchataH sAdhUnuddizya gRhastha evaMbhUtA vasatIH kuryAdityAha assaMjae bhikkhupaDiyAe khuDDiyaduvAriyAo mahalliyaduvAriyAo kujA, mahalliyaduvAriyAo khuDDiyaduvAriyAo kujjA, samAo sijjAo visamAo kajjA, visamAo sijjAo samAo kujjA, pavAyAo sijjAo nivAyAo kujjA, nivAyAo sijjAo pavAyAo kujjA, aMto vA bahiM vA uvassayasya hariyANi chidiya chiMdiya dAliya dAliya saMthAragaM saMthArijjA, esa vilugayAmo sijjAe (esa khalu bhagavayA mosajjAe), tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDiM vA pacchAsaMkhaDi vA saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe 4 / eyaM khala tassa bhikkhussa jAva sayA jara 5 / ttibemi // sU. 13 // piNDaiSaNAdhyayane dvitIyaH // 2-1-1-2 // 'asaMyataH' gRhasthaH sa ca zrAvakaH prakRtibhadrako vA syAt tatrAsau sAdhupratijJayA kSadradvArA:-saGkaTadvArAH satyastA // 53 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH zIlAvA.) zrutaH3, cUlikA uddezaka mahAdvArAH kuryAt, vyatyayaM vA kAryApekSayA kuryAt, tathA samAH zayyA-vasatayo viSamAH sAgArikApAtabhayAt kuryAt, sAdhusamAdhAnArtha vA vyatyayaM kuryAta, tathA pravAtAH zayyAH zItabhayAnnivAtAH kuryAta, grISmakAlApekSayA vA vyatyayaM vidadhyAditi tathA'ntaH-madhye upAzrayasya bahirvA haritAni chiyA chittvA vidArya vidArya upAzrayaM saMskuryAta, saMstArakaM vA saMstArayet, gahasthazcAnenAbhisandhAnena saMskuryAd-yathaiSA-sAdhuH zayyAyAH saMskAre vidhAtavye 'viluMgayAmo' (esa khalu bhagavayA mIsajjAe)tti nigranthaH akiJcana ityataH sa gRhasthaH kAraNe saMyato vA svayameva saMskArayedityupasaMharatitasmAt 'tathAprakArAm' anekadoSaduSTAM saGghaDi vijJAya sA puraHsaGkhaDiH pazcAtsaGkhaDirvA bhavet, jAtanAmakaraNavivAhAdikA puraHsaGkhaDiH tathA mRtakasaGkhaDiH pazcAtsaGkhaDiriti, yadivA pura:- agrataH saGkhaDirbhaviSyati ato'nAgatameva yAyAta, vasatiM vA gRhasthaH saMskuryAt, vRttA vA saGkhaDirato'tra taccheSopabhogAya sAdhavaH samAgaccheyuriti, sarvathA so saGkhaDiM saGkhaDipratijJayA 'no'bhisaMdhArayet' na paryAlocayedgamanakriyAmiti, evaM tasya mikSoH sAmagryaM-sampUrNatA mikSamAvasya yatsarvathA saGkhaDivarjanamiti // prathamasya dvitIyaH samAptaH // 2-1-1-2 // .. // atha prathamapiNDaiSaNAdhyayane tRtIyoHzakaH // ___ ukto dvitIyaH, sAmprataM tRtIya Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantageddezake doSasaMbhavAtsaGkhaDigamanaM niSiddha, prakArAntareNApi tadgatAneva doSAnAha- . // 54 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 655 / / **** se egaio anayaraM saMkhaDi AsittA piSittA haDijja vA vamija vA bhutte vA se no sammaM pariNamijjA annayare vA se dukkhe rogAyaMke samuppajjijjA kevalI bUyA AyANameyaM // sU0 14 // iha khalu bhikkhU gAhAvaIhiM vA gAhAvaINIhiM vA paridhAyaehiM vA parivAIyAhiM vA egajjaM saddhiM suDaM pAu bho vaimissa huratthA vA uvassayaM paDilehemANo no labhijA tameva uvassayaM saMmissIbhAvamAvajjijjA, annamaNe vA se mattaM vippariyAsiyabhUe itthiviggahe vA kilIye vA taM bhikkhu uvasaMkamitta bUyA - AusaMto samaNA ! ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA rAo vA viyAle vA gAmadhammaniyaMtiyaM kahu rahassiyaM mehuNadhammapariyAraNApa AuTTAmo, taM cevegaIo sAtijjijjA - akaraNIjjaM ceyaM saMkhAe ee AyANA (AyataNANi) saMti saMvijja(mANA paccavAyA bhavaMti, tamhA se saMjae niyaMThe tahappagAraM puresaMkhaDiM vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDi saMkhapiDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe / sU0 15 // sa bhikSuH 'ekadA ' kadAcid ekacaro vA 'anyatarAM' kAzcitpuraHsaGghaDiM pazcAtsaGghaDi vA 'saGghaDi ' miti saGghaDi - bhaktam 'AsvAdya' zuklA tathA pItvA zikhariNIdugdhAdi, taccAtilolupatayA rasagRddhayA''hAritaM sat 'chaDDu jja vA' chardi vidadhyAt kadAcicA pariNataM sadvizucikAM kuryAt, anyataro vA rogaH- kusstth| dakaH AtaGkastvA zujIvitApahArI / / 655 / /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIdhAcA ttiH bhAlAvA. cUlikA.1 piNDai01 udezakA 3 zUlAdikaH samutpadyeta, kevalI-marvajJo va yAt, yathA 'etata' saMkhaDImavatam 'AdAna' karmopAdAnaM vartata iti / yathainadAdAnaM bhavati tathA darzayati-'iheti saGkhaDisthAne'smin vA bhave'mI apa yAH ApnumikAstu durgatigamanAdayaH, khalu| zabdo vAkyAlaGkAre, mikSaNazIlo bhikSuH sa gRhapatibhistadbhAryAbhirvA parivAjakaiH parivAjikAbhirvA sArddha mekadyam-ekavAkyatayA saMpradhArya 'bhA' ityAntraNe etAnAmanya caitadarzayati-saMkhaDigatasya lolupatayA sarva saMbhAvyata ityatastaidyatimizraM 'soMDa'ti sIdhumanyadvA prasanna dikaM pAtu pItvA tataH 'huravatthA vA bahirvA nirgatyogazrayaM yAceta, yadA ca pratyupezamANo vivakSitamupAzrayaM na lameta tatastamevopAzrayaM yatrAso saMkhaDistavAnyatra vA gRhasthaparivAjikAdimirmizrIbhAvamApadyeta, tatra cAsAvanyamanA matto gRhasthAdiko viparyAsIbhUta AtmAnaM na smarati, sa vA bhikSugatmAnaM na smaret , asmaraNAccaivaM cintayed-yathA'haM gRhastha eka, yadivA-strIvigrahe zarIre 'viparyAsIbhUtaH' abhyupapannaH 'klIve vA nasake vA, sA ca strI napuMsako vA, taM bhikSam 'upasakramya' AsannIbhya bra yAt, tadyathA-AyuSmanu ! zramaNa ! tvayA sahakAntamahaM prArthayAmi, tadyathA-ArAme vopAzraye vA kAlatazca rAtrau vA vikAle vA, taM mikSaM grAmadha:-viSayopamogagataiApArainiyantritaM kRtvA, tadyathA-mama tvayA vipriyaM na vidheyaM, pratyahamahamanusaraNIyeti evamAdibhirniyamya grAmAsanne vA kutracidrahasi mithunaM-dAmpatyaM tatra bhavaM maithunam-abrahmati tasya dharmAH-tadgatA vyApArAsteSAM pariyAraNA-Ase. vanA tayA 'mAuddAmo'tti prava mahe, idamuktaM bhavati-sAdhumuddizya rahasi maithunaprArthanA kAcitkuryAda, tAM caikaH kazcidekAkI vA 'sAijjejja'tti abhyupagaccheda, akaraNIyametad evaM 'saGghayAya' jJAtvA saMkhar3igamanaM na kuryAd, yasmAde
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAni 'AyatanAni' karmopAdAnakAraNAni 'santi' bhavanti 'saMghIyamAnAni' pratikSaNamupacIyamAnAni idamuktaM bhavati-anyAnyapi karmopAdAnakAraNAni bhaveyuH, yata evamAdikAH pratyapAyA bhavanti tasmAdasau saMyato nirgranthastathAprakArAM saMkhaDiM puraHsaMkhaDiM pazcAtsaMkhaDiM vA saMkhaDiM jJAtvA saMkhaDipratijJayA 'nAbhisaMdhArayed gamanAya' gantuna paryAlocayedityarthaH / tathA se bhikkhU vA 2 anayariM saMkhaDi succA nisamma saMpahAvai ussuyabhUeNa appANaNaM, dhuvA saMkhaDI, no saMcAei tattha iyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM paDiggAhittA AhAraM AhArittae, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA // se tattha kAleNa aNapavisittA tasthiyareyarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavArya paDigAhittA AhAraM AhArijjA 2 // sU0 16 // sa bhikSAnyatarAM puraHsaMkhaDiM pazcAtsaMkhaDi vA zrutvA'nyataH svato vA 'nizamya' nizcitya kutazciddhetostatastadamimukhaM saMpradhAvatyu sukabhUtenAtmanA-yathA mamAtra bhaviSyatyadbhatabhUtaM bhojyaM, yatastatra 'dhravA' nizcitA saMkhaDirasti, 'no saMcApati na zaknoti 'tatra' saMkhaDigrAme itaretarebhyaH kulebhyaH saMkhaDirahitebhya: 'sAmuyANiyaMti maikSaM, kimbhUtama :'eSaNIyama' AdhAkarmAdidoSarahitaM 'vesiyaMti kevalarajoharaNAdiveSAlamdhamutpAdanAdidoSarahitam, evaMbhUtaM piNDapAtama| AhAraM parigRhyAbhyavahattuM na zaknotIti sambandhaH, tatra cAsau ma tRsthAnaM saMspRzeta, tasya mAtRsthAnaM saMbhAvyeta, kathaM : //////////////////////////////////////////////////
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDa 1 uddeSaka 3 yadyapItarakulAhArapratijJayA gato, na cAsau tamabhyavartamalaM pUrvokzayA nItyA, tato'sau saMkhaDimeva gacchet . evaM ca mAtRpoprAcA rAjavRttiH sthAnaM tasya saMbhAvyeta, tasmAnnaivaM kuryAd-aihikAmuSmikApAyabhayAta saMkhaDigrAmagamanaM na vidadhyAditi // yathA ca kuryAzIlAkA.) tathA''ha-'saH' bhikSuH 'tatra' saMkhaDiniveze kAlenAnupravizya tatretaretarebhyo gRhebhyaH ugrakalAdibhyaH 'sAmudAnika' 8 samudAna-mikSA tatra bhavaM sAmudAnikam 'eSaNIyaM' prAsukaM 'vaiSika' kevalaveSAvAptaM dhAtrIpiNDAdirahitaM piNDapAtaM // 658 // pratigRhyAhAramAhArayediti / / punapi saMkhaDivizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se je puNa jANijjA gAma vA jAva rAyahANiM vA imasi khala gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA saMkhaDI siyA taMpi ya gAma vA jAva rAyahANiM vA saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe ? // kevalI bUyA AyANameyaM AinA. 'vamA NaM saMkhaDiM aNupavissamANassa-pAeNa vA pAe avakaMtapuvve bhavai, hattheNa vA hatthe saMcAliyapuvve bhavei, pAeNa vA pAe AvaDiyapugve bhavai, sIseNa vA sIse saMghaTTiyapuve bhavaha, kAraNa vA kAe saMkhobhiyapuvve bhavada, daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA leluNA vA kavAleNa vA abhihayapuvveNa vA bhavai, sIodaeNa vA ussittapubve bhavai, rayasA vA parighAsiyapuvve bhavada, aNesaNijje vA paribhutta ve vaha, a siM vA dijamANe paDiggAhiyapure bhavaDa, tamhA se saMjae niyaThe tahappagAraM AinAvamA NaM ////////////////////////////////////////////////// // 650
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 656 // saMkhaDiM saMkhaDipaDiyAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe 2 // sU0 17 // samikSuryadi punarevaMbhUtaM grAmAdikaM jAnIyAt, tadyathA- grAme vA nagare vA yAvadrAjadhAnyAM vA saMkhaDibhaviSyati, tatra ca carakAdayo'pare vA mikSAcarAH syugtastadapi grAmAdikaM saMkhaDipratijJayA 'nAbhisandhArayedgamanAtha' na taMtra gamanaM kuryA - dityarthaH // tadgatAMzca doSAn sUtreNaivAha - kevalI . yAd yathaitadAdAnaM - karmopAdAnaM vattata iti darzayati-sA ca saMkhaDi: AkIrNA vA bhavet - carakAdibhiH saMkulA 'avamaH 'hInA zatasyopaskRte paJcazatopasthAnAditi, tAM cAkIrNAmavamAM cAnupravizato'pI doSAH, tadyathA - pAdenAparasya pAda AkrAnto bhavet hastena vA hastaH saMcAlito bhavet, 'pAtreNa vA' bhAjanena vA 'pAnaM bhAjanamApatitapUrvaM bhavet, zirasA vA ziraH saGghaTTitaM bhavet, kAyenA parasya -- carakAdeH kAyaH saMcobhitapUrvo bhavediti, sa ca carakAdirAruSitaH kalahaM kuryAt, kupitena ca tena daNDenAsthnA vA muSTinA vA loSThena vA kapAlena vA sAdhubhihatapUrvo bhavet, tathA zItodakena vA kazcitsiJcet, rajasA vA paridharSito bhavet / ete tAvatsaGkIrNadoSAH, avamadoSAzrAmI--anepaNIyaparibhogo bhavet stokasya saMskRtatvAtprabhUtatvAccArthinAM, prakaraNakArasyAyamAzayaH syAdyathA matprakaraNamuddizyaite samAyAtAstata etebhyo mayA yathAkathazciddeyamityabhisandhi nA''ghAkarmAdyapi kuryAd, ato'neSaNIya paribhogaH syAditi, kadAcidvA dAtrA'nyasmai dAtumabhivAJchitaM taccAnyasmai dIyamAnamantarAle sAdhugRhNIyAt, tasmAdetAn doSAnabhisaMpradhArya saMyato nirgranthastathAprakArAmAkIrNAmavamAM saGghaDiM vijJAya saGghaDipratijJayA nAbhisaMdhArayed gamanAyeti // sAmprataM sAmAnyena piNDazaGkAmadhikRtyAha // 656 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoAcAganavRttiH bhIlAbA.) cUlikA.. piNDaiSa. 1 uddezaka se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 esaNijje siyA . aNesaNijje siyA vitigichasamAvanneNa appANeNa asamAhaDAe lesAe tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA // suu018|| sa bhikSAhapatikulaM praviSTaH san yatpunarAhArajAtameSaNIyamapyevaM zaGketa, tadyathA-vicikitsA-jugupaNa vA'neSaNIyAzaGkA tayA samApannaH- zaGkAgahIta AtmA yasya sa tathA tena zaGkAsamApannenAtmanA 'asamAhaDAe' azuddhayA lezyayA--udgamAdidoSaduSTamidamityevaM cittaviplutyA'zuddhA lezyA--antaHkaraNarUpopajAyate tayA satyA 'tathAprakAram' aneSaNIyaM zaGkAdoSaduSTa mAhArAdikaM sati lAme "jaM saMketaM samAvajje" iti vacanAna pratigahIyAditi // sAmprataM gacchanirgatAnadhikRtya sUtramAha se bhikkhU vA 2 gAhAvaikulaM pavisiukAme savvaM bhaMDagamAyAe gAhAvAkulaM piMDavAyaDiyAe pavisijja vA nikkhamijja ghaa1|| se bhikkhU vA 2 bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikkhamamANe vA pavisamANe vA savvaM bhaMDagamAyAe bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA nikvamijja vA pavisija vA 2 // se bhikkha pA 2 gAmANugAma dUijjamANe savvaM bhaMDagamAyAe gAmANagAmaM dUijjijjA 3 // sU. 19 // sa bhikSurgacchanirgato jinakalpikAdirgRhapatikulaM praveSTukAmaH 'sarva' niravazeSa 'bhaNDaka' dharmopakaraNam 'AdAya'
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 661 // *** //////// gRhItvA gRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA: pravizedvA tato niSkrAmedvA / tasya copakaraNamanekadheti, tadyathA - "duga niga cakka paMcaga nava dasa ekkAraseva bArasahe "tyAdi / tatra jinakalpiko dvividha:- chidrapANiracchidrapANizca tatrAcchidrapANeH zaktyanurUpAbhigrahavizeSAd dvividhamupakaraNaM, tadyathA-rajoharaNaM mukhakhikA ca, kasyacitvakatrANArthaM kSaumapaTaparigrahAttrividham aparasyoda kavindu paritApAdirakSaNArthamaurNikapaTa parigrahAccaturddhA tathA'sahiSNutarasya dvitIyakSaumapaTaparigrahAtpaJcadheti / chidrapANestu jinakampikasya saptavidhapAtra niyogasamanvitasya rajoharaNamukhavatrikAdigrahaNakrameNa yathAyogaM navavidho dazavidha ekAdazavidho dvAdazavidhazcopadhirbhavati, pAtraniryogazca - " " pattaM ? pattAbaMdhI 2 pAyaDavaNaM 3 ca pAyakesariyA 4 / paDalAi 5 rattANaM 6 ca gAcchao 7 pAyanijjogo / / 1 / / " anyatrApi gacchatA sarvamupakaraNaM gRhItvA gantavyamityAha--sa bhikSugramAdevahirvihArabhUmiM vA svAdhyAyabhUmiM vA tathA 'vicArabhUmi' viSThotsargabhUmiM sarvamupakaraNamAdAya pravizeniSkrAmedvA etadvitIyaM, evaM grAmAntare'pi tRtIyaM sUtram // sAmprataM gamanAbhAve nimittamAha sebhikkhu vA 2 aha puNa evaM jANijjA - tibvadesiyaM vAsaM vAsemANaM pehAe tivvadesiyaM mahiyaM saMnicayamANaM pehAe mahavAeNa vA rayaM samuddhayaM pehAe tiricchapAimA vA tasA pANA saMthaDA saMnicayamANA pehAe se evaM naccA no savvaM bhaMDagamAyAe gAhA1 pAtraM patravadhaH pAtrasthApanaM ca pAtra keshrikaa| paTalAni rajakhANaM ca gocchukaH pAtraniryogaH // 1 // // 661.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcA-- rAjavRttiH 'cIlAvA.) cUlikA piNDai01 uddezana .612 // vaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA nikkhamija vA pahiyA vihArabhUmi vA viyA. rabhUmi vA nikkhamija vA pavisijja vA gAmANagAmaM dRinjinA / / suu020|| __sa bhikSuratha punarevaM vijAnIyAt , tadyathA--tIvra--bRhadvAropetaM dezikaM--bRhatkSetravyApi tIvra'ca taddezikaM ceti samAsaH, bRhadvAraM mahati kSetre varSantaM prekSya, tathA tIvradezikA-mahati deze'ndhakAropetAM 'mahikAM vA' dhUmikA saMnipatantIM 'prekSya' upalabhya, tathA mahAvAtena vA samudbhutaM rajaH prekSya tirazcInaM vA saMnipatato--gacchataH 'prANinaH' pataGgAdIn 'saMskR(stR)tAn' ghanAn prekSya sa bhikSurevaM jJAtvA gRhapatikulAdau sUtratrayoddiSTaM sarvamAdAya na gacchenApi niSkrAmedveti, idamuktaM bhavati-sAmAcArye vaisA yathA gacchatA sAdhunA gacchanirgatena tadantargatena vA upayogo dAtavyaH, tatra yadi varSamahikAdikaM jAnIyAttato jinakalpiko na gacchatyeva, yatastasya zaktireSA yayA SaNmAsaM yAvatpurIpotsarganiSe(ge), vidadhyAt, itarastu sati kAraNe yadi gacchet na sarvamupakaraNaM gRhItvA gacchedini tAtparyArthaH // adhastAjju. gupsiteSu doSadarzanAtpravezapratiSedha uktaH, sAmpratamajugupsiteSvapi keSuciddoSadarzanAtpravezapratiSedhaM darzayitumAha se bhikkhU vA 2 se jAiM puNa kulAijANijAtaMjahA-khattiyANa vA rAINa vA kurA. INa vA rAyapesiyANa vA rAyavaMsaDiyANa vA aMto vA bAhiM vA gacchaMtANa vA saMnivihANa vA nimaMtemANANa vA animaMtemANANa vA asaNaM vA4lAbhe saMte no paDigAhijjA // sU0 21 / / piNDaiSaNAyAM tRtIya uddezakaH / / 2-1-1-3 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ .163 // sa bhikSuryAni punarevaMbhUtAni kulAni jAnIyAt , tadyathA--kSatriyAH -cakravattivAsudevabaladevaprabhRtayasteSAM kulAni, rAjAnaH kSatriyebhyo'nye, kurAjAnaH--pratyantarAjAnaH, rAjapreSyAH--daNDapAzikaprabhRtayaH, rAjavaMze sthitA- rAjJo mAtulabhAgineyAdayaH, eteSAM kulleSu saMpAtabhayAna praveSTavya, teSAM ca gRhAntarbahirvA sthitAnA 'gacchatA' pathi vahatAM saMniviTAnAm' AvAsitAnAM nimantrayatAmanimantrayatAM vA'zanAdi sati lAbhe na gRhNIyAditi // prathamasyAdhyayanasya tRtIya uddezakaH samAptaH // 2-1-1-3 // // atha prathamapiNDaiSaNAdhyayane caturthoddezakaH / / uktaH tRtIyoddezakaH, sAmprataM caturtha Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarodezake saGkhaDigato vidhirabhihitastadihApi tacchepavidheH pratipAdanArthamAha se bhikkha vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANejA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA maMsakhalaM vA macchakhalaM vA AheNaM vA paheNaM vA hiMgolaM vA saMmelaM vA horamANaM pehAe aMtarA se maggA bahupANA bahuSIyA bahuhariyA bahuosA bahuudayA bahuuttiMgapaNagadagamaTTIyamakaDAsaMtANayA bahave tattha samaNamAhaNaatihikivaNavaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ( uvAgacchaMti) tatthAinnA vittI no pannassa nikkhamaNapavesAe no pannassa vAyaNapuccha // 6 // 3 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrana 2 bhItrAcA pravRttiH bhAlAvA.) piNDai 1 uddezakA // 664 // gapariyaTTaNANappehadhammANaogaciMtAe, se evaM naccA tahappagAraM puresaMkhaDi vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDiM saMkhaDipaDiAe no abhisaMdhArijjA gamaNAe // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA maMsAiyaM vA macchAiyaM vA jAva hIramANaM vA pehAe aMtarA se maggA appA pANA jAva saMtANagA no jattha bahave rUmaNa 2 jAva uvAgamissaMti appAinnA vittI pannassa nikvamaNapavesAe pannassa vAyaNapucchaNapariyaTTaNANappehadhammANuogaciMtAe, sevaM naccA tahappagAraM puresabaDi vA pacchAsaMkhaDiM vA saMkhaDi saMkhaDipaDiAe abhisaMdhArija gamaNAe 2 // sU022 / / sa bhikSuH kvacidgrAmAdau bhikSArtha praviSTaH san yadyevaMbhUtA saGghaDi jAnIyAt tatpratijJayA nAmisaMdhArayed gamanAyetyante kriyA, yAdRgabhUtA ca saGkhaDiM na gantavyaM tAM darzayati-mAMsamAdau pradhAnaM yasyAM sA mAMsAdikA tAmiti, idamuktaM bhavati-mAMsanivRtti katu kAmAH pUrNAyAM vA nivRttI mAMsapracurga saGkhaDiM kuyuH, tatra kazcitsvajanAdistadanurUpameva kizcinnayet , tacca nIyamAnaM dRSvA na tatra gantavyaM, tatra doSAn vakSyatIti, tathA matsyA Adau pradhAnaM yasyAM sA tathA, evaM mAMsakhalamiti, yatra saGkhaDinimittaM mAMsa chittvA chittvA zoSyate zuSkaM mAM puJjIkRtamAste tattathA, kriyA pUrvavata , evaM matsyakhalamapIti, tathA 'AheNaM'ti dvivAhottarakAlaM vadhUpraveze varagRhe bhojanaM kriyate, 'paheNaM'ti vadhvA nIyamAnAyA yatpitagRhabhojanamiti, hiMgolaM'ti mRtakamaktaM yakSAdiyAtrAbhojanaM vA, 'saMmelaM'ti parijanasanmAnabhaktaM goSThI // 664.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktaM vA, tadevaMbhRtAM saGkaDi jJAtvA tatra ca kenacitsvaM janAdinA tannimittameva kizcid 'hriyamANaM' nIyamAnaM prekSya tatra bhikSArtha na gacched, yatastatra gacchato gatasya ca doSAH saMbhavanti, tAMzca darzayati-gacchatastAvadantarA-antarAle 'tasya' mikSoH 'mArgAH panthAno bahavaH prANA:-prANina:-pataGgAdayo yeSu te tathA, tathA bahucIjA bahuharitA bahvavarAyA bahRdakA bahUtiGgapanakodakamRttikAmakaTasantAnakAH, prAptasya ca tatra saGkhaDisthAne bahavaH zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagA upAgatA upAgamiSyanti tathopAgacchanti ca, tatrAkIrNA carakAdibhiH 'vRttiH' varttanam ato na tatra prAjJasya niSkramaNapravezAya vRttiH kalpate, nApi prAjJastha vAcanApracchanAparivartanA'nuprekSAdharmAnuyogacintAyai vRttiH kalpate, na tatra janAkIrNe gItavAditrasambhavAt svAdhyAyAdikriyAH pravanta iti bhAvaH, samikSarevaM gacchagatApekSayA bahudoSAM tathAprakArAM mAMsapradhAnAdikAM puraHsaGkhaDi pazcAtsaGkhaDi vA jJAtvA tatpratijJayA nAbhisandhArayedgamanAyeti 1 // sAmpratamapavAdamAha -sa bhiradhyAnakSINo glAnotthitastapazcaraNakarSito vA'vamaudarya vA prekSya durlabhadravyArthI vA sa yadi punarevaM jAnIyAt-mAMsAdikamityAdi pUrvavadAlApakA yAvadantarA-antarAle 'se' tasya bhikSorgacchato mArgA alpaprANA anpaSIjA alpaharitA ityAdi vyatyayena pUrvavadAlApakAH, tadevamanpadoSAM saGkhaDiM jJAtvA mAMsAdidoSaSariharaNasamarthaH sati kAraNe tatpratijJayA'bhisaMdhArayedgamanAyeti 2 // piNDAdhikAre'nuvartamAne bhikSAgocaravizeSamadhikRtyAha se bhikkha vA 2 jAva pavisiukAme se jaM puNa jANijjA khoriNiyAo gAvIo khorijamANoo pehAe asaNaM vA 4 uvasaMkhaDijjamANaM pehAe purA, appajUhie sevaM
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcAgAvRttiH kSiIlAvA.) .666 // zrutaskaM.2 cUlikA01 piNDaiSa.. uddezaka baccA no gAhAvaikulaM piMjavAyapaDiyAe nikkhamijja vA pavisijja vA 1 // se tamAdAya ergatamvakkamjji aNAvayamasaMloe cihijjA, aha puNa evaM jANijjAsvIriNiyAo gAvAo khIriyAo pahAe asaNaM vA 4 upakvaDiyaM pehAe purAe jUhie sevaM nacAo saMjayAmeva gAhAvAkulaM piMDavAyapaDiyAe nikkha mijja vA 2, 2||suu.23|| sa bhikSugRhapatikulaM praveSTukAmaH sanatha punarevaM vijAnIyAd, yathA kSIriNyo gAvo'tra duhyante, tAzca duhyamAnAH prekSya tathA'zanAdikaM caturvidhamapyAhAramupasaMskriyamANaM prekSya tathA appajUhie'tti siddhe'pyodanAdike 'purA' pUrvamanyeSAmadatte sati pravartamAnAdhikaraNApekSI pUrvatra ca prakRtibhadrakAdiH kazcidyatiM dRSTvA zraddhAvAn bahutaraM dugdhaM dadAmIti vatsakapIDAM kuryAt seyu; duhyamAnA gAvastatra saMyamAtmavirAdhanA, arddhapakkaudane ca pAkAtha tvarayA'dhikaM yatnaM kuryAta tataH saMyamavirAdhaneti, tadevaM jJAtvA sa bhikSAhapatikulaM piNDapAtapratijJayA na pravizenApi niSkrAmediti // yacca kuryAttaddayitumAha___ 'sa' bhikSaH 'tam' artha godohanAdikam 'AdAya' gRhItvA'vagamyetyarthaH, tata ekAntamapakrAmed , apakramya ca gRhasthAnAmanApAte'saloke ca tiSThet , tatra tiSThanatha punarevaM jAnIyAd yathA kSIriNyo gAvo dugdhA ityAdi pUrvavyatyayenAlApakA neyA yAvaniSkrAme pravizedveti // piNDAdhikAra evedamAha mikkhAgA nAmege evamAhaMsu-samANA vA vasamANA vA gAmANugAmaM dUijjamANe
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDAe svala bhayaM gAme saMniruDAe no mahAlae se haMtA bhayaMtAro bAhiragANi gAmANi bhikkhAyariyAe vayaha, saMti tatthegaiyassa bhikkhussa puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA vA parivasaMti, taMjahA-gAhAvaI vA gAhAvaiNIo vA gAhAvaiputtA vA gAhAvaidhuyAo vA gAhAvaIsuNhAo vA dhAio vA dAsA vA dAsIo vA kammakarA vA kammakarIo vA, tahappagArAI' kulAI puresaMthuyANi vA pacchAsaMthu. yANi vA puvAmeva mikkhAyariyAe aNupavisissAmi / aviya ittha labhissAmi piMDaM vA loyaM vA khIraM vA dahiM vA navaNIyaM vA ghayaM vA gullaM vA tilla yA maI vA majjaM vA masaM vA sakkuliM vA phANiyaM vA pUrva vA sihiriNiM vA, taM pucvAmeva bhuccA piJcA paDiggahaM ca saMlihiya saMmajiya tao pacchA bhikkhuhiM saDi gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisissAmi vA nikvamissAmi vA, mAihANaM saMphAse, taM no evaM karijA 2 // se tattha bhikkhUhi saddhiM kAleNa aNupavisittA tatthiyareyarehiM kulehi sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDayAyaM paDigAhittA AhAraM AhArijA3 / eyaM khala tassa bhikkhussa vA mikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM savvaDhehiM samie mahie sayAjae timi 4 // sU0 24 // piNDaSaNAyAM caturtha uddeshkH||2-1-1-4|||
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhonAcA gAvRttiH zIlAvA.) ataraka02 cUlikA 1 piNDa. 1 uddezaka 5.668 // //////////////////////////////////////////////////// bhikSaNazIlA bhikSukA nAmake sAdhava cavamuktavantaH, kimbhUtAmte ityAha- :' iti javAbalaparikSaNatapaikasminneva kSetre tiSThantaH, tathA vasamAnA:' mAsakalpavihAriNaH, ta evaMbhRtAH prAghUrNakAn samAyAtAna grAmAnugrAma dyamAnAn-gacchata evamRcuH-yathA kSalako'yaM grAmo'mpagRhabhikSAdo bA, tathA saMniruddhaH- sUtakAdinA, no mahAniti punarvacanamAdarakhyApanArtham , atizayena kRtaka. ityarthaH, tato hanta ! ityAmantraNaM, yUyaM bhavantaH-jyA bahiAmeSu bhikSAcaryArtha vrajate tyecaM kuryAt , yadivA tatraikasya vAstavyasya bhikSoH 'pura saMstunA 'bhrAtRvyAdayaH 'pazcAtsaMstutA:' zvazurakulambaddhavAH parivamanni, nAn svanAmagrAhamAha, tadyathA-gRhapatirvetyAdi sugama yAttathAprakArANi kulAni puraHpazcAt - saMstutAni pU meva bhikSAkAlAdaha neSu bhikSArthaM pravekSyAmi, api caiteSu svajanAdikulepabhipreta lAbhaM lapsye, tadeva darzayati-piNDaM' zAlyodanAdikaM 'lAra m' itIndriyAnukUlaM sAdhupeta mucyate, tathA kSIraM vetyAdi sugamaM yAvatsihariNIM veti, nabaraM madyamAMse chedasUtrAbhiprAyeNa vyAkhyeye, athavA kazcidatipramAdAyaSTo'nyantagRnutayA madhumadyamAMsAnyapyAzrayedatastadupAdAnaM, 'phANiya'ti udakena dravIkRto guDaH kvathito'kvathito vA zikhariNI mArjitA, tallabdhaM pUrvameva bhuktvA peyaM ca pItvA patadgraha saMlihya nigvayA kRtvA saMmRjya ca babAdinA''rdratAmAnIya tataH pazcAdupAgate bhikSAkAle'vikRtavadanaH prApUrNakabhikSubhiH sAI gRhapatikula piNDapAtapratijJayA pravekSyAmi niSkramiSyAmi cetyabhisandhinA mAtRsthAna saMspRzedapAvityAH pratipadhyate-nai kuryAditi // kathaM ca kuryAdityAha 'sa:' bhikSu tatra' grAmAdau prAghUrNa kabhikSubhiH sArddha 'kAlena bhikSAvasareNa prAptena gRhapatikulamanupravizya tatra 'ita // 668
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 666 / / retarebhyaH' uccAvacebhyaH kulebhyaH 'sAmudAnikaM' bhikSApiNDam 'eSaNIyam' udgamAdidoSarahitaM 'vaiSika' kevalapAvAptaM dhAtrIdUtanimittAdipiNDadoSarahitaM 'piNDapAtaM' bhaikSaM pratigRhya prAghUrNakAdibhiH saha grAsaiSaNAdidoSarahitamAhAramAhArayed, etattasya bhikSoH 'sAmagryaM' saMpUrNo bhikSubhAva iti // prathamasya caturthaH samAptaH // 2-1-1-4 // // atha prathamapiNDeSaNAdhyayane paJcama uddezakaH // uktazcaturthoddezakaH, adhunA pazcamaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddeza ke piNDagrahaNavidhirabhihitaH, atrApi sa evAbhidhIyata ityAha sebhikSA 2 jAva viTThe samANe se jaM puNa jANijA - aggapiMDaM uktippamANaM pehAe aggapiMDa nikkhippamANaM pehAe aggapiMDaM hIramANaM pehAe aggapiMDaM paribhAijjamANaM pehAe aggapiMDaM paribhuJjamANaM pehAe aggapiMDaM parihavijjamANaM pehAe purA asiNAi vA avahArAi vA purA jatthapaNe samaNamAhaNaatihikivaNavaNImagA kha 2 uvasaMkamaMti se haMtA ahamavi khaDaM 2 uvasaMkamAmi, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karejjA // su0 25 // bhikSugRhapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAttadyathA - agrapiNDo - niSpannasya zAnyodanAderAhArasya devatAdyarthaM ******** // 666 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImAcAgaGgavRttiH zAlAGkA.) h 670 // stokastokoddhArastamutkSipyamANaM dRSTrA tathA'nyatra nikSipyamANaM, tathA 'hiyamANaM' nIyamAnaM devatAyatanAdau, tathA 'paribhajyamAnaM' vibhajyamAnaM stoka stokamanyebhyo dIyamAnaM, tathA paribhujyamAnaM tathA parityajyamAnaM devAyatanAccaturdikSu kSipyamANa, tathA 'purA asiNAi va'tti - 'purA' pUrvamanye zramaNAdayo yesumagrapiNDamazitavantaH tathA pUrvamapahRtavanto vyavasthathA'vyavasthayA vA gRhItavantaH tadabhiprAyeNa punarapi pUrvamiva vayamatra lapsyAmaha iti yatrApiNDAdau zramaNAdayaH 'khaddhaM kharddha'ti' tvaritaM svaritamupasaMkrAmanti sa bhikSaretadapekSya kazvidevaM 'kuryAda' Alocayed, yathA 'hanta' iti vAkyopanyAsArthaH ahamapi tvaritamupasaMkramAmi evaM ca kurvan bhikSurmAvasthAnaM saMspRzedityato naivaM kuryA diti / sAmprataM bhikSATana vidhipradarzanArthamAha se bhikkhU vA 2 jAva samANe aMtarA se vappANi vA phalihANi vA pAMgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA sati parakkame saMjaghAmeva parikkamijA no ujjayaM gacchA 1 / kevalI bUyA AyANameyaM, se tattha parakkamamANe payalija vA pakkhaleja vA pavajji vo, se tattha payalamANe vA pakkhalejjamANe vA pavaDamANe vA tattha se kA uccAreNa vA pAsavaNeNa vA kheleNa vA siMghANeNa vA vateNa vA pitte vA pUraNa vA sukkeNa vA soNieNa vA uvalitte siyA, tahapagAraM kAryaM no bhanaMtarahiyAe puDhavIe no sasiNiDAe puDhavIe no sasarakkhAe puDhavIe no cittamaMtAe silAe no zruta* 2 cUlikA 1 fque ? uddezakaH 5 // 670 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 671 / / cittamaMtAe lelUe kolAvAsaMsi vA dArue jIvapaiTTie saaMDe sapANe jAva sasaMtANae no Amajijja vA pamajijja vA saMlihijja vA nilihijja vA ubvalekha vA uvvahijja vA Ayo vA payAvija vA 2 / se puvvAmeva appasasarakkhaM taNaM vA pattaM vA kaI vA sakkaraM vA jAijjA, jAittA se tamAyAya egaMnamavakkamijA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAva annayaraMsi vA tahappagAraMsi paDilehiya paDilehiya pamajjiya pamajjiya tao saMjayAmeva Amajjijja vA jAva payAvijja vA 3 // sU0 26 / / sa bhikSurbhikSArthaM gRhapatikulaM-pATakaM rathyAM grAmAdikaM vA praviSTaH san mArga pratyupekSaita, tatra yadi 'antarA' antarAle 'se' tasya bhikSorgacchata etAni syuH, tadyathA - 'vamA: ' samunnatA bhUbhAgA grAmAntare vA kedArAH, tathA parikhA vA prAkArA vA gRhasya pattanasya vA, tathA toraNAni vA, tathA'rgalA vADargalapAzakA vA yatrArgalA'grANi nikSipante, etAni cantirAle jJAtvA prakramyate'neneti prakramo mArgastasminnanyasmin sati saMyata eva tena 'parAkrameta' gacchet naivajunapra gacchet, kimiti 1, yataH 'kevalI' sarvajJo brUyAd 'AdAnaM' karmAdAnametat saMyamAtmavirAdhanAtaH, tAmeva darzayati'sa' bhikSuH 'tatra' tasmin vaprAdiyukte mArge 'parAkramamANaH gacchan viSamatvAnmArgastha kadAcit ' pracalet' kampet prakhaledvA tathA prapatedvA sa tatra praskhalana prapatan vA SaNNAM kAyAnAmanyatamaM virAdhayet, tathA tatra 'se' tasya kAya uccAreNa vA prasravaNena vA zleSmaNA vA siGghAnakena vA vAntena vA pittena vA pUtena vA zukreNa vA zoNitena vA upa // 671 //
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIAcAgAvRttiH zIlAvA.) zrutaskaM. 2 cUlikA0 1 piNDaiSa.. uddezakaH 5 .672 // ////////////////////////////////////////////////// liptaH syAdityata evaM bhRtena paMthA na gantavyam , atha mArgAntarAmAvAcenaiva gataH praskhalitaH san kardamAdyapaliptakAyo naivaM kuryAditi darzayati-sa yatistathAprakAram-azucikardamAdhupAlaptaM kAyamana tarhitayA-avyavahitayA pRthivyA tathA 'sasnigdhayA' ArdrayA evaM sAjaskayA vA, tathA 'cittavatyA' sacittayA zilayA, tathA cittavatA 'lelanA' pRthivIzakalena vA, evaM kolAghuNAstadAvAsabhRte dAruNi jIvapratiSThite sANDe sapANini yAvansasantAna ke 'no' naiva sakRdAmRjyAnApi punaH punaH prajyAt , kardamAdi zodhayedityarthaH, tathA tatrastha eva 'na saMlihejA' na saMlikhet , nodvarttanAdinodvaleta , nApi tadevepacchuka mudvayet , nApi tatrastha eva sakRdAtApayet . punaH punarvA pratApayet , yatkuryAttadAhasa bhikSuH 'pUrvameva' tadananta mevAnparajaskaM tRNAdi yAceta, tena caikAntasthaNDile sthitaH san gAtraM 'pramRjyAta' zodhayet , zeSaM sugamamiti // kiJca se bhikkha vA 2 se jaM puNa jANijjA goNaM viyAla paDipahe pehAe mahisaM viyAlaM paDipahe pehAe, evaM maNassaM AsaM hatthi sIhaM vagdhaM vigaM dIviyaM acchaM taraccha parisaraM siyAlaM virAlaM suNayaM kolasuNayaM kokaMtiyaM cittAcillatyaM viyAlaM pacipahe pehAe sai parakkame saMjayAmeva parakkamejA, no ujjuyaM gacchijA 1 se bhikNva vA 2 jAva samANe aMtarA se uvAo vA khANae vA kaMTae vA dhasI vA bhilagA vA visame vA vijjale vA pariyAvajjiAjA, saha parakkame saMjayAmeva, no ujjuyaM gacchijjA 2 // suu027||
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 673 // sa bhikSurbhitArtha praviSTaH san pathyupayogaM kuryAt, tatra ca yadi punarevaM jAnIyAd yathA'tra kiJcidgavAdikamasti iti tanmArga rundhAnaM 'gA' balIvarda "vyAla' dRptaM duSTamityarthaH panthAnaM prati pratipathastasmin sthitaM pratyupecya zeSaM sugamaM, yAvatsati parAkrame - mArgAntare RjunA pathA''tmavirAdhanAsambhavAnna gacchet, navara 'vigaM'ti vRkaM dopinaM' citrakam 'acchaM'ti RkSaM 'parisara' nti sarabhaM 'kolasuNayaM' mahAsUkaraM 'kokaMtiyanti zRgAlAkRtirlomaTako rAtrau ko ko ityevaM rAraTIti, 'cittAcillaDa yaM' ti AraNyo jIvavizeSastamiti 1 // tathA-sa bhikSurbhikSArthaM praviSTaH san mArgopayogaM dadyAt, tatrAntarAle yadyetatparyApadyeta - syAt, tadyathA - 'avapAtaH' garttaH sthANurvA kaNTako vA ghasI nAma-sthalAdadhastAdavataraNaM 'bhiluga'tti sphuTitakRSNa bhUrAjiH viSamaM nimnogataM vijjalaM - kardamaH tatrAtmasaMyamavirAdhanAsambhavAt 'parAkrame' mArgAntare sati RjunA pathA na gacchediti // tathA bhikkhU vA 2 jAvagAhAvaikulassa duvArabAhaM kaMTagabu diyAe paripihiyaM pehAe tesiM puvvAmeva uggahaM aNaNunnaviya apaDilehiya appamajiya no avaMguNija vA pavisijja vA mikkhamiz2a vA, tesiM puSvAmeva uggahaM aNunnaviya paDilehiya paDilehiya pamajiya pamajjiya tao saMjayAmeva avaMguNijja vA paviseja vA nikkhamejja vA // sU. 28 // sa bhikSurbhikSArthaM praviSTaH san gRhapatikulasya 'duvArabAhaM'ti dvArabhAgastaM kaNTakazAkhayA 'pihitaM' sthagita prezya yeSAM tadgRhaM teSAmavagrahaM pUrvameva 'ananujJApya' ayAcitvA tathA apratyupecya cakSuSA'pramRjya ca rajoharaNAdinA / / 673 / /
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH zIlAGkA.) .674 // cUlikA piNDe0 1 uddezakaH 5 'no'vaMguNenja'tti naivodghATayed, udghATatha cana pravizenApi niSkAmata, doSadarzanAta , tathAhi-gRhapatiH pradveSa gacched , naSTe ca vastuni sAdhuviSayA zaGkotpadyata, udghATadvAre cAnyat pazvAdi pravizedityevaM ca saMyamAtmavigadhaneti / sati kAraNe'pavAdamAha-sa bhikSuryeSAM tadgRhaM teSAM sambandhinamavagraham 'anujJApya' yAcitvA pratyupekSya pramRjya ca gRhodghATanAdi kuryAditi, etaduktaM bhavati-svato dvAramudghATaya na praveSTavya meva, yadi punarlAnAcAryAdiprAyogyaM tatra labhyate vaidyo vA tatrAste durlabhaM vA dravyaM tatra bhaviSyati avamaudarye vA satyebhiH kArorupasthitaiH sthagitadvAri vyavasthitaH san zabdaM kuryAta , svayaM vA yathAvidhyudghATaya praveSTavyamiti // tatra praviSTasya vidhi darzayitumAha se bhikkhU vA 2 jAva se jaM puNa jANijjA samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA atihiM vA puvvapaviDhe pahAe no tesiM saMloe sapaDiduvAre cihijjA, (kevalI bUyAAyANameyaM purA pehAe tassahAe parI asaNaM vA 4 AhaTTa dalaijjA, aha bhikkhUNaM puvovaiTThA esa painnA esa uvaeso jaM no tesiM saMloe sapaDiduvAre ciTThajjA) se tamAyAya egaMtamavakkamijjA 2 aNAvAyamasaMloe cihijjA 1 se se paro aNAvAyamasaloe ciTThamANassa asaNaM vA 4 AhaTu dalaijjA, se ya evaM vaijjA-bhAusaMto samaNA ! ime bhe asaNe vA 4 savvajaNAe nisaTTe taM bhujaha vA NaM paribhAeha vA NaM, taM cegaio paDigAhittA tusiNIo uvehijjA, aviyAIeyaM mamameva siyA, mAihANaM //////////////////////////////////////////////////// // 674 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 675 / / ******* phAse, no evaM karijjA 2 / se tamAyAe tattha gacchijjA 2 se puvvAmeva AloijjAAusaMto samaNA ! ime bhe asaNe vA 4 savvajaNAe nisiDe taM bhujahavA NaM jAva paribhAraha vA NaM, seNameva vayaMta paro vaijjA AusaMtI samaNA ! tumaM ceva NaM paribhAehi, se tattha paribhAemANe no appaNo khaDa 2 DAyaM 2 Usa 2 rasiyaM 2 maNunaM 2 niDa 2 lukkhaM 2, se tattha amucchie agiDa) aga (nA)Dhie aNajjhovavanne bahusamameva paribhAijjA 3 / se NaM paribhAemANaM paro vaijjA AusaMto samaNA ! mA NaM tumaM paribhAehi savve vegaiA ThiyA u bhukkhAmo vA pAhAmo vA 4 se tattha bhujamANe no appaNA khaDa khaDa' jAva lukkhaM, se tattha amucchie 4 bahusamameva bhujijjA vA pAijjA vA 5 / // sU0 29 // bhikSugramAdau bhikSArthaM praviSTo yadi punarevaM vijAnIyAd yathA'tra gRhe zramaNAdiH kazcitpraviSTaH, taM ca pUrvapraviSTaM prekSya dAtR pratigraha kA samAdhAnAntarAyabhayAnna tadAloke tiSThet nApi tannirgamadvAraM prati dAtRpratigrAhakAsamAdhAnAntarAyabhayAt, kintu sa bhikSustaM zramaNAdikaM bhikSArthamupasthitam 'AdAya' avagamyaikAntamapAkrAmet, apakramya cAnyeSAM cAnApAte - vijane'saMloke ca saMtiSThet, tatra ca tiSThataH sa gRhasthaH 'se' tasya bhikSozraturvidhamapyAhAramAhRtya dadyAt, prayacchaMzcetana yAd-yathA yUyaM bahavo bhikSArthamupasthitA ahaM ca vyAkulatvAmAhAraM vibhAjayitumalamato he AyuSmantaH ! // 675 / /
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcAgaGgavRtiH zIlAGkA.) / / 676 // ****** ************ ******* zramaNAH ! ayamAhAracaturvidho'pi 'bhe' yuSmabhyaM sarvajanArthaM mayA nisRSTo - dattastatsAmprataM svarucyA tamAhAramekatra vA bhudhvaM paribhajadhvaM vA vibhajya vA gRhotetyarthaH, tadevaMvidha AhAra utsargato na grAhyaH, durbhikSe va'dhvAnanirgatAdau vA dvitIyapade kAraNe satagRhNIyAd, gRhItvA ca naivaM kuryAd yathA tamAhAraM gRhItvA tUSNIko gacchannevamutprekSeta - yathA mamaivAyamekasya datto'pi cAyamalpatvAnmamevaikasya syAd, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzed, ato naivaM kuryAditi, yathA ca kuryAttathA ca darzayati sa bhintamAhAraM gRhItvA tatra zramaNAdyantike gacched, gatvA ca saH 'pUrvameva' AdAveva teSAmAhAram 'Alokayet' darzayet idaM ca brUyAd-yayA mo AyuSmantaH zramaNAdayaH ! ayamazanAdika ahAge sarvArthavibhakta eva gRhasthena nisRSTo- dattastadyayamekatra bhuvaM vibhajadhvaM vA 'se' athainaM sAdhumevaM bruvANaM kazcicchramaNAdirevaM brUyAd yathA bho AyuSman ! bhramaNa ! tvamevAsmAkaM paribhAjaya, naivaM tAvatkuryAt, atha sati kAraNe kuryAt tadA'nena vidhineti darzayati-sa bhikSurvi bhAjayanAtmanaH 'svayaM 2' pracuraM 2 'DAga' 'ti zAkam 'UsaDhaM 'ti taM varNAdiguNopetaM zeSaM sugamaM yAvadUtramiti na gRhNIyAditi / api ca- 'saH' bhikSuH 'tatra' AhAre'mRrchitoSasareas papa iti etAnyAdarakhyApanArthamekArthikAnyupAttAni kathazcidbhedAdvA vyAkhyAtavyAnIti, 'bahusama' miti sarvamatra samaM kizcitsikathAdinA yadyadhikaM bhavediti, tadevaM prabhRtasamaM paribhAjayet taM ca sAdhu paribhAjayanta kazvidevaM vAd, yathA AyuSman ! zramaNa ! mA svaM paribhAjaya, kintu sarva eva caikatra vyavasthitA vayaM bhocyAmahe. 'pAsyAmo vA, tatra paratIrthikaiH sArddhaM na bhoktavyaM, svayUthyaizva pArzvasthAdibhiH saha sammogikaiH sahaughAlocanAM dattvA zratarakaM0 2 cUlikA 1 piNDa 0 uddezaka 5 / / 676 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 677 // bhuJjAnAnAmayaM vidhiH, tadyathA-no Atmana ityAdi, sugamamiti // ihAnantAsUtre bahirAlokasthAna niSiddhaM, sAmprataM tatpravezapratiSedhArthamAha se bhikkha vA 2 jAva se jaM puNa jANijjA samaNaM vA mAhaNaM vA gAmapiMDolagaM vA . atihiM vA puravapaviTTha pehAe no te uvAikamma pavisijja vA obhAsijja vA, se tamAyAya egaMtamavakamijA 2 aNAvAyamasaMloe cihijA aha puNevaM jANijA-paDisehie vA dine vA, tao taMmi niyattie saMjayAmeva pavisija vA obhAsinja vA eyaM khala tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiya jApa jaevAsi timi // suu030|| piNDaSaNA pazcama uddezakaH // 2-1-1-5 // sa bhikSabhikSArtha grAmAdau praviSTaH san yadA punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-atra gRhapatikule zramaNAdikA praviSTaH, taMca pavapraviSTaM zramaNAdika prekSya tato na tAn zramaNAdIn pUrvapraviSTAnatikramya pravizet , nApi tatstha eva 'avabhASeta' dAtAraM yAcet , api ca-sa tam 'AdAya' avagamyai kAntamapakrAbhed anApAtAsaMloke ca tiSThet tAvadyApaJchamaNAdike pratisiddha piNDe yA tasmai datte, tatastasmin / hAnirgate sati tata: saMyata evaM pravizedavabhASeta veti, evaM ca tasya bhikSoH 'sAmagryaM' sampUrNo bhikSubhAva iti / prathamasya pazcamoddezakaH samAptaH // 2-1-1-5 // " -:*: // 677 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrotrAcA rAvRttiH zIlAkA.) // 678 // zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDai.. uddezakA 6 // atha prathamapiNDaiSaNAdhyayane SaSTha uddezakaH // paJcamodde zakAnantaraM SaSTha samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake zramaNAdhantarAyabhayAdgRhapravezo niSiddhaH, tadihApyaparaprANyantagayapratiSedhArthamAha se bhikkha vA 2 jAva se jaM puNa jANijA-rasesiNo bahave pANA ghAsesaNAe saMthaDe saMnivaie pehAe, taMjahA-kukkuDajAiyaM vA sUyarajAiyaM vA aggapiMDaMsi vA vAyasA saMthaDA saMnivaDayA pehAe saha parakkame saMjayA no ujjuyaM gacchijjA // suu031|| sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-bahavaH 'prANA:' prANinaH raspate-AsmAdyata iti rasastameSTuM zIlameSAM te rasaiSiNaH, rasAnveSiNa ityarthaH, te tadathinaH santaH pazcAd grAsArtha kvacidrathyAdau saMnipatitAstAthAhArArtha saMskR(stR)tAn-ghanAn saMnipatitAn prekSya tatastadabhimukhaM na gacchediti sambandha , tAMzca prANinaH svanAmagrAhamAha-kukkuTajAtikaM vetyanena ca pakSijAtiruddiSTA, sUkarajAtikamityanena ca catuSpadajAtiriti, 'agrapiNDe vA' kAkapiNDayAM vA bahiH kSiptAyAM vAyasA: saMnipatitA bhaveyuH, tAMzca dRSvA'grataH, tataH sati parAkrame-anyasmin mArgAntare 'saMyataH samyagupayuktaH saMyatAmAntraNaM vA RjustadabhimukhaM na gacched, yatastatra gacchano'ntarAyaM bhavati, teSAM cAnyatra saMnipatitAnA vadho'pi syAditi // sAmprataM gRhapatikulaM praviSTasya sAdhovidhimAha ||678 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 674 //////////////////////////////////////////////////// se bhikkhU vA 2 jAva no gAhAvaikulassa vA vArasAhaM avalaMpiya 2 cihijjA, no gAhAvaikulassa vA dagaccha huNamattae cihijjA, no gAhAvaha kulassa caMdaNiuyae ciTThijjA, no gAhAvaikulassa siNANassa vA vaccassa vA saloe sapaDiduvAre cihijjA, no gAhAvAkulassa AloyaM vA thiggalaM vA saMdhiM vA dagabhavaNaM vA pAhAo pagijhiya 2 aMguliyAe vA uddisiya 1 uNNamiya 2 avanamiya nijjhAijA, no gAhAvaI aMguliyAe uddisiya 2 jAijjA, no gAhAvaI aMgulie cAliya 2jAijjA, no gAhAvaI aMgulie tajjiya 2 jAijA, no gAhAvaha aMgulie ukkhulaMpiya [ ukkhalaM diya] 2 jAijjA, no gAhAvaI vaMdiya 2 jAijjA no vayaNaM pharusaM vaijjA // sU0 32 // ___ sa bhikSamikSArtha gRhapatikulaM praviSTaH sannaitankuryAt , tadyathA--no gRhapatikulasya dvArazAkhAm 'avalambyAvalambya' pauna:punyena bhRzaM vA'valambya tiSThed , yataH sA jINatvAtpated duSpratiSThitatvAdvA calet tatazca saMyamAtmavirAdhaneti, tathA 'udakapratiSThApanamAtrake' upakaraNadhAvanodakaprakSepasthAne pravacanajugupsAbhayAna tiSThet , tathA 'caMdaNiudaya'tti AcamanodakapravAhabhUmau na tiSThed , doSaH pUrvokta eva, tathA snAnavarcaHsaMloke tatpratidvAraM vA na tiSThet , etaduktaM bhavati--yatra sthitaiH snAnavaH kriye kurvan gRhasthaH samavalokyate tatra na tiSThediti, doSazcAtra darzanAzaGkayA niHzaGkatakriyAyA abhAvena nirodhapradvepasambhava iti, tathA naiva gRhapatikulasya 'Alokam AlokasthAnaM gavAkSAdika, // 674 / /
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 68 / / ////////////////// 'thiggalaM 'ti pradezapatita saMskRtaM tathA 'saMdhi'nti caurakhAtaM bhitisandhi vA, tathA 'udakabhavanam' udakagRha, sarvANyapyetAni 'pragRhya pragRhya' paunaHpunyena prasArya tathA'Ggunyoddizya tathA kAyamavanamyonnamya ca na nidhyApayet--na pralokayeApyanyasmai pradarzayet sarvatra dvirvacanamAdarakhyApanArthaM tatra hi hatanaSTAdau zaGkotpadyata iti // api ca-sa bhikSupatipraSTaH sannaiva gRhapatimaGgulyA'tyarthamuddizya tathA cAlayitvA tathA 'tarjayitvA' bhayamupadarzya tathA kaNDUyanaM kRtvA tathA gRhapatiM 'vanditvA' vAgmiH stutvA prazasya no yAceta, adatte ca naiva tadgRhapatiM parupaM vadet, tadyathA--yakSastvaM paragRhaM rakSasi kutaste dAnaM 1, vArttava bhadrikA bhavato na punaranuSThAnam api ca - " akSaradvayametaDi, nAsti nAsti yaducyate / tadidaM dehi dehIti, viparItaM bhaviSyati // 1 // anyacca - aha tattha kaMci bhujamANaM pehAe gAhAvaI' vA jAva kammakariM vA se puNvAmeva AloijjA Ausotti vA bhaiNinti vA dAhisi me itto annayaraM bhoyaNajAyaM ?, se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA mattaM vA davi vA bhAyaNaM vA soodagaviyaDeNa vA usi godagaviyaDeNa vA uccholija kA pahoija vA 1 / se puvvAmeva AloijjA Ausotti vA bhaNiti vA ! mA eyaM tumaM hRtthaM vA 4 sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholehi vA 2, abhikakhasi me dAu evameva dalayAhi 2 / se sevaM vayaMtassa paro hatthaM vA 4 sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholittA pahoittA Ahaddu dalaijjA, tahaSpagAreNaM zrutaskaM0 2 cUlikA0 1 piNDaiSa0 1 uddezAka8 / / 680 / /
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ purekammakaeNaM hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no pddigaahijjaa3| aha paNa evaM jANijjA no purekammakaeNaM udaulleNaM tahappagAreNaM vA udaulleNa vA hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no paDigAhijjA 4 / aha puNevaM jANijjA-- udaulleNa sasiNiNa sesaM taM ceva 5 / evaM-sasarakkhe udaulle, sasiNi maTTiyA uuse| hariyAle hiMgulae, maNosilA aMjaNe loNe // 1 // geruya vanniya seDhiya soradriya piTTha kukusa uknuhasaMsahaNa 6 / aha puNevaM jANijjA no asasaha saMsaha tahappagAreNa saMsa?Na hattheNa vA 4 asaNaM vA 4 phAsuyaM jAva paDigAhijjA 7 // sU0 33 // atha bhikSastatra gahapatikule praviSTaH san kazcana gRhapatyAdikaM bhuJjAnaM prekSya sa bhikSuH pUrvamevAlocayed-yathA'ya gRhapatistadbhAryA vA yAvatkarmakarI vA yuGkte, paryAlocya ca sanAmagrAI yAceta, tadyathA-'Ausetti vetti, amuka iti gRhapate ! bhagini ! iti vA ityAdyAmanya dAsyasi me'smAdAhArajAtAdanyataradbhojanajAtamityevaM yAceta, tacca na vartate / evaM katta', kAraNe vA satyevaM vadet-atha 'se' tasya bhikSorevaM vadato yAcamAnasya paro gRhasthaH kadAciddhastaM mAtraM diiN| bhAjanaM vA 'zItodakavikaTena' akAyena 'uSNodakavikaTena' uSNodakenAprAsukenAtridaNDovRttana pazcAdvA sacittIbhatena ccholejati sakudakena prakSAlanaM kuryAta , 'pahoejjatti prakaNa vA hastAdevinaM kuryAta , sa bhihastAdika pUrvameva prakSAlyamAnamAlocayed , dattAvadhAno bhavedityarthaH, tacca prakSAlyamAnamAlocyAmuka ityevaM svanAmagrAhaM nivArayed , // 681 / /
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcAgAvRttiH zrIlAGkA.) | zrutaskaM02 cUlikA.. piNDaiSa.. uddezakA .682 // ////////////////////////////////////////////////////// yathA-maivaM kRthAstvamiti, yadi punarasau gRhastho hastAdikaM sacittodakena prakSAlya dadyAttadaprAsukamiti jJAtvA na pratigRhNIyAditI // kizca-athAsau bhikSarga hapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAta , tadyathA-'no' naiva sAdhubhikSAdAnArtha puraH-agrataH kRtaM prakSAlanAdikaM kama-kriyA yasya hastAdeH sa tathA tenodakenAdreNeti-galadvinduneti, etaduktaM bhavati-sAdhubhikSAdAnArtha naiva hastAdikaM prakSAlitaM kintu tathAprakAra eva svataH kuto'pyanuSThAnAdudakAo hastastena, evaM mAtrAdinA'pi galadvindunA dIyamAnaM caturvidhamapyAhAramaprAsukamaneSaNIyamiti matvA no galIyAditi // atha punarevaM vijAnIyAt , tadyathA-naiva 'udakANa' galavindunA haratAdinA dadyAta , kintu 'sasnigdhena' zItodakastimitenApi hastAdinA dIyamAnaM na pratigRhNIyAt , 'eva'miti prAktanaM nyAyamatidizati, yathodakasnigdhena hastena na grAhya tathA'nyena rajamA'pi, evaM mRttikAdyapyAyojyamiti, tatroSa:-kSAramRttikA haritAlahiGagulakamanaHzilA'JjanalavaNagerukAH pratItAH, sacitAzca khanivizeSotpatteH, varNikA--pItamRttikA, seTikA--khaTikA, sorASTrikA-tubarikA, piSTamacchaTitatanducUrNaH, kukkusA:--pratItAH, 'ukkuTuMti pIluparNikAderadUkhalacUrNitamArdraparNacUrNamityevamAdinA sasnigdhena hastAdinA dIyamAnaM na gRhNIyAt , ityevamAdinA tu asaMsaSTena tu gahNIyAditi / atha punarevaM jAnIyAnno'saMsRSTaH kiM tahi ?-saMsRSTastajjAtIyenAhArAdinA tena saMsRSTena hastAdinA prAsukameSaNIyamiti gRhNIyAt , atra cASTau maGgAH, tadyathA-"asaMsaDhe hatthe asaMsaTTe matte niravasese davve" ityekaikapadavyabhicArAnneyAH, sthApanA ceyam--atha punarasau bhikSurevaM jAnIyAt , tadyathA-udakAdinA'saMsRSTo hastAdistato galIyAt , yadivA tathAprakAreNa dAtavyadravyajAtIyena / 682 / /
