________________
৪২৪
प्रज्ञापनासत्रे मसमयसयंबुद्धछ उमत्थाखीण सायपीयरायदसणारिया य'-प्रथम समयस्वयम्बुद्ध च्छद्मस्थक्षीणकपायवीतगगदर्शनार्याच, 'अपढमसमयसयंबुद्ध छ उमन्यखीणकसायवीयरायदंसणारिया य'-अप्रथमसमयस्त्रयम्बुद्धच्छद्मस्थक्षीणकपायवीतरागदर्शनाश्चि,-अप्रथम समये-द्वयादिसमये स्वयम्बुद्धच्छद्मस्थक्षीणकपायवीतरागदर्शनार्या इत्यर्थः, 'अहवा'-अयवा 'चरिमसमयसयंबुद्धछ उमत्थखीणकसायवीयरायद सगारिया य'-चरमसमयसायबुद्धच्छद्मस्थतीणकपायवीतरागदर्शनार्याथ; 'अच रिमसमयसयंयुद्ध उउमत्यखीणकसायवीयरायदंसणारिया य'-अवरमसमयस्वयम्बुद्वच्छद्मस्थक्षीणकपावीतरागदर्शनार्याथ, इतिरीत्या प्रकृतमुपसंहरनाह-'से तं सयंबुद्धछ उमत्थखीणकसायवीयरायदसणारिया'-ते एते-उपर्युपदर्शिताः स्वयम्बुद्धच्छद्मस्थक्षीणकपायवीतरागदर्शनायीः प्रज्ञप्ताः।। ___ अथ बुद्धबोधितच्छद्मस्थक्षीणकपायवीतरागदर्शनार्यान् प्रख्पयितुमाह'से किं तं बुद्धयोहियछ उमत्थखीणकसायवीयरायदसणारिया ?'-प्रथ के ते, दो तरह से दो-दो भेद होते हैं । यथा-प्रथमसमयवर्ती और अप्रथम समयवर्ती अर्थात् जिन्हें बारहवें गुणस्थान में पहुंचे पहला ही समय है और जिन्हें उसमें पहुंचे दो तीन चार आदि समय हो चुके हैं। अथवा चरम समयवर्ती और अचरम समयवर्ती, अर्थात् जो वारहवें गुणस्थान के अन्तिम समय में वर्तमान हों वे चरम समयवर्ती और जिन्हें अन्तिम समय नहीं है वे अचरम समयवर्ती। इन भेदों के कारण दर्शन में भी भेद होता है और दर्शनभेद से आर्यत्व में भी भेद हो जाता है । इस प्रकार छद्मस्थ क्षीणकषाय वीतरागदर्शनार्य के दो भेद हुए-स्वयंबुद्ध और बुद्धयोधित । स्वयंवुद्ध दो प्रकार के हैंप्रथमसमयवर्ती और अप्रथमसमयवर्ती अथवा चरमसमयवर्ती और अचरमसमयवर्ती । इसी प्रकार बुद्धयोधित के भी दोनों तरह से
જેમકે–પ્રથમ સમયવતી અને અપ્રથમ સમયવતી અર્થાત્ જેમને બારમા ગુણસ્થાનમાં પહોચ્યાને પહેલે જ સમય છે અને જેમને તેમાં પહોંચ્યાને બે ત્રણ ચાર વિગેરે સમય વીતી ગયા છે
અથવા ચરમ સમયવતી અને અચરમ સમયવતી અર્થાત્ જે બારમાં ગુણસ્થાનના અન્તિમ સમયમાં વર્તમાન હોય તે ચરમ સમયવતી અને જેઓને અન્તિમ સમય નથી તેઓ અચરમસમયવતી છે. આ બે ભેદને કારણે દર્શનના પણ ભેદ પડે છે અને દર્શન ભેદથી આર્યસ્ત્રમાં પણ ભેદ પડી જાય છે.
આ પ્રકારે છમસ્થ ક્ષીણકષાય વીતરાગ દર્શનાર્યના બે ભેદ પડયા સ્વય બુદ્ધ અને બુદ્ધાધિત. સ્વય બુદ્ધ બે પ્રકારના છે–પ્રથમ સમયવતી અને