________________
प्रमेयबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.६ द्वीन्द्रियादीनां स्थानानि कुत्र खलु त्रीन्द्रियाणां पर्याप्तापर्याप्तकानां स्थानानि-स्वस्थानानि प्रज्ञप्तानि ? भगवान् उत्तरयति- 'गोयमा' हे गौतम ! 'उडलोए'-ऊर्ध्वलोके 'तदेक्कदेसभाए-तदेकदेशभागे-मन्दरादिवाप्यादिपु 'अहोलोए तदेकदेसभाए'-अधोलोके तदेकदेशभागे-अधोलोकस्य ग्रामकूपतडागादिषु 'तिरियलोए' तिर्यग्लोके 'अगडेसु'-अवटेषु-कूपेषु 'तलाएसु'-तडागेषु 'नदीसु'-नदीषु 'दहेसु'-द्रहेपुहदेपु 'वावीसु'-चापीषु 'पुक्खरिणीनु'- पुष्करिणोघु-पूर्वोक्तरूपासु 'दीहियासु' दीर्घिकासु 'गुंजालियासु'-गुञ्जालिकासु-पूर्वोपदर्शितरूपासु 'सरेसु'-सरःसु 'सरपंतियासु'-सरः पतितकासु 'सरसरपंतियासु' सरः सरः पङ्क्तिकासु-प्रागुक्तरूपासु 'विलेसु'-विलेषु 'विलपंतियासु' विलपक्तिका 'उज्झरेसु' उज्झरेषु 'निज्झरेसु'-निर्झरेपु 'चिल्ललेसु' चिल्लरेषु-पूर्वोक्तरूपेषु 'पल्ललेसु' पल्वलेषु 'वप्पिणेसु'-वप्रेषु 'दीवेसु'-द्वीपेषु 'समुद्देसु' समुद्रेषु किं बहुना-'सव्वेसु चेव जलासएसु जलवाणेसु'-सर्वेषु चैव जलाशयेषु जलस्थानेषु, 'एत्थणं' अत्र जलु -उपर्युक्तस्थानेषु तेइंदिया णं' त्रीन्द्रियाणाम् ‘पज्जत्तापज्जत्तगाणं -पर्याप्ता पर्याप्तकानाम् 'ठाणा पण्णत्ता'-स्थानानि प्रज्ञप्तानि, 'उववाए णं लोयस्स असंजीवों के स्थान कहां हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं-ऊर्ध्वलोक के अन्दर उसके एक भाग में, अर्थात् मेरु आदि की वापी आदि में, तथा अधोलोक में भी उसके एक भाग में अर्थात् अधोलौकिक प्राम, कूप, तालाब आदि में भी त्रीन्द्रिय पर्याप्त और अपर्याप्त जीव होते हैं। तिर्छ लोक में भी कपों में, तालाबों में, नदियों में, द्रहों में, वापियों में, पुष्करणियों में. दीर्घिकाओं में, गुंजालिकाओं में, सरोवरों में, सरोवरों की पंक्तियों में, सर-सरपंक्तियों में, बिलों में, बिलपंक्तियों में, उज्झरों में, निर्झरों में, चिल्लरों में, पल्बलों में, वप्रों में, द्वीपों और समुद्रों में, अधिक क्या कहा जाय, सभी जलाशयों एवं सभी जलપ્રશ્ન કરે છે-હે ભગવન્! પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત ત્રિીન્દ્રિય જીના સ્થાન ક્યા છે?
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે-ઉર્ધ્વ લોકના અદર તેના એક ભાગમાં અર્થાત્ મેરૂ વિગેરેની વાપી આદિમા તથા અધોલકમાં પણ તેના એક ભાગમાં અર્થાત્ અલૌકિક ગ્રામ, કૃપ, તલાવ, આદિમા ત્રીન્દ્રિય પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત જીવ થાય છે. તિર્યલોકમાં પણ કૂવાઓમાં, તલામ, નદીઓમાં, હદમાં, Y०४२णियोमा, हासभा (सामीवा५) शुaalistोमा, सरोवरामी, स પક્તિઓમા, સર–સર ૫ કિતયોમા, બિલેમાં, બિલપંકિતમાં, ઉજઝમા, निजशभा, यिसमां, पल्पसभा, पोमा (Bel) दीवाभां, मने समुद्रीमा, વિશે શું કહેવું, બધા જળાશયોમાં તેમજ જળસ્થાનમાં પર્યાપ્ત અને અપ