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 683 // //////// saMsRSTo hastAdistena tathAprakAreNa hastAdinA dIyamAnamAhArAdikaM prAsukameSaNIyamitikRtvA pratigRhNIyAditi // vizvase bhikkhu vA 2 jAva se jaM puNa jANijA pihUyaM vA bahurayaM vA jAva cAulapalaMbaM vA asaMjae bhikkhupaDiyAe cittamaMtAeM silAe jAva saMtANAe kuhiMsu vA kuhiMti vA kuhissaMti vA uSphaNiMsu vA 3 tahappagAraM pihUya vA bahurayaM vA jAva aSkAsurya no paMDigAhijjA // sU0 34 // bhikSubhikSArthaM gRhatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM vijAnIyAt tadyathA - 'pRthukaM' zAlyAdilAjAn 'bahurayaM'ti pahu~kaM 'cAulapalaMbaM ti arddhapakvazAtyAdikaNAdikamityevamAdikam 'asaMyataH ' gRhasthaH 'bhikSupratijJayA' bhikSumRddizya cittamatyAM zilAyAM tathA sabIjAyAM saharitAyAM sANDAyAM yAvanmarkaTasantAnopetAyAm 'akuTTie : ' kuTTitavantaH tathA kuTTanti kuTiSyanti vA, ekavacanAdhikAre'pi chAndasatvAttiGkSayatyayena bahuvacanaM draSTavyaM, pUrvatra vA jAtAvekavacanaM tacca pRthukAdikaM sacittamacittaM vA cittamatyAM zilAyAM kuTTayitvA 'utphaNiMsu'tti sAmarthaM vAtAya dattavanto dadati dAsyanti vA tadevaM tathAprakAraM pRthukAdi jJAtvA lAbhe sati to pratigRhNIyAditi // sebhikkhU vA 2 jAMva samANe se jaM puNa jANijA bilaM vA loNaM assaM jAva saMtANAe bhidiMsu vA 3 ruciMsu vA 3 bilaM vA loNaM aphAsu no paDigAhijA // sU0 35 // kiJca - ubhayaM vA loNaM ubhayaM vA loNaM // 683 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAvRttiH (zIlAGkA.) // 644 // sa bhikSaryadi punarevaM vijAnIyAtU , tadyathA-bilamiti khanivizeSotpannaM lavaNam , asya copalakSaNArthatvAtsaindhavasau zrutaskaM0 2 varcalAdikamapi draSTavyaM, tathodbhijjamiti samudropakaNThe kSArodakasampAd yadudbhidyate lavaNam , asyApyupakSaNArthatvA cUlikA 1 kSArodakasekAdyadbhavati rumakAdikaM tadapi grAhya, tadevaMbhUtaM lavaNaM pUrvoktavizeSaNaviziSTAyAM zilAyAmabhaitsu:-kaNikAkAraM piNDai.. kuyuH, tathA sAdhvarthameva mindanti metsyanti vA tathA zlakSNatarArtha 'ruciMsu vatti piSTavantaH piMpanti pekSyanti vA, tadapi uddezakA 6 lavaNamevaMprakAraM jJAnyA no pratigRhNIyAt // api ca se bhikkha vA 2 jAva jaMpuNa jANijjA asaNaM vA 4 agaNinikkhattaM tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM no paDigAhijjA, kevalo bUyA AyANameyaM, assaMjae bhikkhupaDiyAe ussicamANe vA nissicamANe vA AmajamANe yA pamajamANe vA oyAremANe vA uccattamANe vA agaNijove hiMsijjA 1 / aha bhikSaNaM puvvovaiTThA esa painnA esa heU esa kAraNe pasuvaese jaM tahappagAraM asaNaM vA 4 agaNinikkhattaM aphAsuyaM no paDigAhija 2 / eyaM khala tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jAva sayA jaejAsi tti bemi 3 // sU0 36 // piNDaiSaNAyAM SaSTha uddezakaH // 2--1-1.-6 // sa bhikSurA patikulaM praviSTazcaturvidhamapyAhAramagnAvupari nikSiptaM tathAprakAraM jvAlAsaMbaddhaM lAbhe sati na pratigRhNIya t / / atraiva doSamAha-kevalI va yAt , 'bhAdAnaM' karmAdAna metaditi, tathAhi 'asaMyataH' gRhastho bhikSupratijJayA tavAgnyu-8
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 685 // parivyavasthitamAhAram 'utsiJcan' AkSipan 'niH siJcana' dattodvaritaM prakSipan tathA 'Amarjayana' sakRddhastAdinA zodhayan tathA prakarSeNa mArjayan - zodhayan tathA'vatArayan tathA apavarttayan' tirazvInaM kurvannagnijIvAn hiMsyAditi / 'atha' anantaraM 'bhikSUNAM sAdhUnAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA eSa heturetatkAraNamayamupadezaH yattathAprakAra magnisaMbaddhamazanAdyagninikSiptamA sukamaneSaNIyamiti jJAtvA lAbhe sati na pratigRhNIyAt etatkhalu mikSoH 'sAmagryaM' samagro bhikSubhAva iti // prathamAdhyayanasya SaSTha uddezakaH samAptaH / / 2-1-1-6 // 5.- // atha prathamapiNDepaNAdhyayane saptama uddezakaH // SaSThodezakAnantaraM saptamaH samArabhyate, asya cAmamamisambandhaH-- ihAnantaro dezake saMyamavirAdhanA'bhihitA, iha tu mAtmA virAdhanA tayA ca virAdhanayA pravacana kutsetyetadatra pratipAdyata iti -- sebhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 saMdhaMsi vA thaMbhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammiyatalaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi aMta litra khajAyaMsi upanikkhitte siyA tahapagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 aphAsugaM no paDigAhijjA 1 / kevalI bUyA AyANameyaM, assaMjae bhikkhupaDiyAe pIDhaM vA phalagaM vA nisseNiM vA udUhalaM vA Ahaddu ussaviya durUhijjA se tattha durUhamANe paryAlijja // 685 //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArANAvRttiH (ghIlAkA.) .686 / / vA pavaDija vA 2 / se tattha payalamANe vA 2 hatthaM vA pAya vA bAhuM vA Uru vA udaraM zrutaskaM02 vA sIsaM vA annayaraM vA kAyaMsi iMdiyajAlaM lUsija vA pANANi vA 4 abhihaNija cUlikA.. vA vittAsija vA lesijja vA saMghasijja vA saMghahija vA pariyAvija vA kilAmija vA piNDaiSa.. ThANAo ThANaM saMkAmija vA, taM tahappagAraM mAlohaDaM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no pati uddezakA 7 gAhijjA 3 / se bhivakhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA, asaNaM vA 4 kuhiyAo vA kolejAu vA assaMjae bhikkhupaDiyAe ukkunjiya avaunjiya ohariya AhaTaTu dalaijA, tahappagAraM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA 4 // sU. 37 / / sa bhikSurbhikSArtha praviSTaH san yadi punarevaM caturvidhamapyAhAraM jAnIyAt , tadyathA-'skandhe arddhaprAkAre 'stambhe vA' zailadArumayAdI. tathA mazcake vA mAle vA prAsAde vA har2yAtale vA anyatarasmin vA tathAprakAre'ntarikSajAte sa AhAra: 'upanikSiptaH' vyavasthApito bhavet , taM ca tathAprakAramAhAraM mAlAhRtamiti matvA lAbhe sati na pratigRhNIyAt , kevalI bra yAdyata AdAnametaditi, tathAhi-asaMyato bhikSupratijJayA sAdhudAnArtha pIThakaM vA phalakaM vA nizreNiM vA ukhalaM vA''hatya-Urca vyavasthApyArohet, sa tatrArohana pracanetA prapatedvA, sa tA pravalan prapatan vA hastAdikamanyataradvA kAye indriyajAtaM 'lasenja'tti virAdhayet , tathA prANino bhUtAni jIvAn sacAnamihanyAdvitrAsayedvA leSayedvA-saMzleSaM vA an686 // kuryAta tathA saMgharSa vA kuryAt tathA saGghanTa vA kuryAta , etacca kustAn paritApayedvA klAmayedvA sthAnAtsthAnaM
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 687 / / //////// ********* saGkrAmayedvA, tadetajjJAtvA yadAhArajAtaM tathAprakAraM mAlAhRtaM tallAbhe sati no pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryadi punarevaMbhUtamAhAraM jAnIyat, tadyathA - 'koSThikAtaH' mRnmaya kuzUlasaMsthAnAyAH tathA 'kolejjAo'tti adhovRttakhAtAkArAd asaMyataH 'bhikSupratijJayA' sAdhumuddizya koSThikAtaH 'ukkujiya'tti UrvakAyamunnamya tataH kubjIbhUya tathA kolejjAo 'avaujia 'tti adho'vanamya, tathA 'ohariya'tti tirazvIno bhUtvA''hAramAhRtya dadyAt, tacca bhikSustathAprakAramadhomAlAhRtamiti kRtvA lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // adhunA pRthivIkAyamadhikRtyAha sebhikkhU vA 2 jAva se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 mahiyAulittaM tahappagAraM aruNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA 1 / kevalI buyA AyANameaM, assaMjae bhikkhupaDiyAe mahiolittaM asaNaM vA 4 ubhidamANaM puDhavikAyaM samAraMbhijjA taha tejavAuvaNarasaitasakArya samAraMbhijjA, puNaravi ullipamANe pacchAkammaM karijjA 2 / aha bhikkhUNaM puNvoSaiThA jaM tahappagAraM mahiolittaM asaNaM vA 4 lAbhe saMte no paDigAhijjA 3 / se bhikkhU vA 2 jAva se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 puDhavikAyapadriyaM tapagAraM asaNaM vA 4 aphAsurya vA no paDigAhijjo 4 / se bhikkhU vA 2 jAva jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 AukAyapaiTTiyaM ceva, evaM agaNikAyapaTThiyaM lAbhe saMte no DigAhijjA 5 / kevalI buyA AyANameaM, assaMjae bhikkhupaDiyAe // 687 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH zIlAGkA.) zruta02 cUlikA 1 | piNDai01 uddezakA 7 .688 // agANa ussakkiya nissakkiya ohariya AhaTu dalaijjA aha bhikkhUNaM jAva no paDi 1 gAhijjA 6 // sU. 38 // sa bhikSugRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM jAnIyAt , tadyathA-piTharakAdau mRttikayA'valiptamAhAraM 'tathAprakAra'mityavalipta kenacitparijJAya pazcAtkarmabhayAccaturvidhamapyAhAraM lAbhe sati na pratigRhNIyAt , kimiti ?, yataH kevalI bra yAtkarmAdAnametaditi, tadeva darzayati-'asaMyata:' gRhastho bhikSupratijJayA mRttikopaliptamazanAdikam-azanAdibhAjanaM taccodbhindan pRthivIkArya samArabheta, sa eva kevalyAha, tathA tejovAyuvanaspatitrasakAyaM samArabheta, datte satyuttarakAlaM punarapi zeSarakSArtha tadbhAjanamavalimpan pazcAtkarma kuryAta, atha bhikSaNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA eSa heturetatkAraNamayamupadezaH yattathAprakAraM mRttikopaliptamazanAdijAtaM lAbhe sati no pratigRhNIyAditi // sa bhikSagRhapatikulaM praviSTaH sana yadi punarevaMbhRtamazanAdi jAnIyAt , tadyathA-'sacittapRthivIkAyapratiSThitaM' pRthvIkAyoparivyavasthitamAhAraM vijJAya pRthivIkAyasaGghaTTanAdibhayAnlAme satyaprAsukamaneSaNIyaM ca jJAtvA na pratigRhNIyAditi // evamakAyapratiSThitamagnikAryapratiSThitaM lAbhe sati na pratigalIyAd, yataH kevalI va yAdAdAnametaditi / tadeva darzayati-asaMyato bhikSapratijJayA'gnikAyamamukAdinA 'osakriyatti prajvAnya (niSicya), tathA 'ohariya'tti agnikAyopari vyavasthitaM piTharakAdikamAhArabhAjanamapavRttya tata AhRtya-gRhItvA''hAraM dadyAt , tatra bhikSaNAM pUrvopadiSTA eSA pratijJA yadetattathAbhRtamAhAraM no pratigRhaNIyAditi // 8 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 686 se bhikkha vA 2 jAva se ja puNa jANijjA asaNaM vA 4 accusiNaM assaMjae bhikkhapaDiyAe suppeNa vA vihuyaNeNa vA tAliyaMTeNa vA patroNa vA sAhAe vA sAhAbhaMgeNa vA piDaNeNa vA piNahatyeNa vA celeNa vA celakaNNeNa vA hattheNa vA muheNa vA phumijja vA bIijja vA 1 / se puvAmeva AloijjA-Ausotti vA bhaiNitti vA! mA etaM tuma asaNaM vA 4 accusiNaM suppeNa vA jAva phumAhi-vA vIyAhi vA abhikaMkhasi me dAuM. emeva dalayAhi, se sevaM vayaM tassa paro suppeNa vA jAva voittA Ahaha dalaijjA tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM vA no paDigAhijjA // su031|| samikSugRhapatikulaM praviSTaH san yadi punarevaM jAnIyAd yathA'tyuSNamodanAdikamasaMyato bhikSupratijJayA zItIkaraNArtha / peNa vA vIjanena vA tAlabantena vA mayUrapicchakRtavyajanenetyarthaH, tathA zAkhayA zAkhAmaGgena pallavenetyarthaH, tathA 0 baheNa vA barha kalApena vA, tathA vastreNa vastrakarNena vA hastena vA mukhena vA tathAprakAreNAnyena vA kenacit 'phumejjA veti mukhavAyunA zItIkuryAd vastrAdibhirvA vIjayet , sa bhikSuH pUrvameva 'Alokayed' dattopayogo bhavet , tathAkurvANaM ca dRSTvaitadvadet , tadyathA-amuka ! iti vA bhagini ! iti vA ityAmandhya #vaM kRthA yadyabhikAGkSasi me dAtuM tata evaM sthitameva dadasva, atha punaH sa paro gRhasthaH 'se' tasya bhikSorevaM vadato'pi sUrpaNa vA yAvanmukhena vA vIjayitvA''hRtya / ||689 // / tathAprakAramazanAdikaM dadyAt / sa ca sAdhuraneSaNIyamiti matvA na parigRhaNIyAditi // piNDAdhikAra evaiSaNAdoSa
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcAgaGgavRttiH zAlAkA.) cUlikA.1 piNDai 1 uddezakA 7 // 690 // //////////////////////////////////////////////////// madhikRtyAha se bhikkhU vA 2 jAva se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 vaNassaikAyapaiDiyaM tahappa. gAra asaNaM vA 4 vaNassaikAyapaiDiyaM lAbhe saMte no pddigaahijjaa| evaM tasa. kAevi // sU0 40 // ___sa bhinupatikulaM praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAd-vanaspatikAyapratiSThitaM, taM caturvidhamapyAhAraM na gahaNIyAditi // evaM trasakAyasUtramapi neyamiti / atra ca vanaspatikAyapratiSThitamityAdinA nikSiptAkhya eSaNAdoSo'bhihitaH, evamanye'pyepaNAdopA yathAsambhavaM suutressvevaayojyaaH| te cAmI-'saMkiya 1 makkhiya 2 nikkhitta 3 pihiya 4 sAhariya 5 dAyagu 6 mmIse 7 / apariNaya 8 litta 9 DDiya 1. esaNadosA dasa havaMti // " tatra zaGkitamAdhAkarmAdinA / , prakSitamudakAdinA 2, nikSiptaM pRthivIkAyAdau 3, pihitaM vIjapUrakAdinA 4, 'sAhariyaM'ni mAtrakAdestuSAdyadeyamanyatra sacittapRthivyAdau saMhRtya tena mAtrakAdinA yaddadAti tatsaMhRtaminyucyate 5, 'dAyagatti dAtA bAlavRddhAdyayogyaH 6, unmizraM-sacittamizram 7, apariNatamiti yaddeyaM na samyagacittIbhUtaM dAtRgrAhakayorvA na samyagbhAvopetaM 8, liptaM vasAdinA hai, 'chaDDiyaMti parizATava 10 dityeSaNAdoSAH // sAmprataM pAnakAdhikAramuddizyAha se bhikkha vA 2 jAva se je puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-usseimaM vA 1 zaGkitaM mrakSita nikSiptaM nihitaM hRtaM dAyakoSaduSTaM smmishrm| bhapariNataM liptaM cardita eSaNA doSA daza bhavanti / / 1 // |690 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsahama vA 2 cAulodagaM vA 3 annayaraM vA tahappagAraM pANagajAyaM ahuNAdhoyaM aNaMbilaM avvakkaMtaM apariNayaM aviDatthaM aphAsugaM jAva no paDigAhinA / aha puNa evaM jANijjA cirAdhoyaM aMbilaM vukkaMtaM pariNayaM vidvatthaM phAsuyaM paDigAhijjA / / se bhikkha vA 2 se jaM puNa pANagajAyaM jANijjA, taMjahA-tilodagaM vA 4 tusodagaM vA 5 javodagaM vA 6 AyAmaM vA 7 sovIraM vA 8 suddhaviyaDaM vA 9 annayaraM vA tahappagAraM vA pANagajAyaM puvAmeva AloijA-Ausotti vA bhaiNitti vA! dAhisi me itto annararaM pANagajAyaM, se sevaM vayaMtassa paro vainjA-AusaMto samaNA! tuma ceveyaM pANagajAyaM paDiggaheNa vA ussiciyA NaM uyattiyA NaM giNhAhi, tahappagAraM pANa gajAyaM sayaM vA gihijjA paro vA se dijA, phAsuyaM lAbhe saMte paDigAhijjA 3 ||suu041|| sa bhikSuhapatikulaM pAnakArtha praviSTaH san yatpunarevaM jAnIyAt tadyathA-'usseimaM veti piSTotsvedanArtha dk| 'saMseimaM veti tiladhAvanodakaM, yadivA'raNikAdisaMsvinnadhAvanodakaM 2, tatra prathamadvitIyodake prAsuke eva, tRtIyacaturthe tu mizre, kAlAntareNa pariNate bhavataH, 'cAulodaya'ti tanduladhAvanodakaM 3, atra ca trayo'nAdezAH, tadyathA-bubudavigamo vA 1 bhAjanalagnabinduzoSo vA 2 tandulapAko vA 3, Adezastvayam-udakasvacchIbhAvaH, tadevamAdyadakama 'anAmlaM' svasvAdAdacalitam avyutkrAntamapariNatamavizvastamaprAsukaM yAvanna pratigRhaNIyAditi // etadviparItaM tu grAhya- 21
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ zravaskaM02 'zrIAcArAjavRttiH (zIlAsA.) //////////////////// cUlikA 1 piNDai.. uddezakA 7 // 662 // //////////////////////////////////////////////// mityAha-ahetyAdi sugamam / punaH pAnakAdhikAra eva vizeSArthamAha-sa bhikSuga hapatikulaM praviSTo yatpunaH pAnakajAtamevaM jAnIgat, tadyathA-tilodakaM' tilaiH kenacitprakAreNa prAsukIkRtamudakam 4, evaM tuSayavairvA 5-6, tathA 'aacaa| mlam' avazyAnaM 7, 'saudhoram' AranAlaM- 'zaddhavikaTaM' prAsukamudakam 8, anyadvA tathAprakAraM drAkSApAnakAdi 'pAnakajAtaM' pAnIyasAmAnya pUrvameva 'avalokayet' pazyeta , tacca dRSTA taM gRhastham amuka ! iti vA bhagini ! iti vetyAmadhye bra yAd-yathA dAsyasi meM kizcitpAnakajAtaM , sa parastaM bhikSumeva vadantamevaM va yAd-yathA AyuSman ! zramaNa ! tvameredaM pAnakajAtaM svakIyena patadgraheNa TopparikayA kaTAhakena votmicyApavRtya vA pAnakamANDaka gRhANa, sa evamabhyanujJAtaH svayaM gRhNIyAt paro vA tasmai dadyAt , tadevaM lAbhe sati pratigrahaNIyAditi // kiJca saM bhikkhu vA 3Ava se jaM puNa pANamaM jANijjA-aNaMtarahiyAe puDhavoe jAva saMtApae uDaTu mikkhitte siyA, asaMjae bhikkhupakhiyAe udaulleNa yA sasiNiDeNa vA sakasAeNa vA mattaNa vA sIodageNa vA saMbhoittA AhaTu dalahajjA, tahappagAraM pANagajAyaM aphAsuyaM no paDigAhijjA, evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jAva sayA jaejjAsi tibemi // suu042|| piNDaiSaNAyAM saptamaH // 1-1-1-2 // sa misryadi punarevaM jAnIyAt tatpAnakaM sacitteSvavyavahiteSu pRthivIkAyAdiSu tathA markaTakAdisantAnake vA'nyato bhAjanAduvRtyovRtya nikSipta' vyavasthApitaM syAt , yadivA sa eva 'asaMyataH' gRhasthaH 'bhikSapratijJayA' //////////////////////////// // 62 //
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ .643 // mikSamuddizya 'udakANa' galadvindunA 'sasnigdhena' galadudakavindunA 'sakaSAyeNa' sacittapRthivyAghavayavaguNThitena 'mANa' bhAjanena zItodakena vA 'saMbhoettA mizrayitvA''hatya dadyAt , tathAprakAraM pAnakajAtamaprAsukamaneSaNIyamiti matvA na parigRhaNIyAt , etattasya bhikSormikSuNyA yA 'sAmA ' samagro bhikSabhAva iti // prathamasya saptamaH samAptaH // 2-1-1-7 // ////////////////////////////////////////////////// // atha prathamapiNDaiSaNAdhyayane aSTama uddezakaH // uktaH saptamoddezakaH, sAmpratamaSTamaH samArabhyate, asya cAyamamisambandhaH-ihAnantaroddezake pAnakavicAraH kRtaH ihApi tadgatameva vizeSamadhikRtyAha se bhikkhu vA 2 jAva paviDhe samANe se jaM puNa pANagajAyaM jANijA, taMjahA-aMbapANagaM vA 10 aMbAgapANagaM vA 11 kaviThThapANagaM vA 12 mAuliMgapANagaM vA 13 muddiyApANagaM vA 14 dAlimapANagaM vA 15 khajjUrapANagaM vA 16 nAliyerapANagaM vA 17 karIrapA. NagaM vA 18 kolapANagaM vA 19 AmalapANagaM vA 20 ciMcApANagaM vA21 annayara vA tahappagAra pANagajAtaM saaDiyaM sakaNuyaM saSIyagaM assaMjae bhikkhupaDiyAe chabveNa SA // 663.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH bIlAGkA.) // 694 // dUseNa vA vAlageNa vA AviliyANa parivAliyANa parisAviyANa Ahahu dalahajjA tappagAre pANaNajAyaM aphAsurya lAbhe saMte no paDigAhijA // sU0 43 // bhikSugRhapatikulaM praviSTaH san yatpunarevaMbhUtaM pAnakajAtaM jAnIyAt tadyathA- 'aMbagapANagaM ve 'tyAdi sugamaM, navaraM 'muhiyA' drAkSA kolAni-badarANi, eteSu ca pAnakeSu drAkSAvadazambilikAdikaticitpAnakAni tatkSaNameva saMma kriyante aparANi tvAmrAmbADakA dipAnakAni dvitrAdidinasandhAnena vidhIyanta ityevaMbhUtaM pAnakajAtaM tathAprakAramanyadapi 'sAsthikaM' sahAsthinA kulakena yadvarttate, tathA saha kaNukena tvagAdyavayavena yadvarttate, tathA bIjena saha yadvarttate, asthibIjayozcAmalakAdau pratIto vizeSaH, tadevaMbhUtaM pAnakajAtam 'asaMyataH' gRhastho bhikSumuddizya - sAdhvarthaM drAkSAdikamAmadheM punarvaMzatvagniSpAditacchabba kena vA, tathA dUsaM vastraM tena vA, tathA 'vAlageNaM'ti gv| divAladhivAlaniSpannacAlanakena sugharakA gRhakena vA ityAdinopakaraNenAsthyAdyapanayanArthaM sakRdApIDaya punaH punaH paripIDaya tathA parisrAvya nirgAnyAhRtya ca sAdhusamIpaM dadyAditi, evaMprakAraM pAnakajAtamudgamadoSaduSTaM satyapi lAbhe na pratigRhNIyAt, te cAmI udgamadoSAH - ' AhAkammu ? desibha 2 pUtIkamme 3 a mIsajAe a 4 / ThaSaNA 5 pAhuDiyAe 6 pAoara 7 kI 8 pAmicce 6 // 1 // pariyahie 10 abhihaDe 11 umbhinne 12 mAlohaDe 13 ia / acchejje 14 aNisaTTe 15 ajjhoarae 16 a solasame // 2 // " sArthaM yatsacittamacittIkriyate acittaM vA yaspacyate tadAghAkarma 1 / tathA''tmArthaM yatpUrvasiddhameva laDDukacUrNakAdi sAdhumuddizya punarapi saMtaptaguDAdinA saMkra zruta. 2 cUlikA 1 piNDai0 1 uddezakaH 8 // 694 //
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ taddezika sAmAnyena, vizeSato vizeSatrAdavagantavyamiti 2 / yadAdhAkarmAdyavayavasammizraM tatpUtIkarma 3 / saMyatAsaMyatA-dyarthamAdezarabhyAhAraparipAko mizram 4 / sAdhvarthaM kSIrAdisthApana sthApanA maNyate 5 / prakaraNasya sAmarthamutsarpaNamavasarpaNaM vA prAbhRtikA 6 / sAdhUnuddizya gavAkSAdiprakAzakaraNa bahirvA prakAze AhArasya vyavasthApanaM prAduSkaraNam 7 / dravyAdivinimayena svIkRtaM krItam 8 / sAdhvarthaM yadanyasmAducchinnakaM gRhyate tatpAmiccaMti 9 / yacchAlyodanAdi kodravA dinA prAtivezikagRhe parivattya dadAti tatparivartitam 10 / yadgRhAdeH sAdhuvasatimAnIya dadAti tadAhRtam 11 / B gomayAdyupaliptaM bhAjanamudbhidya dadAti tadudbhinnam 12 / mAlAdyavasthitaM nizreNyAdinA'vatArya dadAti tanmAlAhRtam 13 / bhRtyAdegacchidya yahIyate tadAcchedyam 14 / sAmAnya zreNImaktakAyekasya dadato'nisaSTam 15 / svArthamazriyaNAdoM kRte pazcAttandulAdiprasatyAdiprakSepAdadhyavapUrakaH 16 / tadevamanyatamenApi doSeNa duSTaM na pratigRhaNIyAditi // punarapi bhaktapAnavizeSamadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 jAva padiThe samANe AgaMtAresu vA ArAmAgAresu vA gAhAvaIgihesu ghA pariyAvasahesu vA annagaMdhANi vA pANagaMdhANi vA surabhigaMdhANi vA AghAya 2 se tattha A.sAyapaDiyAe mucchie giDe gaDhie ajjhovavanne aho gaMdho 2 nogaMdhamAghAijA // sU0 44 // 'AgaMtAresu vatti pattanAdvahigRheSu, teSu hyAgatyAgatya pathikAdayastiSThannIti, tathA''rAmagRheSu vA gRhapatigRheSu // 65 //
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAjavRttiH bolAGkA.) zruta. cUlikA.1 piNDai01 uddezakA 69. // vA 'paryAvasatheSu' iti bhikSukAdimaTheSu vA, ityevamAdipyannapAna gandhAna surabhInAghrAyAghrAya sa bhikSasteSvAsvAdanapratijJayA mRJchito gRddho athito'dhyupapannaH snnho| gandhaH aho| gandha ityevamAdagvAn na gandhaM jighra diti // punarapyAhAramadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 jAva se jaM puNa jANijjA sAluyaM vA birAliya vA sAsavanAliyaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmagaM asatthapariNayaM aphAsuyaM no paDigAhijjA 1 se bhikkhU vA 2 jAva se jaM. puNa jANijjA pippaliM vA pippalacuNNaM vA miriyaM vA miriyacuNNaM vA siMgaberaM vA siMgaberacuNNaM vA annayaraM vA tahappagAraM vA AmagaM vo asatthapariNayaM aphAsuyaM no paDigAhijjA 2 / se bhikkha vA jAva se jaM puNa palaMghajAyaM jANijjA, taMjahA-aMbapalaMba vA aMbADagapalaMyaM vA tAlapalaMbaM vA jhijhiripalaMbaM vA surahipalaMsaM vA sallarapalaMbaM vA annayaraM tahappagAraM palaMbajAya AmagaM asatyapariNaya aphAsuyaM nopddigaahijjaa3| se bhikkhaM vA 2 jAva se jaM puNa pavAlajAyajANijjA, taMjahAAsoTThapavAla vA niggohapavAlaM vA pilakhupavAlaM vA nipUrapavAlaM vA sallaipavAlaM vA annayaraM vA tahappagAra pavAlajAyaM AmagaM asatthapariNayaM aphAsuyaM jAva no paDi. gAhijA / se bhikkha vA jAva. se jaM puNa saraDuyajAyaM jANijjA, taMjahA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ saraDuyaM vA (aMbasaraDaya' vA aMdhADasaraDuyaM vA) kavisaraDupa vA dAkhimasaraDaya vA billasaraDuya vA annayaraM vA tahappagAraM saraDayajAya AmaM asatthapariNaya aphAsuya jAva no paDigAhijA se bhikkha vA jAva se jaM puNa maMthujAyaM jANijjA, taMjahAu'paramaMthu' cA naggohamathu vA pilukhumaMthu vA AsotthamaMthu vA annayaraM vA tahappagAraM vA maMthujAya AmayaM dusvakaM sANuSIya aphAsu jAva no paDigohinA 6 ||suu0 45 // sugama 'sAlukam' iti kandako jalajaH, 'birAliyaM' iti kanda eva sthalajaH, 'sAsavaNAlianti sarpapakandanya iti // kizva-pippalImarice-pratIte 'zRGgAbaram Adreka tathAprakAramAmalakAdi Amam-azastropaharta na pratigRhaNIyAditi / sugama, navaraM palambajAtamiti phalasAmAnyaM jhiljhirI-valI palAzaH surabhiH-zatariti / gatArtha, navaram 'Asohe'tti azvatthaH 'pilakhati pipparI nnipuuro-nndiivRkssH|| punarapi phalavizeSamadhikRtyAhasugama, navaraM 'saraDuaM veti abaddhAsthiphalaM, tadeva viziSyate kapitthAdimiriti / spaSTaM, navaraM 'maMthunti cUrNa: 'durukkaM ti ISatpiSTaM 'sANabIyanti avidhvastayonivIjamiti / se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA AmaDAgaM vA pUipinnAgaM vA mahu~ vA maja vA sapi vA khola vA purANagaM vA ittha pANA aNuppasUyAi'jAyAI saMvuDDAI avvukkatAI apariNayA ittha pANA aviDatthA no paDigAhijjA // sU0 46 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImAcAsavRttiH (zIlAvA. cUlikA.1 piNDai01 uddezakA 8 sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyat , tadyathA-'AmaDAgaM veti 'Amapatram' araNikatandulIyakAdi taccA pakkamapakvaM vA, 'pUtipinnAga'nti kuthitakhalaM madhumadya-pratIte 'sarpiH' ghRtaM 'kholaM' madyAdhaHkardamaH, etAni purANAni na grAhyANi, yata eteSu prANino'nuprasUtA jAtAH saMvRddhA avyutkrAntA apariNatA:-avizvastAH, nAnAdezajavineyAnugrahArthamekAthikAnyevaitAni kizcidbhedAdvA bhedH|| se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijjA ucchumeragaM vA aMkakarelagaM vA kaserugaM vA siMghADagaM vA pUiAlugaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmagaM asatthapariNaya jAva no paDigAhijjA 1 se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijA uppalaM vA uppalanAlaM vA misaM vA bhisamuNolaM vA pukkhalaM vA pukkhalavibhaMgaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmagaM asatthapariNayaM jAva no paDigAhijjA 2 // suu047|| 'ucchumeragaM ti apanItatvagikSugaNDikA 'aMkakareluaM vA' ityevamAdIn vanaspativizeSAn jalajAn anyadvA tathAprakAramAmam-azastropahataM no pratigRhaNIyAditi // sa micaryatpunarevaM jAnIyAta, tadyathA-'utpalaM'nIlotpalAdi nAlaM-tasyaivAdhAra, 'bhisaM' padmakandamUlaM 'bhisamuNAlaM' padmakandoparivartinI latA 'pokkhalaM padmakesaraM 'pokkhalavibhaMga' padmakandaH anyadvA tathAprakAramAmam-azastropahataM na pratigRhaNIyAditi //
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 666 / / ****** se bhikkhu vA 2 jAva samAne se jaM puNa jANijA aggaboyANi vA mUlabIyANi vA saMghIyANi vA poraboyANi vA aggajAyANi vA mUlajAyANi vA khaMdhajAyANi vA porajAyANi vA nannattha takalimasthae Na vA talisIse Na vA nAliyera matthae Na vA khajUrimatthae Na vA tAlamatthaMe Na vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatyapariNayaM lAbhe saMte no paDigAhijA 1 / se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijA ucchu vA kANagaM vA aMgAriyaM vA saMmissaM vigadUmiyaM vitta (pta) ggagaM vA kaMdalIUsurga annayaraM vA tahappAraM AmaM asatyapariNayaM lAbhe saMte no paDigAhijA 2 / se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijA lasuNaM vA lasuNapattaM vA lasuNanAlaM vA lasuNakaMdaM vA lasuNacoyagaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapariNayaM lAbhe saMte no paDigAhijA 3 / se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa jANijA acchiyaM vA kubhipakkaM niMdugaM vA velugaM vA kAsavanAliya vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatthapariNaya' lAbhe saMte no paDigAhijjA 4 / se bhikkhU vA 2jAva samANe se jaM puNa jANijjA kaNaM vA kaNaku khagaM vA kaNapUyaliya vA ghAulaM vA cADalapiDaM vA tilaM vA tilapiTTha vA tilapapaDagaM vA annayaraM vA tahappagAraM AmaM asatyapariNaya lAbhe saMte no paDigAhijjA ////////// // 666 //
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcAganavRttiH (zI lAvA. // 7.0 // //////////////////////////////////////////////////// 5 / evaM khalu tassa bhikkhussa vA bhikkhaNIe vA sAmaggiya jAva sayA jaejAsi zruta* 2 ttibemi 6 // suu048|| piNDaiSaNAyAmaSTama uddezakaH // 2-1-1-8 // cUlikA-1 sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt , tadyathA-'agrabojAni' japAkusumAdIni 'mUlabIjAni' jAtyAdIni 'skandha piNDai01 bIjAni' sallavayAdIni 'parvabIjAni' ikSvAdIni, tathA agrajAtAni mUlajAtAni skandhajAtAni parvajAtAnIti, uddezakaH 8 'jannatyatti nAnyasmAdagrAderAnIyAnyatra prarohitAni kintu tatraivAgrAdau jAtAni, tathA 'takalimatthae Na vA' takalIkandalI 'Na' iti vAkyAlaGkAre tanmastakaM-tanmadhyavatI garbhaH, tathA 'kandalIzIrSa' kandalIstabakaH, evaM nAlikerAderapi draSTavyamiti, athavA kandalyAdimastakena sadRzamanyadyacchinnAnantarameva dhvaMsamupayAti tattathAprakAramanyadAmam-azastrapariNataM na pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryatpunarevaM jAnIyAt , tadyathA-ikSA kANagaMti vyAdhivizeSAsacchidraM, tathA 'aMgArakitaM' vivarNIbhUtaM, tathA 'sammizra' sphuTitatvak 'vigadUmiya'ti kaiH zRgAlai| IpaddhakSitaM, na batAvatA randhrAdyupa-11 draveNa tatprAsukaM mavatIti sUtropanyAsaH, tathA 'vettagaMti vetrAgraM 'kaMdalIUsurya'ti kandalImadhyaM, tathA'nyadapyevaMprakAramAmam-azastropahataM na pratigRhNIyAditi // evaM lazunasUtramapi sugama, navaraM 'coagaM'ti kozikAkArA bazunasya bAhyatvaka, sA ca yAvatsAA tAvatsacitteti // 'acchiyaMti vRkSavizeSaphalaM 'taMduyaMti TembarUyaM 'velayaM ti bilvaM 'kAsavanAliya'ti zrIparNIphalaM kumbhIpakkazabdaH pratyekamabhisaMbadhyate, etaduktaM bhavati-yadacchikaphalAdiga dAvaprApta- Ealn700 // pAkakAlameva balAtpAkamAnIyate tadAmam-apariNataM na pratigRhNIyAditi // 'kaNama' iti zAnyAdeH kaNikAstatra kadA
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 701 // cinnAmiH saMmaveta 'kaNikakuNDaM' kaNikAbhirmizrAH kukkusAH kaNapUyaliti kaNikAbhimizrAH pUpalikAH kaNapUpalikAH, atrApi mandapakkAdau nAmiH saMbhAvyate, zeSa sugame yAvattasya bhikSoH 'sAmagrya' sampUrNo mikSubhAva iti // prathamasyASTamoddezakara smaaptH|| 102 cuu01.01.8|| // atha prathamapiNDaiSaNAdhyayane navama uddezakaH // . ukto'STamodezakaH, sAmprataM navama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-dahAnantaramaneSaNIyapiNDaparihAra uktaH, ihApi prakArAntareNa, sa.evAbhidhIyate iha khalu pAINaM vA 4 saMtegahayA saDDhA, bhavaMti, gAhAvaI vA jAva kammapharI vA, tesiM caNaM evaM vRttapuThvaM bhavai-je ime bhavaMti samaNA bhagavaMtA sIlavato vayavaMto guNavaMto saMjayA saMvuDA baMbhayAro uvarayA mehuNAlo. dhammAo, no khala eesiM kappaDa AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae vA pAyae vA ? / se jaM puNa imaM amhaM appaNoM ahAe niTThiyaM taM asaNaM 4 savvameyaM samaNANaM nisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNo aDhAe asaNaM vA 4 cehassAmo 2 / eyappagAraM nigghosaM sucA nisamma tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsuyaM aNesaNijjaM lAbhe saMte no paDigAhijjA 3 // suu049|| M
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta.. cUlikA piNDa.. uddezaka ___'ihe ti vAkyopanyAse prajJApakakSetre vA, saluzando vAkyAlaGkAre prajJApakAdyapekSayA prAcyAdau dizi santi-vidyante zrIAcA puruSAH teSu ca kecana zraddhAlavo bhaveyuH te ca zrAvakAH prakRtibhadrakA vA, te cAmA-gRhapatiryAvatkarmakarI veti, teSAM gaNavRttiH cedamuktapUrva bhavet-'Nam' iti vAkyAlaGkAre, ya hame 'zramaNA:' sAdhavo bhagavantaH 'zIlavantaH' aSTAdazazIlAGgazIlAkA.) sahasradhAriNaH 'vratavantaH' rAtribhojanaviramaNaSaSThapaJcamahAvratadhAriNaH 'guNavantaH' piNDavizuddhathAdyuttaraguNopetAH 'saMyatA: indriyanoindriyasaMyamavantaH 'saMvatAH pihitAsravadvArAH 'brahmacAriNaH' navidhabrahmaguptiguptAH 'uparatA maithunADarmAt BE aSTAdazavikalpabrahmopetA(saMyatA), eteSAM ca na kampate AdhAkarmikamazanAdi bhoktu pAtuvA, ato yadAtmArthamasmAkaM niSThitaM siddhamazanAdi 4 tatsarvametebhyaH zramaNebhyaH 'NisirAmotti prayacchAmaH, api ca-vayaM pazcAdAtmArthamazanAdyanyat 'cetayiSyAmaH' saGkanpayiSyAmo nivartayiSyAma itiyAvat , tadevaM sAdhurevaM nirghoSa' dhvani svata evaM zrutvA'nyato vA kutazcit 'nizamya jJAtvA tathAprakAramazanAdi pazcAtkarmabhayAdaprAsukaminyaneSaNIyaM matvA lAme sati na pratigRhaNIyA18 diti // kizva se bhikkhU vA 2 jAva samANe vasamANe vA gAmANagAma vA daijamANa se jaM puNa jANijjA gAmaM vA jAva rAyahANi vA imaMsi khalu gAmaMsi vA rAyahANisi vA saMne. gajhyassa bhikkhussa purasathuyA vA pacchAsathayA thA parivasani. jahA---gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, nApagAgA' kulAda no puvAmaMca manAta vA nikAvamiz2a vA
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 703 // 40*0*** paviseja vA 1 / kevalI bUyA AyANameya, purA pehAe tassa paro aDAe asaNaM "vA 4 upakarija thA, uvakkhaDija vA aha bhikkhuNaM puvvovaijha 4 jaM no tahappagArAha kulAi puvvAmeva bhattAe vA pANAe vA pavisina vA nikkhamija vA 2 / se tamAyAya egaMtamavakamijjA 2 aNAvAyamasaMtoe ciDiyA, se tattha kALeNaM aNupavisijjA 2 tatthiyare yarehiM kulehiM sAmudANiyaM esiyaM vesiyaM piMDavAyaM esittA AhAraM AhArijjA, siyA se paro kAleNa aNapaviTThassa AhAkammiyaM asaNaM vA 4 uvakarija vA uthakvaji vA taM vegaio tusiNIo uvehejA, AhaDameva pacAi kvissAmi, mAiTThANaM saMphAse, no evaM karijA 3 / se puvvAmeva AloijA - Ausotti vA bhaiNitti vA ! no khalu me kappa AhAkammiyaM asaNaM vA 4 bhuttae vA pAyae vA, mA unakarehi mA ucakkhaDehi, se sevaM vayaMtassa paro AhAkammiyaM asaNaM vA 4 uvakkhaDAvittA Aha lajjA tahappagAraM asaNaM vA 4 aphAsurya jAva bAbhe saMte no par3igAhijA 4 // sU0 50 // samikSuryatpunarevaM jAnIyAt, tadyathA-grAmaM vA yAvadrAjadhAnIM vA, asmizca grAmAdau 'santi' vidyante kasyacidbhikSoH 'pUrvasaMstutAH' pitRvyAdayaH 'pazcAtsaMstutA vA' zvazurAdayaH, te ca tatra baddhagRhAH prabandhena prativasanti, te cAmIgRhapatirvA yAvatkarmakarInA, tathAprakArANi ca kulAni bhaktapAnAdyarthaM na pravizet nApi niSkrAmet, svamanISikAparihArA & // 703 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH zrIlAvA.) 704 // // rthamAha-kevalI va yAkarmopAdAnametat , kimiti ?, yataH pUrvamevaitat 'pratyupekSeta' paryAlocayet , tathA 'etasya' bhikSoH / kRte 'paraH' gRhastho'zanAdyartham 'upakuryAt' Dhaukaye dupakaraNa jAtam , 'ucakkha Deja'ti tadazanAdi pacedveti, 'atha' zrutaska02 cUlikA01 anantaraM bhikSUNAM pUrvopadiSTametatpratijJAdi, yathA-no tathAprakAgaNi svajanasambandhIni kulAni pUrvameva-mikSAkAlAdArata piNDaiSa.. eva bhaktAdyartha pravizedvA niSkrAmedveti / yadvidheyaM taddarzayati- 'se tamAdAyeti 'saH' sAdhuH 'etat' svajanakulam | 'AdAya' jJAtvA kencitsvjnen|jnyaat evaikAntamapakrAmed, apakamya ca svajanAdhanApAte'nAloke ca tiSThet , sa ca / tatra svajanasambaddhagrAmAdau 'kAlena' mikSA'vasareNAnupravizet , anupravizya ca 'itaretarebhyaH kulebhyaH svajanarahitebhyaH esiyaMti eSaNIyam-udgamAdidoSarahita 'vesiyati veSamAtrAdavAptamutpAdanAdidoSarahitaM. 'piNDapAta', bhivAm al eSitvA' anviSya evaMbhUtaM grAsaiSaNAdoSarahitamAhAramAhArayediti / te cAmI utpAdanAdoSAH, tadyathA-"dhAI dui nimitte 3 AjIva 4 vaNImage 5 tigicchA.6 ya / kohe 7 mANe 8 mAyA 9 lobhe 10 ya havanti / isa ee |.1 // puvipacchAsaMthava 11 vijjA 12 maMte 13 a cuNNa 14 joge 15 ya / uppAyaNAya / dosA solasame mUlakamme ya 16 // // " tatrAzanAdyartha . dAturapatyopakAre vartata iti dhAtrIpiNDaH 1, tathA kAryasaGghaTTanAya dautyaM vidhatte iti dUtIpiNDaH 2, nimittam-aGguSThapraznAdi tadavApto nimittapiNDaH 3, tathA jAtyAdyAjIvanAdavApta AjIvikApiNDaH 4, dAturyasmin bhaktistasprazaMsayA'bApto vaNImagapiNDaH 5, sUkSmetaracikitsayA. // 704 // vAptazcikitsApiNDaH 6, evaM krodhamAnamAyAlobhairavAptaH krodhAdipiNDaH 10, bhikSAdAnAtpUrva pazcAdvA dAtuH 'karNAyate . ... . 22..... ... . ////////////////////////////////
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 705 / / bhavAni' tyevaM saMgtavAdavAptaH pUrvapazcAtsaMstavapiNDaH 11, vidyayA'vApto vidyApiNDaH 12, tathaiva mantrajApAvApto mantrapiNDa. 13, vazIka NAdyarthaM dravyacUrNAdavAptazca piNDaH 24, yogAd-aJjanA devApto yogapiNDaH 15, yadanuSThAnAdgarbhazAtanAmUlamavApyate tadvidhAnAdavApto mUlapiNDaH 16, tadevamete sAdhusamutthAH SoDazotpAdanAdoSAH / grAsaSaNAdoSAzcAmI-- " saMjoaNA 1 pamANe 2 iMgAle 3 dhUma 4 kAraNe 5 ceva / " tatrAha / ralolupatayA dradhiguDAdeH saMyojanAM vidadhataH saMyojana doSaH 1, dvAtriMzatkavala pramANAtiriktamAhAramAhArayataH pramANadoSaH 2, tathA''hArarAgAdgAdarthAd bhuJjAnasya cAritrAGgAratvApAdanAdaGgA doSa: 3 tathA'ntaprAntAdAvAhAradveSAzcAritrasyAbhidhUmanAddhUmradoSaH 4, vedanAdikAraNamantareNa nasya kAraNadoSaH 5, ityevaM veSamAtrA vAptaM grAsaiSaNAdidoSarahitaH sannAhAramAhArayediti / atha kadAcidevaM syAt, saH 'para' gRhasthaH kAlena nupraviSTasyApi micorAdhAkarmikamazanAdi vidadhyAt tacca kazcitsAdhustUSNIbhAvenotprekSeta, kimartham 1, AhRtameva pratyAkhyAsyAmIti, evaM caM mAtRsthAnaM saMspRzet, na caivaM kuryAt, yathA ca kuryAddarzayati-sa pUrvameva 'Alokayet' dattopayogo bhavet dRSTTA cAhAraM saMskriyamANamevaM vadedyathA amuka ! iti vA bhagini ! iti vA na khalu mama kalpata AdhAkarmika AhAro bhoktuM vA pAtu vAtastadarthaM yatno na vidheyaH, athaivaM vadato'pi para AdhAkarmAdi kuryAttato lAbhe sati na pratigRhNIyAditi // se bhikkhu vA 2 jAva se jaM puNa jANijjA-maMsaM vA macchaM vA bhajjijjamANaM pehAe tilapUyaM vA AesAe ucakkhaDijjamANaM pehAe no svaddhaM 2 upasaMkamittu obhAsijjA, 8 ****** // 705 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH DIlAvA.) zrutaskaM. 2 cUlikA piNDaiSa.. uddezaka nannattha gilANaNIsAe // sU0 51 // sa punaH sAdhuryadi punarevaM jAnIyAta, tadyathA-mAMsa vA matsyaM vA 'bhajyamAna miti pacyamAnaM tailapradhAnaM vA pUrpa, tacca kimarthaM kriyate iti darzayati-yasminnAyAte karmaNyAdizyate parijanaH ma AdezaH-prAghUrNakastadartha saMskriyamANamAhAraM prekSya lolupatayA no' naiva 'khaDaM ti zIghra 2, dvivacanamAdarakhyApanArthamupasaMkramyAvabhASeta-yAceta, anyatra glAnAdikAryAditi // se bhikkha pA 2 jAva samANe annayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhittA subhi subhi bhuccA dubhi 2 parihavei, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA / subhi vA dubhi vA savvaM bhuJjijA no kiMcivi parihavijA (savvaM bhuje na chddue)2|| sU052 // sa bhikSuranyatarad bhojanajAtaM parigRhya surabhi surabhi bhakSayet durgandhaM 2 parityajet. bIpsAyAM dvivacana, mAtRsthAnaM caivaM saMspRzeta , tacca na kuryAta, yathA ca kuryAt tadarzayati-surabhi vA durgandhaM vA sarva bhuJjIta na parityajediti / se bhikkha vA 2jAva samANe annayaraM pANagajAyaM paDigAhittA puppha 2 AviittA kasAyaM 2 parihaveha, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA 1 / puppha puppheha vA kasAyaM kasAi vA savvameyaM bhuJjijjA, no kiMcivi parivejjA 2 // suu053|| evaM pAnakamatrapi, navaraM varNagandhopetaM puSpaM tadviparItaM kaSAyaM, vIpsAyAM dvivacanaM, doSazvAnantaratrayorAhAragAddharthAta
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 707 // strArthahAniH karmabandhazcati // se bhikkhU vA 2 bahupariyAvannaM bhoyaNajAyaM paDigAhittA bahave sAhammiyA tattha vasati saMbhoiyA samaNanA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNAloiyA aNAmaMte parivei, mAihANaM saMphAse, no evaM karejA 1 / se tamAyAe tattha gacchijjA 2 se puvAmeva AloijjA-AusaMto samaNA! ime me asaNe vA pANe vA bahupariyAvanne taM bhuJjaha NaM se sevaM vayaMtaM paro vaijA-AusaMto samaNA ! AhArameyaM asaNaM vA 4 jAvaiyaM 2 saraha tAvaiyaM 2 bhukkhAmo vA pAhAmo vA savvameyaM parisaDA savvameyaM bhukkhAmo vA pAhAmo vA 3 // sU054 // sa bhikSurbahvazanAdi paryApanna-labdhaM parigRhya bahubhirvA prakArairAcAryaglAnaprAghUrNakAdyartha durlabhadravyAdibhiH paryApanamA hArajAtaM parigRhya tadvahutvAdbhoktumasamarthaH, tatra ca sAdharmikAH sammogikAH samanojJA aparihArikA ekArthAcAlApakAH, ityeteSu satsvadgagateSu vA tAnanApRcchaya pramAditayA 'pariSThApayet' parityajet, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzeta, naivaM kuryAta, yacca kuryAttadarzayati-samikSastadadhikamAhArajAtaM parigRhya tatsamIpaM gacched, gatvA ca pUrvameva 'Alokayeta' darzayeta, evaM catra yAda-AyuSman ! zramaNa ! mamaitadazanAdi bahu-paryApanna nAhaM moktumalamato yUyaM kizcit mujavaM, tasya caivaM vadataH sa parona yAd-yAvanmAnaM bhokta' zaknumastAvanmAnaM bhokSyAmahe pAsyAmo vA, sarva vA 'parizaTati' // 7.7 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH 'zIlAGkA.) // 708 // upayujyate tatsarvaM mokSyAmahe pAsyAma iti // se bhikkhu dA 2 se jaM puNa jANijjA asaNaM vA 4 paraM samuddissa bahiyA nIhaDaM jaM parehiM asamaNunnAyaM aNisi aphAsurya jAva no paDigAhijjA jaM parehiM samaNuSNAyaM samma NisihaM phAsUyaM jAveM paDigAhijjA 1 / evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jAva sayA jasajjAsi ttibemi 2 // sU0 55 // // piNDaiSaNAyAM nayama uddezakaH // 2-1-1-9 // sa punaryadevaMbhUtamAhArajAtaM jAnIyAt, tadyathA - 'paraM' cArabhaTAdikamuddizya gRhAnniSkrAntaM yacca parairyadi bhavAn kasmaiciddadAti dadAvityevaMna samanujJAtaM neturdAturvA svAmitvenAnisRSTa' vA tad bahudoSaduSTasvAdaprA sukamaneSaNIyamiti matvA na pratigRhNIyAt, tadviparItaM tu pratigRhNIyAditi, etattasya bhikSoH sAmagrayamiti // prathamAdhyayanasya navamoddezakaH parisamAptaH // -11-1 // atha prathamapiNDeSaNAdhyayane dazama uddezakaH // ukto navamo'dhunA dazama Arabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaraM piNDagrahaNavidhiH pratipAditaH, iha tu sAdhAraNAdipiNDAvAptau vasatau gatena sAdhunA yadvidheyaM taddarzayitumAha zruta0 2 cUlikA 1 piNDai0 1 udde zakA 10 // 708 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 7.9 // se egaio sAhAraNaM vA piMDavAyaM paDigAhittA te sAhammie aNApucchittA jassa jassa icchaha tassa tassa khaDaM khaDaM dalahaM, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA 1 / se tamAyAya tattha gacchibjA 2 evaM vaijjA--AusaMto samaNA! saMti mama puresaMthuyA vA pacchAsaMthuyA, taMjahA-Ayarie vA1 uvajjhAe vA pavittI vA 3 there vA 4 gaNo vA 5 gaNahare vA 6 gaNAvacchehae vA 7 aviyAI eesiM khaDaM vaLa dAhAmi, seNevaM vayaMtaM paro vahajjA-kAmaM khalu Auso ! ahApajjataM nisirAhi, jAvaiyaM 2 paro vadaha tAvaiyaM ra nisirijA, savvamevaM paro vayai savvameyaM nisirijA 2 // sU0 56 // 'saH' bhikSaH 'ekatara' kazcit 'sAdhAraNaM' bahUnAM sAmAnyena dattaM vAzabdaH pUrvottarApekSayA pakSAntaradyotakaH piNDapAtaM parigRhya tAn sAdharmikAnanApRcchaya yasmai yasmai rocate tasmai tasmai svamanISikayA 'khaDaM khar3a'ti prabhUtaM prabhUtaM praya. cchati, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet tasmAnnaivaM kuryAditi // asAdhAraNapiNDAvAptAvapi yadvidheyaM tdrshyti| 'sa' bhikSuH 'tam' eSaNIyaM kevalaveSAvAptaM piNDamAdAya 'tatra' AcAryAdyantike gaccheda , gatvA caivaM vaded , yathAAyupman ! zramaNa ! 'santi' vidyante mama 'puraHsaMstutAH' yadantike prabajitastatsambandhinaH 'pazcAtsaMstutA vA' yadantike'dhItaM zrutaM vA tatsambandhino vA'nyatrAvAsitAH, tAzca svanAmagrAhamAha, tadyathA-'AcAryaH' anuyogadharaH 1 'upAdhyAyaH' adhyApakaH 2 pravRttiyathAyogaM vaiyAvRttyAdau sAdhUnAM pravartaka 3, saMyamAdau sIdatAM sAdhUnAM sthirI
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM0 2 piNDai uddezyakA 10 karaNAsthaviraH 4, gacchAdhipo gaNI 5, yastvAcAryadezIyo gurvAdezAt sAdhugaNaM gRhItvA pRthagviharati sa gaNadharaH 6, zrIAcA rAjavRttiH gaNAvacchedakastu gacchakAryacintakaH 7, 'aviyAI"ti ityevamAdInuddizyaitadvaded-yathA'hametebhyo yuSmadanujJayA 'khaDa zIlAvA.) khaDaMti prabhUtaM prabhRtaM dAsyAmi, tadevaM vijJaptaH san 'paraH' AcAryAdiryAvanmAtramanujAnIte tAvanmAtrameva 'nisRjet' dadyAt sarvAnujJayA sarva vA dadyAditi // kizca se egaio maNunnaM bhoyaNajAyaM paDigAhittA paMteNa bhoyaNeNa palicchAeimA meyaM dAiyaM saMtaM daTTaNa sayamAie Ayarie vA jAva gaNAvacchee vA / no khala me kassaha kiMci dAyavvaM siyA, mAiTThANa saMphAse, no evaM karijA 2 / se tamAyAe tattha gacchijjA 2 puvAmeva uttANae hatthe paDiggahaM kaTTa imaM skhala imaM khalutti AloinnA, no kiMcivi NimUhijjA 3 / se egaio annayaraM bhoyaNajAyaM paDigAhittA bhaddayaM 2 bhuccA vivannaM virasamAharai, mAihANaM saMphAse, no evaM karejA 4 // suu057|| sagamaM, yAvannaivaM kuta, yacca kuryAttaddarzayati-'saH' bhikSuH 'ta' piNDamAdAya 'tatra' AcAryAdhantike gaccheda, gatvA ca sarva yathA'vasthitameva darzayet , na kizcit 'avagRhayet' pracchAdayediti // sAmpratamaTato mAtRsthAnapratiSedhamAha___ 'sa' micaH 'ekataraH kazcit 'bhanyatarat' varNAdyupetaM bhojanajAtaM parigahyATanneva rasagRdhnutayA bhadrakaM 2 bhuktvA OM yad 'vivarNam' antaprAntAdika tatpratizraye 'samAharati' Anayati, evaM ca mAtRsthAnaM saMspRzet , na caivaM kuryA // 710 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 711 // **** diti // kiJca - sebhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA aMtaructriyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchumeragaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDAlagaM vA siMbaliM vA siMbalathAlagaM vA assi khalu paDiggahiyaMsi appe bhoSaNajAe bahu ujjhiyadhammie taha pagAraM aMtarucyaM vA jAva siMpalathAlagaM vA aphAsuyaM aNesaNijjaM lAbhe saMte jAva no paDigAhijjA 1 / sebhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijA bahuaTThiyaM vA maMsaM vA macchaM vA cahukaMTayaM ahiMsa khalu AhitaMsi appe siyA bhoSaNajAe bahuujjhiyadhammie tahappagAraM bahuaDiyaM vA maMsaM vA macchaM vA bahukaMdayaM vA lAbhe saMte jAva no paDigAhijjA 2 / se bhikkhU vA 2 jAva samANe siyA NaM paro bahuaDieNaM maMseNa vA macchreNa vA uvanimaMtijAAusaMto samaNA ! abhikaMkhasi bahuaTThiyaM maMsaM paDigAhittae : eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma se puvvAmeva AloijjA - Ausotti vA 2 no khalu me kappai bahuaDiyaM maMsaM paDigAhittae 3 / abhikaMkhasi me dAuM jAvaiyaM tAvaiyaM puggalaM dalayAhi, mA ya aDiyAi', se sevaM vayaMtassa paro abhiddu aMto paDiggahagaMsi bahuaTThiyaM maMsaM paribhAittA nihaddu dalaijjA, tahappagAraM paDiggahaM parahatthaMsi vA parapAyaMsi vA aphAsUrya **** 4** // 711 //
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA. rAGgavRttiH zIlAGkA.) zruta02 cUlikA 1 piNDe01 uddezaka:10 aNesaNijjaM lAbhe saMte jAva no paDigAhijjA 4 / se Ahaca paDigAhie siyA taM nohitti vaijjA no aNihitti vajA 5 / se tamAyAya egaMtamavakamijjA 2 ahe ArAmaMsi vA ahe uvassayaMsi vA appaMDe jAva saMtANae maMsagaM macchagaM bhuccA adviyAI kaMTae gahAya se tamAyAya egaMtamavakamijjA 2 ahe jhAmathaMDilaMsi vA jAva pama jiya pamanjiya parahavijjA 6 // suu058|| samikSyatpunarevaMbhUtamAhArajAtaM jAnIyAt , tadyathA-'aMtarucchuaM vatti ikSuparvamadhyam 'ikSugaMDiya'ti saparvekSuzakalaM 'coyago' pIlitetucchodikA 'merukaM tyagraM 'sAlagaM'ti dIrghazAkhA 'DAlagaM"ti zAkhaikadezaH 'siMbalinti mudgAdInAM vidhvastA phaliH 'siMbalithAlagaMti vallyA(khA)diphalInAM sthAlI phalInAM vA pAkaH, atra caivaMbhUte parigahIte'pyantarivAdike'mpamazanIyaM bahuparityajanadharmakamiti matvA na pratigRhNIyAditi // evaM mAMsasUtramapi neyam, asya copAdAnaM kvacinlUtAdyapazamanArtha sadvaidyopadezato bAhyaparibhogena svedAdinA jJAnAdyapakArakatvAtphalavadRSTaM, bhujizcAtra bahiHparibhogArthe nAmyavahArArtha padAtibhogavaditicchedasUtravapi prAyo draSTavyaH / evaM gRhasthAmantraNAdividhipudgalasUtramapi sugamamiti, tadevamAdinA chedasUtrAbhiprAyeNa grahaNe satyapi kaNTakAdipratiSThApanavidhirapi sugama iti // se bhikkhU vA 2 jAva samANe siyA se paro abhihaTTu aMto paDiggahe vilaM vA loNaM ubhiyaM vA loNaM paribhAittA nohadu dalaijA, tahappagAraM paDiggahaM parahatthaMsi vA 2 // 712 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 713 // aphAsuyaM jAva no pabigAhijA 11 se Ahacca parigAhie siyA taM ca nAidUragae jANijjA 2 / se tamAyAe tattha gacchijjA 2 puvAmeva AloijjA-Ausotti vA 2 imaM kiM te jANayA dinnaM uyAhu ajANayA?, se ya bhaNijjA-no khalu me jANayA dina, ajANayA dinaM, kAmaM khala Auso! iyANi nisirAmi, taM bhuJjaha vA NaM paribhAeha vA NaM taM parehi samannAyaM samaNasaTTe tao saMjayAmeva bhujhija vA poijja caa3| jaM ca no saMcAei bhottae vA pAyae vA sAhammiyA tattha vasaMti saMbhoiyA samaNunnA aparihAriyA adUragayA, tesiM aNappayAyavvaM siyA, no jattha sAhammiyA jaheva bahupariyAra kIrai taheva kAyavvaM siyA 4 / evaM khala tassa bhikkhussa bhikkhuNoe vA sAmaggiyaM jAva sayA jaejjAsi tti bemi 5 // sU0 56 // ||pinnddaissnnaayaaN dazama uddezakaH // 2-1-1-10 // sa bhikSugR hAdau praviSTaH, tasya ca syAt-kadAcit 'paraH' gRhasthaH 'abhihaTTa aMto' iti antaH pravizya patadgrahekASThacchabbakAdau glAnAdyartha khaNDAdiyAcane sati 'biDaM vA lavaNaM' khanivizeSotpannam 'udbhija vA' lavaNAkarAdyatpannaM 'paribhAetta'tti dAtavyaM vibhajya dAtavyadravyAtkazcidaMzaM gRhItvetyarthaH, tato niHsRtya dadyAt, tathAprakAraM parahastAdigatameva pratiSedhayet , tacca 'Ahacce ti sahasA pratigRhItaM bhavet , taM ca dAtAramadUragataM jJAtvA sa bhikSusta
