________________
७३६
raterres
"
वर्तुलानि, 'अंतो चउरंसा' अन्तः- सध्यभागे चतुरस्राणि चतुरस्राकाराणि 'सेसं जहा ' शेषं यथा 'दाहिणिल्याणं' दाक्षिणात्यानाम् असुरकुमाराणाम् आवासादिकमुक्तं तथैव उत्तरदिग्मवानामपि आवासादिकम् वक्तव्यम्, 'जाव' यावद् दिव्यान भुञ्जानो विहरति- तिष्ठति, अधोतरासमुस्कुमारेन्द्रपलि स्पयितुमाह- 'वटी एत्थ बरोयणिदे' अत्र - उपर्युक्तस्थळे, वहीरीचनेन्द्रः, 'चरायणराया' वैरोचनराजः, 'परिवसति' परिवसति स बली की इत्याह- 'काठे' कृष्णवर्णः, 'महानीलसरिसे' महानीलसहरा', 'जाव' यावद - नीलकुटिकावलातसीकुसुम प्रकाशः, विकसितशतपत्रनिर्मले पकवान्द्रनयनः इत्यादि पूर्वोविशेषणविशिष्टो दिव्येन वर्णगन्धादिना दशदिशः उद्योतयन् 'पमासेमाणे' प्रभासयन् 'से णं तत्थ' स खलु वली तत्र-उपर्युक्तरथले, 'तीसार भवगावामसवसहस्ताणं' त्रिंशतो भवनावासशतसहस्राणास् 'सहीए सामाविनमा हस्तीर्ण' पष्टेः सामानिकसाहस्रीअन्दर से चौकोर हैं, इत्यादि वर्णन जैसे दक्षिण दिशा के भवनावासों का किया गया है, वैसा ही इनका भी समझ लेना चाहिए यावत् दिव्य भोगों को भोगता हुआ विचरता है ।
9
अब उत्तर दिशा के बलीन्द्र की प्ररूपणा करते हैं - उत्तर दिशा में बली नामक वैरोचनेन्द्र या वैरोचनराज निवास करता है । वह बलीन्द्र वर्ण से कृष्ण है, अत्यन्त नील द्रव्य के समान है, यावत् नील की गुटिका, भैंस के सींग तथा अल्ली के फूल के समान वर्ण वाला है । उसके नेत्र विकसित कमल के लहदा है-निर्मल, किंचित् रक्त तथा ताम्रवर्ण के । इत्यादि पूर्वोक्त सभी विशेषण समझ लेने चाहिये । वह दिव्य वर्ण, दिव्य गंध आदि से दशों दिशाओं को उद्योतित एवं प्रकाशित करता रहता है । वह तीस लाख भवनावासों का, साठ ચારસ છે ઇત્યાદિ વર્ણન જેવુ દક્ષિણ દિશાના ભવનાવાસેતુ કર્યું છે તેવુ જ આમનું પણ સમજી લેવુ જોઇએ યાવત્ તેઓ વધાજ દિવ્ય ભેગાને ભાગવતા થકા વિચરે છે.
હવે ઉત્તર દિશાના ખલીન્દ્રની પ્રરૂપણા કરે છે—ઉત્તરક્રિશામાં મલી નામે વેરાચનેન્દ્ર અથવા વેરાચન રાજા નિવાસ કરે છે. તે ખલીન્દ્ર ર ંગે કાળા છે અત્યન્ત નીલ દ્રવ્યના સમાન છે. યાત્ નીલગોટી, પાડાના શિંગાડાં અને અળસીના કુલ સમાન ણુ વાળાં હોય છે તેમના નેત્ર વિકસિત કમળના જેવા હાય છે. નિર્માળ કંઇક લાલ તથા તામ્રવર્ણના ઇત્યાદિ પૂર્વોક્ત અધા વિશેષણા સમજી લેવા જોઇએ. તે દિવ્યવ દિવ્યંગ ધ આદિથી દસે દિશાઓને ઊદ્યોતિત તેમજ પ્રકાશિત કરતા રહે છે. તેએ ત્રીસ લાખ ભવનાવાસાના સાઠ
