________________
१७८
प्रज्ञापनास्त्र भवति, उक्तश्च-पत्तेय बुद्धाणं पुव्वाहीयं सयं नियमा हवइ, जहन्नेणं इक्कारस अंगा, उक्कोसेणं भिन्न दसपुया, लिंगं च देवया पयच्छइ, लिंगवज्जिओ वा भवइ, जओ भणियं-रुप्प पत्तय बुद्धा' इति ।
तथा 'बुद्ध वोहियसिद्धा'-बुद्ध बोधितसिद्धाः बुद्धाः-आचार्यास्तै बौधिताः सन्तो ये सिद्धा भवन्ति ते वुद्धबोधितसिद्धा उच्यन्ते, एतेषां च पूर्वोक्तानां सर्वेपामपि मध्ये केचन-'इत्थीलिंगसिद्धा-स्त्रीलिङ्गसिद्धा भवन्ति, स्त्रियालिङ्गस्त्रीलिङ्गम्-स्त्रीत्वोपलक्षणम्, तस्मिन् स्त्रीत्वोपलक्षणरूपे स्त्रीलिङ्गे वर्तमानाः सन्तो ये सिद्धास्ते स्त्रीलिङ्गसिद्धा उच्यन्ते तत्र स्त्रीलिङ्ग त्रिधा भवति,-वेदः-शरीरनिष्पतिः, नेपथ्यञ्च, तेपांमध्ये प्रकृते शरीरनिष्पत्ति रूपमेव स्त्रीलिङ्ग गृह्यते, वे लिंगरहित ही विचरते हैं। कहा भी है-प्रत्येक बुद्धों को नियम से पूर्वाधीत श्रुत होता है । वह जघन्य ग्यारह अंग और उत्कृष्ट किं चित् न्यून दा पूर्व तक होता है। उन्हे या तो देवता लिंग प्रदान कर देता है या वे लिंगरहित (साधु का वेष धारण किये विना ही) विचरते हैं। कहा भी है-'रूप्पं पत्तेयबुद्धा -
(७) वुद्धबोधितसिद्ध-बुद्ध अर्थात् बोध प्राप्त आचार्य आदि के द्वारा प्रतिबोध पाकर जो सिद्ध होता हैं, वे बुद्धघोधित सिद्ध' कहे जाते हैं।
(८) स्त्रीलिंगसिद्ध-इन पूर्वोक्त सिद्धों में से कोई-कोई स्त्रीलिंगसिद्ध होते हैं। स्त्री का चिह्न स्त्रीलिंग कहलाता है । वह तीन प्रकार से हो सकता हैं-वेद, शरीर की बनावट और वेष । इन तीन प्रकार के लिंगों में से यहां शरीर की बनावट ही समझना चाहिए, वेद या वेष रूप स्त्रीलिंग नहीं समझना चाहिए। क्यों कि स्त्रीवेद की विद्यવિચરતા રહે છે.
કહ્યું પણ છે–પ્રત્યેક બુદ્ધને નિયમેકરી પૂર્વાધીત શ્રત હોય છે. તે જઘન્ય અગીઆર અગ અને ઉત્કૃષ્ટ કઈક ઓછા દશ પૂર્વ સુધી હોય છે. તેઓને કાતે દેવતા લિંગ પ્રદાન કરી દે છે. અગર તે તેઓ લિગ રહિત (સાધુનેવેષ धारण ४ सिवाय ) विचरे छे. ४घु ५५ छ , (रुपं पत्तेयबुद्रा)
(૭) બુદ્ધબોધિતસિદ્ધ–બુદ્ધ અર્થાત્ બોધ પ્રાપ્ત આચાર્ય આદિના દ્વારા પ્રતિ બોધ મેળવીને જે સિદ્ધ થાય છે. તેઓ બુદ્ધ બોધિત સિદ્ધ કહેવાય છે.
(૮) સ્ત્રીલિ ગસિદ્ધ-આ પૂર્વોક્ત સિદમાથી કઈ કઈ સ્ત્રીલિંગ સિદ્ધ હોય છે. સ્ત્રીનું ચિહ્ન સ્ત્રીલિગ કહેવાય છે.
તે ત્રણ પ્રકારે બની શકે છે–વેદ શરીરની બનાવટ અને વેષ એ ત્રણ જાતના લિંગમાંથી અહીં શરીરની બનાવટ જ સમજવી જોઈએ વેદ અથવા