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA 1 piNDai 1 uddezakA 11 llavaNAdikamAdAya tatsamIpaM gacched , gatvA ca pUrvameva tallavaNAdikam 'Alokayet' darzayed, etacca yAdzrIAcA. rAjavRttiH 8 amuka ! iti vA bhagini ! iti vA, etacca lavaNAdikaM kiM tvayA jAnatA dattamutAjAnatA ?, evamuktaH san para evaM zIlAGkA.) vaded-yathA pUrva mayA'jAnatA datta, sAmprataM tu yadi bhavato'nena prayojanaM tato dattam, etatparibhogaM kurudhvaM, tadevaM paraiH samanujJAtaM samanusRSTaM satprAsukaM kAraNavazAdaprAsukaM vA bhuJjIta pibedvA, yacca na zaknoti bhoktuM pAtu vA ttsaadhrmi|| 714 // a| kAdibhyo dadyAt , tadabhAve bahuparyApanavidhi prAktanaM vidadhyAt, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // prathamasya dazamaH smaaptH|| 2-1-1-10 // // atha prathamapiNDaiSaNAdhyayane ekAdaza uddezakaH // ___ ukto dazamaH, adhunaikAdazaH samArabhyate, asya cAyamamisambandhA-ihAnantaroddezake labdhasya piNDasya vidhiruktaH, tadihApi vizeSataH sa evocyate bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM vA dUijjamANe maNannaM bhoyaNajAyaM labhittA se bhikkhU gilAi, se haMdaha NaM tassAharaha, se ya bhikkha no bhuJjijA tumaM ceva NaM bhujijjAsi, se egaio bhokkhAmittika1 paliu ciya 2 AloijjA, taMjahA-ime piMDe ime loe ime titte ime kaDuyae ime kasAe ime aMbile
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ //////////////////////////////////////////////////// ime mahure itto kiMci gilANassa sayaitti mAihANaM saMphAse, no evaM krinaa| tahAThiyaM AloijA jahAThiyaM gilANassa sayaitti, taMjahA-tittayaM tittaetti vA kaDayaM kaDuyaM kasA kasAyaM aMbilaM aMbilaM mahuraM mahuraMtti vA 2 // suu060|| bhikSAmaTanti bhikSATAH bhikSaNazIlAH sAdhava ityarthaH, nAmazabdaH sambhAvanAyAM, vakSyamANameSAM saMbhAvyate, 'eke' kecana evamAhuH--sAdhusamIpamAgatya vakSyamANamuktavantaH, te ca sAdhavaH 'samAnA vA' sAmbhogikA bhaveyuH, vAzabdAdasAmbhogikA vA, te'pi ca 'vasantaH vAstavyA anyato vA grAmAdeH samAgatA bhaveyuH, teSu ca kazcitsAdhuH 'glAyati' glAnimanubhavati, tatkRte tAn sambhogikAdIMste bhikSATA manojJa mojanalAme satyevamAhuriti sambandhaH, 'se' iti etanmanojJamAhArajAtaM 'handaha' gRhNIta yUyaM Nam' iti vAkyAlaGkAre 'tasya' glAnasya 'Aharata' nayata, tasmai prayacchata ityarthaH, glAnazcena bhuGkte grAhaka evAbhidhIyate -tvameva bhukSveti, sa ca bhikSamikSohastAd glAnArtha gRhItvA'hAraM tatrAdhyupapannaH sanneka evAhaM bhokSya itikRtvA tasya glAnasya 'paliuMcia paliuMciya'tti manojJaM gopitvA gopitvA vAtAdirogamuddizya tathA tasya 'Alokayet' darzayati yathA'pathyo'yaM piNDa iti buddhirutpadyate, tadyathA--agrato DhaukayitvA vadati--ayaM piNDo bhAdara sAdhunA dattaH, kintvayaM 'loe'tti rUkSaH, tathA tiktaH kaTuH kaSAyo'mlo madhuro vetyAdi doSaduSTatvAnAtaH kizcid glAnasya 'svadatIti' upakAre na vartata ityarthaH, evaM ca mAtRsthAna saMspRzeta , na 1 caitatkuryAditi / yathA ca kuryAttadarzayati-tathA'vasthitameva glAnasyAlokayedyathA'vasthitamiti, etaduktaM bhavati--mAta // 715 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH zIlAGkA.) // 716 // sthAna parityAgena yathA'vasthitameva na yAditi zeSaM sugamam // tathA bhikkhAgA nAmege evamAhaMsu-samANe vA vasamANe thA gAmANugAmaM dRijamANe vA mannaM bhograNajAyaM labhittA se ya bhikkhU gilAha se haMdaha NaM tassa Aharaha, se ya bhikkhu no bhuJjijjA AhArijA, se NaM no khala me aMtarAe AharissAmi, icceyAI AyataNAI' uvAikamma // sU0 61 // 'bhikSAdA: ' sAdhavo manojJamAhAraM labdhvA samanojJAMstAMzca vAstavyAn prAghUrNakAn vA glAnamuddizyaivamRcuH-- etanmanojJamAhArajAtaM gRhNIta yUyaM glAnAya nayata, sa cenna bhuGkte tato'smadantikameva glAnAdyartham 'Aharet' Anayet, sa caivamuktaH sannevaM vaded -- yathA'ntarAya mantareNA hariSyAmIti pratijJayA''hAramAdAya gkhAnAntikaM gatvA prAktanAn bhaktAdirUkSAdidoSAnudghATaya glAnAyAdattvA svata eva laulyAdyuktvA tatastasya sAdhonivedayati, yathA mama zUlaM vaiyAvRtya kAlAparyAptyAdikamantarAyikamabhUdato'haM tad glAnabhaktaM gRhItvA nAyAta ityAdi mAtR[saM] sthAnaM saMspRzet, etadeva darzayati- ityetAni - pUrvoktAnyAyatanAni - karmopAdAnasthAnAni 'upAtikramya' samyaka parihRtya mAtRsthAna parihAreNa glAnAya vA dadyAddAtsAdhusamIpaM vA''harediti // piNDAdhikAra eva saptapiNDeSaNA adhikRtya sUtramAha aha bhikkhU jANijA satta piMDesaNAo satta pANesaNAo, tattha khalu imA paDhamA piMDesaNA - asaMsaTThe hatthe asaMsaTThe matte, tahRppagAreNa asaMsaNa hattheNa vA matteNa vA ****** zruta* 2 cUlikA 1 piNDai0 1 udda e zakA 11 // 716 / /
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ .717 // asaNaM vA 4 sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dijA phAsuyaM jAva paDigAhijjA, paDhamA piMDesaNA / / ahAvarA duccA piMDesaNA-saMsaDhe hatthe saMsaDhe matte, taheva duccA piMDesaNA 2 // ahAvarA taccA piMDesaNA-iha khalu pAiNaM vA 4 saMtegaiyA saDDhA bhavaMti-gAhAvaI vA jAva kammakarI vA, tesiM ca NaM annayaresu virUvarUvesu bhAyaNajAesu uvanikkhittapubve siyA, taMjahA-thAlaMsi vA piDharaMsi vA saragaMsi ghA paragaMsi vA varagaMsi vA, aha puNevaM jANijjA--asaMsaDhe hatye saMsaDhe matte, saMsaha vA hatthe asaMsaDhe matte, se ya paDiggahadhArI siyA pANipaDiggahie vA, se puvAmeva AloejA-Ausosi vA bhagi. Nitti vA! eeNa tumaM asaMsa?Na hattheNa saMsa?Na matteNaM saMsaDeNa vA hattheNa asaMsahaNa matteNa assi. paDiggahagaMsi vA pANiMsi vA nihaha ucitta dalayAhi tahappagAraM bhoyaNajAyaM sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dejA phAsuyaM jAva paDigAhijjA, taiyA piMDesaNA 3 // ahAvarA cautthA piMDesaNA-se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA pihuyaM vA jAva cAulapalaMbaM vA assi khara paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme appe pajavajAe, tahappagAraM pihayaM vA jAva cAulapalaMsaM vA sayaM vA NaM jAijA jAva patigAhijjA, cautthA piNddesnnaa4| ahAvarA paMcamA piMDesaNA-se bhikkhU vA 2 uggahi
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcA rAGgavRttiH (chIlAGkA.) * 718 // yameva bhoyaNajAyaM jANijA, taMjahA--sarAvaMsi vA DiMDimaMsi vA kosagaMsi vA, aha puNevaM jANijjA bahupariyAvane pANIsu dagaleve, tahappagAraM asaNaM vA 4 sayaM vA NaM jAijjA jAya paDigAhijjA, paMcamA piMDesaNA 5 || ahAvarA chaTThA piMDesaNA-sebhikkhU vA 2 paggahiyameva bhoyaNajAyaM jANijjA, jaM ca sayahAe paggahiyaM, jaM ca paraTThAe paggahiyaM taM pAyapariyAvannaM taM pANipariyAvanaM phAsUyaM jAva paDigAhijjA, chaTThA piMDesaNA 6 || ahAvarA sattamA piMDesaNA-se bhikkhU vA 2 jAva samANe bahuujjhiyadhammiyaM bhoyaNajAyaM jANijjA, jaM canne bahave dupayaca uppaya samaNamAhaNaatihi kivaNavaNImagA nAvakakhaMti, tahappagAraM ujjhiyadhammiyaM bhoyaNajAyaM sayaM vA NaM jAijjA paro vA se dijA phAsUyaM jAva paDigAhijjA, sattamA piMDesaNA 7 // 1 / icceyAo satta piMDesaNAo, ahAvarAo satta pANesaNAo, tattha khalu imA paDhamA pANesaNA-asaMsaTTe hatthe asaMsa matte, taM caiva bhANiyavvaM navaraM cautthAe nANattaM 2 / se bhikkhU vA 2 jAva samANe se jaM puNa pANagajAyaM jANijA, taMjahA - nilodagaM vA tusodagaM vA javodagaM vA AyAmaM vA sovIraM vA suddhaviyaDaM vA, assi khalu paDiggahiyaMsi appe pacchAkamme taheva paDigAhijjA 3 / / sU0 62 / / //////// zrutaskaM0 2 cUlikA0 1 piNDaiSa0 1 uddezakA 11 // 718 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ M 719 ////// athazabdo'vikArAntare, kimadhikurute 9, sapta piNDeSaNAH pAnaiSaNAzceti, 'atha' anantaraM bhikSurjAnIyAt, kAH ? - saptapiNDeSaNAH pAnaiSaNAzca tAzcemAH, tadyathA - " asaMsaDA 1 saMsaDA 2 uddhaDA 3 appaleSA 4 uggahiA 5 paggahiyA 6 ujjhiyadhammeti, atra ca dvaye sAdhavo gacchAntargatAzca gacchavinirgatAzca tatra gacchAntargatAnAM saptanAmapi grahaNamanujJAtaM gacchanirgatAnAM punarAdyayordvayoragrahaH paJcasvabhigraha iti, tatrAdyAM tAvaddarzayati- 'tatra' tAsu madhye 'khalu' ityalaGkAre, imA prathamA piNDeSaNA, tadyathA - asaMsRSTo hasto'saMsRSTaM ca mAtraM dravyaM punaH sAvazeSaM vA syAnniravazeSaM vA, tatra vizeSe pazcAtkarmadoSastathA'pi gacchasya bAlAdyAkulatvAttanniSedho nAsti, ata eva sUtre taccintA na kRtA, zeSaM sugamam // tathA'parA dvitIyA piNDaiSaNA, tadyathA - saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAtrakamityAdi sugamam // athAparA tRtIyA piNDeSaNA, tadyathA iha khalu prajJApakApekSayA prAcyAdiSu dikSu santi kecit zraddhAlavaH, te cAmI -gRhapatyAdayaH karmakarIparyantAH, teSAM ca gRheSvanyatareSu nAnAprakAreSu bhAjaneSu pUrvamutkSiptamazanAdi syAt, bhAjanAni ca sthAlAdIni subodhyAni navaraM 'saragam' iti zarikAbhiH kRtaM sUrpAdi 'paragaM' vaMza niSpannaM chabbakAdi 'varagaM' maNyAdi mahArghamUlyaM, zeSaM sugamaM yAvatparigRhNIyAditi, atra ca saMsRSTAsaMsRSTasAvazeSadravyairaSTau bhaGgA, teSu cASTamo maGgaH saMsRSTo hastaH saMsRSTaM mAnaM sAvazeSa dravyamityeSa gacchanirgatAnAmapi kalpate, zeSAstu bhaGgA gacchAntargatAnAM sUtrArthahAnyAdikaM kAraNamAzritya kalpanta iti || aparA caturthI piNDeSaNAnpalepA nAma, sA yatpunarevamanpalepaM jAnIyAt tadyathA - 'pRthukam' iti bhugnazAlyAdyapagatatuSaM yAvat 'tandulalambe' iti bhugnazAnyAditandulAniti, atra ca pRthukAdike gRhIte'pyalpaM pazcAtkarmAdi, tathA paM // 719 //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAGgavRttiH paryAyajAtamalpaM tuSAdi tyajanIyamityevaMprakAramampalepam , anyadapi vavacanakAdi yAvatparirahIyAditi // athAparA paJcamI zrIAcApiNDaiSaNA'vagRhItA nAma, tadyathA-samikSuryAvadupahatameva bhoktukAmasya bhAjanasthitameva bhojanajAtaM daukitaM jAnIyAt , cUlikA 1 tatpunarbhAjanaM darzayati, tadyathA-'sarAvaM' pratItaM 'DiNDima' kaMza (kAMsya) bhAjanaM 'kozaka' pratItaM, tena ca dAtrA zIlAkA.) piNDai01 | kadAcit pUrvamevodakena hasto mAtrakaM vA dhautaM syAt , tathA ca nisiddhaM grahaNam , atha punarevaM jAnIyAbahuparyApanna: uddezakA 11 .720 // pariNataH pANyAdiSadakalepaH, tata evaM jJAtvA yAvad gRhIyAditi / / athAparA paSThI piNDaiSaNA pragRhItA nAma-svArtha parArtha vA api piTharakAderuddhRtya caTukAdinotkSiptA pareNa ca na gRhItA pravrajitAya vA dApitA sA prakarSaNa gRhItA hai| pragahItA tAM tathAbhUtAM prAbhUtikA 'pAnaparyApannAM vA' pAtrasthitAM 'pANiparyApanAM vA' hastasthitAM vA yAvatprati gRhNIyAditi // athAparA saptamI piNDaiSaNA ujjhitadharmikA nAma, sA ca sugamA // Asu ca saptasvapi piNDepaNAsu KB saMsRSTAdyaSTabhaGgakA bhaNanIyAH, navaraM catujhaM nAnAtvamiti, tasyA alepatvAtsaMsRSTAdyabhAva iti // evaM pAneSaNA api neyA | ka bhaGgakAzcAyojyAH, navaraM caturthI nAnAtvaM, svacchatvAcca tasyA alpalepatvaM, tatazca saMsRSTAdyabhAva iti, AsAM caiSaNAnAM | yathottaraM vizuddhitAratamyAdeSa eva kramo nyAyya iti // sAmpratametAH pratipadyamAnena pUrvapratipannena vA yadvidheyaM tadarzavitumAhaicceyAsiM sattaNhaM piMDesaNANaM sattaNhaM pANesaNANaM annayaraM paDimaM paDibajamANe no Ban720 // evaM vahajjA--micchApaDivannA khalu ee bhayaMtAro, bhahamege samma paDivanne, je ee bhayaM.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 721 //////////////////////////////////////////////////// tAro eyAo paDimAo paDivajittA NaM viharati jo ya ahamaMsi evaM paDimaM paDivajittANaM viharAmi savve'vi te u jiNANAe uvaDhiyA anunnasamAhoe, evaM ca jaM viharaMti, eyaM khala tassa bhikkhussa mikkhuNoe vA sAmaggiyaM jAva sayA jaejAsi timi // sU063 // piNDaiSaNAyAmekAdaza uddezakaH // 2-1-1-11 // ityetAsAM saptAna piNDaiSaNAnAM pAnaiSaNAnAM vA'nyatarAM pratimA pratipadyamAno tadvadeva, tadyathA-'mithyApratipannAH' na samyaka piNDaiSaNAdyabhigrahavanto bhagavantaH-sAdhavaH, ahamevaikaH samyakapratipanno, yato mayA vizuddhaH piNDaiSaNAbhigrahaH kRta emizca tathA na, ityevaM gacchanirgatena gacchAntargatena vA samadRSTayA draSTavyA, nApi gacchAntargatenottarottarapiNDeSaNAbhigrahavatA pUrvapUrvatarapiNDaiSaNAbhigrahavanto dRpyA iti, yacca vidheyaM taddarzayati-ya ete bhagavantaH-sAdhavaH etAH 'pratimAH' piNDaiSaNAdyabhigrahavizeSAn 'pratipadya' gRhItvA grAmAnugrAma 'viharanti' yathAyogaM paryaTanti, yAM cAhaM pratimA pratipadya viharAmi, sarve'pyete jinAjJAyAM jinAjJayA vA 'samutthitA:' abhyudyatavihAriNaH saMvRttAH, te cAnyo'nyasamAdhinA yo yasya gacchAntargatAdeH samAdhibhihitaH, tadyathA-saptApi gacchavAsinA, tannirgatAnA tu dvayoragrahaH paJcasvabhigrahaH ityanena Bal 'viharanti' yatanta iti, tathAvihAriNazca sarve'pi te jinAjJAM nAtilavante, tathA coktam-"'jo'vi duvasthativattho bahuvattha acelaovva saMtharai / na hu te hIlaMti paraM savvevi te jiNANAe // 1 // " etattasya 1 yo'pi dvivastratrivastro bahuvastro'celako vA saMstarati / naiva te hIlanti parAn sarve'pikate jinAjJAyAm // 1 // // 721 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcAgaGgavRttiH (zolAGkA.) // 622 // bhikSobhiNyA vA 'sAmagryaM sampUrNo bhikSubhAvo yadAtmotkarSavarjana miti // 2-1-1-11 // dvitIyazrutaskandhe prathamAdhyayanaTIkA paribhramAptA // --- // atha dvitIya - zayyaiSaNAdhyayane prathamoha zakaH // uktaM prathamamadhyayanaM sAmprataM dvitIyamArabhyate, asya vAyamabhisambandhaH - ihAnantarAdhyayane dharmAdhArazarIraparipAlanArthamAdAveva piNDa grahaNa vidhiruktaH, sa ca gRhItaH sambhavazyamampasAgArike pratizraye bhoktavya ityatastadgata guNadoSanirUpaNArthaM dvitIyamadhyayanam anena ca sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi vyAvarNanIyAni, tatra nAma niSpanne nikSepe zayyaiSaNeti, tasyA nikSepavidhAnAya piNDeSaNAniyuktiryatra saMbhavati tAM tatrAtidizya prathamagAthayA aparAsAM ca niyuktInAM yathAyogaM saMbhavaM dvitIyagAthayA AvirbhAvya nikSepaM ca tRtIyagAthayA zayyASaTkanikSepe prApte nAmasthApane anAhatya niyuktikadAha davve khite kAle bhAve sijAya jA tahiM paMgayaM / kerisiyA sijjA khalu saMjayajogapti nAyavvA 1 // 298 // dravyazayyA kSetrazayyA kAlazayyA bhAvazayyA, atra va yA dravyazayyA tasyAM prakRtaM tAmeva ca darzayati-kIdRzI sA dravyazayyA ? saMyatAnAM yogyetyevaM jJAtavyA bhaviSyati // dravyazayyA vyAcikhyAsayA''hativihAya davvasijjA sacitA'citta mIsagA ceva / vittaMmi jaMmi khitte kAle jA jaMmi kAlaMmi // 299 // zruta* 2 cUlikA 0 1 zayyaiSa0 1 uha zakaH 1 / / 622 / /
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 723 // trividhA dravyazayyA bhavati, tadyathA - sacittA acittA mizrA ceti, tatra sacittA pRthivIkAyAdau, acittA tatraiva prAsuke, mizrA'pi tatraivArddha pariNate, athavA sacittAmuttaragAthayA svata eva niyuktikRd bhAvayiSyati / 'kSetra' miti tu kSetrazayyA, sA ca yatra grAmAdike kSetre kriyate, kAlazayyA tu yA yasminnutubaddhAdike kAle kriyate / tatra sacittadravyazayyodAharaNArthamAha ukalakaliMga goama vaggumaI ceva hoi nAyavvA / evaM tu udAharaNaM nAthavvaM davvasijAe // 300 // asyA bhAvArtha: kathAnakAdavaseyaH, taccedam - ekasyAmaTavyAM dvau bhrAtarAvutkalakaliGgAbhidhAnau viSayapraveze pani nivezya cauryeNa varttete, tayozca bhaginI vangumatI nAma, tatra kadAcid gautamAbhidhAno naimittikaH samAyAtaH tAbhyAM ca pratipannaH, tayA ca vangumatyoktaM yathA nAyaM bhadrakaH, atra vasan yadA tadA'yamasmAkaM paJcivinAzAya bhaviSyatyato nirddhATayate, tatastAbhyAM tadvacanAnnirddhATitaH, sa tasyAM pradveSamApannaH pratijJAmagrahId, yathA-nAhaM gautamo bhavAmi yadi valgumatyudaraM vidArya tatra na svapimIti, anye tu bhaNanti - saiva valgumatyapatyAnAM laghutvAtpallisvAminI, utkala kaliGgau naimittiko, sAtayoktyA gautamaM pUrvanaimittikaM nirddhATitavatI, atastatpradveSAtpratijJAmAdAya sarpapAn vapannirgataH sarSapAzca varSAkAlena jAtAH, tatastadanusAreNAnyaM rAjAnaM pravezya sA panlI samastA luNTitA dagdhA ca gautamenApi valgumatyA udaraM pATayitvA sAvazeSajIvitadeddAyA upari suptamityeSA vA sacittA dravyazayyeti / bhAvazayyApratipAdanArthamAhaduvihAya bhAvasijjA kAyagae chavvihe ya bhAvaMmi / bhAve jo jattha jayA suhaduhaganbhAi sijjAsu // 101 // *8888 // 723 //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhoAcA rAjavRttiH zIlAGkA.) zrutaskaM02 cUlikA 1 zayyaiSa. 2 uddezakA 1 // 724 // //////////////////////////////////////////////////// dve vidhe-prakArAvasyAH sA dvividhA, tadyathA-kAyaviSayA SaDabhAvaviSayA ca, tatra yo jIva: 'yA' audayikAdau bhAve 'yadA' yasmin kAle vartate sA tasya SaDbhAvarUpA bhAvazayyA, zayanaM zayyA sthitiritikRtvA, tathA cyAdikAyagato garbhatvena sthito yo jIvastasya scyAdikAya eva bhAvazayyA, yataH syAdikAye sukhite duHkhite supte utthite vA tAdRgavastha eva tadantarvI jIvo bhavati, ataH kAyaviSayA bhAvazayyA dvitIyeti // adhyayanArthAdhikAraH sarvo'pi zayyAviSayaH, uddezArthAdhikArapratipAdanAya niyuktikRdAhasavvevi ya sijavisohikAragA tahavi asthi u viseso / uddese uddese vucchAmi samAsao kiMci // 302 'sarve'pi trayopyuddezakA yadyapi zayyAvizuddhikArakAstathA'pi pratyekamasti vizeSastamahaM lezato vakSya iti // etadevAhauggamadosA paDhamilluyami saMsattapaJcavAyA ya ? / pImi soavAI bahuvihasinjAvivego 2 y||303|| tatra prathamoddezake vasaterudgamadoSAH-AdhAkarmAdayastathA gRhasthAdisaMsaktapratyapAyazca cintyante ?, tathA dvitIyoddezake zaucavAdidoSA bahuprakAraH zayyAvivekazca-tyAgazca pratipAdyata ityayamarthAdhikAraH 2 // taie jayaMtachalaNA sajjhAyassa'Nuvarohi jaiyavvaM / samavisamAIesu ya samaNeNaM nijaradvAra 3 // 304 / // sijAnijjuttI smttaa|| tRtIyoddezake yatamAnasya-udgamAdidoSaparihAriNaH sAdhoryA chalanA syAttatparihAre yatitavyaM, tathA svAdhyAyAtu ////////////////////////////////////////////////// 724 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ . // 725 // . | parodhini samaviSamAdau pratizraye sAdhunA nirjarArthinA sthAtavyamityayamarthAdhikAraH 3 // gato niyuktyanugamA, adhunA sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramucArayitavyaM, taccedam se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikaMkhinnA uvassayaM esittae aNupavisittA gAma vA jAva rAyahANiM vA, se jaM puNa uvassayaM jANijA saaMDaM jAva sasaMtANayaM tahappagAre ukssae no ThANaM vA sijja vA nisIhiyaM vA ceijjA se bhikkhU cA se jaM puNa avassayaM jANijA appaMDaM jAva appasaMtANayaM tahappagAre uvassae paDilehitA pamajittA tao saMjayAmeva ThANaM vA 3 ceijA 2 / se jaM puNa uvassayaM jANijA assi pakhiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa poNAI 4 samArabbha samuddissa koyaM pAmiccaM acchijjaM aNisaha abhihaDaM Ahaha cehae, tahappagAre uvassae purisaMtarakaDe vA jAva aNAsevie vA no ThANaM vA 3 ceijjA 3 / evaM bahave sAhammiyA egaM sAhammiNiM pahave saahmminniio4| se bhikkha vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANejjA assaMjae bhikkhupaDiyAe Sahave samaNamAhaNaatihikiviNavaNImae pagaNiya 2 samuhissataM ceva bhANiyabvaM 5 / se bhikkha vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA, bahave samaNamAhaNaatihikiviNavaNImae pagaNiya 2 samuhissa pANAI'4 jAva ceeti, tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe // 725 //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAjavRttiH (zIlAkA. / 626 // jAva aNAsevie no ThANaM vA 3 ceijjA 3,6 / aha puNevaM jANijA purisaMtarakaDe jAva sevie paDilehittA pamanjittA tao saMjayAmeva cehajjA 7 / se bhikkhU vA 2 se jaM puNa upassayaM jANijjA-assaMjae bhikkhupaDiyAe kahie vA ukkaMbie vA channe vA cUlikA-1 zayyaiSa01 litte vA ghaDhe vA maDhe vA saMmaDhe vA saMpadhUmie vA tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva aNAsevie no ThANaM vA seja vA nisohiM vA caijjA, aha puNa evaM jANijjA uddezakA 1 purisaMtarakaDe jAva Asevie paDilehittA 2 tao ceijjA 8 // sU0 64 // sa bhikSuH 'upAzraya' vasatimeSitu yadyamikAGkSattato grAmAdikamanupravizeta , tatra ca pravizya sAdhuyogyaM pratizrayamanveSayet , tatra ca yadi sANDAdikapAzrayaM jAnIyAttatastatra sthAnAdikaM na vidadhyAditi darzayati-sugama, navaraM / 'sthAnaM kAyotsargaH zayyA' saMstAraka: 'niSIthikA' svAdhyAyabhUmiH 'No ceijjatti no cetayet-no kuryaadityrthH|| etadviparIte tu pratyupekSya sthAnAdIni kuryAditi // sAmprataM pratizrayagatAnugamAdidoSAn vimaNiSugaha-'sa' bhAvabhikSuryatpunarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-'assipaDiyAe'tti etatpratijJayA etAn sAdhun pratijJAya-uddizya prANyupamardaina sAdhupratizrayaM kazcicchAddhaH kuryAditi / etadeva darzayati-eka sAdharmikaM 'sAdhum' arhatpraNItadharmAnuSThAyinaM samyAhizya-pratijJAya prANinaH 'samArabhya' pratizrayArthamupamarca pratizrayaM kuryAta , tathA tameva sAdhu samyaguddizya 'krotaM' B // 626 // manyenAvAptaM, tathA 'pAmicchati anyasmAducchinnaM gRhItam 'Acchedyamiti bhRtyAdevalAdAcchidya gRhItam 'anisRSTaM'
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ .727 // svAminA'nutsaGkalitam 'abhyAhRtaM' niSpannamevAnyataH samAnItam , evaMbhUtaM pratizrayam 'AhRtya' upetya 'ceeiti sAdhave dadAti, tathAprakAre copAzraye puruSAntarakRtAdau sthAnAdi na vidadhyAditi // evaM bahuvacanasUtramapi neyam // tathA sAdhvIpatramapyekavacanabahuvacanAbhyAM neyamiti // kizca-sUtradvayaM piNDaiSaNAnusAreNa neyaM, sugarma ca // tathAsa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-bhikSupratijJayA 'asaMyata:' gRhasthA pratizrayaM kuryAta , sa caivaMbhUtaH syAt , tadyathA-'kaTakita:' kASThAdibhiH kuDayAdau saMskRtaH 'ukkaMSio'tti 'vaMzAdikambAbhiravabaddhaH 'channe vatti darbhAdibhizchAditaH lipsaH gomayAdinA ghRSTaH sudhAdikharapiNDena mRSTaH sa eva lepanikAdinA samIkRtaH 'saMmR(sa)STa' bhUmikarmAdinA saMskRtaH 'saMpradhUpitaH durgandhApanayanAtha dhUpAdinA dhUpitaH, tadevaMbhUte pratizraye'puruSAntarasvIkRte yAvadanAsevite sthAnAdi na kuryAt , puruSAntarakRtAsevitAdau tu pratyupekSya sthAnAdi kuryAditi // se bhikkhU vA se jaM puNa upassayaM jANijjA arasaMjae bhikkhupaDiyAe khuDiyAo duvAriyAo mahalliyAo kujA, jahA piMDesaNAe jAva saMthAraga saMthArijA bahiyA vA ninnakkhu tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe no ThANaM vA 3 ceijjA, aha puNevaM jANijA-purisaMtarakaDe Asevie paDilaM hittA tao saMjayAmeva jAva ceijjA 1||se bhikkha vA 2 se jaM uvassayaM jANijjA, assaMjae bhikkhupaDiyAe udaggappasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA pattANi vA pupphANi vA phalANi vA boyANi vA hariyANi vA // 727 //
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAvRttiH (ghIlAGkA.) | zrutaskaM02 cUlikA zayyaiSa02 uddezaka .728 // 8 ThANAo ThANaM sAharai pahiyA vA niNNakna tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAvaM no ThANaM vA 3 ceijA, aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM jAva ceijjA 2 // se bhikkhU vA se jaM puNa jANijjA assaMjae bhikkhupaDiyAhA poDhaM vA phalagaM vA nisseNiM vA udukhalaM vA ThANAo ThANaM sAharai bahiyA vA niNNavakha tahappagAre uvassae apurisaMtarakaDe jAva no ThANaM vA 3 ceijjA, aha puNa evaM jANijA purisaMtarakaDe jAva ceijjA 3 // sU0 65 // sa bhikSurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-'asaMyataH' gRhasthaH sAdhupratijJayA laghudvAra pratizrayaM mahAdvAra vidadhyAt , tatrairvabhUte puruSAntarAsvIkRtAdau sthAnAdi na vidadhyAt, puruSAntarasvIkRtAsevitAdau tu vidadhyAditi, atra sUtradvaye'pyuttaraguNA abhihitA, etaddoSaduSTA'pi puruSAntarasvIkRtAdikA kalpate, mUlaguNaduSTA tu puruSAntarasvIkRtA'pi na kanpate, te cAmI mUlaguNadoSAH-'paTTI vaMso do dhAraNAu cattAri mUlavelIo" etaiH pRSThavaMzAdibhiH sAdhupratijJayA yA vasatiH kriyate sA mUlaguNaduSTA // sa bhikSurya punarevambhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-gRhasthaH sAdhupratijJayA udakaprasUtAni kandAdIni sthAnAntaraM saGkrAmayati bahirvA 'niNNakkhu'tti nissArayati tathAbhUte pravizraye puruSAntarAsvIkRte sthAnAdi na kuryAt , puruSAntarasvIkRte tu kuryAditi // evamacittaniHsAraNasUtramapi neyam, atraca 1 pRSThivaMzo dhAraNe catasro mUlavelyaH / // 728 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ .726 // sAdivirAdhanA syAditi bhAvaH // kina se bhikkha vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijA, taMjahA-khaMdhaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyasi vA hammiyatalaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi aMtalikkhajAyasi. nannattha AgADhAgADhehiM kAraNehiM ThANaM vA 3 no ceijjA 1||se Ahaca cehae siyA no tattha sIodagaviyaDeNa vA usiNIdagaviyaDeNa vA hasthANi vA pAyANi vA acchINi vA daMtANi vA muhaM vA ucchAlija vA pahoijja vA no tattha Usada pakarejA, taMjahAuccAraM vA pAsavaNaM vA khelaM vA siMghANaM vA vaMtaM vA pittaM vA pUyaM vA soNiyaM vA annayaraM vA sarIrAvayavaM vA 2 / kevalI cUyA AyANameyaM, se tattha Usa pagaremANe payalija vA pavaDeja vaa| se tattha payalamANe vA pavaDamANe vA hatthaM vA jAva sosa vA annayaraM vA kAyasi idiyajAyaM lUsijja vA pANANi vA 4 abhihaNijja vA jAva vavarovija vA / atha bhikkhaNa puvovaihA 4 tahappagAre uvassae aMtalikkhajAe no ThANaM thA 3 ceijjA 5 // sU0 66 // sa bhikSurya punarevaMbhRtamupAzrayaM jAnIyAt , tadyathA-skandhaH-ekasya stambhasyoparyAzrayA, mazcamAlau-pratItau, prAsAdo-1 dvitIyabhUmikA, hayaMtalaM-bhUmigRham , anyasmin vA tathAprakAre pratizraye sthAnAdi na vidadhyAdanyatra tathAvidhaprayo
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 730 / / //////////////// janAditi, sa caivaMbhUtaH pratizrayastathAvidhaprayojane sati yadyAhRtya - upetya gRhItaH syAttadAnIM yattatra vidheyaM taddarzayati-na tatra zItodakAdinA hastAdighAvanaM vidadhyAt, tathA na ca tatra vyavasthitaH 'utsRSTam' utsarjanaM-tyAgamuccArAdeH kuryAt, kevala yatkarmopAdAnametadAtmasaMyama virAdhanAtaH, etadeva darzayati - sa tatra tyAgaM kurven patedvA pataMzcAnyataraM zarIrAvayavamindriyaM vA vinAzayet tathA prANinazcAbhihanyAdyAvajjIvitAd 'vyaparopayet' pracyAvayediti, atha bhikSUNAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte'ntarikSajAte pratizraye sthAnAdi na vidheyamiti // api ca tra " sebhikkhU vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA, saitthiyaM sakhuDDaM sapasubhattapANaM tahapagAre sAgArie uvassae no ThANaM vA 3 ceijjA 1 / AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaikuleNa saddhiM saMvasamANassa alasage vA visUiyA vA chaDDo vA uvvAhijA annayare vA se dukkhe rogAyaMke samupajjijjA, assaMjae kaluNapaDiyAe taM bhikkhussa gAyaM tilleNa vA gharaNa vA navaNINa vA vasAe vA anbhaMgija vA makkhina vA siNANeNa vA kakkeNa vA luDeNa vA vaNNeNa vA cuNNeNa vA paumeNa vA AghaMsijja vA pasija vA uvvalija vA uvvaTTija vA sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholija vA (pahoeja vA) pakkhAlija vA siNAvija vA siMcija vA dAruNA vA dArupariNAmaM kaTTU agaNikAyaM ujjAlija vA pajjAlija vA ujjAlittA kAryaM AyAvijA bA ********* zrutaskaM0 2 cUlikA 0 1 zayyaiSa0 2 uddezaH 1 // 730 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ . payAvijA vA 2 aha bhikkhUNaM puccovaiTThA esa patinnA jaM tahappagAre sAgArie uvassae no ThANaM ghaa| ceijjA 3 // sU0 67 // sa bhikSayaM punarevaMbhUtamupAzrayaM jAnIyAt tadyathA-yatra sviyaM tiSThantI jAnIyAta , tathA 'sakhuDDu'nti sabAlaM, yadivA | saha kSadvairavabaddhaH-siMhazvamArjArAdibhiryo vartate, tathA pazavazca maktapAne ca, yadivA pazUnAM bhaktapAne tayuktaM tathAprakAre sAgArike gRhasthAkulapratizraye sthAnAdi na kuryAd , yatastatrAmI doSAH, tadyathA-AdAnaM karmopAdAnametad, bhikSogRhapatikuTumbena saha saMbasato yatastatra bhojanAdikriyA niHzaGkA na saMbhavati, vyAdhivizeSo vA kazcitsaMbhavediti darzayati-'alasage'tti hastapAdAdistambhaH zvayathurvA, vizUcikAchI pratIte, ete vyAdhayastaM sAdhumubAdheran , anyataradvA duHkhaM 'roga' jvarAdiH 'AtaGkaH' sadyaH prANahArI zUlAdistatra samutpadyeta, taM ca tathAbhUtaM rogAtaGkapIDitaM dRSTvA'saMyataH kAruNyena bhaktyA vA tadbhikSugAtraM tailAdinA'bhyaGgyAt tatheSanmrakSayedvA punazca snAna-sugandhidravyasamudayaH, kankAkaSAyadravya kvAthaH, lodhra-pratItaM, varNakaH-kampillakAdiH, cU! yavAdInAM padmaka-pratItam , ityAdinA dravyeNa ISatpunaH punarvA gharSayet , ghRSTvA cAbhyaGgApanayanArthamudvarttayet , tatazca zItodakena vA uSNodakena vA 'uccholeja'tti ISaduccholanaM vidadhyAt prakSAlayeta punaH punaH, snAnaM vA-sottamAGgaM kuryAtsiJcedveti, tathA dAruNA vA dArUNAM pariNAmaM kRtvAsaMdhaH kRtvA'gnimujjvAlayetprajvAlayedvA, tathA ca kRtvA sAdhukAyam 'AtApayet' sakRt pratApayetpunaH punH| atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUte sAgArike pratizraye sthAnAdikaM na kuryAditi / / // 731 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA. // 632 // 7 AyANameyaM bhikkhussa sAgArie' uvassae saMvasamANassa iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarI vA annamannaM akkosaMti vA pacati vA (baMdhaMti vA pacati vA vahati vA ) ruti vA uddati vA, aha bhikkhUNaM uccAvayaM maNaM niyaMlijA, ee khala annamannaM asaMtu vA mA vA akkosaMtu jAva mA vA uddaviMtu, aha bhikkhUNaM puvvavaDDA esa pannA jAva jaM tahappagAre sAgArie uvassae no ThANaM vA 3 ceijjA / / sU0 68 / / karmopAdAnametatbhikSoH sasAgArike pratizraye vasato, yatastatra bahavaH pratyapAyAH saMbhavanti tAneva darzayati- 'iha' itthaMbhUte pratizraye gRhapatyAdayaH parasparata AkrozAdikAH kriyAH kuryuH, tathA ca kurvato dRSTvA sa sAdhuH kadAciduccAvacaM manaH kuryAt, tatroccaM nAma maivaM kurvantu, avacaM nAma evaM kurvanviti zeSaM sugamamiti // AyANameyaM bhikkhassa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaI appaNo sahAe agaNikArya ujjAlijja vA pajjAlijja vA vijjhaviMjja vA 1 / aha bhikkhU uccAvayaM maNaM niyaMchijjA, ee svaMlu agaNikAyaM ujjAliMtu vA mA vA ujjAliM pajjAliMtu vA mA vA pajjAliMtu, vijjhaviMtu vA mA vA vijhaviMtu 2 / aha bhikkhUNaM puoyovadiTThA jAva jaM tahappagAre uvassae no ThANaM vA 3 ceijjA // sU0 69 / / etadapi gRhapatyAdibhiH svArthamagnisamAramme kriyamANe mikSoruccAvaca manaH sambhavapratipAdakaM sUtraM sugamam // api ca zruta* 2 cUlikA * 1 zayyaiSa0 2 uddezakaH 1 // 632 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 733 ////////////////////////////////////////////////// AyANameyaM bhikkhassa gAhAvaIhiM sarhi saMvasamarmANassa, iha khalu gAhAvaissa ku'ule vA guNe vA maNo vA muttie vA hiraNNe vA suvaNNe vA kaDagANi cA tukhiyANi vA tisarANi vA pAlaMbANi vA hAre vA aDahAre vA egAvalo vA kaNagAvalI vA muttA. valI vA rayaNAvalI vA tarUNIyaM vA kumAriM alaMkiya vibhUsiyaM pehAe / aha bhikkha uccAvayaM maNaM niyacchejjA, erisiyA vA sA no vA erisiyA iya vA NaM bUyA iya vA Na maNaM sAijjA 2 / aha bhikkhaNaM puvvovadiTThA jAva jaM tahappagAre ughassae nA ThANaM vA jAva ceijjaa3|| suu070|| gRhasthaiH saha saMvasato micorete ca vakSyamANA doSAH, tadyathA-alaGkArajAtaM dRSTvA kanyakA vA'laGkRtAM samupalabhya / IdRzI tAdRzI vA zobhanA'zobhanA vA madbhAryAsadRzI vA tathA'laGkAro vA zobhano'zobhana ityAdikAM vAcaM brayAta, tathoccAvacaM zobhanAzobhanAdau manaH kuryAditi samudAyArthaH, tatra guNo-rasanA hiraNya-dInArAdidravyajAtaM truTitAnimRNAlikAH prAlambaH-ApradIpana AbharaNavizeSaH, zeSaM sugamam // kizca AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaI hiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaiNIo vA gAhAvaDadhUyAo vA gAhAvai-suNhAo vA gAhAvai-dhAIo vA gAhAvai dAsIo vA gAhAvai-kammakarIo vA tAsiM ca NaM evaM vRttapuvvaM bhavai-je ime bhavaMti samaNA 736 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAjavRttiH (zIlAbA. 1734 // bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, no skhalu eesiM kappai mehuNadharamaM pari zruta* 2 yAraNAe Auhittae, jo ya khalu eehiM saddhiM mehuNadhamma pariyAraNAe AuTAvijA puttaM cUlikA.1 khala sA labhijA uyassi teyassi vaccassi jasassi saMparAiyaM AloyaNadarasaNijja, zayyaiSa02 eyappagAraM nigrosaM succA nisamma tAsiM ca NaM annayarI saDDhI taM tavassi bhikkhaM uddezaka mehuNadhammapaDiyAraNAe AuTTAvijA / aha bhikkhUNaM puvvoSAhA jAva jaM tahappagAre sAgArie svassae no ThANaM vA 3 ceijjA 2 / eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhu. NIe vA sAmaggiyaM jAva sayA jaejjAsi ttibemi 3 // suu071|| // paDhamA sijjA samattA // 2-2-2-1 // ___ pUrvokte gRhe vasato bhikSoramI doSAH, tadyathA-gRhapatimAryAdaya evamAlocayeyu:-yathaite zramaNA maithunAduparatAH, tadetebhyo yadi putro bhavettato'sau 'ojasvI' balavAn 'tejasvI' dIptimAna 'varcasvI rUpavAn 'yazasvI' kIrtimAna ityevaM saMpradhArya tAsAM ca madhye evaMbhRtaM zabdaM kAcitputrazraddhAluH zrutvA taM sAdhu maithunadharma(sya) 'paDiyAraNAe'ti AsevanArthama 'AudyAveja'tti abhimukhaM kuryAta, ata etaddoSabhayAtsAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhate pratizraye sthAnAdina kAryAmati, etattasya mikSobhikSuNyA vA 'sAmagryaM' sampUrNo mikSabhAva iti // dvitIyAdhyayanasya prathamo an735 dezakaH samAptaH // 2-1-2-1 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 735 // // atha dvitIya - zayyaiSaNAdhyayane dvitIyo6 zakaH // uktaH prathamoddezakaH, adhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaro dezake sAgArikapratibanDavasatidoSAH pratipAditAH, ihApi tathAvidhavasatidoSavizeSapratipAdanAyAha gAhAvaI nAmege suhasamAyArA bhavaMti se bhikkhU ya asiNANae moyasamAyAre se taragaMdhe duggaMdhe paDikUle paDilome yAvi bhavai, jaM puvvaM kammaM taM pacchA kammaM jaM pacchA kammaM taM pure kammaM taM bhikkhapaDiyAe vaTTamANA karijA vA no karijjA vA, aha bhikkhUNaM puvIvahaTThA jAva jaM tahappagAre uvassae no ThANaM vA jAva ceijjA // sU0 72 // 'eke' kecana gRhapatayaH zuciH samAcAro yeSAM te tathA, te ca bhAgavatAdibhaktA bhavanti bhogino vA - candanAgurukuGkumakarpUrAdisevinaH, bhikSuzcAsnAnatayA tathAkAryavazAt 'moyA'tti kAyikA tatsamAcaraNAtsa bhikSustadgandho bhavati, tathA ca durgandhaH, evaMbhUtazca teSAM gRhasthAnAM 'pratikUlaH' nAnukUlo'nabhimataH, tathA 'pratilomaH' tadgandhAdviparItagandho bhavati, ekArthau tAvatizayAnabhimatatvakhyApanArthAvupAttAviti tathA te gRhasthAH sAdhupratijJayA yattatra bhojanasvAdhyAyabhUmau snAnAdikaM pUrvaM kRtavantastatteSAmuparodhAtpazcAtkurvanti yadvA pazcAtkRtavantastatpUrvaM kurvanti, evamavasarpaNotsarpaNakriyayA sAdhUnAmadhikaraNasambhavaH, yadivA te gRhasthAH sAdhuparodhAtprAptakAlamapi bhojanAdikaM na kuryuH, tatazcAntarAya 11934 11
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM0 2 cUlikA 1 zayyaiSa02 uddezakA 2 bhAvAcA OM manaHpIDAdidoSasambhavaH, athavA ta eva sAdhavo gRhasthoparodhAdyapUrva karma-pratyupekSaNAdikaM tatpazcAkuyu viparItaM vA kAlAti krameNa kuyune kuyurvA, atha bhikSaNAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAvidhe pratizraye sthAnAdikaM na kAryamiti // kizcarAjavRttiH (zrIlaGkA.) AyANameyaM bhikkhussa gAhAvaIhiM saddhiM saMvasamANassa, iha khalu gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUve bhoyaNajAe uvakkhaDie siyA, aha pacchA bhikkhupaDiyAe asaNaM vA 4 uvakkhaDija vA uvakarija vA, taM ca bhiva khU abhikhijA bhuttae vA pAyae vA viyahittae vA, aha bhikkhUNaM pucovaTThA jAva jaM no tahappagAre uvassae ThANaM vA 3 cehjjaa| sU073 // AyANameyaM bhikkhussa gAhAvahaNA saDi saMvasamANassa iha khala gAhAvaissa appaNo sayaTThAe virUvarUvAI dAruyAI bhinnapuvvAI bhavaMti, aha pacchA bhikkhupaDiyAe virUvarUvAiM dAruyAIbhiMdina vA kiNija vA pAmicceja vA dAruNA vA dArupariNAmaM kaha agaNikAyaM ujjAleja vA pajAleja vA, tattha bhikkhu abhikakhijA AyAvittae vA payAvittae vA viyahittae vA, aha bhikkhUNaM puvovaiTThA jAva ja no tahappagAre uvassae ThANaM vA 3 ceijjA // sU074 // karmopAdAnametadbhikSoryadagRhasthAvabaddha pratizraye sthAnamiti, tadyathA-'gAhAvaissa appaNo'tti, tRtIyAtheM SaSThI, gRhapatinA AtmanA svArtha 'virUparUpaH' nAnAprakAra AhAra: saMskRtaH syAta, 'atha anantaraM pazcAtsAdhanuddizyA.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ //// //////////////////////////////////////////// 1: zanAdipAkaM vA kuryAta, tadaparakaNAdi vA Dhoka yet , taM ca tathAbhUtamAhAraM sAdhurmoktu pAtu vA'bhivAGakSeta , 'viahi| ttae vatti tatraivAhAragRyA vivartitam-AsitumAkAkSet , zeSaM pUrvaditi // evaM kASThAgniprajvAlanasUtramapi neyamiti // kiJca se bhikkhU vA 2 uccArapAsavaNeNa uvvAhijjamANe rAmo vA viyAle vA gAhAvaIkulassa duvAracAha avaMguNijA, teNe ya tassaMdhicArI aNupavisijjA, tassa bhikkhussa no kappaha evaM vahattae-ayaM teNo pavisai vA no vA pavisai uvalliyaha vA no vA uvalliyai, Avayaha vA no vA Avayaha vayai vA no vA cayai teNe haDaM annaNa haDaM tassa haDaM annassaha ayaM teNe ayaM uvacarae ayaM haMtA ayaM itthamakAsI taMtavassi bhikkha ateNaM teNaMti saMkai, aha bhikkhUNaM puvvovaihA jAva no ThANaM vA 3 ceijjA ||suu075| . sa bhikSustatra gRhasthasaMsakte pratizraye vasannuccArAdinA vAdhyamAno vikAlAdau pratizrayadvAramAgamudghATayeta , tatra ca stanaH cauraH 'tatsandhicArI' chidrAnveSI anupravizeta , taM ca dRSTvA tasya bhikSonavaM vaktu kalpate-yathA'yaM caura: pravizati na veti, tathopalIyate na veti, tathA'yamatipatati na veti, tathA vadati vA na vadati vA, tenAmukenApahRtam anyena vA, tasyApahRtamanyasya vA, ayaM sa stenastadupacarako vA, ayaM gRhItAyudho'yaM hantA ayamatrAkArSIdityAdi na vadanIyaM, yata evaM tasya caurasya vyApattiH syAt, savA pradviSTastaM sAdhu' vyApAdayedityAdidoSAH, abhaNane ca tameva 737 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH (jhIlAGkA.) // 738 / / ******* tapasvinaM bhikSumastenaM stenamityAzaGketeti zeSaM pUrvavaditi || punarapi vasatidoSAbhidhitsayA''ha sebhikkhU vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA taNapuraM jesu vA palAlapu jesu vA saaMDe jAva sasaMtANae tahapagAre upassae no ThANaM vA 3 ceijjA 1 / se bhikkhU vA 2 se jaM puNa vassayaM jANijjA taNapujasu vA palAlapu jasu vA appaMDe jAva ceijjA 2 // sU0 76 // etadviparItasUtramapi suga, navaramalpazabdo'bhAvavAcI | sAmprataM vasatiparityAgamuddeza kArthAdhikAranirdiSTa sugamam, madhikRtyAha - se AgaMtAresu ArAmAgAresu vA gAhAvaikulesu vA pariyAvasahesu vA abhikkhaNaM sAhammiehiM uvayamANehiM no uvaijjA | sU0 77 // yatra grAmAderbahirAgatyAgatya pathikAdayastiSThanti tAnyAgantAgArANi tathA''rAmamadhyagRhANyArAmAgArANi, paryAvasathA - maThAH, ityAdiSu pratizrayeSu 'abhIkSNam' anavarataM 'sAdharmikaiH' aparasAdhubhiH 'avapatadbhiH AgacchadbhimasAdivihAribhizchaditeSu 'nAvapatet' nAgacchet-teSu mAsakalpAdi na kuryAditi // sAmprataM kAlAtikrAntavasati - doSamAha - se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro uDu ( u )baDiyaM vA vAsAvAsigaM vA kappaM uvAiNittA tattheva bhujjo saMvasaMti, ayamAuso ! kAlAi kkatakiriyAvi bhavati 1 // sU0 78 // zrutaskaM0 2 cUlikA0 1 zayyaiSa0 2 uDeAkaH 2 // 738 //
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ .738 / / teSvAgantAgArAdiSu ye bhagavantaH 'RtuMbaDam' iti zItoSNakAlayormAsakalpam 'upanIya' ativAdya varSAsu vA caturo | mAsAnativAdya tatraiva punaH kAraNamantareNAsate, ayamAyuSman ! kAlAtikramadoSaH saMbhavati, tathA ca syAdiprativandhaH snehAdudgamAdidoSasambhavo vetyatastathA sthAnaM na kalpata iti 1 // idAnImupasthAnadoSamabhidhitsurAha se AgaMtAresu vA 4 je bhayaMtAro raDubaDiyaM vA vAsAvAsiyaM vA kappaM uvAiNAvittA taM duguNA du(ti guNeNa vA apariharittA tattheva bhujo bhujjo saMvaMsaMti, ayamAuso! uvaTThANakiriyA yAvi bhavati 2 // suu079|| ye 'bhagavanta:' sAdhava AgantAgArAdiSu RtubaddhaM varSA vA'tivAhyAnyatra mAsamekaM sthitvA 'diguNatriguNAdinA' mAsa(sAdi)kalpena aparihatya-dvitrairmAsairvyavadhAnamakRtvA punastatraiva vasanti, ayamevaMbhRtaH pratizraya upasthAnakriyAdoSadaSTo bhavatyatastatrAvasthAtuna kampata iti 2 // idAnImamikrAntavasatipratipAdanAyAha iha khala pAINaM vA paDINaM vA dAhiNaM vA udoNaM vA saMtegaiyA saDDA bhavaMti, taMjahAgAhAvaI vA jAva kammakarIbho vA, tesiM ca NaM AyAragoyare no sunisaMte bhavahataM sahahamANehiM pattiyamANehiM royamANehiM bahave samaNa-mAhaNa-atihikivaNavaNImae samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAI ceiyAI bhavaMti, taMjahA-AesaNANi yA AyataNANi vA devakulANi vA sahAo vA pavANi vA paNiyagihANi vA paNiya
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ zroAcA rAvRttiH 'zIlAvA.) cUlikA zayaSa.2 uddezakA 6740 // sAlAo vA jANagihANi vA jANasAlAo vA suhAkammaMtANi vA danbhakammaMtANi vA vaDakammaMtANi(vayakammaMtANi)vA iMgAlakamaMtANi vA kaTThakammaMtANi vA susANakammatANi vA suNNAgAragirikaMdarasaMtiselovaTThANakammaMtANi vA bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAze tahappagArAI AesaNANi vA jAva gihANi vA tehiM uvayamANehiM uvayaMti ayamAuso ! abhikaMtakiriyA yAvi bhavai 3 // suu080|| iha prajJApakAdyapekSayA prAcyAdiSu dikSu zrAvakAH prakRtimadrakA vA gRhapatyAdayo bhaveyuH, teSAM ca sAdhvAcAragocaraH 'No suNisaMto bhavai'tti na suSTu nizAntaH-zrato'vagato bhavati, sAdhUnAmevaMbhUtaH pratizrayaH kalpate naivaMbhUta ityevaM na jJAtaM bhavatItyarthaH, pratizrayadAnaphalaM ca svargAdikaM taiH kutazcidavagataM, tacchaddadhAnaH pratIyamAnai rocayadbhirityekArthA ete kizcidbhedADhA bhedaH, tadevaMbhUtaH 'agAribhiH' gRhasthairbahUn zramaNAdIn uddizya tatra tatrArAmAdau yAnazAlAdIni svArtha / kurvadbhiH zramaNAdyavakAzArthaM 'ceiyAi" mahAnti kRtAni bhavanti, tAni cAgArANi svanAmagrAhaM darzayati, tadyathA'AdezanAni lohakArAdizAlA: 'AyatanAni' devakulapApavarakAH 'devakulAni' pratItAni 'sabhA' cAtuvaidyAdizAlAH 'prapAH' udakadAnasthAnAni 'paNyagRhANi vA' paNyApaNA 'paNyazAlAH' ghazAlAH 'yAnagRhANi' sthAdIni yatra yAnAni tiSThanti 'yAnazAlAH' yatra yAnAni niSpAdyante 'sudhAkarmAntAni' yatra sudhAparikarma kriyate, evaM darbhavardhavalkajAGgArakASThakarma[kASTha]gRhANi draSTavyAni, zmazAnagRhaM' pratItaM (zUnyAgAraM-viviktigRha) zAntikarmagRha
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 741 // *** yatra zAntikarma kriyate girigRhaM parvatoparigRhaM kandaraM giriguhA saMskRtA zailopasthApanaM - pASANamaNDapaH, tadevaMbhUtAni gRhANi taizvarakabrAhmaNAdibhirabhikrAntAni pUrva pazcAd 'bhagavantaH' sAdhavaH 'avapatanti' avataranti, iyanAyuSman ! vineyAmantraNam abhikrAntakriyA vasatirbhavati, anpadoSA ceyam 3 // iha khalu pAINaM vA jAva royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNimae samuddissa tattha tattha agArihiM aMgArAha' cehayAi' bhavati, taMjahA - AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA je bhayaMtAro tahappagArAI' AesaNANi jAva bhavaNagihANi vo tehiM aNovayamANehiM uvayaMti athamAuso ! aNabhikkaMtakiriyA yAvi bhavai 4 / / sU0 81 // sugama, navaraM carakA dibhiranavasevitapUrvA anabhikrAntakriyA vasatirbhavati, iyaM cAnamikrAntatva | devA kalpanIyeti 4 // sAmprataM vayabhidhAnAM vasatimAha iha khala pAINaM vA 4 jAva kammakarIo vA, tesiM ca NaM evaM vuttapuvvaM bhavai - je ime bhavaMti samaNA bhagavaMto jAva uvarayA mehuNAo dhammAo, no khalu eesi bhayaMtArANa kappa AhAkammie uvassae vatthae, se jANimANi amhaM apaNo samajhAe cehayAi bhavaMti, taMjahA - AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, savvANi tANi samaNANaM nisirAmo, aviyAI vayaM pacchA appaNI sayaTThAe cehassAmo, taMjahA - Ae saNANi // 741 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogAcA rAjaciH zrIlAhA.) zrataskaM02 cUlikA ra zaryaSa.2 uddeSThakA 2 1742 // vA jAva bhavaNagihANivA, eyappagAraM nigyosaM succA nisamma je bhayaMtAro tahappagArAI / AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchaMni iyarAiyohiM pAhaDehiM vahati, ayamAuso ! vajakiriyAvi bhavai 5 // sU0 81 // iha khalvityAdi prAyaH sugama, samudAyArthasvayam-gRhasthaiH sAdhyAcAgabhiryAnyAtmArtha gRhANi nirvatitAni tAni sAdhubhyo davA''tmArtha tvanyAni kurvanti, te ca sAdhavastevitaretarepUccAvaceSu 'pAhuDehi'ti pradatteSu gRheSu yadi vartante tato vayakriyAbhidhAnA vasatirbhavati, sA ca na kanpata iti 5 // idAnIM mahAvAbhidhAnAM vasatimadhikRtyAha iha khalu pAINaM vA 4 saMtegaiA saTTA bhavaMti, tesiM ca NaM AyAragoyare jAva taM royamANehiM bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage pagaNiya 2 samuhissa tattha 2 agArIhiM agArAIceiyAI bhavaMti, taMjahA-AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtAro tahappagArAiM AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi dhA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTaeNti, aymaauso| mahAvajjakiriyAvi bhavai 6 // sU0 83 // ihetyAdi prAyaH sugamameva, navaraM zramaNAdyartha niSpAditAyAM yAvantikavasatI sthAnAdi kurvato mahAvAbhidhAnA vasatirbhavati, ataH akalpyA ceyaM vizuddhakoTizceti // idAnIM sAvadhAbhidhAnAmadhikRtyAha iha khala pAINaM vA 4 saMtegaiyA jAvataM sahahamANahita pattiyamANehiM taM royamANehiM 742 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ bar3ave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImage pagaNiya 2 samuddissa tattha 2 agArAI ceiyAI bhavaMti, taMjahA-AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA, je bhayaMtArotahappagArANi AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTaMti, ayamAuso ! sAvajakiriyA yAvi bhavai 7 // sU0 84 // ihetyAdi prAyaH sugama, navaraM paJcavidhazramaNAdyarthamevaiSA kalpitA, te cAmI zramaNA:-"'niggaMtha 1 saka 2 tAvasa 3 gerua 4 AjIva 5 paMcahA smnnaa|" iti, asyAM ca sthAnAdi kurvataH sAvadhakriyA'bhidhAnA vasatibhavati, akalpanIyA, ceyaM visuddhakoTizceti 7 // mahAsAvadyAbhidhAnAmadhikRtyAha iha khala pAINaM vA 4 jAva taM royamANehiM ega samajAyaM samuddissa tattha 2 agArIhiM agArAi cehayAI bhavanti, taMjahA-AesaNANi jAva gihANi vA mahayA puDhavikAyasamAraMbheNaM jAva mahayA tasakAyasamAraMbheNa mahayA virUvarUvehiM pAvakammakiccehi, taMjahA-chAyaNao levaNao saMthAraduvArapihaNo soodae vA paradvaviyapuvve bhavai agaNikAe vA ujjAliyapugve bhavai, je bhayaMtAro tahapyagArAI AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM vaTaMti, dupakkhaM te 1 nimranthAH zAkhvAH tApamA gairikA bhAjIvikA pancadhAH zramaNAH / / / 743 //
