________________
३३६
प्रज्ञापनासूत्र ताणं ॥९९॥' 'एगस्स-एकस्य 'दोण्ड'-द्वयोः, 'तिण्हव'-त्रयाणां वा 'संखिज्जा णव' यावत् संख्येयानां, वा शब्दादसंख्येयानां वा निगोदजीवानां शरीराणि 'पासिउं न सका'-द्रष्टुं न शक्तानि, एकादि जीवगृहीतानाम् अनन्तवनस्पति शरीराणामभावात् तेपास् अनन्तजीव पिण्डात्मकत्वात्, कथं तहि तानि उपलभ्यानि? इत्याशङ्कायामाह-'दीसंति' दृश्यन्ते 'सरीराइ' शरीराणि 'निगोयजीवाणऽणंताणं' निगोदजीवानास्-वारदरनिगोदजीवानाम्, अनन्तानाम्, न तु सूक्ष्मनिगोदजीवानाम् , तेषां शरीराणामनन्तजीवसमुदायात्मकत्वेऽपि अनुपलभ्यस्वभावत्वात्-अनुपलभ्यस्वभाव सूक्ष्मनिगोदपरिणामपरिणतत्वात्, निगोदरूपशरीरस्य नियमतोऽनन्तजीवपरिणामाविर्भावितत्वे किं प्रमाणमिति चेत् तीर्थङ्करवचनस्यैव प्रमाणत्वात्, तथाचोक्तं भगवता-'गोलाय असंखेज्जा होति निगोया असंखेया गोले । एक्के कोय निगोओ अणंतजीवो मुणेयव्यो' ॥१॥ गोलाश्चासंख्येया भवन्ति निगोदा असंख्येया गोलके । एकैकश्च निगोदोऽनन्तजीवो ज्ञातव्यः॥१॥ ___एक, दो, तीन, संख्यात और 'वा' शब्द से असंख्यात निगोदजीवों के शरीर हमें दिखाई नहीं दे सकते, क्योंकि उनके पृथक-पृथक शरीर ही नहीं हैं। वे तो अनन्तजीवों के पिण्ड रूप ही होते हैं-अनन्तजीवों का ही एक शरीर होता है। केवल अनन्त जीवों के शरीर ही दिखाई देते हैं। इनमें से भी बादरनिगोद जीवों के शरीर ही दृष्टिगोचर होते हैं, लक्षन निगोदजीवों के नहीं। सूक्ष्म निगोदजीवों के शरीर अनन्त जीवात्मक होने पर भी अश्य ही होते हैं। उनका स्वभाव ही ऐसा है।
अनन्त निगोदजीवों का एक ही शरीर होता है, इस विषय में क्या प्रमाण है ? इसका उत्तर यह है कि वीतराग एवं सर्वज्ञ तीर्थकर
જીવોના શરીર એમાં દેખાઈ શક્તા નથી. કેમકે તેઓના પૃથફ પૃથફ શરીરજ નથી હોતાં. તેઓ તે અનન્ત જીના પિંડ રૂપજ હોય છે. અનંત જીવનું જ એક શરીર હોય છે. કેવળ અનન્ત જીના શરીર જ દેખાય છે. તેમાંથી પણ બાદર નિગોદ જીવેના શરીર જ દષ્ટિગોચર થાય છે સૂમ નિગદ જના નથી થતા સૂમ નિગદ જેના શરીર અનન્ત જીવાત્મક હોવા છતાં પણ અદશ્ય જ હોય છે. તેઓનો સ્વભાવજ એવે છે.
અનન્ત નિગોદ જીવનું એકજ શરીર હોય છે આ બાબતમાં શું પ્રમાણ છે તેને ઉત્તર એ છે કે વીતરાગ અને સર્વજ્ઞ તીર્થકર ભગવાનના વચને જ આ બાબતમાં પ્રમાણ ભૂત છે.
