________________
प्रज्ञापनासूत्र शयः, तथा 'अणेगजाइजरामरणजोणिसंसारकलंकलीभाव पुणब्भवगम्भवासवसही पवंच समइकंता' अनेकजातिजरामरणयोनिसंसारकलंकलीभाव पुनर्भव
गर्भवासवसति प्रपञ्चसमतिक्रान्ताः, अनेकैर्जातिजरामरणैः जननजरामृत्युभिः ___ योनिषु नानाविधासु संसारेण-संसरणेन चयः कलंकलीभावः कदर्यमानत्वम्,
यश्च दिव्य मुखानुभूतितामपि पुनर्भवे संसारात्मके गर्भवासरूपवसतिप्रपञ्चस्तौ समतिक्रान्ताः समुल्लंधितवन्तः अतएव 'सासयमणागयद्धं कालं चिढंति' शाश्वतम् अनागतं भाविनं कालं तिष्ठति, 'तत्थ वि य ते अवेया' तत्रापि च सिद्धक्षेत्रे, गताः सन्तस्ते भगवन्तः सिद्धपुरुपाः, अवेदाः-पुरुपस्त्रीवेदादिवेदरहिताः भवन्ति, अतएव 'अवेयणा' अवेदना:-सातासातकर्मवेदनारहिता भवन्ति, 'निम्ममा' निर्ममा:-ममत्ववर्जिताः, 'असंगा य' असङ्गाः-वाद्याभ्यन्तरसङ्गवर्जिता भवन्ति, उससे अंकुर की उत्पत्ति नहीं होती, उसी प्रकार राग-द्वेप का अभाव हो जाने पर भव का प्रादुर्भाव नहीं होता।
सिद्ध भगवान् जन्म, जरा, मरण, अनेक योनियों में जाने से उत्पन्न होने वाली बाधा-पीडा, पुनर्जन्म, गर्भवास में निवास एवं प्रपंच से पार हो गए हैं, अर्थात् उन्हें फिर जन्म, मरण, संसार परिभ्रमण आदि नहीं करना पड़ता। अतएव वे भविष्यत् काल में सदैव वहीं सिद्ध दशा में विराजमान रहते हैं। वे पुरुषवेद, स्त्रीवेद और नपुंसकवेद से अतीत होते हैं, अर्थात् शरीर का अभाव हो जाने से उनमें द्रव्यवेद नहीं रहता और नो कषाय मोहनीय का अभाव हो जाने से भाववेद भी नहीं होता। साता और असाता वेदनीय कमें का अभाव होने के कारण वे वेदना से भी रहित होते हैं । ममत्व से रहित तथा बाह्य और आभ्यन्तर संग से मुक्त हैं । सिद्धों में जो અકુરની ઉત્પત્તિ થતી નથી એજ રીતે રાગદ્વેષને અભાવ થવાથી ભવને પ્રાદુર્ભાવ થતો નથી.
સિદ્ધ ભગવાન્ જન્મ, જરા, મરણ અને નિમાં જવાથી ઉત્તપન્ન થતી બાધા પીડા, પુનર્જન્મ, ગર્ભવાસમાં નિવાસ તેમજ પ્રપંચથી પાર પામેલા છે, અર્થાત્ તેમને ફરીથી જન્મ, મરણ, સંસાર પરિભ્રમણ આદિ કરવું પડતુ નથી, તેથી જ તેઓ ભવિષ્યત કાળમાં સદૈવ ત્યાજ સિદ્ધ દશામાં વિરા જમાન રહે છે. તે , વેદ, અને નપુંસક વેદથી અતીત હોય છે અર્થાત્ શરીરને અભાવ થઈ જવાથી દ્રવ્ય વેદ નથી રહેતો અને તે કષાય હિનીય અવ થઈ જવાથી ભાવ વેદ પણ નથી થતું. સાતા અને આ સાતા વેદનીય કમને અલાવ હેવાના પારણુથી તેઓ વેદનાથી પણ મુક્ત હોય