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAcArAjavRttiH (zIlAvA. zruta.. cUlikA-1 zayyaiSa02 uddezakA 3 / 744 // kamma sevaMti, ayamAuso! mahAsAvajakiriyA yAvi bhv8|| sU0 85 // __ iha kazcidgRhapatyAdirekaM sAdharmikamuddizya pRthivIkAyAdisaMrambhasamArambhArambhairanyatareNa vA mahatA tathA 'virUparUpaiH nAnArUpaiH pApakarmakRtyaiH-anuSThAnaH, tadyathA-chAdanato lepanatastathA saMstArakArtha dvAraDhakanArtha ca, ityAdIni prayojanAnyuddizya zItodakaM tyaktapUrvaM bhavet agnirvA prajvAlitapUrvo bhavet, tadasyAM vasatau sthAnAdi kurvantaste dvipakSaM karmAsevante, tadyathA-pravrajyAm AdhAkarmikavasatyAsevanAdgRhasthatvaM ca rAgadveSaM ca IryApathaM sAmparAyikaM ca, ityAdidoSAnmahAsAvadhakriyA'bhidhAnA vasatirbhavatIti 8 // idAnImalpakriyA'bhidhAnAmadhikRtyAha iha khala pAINaM vA jAva taM royamANehiM appaNo sayaTThAe tattha 2 agArIhiM jAva ujjAliyapuvve bhavai, je bhayaMtAro tahappagArAI' AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA uvAgacchaMti iyarAiyarehiM pAhuDehiM egapakvaM te kamma sevaMti, ayamAuso! appasAvajakiriyA yAvi bhavai 9 // evaM skhala tassa bhikkhussa bhikkhuNoe vA sAmaggiyaM jAva sayA jaejjAsi tibemi // suu0.86|| ||shyyaissnnaayaaN dvitIyoddezakaH // 2-1-2-2 // sugama, navaramalpazabdo'bhAvavAcIti 9 / etattasya bhikSoH 'sAmagryaM' saMpUrNo bhikSubhAva iti ||"'kaalaaikN tu 1 // 7 1 nAtikAnta upasthAnA abhikrAntA caivAnabhikAntA ca / vA ca mahAvA sApadyA mahAsAvadyA alpakriyA ca // 1 // // 744 //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 745 // vaTThANa 2 abhikatA 3 ceva aNabhikaMtA 4 ya / vajA ya 5 mahAvajjA 6 sAvaja 7 maha 8 eppakiriA9 y||1||" etAca nava vasatayo yathAkramaM navamiranantarasUtraH pratipAditAH, Asu cAbhikrAntAnpakriye yogye zeSAstvayogyA iti // dvitIyAdhyayanasya dvitIyaH // 2-1-2-2 // // atha zayyeSaNAdhyayane tRtIyoddezakaH // ___ ukto dvitIyodezako'dhunA tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamamisaMbandhaH, ihAnantarasUtre'npakriyA shuddh| vasatirabhihitA, ihApyAdisUtreNa tadviparItA darzayitumAha se ya no sulabhe phAsue uMche ahesaNijje no khalu suddhe imehiM pAhuDehi, taMjahA-chAyaNao levaNao saMthAraduvArapihaNao piMDavAesaNAo, se ya bhikkhU cariyArae ThANarae nisIhiyArae sijjAsaMthArapiMDavAesaNArae, saMti bhikkhuNo evamakkhAiNo ujjuyA niyAgapaDivannA amAyaM kuvvamANA viyAhiyA, saMtegaDyA pAhukhiyA ukkhittapuvvA bhavai, evaM nikkhittapuvvA bhavai, paribhAiyapuvvA bhavai, paribhuttapunyA bhavai pariha. viyapuvvA bhavai, evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgarei , haMtA bhava // suu087|| atra ca kadAcitkazcitmAdhurvasatyanveSaNArtha bhikSArtha vA gRhapatikulaM praviSTaH san kenacicchaddhAlunaivamabhidhIyate, // 745.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 746 // tadyathA--pracurAnnapAno'yaM grAmo'to'tra bhavatA vasatimabhigRdya sthAtu' yuktamityevamabhihitaH sannevamAcakSIta--na kevalaM piNDapAtaH prAsuko durlabhastadavAptAvapi yatrAsau bhujyate sa ca prAsukaH--AdhAkarmAdirahitaH pratizrayo durlamaH, 'uMcha' iti chAdanAdyuttaraguNadoSarahitaH, etadeva darzayati- 'Ahesa Nijjetti yathA'sau mUlottaraguNadoSarahitatvenaipaNIyo bhavati tathAbhRto durlabha iti, te cAmI mUlottaraguNAH - ""paDI vaMso do dhAraNAo cattAri mUlavelIo / mUlaguNehiM visuDA esA AhAgaDA vasahI // 1 // vaMsagakaDaNokakaMpaNa chAyaNa levaNa duArabhUmIo / parikammaviSamukkA esA mUluttaraguNe // 2 // dUmiadhUmi avAsiaujjoviyabalikaDA a vattA y| sittA sammAvi a visohikauDIgayA vasahI // 3 // " atra ca prAyazaH sarvajJa sambhavitvAduttaraguNa nAM tAneva darzayati, na cAsau zuddho bhavatyamIbhiH karmopAdAnakarmabhiH, tadyathA - 'chAdanataH darbhAdinA, 'lepanataH ' gomayAdinA saMstArakam - apavarttakamAzritya tathA dvAramAzritya bRhanlaghutvApAdAnataH, tathA dvArasthaganaM- kapATamAzritya tathA piNDapAtaiSaNAmAzritya tathAhi--kasmiMzcitpratizraye prativasataH sAdhUna zayyAtaraH piNDenopanimantrayet tadgrahe niSiddhAcaraNamagrahe tatpradveSAdisambhava 1 pRSThirvaMzo dva e dhAraNe catasro mUlavelya: / mUlaguNai vizuddhA eSA yathAkRtA vasatiH // 1 // vaMzaka kaTano kampanacchAdanalepanaM dvArabhUmeH / parikarmavipramuktA eSA mUlottaraguNaiH / / 2 / / vaSalitA dhUpitA vAsitA udyotit| kRtavalikAca vyaktA ca / sikkA mRSTA'pi ca vizodhikoTIgatA vasratiH // 3 // //////////// zruta0 2 cUlikA 2 zayyaiSa0 2 uddezakaH 3 ////////// // 746 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ .747 // ityAdibhiruttaraguNaiH zuddhA pratizrayo durApaH, zuddhe ca pratizraye sAdhunA sthAnAdi vidheyaM, yata uktam-'mUlattaraguNasuddha thIpasupaMDagavivajiyaM vasahiM / seveja sabvakAla vivajae huMti dosA u||1" malottaraguNazuddhAvAtAvapi svAdhyAyAdibhUmIsamandhito vivikto durApa iti darzayati-'se' ityAdi, tatra ca bhikSavaH caritA:-nirodhAsahiSNutvAccakramaNazIlA, tathA 'sthAnaratAH' kAyotsargakAriNaH 'nizIthikAratAH' svAdhyAyadhyAyinaH zayyAsarvAGgikI saMstArakaH--arddhatRtIyahastapramANaH, yadivA zayanaM zayyA tadartha saMstArakA zayyAsaMstA kastatra kecidratAH glAnAdibhAvAt , tathA labdhe piNDapAte grAsaiSaNAratAstadevaM 'santi' bhavanti kecana bhikSavaH 'evamAkhyAyinaH yathA'vasthitavasatiguNadoSAkhyAyinaH Rjavo niyAga:--saMyamo mokSo vA taM pratipannAH, tathA amAyAvinA, evaM viziSTAH sAdhavaH 'vyAkhyAtAH' pratipAditAH, tadevaM vasatiguNadoSAnAkhyAya gateSu teSu taizca zrAvakairevaMbhUtaiSaNIyavasatyabhAve sAdhvarthamAdegarabhya vasatiH kRtA pUrvakRtA vA chAdanAdinA saMskRtA bhavet , punazca teSvanyeSu vA sAdhuSu samAgateSu 'santi' vidyante tathAbhRtAH kecana gRhasthAH ya evaMbhUtAM chalanAM vidadhyuH, tadyathA-prAbhRtikeva prAbhRtikA-dAnArtha kalpitA vasatiriha gRhyate, sA ca taigRhasthaiH 'utkSiptapUrvA' teSAmAdau darzitA yathA'syAM vasata yUyamiti, tathA 'nikSiptapUrvA' pUrvameva asmAbhirAtmakRte niSpAditA, tathA 'paribhAiyapuvva'tti pUrva mevAsmAbhiriyaM bhrAtRnyAdeH parikalpitetyevaMbhUtA maveta , tathA'nyairapIyaM paribhuktapUrvA, tathA pUrvamevAsmAbhiriyaM parityakteti, yadi ca bhagavatA nopayujyate tato vayamenAma 1 mUlottaraguNazuddhAM strIpazupaNDakavivarjitAM vstim| seveta sadAkAlaM viparyaye tu bhavanti dossaaH||1|| 747 //
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (cIlAGkA.) zrutaskaM03 cUlikA.. zayyaiSa02 uddezakA 3 - .748 // paneSyAmaH, ityevamAdikA chalanA sAdhunA samyaga vijJAya parihartavyeti, nanu kimevaM chalanAsambhave'pi yathA'vasthitavasatiguNadoSAdikaM gRhasthena pRSTaH sAdhurvyAkurvana-kathayan samyageva vyAkaroti?, yadivaivaM vyAkuThana samyag vyAkartA bhavati , AcArya Aha-hanta iti ziSyAmantraNe samyageva vyAkartA bhavatIti // tathAvidhakAryavazAccarakakArpaTikAdibhiH saha saMvAse vidhimAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA khuDDiyAo khuDuduvAriyAo niyayAo saMniruddhAo bhavanti, tahappagAre uvassae rAo ghA vidhAle vA nikkhamamANe vA . pavisamANe vA purA hatyeNa nikvamijA vA 2 pacchA pAeNa vA tao saMjayAmeva nikkhamija vA 2,1 / kevalI bUyA AyANameyaM, je tattha samaNANa vA mAhaNANa vA chattae mattae vA daMDae vA laTThiyA vaga misiyA vA nAliyA vA celaM vA cilimilo vA cammae vA cammakosae vA cammacheyaNae vA dubbaDe dunnikkhitte aNikaMpe calAcale bhikkhU ya rAoM vA viyAle vA nikkhamamANe vA 2 payalijja vA pavaDeja vA 2 se tattha payalamANe vA pavaDemANe vA hatthaM vA pAyaM vA jAva idiyajAyaM vA lasijja vA pANANi vA 4 abhihaNeja vA jova vavarovija vA, aha bhikkhUNaM puvvovai jAva tahappagAre uvassae purA hatdheNa nikkhamija vA 2 pacchA pAeNaM tao saMjapAmeva nikkhamijja vA pavisijja vA 3 // suu088|| // 748 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ .74 || samikSurya punarevaMbhRtaM pratizrayaM jAnIyAta , tadyathA-'zudrikAH laSvyaH tathA kSudradvArAH 'nIcAH' uccastvarahitAH 'saMniruddhAH' gRhasthAkulA basatayo bhavanti, tAzcaivaM bhavanti-tasyAM sAdhuvasatau zayyAtareNAnyeSAmapi katipayadivasa. hai sthAyinAM carakAdInAmavakAzo datto bhavet , teSAM vA pUrvasthitAnAM pazcAtsAdhanAmupAzrayo datto bhavet , tatra kAryavazA. dvasatA rAjyAdau nirgacchatA pravizatA vA yathA carakAdyupakaraNopaghAto na bhavati tadavayavopapAto vA tathA puro hastakaraNAdikayA gamanAgamanAdikriyayA yatitavyaM, zeSa kaNThayaM, navaraM 'cilimilI' yamanikA 'carmakozaH pANitraM khnkaadiH|| idAnI vasatiyAzcAvidhimadhikRtyAha se AgaMtAresu vA aNavIya uvassayaM jAijA, je tattha Isare je tattha samahihAe te uvasmayaM aNunavijA-kAmaM khalu Auso! ahAlaMda ahAparitnAyaM vasissAmo jAva AusaMto! jAva AusaMtassa uvassae jAva sAhammiyA, etAvatA uvassayaM gihi ssAmo teNa paraM vihrissaamo|| suu089|| samikSurAgantAgArAdIni gRhANi pUrvoktAni teSu pravizyAnuvicintya ca-kiMmato'yaM pratizrayaH kazcAtrezvara ? ityevaM paryAlocya ca pratizrayaM yAceta, yastatra 'IzvaraH' gRhasvAmI yo vA tatra 'samadhiSThAtA' prabhuniyuktastAnupAzrayamanujJApayeta, tadyathA-'kAma' tavecchayA AyuSman ! tvayA yathAparijJA pratizrayaM kAlato bhUmAgatazca tathaivA evamuktaH sa kadAcid gRhastha evaM brayAd-yathA kiyatkAlaM bhavatAmatrAvasthAnamiti evaM gRhasthena pRSTaH sAdhu-vasati
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAjayatiH (cIlAjhA.) | zrutaskaM. 1 cUlikA.. zayyeSa. 2 | uddezaka .75. // pratyupekSaka etad bra yAd-yathA kAraNamantareNa Rtubaddha mAsamekaM varSAsu caturo mAsAnavasthAnamiti, evamuktaH kadAcisparo yAt-naitAvantaM kAlaM mamAtrAvasthAnaM vasatirvA, tatra sAdhustathAbhUtakAraNasaGkAye evaM jayAd-yAvatkAlamihAyuSmanta Asate yAvadvA bhavata upAzrayastAvatkAlamevopAzrayaM gRhISyAmaH, tataH pareNa vihariSyAma ityuttareNa sambandhaH, sAdhupramANaprazne cottaraM dadyAd yathA samudrasaMsthAnIyAH sUrayo, nAsti parimANaM, yatastatra kAryArthinaH kecanAgacchanti pare kRtakAryA gacchantyato yAvantaH sAdharmikAH samAgamiSyanti tAvatAmayamAzrayaH, sAdhuparimANaM na kathanIyamiti bhaavaarthH|| kiMca-... se bhikkhU vA 2 jassuvassae saMvasijjA tassa puvAmeva nAmazuttaM jANijA, tao pacchA tassa gihe nimaMtemANasa vA animaMtemANassa vA asaNaM vA 4 aphAsuyaM jAva no pddigaahejaa| suu090|| sugama, navaraM sAdhUnAM sAmAcAryeSA, yaduta zayyAtarasya nAmagotrAdi jJAtavyaM, tatparijJAnAJca sukhenaiva prAghUrNikAdayo bhikSAmaTantaH zayyAtaragRhapravezaM parihariSyantIti // kizva se bhikkhUSA se jaM puNa uvasyayaM jANijjA sasAgAriyaM sAgaNiyaM saudayaM no pannassa nikkhamaNapavesAe jAvANaciMtAe tahappagAre uvassae no ThANaM vA sejjaM vA nisohiyaM vA ceijjA // suu011|| // 750 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 751 // TE sa micurya punarevaMbhUtaM pratizrayaM jAnIyAt , tadyathA-masAgArika sAgnika sodaka, tatra svAdhyAyAdikane sthAnAdi na vidheyamiti // tathA- . se bhikkhU vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA gAhAvaikulassa majhamajheNaM gaMtu paMthae paDibaDa ghA no pannassa jAva ciMtAe tahappagAre uvassae no ThANaM vA sejjaM vA nisohiyaM vA ceijjA // sU0 92 // yasyopAzrayasya gRhasthagRhamadhyena panthAstatra bahvapAyasammavAnna sthAtavyamiti // tathA se bhikkha vA 2 se jaM puNa uvasmayaM jANijjA, iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA anamannaM akosaMti vA jAva uddavaMti vA no pannassa jAva ciMtAe, sevaM naccA tahappa. gAre upassae no ThANaM vA 3 ceijjA // sU093 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA, iha khala gAhAvaI vA jAva kammaarIo vA annamannassa gAyaM tillaMNa vA navanIeNa vA ghaeNa vA vasAe vA anbhaMgeti vA makkheMti vA no paNNassa jAva ciMtAe tahappagAre uvassae no ThANaM vA jAva ceijjA // sU0 94 // se miksva vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANinA-iha khalu gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA anamanassa gAyaM siNANeNa vA kakkeNa vA laddeNa vA vaNNeNa vo cuNNeNa vA paumeNa vA AghaMsaMti 751 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAvRttiH (cIlAvA.) cUlikA | zayyaiSa02 uddezakaH3 752 // pA paghaMsaMti vA ujvalaMti vA ujvahiMti vA no pannassa jAva ciMtAe, tahappagAre uvassae no ThANaM vA jAva ceijjA // suu095|| se bhikkha vA 2 se jaM puNa upassayaM jANijjA, iha svala gAhAvatI vA jAva kammakarI vA aNNamaNNassa gAyaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholaMti vA pahoyaMti vA siMcaMti vA siNAvaMti vA no pannassa jAva no ThANaM vA jAva ceibA // suu093|| prAtivezikAH pratyahaM kalahAyamAnAstiSThanti tatra svAdhyAyAdyaparodhAnna stheyamiti // evaM tailAdyabhyaGgakalkAdyudvarttanodakapakSAlanasUtramapi neyamiti // kizca se bhikkhU vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA iha skhala gAhAvaI vA jAva kammakaroo vA nigiNA ThiyA migiNA ulloNA mehuNadhasmaM vinaviMti rahassiyaM vA maMtaM maMtaMti no pannassa jAva no ThANaM vA 3 ceijjA // sU0 97 // ___ yatra prAtivezikastriyaH 'NigiNAu'tti muktaparidhAnA Asate, tathA 'upalInA: pracchannA maithunadharmaviSayaM kizcidrahasyaM rAtrisambhoga parasparaM kathayanti, aparaM vA rahasyamakAryasaMbaddhaM mantraM mantrayante, tathAbhRte pratizraye na sthAnAdi vidheyaM, yatastatra svAdhyAya naticittaviplutyAdayo doSAH samupajAyanta iti / api ca se bhikkhU vA 2 se jaM puNa uvassayaM jANijjA AinnasaMlikkhaM no patnassa jAva no ThANaM // 752 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 753 // ****** vA 3 ceijjA / / sU0 98 // kaNThyaM, navaraM, tatrAyaM doSaH - citrabhittidarzanAtsvAdhyAyakSatiH, tathAvivacitrasthastrayAdidarzanAtpUrvakrIDitAkrIDitasmaraNakautukAdisambhava iti / sAmprataM phalahakAdisaMstArakamadhikRtyAha sebhikkhU vA 2 abhikaMkhijA saMdhAragaM esittae, se jaM puNa saMthAragaM jANijA saaMDaM jAva- sasaMtANayaM, tahappagAraM saMthAraM lAbhe saMte no paDiggAhijjA 1 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa saMthArayaM jANijA appaMDaM jAva saMtANagaM garuyaM tahappagAraM lAbhe saMte no paDigAhijjA 2 || se bhikkhU vA 2 se jaM puNa saMdhArayaM jANilA appaMDaM lahuyaM apADi - hAriyaM tahappagAra lAbhe saMte no paDiggAhijjA 3 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa saMdhArayaM jANijA appaMDaM jAva appasaMtANagaM lahuaM pArihAriyaM no ahAbaDaM tahappagAraM lAbhe saMte no paDigAhijjA 4 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa saMdhAragaM jANijA appaMDaM jAva saMtANagaM lahuaM pADihAriaM ahAbaDaM tahappagAraM saMthAragaM lAbhe saMte paDigahinA 5 // sU0 99 // , sa bhikSuryadi phalahakAdisaMstAra kameSitumabhikAGkSayet taM caivaMbhUtaM jAnIyAt, tadyathA - prathamasUtre sANDAditvAtsaMyamavirAdhanAdoSaH 1, dvitIyasUtre gurutvAdutkSepaNAdAvAtmavirAdhanAdidoSaH 2, tRtIyasUtre'pratihArakatvAttatparityAgAdidoSaH ****** // 753 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (dhIlAGkA.) .754 // zrutaH 2 cUlikA zayyaiSa02 uddezakA 3 3, caturthasUtre svabaddhatvAttadvandhanAdipalimanthadoSaH 4, pazcamasUtre tvalpANDaM yAvadampasantAnakalaghupAtihArikAvabaddhatvAtsarvadoSavipramuktatvAtsaMstArako grAhya iti sUtrapaJcakasamudAyArtha: 5 // sAmprataM saMstArakamuddizyAbhigrahavizeSAnAha icceyAI AyataNAI uvAikkamma-aha bhikkhU jANijjA imAI carahiM paDimAhiM saMthAraga esittae, tattha khala imA paDhamA paDimA-se bhikkhU vA 2 uddisiya 2 saMthAragaM jAijA, taMjahA-ikkaDaM vA kaDhiNaM vA jaMtuyaM vA paragaM vA moragaM vA taNagaM vA soragaM vA kusaM vA kuccagaM vA pavvagaM (pippalagaMvA palAlagaM vA, se puvAmeva AloijjA-Ausoti vA bhaiNotti vA dAhisi me itto annayaraM saMthAragaM! taha ppagAraM saMthAragaM sayaM vA NaM jAijA paro vA dejA phAsuyaM esaNijjaM jAva paDi. gAhijjA, paDhamA paDimA 1 // sU0 10 // 'ityetAni' pUrvoktAni 'AyatanAdIni' doSarahitasthAnAni vasatigatAni saMstArakagatAni ca 'upAtikramya' parihatya vakSyamANAMzca doSAn parihatya saMstArako grAhya iti darzayati-'atha' Anantarye sa bhAvabhikSurjAnIyAt , | 'AbhiH' karaNabhUtAbhizcatasRbhiH 'pratimAbhiH' abhigraha vizeSabhUtAbhiH saMstArakamanveSTu', tAzcemAH-uddiSTa ! prekSya 2 tasyaiva 3 yathAsaMstRta 4 rUpAH, tatroddiSTA phalahakAdInAmanyatamadgrahISyAmi netaraditi prathamA 1, yadeva prAguddiSTaM tadeva drakSyAmi tato grahISyAmi nAnyadIti dvitIyA pratimA 2, tadapi yadi tasyaiva zayyAtarasya gRhe bhavati tato grahISyAmi sa bhAvabhikSurjAnIyAt , tasyaiva 3 yathAsaMsvatAmaH' abhigraha vizeSabhUtAbhiH saMstA // 54 //
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ .755 // nAnyata AnIya tatra zayiSya iti tRtIyA 3 tadapi phalahakAdika yadi yathAsaMstRtamevAste tato grahISyAmi nAnyatheti caturthI pratimA 4 / Asu ca pratimAsvAdyayoH pratimayogacchanirgatAnAmagrahaH, uttarayoranyatarasyAmabhigrahaH, gacchAntargatAnA tu catasro'pi kalpanta iti, etAzca yathAkrama sUtrairdarzayati-tatra khalvimA prathamA pratimA tadyathA-uddizyoddizyekaDAdInAmanyatamadgrahISyAmItyevaM yasyAbhigrahaH so'paglAbhe'pi na pratigRhNIyAditi, zeSaM kaNThyaM navaraM 'kaThinaM' vaMzakaTAdi 'jantuka' tRNavizeSotpanna 'paraka' yena tRNavizeSeNa puSpANi adhyante 'moragaM ti mayUrapicchaniSpannaM 'kucagaM'ti yena kUrcakAH kriyante, ete caivaMbhRtAH saMstArakA anUpadeze sArdAdibhUmyantaraNArthamanujJAtA iti // ahAvarA duccA paDimA-se bhikkhU vA 2 pehAe saMthAragaM jAijA, taMjahA-gAhAvaI vA kammakariM vA se puvAmeva AloijA-Auso ! tti vA bhaNI tti vA ! dAhisi me jAva paDigAhijjA, ducA paDimA 2 // ahAvarA taccA paDimA-se bhikkha vA 2 jassuvassae saMvasijA je tattha ahAsamannAgae, taMjahA-ikaDe vA jAva palAle havA tassa lAbhe saMvasijjA tassAlAbhe ukkuDue vA nesajjie vA viharijA taccA paDimA 3 // sU0 101 // atrApi pUrvavatsarvaM bhaNanIyaM, yadi paraM tamikkaDAdikaM saMstArakaM dRSvA yAcate nAdRSTamiti // evaM tRtIyA'pi neyA, yAMstu vizeSa:-gacchAntargato nirgato vA yadi vasatidAtaiva saMstArakaM prayacchati tato gRhNAti, tadabhAve utkaTuko vA
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoAcArAjavRtiH (zIlA.) zrutaskaM02 cUlikA zayyeSa. 2 unakA3 // 756 // niSaNNo vA padmAsanAdinA sarvagatramAsta iti // ahAvarA cautthA parimA-se bhikkha vA 2 ahAsaMthaDameva saMthAragaM jAijjA, taMjahApuDhavisilaM vA kaTThasilaM vA ahAsaMthaDameva, tassa lAbhe saMte saMvasijjA, tassa alAbhe ukkuDue vA 2 viharijjo, cautthA paDimA 4 // sU0 1.2 // etadapi sugama kevalamasyAmayaM vizeSa:-yadi zilAdisaMstAraka yathAsaMstRtaM zayanayogyaM labhyate tataH zete nAnyatheti // kizva icceyANaM casahaM paDimANaM annayaraM paDimaM paDivajamANe taM ceva jAva anno'nnasamAhIe evaM ca NaM viharaMti // sU0 103 // AsAM catasRNAM pratimAnAmanyatarAM pratipadyamAno'nyamaparapratimApratipanna sAdhuna hIlayed , yasmAtte sarve'pi jinAjhAmAzritya samAdhinA vartanta iti // sAmprataM prAtihArikasaMstArakapratyarpaNe vidhimAha se bhikkha vA 2 abhikaMkhijjA saMthAragaM paJcappiNittae, se jaM puNa saMthAragaM jANijjA saaMDaM jAva sasaMtANayaM tahappagAraM saMthAragaM no paJcappiNijjA // sU0 104 // sa bhikSuHprAtihArikaM saMstArakaM yadi pratyarpayitumabhikAGkSedevaMbhUtaM jAnIyAt tadyathA-gRhakokilakAdyaNDakasaMbaddhamapratyupekSaNayogyaM tato na pratyarpayediti / kiJca
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 757 / / 88 sebhikkhU vA 2 abhikaMkhijA saMdhAragaM paccappiNittae se jaM puNa saMthAragaM jANijjA appaMDe jAva tahappAraM saMthAragaM paDilehiya 2 pamajiya 2 AyAviya 2 vihuNiya 2 tao saMjayAmeva paJcappiNijjA // sU0 105 // sugamam / sAmprataM vasatau vasatAM vidhimadhikRtyAha sebhikkhU vA 2 samANe vA vasamANe vA gAmANugAmaM dUijamANe vA punvAmeva pannassa uccAra pAsavaNabhUmiM paDilehijA, kevalI bUyA AyANameyaM - apaDilehiyAe uccAra - pAsavaNabhUmIe se bhikkhU vA 2 rAo vA viyAle vA uccArapAsavaNaM parihavemANe payalijja vA pavaDeja vA 2, se tattha payalamANe vA 2 hatthaM vA pAyaM vA jAva lUseja vA pANANi vA 4 vavarovijjA, aha bhikkhU NaM puvvovaiTThA jAva jaM puvvAmeva pannassa uccAra pAsavaNabhUmiM paDile hijjA / / 106 / / suga, navaraM sAdhUnAM sAmAcAryeSA, yaduta - vikAle prazravaNAdibhUmayaH pratyupekSaNIyA iti / sAmprataM saMstArakabhUmimadhikRtyAha sebhikkhU vA 2 abhikaMkhijjA sijjAsaMdhAragabhUmiM paDilehittae nannattha AyarieNa vA uvajjhAeNa vA jAva gaNAvaccheeNa vA bAleNa vA vuDDheNa vA seheNa vA gilANeNa vA ***** ////////// // 757 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 758 // ////////// AeseNa vA aMteNa vA majjheNa vA sameNa vA visameNa vA pavAeNa vA nivAraNa vA tao saMjayAmeva paDilehiya 2 pamajjiya 2 tao saMjayAmeva bahuphAsugraM sijjAsaMthAragaM saMtharijjA // sU0 107 // sa bhikSurAcAryopAdhyAyAdibhiH svIkRtAM bhUmiM muktvA'nyAM svasaMstaraNAya pratyupekSeta, zeSaM sugamaM, navaramAdeza:prAghUrNaka iti, tathA'ntena vetyAdInAM padAnAM tRtIyA saptamyartha iti / idAnIM zayanavidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 bahuphAsuyaM sijjAsaMdhAragaM saMtharittA abhikaMkhijA bahuphAsue sijjAsaMdhArae duruhittae / se bhikkhU vA 2 bahuphAsue sijjAsaMdhArae durUhamANe se puvvAmeva sasosovazyiM kArya pAe ya pamajiya 2 tao saMjayAmeva bahuphAsue sijA saMdhArae durUhittA tabhI saMjayAmeva bahuphAsuyaM sijjAsaMdhArayaM sahajA // sU0 108 // se ityAdi spaSTam / idAnIM suptavidhimadhikRtyAha - sebhikkhU vA 2 bahuphA sue sijjAsaMdhArae sayamANe no annamannassa hattheNa hatthaM pAraNa pAyaM kAraNa kArya bhAsAijA, se aNAsAyamANe tao saMjayAmeva bahuphAsuyaM sijjA saMdhArayaM sahajA 1 // se bhikkha vA 2 ussAsamANe vA nosAsamANe vA kAsamANe vA chIyamANe vA jaMbhAyamANe vA uDDoe vA vAyanisaggaM vA karemANe punvAmeva AsayaM vA posayaM vA zrataskaM0 2 cUlikA 1 zayyaSa0 2 uddezaka 3 / / 758 /
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ .7581 pANiNA paripehittA tao saMjayAmeva UsasijjAvAjAva vAyanisaggaM vA karejA 2 // sU0 1.9 // nigadasiddham , iyamatra bhAvanA-svapadbhirha stamAtravyavahitasaMstArakaH svaptavyamiti // evaM suptasya niHzvasitAdividhisUtramuttAnArtha, navaram 'AsayaM vatti AsyaM 'posayaM vA' ityadhiSThAnamiti // sAmprataM sAmAnyena zayyAmaGgIkRtyAha se bhikkha vA 2 samA vegayA sijjA bhavijA visamA vegayA sijjA bhavijA, pavAyA vegayA sijjA bhavijA, nivAyA gayA sinA bhavijjA, sasarakkhA vegayA sijjA bhavijA, appasasarakkhA vegayA sijA bhavijA, sadaMsamasagA vegayA sinjA bhavijA, appadaMsamasagA vegayA sijjA bhavijA, saparisAdA vegayo sijjA bhavijA, aparisADA vegayA sijjA bhavijA, sauvasaggA gayA sijjA bhavijA, niruvasaggA gayA sijjA bhavijjA 1 / tahappagArAhi sijjAhiM saMvijjamANAhiM paggahiyatarAgaM vihAraM viharijjA no kiMcivi gilAijjA 2 / evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM ja savvaDehiM sahie sayA jaettimi / / sU011. // 2-1-2-2 // sukhonneNe, yAvattathAprakArAsu vasatiSu vidyamAnAsu 'pragRhItatara'miti yaiva kAcidviSamasamAdikA vasatiH sNpnaa| tAmeva samacitto'dhivasena--na tatra vyanIkAdika kuryAta, etattasya mikSoH sAmagrUyaM yatsarvArthaH sahitaH sadA yateteti // dvitIyamadhyayanaM zayyAkhyaM samAptam // 2-1-2-2 // //////////////////////////////////////////////////// // 753 //
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAjavRttiH (zIlAkA.) // 760 // ////////////////////////////////////////////////////// // atha tRtIye IyAdhyayane prathamoddezakaH // zruta. uktaM dvitIyamadhyayanaM, sAmprataM tRtIyamArabhyate, asya cAyamamisambandhaH-ihAdye'dhyayane dharmazarIraparipAlanArtha cUlikA ? piNDaH pratipAditaH, sa cAvazyamaihikAmuSmikApAyarakSaNArtha vasatau bhoktavya iti dvitIye'dhyayane vasatiH pratipAditA, sAmprataM tayoranveSaNArtha gamanaM vidheyaM, tacca yadA yathA vidheyaM yathA ca na vidheyamityetatpratipAdyam , ityanena sambandhenA- uddazakA 1 yAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nikSepaniyuktyanugame nAmanikSepaNArtha niyuktikRdAhanAmaM 1 ThavaNAiriyA 2 davve 3khitte 4 yakAla5bhAve 6 yA esokhala iriyAe nikkhevochaviho hoi // 305 kaNThyaM / nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyeryApratipAdanArthamAhadavvairiyAo tivihA sacittAcittamIsagA ceva / khittaMmi jaMmi khitte kAle kAlo jahiM jo u // 306 // tatra dravyeryA sacittAcittamizrabhedAttrividhA, IraNamIryA gamanamityarthaH, tatra sacittasya-vAyupuruSAdevyasya yadgamanaM sA sacittadravye, evaM paramANvAdidravyasya gamanamacittadravyeryA, tathA mizradravyaryA gthAdigamana miti, kSetreryA yasmin / kSetre gamanaM kriyate IryA vA vayete, evaM kAryA'pi draSTavyeti // bhAveryApratipAdanAyAhabhAvairiyAo duvihA caraNariyA ceva saMjamariyA ya / samaNassa kahaM gamaNaM nihosaM hoi parisuddha 1 // 307 // "al // 760 // bhAvaviSayeryA dvidhA-caraNeryA saMyameryA ca, tatra saMyameryA saptadazavidhasaMyamAnuSThAna, yadivA'saGkhyeyeSu saMyamasthAne. ////////////////////////////////////////////////////
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 761 // //////////////////////////////////////////////////// vekasmAtsaMyamasthAnAdaparaM saMyamasthAnaM gacchataH saMyameryA bhavati, caraNaryA tu 'abhra vabhramabhra cara gatyarthAH' carate ve lyuTa caraNaM tadrUperyA caraNeryA, caraNaM gatirgamanamityarthaH, tacca zramaNasya 'kathaM' kena prakAreNa bhAvarUpaM gamanaM nirdoSa / bhavati ? iti // AhaAlaMSaNe ya kAle magge jayaNAi ceva prisuddh| bhaMgehiM solasavihaMja parisuDa pasatthaM tu // 30 // 'AlambanaM pravacanasagacchAcAryAdiprayojanaM 'kAla' sAdhUnAM viharaNayogyo'vasaraH 'mArgaH' janaiH padabhyAM kSaNa: panthAH 'yatanA upayuktasya yugamAtradRSTitvaM, tadevamAlambanakAlamArgayatanApaderekaikapadavyabhicArAd ye bhaGgAstaiH SoDazavidhaM gamanaM bhavati // tasya ca yatparizuddhaM tadeva prazastaM bhavatIti darzayitumAha- ... caukAraNaparisuddhaM ahavAvi hoja kaarnnjjaae| AlaMbaNajayaNAe kAle magge ca jaiyavvaM // 30 // caturbhiH kAraNaiH sAdhorgamanaM parizuddhaM bhavati, tadyathA-Alambanena divA mArgeNa yatanayA gacchata iti, athavA'kAle'pi glAnAdyAlambanena yatanayA gacchataH zuddhameva gamanaM bhavati, evaMbhUte ca mArge sAdhunA yatitavyamiti, // ukto nAmaniSpanno nikSepaH, sAmpratamuddezArthAdhikAramadhikRtyAha savvevi IriyavisohikAragA tahavi atthi u viseso / uddese uddese vucchAmi jahakamaM kiMci // 10 // ___ 'sarve'pi trayo'pi yadyapIryAvizuddhikArakAstathA'pi pratyuddezakamasti vizeSaH, taM ca yathAkrama kizcidvakSyAma iti // yathApratijJAtamAha //////////////////////////////////////////////////y // 761 //
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIjAcArAjavRttiH (zIlAsA. zruta.. cUlikA-1 ISa03 uddezakaH 1 AcAmAvA paDhame uvAgamaNa niggamo ya ahoNa nAvajayaNA y| biie AruDha chalaNaM jaMghAsaMtAra pucchA ya // 31 // __ prathamoddezake varSAkAlAdAvupAgamanaM-sthAna tathA nirgamazca zaratkAlAdau yathA bhavati tadA pratipAdyamadhvani yatanA ceti, dvitIyoddezake nAvAdAvArUDhasya chalana-prakSepaNaM vyAvayete, javAsantAre ca pAnIye yatanA, tathA nAnAprakAre ca prazne sAdhunA yadvidheyametacca pratipAdyamiti // taiyaMmi adAyaNayA appanibaMdho ya hoi uvahiMmi / vajeyavvaM ca sayA saMsAriyarAyagihagamaNaM // 31 // ||iriyaanijjuttii smttaa|| tRtIyoddezaka yadi kazcidudakAdIni pRcchati, tasya jAnatA'pyadarzanatA vidheyetyayamadhikAraH, tathopadhAvapratibandho vidheyaH, tadapaharaNe ca svajanarAjagRhagamanaM ca varjanIyaM, na ca teSApAkhyeyamiti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam anbhuvagae khala vAsAvAse abhipavuDhe Sahave pANA abhisaMbhUyA bahave boyA ahuNAbhinnA aMtarA se maggA bahupANA bahubIyA jAva sasaMtANagA aNabhikkaMtA paMthA no vinnAyA maggA sevaM nacA no gAmANugAma duijijA, tao saMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliijjA // suu.111|| AbhimukhyenopagatAsu varSAsu abhipravRSTe ca payomuci, atra varSAkAlavRSTibhyAM catvAro bhaGgAH, tatra sAdhUnAM sAmA 762 //
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ cArye vaiSA, yaduta-nirvyAghAtenAprApta evASADhacaturmAsake tRNaphalaba DagalakabhasmAtrakAdiparigrahaH, kimiti, yato jAtAyAM vRSTau bahavaH 'prANina:' indragopakavIyAvakagardabhakAdayaH 'abhisaMbhUtA: prAdurbhUtAH, tathA bahuni 'bIjAni' abhinacAkuritAni, antarAle ca mArgAstasya-sAdhogacchato bahuprANino bahubIjA yAvatsasantAnakA anabhikrAntAzca panthAnA, / ata eva tRNAkulatvAna vijJAtAH mArgAH, sa-sAdhurevaM jJAtvA na grAmAdnAmAntaraM yAyAt , tataH saMyata eva varSAsu yathA'vasaraprAptAyAM basatAvupalIyeta-varSAkAlaM kuryAditi // etadapavAdArthamAha se bhikkhU vA 2 seja puNa jANijjA, gAmaM vA jAva rAyahANiM vA imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva rAyahANisi vA no mahaI vihArabhUmI no mahaI viyArabhUmo no sulabhe pIDhaphalagasijjAsaMthArage no sulabhe phAsue uMche ahesaNijje jattha bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti ya acAhannA vitto no pannassa nikkhamaNe jAva ciMtAe, sevaM naccA tahappagAraM gAmaM vA nagaraM vA jAva rAyahANi vA no vAsAvasaM ulliijjA 1 / sebhikkha vA 2 se jaM puNa jANijA gAma vA jAva rAyahANi vA imaMsi khalu gAmaMsi vA jAva mahaI vihArabhUmI mahaI viyArabhUmo sulabhe jattha pIDha 4 sulabhe phAsue uMche ahesaNijje no jattha bahave samaNamAhaNaatihikivaNa. vaNImagA uvAgayA uvAgamissaMti vA appAinnA vittI jAva rAyahANiM vA tao
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (cIlAGkA.) saMjayAmeva vAsAvAsaM uvalliijjA 2 // sU0 112 // zrutaska02 | sa micaryatpunarevaM rAjadhAnyAdikaM jAnIyAt , tadyathA-asmin grAme yAvad rAjadhAnyAM vA na vidyate mahatI 'vihA cUlikA.. rabhUmiH svAdhyAyabhUmiH, tathA vicArabhUmiH' bahirgamanabhUmiH, tathA naivAtra sulabhAni pIThaphalahakazayyAsaMstArakA IyeSa. 3 dIni, tathA na sulabhaH prAsukaH piNDapAtaH, 'u'che'tti eSaNIyaH, etadeva darzayati--'ahesaNIjje'tti yathA'sAvud sAvuuddezaka gamAdidoSarahita eSaNIyo bhavati tathAbhUto durlabha iti, yatra ca grAmanagarAdau bahavaH zramaNabrAhmaNAtithikRpaNavaNImagAdaya upAgatA apare copAgamiSyanti, evaM ca tatrAtyAkIrNA vRttiH, vartanaM-vRttiH, sA ca bhikSATanasvAdhyAyadhyAnabahirgamanakAryeSu janasakulavAdAkIrNA bhavati, tatazca na prAjJasya tatra niSkramaNapravezau yAvaccintanAdikAH kiyA nirupadravAH / saMbhavanti, sa sAdhurevaM jJAtvA na tatra varSAkAlaM vidadhyAditi / evaM ca vyatyayasUtramapi vyatyayena nemiti // sAmprataM gate'pi varSAkAle yadA yathA ca gantavyaM tadadhikRtyAha aha puNevaM jANijjA-cattAri mAsA vAsAvAsANaM vIikkaMtA hemaMtANa ya paMcadasarAyakappe parisie, aMtarA se magge bahupANA jAva sasaMtANagA no jattha bahave jAva uvAgamissaMti, sevaM nacA no gAmANugAmaM dUijijjA 1 // aha puNevaM jANijjA cattAri mAsA vAsAvAsANaM vIikkaMtA hemaMtANa ya paMcadasarAyakappe parivusie, aMtarA se magge appaMDA jAva asaMtANagA bahave jattha samaNamAhaNaatihikivaNavaNimagA uvAgayA ////////////////////////////////////////////////////
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ .765 // uvAgamissaMti, sevaM naccA tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijija 2 // sU0 113 // athaivaM jAnIyAd yathA catvAro'pi mAsAH prAvRTakAlasambandhino'tikrAntAH, kArtikacAturmAsikamatikrAntamityarthaH, tatrotsargato yadi na vRSTistataH pratipadyevAnyatra gatvA pAraNakaM vidheyama, atha vRSTistato hemantasya paJcasu dazasuvA dineSu 'paryuSiteSu' gateSu gamanaM vidheyaM, tatrApi yadyantarAle panthAnaH sANDA yAvatsasantAnakA bhaveyunaM ca tatra bahavaH zramaNabrAhmaNAdayaH samAgatAH samAgamiSyanti vA tataH samastameva mArgaziraM yAvattatraiva stheyaM, tata Urdhva yathA tathA'stu na stheyamiti / evametadviparyayastramapyuktArtham // idAnIM mArgayatanAmadhikRtyAha- ... se bhikkhU pA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe purao jugamAyAe pehamANe daDUNa tase pANe uddhaTu pAdaM rIijA sAhaYa pAyaM rIijjA vitiricchaM vA kuTu pAyaM roijjA, sai parakame saMjayAmeva parikamijjA no ujjuyaM gacchijjA, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUha. jjijjA 1 // se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se pANANi vA bIyANi vA hariyANi vA udae vA mahiA vA aviDatthe saha parakkame jAva no ujjuyaM . gacchijjA, tao saMjayAmeva gAmANagAmaM dUijjijjA // sU0 114 // sa bhikSaryAvada grAmAntaraM gacchana 'purata:' agrataH 'yagamAtra' catahastapramANaM zakaTosisthitaM bhamAgaM pazyA gacchet , tatra ca pathi dRSTvA 'prasAn mANinaH' pataGgAdIn 'uDaTu'tti pAdamuddhRtyAgratalena pAdapAtapradezaM bA'tikramya / 765 //
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAmatiH (bIlA.) zrutaskaM.. cUlikA.. IryeSa.3 uddezaka gacchet , evaM saMhRtya--zarIrAbhimukhamAkSipya pAdaM vivacitapAdapAtapradezAdArata eva vinyasya utkSipya vA'pramAgaM pANikayA gaccheta, tathA tirazcInaM vA pAdaM kRtvA gaccheta, ayaM cAnyamArgAbhAve vidhiH; sati tvanyasmin parAkramegamanamArge saMyataH saMstenaiva 'parAkramet' gaccheta , na RjunetyevaM grAmAntaraM gaccheta sarvopasaMhAro'yamiti // se ityAdi, uttAnArtham // api ca se bhikkha vA 2 gAmANagAmaM dUijjamANe aMtarA se virUvarUvANi paccaMtigANi dasu. gAyayANi milakkhUNi aNAyariyANi dusannappANi duppannavaNijjANi akAlapaDi. bohINi akAlaparibhoINi saha lADhe vihArAe saMtharamANehiM jANavaehiM no vihAravaDiyAe(vattiyAe) pajijA gamaNAe 1 / kevalI bUyA AyANameyaM, teNaM bAlA ayaM teNe ayaM uvacarae ayaM tato AgaettikadRtaM bhikkhu akkosijja vA jAva uddavija vA vatthaM paviggahaM kaMbalaM pAyapucchaNaM acchidija vA bhiMvija vA avaharija vA parivija vA / aha bhikkhUNa puvovaihA jAva jaM tahappagArAI virUvarUvANi paccatiyANi dassugAyataNANi jAva vihAravattiyAe no pavajija vA gamaNAe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijijA // sU. 115 // . sa bhikSu mAntaraM gacchan yatpunarevaM jAnIyAt , tadyathA-'antarA' nAmAntarAle 'virUparUpANi' nAnAprakArANi // 766 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 767 // prAtyantikAni dasyUnAM - caurANAmAyatanAni - sthAnAni 'milakkUNi 'tti varcarazavara pulindrAdimlecchapradhAnAni 'anAryANi' arddhaSaDiMvacajanapadabAhyAni 'duH sajJApyAni duHkhenAryasaJjJAM jJApyante, tathA 'duSprajJApyAni ' duHkhena dharmasaJjJopadezenAnArtha saGkalpAnnivartyate 'akAlapratibodhIni' na teSAM kazcidaparyaTanakAlo'sti, arddharAtrAdAvapi mRgayA gamanasambhavAt tathA'kAla mojInyapIti, satyanyasmin grAmAdike vihAre vidyamAneSu cAnyeSvAryajanapadeSu na teSu mlecchasthAneSu vihariSyAmIti gamanaM na pratipadyeta, 'kimiti ?, yataH kevalI tr yAtkarmopAdAnametat, saMyamAtmavirAdhanAtaH, tatrAtmavigadhane saMyamavirAdhanA'pi saMbhavatItyAtmavirAdhanAM darzayati - 'te' mlecchAH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre evamRcuH, tadyathA-ayaM stenaH, ayamupacarakaH- caro'yaM tasmAdasmacchatrugrAmAdAgata itikRtvA vAcA''krozayeyuH, tathA daNDena tADayeyuH yAvajjIvitAdvayaparopayeyuH, tathA vastrAdi 'AcchindyuH' apahareyuH, tatastaM sAdhu nirddhATayeyuriti / atha sAdhUna pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathAbhUteSu mlecchasthAneSu gamanArthaM na pratipadyate, tatastAni pariharan saMyata eva grAmAntaraM gacchediti // tathA sebhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijamANe aMtarA se azayANi vA gaNarAyANi vA juvarAyANi vA dorajANi vA verajANi vA viruDarajjANi vA saha lADhe vihArAe saMtharamANeNi jaNavaehiM no vihAravaDiyAe pavajjeja gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, teNaM bAlA bhayaM teNaM taM ceva jAva gamaNAe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUha // 767 //
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcA rAGgavRttiH (jhIlAGkA.) 768 // *** jijjA / / sU0 116 // kaNThyaM, navaram 'arAjAni' yatra rAjA mRtaH 'yuvarAjAni yatra nAdyApi rAjyA (jA) bhiSeko bhavatIti // kiJca - sebhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dRijamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa viha jANijAegAheNa vA duAheNa vA tiAheNa vA cauAheNa vA paMcAheNa vA pAuNija 'vA no pAuNija vA tahappagAraM vihaM aNegAhagamaNijjaM saha lADhe jAva gamaNAe, kevalI bUyA AyANameyaM, aMtarA se vAse siyA pANesu vA paNaesu vA bIesa vA hariesa vA udarasu vA maTTiyAe vA aviddhatthAeM, aha bhikkhUNaM pugvovahaTThA jAva jaM taha pagAraM aNegAMhagamaNijjaM jAva no pavajjeja gamaNAe, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dRijjijjA // sU0 117 // sa bhikSurgrAmAntaraM gacchan yatpunarevaM jAnIyAt 'antarA' panthAH 'syAt' bhavet, tamevaMbhUtamadhvAnaM jJAtvA satyanyasmin sugamam // sAmprataM naugamanavidhimadhikRtyAha grAmAntarAle mama gacchataH 'viha'ti anekAhagamanIyaH vihArasthAne na taMtra gamanAya matiM vidadhyAditi zeSaM sebhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijijamANe aMtarA se nAvAsaMtArime udae siyA, se jaM puNa nAvaM jANijjA asajae a bhikkhUpaDiyAe kiNija vA pAmicceja vA //////// zrataskaM0 2 cUlikA 1 zayyaiSa0 3 uddezakaH ? / / 768 / /
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ .766 // nAvAe vA nAvaM parimANaM kaMTTa thalAmo yA nAvaM jalaMsi ogAhijA jalAo yA nAvaM thalaMsi uktasijA puNNaM vA nAvaM ussicitrA sanna vA nAvaM uppolAvijA tahappagAraM nAvaM ur3agAmiNiM vA ahegAmiNiM vA tiriyagAmiNiM vA paraM joyaNamerAe aDajoyaNamerAe appatare vA bhujatare vA no dUruhinA gamaNAe 1||se bhiva khU vA 2 pubbAmeva tiricchasaMpAimaM nAvaM jANijjA, jANittA se tamAyAe egaMtamavakkamijA 2 bhaNDagaM paDilehijjA 2 egao bhoyaNabhaMDagaM karinA 2 sasIsovariyaM kAyaM pAe pamajijjA sAgAraM bhattaM paccakvAijjA, egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA tao saMjayAmeva nAvaM dUrUhijjA 2 // sU0 118 // bhikSAmAntarAle yadi nausaMtAryamudakaM jAnIyAta, nAvaM caivaMbhUtAM vijAnIyAta, tadyathA-'asaMyata' gRhastho bhikSapratijJayA nAvaM krINIyAta, anyasmAducchinnA vA gRhIyAt, parivartanAM vA kuryAt , evaM sthlaadyaanynaadikriyo| petAM nAvaM jJAtvA nAruhediti zeSa sugamam // idAnIM kAraNajAte nAvArohaNavidhimAha-sugamam // tathA se bhikkhU vA 2 nAvaM durUhamANe no nAvAo purao dulahijjA no nAvAo aggao durUhijjA no nAvAo majhao durUhijA no bAhAo pagijhiya 2 aMguliyAe uddisiya 2 oNamiya2 sannamiya: nijhAijjA / se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM 64
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (zIlAkA.) // 770 // taskaM02 cUlikA 1 zaryaSa. 3 a uddenakA 1 vaijjA-AusaMto! samaNA ! eyaM tA tumaM nAvaM ukkasAhijjA vA vukkasAhi vA vivAhi vA rajjUyAe vA gahAya AkAsAhi, no se taM parinaM parijANijjA, tusiNIo uve. hijjA 21 se NaM paro nAvAgao nAvAgaya vahajA-AusaMto samaNA! no saMcAesi. ... tumaM nAvaM ukkasittae vA 3 rajjUyAe vA gahAya Akasittae vA Ahara eyaM nAvAe rajjUyaM sayaM ceva NaM vayaM nAvaM ukkasissAmo vA jAva rajjUe vA gahAya AkasissAmo, no se taM parinnaM pariyANejA tusiNoo uvehejjA 3 / se paro nAvAgao nAvAgayaM vahajjAAusaMto samaNA ! eaMtA tuma nAvaM AlittaNa vA pIDhaeNa vA vaMseNa vA palaeNa vA avalueNa vA vAhehi, nA se taM parinnaM pariyANejjA tusiNoo uvehejA 4 / se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM vainjA-eyaM tA tumaM nAvAe udayaM hattheNa vA pAeNa vA mattaNa vA paDiggaheNa vA nAvAussicaNeNa vA ussicAhi, no se taM parinnaM parijANijjA tusiNIo uvehijA 5 / se NaM paro nAvAgao nAvAgayaM vaenjA--AusaMto samaNA ! eyaM tamaM nAvAe uttiMgaM hattheNa vA pAeNa vA bAhuNA vA UruNA vA udareNa vA soseNa vA kAraNa vA ussicaNaNa vA celeNa vA maTTiyAe vA kusapattaeNa vA kudieNa vA pihehi, no se taM parinna parijANivA tusiNoo uvehijA 6 / se bhikkhU vA 2 //////////////////////////////////////////////////// // 770 /
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 771 // nAvAe uttiMgeNa udayaM AsavamANaM pehAe uvaruvariM nAvaM kanjalAvemANi pehAe nI paraM uvasaMkamittu evaM nyA-AusaMto! gAhAvai eyaM te nAvAe udayaM uttiMgeNa bhAsa. vaha uvaruvariM nAvA vA kanjalAvei, eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTu viha. rijA appussue abahillese eganagaeNa appANaM viThasejA samAhIe, tao saMjayAmeva nAvAsaMtArime udae AhAriyaM roijjA 7 / eyaM khala jAva sayA jaijAsi ttimi 8 // // sU0 119 // iriyAe paDhamo uddeso // 2-1-3-1 // spaSTaM, navaraM no nAvo'grabhAgamAruheta niryAmakopadravasambhavAta , nAvArohiNAM vA purato nAroheta . pravartanAdhikaraNasambhavAt , tatrasthazca nauvyApAraM nApareNa coditaH kuryAt , nApyanyaM kArayediti / 'uttiMgaM'ti randhra 'kajalAvemANa'ti plAvyamAnam 'appussue'tti avimanaskA zarIropakaraNAdau ma makurvan tasmizcodake nAvaM gacchan 'ahAriya'miti yathA''yaM bhavati tathA gacched, viziSTAdhyavasAyo yAyAdityarthaH, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // tRtIyasyAdhyayanasya prathamoddezakaH smaaptH||2-1-3-1|| // 771 //
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRciH (zIlAGkA.) // 772 / / // atha tRtIye IryAdhyayane dvitIyo zakaH // uktaH prathamoddezako'dhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddezake nAvi vyavasthitasya vidhirabhihitastadihApi sa evAbhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram -- se NaM paro NAvAgao nAvAgayaM vaijjA - AusaMto samaNA ! eyaM tA tumaM chatagaM vA jAva cammaThepaNagaM vA giNhAhi, eyANi tumaM virUvarUvANi satthajAyANi dhArehi. eyaMtA tumaM dAragaM vA pajjehi, no se taM pariNNaM parijANijA tusiNoo uvehejA // sU0 120 // saH ' para : ' gRhasthAdirnAvi vyavasthitastatsthameva sAdhumevaM brUyAt, tadyathA - AyuSman ! zramaNa ! etanmadIyaM tAvacchatrakAdi gRhANa, tathaitAni 'zastrajAtAni' AyudhavizeSAn dhAraya, tathA dArakAdyudakaM pAyaya, ityetAM 'parijJAM' prArthanAM parasya na zRNuyAditi // tadakaraNe ca paraH pradviSTaH san yadi nAvaH pracipettatra yatkarttavyaM tadAha se NaM paro nAvAgae nAvAgayaM vaejjA AusaMto ! esa NaM samaNe nAvAe bhaMDabhArie bhavai, se NaM bahAeM gahAya nAvAo udagaMsi pakkhivijA, eyappagAraM nigghosaM succA nisamma se ya cIvaradhAro siyA vippAmeva covarANi ubvedijja vA nivedijja vA zrutaskaM0 2 cUlikA0 1 ISa0 3 uddezakA 2 / / 772 / /
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 773 // upphesaM vA krijaa1| aha puNa evaM jANilA abhikaMtakUrakammA gvala bAlA bAhAhiM gahAya nAvAo TadagaMsi pakvivijA se puvAmeva vaijA-AusaMto! gAhAvaI mA metto pAhAe gahAya nAvAo udagaMsi pakvivaha, sayaM ceva NaM ahaM nAvAo udagaMsi ogAhissAmi 2 / se NevaM vayaMtaM paro sahasA balasA pAhAhiM gahAya udagaMsi pakvivijA taM no sumaNe siyA no dummaNa siyA no uccAvayaM maNaM niyaMchijjA no tesi bAlANaM ghAyAe vahAe samuhijjA, appussue jAMca samAhoe, tao saMjayA meya udagaMsi pavi(vajji)jjA 3 // su0121|| . sa paraH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre naugatastatsthaM sAdhumuddizyAparamevaM brayAta, tadyathA-AyuSman ! apamatra zramaNo bhANDavanizceSTatvAd guru: bhANDena vopakaraNena guruH, tadenaM svabAhugrAhaM nAva udake prakSipata yUyamityevaMprakAraM zabdaM zrutvA tathA'nyato vA kutazcit 'nizamya' avagamya 'saH' sAdhurgacchagato nirgato vA tena ca cIvaradhAriNetadvidheyaM-kSiprameva cIvarANyasArANi gurutvAbhirvAhayitumazakyAni ca 'ubeSTayet' pRthak kuryAt , tadviparItAni tu 'nirveSTayet' suvadAni kuryAt , tathA 'upphesaM vA kujjati ziroveSTanaM vA kuryAd yena saMvRtopakaraNo nirvyAkulatvAtsukhenaiva jalaM tarati, tAMzca dharmadezanayA'nukUlayet , atha punarevaM jAnIyAdityAdi kaNThyamiti // sAmpratamudake plavamAnasya vidhimAha se bhikkhU vA 2 udagaMsi pavamANe no hatyeNa hatthaM pAeNa pAyaM kAeNa kAyaM AsA
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (sIlAbA.) zrutaska.. cUlikA.. I03 uddezakA 2 .774 // ijjA, se aNAsAyaNAe aNAsAyamANe tao saMjayAmeva udagaMsi pavijA 1 / se bhikkhU vA (2) udagaMsi pavamANe no ummugganimuggiyaM karijA, mAmeyaM udagaM kannesu vA acchIsu vA nakkaMsi vA muhaMsi vA pariyAva jijA, tao saMjayAmeva udagasi pavijA / se bhikkhU vA 2 udagaMsi. pavamANe dubbaliyaM pAuNijjA vippAmeva uvahiM vigicija vA visohija vA, no ceva NaM sAijijA, 3 | aha puNa evaM jANijjA, pArae siyA udagAo tIraM pAuNittae, tao saMjayAmeva udaulleNa vA sasiNiNa vA kAeNa udagatIre ciddijaa4| se bhikkhU vA udaullaM vA sasiNiDa vA kAyaM no AmajijA vA pamajijjA vA saMlihijA vA nillihijjA vA udhvalijA vA udhvahijA vA AyAvija vA payAvija vA 5 / aha puNa evaM jANijjA, vigaodao me kAe chinnasiNehe kAe tahappagAraM kAyaM Amajinna vA payAvija vA tao saMjayA. meva gAmANugAmaM dUijijA 6 // sU. 122 // sa bhikSurudake plavamAno hastAdikaM hastAdinA 'nAsAdayet' na saMspRzed , apkAyAdisaMrakSaNArthamiti bhAvaH, tatastathA kurvan saMyata evodakaM plavediti // tathA-sa bhikSurudake plavamAnI majjanonmajjane no vidadhyAditi (zeSa) sugamamiti // kizca sa bhikSurudake plavamAnaH 'daurbalyaM' zramaM prApnuyAt tataH kSipramevopadhiM tyajet taddezaM vA vizoSayet-tyajediti, 774 / /
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 75 naivopadhAvAsakto bhaveta / atha punarevaM jAnIyAta 'pArae sitti samartho'hamasmi sopadhirevodakapAragamanAya tatastasmAdudakAduttIrNaH san saMyata evodakAi~Na galabindunA kAyena sasnigdhena vodakatIre tiSTheta , tatra ceryApathikAM ca pratikrAmet // na caitatkuryAdityAha-spaSTaM, navaramatreyaM sAmAcArI-yadudakAI vastraM tatsvata eva yAvanniSpragalaM bhavati tAvadudakatIra eka stheyam , atha caurAdibhayAdgamanaM syAttataH pralambamAnaM kAyenAspRzatA neyamiti // tathA se bhikkhU vA 2 gAmANugAma duijjamANe no parehiM saddhiM parijaviya 2 gAmANagAmaM daijijA, tao saMjayAmeva gAmANagAma duijijA // sU0 123 // kaNThaya, navaraM 'parijaviyara'tti paraiH sArddha bhRzamullApaM kurvanna gacchediti // idAnIM jaGghAsaMtaraNavidhimAha se bhikkhU vA 2 gAmANugAma duijamANe aMtarA se jaMghAsaMtArime udage siyA, se puvAmeva sasIsovariyA kAyaM pAe ya pamajijA 2 egaM pAyaM jale kiccA egaM pAyaM thale kiccA tao saMjayAmeva udagaMsi AhAri roejjA se bhikkha vA 2 AhAriye rIyamANe no hattheNa vA hatthaM pAdeNa vA pAdaM kAeNa vA kArya AsAejA se aNAsAyaNAe aNAsAyamANe tao saMjayAmeva jaMghAsatArome udae ahAriyaM roenjA 2 // se bhikkhU vA 2 jaMghAsaMtArime udae ahAriyaM rIyamANe no sAyAvaDiyAe no paridAhapaDiyAe mahaimahAlayaMsi udayaMsi kAyaM viusijjA, tao saMjayAmeva jaMghAsaMtArime udae ahA 775 //
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhotrAcA rAjavRtiH (zIlAGkA.) // 776 // **** riyaM roejjA 3 / aha puNa evaM jANijjA pArae siyA udagAo tIraM pAuttie, tabha saMjayAmeva udaulleNa vo sasiNiDeNa vA kAraNa daganIrae ciDija 4 // se bhikkhU vA 2 udaullaM vA kArya sasiNiDaM vA kArya no Amajjijja vA jAva no pAvijja vA 5 / aha puNa evaM jANijA vigaodae me kAe chinnasiNehe taha pagAraM kArya Amajjijja vA jAva payAvijja vA tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dRijjijjA 6 // sU0 124 // 'tasya' bhikSorgrAmAntaraM gacchato yadA antarAle jAnudaghnAdikamudakaM syAttata UddharvakAyaM mukhatrastrikayA adhaHkAryaM ca rajoharaNena pramRjyodakaM pravizet praviSTazca pAdamekaM jale kRtvA'paramutkSipan gacchet, na jalamAloDayatA gantavyamityarthaH, 'ahAriyaM roejja'tti yathA Rju bhavati tathA gacchennArdavitadaM vikAraM vA kurvan gacchediti // samikSufessmeva gacchana mahatyudake mahAzraye vazaHsthalAdipramANe jaGghAtaraNIye nadIhadAdau pUrvavidhinaiva kArya pravezayet, praviSTazca yadyupakaraNaM nirvAhayitumasamarthastataH sarve sAraM vA parityajet, athaivaM jAnIyAcchakto'haM pAragamanAya tatastathAbhUta eva gacchet, uttIrNazca kAyotsargAdi pUrvavatkuryAditi // Amarjana pramArjanAdisUtraM pUrvavanneyamiti // sAmpratamudako ttIrNasya gamanavidhimAha- , sebhikkhu vA 2 gAmANugAmaM dRhajamANe no mahiyAgaehiM pAehiM hariyANi chiMdiya 2 vikujjiya 2 viphAliya 2 ummageNa hariyavahAe gacchinA, jameyaM pAehiM mahiyaM zrutaskaM0 2 cUlikA 1 IryA0 3 uddezakaH 2 // 776 /
