Book Title: Pragnapanasutram Part 01
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 963
________________ प्रमैयबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.२९ सिद्धानां स्थानादिकम् १००३ न प्रकृते किश्चिद् विरोधः समापतति, तथाचोक्तं भाष्यकृता-'कह मरुदेवा माण ? नाभीतो जेण किंचिदणा सा । तो किर पंच सपच्चिय अहवा संकोचओ सिद्धा ॥१॥ इति, कथं मरूदेवी मानं ? नामितो येन किश्चिदूना सा । ततः किल पञ्चशतोच्चयः, अथवा संकोचतः सिद्धा इति । सम्प्रति मध्यमावगाहनामाह -'चत्तारि य रयणीओ रयणी तिमागृणिया य वोद्धव्वा । एसा खलु सिद्धाणं मज्झिमओगाहणा भणिया ॥१५५।। चतस्रश्च रत्नयः, रत्निश्च त्रिमागानाच तृतीयभागन्यूना सा वोद्धव्या । एपा खलु सिद्धानाम् मध्यमावगाहना भणिता, ननु आगमे जघन्यपदे सप्ताहस्तोच्छ्रितानां सिद्धेरुक्ततया इयमपि जयन्यैवावगाहना न तु मध्यमा ? इति चेदत्रोच्यते तीर्थकरापेक्षयैव जघन्यपदे सप्तहस्तानां सिद्धेरूकारण अधिक अवगाहना होना संभव नहीं है । इस प्रकार ऊपर जो उत्कृष्ट अवगाहना कही गई है, उसमें कोई भी विरोध नहीं आता। भाष्यकार ने भी कहा है-मरुदेवी की अवगाहना कैसे संगत हो सकती है ? इसका उत्तर यह है कि मरुदेवी नाभि से कुछ छोटी थी, अतएव उसकी अवगाहना पांच सौ धनुष की ही थी । अथवा शरीर के संकोचन के कारण उसकी अवगाहना कम हो सकती है। ____ सिद्धों की मध्यम अवगाहना कहते हैं-चार हाथ और त्रिभाग हीन एक हाथ की सिद्धों की मध्यम अवगाहना कही गई है। । शंका-आगम में जघन्य (कम से कम) सात हाथ की अवगाहना धाले जीवों को ही सिद्धि कही गई है, अतएव यह पूर्वोक्त अवगोहना जघन्य की सिद्ध होती है, मध्यम नहीं । समाधान-सात हाथ की ગહનાથવાનો સંભવ નથી. એ રીતે ઉપર જે ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના કહી છે, તેમાં કોઈ પણ વિરોધ આવતો નથી. , ભાષ્યકારે પણ કહ્યું છે--મરૂદેવીની અવગાહના કેવી રીતે સંગત થાય છે? તેને ઉત્તર આ છે કે મરૂદેવી નાભિથી કાંઈ નાના હતાં તેથી જ તેમની અવશાહના પાંચસે ધનુષની જ હતી. અથવા શરીરના સંકોચાવાના કારણે તેમની અવગાહના ઓછી હોઈ શકે છે. . સિદ્ધોની મધ્યમ અવગાહના કહે છે–ચાર હાથ અને ત્રિભાગહીન એક હાથની સિદ્ધોની મધ્યમ અવગાહને કહેલી છે. । 8-मागमम धन्य (माछामा माछी) सात डायनी माना વાળા ને જ સિદ્ધિ કહેલી છે, તેથીજ આ પૂર્વોક્ત અવગાહના જઘન્ય સિદ્ધ થાય છે. મધ્યમ નહીં

Loading...

Page Navigation
1 ... 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975