________________
ઉર
प्रज्ञापनासूत्रे
मौलयः, कल्याणकप्रवरवखपरिहिताः, कल्याणकप्रवरमाल्यानुलेपनाः, भास्वरबोन्दयः, प्रलम्बवनमालाधरा दिव्येन वर्णगन्धादीनां दशदिश- उद्योतयन्तः, प्रभासयन्तः, ते खलु तत्र - महाशुक्रकरपे, स्वेषां स्वेषां विमानावासादीनाम् आधिपत्यादिकम् कारयन्तः पालयन्तो दिव्यान् भोगभोगान् भुञ्जाना विहरंति इत्याशयः, 'महासुक्के इत्थ देविंदे देवराया जहा सणकुमारे' महाशुक्रः अत्र - महाशुक्रकल्पे, देवेन्द्रो देवराजो यथा सनत्कुमारः प्रतिपादितस्तथा प्रतिपादनीयः, किन्तु 'नवरं' नवरम् - सनत्कुमारापेक्षया विशेषस्तु 'चचालीसाए विमाणावाससहस्त्राणं' चत्वारिंशतो विमानावास सहस्राणाम् ' चत्तालीसाए सामाणियसाहस्त्रीणं' चत्वारिंशतः सामानिकसाहस्रीणाम् 'चउण्डं य चचालीसाणं रहती हैं । वे अंगद, कुंडल और गण्डस्थल को मर्षण करने वाले कर्णपीठ के धारक होते हैं । हाथों में विचित्र आभूषण धारण करते हैं । उनका सुकुट अद्भुत मालामय होता है । वे कल्याणकारी एवं श्रेष्ठ वस्त्रों का परिधान करते हैं । कल्याणकारी और श्रेष्ठ माला एवं अनुलेपन के धारक होते हैं । उनका देह देदीप्यमान होता है । लम्बी वनमाला का धारण करते हैं । अपने दिव्य वर्ण और गंध आदि से दशों दिशाओं को आलोकित एवं प्रभासित करते रहते हैं । वे महाशुक्र कल्प में अपने-अपने विमानों आदि का आधिपत्य कराते हुए और उनका पालन करते हुए, दिव्य भोग भोगते हुए रहते हैं ।
महाशुक्र कल्प में महाशुक्र नामक देवेन्द्र देवराज है । उसका वर्णन सनत्कुमारेन्द्र के समान समझना चाहिए । किन्तु सनत्कुमार की अपेक्षा विशेषता यह है कि यह चालीस हजार विमानों का, चालीस हजार सामानिक देवों का तथा एक लाख साठ हजार आत्म
મણુ કરવાવાળા ક પીઠના ધારક હાય છે. હાથમાં વિચિત્ર આભૂષણ ધારણ કરે છે. તેમના મુગટ અદ્ભુત માલામય હાય છે. તેઓ કલ્યાણકારી તેમજ શ્રેષ્ઠ વસ્ત્રોને પરિધાન કરતા રહે છે. કલ્યાણકારી અને શ્રેષ્ઠ માળા તેમજ અનુલેપનના ધારક હેાય છે. તેમના દેહુદેદીપ્યમાન હેાય છે. લાંખી વનમાળા ધારણ કરે છે. પેાતાના દિવ્ય વર્ણ અને ગંધ આદિથી દશેદિશાઓને આલેક્તિ તથા પ્રભાસિત કરતા રહે છે. તેઓ મહાશુષ્ક કલ્પમાં તપેાતાના વિમાના આદિનુ આધિપત્ય કરતા છતાં અને તેમનું પાલન કરતા રહિને દ્વિવ્ય ભાગ ભાગવતા રહે છે. મહાશુષ્ક કલ્પમાં મહાશુક નામક દેવેન્દ્ર દેવરાજ છે. તેમનુ વર્ણન સનત્કુમારેન્દ્રના સમાન સમજવુ જોઇએ પરન્તુ સનમારની અપેક્ષાએ વિશે. છતા આ છે કે તે ચાલીસ હજાર વિમાનાના, ચાલીસ હજાર સામાનિક દેવાના