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ vippAmeva hariyANi avaharaMtu, mAihANaM saMphAse, no evaM karijA, se puvAmeva apahariyaM maggaM parilahijjA tao saMjayAmegha gAmANugAmaM dUijijjA 1 / se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijamANe aMtarA se vappANi vA phalihANi vA pAgArANi vA toraNANi vA aggalANi vA aggalapAsagANi vA gaDAo vA darilo vA saha parakame saMjayAmeva parikamijjA no ujjuyaM gacchejjA 2 / kevalIvyA-AyANaM eyaM, se tattha parakamamANe papalija vA. pavaDija vA, se tattha payalamANa vA pavaDemANe vA rukkhANi pA gucchANi vA gummANi vA layAo vA vallIo vA taNANi vA gahaNANi vA hariyANi vA avalaMSiya uttarijA, je tattha pAripahiyA uvAgacchati te pANI jAijjA 2, to saMjayAmeva avalaMbiya 2 uttarijA tao saMjayAmeva gAmANugAma duijjijjA 3||se bhikkha vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se javasANi vA sagaDANi vA rahANi vAsacakkANi vA paracakkANi vA se NaM vA virUvarUvaM saMniviTTha(saMniruddha) pehAe sai parakame saMjayAmeva paraka mevA, no ujjuyaM gacchinnA 4 se NaM paro seNAgao vahajjA AusaMtA! esaNaM samaNe seNAe abhinivAriyaM karei, se NaM bAhAe gahAva Agasaha, seNaM paro pAhAhiM gahAya AgasijjA, taM no sumaNe siyA jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAma
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta... cUlikA.1 IryA03 uddezakA 2 ijijjA 5 // sU. 125 // bIjAcA sa bhikSurudakAduttIrNaH san kardamAvilapAdaH san(no) haritAni bhRzaM chittvA tathA vikubjAni kRtvA evaM bhRzaM pATayirAjavRttiH svonmArgeNa haritavadhAya gaccheda-yathainAH pAdamRttikA haritAnyapanayeyurityevaM mAtRsthAnaM saMspRzeta, na caitatkaryAccheSaM (zaulAhA.) sugamamiti // sa bhikSuAmAntarAle yadi vaprAdikaM. pazyettataH satyanyasmin saGkrame tena RjunA pathA na gacched, .778 // yatastatra garcAdau nipatan sacittaM vRkSAdikamavalambeta, taccAyuktam , atha kAraNikastenaiva gaccheda , kathazcitpatitazca gacchagato vralnyAdikamapyavalambya prAtipathikaM hastaM vA yAcitvA saMyata eva gacchediti // kizca-sa bhikSuryadi grAmA ntarAle 'yavasaM' godhUmAdivAnyaM zakaTaskandhAvAranivezAdikaM vA mavet tatra bahapAyasambhavAttanmadhyena satyaparasmin parAkrame K na gaccheda , zeSaM sugamamiti // tathA- .. se bhikkha vA 2 gAmANugAmaM dUijamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchinnA, te NaM pADivahiyA evaM dhaijjA-AusaMto samaNA ! kevaie esa gAme vA jAva rAyahANo vA kevaIyA ittha AsA hatthI gAmapiMDolagA maNassA parivasaMti se bahubhatte bahuudae bahujaNe bahujavase se appabhatte appudae appajaNe appajavase ?, eyappagArANi pasi. NANi no pucchijjA, eyappagArANi pasiNoNi puTTho vA apuTTho vA no vAgarijA / evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNie vA sAmaggiyaM jaM savva hiM samira sahie 78
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ .774 / / sayA jaetti bemi // sU0126 // 2-1-1-2 // ___'se' tasya mikSorapAntarAle gacchataH 'prAtipathikA:' saMmukhAH pathikA bhaveyuH, te caivaM vadeyuryathA''yuSman ! zramaNa ! kimbhRto'yaM grAmaH? ityAdi pRSTo na teSAmAcakSIta, nApi tAn pRcchediti piNDArthaH, etattasya mikSoH sAmagryamiti // tRtIyasyAdhyayanasya dvitiiyH||2-1-.3.2|| ||ath tRtIye IryAdhyayane tRtIya uddezakaH // ukto dvitIyoddezaka: sAmprataM tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamamisambandhaH-ihAnantaraM gamanavidhiH pratipAditaH, ihApi sa eva pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se vappANi vA jAca daroo vA jAva kUDAgArANi vA pAsAyANi vA nUmagihANi vA rukkhagihANi vA pavvayagihANi vA rukkhaM vA ceiyakarDa thUbhaMvA ceiyakaDaM AesaNANi vA jAva bhavaNagihANi vA no vAhAo pagijimaya 2 aMguliAe uddisiya 2 oNamiya 3 unnamiya 2 nizAinA, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM duuijijaa| se bhikkha vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se kacchANi vA daviyANi vA nUmANi vA valayANi yA gahaNANi vA gahaNa
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAjapattiA (lIlAsA.) 78. // viduggANi vaNANi vA vaNaviduggANi vA panvayANi vA pavvayaviduggANi vA pavvayagihANi vA, agaDANi vA talAgANi vA dahANi vA naIo vA vAvIo pA pukkhari zrutaskaM.. jIo vA dIhiyAo vA guJjAliyAo vA sarANi vA sarapaMtiyANi vA sarasarapaMti acUlikA ! I03. yANi vA no pAhAo pagijhiya 2 jAva nijAijjA 2 / kevalIvUyA AyANameya, je BuddezakaH 3 nattha migA vA pasU vA paMkhI vA sarIsivA vA sIhA vA jalacarA cA thalacarA vo khahacarA vA sattA te uttasija vA vittasijja vA vArDa vA saraNaM vA kaMkhijA, cAritti me ayaM samaNe 3 / aha bhikkhU NaM puvvoSAhA patiNNA jaM no cAhAo pagijimaya nijhA. injA, to saMjayAmeva AyariuvajjhAehiM saddhiM gAmANugAma duijijjA 4 // sU0 127 // samikSAmAdnAmAntaraM gacchan yadyantarAle etatpazyeta, tadyathA-parikhAH prAkArAna 'kUTAgArANi' parvatopari gRhANi 'nUmagRhANi' bhUmIgRhANi, vRkSapradhAnAni tadupari vA gRhANi vRkSagRhANi, parvatagRhANi-parvataguhAH, 'rukkhaM vA cehakati vRkSasyApovyantarAdisthalakaM 'stUpaM vA' vyantarAdikRta, tadevamAdikaM sAdhunA bhRzaM bAI 'pragRhya umipya tathA'GguliM prasArya tathA kAyamavanamyotramya vA na darzanIyaM nApyavalokanIya, doSAzcAtra dagdhamuSitAdau sAdhugazaGkaya tAji tendriyo vA saMbhAvyeta tatsthaH pakSigaNo vA saMtrAsaM gacchet, etaddoSabhayAtsaMyata eva 'dUyet' gacchediti // tathA--sa bhikSu // 780 // omAntaraM gaccheta, tasya ca gacchato yadyatAni bhaveyuH, tadyathA-kacchA' nadyAsamanimnapradezA mUlakavAluvAdi
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ .781 // vATikA vA 'daviyANiti aTavyAM ghAsArtha rAjakulAvaruddhabhUmayaH 'nimnAni' garcAdIni 'valayAni' nadyAdiveSTitabhU mAgAH 'gahanaM' nirjalapradezo'raNyakSetraM vA 'guJjAlikA.'dIrghA gambhIrAH kuTilAH zlakSaNAH jalAzayAH 'saraHpaGH ktayaH' pratItAH 'sarAsaraHpakmayaH' parasparasaMlagnAni bahUni sarAMsIti, evamAdIni bAhvAdinA na pradarzayed lokayedvA, yataH kevalI va yAtkarmopAdAnametat, kimiti ?, yato ye tatsthAH pakSimRgasarIsRpAdayaste trAsaM gaccheyuH, tadAvAsitAnA vA sAdhuviSayA''zavA samutpadyeta, atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yattathA na yAdibhizca gItAthaiH saha viharediti // sAmpratamAcAryAdinA saha gacchataH sAdhovidhimAha se mikkhU vA 2 AyariuvajjhAehiM saddhiMgAmANagAmaMdAjamANe no AyariyauvajhA. yassa hattheNa vA hatthaM jAva aNAsAyamANe tao saMjayAmeva AyariuvajhAhiM saddhiM jAva dUinjinA // se bhikkhU vA 2 AyariyauvajjhAhiM se saDiM dUijamANe aMtarA le pADivahiyA uvAgacchijjA te NaM parivahiyA se evaM vajA-AusaMto! samaNA ke tumbhe 1 kao vA eha? kahiM vA gacchihiha 1, je tattha Ayarie vA uvajjhAe vA se bhAsija vA viyAgarija vA, AyariuvajhAyassa bhAsamANassa vA viyAgaremANassa vA no aMtarA bhAsaM karijjA, tao saMjayAmeva ahArAINie pA gAmANugAma dUinjijA 2 // se bhikkhU vA 2 ahArAiNiyaM gAmANugAma dUijbamANe no rAINiyassa hatyeNa hatthaM
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) / 782 // jAva aNAsAyamANe tao saMjayAmeva ahArAiNiyaM gAmANugAmaM dUijjijjA 3 / se bhikkhU vA 2 ahArAiNiaM gAmANugAmaM dUijamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacijjA, te pADipahiyA evaM vaijjA AusaMto ! samaNA ! ke tugbhe 9, je tattha savvarAiNie se bhAsijja vA vAgarijja vA, rAiNiyassa bhAsamANassa vA vidyAgaremANassa vA nA aMtarA bhAsaM bhAsijjA, tao saMjayAmeva ahArAiNiyAe gAmANugAmaM dUha jijjA 4 // sU0 128 // sa bhikSurAcAryAdibhiH saha gacchaMstAvanmAtrAyAM bhUmau sthito gacched yathA hastAdisaMsparzo na bhavatIti // tathAsa bhikSurAcAryAdibhiH sArddhaM gacchan prAtipathikena pRSTaH san AcAryAdInatikramya nottaraM dadyAt, nApyAcAryAdau jampatyantarA bhASAM kuryAt, gacchaMzca saMyata evaM yugamAtrayA dRSTayA yathAratnAdhikaM gacchediti tAtparyArthaH // evamuttarasUtradvayamapyAcAryopAdhyAyairivApareNApi ratnAdhikena sAdhunA saha gacchatA hastAdisaGghaTTo'ntarabhASA ca varjanIyeti draSTavyamiti / kiJca sebhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dRijamANe aMtarA se pADivahiyA uvAgacchijjA, te NaM pADipahiyA evaM vahajA AusaMto samaNA ! aviyAI' itto paDiva he pAsaha, taMjahAmassaM vA goNaM vA mahisaM vA pasu vA pakkhi vA sirIsivaM vA jalayaraM vA se Aikvaha daMseha, taM no AikkhijA no daMsiz2A, no tassa taM parignaM parijANijjA, tusi zrataskaM0 2 cUlikA 1 IryA0 3 uddezakaH 3 / / 782 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 783 // ////// NIe uvehijjA, jANaM vA no jANaMti vaijjA, tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dRijijA 1 / se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dRijamANe aMtarA se pADipahiyA uvAgacchejA, te NaM pADipahiyA evaM vahajjA - AusaMto samaNA ! aviyAI itto paDivahe pAsaha udagapasUyANi kaMdANi vA mUlANi vA tathA pattA puSphA phalA, poyA hariyA udagaM vA saMnihiyaM agaNivA saMnivittaM se Aikvaha jAva dUijjijjA 2 // se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijamANe aMtarA se pADipahiyA uvAgacchelA te NaM pADipahiyA evaM vaijjA AusaMto samaNA ! aviyAI itto paDiva he pAsaha javasANi vA jAva se NaM vA virUvarUvaM saMnivi se Aikkhaha jAva dUijjijjA 3 // se bhikkhu vA 2 gAmANugAmaM dUijamANe aMtarA pADipahiyA jAva AusaMto samaNA ! kevaie itto gAme vA jAva rAyahANi vA se Aikvaha jAva dUijijjA 4 / / se bhikkhU vA 2 gAmA gAmaM dRijamANe aMtarA se pADipahiyA evaM vaijjA AusaMto samaNA ! kevaie itto gAmassa nagarassa vA jAva rAyahANIe vA magge se Aikkhaha, taheva jAva dUijjijjA5 / / sU0 139 // 'se' tasya bhikSogacchataH prAtipathikaH kazcitsaMmukhIna etadna yAt, tadyathA - AyuSman ! zramaNa ! apica kiM bhavatA ////////// //////////////// // 783 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAcA rAjavRttiH (zolAbA.) cUlikA.. IryA03 uddezakA 3 // 784 // pathyAgacchatA kazcinmanuSyAdirupalabdhaH 1, taM caivaM pRcchantaM tUSNImAvenopekSeta, yadivA jAnamapi nAhaM jAnAmItyevaM vadediti // api ca-sa bhitu mAntaraM gacchan kenacitsaMmukhInena. prAtipathikena pRSTaH san udakamasUtaM kandamUlAdi naivA. cakSIta, jAnavaSi naivaM jAnAmIti vA ba yAditi // evaM yavasasenAdisUtramapi neyamiti // tathA kiyahare grAmAdipraznasUtramapi neyamiti // evaM kiyAna panthA 1 ityetadapiti // kizca se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se goNaM viyAlaM paDivahe pehAe jAva cittacillarDa viyAlaM paDipahe pahAe no tesiM bhoo ummaggeNaM gacchinnA no maggAo ummagga saMkamijjA no gahaNaM vA vaNaM vA duggaM vA aNapatisijA no ruvaMgvaMsi daruhinA no mahaimahAlayaMsi udayaMsi kAyaM viusijA no vArDa vA saraNaM vA seNaM vA sattha vA kaMkhijA appussue jAva samAhoe tao saMjayAmeva gAmANagAma dahajijA 1 // se bhikkha vA 2 gAmANagAmaM daijamANe aMtarA se vihaM siyA, seja puNa vihaM jANilA imaMsi khalu vihaMsi pahave AmosagA uvagaraNapaDiyAe saMpiMDiyA gacchijjA, no tesiM bhIo ummaggeNa gacchijA jAva samAhoe tao saMjayAmeva gAmANagAmaM dUijjejA 2 // sU0 130 // sa bhikSuAmAntaraM gacchan yadyantarAle 'gAM' vRSabhaM 'vyAlaM' darpitaM pratipathe pazyet , tathA siMha vyAghra yAvacitraka I784
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadapatyaM vA vyAlaM raM dRSTA ca tadbhayAnavonmArgeNa gaccheda , na ca gahanAdikamanupravizekha, nApi vRkSAdikamAroheta, .785 // na codakaM pravizeta , nApi zaraNamabhikAkSet, api svalpotsuko'vimanaska: saMyata eva gaccheta, etaca gacchanirgate. vidheyaM, gacchAntargatAstu vyAlAdikaM pariharantyapIti // kizca-'se tasya mikSomAntarAle gacchataH 'vihati aTavI prAyo dIrghA vA bhaveta. tatra ca 'AmoSakAH' stenAH 'upakaraNapratijJayA' upakaraNArthinaH samAgaccheyuH, na tadbhayAHdunmArgagamanAdi kurNaditi // .. se bhikkhU vA 2 gAmANugAmaM dUijjamANe aMtarA se AmosagA saMpiDiyA gacchijjA, te NaM AmosagA evaM vaijA-ousaMto samaNA ! Ahara eyaM vatthaM vA pAyaM vA kaMbalaM vA pAyapucchaNaM vA dehi nivizvavAhi, taM no vijA nikvivijA, no vaMdiya 2 jAijA, no aMjaliM kaTu jAijjA, no kalaNapaDiyAe jAijA, dhammiyAe jAyaNAe jAijjA, tusiNIyabhAveNa vA uvehijjA / teNaM AmosagA sayaM karaNijjatikaTTa akkosaMti vA jAva uddaviMti va vatthaM vA 4 acchidina vA jAva paridvavija vA, taM no gAmasaMsAriyaM kujjA, no rAyasaMsAriyaM kujA, no paraM uvasaMkamittu bUyA -AusaMto! gAhAvaI ee khalu AmosagA uvagaraNapaDiyAe sayaMkaraNijjatikaTu akkosaMti vA jAva paridvavaMti vA eyappagAraM maNaM vA vAyaM vA no purao kaTTu viharijA, appussue //////////////////////////////////////////////////// // 785 //
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM.2 rAjaciH cUlikA0 / bhASA04 uddezaka ? jAva samAhIe tao saMjayAmeva gAmANugAmaM dUijijjA 2 / evaM khalu tassa bhikkhussa bhIAcA bhikkhuNIe vA sAmaggiyaM jaM savvaDhehiM samie sayA jaijAsi tibemi // sU0 131 // // 3-1-3-3 // 2-1-3 // (bIlAjhA.) ___ samikSAmAntare gacchan yadi stenairupakaraNaM yAcyeta tatteSAM na samarpayet , balAdgRhNatA bhUmau nikSipet , na .786 // ca cauragRhItamupakaraNaM vanditvA dInaM vA vaditvA punaryAceta, api tu dharmakathanapUrvakaM gacchAntargato yAceta tUSNImAvena vopekSeta, te punaH stenAH svakaraNIyamitikRtvaitatkuyuH, tadyathA-Akrozanti vAcA tADayanti daNDena yAvajjIvitAcyAjayanti, vastrAdikaM vA''cchidyAvattatraiva 'pratiSThApayeyuH' tyajeyuH, tacca teSAmevaM ceSTitaM na grAme 'saMsAraNIyaM kathanIyaM, nApi gajakulAdI, nApi paraM-gRhasthamupasaMkramya cauraceSTitaM kathayet , nApyevaMprakAraM mano vAcaM vA saGkalpyAnyatra gacchediti, etattasya bhikSoH sAmagrathamiti // 2-1-3-3 // tRtIyamadhyayanaM samAptam // 1-1-3 // // atha catuthe-bhASAjAtAdhyayane prathamodda zakaH / / a uktaM tRtIyamadhyayanaM, sAmprataM caturthamAramyate asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane piNDavizuddhaya(vasatya)rtha gamanavidhiruktaH, tatra ca gatena padhi vA yAdRgbhUtaM vAcyaM na vAcya vA, anena ca sambandhenAyAtasya bhASAjAtAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nAmaniSpanne nikSepe dvipadaM nAma-tasya nikSepaniyuktyanugame bhASAjAtazabdayo // 786 //
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ nikSepArtha niyuktikRdAhajaha vakkaM taha bhAsA jAe chakkaM ca hoi nAyavvaM / uppattIe 1 taha pajavaM 2 tare 3jAyagahaNaM 4 y||31|| ___ yathA vAkyazuddhayadhyayane vAkyasya nikSepaH kRtastathA bhASAyA api kartavyaH, jAtazabdasya tu paTakanikSepo'yaM jJAtavyonAma 1 sthApanA 2 dravya 3 kSetra 4 kAla 5 bhAva 6 rUpaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyajAtaM tu Agamato noAgamataH, vyatiriktaM niyuktikAro gAthApazcAdvaina darzayati-taccaturvidhama, utpattijAtaM 1 paryavajAtam 2 antarajAtaM 3 grahaNajAtaM 4, tatrotpattijAtaM, nAma yAni dravyANi bhASAvargaNAntaHpAtIni kAyayogagRhItAni vAgyogena nisaSTAni bhASAtvenotpadyante tadutpattijAtaM, yadravyaM bhASAtvenotpannamityarthaH1, paryavajAtaM taireva vAgnisRSTabhASAdravyairyAni vizreNisthAni bhASAvargaNAntargatAni nisRSTadravyaparAghAtena bhASAparyAyatvenotpadyante tAni dravyANi paryavajAtamityucyate 2, yAni tvantarAle samazreNyAmeva nisRSTadravyamizritAni bhASApariNAmaM bhajante tAnyantarajAtamityucyate 3, yAni punadravyANi nisaSTasamazreNivizreNisthAni bhASAtvena pariNatAni karNazaSkulIvivarapraviSTAni gRhyante tAni cAnantapradezikAni dravyataH kSetrato'saGkhyeyapradezAvagADhAni kAlata ekadvicyAdiyAvadasaGkhyeyasamayasthitikAni bhAvato varNagandharasasparzavanti tAni caivaMbhUtAni grahaNajAtamityucyate 4 / uktaM dravyajAtaM, kSetrAdijAtaM tu spaSTatvAniyuktikAreNa noktaM, taccaivaMbhUta-yasmin ketre bhASAjAtaM vyAvaya'te yAvanmAnaM vA kSetra spRzati tatkSetrajAtam , evaM kAlajAtamapi, bhAvajAtaM tu tAnyevotpattipayavAntaragrahaNadravyANi zrotari yadA zabdo'yamiti buddhimutpAdayantIti / iha tvadhikAro dravya // 787 //
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zIlAkA.) // 788 // bhASAjAtena, dravyasya prAdhAnyavivakSayA, dravyasya tu viziSTAvasthA bhAva itikRtvA bhAvabhASAjAtenApyadhikAra iti // uddezArthAdhikArArthamAha zruta.. cUlikA savve'vi ya vayaNavisohikAragA tahavi asthi u viseso / vayaNavibhattI paDhame uppattI vajaNA bIe // 314 / / bhASA. 3 yadyapi dvAvapyudezako vacanavizuddhikArako tathA'pyasti vizeSaH, sa cAya-prathamoddezake vacanasya vibhaktiH vacana uddezaka 3 vibhaktiH-ekavacanAdiSoDazavidhavacanavibhAgaH, tathaivaMbhUtaM bhASaNIyaM naivaMbhRtamiti vyAvayete, dvitIyoddezaka tUtpattiHkrodhAdyutpattiryathA na bhavati tathA bhASitavyam // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIya, taccedam se bhikkhU vA 2 imAI vayAyArAi succA nisamma imAI aNAyArAI aNAriyapuvvAI jANijA-je kohA vA vAyaM viuMjaMti je mANA vA vAyaM viuMjaMti je mAyAe vA vAyaM viuMjaMti je lobhA vA vAyaM viuMjati jANao vA pharusaM vayaMti ajANao vA pharasaM vayaMti samvaM ceyaM sAvajjaM vajijA vivegamAyAe, dhuvaM ceyaM jANijjA adhuvaM ceyaM jANijjA asaNaM vA 4 labhiya no labhiya bhuJjiya no bhuJjiya, aduvA Agao aduA no Agao, aduvA ei aduvA no ei, aduvA ehii aduvA no ehii, ityavi Agae ityavi no Agae, itthavi ei itthavi no eti, itthavi ehiti itthavi no ehiti // aNavIi nihAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsiMjA, taMjahA-gavayaNaM? CCU
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ .78818 duvayaNaM 2 pAhavayaNaM 3 itthivayaNaM 4 purisavayaNaM 5 napuMsagavayaNaM 6 ajhatthavayaNaM 7 uvaNIyavayaNaM 8 avaNIyavayaNaM 9 uvaNIyaavaNoyavayaNaM 10 avaNIya uvaNIyavayaNaM 1 tIyavayaNaM 12 paDuppannavayaNaM 13 aNAgayavayaNaM 14 paccakkhavayaNaM 15 parukkhava. yaNaM 16, se egavayaNaM vahassAmIti egavayaNaM vaijA jAva parukkhavayaNaM vahassAmIti parakkhavayaNaM vaijA, itthI vesa puriso vesa napusagaM vesa eyaM vA ceyaM annaM vA ceyaM aNavIi niTThAbhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsinjA, icceyAi' AyayaNAI uvAtikamma 2 // aha bhikkhU jANijjA cattAri bhAsajAyAI', taMjahA-sacamegaM paDhamaM bhAsajjAyaM 1 bIyaM mosaM 2 taIyaM saccAmosaM 3 jaM neva sacca neva mosaM nava saccAmosaM asacamosaM nAma taM cautthaM bhAsajAyaM 4 // 3 / se bemi je aIyA je ya paDuppannA je aNAgayA arahaMtA bhagavaMto savve te eyANi ceva cattAri bhAsajAyAI bhAsiMsu vA bhAsaMti vA bhAsissaMti vA pannaviMsu vA paNNavvaMti vA paNNavissaMti vA 4 / savvAi caNaM eyAI acittANi SaNNamaMtANi gaMdhamaMtANi rasamaMtANi phAsamaMtANi caovacai yAI vippariNAmadhammAI bhavaMtIti akkhaayaai'5|||| sU0 132 // sa bhAvabhikSuH 'imAn' ityantaHkaraNaniSpannAna, idamaH pratyakSAsannavAcitvAtsamanantaraM vakSyamANAn vAcyAcArA // 784.
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrata. zrIAcArAGgavRttiH zIlAkA.) bhASA04 uddezakA. // 79 // vAgAcArAH-vAgvyApArAstAn zrutvA, tathA 'nizamya' jJAtvA bhASAsamityA bhASAM bhASetottareNa sambandha iti / tatra yAdRgabhUtA bhASA na bhASitavyeti tattAvadarzayati-imAn' vakSyamANAn 'anAcArAn' sAdhUnAmabhASaNayogyAna pUrvasAdhubhiranAcIrNapUrvAn sAdhurjAnIyAt , tadyathA-ye kecana krodhAdvAcaM ' vijanti' vividhaM vyApArayanti-bhASante yathA caurastvaM dAsastvamityAdi tathA mAnena bhASante yathottamajAtiraha hInastvamityAdi tathA mAyayA yathA-glAno'hamaparasandezaka vA sAvadyakaM kenacidupAyena kathayitvA mithyAduSkRtaM karoti sahasA mamaitadAyAtamiti tathA lobhenAhamanenoktenAtaH kizcillapsya iti tathA kasyaciddoSaM jAnAnAstaddoSodghaTTanena paruSa vadanti ajAnAnA vA, sarva caitakrodhAdivacanaM sahAvadyena-pApena gayeNa vA vartata iti sAvadhaM tadvarjayet vivekamAdAya, vivekinA bhUtvA sAvadyaM vacanaM varjanIyamityarthaH, tathA kenacitsArddha sAdhunA janpatA naiva sAvadhAraNaM vaco vaktavyaM yathA 'dhravametat nizcitaM vRSTyAdika bhaviSyatItyevaM jAnIyAd adhruvaM vA jAnIyAditi / tathA kazcitsAdhu bhikSArtha praviSTaM jJAtikulaM vA gataM cirayantamuddizyApare sAdhava evaM bravIran yathA-bhujmahe vayaM sa tatrAzanAdikaM labdhva samAgamiSyati, yadivA dhriyate tadartha kizcit naivAsau tasmAnlabdhalAbhaH samAgamiSyati, evaM tatraiva bhuktvA'bhuktvA vA samAgamiSyatIti sAvadhAraNaM na vaktavyam , atha caivaMbhRtAM sAvadhAraNAM vAcaM na bra yAd yathA''gataH kazcidrAjAdinoM vA samAgataH tathA''gacchati na vA samAgacchati evaM samAgamiSyati na veti, evamatra pattanamaThAdAvapi bhUtAdikAlatraya yojya, yamartha samyaga na jAnIyAcadevamevaitaditi na yAditi bhAvArthaH, sAmAnyena sarvatragaH sAdhorayamupadezo, yathA-'anuvicintya' vicArya // 79 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // 1 // samyagnizcinyAtizayena zrutopadezena vA prayojane sati 'niSTAbhASI' sAvadhAraNabhASI san 'samityA' bhASAsamityA 'samatayA vA' rAgadveSAkaraNalakSaNayA SoDazavacana vidhijJo bhASA bhASeta / yAdRgbhRtA ca bhASA bhASitavyA tAM SoDazavacanavidhigatAM darzayati-tadyathetyayamupapradarzanArthaH, ekavacana vRkSaH 1, dvivacanaM vRkSau 2, bahuvacanaM vRkSA iti 3 // strIvacanaM vINA kanyA ityAdi 4, puvacanaM ghaTaH paTa ityAdi 5, napuMsakavacanaM pIThaM devakulamityAdi 6, adhyAtma- 2 vacanama , Atmanyadhi adhyAtma-hRdayagataM tatparihAreNAnyadbhaNiSyatastadeva sahasA patitam 7, 'upanotavacanaM' prazaMsAvacanaM yathA rUpavatI strI 8, tadviparyayeNApanItavacanaM yatheyaM rUpahIneti hai, 'upanItApanItavacanaM' kazcid guNaH prazasyaH kazcinninyo, yathA-rUpavatIyaM strI kintvasadvRtteti 10, 'apanItopanItavacanam' arUpavatI strI kintu savRtteti 11, 'atItavacanaM' kRtavAn 12 'vartamAnavacanaM' karoti 13, 'anAgatavacanaM' kariSyati 14 'pratyakSavacanam' eSa devadattaH 15, 'parokSavacanaM sa devadattaH 16, ityetAni SoDaza vacanAni, amISAM ca sa bhikSurekArthavivakSAyAmekavacanameva jayAd yAvatparokSavacanavivakSAyAM parokSavacanameva bra yAditi / tathA scyAdike dRSTe sati syevaiSA puruSo vA napusakaM vA, evamevaitadanyadvaitat , evam 'anuvicintya' nizcitya niSThAbhASI san samityA samatayA saMyata eva bhASA bhASeta, tathA 'ityetAni' pUrvoktAni bhASAgatAni vakSyamANAni vA 'AyatanAni doSasthAnAni 'upAtikramya' atilaGghanya bhASA mASeta / atha sa bhikSurjAnIyAt 'catvAri bhASAjAtAni' catasro bhASA: tadyathA-satyamekaM prathama bhASAjAtaM yathArtham-avitathaM, tadyathA-gaugaurevAzvo'zva eveti 1, etadviparItA tu mRSA dvitIyA,
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM01 bhIAcArAjavRttiH (ghIlAvA.) cUlikA. bhASA04 udezakAra yathA gauravo'zvo gauriti 2, tRtIyA bhANa satyAmRSeti, yatra kizcitsatyaM kiJcinmRSeti, yathA'zvena yAntaM devadattamuSTeNa yAtItyabhidadhAti 3, caturthI tu bhASA yocyamAnA na satyA nApi mRSA nASi satyAmRSA AmantraNAjJApanAdikA sA'trAsatyA'mRSeti 4 // svamanISikAparihArArthamAha-so'haM yadetadbravImi tatsarvereva tIrtha kRdbhiratItAnAgatavartamAnairbhASitaM bhASyate mASiSyate ca, api caitAni sarvANyapyetAni bhASAdravyANyacittAni varNagandharasasparzavanti cayopacayikAni vividhapariNAmadharmANi bhavantIti, evamAkhyAtaM tIrthakRdbhiriti, atra ca varNAdimattvAviSkaraNena zabdasya mRtatvamAveditaM, na hyamUrtasyAkAzAdevarNAdayaH saMbhavanti tathA cayopacayadharmANItyanena tu zabdasyAnityatvamAviSkRta, vicitrapariNAmatvAcchabdadravyANAmiti // sAmprataM zabdasya kRtakavAviSkaraNAyAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA puvvi bhAsA abhAsA bhAsijjamANI bhAsA bhAsA, bhAsAsamayavIikatAca NaM bhAsiyA bhAsA abhAsA 1 // se bhikkhU vA 2 / se jaM puNa jANijjA jA ya bhAsA saccA / jAya bhAsA mosA 2 jA ya bhAsA saccA- "" mosA 3 jA ya bhAsA asaJcA'mosA 4, tahappagAraM bhAsaM sAvajja sakiriyaM kakkasaM kaDuyaM niTTharaM pharusaM aNhayakariM cheyaNakariM bheyaNakariM pariyAvaNakariM uddavaNakariM bhUovaghAiyaM abhikaMkha no bhAsinjA 2 // se mikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa jANijjA. jA ya bhAsA saccA suhamA jA ya bhAsA asAmosA tahappagAraM bhAsaM asAvajjaM //////////////////////////////////////////////////// // 792 //
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 763 // jAva abhUovaghAiyaM abhikaMkha bhAsaM bhAsijjA 3 // su. 113 // sa bhikSurevaMbhUtaM zabdaM jAnIyAt , tadyathA-bhASAdravyavargaNAnAM vAgayoganissaraNAta 'pUrva prAgabhASA 'bhASyamANaiva' vAgayogena. nisRjyamAnaiva bhASA, bhASAdravyANi bhASA bhavati, tadanena tAlcoSThAdivyAgAreNa prAgasataH zabdasya niSpAdanAtsphuTameva kRtakatvamAveditaM, mRtpiNDa--daNDacakrAdineva ghaTasyeti, sA voccaritapradhvaMsinvAcchAnA bhASaNottarakAlamapyabhASeva, yathA kapAlAvasthAyAM ghaTo'ghaTa iti, tadanena prAgabhAvapradhvaMsAmAge zabdasyAveditAviti // idAnIM catamaNAM bhASANAmabhASaNIyAmAha--sa bhikSurgA punarevaM jAnIyAta, tadyathA--satyAM 1 mRSA 2 satyAmRSAm 3 asatyAmRSA 4, tatra mRSA satyAmaSA ca sAdhUnAM tAvanna vAcyA, satyApi yA karkazAdiguNopetA sA na vAcyA, tAM ca darzayati-sahAvadyena varttata iti sAvadyA tAM satyAmapi na bhASeta, tathA saha kriyayA--anarthadaNDapravRttilakSaNayA varttata iti sakriyA tAmiti tathA 'karkazAM' darpitAkSarAM tathA 'kaTukAM' cittodvegakAriNI tathA 'niSThurAM' hakkApradhAnAM 'paruSAM' marmodghATanaparAm 'aNhayakarinti karmAzravakarIm , evaM chedanabhedanakarI yAvadapadrAvaNakarImityevamAdikAM 'bhUtopaghAtinI prANyupatApakAriNIm 'abhikAkSaya' manasA paryAlocya satyAmapi na bhASeteti // bhASaNIyAM tvAha--sa bhikSuryAM punarevaM jAnIyAt , tadyathA-yA ca bhASA satyA 'sUkSme ti kuzAgrIyayA buddhayA paryAlocyamAnA maSA'pi satyA bhavati yathA satyapi magadarzane lubdhakAderapalApa iti, uktaJca-'aliaMna bhAsianvaM atthi hu saccapi jaM na vattavvaM / 1 alIkaM na bhASitavyaM astyeva satyamapi yanna vaktavyam / satyamapi bhavatyalIkaM yat parapIDAkaraM vacanam // 1 // // 73 //
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (zaulAGkA.) zruta.. cUlikA.. I04 uddezakaH 1 1764 // saccapi hoi aliaMjaM parapoDAkaraM vayaNaM // 1 // " yA cAsatyAmRSA--AmantraNyAjJApanAdikA tA tathAprakArI bhASAmasAvadyAmakiyAM yAvadabhUtopaghAtinI manasA pUrvam 'abhikAkSya' paryAlocya sarvadA sAdhurbhASAM bhASeteti // kiJca se bhikkhU vA 2 pumaM AmaMtemANe AmaMtie vA apaDisuNemANe no evaM vaibAholitti vA golitti vA vasuletti vA kupakkhetti vA ghaDadAsitti vA sANatti vA teNitti vA cArietti vA mAItti vA musAvAitti vA, eyAI tuma te jaNagA vA, eappagAraM bhAsaM sAvajjaM sakiriyaM jAva bhUovaghAiyaM abhikakha no bhAsijjA // se bhikkhu vA 2 pumaM AmaMtemANe AmaMtie vA appaDisuNemANe evaM vahajA-anuge i vA Ausotti vA AusaMtArotti vA sAvagetti vA uvAsagetti vA dhammietti vA dhammapietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajja jAva abhikaMkha bhAsijA 2 // se bhikkhU vA 6 itthi AmaMtemANe AmaMtie ya appaDisuNemANI no evaM bainjA-holoi vA golIti vA itthIgameNaM neyanaM 3 // se bhikkhU vA 2 itthi AmaMtemANe AmaMnie ya appaDisuNemANo eva vaijjA-Ausotti vA bhaiNitti vA bhoIti vA bhagavaIti vA sAvigeti vA uvAsietti vA dhammietti vA dhammappietti vA, egappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhikaMkha bhAsijjA 4 // sU0 134 // //////////////////////////////////////////////////// // 764 //
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 795 sa bhikSuH pumAMsamAmantrayannAmantritaM vA'zRNvantaM naivaM bhASeta, tadyathA--hola iti vA gola iti vA, etau ca dezAntare'vajJAsaMsUcakau, tathA 'vasule'tti vRSalaH 'kupakSaH' kutsitAnvayaH ghaTadAsa iti vA zveti vA stena iti vA cArika iti vA mAyIti vA maSAvAdIti vA, ityetAni--anantaroktAni tvamasi tava janako vA-mAtApitarAvetAnIti, evaMprakArAM bhASAM yAvatra bhASeteti // etadviparyayeNa ca bhASitavyamAha -sa. bhikSuH pumAsamAmantrayannAmantritaM vA'zRNvantamevaM bra yAd yathA'muka iti vAM AyuSmanniti vA AyuSmanta iti vA tathA zrAvaka dharmapriya iti, evamAdikA bhASAM bhASeteti // evaM striyamadhikRtya sUtradvayamapi pratiSedhavidhibhyAM neyamiti // punarapyamASaNIyAmAha se bhikkhU vA 2 no evaM vaijA--nabhodevitti vA gaja devitti vA vijjudevitti vA pavuTThadevitti vA nivuDadevittae vA pahau vA vAsaM mA vA paDau, nipphajau vA sassaMmA vA niSphajau, vibhAu vA rayaNo mA vA vibhAu, udeu vA sUrie mA vA udeu, so vA rAyA jayau vA mA jayau, no eyappagAraM bhAsaM bhAsijjA 1 // pannavaM se bhikkha vA 2 aMtalikkhetti vA gujjhANacarietti vA saMmucchie vA nivaie vA pao vaijA vuTThavalAhagetti vA 2 / eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNoe vA sAmaggiyaM jaM savvade'hiM samie sahie sayA jaijjAsi tibemi 3 // sU0 135 // bhASAdhyayanasya .prathamaH // 2-1-4-1 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoAcA rAGgavRci: (zIlAGkA.) 796 // ////// ********* samikSurevaMbhUtAmasaMyatabhASAM na vadet, tadyathA-- nabhodeva iti vA garjati deva iti vA tathA vidyuddevaH pradRSTo devaH nivRSTo devaH, evaM patatu varSAmA vA niSpadyatAM zasyaM meti vA, vibhAtu rajanI meti vA, udetu sUryo mA vA, jayatvasau rAjA mA veti, evaMprakArAM devAdikAM bhASAM na bhASate || kAraNajAte tu prajJAvAn saMyatabhASayA'ntarikSamityAdikayA bhASeta, etattasya bhikSoH sAmagryamiti / caturthasya prathamoddezakaH samAptaH / / 2-1-4-1 // // atha caturtha - bhASAjAtAdhyayane dvitIya uddezakaH / / uktaH prathamodezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandha: - -ihAnantaroddezake vAcyAvAcyavAkyavizeSo'bhihitaH, tadihApi sa eva vizeSabhUto'bhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyo dezakasyAdisUtrama-- sebhikkhu vA 2 jahA vegaIyAi ruvAI pAsijjA tahAvi tAha no evaM vaijjA, taMjA - gaMDI gaMDIti vA kuTTI kuTThIti vA jAva mahumehuNIti vA hatthacchinnaM hattha - cchinneti vA evaM pAyactreitti vA nakachiNNei vA kaNNachinneha vA uchinneti vA, jeyAvane tapagArA eyapagArAhiM bhAsAhiM bujhyA 2 kuppaMti mANavA te yAvi tahappagArAhiM bhAsAhiM abhikakha no bhAsijjA 1 // se bhikkhU vA 2 jahA vegaiyAi rUvAi' pAsijjA tahAvi tAI evaM vaijjA, taMjahA - oyaMsI oyaMsitti vA teyaMso zrataskaM0 2 cUlikA 1 bhASA0 4 | uddezakA 2 / / 796 /
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ .767 / teyaMsIti vA jasaMsI jasaMsIi vA vaccaMso vaccaMsoi vA abhirUyaMsI 2 paDila vaMsI 2 pAsAiyaM 2 darisaNijja parisaNIyatti vA, je yAvanne tahappagArA tahappagArAhiM bhAsAhiM baDayA 2 no kuppaMti mANavA teyAvi tahappagArA eyapagArAhiM bhAsAhiM abhikakha bhAsijjA 2 // se bhikkhU vA 2 jahA vegaiyAI rUvAIpAsinjA, taMjahAvappANi vA jAva gihANi vA, tahAvi tAIno evaM vaijA, taMjahA-sukkaDe i vA suTTakaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA karaNijje i vA, eyappagAra bhAsaM sAvajjaM jAva no bhAsijjA 3 // se bhikkha vA 2 jahA vegaIyAI ruvAI pAsijjA, taMjahAvappANi vA jAva gihANi vA tahAvi tAI evaM vaijA, taMjahA-AraMbhakaDe i vA sAvajakaDe ivA payattakaDe i vA pAsAiyaM pAsAhae.vA darisaNIyaM darasaNIyaMti vA abhirUvaM abhirUvaMti vA paDirUvaM paDirUvaMti vA eyappagAraM bhAsa asAvajjaM jAva bhAsijjA 4 // sU0 136 // .. .. sa bhikSuryadyapi 'egaiyAi'nti kAnicidrUpANi gaNDIpadakuSThayAdIni pazyet tathApyetAni svanAmagrAhaM tadvizeSaNaviziSTAni noccArayediti, tadyathetyudAharaNopapradarzanArthaH, 'gaNDo' gaNDamasyAstIti gaNDI yadivocchranagulphapAdaH sa gaNDItyevaM na vyAharttavyaH, tathA kuSThayapi na kuSThIti vyAharttavyaH, evamaparacyAdhiviziSTo na vyAharttavyo yAvanmadhumehIti M // 767.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ cA rAGgavRciH (jhIlAGkA.) / 798 // **** madhuvarNamutrAvara prabhAvIti, atra ca ghRtAdhyayane vyAdhivizeSAH pratipAditAstadapekSayA sUtre yAvadityuktam, evaM chinnahastapAdanAsikA karNoSThAdayaH, tathA'nye ca tathAprakArAH kANakuNTAdayaH tadvizeSaNaviziSTAbhirvAgbhiruktA uktAH kupyanti mAnavAstAMstathAprakArarAMstathAprakArAbhirvAgbhirabhikAGkSaya no bhASeteti // yathA ca bhASeta tathASS - sa gaNDIpadAdivyAdhigrastaM pazyettathA'pi tasya yaH kazcidviziSTo guNa ojasteja ityAdikastamuddizya sati kAraNe vadediti, | kezava kRSNazvazukladantaguNodghaTTanavadguNagrAhI bhavedityartha / tathA sa bhikSuryadyapyetAni rUpANi pazyettadyathA - 'vaprAH ' prakAza yAvadgRhANi tathA'pyetAni naivaM vadet, tadyathA - sukRtametat suSThu kRtametat sAdhu - zobhanaM kalyANametat, karttavyamevaitadevaMvidhaM bhavadvidhAnAmiti, evaMprakArAmanyAmapi bhASAmadhikaraNAnumodanAt no bhASeteti // punarbhASaNIyAmAha - bhikSurvaprAdika dRSTvA'pi taduddezena na kizcid tra yAt, prayojane satyevaM saMyatabhASayA brUyAt, tadyathA--mahArambhakRtametat sAvadyakRtametat tathA prayatnakRtametat evaM prasAdanIyadarzanAyAdikAM bhASAmasAvadyAM bhASeteti / sebhikkhU vA 2 asaNaM vA 4 ucakkhaDiyaM pehAe tahAvihaM no evaM vaijjA, taMjahA kaDe vAkaDe i vA sAhukaDe i vA kallANe i vA karaNijje ha vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM jAva no bhAsijjA 1 // se bhikkhU vA 2 asaNaM vA 4 ucakkhaDiyaM pehAya evaM vaijjA, taMjahA- AraMbhakaDetti vA sAvajjakaDeti vA payattakaDe i vA bhayaM madeti vA Usa Usa i vA rasiyaM 2 maNunnaM 2 eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva zrutaskaM0 2 cUlikA 1 bhASA0 4 uddezakA 2 / / 798 / /
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAsinjA 2 // sU. 137 // evamazanAdimatapratiSedhavidhistradvayamapi neyamiti, navaram 'UsaDha'nti ucchita varNagandhAdhupetamiti // punaramASaNIyAmAha kica se bhikkha vA bhikkhUNo vA maNurasaMvA goNaM vA. mahisaM vA migaM vA pasuvA pakkhi vA sarIsivaM vA jalacara vA setaM parivUDhakAyaM pehAe no evaM vaijA-thale i vA pamehale ivA va ivA vajhe i vA pAimei vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajja jAva no bhaasijjaa?|| se bhikkhU vA bhikkhuNI vA maNussaM vA jAva jalayara vA settaM parivUhakArya pehAe evaM baijjA-parivUDhakAetti vA uvaciyakAetti dhA thirasaMghayaNetti vA ciyamaMsasoNietti vA bahupaDipunnaI diietti vA, eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva bhAsinjA 2 // se bhikkhU vA 2 vikhvarUvAo gAo pehAe no evaM vaijA, taMjahA-gAo dujjhAotti 'vA dammetti vA gorahatti vA vAhimatti vA rahajoggatti vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajja 'jAva no bhaasijjaa3|| se bhikkha vA 2 virUvarUvAo gAo pehAe evaM vaijjA, taMjahA-juvaMgavitti vA gheNatti vA rasavaitti vA hasse i vA mahalle ha vA mahavvae ivA saMvahaNitti cA, eappagAraMbhAsaM asAvajja jAva abhikaMkha bhAsijjA 4 // se 766.
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAjavRttiH (zIlAGkA.) zrutaskaM02 cUlikA ? bhASA04 uddezakaH 2 48.. // bhikkha vA 2 taheva gaMtamujANAI pavvayAI vaNANi vA rukkhA mahalle pehAe no evaM vahajjA, taMjahA-pAsAyajoggAti vA toraNajoggAi vA gihajoggAi vA phalihajoggAi vA aggalajoggAi vA nAvAjoggAi vA udagajoggAi vA doNajoggAi vA pIDhacaMga beranaMgalakuliyajaMtalaTThInAbhi(li)gaMDIAsaNajoggAi vA sayaNajANauvassayajoggAI vA, eyappagAraM bhAsaM sAvajjaM jAva no bhAsinjA 5 // se bhikkha vA 2 taheva gaMtumujjAgAI padhvayANi vaNANi ya rukkhA mahallapehAe evaM vaijjA, taMjahA--jAimatA ivA dIhavahA ivA mahAlayA i vA payAyasAlAi vA viDimasAlA i vA pAsAiyA ivA jAva paDirUvAti vA eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva abhikakha bhAsijA // se bhikkha vA 2 bahusaMbhUyA vaNaphalA pehAe tahAvi te no evaM vaDajA, taMjahA-pakkA ivA pAyakhajA i vA veloiyA i vA TAlA i vA vehiyA ivA, eyappagAraM bhAsaM sAvajja jAva no bhAsijjA 7 // se bhikkha vA 2 bahusaMbhUyA vaNaphalA, aMbA pehAe evaM vaijA, taMjahA-asaMthaDA ivA bahunivaTimaphalAi vA bahusaMbhUyA ivA bhUyarucitti bA, eyappagAraM bhAsaM asAvaLajAva bhaasijjaa8||se bhikkha vA 2 pahasaMbhUyA osahI pehAe tahAvi tAo na evaM vaijjA, taMjahA-pakkA i vA nIlIyA i vA chavIiyA /
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ .8.1 // vA lAimA i vA bhanjimA i vA bahukhaMjA i vA, eyappagAraM bhAsaM sAvaja' jAva no bhAsijjA 9 // se bhikkhU vA 2 bahusaMbhUyAo osahIo pehAe tahAvi evaM vailA, taMjahA-rUDhAi vA bahusaMbhayA i vA thirA i vA UsadAi vA gambhiyA i vA pasUyAi vA sasArA ivA, eyappagAraM bhAsaM asAvajjaM jAva bhAsijjA 10 // sU0 138 // sa bhikSurgAdikaM 'parivRddhakAya' puSTa kArya prekSya naitdvadeva , tadyathA-sthUlo'yaM prameduro'yaM tathA vRttastathA vadhyo vahanayogyo vA, evaM pacanayogyo devatA(dattA)deH pAtanayogyo veti, evamAdikAmanyAmapyevaMprakArAM sAvadyA bhASA no bhASe- 8 teti // bhASaNavidhimAha-sa bhikSurgavAdikaM parivRddhakArya prekSyaivaM vadeta , tadyathA-parivRddhakAyo'yamityAdi sugamamiti // tathA-sa bhikSaH 'virUparUpAH' nAnAprakArA gAH samIkSya naitadvadeta , tadyathA-dohanayogyA etA gAvo dohanakAlo vA vartate tathA 'damyaH' damanayogyo'yaM 'gorahaka' kanhoTakA, evaM vAhanayogyo sthayogyo veti, evaMprakArAM sAvadhAM bhASA no bhASeteti // sati kAraNe bhASaNavidhimAha-sa bhikSa nAprakArA gAH prekSya prayojane satyevaM bra yAta , tadyathA'juvaMgave'tti yuvA'yaM gauH dhenuriti vA rasavatIti vA, (hrasvaH mahAn mahAvyayo vA) evaM saMvahana iti, evaMprakArAmasAvadyA bhASAM bhASeteti // kizva--sa bhikSarudyAnAdikaM gatvA mahato vRkSAn prekSya naivaM vadeva, tadyathA-prAsAdAdiyogyA amI vRkSA iti, evamAdikAM sAvadyA bhASAM no bhASeteti // yattu vadettadAha-sa bhikSustathaivodyAnAdikaM gatvaivaM vadeva, ' tadyathA-'jAtimantaH sujAtaya iti, evamAdikAM bhASAmasAvadyA saMyata eva bhASeteti // kizca-sa bhikSarbahusaMbhUtAni ////////////////////////////////////////////////////////// 801 //
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcA rAGgavRttiH (bIlAGkA.) // 802 // vRkSa phalAni prekSya naivaM vadet, tadyathA- etAni phalAni pakvAni' pAkaprAptAni tathA 'pAkakhAdyAni ' baddhAsthIni garttAprakSepakodravapalAlAdinA viSacya bhakSaNayogyAnIti, tathA 'velocitAni' pAkAtizayato grahaNakAlocitAni, ataH paraM kAlaM na viSahantItyarthaH, 'TAlAni' anavavaddhAsthIni komalAsthInIti yaduktaM bhavati, tathA 'dvaidhikAni' iti pezIsampAdanena dvaidhIbhAvakaraNayogyAni veti evamAdikAM bhASAM phalagatAM sAvadyAM no bhASeta // yadabhidhAnIyaM tadAha-sa | bhikSu sambhUtaphalAnAmrAn prekSyaivaM vadet, tadyathA--' asamarthA:' atipareNa na zaknuvanti phalAni dhArayitumityarthaH, etena pakkArtha uktaH, tathA 'bahunirvarttitaphalA:' bahUni nirvarttitAni phalAni yeSu te tathA, etena pAkakhAdyArtha uktaH, tathA 'bahusambhUtA:' bahUni saMbhUtAni pAkAtizayato grahaNakAlocitAni phalAni yeSu te tathA, anena velocitArtha uktaH, tathA 'bhUtarUpAH' iti vA bhUtAni rUpANyanavabaddhAsthIni komalaphalarUpANi yeSu te tathA, anena TAlAdyartha upalakSitaH, evaMbhUtA ete AmrAH, AmragrahaNaM pradhAnopalakSaNam, evaMbhUtAmanavadya bhASAM bhASeteti / kiJca sa bhikSurvahusambhUtA oSadhIrvIkSya tathA'pyetA naitadvadet, tadyathA - pakkA nIlA ArdrAH chavimatyaH 'lAimAH' lAjAyogyA ropaNayogya vA, tathA 'bhajimAo ti pacanayogyA bhaJjanayogyA vA 'bahukhajjA' bahubhakSyAH pRthukakaraNayogyA veti, evaMprakArAM sAvadyAM bhASAM no bhASeta / yathA ca bhASeta tadAha- samikSarvahusaMbhUtA oSadhIH prekSyetad na yAt, tadyathArUDhA ityAdikAmasAvadya bhASAM bhASeta // kiJca -- se bhikkhU vA 2 tahapagArAI saddAhaM suNijjA tahAvi eyAI no evaM vaijjA, taMjahA 8888 zrutaskaM0 2 cUlikA 0 1 bhASA0 5 uddezakaH ? // 802 //
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 803 // *44 * susadeti vA dusaddetti vA eyapyagAraM bhAsaM sAvajja' no bhAsijjA ? | se bhikkhU vA 2 tAvita evaM SaijA, taMjahA - susadda susaddinti vA dusahaM dusaddittivA, egappagAraM asAvaja' jAva bhAsijjA, evaM rUvAha kiNhetti vA 5 gaMdhAI surabhigaMdhitti vA 2 rasAi tittANi vA 5 phAsAha kakkhaDANi vA 8, 2 // sU0 139 / / samikSuryadyapyetAn zabdAn zRNuyAt tathA'pi naivaM vadet, tadyathA - zobhanaH zabdo'zobhano vA mAGgaliko'mAGgaliko vA, ityayaM na vyAharttavyaH // viparItaM svAha - yathA'vasthitazabdaprajJApanAviSaye etadvadet, tadyathA - 'susadda' ti zobhanazabdaM zobhanameva brUyAd, azobhanaM svazobhanamiti / evaM rUpAdisUtramapi neyam // vizva sebhikkhU vA 2 vaMtA kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca aNuvIha niTThAbhAsI nisammabhAsI aturiyabhAso vivegabhAsI samiyAe saMjae bhAsaM bhAsijjA 5 // evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNIe vA jAva sayA jaha jAsi ttibemi // 2-1-4-2 // bhASA'dhyayanaM caturtham // 2-1-4 // sa bhikSuH krodhAdikaM vAnvevaMbhUto bhavet, tadyathA - anuvicintya niSThAbhASI nizamyabhASI atvaritabhASI vivekabhASI bhASA samityupeto bhASA bhASeta, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // caturthamadhyayanaM bhASAjAtAkhyaM samAptamiti 2-1-4 // wegliggeret. // 803 //
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (sIlAkA. 1804 // // atha paJcama-vastraiSaNA'dhyayane prathama uddezakaH // zrutaska02 caturthAdhyayanAnantaraM pazcamamArabhyate, asya cAyamamisambandhaH-dahAnantarAdhyayane bhASAsamitiH pratipAditA, tadanantara cUlikA meSaNAsamitirbhavatIti sA vastragatA pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanu vastreSa05 kramAdIni bhavanti, tatropakramAntargato'dhyayanArthAdhikAro vastraiSaNA pratipAdyeti, uddezArthAdhikAradarzanArthaM tu niyukti uddezaka kAra Aha paDhame gahaNaM bIe dharaNaM pagayaM tu davvavattheNaM / emeva hoi pAyaM bhAve pAyaM tu gunndhaarii||15|| prathame uddezake vastragrahaNavidhiH pratipAditaH, dvitIye tu dharaNavidhiriti // nAmaniSpanne tu nikSepe vastrapaNeti, tatra nAmAdizcaturvidho nikSepaH, tatrApi nAmasthApane kSaNNe, dravyavastraM tridhA, tadyathA-rakendriyaniSpanna kAryAsikAdi vikalendriyaniSpanaM cInAMzukAdi, pavendriyaniSyannaM kambalaratnAdi, bhAvavastraM tvaSTAdazazIlAGgasahasrANIti, iha tu dravya. vastreNAdhikAraH, tadAha niyuktikAra:-'pagayaM tu davvavattheNaM'ti / vastrasyeva pAtrasyApi nikSepa iti manyamAno'treva pAtrasyApi nikSepAtinirdezaM niyuktikAro gAthApazcAddhenAha-'evameva' iti vastrayatpAtrasyApi caturvidho nikSepaH, tatra dravyapAtramekendriyAdiniSpanna, bhAvapAtraM sAdhureva guNadhArIti // sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, ME.4 // taccedam ////////////////////////////////////////////////////
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 805 // sebhikkha vA 2 abhikakhijA vatthaM esittae, se jaM puNa vatthaM jANivA.taMjahAjaMgiya vA bhaMgiya vA sANiyaM vA pottagaM vA khomiyaM vA tUlakaDaM vA, tahappagAraM vatthaM vA je niggaMthe taruNe jugavaM balavaM appAyaMke thirasaMghayaNe se egaM vatthaM dhArijA no pIyaM, jA niggaMthI sA cattArisaMghADIo dhArijA, egaM duhattha vitthAraM do tihatthavidhArAo ega cauhatyavitthAraM, tahappagArehiM vatthehiM asaMdhijamANehiM. ahaM pacchA egamegaM saMsivijA // sU0 141 // sa bhikSurabhikAGkSadvastramanveSTu tatra yatpunarevaMbhUtaM vastraM jAnIyAt , tadyathA-'jaMgiya'ti jaGgamoSTAdyarNAniSpanna tathA bhaMgiyaMti nAnAmaGgikavikalendriyalAlAniSpannaM, tathA 'sANaya'ti saNavalkalaniSpanna 'pottagaM'ti tADayAdipatramahAtaniSpanna 'khomiyaMti kAsikaM 'tUlakaDaM'ti' arkAditUlaniSpannam, evaM tathAprakAramanyadapi vastra dhArayedityattareNa sambandhaH / yena sAdhunA yAvanti dhAraNIyAni tadarzayati-tatra yastaruNo nirgrantha:--sAdhuyauvane varttate 'balavAna samarthaH 'alpAta:' arogI 'sthirasaMhananaH' dRDhakAyo dRDhadhRtizca, sa evaMbhUtaH sAdhureka 'vastra' prAvaraNaM tvatrANA dhArayeta no dvitIyamiti, yadaparamAcAryAdikRte vibharti tasya svayaM paribhogaM na kurute, ya: punarbAlo dalo dovA yAvadalpasaMhananaH sa yathAsamAdhi dvayAdikamapi dhArayediti, jinakalpikastu yathApratijJameva dhArayet na tatrApavAdo'sti / yA punarnigrenthI sA catasraH saMghATikA dhArayeta, tadyathA-ekA dvihastaparimANAM yA pratizraye tiSThantI prAvaNotira ////////////////////////////////////////////////////
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ trihastaparimANe, tatraikAmujjvalA bhikSAkAle prAvRNoti, aparAM bahibhUmigamanAvasara iti, tathA'parAM caturhastavistara samavasaraNAdau sarvazarIrapracchAdikA prAvRNoti, tasyAzca yathAkRtAyA alAbhe atha pazcAdekamekena sArdU sIvyediti // zrIAcArAvRttiH zIlAkA.) zruta0 2, 8 cUlikA ra vastrai05 uddezakaH 1. se bhikkhU vA 2 paraM aDajoyaNamerAe vatthapaDiyAe no abhisaMdhArija gmnnaae|suu0142|| sa bhikSurvavArthama yojanAtparato gamanAya mano na vidadhyAditi // se bhikkhu vA se jaM puNavatthaM jANijA assipaDiyAe ega sAhammiyaM samudissa pANAI jahA piMDesaNAe bhANiyavvaM // evaM bahave sAhammiyA egaM sAhammiNiM bahave sAhammiNIo bahave samaNamAhaNa taheva purisaMtarakaDA jahA piMDesaNAe 2||suu0143|| sUtradvayamAdhAkarmikoddezena piNDeSaNAvanneyamiti // sAmpratamuttaraguNAnadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 se jaM puNa patthaM jANijjA asaMjae bhikkhupaDiyAe koyaM vA dhoyaM vA rattaM vA ghaTTa vA maha vA saMpadhUmiyaM vA tahappaNAraM vayaM apurisaMtarakaDaM jAva no paDi. ggAhijjA 1 / aha puNa evaM jANijjA purisaMtarakaDaM jAva paDigAhijjA 2 // suu0144|| 'sAdhupratijJayA' sAdhumuddizya gRhasthena krItadhautAdikaM vastramapuruSAntarakRtaM na pratigRhNIyAt, puruSAntarasvIkRtaM tu gRhNIyAditi pinnddaarthH|| api ca
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 07 // se bhikkhU vA 2 se jAipuNa vatthAI jANijjA virUvarUvAI mahaddhaNamullAI,taMjahAAINagANi vA sahiNANi vA sahiNakallANANi vA AyANi vA kAyANi vA khomiyANi vA dugullANi vA paTTANi vA malayANi vA pannunANi vA aMsuyANi vA cINaMsuyANi vA desarAgANi vA amilANi vA gajaphalANi vA phAliyANi vA koyavANi vA kaMbalagANi vA pAvarANa vA, annayarANi vA tahappagArAI vatthAI mahaddhaNamullAI lAbhe saMte no paDigAhijA 1 // se bhikkhU vA 2 AiNNapAuraNANi vatthANi jANijjA; taMjahA-uddANi vA pesANi vA pesalANi vA kiNhamigAINagANi vA nIlamigAINagANi vA goramigAINagANi vA kaNagANi vA kaNagakaMtANi vA kaNagapaTTANi vA kaNagakhaiyANi vA kaNagaphusiyANi vA vagyANi vA vivagghANi vA [vigANi vA ] AbharaNANi vA AbharaNavicittANi ghA, annayarANi tahappagArANi AINapAuraNANi vatthANi lAbhe saMte no paDiggAhijjA // suu0145|| 'sa bhikSuryAni punamahAdhanamUlyAni jAnIyAt , tadyathA-'AjinAni'mUSakAdicamaniSpannAni zlakSNAni-sUkSmANi ca tAni varNacchavyAdibhizca kalyANAni--zobhanAni vA sUkSmakalyANAni, 'AyANi tti kvaciddezavizeSe'jAH sUkSmaromavatyo bhavanti tatpazmaniSpannAni AjakAni bhavanti, tathA kvaciddeze indranIlavarNaH karpAso bhavati tena niSpanAni // 8.7..
