________________
१८२३
प्रज्ञापनासूत्रे
घातलक्षणेषु त्रिष्वपि स्थानेषु विषये इत्यर्थः, लोकस्य असंख्येयभागे - असंख्येयतमे भागे स्थानादिकं वक्तव्यमित्याशयः, 'तत्थ बहवे पिसाया देवा परिवसंति' तत्र खलु - उपर्युक्तस्थानेपु, बहवः पिशाचाः देवाः परिवसन्ति, 'महिड्डिया जहा ओहिया - जाव विहरंति' ते च पिशाचाः देवाः महर्द्धिकाः, यथा औधिकाःसमुच्चयवानव्यन्तराः प्रतिपादितास्तथैव प्रतिपादनीयाः, तथा च यावत्-महाधूतिकाः, महायशसः, महाबलाः, महानुभागाः, महापौख्याः, हारविराजितवक्षसः, कटक त्रुटित स्तम्भितभुजाः, अङ्गदकुण्डलसृष्टगण्डस्तल कर्णपीठधारिणो विचित्र हस्ताभरणाः, विचित्रमालामौलयः, कल्याणकणवरवत्र परिहिताः, कल्याणकप्रवर माल्यानुलेपनधराः, भास्वरवोन्दयः प्रलम्वनमालाधराः, दिव्येन वर्णगन्धादिना वे लोक के असंख्यातवे भाग में हैं । इन स्थानों में बहुसंख्यक पिशाच देव निवास करते हैं ।
1
ये पिशाच देव महान ऋद्धि के धारक हैं, इत्यादि वर्णन जैसा समुच्चय वान-व्यन्तरों का किया गया है, वैसा ही पिशाच देवों का भी समझ लेना चाहिए, यावत् वे महाद्युतिमान् हैं, सहायशवान् हैं, महाबल हैं, महानुभाग हैं, महासुखवान् हैं । उनका वक्षस्थल मुक्ताहार से सुशोभित रहता है । उनकी भुजाएं कटकों तथा त्रुटित नामक आभूषण से स्तव्ध रहती हैं । वे अंगद, कुण्डल और गण्डस्थल को मर्पण करने वाले कर्णपीठ नामक आभूषणों के धारक होते हैं । हाथों में विचित्र आभरण धारण करते हैं । अद्भुत माला से युक्त मुकुट पहनते हैं । कल्याणकारी उत्तम वस्त्रों को धारण करते हैं | कल्याणकारी उत्तम माला एवं अनुलेपन के धारक होते તથા અપર્યાપ્ત પિશાચદેવાના સ્થાન કહેલા છે. સ્વસ્થાન, ઉપપાત અને સમુદૂધાત ત્રણે અપેક્ષાએથી તે લેાકના અસ ંખ્યાતમા ભાગમા છે. આ સ્થાનમાં બહુ સંખ્યક પિશાચ દેવ નિવાસ કરે છે.
આ પિશાચ દેવ મહાન્ રૂદ્ધિના ધારક છે, વિગેરે વણુ ન જેવું સમુચ્ચયષાન વ્યંતરોનુ કરેલુ છે. તેવુ જ પિશાચ દેવાનુ પણ સમજી લેવું જોઇએ થાવત્ તેઓ મહાતિમાનૢ છે, મહાયશવાન્ છે, મહામલ છે, મહાન ભાગ છે. મહાસુખવાન છે. તેમના વક્ષસ્થલ મુક્તાહારથી સુશૅાભિત રહે છે. તેમની ભુજાએ કટકા તથા ત્રુટિત નામક આભૂષણથી સ્તબ્ધ રહે છે. તેએ અગ, ક્રુડલ અને ગંડસ્થલને સ્પર્શી કરનારા કર્ણપીઠ નામક આભૂષણાના ધારક હાય છે. હાથેામા વિચિત્ર આભરણુ ધારણ કરે છે, અદ્ભૂત માલાથી યુક્ત મુગટ પહેરે છે, કલ્યાણકારી ઉત્તમ વસ્ત્રો ધારણ કરે છે. કલ્યાણકારી ઉત્તમ માલા તેમજ
