________________
१००
प्रनापनासूत्र लोहियवण्णपरिणया वि, हालिनण्णपरिणया वि, मुक्किल्लवण्णपरिणया वि, 'जे' ये स्कान्धादयः 'रसओ' रसतः 'कसायरसपरिणया'-कपायरसपरिणता भवन्ति 'ते वण्णओ' ते वर्णतः-तेप मध्ये केचन वर्णाः पेक्षया 'कालवण्णपरिणया वि' कृष्णवर्णपरिणता अपि भवन्ति, केचन-'णीलवण्णपरिणया वि' नीलवर्णपरिणता अपि भवन्ति, केचन-'लोहियवण्णपरिणया वि' लोहितवर्णपरिणता अपि भवन्ति, केचन-'हालिवण्णपरिणया वि'-हारिद्रवर्णपरिणता अपि भवन्ति, केचन-'मुकिल्लवण्णपरिणया वि' शुक्लवर्णपरिणता अपि भवन्ति इत्येवं कपायरसस्य वर्णः सह पश्चविरल्पाः अथ तस्यैव गन्धेन सह द्वौ विकल्पावाह-'गंधओ 'मुभिगंधपरिणया वि' दुमिगंधपरिणया वि, ये स्कन्धादयः कपायरसपरिणता स्तेषां मध्ये केचन-'गंधओ'-गन्धतः, 'मुभिगंधपरिणया वि'-मुरभिगन्धपरिणता अपि भवन्ति, केचन-'दुभिगंधपरिणया वि'-दुरभिगन्धपरिणता अपि भवन्ति, इत्येवं द्वौ विकल्पौ भवतः । मन वाले हैं, उनमें से कोई वर्ण की अपेक्षा कालेवर्णवाले होते हैं, कोई नीलवर्ण वाले होते हैं, कोई लालवर्णवाले होते हैं, कोई पीलेवर्ण वाले होते हैं, और कोई श्वेतवर्णवाले होते हैं। इस प्रकार कपाय रस के साथ पांच वर्षों का योग करने से पांच विकल्प होते हैं। ____ अब गंध के साथ कषायरस वाले पुगलों का योग करने पर जो दो विकल्प होते हैं, उन्हें कहते हैं-जो कषायरस परिणमन वाले पुद्गल हैं, उनमें से कोई गंध की अपेक्षा सुगंधपरिणाम वाले और कोई दुर्गन्ध परिणामवाले होते हैं । इस प्रकार उनके दो विकल्प हुए। . ___ कषायरसपरिणत पुद्गलों के स्पर्श के साथ आठ विकल्प होते हैं, सो कहते हैं-जो पुद्गल रस की अपेक्षा कषायरस परिणमन वाले हैं, છે. તેમાંથી કેઈ વર્ણની અપેક્ષાએ કાળા રંગના હોય છે કોઈ વાદળી હોય છે. કેઈ લાલ રંગના હોય છે, કોઈ પીળા રંગના હેષ છે. કેઈ સફેદ રંગના હોય છે. આ રીતે કપાય રસની સાથે પાચ રંગને મેળ કરવાથી પાંચ વિકલ્પ બને છે.
હવે ગંધની સાથે કષાય રસવાળાં પગલે જોડવાથી જે બે વિકલ્પ બને છે. તેઓને સમજાવે છે-જે કષાય રસવાળાં પુગલો છે તેઓમાંથી કઈ ગંધની અપેક્ષાએ સુગંધ પરિણામવાળાં અને કેઈ દુર્ગધ પરિણામ વાળાં હોય છે. એ રીતે તેઓના બે વિકલ્પ થયા.
કષાય રસ પરિણામી પુદ્ગલેના સ્પર્શની સાથે આઠ વિકલ્પ બને છે. જે પુદ્ગલે રસની અપેક્ષાએ કષાક રસ પરિણામવાળાં છે. તેમાંથી ફેઈ