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM03 cUlikA.. vastra.5 | uddezakara kAyakAni, 'kSaumika' sAmAnyakAposika 'dukUlaM' gauDaviSayaviziSTakAsikaM paTTasUtraniSpannAni paTTAni 'malayAni' bhIAcA malayajasUtrotpannAni 'pannannati vaphalatantuniSpannam aMzukacInAMzukAdIni nAnAdezeSu prasiddhAbhidhAnAni, tAni ca rAjavRttiH mahArghamUlyAnItikRtvA aihikAmuSmikApAyalyAlAme sati na pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryAni punarevaMbhUtAni ajinadhIlAjhA.) niSpanAni 'prAvaraNIyAni' vastrANi jAnIyAta, tadyathA-'uddANi vatti udrA:-sindhuviSaye mtsyaasttsuukssmcrm.808|| niSpannAni udrANi 'pesANi'tti sindhuviSaya eva sUkSmacarmaNaH pazavastaccarmaniSpannAnIti pesalANi'tti taccama sUkSmapakSmaniSpannAni kRSNanIlagauramRgAjinAni-pratItAni 'kanakAni ca' iti kanakarasacchuritAni, tathA kanakasyeva kAntiryeSAM tAni kanakakAntIni tathA kRtakanakarasapaTTAni kanakapaTTAni evaM 'kanakakhacitAni' kanakarasastabakAzci. tAni kanakaspRSTAni tathA vyAghracarmANi evaM 'vagyANi'tti vyAghracarmavicitritAni 'AbharaNAni' AbharaNapradhAnAni * 'AbharaNavicitrANi' giriviDakAdivibhUSitAni anyAni vA tathAprakArANyajinaprAvaraNAni lAme sati na pratigRhNIyAditi // sAmprataM vastragrahaNAbhigrahavizeSamadhikRtyAha icceiyAI AyataNAI uvAikamma aha bhikkhU jANijjA 'carahiM paDimAhiM vatthaM esittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA,-se bhikkhU vA 2 uddesiya vatthaM jAijA, taMjahA-jaMgiyaM vA jAva tulakarDa vA, tahappagAraM vatthaM sayaM vA NaM jAijjA, paro vANaM dejA, phAsuyaM esaNiyaM lAbhe saMte paDiggAhijjA, paDhamA paDimA 1 / ahAvarA duccA O COC#
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ .8.9 // paDimA-se bhivakhu vA 2 pehAe vasthaM jAijjA gAhAvaI vA jAva kammakarI vA se puccAmeva AloijA-Ausotti vA 1 dAhisi me itto annayaraM vatthaM, tahappagAraM vatthaM sayaM vA NaM jAijA paro vA se dejA, phAsuyaM esaNIyaM lAbhe saMte paDiggAhilAduccA paDimA 2 / ahAvarA taccA paDimA-se bhikkha vA 2. puNa vatthaM jANijjA taMjahA-aMtarija vA uttarijjaM vA tahappagAraM vatthaM sayaM vA NaM jAijA jAva paDi. gAhijjA, taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA-se bhikkha vA 2 ujijhayadhammiya vatthaM jAijjA jaM ca'nne bahave samaNamAhaNaatihikivaNavaNomagA nAvakhaMti tahappagAraM ujhiyadhammiyaM vatthaM sayaM vA NaM jAijA paro vA se dejA, phAsuyaM jAva pajiggAhijjA, cautthA paDimA 4 // icceyANaM cauNhaM paDimANaM jahA piMDesaNAe 1 // siyA NaM etAe esaNAe esamANaM paro vainjA-AusaMto samaNA! ijjAhi tuma mAseNa vA dasarAeNa vA paMcarAeNa vA sute sutatare vA to te vayaM annayara vattha dAhAmo, eyappagAraM nigrosaM succA nisamma se puvAmeva AloijjA-Ausotti vA! bhaiNitti vA ! no khalu me kappai eyappagAraM saMgAraM paDisuNittae, abhikakhasi me dAuMiyANimeva dalayAhi, se vaM vayaMtaM paro vaijjA-AusaMto samaNA! aNa 18.9 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH (zIlAkA.) zrutaskaM02 cUlikA vastra. 5 aluddezakaH 1 // 810 // gacchAhi, to te vayaM annayaraM vatthaM dAhAmo, se puvAmeva AloijA-Ausotti ! vA 2 no khalu me kappai saMgAravayaNe paDisuNittae, abhikakhasi me dAuM iyANimeva dalayAhi, se sevaM vayaMtaM paro yA vainjA-Ausotti vA bhaiNitti vA ! Ahareya vattha samaNassa dAhAmo, aviyAI vayaM pacchAvi appaNI sayaTThAe pANAi 4 samAraMbha samuddissa jAva cehassAmo, eyappagAraM nigdhosaM sucA nisamma tahappagAraM vatthaM aphAsu jAva no pahiggAhijjA 2 // siA NaM paro netA vaijA-Ausotti ! vAra Ahara eyaM vatthaM siNANe vA 4 jAva AghaMsittA vA paghaMsittA vA samaNassa NaM dAhAmo, eyappagAraM nigdhosaM succA nisamma se puvAmeva AloijjA Ausotti vA bhaiNitti vA! mA eyaM tumaM vatthaM siNANeNa vA jAva paghaMsAhi . abhikaMkhasi me dAtu-Ausotti vA emeca dalayAhi, se sevaM vayatassa paro siNANeNa vA paghaMsittA dalaijjA, tahappagAraM vatthaM aphAsuyaM no paviggAhijjA 3 // se paro netA vaijjAAusotti vA bhaiNitti vA! Ahara eyaM varathaM sIovagaviyaDeNa vA 2 uccholettA vA paholettA vA samaNassa NaM dAhAmo, eyappagAraM nigrosaM, taheva navaraM mA eyaM tuma vatthaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholehi vA paholehi vA, abhi. all10 /
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 11 // kakhasi me dAtu, sesaM taheva jAva no paDigAhijjA 4 // se NaM paro nettA vaijA, Au. sotti vA bhaiNitti vA ! AhareyaM vatthaM kaMdANi vA jAva hariyANi vA visohittA samaNassa NaM dAhAmo, eyappagAraM nigghosaM taheva, navaraM mA eyANi tumaM kaMdANi vA jAva visohehi, no khalu me kappai eyappagAre vatthe paDiggAhittae, se sevaM vayaMtassa paro jAva visohittA dalahajjA, tahappagAraM vatthaM aMphAsu jAva no paDigAhijjA 5 // siyA se paro netA vatthaM nisirijA, se puvAmeva AloijjA Ausotti vA bhaiNitti vA! tuma ceva NaM saMtiyaM vatthaM aMtoaMteNaM paDilehijissAmi, kevalI bUyA AyANameyaM, vatyaMteNa bar3e siyA kuDale vA guNe vA hiraNNaM vA suvaNNe vA maNI vA jAva rayaNAvalI vA pANe vA bIe vA harie vA, aha bhikkhaNaM puvovaiTThA jAva jaM puvAmeva vatpaM aMtoaMteNa paDilahijjA 6 // sU0 146 // 'ityetAni' pUrvoktAni vakSyamANAni vA''yatanAnyatikramyAtha bhikSuzcatasRbhiH 'pratimAbhiH' vakSyamANairabhigrahavizeSairvastramanveSTaM jAnIyAt , tadyathA-'uddiSTaM' prAk saGkalpitaM vastraM yAciSye, prathamA pratimA 1, tathA 'prekSita' dRSTa sada vastraM yAciSye nAparamiti dvitIyA 2, tathA antaraparibhogena uttarIyaparibhogena vA zayyAtareNa paribhaktaprAyaM vastraM grahISyAmIti tRtIyA 3, tathA tadevotsRSTadhArmikaM vastraM grahISyAmIti caturthI pratimeti 4 sUtracatuSTayasamudAyArthaH /
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 812 // AsAM catasRNAM pratimAnAM zeSa vidhiH piNDeSaNAvanneya iti // kizca - 'syAt ' kadAcit 'Nam' iti vAkyAlaGkAre 'etayA' anantaroktayA vastreSaNayA vastramanveSayantaM sAdhu paro vaded, yathA-AyuSman ! zramaNa ! tvaM mAsAdau gate samAgaccha tato'haM vastrAdikaM dAsyAmi ityevaM tasya na zRNuyAt zeSaM sugamaM yAvadidAnImeva dadasveti, evaM vadantaM sAdhu paro yAda, yathA- anugaccha tAvatpunaH stokavelAyAM samAgatAya dAsyAmi ityetadapi na pratizRNuyAd, badeccedAnImeva dadasveti, tadevaM punarapi vadantaM sAdhu' 'parI' gRhastho netA'paraM bhaginyAdikamAhUya vaded yathA''nayaitad vastraM yena zramaNAya dIyate, vayaM punarAtmArthaM bhUtopamardenAparaM kariSyAma iti etatprakAraM vastraM pazcAtkarmabhayAnlAme sati na pratigRhNIyAditi // tathA syAtpara evaM vaded, yathA-snAnAdinA sugandhidravyeNA gharSaNAdikAM kriyAM kRtvA dAsyAmi, tadetannizamya pratiSedhaM vidadhyAt atha pratiSiddho'pyevaM kuryAt, tato na pratigRhNIyAditi // evamudakAdinA dhAvanAdisUtramapi // sa paro vadedyAcitaH san yathA kandAdIni vastrAdapanIya dAsyAmIti, atrApi pUrvavanniSedhAdikazcarca iti // kizca - syAtparo yAcitaH san kadAcidvastraM 'nisRjet' dadyAt taM ca dadamAnamevaM brUyAd, yathA-tvadIyamevAhaM vastramantopAntena pratyupekSiSye, naivApratyupekSitaM gRhNIyAd, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametat kimiti ?, yatastatra kiJcitkuNDalAdikamAbharaNajAtaM baddhaM bhavet, sacittaM vA kiMcid bhaved, ataH sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yadvastraM pratyupekSya gRhNIyAditi // kizca - sebhikkhU vA 2 se jaM puNa vatthaM jANijA, saaMDaM jAva sasaMtANaM tahappagAraM vatthaM . zruta* 2 cUlikA0 1 vastrai05 udde zakA 1 // 812 //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ aphAsuyaM jAva no paDigAhijA 1 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa vatthaM jANijA, appaM jAva saMtANagaM analaM athiraM adhuvaM adhAraNija roijjataM na ruccai taha aphAsuyaM jAva no parigAhijjA 2 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa vatthaM jANijjA, appaMDaM jAva saMtANagaM alaM thiraM dhuvaM dhAraNijjaM roijjaMtaM ruccA, tahappagAraM vatthaM phAsayaM jAva paDigAhijA 3 // se bhikkhU vA 2 no navae me patthettika1 no bahudesieNa siNANeNa vA jova paghaMsijA 4 // se bhikkhU vA 2 no navae meM vatthettikaha no bahudesieNa sIodagaSiyaDeNa vA 2 jAva pahoinjA 5 // se bhikkhU vA 2 dubhigaMdhe me vasthittikaha no bahudesieNa siNANaNa taheva bahadesieNa sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA aalaavo6|| sU0 147 // sa bhikSuryatpunaH sANDAdikaM vastraM jAnIyAt tanna pratigRhNIyAditi // sa bhikSuryatpunarevaM bhUtaM vastraM jAnIyAta, tadyathAalpANDaM yAvadalpasantAnakaM kintu 'analam' abhISTakAryAsamartha hInAdItvAt , tathA 'asthira' jIrNam 'adhravaM svalpakAlAnujJApanAta , tathA 'adhAraNIyam' aprazastapradezakhaJjanAdikalaGkAGkitatvAt , tathA coktama-cattAri 1 catvArau daivikA bhAgA dvau ca bhAgau ca mAnujau / Asurau ca dvau bhAgau madhye vastrasya rAkSasau // 1 / / daivikeSUttamo lAbho mAnuSyayozca madhyamaH . Asurayozca glAnatvaM maraNaM jAnIhi rAkSase // 2 // 813 //
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrata.. bIvAcArAjapattiH (sIlAkA.) deviyA bhAgA, do ya bhAgA ya maannusaa| AsurA ya duve bhAgA, majjhe vatthassa rakkhaso // 1 // deviesuttamo lAbho, mANasesu a mjijhmo| Asuresu a gelanaM, maraNaM jANa rakkhase // 2 // sthApanA ceyam // 1 kizca-"lakSaNahINo uvahI uvahaNaI nANadaMsaNacaritaM" ityAdi, tadevaMbhUtamaprAyogya 'rocyamAnaM' prazasya cUlikA.. mAnaM dIyamAnamapi ga dAtrA na rocate, sAdhave na kanpata ityarthaH / / eteSAM cAnalAdInAM caturNAM padAnA SoDaza bhaGgA | vastraSa05 uddezakA 1 bhavanti, tatrAdyAH pazcadazAzuddhAH, zuddhastvekaH SoDazastamadhikRtya sUtramAha-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM vastraM catuSpadavizuddhaM jAnIyAttacca lAbhe sati gRhNIyAditi piNDArthaH // kiJca-sa mituH 'navam' abhinavaM vastraM mama nAstItikRtvA tataH 'bahudezyena' ISadva hunA 'snAnAdikena' sugandhidravyeNAghRSya praghRSya vA no zobhanatvamApAdayediti // tathA sa bhikSuH 'navam' abhinavaM vastraM mama nAstItikRtvA tatastasyaiva 'no' naiva zItodakena bahudezyena dhAvanAdi kuryAditi // api casa bhikSuryadyapi malopacitatvAddurgandhi vastraM syAt tathA'pi tadapanayanAtha sugandhidravyodakAdinA no dhAvanAdi kuryAd gacchanirgataH, tadantargatastu yatanayA prAsukodakAdinA lokopaghAtasaMsaktibhayAt malApanayanaM kuryAdapIti // dhautasya pratApanavidhimadhikRtyAha se bhikkhU vA 2 abhikakhila vatthaM AyAvittae vA payAvittae vA, tahappagAraM vatthaM no aNaMtarahiyAe puDhavIe jAva saMtANae AyAvija vA payAvija vA // se 1 lakSaNahona upadhirupahanti jJAnadarzanacAritrANi /
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ .815 // bhikkha vA 2 abhikaMkhijA vAM AyAvittae vA payAvittae vA tahappagAraMvatthaM dhUNasivA gihelagaMsi vA usuyAlaMsi vA kAmajalaMsi vA annayare tahappagAre aMtalikkhajAe dubar3e dunnikvitte aNikaMpe calAcale no AyAvija vA no payAvija vA 2 // se bhikkha vA 2 abhikagvejjA AyAvittae vA 2 tahappagAraM vatthaM kuliyaMsi vA bhittaMsi vA silasi vA lelasi vA annayare vA tahappagAre aMtalikakhajAeM jAva no AyAvija vA payAvija vA3 / se bhikkha vA 2 vatvaM abhikakhejA AyAvitta e vA payAvittae vAtahappagAraMvatvaM khaMsivA maMcaMsi vA mAlaMsi vA pAsAyaMsi vA hammiyatalaMsi vA annayare vA tahappagAre aMtalikkhajAe jAva no AyAvija vA payAvija vA 4 // se bhikkha vA 2 tamAyAe egatamavakkamijjA 2 ahe jhAmathaMDillasi vA jAva annayaraMsi vA tahappagAraMsi thauillaMsi paDilehiya 2 pamajiya 2 tao saMjayAmeva vastha AyAvija vA payAvija vA 5 // eyaM khala tassa jAva sayA jaijjAsi tti bemi // sU0 148 // vatthesaNassa paDhamo uddeso samatto / / 2-1-5-1 / / sa bhikSuravyavahitAyAM bhUmau vastraM nAtApayediti // kiJca-sa bhikSuryadyabhikAGkSedvastramAtApayitu tataH sthUNAdau calAcale sthUNAdivastrapatanabhayAnAtApayet , tatra gihelukA-umbaraH 'usUyAlaM' udUkhalaM 'kAmajalaM' snAnapIThamiti // 1815 //
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAvRttiH sIlAvA.) .816 // zrutaskaM02 cUlikA.. vastrai05 udezakA 2 sa bhikSubhittizilAdau patanAdibhayAvastraM nAtApayediti // sa bhikSaH skandhamaJcakaprAsAdAdAvantarikSajAte vastraM patanAdibhayAdeva nAtApayediti // yathA cAtApayettathA cAha-sa bhikSustadvastramAdAya sthaNDilAdi pratyupekSya cakSuSA pramRjya ca rajoharaNAdinA tata AtApanAdikaM kuryAditi, etattasya bhikSoH sAmagryamiti // paJcamasya prathamoddezakaH samAptaH // 2-1-5-1 // // atha paJcama-vastraiSaNAdhyayane dvitIya uddezakaH // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandha:-ihAnantaroddezake vastragrahaNavidhirabhihitastadanantaraM dharaNavidhirabhidhIyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtram se bhikkha vA 2 ahesaNijjAI vatthAI jAijA ahApariggahiyAI vatthAI ghArijA no dhoijjA no raejA no dhoyarattAI vatthAI dhArijA apaliu'camANo gAmaMtaresu, omacelie, eyaM khalu vatthadhArissa sAmaggiyaM 1 // se bhikkha vA 2 gAhAvaikulaM pavisiukAme savvaM cIvaramAyAe gAhAvaikulaM nikkhamija vA pavisija vA, evaM bahiya vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA gAmANagAmaM vA duijijA2, aha puNa evaM jANijjA tivvadesiyaM vA vAsaM vAsamANaM pehAe jahA piMDesaNAe navaraM savvaM cIvaramAyAe 3 // sU0 149 // // 16 //
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ .817 // sa mikSaH 'yathaiSaNIyAni' aparikarmANi vastrANi yAceta yathoparigRhItAni ca dhArayet , na tatra kiJcitkuryAditi / darzayati, tadyathA-naM tadvastraM gRhItaM sat prakSAlayet nApi raJjayet tathA nApi bAkuzikatayA dhautaraktAni dhArayet , tathAbhRtAni na gRhNIyAdityarthaH, tathAbhRtAdhautAraktavastradhArI, ca grAmAntare gacchan 'apali uMcamANe'tti agopayan sukhenaiva / gacched , yato'sau-'avamacelika.' asAravastradhArI, ityetattasya bhikSorvastradhAriNaH 'sAmagryaM' sampUrNo bhikSubhAvaH yadevaMbhUtavastra dhAraNamiti, etacca sUtraM jinakalpiko ddezena draSTavyaM, vastradhAritvavizeSaNAd gacchAntargate'pi cAviruddha| miti / kiJca-se ityAdi piNDeSaNAvanneyaM, navarai atra sarvamupadhim , atra tu sarva cIvaramAdAyeti vizeSaH // idAnImA prAtihArikopahatavastravidhimadhikRtyAha se egaio muhuttagaM 2 pADihAriyaM vattha jAijA jAva egAheNa vA duyAheNa vA tiyAheNa vA cauyAheNa vA paMcAheNa vA vipparvasiya 3 uvAgacchijjA, no taha vatthaM appaNo gihijjA no annamannassa dijA, no pAmiccaM kujjA, no vatyeNa vatthapariNAma karijA, no paraM uvasaMkamittA evaM vaijA-AusaMto samaNA ! abhikakhasi vayaM dhArittae vA pariharittae vA, thiraM vA saMtaM no palicchidiya 2 parihavijA, tahappagAraM vatthaM sasaMdhiyaM vatvaM tassa ceva nisirijA no NaM sAijijjA 1 / se egaio eyappagAra M817 // nigdhosaM sucA-nisamma je bhayaMtAro tahappagAraNi vasthANi sasaMdhiyANi muhattagaM 2
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcAgAvRttiH zrIlAvA.) .818 // zrutaskaM.. | cUlikA.. vastrai uddezakaH 2 jAva egAheNa vA 5 vippavasiya 2 uvAgacchaMti, tahappagArANi vatthANi no appaNA giNhaMti no annamannassa dalayaMti taM ceva jAva no sAijjaMti, bahuvayaNeNa bhANiyavaM, se haMtA ahamavi muTusagaM pADihAriyaM vatthaM jAittA jAva egAheNa vA 5 vippavasiya 2 uvAgacchissAmi, aviyAI eyaM mameva siyA, mAihANaM saMphAse no evaM karijA // sU0 150 // sa kazcitsAdhuraparaM sAdhu muhUrtAdikAloddezena prAtihArika vastraM yAceta, yAcitvA caikAkyeva grAmAntarAdau gataH, tatra cAsAvekAhaM yAvatpaJcAhaM voSitvA''gataH, tasya kAkitvAtsvapato vastramupahataM, tacca tathAvidhaM vastraM tasya samarpayato'pi vastrasvAmI na gRhNIyAta, nApi gRhItvA'nyasmai dadyAta, nApyucchinnaM dadyAd, yathA--gRhANedaM, tvaM punaH katimirahobhirmamAnyaddadyAH, nApi tadaiva vastreNa parivartayet , na cAparaM sAdhumupasaMkramyaitadvadet , tadyathA-AyuSman ! zramaNa ! 'abhikAkSasi' icchasyevaMbhRtaM vastraM dhArayitu paribhoktu ceti , yadi punarekAkI kazcidgacchettasya tadupahataM vastraM samapayet na sthiraM-dRDhaM sat 'paricchidya paricchidya' khaNDazaH 2 kRtvA 'pariSThApayet' tyajet , tathAprakAraM vastraM 'sasaMdhiya'nti upahataM svato vastrasvAmI 'nAsvAdayet' na paribhuJjIta, api tu tasyaivopahantuH samarpayet , anyasya vaikAkino gantuH samarpayediti / evaM bahuvacanenApi neyamiti // kica-sa' bhituH 'eka:' kazcidevaM sAdhvAcAramavagamya tato'hamapi prAtihArika vastraM muhUrttAdikAlamuddizya yAcitvA'nyatraikAhAdinA vAsenopahaniSyAmi, tatastadvastraM //////////////////////////////////////////////////// 18 //
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 819 // mamaiva bhaviSyatItyevaM mAtRsthAnaM saMspRzeta , na caitatkuryAditi // tathA se bhikkhU vA 2 no vaNNamaMtAI vanthAI vivaNNAI' karinA vivaNNAIna vaNNamaMtAi karijA, annaM vA vatvaM labhissAmittika no annamannassa divA, no pAmicca kujjA, no vatyeNa vatthapariNAmaM kujA, no paraM uvasaMkamittu evaM vadejA-AusaMto samaNA ! samabhikakhasi me vatvaM dhArittae vA pariharittae vA, thiraM vA saMtaM no palicchidiya 2 parihavijA, jahA meyaM vatthaM pAvagaM paro mAi, paraM ca NaM adatta hArI paDipahe pehAe tassa vatthassa niyANAya no tesiM bhIo ummaggeNaM gacchijjA, jAva appussue, tao saMjayAmeva gAmANagAmaM duilijA 1 // se bhikkha vA 2 gAmANagAmaM dUijjamANe aMtarA se vihaM siyA, se jaM puNa vihaM jANijjA imaMsi khala vihaMsi bahave AmosagA vatthapaDiyAe saMpiMDiyA gacchejA, No tesiM bhoo ummaggeNaM gacchejA jAva gomANagAma dUijjejA 2 // se bhikkha vA 2 gAmANagAmaM dUijamANe aMtarA se AmosagA paDiyAgacchenA, te NaM AmosagA evaM vadejA-AusaMto samaNA ! Ahare yaM vatthaM dehi NikkhivAhi jahA riyAe NANataM vatthapaDiyAe 3 / eyaM khala jAva sayA jaijjAsi ttivemi 4 // sU0 151 // vatthesaNA samattA // 2-1-5-2 // ////////////////////////////////////////////////////
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 820 // sa bhikSurvarNayanti vastrANi caurAdimayAno vigatavarNAni kuryAt, utsargatastAdRzAni na grAhyANyeva, gRhItAnAM ca parikarma na vidheyamiti tAtparyArthaH, tathA vivarNAni na zobhanavarNAni kuryAdityAdi sugamamiti // navaraM 'vihaM'ti aTavIprAyaH panthAH / tathA tasya bhikSoH pathi yadi 'AmoSakAH' caurA vastragrahaNapratijJayA samAgaccheyurityAdi pUrvoktaM yAvadetattasya bhijhoH sAmagryamiti / paJcamamadhyayanaM samAptam // 2-1-5 // // atha SaSTha pApaNAdhyayane prathama uddedezakaH // paJcamAdhyayanAnantaraM SaSThamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - iha prathame'dhyayane piNDavidhiruktaH, sa ca vasatAvAgamoktena vidhinA bhoktavya iti dvitIye vasatividhirabhihitaH, tadanveSaNArthaM ca tRtIye IryAsamitiH pratipAditA, piNDAdyarthaM pravRttena kathaM bhASitavyamiti caturthe bhASAsamitiruktA, sa ca paTalakai vinA na grAhya iti tadartha paJcame vastrapaNAM pratipAditA, tadadhunA pAtreNApi vinA piNDo na grAhya tasyanena sambandhena pAtraiSaNA'dhyayana mAyAtam asya ca catvAryanuyogadvArANi bhavanti tatra nAmaniSpanne nikSepe pAtreNA'dhyayanam asya ca nikSepo'rthAdhikArazcAnantarAdhyayana eva lAghavArthaM niyuktikRtA'bhihitaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM taccem zrata cUlikA 1 pAtraiSa0 6 udde zakA 1 // 820 //
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 821 // se bhikkha vA 2 abhikaMkhijA pAyaM esittae, se jaM puNa pAdaM jANinA, taMjahAalAuyapAyaM vA dArupAyaM vA maTTiyApAyaM vA, tahappagAraM pAyaM je niggaMthe taruNe jAva thirasaMghayaNe se egaM pAyaM dhArijA to viiyaM / // se bhikkhU vA 2 paraM addhajoyaNamerAe pAyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe 2 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa pAyaM dhArijA assi paDiyAe emaM sAhammiyaM samuddissa pANAI' 4 jahA piMDesaNAe cattAri AlAvagA, paMcame Sahave samaNamAhaNa pagaNiya 2 naheva 3 // se bhikkhU vA 2 assaMjae bhikkhupauiyAe Sahave samaNamAhaNa vtthesnnaa''laavo4|| se bhikkhU vA 2 se jAipuNa pAyAi jANijjA virUvarUvAI mahadhaNamullAI', taMjahA-ayapAyANi vA taupAyANi vA taMbapAyANi vA sIsagapAyANi vA hiraNmapAyANi vA suvapaNapAyANi vA rIriapAyANi vA hArapuDapAyANi vA maNikAyakaMsapAyANi vA saMkha. siMgapAyANi vA daMtapAyANi vA celapAyANi vA selapAyANi vA cammapAyANi vA annayarAI vA tahappagArAI virUvakhvAI' mahaDaNamullAI pAyAI' aphAsuyAI jAya no paDigAhijjA 5 // se bhikkhU vA 2 se jAipuNa pAyAI virUvarUvAI mahaNabaMdhaNAI, taMjahA-ayabaMdhaNANi vA jAva cammabaMdhaNANi vA, annayarAI tahappagArAI
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA yajJavRti: (chIlAGkA.) // 822 // ********************************** mahaDaNabaMdhaNAI' aphAsuyAI jAva no paDigAhijA 6 // icceyAi AyataNAI' vAikamma aha bhikkhU jANijA cauhiM paDimAhiM pAyaM esittae tattha khalu paDhamA pazcimA-se bhikkhU vA 2 uddisiya 2 pAyaM jAejjA, taMz2ahA - alAuyapAyaM vA 3 tahappagAraM pAyaM sayaM vA NaM jAijjA jAva paDigAhijjA, paDhamA paDimA 1 / ahAvarA docA paDimA - se bhikkhU vA 2 pehAe pAyaM jAijjA, taMjahA - gAhAvaDa vA jAva kammakarIM vA se puvvAmeva AloijA, Ausotti vA bhaNitti vA / dAhisi me itto annayaraM pAdaM, taMjahA - lAuyapAyaM vA 3, tahappagAraM pAyaM sayaM vA jAva parigAhijjA duccA paDimA 2 / ahAvarA tathA paDimA se bhikkhu vA 2 se jaM puNa pAya jANijA saMgaiyaM vA vejaiyaMtiyaM vA tahappagAraM pAyaM sayaM vA jAva paDigAhijA, tacA paDimA 3 | ahAvarA cautthA paDimA - se bhikkhU vA 2 ujjhiyadhammiyaM jAejA jAvanne bahave samaNA jAva nAvakasvaMti tahappagAraM pAyaM sayaM vA jAebA jAva paDigA. hijA, carathA paDimA 4 / icceiyANaM cauNhaM parimANaM annaMparaM paDimaM jahA piMDesaNAe 7 // se eyAe esaNAe esamANaM pAsittA paro vaijjA, AusaMto samaNA ! ejjAsi tumaMmAseNa vA jahA vatthesaNAe, se NaM paro netA vadejA - Ausotti vA bhaNitti vA ! ma **** zrutaskaM0 2 cUlikA 1 pAtreSa06 uddezakaH 1 // 22 //
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 823 // AhAreyaM pAyaM tilleNa vA ghayeNa vA navanIeNa vA vasAe vA abhaMgittA vA taheva siNANAvi taheva sIodagAI kaMdAi taheva 8 // se NaM paro nettA vadejA-AusaMto samaNA! muhattagaM 2 jAva acchAhi tAva amhe asaNaM vA upakareMsuvA uvakkhasuvA, to te SayaM Ausotti vA bhaiNitti vA! sapANaM sabhoyaNaM paDiggahaM dAhAmo, tucchae paDiggahe dinne samaNassa no suTTa sAhu bhavai, se puvAmeva AloijA--Ausotti vA bhaiNitti vA! no khalu me kappaDa AhAkammie asaNe vA 4 bhuttae vA pAyae vA, mA uvakarehi mA uvakkhaDehi, abhikakhasi me dAu' emeva dalayAhi se seva vayatassa paro asaNaM vA 4 uvakaritA uvakkhaDittA sapANaM sabhoyaNaM paDiggahagaM dalahajjA tahappagAraM paDiggahaga aphAsurya jAva no paDigAhijjA 9 // siyA se paro uvaNittA paDiggahagaM nisirijA, se putvAmeva AloijjA-Ausotti vA bhaiNitti vA ! tuma ceva NaM saMtiya paDiggahagaM aMtoaMtaNaM paDilehissAmi 10 // kevalI bUyA-AyANameyaM, aMto paDi. ggahagaMsi pANANi vASIyANi vA hariyANi vA aha bhikkhaNaM puvvovaihA esa patiNNA jaM puvvAmeva paDiggahagaM aMtoaMteNaM paDilehijA-saaMDAiM savve AlAvagA bhANi. yavvA jahA vatthesaNAe, nANattaM tilleNa vA ghayeNa vA navaNIeNa vA vasAe vA // 823 //
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtreSa06 siNANAdi jAva annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilasi paDihiya 2 pamaliya 2 zrIpAcA zrutaska02 rAjavRttiH tao saMjayAmeva AmajijA 11 / evaM khala jAva sayA jaejAsi timi cUlikA zIlAkA.) // sU0 152 // 2-1-6-1 // | sa bhikSurabhikAkSeta pAtramanveSTu, tatpunarevaM jAnIyAt , tadyathA-alAbukAdikaM tatra ca yaH sthirasaMhananAyupetaH sa uddezyakA 1 824 // 1 ekameva pAtraM vibhRyAt na dvitIyaM, sa ca jinakalpikAdiH, itarastu mAtraksadvitIyaM pAtraM dhArayet , tatra saGghATake / satyekasmin bhaktaM dvitIye pAtre pAnaka, mAtra tyAcAryAdiprAyogyakRte'zuddhasya veti / / 'se bhikkha' ityAdIni 8 sUtrANi sugamAni yAvanmahAghamRnyAni pAtrANi lAme satyaprAsukAni na pratigRhNIyAditi, navaraM 'hArapuDapAya'tti lohapAtramiti / / evamayobandhanAdisUtramapi sugama / tathA pratimAcatuSTayasUtrANyapi vasauSaNAvanneyAnIti, navaraM tRtIyapratimAyAM 'saMgaiyaMti dAtuH svAGgika-paribhuktaprAya 'vejayaMniyaMti dvicaneSu pAgeSu paryAyeNopabhujyamAnaM pAtraM yAceta / / 'etayA' anantaroktayA pAtraiSaNayA pAtramanviSantaM sAdhu prekSya paro bra yAd bhaginyAdikaM yathA-tailAdinA'bhyajya sAdhave dadasvetyAdi sugamamiti // tathA-sa netA taM sAdhumevaM bra yAd , yathA-rikta pAtraM dAtuna vartata iti muhUrtaka | tiSTha tvaM yAvadazamAdikaM kRtvA pAtrakaM bhRtvA dadAmItyevaM kurvantaM niSedhayeta , niSiddho'pi yadi kuryAttataH pAtraM na gRhIyAditi // yathA dIyamAnaM gRhNIyAttathA''ha-tena dAtrA dIyamAnaM pAtramantopAntena pratyupekSevetyAdi vastravanneyamiti, // 24 / etattasya bhikSoH sAmagryamiti / / SaSThasyAdhyayanasya prathamoddezakaH parisamAptaH // 2-1-6-1 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ .825 // // atha SaSThapAtraiSaNAdhyayane dvitIya uddezakaH / / uddezakAbhisambandho'yam-dahAnantarAtre pAtranirIkSaNamabhihitamihApi taccheSamabhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasthAsyoddezakasyedamAdisUtram se bhikkhu vA 2 gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe paviDhe samANe puvAmeva pehAe paDi. ggahagaM avahaTTa pANe pamajiya rayaM tao saMjayAmeva gAhApAikula piMDavAyapaDiyAe nikkhamija vA pavisijja vA, kevalI bUyA AyANameyaM ! aMto paDiggahagaMsi pANe vA bIe vA harie vA pariyAva jijaa| aha bhikkhUNaM pukhovaihA esapatiNNA jaM puvAmeva pehAe paDiggahaM avahadda pANe pamaljiya rayaM tao saMjayAmeva gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe nikkhamiva vA 2, 2 // sU0 153 // sa bhikSugRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA pravizan pUrvameva bhRzaM pratyupekSya patadgraha, tatra ca yadi prANinaH pazyettata|stAna 'AhRtya' niSkRSya tyaktvetyarthaH, tathA pramRjya ca rajastataH saMyata eva gRhapatikulaM pravizedvA niSkAmedvA ityeSo'pi pAtravidhireva, yato'trApi pUrva pAtraM samyak pratyupekSya pramRjya ca piNDo grAhya iti pAtragataiva cinteti, kimiti pAtra pratyupekSya piNDo grAhya iti ?, apratyupekSite tu karmabandho bhavatItyAha-kevalI va yAd yathA karmopAdAnametat , yathA // 825.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcAsAvRttiH zIlAkA.) cUlikA pAtreSa06 uzakA 2 // 826 // ca karmopAdAnaM tathA darzayati-'antaH' madhye patadgrahakasva prANino-dIndriyAdayaH, tathA bIjAni rajo vA 'paryApadyeran' bhaveyuH, tathAbhUte ca pAtre piNDaM gRhNataH karmopAdAnaM bhavatItyarthaH, atha sAdhUnAM pUrvopadiSTametatpratijJAdikaM yatpUrvameva pAtrapratyupekSaNaM kRtvA tadgataprANino rajazcApanIya gRhapatikule pravezo niSkramaNaM vA kAryamiti / / kiJca se bhikkhU vA 2 jAva samANe siyA se paro Ahaha aMto paDiggahagaMsi sIodagaM paribhAittAnIhaha dalaijjA, tahappagAraMpaDiggahagaM parahatthaM si vA parapAyaMsi vA aphAsuyaM jAva no paDigAhijA. se ya Ahacca paDiggahie siyA khippAmeva udagaMsi sAharijA, se paDiggahamAyAe pANaM parivijA, sasiNiDAe vA bhUmIe niyamijA 1 // se bhikkhU vA 2 udaullaM vA sasiNiDaM vA paDiggahaM no Amajija vA jAva payAvijja vA, aha puNevaM jANejA vigaodae me paDiggahae chinnasiNehe tahappagAraM paDiggahaM tao saMjayAmeva Amanjija vA jAva payAvija vA 2 // se bhikkhU vA 2 gAhAvaIkulaM pavisiukAme paDiggahamAyAe gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe pavisija vA nikkhamija vA, evaM bahiyA viyArabhUmI vihArabhUmI vA gAmANagAmaM dUhajijjA, tivvadesIyAe jahA biyAe vatthesNAe navaraM itya paDiggahe 3 / eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhaNIe vA sAmaggiyaM jaM savvahiM sahie sayA jaejAsi tibemi 4 // suu0154|| //////////////// // 826 /
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 827 // ////// pAesaNA samattA // 2-1-6-2 // samikSurgRhapatikulaM piNDapAtapratijJayA praviSTaH san pAnakaM yAceta, tasya ca syAt - kadAcitsa paro gRhastho'nA bhogena pratyanIkatayA vA tathA''nukampayA vimarSatayA vA gRhAntaH - madhya evAparasmin patandahe svakIye bhAjane Ahatya zItodakaM 'paribhAjya' vibhAgIkRtya 'NIhaddu'ti niHsArya dadyAt sa - sAdhustathAprakAraM zItodakaM parahastagataM parapAtragataM vA'prAsukamiti mattrA na pratigRhNIyAt, tadyadyakAmena vimanaskena vA pratigRhItaM syAt tataH ciprameva tasyaiva dAturudakabhAjane prakSipet, anicchataH kUpAdau samAnajAtIyodake pratiSThApana vidhinA pratiSThApanaM kuryAt, tadabhAve'nyatra vA chAyAgarttAdau prakSipet, sati cAnyasmin bhAjane tat sabhAjanameva niruparodhini sthAne muJcediti / tathA sa micurudakArdrAdeH patagrahasyA (sya pra) mArjanAdi na kuryAdISacchukasya tu kuryAditI piNDArthaH // kiJca sa bhikSuH kvacid gRhapatikulAdau gacchan sapatadraha eva gacchedityAdi sugamaM yAvadetattasya bhikSoH sAmagryamiti // SaSThamadhyayanaM samAptam // 2-1-6 // wedhiigeser // atha saptame avagrahapratimAdhyayane prathama udda ezakaH // uktaM paThamadhyayanamadhunA saptamamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH - piNDazayyA vastrapAtrAdayo'vagrahamAzritya bhavantItyato'sAveva katividho bhavatItyanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yaM yathA sAdhunA vizuddho'vagraho grAhya iti nAmaniSpanne tu nikSepe'vagrahapratimeti nAma, tatrAvagrahasya // 827 //
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH zIlAGkA.) //////////////////// zrutaH 2 cUlikA ra avagra07 uddezakaH 1. // 8 // nAmasthApane tuNNatvAdanAdRtya dravyAdicaturvidhaM nikSepaM dayitukAmo niyuktikAra Aha davve khitte kAle bhAve'vi ya uggaho cauDA u / deviMda rAyauggaha2 gihavai 3 sAgariya 4 sAhammI // 316 // dravyAvagrahaH kSetrAvagrahaH kAlAvagraho bhAvAvagrahazcetyevaM caturvidho'vagrahaH, yadivA sAmAnyena paJcavidho'vagrahaH, tadyathA-devendrasya lokamadhyavartirucakadakSiNArddhamavagrahaH 1, rAjJazcakravartyAderbharatAdikSetraM 2, gRhapateAmamahattarAdeAmapATakAdikamavagrahaH 3, tathA sAgArikasya-zayyAtarasya dhavazAlAdikaM 4, sAdharmikA:-sAdhavo ye mAsakalpena tatrAvasthitAsteSAM vasatyAdizvagrahaH sapAdaM yojanamiti 5, tedevaM pazcavidho'vagrahaH, vasatyAdiparigrahaM ca kurvatA sarve'pye te | yathA'vasaramanujJApyA iti // sAmprataM dravyAghavagrahapratipAdanAyAhadavvuggahou tiviho sacittAcittamIsao ceva / khittaggaho'vi tiviho duviho kAlaggaho hoi||317|| dravyAvagrahastrividhaH, ziSyAdeH sacitto rajoharaNAderacittaH ziSyarajohagNAdemizraH, kSetrAvagraho'pi sacittAditrividha eva, yadivA grAmanagarAraNyabhedAditi, kAlAvagrahastu RtubaddhavarSAkAlabhedAdvidheti // bhAvAvagrahapratipAdanArthamAhamaiuggaho ya gahaNuggalo ya bhAvuggaho duhA hoi / iMdiya noiMdiya atyavaMjaNe uggaho dasahA // 318 // bhAvAvagraho dvedhA, tadyathA-matyavagraho grahaNAvagrahazca, tatra matyavagraho dvidhA-arthAvagraho vyaJjanAvagrahazca, tatrArthAvagraha indriyanoindriyamedAt poDhA, vyaJjanAvagrahastu caturindriyamanovazcaturdhA, sa eSa sarvo'pi matibhAvAvagraho dazadheti // ////// // 828 // //////////////
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 829 // grahaNAgrahArthamAha gahaNuggahammi apariggahassa samaNassa gahaNapariNAmo kaha pADihAriyA' pADihArie hoi 1 jaiyavvaM // 319 // aparigrahasya sAghoryadA piNDavasativastrapAtra grahaNa pariNAmo bhavati tadA sa grahaNabhAvAvagraho bhavati, tasmiMzca sati 'kathaM ' kena prakAreNa mama ' va satyAdikaM prAtihArikamaprAtihArikaM vA bhavedityevaM yatitavyamiti, prAguktazca devendrAdyavagrahaH paJcavidho'pyasmin grahaNAvagrahe draSTavya iti // gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM taccedamsamaNe bhavissAmi aNagAre akiMcaNe aputte apasU paravantabhoI pAvaM kammaM no karissAminti samuTThAe savvaM bhaMte! adinnAdANaM paJcakakhAmi, se aNupavisittA gAmaM vA jAva rAyahANi vA neva sayaM adinnaM gihijA nava'nnehiM adinnaM giNhAvijA adinaM giNhateca anne na samaNujANijjA 1 / jehivi saddhiM saMpavvaie tesipi jAi chattagaM vA jAva cammaThepaNagaM vA tesiM puvvAmeva uggahaM aNaNunnaviya apavilehiya 2 apamajiya 2 no uggahijA vA parigivhijja vA tesiM puvAmeva uggahaM jAijA annaviya paDilehiya pamajjiya tabho saMjayAmeva uggihijja vA parigivhija vA 2 // sU0 155 // zrAmyatIti bhramaNaH - tapasvI yato'hanta evaMbhUto bhaviSyAmIti darzayati - 'anagAraH' agA - vRkSAstairniSpanamagAraM //////// *** // 839 //
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA01 avagra07 uddezakaH 1 tanna vidyata ityanagAraH, tyaktagRhapAza ityarthaH, tathA 'akiJcana: na vidyate kimapyasyetyakizcano, niSparigraha ityarthaH bhIAcA tathA 'aputraH svajamabandhurahito, nirmama ityarthaH, evam 'apaza' dvipadacatuSpadAdirahitaH, yata evamataH paradattabhojI rAjavRttiH san pApaM karma kariSyAmItyevaM samutthAyaitatpratijJo bhavAmIti darzayati-yathA sarva bhadanta ! adattAdAnaM pratyAkhyAmi, dantazIlAkA.) zodhanamAtramapi parakIyamadattaM gRhNAmItyarthaH, tadanena vizeSaNakadambakenApareSAM zAkyasarajaskAdInAM samyakramaNatvaM .830 // | nirAkRtaM bhavati, sa caivaibhRto'kizcanaH zramaNo'nupravizya grAmaM vA yAvadrAjadhAnI vA naiva svayamadattaM gRhNIyAt nevA pareNa grAhayeta nApyaparaM gRhNantaM samanujAnIyAta, yairvA sAdhubhiH saha samyak pravajitastiSThati vA teSAmapi sambandhyupa. karaNamananujJApya na gRhNIyAditi darzayati, tadyathA-chatrakamiti 'chada apavAraNe' chAdayatIti chatraM-varSAkanpAdi, yadivA kAraNikA kvacitkoGkaNadezAdAvativRSTisambhavAcchanakamapi gRhNIyAd yAvaccamacchedanakamapyananujJApyApratyupekSya ca nAva8 gRhNIyAt sakRt pragRhNIyAdanekazaH / teSAM ca sambandhi yathA gRhNIyAttathA darzayati-pUrvameva tAnanujJApya pratyupekSya cakSuSA pramRjya rajoharaNAdinA sakRdanekazo vA gRhNIyAditi // kizca se bhikkhU vA 2 AgaMtAresu vA 4 aNuvIi uggahaM jAijA, je tattha Isare je tattha samahie te uggahaM aNunnavijA-kAmaM khalu Auso! ahAlaMdaM ahAparitrAyaM vasAmo jAva Auso! jAva AusaMtassa uggahe jAva sAhammiyA eitAva uggahaM. .. uggihissAmo, teNa paraM viharissAmo 1 // se ki puNa tatthoggahaMsi evoggahiyaMsi // 30 //
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 831 // je tattha sAhammiyA saMbhoiyA samannA uvAgacchijA je teNa sayamesittae asaNe vA 4 teNa te sAhammiyA 3 uvanimaMtijA, no ceva NaM paravaDiyoe ogijhiya 2 uvanimaMtijA 2 // sU0 156 // sa bhimarAgasAgArAdau pravizyAnuvicintya ca-paryAlocya yativihArayogya kSetraM tato'vagrahaM basatyAdikaM yAceta. yazca yAcyastaM darzayati-yastatra 'Izvara' gRhasvAmI tathA yastatra 'samadhiSThAtA' gRhapatinA nikSiptabharaH kRtastAnavagrahakSetrAvagraham 'anujJApayeta' yAveta, kathamiti darzayati-'kAmamiti tavecchayA 'khala' iti vAkyAlaGkAre AyuSman / gRhapate ! 'ahAlaMda miti yAvanmAtraM kAlaM bhavAnanujAnIte 'ahAparinnAya'ti yAvanmAnaM kSetramanujAnISe tAvanmAnaM kAlaM tAvanmAnaM ca kSetramAzritya vayaM vasAma iti yAvat , ihAyuSman ! yAvanmAnaM kAlamihAyuSmato'vagraho yAvantazca sAdharmikA:-sAdhavaH samAgamiSyanti etAvanmAtramavagrahiNyAmastata Urdhva vihariSyAma iti // avagRhIte cAvagrahe satyuttarakAlavidhimAha-tadevamavagRhIte'vagrahe sa sAdhuH kiM punaH kuryAditi darzayati-yetra kecana prAghUrNakAH 'sAdharmikAH' sAdhavaH 'sAmbhogikAH' ekasAmAcArIpraviSTAH 'samanojJAH' udyuktavihAriNaH upAgaccheyuH' atithayo bhaveyuH, te caivaMbhUtA ye tenaiva sAdhunA paralokArthinA svayameSitavyAH, te ca svayamevAgatA bhaveyuH, tAMzcAzanAdinA svayamAhRtena sa sAdhurupanimantrayed , yathA-gRhIta yUyametanmayA''nItamazanAdika kriyatAM mamAnugraha ityevamupanimantrayeta, na caiva 'paravakhiyAe'ti parAnItaM yadazanAdi tabhRzam 'avagRhya' Azritya nopanimantrayet , kiM tarhi , svayamevAnItena . U
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhItrAcArAvRttiH sIlAvA.) .832 // zrutamka.. cUlikA.? avagra. 7 udezakA 1 / omijivAta karA nimantrayediti // tathA se AgaMtAresu vA 4 jAva se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggahiyaMsi je tattha sAhammiA annasaMbhohamA samaNannA uvAgacchinnA je teNa sayamesittae poDhe vA phalae vA sijjA vA saMthArae vA teNa te sAhammie annasaMbhoie samaNunne uvanimaMtijA no cevaNa paravaDiyAe ogijjhiya uvanimaMtijA // se AgaMtAresu vA 4 jAva se ki puNa tatthuggahasi evoggahiyaMsi je tattha gAhAvaINa vA gAhAvahaputtANa vA sUI vA pippalae vA kaNNasohaNae vA nahaccheyaNae vA taM aNpaNA egassa aTThAe pADihAriyaM jAittA no annamannamsa dija vA aNupaija vA, sayaMkaraNijjatikaDu, se tamAyAe tattha gatijA 2 puvvAmeva uttANae hatthe kaTu bhUmAe vA ThavittA ima khala 2 tti AloijjA, no ceva NaM sayaM pANiNA parapANiMsi paJcappiNijjA 2 // sU0 157 // pUrvasUtravatsarva, navaramasAmbhogikAn pIThaphalAdinopanimantrayed , yatasteSAM tadeva pIThakAdisaMbhogyaM nAzanAdIni // kizca-tasminnavagrahe gRhIte yastatra gRhapatyAdiko bhavet tasya sambandhi sUcyAdikaM yadi kAryAthamekamAtmAnamuddizya gRhIyAt tadapareSAM sAdhUnAM na samarpayet , kRtakAryazca pratIpaM gRhasthasyaivAnena sUtroktena vidhinA samarpayediti // api ca se bhikkha vA 2 se jaM puNa uggahaM jANijjA aNaMtarahiyAe puDhavIe jAva saMtANae //////////////////////////////////////////////////// 32 //
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ tahappagAraM uggahaM no ugihija vA pagihijja vA // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa uggahaM jANijA thUNaMsivA 4 tahappagAre aMtalikkhajAe dubbaDejAva no ugihija vA 2.2 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa uggahaM jANijjA kuliyaMsivA 4 jAva no ugihijja vA 2,3 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa uggahaM jANijjA khadhaMsi vA 4 annayare vA nahappagAre jAva no uggahaM ugihijja vA 2, 4 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa uggahaM jANijjA sasAgAriyaM sAgaNiyaM saudayaM saitthi sakhuipasubhattapANaM no pannassa nikkhamaNapavese jAva dhammANuogaciMtAe. sevaM naccA tahappagAre uvassae sasAgArie jAva sakhuDagasubhattapANe no uvaggaha ugihijja vA 2,5 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa uggahaM jANijjA gAhAvaikulassa majjhamajheNaM gaMtu paMthe paDibaDa vA no pannassa jAva seva naccA tahappagAre uvassae no uggahaM ugihijja vA 2, 6 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa ungahaM jANijjA iha khala gAhAvaI vA jAva kammakarIo vA annamannaM akkosaMti vA taheva tillAdi siNANAdi sIodagaviyaDAdi nigiNAi vA jahA sijAe AlAvagA, navaraM uggahavattavyayA 7 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa uggahaM jANijA AinnasaMlikkhe no pannassa jAva ciMtAe tahappagAre uvassae no uggahaM ugihijja vA 2, 8 // evaM
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH zIlAGkA.) // 834 // khalu jAva sayA jaejjAsitti 9 // suu0158|| uggahapatimAe paDhamo uddeso // 2-1-7.1 // yatpunaH sacitta pRthivIsambandhamavagrahaM jAnIyAttanna gRhNIyAditi // tathA-antarikSajAnamapyavagraha na gRhNIyAdityAdi zayyAvanneyaM yAvaduddezakasamAptiH, navaramavagrahAbhilApa iti // saptamasya prathamoddezakaH samAptaH // 2-1-7-1 // cUlikA avagra02 // atha saptame avagrahAdhyayane dvitIya uddezakaH // uddezakaH 2 uktaH prathamoddezakaH, adhunA dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamamisambandhaH-pUrvodezake'vagrahaH pratipAditastadihApi / taccheSapratipAdanAyoddezakaH, tasya cAdisUtram - se AgatAresu vA 4 aNuvIi uggahaM jAijjA, je tattha Isare je tattha samAhiTThAe te. uggahaM aNannavijA kaoNma khala Auso! ahaoNlaMdaM ahAparinnAyaM vasAmo jAva Au~soM! jAva AusaMtassa uggahe jAva sAhammiA etAva ugaha uggi hissAmo, teNa paraM viharissAmo 1 se ki puNa tattha uggahaMsiM evoggahiyaMsi je tattha samaNANa vA mAhaNANa vA daMDae vA chattae vA jAva cammachedaNae vAta mo aMtohiMto bAhiM nINijjA bahiyAo vA no aMto pavisijjA, suttaM vA no paDibAhinjA, no tesiM kiMcivi appa ttiyaM paDiNIyaM karijA 2 // sU0 159 / / sa bhikSurAgantAgAsadAvaparabrAhmaNAdhupabhogasAmAnye kAraNikaH sannIzvarAdikaM pUrvaprakrameNAvagraha yAceta, tasmizcAva //////////////////////////////////////////////////// R 834 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ .835 // gRhIte'vagrahe yattatra zramaNa brAhmaNAdInAM chatrAdyupakaraNajAtaM bhavettannaivAbhyantarato bahiniSkrAmayet nApi tato'bhyantaraM pravezayet nApi brAhmaNAdikaM supta pratibodhayet na ca teSAm 'appattiyaMti manarsa: pIDAM kuryAt tathA 'pratyanIkatAM' pratikUlatA na vidadhyAditi // se mikkhU vA 2 abhikaMkhijA aMbavaNaM uvAgacchittae je tatthaM Isare je tattha samAhiTThAe te uggahaM aNujANAvijA-kAmaM khalu jAva viharissAmo, se kiM puNa tatthoggahaMsi evoggahiyaMsi ? aha bhikkhU icchijjA-aMbaM bhuttae vA se jaM puNa aMcaM jANijjA saaMDaM sasaMtANaM tahappagAraM aMbaM aphAsuyaM jAva no paDiggAhijjA 1 // se mikkhu vA se ja puNa aMbaM jANijjA-appaDaM appasaMtANagaM atiricchachinnaM avvocchinnaM aphAsuya jAvaM no paDigAhijjA 2 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa aMba jANijjA appaMDaM vA jAva saMtANagaM tiricchachinnaM vucchinnaM phAsuyaM paDigbhAhinjA 3 // se bhikkhU vA 2 abhikaMkhijA aMbabhittagaM vA aMbapesiyaM vA aMbacoyagaM vA aMbasAlagaM vA aMbaDAlagaM vA bhuttae vA pAyae vA, se jaM puNa jANijA aMbabhittagaM vA 5 saaMDaM 5 aphAsuyaM jAva no paDiggAhijA 4 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijjA aMbaM vA aMbabhittagaM vA appaMDaM jAva saMtANagaM atiricchachinnaM avvocchinnaM aphAsuyaM jAva // 835.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA rAGgavRtiH (zIlAGkA.) // 836 // no paDiggAhijA 5 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa jANijA aMbaDAlagaM vA appaMDa 5 tiricchacchinnaM vacchinnaM phAsUyaM jAva paDiggAhijA 6 / / se bhikkhU vA 2 abhi kaMkhijjA ucva uvAgacchittae, je tattha Isare jAva uggahaMsi evoggahiyaMsi ? aha bhikkhU icchA--ucchu bhutae vA pAyae vA, se jaM ucchu' jANilA - saaMDa jAva no paDiggAhijjA 7 || atiricchachinnaM taheva, tiricchacchinne'vi taheva 8 // sebhikkhU vA 2 abhikakhijA aMnarucchuyaM vA ucchugaMDiyaM vA ucchucoyagaM vA ucchusAlagaM vA ucchuDAlagaM vA bhuttae vA pAyae vA 9 // se jaM puNa jANillA - aMtarucyaM vA jAva DAlagaM vA saaMDaM jAva no paDiggAhijjA 10 // se bhikkhU va 2 se jaM puNa jANijA-aMtarucchraya vA jAva DAlagaM vA appaMDaM vA jAva paDiggAhijjA, atiricchacchinnaM taheva tiricchachinnaM taheva paDiggAhijjA 11 / / se bhikkhU vA 2 abhikaMkhijjA lhasaNaMvaNaM uvAgacchittae, taheva tinnivi AlAvagA navaraM lahasuNaM 12 // sebhikkhU vA 2 abhikaMkhijjA lhasuNaM vA lhasuNakaMdaM vA lhasuNa coyagaM vA lhasuNanAlagaM vA bhutae vA 2 se jaM puNa jANijA lasuNaM vA jAva lasuNabIyaM vA saDa jAva no paDiggAhijjA 13 / / evaM atiricchacchinne'vi. tiricchachinne jAva paDi zrutaskaM0 2 cUlikA 1 atragra0 7 uddezakA 2 // 836 /
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 637 // ************ gAhA 14 // sU0 160 // sa bhikSuH kadAcidAzravane'vagrahamIzvarAdikaM yAceta tatrasthazca sati kAraNe Amra bhoktumicchet, taccA sANDa sasantAnakamaprAkamiti ca matvA na pratigRhNIyAditi // kiJca sa bhikSuryatpunarAmramalyANDamalpasantAnakaM vA jAnIyAt kintu 'atiracInacchannaM' tiravInamapATitaM tathA 'avyavacchinnam' akhaNDitaM yAvadaprAsukaM na pratigRhNIyAditi // tathA-sa bhikSuralyANDamalpasantAnakaM tirazvInacchinnaM tathA vyavacchintaM yAvatprAsukaM kAraNe sati gRhNIyAditi // evamAtrAvayavasambandhi sUtratrayamapi neyamiti, navaram - 'aMSabhittayaM'ti AmrArddham 'aMbapesI' AmraphAlI 'aMbacoyagaM' ti AmrachallI sAlagaM-rasaM 'DAlagaM'ti AmrazlakSNakhaNDAnIti // evabhikSusUtratrayamapyAzramUtravanneyamiti, navaram ' aMtarucyaMti parvamadhyamiti // evaM lazunasUtratrayamapi neyamiti, AmrAdisUtrANAmavakAzo nizIthapoDazoddezakA davagantavya iti // sAmpratamavagrahAbhigraha vizeSAnadhikRtyAha - se bhikkhU vA 2 AgaMtAresu vA 4 jAvoggahiyaMsi je tattha gAhAvaINa vA gAhAbaitANa vA icyAI' AyataNAI ucAikamma aha bhikkhU jANijA, imAhiM sattahiM DimAhiM uggahaM uggihittae, tattha khalu imA paDhamA paDimA - se AgaMtAresu vA 4 aNuvIha uggahaM jAijjA jAva viharissAmo paDhamA paDimA 1 / ahAvarA doccA paDimA jassa NaM bhikkhussa evaM mavaI - ahaM ca khalu annesiM bhikkhUNaM aTThAe uggahaM // 837 //
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta.. bhIAcArAjavRttiH (zIlAkA.) cUlikA. 1 avagra07 uddezakaH 2 0838 // uggihissAmi, aNNesiM bhikkhaNaM uggahe uggahie uvallisAmi, ducA paDimA / ahAvarA taccA paDimA-jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai--aha ca khalu annesiM bhikkhUNaM aTThAe uggahaM uggihissAmi, annesiMca uggahe uggahie no uvallissAmi, taccA paDimA 3 / ahAvarA cautthA paDimA-jassa NaM bhikkhussa evaM bhava -ahaM ca khalu annesiM bhikkhUNaM aTThAe uggahaM no uggihissAmi, annasiM ca uggahe uggahie uvallissAmi, cautthA paDimA 4 / ahAvarA paMcamA paDimA-jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai.-ahaM ca khala appaNo aTThAe uggahaM ca ugihissAmi, no duNhaM no tiNhaM no cauNhaM no paMcaNha, paMcamA paDimA 5 / ahAvarA chaTThA paDimA--jassa NaM bhikkhussa evaM bhavaha- jassa eva uggahe uvalliijA je tattha ahAsamannAgae taMjahA--ikaDe vA jAva palAle tassa lAbhe saMvasijjA, tassa alAbhe ukkuDuo vA nesajio vA viharijA chadA paDimA 6 / ahAvarA sattamA paDimA-je bhikkhU vA 2 ahAsaMthaDameva uggahaM jAijjA, taMjahA-puDhavisilaM vA kahasilaM vA ahAsaMthaDameva tassa lAbhe saMte saMvasijjA, tassa alAbhe ukkuDuo vA nesajio vA viharijA, sattamA paDimA 7 / icceyAsiM sattaNhaM paDimANaM annayaraM jahA piDesaNAe // sU0 161 // : 838 //
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1834 // sa mikSarAgantAgArAdAvavagrahe gRhIte ye tatra gRhapatyAdayasteSAM sambandhInyAyatanAni pUrvapratipAditAnyatikramyaitAni ca vakSyamANAni karmopAdAnAni ca parihRtyAvagrahamavagrahItu jAnIyAta, atha mikSA saptabhiH pratimAbhirabhigrahaviroSeravagraha gRhNIyAta , tatreyaM prathamA pratimA, tadyathA-sa bhikSurAgantArAdau pUrvamema vicintyevaMbhUtaH pratizrayo mayA grAhyo nAnyathA| bhUta iti prthmaa| tathA'nyasya ca bhikSorevaMbhUto'bhigraho bhavati, tadyathA-ahaM ca khalvanyeSAM sAdhUnAM kRte'vagraha 'gRhISyAmi' yAciye, anyeSAM vA'vagrahe gRhIte sati 'upAlayiSye'vatsyAmIti dvitIyA / prathamA pratimA sAmAnyena, iyaM tu gacchAntagatAnAM sAdhUnAM sAmbhogikAnAmasAMbhogikAnAM codyuktavihAriNAM, yataste'nyo'nyArtha yAcanta iti / tRtIyA tviyam-anyArthamavagrahaM yAciSye'nyAvagRhIte tu na sthAsyAmIti, eSA vAhAlandikAnAM, yataste sUtrArthavizeSamAcAryAdabhikAGkSanta AcAryAtha yAcante / caturthI punarahamanyeSAM kRte'vagrahaM na yAcidhye anyAvagRhIte ca vatsyAmIti, iyaM tu gaccha evAbhyudyatavihAriNAM jinakalpAdyartha parikarma kurvatAm / athAparA paJcamI-ahamAtmakRte'vagrahamavagrahIpyAmi na cApareSAM dvitricatuSpazcAnAmiti, iyaM tu jinakalpikasya / athAparA SaSThI-yadIyamavagrahaM grahISyAmi tadIyamevotkaTAdisaMstArakaM grahISyAmi, itarathotkuTuko vA niSaNNaH upaviSTo vA rajanI gamiSyAmItyeSA jinakalpikAderiti / athAparA saptamI-eva pUrvoktA, navaraM yathAsaMstRtameva zilAdikaM grahISyAmi netaraditi, zeSamAtmotkarSavarjanAdi piNDaiSaNAvanneyamiti // kiJca__suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu therehiM bhagavaMtehiM paMcavihe uggahe .x.4444
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (cIlAvA.) pannatte, taMjahA-deviMdauggahe 1 rAyauggahe 2 gAhAvahauggahe 3 sAgAriyauggahe 4 sAhammiyauggahe 5, 1 / evaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNoe vA sAmaggiyaM jaM savvaDehiM sahie sayA jaejAsi ttimi 2 // sU0 162 // // uggahapaDimA sammattA adhyayanaM samAptaM saptamam // 2-1-7-2 // zrutaska.. cUlikA-1 apagra07 uddezakaH 2 .840 // zrataM mayA''yuSmatA bhagavatevamAkhyAtam-iha khalu sthavirabhagavadbhiH paJcavidho'vagraho vyAkhyAtaH, tadyathA-devendrAvagraha ityAdi sukhonneyaM yAvaduddezakasamAptiriti // 2-1-7-2 // avagradapratimAkhyaM saptamamadhyayanaM samAptaM // 2-1-7 // tatsamAptau prathamA''cArAGgacUlA samAptA // 2-1 //
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 84.1 // // atha saptasaptikAkhyA dvitIyA cUlA // // atha prathamasthAnAdhyayanam / uktaM saptamamadhyayanaM, taduktau ca prathamacUlA'bhihitA, idAnI dvitIyA samAramyate, asyAzcAyamabhisambandhaH-ihAnantaracUDAyAM vasatyavagrahaH pratipAditaH, tatra ca kIdRze sthAne kAyotsargasvAdhyAyoccAraprazravaNAdi vidheyamityetatpratipAdanAya dvitIyacUDA, sA ca saptAdhyayanAtmiketi niyuktikadarzayitumAha sattikagANi ikassaragANi puvva bhaNiyaM tahiM ThANaM / uhANe pagayaM nisohiyAe tahiM chakkaM // 320 // ___ 'saptakakAnyekasarANIti saptAdhyayanAnyuddezakarahitAni bhavantItyarthaH, tatrApi 'pUrva prathama sthAnAkhyamadhyayanamabhihitamityatastadvayAkhyAyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yam-kiMbhUtaM sAdhunA sthAnamAdhayitavyamiti, nAmaniSpanne tu nikSepe sthAnamiti nAma, tasya ca nAmAdizcatardhA nikSepaH, tatreha dravyamAzrityo sthAnenAdhikAraH, tadAha niyuktikAra:-UddhavasthAne 'prakRta' prastAva iti, dvitIya-: madhyayanaM nizIthikA, tasyAzca SaTko nikSepaH, taM ca svasthAna eva kariSyAmIti / sAmprataM satramuccAraNIyaM, taccedama se bhikkhu vA 2 abhikarakhejA ThANaM ThAittae, se aNapavisijjA gAma vA jAva rAyahANiM vA, se jaM puNa ThANaM jANijjA-saaMDaM jAva samakaDAsaMtANayaMta tahappagAraM //////////////////////////////////////////////////////// // 841 //
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (zIlAkA.) .842 // ThANaM aphAsuyaM aNesaNijjaM lAbhe saMte no paDiggAhijjA, evaM sijAgameNa neyavvaM jAva udayapasUyAIti // icceyAI AyataNAhauvAikamma 2 aha bhikkhU icchijjA zrutaskaM01 cauhi paDimAhiM ThANaM ThAittae, tatthimA paDhamA paDimA-acittaM khala uvasajijA cUlikA02 avalaMbijA kAraNa vipparikammAi(mmijA) saviyAraM ThANaM ThAissAmi paDhamA paDimA / sthAnA02 ahAvarA duccA paDimA-acittaM khalu uvasajjejA avalaMvijA kAeNa vipparikammAI no saviyAraM ThANaM ThAissAmi ducA pddimaa| ahAvarA taccA paDimA-acittaM khala uvasajjejA avalaMbijjA no kAeNa viparikammAI no saviyAraM ThANaM ThAissAmitti taccA pddimaa| ahAvarA cautthA paDimA-acittaM khalu uvasajjejA no avalaMbitA kAeNa no parakammAI no saviyAraM ThANaM ThAissAmitti vosahakAe bosahakesamaMsulo. manahe saMniruddhaM vA ThANaM ThAissAmitti cautthA paDimA, icceyAsiM cauNhaM paDimANaM jAva paggahiyatarAyaM viharijA, no kiMcivi vaijA 2 / eyaM khalu tassa bhikkhussa jAva jaijjAsi ttibemi 3 // sU0 163 // ThANAsattikkayaM sammattaM // 2-2-1-8 // 'sa' pUrvokto bhikSuryadA sthAnamabhikAGkSat sthAtu tadA so'nupravizedgrAmAdikam , anupravizya ca sthAnamUrva an842 // sthAnAdyarthamanveSayeta, tacca sANDaM yAvatsasantAnakamAsukamiti lAme sati na pratigRhNIyAditi, ityevamanyAnyapi
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtrANi zayyAvadraSTavyAni yAvadudakapramUtAni kandAdIni yadi bhaveyustattathAbhUtaM sthAnaM na pratigRhNIyAditi // sAmprataM pratimoddezenAha-ityetAni' pUrvoktAni vakSyamANAni vA 'AyatanAni' karmopAdAnAni 'upAtikramya 2' atilacyAtha bhikSaH sthAna sthAtumicchet 'catasRbhiH pratimAbhiH' abhigrahavizeH karaNabhUtaiH, tAMzca yathAkramamAha, tatreyaM prathamA pratimA-kasyacidbhikSorevaMbhRto'bhigraho bhavati, yathA'hamacittaM sthAnamupAzrayiSyAmi, tathA kiJcidacitta kuDayAdikamavalambiSye kAyena, tathA 'viparikramiSyAmi' parispandaM kariSyAmi, hastapAdAdyAkuJcanAdi kariSyAmItyarthaH, tathA tatraiva savicAraM stokapAdAdiviharaNarUpaM sthAnaM sthAsyAmi' samAzrayiSyAmi, prathamA pratimA / dvitIyAyAM tvAkuJcanaprasAraNAdikriyAmavalambanaM ca kariSye na pAdaviharaNamiti / tRtIyAyAM tvAkuJcanaprasAraNameva nAvalambanapAdaviharaNe iti / caturthyAM punastrayamapi na vidhatte, sa caivaMbhUto bhavati-vyutsRSTaH-tyaktaH parimitaM kAlaM kAyo yena sa tathA, tathA vyutsRSTaM kezazmathalomanakhaM yena sa tathA, evaMbhUtazca samyagniruddhaM sthAnaM sthAsyAmItyevaM pratijJAya kAyotsargavyavasthito meruvaniSprakampastiSTheta , yadyapi kazcitkezAdyatpATayettathA'pi sthAnAma calediti, AzA cAnyatamA pratimA pratipadya nAparamapratipannapratima sAdhumapavadennAtmotkarSa kuryAnna kiJcidevaMjAtIyaM vadediti // prathamaH saptekakaH samAptaH // 2-2-1 // . ////////////////////////////////////////////////// // 843 //
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH (zolAGkA.) // 844 // // atha dvitIyaniSIthikAdhyayanam // prathamAnantaraM dvitIyaH saptaikakaH, sambandhazcAsya- ihAnantarAdhyayane sthAnaM pratipAditaM tacca kiMbhUtaM svAdhyAyayogyaM ?, tasyAM ca svAdhyAyabhUmau yadvidheyaM yacca na vidheyamityanena sambandhena nipIthikA'dhyayanamAyAtam asya ca catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatra nAmaniSpanne nikSepe niSIthiketi nAma, asya ca nAmasthApanAdravya kSetrakAlabhAvaiH pavigho nikSepaH, nAmasthApanepUrvavat dravyaniSIthaM noAgamato jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM yadddravyaM pracchannaM, kSetraniSIrthaM tu brahmaloka riSThavimAna pArzvavattinyaH kRSNarAjayo yasmin vA kSetre tadvayAkhyAyate, kAlanipIrthaM kRSNarajanyo yatra vA kAle niSIthaM vyAkhyAyata iti, bhAvaniSIyaM noAgamata idamevAdhyayanam AgamaikadezatvAt, gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM taccedam , Mays se bhikkhU vA 2 abhikaMkhijjA nisIhiyaM phAsUyaM gamaNAe se puNa nisIhiyaM jANijA - saaMDaM sapANaM jAva makkaDAsaMtANayaM tapagAraM nisIhiyaM aphAsurya lAbhe saMte no ceissAmi 1 // se bhikkhU vA 2 abhikaMkhejA nisohiyaM gamaNAe, se puNa nisIhiyaM jANijjA - appapANaM appabIyaM jAva saMtANayaM tahapagAraM nisohiyaM phAsUyaM cehassAmi, evaM sijAgameNaM neyavvaM jAva udayappasUyAi 2 // je tastha dubaggA **** ***** zruta * 2 cUlikA 2 niSi0 2 // 844 //
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 855 // tivaggA cauvaggA paMcavaggA vA abhisaMdhAriMti misIhiyaM gamaNAe te no annamannassa kAyaM AliMgija vA ghuvija vA daMtehiM vA nahehiM vA acchidija vA bucchidija vA 3 / 1845 // eyaM khalu tassa bhikkhussa bhikkhuNoe vA sAmaggiyaM ja savva?hiM sahie samie sayA jaejA, seyamiNa mannijAsi ttibemi 4 // suu0164|| nisIhiyAsattikkayaM // 2-2.2.9 // sa bhAvabhikSayadi vasaterupahatAyA anyatra nipIthikA-svAdhyAyabhUmi gantumabhikAzeta , tAM ca yadi sANDAM yAvatasasantAnakA jAnIyAttato'prAsukatvAnna parigRhNIyAditi // kiJca-sa bhikSuralpANDAdikAM gRhNIyAditi // evamanyAnyapi sUtrANi zayyAvanneyAni yAvad yatrodakaprasUtAni kandAdIni syustAM na pratigRhNIyAditi // tatra gatAnAM vidhimadhikRtyAha-ye tatra sAdhavo niSIthikAbhUmau dvitrAdyA gaccheyuste nAnyo'nyasya 'kArya' zarIramAliGgayeyuH-para gAtrasaMsparza na kuyu rityarthaH, nApi ca vadham' anekaprakAraM yathA mohodayo bhavati tathA viliGgeyuriti, tathA kandapradhAnA vaktrasaMyogAdikAH kriyA na kuyu riti, etattasya bhikSoH sAmagryaM yadasau 'sarvArtha:' azeSaprayojanairAmuSmikaiH / / 'sahitaH samanvitaH tathA 'samitaH paJcabhiH samitibhiH 'sadA' yAvadAyustAvatsaMyamAnuSThAne yateta, etadeva ca zreya ityeva manyeteti bravImIti pUrvavata / / niSIthikA'dhyayana dvitIyamAdito navamaM samAptamiti / / 3-2-2 //
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAjavRttiH (sIlAkA.) zrataskaM02 | cUlikA 2 uccAra // atha tRtIyaM uccAraprazravaNAdhyayanam // .. sAmprataM tRtIyaH saptakakaH samArabhyate, asya cAyamamisambandhaH-ihAnantare niSithikA pratipAditA, tatra ca kathambhatAyAM bhUmAvucArAdi vidheyamiti asya ca nAmaniSpanne nikSepe uccAraprazravaNa iti nAma, tadasya niruktyarthe niyuktikRdAha uccavai sarIrAo uccAro pasavaitti pAsavaNaM / taM kaha AyaramANassa hoi sohI na aiyaaro||32|| zarIrAdut-prAvanyena cyAte-apayAti caratIti vA uccAra:-viSThA, tathA prakaeNNa zravatIti prazravaNama-ekikA, tacca kathamAcarataH sAdhoH zuddhirbhavati nAticAra iti ? // uttaragAthayA darzayitumAha muNiNA chakkAyadayAvareNa suttabhaNiyaMmi ogAse / uccAraviussaggo kAyavvo appamatteNaM // 322 // 'sAdhunA' SaDjIvakAyarakSaNodyuktena vakSyamANasUtrokte sthaNDile uccAraprazravaNe vidheye apramatteneti // niyuktayanugamAnantaraM sUtrAnugame sUtraM, taccedam se bhikkhU vA uccArapAsavaNakiriyAe ubbAhinjamANe sayassa pAyapuMchaNassa asaIe tao pacchA sAhammiyaM jaaijaa1|| se bhiva khU vA 2 se jaM puNa thaMDillaM jANijAsaaMDaM sapANaM jAva makkAsaMtANa ya, tahappagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijA 2 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa thaMDillaM jANijjA-appapANaM jAva saMtANayaM
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ I5YON tahappagAraMsi thaMDillaMsi uccArapAsavaNaM cosirijA // se bhikkha vA 2 se jaM thaMDillaM jANijjA-assipaDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa vA assipaDiyAe pahave sAhammiyA samuddissa assi paDiyAe egaM sAhammiNiM samuddimsa assipaDiyAe bahave sAhammiNIo samuddissa assipaDiyAe bahave samaNamAhaNavaNImagA pagaNiya 2 samuddissa pANAI 4 jAva uddesiyaM ceei, tahappaMgAraM thaMDillaM purisaMtarakaDaM jAva bahiyAnIhaDaM vA anIhaDaM vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDillaMsi ucArapAsavaNaM no vosirijjA 4 // se bhikkha vA 2 se jaM thaMDillaM jANijjA-bahave samaNamAhaNa kivaNa vaNImaga atihI-samuhissa pANAI bhUyAI jIvAI sattAI jAva uddesiyaM ceei, tahappagAraM thaMDillaM purisaMtaragaDaM ja va pahiyA anohaDaM annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDillaMsi nA uccArapAsavaNaM vosirijjA, aha puNa evaM jANijjA-apurisaMtaragaDaM jAva bahiyA nIhaDaM annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDillaMsi uccArapAsavaNaM vosirijA 5 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa thaDilaM jANijA-assipaDiyAe kayaM vA kAriyaM vA pAmicciyaM vA channaM vA ghaTuM vA maTuM vA littaM vA saMmaDha vA saMpadhUviyaM vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijA 6 // se bhikkha // 847 //
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAnAgaGgavRttiH zIlAGkA.) // 48 // cA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejA, iha khalu gAhAvaI vA gAhAvai puttA vA kaMdANi vA jAva hariyANi vA aMtarAo vA bAhiM noharaMti bahiyAoM vA aMto sAharaMti annarasa vA taha pagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavarNa vosirijA 7 // sebhikkhU ghA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejjA - khaMdhaMsi vA poTaMsi vA maMcaMsi vA mAlaMsi vA ahaMsi vA pAsAyaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavarNa vosirijA 8 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANijA - anaMtarahiyAe puDhavIe siNiDA puDhavIe sasarakkhAe puDhavIe mahiyAe makkaDAe cittamaMtAe silAe cittamaMtAe leluyAe kolAvAsaMsi vA dAruyaMsi vA jIva paTTiyaMsi vA jAva makkaDAsaMtANayaMsi annayaraMsi tahappagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavarNa vosirijjA 9 / / sU0 165 // samikSuH kadAciduccAraprazravaNa karttavyatayot prAbalyena bAdhyamAnaH svakIya pAdapuJchana samAdhyAdAvuccArAdikaM kuryAt, svakIyasya tvabhAve'nyaM 'sAdharmika' sAdhu yAceta pUrva pratyupekSitaM pAdapucchanakasa mAdhyAdikamiti, tadanenaitatpratipAditaM bhavati-vegadhAraNaM na karttavyamiti / api ca-sa bhikSuruccAraprabhavaNAzaGkAyAM pUrvameva sthaNDilaM gacchet, tasmitha sANDAdike'prAsukatvAduccArAdiM na kuryAditi / kiJca - alpANDAdike tu prAsuke kAryamiti / tathA sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt, tadyathA - eka bahUn vA sAdharmikAn samuddizya tatpratijJayA kadAcitkazcitsthaNDilaM kuryAt tathA zrama zruta0 2 cUlikA 2 uccAra prazravaNA 3- (10) // 84 //
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANAdIn pragaNayya vA kuryAt, taccaivaMbhUtaM puruSAntarasvIkRtamasvIkRtaM vA mUlaguNaduSTamuddezikaM sthaNDilamAzrityoccArAdi . 1849 // R na kuryAditi // kizca-samikSaryAvantike sthaNDile puruSAntarasvIkRte uccArAdi na kuryAt, puruSAntarasvIkRte tu kuryAditi // api ca-samikSuH sAdhumuddizya krItAdAvuttaraguNAzuddhe sthaNDile uccArAdi na kuryAditi // kiJca-samikSa patyAdinA kandAdike sthaNDilAniSkAzyamAne tatra vA nikSipyamANe noccArAdi kuryAditi // tayA-sa bhikSuH skandhAdau sthaNDile noccArAdi kuryAditi // kiJca-sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt, tadyathA-banantaritAryA sacittAyAM 2 pRthivyAM tatroccArAdi na kuryAt, zeSaM sugama, navaraM 'kolAvAsaMti ghuNAvAsam // api ca se bhikkhU vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANajA-iha khala gAhAvaI vA gAhAvaiputtA vA kaMdANi vA jAva bIyANi vA parisADisu vA parisADiti vA parisADissaMti vA annayaraMsi tahappagAraMsi no uccArapAsavaNaM vo sirijjA 1 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejjA-iha khala gAhAvaI vA gAhAvAputtA vA sAlINi vA vIhINi vA mugANi vA mAsANi vAkulatthANi vA javANi vA javajavANi vA pahariMsu vA pahariti vA pairissaMti vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsino uccArapAsavarNa ghosirijA 2 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejA-AmoyANi vA ghasANi vA bhilayANi vA vijjulayANi vA khANayANi vA kaDayANi vA pagaDANi vA darINi vA // 41 //
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH lIlAvA.) zruta02 cUlikA 2 uccAraprazravaNA // 850 // paduggANi vA samANi vA 2 annayaraMsi tahappagAraMsi thaDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijA 3 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANijjA-mANasaraMdhaNANi vA mahisakaraNANi vA vasahakaraNANi vA assakaraNANi vA kukkuDakaraNANi vA makkaDakaraNANi vA ha(ga)yakaraNANi vA lAvayakaraNANi vA baTTayakaraNANi vA tittirakaraNANi vA kavIyakaraNANi vA kaviMjalakaraNANi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilasi no uccArapAsavaNaM vosirijjA 4 // se bhikkhU vA 2 sa ja puNa thaMDilaM jANejA-vehANasahANesu vA giDapaThANesu vA tarupaDaNaTThANesu vA merupaDaNaThANesu vA visabhakkhaNayaThANesu vA agaNipaDaNaTThANesu vA annayaraMsi vA tahappa. gAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM cosirijo 5 // se bhikkha vA 2 se ja puNa thaMDilaM jANejA-ArAmANi vA ujANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sabhANi vA pavANi:vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMli no uccArapAsavaNaM vosirijA 6 // se bhikkhU vA 2 se je puNa jANijjA-adyAlayANi vA cariyANi vA dArANi vA gopurANi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijjA 7 // se bhikkha vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejA-tigANi vA caukkANi // 850 //
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 851 // ******** *** vA caccarANi vA caummuhANi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavarNa vosirijjA 8 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejjA - i' gAlavAhesu svAravAhesu vA maDayadAhesu vA maDayathubhiyAsu vA maDayaveiesa vA annayaraMsi vA taha pagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijA 9 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejjA - naiyAyataNasu vA paMkAyayaNesu vA oghASayaNesu vA seyaNavahaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavaNaM vosirijA 10 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejjA-naviyAsu vA maTTiyakhANiAsu naviyAsu goliyA vA gavANIsu vA khANosu vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDilaMsi no uccArapAsavarNa vosirijA 11 / / se jaM puNa thaMDilaM jANejA - DAgavacaMsi vA sAgavacca i vA mUlagavaccasi vA hRtthaMkaravaccaMsi vA annayaraMsi vA tahRpagAraMsi thaMDilaMsi no uccAra pAsavarNa vosirijA 12 // se bhikkhU vA 2 se jaM puNa thaMDilaM jANejjA asaNavarNasi vA saNavaNasi vA ghAyaivaNaMsi vA keyaivaNaMsi vA aMbavaNaMsi vA asogavaNaMsi vA nAgavarNasi vA punnAgavaNaMsi vA cullagavaNaMsi vA annayaresu tahapagAre pattoverasu vA puSphoveesa vA phaloveesu vA bIAveesu vA harioveesu vA no uccArapAsavarNa *********************************** / 851 //
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ vosirijA // sU0 166 / / sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt tadyathA yatra gRhapatyAdayaH kandabIjAdiparikSepaNAdikAH kriyAH kAlatrayavaniH kuryustatraihikAmuSmikApAyabhayAduccArAdi na kuryAditi // tathA-yatra ca gRhapatyAdayaH zAnyAdInyuptavanto vapanti vasyanti vA tatrApyuccArAdi na vidadhyAditi // kiJca - bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt, tadyathA - 'AmokAni' * 852 / / kacavarapuJjAH 'ghasAH' vRhatyo bhUmirAjaya : 'bhilugANi' zlakSNabhUmirAjayaH 'vijjalaM' picchalaM 'sthANuH pratItaH 'kaDavANi' ikSujo nalakAdidaNDakAH 'pragarttAH' mahAgarttAH 'darI' pratItA 'pradurgANi' kuDayaprAkArAdIni etAni ca samAni vA viSamANi vA bhaveyustadeteSvAtmasaMyama virAdhanAsambhavAnnoccArAdi kuryAditi / kiJca - sa bhikSuryatpunarevaMbhUtaM sthaNDilaM jAnIyAt, tadyathA - 'mAnuSarandhanAni' culnyAdIni tathA mahiSyAdInuddizya yatra kiJcitkriyate te vA yatra sthApyante tatra lokaviruddhapravacanopaghAtAdimayAnnoccArAdi kuryAditi // tathA-sa bhikSuH 'vehAna sasthAnAni' mAnuSollavanasthAnAni 'gRdhapRSThasthAnAni yatra mumUrSavo gRdhrAdibhakSaNArthaM rudhirAdidigdhadehA nipatyAsa te 'tarupatanasthAnAni ' yatra muva evAnazanena taruvatpatitAstiSThanti tarubhyo vA yatra patanti, evaM merupatanasthAnAnyapi, meruzca - parvato'bhidhI - yata iti, evaM viSabhakSaNAgnipravezasthAnAdiSu noccArAdi kuryAditi // api ca-ArAmadevakulAdau noccArAdi vidadhyAditi // tathA - prAkArasambandhinyaTTAlAdau noccArAdi kuryAditi // kiJca trikacatuSkacatvarAdau ca noccArAdi vyutsRjediti // kiJca sa bhikSuraGgAradAhasthAna zmazAnAdau noccArAdi vidadhyAditi // api ca-- ' nadyAyatanAni' yatra tIrthasthAneSu bhIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) ****** zrutaskaM0 2 cUlikA * 2 uccAra prazravaNA 4- (10) // 852 //
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 853 // lokAH puNyAtha snAnAdi kurvanti 'paDAyatanAni' yatra paGkilapradeze lokA dharmArtha loTanAdikriyA kurvanti 'oghAyata. nAni' yAni pravAhata eva pUjyasthAnAni taDAgajalapravezoSamArgo vA 'saMcanapathe vA', nIkAdau noccArAdi vidheyamiti / / tathA-samikSarabhinavAsu mRtkhaniSu, tathA navAsu goprahenyAsu 'gavAdamISu' sAmAnyena vA gavAdanISu khanISu vA noccArAdi vidadhyAditi / kiJca-'DAga'tti DAlapradhAnaM zAka patrapradhAnaM tu zAkameva tadvati sthAne, tathA mUlakAdivati ca noccArAdi karyAditi // tathA-prazano-bIyakastadvanAdau ca noccArAdi kuryAditi, tathA patrapuSpaphalAdyapeteSviti // kathaM coccArAdi kuryAditi dazaryati se bhikkhU vA 2 sayapAyayaM vA parapAyayaM vA gahAya letamAyAe egaMtamavakkame aNA. vAyaMsi asaMloyaMsi appapANaMsi jAva makkaDAsaMtANayaMsi ahArAmaMsi vA uvassayaMsi tao saMjayAmeva uccArapAsavarNa vAsirijA, se tamAyAe egatamavakkame aNAvAhasi jAva saMtANayaMsi ahArAmaMsi vA jhAmathaMDillaMsi vA annayaraMsi vA tahappagAraMsi thaMDillaMsi acittaMsi tao saMjayAmeva uccArapAsavaNaM vosirijA, eyaM khala tassa jAva sayA jaijjAsi ttibemi // sU0 167 // // uccArapAsavaNasattikao smmtto||2-2-3(10) // sa bhikSaH svakIyaM parakIyaM vA 'pAtraka' samAdhisthAnaM gRhItvA sthaNDilaM vA'nApAtamasaMlokaM gatvoccAraM prasravaNaM vA kuryAt pratiSThApayediti, zeSamadhyayanasamAptiM yAvatpUrvavaditi // tRtIyaM saptakAdhyayanamAdito dazamaM samAptam // 2-2-3 // // 853 //
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAmavRttiH (zIlAkA.) // 854 / / // atha caturthazabdAdhyayanam // zrutaska02 tRtIyAnantaraM caturthaH saptakakaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAdye sthAna dvitIye svAdhyAyabhUmistRtIye cUlikA.. uccArAdividhiH pratipAditaH, teSu ca vartamAno yadyanukulapratikUlazabdAn zRNuyAtteSvaraktadviSTena bhAvyam, ityanena uccArasambandhenAyAtasyAsya nAmaniSpanne nikSepe zabdasaptakaka iti nAma, asya ca nAmasthApane anAdRtya dravyanikSepaM darzayitu prazravaNA0 niyuktikRdgAthApazcA?nAha - 4-11) davvaM saMThANAI bhAvo vanakasiNaM sabhAvo ya / davvaM saddapariNayaM bhAvo u guNA ya kittI ya // 323 // . dravyaM noAgamato vyatirikta zabdatvena yAni bhASAdravyANi pariNatAni tAnIha gRhyante, bhAvazabdastvAgamataH zabde upayuktaH, noAgamatastu guNA-ahiMsAdilakSaNA yato'sau hiMsA'nRtAdivitilakSaNaguNaiH zlAdhyate, kIrtizca yathA bhagavata eva catustriMzadatizayAdhupetasya sAtizayarUpasaMpatsamanvitasyetyarhanniti loke khyAtiriti, niyuktyanugamAdanantaraM sUtrAnugame | sUtraM, tacce dam se bhikkhu vA jAva muiMgasaddANi vA naMdosaddANi vA jhallarIsahANi vA annayarANi vA tahappagArANi vA virUvarUvAi saddAI vitatAI kannasoyaNapaDiyAe no abhisaMdhA. rijA gamaNAe 1 // se bhikkhU vo 2 ahAvegaiyAI saddAI' suNei, taMjahA-vINA 854
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 855 // sahANi vA vipaMcIsaddANi vA baddho(pippI)sagasaddANi vA tUNayasahANi vA paNava(vaNaya) saddANi vA tuMbavINiyasahANi vA DhaMkuNasahAI annayarAI tahappagArAI virUvarUvAI sahAI tatAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe // se bhikkhU vA 2 ahAvegaiyAI saddAi suNeha, taMjahA-tAlasaddANi vA kaMsatAlasaddANi vA lattiyasahANi vA godhiyasahANi vA kirikiriyAsadANi vA annayarANi vA tahappagArANi vA virUvaruvAi ghaNa(tAla)saddANi karaNasoyapaDiyAe No abhisaMdhArejA gamaNAe 3 // se bhikkhU vA 2 ahAvegaiyAI sadAI suNeha, taMjahA-saMkhasaddANi vA veNasaddANi vA paMsasahANi vA kharamuhisaddANi vA piripiriyAsaddANi vA annayarANi vA tahappagArAI vikhvaruvAIsahAI jhasirAI kannasoyapaDiyAe No abhisaMdhAraMjA gamaNAe 4 // // sU0 168 // 'sa' pUrvAdhikRto bhikSayadi vitatatatadhanazuSirarUpAMzcaturvidhAnAtoghazabdAn zRNuyAt , tatastacchavaNapratijJayA 'nAbhisandhArayedgamanAya na tadAkarNanAya gamanaM kuryAdityathaiH, tatra vitataM-mRdaGganandIjhallaryAdi, tataM-vINAvipaJcIbaddhIsakAditantrIvAdyaM, vINAdInAM ca medastrantrIsaGkhyAto'vaseyaH, ghanaM tu-hastatAlakaMsAlAdi pratItameva navaraM lattikAkaMzikA gohikA-bhANDAnAM kakSAhastagatAtodyavizeSaH 'kirikiriyA' teSAmeva vaMzAdikambikAtodyaM, zuSiraM tu zaGka | // 55 //
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAjavRttiH (zolAkA.) zrutaH . culikA 2 saptakakA. // 856 // vevAdIni pratItAnyeva, navaraM kharamuhI-toDADikA 'piripiriyatti koliyakapuTAvanaddhA vaMzAdinalikA, ityeSa sUtracatuSTayasamudAyArthaH // kizca se bhikkhU vA 2 ahAvegaiyAI saddAi suNeha, taMjahA-vappANi vA phalihANi vA jAva sarANi vA sAgarANi vA sarasarapaMtiyANi vA annayarAi vA tahappagArAI virUvarUvAi sadAi kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe ? // se bhikkhU vA 2 ahAvegaiyAi' saddAi suNaha, taMjahA-kacchANi vA NamANi vA gahaNANi vA vaNANivA vaNa duggANi vA pavvayANi vA pavvayaduggANivA annayarAI vA tahappagArAI virUvarUvAisahAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamagAe 2 // se bhikkhU vA 2 ahAvegaiyAI saddAI suNei, taMjahA-gAmANi vA nagarANi vA nigamANi vA rAyahANANi vA AsamapaTTaNasaMnivesANi vA annayarAi vA tahappagArAI virUvarUvAI saddAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe 3 / / se bhikkhU vA 2 ahA. vegaiyAI saddAI suNei, taMjahA-ArAmANi vA ujANANi vA vaNANi vA vaNasaMDANi vA devakulANi vA sbhANi vA pavANi vA annayarAi vA tahappagArAi' virUvarUvAI saddAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe 4 // se bhikkha yahANAliyAIsahAyapaDiyAyaduggANi
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1857 // vA 2 ahAvegaiyAI mahAIsuNei, taMjahA-aTTANi vA adyAlayANi vA nariyANi vA dArANi vA gopura,Ni vA anna yarAIvA tahappagArAi virUvarUvAI saddAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhAritrA gamaNAe 5 // se bhikkha vA 2 ahAvegaimAI sahAi suNei, taMjahA-tiyANi ga caukkANi vA caccarANi vA, caummuhANi vA anna. yarAi vA tahappagArAvirUvarUvAi sahAI kaNNasoyapaDiyA no abhisaMdhArijA gamaNAe // se bhikkha vA 2 ahAvegaiyAI saddAi suNeI', taMjahA-mahisakaraNa hANANi vA vasabhakaraNaTThANANi vA assakaraNaTThANANi vA.hasthikaraNaTThANANi vA jAva kaviMjalakaraNaTThANANi vA annayarAI vA tahappagArAI virUvarUvAI saddAI kaNNasoya paDiyAe no abhisadhArijA gamaNAe 7||se bhikkha vA 2 ahAvegaiyAI sahAI suNai, tajahA-mahisajuDANi vA jAva kaviMjalajuDANi vA annayarAI vA tahappa gArAI virUvamvAi sahAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA gamaNAe 8 // se bhivAva vA 2 ahAvegaiyAI saddAI suNei, taMjahA-puvajUhiyaThANANi vA haya jUhiyaThANANi vA gayajUdiyaThANANi vA annayarAI vA tahappagArAI virUvaruvAI sahAI kaNNasoyapaDiyAe no abhisaMdhArijA.gamaNAe // suu0139|| // 857 //
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zIlAkA.) taskaM.2 cUlikA.. zabda saptai // 858 // sa bhikSuratha kadAcidekatarAn kAMzcita zabdAn zRNuyAta , tadyathA-'vappANi veti vapraH-kedArastaTAdirvA, tadvarNakAH zabdA vaprA evoktAH, vaprAdiSu vA zravyageyAdayo ye zabdAstacchvaNapratijJayA vaprAdIna gaccheditye sarvatrAyojyam / api ca-yAvanmahiSayuddhAnIti SaDapi sUtrANi subodhyAni // kiJca-ma bhikSuyuthamiti-dvandvaM vadhvagadikaM tatsthAnaM vedikAdi, tatra zravyageyAdizabdazravaNapratijJayA na gacchan , vadhUvaravarNanaM vA yatra kriyate tatra na gacchediti, evaM hayagajayathAdisthAnAni draSTavyAnIti // tathA se bhikkhU vA 2 jAva suNei, taMjahA-akkhAiyaThANANi vA mANummANiyahANANi vA mahatA''hayanagoyavAIyataMtItalatAlatuDiyapaDuppavAiyahANANi vA annayarAi' tahappa. gArAha sahAIno abhisaMdhArejA gamaNAe 1 // se bhikkhU vA 2 jAva suNA, taMjahAkalahANi vA DiMbANi dhA DamarANi vA dorajANi vA verajANi vA viruddharajANi vA annayarAi tahappagArAi sahAI no abhisaMdhArejA gamaNAe 2 // se bhikkhU vA 2 jAva suNei khuDiyaM dAriyaM paribhuttamaMDiyaM alaMkiyaM nivujhamANi pahAe pagaM vA purisaM vahAe nINijjamANaM pehAe annayarANi vA tahapagArANi vA no abhisaMvArejA gama. NAe 3 // se bhikkhU vA 2 annayarAI virUvarUvAI mahAsavAi' evaM jANejjA, taMjahAbahusagaDANi vA bahurahANi vA bahumilakkhaNi vA bahupacaMtANi vA annayarAitahappa
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200.00 .851 // 400000........300: 0 gArAivirUvarUvAi mahAsaMvAI kannasoyapaDiyAe no abhisaMdhAritrA gamaNAe 4 // se bhivakhu vA annayarAivirUvarUvA mahussavAievaM jANinA, taMjahA-itthINi vA purimANi vA therANi vA DaharANi vA majjhimANi vA AbharaNavibhUsiyANi vA gAyaMtANi vA vAyaMtANi vA nacaMtANi vA hasaMtANi vA ramaMtANi vA mohaMtANi vA vipulaM asaNaM pANaM svAimaM sAimaM paribhujaMtANi vA paribhAyaMtANi vA villaDDiya. mANANi vA vigovayamANANi vA annayarAI tahappagArAI virUvarUvAi mahussavAi kannasoyapachiyAe no abhisaMdhArejA gamaNAe 5 // se bhikkhU vA 2 no ihalAiehiM saddehiM no paraloiehiM saddahiM no suehiM saddehiM no asuehiM saddehiM no dihiM saddahiM no adihiM saddehiM no kanehi saddehiM sajijA nA gijjhijjA no mujjhijjA no ajjhovvjijaa|| evaM skhala tassa jAva jaejjAsi ttivemi 7 // sU0 170 // / shsttiko||-2-4-(11)|| sa bhikSuH 'AkhyAyikAsthAnAni' kathAnakasthAnAni, tathA 'mAnonmAnasthAnAni' mAna-prasthakAdiH unmAnaMnArAcAdi, yadivA mAnonmAnamityazvAdInAM vegAdiparIkSA tatsthAnAni tadvarNanasthAnAni vA, tathA mahAnti ca tAni AhananRtyagItAdivatantrItalatAlatruTitapratyutpannAni ca SAM sthAnAni-samAstarNanAni vA zravaNapratijJayA nAbhi 06.04 859 //
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandhArayedgamanAyeti // kizca-kalahAdivarNanaM tatsthAnaM vA zravaNapratijJayA na gacchediti // api ca-sa minuH kSullikA zrIAcA. 'dvArikAM' DikkarikAM maNDitAlaGakRtAM bahuparivRtAM 'NivujhamANiti azvAdinA nIyamAnA, tathaikaM puruSaM vadhAya E zrutaskaM0 2 rAvRttiH nIyamAnaM prekSyAhamatra kizciccho jyAmIti zravaNArtha tatra na gacchediti // ma bhikSuryAnyevaM jAnIyAt , mahAntyetAnyAzrava cUlikA.. (zIlAGkA.) sthAnAni-pApopAdAnasthAnAni vartante, tadyathA-bahuzakaTAni bahurathAni bahumlecchAni bahuprAtyantikAni, ityevaM zabda saptai0 // 86 // prakANi sthAnAni zravaNapratijJayA nAbhisandhAgyed gantumiti // kizca-sa bhikSurmahotsavasthAnAni yAnyevaM bhUtAni jAnIyAt , tadyathA-strIpuruSasthavirabAlamadhyavayAMsyetAni bhUSitAni gAyAnAdikAH kriyA yatra kurvanti tAni sthAnAni 8 zravaNecchayA na gacchediti // idAnIM sarvopasaMhArArthamAha-saH 'bhikSaH aihikAmuSmikApAyabhIruH 'no' naiva 'aihalokika' manuSyAdikRtaiH 'pAralokikaH' pArApatAdikRtaihikAmuSmikai zabdaH, tathA zrutairazrutairvA, tathA sAkSAdupalabdhairanupalabdharvA 'na saGaga kuryAt' na gagaM gacchet na gAddharya pratipadyuta na teSu mudyata nAdhyupapanno bhavet , etattasya bhikssoH| sAmagryaM, ze pUrvavat , iha ca sarvatrAyaM doSaH-ajitendriyatvaM svAdhyAyAdihAnI rAgadveSasambhava iti, evamanye'pi dossaa| / ehikAmuSmikAgayabhRtAH svadhiyA samAlocyA iti // caturthasaptakakAdhyayanamAdita ekAdazaM samAptam // .2-2-4-(11) // -- -- // 6 //
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ .861 //////////////////////////////////////////////////. // atha paJcamarUpAdhyayanam // atha pazcama rUpasapkakamadhyayanam / caturthasaptakakAnantaraM paJcamaM samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-mahAnantaraM / zravaNendriyamAzritya rAgadveSotpattirniSiddhA tadihApi cakSurindriyamAzritya niSidhyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya nAmaniSpanne nikSepe rUpasaptaikaka iti nAma, tatra rUpamya caturdhA nikSepaH nAmasthApane anAdRtya dravyamAvanikSepArtha niyuktikad gAthA'rddhamAha davvaM saMThANAI bhAvo vanna kasiNaM sabhAvo ya / dadhvaM sahapariNayaM bhAvo u guNA ya kittI ya // 324 // tatra dravyaM noAgamato vyatiriktaM pazca saMsthAnAni parimaNDalAdIni, bhAvarUpaM dvidhA-varNataH svabhAvataca, tatra varNataH kRtsnAH pazcApi varNAH, svabhAvarUpaM tvantargatakrodhAdivazAg2a maGgalalATanayanAropaNaniSThAvAgAdikam , etadviparItaM prasanna syeti, uktaJca-ruhassa kharA viTThI uppaladhavalA pasannacittassa / duhiyassa omilAyai gaMtumaNassu. ssuA hoi||1||" sUtrAnugame sUtraM, taccedam - se bhikkhU vA 2 ahAvegaiyAI ruvAI pAsai, taMjahA-gaMthimANi vA vehimANi vA pUrimANi vA saMghAimANi vA kaTThakammANi vA potthakammANi vA cittakammANi maNi. 1 ruSTasya kharA dRSTiH utpaladhavalA prasannacittasya / duHkhitasyAvamlAyati gantumanasa utsukA bhavati / / 1 / /
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH (cIlAkA.) zrataskaM. 2 cUlikA 2 rUpasapta 812 // kammANi vA daMtakammANi(mAlakammANi)vA patta chinnakammANi vA vivihANi vA veDhimAI' annayarAI tahappagArAi' virUvarUvAI cakkhudaMsaNapaDiyAe no abhisaMghArijA gamaNAe, evaM nAyavvaM jahA sahapavimA savvA vAittavajA rUvapaDimAvi // sU0 171 // ||pnycmN sattikkayaM // 2-2-5-(12) // sa bhAvamikSuH kvacit paryaTanathaikAni- kAnicinAnAvidhAni rUpANi pazyati, tadyathA-'grathitAni' grathitapuSpAdinirvatitasvastikAdIni 'veSTimAni' vastrAdinicitaputtalikAdIni 'pUrimANi'tti yAnyantaH pUraNena puruSAdyAkRtIni bhavanti 'saMghAtimAni' colakAdIni 'kASThakarmANi' rathAdIni 'pusta karmANi' le yakarmANi 'citrakarmANi' pratItAni 'maNikarmANi' vicitramaNiniSpAditasvastikAdIni, tathA 'dantakarmANi' dantaputalikAdIni, tathA patracchedyakarmANi, ityevamAdIni virUparUpANi cakSudarzanapratijJayA nAbhisandhAgyedgamanAya, etAni draSTuMgamane mano'pi na vidadhyAdityarthaH / evaM zabdasaptaikakasUtrANi caturvidhAtodyarahitAni sarvANyapIhAyojyAni kevalaM rUpapratijJayetyevamabhilApo yojyA, doSAzcAtra prAgvatsamA-8 yojyA iti // pazcamaM saptakakAdhyayanamAdito dvAdazaM samAptamiti // 2-2-5-(12) / // 62 /
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 663 // // atha SaSTha parakriyAdhyayanam // atha SaSThaM parakriyAbhidhaM saptaikakamadhyayanam / sAmprataM pazcamAnantaraM SaSThaH saptaikakaH samArabhyate, asya cAyamamisambandhaH - anantaraM rAgadveSotpattinimittapratiSedho'bhihitaH, tadihApi sa evAnyena prakAreNAbhidhIyate ityanena sambandhenAyAtasyAsya nAmaniSpanne nikSepe parakriyetyAdAnapadena nAma, tatra parazabdasya SaDvidhaM nikSepaM darzayituM niyuktikAro gAthA'rddhamAha kaM paraikikkaM ta ? na 2 mAesa 3 kama 4 bahu 5 pahANe 6 / SaTkaM 'para' iti parazabdaviSaye nAmAdiH SaDvidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAdiparamekaikaM SaDvidhaM bhavatIti darzayati, tadyathA - tatparam 1 anyaparam 2 AdezaparaM 3 kramaparaM 4 bahuparaM 4 pradhAnapara 8 miti, tatra dravyaparaM tAvattadrUpatayaiva varttamAnaM - paramanyattatparaM yathA paramANoH paraH paramANuH 1, anyaparaM svanyarUpatayA paramanyad, yathA ekAkAddhalukakAdi, eva dUdhaluka devANuka jyaNukAdi 2, 'Adezaparama' Adizyate - AjJApyata ityAdezaH - yaH kasyacikriyAyAM niyojyate karmakarAdiH sa cAsau paracAdezapara iti 3, kramaparaM tu dravyAdi caturddhA tatra dravyataH kramaparamekapradezikadravyAd dvipadezikadravyam, evaM dvayaNukAtryaNukamityAdi kSetrata ekapradezAvagADhAd dvipradezAvagADhamityAdi, kAlata ekasamayasthitikAd dvisamayasthitikamityAdi, bhAvataH kramaparamekaguNa kRSNA dviguNa kRSNamityAdi 4, // 863 //
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrutaskaM02 cUlikA 2 parakri0 6. bahuparaM bahutvena paraM bahuparaM yadyasmAdabahu tadbahuparaM, tadyathA-"jIvA puggala samayA davya paesA ya pajjavA zrIAcA rAjavRttiH ceva / thovANaMtANatA visesaahiyA duve'NatA // 1 // " tatra jIvAH stokAH tebhyaH pudgalA anantaguNA (ghIlAsA.) ityAdi 5, pradhAnaparaMtu pradhAnatvena paraH, dvipadAnAM tIrthakaraH catuSpadAnAM siMhAdiH apadAnAmajunasuvarNapanasAdiH 6, evaM kSetrakAlabhAvaparANyapi tatparAdiSaDvidhatvena kSetrAdipradhAnyatayA pUrvavatsvadhiyA yojyAnIti, sAmAnyena tu jmbuu"864||ar dvIpakSetrAtpuSkarAdikaM kSetraM paraM, kAlaparaM tu prAvRTakAlAccharatkAlaH, bhAvaparamaudayikAdaupazamikAdiH // sAmprataM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, taccedam parakiriyaM ajjhatyiyaM saMsesiyaM no taM sAyae no taM niyame, siyA se paro pAe Amajija vA pamajija vA no taM sAyae nAtaM niyame 1 / se siyA paro pAyAi' saMvAhijja vA palimaddija vA no taM sAyae no taM niyame 2 / se siyA paro pAyAi kusijja vA raijja vA no taM sAyae no taM niyame 3 / se siyA parA pAyAI tilleNa vA ghaeNa vA vasAe vA makkhina vA abhigija vA no taM sAyae 2,4 / se siyA paro pAyAiladdheNa vA kakkeNa vA cunneNa vA vaNNeNa vA ullobijja vA uvvalita vA no taM sayAe 2,5 / se siyA parI pAyAI sIodagaviyaDeNa vA 2 uccholina vA paholijja vA no taM sAyae 2,6 / se siyA paro pAyAI annayareNa vilevaNajAeNa ////////////////////////////////////////////////// //////////////////////////////////////////////////// yA sobhodagavipaDeNa vA 2 jallolita vA // 6 //
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 865 // AliMpijja vA viliMpija vA nItaM sAyae 2,7 / se siyA paro pAyAI annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvija vA padhUvija vA no taM sAyae. 2, 8 / se siyA parI pAyAo ANayaM vA kaMTayaM dhAnoharija vA visohija vA no taM sAyae 2,9 / se siyA paro pAyAo pUrva vA soNiyaM vA noharija vA visohijja vA no taM sAyae 2, 10 / se siyA paro kArya Amajjeja vA pamajija vA no taM sAyae motaM niyame 11 / se siyA paro kAyaM loNa vA saMvAhijja vA palimadijja vA no taM sAyae 2, 12 / se siyA paro kArya tilleNa vA gharaNa vA vasAe vA makkhina vA anaginja vA no taM sAyae 2, 13 / se siyA paro kAyaM laddheNa vA kakkeNa vA cupaNeNa vA vaNNeNa vA ulloDhinja vA ujvalija vA no taM sAyae 2,14 / se siyA paro kArya sIodagaviya. DeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholina vA padhovija vA no taM sAyae 2, 15 / se siyA paro kArya annayareNa vilevaNajAeNa AliMpija vA vilipija vA no taM sAyae 2, 13 / se siyA paro kAyaM annayareNa dhUvaNajAeNa dhUvija vA padhUvija vA no taM sAyae 2, 17 / se siyA paro kAyaMsi vaNaM Amajija vA pamajija vA no taM sAyae 2,18 / se siyA paro kAyaMsi vaNaM saMvAhinna vA palimadina vA notaM / 86
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 866 // zrataska02 cUlikA.2 parikra. saaye| se siyA paro kAyaMsi vaNaM tilleNa vA ghaeNa vA vasAe vA makkhina vA ambhaMgija vA no taM sAyae 2, 19 / se siyA paro kAyaMsi vaNaM laDeNa vA 4 ullohija vA uvvaleja vA no taM sAyae 0,20 / se siyA paro kAyaMsi vaNaM sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholijja vA padhovija vA no taM sAyae 2, 21 / se siyA paro kAyaMsi vaNaM vA gaMDaM vA araI vA pulayaM vA bhagaMdalaM vA annayareNaM satthajAeNaM acchidijja vA vicchidija vA no taM sAyae 2, 22 / se siyA paro annayareNa satthajAeNa AJchidittA vA vicchidittA vA pUyaM vA soNiyaM vA nIharija vA visohija vA no taM sAyae 2, 23 / se siyA paro kAyaMsi gaMDaM vA arahavA pulaiyaM vA bhagaMdalaM vA Amajija vA pamajija vA no taM sAyae 2, 24 / se siyA paro kAryasi gaMDaM vA 4 saMvAhija vA palimahija vA no taM sAyae 2, 25 / siyA se paro kAyaMsi gaMDaM vA 4 tilleNa vA 3 makkhina vA abhaMginja vA no taM yasAe 2, 26 / se siyA paro kAryasi gaMDaM vAluddhaNa vA 4 ullodija vA uvvalija vA no taM sAyae 2, 27 / se siyA paro kAyaMsi gaMDavA 4 sIodagaviyaDeNa vA usiNodagaviyaDeNa vA uccholijja vA padhovinna vA no taM sAyae 2, 28 / se siyA paro kAyaMsi gaMDaM vA 4
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11867 // annayareNaM satthajAeNaM acchidila vA vicchidila vA annayareNaM satthajAeNaM acchidittA vA vicchidittA vA pUyaM vA soNiyaM vA nIharija vA visohijja vA no taM sAyae 2, 29 / se siyA paro kAyaMsi seyaM vA jallaM vA nIharija vA visohinja vA no taM sAyae 2, 30 / se siyA parI acchimalaM vA kaNNamalaM vA daMtamalaM vA nahamalaM vA noharija vA visohija vA no taM sAyae 2, 32 / se siyA paro dohAI vAlAI dohAivA romAI dIhAI bhamuhAI dohAi kakvaromAI dAhAI vasthiromAi' kappija vA saMThavija vA no taM sAyae 2, 32 / se siyA paro sosAo likkhaM vA jUyaM vA nIharija vA visohija vA no taM sAyae 2, 33 / se siyA paro aMkasi vA paliyaMkaMsivA tuyahAvittA pAyAI Amajija vA pamajijja vA no taM sAyae 2,evaM hihimo gamo pAyAi bhANiyavvo 34 / se siyA paro aMkaMsivA paliyaMkasi vo tuyahAvittA hAraM vA aDahAraM vA uratthaM vA geya vA mauDaM vA pAlaMbaM vA suvannasutaM vA Avihijja vA piNahija vA no taM sAyae 2, 35 / se siyA paro ArAmaMsi vA ujANaMsi vA nIharittA vA pavisittA vA pAyAI Amanjina vA pamajija vA no taM sAyae 2, 36 / evaM neyavcA annamannakiriyAvi 37 // sU. 172 // //////////////////////////////////////////////////// // 867 //
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAvRttiH zIlAkA.) cUlikA 2 parakri06 // 868 // para-Atmano vyatirikto'nyastasya kriyA-ceSTA kAyavyApArUpA tA pakriyAm 'AdhyAtmikoma' Atmani kriya mANAM, punarapi vizinaSTi--'sAMzleSikI' karmasaMzleSajananIM 'no' naiva 'AsvAdayet' abhilaSet, manasA na tatrAbhilASaM kuryAdityarthaH, tathA na ta parakriyA niyamayet' kArayedvAcA, nApi kAyeneti / tAM ca pakriyAM vizeSato darzayati'se' tasya sAdhorniSpratikarmazarIrasya saH 'para' anyo dharmazraddhayA pAdau gjo'vaguNThinau AmRjyAta karpaTAdinA, vAzabdastUttarapakSApekSaH, tannAsvAdayenApi niyamayediti, evaM sa sAdhustaM paraM pAdau saMbAdhayantaM mardayantaM vA sparzayantaMraJjayantaM, tathA tailAdinA mranayantamabhyaJjayantaM vA tathA lodhAdinA udvarttanAdi kurvantaM, tathA zItodakAdinA uccholanAdi kurvANaM, tathA'nyatareNa sugandhidravyeNAlimpanta tathA viziSTadhUpena dhUpayantaM, tathA pAdAtkaNTakAdikamuddharantam, evaM zoNitAdikaM nissArayantaM 'nAsvAdayet' manasA nAmilaSeta nApi niyamayeta-kArayedvAcA kAyeneti // zeSANi kAyavraNagatAdIni ArAmapravezaniSkramaNapramArjanasUtraM yAvaduttAnArthAni // evamamumevArthamuttarasaptakake'pi tulyatvAtsaGkSeparuciH sUtrakAro'tidizati- 'evam' iti yAH pUrvoktAH kriyA-rajApramArjanAdikAstAH 'anyo'nya' parasparataH sAdhunA kRtapratikriyayA na vidheyA ityevaM netanyo'nyo'nyakriyAsapta kaka iti / / kizca se siyA paro suddhaNaM vahavaleNa vA teicchaM AuTTe, se siyA paro asuddheNaM vaibalaNaM teicchaM AuTTe se siyA paro gilANassa sacittANi vA kaMdANi vA mUlANi vA tayANi vA hariyANi vA khaNittu kaDDitta vA kaTThAvittu vA teicchaM AuTAvija no taM
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 866 //////////////////////////////////////////////// sAie 2, 2 / kaDaveyaNA pANabhUyajIvasatA vegaNaM veiMti 3 / eyaM khala tassa bhikkhussa bhikkhuNoe vA sAmaggiyaM jaM savaDhehiM sahie samie sayA jae seyamiNaM manijAsi 4 / timi // sU0 173 // chaTThao sattikkao // 2-1-1-(13) // . se tasya sAdhoH sa para zuddhanAzuddhena vA 'vAgyalena' mantrAdisAmarthena 'cikitsA' vyAdhyupazamam 'Audde'tti katta mamilaSeta / tathA sa paro glAnasya sAdhozcikitsArtha sacittAni kandamUlAdIni 'gvanitvA' mamAkRSya svato'nyena vA khAnayitvA cikitsAM kattu mamilaSet tacca nAsvAdayet' nAmilaSenmanasA, etacca bhAvayet-iha pUrvakatakarmaphalezvarA jIvAH karmavipAkakRtakaTukavedanAH kRtvA pareSAM zArIgmAnamA vedanAH svataH prANibhUtajIvasattAstatkarmavipAkA vedanAmanubhavantIti, uktaJca-"punarapi sahanIyo duHkhapAkastavAyaM, na khalu bhavati nAzaH karmaNAM saJcitA / / iti sahagaNayitvA yadyadAyAti samyaka, sadasaditi viveko'nyatra bhUyaH kutaste ? // 1 // " zeSamuktArtha yAvadadhyayanaparisamAptiriti / SaSThamAditastrayodazaM saptakakAdhyayanaM samAptam // 2-2-6- 13) // 64 //
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 870 // // atha saptamaM anyonyakriyAdhyayanam // atha saptamamanyo'nyakriyAbhidhamadhyayanam / SaSThAnantaraM saptamo'sya cAyamabhisambandhaH - ihAnantarAdhyayane sAmAnyena parakriyA niSiddhA, iha tu gacchanirgatoddezenAnyo'nyakriyA niSidhyate ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya nAmaniSpanne nikSepe anyo'nyakriyeti nAma, tatrAnyasya nidoSArtha niyuktikRd gAthApazcArddhamAha - anne chakkaM taM puNa tadannamAesao ceva // 325 // anyasya nAmAdiSaDvidho nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAnyastridhA - tadanyad anyAnyad AdezAnyacceti dravyapavanneyamiti // atra parakriyAyAmanyo'nya kriyAyAM ca gucchAntargatairyatanA karttavyeti, gacchanirgatAnAM svetayA na prayojanamiti darzayitu niyukti dAha ** jayamANassa paro jaM kareha jayaNAe tattha ahigAro / niSpaDikammassa u annamannakaraNaM ajuntaM tu // 326 // sattikkANaM nijjuttI sammattA // jayamANassetyAdi pAtanikayaiva bhAvitArthA / sAmprataM sUtraM taccedam - 1. se bhikkhU vo 2 annaMmannakiriyaM ajjhatthiyaM saMseiyaM no taM sAyae 2, 1 // se annamannaM pAe Amajjijja vA pemajjijja vA no taM sAyae 2, sesaM taM caiva 2 // eyaM khalu jAva : jajjAsi tibemi 3 // sU0 174 // saptamam // 2-2 - 7 - (14)(23) // zruta* 2 cUlikA * 2 anyo0 7 // 870 //
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 871 __ anyo'nyasya-parasparasya kriyA-pAdAdipramArjanAdikAM sarvA pUrvoktA. kriyAvyatihAravizeSitAmAdhyAtmikI sAMzleSikI nAsvAdayedityAdi pUrvavanneyaM yAvadadhyayanasamAptiriti // saptamamAditazcaturdazaM, saptakakAdhyayanaM samApta, dvitIyA ca samAptA cUlikA / / 2-2-7-(14) // ... // atha bhAvanAkhyA tRtIyA cUlikA // uktA dvitIyA cUlA, tadanantaraM tRtIyA mamArabhyate, asyAzcAyamamisambandhaH-ihAditaH prabhRti yena zrIvardhamAnasvAminedamarthato'bhihitaM tamyopakAritvAttadvaktavyatA pratipAdayitu tathA pazcamahAvratopenena sAdhunA piNDazayyAdika grAhyamatasteSAM mahAvratAnAM paripAlanArtha bhAvanA pratipAdyA ityanena sambandhenAyAteyaM dhUDeti, asthAnatvAyanuyogadvArANia bhavanti, tatropakramAntargato'yamarthAdhikAraH, tadyathA-aprazasta bhAvanAparityAgena prazastA bhAvanA bhAvayitavyA iti, nAmaniSpanne nikSepe bhAvaneti nAma, tasyAzca nAmAdi caturvidho nikSepaH tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyAdinikSepArtha niyuktikRdAhadavvaM gaMdhaMgatilAiesu sIuNhavisahaNAIsu / bhAvaMmi hoi duvihA pasatya taha appasatthA ya // 327 // tatra 'dravya'miti dravyabhAvanA noAgamato vyatiriktA gandhAGga:-jAtikusumAdibhivyastilAdiSu dravyeSu yA vAsanA sA dravyabhAvaneti, tathA zItena mAvitaH zItasahiSNuruSNena vA uSNa sahiSNurbhavatIti, AdigrahaNAdvathAyAmakSuNNadeho 871 //
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUlikA.3 bhAvanA (caulAkA vyAyAmasahiSNurityAdyanyenApi dravyeNa dravyasya yA bhAvanA sA dravyabhAvaneti, bhAve tu-bhAvaviSayA prazastA'prazastabhedena bIAcA dvirUpA bhAvaneti / / tatrAprazasta-bhAvabhAvanAmadhikRtyAha- . baGgatiH pANivaha musAvAe adattamehaNapariggahe caMca / kohe mANe mAyA lobhe ya havaMti apasatthA // 328 // prANivadhAyakAryeSu prathamaM pravarttamAnaH sAzaGkaH pravartate pazcAtpaunaH punyakaraNatayA nizaGkaH pravarttate, taduktam- "kro.872|| tyAdau tAvatsaghaNahRdayaH kiJcidazubhaM, dvitIyaM sApekSo vimRzati ca kArya ca kurute / tRtIyaM niHzako vigataghaNama nyatprakurute, nataH pApAbhyAsAtsananamazubheSu praramate // 1 // " // prazastabhAvanAmAha-- daMsaNanANacarite tavaveragge yahoi upstthaa|jaa ya jahA tA ya tahA lakavaNa buccha salakSaNao // 329 // darzanajJAnacAritratapovairAgyAdiSu yA yathA ca prazastabhAvanA bhavati to pratyekaM lakSaNato vakSya iti // darzanabhAvanArthamAhatitthagarANa bhagavao pavayaNapAvayaNiahasaiDrINaM / abhigmnnnmnndrisnnkittnnsNpuuannaathunnnnaa||33|| tIrthakRtA bhagavatA pravacanasya-dvAdazAGgasya gaNipiTakasya, tathA prAvacaninAm-AcAryAdInAM yugapradhAnAnA, tathA'tizayinAmRddhimatA-kevalimanaHparyAyAvadhimaccaturdazapUrva vidA tathA''moSadhyAdiprAptaRddhInAM yadabhigamanaM gatvA ca darzanaM tathA guNotkIrtanaM saMpUjanaM gandhAdinA stotraiH stavanamityAdikA darzanabhAvanA, anayA hi darzanabhAvanayA'navarataM / bhAvyamAnayA darzanazuddhirbhavatIti // kiJcaB jammAbhiseyanikkhamaNacaraNanANuppayA ya nivvANe / diyaloabhavaNamaMdaranaMdosarabhomanagaresu // 31 // //////////////////////////////////////////////
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTThAvayamujite gayaggapayae ya dhammacakke ya / pAsarahAvattamagaM camaruppAyaM ca vaMdAmi // 332 // tIrthakRtAM janmabhUmiSu tathA niSkramaNacaraNajJAnotpattinirvANabhUmiSu tathA devalokabhavaneSu mandareSu tathA nandIzvaradvIpAdau momeSu ca-pAtAlabhavaneSu yAni zAzvatAni caityAni tAni vande'hamiti dvitIyagAthAyAmante kriyeti, evamaSTApade, tathA zrImadujjayantagirI 'gajAnapade' dazArNakUTavartini tathA takSazilAyAM dharmacakre tathA ahicchatrAyAM pArzvanAthasya dharaNendramahimAsthAne, evaM rathAvateM parvate vairasvAminA yatra pAdapopagamanaM kRtaM yatra ca zrImavarddhamAnamAzritya camarendraNotpatanaM kRtam, eteSu ca sthAneSu yathAsammavabhigamanavandanapUjanotkIrtanAdikAH kriyAH kurvato darzanazuddhibhavatIti // kizca - gaNiyaM nimitta juttI saMdiTThI avitahaM imaM nANaM / iya egaMtamuvagayA guNapaJcAyA ime atthA // 333 // guNamAhappaM isinAmakittaNaM suranariMdapUyA ya / porANaceiyANi ya iya esA daMsaNe hoi // 334 // pravacanavidAmamI guNapratyayikA arthA bhavanti, tadyathA-gaNitaviSaye-bIjagaNitAdau paraMpAramupagato'yaM, tathA'STAGgasya nimittasya pArago'yaM, tathA dRSTipAtoktA nAnAvidhA yuktI:-dravyasaMyogAn hetUnvA vetti, tathA samyag-aviparotA dRSTi:-darzanamasya tridazairapi cAlayitumazakyA tathA'vitathamasyedaM jJAnaM yathaivAyamAha tattathaivetyevaM prAvacanikasyAcAryAdeH prazaMsAM kurvato darzanavizuddhirbhavatIti, evamanyadapi guNamAhAtmyamAcAryAdeva'rNayataH tathA pUrvamaharSINAM ca nAmokIrtanaM kurvataH teSAmeva ca suranarendrapUjAdikaM kathayataH tathA cirantanacaityAni pUjayataH ityevamAdikAM kriyAM kurvatasta //////////////////////////////////////////////////////// | // 73 //
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhImAnAgaGgavRttiH zIlAkA. zruta02 cUlikA bhAvanAbhya0 dvAmanAvAsitasya darzanavizuddhirbhavatItyeSA prazastA darzanaviSayA bhAvaneti // jJAnabhAvanAmadhikRtyAha- . tattaM jIvAjIvA nAyavvA jANaNA ihaM dihA / iha kajakaraNakAragasiddhI iha baMdhamukkho y|| 335 // baDo ya baMdhaheU baMdhaNabaMdhapphalaM sukahiyaM tu / saMsArapavaMco'vi ya ihayaM kahio jiNavarehiM // 336 // nANaM bhavissaI evamAiyA vAyaNAiyAo ya / sajjhAe Autto gurukulavAso ya iya naanne|| 337 // tatra jJAnasya bhAvanA jJAnabhAvanA-evaMbhRtaM maunIndraM jJAnaM pravacanaM yathA'vasthitAzeSapadArthAvirbhAvamityevaMrUpeti, anayA ca pradhAnamokSAGgaM samyaktvamAdhigamikamAvirbhavati, yatastattvArtha zraddhAnaM samyagdarzanaM, tattvaM ca jIvAjIvAdayo nava padArthAH, te ca tatvajJAnArthinA samyag jJAtavyAH , tatparijJAnami haiva-Arhate pravacane dRSTama-upalabdhamiti, tathehaiva-Arhate pravacane kArya-paramArtharUpaM mokSAsyaM tathA karaNaM-kriyAsiddho prakRSTopakArakaM samyagdarzanajJAnacAritrANi, kArakaH-sAdhuH samyagdarzanAdyanuSThAtA, kriyAsiddhizca-ihaiva mokSAvAptilakSaNA, tAmeva darzayati-bandhaH-karmabandhanaM tasmAnmokSa:- karmavicaTanalakSaNaH, asAvapI haiva, nAnyatra zAkyAdikaprabacane bhavati, ityevaM jJAnaM bhAvayato jJAnabhAvanA bhavatIti / tathA 'baddhaH aSTaprakArakarmapudgalaiH pratipradezamaSaSTabdho jIvaH, tathA 'bandhahetavaH' mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogAH tathA bandhanamaSTaprakArakarmavargaNArUpaM tatphalaM-caturgatisaMsAraparyaTanasAtAsAtAdyanubhava narUpamiti, etatsarvamatraiva sukathitam , anyadvA yatkizcitsubhASitaM tadihaiva pravacane'bhihitamiti jJAnabhAvanA, tathA vicitrasaMsAraprapaJco'traiva jinendraH kathita iti // tathA jJAnaM mama viziSTataraM bhaviSyatIti jJAnabhAvanA vidheyA, jJAnamabhyasanIyamityarthaH, AdigrahaNAdekAgracittatAdayo ////////////////////////////////////////////////// // 874 /
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 875 // guNA bhavantIti, tathaitadapi jJAne bhAvanIyaM, yathA-"jaM annANI kammaM khaI" ityAdi, tathai bhizca kAraNe namabhyasanIyaM. tadyathA-jJAnasaGagrahArtha nirjarArtham avyavacchittyarthaM svAdhyAyArthamityAdi, tathA jJAna bhAvanayA nityaM gurukula vAso bhavati, tathA coktam-'NANassa hoi bhAgI thirayarao daMsaNe caritte ya / dhannA AvakahAe gurukulavAsaM na muzcanti // 1 // ", ityAdikA jJAnaviSapA bhAvanA bhavatIti // cAritrabhAvanAmadhikRnyAha sAhamahiMsAdhammo saccamadattaviraI ya baMbhaM ca / sAhu pariMggahaviraI sAhu tavo bArasaMgo ya // 338 // veraggamappamAo egattA(gge) bhAvaNA ya erisagaM / iya caraNamaNagayAo bhaNiyA itto tavo vucchaM // 33 // sAdhu-zobhano'hiMsAdilakSaNo dharma iti prathamavatabhAvanA, tathA satyamasminnevAhate pravacane sAdhu-zomanaM nAnyatreti dvitIyavratasya, tathA'dattaviratizcAtraiva sAdhvIti tRtIyasya, evaM brahmacaryamapyatraiva navaguptiguptaM dhAryata iti, tathA parigrahaviratizcehaiva sAdhvIti, evaM dvAdazAGga tapa ihaiva zobhanaM nAnyatreti // tathA vairAgyabhAvanA-sAMsArikasukhajugupsArUpA, evamapramAdabhAvanA-madyAdipramAdAnAM karmabandhopAdAnarUpANAmanAsevana rUpA, tathaikAgrabhAvanA-2eko me sAsao appA, nnaanndNsnnsNjuo| sesA me bahirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // 1 // " ityAdikA bhAvanAH ( iti prakRSTamaSitvAGga ) 'caraNamupagatA caraNAzritAH, ita Uba tapobhAvanA 'vakSye' abhidhAsya iti // 1 jJAnasya bhavati bhAgI sthirataro darzane cAritre ca / dhanyA yAvatkathaM gurukulavAsaM na muJcanti // 1 // 2 eko me zAzvata AtmA jJAnadarzanasaMyutaH / zeSA me bAhyA bhAvAH sarve saMyogalakSaNAH // 1 // .875 //
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AcA gaGgavRttiH (11.) 876 // ****** kiha me havijja'vaMjho divaso ? kiM vA pahU tavaM kAu' ? / ko iha davve jogo khitte kAle samayabhAve? // 340 // 'kathaM ' kena nirvikretyAdinA tapatA mama divaso'vandhyo bhavet 1 kataradvA tapo'haM vidhAtu' 'prabhuH ' zaktaH 9, tacca kataratapaH kammin dravyAdau mama nirvahati 1 iti bhAvanIyaM tatra dravye utsargato vallacaNakAditre kSetre snigdharUkSAdau kAle zitoSNAdau bhAve'glAno'hamevaMbhUtaM tapaH kamalam, ityevaM dravyAdikaM paryAlocya yathAzakti tapo vidheyaM "zaktitatyAgatapasI' ( tavArthe a0 6 sU0 23 darzana0 ) iti vacanAditi // vizva ucchAhapATaNA iti (eva) tave saMjame ya saMghayaNe / veragge'NiccAI hoi carite ihaM pagayaM // 341 // tathA'nazanAdike tapasyanigUhitabalavIryeNotsAhaH karttavyaH, gRhItasya ca pratipAlanaM karttavyamiti, uktaJca - ""titthayase ca unANI suramahio sijjhianvayadhuvammi / aNimUhiabalavirio savvatthAmesu ujjamaha // 1 // / kiM puNa avasesehiM dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / hoi na ujjamiavvaM sapaJcavAryami mANusse ! / / 2 / / " ityevaM tapasi bhAvanA vidheyA / evaM 'saMyame' indriyanoindriyanigraharUpe, tathA 'saMhanane' vajrarSabhAdike taponirvAhanAsamarthe bhAvanA vidheyeti, vairAgyabhAvanA tvanityatvAdibhAvanArUpA, taduktam- "bhAvayitavyamanityatva 1 mazaraNatvaM 2 tathaikatA 3 Sara 4 / azucitvaM 5 saMsAraH 6 karmAzrava 7 saMvara 8 vidhizca / / 1 / / 1 tIrthakarazcaturjJAnI suramahito dhruve sedhitavye / anigUhitabalavIryaH sarvasthAmnodyacchati / / 1 / / kiM punaravazeSadu :khakSayakAraNAt suvihitaiH / bhavati nodyamitavyaM sapratyapAye mAnuSye / / 2 / / zrutaskaM0 2 cUlikA 2 bhAvanAdhya0 / / 76 /
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 877 // nirjaraNa : lokavistara 10 dharmasvAkhyAtatattvacintA ca 11 / bodheH sudUrla bhatvaM ca 12 bhAvanA bAdaza vizuddhAH // 2 // " ityAdikA anekaprakArA bhAvanA bhavantIti, iha punazcAritre prakRta-caritrabhAvanayehAdhikAra iti // niyuktyanugamAnantaraM sUtramuccAraNIyaM, taccedam teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvAre paMcahatyuttare yAvi hutthA, taMjahAhatyattarAI'cue caitA gambhaM vakkate, hatthuttarAhiM ganbhAo ganmaM sAharie, hatthutarAhiM jAe, hatthuttarAhiM savvao savvattAe muMDe bhavittA' agArAo aNagAriyaM pavvaie hatthuttarAhiM kasiNe paDipunne avvAdhAe nirAparaNe aNaMte aNuttare kevalavaranANadasaNe samuppanne, sAiNA bhagavaM parinivvue // sU. 175 // samaNe magavaM mahAvIre imAe osappiNIe susamasusamAe samAe vIikkaMtAe susamAe samAe vIikvaMtAe susamadusmamAe samAe vIikkaMtAe dUsamasusamAe samAe bahu viivatAe pacahattarIe pAsehi mAsehiM ya advanavamehi sesehiM je se gimhANaM caunthe mAse aTThame pakkhe AsAdasuddhe tassa NaM AsADhasuddhamsa chaTThIparakheNaM hatthuttarAhi makkhatteNaM jogamuvAgaeNaM mahAvijayasiddhatthapupphuttaravarapuDarIyadisa sovatthiyavaddhamANAo mahAvimANAmro vIsaM sAgarovamAI AuyaM pAlaittA AukkhaeNaM ThiikkhaeNaM bhavakkhaeNaM cue cAcA iha khalu jaMbuddIve NaM dIve mArahe vAse dAhiNaDUmarahe dAhiNamAhaNakuMDapura ////yl////////////////////////////////////////// 877 //
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcArAjavRttiH hIlAvA.) zrataska03 cUlikA 2 bhAvanAdhyA 878 // saMnivesaMmi umamadattassa mAhaNamsa koDAlasagottassa devANaMdAe mAhaNIe jAlaMdharassa guttAe sIhumbhavabhUeNaM appANeNaM kRcchisi gambhaM vakate / / samaNe bhagavaM mahAvIre tinnANovagae yAvi hutthA, caissAmitti jANai cuemitti jANai cayamANe na yANei, suhume NaM se kAle pannatte 2 / taoM NaM samaNe bhagavaM mahAvIre hiyANukapaeNaM deveNaM jIyameyaMtikaTu je se vAsANaM tacce mAse paMcame pakkhe Asoyabahule tassaNaM Asoyabalassa terasIpakkheNaM ityuttarAhiM nakkhatteNe jogamuvAgaraNaM bAsIhiM rAidiehiM vadavakatehiM tesIimassa rAiMdiyamsa pariyAe vaTTamANe dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesAo uttarakhattiyakuDapurasaMnivesaMsi nAyANaM khattiyANaM siddhatthassa khattiyarasa kAsavaguttamsa tisalAe khattiyANIe vAsiTThamaguttAe asubhANaM puggalANaM avahAraM karittA subhANaM puggalANaM pakkhevaM karittA kucchisi gambhaM sAirai, jevi ya se tisalAe khattiyANIe kucchisi gambhe taMpi ya dAhiNamAhaNakuMDapurasaMnivesaMsi usamadattassa mAhaNassa koDAlassa gottassa devAnaMdAe mAhaNIe jAlaMdharAyaNaguttAe kucchisi gambhaM saahrh'3| samaNe bhagavaM mahAvIre timrANovagae yAvi hotthAsAharijjissAmitti jANai sAharijjamANe na yANai sAhariemitti jANai samaNAuso ! 4 / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM disalAe khattiyANIe aha'nayA kayAI navaNhaM mAMsANaM bahupaDiputrANaM addhaTThamANarAIdiyANaM vIikkaMtANaM je se gimhANaM paDhame mAse ducce pakkhe citta suddhe tassa NaM cittasuddhassa lan78 //
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 876 terasIpakkheNaM ityuttarAI nakkhateNaM jogovagaeNaM samaNaM magavaM mahAvIraM aroggA arogga pasUyA / / jaNNaM rAI tisalAkhattiyANI samaNaM bhagavaM mahAvIraM aroyA aroyaM pasyA taNNaM rAiM bhavaNavaivANamaMtarajoisiyavimANavAsidevehiM devIhi ya uvayaMtehiM uppayaMtehi ya ege mahaM dibve devujjoe devasabhivAe devakahakahae uppijalagabhUe yAvi hutthA 6 / jaNNaM rayaNi tisalAkhattiyANI samaNaM bhagavaM mahAvIraM aroyA aroyaM pasUyA taNNaM rayaNiM vahave devA ya devIo ya egaM mahaM amayavAsaMca' gaMdhavAsaM ca 2 cunnavAsaM ca 3 pupphavAsaM ca 4 hiranavAsaM ca 5 rayaNavAsaM ca 6 vAsiMsu 7 / jaNNaM syaNi tisalAkhattiyANI samaNaM bhagavaM mahAvIraM aroyA ageyaM pazyA taNNaM rayaNiM bhavaNavaivANamaMtaraboisiyavimANavAsiNo devA ya devIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa mUhakammAI titthayarAbhiseyaM ca karisu8 / jao NaM pabhii bhagavaM mahAvIre tisalAe khattiyANIe kucchisi gambhaM Agae tao NaM pabhii taM kulaM vipuleNaM hiranneNaM suvanneNaM dhaNeNaM dhanneNaM mANikkeNaM muttieNaM saMkhasilappavAleNaM aIva 2 privh| tao NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro eya?' jANittA nivvattadasAhasi vuktasi suibhUyaMsi vipulaM asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDAviti 2 tA mittanAisayaNasaMbaMdhivaggaM uvanimaMtaMti mittanAiyasayaNasaMbaMdhivaggaM uvanimaMtittA bahave samaNamAhaNakivaNavaNImagAhiM bhicchuDagapaMDaragAINa vicchaDDaMti viggoviMti vissANiti dAyAresu dANaM pajjamAIti // 876 //
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH zIlAGkA.) // 880 // * vicchati viggavittA vissANittA dAyAresu NaM dAyaM pajjabhAittA mittanAiyasayaNa saMbaMdhi bhukhAviMti mittanAiyasayaNa saMbaMdhivagaM bhuJjAvittA mittanAiyasayaNa saMbaMdhivaggeNa imameyArUvaM nAmadhijjaM kAraviti - jao NaM pahi ime kumAre tisalAe khattiyANIe kucchisi ganbhe Ahae taNaM bhir3a imaM kulaM vipuleNaM hiranneNaM suvaNNeNaM ghaNeNaM ghaNNaNaM mANikareNaM mottieNaM saMkhasilapavaleNaM atIva 2 parivaDUDa, tA hou NaM kumAre vadvamANe 10 / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcadhAiparibuDe, taMjahA -- khIradhAIe 1 majjaNadhAIe 2 maMDaNadhAIe 3 khelAvaNadhAie 4 aMkadhAie 5, aMkAo aMka sAharijjamANe ramme maNikuTTimatale girikaMdarasamullINeviva caMpayavAyave ahayyar saMvara 11 / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre vinnAyapariNaya ( mitte) viNiyattabAlamAve appara suyAI unalAI mAlummagAI paMcalakkhaNAI kAmabhogAI sahaparisarasa rUvagaMdhA pariyAremANe evaM caNaM vihara 12 / / sU0 173 // samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavagutte tassa NaM ime tinni nAmadhijjA evamAhijjaiti, taMjahA-- ampapiusaMti vaddhamANe 1 sahasamuha samaNe 2 bhImaM bhayabhevaM urAlaM avelayaM parIsaha - sahattikaTTu devehiM se nAma kayaM samaNe bhagavaM mahAvIra 3, 1 / samaNamsa NaM bhagavao mahAvIrassa piyA kAsavagutteNaM tasma NaM tini nAmadhijjA evamAhijjaMti, taMjahA- siddhatthe vA sijjaMse i vA jasase i vA 2 / samaNassa //////////// zruta cUlikA 2 bhAvanAdhya0 ||
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 NaM bhagavao mahAvIrassa ammA vAsiddhassaguttA tIse NaM tinni nAmadhijjA evamAhijjaMti, taMjahAtisalA i vA videhadinnA i vA piyakAriNI i vA 3 / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa pittiAe sapAse kAsavagatteNaM 4 / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa ji? bhAyA naMdivaddhaNe kAsavagutteNaM 5 / samaNassaNaM bhagavao mahAvIrassa jeTThA bhaiNI sudaMsaNA kAsavagutteNaM / samaNassa Ne bhagavao mahAvIgssa bhajjA jasoyA koDinnAgutteNaM 7 / samaNassa meM bhagavao mahAvIrassa dhUyA kAsavagotteNaM tIse NaM do nAmadhijjA evamAhijjaMti, taMjahA-aNujjA i vA piyadaMsaNA i vA / samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa naI kosiyA gutteNaM, tIse gaM do nAmadhijjA evamAhijjaMti, taMjahAsesavaI i vA jasavaI i vA // mU0 177 // samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa ammApiyaro pAsAvaccijjA samaNovAsagA yAvi hutthA, teNaM bahUI vAsAI samaNovAsagapariyAgaM pAlaittA chaNhaM jIvanikAyANaM sArakkhaNanimittaM AloittA niMdittA garihittA paDikamittA ahArihaM uttaraguNapAyacchittAI paDivajjittA kusasaMthAragaM durUhittA bhattaM paJcakkhAyaMti 2 apacchimAe mAraNaMtiyAe sarIrasaMlehaNAe jhusiyasarIrA kAlamAse kAlaM kiyA taM sarIraM vippajahittA accue kappe devattAe uvavannA, taoNaM AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThitikkhaeNaM cue cahattA mahAvidehe vAse carameNaM ussAseNaM sijjhissaMti bujjhissaMti muccissaMti parinivvAissaMti 881 //
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH zIlAGkA.): zruta.. cUlikA 2 bhAvanAdhyaka // 882 // savva dukkhANamaMtaM karissaMti // sU0 178 // teNaM kAleNaM 2 samaNe bhagavaM mahAvIre nAe nAyaputte nAyakulanivvatte videhe videhadinne videhajacce videhasUmAle tIsaM vAsAI videhaMsittikaTu agAramajhe vasittA ammApiUhiM kAlagaehiM devalogamaNupattehiM samattapainne ciccA hirannaM ciccA suvannaM ciccA balaM ciccA pAhaNaM ciccA dhaNakaNagagyaNasaMtasArasAvaijjaM vicchaDittA viggovittA vissANittA dAyAresu NaM dAittA paribhAittA saMvaccharaM dalaittA je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpavakheNaM hatthuttarAhiM navakhattaeNaM jogogaeNaM aminikkhamaNAbhipAe yAvi hutthA / / saMvacchareNa hohiI abhinikkhamaNaM tu jiNavariMdassa / to atthasaMpayANaM pavattaI pubasUrAo // 2 // egA hirannakoDI aTTheva aNaNagA syshssaa| sUrodayamAIyaM dijjA jA pAyarAsutti // 2 // tinneva ya koDisayA aTThAsII ca huMti koddiio| asiI ca sayasahassA evaM saMvacchare dinnaM // 3 // vesamaNakuNDadhArI devA logaMtiyA mhiddiiyaa| bohiti ya titthayaraM pannarasasu kammabhUmisu // 4 // baMbhaMmi kappamI boddhavvA kaNharAiNo mjjh| logaMtiyA vimANA aTThAsu vatthA asaMkhijjA // 4 // ee devanikAyA bhagavaM bohiMti jiNavaraM vIraM / savvajagajjIvahiyaM arihaM / titthaM pavattehi // 6 // 2 // to NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa abhinikkhamaNAmippAyaM jANittA bhavaNavaIvANamaMtarajoisiya 882 //
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 883 // **** ************ vimANavAsiNo devAya devIo ya saehiM 2 rUvehiM saehiM 2 nevatthehiM saehiM 2 cidhehiM sabbiDIe savvajuIe savvabalasamudaNaM sayAI 2 jANavimANAI durUhaMti sayAI 2 jANavimANAhaM durUhicA ahAcAyarAI puggalAI parisAti 2 ahAsuhamAI puggalAI pariyAIti 2 uDDhaM uppayaMti uDUDhaM uppaittA tAe ukiTThAe sigdhAe cavalAe turiyAe divvAe devagaIe ahe NaM ovayamANA 2 tirieNaM asaMkhijjAIM dIvasamuddAi vIikamamANA 2 jeNeva jaMbuddIve dIve teNeva uvAgacchati 2 jeNeva uttarakhattiyakuDapugsaMnivese teNeva uvAgacchati 2 jeNeva uttarakhattiyakuDapura saMnivesasta uttarapuracchime dimIbhAe teNeva zatti vegeNa ovaiyA 3 / tao NaM sakke deviMde devarAyA saNiyaM 2 jANavimANaM paDaveti saniyaM 2 jANavimANaM paTuvettA saNiyaM 2 jANavimANAo paccoruhadda 2 saNiyaM 2 egaMtamavakkama egaMtamavakamittA mahayA veDavvieNaM samugdhAraNaM samohaNai 2 egaM mahaM nANAmaNikaNagaraNabhatticittaM sucAru kaMtarUvaM devacchaMdaryaM viuvvara 4 / tassa NaM devacchaMdayassa bahumajjhadesabhAe egaM mahaM sapAyapITaM nANAmaNikaNa yarayaNamatticittaM subhaM cArukaMtarUvaM sIhAsaNaM viubvara 2 jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM baMdara namasai 2 samarNa bhagavaM mahAvIraM gahAya jeNeva devacchaMdae teNeca uvAgaccha saNiyaM 2 purasthAbhimuhaM sIhAsaNe nisIyAvei saNiyaM 2 nisIyAvittA sayapAgasahassapAgehiM **************** * 883 //
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 884 // tinlehiM abhaMge gaMdhakAsAIehiM unolei 2 suddhodaeNa majjAvei 2 jassa NaM mulaM sayasahasseNaM tipaDolatittieNa sAhieNaM sIteNa gosIsarattacaMdaNeNaM aNulipa 2 Isi nissaasv| yavojbhaM varanayarapaTTaNugyaM kusalanaraparsasiyaM assalAlA pelavaM cheyAriyakaNagakhaiyaMta kammaM haMsalakkhaNaM paTTajuyalaM niyaMsAveha 2 hAraM arddhahAraM uratthaM nevatthaM emAvaliM pAlaMbasuttaM paTTamauDarayaNamAlAu AvidhAveha AvidhAvittA thimaveDhimapUrima saMghAimeNaM malleNaM kapparukkhamiva samalaMkarei 2 ttA duccapi mahayA veDavviyasamugdhAraNaM samohaNa 2 egaM mahaM caMdapyahaM sibiyaM sahassavAhaNiyaM viuvvati, taMjahA -- IhA miga-usama - turaga-naramakara- vihaga vAnara- kuJjara- ruru- sarabha- camara sadddala-sIha vaNalaya- matticittala pa-- vijjAhara mihuNajuyalajaMtajo juttaM accIsahassamA liNIyaM sunirUviyaM misimisita rUvagasahassakaliyaM Isi misamANaM bhibhisamANaM cakkhunoyaNale muttAhalamuttAjAlaMtaroviyaM tavaNIya pavara-laMbUsa- palaMvaMtamuttadAmaM hAraddhahArabhUsaNasamoNayaM ahiyapicchaNijjaM paumalayabhatticitraM asogalaya bhatticittaM kuMdalayabhatticittaM nANAlayabhatti viraiyaM subhaM cArukaMtarUvaM nANAmaNi- paMcavanna ghaMTApaDAyapaDimaMDiyaggasiharaM pAsAIyaM darisaNijjaM surUvaM 5 / sIyA uvaNIyA jiNavarassa jaramaraNavippamukassa / osattamanladAmA jalathalayadivyakusumehiM // 1 // sibiyAha majjhayAre divvaM vararayaNarUva cicaiyaM / sIhAsaNaM maharihUM sapAyapIThaM jiNavarassa // 2 // zruta* 2 cUlikA0 3 bhAvanA0 // 884 //
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 885 AlaiyamAlamauDo bhAsurabuMdI varAbharaNadhArI / khomiyavatthaniyastho jassa ya mulaM sayasahassaM // 3 // chaTheNa u bhatteNaM ajjhavasANeNa sudareNa jinno| lesAhiM visujjhato AruhaI uttamaM sIyaM // 4 // sIhAsaNe niviTTho sakIsANA ya dohi pAsehiM / vIyaMti cAmarAhi maNirayaNa vicittadaMDAhiM // 5 // pubdhi ukkhittA mANusehiM sAhaTu romakuvehiM / pacchA vahati devA suraasuga garulanAgiMdA // 6 // purao surA vahaMtI asurA puNa dAhiNami pAsaMmi / avare vahati garulA nAgA puNa uttare pAse // 7 // vaNasaMDaM va kusumiyaM paumasaro vA jahA sarayakAle / sohaha kusumabhareNaM iya gagaNayalaM suragaNehiM // 8 // siddhatthavaNaM va jahA kaNayAravarNa va caMpayavaNaM vA / sohA kusumabhareNaM iya gagaNayalaM suragaNehiM // 9 // varapaDahameri-jhalari-saMkhasayasahassiehiM tUgehiM / gayaNayale dharaNiyale tUraninAo paramarammo // 10 // tatavitataM ghaNajhusiraM AujjaM caubvihaM bahuvihIyaM / vAiMti tattha devA bahahiM AnaTTagasahiM // 11 // 6 // teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM je se hemaMtANaM paDhame mAse paDhame pakkhe maggasirabahule tassa NaM maggasirabahulassa dasamIpakkheNaM suvvaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM hatyuttarAnakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe viyattAe biiyAe porisIe chaTheNaM bhatteNaM apANaeNaM egasADagamAyAe caMdappabhAe sibiyAe sahassavAhiNiyAeM sadevamaNuyAsurAe parisAe samaNijjamANe uttarakhattiyakuDapurasaMnivesassa majjhamajmeNaM nigacchai 2 jeNeva nAyasaMDe ujjANe teNeva uvAgacchai 2 IsiM rayaNippamANaM
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRtiH (zIlAGkA.) 886 // 88 ************** acchoppeNaM bhUmibhAeNaM saNiyaM 2 caMdappabhaM sibiyaM sahasvavAhiNi Thaveha 2 saNiyaM 2 caMdappabhAo sIyAo sahasvAhiNIo paccoyaraha 2 saNiyaM 2 purasthAbhimuhe sIhAsaNe nisIyai AbharaNAlaMkAraM omua 7 / tao NaM vesamaNe deve bhattubvAyapaDio bhagavao mahAvIrassa haMsalakkhaNeNaM paDeNaM AmaraNAlaMkAraM pariccha 8 tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre dAhiNeNaM dAhiNaM vAmeNaM vAmaM paMcamuTThiyaM loyaM kare 9 / tao NaM sakke deviMde devarAyA samaNassa bhagavao mahAvIrassa jannavAya paDie vaharAmaNa thAleNa kesAI paDiccha 2 aNujANesi bhaMtettikaTTu khIroyasAgaraM sAharai 10 / tao NaM samaNe jAva loyaM karitA siddhANaM namukAraM karei 2 savvaM me akaraNijjaM pAtrakammati kaTTu sAmAiyaM caritaM paDivajjai 2 devaparisaM ca maNuyaparisaM ca AlikkhacittabhRyamitra Thaveha 11 / dioat masoso turiyaninAo ya sakkavayaNeNaM / khippAmeva niluko jAhe paDivajaha caritaM // 1 // paDivajjittu caritaM ahonisaM savvapANabhUyahiyaM / sAhaTTTu lomapulayA savve devA nisAmiti // 2 // 12 // tao jaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa sAmAiyaM khaovasamiyaM caritaM paDivannassa maNapajjavanANe nAnA samunne aDDAijjehiM dIvehiM dohi ya samuddehiM sannINaM paMcidiyANaM pajjattANaM viyattamogAI bhAvAI jANei 13 / taba rNa samaNe magavaM mahAvIre pancaie samANe mittanAI' sayaNa saMbaMdhiviggaM paDivisajjeha, 2 imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhaha-- bArasa vAsAI vosaTTakAe zrataskaM0 2 cUlikA 3 bhAvanAdhya0 11 228 11
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciyattadehe je kei uvasaggA samuppajjaMti, taMjahA--dibbA vA mANussA vA tericchiyA vA, te savve uvasagge samuppanne samANe sammaM sahissAmi khamissAmi ahibAsahassAmi 14 / taoNaM samaNe bhagavaM mahAvIre imaM eyArUvaM. abhiggahaM amigiNhittA vosiTTacattadehe divase muhuttasese kummAragAmaM samaNupatte 15 / tao gaM samaNe bhagavaM mahAvIre vosidvacattadehe aNuttareNaM AlaeNaM aNuttareNaM vihAreNaM evaM saMjameNaM paggaheNaM saMvareNaM tareNaM baMbhaceravAseNaM khaMtIe muttIe samiIe guttIe tuTThIe ThANeNaM kameNaM sucariyaphalanivvANamuttimaggeNaM appANaM bhAvemANe viharada, evaM vA viharamANassa je ke uvasaggA samuppajjaMti-divvA vA mANussA vA tiricchiyA vA, te samve uvamagge samuppanne samANe aNAThale ambahie addINamANase tivihamaNavayaNakAyagutte samma sahai khamai titikkhai ahiyA. sei 16 / tao Na samaNassa bhagavao mahAvIrassa eeNaM vihAreNaM viharamANassa vArasa vAsA vIi. kaMtA terasamassa ya vAsassa pariyAe vaTTamANassa je se gimhANaM ducce mAse cautthe pakkhe vaisAhasuddhe tassa gaM vesAhasuddhassa dasamIpakkheNaM subbaeNaM divaseNaM vijaeNaM muhutteNaM hatyuttarAhiM nakkhatteNaM jogovagaeNaM pAINagAmiNIe chAyAe viyattAe porisIe jaMbhiyagAmassa nagarassa bahiyA naIe ujjuvAliyAe uttarakUle mAmAgassa gAhAvaissa kaTTakaraNaMsi uDDhaMjANa ahosirassa jhANakoTThovagayassa veyAvattassa ceiyassa uttarapucchime disImAge sAlarukkhassa asAmaMte ukkuDuyassa godohiyAe 887 //
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 888 // AyANA AyAvemANassa chaTTheNaM bhatteNaM apANaeNaM sukkajjhANaMtariyAe vaTTamANassa nivvANe kasi paDipunne avvAha nirAvaraNe aNaMte aNuttare kevalavaranA NadaMsaNe samupapanne 17 / se bhagavaM ahaM jiNe jANae kevalI savvannU savvabhAvadarisI sadevamaNuyAsurasta logassa pajjAe jANai, taMjA - AgaI gaI ThiG cayaNaM uvavAyaM bhUtaM pIyaM kaDaM paDiseviyaM AvikammaM rahokammaM laviyaM kahiyaM maNomANasiyaM savvaloe savvajIvANaM savvabhAvAI' jANamANe pAsamANe evaM ca NaM viharaDa 18 | jaNNaM divasaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa nivvANe kasiNe jAva samutpanne taNNaM divasaM bhava vANamaMtara - joisiya vimANavAsidevehi ya devIhi ya uvayaMtehiM jAva upijalaganbhUe yAvi hutthA 16 / tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre uppannatraranANadaMsaNadhare adhyANaM ca logaM ca abhisamikkha go devA dhammamAikkhara 20 / tato pacchA maNussANaM, tao NaM samaNe bhagavaM mahAvIre utpannanANadaMsaNadhare goyamAINaM samaNANaM paMca mahavvayAI sabhAvaNAI chajjIvanikAyA atikkhati bhAsaha parUveI, taM - puDhavikAe jAva tasakAe 21 / paDhamaM bhaMte ! mahavvayaM paccakkhAmi savvaM pANAivAyaM se suhumaM vA bAyaraM vA tasaM vA thAvaraM vA neva sayaM pANAivAyaM karijjA 3 jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNasA vayasA kAyasA tarasa bhaMte ! paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi 22 / tassimAo paMcabhAvaNAo bhavati, tatthimA paDhamA bhAvaNA zrata kaM0 2 cUlikA* 3 bhAvanA0 // 888 //
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 // teNaM kAlaNa'mityAdi 'tena kAlena' iti duSamasuSamAdinA 'tena samayena' iti vivakSitena viziSTena kAlena satotpatyAdikamabhUditi sambandhaH, tatra 'paMcahatthuttare yAvi hutthA' ityevamAdinA 'aroggA aroggaM pasUyatti hai ityevamantena granthena bhagavataH zrIvarddhamAnasvAmino vimAnacyavanaM brAhmaNIgarbhAdhAnaM tataH zakrAdezAstrizalAgarbhasaMharaNa mutpattizcAbhihitA, 'tattha paMcahatthuttarehiM hottha'tti hasta uttaro yAsAmuttaraphAlgunInAM tA hastottarAH, tAzca paJcasu sthAneSu-garbhAdhAnasaMharaNajanmadIkSAjJAnotpattirUpeSu saMvRttA ataH paJcahastottaro bhagavAnabhUditi, 'cavamANe Na jANaitti Antamu hartikatvAcchAsthopayogasya cyavanakAlasya ca sUkSmatvAditi, tathA 'jaNNaM rathaNi(NI) aroyA aroyaM pasUyantItyevamAdinA 'uppannanANadaMsaNadhare goyamAINaM samaNANaM niggaMthANaM paJca mahavvayAI sabhAvaNAI chajjIvanikAyAI' AikkhaI'tyevamantena granthena bhagavato vIravarddhamAnasvAmino jAtakarmAbhiSekasaMvarddhanadIkSAkevalajJAnotpattayo'mihitAH, prakaTArtha ca sarvamapi sUtraM, sAmpratamutpannajJAnena bhagavatA pazcAnAM mahAvatAnAM prANAtipAtaviramaNAdInAM pratyekaM yAH paJca pazca bhAvanAH prarUpitAstA vyAkhyAyante, tatra prathamamahAvratabhAvanAH, paJca tatra prathamAM tAvadAha iriyAsamie se niggaMthe no aNairiyAsamietti, kevalI bUyA-aNairiyAsamie se niggaMthe pANAI bhUyAI jIvAI sattAI' abhihaNijja vA vattijja vA pariyAvijja vA lesijja vA uddavijja vA, iriyAsamie se niggaMthe no iriyAasamiitti paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA-maNaM pariyANai se niggathe, je ya maNe pAvae sAvajje sakirie aNhayakare cheyakare bheyakare ahigaraNie .
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAjavRttiH (zolAkA.) zrutaska. 2 cUlikA 3 bhAvanAdhya. pAusie pAriyAvie pANAivAie bhUovaghAie, tahappagAraM maNaM no pArijjA gamaNAe, maNaM parijANai se niggaMthe, je ya maNe apAvaetti duccA mAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-vaI parivANai se niggaMthe, jA ya baI pAviyA sAvajjA sakiriyA jAva bhUovaghAiyA tahappagAraM vaI no uccArijA, je vaiM parijANai se niggaMthe, jAva vai apAviyatti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNAAyANabhaMDa mattanikkhevaNAsamie se niggaMthe, no aNAyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie, kevalI bRyAAyANabhaMDamattanikkhevaNAasamie se niggaMthe pANAI bhyAI jIvAI sattAI abhihaNijjA vA jAva uddavijja vA, tamhA AyANabhaMDamattanikkhevaNAsamie se niggaMthe, no AyANabhaMDamattanikkhevaNAasamietti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-AloiyapANabhoyaNamoi se niggaMthe, no aNAloiyapANabhoyaNabhoI. kevalI bUyA-aNAloIyapANa bhoyaNabhoI se nigaMthe pANANi vA 4 abhihaNijja vA jAva uddavijja vA, tamhA AloiyapANabhoyaNa moI se niggaMthe no aNAloiyapANabhoyaNabhoitti paMcamA bhAvaNA 5 / eyAvatA mahavvae sammaM kAraNa phAsie pAlie tIrie kiTTie avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai, paDhame bhaMte ! mahavvara pANAivAyAo veramaNaM 23 // ahAvaraM duccaM mahavvayaM paccakkhAmi, savvaM musAvArya vaidosaM, se kohA vA lohA vA bhayA vA hAsA vA neva sayaM musaM mAsijjA nevanneNaM musaM bhAsAvijjA annapi musaM mAsaMtaM na samaNumanijjA tivihaM tiviheNaM || 86. //
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 861 // //////////////// maNasA vayasA kAyasA, tassa bhaMte ! paDikkamAmi jAva vosirAmi 24 // tasmAo paMca bhAvaNAo bhavaMti - tatthimA paDhamA bhAvaNA- aNuvIhamAsI se niggaMthe no aNaNuvIhamAsI, kevalI bUyA -aNaNubImAsI se niggaMthe samAvajjijja morsa vayaNAe, aNuvIhamAsI se niggaMthe no aNaraNuvIhabhAsici paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA- kohaM pariyANai se niggaMthe no kohaNe siyA, kevalI buyA - kohappatte kohattaM samAvaijjA mosaM vayaNAe, kohaM pariyANA se niggaMthe na ya kohaNe siyati duccA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-lobhaM pariyANai se niggaMthe no a lobhaNae siyA, kevalI bUyA - lobhapatte lobhI samAvaijjA mosaM vayaNAe, lobhaM pariyANA se niggaMthe no ya lobhaNae siyatti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-mayaM parijANaha se niggaMthe no bhayabhIrue siyA, kevalI vUyA -bhayapatte bhIrU samAvaijjA mosaM vayaNAe, bhayaM parijANai se niggaMthe no bhayaitor siyA cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA-dAsaM pariyANai se niggaMthe no ya dAsAe siyA, kevalI vUyA -hAsapatte hAsI samAvaijjA mosaM vayaNAe, hAse pariyANai se nigthe no hAsaNae siyati paMcamI bhAvaNA 5 / etAvatA docce mahatvae sammaM kAeNa phAsie jAva ANAe, ArAhie yAni bhavai ducce bhaMte / mahavvae 24 // ahAvaraM taccaM bhaMte ! mahavvayaM paccakkhAmi savvaM adinnAdANaM, se gAme vA nagare vA ranne vA appaM vA bahuM vA aNu vA dhUlaM vA cittamaMtaM vA ////////// // 61 //
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta.. bhIAcApanavRttiH (zIlAvA.) cUlikA03 bhAvanA .862 // acittamaMtaM vA neva sayaM adinnaM gihijjA nevannehi adinnaM gihAvijjA adinnaM annapi giNhataM na samaNujANijjA jAvajjIvAe jAva vosirAmi 25 // tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tatthimA paDhamA bhAvaNA-aNuvIi miuggahaM jAI se niggaMthe no aNaNuvIimiuggahaM jAI se niggaMthe, kevalI vyA-aNaNuvIi miuggahaM jAI niggaMthe adinnaM giNhejjA, aNuvIi miuggahaM jAI se niggaMthe no aNaNuvIi miuggahaM jAitti paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA-aNunaviya pANabhoyaNabhoI se niggaMthe no aNaNubhavitra pANa bhoyaNabhoI, kevalI bUyA-aNaNunnaviya pANabhoyaNa bhoI se niggaMthe adinnaM bhujijjA, tamhA aNunnaviya pANabhoyaNa bhoI se niggaMthe no aNaNunnaviya pANabhoyaNabhoItti duccA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-niggaMtheNaM uggahaMsi uggahiyaMsi etAvatAva uggahaNasIlae siyA, kevalI vyA-niggaMtheNaM uggahaMsi aNaggahiyaMsi etAvatA aNaggahaNasIle adinnaM ogivhijjA, niggaMtheNaM uggahaM uggahiyaMsi etAvatAva uggahaNasIlaetti taccA bhAvaNA3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA-niggaMtheNaM uggahaMsi uggahiyaMsi abhikkhaNaM 2 uggahaNasIlae siyA, kevalI byA-niggaMtheNaM uggahasi u abhikkhaNaM 2 aNaggahaNasIle adinnaM gihijjA, niggaMthe uggahaMsi uggahiyaMsi abhikkhaNaM 2 uggahaNasIlaetti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNAaNuvIha miuggahanAi se niggaMthe sAhammiesu, no aNaNuvII miuragahajAI, kevalI bUyA-aNaNuvIi an862 //
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1893 // miuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu adinnaM ugihijjA aNuvIimiuggahajAI se niggaMthe sAhammiesu no aNaNavIimiuggahajAtI ii paMcamA bhAvaNA 5 / etAvayA tacce mahavvae samma kAraNa phAsie bAva ANAe ArAhae yAvi bhavai, taccaM bhaMte ! mahavvayaM 26 / ahAvaraM ca utthaM mahavvayaM paccakkhAmi savvaM mehuNaM, se divvaM vA mANussaM vA tirikkhajoNiyaM vA neva sayaM mehuNaM gacchejjA taM cevaM adinnAdANavattacayA bhANiyavvA jAva vosirAmi 27 // tassimAo paMca bhAvaNAo bhavaMti, tathimA paDhamA bhAvaNA-no niggathe abhikkhaNaM 2 itthINaM kahaM kahittae siyA, kevalI vyAniggaMthe NaM abhikkhaNaM 2 ityINaM kahaM kahemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpannatAo dhammAtrI maMsijjA, no niggaMthe NaM abhikkhaNaM 2 itthINaM kahaM kahittae siyatti paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA durucA bhAvaNA-no niggaMthe itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI Aloittae nijjhAittae siyA, kevalI vyA-niggaMthe NaM itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI AloemANe nijhAemANe saMtibheyA saMtivibhaMgA jAva dhammAo maMsijjA, no niggaMthe itthINaM maNoharAI 2 iMdiyAI Aloittae nijhAittae siyatti duccA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNA-no niggathe itthINaM puvvarayAI puvvakIliyAI sumarittae siyA, kevalI bUyA-niggaMthe NaM itthINaM punvarayAI puvakIliyAI saramANe saMtimeyA jAva bhaMsijjA, no niggaMthe itthINaM pravarayAI puvvakIliyAI sarittae sitti taccA bhAvaNA 3 / ahA // 893 //
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 864 // barAca utthA bhAvaNA - nAimattapANabhoyaNabhoI se niggaMthe na paNIyarasabhoyaNabhoI se niragaMthe, kevalI bUyA - aimattapANabhoyaNabhoI se niggaMthe paNiyarasamoyaNa bhoI saMtimeyA jAva bhaMsijjA, nAhamattapANabhoyaNa bhoI se niggaMthe no paNIyarasabhoyaNabhoitti cautthA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNAno nimgaMthe itthI supaMDagasaMsattA sayaNAsaNAI sevittae siyA, kevalI bUyA-nimgaMthe NaM itthIpasupaMDa saMsattAI sayaNAsaNAI sevemANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, no niggaMthe itthIpasupaMDa gasaMsattAI sayaNAsaNAI sevittae siyatti paMcamA bhAvaNA 5 / etAvayA cautthe mahavvae sammaM kAraNa phAsie jAva ArAhie yAvi bhavai, cautthaM bhaMte ! mahavvayaM 28 / ahAvaraM paMcamaM bhaMte ! mahavvayaM savvaM pariggahaM paccakkhAmi se appaM vA bahu vA aNu vA dhUlaM vA cittamaMtamacittaM vA neva sayaM pariggahaM gihijjA nevannehiM pariggahaM giNhAvijjA annaMpi pariggahaM giNhataM na samagujANijjA jAva vosirAmi 26 / tassimAo paMca bhAvaNAo bhavati, tatthimA padamA bhAvaNA-soyao NaM jIve [mana] maNunnAI sAIM suNei maNunnAmagunnerhi saddehiM no sajjijjA no rajjijjA no gijbhejjA no mujjhi (cche ) jjAno ajjhovavajjijjA no viNiSAya mAvajjejjA, kevalI bUyA - niggaMthe NaM mannAnnehiM sahiM sajjamANe rajjamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalipannattAo dhammAo bhaMsijjA, -na sakkA na sou saddA, sotavisayamAgayA / rAgadosA u je zrutakaM0 2 cUlikA * 3 bhAvanAdhya0 // 864 //
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ H65 // tattha, te bhikkhU parivajjae // 1 // soyao jIve maNunAmaNunAI saddAI suNe, paDhamA bhAvaNA 1 / ahAvarA duccA bhAvaNA - cakkhUo jIvo maNunnAmaNunAI ruvAI pAsa maNunA maNunnehiM rUvehiM sajjamA jAtra viNidhAyamAvajjamANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, na sakA rUvamaddaTTu, cakkhuvisaya-' mAgayaM / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // 1 // cakkhuo jIvo maraNunnAmanA rUbAI pAsaha, duccA bhAvaNA 2 / ahAvarA taccA bhAvaNo- ghANao jIve maraNunnAmagunnAI gaMdhAI art mannAnnehiM gaMdhehiM no sajjijjA no rajjijjA jAva no viNidhAya mAvajjijjA, kevalI vUyA - maNunnAmaNunnehiM gaMdhehiM sajz2amANe jAva viNidhAyamAvajjamANaM saMtibheyA jAMva maMsijjA, na sakA gaMdhamagghAuM, nAsAvisayamA gayaM / rAgadosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // 1 // ghANao jIvo maraNunnA maraNunnAI gaMdhAI agghAyatti taccA bhAvaNA 3 / ahAvarA cautthA bhAvaNA - jinbhAo jIvo maNunnAmaNunnAhaM rasAI assAei, maNunnAmagunnehiM rasehiM no sajjijjA, jAno viNigha(yamA vajjijjA, kevalo bUyA-niggaMthe NaM mantAmaNunnehiM rasehiM sajjamANe jAMba viNidhAya mAvajjamANe saMtibheyA jAva bhaMsijjA, --na sakkA rasamassAuM, jIhAvisayamAgayaM / rAgahotA u je tattha, te bhikkhU pagvijjae // 1 // jIhAo jIvo maNunnAmagunnAI rasAI, agsAeiti cautyA bhAvaNA 4 / ahAvarA paMcamA bhAvaNA - phAsao jIvo maNunnAmagunnAI phAsAI paDi saMve // 865 //
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcArAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 866 // zrutaska02 cUlikA*3 bhAvanA0 maNunAmaNunnehiM phAsehiM no sajjijjA jAva no viNighAyamAvajjijjA, kevalI vyA-niggaMthe NaM maNunnAmaNunnehiM phAsehiM sajjamANe jAva viNighAyamAvajjamANe saMtibheyA saMtivibhaMgA saMtikevalIpannattAo dhammAo maMsijjA, na sakA phAsamaveeuM, phAsavisayamAgayaM / rAgaddosA u je tattha, te bhikkhU parivajjae // 1 // phAsao jIvo maNunnAmaNunnAI phAsAI paDisaMveeti, paMcamA bhAvaNA 5 / etAvatA paMcame mahanvate samma avaTThie ANAe ArAhie yAvi bhavai, paMcamaM bhaMte ! mahavvayaM 30 // icceehiM paMcamahabbaehiM paNavIsAhi ya bhAvaNAhiM saMpanne aNagAre ahAsuyaM ahAkappaM ahAmagaMsamma kAraNa phAsittA pAlittA tIrittA kiTTittA ANAe AgahittA yAva bhavai 31||suu0 179 // // iti bhAvanA'dhyayanam // 2-3 // 'iriyAsamie' ityAdi, IraNaM gamanamIryA tasyAM samito-dattAvadhAnaH purato yugamAtrabhubhAganyastadRSTigAmItyarthaH, na tvasamito bhavet , kimiti !, yataH kevalI brUyAtkarmopAdAnametad, gamanakriyAyAmasamito hi prANinaH 'bhabhihanyAt' pAdena tADayet , tathA 'vartayet' anyatra pAtayet , tathA 'paritApayet' pIDAmutpAdayet , 'apadrApayetA' jIvitAdvathaparopayedityata IryAsamitena bhavitavyamiti prathamA bhAvanA, dvitIyabhAvanAyAM tu manasA duSpraNihitena na bhAvyaM tadarzayati-yanmanaH 'pApa' sAvadhaM sakriyam 'aNhayakaraM'ti karmAzravakAri, tathA chedanamedanakaraM adhikaraNakara kalahakara prakRSTadoSaM pradoSikaM tathA prANinAM paritApakArItyAdi na vidheyamiti, athAparA tRtIyA bhAvanA-duSprasaktA 16 //
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 867 // *** yA vAk prANinAmapakAriNI sA nAbhidhAtavyeti tAtparyArthaH, tathA caturthI bhAvanA - AdAnabhANDa mAtra nikSepaNA samitiH, tatra ca nirgranthena sAdhunA samitena bhavitavyamiti tathA'parA paJcamI bhAvanA - 'Alokita' pratyupekSitamazanAdi bhoktavyaM, tadakaraNe doSasambhavAditi ityevaM paJcabhirbhAznAbhiH prathamaM vrataM sparzitaM pAlitaM tIrNaM kIrttitamavasthitamAjJayAssrAdhitaM bhavatIti / dvitIyavrata bhAvanAmAha, tatra prathameyam - anuvicintyabhASiNA bhavitavyaM tadakaraNe doSa sambhavAt, dvitIya - bhAvanAyAM tu krodhaH sadA parityAjyo, yataH krodhAndho mithyA'pi bhASata iti, tRtIya bhAvanAryA tu lobhajayaH karttavyaH, tasyApi mRSAvAdahetutvAditi hRdayam, caturthyAM punarbhayaM tyAjyaM, pUrvoktAdeva hetoriti, pazcamabhAvanAyAM tu hAsyamiti, evaM paJcabhirbhAvanAbhiryAvadAjJayA''rAdhitaM bhavatIti / tRtIyavate prathama bhAvanaiSA - anuvicintya zuddho'vagraho yAcanIya iti dvitIya bhAvanA tvAcAryAdInanujJApya bhojanAdikaM vidheyam, tRtIyA tveSA- avagrahaM gRhNatA nirgranthena sAdhunA parimita evAvagraha grAhma iti, caturthabhAvanAyAM tu 'abhIkSNam' anavarata mavagrahaparimANaM vidheyamiti, paJcamyAM svanuvicintya mitamavagrahaM sAdharmikasambandhinaM gRhNIyAt ityevamAjJayA tRtIyatratamArAdhitaM bhavatIti / caturthavrate prathame - yam - strINAM sambandhinIM kathaM na kuryAt, dvitIyAyAM tu tadindriyANi manohArINi nAlokayet, tRtIyAyAM tu pUrvakrIDitAdi na smaret, caturthyAM nAtimAtrabhojanapAnAsevI syAt paJcamyAM tu zrIpazupaNDa kavira hitazayyA'vasthAnamiti / paJcamavaprathamabhAvanA punareSA - 'zrotrataH' zrotamAzritya manojJAn zabdAn zrutvA na tatra gAryaM vidadhyAditi, evaM dvitIyatRtIyacaturtha paJcamabhAvanAsu yathAkramaM rUparasagandhasparzeSu gAryaM na kAryamiti, zeSaM sugamaM yAvadadhyayanaM samAptapiti // bhAvanAkhyaM paJcamadazamadhyayanaM / tRtIyA cUDA samApteti / / 2-3-15 / / ******* // 67 //
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIAcArAvRttiH (zolAkA) .848 // // atha caturthavimukticUlikAdhyayanam // zrutaska. uktaM tRtIyacUDAtmaka bhAvanAkhyamadhyayanaM, sAmprataM caturthacUDArUpaM vimuktyadhyayanamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH- cUlikA.4 ihAnantaraM mahAvratabhAvanAH pratipAditAH tadihApyanityabhAvanA pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya vimuktya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargatamarthAdhikAraM darzayitu niyuktikRdAhaaNicce pavvae ruppe bhuyagassa tahA mahAsamudde ya / ee khala ahigArA ajjhayaNaMmI vimuttIe // 342 // asyAdhyayanasyAnityatvAdhikAraH tathA parvatAdhikAraH punA rUpyAdhikAraH tathA bhujagatvagadhikAraH evaM samudrAdhikArazca, ityete pazcAdhikArAstAMzca yathAyoga sUtra eva bhaNiSyAma iti // nAmaniSpanne tu nikSepe vimuktiriti nAma, asya ca nAmAdinikSepaH uttarAdhyayanAntaHpAtivimokSAdhyayanavadityatideSTu niyuktikAra Aha jo ceva hoi mukkho sA u vimutti pagayaM tu bhAveNaM / desavimukkA sAha samvavimukkA bhave siddhaa||343|| ___ ya eva mokSaH saiva vimuktiH, asyAzca mokSavanikSepa ityarthaH, prakRtam-adhikAro bhAvavimuktyeti, bhAvavimuktistu dezasarvamedAvedhA, tatra dezataH sAdhUnAM bhavasthakevaliparyaMntAnA, sarvavimuktAstu siddhA iti, aSTavidhakarmavighaTanAditi // sUtrAnugame sUtramuccArayitavyaM, taccedamaNiccamAvAsamuviMti jaMtuNo, paloyae sucamiNaM aNattaraM / an288 // viusare vinnu agArabaMdhaNaM, abhIru AraMbhapariggahaM ce||1||
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 66 // AvasantyasminityAvAso - manuSyAdibhatrastaccharIraM vA tamanityamupa- sAmIpyena yAnti - gacchanti jantavaH - prANina iti, catasRSvapi gatiSu yatra yatrotpadyante tatra tatrAnityabhAvamupagacchantItyarthaH, etacca maunIndraM pravacanamanuttaraM zrutvA 'pralokayet' paryAlocayed, yathaiva pravacane'nityatvAdikamabhihitaM tathaiva lakSyate - dRzyate ityarthaH, etacca zrutvA pralokya ca vidvAn 'vyutsRjet' parityajet ' agArabandhanaM' gRhapAzaM putrakalatradhanadhAnyAdirUpaM kimbhUtaH san 1 ityAha'abhIruH' saptaprakArabhayarahitaH parISahopasargApradhRSyazca 'Arambha' 'sAvadyamanuSThAnaM parigrahaM ca savAhyAbhyantaraM tyajediti // 1 // sAmprataM parvatAdhikAre,-- tahAgayaM bhikkhumaNaMtasaMjayaM, aNelisaM vinnu caraMtamesaNaM / tudati vAyAhi abhiddavaM narA, sarehiM saMgAmagayaM va kuJjaraM // 2 // tathAbhUtaM sAdhum - anityatvAdivAsanopetaM vyutsRSTagRhabandhanaM tyaktArambhaparigrahaM tathA'nanteSve kendriyAdiSu samyag yataH saMyatastam 'anIdRzam' ananyasadRzaM 'vidvAMsaM' jinAgamagRhItasAram 'eSaNAM carantaM' parizuddhAhArAdinA varttamAnaM, tamitthaMbhUtaM bhikSu N 'narA:' midhyAdRSTayaH pApopahatAtmAnaH 'vAgbhiH' asabhyAlApaiH 'tudanti' vyathante, pIDAmutpAdayatItyarthaH tathA loSTa prahArAdibhirabhidravanti ca kathamiti dRSTAntamAha - saraiH saGgrAmagataM kuJjaramiva // 2 // api ca Heill
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ aska. bhIAcAgAvRttiH (zIlAGkA.)? ||h..|| ////////////////////////////////////////////////////// tahappagArehiM jaNehiM hIlie, sasahaphAsA pharasA uiiriyaa| titikkhae nANi aduDhaceyasA, girivya vAraNa na saMpaveyae // 3 // cUlikA.4 tathAprakAra: anAryaprAyairjanaH 'holita: kadarthitaH, kathaM, yatastaiH paruSAstItrAH sazabdAH-sAkrozAH sparzA: vimuktya zItoSNAdikA duHkhotpAdakA ut-prAbalyeneritA-janitAH kRtA ityarthaH, tAMzca sa munirevaM hIlito'pi 'titikSate' samyakasahate, yato'sau 'jJAno' pUrvakRtakarmaNa evAyaM vipAkAnubhava ityevaM manyamAna:, 'adRSTacetAH' akaluSAntaHkaraNa: san 'na taiH saMpravepate' na kampate girivi vAteneti // 3 // adhunA rUpyadRSTAntamadhikRtyAha uvehamANe kusalehiM saMvase, akaMnadukkho tasathAvarA duhii| alasae savvasahe mahAmuNI, tahA hi se sussamaNe samAhie // 4 // 'upekSamANaH'parISahopasargAn sahamAna iSTAniSTaviSayeSu vopekSamANo-mAdhyasthyamavalambanaH 'kuzala' gItArthaiH saha saMvasediti, kathama ?' akAntam-anabhipretaM duHkham-asAtAvedanIyaM tadvidyate yeSAM trasasthAvarANA tAn duHkhinastrasasthAvarAn 'alaSayan' aparitApayan pihitAzravadvArA pRthvIvat 'sarvasahaH' parISahopasarga sahiSNuH 'mahAmuniH' samyagjagattrayasvabhAvavettA tathA hyasau suzramaNa iti smaakhyaatH||4|| kizcaviU nae dhammapayaM aNuttaraM, viNIyataNhassa muNissa jhaayo| an6.0 // samAhiyassa'ggisihA va teyasA, tavo ya pannA ya jaso ya vaDDai // 5 //
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ ////////////////////////////////////////////////////// 'vidvAn' kAlajJaH 'mata' praNataH prahaH, kiM tat 1-'dharmapadaM' cAntyAdikaM, kiMbhUtam 1-'aNuttaraM' pradhAnamityarthaH, tasya caivaMbhRtasya munevigatatRSNasya dhyAyato dharmadhyAnaM 'samAhitasya' upayuktasyAgnizikhAvatejasA jvalatastapaH prajJA yazazca varddhata iti // 5 // tathA disodisaM'NaMtajiNeNa tAiNA, mahavvayA khemapayA pveiyaa| mahAgurU nissayarA uIriyA, tameva teuttivisaM paMgAsagA // 6 // __ 'dizodiza miti sarvAsvapyekendriyAdiSu bhAvadinu 'kSemapadAni' rakSaNasthAnAni 'praveditAni' prarUpitAni anantazcAsau jJAnAtmatayA nityatayA vA jinazca-rAgadveSajayanAdanantajinastena, kiMbhUtAni vratAni ?-mahAgurUNi' vahatvAta 'niHsvakarANi' svaM-karmAnAdisambandhAttadapanayanasamarthAni niHsvakarANi 'udIritAni' AvikRtAni tejasa iva tamo'panayanAstridizaM prakAzakAni, yathA tejastamo'panIyordhAdhastiryaka prakAzate evaM tAnyapi karmatamo'panayanahetutvAtridizaM prakAzakAnIti // 6 // mUlaguNAnantaramuttaraguNAnidhitsayA''ha-- siehiM bhikkhU asie parivvae, asanjamitthosu caija pUyaNaM / aNissio logamiNaM tahA paraM. na mijaI kAmaguNehiM pNddie||7|| sitAH-baddhAH karmaNA gRhapAzena rAgadveSAdinibandhanena veti gRhasthA anyatIrthikA vA taiH 'asitaH abaddhaH-taiH sAddhaM 8.. //
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAcA 'rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 602 / / saGgamakurvan bhikSuH 'parivrajet' saMyamAnuSThAyI bhavet, tathA strISu 'asajan' saGgamakurvan pUjanaM tyajet na satkArAbhilASI bhavet, tathA 'anizritaH' asaMbaddhaH 'ihaloke' asmin janmani tathA 'paraloke' svargAdAviti, evaMbhUtazca 'kAmaguNaiH' manojJazabdAdibhiH 'na mIyate' na tonyate na svIkriyata itiyAvat 'paNDitaH ' kaTuvipAkakAmaguNadarzIti // 7 // tahA vimukassa parinnacAriNo, dhiImao dukkhakhamassa bhikkhuNo / visujjhaI jaMsi malaM purekaDaM, samIriyaM rUppamalaM va joiNA // 8 // ' tathA ' tena prakAreNa mUlottaraguNadhAritvena vimukto - nisaGgastasya, tathA parijJAnaM parijJA- sadasadvivekastayA caritu zIlamasyeti parijJAcArI - jJAnapUrvaM kriyAkArI tasya, tathA dhRtiH - samAdhAnaM saMyame yasya sa dhRtimAMstasya, duHkham - asAtAvedanIyodayastadudIrNaM samyak kSamate-sahate, na vaiklavyamupayAti nApi tadupazamArtha vaidyauSadhAdi mRgayate, tadevaMbhUtasya bhikSoH pUrvopAttaM karma 'vizudhyati' apagacchati, kimiva ? - ' samIritaM' preritaM rUpyamalamiva 'jyotiSA' agnineti // 8 // sAmprataM bhujaGgatvagadhikAramadhikRtyAha- sehu parinnAsamayaMmi vahaI, nirAsase uvaraya mehuNA care / bhuyaMgame junnatayaM jahA cae, vimucaI se duhasija mAhaNe // 9 // 'sa' evaMbhUto bhikSu locaraguNadhArI piNDaiSaNAdhyayanArtha karaNodyuktaH parijJAsamaye varttate, tathA 'nirAzaMsaH ' aihikA zrutaskaM0 2 cUlikA * 4 vimuktya0 // 602 //
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ muSmikAzaMsArahitaH, tathA maithunAduparataH, asya copalakSaNatvAdaparamahAvratadhArI ca, tadevaMbhUto bhikSuryathA sarpaH kaJcukaM muktvA nirmalIbhavati evaM munirapi 'duHkhazayyAtaH' narakAdibhavAdvimucyata iti // 9 // samudrAdhikAramadhikRtyAha. jamAhu ohaM saMlilaM apArayaM, mahAsamuhaM va bhuyAhi duttaraM / ahe ya NaM parijANAhi paMDie, se hu muNI aMtakaDetti buccaI // 10 // ___ 'yaM saMsAraM samudramiva bhujAbhyAM dustaramAhustIrthakRto gaNadharAdayo vA, kimbhUtam ?-oSarUpaM, tatra dravyauSaH salilapravezo bhAvaudha AsravadvArANi, tathA mithyAtvAdyapArasalilam , ityanenAsya dustaratve kAraNamuktam , arthamaM saMsArasamudramevaMbhUtaM jJaparijJayA samyag jAnIhi pratyAkhyAnaparijJayA tu parihara 'paNDitaH' sadasadvivekajJaH, sa ca munirekhaMbhUtaH / karmaNo'ntakRducyate // 10 // apica jahA hi baDU iha mANavehiM, jahA ya tesiM tu vimukkha aahie| ahA tahA bandhavimukkha je viU, sehu muNI aMtakaDetti vuccaI // 11 // 'yathA' yena prakAreNa mithyAtvAdinA 'baI' karma prakRtisthityAdinA''tmasAtkRtam 'iha' asmin saMsAre 'mAnavaiH' manuSyairiti tathA yathA ca samyagdarzanAdinA teSAM karmaNAM vimokSa AkhyAtaH ityevaM yAthAtathyena bandhavimokSayoryaH samyagvettA sa muniH karmaNo'ntakRducyate // kizca 8.3 //
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIjAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) // 604 // imami loe parae ya dosuvi, na vijjaI baghaNa jassa kiMcivi / se hu nirAlaMbaNamappaTThie, kalaMkalI bhAva pahaM vimuccai // 12 // // tti bemi // vimuttI sammattA // 2-4 // AcArAGgasUtraM samApta // granthAnaM 2554 // asmin loke paratra ca dvayorapi lokayorna yasya bandhanaM kiJcanAsti saH 'nirAlambanaH' aihikAmuSprikAzaMsArahitaH 'apratiSThitaH' na kvacitpratibaddho'zarIrI vA sa evaMbhUtaH 'kalaMkalI bhAvAt' saMsAragarbhAdiparyaTanAdvimucyate // bravImIti pUrvavat // ukto'nugamaH, sAmprataM nayAH, te ca jJAnakiyAnayayoravataranti tatra jJAnanayaH prAha-yathA jJAnamevaihikAmuSmikArthAvAsaye, taduktam -- " NAyammi gihiavve agivhiadhvami ceva atthaMmi / jaiavvameva ii jo uvaeso so Nao nAma // 1 // " yatitavyamiti jJAne yatno vidheya iti ya upadezaH sa nayo nAmeti-sa jJAnanayo nAmetyarthaH / kriyAnayagtvidamAha - "kriyaiva phaladA puMsAM, na jJAnaM phaladaM matam / yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtsukhito bhavet // 1 // " tathA " zAstrANyadhItyApi bhavanti mUrkhA, yastu kriyAvAn puruSaH sa vidvAn / saMcintyatAmauSadhamAturaM hi kiM jJAnamAtreNa karotyarogam 1 / 1 / / " tathA - NAyamityAdi, jJAtayorapi grAhyagrAhyayorarthayostathA'pi yatitavyameveti kriyaivAbhyasanIyeti, iti yo nayaH sa kriyAnayo nAmeti, evaM pratyekamabhidhAya paramArtho'yaM nirUpyate-- 'jJAnakriyAbhyAM mokSa' iti, tathA cAgamaH - "ruvvesiMpi nayANaM bahu zrutamkaM0 2 cUlikA * 4 vimuktya 0 // 604 //
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 905 // vihavattavvayaM nisaamittaa| taM sanvanayavisudaM jaM caraNaguNaDio sAhU // 1 // " paraNaM-kriyA guNo-jJAnaM tadvAn sAdhurmokSasAdhanAyAlamiti taatpryaarthH|| AcAraTIkAkaraNe yadAptaM, puNyaM mayA mokSagamaikahetuH / tenApanIyAzubharAzimuccairAcAramArgapravaNo'stu lokaH // 1 // ___ antye niyuktigAthA:-- AyArassa bhagavao cautthacUlAi esa nijjuttii| paMcamacUlanisIhaM tassa ya upari bhaNIhAmi // 344 // | sattahiM chahiM caucauhi ya paMcahi aTThacauhi nAyavvA uddesaehiM paDhame suyakhaMdhe nava ya ajjhayaNA // 34 // ikArasa titi dodo dodo uddesaehiM nAyavvA / sattayaaTThayanavamA ikasarA huMti ajjhayaNA // 346 // / // itizrI AcArAGganiyuktiH // pAhaNNe mahasado parimANe ceva hoi naayvvo| pAhaNNe parimANe ya chavviho hoi nikkhevo||1|| dadhve khette kAle bhAvaMmi ya hoti yA pahANA u / tesi mahAsaddo khalu pAhaNeNaM tu nipphano // 2 // R||905 dave khette kAle bhAvaMmi ya je bhaye mahaMtA u / tesu mahAsaho khalu pamANao hoti niSphano // 3 // ////////////////////////////////////////////////////
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhIAcA rAGgavRttiH (zIlAGkA.) / / 906 / / ***** ////////// davve khette kAle bhAvapariNNA ya hoi boDavvA / jANaNaovavaksvaNao ya duvihA puNekkekA // 4 // bhAvapariNNA duvihA mUlaguNe ceSa uttaraguNe ya / mUlaguNe paMcavihA duvihA puNa uttaraguNesu // 5 // pAhaNeNa upAyaM pariNNAe ya tahaya duvihAe / pariNNANesu pahANe mahApariNNA tao hoi // 6 // devoNaM maNuINaM tirikkhajoNIgayANa itthoNaM / tiviheNa paricAo mahApariNNAe nijjutto // vivRtA niyuktireSA mahAparijJAyAH, avivRtA ityatropanyastAH / 7 // // ityAcArya zrIzIlAGkabhUrIndra viracitAyAmAcAra TIkAyAM dvitIyazrutaskandhaH samAptaH // / / samAptaM cAcArAGgamiti // // granthAgram 12000 // / / iti zrImadAcArAGgavivaraNaM zrIzIlAGkAcAryoyaM samAptam // ****** zruta0, 2 cUlikA 1 vimuktya // 906
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI- puSpAmRta jaina granthamAlA nA prakAzanoM pranyAMka grantha nAma mUlya ru. paisA granthAMka 15 soma bhauma kathA tathA tapomUrti pU. prA. zrI vijaya karpU rasUrijI ma. nuM jIvana caritra 0-50 2-50 0-60 0.50 0-50 0-80 0-25 0-20 0-55 granthAMka granthanu nAma mUlya ru0 paisA 1-50 1 dIkSAnu N sundara svarUpa 2 vidhiyukta pauSadhavidhi 1-35 13 svAdhyAya sudhArasa (nUtana sajjhAyo ) 0-50 4 stavanAmRta saMgraha 1-50 5 jinendra bhakti bhAvanA ( cothI pravRtti) 1-25 6 jaya vijaya kathAnakam 7 navasmaraNAdi stotra saMgraha 8 caturviMzatijina caityavaMdanAdi 6 zrI lekhAmRta saMgraha bhA. 1 lo 10 sadguruvaMdana caityavaMdana sAmAyikavidhi 11 cauda niyama dhAravAnI buka 1-00 (trIjI pravRtti ) 0 - 20 1-00 12 lekhAmRta saMgraha bhA. 2 jo 13 amRta bindu 0-50 14 jinendra bhaktisudhA (AvRtti cothI) 400 16 saMkSipta zrAddhadharma prathama bhAga 17 snAtra pUjA artha sAthai stavanAdi 18 zrI lekhAmRta saMgraha bhA. 3 19 holikA vyAkhyAna ( cautho prAvRtti) 20 maMgala kalaza kathA ( 2 jI prAvRtti) 21 prabhu mahAvIra deva ( bIjI pravRtti) 22 nityanoMdha 23 be pratikramaNa sUtra (trIjI prAvRtti) 24 zrI vividha pUjAmRta saMgraha 25 mahAtmA matsyodara (sacitra) 26 zrI lekhAmRta saMgraha bhA. 4 27 bhA. 5 11 33 16-00 2-00 8-75 0-75 grantha nAma 28 zrI lekhAmRta saMgraha bhA. 6 26 zrI zramRta gahuMlI saMgraha 30 bhaktirasa pyAlA * mUlya ru. pesA 0-75 0-75 0-75 31 zrI jinendra pUjA pIyUSa (bIjI prAvRtti ) 0-50 32 tithicarcAmA satyanu' spaSTIkaraNa 0-50 33 sAmAyika caityavaMdanAdi sUtro ( trIjI prAvRtti ) 0-20 38 chandomRtarasa: 36 sametazikhara tIrthavaMdanA 34 mahAsatI sulasA 8-50 35 zAstradarpaNa [parva prArAdhanA aMge pramANo ] 0-40 36 akSaya tRtIyA / sacitra ] 1-50 37 kArtika pUrNimA mahimA 0-50 40 nArakI citrAvalI [ cothI pravRtti ] 41 zatruJjaya tIrthavaMdanA (bojI pravRtti ) 0-30 0-16 16-00 0-20
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 bhA. 12 pranyAMka granthanu nAma mUlya ru. paisA granthAMka granthanu nAma mUlya ru.paMsA granthAMka granthanu nAma mUlya ru. paisA 42 bhaktAmara saurabha (mahimA kathAno) 3-50 56 janma patrikA rajIsTara . 71 zrI pAgama sudhA sindhU bhA. 5 43 nArakI citrAvalI (hindI) ___ (300 kuDalI mATe) 4-00 bhA.6 45-00 44 manohara svAdhyAya saurabha .57 dhanaMjaya nAmamAlA bhA.7 75-0. (uttarAdhyayana mUla) 1-75 -05 58 jinendra sagItamAlA 3-50 bhA. 25-00 45 mahAmantra prabhAva .-80 56 anekArtha saMgraha saTIka bhAga 1lo 10-00 bhA. 46 zrI namaskAra pada stavanA 6. jaya zaMkhezvaranAtha bhA.10 bhA.11 47 vArtA vihAra 61 caitrI pUrNimAno mahimA 35-00 48 satkarma citrAvalI (trIjI AvRtti) chapAya che. 62 zrI upAsaka dazA (saTIka) bhA. 13 35-00 46 kalpasUtra pUjA vyAkhyAna (sacitra) 63 zrI aMtakRt dazA anuttaraupAtaka dazA bhA. 14 25-00 (saTIka) 4.00 52 siddhiprabaMdha tathA paryuSaNa aSTAhnikA vyAkhyAna 6. navasmaraNa ane gautamasvAmI sAthe 83 paccakkhANa samaya darzana 1-25 (2jI prA.) 10-00 rAsa (prata) 2-00 84 deva vaMdana mAlA 3-0 50pU. bApajI ma. no khulAso .20 . 65 zrI sUtrakRtAMga sUtra mUla 12-50 85 zrI pAtaJjalayogadarza (pU.yazo vi.ma.TIkA) 51 kulabhUSaNa (sacitra kathA) 2-00 66 zrI sthAnAMga sUtra mUla 25-80 ___ yoga vizikA saTIka bheSTa 52 lakSmI sarasvatI saMvAda 6. zrI samavAyAMga sUtra mUla 15-00 86 zrI prAcArA~ga saTIka bhAga 1 35-00 53 zrI pAcArAMga mUla 6. zrI Agama sudhA sindhu bhA. 1 '87 bhAga 2 40-00 10-00 bhA. 2 65-00 chapAya che-parva kathA saMgraha : caumAsI 54 sunaMdA rUpasena 70 bhA. 3 65-00 parva kathA, be pratikramaNa vidhi-sahita, 55 pArasamaNi-(vArtA saMgraha) 1-25 71 // bhA.4 7.-00 bhanekArtha saMgraha saTIka bhAga 2 jo. 0-50